YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1....

30
YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle başlar. Örnek: Elindeki kitabı bize tanıttı. Kapıyı altmış yaşlarında bir teyze açtı. > Cümle içinde başkasından aktarılan ve tırnak içine alınan cümleler büyük harfle başlar. Örnek: Atatürk “Muhtaç olduğun kudret,damarlarındaki asil kanda mevcuttur!” diyor. Sabri Bey: “Sabah erkenden yola çıkalım.” dedi. > İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar. Ancak iki noktadan sonra cümle niteliğinde olmayan örnekler sıralanırsa ve özel isim değilse bu örnekler büyük harfle başlamaz. Örnek: Size tavsiyem şu: Her zaman düzenli çalışın. Rafta ne yok ki: konserveler, şekerler, kutular… > Dizeler genellikle büyük harfle başlar. Örnek: Vurulup tertemiz alnından, uzanmış yatıyor. Bir hilâl uğruna, ya Râb, ne güneşler batıyor! >

Transcript of YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1....

Page 1: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

YAZIM KURALLARI

1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler

> Cümleler büyük harfle başlar.

Örnek:

Elindeki kitabı bize tanıttı.

Kapıyı altmış yaşlarında bir teyze açtı.

> Cümle içinde başkasından aktarılan ve tırnak içine alınan cümleler

büyük harfle başlar.

Örnek:

Atatürk “Muhtaç olduğun kudret,damarlarındaki asil kanda

mevcuttur!” diyor.

Sabri Bey: “Sabah erkenden yola çıkalım.” dedi.

> İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar. Ancak iki

noktadan sonra cümle niteliğinde olmayan örnekler sıralanırsa ve özel

isim değilse bu örnekler büyük harfle başlamaz.

Örnek:

Size tavsiyem şu: Her zaman düzenli çalışın.

Rafta ne yok ki: konserveler, şekerler, kutular…

> Dizeler genellikle büyük harfle başlar.

Örnek:

Vurulup tertemiz alnından, uzanmış yatıyor.

Bir hilâl uğruna, ya Râb, ne güneşler batıyor!

>

Page 2: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

Özel adlar büyük harfle başlar.

> Kişi adları ve soyadları büyük harfle başlar.

Örnek:

Ömer Seyfettin, Nazım Hikmet, Necip Fazıl Kısakürek…

> Kişi adlarından önce ve sonra gelen “unvanlar, saygı sözleri,rütbe

adları ve lakaplar” büyük harfle başlar.

Örnek:

Ahmet Bey Kaymakam Erol Bey

Kemal Paşa Yüzbaşı Cengiz Topel

Tarık Doktor Doktor Hasan Eren

Takma adlar da büyük harfle başlar.

Örnek:

Avni(Fatih Sultan Mehmet)

> Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar.

Örnek:

Çomar, Karabaş, Sarıkız…

Yabancı birinin kendisine yaklaştığını gören Çakır havlamaya

başladı.

> Akrabalık bildiren sözcükler büyük harfle başlamaz.

Örnek:

Burcu abla, Nesrin teyze, Nilgün hala…

Osman dayım bugün bize gelecekmiş.

NOT

Page 3: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

Akrabalık bildiren sözcükler başa geldiğinde veya lakap yerine

kullanıldığında büyük harfle başlar.

Örnek:

Nene Hatun, Müslüm Baba, Susuz Dede…

Bugün Susuz Dede‘yi ziyarete gittik.

> MeMektuplarda ve resmi yazışmalarda hitaplar büyük harfle

başlar.

Örnek:

Sevgili Öğrenciler, Değerli Kardeşim,Aziz Dostum...

> Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan

bildiren kelimeler büyük harfle başlar.

Örnek:

Sayın Bakan, Sayın Vali...

> Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam veya unvan

sözleri büyük harfle başlar.

Örnek:

Uzak Doğu’dan gelen heyeti Vali, makamında kabul etti.

➢ Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar.

Örnek:

Türk, Alman, İngiliz, Özbek…

Beni Türk hekimlerine emanet ediniz. (M.Kemal Atatürk)

> Dil ve Lehçe adları büyük harfle başlar.

Örnek:

Türkçe, Almanca, İngilizce…

Her cumartesi İngilizce kursuna gidiyorum.

Page 4: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

> Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece

özel adlar büyük harfle başlar.

Örnek:

Antep fıstığı, Brüksel lahanası, Hindistan cevizi, İngiliz anahtarı,

Japon gülü, Maraş dondurması, Latin alfabesi, Van kedisi…

> Devlet adları büyük harfle başlar.

Örnek:

Türkiye Cumhuriyeti, Azerbaycan, Amerika Birleşik Devletleri,

Suudi Arabistan…

Bu yıl ülkemize en çok turist Almanya‘dan gelmiş.

> Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözcükler

büyük harfle başlar.

Örnek:

Müslümanlık, Müslüman; Hristiyanlık, Hristiyan; Musevilik, Musevi;

Budizm, Budist; Hanefilik, Hanefi…

> Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar.

Örnek:

Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus...

> Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.

Örnek:

Mars, Dünya, Güneş, Halley…

Güneş’in Dünya’ya uzaklığı 152.600.000 km’dir.

NOT

Page 5: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

Dünya, güneş, ay sözcükleri gezegen anlamı

dışında kullanıldığında küçük harfle başlar.

Örnek:

Güneş doğmaz oldu dünyama.

> Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt vb.) büyük harfle başlar.

Örnek:

Asya, İç Anadolu, Konya, Bahçelievler…

Avrupa kıtası bir yarımada şeklindedir.

NOT Yer-yön bildiren (doğu ,batı,güney,kuzey,orta…) sözcükler,

tek başına ya da özel isimden sonra kullanıldıklarında küçük

harfle,özel isimden önce kullanıldıklarında büyük harfle başlar.

Örnek:

Siz Doğu Anadolu’yu gördünüz mü?

Anadolu’nun doğusuna yılın ilk karı düştü.

NOT Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen

“mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak” kelimeleri büyük harfle

başlar.

Örnek:

Atatürk Bulvarı, Cumhuriyet Mahallesi, Kazım Karabekir Caddesi…

NOT Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde, köy

vb. sözler küçük harfle başlar.

Örnek:

Konya ili, Etimesgut ilçesi, Uzungöl beldesi, Darıca köyü…

>

Page 6: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

Yer adlarında ilk addan sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz

vb. tür bildiren ikinci adlar büyük harfle başlar.

Örnek:

Ağrı Dağı, Ege Denizi,Çoruh Nehri, İstanbul Boğazı, Süveyş Kanalı,

Van Gölü…

> “Saray, köşk, han, kale, köprü, kule, anıt vb.” yapı adlarının bütün

kelimeleri büyük harfle başlar.

Örnek:

Dolmabahçe Sarayı,Çankaya Köşkü, Horozlu Han, Ankara Kalesi,

Galata Köprüsü, Beyazıt Kulesi, Zafer Abidesi…

Galata Köprüsü bir hafta boyunca trafiğe kapatılmış.

> Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her sözcüğü büyük harfle başlar.

Örnek:

Türkiye Büyük Millet Meclisi, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı,

Devlet Malzeme Ofisi, Millî Kütüphane, Çocuk Esirgeme Kurumu,

Çankaya Lisesi, Yeşilay Derneği

Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi

büyük harfle başlar.

Örnek:

Medeni Kanun, Türk Bayrağı Tüzüğü, Telif Hakkı Yayın ve Satış

Yönetmeliği…

Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, beste vb.)

her sözcüğü büyük harfle başlar.

Örnek:

Nutuk, Safahat, Kendi Gök Kubbemiz, Sinekli Bakkal, Varlık, Resmî

Gazete, Hürriyet, Milliyet, Kaplumbağa Terbiyecisi, Leyla ile

Mecnun, Saraydan Kız Kaçırma, Onuncu Yıl Marşı…

Page 7: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

U Özel ada dâhil olmayan “gazete, dergi, tablo vb.” sözcükler büyük

harfle başlamaz.

Örnek:

Milliyet gazetesi, Türk Dili dergisi, Halı Dokuyan Kızlar tablosu

Kitap, makale, tiyatro eseri, kurum adı vb. özel adlarda yer alan

kelimelerin ilk harfleri büyük yazıldığında “ve, ile, ya, veya, yahut, ki,

da, de” sözleriyle “mı, mi, mu, mü” soru eki küçük harfle yazılır. Özel

adın tamamı büyük yazıldığındaysa bu sözler ve ekler büyük

harfle yazılır.

Örnek:

Suç ve Ceza, Savaş ve Barış

SUÇ VE CEZA, SAVAŞ VE BARIŞ…

> Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.

Örnek:

Kurtuluş Savaşı,Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Millî Edebiyat Dönemi…

> Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin

adları büyük harfle başlar.

Örnek:

Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Cumhuriyet Bayramı,

Ramazan Bayramı, Miraç Kandili, Anneler Günü,

> Kurultay, bilgi şöleni, çalıştay, açık oturum vb. toplantıların

adlarında her kelimenin ilk harfi büyük yazılır.

Örnek:

Uluslararası Türk Dili Kurultayı, Kitle İletişim Araçlarında Türkçenin

Kullanımı Bilgi Şöleni…

>

Page 8: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar.

Örnek:

Türklük, Türkçe, İstanbullu, Avrupalı...

I Para birimleri büyük harfle başlamaz.

Örnek:

avro, dinar, dolar, lira, kuruş...

UYARI Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde büyük

harfle yazılmaz.

Örnek:

Arkadaşımla konuşurken birden o geldi.

> Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar.

Örnek:

29 Mayıs 1453 Salı günü, 29 Ekim 1923, 28 Aralık…

YKS 13 Haziran’da yapılacakmış.

UYARI Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları büyük

harfle başlamaz.

Örnek:

Sınav haziranda yapılacakmış.

> Tabela, levha ve levha niteliğindeki yazılarda geçen kelimeler

büyük harfle başlar.

Örnek:

Giriş, Çıkış, Müdür, Vezne, Otobüs Durağı, Şehirler Arası Telefon, 3.

Kat, 4. Sınıf, 1. Blok…

>

Page 9: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

2. Sayıların Yazımı

> Sayılar metin içerisinde yazıyla yazılır.

Örnek:

Üç ay sonra İzmir’e gideceğim.

Bu gelenek bin yıldır sürüyor.

> Saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam

kullanılır.

Örnek:

Bugün okula saat 11.00’de gideceğiz.

Manavdan 5 kg soğan aldık.

NOT Saat ve dakikalar metin içinde yazıyla da yazılabilir.

Örnek:

Saat dokuzu beş geçe…

>

Birden fazla sözcükten oluşan sayılar ayrı yazılır.

Örnek:

üç yüz altmış beş, iki yüz, bin iki yüz elli…

Bir yıl üç yüz altmış beş gündür.

> Para ile ilgili işlemler ve senet, çek vb. ticarî belgelerde geçen

sayılar bitişik yazılır. Buradaki amaç belgenin üzerinde sonradan

değişiklik veya ekleme yapılamasını önlemektir.

Örnek:

675,53 (altıyüzyetmişbeşTL,otuzbeşKr)

Page 10: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

> Dört veya daha çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü

gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur.

Örnek:

4.567

328.197

Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi

amacıyla içinde geçen “bin, milyon, milyar ve trilyon” sözleri harfle

yazılabilir.

Örnek:

1 milyar 500 milyon kişi, 3 bin 255 kalem…

> Sayılarda kesirler virgülle ayrılır.

Örnek:

15,2 (on beş tam onda iki), 5,26 (beş tam yüzde yirmi altı)

> Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla

gösterilmesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da

rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır.

Örnek:

15. 15’inci yedinci

6. 6’ncı beşinci

NOT Sıra sayıları ekle gösterildiklerinde rakamdan sonra sadece

kesme işareti ve ek yazılır, ayrıca nokta konmaz.

Örnek:

8.’inci (yanlış) 8’inci (doğru), 2.’nci (yanlış) 2’nci (doğru)

Page 11: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

NOT Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir.

Örnek:

8’er (yanlış) sekizer (doğru), 2’şer (yanlış) ikişer (doğru)

NOT Romen rakamları tarihî olaylarda, yüzyıllarda, hükümdar

adlarında, tarihlerde ayların yazılışında, kitap ve dergi ciltlerinde,

kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların

numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılır.

Örnek:

XX. yüzyıl, III.Selim, 15.XI.1923, II.Dünya Savaşı

Adları sayılardan oluşan oyun isimleri bitişik yazılır.

Örnek:

yüzbir, beştaş, elliiki

Notayı belirten sayılar bitişik yazılır.

Örnek:

onaltılık, otuzikilik

3. Kısaltmaların Yazılışı

Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları ,her

kelimenin ilk harfinin büyük olarak yazılmasıyla yapılır.

Örnek:

TBMM, TDK, ABD,B(batı), GB (güneybatı)

Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla ölçülerin dışında kalan

kelimelerin kısaltmasında ,ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel

harfler dikkate alınır.

Page 12: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

Kısaltılan kelime veya kelime grubu ; özel ad, unvan veya rütbe

ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur.

Küçük harfle yapılan kısaltmalarda ölçü birimleri dışındaki diğer

kısaltmaların sonuna nokta konur.

Örnek:

Alm. km

İng. haz.

m sf.

Büyük harfle yapılan kısaltmaların sonuna nokta konmaz.

Örnek:

TBMM

TDK

Sadece T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarında

nokta kullanılır.

Kısaltmalara Gelen Eklerin Ayrılışı

Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin

okunuşu esas alınır.

Örnek:

cm’yi (santimetreyi)

kg’dan (kilogramdan)

Page 13: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

Büyük harfle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde, kısaltmanın

son harfinin okunuşu esas alınır.

Örnek:

TDK’den

THY’nin

Ancak kısaltması büyük harflerle yapıldığı halde kelime gibi

okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır.

Örnek:

ASELSAN’da BOTAŞ’ın

Sonunda nokta bulunan kısaltmalara getirilen ekler ,kesme

işaretiyle ayrılmaz.

Örnek:

Alm.dan

İng.yi

3. Birleşik Kelimelerin Yazımı

Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler

Ses düşmesine uğrayan birleşik sözcükler bitişik yazılır.

Örnek:

cumartesi (cuma ertesi) niçin (ne için)

nasıl(ne asıl) kaynana(kayın ana)

Page 14: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

“Et-“ ve “ol-“ yardımcı eylemleriyle birleşirken ses düşmesine

veya ses türemesine uğrayan birleşik sözcükler bitişik yazılır.

Örnek:

Kaybolmak (kayıp olmak)

Emretmek (emir etmek)

Hissetti (his etmek)

Sözcüklerden her ikisi veya ikincisi,birleşme sırasında benzetme

yoluyla anlam değişikliğine uğradığında bu tür birleşik sözcükler

bitişik yazılır.

Örnek:

Aslanağzı(çiçek) imambayıldı(yemek)

Tavukgöğsü(tatlı) narçiçeği(renk)

Suçiçeği(hastalık) kargaburnu(alet)

Kurallı birleşik eylemler bitişik yazılır.

Örnek:

Gelebildi öleyazdı yazadur

Alıvermiş bakakaldı

İkinci kelimesi sıfat fiil eklerini alarak kalıplaşan birleşik sözcükler

bitişik yazılır.

Örnek:

dalgakıran , gökdelen, hacıyatmaz

Page 15: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

Bir veya iki ögesi çekimli fiil olan birleşik sözcükler bitişik yazılır.

Örnek:

şıpsevdi, biçerdöver, dedikodu

Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik

sözcükler bitişik yazılır.

Örnek:

ateşkes, yapboz, çekyat

İki veya daha çok sözcükten oluşmuş Türkçe yer adları bitişik

yazılır.

Örnek:

Çanakkale, Pınarbaşı

Şehir,köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl,ırmak vb. sözcüklerle

kurulmuş sıfat tamlaması veya belirtisiz ad tamlaması kalıbındaki yer

adları bitişik yazılır.

Örnek:

Eskişehir, Akdeniz, Yeşilırmak

Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy gibi

yer adları geleneksellleşmiş olarak bitişik yazılır.

Örnek:

Bayrampaşa, Kemalpaşa

Page 16: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

Ara yönleri belirten sözcükler bitişik yazılır.

Örnek:

kuzeybatı, güneydoğu

Somut olarak yer bildirmeyen “alt, üst,üzeri” sözcüklerinin sona

getirilmesiyle oluşan birleşik sözcükler bitişik yazılır.

Örnek:

Bilinçaltı, akşamüzeri. suçüstü

Dilimizde her iki kelimesi de asıl anlamını koruduğu halde

gelenekselleşmiş olarak bitişik yazılan birleşik sözcükler de vardır.

Örnek:

Başbakan eloğlu

Başöğretmen ağabey

Aşçıbaşı hanımefendi

Binbaşı milletvekili

“Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım,birçok, birçoğu,hiçbir,

hiçbiri”belirsizlik sıfatları ve zamirleri de bitişik yazılır.

“Ev” sözcüğüyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır.

Örnek:

aşevi huzurevi

bakımevi orduevi

öğretmenevi

Page 17: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

Hane, name, zade sözcükleriyle oluşturulan birleşik sözcükler

bitişik yazılır.

Örnek:

dershane, beyanname, haramzade...

Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler

“Etmek, eylemek, olmak” yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik

fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesi olmazsa

ayrı yazılır.

Örnek:

Arz etmek, var olmak, yok etmek, terk etmek

Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikincisi anlam

değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

Örnek:

- Hayvan türlerinden birinin adıyla kurulanlar: uğur böceği, bal

arısı, Ankara keçisi...

- Bitki türlerinden birinin adıyla kurulanlar: kuş üzümü, yer

elması, lavanta çiçeği...

- Nesne, eşya,alet adlarından biriyle kurulanlar: İngiliz anahtarı,

el sabunu, duvar saati...

- Durum, olgu ve olay bildiren sözlerden biriyle kurulanlar: iş

birliği, açık öğretim, Ay tutulması...

- Yiyecek,içecek adlarından biriyle kurulanlar: tulum peyniri,

İzmir köftesi, çiğ köfte...

- Zamanla ilgili birleşik kelimeler: gün ortası, gece yarısı, hafta

sonu...

- Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler: dil bilgisi,

gök bilimi

Page 18: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

“-r/-ar/-er/-maz/-mez/-an/-en” sıfat fiil ekleriyle kurulan sıfat

tamlaması yapısındaki birleşik kelimeler ayrı yazılır.

Örnek: çalar saat, koşar adım, çıkmaz sokak,görünmez kaza...

“Renk” sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim

tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır.

Örnek: portakal rengi, ateş kırmızısı, boncuk mavisi...

Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı

yazılır.

Örnek: açık mavi, koyu yeşil, kirli sarı, açık yeşil...

Yer adlarında kullanılan “batı, doğu, kuzey, güney,kuzeybatı,

kuzeydoğu, güneybatı, güneydoğu, aşağı, yukarı, orta, iç, yakın, uzak”

kelimeleri ayrı yazılır.

Örnek: Batı Trakya, Doğu Anadolu, Kuzey Amerika,Güneydoğu

Anadolu, Orta Asya,İç Anadolu...

Kişi adlarından oluşmuş “mahale, bulvar, cadde,sokak, ilçe, köy

vb.” yer ve kuruluş adlarında sondaki unvanlar hariç şahıs adları ayrı

yazılır.

Örnek: Yunus Emre Mahallesi, Gazi Mustafa Kemal Bulvarı, Fevzi

Çakmak Sokağı, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi...

“Dış, iç, sıra” sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler

ayrı yazılır.

Örnek: çağ dışı, yasa dışı, hafta içi, yurt içi, ardı sıra, peşi sıra...

Page 19: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

“Alt, üst, ana, ön, art,arka, yan, karşı, iç,dış, orta, büyük,

küçük, sağ,sol,peşin, bir, iki, çok, çift” sözlerinin başa getirilmesiyle

oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.

Örnek: alt yazı, üst kat, ön yargı, art niyet, arka plan, yan etki,iç savaş,

dış hat, peşin hüküm...

İyi dilek, karşılama ve uğurlama sözleri ayrı yazılır.

Örnek: hoş geldin, güle güle, hoş bulduk...

Bazı Kelime ve Eklerin Yazımı

“De”nin Yazımı:

Bağlaç olan “da/de” ayrı yazılır. Kendinden önceki sözcüğün son

ünlüsüne bağlı olarak ünlü uyumlarına uyar. Cümleden çıkarıldığında

cümlenin anlamında bozulma olmaz.

Örnek:

Sana kazak da alacağım.

Sinemaya kardeşim de gelecekmiş.

Uyarı: Ayrı yazılan “da/de” hiçbir zaman “ta/te” biçiminde yazılmaz.

“Bulunma, kalma anlamı katan ya da sıfat yapan “-da/-de” eki ,

eklendiği sözcüğe bitişik yazılır. Cümleden çıkarıldığında cümlenin

anlamında bozulma olur.

Örnek:

Evde kimse yoktu. (bulunma hal eki)

Bu kitapta güzel konular işlenmiş. (bulunma hal eki)

Sözde bahaneler uydurup duruyor. (Sıfat yapar.)

Page 20: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

Uyarı:

Bitişik yazılan “-da/-de”, “-ta/-te” biçiminde yazılabilir.

Örnek:

Kitabımı sınıfta unuttum.

Sepette on yumurta var.

“Ki”nin Yazımı

Bağlaç olan “ki” ayrı yazılır. Cümleden çıkarıldığında cümlenin

anlamında bozulma olmaz. Ya iki cümleyi bağlar ya da pekiştirme

görevinde kullanılır.

Örnek:

Erken çıkalım ki yemeğe yetişelim.

Ben ki hep sizin için çalıştım.

Not:”Ki” bağlacı bazı sözcüklerde kalıplaşmış olduğu için birleşik

yazılır:

Sanki,Mademki, Oysaki, Belki, Halbuki,Çünkü, Meğerki

Sıfat yapan ya da ilgi zamiri olan “-ki” kendinden önceki sözcüğe

bitişik yazılır.

Örnek:

Vazodaki çiçekler birer birer kurudu. (Sıfat yapar.)

Bizimki eve geç geldi. (İlgi zamiri)

Page 21: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

“Mi” nin Yazımı

Soru edatı olan “mı/mi/mu/mü” her zaman ayrı yazılır ve ünlü

uyumuna uyar.

Kendinden sonra gelen ekler “mi” soru edatına bitişik yazılır.

Örnek:

Verdiğim kitabı okudun mu? (soru)

Biraz önce kapıyı çalan sen miydin? (soru)

Ders zili çaldı mı hepimiz sınıfa koşardık. (zaman)

Onu daha önce hiç mi hiç görmedim.(pekiştirme)

Düzenli çalıştın mı başarırsın.(koşul)

Yazımı Karıştırılan Bazı Sözcükler

YANLIŞ DOĞRU YANLIŞ DOĞRU

alış veriş alışveriş

hukuğa hukuka

bazan bazen sorna sonra

ard arda art arda kıravat kravat

bir kaç birkaç pıroje proje

herkez herkes labratuar laboratuvar

iddaa iddia müracat müracaat

orta okul ortaokul pantılon pantolon

kiprik kirpik satlık satılık

Page 22: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

YANLIŞ DOĞRU YANLIŞ DOĞRU

kirbit kibrit stajer stajyer

klavuz kılavuz sarmısak sarımsak

orjinal orijinal sovan soğan

Hıristiyan Hristiyan bağzen bazen

ıstırap ızdırap ayle aile

profösör profesör üniverste üniversite

süpriz sürpriz hopörlör hoparlör

traş tıraş sömestr sömestir

yalnış yanlış pardesü pardösü

yanlız yalnız şöför şoför

antreman antrenman mütahit müteahhit

ahçı aşçı yaya geçiti yaya geçidi

çukulata çikolata ünvan unvan

direk direkt kolleksyon koleksiyon

baya bayağı erezyon erozyon

herşey her şey beyenmek beğenmek

hapşurmak hapşırmak seyhat seyahat

heralde herhalde eşortman eşofman

Page 23: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

TEST SORULARI

1. Aşağıdakilerden hangisinde büyük harflerin kullanım yerleri ile

ilgili yanlış bir açıklama yapılmıştır?

A) Cümleler büyük harfle başlar.

B) Şiir dizeleri büyük harfle başlar.

C) Özel isimler büyük harfle başlar.

D) Ay ve gün adları her zaman büyük harfle başlar.

2. Aşağıdakilerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Akşamki yemekler çok lezzetliydi.

B) Anladımki beni bir tek sen seviyorsun.

C) Mademki gelmeyecektin bana da haber verseydin.

D) Dün yine seninki okula gelmemiş.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yön adlarının yazımıyla ilgili

yanlışlık yapılmıştır?

A) Arabalar kuzeye doğru ilerliyordu.

B) Doğudan gelen sıcak dalgası etkisindeyiz.

C) Afrika`nın Güneyi sıcaktan kavruluyor.

D) Önceden Batı Ankara`da ikamet ediyormuş.

4. Aşağıda cümlelerin hangisinde ayrı yazılması gereken “de”

bitişik yazılmıştır?

A) Fatih`te yoksul bir gramofon çalıyor.

B) Durup köşe başında deliksiz dinlesem

C) Haftalar elimde ufalanıyor.

D) Gecenin karanlığıda ayrı bir ürkütür insanı.

Page 24: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde de bağlacı cümleye sebep

sonuç anlamı katmıştır?

A) Sabah olsun da düşünürüz, dedi.

B) Bir yemek yap da yiyelim.

C) Derslerine çok çalıştı da sınavı dereceyle kazandı.

D) Yarın toplantıya Vali de katılacakmış.

6. Mi edatı aşağıdaki cümlelerden hangisinde yay ayraç içinde

belirtilen anlamı katmamıştır?

A) Soğuk mu soğuk bir havada yolda olmak oldukça yorucuydu. (

Pekiştirme)

B) Derslerine çalıştın mı en yüksek notları alırsın.( Koşul)

C) Birden kapıyı açıp öylece karşıma çıkmasın mı? (Şaşkınlık)

D) Tüm o sofradaki yemeklerin hepsini ben mi yemişim? ( Yakınma)

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmamıştır?

A) Ağlasam sesi mi duyar mısınız?

B) O sorunun cevabını nasıl bil miyorsun?

C) Tuttumu yaptığın tahmin?

D) Oraya gitmedik diye kızdı mı?

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bitişik yazılması gereken –ki

eki ayrı yazılmıştır?

A) Sus ki dinlediklerimizi anlayalım.

B) O gözlerde ki hüznü unutmak mümkün değil.

C) Kapıdaki araba onun ki o yüzden sesi çıkmıyor.

D) Bizimki bugün hastayım diye işe gitmedi.

Page 25: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?

A) Doktor Ahmet Bey bu hastanede çalışıyormuş.

B) Sabah kaldırımın kenarında üç dört kişi seni bekliyordu.

C) Konya ovası Türkiye`nin tahıl ambarıdır.

D) Kurtuluş Savaşı,bir inancın zaferiyle sonuçlanmıştır.

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de” nin yazımından

kaynaklanan bir yazım yanlışı vardır?

A) Kitaplarını evde unuttuğunu söyledi.

B) Toplantıya Ayşe de gelmemiş.

C) Sinemaya Mehmet’de gelecekmiş.

D) Benim de sana söyleyeceklerim var.

11. Aşağıdakilerin hangisinde sayıların yazımından kaynaklanan

yazım hatası yoktur?

A) Üçyüz gün sonra okul kapanacak.

B) Arkadaşlarımla altmışaltı oynadık.

C) Sayfaları 2’şer 2’şer çevirdi.

D) Ali bu binanın 5.katında oturuyor.

12. Aşağıdakilerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Güzel mi güzel bir yemek yedik.

B) Bu kitabı okudun mu?

C) Benimle tiyatroya gelmek ister mi sin?

D) Beni dinliyor musunuz?

Page 26: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Ahmet Bey bizi ziyarete gelmiş.

B) Bir şeyler söylemek için uğramış.

C) Eşofmanlarını okulda unutmuş.

D) Ayşe Teyzem neden aramamış?

14.Aşağıdakilerin hangisinde büyük harflerin yazımından

kaynaklı yazım yanlışı yapılmıştır?

A) Erciyes Dağı Kayseri’nin incisidir.

B) Tanzimat Dönemi’ni araştırıyormuş.

C) Maraş Dondurması’nı çok severmiş.

D) Onlar İstanbul’da yaşıyorlarmış.

15. Aşağıdakilerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?

A) 2005’de okula başlamış.

B) Toplantı saat 16:00’da başlayacakmış.

C) Kursa gittikten sonra artık yabancı dili konuşa biliyormuş.

D) Yalnız kalmaktan her zaman korkarmış.

16. Aşağıdakilerden hangisinde "de"nin yazımı ile ilgili bir

yanlışlık yapılmıştır?

A) Buradaki soruları geçen sene ablamda çözmüştü.

B) Gidip de gelmemek var, gelip de görmemek var.

C) Araba ya da otomobil, ne bulursan hemen tut.

D) Bu sözlerinde ciddi misin?

17.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Madem ki sen biliyorsun buyur yap.

B) Sen de ben de biliyoruz işi doğrusunu.

C) Okulda da evde de uslu bir çocuktur.

D) Her şeyin en iyisini yapmalıyız.

Page 27: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin yazımıyla

ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Bu sene Doğu Anadolu’ya ilk kar düştü.

B) Vatan Yahut Silistre kitabı Namık Kemal’e aittir.

C) Kaymakam Erol Bey yeni görev yerine gitti.

D) Ayşe teyzemin keki çok güzel.

19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?

A) Dizilerle ilgili RTÜK’e binlerce şikayet gidiyor.

B) Arkasından bir hoşça kal diyemedim.

C) Güney Kutbu en soğuk yerlerden birisidir.

D) Doğumgünü sürprizimizi çok beğenmiş.

20.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) TÜBİTAK’in yeni projesi duyuruldu.

B) THY’den yeni bir açıklama yapıldı.

C) 20. yy.ın başlarında büyük bir dünya savaşı başlamıştı.

D) Bagaj ağırlığı beş kg’dan fazla olamaz.

Page 28: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki

CEVAP ANAHTARI

1. D

2. B

3. C

4. D

5. C

6. D

7. D

8. B

9. C

10.C

11.B

12.C

13.D

14.C

15.D

16.A

17.A

18.B

19.D

20.A

Page 29: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki
Page 30: YAZIM KURALLARI E Kpayasatatrkortaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/31/16/...YAZIM KURALLARI 1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler > Cümleler büyük harfle balar.Örnek: Elindeki