BTK KURAM ( WATSON - GUTRE )J.B. WATSONUN BTKLK KURAMI

LKELER1. Watson davranln kurucusudur2. Klasik koullanma yoluyla btn davranlar deiebilir3. renilmi btn davranlarmz uyarc- organizma arasnda kurulan bala (bitiiklikle) gereklemitir4. Kk Albert deneyi nldr.5. renmede bilisel srelerin fonksiyonu yoktur6. Davrann oluumunda kaltm ya da igdnn nemi yoktur7. renmelerde pekitirmenin etkisi yoktur8. Psikoloji , ancak somut gzlenebilir davranlar lebilir9. renmede en nemli ey uyarc- tepki ikileminin tekrarlanma skldr10. renme, dl, ceza ve pekitirme olmadan da gerekleir11. renmede evre nemlidir12. Eitimde nemli olan etkili bir evre oluturmaktr13. Bir uyarcya kar, ortaya koyulan tepki ne kadar sk tekrarlanrsa renme o kadar kuvvetlenir14. Bir uyarcya kar en son gsterilen tepki, benzer uyarclara kar tekrarlanma eilimindedir15. Korku renilmise korkmama da renilir ( sistematik duyarszlama )16. renmede koullu ve koulsuz uyarclar bir birine yakn zamanda verilmelidir17. renme srecinde nce koullu sonra koulsuz uyaran verilmelidir18. Bir deneyde kafese kapatlan kediler , kafeste pek ok deneme sonucunda kendi imkanlaryla kmay baarrken genelde en son ortaya koymu olduklar tepkiyi kullanmlardr. r; kuyruunu mandala dokundurup kapy amay baaran bir kedi, bir sonraki seferde yine kuyruunu kullanmtr ( sonunculuk ilkesi )

KAVRAMAIKLAMARNEK

Bitiiklik

Koullu uyarc ile koulsuz uyarc arasndaki zaman ( bitiiklik ) ne kadar ksaysa koullanma dzeyi o kadar fazladr Bir retmen , aniden yerinden kalkm ve hemen ardndan snfa barmtr. Bunun zerine renciler, retmen ne zaman yerinden hzlca kalkarsa korku duymulardr. Bunun nedeni nedir?Bunun nedeni bitiikliktir. retmen ayaa kalkma davrannn hemen arkasndan rencilere bard iin bitiiklik olumutur. Eve girer girmez ellerini ykamak Koltua uzannca televizyonu amak ay imeye balaynca sigara yakmak 2*2 ka eder sorulunca 4 demekBitiiklik sonucunda kazanlan davranlardr.

En son ilkesiBir uyarcya gsterilen en son tepki , benzer uyarclarla karlatmz zaman da gsterilme eilimindedir

Bir lokantaya girip yemek yedik ve houmuza gitti, yine ayn lokantaya gideriz.

En sk ilkesiBir uyarcya kar gsterilen en sk tepki, daha sonra benzer uyarclarla karlaldnda da gsterilme eilimindedir

Bir ocuk bilgisayarda ki bir uyunun kurallarn kendisine has yntemlerle zmektedir. Bu ocuk hangi oyunla karlarsa yine ayn mantkla hareket edecektir.

Sistematik DuyarszlatrmaOrganizmann korkuya neden olan uyarcya kar yava yava, aamal olarak yaklatrlmasdr. Korku tedavisinde kullanlr. Korku koullanmasnda oluan tepkiyi ortadan kaldrma yntemidir. Daha ok uzman eliinde yaplr, bir terapi yntemidir.

Uak korkusu olan Busenin uak korkusunu yenebilmek iin nce uak resimleri gsterilmi, daha sonra uaklarla ilgili metinler okutulmu, daha sonra havaalanna gtrlp uaklar izlemesi salanm sonra uaklarn ierisinde gezdirilmi ve uak korkusu ortadan kaldrlmtr.

E.R. GUTHRENN BTKLK KURAMI

LKELER1. Guthrieye gre renmenin tek yasas bitiikliktir. Bitiiklii, bir uyarcya kar yaplan tepkinin daha sonra ayn (benzer) uyarcyla karlaldnda da gsterilme eilimi olarak tanmlar.2. Guthrie, renmenin tek bir denemede uyarc ve tepkinin yakn zamanda verilmesiyle oluan koullanma ya da armla gerekletiini, bu nedenle tekrarn nem tamadn vurgular3. Guthrieye gre, renmede dle veya pekitirmeye gerek yoktur. 4. renmede en son yaplan ey tekrar edilir ( Tek deneme ilkesi )5. Watsonun en sk ilkesini benimsemez 6. Guthrie, kt alkanlklar yok etmek iin yntem ileri srmtr.( Eik, bktrma zt tepki ) 7. renmeye yn veren en nemli etmen hazr olutur8. Ceza bir davran bastrd iin deil, yeni bir davran ortaya karmas durumunda etkili olabilir.9. Motivasyon: Guthrieye gre, alk, susuzluk gibi drtler belirleyici deildir. Alk, susuzluk gibi motivasyon kaynaklar, aslnda organizmay uyarlm halde tutan uyarclardr. bu uyarclar organizmann davran srdrmesiiin nemlidir, ancak, renmeyi salayan ey yine tepkinin kendisidir.10. Snme ve unutma: Guthriede, snme, unutma sreleri uyarc-tepki erevesi iinde yeni tepkilerin kazanlmas, eski tepkilerin deitirilmesi eklinde ele alnmaktadr. Snme, uyarcdan sonra pekitirecin kesilmesinden dolay davrann snmesi deil, yeni bir davrann renilmesi olarak ortaya kmaktadr. renilmi bir tepkinin unutulmas, yeni bir uyarc-tepki ilikisinin gelimesi ve uyarc tepki ilikisini bozmas nedeniyle ortaya kmaktadr. Dier bir ifadeyle , unutma dediimiz ey geriye ket vurmadr

Eik Yntemi (Altrma Yntemi)stenmeyen davranlar, istenen davranlara dntrmeyi salayan bir renme tekniidir. stenmeyen davran meydana getiren uyarc organizmaya azar azar ve yava yava uzun srede verilerek ( olumsuz davran ortaya karmayacak eii gemeyecek dozda ) , istenmeyen davrann ortaya kmas nlenir ve istenen davrann yaplmas salanr.

Pilav sevmeyen bir ocua her kakta birka tane pirin tanesi yedirilir. ocuk pirin tanesini fark eder ama verdii rahatszlk tkrmesini gerektirmez. Zaman iinde pirin says artrlr. Zamanla pirin yemesi salanabilir. Bu uygulamada ok dikkatli ve sabrl olmak gereklidir.

Bktrma (Yorma) Yntemistenmeyen davran organizma usanncaya ya da yerine farkl bir davran gsterinceye kadar yaptrlr. Organizma istenmeyen davran yapmaktan skld iin, davran snme eilimine girer.

Kibritlerle srekli oynayan bir ocuun nne annesi tarafndan ylan kibritlerin ocuun bir daha kibrit yakmak istemeyinceye kadar zorla yaktrlmas.

Zt -Tepki Yntemi

Bireye yapmaktan kand ve holanmad davran, holand ve yapmak istedii bir davran ile birlikte yaptrlr. Zt tepki ynteminde, istenmeyen davran ortaya karan uyarc, tam tersi bir davrana neden olmas beklenen dier bir uyarcyla eletirilir. Denize girmekten ok korkan bir kiinin ok gvendii ve sevdii bir kiiyle birlikte denize girmesi.

St imekten holanmayan bir ocua, ok sevdii izgi film kahramannn resminin yer ald bir bardakla stn iirilmeye allmas

Sistematik duyarszlatrma veEik Yntemi Arasndaki Fark1. En nemli fark udur: Eik yntemi davran deitirme/kazandrma tekniidir.. Sistematik duyarszlatrma ise korkular/davran yok etme tekniidir2. kisinde de pekitire yoktur.3. SD bir tedavi yntemidir. Korku ya da fobi ortadan kaldrlr, ama eikte davrann kazandrlmas iin altrma yaptrlarak organizma davrana sevk edilir. 4. Sistematik duyarszlamada rahatsz edici durum ortadan kaldrlrken Eik ynteminde organizma rahatsz olduu uyarcyla birlikte yaamay renir.5. Farkll alglamann bir dier kolay yolu ise paragrafn son cmlesine dikkat etmektir. Son cmlede korkunun ortadan kaldrldndan sz ediliyorsa duyarszlatrma, korktuu ey ile yaamay rendiyse eik cevab verilmelidir.SD Vatsonn , eik yntemi ise Guthrienin ortaya koymu olduu bir kavramdr Kpeklerden korkan bir ocua bu korkusunu yenmesi iin nce kpek resimleri sonra yuncak kpekler gsterilmitir..bunlarn rdndan ocun bir kpee nce uzaktan,sonra daha yaknlaarak izlemesai salanmtr.son aamada ise kpee dokunarak onu sevmitir. ( Sistematik duyarszlatrma ) Zira kpek korkusu ortadan kalkt.

rnein uak korkusu olan bir bireyin eer uak korkusunu yenerseniz bu "SSTEMATK DUYARSIZLAMA " ancak uaa binemeyen bir bireyi ( nedeni ne olursa olsun korku vb) uaa bindirebiliyorsanz bu durum "EK " olarak aklanr. Yani bir bireyi uaktan korktuu halde uaa bindirip uak yolculuu yaptryorsanz "EK YNETM" ile amacnza ulatnz ancak birey korkusunu yenemediniz