Mehmet TAŞDEMİR

Birleştirilmiş Sınıflarla ÖğretimÖğretmen El Kitabı

Geliş

tirilmiş 6

.Baskı

Doç. Dr. Mehmet TAŞDEMİR

BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIFLARLA ÖĞRETİM

ISBN 978-605-364-248-0

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

© 2012, Pegem AkademiBu kitabın basım, yayın ve satış hakları

Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti’ye aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

6. Baskı: Mart 2012

Dizgi: Selda KılıçKapak Tasarımı: Uğur Sarıer

Baskı: Ayrıntı Matbaası(Ankara-0312-394 55 90)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 13987

YAYINEVİ DAĞITIM

adakale sokak 4/1 yenişehir-ankaratel: +90 312 4306750-51 (pbx)

belgeç: +90 312 4354460gsm: 0506 3451936 - 0541 9104545

- 0533 2055230e-ileti: pegem@pegem.net

sağlık sokak 17/a yenişehir-ankaratel: +90 312 4345424

belgeç: +90 312 4313738gsm: 0506 3451937 - 0541 4345424

- 0533 2055231e-ileti: siparis@pegem.net

YAZIŞMA

P.K.175 06442 yenişehir-ankara internet:

SUNUŞ

Birleştirilmiş sınıfl arla öğretim gerçeği Türk Milli Eğitim Sisteminin ilköğ-retim kademesinin önemli problemlerinden birini oluşturmaktadır. Türk Eğitim Sistemi zorunlu eğitim uygulamasını dokuz yıla çıkarmakla önemli bir mesafe kat etmiştir. Ancak bu gelişmeye rağmen özellikle zorunlu eğitimde uygulama sorun-larının daha uzun yıllar devam edeceğidir.

Türk Eğitim Sistemi içerisinde öğretmen eğitimi ve öğretmenlerin istihdamı konusundaki problemler sınıf öğretmeni yetiştirme konusunda da yaşanmaktadır. Öğretmen eğitimi sürecinde sınıf öğretmenleri yeterliklerinin hangi boyutlarda olması gerektiği sürekli tartışma konusu olmakla birlikte, onlardan beklenilen ye-terlik hali olarak; özel alan yeterlikleri ve özel durumlarda öğretimde yeterli olma-ları tartışmasız kabul gören yeterliklerini oluşturmaktadır. Birleştirilmiş sınıfl arda ya da benzer şekillerde oluşturulacak gruplarla öğretim yapabilme yeterliği sınıf öğretmenlerinin ve tüm öğretmenlerin önemli bir yeterlik boyutunu oluşturmak-tadır.

Dr. TAŞDEMİR, öğretmen eğitimi programlarında uzun süre yer verilmemiş olan, ancak bu yeterlik boyutunun yetiştirilen öğretmenlerin önemli bir eksikli-ği olduğunu kendi doktora tezi bulgularında da ortaya koyarak; M.E.B, Y.Ö.K ve Dünya Bankası Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi Projesi dahilinde hazırlanan Sınıf Öğretmenliği Eğitim Programına ders olarak konulması sürecinde katkıları olmuştur.

Dr. TAŞDEMİR’in Sınıf Öğretmenliği ve Program Geliştirme alanındaki eği-timi ve öğretmen eğitimi konusundaki çalışmaları ve tecrübesiyle kuram ve uy-gulama etkileşimi sağlayabilecek yeterliğe sahip bir bilim adamı olarak hazırlamış olduğu eserinin yayınlarımız arasında çıkmış olmasından kıvanç duyarız.

PEGEM AKADEMİ YAYINCILIK

ÖN SÖZ

İki binli yılların yaşandığı şu günlerde ülkemiz zorunlu eğitim uygulama-larının kabul edilebilir yeterlik ve düzeyde olduğunu söylemek güç olmaktadır. Türkiye ilköğretim düzeyinde azımsanmayacak sayıdaki okullarında birleştirilmiş sınıfl ar gerçeği ile yüz yüzedir.

İlköğretim kurumlarında görev yapacak olan öğretmenler, hizmet öncesi eği-timleri sürecinde gerekli niteliklerle donanık olarak yetiştirilebilmelidirler.

Öğretmen adaylarının sahip olmaları gereken nitelikler içerisinde birleştiril-miş sınıfl ı köy okullarında etkili bir öğretime rehberlik edebilme yeterliği önemli bir yer teşkil eder. Ülkemizde sınıf öğretmeni yetiştirme konusunda yapılan çalış-malar, öğretmen adaylarına kazandırılacak olan temel öğretmenlik yeterliklerinin neler olması gerektiği konusunda sürekli tartışma konusu olmuştur.

Bu çalışmada, ilkokul öğretiminin niteliğini belirleyici temel hükümler ol-ması bakımından, birleştirilmiş sınıfl arla öğretimin program, öğretme öğrenme süreci, planlanması, ölçme ve değerlendirme ve sınıf yönetimi boyutlarında ele alınmaya çalışılmıştır.

Eser Eğitim Fakülteleri Sınıf Öğretmenliği programlarında görevli ve bu dersi okutmakla görevli öğretim elemanlarından yakın alaka görmüştür. Eser öncesi beş baskının yeniden gözden geçirilerek, bazı bölümler ek açıklamalar ile desteklen-miştir.

Eser tüm öğretmelere özellikle sınıf öğretmenlerine öğretme-öğrenme-de-ğerlendirme ve sınıf yönetimi yeterliklerine katkı sağlamayı hedefl emektedir.

Eserin bu baskısına olan katkılarından dolayı Pegem Akademi Yayıncılık per-soneline teşekkür ederim.

Doç. Dr. Mehmet TAŞDEMİR

İÇİNDEKİLER

Sunuş ..................................................................................................................................iiiÖn Söz ................................................................................................................................v

1. BÖLÜM

TÜRKİYE’DE ZORUNLU EĞİTİMVE BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIFLARLA ÖĞRETİM

İlköğretimin Amaçları, İlkeleri .......................................................................................2İlköğretimin Amaçları ...............................................................................................2Genel İlkeler ................................................................................................................3

Türkiye’de Zorunlu Eğitimin Genel Görüntüsü (Bugünkü Durum) .........................5Türkiye’de Zorunlu Eğitimin Süresini Artırma Çalışmaları .................................6Zorunlu Eğitimin Niteliğini Artırma Çalışmaları .................................................7

Birleştirilmiş Sınıfl arla Öğretimi Zorunlu Kılan Faktörler ........................................9Okuldaki Öğrenci Sayısının Azlığı ..........................................................................9Köy Yerleşim Birimlerine Yeterli Sayıda Öğretmen Görevlendirilmemesi ........10Köy Okullarının Derslik Sayısının Azlığı ................................................................11

Öğretmen Niteliği Olarak Birleştirilmiş Sınıfl arla Öğretim Yeterliği ........................12

2. BÖLÜM

ÖĞRETME-ÖĞRENME SÜRECİNİN İLKELERİ

Giriş ....................................................................................................................................22

Öğrenmeye Hazır Olma ..................................................................................................22

Öğrenciye Yol Gösterme ..................................................................................................23

İpuçlarının Öğretimdeki Yeri ve Önemi .................................................................23İpuçlarının Öğretme Sürecinde Sağlayacağı Faydalar ...........................................24

Katılma ...............................................................................................................................25Dikkatin Öğrenme Sürecindeki Yeri .......................................................................26Dikkati Etkileyen Faktörler .......................................................................................27Öğrencinin Öğretime Etkin Katılımını Sağlamada Dikkat Edilecek Hususlar .....28

Motive Etme (Güdüleme, İlgi Uyandırma) ...................................................................30

viii Birleşti rilmiş Sınıfl arla Öğreti m

Pekiştirme ..........................................................................................................................32Olumlu Pekiştireç .......................................................................................................33Olumsuz Pekiştireç ....................................................................................................34

Öğrenme Sonuçlarının Bilgisi ........................................................................................35

3. BÖLÜM

TOPLU ÖĞRETİM SİSTEMİ

Toplu Öğretim Uygulaması .............................................................................................38Öğretimde Toplulaştırma ..........................................................................................38

Kapsam Bakımından Toplulaştırma ..................................................................40Öğretim Tekniği Bakımından Toplulaştırma ...................................................41

Programda Konular ve Üniteler ...............................................................................41İlköğretim Programının Temel Özellikleri .............................................................44

4. BÖLÜM

KAVRAM OLARAK BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIFLAR

Kavram Olarak Birleştirilmiş Sınıf .................................................................................46Bir Öğretim Gerçeği Olarak Birleştirilmiş Sınıfl ar ................................................46Türk Eğitim Sisteminde Birleştirilmiş Sınıfl arla Öğretim.....................................48Türk Eğitim Sisteminin Taşra Zorunlu Eğitiminde Yaklaşımlar .........................51

Yerinde Eğitim Yaklaşımı ....................................................................................52Oluşturulan Eğitim Merkezlerinde Eğitim Yaklaşımı .....................................52

5. BÖLÜM

BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIFLARLA ÖĞRETME-ÖĞRENME SÜRECİ

Birleştirilmiş Sınıfl arla Öğretme-Öğrenme Süreci.......................................................54Birleştirilmiş Sınıf Uygulamasının Avantaj ve Sakıncaları ...................................54

Birleştirilmiş Sınıf Uygulamasıyla Ulaşılabilecek Avantajlar .........................54Birleştirilmiş Sınıf Uygulamasının Sakıncaları ................................................56

Birleştirilmiş Sınıfl arla Öğretim İçin İlkeler ...........................................................57

ixİçindekiler

6. BÖLÜM

OKULUN BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIFLARLA ÖĞRETİME HAZIRLANMASI

Okulun Birleştirilmiş Sınıf Öğretimine Hazırlanması ................................................60

Sınıfl arın Oluşturulması ............................................................................................60

Ünitelerin Oluşturulması ve Öğretimi ....................................................................61

Ünitelerin Oluşturulması ve Öğretim Sürecinde Dikkat Edilecek Esaslar .....61

Birleştirilmiş Sınıfl arla Okutulacak Üniteler ....................................................65

Öğretimde Bireyselleştirme [ÖB] (Ödevli Grupla Öğretim) ...............................66

Öğrencilerin Kendi Kendilerine Çalışmaları ...................................................67

Beceriler ve Çeşitleri ............................................................................................72

Birleştirilmiş Sınıfl arla Kendi Kendine Çalışma Ödevleri VerilirkenDikkat Edilecek Hususlar ....................................................................................75

Grup Çalışmaları ........................................................................................................76

Seviye (Düzey) Gruplarının Oluşturulması ve Seviye Gruplarıyla Öğretim ....79

İlgi Grupları ve Öğretme-Öğrenme ..................................................................82

Küme Çalışmaları ve Öğretme-Öğrenme ...............................................................82

Öğretmen-Öğrenci Etkin Katılımına Dayalı Öğretim [EKDÖ](Öğretmenli Grupla Öğretim) ..................................................................................84

Birleştirilmiş Sınıf Öğrencilerine Problem Çözme BecerisininKazandırılması ............................................................................................................86

Problem Çözme Süreci .......................................................................................87

Birleştirilmiş Sınıfl arla Öğretim Materyalleri ........................................................90

Öğretimde Materyalin Önemi ve Kullanılması ...............................................90

Öğretim Materyali Seçimi ve Hazırlanmasında Dikkat Edilecek Hususlar .... 91

İlköğretim Okullarında Araç-Gereç Seçiminde Dikkat Edilecek Esaslar ......93

x Birleşti rilmiş Sınıfl arla Öğreti m

7. BÖLÜM

BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIFLARLA ÖĞRETİMİN PLANLANMASI

Öğretimin Planlanması Gerekliliği ................................................................................96Yıllık Plan ve Hazırlanması .............................................................................................97Ünitenin Öğretimi ve Planlanması ................................................................................102

Ünitenin Planlanması ................................................................................................102Ünite Öğretim Süreci .................................................................................................103

Ünite Öğretim Sürecinin Aşamaları ..................................................................103Ünitelerin İşlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar.........................................105

Günlük Plan ve Hazırlanması .........................................................................................109Eğitim Durumlarının Düzenlenmesi ............................................................................110Dersin İşleniş Aşamaları ..................................................................................................111

Giriş Bölümü...............................................................................................................111Geliştirme Bölümü .....................................................................................................113Sonuç ve Değerlendirme Bölümü ............................................................................114

Birleştirilmiş Sınıfl arla Öğretimin Planlanması ve Bir Dersin İşleniş Aşamaları .......123Birleştirilmiş Sınıfl arın Günlük Zaman Çizelgeleri .....................................................130

8. BÖLÜM

BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIF ÖĞRETİMİNDE DEĞERLENDİRME

Eğitimde Ölçme ve Değerlendirmenin Gerekliliği ......................................................136Değerlendirme Çeşitleri ..................................................................................................137

Kullanılan Ölçütlere Göre Değerlendirme .............................................................137Mutlak Değerlendirme ........................................................................................137Bağıl Değerlendirme ............................................................................................138

Kullanılan Ölçme Tekniklerine Göre Değerlendirme ...........................................138Amaca Göre Değerlendirme .....................................................................................138

Tanıma-Yerleştirmeye Dönük Değerlendirme .................................................139Biçimlendirme-Yetiştirmeye Yönelik Değerlendirme .....................................142Değer Biçmeye Dönük Değerlendirme .............................................................144

Birleştirilmiş Sınıfl arla Öğrenci Başarısının Değerlendirilmesi .................................145Programa Göre Kullanılacak Ölçme Teknikleri ...........................................................147

Geleneksel ve Alternatif Ölçme Değerlendirme Teknikleri .................................147Geleneksel Teknikler ...........................................................................................147Alternatif Teknikler .............................................................................................147

xiİçindekiler

9. BÖLÜM

SINIF YÖNETİMİ (ÖĞRETİMİN YÖNETİMİ)

Sınıf Yönetimi (Öğretimin Yönetimi) ............................................................................160Öğretmenlerin Pedagojik Formasyon Eğitimi İhtiyacı .........................................160Etkin Sınıf Yönetimi ...................................................................................................162Öğretmenin Sınıf Yönetimi Yeterliklerinin Kaçınılmaz Geleceği ........................163Sınıf Yönetiminin Boyutları ......................................................................................164

Konu Alanı Uzmanlığı.........................................................................................166Okullardaki Disiplinsizlik Sebepleri ..............................................................................170

Disiplini Sağlamada Dikkat Edilecek Hususlar ......................................................172İstendik Öğretmen Davranışları ..............................................................................173Sınıf Kuralları Oluşturma ..........................................................................................174Yaptırım Uygulama ....................................................................................................174Olumsuz Öğretmen Özellikleri ................................................................................175Pozitif Bir Sınıf Ortamı Oluşturmak İçin Son Söz .................................................176Birleştirilmiş Sınıf Öğretiminin Yönetimi ..............................................................177

Ek-1 Strateji-Yöntem-Teknik-Hedef Karşılaştırma Tablosu ......................................181

Ek-2 Normal Sınıf Yıllık Plan Şeması ...........................................................................182

Ek-3 İki Öğretmenli Birleştirilmiş Sınıf Yıllık Plan Şeması .......................................183

Ek-4 Beş Sınıfl ı Bir Öğretmenli Birleştirilmiş Sınıf Yıllık Plan Şeması ....................184

Ek-5 Çevre İncelemesi Örneği .......................................................................................185

KAYNAKÇA .....................................................................................................................189

İLKÖĞRETİMİN AMAÇLARI, İLKELERİ

İlköğretimin Amaçları

Genel İlkeler

TÜRKİYE’DE ZORUNLU EĞİTİMİN GENEL GÖRÜNÜMÜ(Bugünkü Durum)

Türkiye’de Zorunlu Eğitimin Süresini Arttırma Çalışmaları

Zorunlu Eğitimin Niteliğini Artırma Çalışmaları

BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIFLARLA ÖĞRETİMİ ZORUNLU KILAN FAKTÖRLER

Okuldaki Öğrenci Sayısının Azlığı

Köy Yerleşim Birimlerine Yeterli Sayıda Öğretmen Görevlendirilmemesi

Köy Okullarının Derslik Sayısının Azlığı

ÖĞRETMEN NİTELİĞİ OLARAK BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIFLARLAÖĞRETİM YETERLİĞİ

TÜRKİYE’DE ZORUNLU EĞİTİM VE BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIFLARLAÖĞRETİM

1. BÖLÜM

2 Birleşti rilmiş Sınıfl arla Öğreti m

A. İLKÖĞRETİMİN AMAÇLARI, İLKELERİ

Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’nce* İlköğretimde eğitim ve öğretimi düzenleyen esaslar belirlenmiştir. Bu yönetmelik hükümlerin-den zorunlu eğitim uygulamasının amaç ve ilkeleri aşağıda verilmiştir.

İlköğretim kurumlarında görevli tüm akademik personelin amaçlarının te-mel çerçevesini oluşturması bakımından sürekli hatırlanmasında yarar vardır.

İlköğretimin Amaçları

Madde 5. Türk Millî Eğitiminin amaç ve ilkeleri doğrultusunda;

Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerini geliştirerek onları hayata ve üst öğre-a. nime hazırlamak,

Öğrencilere, Atatürk ilke ve inkılâplarını benimsetme; Türkiye Cum-b. huriyeti Anayasası’na ve demokrasinin ilkelerine, insan hakları, çocuk hakları ve uluslar arası sözleşmelere uygun olarak haklarını kullanma, başkalarının haklarına saygı duyma, görevini yapma ve sorumluluk yük-lenebilen birey olma bilincini kazandırmak,

Öğrencilerin, millî ve evrensel kültür değerlerini tanımalarını, benimse-c. melerini, geliştirmelerini bu değerlere saygı duymalarını sağlamak,

Öğrencileri, kendilerine, ailelerine, topluma ve çevreye olumlu katkılar d. yapan, kendisi, ailesi ve çevresi ile barışık, başkalarıyla iyi ilişkiler kuran, iş birliği içinde çalışan, hoşgörülü ve paylaşmayı bilen, dürüst, erdemli, iyi ve mutlu yurttaşlar olarak yetiştirmek,

Öğrencilerin kendilerini geliştirmelerine, sosyal, kültürel, eğitsel, bilim-e. sel, sportif ve sanatsal etkinliklerle millî kültürü benimsemelerine ve yaymalarına yardımcı olmak,

Öğrencilere bireysel ve toplumsal sorunları tanıma ve bu sorunlara çö-f. züm yolları arama alışkanlığı kazandırmak,

Öğrencilere, toplumun bir üyesi olarak kişisel sağlığının yanı sıra aile-g. sinin ve toplumun sağlığını korumak için gerekli bilgi ve beceri, sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı konularında bilimsel geçerliliği olmayan bilgiler yerine, bilimsel bilgilerle karar verme alışkanlığını kazandırmak,

Öğrencilerin becerilerini ve zihinsel çalışmalarını birleştirerek çok yönlü h. gelişmelerini sağlamak,

3Türkiye'de Zorunlu Eğiti m ve Birleşti rilmiş Sınıfl arla Öğreti m

Öğrencileri kendilerine güvenen, sistemli düşünebilen, girişimci, tekno-i. lojiyi etkili biçimde kullanabilen, planlı çalışma alışkanlığına sahip este-tik duyguları ve yaratıcılıkları gelişmiş bireyler olarak yetiştirmek,

Öğrencilerin ilgi alanlarının ve kişilik özelliklerinin ortaya çıkmasını j. sağlamak, meslekleri tanıtmak ve seçeceği mesleğe uygun okul ve ku-rumlara yöneltmek,

Öğrencileri derslerde uygulanacak öğretim yöntem ve teknikleriyle sos-k. yal, kültürel ve eğitsel etkinliklerle kendilerini geliştirmelerine ve gerçek-leştirmelerine yardımcı olmak,

Öğrencileri ailesine ve topluma karşı sorumluluk duyabilen, üretken, l. verimli, ülkenin ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkıda bulunabilen bireyler olarak yetiştirmek,

Doğayı tanıma, sevme ve koruma, insanın doğaya etkilerinin neler ola-m. bileceğine ve bunların sonuçlarının kendisini de etkileyebileceğine ve bir doğa dostu olarak çevreyi her durumda koruma bilincini kazandırmak,

Öğrencilere bilgi yüklemek yerine, bilgiye ulaşma ve bilgiyi kullanma n. yöntem ve tekniklerini öğretmek,

Öğrencileri bilimsel düşünme, araştırma ve çalışma becerilerine yönelt-o. mek,

Öğrencilerin, sevgi ve iletişimin desteklediği gerçek öğrenme ortamla-p. rında düşünsel becerilerini kazanmalarına, yaratıcı güçlerini ortaya koy-malarına ve kullanmalarına yardımcı olmak,

Öğrencilerin kişisel ve toplumsal araç-gereci, kaynakları ve zamanı ve-r. rimli kullanmalarını, okuma zevk ve alışkanlığı kazanmalarını sağlamak

İlköğretim kurumlarının amacıdır.

Genel İlkeler

Madde 6. İlköğretimde aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulur;

İlköğretimde sekiz yıllık kesintisiz eğitim, ilköğretim çağındaki her Türk a. vatandaşının hakkıdır ve zorunludur.

İlköğretim kurumlarında karma eğitim-öğretim yapılır. b.

İlköğretimde derslerde ve ders dışı etkinliklerde Türkçenin doğru, güzel c. ve etkili kullanılması temel hedeft ir.

4 Birleşti rilmiş Sınıfl arla Öğreti m

İlköğretim kurumlarının kuruluş ve işleyişi ile her türlü eğitim-öğretim d. programlarının hazırlanması ve uygulanmasında Atatürk ilke ve inkılâp-larına uyulur. Evrensel değerler içinde millî kültürün öğrenilmesine ve geliştirilmesine önem verilir.İlköğretim kurumları; dil, ırk, cinsiyet, felsefî inanç ve din ayrımı göze-e. tilmeksizin herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa ayrıcalık tanınamaz. Eğitim-öğretim etkinlikleri; öğretim ilkeleri, öğrenci düzeyi, çevre özel-f. likleri ve programda belirtilen esaslar dikkate alınarak bu Yönetmeliğin 5 inci maddesindeki amaçları gerçekleştirecek şekilde düzenlenir ve uy-gulanır. İlköğretim kurumlarında herkese imkân ve fırsat eşitliği sağlanır. Eko-g. nomik durumu iyi olmayan öğrencilere, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacıyla parasız yatılılık ve bursluluk imkânları sağlanır. Özel eğitim ge-rektiren ve korunmaya muhtaç çocukları yetiştirmek için özel önlemler alınır.

Eğitim-öğretim hizmetleri düzenlenirken öğrencilerin ilgi, istek ve yete-h. nekleri ile toplumun ihtiyaçları dikkate alınır.

Demokrasi bilincinin geliştirilmesi amacı ile öğrenci, öğretmen, yöne-i. tici, personel ve velilerce; kurumda iş birliği, iş bölümü, seçme, seçilme, katılma ve düşüncelerini açıklayabilme gibi demokratik kuralların uygu-landığı, sevgi, saygı ve hoşgörüye dayalı bir çalışma ortamı oluşturulur.

İlköğretim kurumlarında uygulanan, programlar, yöntem ve teknikler j. ile kullanılan eğitim teknolojisi; bilimsel ve teknolojik gelişmelere göre yenilenerek, okul, çevre ve ülke ihtiyaçlarına göre sürekli geliştirilir.

İlköğretim kurumlarında açıklık, güvenirlilik ön planda tutulur. Eğitim-k. öğretim ve yönetim etkinliklerinin kurul ve komisyonlarca yürütülmesi, öğrenci, öğretmen, veli ve çevrenin gözetim ve denetimine açık tutulma-sı sağlanır.

Kaynakların etkili ve verimli olarak kullanılması, eğitim-öğretimin kali-l. tesinin artırılması ve kurumun rekabet gücünün geliştirilmesi sağlanır.

Okul ile aile ve çevrenin iş birliği sağlanır. m.

İlköğretimde öğrenciler, oldukları gibi kabul edilerek değer verilir. n.

Öğretmen, yeri geldikçe günlük olaylara ve fırsat eğitimine yer verir. o.

5Türkiye'de Zorunlu Eğiti m ve Birleşti rilmiş Sınıfl arla Öğreti m

Öğrencilere temel bilgi, beceri ve değerleri kazandırmak, öğrencilerin p. davranış, ilgi ve yeteneklerini belirlemek, programlar doğrultusunda ba-şarılarını bir bütün olarak değerlendirmek, meslek alanlarını tanıtmak ve yönlendirmek için gerekli önlemler alınır.

Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin akranları ile birlikte kaynaştırma r. uygulamaları yoluyla eğitimlerini sürdürmeleri esastır. Bu öğrenci-ler eğitimlerini akranları ile birlikte aynı sınıft a sürdürebilecekleri gibi okulların bünyesinde açılacak özel eğitim sınıfl arında da sürdürebilirler. Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulamalarında özel eğitim ile ilgili mev-zuat hükümleri uygulanır.

*(2003 Tarih ve 2552 ve 2554 Sayılı) (27.8.2003/25212 ve Değişik: 2.5.2006 /26156 RG ).

B. TÜRKİYE’DE ZORUNLU EĞİTİMİN GENEL GÖRÜNTÜSÜ

(Bugünkü Durum)

Zorunlu eğitim, kavramı eğitim tarihimiz içerisinde değişik isimler altında kullanıla gelmiştir. Bu kavram çerçevesinde gerçekleştirmeye çalışılan öğretim fa-aliyetlerine dikkat çekildiğinde bu öğretim faaliyetleri ile okul çağı çocuklarına, okuma-yazma, hesaplama becerisi ve iyi insan, iyi vatandaş bilgi ve değerlerinin kazandırılmaya çalıştığı gözlenmektedir.

Bir ülke insanın istendik bir takım nitelikleri kazandırmasında okul eğitimi önemli bir yer teşkil etmektedir. Hatta neredeyse eğitim kavramı ile okul kavramı-nın özdeşleştirildiği eğitim anlayışları dahi söz konusu olabilmektedir. Teknolojik gelişmeleri ve buna dayalı kitle iletişim araçlarının yeterince ulaşamadığı yöre-lerde okul eğitimi isteği de bir başka ölçüde artmakta adeta vazgeçilmez tek yol olmaktadır. Ancak ülkelerin genel gelişmişlik düzeyi, demokratik durumu, coğrafi özellikleri, okul eğitimini ülke içerisine dengeli ve yeterli düzeyde yaygınlaştırıl-masında etkili olmaktadır. Belirtilen bu faktörlerin ülkemiz eğitiminde çok büyük ölçüde etkilediği tartışılmasız kabul gören bir gerçektir.

Ülkemizde, zorunlu eğitimi yaygınlaştırma anlayış ve uygulamaları sürüp gi-den bir problem olarak varlığını devam ettirmektedir. Türkiye nüfusunun genç bir nüfus olması, doğum oranının fazlalığı, çağ nüfusu içerisinde zorunlu eğitim çağı çocuklarının sayısını önemli ölçüde arttırmıştır. Nüfusun yoğunlaşma oranların-daki farklılıklar da eğitim hizmetlerinin dengeli bir biçimde yaygınlaştırılmasın-da ve verilen eğitimin niteliği üzerinde önemli ölçüde etkide bulunmaktadır. Bu dengesiz dağılım okullaşmada köy-kent farklılığını doğururken merkezi yerleşim birimlerinde de sınıfl arın aşırı kalabalıklaşması, okullaşma ihtiyacı, şehir merkez-