Birinci Basamakta Depresyona Yaklaşım, Etkili İletişim ve Kullanılan ...
Birinci Basamakta Gebe Takibi
description
Transcript of Birinci Basamakta Gebe Takibi
![Page 1: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/1.jpg)
Birinci Basamakta Gebe Takibi
Araş.Gör.Dr.Figen ÖlüçT.Ü.T.F Aile Hekimliği A.D
12.12.2005http://ailehekimligi.trakya.edu.tr
![Page 2: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/2.jpg)
Prenatal takip ana hedefleri:
• Anne ve fetusun sağlık durumunun tanımlanması
• Gebelik yaşının saptanması ve fetal gelişiminin izlenmesi
• Komplikasyon riskindeki hastaların tanımlanması ve risklerin azaltılması
• Problemlerin önceden tahmin edilip önlenmesi
• Gebenin eğitilmesi ve öneriler
![Page 3: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/3.jpg)
• İlk prenatal bakımın temelini iyi bir hikaye, fizik muayene ve obstetrik muayene oluşturur.
• Hikayede;– Kaçıncı gebelik?– Daha önce riskli gebelik var mı?– Gebelik haftasının ne olduğu?– Tahmini doğum tarihi?
![Page 4: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/4.jpg)
• Naegele kuralı:– Son adet tarihine 7 gün eklenip, 3 ay
çıkartılarak elde edilir.– Normal gebelik süresi 280 gündür ~ 40 hft.
![Page 5: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/5.jpg)
• Fizik muayene ve obstetrik muayene:– Fizik muayenede; kan basıncı, kilo
ölçümü, uterus yüksekliği, leopold manevralarıyla fetusun duruşu, fetal kalp sesleri dinlenir.
– Terme yakın vajinal muayene ile biskop skoru ve pelvisin durumu saptanır.
– PAP smear– Kanam, vajinadan sıvı gelmesi, disüri
şikayetleri sorgulanmalıdır
![Page 6: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/6.jpg)
Gebelikte Fundus Yüksekliği
4. Aydan sonra pubis üzerinde yükselmeye başlar
5. Ayda umb Fizik muayene ve obstetrik muayene:
– Fizik muayenede; kan basıncı, kilo ölçümü, uterus yüksekliği, leopold manevralarıyla fetusunduruşu,
– Terme yakın vajinal muayene ile biskop skoru ve pelvisin durumu saptanır.
– Kanam, vajinadan sıvı gelmesi, disüri şikayetleri sorgulanmalıdır ilikus ile symfisis pubis arasındadır
6. Ayda umbilikus seviyesinde7. Ayda umbilikus ile sternum
arasındadır8. Ayda sternumun 4 parmak
altındadır9. Ayda sternuma dayanır10. Ayda sternumun 2 parmak
altındadır
![Page 7: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/7.jpg)
Leopold Manevraları
1.Leopold manevrası 2.Leopold manevrası
![Page 8: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/8.jpg)
3.Leopold manevrası 4.Leoplod manevrası
![Page 9: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/9.jpg)
Prenatal tarama amaçlı tetkikler:
• Hb, Htc, glikoz, idrar analizi ve tekrarları• Rh uyuşmazlığı açısından değerlendirme• Üçlü tarama• Amniosentez• Korion villüs biyopsisi• USG• Gestasyonel diyabet açısından değerlendirme• Tansiyon takibi• Enfeksiyon açısından değerlendirme
AAFP;1 Nisan 2005 Prenatal care
![Page 10: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/10.jpg)
İdrar analizi
• Disptik ile üriner analiz erken preeklampsili gebede proteinüri için güvenilir test değildir
• 24 saatlik idrarda protein atılımına bakmak altın standarttır.
• İdrar tetkikine göre bakteri ve lökosit görülmesi asemptomatik bakteriüri erken doğuma ve pyelonefrite neden olabilir, idrar kültürü yapılıp uygun antibiyotik başlanmalıdır.
![Page 11: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/11.jpg)
Hb, Htc takibi
• Tüm gebeler anemi için Hb, Htc düzeyleri 1.prenatal vizitte taranmalıdır.
• Fe eksikliği anemisi erken doğum ve düşük doğum ağırlığı ile ilişkilidir.
(AAFP;Nisan, 2005)– Htc %34 – Hb 11g/dl – Eritrosit 3-5 milyon
Anemi
![Page 12: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/12.jpg)
Rh uyuşmazlığı
• Kan grubu Rh(-) annenin, eşi Rh(+) kan grubundan ise kan uyuşmazlığından bahsedilir.
• Bebeğin kan uyuşmazlığından etkilenip etkilenmediğini anlamak için indirekt coombs testi yapılır.Takibe alınır.
![Page 13: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/13.jpg)
Rh uyuşmazlığı
• 28.haftada tekrarlanan i.c.t tekrar (-) durumunda bebeği son aylara kadar kan uyuşmazlığından koruma için anti D immünglobulin yapılır.300mcg.
• Doğumdan sonra Rh (+) çocuğu olan anneye 72 saat içinde tekrar Rhogam önerilir.120-300mcg.
AAFP;1 Nisan 2005
![Page 14: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/14.jpg)
Üçlü tarama
• Daha önce spontan düşükleri olan• Genetik bozukluğu olan çocuk
doğurma hikayesi olan • Aile hikayesinde genetik bozukluk
hikayesi olan kişilere Üçlü tarama testi önerilir.
AAFP; 1 nisan 2005
![Page 15: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/15.jpg)
Üçlü tarama
• Tüm gebe kadınlar nöral tüp defekti, trizomi 21 ve trizomi 18 açısından değerlendirilmelidir; çünkü, tüm down sendromlu çocukların annelerinin %25-35’i 35 yaşın üzerinde olup, %70-80’e varan oranlarda genç anne çocuklarıdır.
• Üçlü testte Down s. %60 yakını yakalanır. (%5 yalancı +)
AAFP; 1 nisan 2005
![Page 16: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/16.jpg)
Üçlü tarama
• AFP, HCG, E3 bakılır.– NTD; AFP yüksek çıkar.– Down sendromunda; AFP ve E3 düşük,
HCG ise yüksek beklenir.– 3’lü testin sonucuna göre ( 1/270
rakamından itibaren) amniosentez tanı için önerilir.
![Page 17: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/17.jpg)
USG• 14. haftadan önce
erken USG gestasyonel yaş belirlemede
• 41.haftadan sonra indüksiyona ihtiyacı belirlemede
• 10-14.haftalarda down s. için (nuchal translucency) ense kalınlığını ( N~3mm) değerlendirmek için
AAFP;1 nisan 2005
• 18.ve20.hf.da yapısal anomali araştırılması için USG ile tarama yapılır.
![Page 18: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/18.jpg)
Amniosentez ve korion villüs biyopsisi
• Riski yüksek gebelere uygulanır.• Yapılmasına karar vermeden önce USG
ve serum taramaları yapılmalıdır.• Amniosentez gebeliğin 15.haftasında
uygulanabilir ve %0.05 spontan düşük riski vardır.
• Korion villüs biyopsisi 10-12 haftada uygulanabilir ve %1-%1.5 spontan düşüğe neden olur.
AAFP; 1nisan 2005
![Page 19: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/19.jpg)
Gestasyonel diabet
• Gebelerin~%7’sinde olur.• Genellikle gebeliğin 3.trimesterinde
ortaya çıkar.• Yüksek riskli gebeler;
– İleri maternal yaş, GDM hikayesi, glikozüri– Gebelik öncesi yüksek BMI, ailede diabet(+)– B-adrenerjik ve k.steroid ilaç kullanımı– Daha önce makrozomik veya ölü doğum hik.– Polihidramniozu bulunması
![Page 20: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/20.jpg)
Glikoz tarama testi
• Genellikle gebeliğin 24-28.hf.da yapılır.• Yüksek riskli gebelere hemen uygulanır,
eğer (-) ise 24-28.hf.tekrarlanır.• 50gr glikoz herhangi bir zamanda
200ml su ile içiriliyor– 1.saat sonra k.ş>140 ise tarama (+) kabul
ediliyor ve OGTT yapılır.– Yüksek risk, aile hik(+) ise,>130 ise gene
(+) kabul edilir.
![Page 21: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/21.jpg)
Glikoz mg/dl Açlık 1.Saat
2.Saat 3.saat
100gr.glikoz 95 180 155 14075gr.glikoz 95 180 155
• Taramada >180-200 ise,OGTT yapılmaz, GDM var demektir.• En az 2 değer yüksek bulunacak.
![Page 22: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/22.jpg)
• Takip;hf.da 2 kez tok, 2 kez aç k.ş takibi öneriliyor.
• Gebelikte glisemi hedefleri; – Açlık 60-95– 1.saat tokluk 100-140– 2.saat tokluk 80-120– Gece 80-100– Doğum 60-100mg/dl. olması öneriliyor.• OAD’ler kontraendike, insülin öneriliyor.
2004,Bursa Aile H.Kongresi, Diyabet kursu
![Page 23: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/23.jpg)
Enfeksiyonlar açısından tetkikler:
• HIV:– Anti HIV bakılır.– Tüm gebe kadınlara 1.trm.da HIV testi
yapılması önerilir.(Kanıt A)– Yüksek risk altındaki kadınlara 3.trm.da
tekrar test önerilir.– Fetusa geçiş hakkında
bilgilendirilmelidir.
AAFP; nisan 2005,prenatal care
![Page 24: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/24.jpg)
Enfeksiyonlar açısından tetkikler:
• Hepatit B :– Aktif Hep B için tarama 1.prenatal vizitte
hep.B sAg ve anti HBs bakılır.(Kanıt A)– Yüksek riski olanlar aşılanabilir ve
doğum öncesi sAg ne tekrar bakılır.– Hep.B taşıyıcısı annelerin bebekleri
doğum sonrası aşı ile serum uygulaması yapılır ve belirli aralıklarla aşı tedavisi devam eder.
![Page 25: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/25.jpg)
Enfeksiyonlar açısından tetkikler:
• Hepatit C:– Anti HCV bakılır.– Özellikle yüksek risk altında olanlara
bakılması önerilir.– Vertikal geçiş hepatit C için %8.
![Page 26: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/26.jpg)
Enfeksiyonlar açısından tetkikler:
• Sifiliz:– 1.prenatal vizitte sifiliz için gebe
kadınlar genelde taranmaları tavsiye edilir.(Kanıt A)
– Yüksek risk altındaki kadınlar gebeliğin 28.hft da ve doğumda tekrar serolojik test yapılmalıdır.
– Yasal olarak önemini bildirmek gerekir.
![Page 27: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/27.jpg)
Enfeksiyonlar açısından tetkikler
• TORCH taraması:– Toksoplazma– Rubella– Sitomegalovirüs– Herpes virüsü
![Page 28: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/28.jpg)
Enfeksiyonlar açısından tetkikler
• Tokoplazma:– Ig M ve G antikorları taranır.– Gebeliğin ilk 3 ayında bebekte bir takım
sakatlıklar oluşturabilir.– Gebe kedi ve köpekten uzak durmalı,
eğer evde bakıyorsa aşılanması önerilir.– Yenilen etleri pişirmeli, sebze ve
meyveler iyi yıkanması önerilir.
![Page 29: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/29.jpg)
Enfeksiyonlar açısından tetkikler
• Rubella:– Antikor IgM ve G bakılır.– Gebeliğin ilk 3 ayında karşılaşılırsa
gebelik tahliye edilir.
• Sitomegalovirüs:– Plasentadan geçebilir, fetus
karaciğerinde zarar yapabilir.
![Page 30: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/30.jpg)
Enfeksiyonlar açısından tetkikler
• Herpes virüs :– Tüm gebeler ve partnerleri herpes
genitel ve orolabial enf.açısından sorgulanmaldır.
– Doğum kanalından geçiş %50.Neonatal HV enfeksiyonu görülür.
– Partnerinde herpes hikayesi olanlara partnerin kondom kullanması ve antiviral tedavi alması önerilir.
![Page 31: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/31.jpg)
Enfeksiyonlar açısından tetkikler
• Klamidya ve Gonore:– Yüksek risk gruplarına ilk prenatal vizit
ve 3.trm.de test yapılır.– Kadın ve partneri beraber tedavi edilir.
• Bakteriyel Vajinosis:– Rutin tarama önerilmiyor.(Kanıt A)
![Page 32: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/32.jpg)
Enfeksiyonlar açısından tetkikler
• Su çiçeği:– Gebeliğin ilk 20 hft.da annenin suçiçeği
inf. geçirmesi %1-2 konjenital s.ç. sendromuna neden olur.
– Doğumdan 5 gün önce s.ç. geçiren annenin ve doğumdan 2 gün sonra s.ç kapan anneden doğan çocuklar %17-30 neonatal s.ç. gelişme riski vardır.
![Page 33: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/33.jpg)
Enfeksiyonlar açısından tetkikler
• GBS:– Neonatal mobidite ve mortalitenin
önemli sonucudur.– Gebeliğin 35-37.hft.da vajinorektal
kültür ile taranmaları öneriliyor ve kolonize bulunan kadınlar i.v antb. tedavileri öneriliyor.
![Page 34: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/34.jpg)
Enfeksiyonlar açısından tetkikler
• İdrar yolu enf:– Tüm gebeler 12-
16.gebelik hft.da asemptomatik bakteriüri için üriner kültür ile taranmalıdır. (Kanıt A)
![Page 35: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/35.jpg)
İzlem ve Öneriler:
• 1-Kilo takibi• 2-Beslenme önerileri• 3-Sigara ve alkolün zararları• 4-Toksik madde ve ilaçların zararları• 5-Aşılar• 6-Egzersiz• 7-Cinsellik hakkında bilgilendirmek• 8-Diğerleri…
![Page 36: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/36.jpg)
1-Kilo takibi:• Gebe kadının gebelik
süresince normal kilo artışı 11.5-16 kg. arasında olması tavsiye edilir.(AAFP;2005)
• Antenatal dönemde bu kilodan düşük kilo alanlar DDA bebek, preterm bebek
• Bu kilodan fazla kilo alanların makrozomik bebek, sezeryan endikasyonu, postpartum kilo kalışı şeklinde sorunlarla karşılaşılır.
![Page 37: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/37.jpg)
2-Beslenme ve yiyecek önerileri:
• 2. ve 3. trim. her gün 340-450 kcal artışı gibi kalori gereksinimi olmaktadır.
• Yapılan çalışmalar sonucunda, antenatal bakımda eksik ve kötü beslenme sonucu kötü sonuçlar doğduğu görülmüştür.
![Page 38: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/38.jpg)
Gebelikte diyete ilave mineral ve vitaminler:
• Folik asid:– Prekonsepsiyonel 4 hafta öncesi ile 12
hft.lık gebelikte 0.4mg/gün.doz primer nöral tüp defektini önler.(Kanıt A)
– Daha önce NTD olan kadınlara 4mg/gün doz uygulaması; sekonder önleme.(Kanıt A)
– Uygun diyet 600mcg/gün folata eşdeğer besinler; yeşil lifli sebzeler,krc,trunçgiller…
– Folat yetersizliği; DDA, konj.kardiak anomali, spontan abortus…
AAFP; nisan 2005,prenatal care
![Page 39: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/39.jpg)
İlave mineral ve vitaminler:
• Fe:– Kadınların dietle aldıkları Fe ve endojen
stokları sıklıkla gebelikte Fe ihtiyacını karşılamada yetersizdir ve Fe eksikliği anemisinin erken doğum ve DDA ile ilişkilidir.
– Bu nedenle; gebe kadınlar anemi için, (Hb,Htc) taranmalı ve gerekiyorsa tedavi edilmelidir.(Kanıt B)
– Gebe kadına günlük 27-30mg Fe (Kanıt C) önerilir.
![Page 40: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/40.jpg)
İlave mineral ve vitaminler:
• Ca:– Her gün 1000-1300 mg.alımı önerilir.
Preeklampsi önlenmesinde Ca ilavesi önerilmez, ancak gestasyonel HT riski yüksek hastalar ve diyetle düşük Ca alanlara ilave edilebilinir.(Kanıt A)
– Ca ilavesi ile kan basıncı düşüşü gösterilmiş fakat, perinatal mortaliteyi düşürdüğü gösterilmemiş.
![Page 41: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/41.jpg)
İlave mineral ve vitaminler:
• Vitamin A:– Sanayileşmiş şehirlerdeki gebe kadınlar
günlük 5000İÜ den daha az vit A almalıdır.(Kanıt B)
– Günlük 10000İÜ den fazla alımı kranial-nöral (sırt defekti) defekti ile ilişkilidir.
![Page 42: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/42.jpg)
İlave mineral ve vitaminler
• Vitamin D:– Güneş ışığını kısıtlı gören kadınlar için
önemlidir; kuzey ülkeleri gb. buna rağmen ilavelerin etkilerinin sınırlı olduğu görülmüş.
– Uygun diyet tavsiyelerinde günlük 5 mcg. (200İÜ günlük) önerilir.(Kanıt C)
– Yetersizliğinde neonatal hipokalsemi ve maternal osteomalazi ile bağlantısı görülmüş.
– Yüksek dozu toksik olabilir.
![Page 43: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/43.jpg)
Gebe kadın için diyet önerileri:
• Yapay tatlandırıcılı yiyecek ve içecekler:– Gebe kadın sakkarin içeren yiyecek ve
içecek kullanımında uyarılmalıdır.(Kanıt C). Sakkarin plasental geçişi bilinmektedir, fetal dokuda birikebilir.
– Aspartam, sukrolase gebe kadında olasılıkla güvenlidir.(Kanıt C).
AAFP; nisan 2005,prenatal care
![Page 44: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/44.jpg)
Diyet önerileri:
• Kafein içeren içecekler:– Güvenliği olasılıkla orta derecededir. Her
gün 150-300mg.tüketim tavsiye edilir.(Kanıt B)
– Gözlemsel çalışmalar yüksek kafein tüketimi ve spontan abortus ve DDA bebek arasında ilişkiler göstermiştir.
![Page 45: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/45.jpg)
Diyet önerileri:
• Süt ürünleri ve yumurta:– Gebe kadın pastörize olmayan süt ve süt
ürünlerinden kaçınmalıdır.(Kanıt C)• Toksoplazma ve listerya için kontaminasyon
riski olan olgular rapor edilmiş.
– Çiğ yumurtadan kaçınmalıdır.(Kanıt C)• İntrauterin sepsise yol açan salmonelladan
kontaminasyon riski vakalarda rapor edilmiştir.
![Page 46: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/46.jpg)
Diyet önerileri:
• Meyve ve sebzeler:– Gebe kadınlar tüm meyve ve sebzeleri
yemeden önce yıkamalıdır. Sebze ve meyve ile kirliyken temas eden kap ve elleri sıcak, sabunlu su ile yıkamalıdır.(Kanıt C)• Toksoplazma ve listerya kontaminasyon riski
olan vakalar rapor edilmiştir.
![Page 47: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/47.jpg)
Diyet önerileri:
• Et:– Gebe kadın pişmemeiş ve az pişmiş
etten kaçınmalıdır. (Kanıt C)• Toksoplazma ile kontaminasyon riski olan
vakalar rapor edilmiştir.
– Karaciğer ve ürünleri az yenmelidir.(Kanıt C)• Fazla tüketimi vit A toksisitesine neden olur.
![Page 48: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/48.jpg)
Diyet önerileri:
• Deniz ürünleri:– Gebe kadın köpek balığı, kılıç ve kiremit
balığından kaçınmalıdır.(Kanıt B)• Kadın ve bebekte nörolojik anomalilere neden olacak
yüksek düzey Hg maruz kalabilirler.
– Dondurulmuş ve tütsülenmiş deniz ürünlerinden kaçınmalıdır.(Kanıt C)
• Listerya ile kontaminasyon riski rapor edilmiş.
– Pişmemeiş balık ve kabuklu deniz ürünlerinden kaçınmalıdır.(Kanıt C)
• Parazit ve Norwalk-like virüsü ile kontaminasyon riski olan vakalar rapor edilmiştir.
![Page 49: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/49.jpg)
İzlem ve Öneriler:
• 1-Kilo takibi• 2-Beslenme önerileri• 3-Sigara ve alkolün zararları• 4-Toksik madde ve ilaçların zararları• 5-Aşılar• 6-Egzersiz• 7-Cinsellik hakkında bilgilendirmek• 8-Diğerleri..
![Page 50: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/50.jpg)
3-Sigara ve alkolün zararları:
• Gebe kadınlar;– Tütün kullanımım için
sorgulanmalıdır ve alışkanlıkları değiştirilmelidir.(Kanıt A) DDA bebeğe neden oluyor.
– Alkolün kötüye kullanımı açısından taranmalıdır.(Kanıt B)
– Alkol tüketiminin azaltılmasıyla gebe ve bebeği morbidite açısından olumlu etkileri kanıtlanmıştır.Fetal anomali.
– Gebelik süresince alkol tüketiminin güvenlik sınırı bilinmemektedir.(Kanıt B). Kullanmamaları tavsiye edilir.
![Page 51: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/51.jpg)
4-Toksik madde ve ilaç kullanımı:
• Gebeliğin ilk 12 hft.organegenez zamanı olduğu için teratojenlere dikkat etmek gerekir.
• Gebeliğin 1.trm. çok az ilacın güvenli olduğu gösterilmiştir.(Kanıt C)
• İlaçları bebek üzerindeki potansiyel yan etkileri hakkında gebeleri bilgilendirmek gerekir.
![Page 52: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/52.jpg)
5-Aşılar:
• Gebelerde kızamıkçık, kabakulak, kızamık aşısı kontraendikedir.
• BCG aşısı kontraendikedir.• Suçiçeği aşısı kontraendikedir.• Tetanoz aşısı önceden yapılmamış veya
rapeli eksik ise yapılabilir.• Difteri toksoid gebede önerilir.• Hep.B aşısı, pnömokok, OPV ve inf.aşısı
enfeksiyon ve komplikasyon riski olan gebelere uygulanabilir.
![Page 53: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/53.jpg)
6-Egzersiz:
• Normal gebe kadının hafif spor yapmasında sakınca yoktur.
• Haftanın çoğu gününde 39 dk.lık orta derecede (yürüyüş gb) spor önerilir.
• Gebe kadın abdominal yaralanma veya düşük riski nedeniyle ağır aktivitelerden kaçınmalıdır.(Kanıt C)
![Page 54: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/54.jpg)
7-Cinsellik:
• Abortus, EMR, prematür eylem ihtimali ve vajinal kanaması olmayan gebeler son ayına kadar cinsel ilişkide bulunabilir.
![Page 55: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/55.jpg)
8-Diğerleri:
• Doğum hakkında– Membran rüptürü, doğum ağrılarının
başlaması…
• Emzirme hakkında• Doğumda ailenin organizasyon planı
hakkında gebeyi bilgilendirmek gerekir.
![Page 56: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/56.jpg)
ÖzetGebelik takibi:
• Tüm gebeler gebelikleri boyunca en azından her ay vizite gelmelidir.
• 3.trm.da yani 28.hft.dan sonra sıklık artar; 2 hft.da bir vizite gelmesi istenir.
• 36.hft.dan sonra haftalık vizite gelmesi istenir.
![Page 57: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/57.jpg)
Vizitlerdeki önerilerFizik muayene:
Kan basıncı 24 hf ve sonraki her hf.da
Kilo Her vizitte
Fundal yükseklik/büyüme
16 hf ve sonraki her hf.
Fetal duruş/presentasyon/angajman/FKH
24 hf ve sonraki her hf.
Cervikal muayene
41 hf ve sonraki hf.lar
![Page 58: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/58.jpg)
Laboratuar testleri:
Hb-Htc 24-28.hf
Rh 26-28.hf
Diabet taraması 24-28. hf
Sifiliz taraması (risk varsa)
3.Trimester
G.kok ve HIV için (risk varsa)
36.Hf
Serum AFP 14-16.hf
USG Endikasyon varsa
![Page 59: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/59.jpg)
Öneriler:
Teratojenlerden kaçınma Her vizit
Güvenli seks Her trimester
Annenin emniyet kemeri kullanımı
Her trimester
Sigaranın bırakılması Her vizit
Çalışma ve beslenme hakkında Her vizit
Erken doğum bulguları hakkında 2.ve3.trimester
Fetal büyüme ve gelişme hakkında
Her vizit
Emzirme 26.Hf ve sonraki her vizit
Doğum planı 3.Trimester
Ailenin rolünün ayarlanması 38.hfChapter 26, RAKEL; 1995
![Page 60: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/60.jpg)
Gebelikte Hipertansiyon
• Tüm gebelerin %12-15’de görülür.• Bunun %70’i preeklampsidir.• Geri kalanı ise kr.hipertansiyon
olarak karşımıza çıkar.
![Page 61: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/61.jpg)
Tanımlar
• Kr. HT: Gebelik öncesi mevcut olan ve üzerine gebeliğin eklendiği olgular.
• Gebelik HT: Proteinsiz preeklampsi, DKB<110 mmHg.
• Hafif Preeklampsi: Gebelik HT+ proteinüri< 5 gr/dl.
• Orta Preeklampsi: Hafif preeklampsi+ DKB> 110 mmHg
![Page 62: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/62.jpg)
Tanımlar
• Ağır Preeklampsi: DKB> 110 mmHg+ proteinüri> 5 gr/dl, ağır klinik ya da lab. bulguları ( oligüri, skotom, baş ağrısı, konfüzyon, epigastrik ağrı, retina kanamaları, pulmoner ödem, HELLP snd. vb).
• Gebeliğin Ağırlaştırdığı Kr. HT: Kr. HT+ preeklampsi.
• Eklampsi: Preeklampsi+ tonik-klonik konvülsiyon.
![Page 63: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/63.jpg)
Gebelik HT Preeklampsi
Gebe,KB> 140/90Gebe,KB> 140/90
20. Gebelik hf.’dan önce 20. Gebelik hf.’dan sonra
Protenüri, yok veya sabit
Yeni veya artmış proteinüri,artmış KB veya HELLP snd.*
Proteinüri Proteinüri yok
Kr. HT Kr. HT’a eklenmiş preeklampsi
Preeklampsi Gestasyonel HT
AAFP;2004
![Page 64: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/64.jpg)
Preeklampsi Teshiş Kriterleri
KB: Daha önce KB normal bir kadında, 20. gebelik hf.’dan sonra, SKB ≥ 140 mmHg, DKB ≥ 90 mmHg olması
Proteinüri: Proteinüri ≥ 0.3 gr/24 saatlik idrarda ( dipstik ile ≥ 1+’e karşılık)
PREEKLAMPSİ
AAFP;2004
![Page 65: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/65.jpg)
Preeklampsi Teshiş Kriterleri
KB:Yatarak istirahat halinde, SKB ≥ 160 mmHg, DKB ≥ 110 mmHg olması ( en az 6 saat ara ile iki kez saptanması)
Proteinüri: Proteinüri ≥ 5 gr/24 saatlik idrarda ( dipstik ile ≥ 3+’e karşılık en az 4 saat arayla 2 kez)
ŞİDDETLİ PREEKLAMPSİ
AAFP;2004
![Page 66: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/66.jpg)
Preeklampsi Teshiş Kriterleri
Diğer Bulgular: Oligüri ( <500 ml/24 saat), serebral veya vizüal problemler, pulmoner ödem veya siyanoz, epigastrik veya sağ üst kadran ağrısı, KC fonksiyonunda azalma, trombositopeni, İUGR.
AAFP;2004
![Page 67: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/67.jpg)
Tedavi
• SKB>160-180mmHg DKB>105-110mmHg• SKB>140-155mmHg DKB>90-105mmHg olması öneriliyor. Preeklampsi’de tedavi: Nifedipin, alfa
metil dopa, labetolol, Na nitroprusid, hidralazin
Eklampsi’de tedavi: Mg Sülfat, diazepam,fenitoin
![Page 68: Birinci Basamakta Gebe Takibi](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022051001/5681582d550346895dc592cd/html5/thumbnails/68.jpg)
Öneriler
• Tüm gebeler ilk prenatal vizitte ve geri kalan gebelik döneminde periyodik olarak preeklampsi açısından değerlendirilmelidir. (B)
• Diyastolik KB:105-110 veya daha yüksek olanlar antihipertansif tedavi almalıdır. (C)
• Düşük Ca alımı olan preeklampsi riski artmış kadınların Ca alımı arttırılmalıdır. (B)