BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI...
Transcript of BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI...
T.C.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ
SOSYAL HİZMET BÖLÜMÜ
BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI
YÖNERGESİ
Hazırlayanlar
Prof. Dr. Veli Duyan
Yrd. Doç. Dr. Melahat Demirbilek
Arş. Gör. Erdinç Kalaycı
SHU Fahri Kocaoğlu
Ankara – 2015
İÇİNDEKİLER
1. GİRİŞ.....................................................................................................................................4
2.BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI.........................................................4
2.1. Tanımlar...........................................................................................................5
3. UYGULAMA DERSLERİ...................................................................................................5
4. SHB 307 BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI........................................6
4.1. Hazırlık Aşaması................................................................................................7
4.2. Uygulamada Planlama Aşaması..............................................................................8
4.3. Uygulama Aşaması.............................................................................................8
4.4. Uygulamada Sonlandırma Aşaması..........................................................................8
5. BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI DERSİNDE ÖĞRENCİDEN
BEKLENEN BELGE VE RAPORLAR.................................................................................9
6. UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ.................................................................10
7. ÖĞRENCİNİN UYGULAMADAKİ AKADEMİK DEĞERLENDİRME
KRİTERLERİ.........................................................................................................................10
8. HAFTALIK DERS İŞLEME PLANI VE KULLANILACAK ÖĞRETİM YÖNTEM
VE TEKNİKLERİ..................................................................................................................11
EKLER.....................................................................................................................................13
EK-1: UYGULAMA DEVAM FİŞİ............................................................................13
EK-2: KURUM TANITIM RAPORU..........................................................................14
EK-3: ALAN TANITIM RAPORU..............................................................................15
EK-4: BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI ÖNBİLGİ FORMU.....................16
EK-5: SOSYAL İNCELEME RAPORU.......................................................................18
EK-6: BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI SÜREÇ RAPORU.......................20
EK-7: BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI MÜRACAATÇI GENEL DEĞERLENDİRME RAPORU..................................................................................21
EK-8: SÖZLEŞME ÖRNEĞİ....................................................................................23
EK-9: DÖNEM SONU ÖĞRENCİ DEĞERLENDİRME RAPORU.....................................24
KAYNAKÇA...........................................................................................................................26
NOTLAR.................................................................................................................................27
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 2
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 3
1.GİRİŞ
Sosyal hizmet eğitiminde uygulamalı derslerin özel bir yeri vardır. Uygulamalı dersler,
öğrencilerin, eğitim süresince edindikleri bilgi, beceri ve değerlerini uygulamaya aktarmaları
ve bütünleştirebilmelerine imkan sağlayan ortam yaratmaktadır. Uygulama deneyimi; öğrenci,
eğitsel danışman, müracaatçı sistemi ve kurumu/kuruluşu içeren bir bütünü oluşturur. Bu
bütün içinde öğrenciden beklenen, sosyal hizmet eğitiminde aldığı bilgi, beceri ve değerleri
uygulama yaptığı alana aktarması, kendine ve mesleki bilgi beceri ve değerlerine ilişkin
farkındalığı kazanarak deneyim kazanmasıdır. Bu süreçte bölümdeki eğitsel danışmanı ve
kurum danışmanı öğrenciye süpervizyon sağlar.
Ulusal Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği (NASW) , sosyal hizmet uygulamasını
problem çözme sürecini etkinleştirmek, baş etmek ve insanların gelişimsel kapasitelerini
arttırmak; insanları kendilerine kaynak, hizmet ve fırsat sağlayan sistemlerle ilişkilendirmek;
insanlara kaynak ve hizmet sağlayan sistemlerin insancıl çalışmaları ve etkinliğini
özendirmek; sosyal politikaları geliştirmek ve iyileştirmek ve son olarak insan ve toplum
refahını özendirmek gibi belli başlı amaçlarla kavramsallaştırmıştır (Zastrow,2013).
Bu yönerge SHB307 Bireylerle Sosyal Hizmet Dersinin nasıl yürütüleceği, öğrencinin
tutum, davranışları ve sorumluluklarının nasıl olacağıyla ilgili bilgiler içermektedir. Bu
bilgiler öğrencilerin mesleki uygulamalarında yol gösterici olup, eğitsel danışmanlarıyla
yapılacak görüşmelerde kolaylık sağlayacağı tahmin edilmektedir.
2.BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASISosyal hizmet,
Bireylerin problem çözme ve baş etme kapasitelerini geliştirmeyi,
Bireylerin kaynak, hizmet ve olanakları sağlayacak sistemlerle bir araya getirmeyi,
Bu sistemlerin insancıl ve etkili çalışmasını
Sosyal politikanın gelişmesini sağlamayı amaçlayan bir disiplin ve meslektir.
Bireylerle sosyal hizmet uygulaması bilimsel olarak Mary Richmond’un 1917 yılında
yayınlamış olduğu ‘Sosyal Teşhis’ kitabına dayanmaktadır ve bireylere yardım etmenin bir
yöntemidir. Genel olarak bireylerle sosyal hizmet müdahalesinin odağı fiziksel, ruhsal olarak
gereksinimi olan ya da toplumsal açıdan engeli bulunan kişilerdir. Toplumsal açıdan engelli
olarak kabul edilen kişilerden bazıları işsizler, evsizler, parçalanmış ailelerin üyeleri,
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 4
alkolikler, madde bağımlıları ve istismara uğrayan ya da sorunlu çocuklar olarak sıralanabilir
(Duyan, 2012: 207).
2.1. Tanımlar
2.1.1.Uygulama Koordinatörü: Sosyal hizmet uygulamalarına yönelik derslerin
düzenlenmesini sağlamak için bölüm başkanı tarafından bir yıllığına görevlendirilen, bölümde
tam gün görevli öğretim elemanıdır.
2.1.2.Eğitsel Danışman: Öğrencilerin uygulama yaptıkları kurum / kuruluş yönetimleri
ve kurum danışmanı ile işbirliği içerisinde olan, öğrencilerin mesleki uygulamalardan en üst
düzeyde yararlanmaları ve bilgi -beceri kazanmaları için onlara danışmanlık yapan, öğrenciyi
ve uygulama sürecini değerlendiren öğretim elemanıdır.
2.1.3.Kurum Danışmanı: Öğrencinin kurum / kuruluştaki uygulamalarını izlemek,
denetlemek ve değerlendirmek üzere danışmanlık yapan kurum / kuruluşta tam gün görevli
tercihen sosyal hizmet uzmanıdır.
2.1.4. Öğrenci: Ankara Ünviersitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü
öğrencilerini tanımlar.
2.1.5. Bölüm: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü
3. UYGULAMA DERSLERİSosyal hizmet bölümü lisans programında yer alan ve bu kılavuz kapsamında ele alınan
sosyal hizmet uygulamaları ile ilgili dersler şunlardır:
SHB 307 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması
SHB 312 Ailelerle Sosyal Hizmet Uygulaması
SHB310 Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması
SHB 407 Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması
SHB 409 Sosyal Hizmet Yönetimi Uygulaması
SHB 402 Sosyal Hizmette Blok Uygulama
SHB 220 Yaz Stajı
Sosyal hizmetin bilgi, beceri ve değer temeli çerçevesinden sosyal hizmet metodolojisinin
bütünleştirilmesi, öğrencilerin bir öğretim elemanının yönetimi altında ve bir kuruluş
ortamında sosyal çevresi içinde bireyi odak alarak planlı değişim sürecini gerçekleştirmesi
konularında bilgi kazandırmak hedeflenmektedir.
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 5
Bireylerle sosyal hizmet uygulamasında elde edilen beceriler ve kazanımlar:
1. Sosyal hizmet uzmanlarının ve diğer meslek elemanlarının ekip çalışmasındaki rol ve
işlevleri bilgisini anlar.2. Süpervizyon altında bireyle sosyal hizmet müdahale çalışmalarını değerlendirebilme
becerisi kazanır.3. Ekip çalışması süreci ve becerilerini analiz eder.4. Bireylerin ihtiyaçlarını, beklentilerini, sorunlarını tartışır.5. Tedavi programı sunma becerisi kazanır.6. Bireylerin sorunlarını çözümünde gerekli müdahaleleri diğer meslek elemanları ile bir
ekip çalışması içinde gerçekleştirme becerisi kazanır.7. Kurumlara arası ilişki, iletişim ve ortak hizmet geliştirme becerisi kazanır.8. Sosyal hizmette ekip çalışmasının dinamiklerini kavrar. 9. Planlı değişim sürecinin basamaklarını birey düzeyinde gerçekleştirir.
4. SHB 307 BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Dersi Üçüncü Sınıfın ilk yarıyılında verilmektedir.
A. Güz döneminde yapılan bu uygulamada öğrenci, haftada bir gün mesai saatleri içerisinde
sekiz saat çalışmakla yükümlüdür. B. Uygulamalar sosyal hizmet bölümü uygulama koordinatörlüğünce önceden belirlenmiş ve
izin alınmış olan sosyal hizmet kurum-kuruluş ortamlarında yerine getirilir. Derse devam
koşulu Ankara Üniversitesi Ön Lisans-Lisans Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin 25.
Maddesine göre aşağıdaki gibidir:
“MADDE 25 – (1) Öğrenci derslere, uygulamalara, öğretim elemanlarınca uygun
görülen çalışmalara ve sınavlara katılmak zorundadır. Öğrencinin devam durumu
ilgili öğretim elemanı tarafından izlenir ve yarıyıl/yıl sonu sınavından en az bir hafta
önce ilan edilir.
(2) Derse devam koşulunu karşıladığı halde sınavda başarısız olan öğrencinin ilgili
dersin devamından muaf tutulması için, öğretim yarıyılının başında ilgili öğretim
elemanının yazılı onayının alınması gerekir. Notunu yükseltmek amacıyla aynı
dersi/dersleri tekrar almak isteyen öğrenci, öğretim yılının başında ilgili öğretim
elemanından devam durumuna ilişkin onay alır.
(3) Uzaktan öğretim programlarına kayıtlı öğrencilerin derslerdeki devam gerektiren
etkinlikleri öğretimi sürdüren ilgili birim kurulları belirler ve dönem başlamadan önce
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 6
ders izlence sayfalarında duyurulur. Devam durumu öğrencilerin sisteme girişi, sanal
sınıflara katılımı ve öğretim materyallerine erişimi ölçüt alınarak belirlenir.
(4) Bir dersin öğrenme kazanımlarına ulaşmak amacıyla birden fazla öğretim
yönteminin kullanıldığı derslerde her bir etkinlik için ayrı devam koşulu aranabilir. (5)
Sağlık raporu ilgili yönetim kurulunca kabul edilse bile, öğrencinin raporlu olduğu
süre öğrencinin devamsızlık süresinden sayılır.”
4.1. Hazırlık Aşaması
Bütün uygulama gruplarının ve eğitsel danışmanlarının bir araya geldiği oryantasyon
toplantısında, uygulamaların ne şekilde yürütüleceği hakkında genel bir bilgi verilir. Bu toplantıdan sonra, her öğrenci eğitsel danışmanı ile toplanır ve bu toplantıda
öğrencilere çalışacakları kuruluşlar ve yapacakları çalışmalar hakkında ayrıntılı bilgi verilir.Eğitsel danışman, kurum ile yaptığı görüşme ile belirlediği zaman diliminde öğrencinin
uygulama yapacağı kuruma/kuruluşa gider ve uygulama kapsamı hakkında görüşür.
Kurum/kuruluş yetkililerine uygulama çalışmaları ile ilgili gereken ön bilgiler verilir.Öğrenci eğitsel danışmanla belirleyeceği saatlerde en az haftada bir defa olmak üzere
toplantısını yapar. Toplantıya, o hafta ile ilgili belgelerini (haftalık devam fişi ve diğer mesleki
kayıtlar) hazırlamış olarak getirir. Kayıtların ne zaman teslim edileceği ve getirileceği ile ilgili
düzenlemeleri eğitsel danışman belirler. Öğrenciler her hafta devam durumu ile ilgili “Haftalık Uygulama Devam Fişi’’ni (EK-1)
doldurarak kurumdaki danışmanına onaylattıktan eğitsel danışmanlarına raporları ile birlikte
belirtilen günde verir.Uygulamada öğrenciler uygulama yaptıkları kurumun/kuruluşun bir elemanı ve bir sosyal
hizmet uzmanı gibi çalışırlar. Kuruluşların yapısına göre, uygulamaların nasıl yapılacağı
konusunda bir takım farklılıklar olmakla beraber, uygulama için gerekli olan ortak unsurlar ve
aşamalar aşağıda belirtilmiştir.Bireylerle sosyal hizmet uygulaması için hazırlık yapmak ve hedef kitleyi belirlemek,
uygulama yapılacak bireyleri belirleme ve bireylerle tanışma, uygulamanın planlaması ve
uygulama sürecine geçiş, uygulamayı değerlendirme ve sonlandırma gibi süreçleri
içermektedir. Bu aşamada öğrenciler kendi sorumluluklarını öğrenecek ilgili kurum/kuruluş ve kişilerle
ilişki kuracaklardır. Bunlar:Sosyal hizmet eğitiminde uygulamaların önemi ve uygulama ile ilgili olarak sahip
olunması gereken rol ve işlevler iyi bir şekilde kavranmalarıdır.Uygulama yapılan kuruluşun işleyiş ve düzeni, hedef kitlesi, yönetmelik ve mevzuatı,
içinde yer aldığı toplumun yapısı ve özellikleri hakkında yeterli bilgi edinilmelidir. Uygulama yapılan kuruluşun diğer kurum/kuruluşlarla olan karşılıklı ilişkileri
öğrenilmelidir.
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 7
4.2. Uygulamada Planlama Aşaması
Bu aşamada öğrenciler mesleki çalışmalarını bütün ayrıntıları ile planlayacaklardır. İyi bir
planlama yapabilmek için mevcut tüm kayıtlar incelenmeli, kaynak kişilerle (kurum
danışmanı, eğitsel danışmanlar, ilgili meslek elemanları, akademisyenler vb.) görüşülmeli,
uygulama yapılacak bireyler ile ilgili gerekli tüm bilgiler toplanmalıdır.
4.3. Uygulama Aşaması
Bu aşamada öğrencilerden uygulama ile ilgili geliştirdikleri planları gerçekleştirmeleri
beklenmektedir. Planın uygulamaya aktarılmasında; Öğrenci, eğitsel danışman ve kurum danışmanı ile işbirliğinin yoğunluk kazandığı bu
aşamada öğrenme sorumluluğunun öğrencide olduğunu, kurum ve eğitsel danışmanın
bu deneyimi kolaylaştırıcı bir rolü bulunduğunu unutmamalıdır. Süpervizyon
toplantılarına hazırlıklı gelinmeli ve tartışmalara katılmaya çaba gösterilmelidir. Öğrenciler mesleki çalışmaları ile ilgili düzenli raporlar yazmakla yükümlüdürler.
Raporlar eğitsel danışmana zamanında verilmeli, öğrencinin ne yaptığı ve ne şekilde
bir yardıma gereksinmesi olduğunu ancak bu raporlardan öğrenileceği
unutulmamalıdır. Eğitsel danışmanlar verilen raporların haftada bir öğrencilerle
toplanılarak uygulamada yapılacak görev ve sorumlulukların değerlendirmesi
yapılmalıdır.
4.4. Uygulamada Sonlandırma Aşaması
Öğrenciler bu aşamada yaptıkları çalışmaları değerlendirecekler ve uygulama yaptıkları
kuruluş ve kişilere uygulama sonuçlarını bildirerek, iyi ilişkiler içinde çalışmalarını
bitireceklerdir.Öğrencilerden aşağıda ifade edilen şekilde uygulamasını yürütmesi beklenmektedir.
a. Uygulama yapan öğrenciler haftalık devam fişini her hafta düzenli doldurmalı ve kurum
danışmanına imzalatmalıdır. (EK-1) b. Eğitsel danışmanların da görüşleri çerçevesinde kurum ve alan tanıtma raporu en kısa
zamanda hazırlanmalıdır. (EK-2)c. Bireylerle sosyal hizmet uygulamasına ilişkin çalışılacak vakalar belirlenmeli ve ön
hazırlıklar yapılmalıdır. d. Belirlediği vakaya ilişkin bireylerle sosyal hizmet uygulaması önbilgi formunu (Vaka
tanıtma raporu) (EK-3) hazırlanmalıdır.e. Vakalara ilişkin sosyal inceleme raporu (SİR) hazırlamalı, SİR hazırlama sürecinde ve
bireyle çalışma sürecinde ihtiyaç duyulursa ev ve çevre ziyaretlerini yapmalı ve ondan
sonra rapor hazırlanmalıdır. (EK-4) f. Bireylerle sosyal hizmet uygulaması kapsamında uygulamaya başlanacaksa müracaatçı
bilgilendirilmelidir ve sözleşme yapılmalıdır. (EK-5)
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 8
g. Bireylerle görüşmelere ilişkin (kaynak kişi görüşmeleri – aile üyeler, okul, vb.-de dahil)
bireylerle sosyal hizmet uygulaması süreç raporu düzenli olarak hazırlanmalıdır. (EK-6) h. Bireylerle sosyal hizmet uygulaması sonlandırılacağı zaman bireylerle sosyal hizmet
uygulaması müracaatçı değerlendirme raporu (EK-7) hazırlanmalıdır.i. Dönem sonunda öğrenci Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Dersi Dönem Sonu
Öğrenci Değerlendirme Raporunu CD içinde ve çıktı alınarak hazırlamalı ve final sınavı
sırasında staj koordinatörlüğüne teslim etmelidir. (EK-8)
5. BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI DERSİNDE ÖĞRENCİDEN BEKLENEN BELGE VE RAPORLAR
a. Uygulama Devam Fişi (EK-1)b. Kurum Tanıtma Raporu (EK-2)c. Alan Tanıtma Raporu (EK-3) d. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Önbilgi Formu (Vaka Tanıtma Raporu) (EK-4) e. Sosyal İnceleme Raporu (EK-5) f. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Süreç Raporları (EK-6)g. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Müracaatçı Değerlendirme Raporu (EK-7)h. Sözleşme (EK-8)i. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Dersi Dönem Sonu Öğrenci Değerlendirme Raporu
(EK-9)
6. UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Uygulamada “değerlendirme” çalışmalarının başladığı günden sona erdiği güne kadar
devam eden bir süreç olup öğrenci, kurum danışmanı ve okuldaki eğitsel danışmanın ortak
yürüttükleri bir süreçtir. Böyle olmakla birlikte öğrencinin gelişmesi, öğrencinin öğrenme
durumu, kuvvetli ve zayıf yönlerinin belirlenmesi ve uygulama notunun belirlenmesinden
eğitsel danışman sorumludur.
Öğrencinin uygulamadaki akademik değerlendirilme kriterleri:
a. Öğrencinin uygulamayı nasıl yerine getirdiği ve başarısı,
b. Öğrencinin sahip olduğu, beceri tutum ve davranışları,
c. Öğrencinin uygulamadaki mesleki rolünü kavraması, anlaması veya yerine getirmesi,
d. Öğrencinin kişilerarası ve mesleki ilişkilerdeki becerisi, kurum, toplum ve meslektaşları
ile ilişki kurma ve sürdürmedeki başarısı,
e. Çalıştığı kurumun yönetim fonksiyonları ve toplum içindeki yeri hakkında görüş
geliştirebilmesi,
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 9
f. Öğrencinin kaynakları harekete geçirme ve organize etmede ve gelişmeyi
değerlendirmede gösterdiği beceri,
g. Öğrencinin kayıt tutma becerisi ve düzenli kayıt tutmadaki başarısı,
h. Öğrencinin girişimi ve önderliği,
i. Öğrencinin sorumluluk duygusu,
j. Öğrencinin işinde gösterdiği çaba ve ilgi,
k. Öğrencinin devamı,
l. Öğrencinin mesleki yönetim (süpervizyon) sürecinden yararlanması,
m. Mesleki etik kurallara uygun davranma konusundaki sorumluluğunu yerine getirmesi,
n. Kurumun gerektirdiği tutum, davranış ve görünüşe sahip olma.
7. ÖĞRENCİNİN UYGULAMADAKİ AKADEMİK DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
a. Öğrenciler final sınavından aldıkları puanın %40'ı ve Eğitsel Danışmanın vereceği puanın
%60 alınarak değerlendirilir. Öğrencilerin final sınavı ile değerlendirilmesinin amacı
Sosyal Hizmet teorisi ile uygulamasının paralel yürütülmesi ve alanda teorik ve pratik
bilginin bütünleştirilmesinin sağlanmasıdır.
b. Öğrenciler her hafta rapor hazırlamak ve Eğitsel Danışmanlarına teslim etmekle
yükümlüdür. Eğitsel Danışmanların bu raporları göz önünde bulundurarak
değerlendirmelerini yapmaktadırlar.
c. Kurum Danışmanlarının değerlendirmeleri, uygulama devamlılığı ve kurumdaki
performansına göre yapılacaktır.
d. Öğrenciler uygulama esnasında Eğitsel Danışmanları tarafından ayda bir kez ziyaret
edilecektir.
Uygulama esnasında Eğitsel Danışman ziyaretlerinin amacı, öğrencinin kurumla
uyumunu, kurumdaki performansını ve kuruma devamlılığını görmek, takip etmek ve
Kurum Danışmanları ile iletişime geçmektir.
e. Yılsonu final sınavında uygulama raporları CD formatında ve çıktı halinde, kurum
danışmanlarının öğrenci değerlendirme raporu ise kapalı bir zarf içinde staj
koordinatörlüğüne teslim edilir.
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 10
8. HAFTALIK DERS İŞLEME PLANI VE KULLANILACAK ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
Hafta Konu Kullanılan Yöntem ve Teknik
1. Uygulama yapılacak alanı tanıma Küçük grup çalışması, alan uygulaması
2. Uygulama yapılacak kurumu tanıma Küçük grup çalışması, alan uygulaması
3. Bireylerle sosyal hizmet uygulaması içinhazırlık yapma
Küçük grup çalışması, alan uygulaması
4. Sosyal hizmet uygulaması yapılacakbireyleri belirleme
Küçük grup çalışması, alan uygulaması
5. Sosyal hizmet uygulaması yapılacakbireylerle tanışma
Küçük grup çalışması, alan uygulaması
6. Sosyal hizmet uygulaması yapılacakbireyleri değerlendirme
Küçük grup çalışması, alan uygulaması
7. Sosyal hizmet uygulamasını planlama Küçük grup çalışması, alan uygulaması
8. Bireylerle sosyal hizmet uygulaması I Küçük grup çalışması, alan uygulaması
9. Bireylerle sosyal hizmet uygulaması II Küçük grup çalışması, alan uygulaması
10. Bireylerle sosyal hizmet uygulaması III Küçük grup çalışması, alan uygulaması
11. Bireylerle sosyal hizmet uygulaması IV Küçük grup çalışması, alan uygulaması
12. Bireylerle sosyal hizmet uygulamasınıdeğerlendirme
Küçük grup çalışması, alan uygulaması
13. Bireylerle sosyal hizmet uygulamasınısonlandırma
Küçük grup çalışması, alan uygulaması
14. Bireylerle sosyal hizmet uygulamasınınetkililiğini izleme
Küçük grup çalışması, alan uygulaması
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 11
EKLER
EK-1: UYGULAMA DEVAM FİŞİ
UYGULAMA DEVAM FİŞİ
Adı Soyadı :……………………………………………………………………...….
Sınıfı / Numarası :………………………………………………………………….…...…
Uygulama Yapılan Kurum:…………………………………………………………….…....
Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :……………………………………………………....
Uygulama Dönemi :………………………………………………………….……………….
1. Hafta 2. Hafta 3. Hafta 4. Hafta 5. Hafta
Tarih:……..…. Tarih:….…. Tarih:………. Tarih:…….. Tarih:……….
Öğr
enci
İmza
Kur
.Dan
.İm
zası
Öğr
enci
İmza
Kur
.Dan
.İm
zası
Öğr
enci
İmza
Kur
.Dan
.İm
zası
Öğr
enci
İmza
Kur
.Dan
.İm
zası
Öğr
enci
İmza
Kur
.Dan
.İm
zası
Pazartesi
Salı
Çarşamba
Perşembe
Cuma
Kurum Danışmanı Adı Soyadı:
……………………………….......................................
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 12
İmza, Kaşe Mühür
EK-2: KURUM TANITIM RAPORU
KURUM TANITIM RAPORU
Adı Soyadı :……………………………………………………………………...….
Sınıfı / Numarası :………………………………………………………………….…...…
Uygulama Yapılan Kurum:…………………………………………………………….…....
Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :……………………………………………………....
Uygulama Dönemi :………………………………………………………….……………….
1. Kurumun tarihçesi,
2. Kurumun kuruluş amacı, sağladığı hizmetler,
3. Kurumun amaç ve hizmetlerinin sosyal hizmetle ilgisi,
a. Kurumun fiziksel özellikleri,
b. Kurumda yerleşmiş bir sosyal hizmet uygulamasının mevcut olup olmadığı,
c. Kurumun olanakları,
d. Kurum hizmetlerinin ne şekilde desteklendiği, maddi olanakları;
e. Kurumun toplum ve paydaş kuruluşlarla yaptığı çalışmalar,
f. Kurumun kayıt tutuma ve dosyalama sistemi,
g. Kurumun yürüttüğü çalışmalarla ilgili istatistikleri, raporlar vb.
4. Kurumun yönetim yapısı,
5. Kurumun personel yapısı,
a. Kurumda meslek sahibi personel ve diğer personelin, varsa gönüllülerin sayısı,
özellikleri,
b. Personelin birbiriyle ilişkileri, hiyerarşik düzen, ekip çalışmaları,
6- Kurumun müracaatçıları
a. Kurumdan hizmet alan müracaatçılara ilişkin istatistikler (sayısı, niteliği vb)
b. Müracaatçıların ihtiyaç ve sorunları,
c. Müracaatçıların sorunlarını giderilmesinde karşılaşılan güçlükler
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 13
EK-3: ALAN TANITIM RAPORU
ALAN TANITIM RAPORU
Adı Soyadı :……………………………………………………………………...….
Sınıfı / Numarası :………………………………………………………………….…...…
Uygulama Yapılan Kurum:…………………………………………………………….…....
Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :……………………………………………………....
Uygulama Dönemi :………………………………………………………….……………….
1. Alanına ilişkin literatür bilgisi,
2. Alanda kullanılan mesleki yaklaşım ve teknikler,
3. Alanın sosyal hizmet uygulamasındaki yeri,
4. Alanda faaliyet gösteren kurumlar ve bunların yetki ve sorumlulukları,
5. Alana ilişkin yürütülen ulusal politika ve stratejiler,
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 14
EK-4: BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI ÖNBİLGİ FORMU
BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI
ÖN BİLGİ FORMU
Adı Soyadı :……………………………………………………………………...….
Sınıfı / Numarası :………………………………………………………………….…...…
Uygulama Yapılan Kurum:…………………………………………………………….…....
Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :……………………………………………………....
Uygulama Dönemi :………………………………………………………….……………….
Müracaatçıya İlişkin Bilgiler :
Adı ve Soyadı (Kısaltmalar kullanılacaktır):…………………………………………….....
Doğum Yeri ve Yılı :………………………………………………………….…………….
Cinsiyeti :………………………………………………………….…………….
Öğrenim Durumu :………………………………………………………….…………….
Mesleği :………………………………………………………….…………….
Aile Üyelerine İlişkin Bilgiler :
Adı ve Soyadı (Kısaltmalar Kullanılacaktır):…………………………………………….....
Doğum Yeri ve Yılı :………………………………………………………….…………….
Cinsiyeti :………………………………………………………….…………….
Öğrenim Durumu :………………………………………………………….…………….
Mesleği :………………………………………………………….…………….
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 15
Adres :
Ev Adresi (Yalnız mahalle/semt bilgisi yazılacaktır) :..…………………….……………....
İş Adresi :………………………………………………………….…………….
Başvuru Tarihi :………………………………………………………….…………….
Başvuru/Havale Nedeni :………………………………………………………….………..
Başvurunun İlk/Tekrar Olup Olmadığı :………………………………………………….
Başvuru Biçimi :
( ) Kendi başvurdu
( ) Kurum yetkilisi havale etti
( ) Diğer (belirtiniz) ……………………………………………….………………………..
*Her bir müracaatçı için ilk mülakatta bir kere hazırlanacaktır.
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 16
EK-5: SOSYAL İNCELEME RAPORU
SOSYAL İNCELEME RAPORU * **
1.Kimlik Bilgileri:
Bu bölümde müracaatçının adı, cinsiyeti, adresi, doğum yeri ve yılı, kuruluşa başvurma
biçimi ve nedeni hakkında bilgiler verilir.
2. Bilgi Toplama Yolları ve Kullanılan Kaynaklar:
Bu bölümde rapor hazırlarken görüşme yapılan, ziyaret edilen kişi ve kurumlar hakkında
gerekli açıklamalar yapılır. Bu bağlamda görüşme ve ziyaretlerin sayısı ve bunların nerelerde
gerçekleştirildiği hakkında bilgiler verilir. Bu bölümde, incelenen belge ve kayıtlardan da söz
edilir. İstenildiği halde görüşülemeyen kişi ve kuruluşlar da açıklanır.
3. Değerlendirme ( A ssessment):
Bu bölümde etraflıca toplanan bilgiler, bir düzen içinde verilir.
3.1. Müracaatçının sorununa ilişkin bilgiler:
Sorunun ne zaman, nasıl ortaya çıktığı, müracaatçının sorununa ilişkin farkındalığı, sorunu
çözme motivasyonu bu başlık altında yer alır.
3.2. Müracaatçının bireysel özellikleri ve güçlerine ilişkin bilgiler:
Sorunun ortaya çıkmasında etkili olabilecek bireysel özellikler üzerinde durulur. Psikososyal
ve bedensel sağlık, olgunluk düzeyi, engellilik durumu, insani ilişkiler kurmadaki kapasitesi
ve güçlü yanları da ele alınır. Bu bilgiler hem sorunun ortaya çıkışı, hem de çözümlenmesi
açısından önemlidir.
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 17
Bu alt bölümde müracaatçının görüşmeler sırasındaki duygusal durumu, sorun çözme
açısından istekliliği ve sosyal hizmet uzmanı ile kurduğu iletişim biçimi de yer alır.
3.3. Sosyal çevreye ilişkin bilgiler:
Toplumsal yapı, kültür, aile, okul, iş ile müracaatçının sorunu arasındaki ilişkilere bu alt
bölümde değinilir. Müracaatçı, “çevresi içinde birey” anlayışı ile değerlendirilir. Çünkü çevre,
sistem yaklaşımı çerçevesinde sorunları yaratan olduğu kadar, sorunların çözümünde de
kullanılan en önemli kaynaktır.
3.4. Sorunun ortaya çıkışı ve çözüm yollarına ilişkin değerlendirme:
Sosyal hizmet uzmanı burada topladığı tüm bilgileri gözden geçirerek bir değerlendirme
yapar. Yani çevreyi göz önünde bulundurarak sorunu ortaya çıkaran önemli nedenlerin altını
çizer ve bu nedenlerin ihtiyaçlar ve kaynaklar bağlamında sorunun çözümlenmesine ilişkin
değerlendirmesini yapar.
4. Müdahale planı:
Bu bölümde, değerlendirmeye bağlı olarak “hangi sistemlerin nasıl değiştirileceği”nin
ayrıntılı planı yapılır. Müdahale planı aynı zamanda çalışılan kuruluşa da sunulur. Sosyal
hizmet uzmanı burada tüm yasal olanak ve olanaksızlıkları, politikaları göz önüne alır.
Müdahale planı, a) değiştirilmesi gereken sistemler, b) müdahalenin mikro, mezzo ve makro
düzeyleri, c) değişme sürecinde sosyal hizmet uzmanının rolleri gibi konuları da kapsar. Bu
bölümde sosyal hizmet uzmanı müracaatçı ve ilgili kaynak sistemlerle yapacağı tüm
çalışmaların amaç ve alt amaçlarını, sürelerini, yerlerini ve tarihlerini ayrı ayrı belirtmelidir.
Raporun yeterli bir uzunlukta olması, bölüm ve alt bölümlerin düzenli bir şekilde belirtilmesi,
anlaşılır ifadeler kullanılması, yazım ve dilbilgisi kurallarına uyulması ve hatasız olması
gerekir.
*Her müracaatçı için bir kere doldurulacaktır.
**Detaylı bilgi için bkz: S. Uluğtekin, Çocuk Mahkemeleri ve Sosyal İnceleme Raporları
(http://socialwork.health.ankara.edu.tr/wp-
content/uploads/sites/178/2015/07/cocuk_mahkemeleri1.pdf)
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 18
EK-6: BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI SÜREÇ RAPORU
BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI SÜREÇ RAPORU *
Adı Soyadı :……………………………………………………………………...….
Sınıfı / Numarası :………………………………………………………………….…...…
Uygulama Yapılan Kurum:…………………………………………………………….…....
Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :……………………………………………………....
Uygulama Dönemi :………………………………………………………….……………….
Müracaatçının Adı ve Soyadı (Kısaltmalar kullanılacaktır):………………………………..
Görüşme Tarihi :…………………………………………………………………………
Görüşme Süresi :………………………………………………………….…………...…
Görüşme Sırası (Kaçıncı Görüşme Olduğu) :………………………………………………
Görüşme Öncesi Ön Bilgi/Ön Çalışma:……………………………………………………..
Görüşmenin Amacı :……………………………………………………………….………..
Görüşme Süreci : (Ayrıntısıyla yazılır)……………………………………….…………..
Değerlendirme : (Süreç raporu değerlendirmesi, yapılan süreç içerisindeki görüşmenin
değerlendirmesini kapsamaktadır. Genel değerlendirme formu ayrıca
doldurulacaktır)…………………………………………….…………..
Gelecek Görüşme İçin Planlama :…………………………………………………………..
*Müracaatçı ile yapılan her görüşmede doldurulacaktır.
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 19
EK-7: BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI MÜRACAATÇI GENEL DEĞERLENDİRME RAPORU
BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI MÜRACAATÇI
GENEL DEĞERLENDİRME RAPORU*
Uygulama Yapılan Kurum:…………………………………………………………….…....
Müracaatçıya İlişkin Bilgiler :
Adı ve Soyadı (Kısaltmalar kullanılacaktır):………………………………..........................
Doğum Yeri ve Yılı :………………………………………………………….…………….
Cinsiyeti :………………………………………………………….…………….
Öğrenim Durumu :………………………………………………………….…………….
Mesleği :………………………………………………………….…………….
Uygulayıcının Adı ve Soyadı:………………………………………………………….……
Eğitsel Danışmanın Adı ve Soyadı :………………………………………………………..
Müracaatçının :
Başvuru / Havale Nedeni :………………………………………………………….………...
Fiziksel Görünüşü :…………………………………………………………………………
Sağlık Durumu :………………………………………………………….…………...…
Aile Üyelerinin Kimliği:………………………………………………………………………
Aile İçi İlişkiler :………………………………………………………….…………...…
Sosyal ve Kültürel Etkinlikleri :……………………………………………………………..
Ekonomik Durumu :………………………………………………………….…………...…
Diğer Bilgiler :………………………………………………………….…………...…
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 20
Değerlendirme: (Müracaatçının karşılanamayan ihtiyaçları veya sorunlarına ilişkin
değerlendirme açıklanır. Bir cümle ile açıklama yapmak yeterli değildir)
………………………………………………………………………………..
Müdahale Planı: (Plan ayrıntısı verilir)..……………………………………………………
Plan ve Uygulama: (Planın nasıl uygulandığı konusunda ayrıntısı verilir)..……………..…
Son Değerlendirme (Evaluation): (Müracaatçı ile yapılan mesleki çalışmanın amacına
ulaşma duru ve ileriye dönük müracaatçının sosyal işlevselliği üzerinde son
değerlendirme yapılır)..……………………………………………….…………
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 21
EK-8: SÖZLEŞME ÖRNEĞİ
SÖZLEŞME ÖRNEĞİ
Bireylerle sosyal hizmet uygulaması sürecinde müracaatçının ihtiyaç ve sorunlarına ilişkin
yapılan değerlendirme sonucunda müracaatçılarınızla nasıl bir sosyal hizmet müdahalesi
yapılacağı ve içeriği konusunda anlaşma yapılabilir. Bu anlaşmanın içeriği şu başlıklardan
oluşturulabilir.
Çalışmanın içeriği ve amacı
Çalışma takvimi (toplantı saatler, süresi, yeri vb.)
Uygulayıcı (SHU) rolleri ve müracaatçıların rol ve sorumlulukları
Çalışmada beklenen sonuçlar (Bu başlıklar artırılabilir)
Öğrencinin Adı ve Soyadı : Müracaatçının Adı ve Soyadı:
……………………………….. ………………………………..
İmza :………………………. İmza :……………………….
Tarih :………………………. Tarih :……………………….
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 22
EK-9: DÖNEM SONU ÖĞRENCİ DEĞERLENDİRME RAPORU
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 23
ANKARA ÜNİVERSİTESİSAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ
SOSYAL HİZMET BÖLÜMÜ
EĞİTSEL/KURUM DANIŞMANLARI İÇİN ÖĞRENCİ DEĞERLENDİRME FORMU
ÖĞRENCİNİNAdı ve Soyadı :………………………………………………………………………Sınıfı :………………………………………………………………………Numarası :………………………………………………………………………Uygulama Yapılan Kurum :…...………………………………………………………………Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :……….……………………………….………………Uygulama Dönemi :………………………………………………………………………
No KonuYeterli Orta Yetersiz
5 Puan 4 Puan 3 Puan 2 Puan 1 Puan
1
2 Etkili çalışma ve zamanı verimli kullanabilme
3 Uygulamadaki motivasyonu ve gayreti
4 Kendini ifade edebilme becerisi5 Sorumluluk alabilme ve yerine getirme
6 İnisiyatif kullanabilme
7 Analitik ve eleştirel düşünme yeteneği8 Güçlü ve zayıf yönlerinin farkına varabilme ve bunları geliştirebilme yeteneği9 Kişiler arası ilişkilerdeki yeteneği, meslektaşları ile ilişki kurabilme ve sürdürme becerisi
10 Uygulama yapılan kurumun giyim standartlarına uyma11 Uygulama yaptığı kurum ve alana ilişkin politika, mevzuat ve sunulan hizmet bilgisi
12
13 Mesleki kavramları anlama ve kullanabilme becerisi
14 Mesleki değerlere ve etik ilkelere uygun davranma becerisi15 Kaynakları harekete geçirebilme becerisi16 Ekip çalışmasına uygunluğu ve sorumluluklarını yerine getirebilme becerisi
17
18 Kayıt tutma, rapor yazma becerisi19 Kuramsal yaklaşımları uygulamaya aktarabilme becerisi
20 Mesleki gelişim potansiyeliTOPLAM
GENEL TOPLAM
Değerlendirmeyi Yapan Eğitsel/Kurum Danışmanının İmza, Mühür ve Kaşe:……………………………………. Tarih
Ünvanı :…………………………………….
Danışmanlığını yaptığınız öğrencinin performansını aşağıdaki çizelgede belirtilen kriterler doğrultusunda belirtiniz. Teşekkür ederiz.
Çok Yeterli
Çok Yetersiz
İş disiplini (devam durumu, çalışma saatlerine riayet etmesi, devamsızlık durumpunda izin isteyip istemediği)
Mesleki uygulamaları müracaatçının gereksinimlerine göre başlatma, sürdürme, sorun çözme ve sonlandırma becerisi
Uygulama yapılan kurumdaki meslek elemanları ve yönetim ile etkili iletişim kurabilme becerisi
Not: Her maddenin değerlendirilmesinde Çok İyi 5 Puan; Yeterli 4 Puan; Orta 3 Puan; Yeterli 2 Puan ve Çok Yetersiz 1 Puandır. Verilen puanların Genel Toplamı Öğrencinin Uygulama Puanıdır.
Adı Soyadı
EK- 10: BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI ÇALIŞMA RAPORU
BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI ÇALIŞMA RAPORU
Adı Soyadı :…………………………………………………………………
Sınıfı / Numarası :…………………………………………………………………
Uygulama Yapılan Kurum:…………………………………………………………..
Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :…………………………………………….....
Uygulama Dönemi :………………………………………………………….…….....
… Hafta
… Hafta
*Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması (3. Sınıf 1. Dönem ve 2. Dönem) İçindir.
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 24
KAYNAKÇA
Baykara Acar, Y., Acar, H., & Atamtürk, E. (2013). Sosyal Hizmet Uygulaması 1 Dersi SHB
403 Yönergesi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.
Duyan, V. (2010). Sosyal Hizmet Temelleri, Yaklaşımları, Müdahale Yöntemleri. Ankara:
Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği.
Zastrow, C. (2013). Sosyal Hizmete Giriş. Ankara: Nika.
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 25
NOTLAR
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 26
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 27
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 28
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
……………………………………………………………………………………………….......
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 29
Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 30