Bilimkurguda Dünya Dışı Yaşam

Tevfik Uyar – ODTÜ Astrobiyoloji Konferansı

BUGÜN!

«PRIME DIRECTIVE»

▪ Dünya dışında bir yaşam olduğuna dair hiçbir somut kanıt yoktur.

▪ Dünya dışı yaşam konusu sadece astrobiyolojinin konusu değildir; ama felsefe literatürü de bilimkurgu kadar spekülatiftir.

▪ Astrobiyoloji sahası spekülasyona çok ama çok sınırlı miktarda müsaade eder. Spekülatif dilden kaçınılır.

1. MEKÂN

Dünya’da

Ay’da

Güneş Sistemi’nde

Öte gezegenlerde

Başka Boyutlarda

BONUS: Her yerde!Zaman

Uza

klık

2. ZAMAN

Geçmişte

Eşzamanlı

Gelecekte

BONUS: Zamandan Bağımsız

3. NİSPİ GELİŞMİŞLİK

Mikroskobik / Tek hücreli

Çokhücreli«Zeki ama

çalışmıyor»Eş düzey

Bizden ileride

Sınırsız ya da

anlayamayacağımız

zekâ

4. YAPI VE MORFOLOJİ

Karbon yapılı

İnsansı

Hayvansı

Farklı yapılıEnerji

(+Bilinmeyen)

5. NİYETLERİ

Kötü

• İstila

• Toptan yok etme

• Tahakküm

İyi

• Dostluk

• Rehberlik

• Koruma / İttifak

Belirsiz / Yok

• Niyeti olamayacak düzeyde

• «Gezegenimizin jeopolitik önemi»

Değişken

DRAKE

şşı

FERMİ PARADOKSU – «büyük sessizlik»

Yıldızlar çok uzak

Yaşandı Bitti

Bize bulaşmıyorlar

Evlerinden çıkmıyorlar

Neden gelmiyorlar?

FERMİ PARADOKSU – «büyük sessizlik»

Yıldızlar çok uzak

İletişimleri çok farklı

Yanlış yere bakıyoruz

Yanlış yerdeyiz

Neden bulamıyoruz?

Elimizdeki veride zaten var ama henüz

çözemiyoruz

Başka bir boyuttalar

FERMİ PARADOKSU – «büyük sessizlik»

Belki zekâ yaygın değildir.

Belki biz çok özeliz.

«Ya evde yoksan…»

YOKLAR!

JAMES WEBB UZAY TELESKOBU

▪ 2018!Seager Denklemi

N = N* FQ FHZ FO FL FS

N*: Araştırmadaki yıldız sayısıFQ: Gezegen bulmaya müsait yıldız oranıFHZ: Yaşabilir bölgedeki kayaç gezegen oranıFO: Şu anki yöntemlerle gözlemlenebilenlerin oranıFL: Bu gezegenlerden yaşam içerenlerin oranıFS : Tayfsal imza yöntemiyle biyoimza gazı üretenlerin oranı

«PRIME DIRECTIVE» RELOADED

▪ Dünya dışında bir yaşam olduğuna dair hiçbir somut kanıt yoktur.

▪ Dünya dışı yaşam konusu sadece astrobiyolojinin konusu değildir; ama felsefe literatürü de bilimkurgu kadar spekülatiftir.

▪ Astrobiyoloji sahası spekülasyona çok ama çok sınırlı miktarda müsaade eder. Spekülatif dilden kaçınılır.