BİLİMİN ÖNCÜLERİ:

Ivan Petroviç Pavlov

Dr. Burçin (KISA) IŞIK

Fizyoloji ve

psikoloji alanındaki

öncü çalışmaları

nedeniyle her iki

bilim dalının

kurucularındandır.

Bir köy papazının oğlu;

•Rus fizyolog

•Psikolog

•Hekim

Sabırlı, kendine güvenen,

coşku dolu bir bilimadamı

Ivan Petroviç Pavlov

(1849-1936)

Çocukluk yıllarında başlayan ve yaşam boyu

sürecek bir tutkuyla bilime yönelir...

St. Petersburg Üniversitesi Doğa Bilimleri

Fakültesi’nden mezun olur. Fizyolojiye duyduğu

özel ilgi nedeniyle yüksek öğrenimini tıp alanında

tamamlar.

Tek amacı kendi kurduğu bir laboratuvarda

araştırmalarını sürdürmektir. Ancak parası yoktur. Bu

binada tek başına çalışmaya başlar...

Öğrenilmiş davranışların oluşumuyla ilk

ilgilenen bilimadamı,

Rus fizyolog Ivan Pavlov...

Pavlov, köpeklerin sindirim sistemi üzerinde

araştırma yaparken, deneyi bambaşka bir

yönde gelişmiş ve klasik koşullanma

kavramının keşfiyle sonuçlanmıştır...

Pavlov, köpekler üzerinde

yaptığı klasik koşullanma

deneyleri ile

psikologlara/psikoloji bilimine

ışık tutmuştur...

Pavlov, köpekler üzerinde

yaptığı klasik koşullanma

deneyleri ile

psikologlara/psikoloji bilimine

ışık tutmuştur...

Pavlov’un

Deneyi

Nasıldı?

Klasik

Koşullanma

• Başlangıçta zil sesi köpek için bir şey ifade

etmez.

• Köpeğe yemek yiyeceği zaman zil sesi ile birlikte

et parçasını sunar ve köpek zihninde zil sesi ile et

parçası zaman geçtikçe bütünleşmeye başlar.

• Bir süre sonra et parçası sunulmasa dahi zil sesi

çaldığı zaman köpekte salyalanmanın oluşur.

Çünkü köpek, zil sesi ile birlikte gelmesini

beklediği et parçası için hazırlanır.

• Başlangıçta etkisiz bir uyarıcı olan zil sesi, et

parçası ile ilişkilendirildikten sonra –et parçası

gibi– koşullu bir uyarıcı haline gelir ve köpeğin

salyalanmasına neden olur.

Koşullanma yoluyla öğrenme gerçekleşir.

Klasik Koşullanma’da öğrenme;

uyaran ve uyarana gösterilen tepkidir.

Koşullanmayı çözmede, zil çaldığı halde yiyecek verilmez;

beklenti giderek zayıflar; sonunda zil sesi etkisini yitirir,

koşullanma kırılır. Zil sesine karşın hayvanda refleks

görülmez olur. Bu durum, hayvanlarda da koşullanmış

davranışın doğal reflekse dönüşmediğini gösterir...

Deneyimle kazanılan (ya da yitirilen) bir refleks,

salt fizyolojik bir olay değil, kimi ruhsal yetileri de

içeren, psikolojik bir davranıştır. Pavlov'un

ulaştığı bu sonuç,

19. yüzyılın yükselen alanı "Davranış

Psikolojisi”’ne (Behaviorism) yol açmıştır...

Sirk hayvanlarının insanları eğlendiren, çoğu kez

hayrete düşüren becerileri "refleks" dediğimiz doğal

tepkiler değil, klasik koşullanma yoluyla öğrenilmiş

davranışlardır.

• Beğendiğimiz bir mankenin oynadığı şampuan,

kozmetik ürün reklamları...

• Yiyecek/içecek tanıtımında hayranlık duyduğumuz

yüzleri kullanan reklamlar...

ÜRÜN SEÇİMİNDE ÇOOOOOOK ETKİLİ...

Çünkü, reklamlardan dolayı bazı ürünlere karşı

koşullanırız.

Ivan Petroviç Pavlov, 1904 yılında Nobel Fizyoloji ve

Tıp Ödülü'nü kazanmıştır...

Hamileliği nedeniyle midesi bulanan bir anne adayı

sabahları bir yandan midesi bulanırken bir yandan

da televizyondaki bir sabah programını

izlemektedir. Anne doğum yaptıktan sonra,

sabahları ne zaman aynı programın sunucusunu

görse, yine midesinin bulandığını hissetmektedir.

Bu olayı nasıl açıklarsınız?

İLGİNİZ VE SABRINIZ İÇİN

TEŞEKKÜR EDERİM…