Beslenme(fazlası için )
-
Upload
wwwtipfakultesi-org -
Category
Documents
-
view
234 -
download
1
Transcript of Beslenme(fazlası için )
ÇOCUKLARDA BESLENME
İnt.Dr.İbrahim DinçerInt.Dr.Emre Akçil
BESLENME
Temel amacı
1. Büyümeyi sağlamak
2. Eksikliğinde oluşacak bozuklukları önlemek
1. Akut ve kronik hastalığın önlenmesi
2. Fiziksel ve zihinsel potansiyelin gelişmesi
3. Stres durumları için rezerv
BESLENME
Bireysel beslenme gereksinimiGenetikMetabolik farklılıklarla değişir
Büyüme hızıEnerji metabolizması yaşa göre değişir
Makrobesleyiciler (protein, karbonhidrat, yağ, su) veMikrobesleyiciler’ e (vitaminler, mineraller, eser elementler) duyulan İhtiyaç yaşa göre farklılık gösterir
Enerji Gereksinimi
Isı birimi kilokalori (kcal)1 kg suyun sıcaklığını 14.50C’den 15,50C’a çıkaran ısı miktarı
Süt çocuğunda alınan enerjinin%50’si BM ’ya%25’i fiziksel aktiviteye%12’si büyümeye harcanır%8’i dışkı yoluyla atılır (emilmeyen yağlar)%5’i besinlerin ısı etkisi için harcanır
Besinlerin sindirimi sonucu bazal metabolizmada saptanan artış besinlerin ısı etkisi olarak bilinir.
Enerji Gereksinimi
Süt çocuğunda metabolik aktivite yüksek
Enerji gereksinimi erişkinin üç katı (kilo başına)
Ketozis ve/veva hipogliseminin önlenmesi için yeterli ( 5 gr/kg/gün ) karbonhidrat ve 0.5- 1 gr/kg/gün linoleik asidi sağlayacak yağ ihtiyacı olacaktır.
Enerji ihtiyacı0- 6 ay 120 - 115 kcal/kg6-12 ay 110 - 105 kcal/kg1- 3 yaş 100 kcal/kg
1 gr protein 4 kcal1 gr KH 4 kcal1 gr kısa zincirli yağ 5.3 kcal1 gr orta zincirli 8.3 kcal1 gr uzun zincirli 9 kcal verir
Enerji Gereksinimi
Süt çocuğunda%9-15’i proteinlerden%45-50’si karbonhidrat%35-45’i yağlardan sağlanır
Daha büyük çocukta %10-15’i proteinlerden%50-60’ı karbonhidratatn%30’u yağlardan sağlanır
Enerji Gereksinimi
Enerji ihtiyacının kolay hesabı
İlk 10 kg için her kg başına 100 kcal
10-20 kg için her kg başına 50 kcal
>20 kg için her kg başına 20 kcal
Karbonhidrat Gereksinimi
Karbonhidratlar karaciğer ve kasta glikojen olarak depolanır.Süt çocuğunun glikojen deposu azdır.
Diyetteki karbonhidratlarMonosakkaridler (glukoz, fruktoz, galaktoz)Disakkaridler (laktoz, sükroz, maltoz, izomaltoz)Polisakkaridler (nişasta, dekstrinler)
Günlük kalorinin % 45 -50’si karbonhidratlardan sağlanmalıdır.
Yağ Gereksinimi
Enerji kaynağı (günlük kalorinin %35’-45 i yağlardan sağlanmalı)Hücre membranlarındaTaşıyıcı (A,D,E,K vit.)
Doğal yağlarTrigliseridler (%98)Serbest yağ asitleri, kolesterol, mono ve digliseridler, fosfolipidler (%2)
Doğal yağlar doymuş ve doymamış uzun zincirli yağ asitlerini içerir.
Uzun zincirli yağlarMiçeller-şilomikron oluşumu-lenfatik sistem-venöz sistem yolu ile emilir.
Kısa ve orta zincirli yağlarDoğrudan barsak venleri ve portal sisteme geçerler
Yağ Gereksinimi
LC-PUFA
Süt çocuğunun uzun zincirli çoklu doymamış yağ asitlerine ( LC-PUFA ) gereksinimi vardır. Bunlar:
Araşidonik asit ( 20: 4w 6 )
Dokasohekzoenoik asit (22: 6w 3 )
Linoleik asit (Ω6) Araşidonik asit (AA) Prostoglandinler Lökotrienler
Linolenik asit (Ω3) Dokozahekzanoik asit Eikozapentaenoik asit
Esansiyel Yağ Asitleri
Esansiyel Yağ Asitleri
Linoleik asit, omega-6
Linolenik asit, omega-3Vücutta sentezlenemezler
Dışarıdan alınmaları zorunlu
İçerdikleri çift bağa göre numaralanıyor
‘Omega’ terimi ise en uzak pozisyondaki karbon atomunu (ilk çift bağı) ifade ediyor.
Fetüs ve süt çocuğunda önemiAA üretiminin düzenlenmesiSinir dokusu ve iletimi, eritrosit membranlarındaRetina ve beyin gelişmesi üzerine etkilidir.
Besinlerle alınan omega-6 / omega-3 oranı 4-6/1 olmalıdır.
Erişkin için önemi Ω6 LDL kolesterolü düşürmedeΩ3 trigliserid düzeyini düşürmede rol oynar
Esansiyel Yağ Asitleri
Protein Gereksinimi
Günlük kalorinini %10-15’i proteinlerden sağlanmalıdır.
İlk 6 ayda 2.2 –1.85 gr/kg/gün o6-12 ay 1.6 –1.4 gr/kg/gün
Proteinler aminoasitlerden (aa) oluşur24 aa tanımlanmıştır.
9 aa süt çocuğu için esansiyeldir.Treonin, valin, lösin, izolösin, lizin,Triptofan, fenilalanin, metionin, arjinin
Düşük doğum ağırlıklı bebekler için esansiyel olan aa
Taurin, histidin, sistein
6-12 Ay Arası Beslenme
Ek besinlere geçiş dönemi. Neden ?Enerji ihtiyacı
Demir, çinko ve mineral ihtiyacı
Değişik tat, kıvama alışma
Çiğneme, ısırma becerilerine yardım
Nasıl başlanmalı ?Az az, kaşık veya fincanla nadiren biberonla
Aç iken, öğlen öğününde
İki yeni besin en az 3-7 gün arayla
Tuz-baharat yok
Reddedilen besin 15 gün sonra tekrarlanmalı
İlk yaşta aşırı lifli besinler önerilmez.
Beslenme uygulamaları çok değişken...
Demir, Çinko, Flor ilave edilmeli.
6-12 Ay Arası Beslenme
Neler verilmeli ?İlk verilenler
Meyva püresi
Muhallebi
Yoğurt
Sebze püresi
• Sonra verilenler• Yumurta• Ekmek• Et-balık• Peynir• Sebze çorbası
6-12 Ay Arası Beslenme
Yoğurt
pH düşük, patojen üreme olmaz,
Demirin, kalsiyum ve magnezyumun emilimi kolaylaşır.
Probiyotik içerir.
İçindeki laktozun sindirimi kolay.
B vit. Ve folat yapımını hızlandırır.
İnek sütü:
Amerika’da ilk yılda önerilmemekle beraber ekonomik sorun varsa 6-12. Aylar arasında homojenize veya yağı azaltılmış olarak kullanılabileceği vurgulanmakta(2004, Nelson).
Na, K, Ca, P yüksek
LC-PUFA yok,
demir kaybı, allerjen, 20 den fazla antikor
İnek Sütü
6 ayın altında zorunluluk nedeniyle verilecekse:
Sulandırılır: 1. ay: 1 su, 1 süt
2-3. ay: 1 su, 2 süt
4. ay: tam süt
Kaynatıır, yağı alınır, 100 cc süte 1 tatlı kaşığı zeytin yağı ve şeker koyulur.
Öğün sayısı
6-8 ay: Emzirmeye ek olarak 2 ana öğün, 1-2 ara öğün
9-24 ay: 3 ana öğün, 1-2 ara öğün+ emzirme
9 aylık bebek anne-babanın sofrasına oturmalı
1-2 yaş arası beslenme
Anne sütüBesin gereksiniminin 1/3’ü anne sütünden
DiğerleriSüt ve süt ürünleriEt-balık-baklagillerEkmek-diğer tahıllar-patatesSebze ve meyvalar
Okul Öncesi Döneminde BeslenmeEnerji gereksinimi daha az
Yağ daha az tüketilmeli (%30)
Lifli besin miktarı 6-12 gr (0,5 gr/kg/gün) olmalı
Lif ihtiyacının nedeni:
İleri yaş kalb hastalığı riskini azaltmak
Kanser riskini azaltmak
Lif ihtiyacının karşılanması1-2 orta boy meyva/gün1-2 porsiyon sebze/gün4-5 dilim ekmek veya bulgur/gün1-2 öğün kuru baklagil yemeği/hafta
Lifli besinlerMeyvalar, sebzeler, tahıllar, kuru baklagillerYulaf- barbunya
Çözünür lif içerdiği için ideal1 porsiyon (~30 gr) 2,5 gr lif içerir
Okul Öncesi Döneminde Beslenme
Okul Çocuğunun Beslenmesi
Akdeniz tipi beslenme en sağlıklı olanıLatin Amerika ve Asya da uygun olarak kabul edilmektedir
Lif gereksinimi 12-18 gr/gün (yaş+5 gr)
Dikkat:Aşırı lif tüketimi kalsiyum ve mineral emilimini azaltabilir.
Ergenlik Döneminde Beslenme
Fast-food tipi engellenmeliDemir, kalsiyum, çinko, folat eksikliği, diş çürüğü yaratabilir
Lif 15-25 gr/gün olmalıdır.4-5 porsiyon sebze-meyve
5-6 dilim ekmek
2 porsiyon baklagil
Karbonatlı içecekler engellenmeli
Günlük Ca ihtiyacı: 1200-1400 mgSüt ve süt ürünleri
1 su bardağı süt 200 mg Ca
1 su bardağı yoğurt 200 mg Ca
1 kalın kibrit kutusu peynir 200 mg Ca
Diyete kalsiyum ve vit D desteği yapılmalı
Ergenlik Döneminde Beslenme
Genç kızlar içinAnemi profilaksisi
Çay azaltılmalı
Et-balık, yumurta, sebze, kuru baklagil, kuru yemiş, kuru meyva
Vitamin C (turunçgiller, domates, biber)
Ergenlik Döneminde Beslenme