Bagong Filipino

7/25/2019 Bagong Filipino

1/112

Lizabeth C. Jose Lydia P. Lalunio, Ph. D.

Liza M. Lemi May-akda/Patnugot/Konsultant

Soledad M. Austria

Alin

sunodsa

Unang

Baitan

g

3

Kto12

Bagong FilipinoTungo

saGlobalisasyon

Gabay ng Guro at mga KaragdagangMateryal sa Pagtuturo

AKLAT SA WIKA AT PAGBASA

Advan

ceRea

dingC

opy


2/112

iii

Bagong Filipino Tungo sa GlobalisasyonIkatlong Baitang

Lagom ng Aralin at mga Kasanayang Batay sa K to 12 Kurikulum

YTUNIT/

ARALINMAHALAGANG KAISIPAN/IDEYA PAKIKINIG PAGSASALITA PAGBASA PAGSULAT

PANOORIN/

PAGUUGNAY

POKUS

SA PAGKATUTO

YUNIT I

Mga Huwaran,

Ating Tularan

Aralin 1

MagsasakangSiyentista(Diyalogo)

Sa ibat ibang larangan ng buhay

May mga dakilang tao na matu-

tularan.

Higit na pakinabang angmakamtan sa pagbabahagi ng

kaalaman.

Mga Tunogng Hayop,

Bagay, atSasakyan saPaligid

Uri at KailanangPangngalan

Mga SalitangIIsa ang Bay-

bay NgunitMagkaibangDiin

Pagsagot samga Tanongna Ano, Sino,Saan, Alin, atKailan

Gamit ng Mala-laking Titik sa

Magagalangna Katawa-gan, Simulang Pangun-gusap, atPamagat

Pagiging Masi-pag

Paggamit ngIntonasyon,

Ekspresyon,at Bantas saPagbasa

Aralin 2

Dakila Ka, Kali-him Jesse

(Tula)

Ang katapatan at kababaang-loob ay daan tungo sa pag-

kakamit ng dangal sa pagliling-kod sa bayan.

Pagbigkas ngmga Napa-kinggangSalitang MayDiptonggo atKlaster

Kasarian ngPangngalan

Pagbasa nangMabilis samga SalitangMay Diptong-go at Klaster

Pagtukoy saMahahala-gang Detalye

MalalakingTitik sa mgaPangngalangPantangi

Pagiging Ma-pagkumbaba

Pagbasa ngTekstongPang-ikat-long Baitang

Aralin 3

Kuwento ngKagitingan(Maikling

Kuwento)

Mahalagang taglayin ang kagit-ingan para ipagtanggol ang kapa-

yapaan.

Pagsagot samga Tanong

Tungkol saNapakinggan

Mga Panghalipna Panao

Pag-aayos ngmga Salita

nang Paalpa-beto

Pagtukoy ngKatangian ngTauhan

Gamit ng Mala-laking Titik

sa Ngalan ngPagdiriwangat Pangalanng Maykapal

Pagiging Magit-ing

Paggamit ngDiksiyonaryo

Aralin 4

Si GEM, AngAking Guro(Anekdota)

Mahalin ang pambansang wikasapagkat ito ay sagisag ng

pagka-Pilipino.

Katangianng Tauhansa Napa-kinggangDiyalogo/Kuwento

Mga Panghalipna Paari

Salitang-ugat atPanlapi ngSalita

Pagpapaliwanagsa mga Tanongna Bakit,Paano, atPaano Kung

Gamit ng Mala-laking Titiksa Ngalan ngmga Araw atBuwan

Pagmamahalsa Pamban-sang Wika

Pakikinig at Pa-kikilahok saDiskusyon ngIsang Grupo


3/112

iv

Aralin 5

Jose P. Laurel(Talambuhay)

Ang pambansang katapatan ngpinuno ay pamanang hindi malil-

imjtan ng bayan.

Pagsagot samga TanongMula sa Na-pakinggangPahayag

Mga Panghalipna Pamatlig

Mga SalitangNakapaloobsa MahabangSalita

Paksang Pan-gungusap ngTalata

Gamit ng Kuwitat Gitling saPangungu-sap

Pagiging Maka-bayan

Paghula ngNilalamanng Aklat saPamamagi-tan ng Pa-hapyaw naPagbabasa,Pagbasa saPamagat,at Pagtinginsa mga

Larawan

Aralin 6

Tinig ngBagong Pag-

asa(Anekdota)

Ang pagtulong sa kapuwa ay

isang dakilang gawaing ginagan-timpalaan sa ibat ibang paraan.

Pagtukoy saPaksa ngNarinig naTalata

Mga Panghalipna Pananong

Pagbuo ngSalita saTulong ngPanlapi

Kinalalagyanng PaksangPangungu-sap sa Talata

Pagsulat ngmga Pan-gungusap naKaugnay ngLarawan

PagigingMabutingKabataan

Paggamit ngTalaan ngNilalaman

YTUNIT/


PANOORIN/

PAGUUGNAY

POKUS

SA PAGKATUTO

YUNIT II

Kalikasan: Ating

Mahalin

Aralin 7

Inang Kalikasan(Diyalogo)

Handog ng Maykapal

Itong kalikasanKaya dapat pahalagahan,

Pagyamanin, pangalagaan.

Laging pangalagaan ang ka-

likasan upang ang mga biyayanito ay patuloy na maamtan.

Paksang Pan-gungusap ngNarinig naTalata

Pang-uringPanlarawan

Magkakatug-mang Salita

Kahuligan ngPahayag ng

Tauhan

Angkop naBantas samga Pan-gungusap sa

Talata

Pangangalagasa Kalikasan

PaghahatingPabigkas ngSalita

Pagbabaybay

ng mga Sali-tang Natutu-han Na


4/112

v

Aralin 8

May Silbi Pa(Diyalogo)

Walang luma o patapong bagayang masasayang kung magigng

mapamaraan tayo.

Mga Pahayagng Tauhanna Nag-sasaad ngIbat IbangDamdamin

Pang-uringPamilang

Pagbasa nangMabilis ngmga SalitangHiram

Pagsusunod-sunod ngmga Pangya-yari

Pagsulat ngIdiniktangBuod

Pagiging Ma-pamaraan

Pagpili ngSusunod naBabasahinBatay samga Nau-nang Binasa

Aralin 9

Si Munting Isda(Kuwento)

Pangalagaan natin ang mgakatubigang tirahan ng mga isda

at iba pang yamang-tubig.

Pagsasalaysayng Napaking-gang Kuwen-to Ayon saPagkakasu-nod-sunodng mgaPangyayari

Kaantasan ngPang-uri

Kasingka-hulugan ngSalita Ayonsa Gamit saPangungu-sap

Angkop naPamagatsa Talata oKuwento

Pagtatala ngSalitangMagkasing-kahulugan

Pangangalagasa mga An-yong Tubig

Pagbabaybayng mgaDi-kilalangSalita Bataysa Bigkas

Aralin 10

Linis at Gandang Paligid(Diyalogo)

Pagandahin at linisin ang paligidpara sa kalusugan nating lahat.

Pamagat ngNapaking-gang Pang-yayari

Pagtukoy samga Pan-diwa

Mga Sali-tang Mag-kakasalungat

Pagpapangkatng mga Idey-ang Binasa

Pagsulat ngBuod ngBinasa

PagigingMalinis saPaligid

Ibat IbangDahilan saPagsulat

Aralin 11

Tubig!(Kuwento)

Ang tubg ay napakahalaga kaya

dapat itong tipirin.

Pagpapangkatng mga Idey-ang Narinig

Mga Aspektong Pandiwa

Magkakaugnayna Salita

Mga DetalyengSumusuporta

sa Panguna-hing Diwa

Pagsulat ngPoster

Pagtitipid saTubig

Pagsulat ngIbat IbangUri ng Kom-posisyon

Aralin 12

PangakongNatupad

(Kuwento)

Pangalagaan ang mga hayopdahil nilikha rin ng Panginoon

ang mga ito.

Mga DetalyengNarinig saTeksto

Paggamit ngmga Pan-diwa sa Pag-sasalaysay

Kahulugan ngMatatalingh-agang Salita

Pagsusunod-sunod ngmga Ideya

Pagsulat ngmga Datossa StudentCard

Pag-aarala samga Hayop

Kayang Pag-usapanang mgaPaboritongKuwento atTauhan


5/112

vi

YTUNIT/


PANOORIN/

PAGUUGNAY

POKUS

SA PAGKATUTO

YUNIT III

Pamanang

Kayumanggi:

Ating Pahalaga-

han

Aralin 13

Bahaginan ngKultura

(Diyalogo)

Mga pamana ng ating bayan,Ipagmalaki at pahalagahan.

Iba-iba man ang kultura,

Maaaring magkaisa.

Pagsali saTalakayan saPaggamit saDayagram,Pamagat,Larawan, atGrapiko sa

Akda

Ang At at Ay saPangungu-sap

Pagtukoy saPangunahingKaisipan ngBinasa

Kayarian ngmga Salitasa Tulong ng

Panlapi

Pagsulat ngTalata

Pagpapahalagasa Kultura ngIba

Pagsulat ngmga Impor-masyongNasa Tsart oGrap

Aralin 14

DalawangPasyente sa

Silid 204(Diyalogo)

Masayang pananaw sa buhay,

Hatid sa kapuwa ay kagalakan.

Pagbibigay ngPamagat saTalatang Na-pakinggan

Pagkilala samga Pari-ralang Pang-abay

Paghinuha samga Pa-hayag at mgaPangyayarisa Binasa

Matataling-hagangPahayag

Pagsulat ngSarilingKaranasan

PagigingMasayahin

Pagbuo ng mgaSalawikainGamit angmga Pang-abay

Aralin 15

NawawalangPugad(Tula)

Hayop man sa turing, May mga

karapatan din.

Pagbibigay ngPaksa atDetalye ngNapakinggan

Mga Uri ngPang-abay

Pagtukoy saSinabi ngTauhan

Mga SalitangNagpapa-hayag ngDamdamin

Pagsulat ngLagom oBuod ngKuwento

Pagmamahalsa KapuwaNilalang

Pagkakaiba ngGrap, Tsart,at Mapa

Aralin 16

Tahanan ngmga Pilipino(Sanaysay)

Ang pagkakaiba ng anyo ngtirahan ng mga tao ay ayon sa

klima, lugar, at kultura ng mgataong naninirahan dito.

Mga Uri ngAkda

Mga Pang-angkop

Pagkakaugnayng mga Ideya

Pagkilala samga SalitangIisa ang Big-kas at Bay-bay NgunitMagkaiba agKahulugan

Pagsulat ngUlat

Pagmamahalsa Bayan

Pamatnubayna Salita saDiksyonaryo


6/112

vii

Aralin 17

Ang UnangPoinsettia(Kuwento)

Maraming bagay ang magpa-padala sa pagdating ng kapasku-

han.

Pagkuha ngMensahe ngAwit na Na-pakinggan

Mga Pangatnig Paghinuhasa Sanhi atBunga ngmga Pangya-yari

Kahulugan ngmga SalitangInuulit atTambalan

Pagsulat ngTalatang Na-ghahambing

Paggawa ngTarhetangPagbati saAnumangOkasyon

Liham Pangkai-bigan

Aralin 18

BrigadaEskwela

(Tula)

Karapatan ng mga batangmakapag-aral ngunit may

tungkulin ang mga magulang natumulong sa pamahalaan upang

maisakatuparan ito.

Pagtukoy Kung

Opinyon oKatotohanan

Paggamit ng

Angkop naPangun-gusap saMaayos naPakikipag-usap

Mga Uri ng

SanggunianPagpapaka-

hulugan ngSalita Ayonsa Gamit

Pagba-

balangkas ngmga Ideya

Pagpapahalaga

sa Pag-aaral

Mga Bahagi ng

Pahayagan

YTUNIT/


PANOORIN/

PAGUUGNAY

POKUS

SA PAGKATUTO

YUNIT IV

Pakikipagkai-

bigan: Susi sa

Kaunlaran

Aralin 19

AlibughangAnak

(Parabula)

Ang mabuting pagsasamahan,

Hagdan sa pagkakaisa tungo sakaunlaran.

Pahalagahan ang pagpapatawad

sa pagkakasala o pagkukulangng iba.

Pagbibigayng Hula/Prediksiyonsa Nakita/Narinig

Mga Uri ngPangungu-sap Ayon saKayarian

Paggamitng DatingKaalaman saPagbibigayng Hula oPredisiyon

Mga SalitangKaugnay ngPandama

Pagsulat ngBuod

Matutong Mag-patawad atHumingi ngTawad

Mga Pangungu-sap: Bahagi,Kaayusan, atmga Uri Ayonsa Gamit

Aralin 20

Oda ni Danica(Tula)

Tapat na pagtulong sa kapuwa,

Kailangan sa ganap na pagsu-long ng bansa.

Salita/Pari-ralang Matal-inghaga

Uri ng Sugnaysa Pagbuong Hugnay-ang Pangun-gusap

Wastong Tigil,Diin, Into-nasyon, atDamdaminsa SabayangPagbigkas

Paghinuha saKahulugansa Tulong ngPahiwatig

Pagsulat ngIdinidiktangApat naTaludturanng IsangSaknong

Pagtulong saKapuwa

MabilisangPagbasanang MayWastongBigkas


7/112

viii

Aralin 21

Tuwaang:Epiko ng mga

Manobo(Epiko)

Ang tunay na katapangan ay angpagsasakripisyo para sa mga

mahal sa buhay.

Pagbibigay-hinuha saKatangian ngIsang Tao

Gamit ng mgaPang-ukolBilangPananda

Pagbibigau-kahulugan saTambalangSalita

Pagbasa nangMalakas atMay Angkopna Dam-damin

Gamit ng Kuwit,Panipi, atGitling

Tunay na Kata-pangan

TeatrongPansala/ChamberTheater

Aralin 22Ibalon ng Bikol

(Epiko)

Sa pinunoy pananagutan, Angpayapa at tahimik na buhay

Ng lahat ng nasasakupan.

Pagsusunod-sunod ngmga Pang-yayari saTulong ngStory Map

Mga PariralangPang-ukolBilang Pang-ugnay

Balangkas ngBinasangKuwento

Pagsulat ngBalangkasng SarilingKuwento

Pagpapahalagasa MabutingPinuno

Paggamit ngmga Bahaging Magasin

Aralin 23

Si Kalabaw atSi Tagak

(Kuwento)

Ang tunay na kaibigan, Nakikilalasa oras ng kagipitan.

Pagbuo atPagsagot ngmga Tanong

Mga SalitangPaningit oIngklitik

Pagtukoy KungOpinyon oKatotohananang Pahayag

Pagsulat ngLiham Paan-yaya

Pagpapahalagasa Kaibigan

Paggamit ngResorses saSilid-aklatan

Aralin 24

Lola Patrol(Liham)

Wala sa gulang kundi sa kata-patan, ang paglilingkod sa ating

bayan.

Pagbibigay atPagsunod saPanuto

Mga Pahayagsa Pagbibi-gay-katu-wiran

Pagbibigay-kahulugansa Salita saTulong ngKatuturan

Mga SalitangKaugnay ngIbat IbangAsignatura

Pagsulatng LihamPasasalamat

Paglilingkodnang Tapatsa Bayan

Pagdadaglat ngmga Salita


8/112

2

YUNIT I MGA HUWARAN, ATING TULARAN

Aralin 1 Magsasakang Siyentista

I. Mga Inaasahang BungaA. Pangmatagalang Pang-unawa

1. Ang kasipagan ay daan patungo sa kaunlaran.2. Ang ibat ibang tunog sa paligid ay nagmumula sa mga hayop, bagay, at sasakyan.3. Nababasa nang wasto ang mga salitang may iisang baybay ngunit may magkaibang

diin sa pamamagitan ng gamit ng mga ito sa pangungusap.4. Ang mga tanong na ano, sino, saan, alin, at kailan ay nasasagot ayon sa katumbas

na detalye ng mga ito.5. Ang malalaking titik ay ginagamit sa simula ng magagalang na katawagan, pangun-

gusap, at pamagat.6. Magandang pakinggan ang pagbasa nang may tamang intonasyon, ekspresyon, at

bantas.B. Mga Layunin

1. PakikinigNauuri ang tunog ng mga hayop, bagay, at sasakyan sa paligid2. Pagsasalita Nagagamit nang wasto sa pangungusap ang mga pangngalan

Natutukoy at napag-uuri ang mga pangngalan ayon sa kailanan

3. Pagbasa Nakikilala at nababasa nang mabilis ang mga salitang iisa ang baybay ngunit mag-

kaiba ang diin Nasasagot ang mga tanong na ano, sino, saan, alin, at kailan

4. PagsulatNagagamit ang malaking titik sa magagalang na katawagan, simula ng pangungusap,

at ng pamagat5. Panonood at Pag-uugnayNaipamamalas ang pagiging masipag sa mga gawain6. Pokus sa Pagkatuto Nakasusunod sa Panuto

Nakababasa nang may tamang intonasyon, ekspresyon, at bantas

C. Mahahalagang Tanong1. Bakit mahalaga ang kaisipan sa buhay ng tao?2. Paano nakatutulong ang kaalaman ng ibang tao sa kaniyang kapuwa?3. Paano nakikilala ang mga hayop, bagay at sasakyan sa paligid?

4. Paano nakikilala at nababasa nang mabilis ang mga salitang iisa ang baybay ngunitmagkaiba ang diin?

5. Paano nasasagot ang mga tanong na ano, sino, saan, alin, at kailan?6. Paano napag-uuri ang mga pangngalan ayon sa kailanan?D. Kaalaman1. Pagkilala sa mga Tunog ng Hayop, Bagay, at Sasakyan sa Paligid2. Pagtukoy sa Pangangalan, Uri, at Kailanan3. Mga Salitang Iisa ang Baybay Ngunit May Magkaibang Diin


9/112


10/112

4

4-5 Di-gaanong Mahusay3 pababa Kailangan pang MagsanayC. Mga Sagot sa Pagsasanay/Maikling Pagsusulit at Interaktibong Aralin sa Vibal Web-

siteIII. Mga Gawain sa Pagkatuto

A. Pakinggan at Talakayin1. Pag-usapan ang mga tunog na madalas na naririnig sa paligid. Ipagaya ang ilan samga tunog na ito.

2. Ipagawa ang panimulang gawain tungkol sa ibat ibang pinagmumulan ng tunog sapaligid. Pag-usapan ang mga sagot.

3. Talakayin ang kasanayan sa pag-uuri ng mga tunog ng mga hayop, bagay, at sa-sakyan sa paligid. Pangkatin ang klase ayon sa mga ibat ibang uri ng tunog ayonsa pinagmumulan.

Rubrik sa Paggaya ng mga Tunog(naka-chart po ito)Kraytirya

NapakahusayMahusayMahusay-husayDi-gaanong MahsuayMagsanay PaNagaya ang lahat ng mga tunogNagaya nang wasto ang lahat ng mga tunogMay isang tunog na hindi nagaya ng wastoMay dalawa o tatlong tunog na hindi nagaya nang wastoMay apat o limang tunog na hindi nagaya nang wastoMay anim o higit pang tunog na hindi nagaya nang wasto4. Ipagawa ang mga gawain A at B at bahaging Isipin Mo, p. 5.B. Basahin at Isipin1. Basahin ng malakas ang pamagat ng kuwento at ipaulit ito sa klase. Magpabuo ng

isa o dalawang tanong mula sa pamagat.2. Bigkasin at pag-usapan ang kahulugan ng mga salitang siyentista, kasihan, matri-

kula, board exam, alnus, sunower, dike, at shredder.

3. Ipasagot ang Mahahalagang Tanong. p. 6.Talakayin ang mga tanong sa bahaging Isipin Mo, p.7.4. Ipagawa ang pagsasanay sa bahaging Gawin, p. 8. Ipaliwanag ang rubrik. Piliin ang

may pinakamahusay sa gawain at gawing huwaran ng buong klase.

C. Pag-aralan at Sagutin1. Ipaalala ang dating kaalaman tungkol sa mga pangngalan. Ipaisa-isa ang mga ito at

bigyan ng puna kung tama o wasto ang mga ibinigay na sagot.2. Talakayin nang detalyado ang konsepto tungkol sa mga pangngalan ayon sa uri,

pananda, at kailanan. Magpabigay ng mga halimbawa para sa bawat isa.3. Pangkatin ang klase. Magdaos ng paligsahan tungkol sa pabilisan sa pagpupuno ng

tsart ng mga pangngalan ayon sa kailanan.Isahan Dalawahan Maramihan


11/112

5

kaibiganmagkaparehamagpipinsansampung bahaydalawang bulaklak

4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay A-C , p. 11.D. Unawain at GawinA. 1. Ipabasa ang lunsaran tungkol sa aralin.2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa mga salitang iisa ang baybay ngunit

magkaiba ang diin.3. Bigkasin ang pares ng mga salitang may iisang baybay ngunit may magkaibang big-

kas.Ipabigkas sa klase ang mga ito.1. pala (malumanay) pala (mabilis)2. gabi (malumanay) gabi (mabilis)3. lamang (malumanay) lamang (mabilis)

4. pasa (pasa) pasa (mabilis at may diin pa)4. Talakayin ang kasanayan tungkol sa pagbasa nang mabilis ng mga salitang may

iisang baybay ngunit magkaiba ang diin. Ipabasa ang pangungusap ng gumagamitng bawat pares ng mga salita.

1. Ang pala ay hiniram ni Tatay kay Mang Isko.2. Siya pala ang nagtanim nito.3. Masarap na ihalo ang gabi sa sinigang.4. Umuwi na tayo dahil gabi na.5. Nakinig lamang siya pero marami siyang natutuhan.6. Malaki ang lamang ng boksingero sa kaniyang kalaban.7. Yehey! Pasa ako sa pagsusulit.8. Malaki ang pasa ng batang nadapa.5. Ipagawa ang gawain sa bahaging Magsanay A at B, p. 12.B. 1. Ipabigkas ang mga tanong na ano, sino, saan, alin, at kailan. Itanong ang mga

detalyeng sinasagot ng bawat isa. Talakayin ang kasanayan sa tamang pagsagot samga ganitong tanong.

Magpaligsahan sa pagsagot sa mga tanong tungkol sa kuwentong Magsasakang Siyen-tista

1. Sino ang tinutukoy na Magsasakang Siyentista?2. Saang probinsiya siya nakatira?3. Ano ang kaniyang itinatanim?

4. Ilang uri ng bulaklak ang kaniyang ginagamit na pataba?5. Kailan itinanim ng mga taga-Cordillera ang sinaunang uri ng bigas?2. Ipasagot ang mga gawain sa bahaging Magsanay A at B, p. 13.E. Magsanay Sumulat1. Pag-usapan ang wastong paggamit ng malalaking titik ayon sa dating alam ng mga

mag-aaral.2. Pagtalakayan ang paggamit ng malalaking titik sa simula ng magagalang na kata-

wagan, pangungusap, at pamagat.


12/112

6

3. Ipabasa at ipasulat muli sa pisara ang ilang pangungusap.1. Sina Mang Gorio at Aling Yoly ay masisipag.2. Basahin natin ang kuwentong Magsasakang Siyentista.3. Ibigay ang panuntunan sa pagsulat.4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay, 14.

F. Panoorin at Iugnay1. Itanong sa klase ang ibig sabihin para sa kanila ng pagiging masipag. Magpabigayng mga gawaing nagpapakita ng kasipagan.

2. Pag-usapan ang kahalagahan ng pagiging masipag sa mga gawain.3. Magpasalaysay ng mga ginagawa sa tahanan at paaralan na nagpapakita ng kasi-

pagan.4. Ipagawa ang mga gawain sa pagasasanay, p.15.G. Pokus sa Pagkatuto1. Itanong sa klase ang ibig sabihin ng panuto.2. Pag-usapan ang kahalagahan at paraan ng pagsunod sa panuto.3. Magdaos ng maikling paligsahan sa pagsunod sa panuto.

1. Ikahon ang mga pangngalan sa pangungusap: Si Ashley Lamaton ay isang magsa-saka.

2. Salungguhitan ang mga pangngalang pantangi sa pangungusap: Ang Baguio ayisang lungsod sa Cordillera.

4. Ipagawa ang pagsasanay, p. 16.H. Subukin ang Kakayahan1. Ipagawa ang gawain sa p. 17.I. Karagdagang Pagsasanay/Gawin Pa Rin1. Iparinig sa klase ang usapan sa kuwento upang maipakita ang pagbasa nang mala-

kas at may tamang intonasyon.2. Pakinggan ang mga salitang may iisang baybay ngunit may magkaibang bigkas.

Gamitin ang mga ito sa pangungusap.1. burol (mabilis)2. sala (malumanay)3. kita (mabilis)4. pito (mabilis)5. tubo (malumanay)Rubrik sa Paggamit sa Pangungusap ng mga Salitang Magkatulad ang Baybay Ngunit

Magkaiba ng BigkasBilang ng Tamang Sagot Marka5 Napakahusay

4 Mahusay3 Mahusay-husay1-2 Di-gaanong Mahusay0 Kailangan pang Magsanay3. Magpangkatan sa tulong ng guro. Isagawa ang madulang pagbasa ng binasang

kuwento. Pumili ng mga kasaping babasa ng nga bahagi ng tagapagsalaysay at ngmga dayalog nina Mang Pilo at Mang Iking.

Rubrik sa Madulang Pagbasa


13/112

7

Kraytirya 5 4 3 2 11. Pagbigkas Napakalinaw Malinaw Malinaw-linaw Di-gaanong malinaw

Magsanay pa2. Pagbasa Sabay-sabay ang mga kasapi sa pagbasa ng kanilang bahagi May

isang hindi kasabay May dalawang hindi kasabay May tatlong hindi kasabay

Magsanay pa3. Damdamin Angkop na angkop Angkop Bahagyang angkop Di-gaanong angkopMagsanay pa

IV. Kagamitan/ ResorsesBatayang Aklat, pp. 4-17, CD-ROM

Aralin 2 Dakila Ka, Kalihim Jesse

I. Mga Inaasahang BungaA. Pangmatagalang Pang-unawa1. Ang taong mapagkumbaba ay minamahal ng balana.

2. Ang diptonggo ay binubuo ng magkakasamang patinig at katinig na y o w sa isangpantig: ang klaster ay binubuo ng magkaibang katinig sa isang pantig.

3. Ang apat sa kasarian ng pangngalan ay panlalaki, pambabae, di-tiyak, at walangkasarian.

4. Ang mga salitang may diptonggo at klaster ay dapat nababasa na nang mabilis ngmga bata sa ikatlong baitang.

5. Mahalaga ang kasanayan sa pagtukoy sa mahahalagang detalye ng binasa para salubos na ikauunawa.

6. Ginagamit ang malalaking titik sa simula ng mga pangngalang pantangi.7. Ayon sa tatas, dapat nakababasa na ang isang mag-aaral sa ikatlong baitang ng 80

salita sa loob ng isang minuto.B. Mga Layunin1. PakikinigNabibigkas nang wasto ang mga salitang may diptonggo at klaster na napakinggan2. PagsasalitaNatutukoy at napag-uuri ang mga pangngalan ayon sa kasarian3. Pagbasa Nababasa nang mabilis ang mga salitang may diptonggo at klaster

Natutukoy ang mahahalagang detalye sa kuwentong binasa

4. PagsulatNagagamit ang malalaking titik sa pantanging ngalan ng tao, bagay, lunan at iba pa

5. Panonood at Pag-uugnayNaipakikita ang pagiging mapagkumbaba anuman ang katayuan sa buhay6. Pokus sa PagkatutoNakababasa ng tekstong pang-ikatlong baitang (80 salita bawat minuto)C. Mahahalagang Tanong1. Paano nakamit ang dangal sa paglilingkod sa bayan?2. Bakit mahalaga ang katapatan at kababaang-loob sa paglilingkod sa bayan?3. Paano natutukoy ang diptonggo at klaster sa mga salita?


14/112

8

4. Paano natutukoy ang mahahalagang detalye sa isang kuwento?5. Sa paanong paraan nagkakaiba-iba ang apat na kasarian ng mga pangngalan?6. Saan-saan ginagamit ang malalaking titik sa pagsulat ng mga pangngalang pan-

tangi?7. Paano nasusukat ang tatas ng isang mag-aaral sa ikatlong baitang?

D. Kaalaman1. Pagbigkas ng mga Napakinggang Salitang May Diptonggo at Klaster2. Kasarian ng Pangngalan3. Pagbasa ng Mabilis sa mga Salitang May Diptonggo at Klaster4. Pagtukoy sa Mahahalagang Detalye5. Gamit ng Malalaking Titik sa mga Pangngalang Pantangi6. Pagiging Mapagkumbaba7. Tatas: Pagbasa ng Tekstong Pang-ikatlong BaitangE. Kakayahan1. Pangkatang Pagbasa ng Saknong ng Tula2. Korong Pagbigkas ng Tula

3. Pagbasa ng Tekstong Pang-ikatlong Baitang (80 salita bawat minuto)F. Pokus sa PagkatutoII. Mga Katibayan sa Pagtataya

A. PagganapSumulat ng limang pangngalan sa bawat kasarian. Huwag gumamit ng mga pangn-

galang pantangi.Panlalaki Pambabae Di-tiyak Walang KasarianB. Rubrik sa Pagsulat ng Pangngalan sa Bawat KasarianNaitalang Tamang Sagot Kraytirya20 Napakahusay15 - 19 Mahusay11 - 14 Mahusay-husay6 - 10 Di-gaanong mahusay5-0 Kailangan pang MagsanayC. Iba Pang Mga Katibayan

A. PagganapSumulat ng dalawang pangngalang pantangi sa bawat uri.Tao Bagay Hayop Pook PangyayariB. Rubrik sa Pagsulat ng mga Pangngalang PantangiSinimulan mo ba ang sagot sa malaking titik?Bilang ng mga Sagot na Sinimulan sa Malaking Titik Marka

10 Napakahusay8-9 Mahusay6-7 Mahusay-husay4-5 Di-gaanong mahusay3 pababa Kailangan pang MagsanayC. Mga Sagot sa Pagsasanay/Maikling Pagsusulit at Interaktibong Aralin sa Vibal Web-



15/112

9

A. Pakinggan at Talakayin1. Magpabanggit ng pangalan ng mga pinunong Pilipino sa pamahalaan. Ipalarawan

ang nalalamang katangian ng pinunong nabanggit. Ipagawa ang panimulang ga-wain.

2. Talakayin ang pagkilala sa diptonggo at klaster. Ipabasa ang halimbawa ng mga

salitang may diptonggo at klaster.3. Pangkatin ang klase sa dalawa. Magparamihan sa pagbuo ng mga salitang maydiptonggo at klaster.

4. Ipagawa ang gawain sa bahaging Isipin Mo, p.19 at mga pagsasanay.B. Basahin at Isipin1. Basahin ang tula nang may damdamin bilang huwaran ng klase. Ipabasa nang

malakas ang tula.2. Bigkasin at pag-usapan ang kahulugan ng mga salitang salaysay, padre de pamilya,

alinlangan, kagipitan, balana, maralita, nakaamba, sakuna, pagpanaw, nagluksa, atgampanan.

3. Ipasagot ang Mahahalagang Tanong.

Talakayin ang mga tanong sa bahaging Isipin Mo, p.21.4. Ipagawa ang pagsasanay sa bahaging Gawin, p. 21. Ipaliwanag ang rubrik sa un-

ang pagbasa ng saknong ng tula. Ipaulit ang pangkatang pagbasa ng saknong atang pagtataya sa muling pagbasa.

C. Pag-aralan at Sagutin1. Ipabasa ang lunsaran sa araling pang-wika.2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin.3. Magdaos ng pahulaan sa tulong ng panimulang gawain.4. Iugnay ang mga sagot sa apat na kasarian ng pangngalan, talakayin ang bawat

kasarian. Magbigay ng halimbawa sa bawat isa.5. Palawakin ang kaalaman ng mga mag-aaral tungkol sa pagtutumbasan ng mga

pangngalang panlalaki at pambabae batay sa kasariang di-tiyak.6. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay A-D, p. 23.D. Unawain at Gawin

A. 1. Ibalik-aral ang natutuhan tungkol sa diptonggo at ang pagbubuo nito.2. Magpabuo ng diptonggo mula sa mga patinig at katinig na w at y.3. Magpaligsahan sa pagbuo ng mga salitang may diptonggo. Ipakilatis ang mga salita

at ipabigkas ang mga tamang sagot.4. Ipagawa ang gawain sa bahaging Magsanay A-C, p. 25.B. 1. Pag-usapan ang kasanayan sa pagtukoy ng mahahalagang detalye ng kuwento.

Iugnay ang mga tanong na ano, sino, saan, kailan, alin, bakit, pano, at iba pa na

karaniwang nagtatanong tungkol sa mahalagang detalye.2. Ipagawa ang gawain sa bahaging Magsanay A-C, p. 26E. Magsanay Sumulat1. Ipabasa ang lunsaran sa pagsulat2. Pag-usapan ang aralin tungkol sa paggamit ng malalaking titik.3. Ibalik-aral ang konsepto tungkol sa mga pangngalang pantangi. Iugnay ang pag-

gamit ng malalaking titik.4. Magpasulat ng mga pangngalang pantangi at ipasuri ang wastong gamit ng mala-


16/112

10

laking titik.Tao bagay Hayop Pook Pangyayari4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay, p. 27.F. Panoorin at Iugnay1. Pag-usapan ang kahulugan ng pagiging mababang loob o mapagkumbaba. Mag-

patukoy ng mga sitwasyon na nagpapakita ng pagiging mababang loob.2. Iugnay rin ang katangian ng pagiging matapat. Magpasalaysay ng mga karanasangnagpakita ng katapatan.

3. Ipaunawa ang kahalagahan ng kababaang loob at katapatan.4. Ipagawa ang mga gawain sa pagsasanay A at B, p. 28.G. Pokus sa Pagkatuto1. Ipabasa ang lunsaran ng aralin.2. Pag-usapan ang kasanayan sa pagbasa nang mabilis ng mga talata. Itanong kung

ilan ang mga salita na dapat nang mabasa ng mga mag-aaral sa ikatlong baitang saloob ng isang minuto.

3. Ipaunawa na 80 salita ang dapat mabasa ng mga mag-aaral sa loob ng isang minu-

to.4. Subuking basahin sa isang minuto ang bahagi ng tula bilang modelo. Ipatala ang

bilang ng mga salitang nasa loob ng isang minuto.5. Ipagawa ang kasanayan sa pamamagitan ng pagbabasa ng tula. Ipatala ang bilang

ng mga salitang nabasa sa loob ng isang minuto.H. Subukin ang Kakayahan1. Ipagawa ang gawain sa p. 29.I. Karagdagang Pagsasanay/Gawin Pa Rin1. Mag-isip ng tatlong katinig na matatambalan ng mga katinig na r at l sa hulihan

upang makabuo ng klaster. Pagkatapos, sumulat ng mga salitang may ganitongklaster.

Nabuong Klaster Salitang may ganitong klasterRubrik sa Pagbuo ng Klaster at mga Halimbawang SalitaKraytirya Mahusay Mahusay-husay Di-gaanong Mahusay Magsanay

PaNakabuo ng klaster May nabuong tatlong klaster May dalawang nabuong klaster

May isang nabuong klaster Walang nabuong klasterNakabuo ng mga salitang may klaster May nabuong tatlong salita May dalawang na-

buong salita May isang nabuong salita Walang nabuong salita2. Muling ipabasa ang tula. Bilangin ang mga salitang nabasa ng mga mag-aaral sa isang

minuto at ipatala ito. Ipahambing ito sa bilang ng mga salita sa unang pagbasa.

Bilang ng mga Salita sa Unang Pagbasa:_____Bilang ng mga Salita sa Ikalawang Pagbasa:_____Rubrik sa Taas: Bilang ng mga Salita sa Ikalawang PagbasaTumaas ba ang bilang ng mga salitang iyong nabasa?Kung Oo---Binabati kita!Kung Hindi---Magsanay paIV. Kagamitan/ ResorsesBatayang Aklat, pp. 18-29, CD-ROM


17/112

11

Aralin 3 Kuwento ng Kagitingan

I. Mga Inaasahang BungaA. Pangmatagalang Pang-unawa1. Mahalagang taglayin ang kagitingan para ipagtanggol ang bayan at magkaroon ito

ng kapayapaan.

2. Masasagot ang mga tanong tungkol sa narinig na teksto sa pamamagitan ng pag-aalala sa mahahalagang detalye.3. Nakikilala ang katangian ng mga tauhan sa pamamagitan ng kanilang salita at kilos.4. Ang mga salita sa diksiyonaryo ay nakaayos nang paalpabeto kaya madaling gami-

tin ito sa paghahanap ng mga impormasyon.5. Ang panghalip ay mga salitang ginagamit na pamalit sa ngalan ng tao upang mai-

wasan ang pag-uulit-ulit ng mga ito.6. May mga panghalip panao na pang-isahan at maramihan.7. Ginagamitan din ng malalaking titik ang ngalan ng pagdiriwang at pangalan ng

Maykapal.B. Mga Layunin

1. PakikinigNasasagot ang mga tanong tungkol sa kuwentong napakinggan2. Pagsasalita Nagagamit nang wasto sa pangungusap ang mga salitang inihahalili sa pangalan ng

tao Nagagamit sa pangungusap ang mga panghalip na isahan at pangmaramihan

3. Pagbasa Napagsusunod-sunod ang mga salita ayon sa bagong alpabeto hanggang unang

dalawang titik Natutukoy ang katangian ng tauhan batay sa kanilang salita at kilos

4. PagsulatNagagamit ang malalaking titik sa ngalan ng pagdiriwang at pangalan ng Maykapal5. Panonood at Pag-uugnayNapapahalagahan ang mga pagkakataong maipamamalas ang pagiging magiting6. Pokus sa PagkatutoKayang gumamit ng diksiyonaryoC. Mahahalagang Tanong1. Bakit mahalaga ang ginagampanang tungkulin ng mga pulis?2. Paano ipinakikita ng mga pulis ang kanilang kagitingan?3. Paano ginagamit ang mga panghalip na panao?4. Paano ginagamit ang mga panghalip na isahan at pangmaramihan?

5. Paano isinusulat ang pangalan ng mga pagdiriwang at pangalan ng Maykapal?6. Paano ginagamit ang diksiyonaryo?D. Kaalaman1. Pagsagot sa mga Tanong Tungkol sa Napakinggan2. Mga Panghalip na Panao3. Pag-aalpabeto ng mga Salita4. Pagtukoy ng Katangian ng Tauhan5. Gamit ng Malalaking Titik sa Ngalan ng Pagdiriwang at Pangalan ng Maykapal


18/112

12

6. Pagiging Magiting7. Istratehiya sa Pag-aaral: Paggamit ng DiksiyonaryoE. Kakayahan1. Pagsasatao2. Paggamit ng Diksiyonaryo

3. Pagsulat ng Pangalan ng Pagdiriwang at ng Maykapal4. Pagbuo ng Dayalogo ng NakalarawanF. Pokus sa PagkatutoII. Mga Katibayan sa Pagtataya

A. PagganapPakinggan ang kuwentong babasahin ng guro. Sagutin ang mga tanong tungkol dito.Masayang naglalaro ang mga kaibigan ni Aris. Isang granada ang nahagis at malapit

nang sumabog kung saan sila naglalaro. Mabilis na dinapaan ni Aris ang granada.Sa kaniyang katawan ito sumabog na naging dahilan ng kaniyang kamatayan.Kinilala ang kabayanihan ni Aris. Si Aris Canoy Espinosa ay taga-Lanao del Norte.Labintatlong taon pa lamang siya noon. Ngunit naging bayani na siya dahil sa kani-

yang ginawa.1. Sino ang tinukoy sa talata?

Aris Canoy EspinosaAriel Espiritu2. Taga saan siyang lalawigan?DavaoLanao del Norte3. Ilang taon siya noon?sampung taonlabintatlong taon4. Ano ang malapit nang sumabog?baril granada5. Paano niya nailigtas ang kaniyang mga kaibigan?Tumawag siya ng pulisDinapaan niya ang granadaB. Rubrik sa Pagsagot sa mga Tanong Tungkol sa Kuwentong NapakingganBilang ng Tamang Sagot Marka5 Napakahusay4 Mahusay3 Mahusay-husay1-2 Di-gaanong Mahusay

0 Kailangan pang MagsanayC. Iba Pang Mga Katibayan

A. PagganapSumulat ng salitang bubuo sa pangkat ng mga salitang nakaayos nang paalpabeto.1. abogado 2. _____ 3. Amy 4. ampalaya 5. busguro dahon _____ bataw dyipinhinyero sanga Dina _____ eroplanonars tangkay Edna patola _____


19/112

13

_____ ugat Gina upo trenB. Rubrik sa Pagbuo ng mga Pangkat ng mga Salita nang PaalpabetoKraytirya Napahusay Mahusay Medyo Mahusay Di-gaanong Mahusay

Kailangan pang MagsanayNabuo ang pangkat ng mga salita nang paalpabeto Nabuo ang limang pangkat ng

mga salita Nabuo ang apat na pangkat ng mga salita Nabuo ang tatlongpangkat ng mga salita Nabuo ang dalawang pangkat ng mga salita Nabuo angisang pangkat ng mga salita/Walang nabuog pangkat ng mga salita

C. Mga Sagot sa Pagsasanay/Maikling pagsusulit at Interaktibong Aralin sa Vibal web-site

III. Mga Gawain sa PagkatutoA. Pakinggan at Talakayin1. Pag-usapan ang ibat ibang taong nagpapanatili ng katahimikan at kaligtasan sa

pamayanan.2. Ipagawa ang panimulang gawain p. 30.3. Pag-usapan ang kasanayan sa pagsagot sa mga tanong tungkol sa kuwentong na-

pakinggan.4. Ipagawa ang gawain sa bahaging Isipin Mo, p. 31 at mga pagsasanay A at B.B. Basahin at Isipin1. Ipabasa nang tahimik ang kuwento.2. Bigkasin at pag-usapan ang kahulugan ng mga salitang kagitingan, katuwang, na-

kadestino, huwaran, rebelde, at pinagbantaan.3. Ipasagot ang Mahahalagang Tanong.Talakayin ang mga tanong sa bahaging Isipin Mo, p. 33.4. Ipaliwanag ang ibig sabihin ng pagsasatao. Tumawag ng ilang mag-aaral at ipasa-

tao ang ilang gawain. Ipagawa ang pagsasanay sa bahaging Gawin, p.33. Ipaliwa-nag ang rubrik.

C. Pag-aralan at Sagutin1. Ipabasa at ipasuri ang talata tungkol sa araling pangwika.2. Talakayin ang konsepto tungkol sa mga panghalip na panao. Iugnay ang kailanan

at panauhan nito. Gamitin ang tsart ng mga panghalip na panao para sa madalingpagkatuto ng mga mag-aaral.

3. Magpabasa ng ilang pangungusap at ipatukoy ang ginamit na panghalip panao,kailanan, at panauhan ng mga ito.

1. Masaya kaming naglalaro noon.2. Nakakita ako ng isang granada.3. Lumayo kayo upang hindi kayo mapahamak.

4. Ako ang dadapa sa granada.5. Siya ay isang dakilang bata.4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay A-C pp. 35-36.D. Unawain at Gawin1. Ibalik-aral ang pagkakasunod-sunod ng mga titik sa alpabetong Filipino.2. Iugnay ito sa pag-aayos ng mga salita nang paalpabeto.Talakayin ang pag-aayos ng

mga salita ayon sa una, ikalawa, at ikatlong titik.3. Pangkatin nang sampuan ang klase. Ipaayos nang paalpabeto ang pangalan ng mga


20/112

14

miyembro ng pangkat.4. Ipagawa ang gawain sa bahaging Magsanay A at B, p. 375. Talakayin ang kasanayan sa pagtukoy ng katangian ng tauhan sa pamamagitan ng

sinabi o ng kilos.6. Ipasagot ang bahaging Magsanay A at B p, 38.

E. Magsanay Sumulat1. Ibalik-aral ang napag-aralan tungkol sa gamit ng malalaking titik.2. Pag-usapan ang gamit ng malalaking titik sa simula ng pangalan ng mga pagdiri-

wang at ng Maykapal.3. Magpasulat ng mga pangalan ng pagdiriwang. Bigyang-pansin ang paggamit ng

malalaking titik. Ituro rin ang iba pang pantawag sa Maykapal na ginagamit ng ibatibang relihiyon.

4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay A at B, p. 39.F. Panoorin at Iugnay1. Pag-usapan ang ibig sabihin ng kagitingan.2. Magpatukoy ng mga bayaning Pilipinong nagpakita ng kagitingan at ang kanilang

ginawa para sa kalayaan ng bansa. Magpatukoy rin ng mga makabagong bayaningnagpakita ng kagitingan.

3. Ipaisa-isa ang mga salita at kilos na nagpapakita ng pagiging magiting.4. Ipagawa ang gawain p. 40.G. Pokus sa Pagkatuto1. Magpakita ng mga halimbawa ng diksiyonaryo. Itanong ang mga impormasyong

makikita rito.2. Pag-usapan ang wastong paraan ng paggamit ng diksiyonaryo.3. Magpaligsahan sa paggamit ng diksiyonaryo.4. Ipagawa ang pagsasanay p. 40.H. Subukin ang KakayahanIpagawa ang gawain A at B sa p. 41.I. Karagdagang Pagsasanay/ Gawin Pa Rin1. Mag-isip ng limang uri ng trabaho o hanapbuhay. Ayusin nang paalpabeto ang mga

ito.Rubrik sa Pag-aalpabeto ng mga SalitaKraytirya Napakahusay Mahusay Medyo Mahusay Kailangan pang

MagsanayNaiayos ang mga salita nang paalpabeto Naiayos ang lahat ng salita nang paal-

pabeto May isang maling salita sa pag-aalpabeto May dalawang malingsalita sa pag-aalpabeto May tatlo o higit pang maling salita sa pag-aalpabeto

2. Buuin ang tsart ng mga panghalip na panao ayon sa kailanan,Isahan Maramihan

_____ tayo, _____ka, _____ _____

_____ silaRubrik sa Pagbuo ng mga Panghalip na Panao ayon sa Kailanan5 tamang sgot---Napakahusay4---Mahusay


21/112


22/112

16

3. Pagpapaliwanag sa mga Tanong na Bakit, Paano, at Paano Kung4. Mga Panghalip na Paari5. Gamit ng Malalaking Titik sa Ngalan ng mga Araw at Buwan6. Pagmamahal sa Pambansang Wika7. Wikang Binibigkas: Pakikinig at Pakikilahok sa Diskusyon ng Isang Grupo

E. Kakayahan1. Pagmumungkahi2. Paglahok sa Diskusyon3. Paggawa ng Kalendaryo ng Isang Ngalan ng BuwanF. Pokus sa PagkatutoII. Mga Katibayan sa Pagtataya

A. PagganapLagyan ng tsek ang mga salitang may ginamit na panlapi.1. kuwento2. paaralan3. pambansa

4. mahalin5. guro6. gamitin7. sabihin8. turuan9. tumulong10. wikaB. Rubrik sa PagganapPagtukoy sa mga Salitang May PanlapiBilang ng Tamang Sagot Marka10 Napakahusay8-9 Mahusay6-7 Mahusay-husay4-5 Di-gaanong Mahusay3 pababa Kailangan pang MagsanayC. Iba Pang Mga Katibayan

A. PagganapIsulat ang katulad na panghalip na paari.1. akin _____2. atin _____3. namin _____

4. inyo _____5. kaniya _____6. mo _____7. nila _____8. ko _____9. natin _____10. niya _____B. Rubrik sa Pagganap


23/112


24/112


25/112


26/112

20

1. PakikinigNasasagot ang mga tanong mula sa napakinggang pahayag2. PagsasalitaNagagamit sa pangungusap ang mga salitang nagtuturo ng lugar3. Pagbasa

Nakikilala ang mga salitang nakapaloob sa mahabang salita Natutukoy ang paksang pangungusap ng talata

4. PagsulatNagagamit ang kuwit at gitling sa pagsulat ng mga pangungusap5. Panonood at Pag-uugnayNaisasapuso ang pagiging makabayan6. Pokus sa PagkatutoNahuhulaan ang nilalaman ng aklat sa pamamagitan ng pahapyaw na pagbabasa, pag-

basa sa pamagat, pagtingin sa mga larawan, at iba pa.C. Mahahalagang Tanong1. Paano maipapakita ang kabutihan ng kalooban sa pamilya at sa bayan?

2. Bakit mahalaga ang pagmamahal sa pamilya at bayan?3. Paano nakabubuo ng mga salita mula sa mahabang salita?4. Paano natutukoy ang paksang pangungusap?5. Paano ginagamit ang kuwit at gitling sa mga pangungusap?6. Paano nahuhulaan ang nilalaman ng aklat?D. Kaalaman1. Pagsagot sa mga Tanong Mula sa Napakinggang Pahayag2. Mga Salitang Nakapaloob sa Mahabang Salita3. Paksang Pangungusap ng Talata4. Mga Panghalip na Pamatlig5. Gamit ng Kuwit at Gitling sa Pangungusap6. Pagiging Makabayan7. Kaalaman sa Aklat at Limbag: Paghula ng Nilalaman ng Aklat sa Pamamagitan ng

Pahapyaw na Pagbabasa, Pagbasa sa Pamagat, at Pagtingin sa mga LarawanE. Kakayahan1. Pagguhit ng Detalye sa Binasa2. Pagkopya ng mga Pangungusap3. Paghula sa Nilalaman ng Kasunod na Yunit ng Aklat sa Filipino 34. Paggamit ng Kuwit at Gitling sa mga PangungusapF. Pokus sa PagkatutoII. Mga Katibayan sa Pagtataya

A. PagganapPagdugtungin ang maikling salita at ang mahabang salitang pinagmulan nito.1. magulang awit2. mag-anak relo3. regalo puno4. palawit kama5. pinuno ulan6. pangulo saya


27/112

21

7. matapat ina8. bayani bata9. kurbata apat10. ipasyal guloB. Rubrik sa Pagganap

Pag-uugnay ng Maikling Salita at Pinagmulang Mahabang SalitaKung 10 ang tamang sagot---Napakahusay8-9---Mahusay6-7---Mahusay-husay4-5---Di-gaanong Mahusay3 pababa---Kailangan pang MagsanayC. Iba Pang Mga Katibayan

A. PagganapBuuin ang tsart ng mga panghalip na pamatligMalapit sa nagsasalita Malapit sa kausap Malayo sa nag-uusap1. ito _____ _____

2. _____ diyan _____3. _____ _____ hayun4. ganito _____ _____B. Rubrik sa Pagbuo ng Tsart ng mga Panghalip na PamatligKung 8 ang tamang sagot---Napakahusay7---Mahusay5---Mahusay-husay3-4---Di-gaanong Mahusay2 pababa---Kailangan pang MagsanayC. Mga Sagot sa Pagsasanay/Maikling Pagsusulit at Interaktibong Aralin sa Vibal Web-


A. Pakinggan at Talakayin1. Itanong kung saan-saan makaririnig ng mga pahayag.2. Ipabasa ang lunsarang ng aralin.3. Ipaliwanag ang kasanayan sa pagsagot sa mga tanong mula sa narinig na pahayag.4. Iparinig ang isang pahayag at ipasagot ang mga tanong.

Ang hindi magmahal sa kaniyang wika ay mahigit pa sa hayop at malansang isda.Pahayag ni Dr. Jose Rizal1. Sino ang nagsabi ng pahayag?2-3. Saan-saan pa higit ang taong hindi marunong magmahal sa sariling wika?

4. Ipasagot ang tanong sa bahaging Isipin Mo, p. 55 at ang mga gawain sa pagsasa-nay A at B.

B. Basahin at Isipin1. Ipabasa nang tahimik ang seleksiyon.2. Bigkasin at pag-usapan ang kahulugan ng mga salitang dangal, panunungkulan,

moral, biyuda, sakristan, orkesta, klerk, at karat.3. Ipasagot ang Mahahalagang Tanong.Talakayin ang mga tanong sa bahaging Isipin Mo, p. 57.


28/112

22

4. Ipagawa ang pagsasanay sa bahaging Gawin, p. 58. Ipaliwanag ang rubrik.C. Pag-aralan at Sagutin1. Ipaturo ang kinaroroonan ng mga bagay sa loob ng silid-aralan. Isulat ang mga pan-

gungusap na may panghalip na pamatlig. Ituon ang pansin ng mga mag-aaral samga panghalip na pamatlig.

2. Talakayin ang mga panghalip na pamatlig. Pag-usapan ang mga halimbawa para sabawat panauhan. Gamitin ang tsart ng mga panghalip na pamatlig para sa mabilisna pagkatuto.

3. Ipagamit sa pangungusap ang mga halimbawa ng mga panghalip ba pamatlig.4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay A-E, pp. 60-61.D. Unawain at Gawin

A. 1. Ipabasa ang isang mahabang salita at ang maiikling salitang mabubuo mula rito. talino: ano, tali, lito, ito

2. Talakayin ang paraan ng pagbubuo ng maikling salita mula sa mahabang salita.3. Magdaos ng isang laro tungkol sa kasanayang ito.Pangkat 1 - napansin

Pangkat 2 - kapatidPangkat 3 - panahonPangkat 4 - malamanPangkat 5 panganay4. Ipagawa ang gawain sa bahaging Magsanay A at B, p. 62.B. 1. Talakayin ang ibig sabihin ng paksang pangungusap. Ipabasa ang halimbawang

ibinibigay sa aklat. Ipatukoy ang paksang pangungusap ng mga sumusunod:1. Mahirap ang maging pangulo ng isang bansa. Kailangang gawin ang mga tungku-

lin sa matapat at maayos na paraan. Kailangang handa rin sa anumang sitwasyon.Dapat ding marunong na makipag-ugnayan sa ibang bansa at sa mga mamamayanng bansang pinamumunuan.

2. Maraming katangiang dapat taglayin ang isang pinuno. Kabilang dito ang katapa-tan at kababaang loob. Mahalagang makinig sa damdamin ng bayan. Ang talino aykailangang may kasamang kabutihan sa anumang dapat gawin para sa bayan.

2. Ipasagot ang gawain sa bahaging Magsanay A-C pp. 63-64.E. Magsanay Sumulat1. Ipabasa ang mga salitang kuwit at gitling. Ipakita ang mga katumbas na bantas ng

mga ito. Ipabasa ang lunsaran ng aralin.2. Talakayin ang mga paliwanag sa aklat.3. Magkaroon ng maikling pagsasanay tungkol sa paggamit ng mga bantas na ito.1. Ang aking kaarawan ay tuwing ika-31 ng Marso.

2. Mahal na mahal ko ang aking ina, ama, at kapatid.4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay A at B, p. 66.F. Panoorin at Iugnay1. Pag-usapan ang ibig sabihin ng makabayan.2. Magpatukoy ng pangalan ng mga Pilipinong makabayan at ang kanilang ginawa.3. Hingin ang mga palagay ng mga mag-aaral kung paano nila maisasapuso ang pa-

giging makabayan.4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay A at B, p. 67.


29/112

23

G. Pokus sa Pagkatuto1. Pag-usapan kung naranasan na ng mga mag-aaral na mahulaan ang nilalaman ng

isang kuwento ayon sa mga larawan o pamagat. Ipasalaysay ito.2. Ipaliwanag ang kasanayan sa paghinuha sa nilalaman ng isang aklat sa pamamagi-

tan ng pahapyaw na pagbabasa, pagbasa ng pamagat, pagtingin sa mga larawan,

at iba pa.3. Ipakita ang isa o dalawang aklat na pang-ikatlong baitang (hindi batayang aklat naginagamit ng mga mag-aaral). Ipahinuha ang nilalaman nito.

4. Ipagawa ang mga gawain p. 68.H. Subukin ang KakayahanIpagawa ang gawain A-D pp. 68-69.I. Karagdagang Pagsasanay/Gawin Pa Rin1. Piliin ang paksang pangungusap na angkop sa mga pangungusap.

A. Matulungin ang aking kapatid.B. Mahal tayo ng ating mga magulang.C. Mahusay na manunulat ang aking kaklase.

D. Masaya ang pamilyang nagkakaisa.E. Mahusay sa pagluluto si Nanay.1. Inaalagaan nila tayo. Ibinibigay nila ang ating mga pangangailangan tulad ng tira-

han, damit, pagkain, edukasyon, at higit sa lahat ay pagmamahal.2. Ang mga magulang ay nagtutulungan at nagkakaunawaan. Ang mga anak ay sumu-

sunod sa mga magulang at laging nagkakasundo.3. Marunong siyang magluto ng ibat ibang putahe ng ulam at isda. Marami rin siyang

alam na pangmatamis.4. Nagsusulat siya ng mga kuwento at tula. Paminsan-minsan, nagsusulat din siya ng

mga balitang pamparaalan.5. Tumutulong sa mga mahihirap ang aking kapatid na doktor. Hindi siya naniningil

nang mahal sa kaniyang mga pasyente. Kung minsan, libre pa niyang ginagamotang mga ito.

Rubrik sa Pagpili ng Paksang PangungusapBilang ng tamang sagot Marka5 Napakahusay4 Mahusay3 Mahusay-husay1-2 Di-gaanong Mahusay0 Kailangan pang Magsanay2. Tingnan ang pabalat ng isang aklat. Bumuo ng hinuha tungkol sa nilalaman nito.

Lagyan ng tsek ang mga angkop na sagot.Ang nilalaman ng aklat na ito ay tungkol sa:1. _____Matematika2. _____dalawang hayop na magkalaro3. _____addition and subtraction4. _____carrots5. _____magic ng MatematikaRubrik sa Paghinuha sa Nilalaman ng Aklat


30/112

24

Kung 5 ang tamang sagot---Napakahusay4---Mahusay3---Mahusay-husay1-2---Di-gaanong Mahusay0---Kailangan pang Magsanay

IV. Kagamitan/ ResorsesBatayang Aklat, pp. 54-69

Aralin 6 Tinig ng Bagong Pag-asa

I. Mga Inaasahang BungaA. Pangmatagalang Pang-unawa1. Ang mga kabataang nagbibigay dangal sa lipunan ang siyang bagong pag-asa ng

bayan.2. Ang paksa ay tumutukoy sa pinag-uusapan sa talata, kuwento, tula, at iba pang

salaysay na napakikingan o nababasa.

3. Ang paksang pangungusap ay maaaring nasa unahan, gitna, o hulihan ng isang talata.4. Ang mga salita ay nag-iiba ng kahulugan at anyo kapag ginagamitan ng panlapi5. Ginagamit sa pagtatanong ng mga pangngalan ang mga panghalip na pananong.6. Sa pamamagitan ng mga larawan, makabubuo ng mga pangungusap na nauugnay dito.7. Ang talaan ng nilalaman ay nakadadagdag ng impormasyon sa madaling paghanap

ng isang teksto sa aklat.B. Mga Layunin1. PakikinigNaibibigay ang paksa ng narinig na talata2. PagsasalitaNagagamit ang mga panghalip na pananong nang wasto sa pangungusap3. Pagbasa Nakabubuo ng salita sa tulong ng panlapi

Natutukoy ang posisyon ng paksang pangungusap sa talata

4. PagsulatNakasusulat ng mga pangungusap na nakaugnay sa mga larawan5. Panonood at Pag-uugnayNaisasagawa ang pagiging mabuting kabataang Pilipino6. Pokus sa PagkatutoNauunawaan kung paano nakadadagdag ng impormasyon ang talaan ng nilalamanC. Mahahalagang Tanong

1. Paano maipapakita ang pagiging mabuting kabataang Pilipino?2. Bakit dapat nating mahalin ang mga karaniwang tao sa ating paligid?3. Paano natutukoy ang paksa sa isang teksto?4. Saan matatagpuan ang paksang pangungusap sa talata?5. Paano ginagamit ang mga panghalip na pananong?6. Paano nakadadagdag ng kaalaman ang talaan ng nilalaman?D. Kaalaman1. Paksa ng Narinig na Talata


31/112

25

2. Pagbuo ng Salita sa Tulong ng Panlapi3. Posisyon ng Paksang Pangungusap sa Talata4. Mga Panghalip na Pananong5. Pagsulat ng mga Pangungusap na Nakaugnay sa mga Larawan6. Pagiging Mabuting Kabataan

7. Kaalaman sa Aklat at Limbag: Paggamit ng Talaan ng NilalamanE. Kakayahan1. Pagsasaliksik Tungkol sa Isang Paksa2. Pagsulat ng mga Pangungusap ng Kaugnay ng mga Larawan3. Pagsagot ng mga Tanong Tungkol sa Talaan ng NilalamanF. Pokus sa PagkatutoII. Mga Katibayan sa Pagtataya

A. PagganapSalungguhitan ang tamang panlapi upang makabuo ng bagong salita. Pagkatapos, isu-

lat ang nabuong salita.1. tulong (um, ma, in) _____

2. kain (mag, pag, han) _____3. awa (an, in, ma) _____4. bigay (in, mag, han) _____5. araw (i, mag, tag) _____B. Rubrik PagganapPagbuo ng Salita sa Tulong ng PanlapiKraytirya 5 4 3 2 1Nagamit ang tamang panlapi Tama lahat May isang mali May dalawang mali

May tatlong mali May apat o limang maliNabuo ang tamang salita Tama lahat May isang mali May dalawang mali May

tatlong mali May apat o limang maliPagsama-samahin mo ang iyong puntos: _____Kung 10 ang tamang sagot---Napakahusay8-9---Mahusay6-7---Mahusay-husay4-5---Di-gaanong Mahusay3 pababa---Kailangan pang MagsanayC. Iba Pang Mga Katibayan

A. PagganapIsulat ang maramihang anyo ng mga panghalip na pananong.1. sino

2. ano3. saan4. ilan5. alinB. Rubrik sa PagganapPagtukoy sa Maramihang Anyo ng mga Panghalip na PananongKung 5 ang tamang sagot---Napakahusay4---Mahusay


32/112

26

3---Mahusay-husay1-2---Di-gaanong Mahusay0---Kailangan pang MagsanayC. Mga Sagot sa Pagsasanay/Maikling Pagsusulit at Interaktibong Aralin sa Vibal Web-

site

III. Mga Gawain sa PagkatutoA. Pakinggan at Talakayin1. Pag-usapan ang ibig sabihin ng batang lansangan. Ipabahagi ang naiisip tungkol sa

salitang ito.2. Ipabasa ang lunsaran ng araling pangwika.3. Talakayin ang kasanayan sa pagtukoy ng paksa ng narinig na talata.4. Iparinig at ipatukoy ang paksa ng halimbawang talata.5. Ipagawa ang gawain sa bahaging Isipin Mo at mga pagsasanay p. 71.B. Basahin at Isipin1. Ipabasa nang pangkatan ang kuwento.2. Bigkasin at pag-usapan ang kahulugan ng mga salitang nitso, pangangalakal, es-

tranghero, at namumukod.3. Ipasagot ang bahaging Mahahalagang Tanong p. 72.Talakayin ang mga tanong sa bahaging Isipin Mo, p. 73.4. Ipagawa ang pagsasanay sa bahaging Gawin A at B, p. 74. Ipaliwanag ang rubrik.C. Pag-aralan at Sagutin1. Ipaisa-isa ang mga salitang ginagamit sa pagtatanong.2. Ipabasa ang lunsaran ng aralin sa wika.3. Pag-usapan ang wastong gamit ng mga panghalip na pananong. Talakayin ang

itinatanong ng bawat halimbawa nito at ang kailanan ng bawat isa. Gamitin ang tsartng mga panghalip na pananong.

4. Ipagamit sa mga pangungusap ang mga panghalip na pananong na isahan at mara-mihan.

5. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay, pp. 75-76.D. Unawain at Gawin

A. 1. Ibalik-aral ang karaniwang bumubuo sa isang salita. Bigyang-diin ang tungkol samga panlapi.

2. Ipabasa ang lunsaran ng aralin tungkol sa panlapi.3. Ipabasa ang ilang salitang maylapi at ipatukoy ang mga salitang ugat, panlaping

ginamit at ang posisyon ng mga ito sa unahan, gitna, at hulihan. Ipaliwanag na angmga panlapi ay maaaring gamitin sa unahan, gitna, o hulihan ng salitang-ugat.

4. Ipabigaya ang dapat tandaan sa gamit ng panlapi (Tandaan)

5. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay A at B p. 77.B. 1. Ibalik-aral ang ibig sabihin ng paksang pangungusap. Pag-usapan ang kasan-

ayan sa pagtukoy sa posisyon nito sa talata. Ipabasa ang halimbawang ginamit saaklat.

2. Ipasagot ang bahaging Magsanay A at B p. 78.E. Magsanay Sumulat1. Ibalik-aral ang ibig sabihin ng pangungusap.2. Ipaliwanag ang wastong pagsulat ng mga pangungusap gaya ng paggamit ng


33/112


34/112

28

YUNIT II KALIKASAN: ATING MAHALIN

Aralin 7 Inang Kalikasan

I. Mga Inaasahang BungaA. Pangmatagalang Pang-unawa

1. Laging pangalagaan ang kalikasan upang ang mga biyaya nito ay patuloy namakamit.2. Ang paksang pangungusap sa narinig na talata ay maaaring matagpuan sa unahan,

gitna o hulihan ng talata.3. Magkakatugma ang mga salitang may magkakatulad na tunog sa huling pantig.4. Kadalasang may kahulugan ang pahayag ng mga tauhan.5. Ang mga pang-uring panlarawan ay nasasaad ng amoy, lasa, kulay, laki, hugis, at

katangian ng mga pangngalan.6. Kailangan ang angkop na bantas sa pagsulat ng mga pangungusap sa talata.7. Nahahati nang pabigkas ang isang salita ayon sa pantig.8. Madali nang mabaybay ang mga salitang alam na.

B. Mga Layunin1. PakikinigNatutukoy ang paksang pangungusap ng narinig na talata2. PagsasalitaNagagamit sa pangungusap ang mga pang-uring panlarawan3. Pagbasa Natutukoy ang magkakatugmang salita sa tula

Nabibigyang-kahulugan ang mga pahayag ng mga tauhan

4. PagsulatNagagamit ang angkop na bantas sa mga pangungusap na nasa talata5. Panonood at Pag-uugnayNaisasagawa ang pangangalaga sa kalikasan6. Pokus sa Pagkatuto Nahahati nang pabigkas ang isang salita ayon sa pantig

Nakababaybay ng mga salitang natutuhan na

C. Mahahalagang Tanong1. Bakit mahalaga ang pangangalaga sa kalikasan?2. Paano mapangangalagaan ang kalikasan?3. Paano natutukoy ang magkakatugmang salita?4. Paano nabibigyan ng kahulugan ang pahayag ng mga tauhan?5. Paano nailalarawan ng mga pang-uring panlarawan ang mga pangngalan?

6. Paano nahahati nang pabigkas ang mga salita?D. Kaalaman1. Paksang Pangungusap ng Narinig na Talata2. Pang-uring Panlarawan3. Magkakatugmang Salita4. Kahulugan ng Pahayag ng Tauhan5. Angkop na Bantas sa mga Pangungusap sa Talata6. Pangangalaga sa Kalikasan


35/112


36/112


37/112

31

3.Lasa1.2.3.

Laki1.2.3.Hugis1.2.3.Katangian1.2.

3.3. Ipagamit sa pangungusap ang mga itinalang pang-uri. Ipatukoy ang pangngalang

inilalarawan.4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay A-D, pp. 88-89.D. Unawain at Gawin

A. 1. Ipabasa ang lunsaran tugkol sa tugma. Ipabigkas ang mga huling salita sa unangsaknong ng tula. Ituon ang pansin ng klase sa mga huling pantig at pabigyang-punaang mga ito.

2. Talakayin ang magkakatugmang salita. Ipatukoy ang magkakatugmang salitangginamit sa tula.

3. Ipagawa ang bahaging Magsanay A-C p. 90B. 1. Pag-usapan ang kasanayan sa pagbibigay ng kahulugan sa pahayag ng tauhan.

Ipabasa ang ilang pahayag at pabigyan ng kahulugan ang mga ito.1. Kung minsan, ang tao ang gumagawa ng kanilang ikapapahamak. Sana ay ala-

gaan nila ang kalikasan upang hindi sila magsisi sa huli, ang wika ni Inang Ka-likasan.

2. Naging maitim ang ilog dahil sa mga basura. Maibabalik pa kaya ang kalinisan ito?ang tanong ni Ilog.

4. Ipasagot ang bahaging Magsanay A at B p. 91.E. Magsanay Sumulat1. Ipabasa ang talata at pabigyan ito ng puna.

Mayaman ang kalikasan Ang mga anyong tubig at anyong lupa ay nagbibigay ng mara-ming biyaya sa tao Paano kaya mapananatili itong maganda

2. Pag-usapan ang mga bantas na karaniwang ginagamit sa talata gaya ng tuldok,tandang pananong, tandang panamdam, kuwit, at gitling.

3. Pabantasan ang ipinabasang talata. Magbigay ng isang halimbawa at pabantasan din ito.Ang bundok dagat ilog at hangin ay mga bahagi ng kalikasan Kailangang ingatan at

alagaan ang mga ito araw-araw upang hindi tuluyang masira Naku Mahirap kapagito ay nasira


38/112


39/112


40/112


41/112

35

3. labingwalo _____4. tatlumput isa _____5. labingisa _____6. dalawampu _____7. labinlima _____

8. dalawamput anim _____9. limampu _____10. apatnapuB. Rubrik sa Pagsulat ng Kasunod na Salitang BilangKung 10 ang tamang sagot Napakahusay8-9 Mahusay6-7 Mahusay-husay4-5 Di-gaanong Mahusay3 pababa Kailangan pang MagsanayC. Mga Sagot sa Pagsasanay/Maikling Pagsusulit at Interaktibong Aralin sa Vibal Web-

site

III. Mga Gawain sa PagkatutoA. Pakinggan at Talakayin1. Pag-usapan ang mga bagay o gamit na karaniwang itinatapon na mula sa tahanan.

Ipagawa ang panimulang gawain.2. Pag-usapan ang ibat ibang damdamin at ang mga sitwasyong kaugnay ng mga ito.3. Magpa-role play sa mga mag-aaral ng mga damdaming kanilang nararamdaman

kapag:A. nakatanggap ng magandang regaloB. may namatay na kamag-anakC. natakot sa isang palabas4. Ipagawa ang gawain sa bahaging Isipin Mo, p. 97 at mga pagsasanay.B. Basahin at Isipin1. Ipabasa nang madula ang kuwento.2. Bigkasin at pag-usapan ang kahulugan ng mga salitang silbi, junkshop, mapam-

araan, plorera, at compact disc.3. Ipasagot ang Mahahalagang Tanong.Talakayin ang mga tanong sa bahaging Isipin Mo, p. 99.4. Ipagawa ang pagsasanay sa bahaging Gawin A at B, p. 100. Ipaliwanag ang rubrik.C. Pag-aralan at Sagutin1. Magdaos ng paligsahan tungkol sa pagbilang sa Filipino.2. Ipabasa ang lunsaran ng aralin sa wika.

3. Talakayin ang konsepto tungkol sa mga pang-uring pamilang. Ipaliwanag din angmga pang-uring pamilang na di-tiyak tulad ng marami, kaunti, iilan at iba pa.

4. Ipagamit sa pangungusap ang pang-uring pamilang upang sabihin ang bilang o daming pangngalan.

5. Ipabasa ang bahaging Tandaan p. 101,6. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay A-C, pp. 101-102.D. Unawain at Gawina. 1. Pag-usapan ang ibig sabihin ng salitang hiram. Magpabanggit ng mga salitang


42/112

36

hiram na pantawag sa mga gamit sa bahay at eskuwelahan. Isulat ang mga ito sapisara at ipabasa. Itanong sa mga mag-aaral ang mga salitang hiram na kaya nilangbasahin ng mabilis.

2. Ipagawa ang gawain sa Magsanay, p. 103b. 1. Talakayin ang kasanayan sa pagsusunod-sunod ng mga pangyayari. Bumanggit

ng isang kuwentong napag-aralan na at ipasalaysay ito nang may sunod-sunod napangyayari.2. Magdaos ng dugtungang pagsasalaysay ng binasang kuwento. Bigyang-diin ang

pagsusunod-sunod ng mga pangyayari.3. Ipasagot ang bahaging Magsanay, p. 103.E. Magsanay Sumulat1. Talakayin ang kahulugan ng buod. Ipaliwanag na ang isang kuwento na maaaring

ibuod sa pamamagitan ng pagsasalaysay ng sunod-sunod na mahahalagang pang-yayari.

2. Ipabuod ang isang nabasang kuwento.3. Ipaliwanag ang pagsulat ng buod ng idiniktang buod ng kuwento gamit ang mga

wastong bantas.4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay A at B, pp. 104-105.F. Panoorin at Iugnay1. Ipakita ang ilang larawan o totoong bagay na naresaykel. Ipatukoy ang orihinal na

bagay na pinagmulan nito.2. Magpasalaysay ng mga ginagawang pagreresaykel ng mga lumang gamit sa bahay.3. Pag-usapan ang kahalagahan ng pagiging mapamaraan sa mga bagay na luma o

patapon na.4. Ipagawa ang gawain p. 106.G. Pokus sa Pagkatuto1. Pag-usapan ang kuwentong paboritong basahin. Itanong kung bakit ang mga gani-

tong kuwento ang gustong basahin.2. Talakayin ang pokus sa pagkatuto tungkol sa pagpili ng susunod na babasahin at

ang kahalagahan nito sa pag-aaral.3. Ipaisa-isa sa mga mag-aaral ang mga nais nilang basahin sa susunod sa ibat ibang

aralin tulad ng Science, Filipino, Reading, at iba pa.4. Ipagawa ang gawain p. 106.H. Subukin ang KakayahanIpagawa ang gawain A at B, p. 107.I. Karagdagang Pagsasanay/Gawin Pa Rin1. Pakinggan ang pahayag ng tauhan na bibigkasin ng guro. Sagutin ng Oo o Hindi

ang tanong tungkol sa damdaming isinasaad ng pahayag.1. Waw! Pagkaganda-ganda ng damit mo, ang sabi ni Encar.Nagsasabi ba si Encar ng paghanga?2. Ooops! Alam ko na ang sagot, ang wika ni Jimmy.Si Jimmy ba ay naiinis?3. Nakupo! Ano kayang gagawin ko? Malapit nang dumating si Inay, ang bulong ni

Fely.Kinakabahan ba si Fely?


43/112

37

4. Hala ka! Nabasag mo ang plato, ang sabi ni Mark sa kaniyang kapatid.Natakot ba si Mark?5. Yipee! Kampeon ang seksiyon namin! ang sigaw ng magkaklase.Natutuwa ba ang magkaklase?Rubrik sa Pagtukoy ng Damdamin sa Napakinggang Pahayag

Kung 5 ang tamang sagot Napakahusay4 Mahusay3 Mahusay-husay1-2 Di-gaanong Mahusay0 Kailangan pang Magsanay2. Punan ng tamang pang-uring pamilang ang mga pangungusap.1. Ang watawat ng Pilipinas ay may _____ bituin.2. Ang mga Pilipino ay _____ wikang ginagamit kahit Filipino ang pambasang wika.3. Binubuo ng _____ mag-aaral ang aming klase.4. _____ na ang kanin kaya dapat mong hatian ang iyong kapatid.5. Ang Pilipinas ay may _____ malalaking pangkat ng mga pulo.

Rubrik sa Paggamit ng Tamang Pang-uring PamilangKung 5 ang tamang sagot Napakahusay4 Mahusay3 Mahusay-husay1-2 Di-gaanong Mahusay0 Kailangan pang MagsanayIV. Kagamitan/ ResorsesBatayang Aklat, pp. 96-107

Aralin 9 Si Munting Isda

I. Mga Inaasahang BungaA. Pangmatagalang Pang-unawa1. Pangalagaan natin ang mga katubigang tirahan ng mga isda at iba pang yamang

tubig.2. Maisasalaysay na muli ang napakinggang kuwento ayon sa pagkakasunod-sunod

ng mga pangyayari kung nakinig ng mabuti. Ang kuwento ay may simula , gitna atwakas.

3. Ang kasingkahulugan ng salita ay nakikilala sa pamamagitan ng gamit nito sa pan-gungusap.

4. Ang pamagat ng isang talata o kuwento ay ayon sa kabuuan ng nilalaman nito.5. Naihahambing ang katangian ng mga pangngalan sa pamamagitan ng ibat ibang

kaantasan nga pang-uri.6. Maaaring gamitin sa isang pangungusap ang mga salitang magkasingkahulugan o

kaya ay pares.Halimbawa: Matayog at mataas ang puno ng niyog.Tadtad - pinong-pino7. Maisusulat ang tamang baybay ng salita kung wasto ang bigkas.


44/112

38

B. Mga Layunin1. PakikinigNaisasalaysay ang napakinggang kuwento ayon sa wastong pagkakasunod-sunod ng

mga pangyayari2. Pagsasalita

Nakapaghahambing ng katangian ng mga pangngalan na ginagamit ang pang-uri saibat ibang kaantasan3. Pagbasa Nakikilala ang kasingkahulugan ng salita sa pamamagitan ng gamit sa pangungu-

sap Naibibigay ang angkop na pamagat sa talata o kuwento

4. PagsulatNakapagtatala ng mga salitang magkasingkahulugan5. Panonood at Pag-uugnayNaisasagawa ang pangangalaga sa mga anyong tubig6. Pokus sa Pagkatuto

Nakababaybay ng mga di-kilalang salita batay sa kanilang bigkas Nagagamit ang kaalaman sa pagbabaybay upang maisulat ang mga salita nang

tamaC. Mahahalagang Tanong1. Bakit mahalagang pangalagaan ang mga anyong tubig?2. Paano mapangangalagaan ang mga anyong tubig?3. Paano naisasalaysay ang napakinggang kuwento ayon sa wastong pagkakasunod-

sunod?4. Paano nakikilala ang kasingkahulugan ng salita?5. Paano nabibigyan ng angkop na pamagat ang isang talata o kuwento?6. Paano naihahambing ang mga katangian ng mga pangngalan?7. Paano nababaybay nang tama ang mga di-kilalang salita?D. Kaalaman1. Pagsasalaysay ng Napakinggang Kuwento Ayon sa Pagkakasunod-sunod ng mga

Pangyayari2. Kasingkahulugan ng Salita Ayon sa Gamit ng Pangungusap3. Angkop na Pamagat sa Talata o Kuwento4. Kaantasan ng Pang-uri5. Pagsulat ng Salitang Magkakasingkahulugan6. Pangangalaga sa mga Anyong Tubig7. Pagbabaybay: Pagbabaybay ng mga Di-Kilalang Salita Batay sa Bigkas

8. Pagsulat: Kaalaman sa Pagbabaybay Upang Maisulat ang mga Salita nang TamaE. Kakayahan1. Paggawa ng Maskara ng Isda2. Pagsulat ng mga Salitang Magkakatugma3. Pagbabaybay ng mga Di-Kilalang Salita Batay sa Bigkas4. Pagsulat ng mga Salita nang may Tamang BaybayF. Pokus sa PagkatutoII. Mga Katibayan sa Pagtataya


45/112

39

A. PagganapPakinggan ang maikling kuwento. Pagsunud-sunurin ang mga pangyayari. Lagyan ng

bilang 1-5 ang mga patlang.Masahe ng mga IsdaNamasyal ang mag-anak nina Lizette sa Manila Ocean Park. Napasyalan nila ang ibat

ibang bahagi tulad ng Laot, Agos, Pating, at iba pa. Ngunit mayroon siyang naiibangkaranasan doon. Nagpunta rin sila sa Fish Spa. Ipinatanggal sa mga taong nagpa-fsh spa ang suot sa paa. Pinili niya ang pool na may maliliit na isda na tinatawag

na Doctor Fish. Naramdaman niya na parang kinakagat ng mga isda ang kaniyangpaa. Sa loob ng dalawampung minuto, namasahe ng napakaginhawa ang kaniyangmga paa. Ang fsh spa na ito ay nagtatanggal ng tinatawag na dead cells sa mga

paa. Tuwang-tuwa si Lizette pagkatapos ng fsh spa. Naisip niya, talagang maram-ing pakinabang ang mga isda. Pagkain na, dekorasyon sa akwaryum, tagamasahepa.

_____ Pinili ni Lizette ang pool na may maliliit na isda na tinatawag na Doctor Fish._____ Naisip niya, talagang maraming pakinabang ang mga isda.

_____ Pinasyalan nila ang ibat ibang bahagi bago nagtungo sa Fish Spa._____ Sa loob ng dalawampung minuto, namasahe ng napakaginhawa ang kaniyang

mga paa._____ Namasyal ang mag-anak nina Lizette sa Manila Ocean Park.B. Rubrik sa PagganapPagsusunod-sunod ng mga PangyayariKung 5 ang tamang sagot Napakahusay4 Mahusay3 Mahusay-husay1-2 Di-gaanong Mahusay0 Kailangan pang MagsanayC. Iba Pang Mga Katibayan

A. PagganapIsulat kung lantay, pahambing, o pasukdol ang pang-uring ginamit sa pangungusap.1. Ang dilis ay maliit lamang.2. Ubod ng laki ang butanding.3. Mas mura ba ang tuyo kaysa sa tinapa?4. Hindi maalat ang sapsap na kinain namin.5. Mag-ingat ka sa pagkain ng isdang matinik.6. Ang tilapia ay higit na malaki kaysa galunggong.7. Pagkalaki-laki naman ng lapu-lapung ito!

8. Ang sarap-sarap ng relyenong bangus.9. Alin kaya ang mas sariwa sa dalawang isdang ito?10. Makikita sa Pilipinas ang pinakamaliit na isda.B. Rubrik sa PagganapPagsulat ng Kasunod na Salitang BilangKung 10 ang tamang sagot Napakahusay8-9 Mahusay6-7 Mahusay-husay


46/112


47/112

41

3. Ipagawa ang bahaging Magsanay A at B p. 115.B. 1. Ipabasa ang pamagat ng ilang kuwentong napag-aralan na. Talakayin ang kasa-

nayan sa pagbibigay ng angkop na pamagat sa talata o kuwento.2. Ipabasa ang isang talata at pabigyan ito ng pamagat.

Ang bangus ay maaaring iprito. Maaari rin itong isigang na may kasamang kangkong.

Ito ay masarap ding gawing relyeno pagkatapos maalisan ng mga tinik. Iniihaw rinito o kaya ay ipinapaksiw.4. Ipasagot ang bahaging Magsanay.E. Magsanay Sumulat1. Pag-usapan ang ibig sabihin ng salitang magkasingkahulugan.2. Tumawag ng ilang mag-aaral at magpasulat ng mga salitang magkasingkahulugan.3. Ipabasa ang mga itinalang sagot at ipasuri ang kawastuhan.4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay, p. 118.F. Panoorin at Iugnay1. Ipaisa-isa ang mga anyong tubig at mga yamang makikita rito.2. Talakayin ang kahalagahan ng pangangalaga sa mga anyong tubig.

3. Pag-usapan kung paano mapangangalagaan ang mga ito.4. Ipagawa ang mga gawain.G. Pokus sa Pagkatuto1. Pag-usapan ang paggamit ng kaalaman sa pagbabaybay upang maisulat nang

tama ang mga salita.2. Ipasulat ang ilang salitang ginamit ng mga dating kuwentong napag-aralan.3. Iugnay ang kasanayan sa pagbabaybay ng mga di-kilalang salita batay sa bigkas ng

nga ito.4. Ipasulat ang mga salita. Bigyang-puna ang mga sagot.1. sagwan2. bakawan3. hasa-hasa4. tambakol5. pampangH. Subukin ang KakayahanIpagawa ang gawain sa Subukin ang Kakayahan.I. Karagdagang Pagsasanay/ Gawin Pa Rin1. Sumulat ng limang pares ng salitang magkakasingkahulugan ayon sa dati mong

kaalamanRubrik sa Pagtatala ng Salitang MagkakasingkahuluganIlan ang iyong naitalang mga sagot? Isulat ito sa patlang.

Kung 5 Napakahusay4 Mahusay3 Mahusay-husay1-2 Di-gaanong Mahusay0 Kailangan pang Magsanay2. Ilarawan at paghambingin ang katangian ng mga pangngalan. Gumamit ng ibat

ibang kaantasan ng pang-uri.1. bangka, yate, barko


48/112

42

2. kubo, apartment, mansiyon3. kalesa, traysikel, dyip4. pagong, kuneho, usa5. kendi, keyk, tsokolateRubrik sa Paggamit ng Kaantasan ng mga Pang-uri

Kraytirya Napakahusay Mahusay Mahusay-husay Di-gaanong Ma-husay Kailangan pang Magsanay1. Nakapaglalarawan sa tulong ng mga pang-uri Nailalarawan ang lahat ng mga

pangngalan May isang pangngalang hindi nailarawan May dalawa otatlong pangngalang hindi nailarawan May apat o limang pangngalang hindinailarawan May anim o higit pang pangngalang hindi nailarawan

2. Napaghahambing-hambing ang mga katangian ng mga pangngalan Napagha-hambing-hambing ang lahat ng mga pangngalan May isang pangngalang hindinaihambing sa iba May dalawa o tatlong pangngalang hindi naihambing sa ibaMay apat o limang pangngalang hindi naihambing sa iba May anim o higit pangpangngalang hindi naihambing sa iba

IV. Kagamitan/ ResorsesBatayang Aklat, pp. 108-121

Aralin 10 Linis at Ganda ng Paligid

I. Mga Inaasahang BungaA. Pangmatagalang Pang-unawa1. Pagandahin at linisin ang paligid para sa kalusugan nating lahat.2. Ang mga salitang magkakasalungat ay may magkabaligtad o magkataliwas na ka-

hulugan.3. Nabibigyang-pamagat ang mga ideyang pinagpangkat-pangkat ayon sa pagkakaug-

nay-ugnay ng mga ito.4. Ang mga pandiwa ay mga salitang nagsasabi ng kilos o galaw.5. Kabilang sa mga dahilan ng pagsulat ang maglarawan at magsalaysay.B. Mga Layunin1. Pakikinig Nabibigyan ng pamagat ang napakinggang maikling pangyayari2. Pagsasalita Nagagamit sa pangungusap ang mga pandiwang nagsasaad ng kilos3. Pagbasa Nakapagbibigay ng halimbawa ng mga salitang magkakasalungat

Nabibigyang-pamagat ang mga ideyang pinagpangkat-pangkat

4. Pagsulat Naisusulat ang buod ng binasang kuwento5. Panonood at Pag-uugnay Naisasagawa ang pagiging malinis sa paligid6. Pokus sa Pagkatuto Nagkakaroon ng kaalaman tungkol sa ibat ibang dahilan sa

pagsulatC. Mahahalagang Tanong1. Bakit kailangan nating pagandahin at linisin ang paligid?2. Paano natin magagawang malinis at maganda ang ating paligid?3. Paano natutukoy ang mga salitang magkakasalungat?


49/112

43

4. Paano nabibigyang-pamagat ang mga pinagpangkat-pangkat na ideya?5. Bakit mahalaga ang paggamit ng mga pandiwa?6. Ano-ano ang ibat ibang dahilan sa pagsulat?D. Kaalaman1. Pamagat ng Napakinggang Pangyayari

2. Mga Salitang Magkakasalungat3. Pamagat ng mga Ideyang Pinagpangkat-pangkat4. Ang mga Pandiwa5. Pagsusulat ng Buod ng Binasa6. Pagiging Malinis sa Paligid7. Komposisyon: Ibat ibang Dahilan sa PagsulatE. Kakayahan1. Pagbibigay ng Pamagat sa Napakinggang Pangyayari2. Pagguhit ng Tauhan3. Pagbuo ng mga Salitang Magkakasalungat4. Pagsulat ng Talata ayon sa Dahilan

F. Pokus sa PagkatutoII. Mga Katibayan sa Pagtataya

A. PagganapPiliin at isulat ang pares ng salitang magkasalungat.kauntiisa-isamabutimagandamagkaibamaramimasamapangitparehosunod-sunodB. Rubrik sa Pagpili ng Salitang MagkasalungatKung 5 ang tamang sagot Napakahusay4 Mahusay3 Mahusay-husay1-2 Di-gaanong Mahusay0 Kailangan pang MagsanayC. Iba Pang Mga Katibayan

A. PagganapBilugan ang mga pandiwa sa bawat bilang.1. basura maglinis walis2. itapon paligid trak3. basurero hakutin mabuti4. ayusin damo marumi5. bote lata nagtapon6. barangay papel umalis


50/112

44

7. dumi sakit tumulong8. lagnat nagkasipon ubo9. kalinisan ipunin maganda10. lima gamit samahanB. Rubrik sa Pagsulat ng Kasunod na Salitang Bilang

Kung 10 ang tamang sagot Napakahusay8-9 Mahusay6-7 Mahusay-husay4-5 Di-gaanong Mahusay3 pababa Kailangan pang MagsanayC. Mga sagot sa pagsasanay/Maikling pagsusulit at Interaktibong Aralin sa Vibal web-


A. Pakinggan at Talakayin1. Itanong sa mga mag-aaral ang pamagat ng ilang kuwentong kanilang narinig o na-

basa.

2. Pag-usapan kung bakit mahalaga ang pamagat ng isang kuwento, tula, o talata.Iugnay ang kasanayan sa pagbibigay ng pamagat.

3. Iparinig ang isang talata at pabigyan ito ng pamagat. Isulat ang lahat ng mga pama-gat at itsek ang mga angkop na sagot.

Ang maruming paligid ay hindi mabuti sa kalusugan ng tao. Maraming tao lalo ang mgabata at matatanda ang madaling magkasakit. Mabilis ding dumami ang mga pestetulad ng mga ipis, lamok, at daga. Ang mga ito ay nagdadala ng ibat ibang sakit.Hindi rin magandang tingnan ang maruming paligid dahil sa mga basura at kalat.

4. Ipagawa ang gawain.B. Basahin at Isipin1. Ipabasa nang padula ang kuwento.2. Bigkasin at pag-usapan ang kahulugan ng mga salitang mabahala, malutas, maso-

lusyonan, dengue, kalaykay, pala, at alalay.3. Ipasagot ang mahahalagang tanong.Talakayin ang mga tanong sa bahaging Isipin Mo, p. 124.4. Ipagawa ang pagsasanay sa bahaging Gawin, p. 125. Ipaliwanag ang rubrik.C. Pag-aralan at Sagutin1. Maglaro ng pahulaan ng mga kilos. Ipatukoy ang kilos na ginawa ng kaklase.2. Pag-usapan ang ibig sabihin ng pandiwa at kung paano nabubuo ang mga ito. Pag-

usapan ang ibat ibang posisyon ng mga panlaping ginagamit sa salitang-ugat.3. Magbibigay ng mga halimbawa ng pandiwa at ipatukoy ang salitang-ugat at panlapi.

Ipagamit din ang mga ito sa pangungusap.4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay, pp. 126-127.D. Unawain at Gawin1. Pag-usapan ang ibig sabihin ng salitang magkasalungat. Magpabigay ng pares ng

mga salitang magkakasalungat.2. Ibalik-aral ang kasanayan sa pagbibigay ng pamagat sa mga kuwento, tula, talata,

at iba pa. Iugnay ito sa pagbibigay ng pamagat sa nga salita/ideyang pinangkat-pangkat.


51/112

45

3. Ipabasa ang ilang pangkat ng mga salita/ideya. Ipatukoy ang angkop na pamagatpara sa mga ito.

1. upuan, silya, kama2. kalabasa, repolyo, sitaw3. maglaba ng nga damit

magluto ng pagkain maghugas ng mga plato4. Ipasagot ang bahaging Magsanay.E. Magsanay Sumulat1. Pag-usapan ang ibig sabihin ng buod at kung paano ito isinusulat.2. Bigyang diin na ang mahahalagang pangyayari lamang ang isulat sa buod. Balikan

ang isang kuwentong napag-aralan na at magsagawa ng kooperatibong gawain ngpagbubuod nito. Isulat ang nabuong buod at ipabasa. Bigyang-pansin ang paggamitng malalaking titik at pagbabantas.

3. Ipaliwanag ang kasanayan sa pagsusulat ng idiniktang buod. Sanayin ang klase.Ipabasa muli na buod bago ito idikta.

4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay, p. 130.F. Panoorin at Iugnay1. Talakayin ang kahalagahan ng tulong-tulong na paglilinis ng paligid.2. Itanong sa klase ang ginagawang sama-samang paglilinis ng mga tao sa kanilang

pamayanan.3. Pag-usapan ang maaaring mangyari kung hindi magtutulungan sa paglilinis sa

paligid. Itanong kung paano sila makatutulong sa mga proyektong pangkalinisan sakanilang pamayanan.

4. Ipagawa ang gawain.G. Pokus sa Pagkatuto1. Ibalik-aral ang natutunan sa komposisyong naglalarawan at nagkukuwento. Itanong

ang pagkakaiba ng bawat isa.2. Hatiin ang klase sa maliliit na pangkat. Magpalabunutan tungkol sa uri ng talatang

bubuuin: nagkukuwento/naglalarawan.3. Ipabasa ang nabuong talata at bigyan ito ng puna.4. Ipagawa ang pagsasanay.H. Subukin ang KakayahanIpagawa ang gawain sa Subukin ang Kakayahan.I. Karagdagang Pagsasanay/ Gawin Pa Rin1. Iparinig ang isang talata at ipasulat ang pamagat para rito.

Ang polusyon ay nangangahulugan ng pagdumi ng kapaligiran. May polusyon sa tubig,

hangin, at lupa. Ang polusyon ay kadalasang nagmumula sa mga maling gawainng tao. Maraming uri ng sakit ang nararanasan ng tao dahil sa polusyon. Pati mgahalaman ay hayop ay naaapektuhan din ng polusyon.

Rubrik sa Pagbibigay ng Pamagat sa TalataNabigyan mo ba ng angkop na pamagat ang talata? Lagyan ng tsek ang iyong sagot.Oo_____ Hindi_____Kung Oo ang iyong sagot Mahusay!Kung Hindi Kailangan pang Magsanay


52/112


53/112

47

3. Pagbasa Natutukoy ang magkakaugnay na salita

Napipili ang mga detalyeng sumusuporta sa pangunahing diwa

4. Pagsulat Nakasusulat ng patalastas/poster tungkol sa napapanahong isyu5. Panonood at Pag-uugnay Naisasagawa ang pagtitipid sa tubig

6. Pokus sa Pagkatuto Sumusulat ng ibat ibang uri ng komposisyonC. Mahahalagang Tanong1. Bakit mahalagang magtipid sa paggamit ng tubig?2. Paano makapagtitipid sa tubig?3. Paano napapangkat ang magkakaugnay na salita?4. Paano natutukoy ang magkakaugnay na salita?5. Paano napipili ang mga detalyeng sumusuporta sa pangunahing diwa?6. Ano-ano ang ibat ibang uri ng komposisyon?D. Kaalaman1. Pagpapangkat ng mga Ideyang Narinig2. Magkakaugnay na Salita

3. Mga Detalyeng Sumusuporta Sa Pangunahing Diwa4. Mga Aspekto ng Pandiwa5. Pagsulat ng Patalastas6. Pagtitipid sa Tubig7. Komposisyon: Pagsulat ng Ibat Ibang Uri ng KomposisyonE. Kakayahan1. Pagsasagawa ng Tableau2. Pagsulat ng Patalastas3. Pagsulat ng Ibat Ibang Uri ng Komposisyon4. Pagbuo ng Magkakaugnay na SalitaF. Pokus sa PagkatutoII. Mga Katibayan sa Pagtataya

A. PagganapSalungguhitan ang dalawang pandiwang may magkatulad na aspekto o panahon ng

pagkaganap.1. nag-ipon nagtipid maliligo2. maglalaba naghuhugas nagsesepilyo3. hinakot nakikinig dinadala4. pinayuhan sinabihan tutulungan5. nauubusan tumutulo mawawala6. nasira aayusin natapon

7. gagawin susunod naiwan8. umawit tumutula nagsusulat9. hinuhukay didiligan bumubuhos10. magpapalit umiinom magbabayadB. Rubrik sa Pagpili ng mga Pandiwang May Magkatulad na AspektoKung 10 ang tamang sagot Napakahusay8-9 Mahusay6-7 Mahusay-husay


54/112

48

4-5 Di-gaanong Mahusay3 pababa Kailangan pang MagsanayC. Iba Pang Mga Katibayan

A. PagganapSumulat ng tatlong magkakaugnay na salita na tinutukoy sa bawat bilang.

1. gamit sa paliligo2. bahagi ng bahay3. lalagyan ng tubig4. gamit sa paglalaba5. magagawa mula sa tubigB. Rubrik sa Pagsulat ng Magkakaugnay na SalitaPagsama-samahin mo ang iyong mga puntos:Kung 15 Napakahusay13-14 Mahusay11-12 Mahusay-husay9-10 Medyo Mahusay-husay

6-8 Hindi Sapat ang Kahusayan5 pababa Kailangan pang MagsanayC. Mga sagot sa pagsasanay/Maikling pagsusulit at Interaktibong Aralin sa Vibal web-


A. Pakinggan at Talakayin1. Pag-usapan ang ibig sabihin bg mga salita o ideyang magkakapangkat.2. Ipabasa ang ilang halimbawa. Itanong kung bakit ang mga ito ay magkakapangkat.pantalon, palda, t-shirtpapel, lapis, kuwadernoPilipinas, China, Japan3. Pangkatin ang klase. Iparinig ang mga salita at ipapangkat ang mga ito.awit nars telebisyondiyaryo radyo tinderokuwento guro tula4. Ipagawa ang gawain.B. Basahin at Isipin1. Ipabasa nang malakas ang kuwento.2. Bigkasin at pag-usapan ang kahulugan ng mga salitang tangke, batya, palanggana,

balon, poso, at dam.3. Ipasagot ang mahahalagang tanong.

Talakayin ang mga tanong sa bahaging Isipin Mo, p. 138.4. Ipagawa ang pagsasanay sa bahagin Gawin, p. 138. Ipaliwanag ang rubrik.C. Pag-aralan at Sagutin1. Ipabasa ang mga pangungusap sa panimula ng aralin. Ipasagot ang mga tanong

tungkol sa mga ito.2. Talakayin ang mga aspekto ng pandiwa at ang paraan ng pagbabanghay o pagba-

bago sa anyo ng mga pandiwa sa bawat aspekto. Magpabigay ng mga pandiwa saibat ibang aspekto.


55/112

49

3. Ipabanghay sa tatlong aspekto ang mga pandiwa na may ibat ibang panalpiHalimbawa:mag-isip malaman makiisa humiling4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Magsanay, p. 140.D. Unawain at Gawin

1. Ipaliwanag ang kasanayan sa pagtukoy ng magkakaugnay na salita. Magpatukoyng magkakaugnay na salitang nauukol sa:pag-aaral paglilinis anyong tubig2. Talakayin at ipatukoy ang pangunahing diwa at mga detalyeng sumusuporta rito.Malaki ang pinsala kapag nawalan ng tubig. Walang tubig na iinumin, pampaligo, pan-

laba, at panlinis. Matututyo ang mga halaman. Mauuhaw ang mga hayop. Madalingmagkakasakit ang mga tao.

3. Linagin pa ang kasanayan. Ipabasa ang talata.May ibat ibang prosesong pinagdadaanan ang tubig. Ito ang tinatawag na siklo ng

tubig. Ang likido ay nagiging gas o singaw sa ebaporasyon. Ang mga singaw na itoay nagiging likido sa kondesasyon. Nabubuo ang maliliit na patak. Kapag tama ang

temperatura at presyon na himpapawid, ang maliliit na patak ng tubig sa ulap ay bu-mubuo ng malalaking patak na bumabagsak sa lupa bilang ulan. Ito ang tinatawagna presipitasyon.

4. Ipasagot ang bahaging Magsanay.E. Magsanay Sumulat1. Pag-usapan ang ibat ibang paraan ng pagtitipid sa tubig.2. Ipakuwento ang napapanood, nababasa, o naririnig na patalastas tungkol sa

pagtitipid sa tubig.3. Ipaliwanag ang pagsulat ng patalastas o paggawa ng poster tungkol sa mga napap-

anahong isyu. Magpakita ng isa o dalawang halimbawa at pag-usapan ang maayosna pagsulat nito.

4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaginh Magsanay, p. 144.F. Panoorin at Iugnay1. Ibalik aral ang aral na natutunan sa kuwentong binasa.2. Pag-usapan ang mga paraan ng pagtitipid ng tubig sa tahanan, paaralan at saan-

mang pook.3. Itanong ang mga paraang ginagawa sa sariling tahanan upang makapagtipid sa

tubig4. Ipagawa ang mga gawain.G. Pokus sa Pagkatuto1. Ibalik-aral ang kaalamang natutunan sa ibat ibang dahilan ng pagsulat.

2. Ipasuri ang isang talatang naglalarawan.Matamis ang sabaw ng buko. Ang sabi ng marami, masustansya ito at nainam para sa

kalusugan. Nakatutulong din ito para sa maayos na pag-ihi. Ang sabaw ng bukoay maaaring inumin mula sa bao nito o isalin sa lalagyan tulad ng baso upang masmadaling mainom.

3. Ipasuri ang isang talatang nagkukuwento.Minsan, nawalan ng tubig sa amin bahay. Tiningnan nina Tatay at Nanay kung mayroon

pa kaming tubig na iinumin. Mabuti na lamang at mayroon pa. Hindi muna naglaba


56/112

50

si Nanay. Sinabi niyang maglalaba na lamang siya kapag nagkatubig na. Tinipidnamin ang tubig na nasa mga lalagyan upang hindi kaagad ito maubos. Mabuti nalamang at bumalik na ang suplay ng tubig kinabukasan.

4. Ipagawa ang gawain.H. Subukin ang Kakayahan

Ipagawa ang gawain sa Subukin ang Kakayahan.I. Karagdagang Pagsasanay/ Gawin Pa Rin1. Magpangkatan sa tulong ng guro. Gumawa ng isang makabuluhang poster tungkol

sa pagtitipid ng tubig. Lagyan ng pamagat ang inyong iginuhit na larawan.Rubrik sa Paggawa ng PosterKraytirya 5 4 3 2 11. Naipaabot ang mensahe ng poster Madaling maunawaan ang mensahe May

isang bahagi ng larawang hindi malinaw ang mensahe May dalawang bahagi nglarawang hindi malinaw ang mensahe May tatlong bahagi ng larawang hindimalinaw ang mensahe Maraming bahaging hindi malinaw ang mensahe.

2. Angkop ang pamagat Tama ang nilalaman at haba ng pamagat Tama ang

nilalaman pero mahaba ang pamagat May isang salitang hindi angkop sapamagat pero tama ang haba nito Tama ang haba ng pamagat pero di-gaanongangkop Kailangan pang Magsanay

3. Maayos ang pagguhit Malinis at maayos ang buong poster May isang bahagingmedyo hindi malinis o maayos May dalawang bahaging medyo hindi malinis omaayos May tatlong bahaging medyo hindi malinis o maayos Maraming bahaginghindi malinis o maayos.

Pagsama-samahin ang mga puntos:_____Kung 15 Napakahusay13-14 Mahusay11-12 Mahusay-husay9-10 Medyo Mahusay-husay6-8 Hindi Sapat ang Kahusayan5 pababa Kailangan pang Magsanay2. Magsalaysay ng isang nabasa o napakinggang kuwento na ginagamit ang ibat

ibang aspekto ng pandiwaRubrik sa Pagsasalaysay na may Ibat Ibang Aspekto ng PandiwaKraytirya Oo Medyo Hindi1. Kawili-wili ba ang iyong pagsasalaysay?2. May mga pandiwa ba ang iyong pagsasalaysay?3. Nagamit mo ba ang lahat ng aspekto ng pandiwa?

Kung lahat ay Oo ang iyong sagot---NapakahusayMedyo Mahusay-husayHindi Kailangan pang MagsanayIV. Kagamitan/ ResorsesBatayang Aklat, pp. 134-147


57/112

51

Aralin 12 Pangakong Natupad

I. Mga Inaasahang BungaA. Pangmatagalang Pang-unawa1. Pangalagaan ang mga hayop dahil nilikha rin sila ng Poong Maykapal.2. Ang mahahalagang detalye ng narinig na teksto ay karaniwang sumasagot sa mga

tanong na ano, sino, saan, kailan, bakit, paano, at iba pa.3. Napagsusunod-sunod ang mga ideya sa seleksiyon ayon sa lohikal na pagkakaay-os ng mga ito.

4. Ang mga pandiwa ay karaniwang ginagamit sa pagsasalaysay ng sariling karana-san.

5. Mahalaga ang pagpupuno ng mga tamang datos sa mga pormularyo, identifcation,

at iba pa.B. Mga Layunin1. Pakikinig Naibibigay ang mga detalyeng narinig mula sa teksto2. Pagsasalita Nagagamit nang wasto ang ibat ibang aspekto ng pandiwa sa pag-

sasalaysay ng sariling karanasan

3. Pagbasa Natutukoy ang kahulugan ng matatalinhagang salita sa teksto

Napagsusunod-sunod ang mga ideya sa seleksiyon

4. Pagsulat Naisusulat ang mga datos sa pagpupuno ng ID, pormularyo, at iba pa5. Panonood at Pag-uugnay Pangangalaga sa mga Hayop6. Pokus sa Pagkatuto Kayang pag-usapan ang mga paboritong kuwento at tauhanC. Mahahalagang Tanong1. Bakit kailangang alagaan o hindi saktan ang mga hayop2. Paano nakatutulong sa tao ang mga hayop?3. Paano naibibigay ang mga detalyeng narinig mula sa teksto?4. Paano nagpagsusunod-sunod ang mga ideya sa seleksiyon?5. Bakit karaniwang ginagamit ang mga pandiwa sa pagsasalaysay ng mga karana-

san?6. Paano nakapagpupuno ng mga datos sa pormularyo, identifcation card, at iba?

D. Kaalaman1. Mga Detalyeng Narinig sa Teksto2. Kahulugan ng Matatalinghagang Salita3. Pagsusunod-sunod ng mga Ideya4. Paggamit ng mga Pandiwa sa Pagsasalaysay5. Pagsulat ng mga Datos6. Pangangalaga sa mga Hayop

7. Pakikitungo sa Wika, Literasi, at Panitikan: Kayang Pag-usapan ang mga Pabori-tong Kuwento at Tauhan

E. Kakayahan1. Pagsasadula2. Pagkukuwento ng mga Paboritong Kuwento at Tauhan3. Pagsasaliksik4. Paggamit ng mga Pandiwa sa PagsasalaysayF. Pokus sa Pagkatuto


58/112

52

II. Mga Katibayan sa PagtatayaA. PagganapPakinggan ang isang maikling kuwento. Isulat ang T kung ang detalye ay nasa teksto.

Isulat ang H kung hindi.Lulu: Isang Bayani

Ang kuwentong ito ay nangyari sa Amerika. Inatake sa puso noon si Jo Ann Altsmanhabang nasa bakasayon sa isang resort. Tumahol nang tumahol ang kaniyangalagang asong American Eskimo ngunit walang nakarinig dito. Ang alagang biik niJo Ann na si Lulu ay gumawa ng isang matapang na aksiyon. Pilit itong lumabaspatungong kalsada upang tumawag ng pansin sinumang dadaan doon. May isangkotseng dumaan. Humiga si Lulu sa harap ng kotse. Huminto ang drayber upangtingnan ang biik. Parang taong itinuro ni Lulu sa drayber ang kinaroroonan ni Jo

Ann. Mabilis na tumawag ang drayber ng ambulansya at nadala sa ospital si Jo Ann.Kung hindi agad nadala si Jo Ann sa ospital, malamang na namatay na siya.

1. Amerika2. bakasyon sa isang resort

3. Jo Ann Altsman4. asong Japanese5. Lulu6. pusa7. kotse8. klinika9. atake sa puso10. ambulansiyaB. Rubrik sa Pagtukoy sa mga Detalyeng NarinigKung 10 ang tamang sagot Napakahusay8-9 Mahusay6-7 Mahusay-husay4-5 Di-gaanong Mahusay3 pababa Kailangan pang MagsanayC. Iba Pang Mga Katibayan

A. PagganapBalikan ang tekstong ginamit sa pakikinig. Pagsunud-sunurin ang mga ideyang narinig.

Lagyan ng bilang 1-5 ang patlang._____Pagdadala kay Jo Ann sa ospital_____Paghiga ni Lulu sa harap ng kotse_____Pagtahol ng aso ni Jo Ann

_____Pagkakaroon ni Jo Ann ng atake sa puso_____Paglabas ni Lulu patungong kalsadaB. Rubrik sa Pagsusunod-sunod ng mga Ideya sa Seleksiyong NarinigKung 5 ang tamang sagot Napakahusay4 Mahusay3 Mahusay-husay1-2 Di-gaanong Mahusay0 Kailangan pa

Bagong Filipino

Documents

Transcript of Bagong Filipino