BA Yapılarda Hasar Belirleme Onarım ve...

BA Yapılarda Hasar Belirleme

Onarım ve Güçlendirme

Dr. Zeki ÖZCAN

Sakarya ÜniversitesiMühendislik Fakültesiİnşaat Mühendisliği Bölümü

[email protected]

mailto:[email protected]

23.11.2015 Dr. Z. Özcan Hasar Belirleme, Onarım ve Güçlendirme 2

Bosna Caddesi, Adapazarı, Ağustos 1999


Onarım ve Güçlendirme

Onarım: Hasar görmüş bir yapı veya yapı elemanını önceki

durumuna getirmek için yapılan işlemlerdir (rijitlik,

süneklik ve dayanımın arttırılması gibi).

Güçlendirme: Bir yapının taşıma gücünü, rijitliğini,

sünekliğini veya stabilitesini önceki durumunun üzerine

çıkarmak amacıyla yapılan değişikliktir.

Bu işlem için yapının hasar görmüş olması gerekmez.


Hasarın Belirlenmesi

• En önemli zorluk depremden sonra hemen yapılması

• Çalışma ortamı afet bölgesi, çalışma koşulları sınırlı

• Kısa zamanda yapılması gerekir

• Hasar büyük ise yeterli eleman bulmak zordur

• Bu nedenle hasar belirlemenin mümkün olduğu kadar uyuşumlu ve çabuk ortaya çıkması kolay olmayabilir

• Bilgi toplama formları, kolay kullanma ve sistematik olmaları yönünden çoğu zaman bu amaca uygun düşer

• Elde edilen bilgilerin onarım ve güçlendirmede kullanılması genellikle daha rahat bir ortamda yapılır.


Hasar belirlenmesi ve

değerlendirmesindeki amaçlar

• Deprem sonucu göçmeye yaklaşan veya göçen binalar belirlenip; buralarda oturanları başka yerlere taşıyarak can kaybı önlenebilir.

• Genellikle yıkıcı ana depremi, birkaç ay bile geciken daha az şiddetli depremler izler ve dayanımı zayıflayan binaları göçme durumuna getirebilir.

• Toplanan bilgilerin değerlendirilmesi ile depremin şiddeti, çeşitli derecelerde hasar görmüş ve kullanılabilir binaların sayısı belirlenebilir.

• Bunun sonucu olarak insanların esas faaliyetleri düzenlenebilir.




• Bilgiler sistematik sınıflandırılarak yardım işleri organize edilebilir.

• Deprem tehlikesi olan bölgeler gerçekçi anlamda belirlenebilir.

• Görülen eksikliklerin belirlenmesiyle gelecekte bu tür faaliyetlerin daha az eksikli olması sağlanabilir.

• Hasarların belirlenmesi ve sınıflandırılmasıyla, bunun sonucunda yapılacak onarım ve güçlendirme sistematik bir şekilde gerçekleştirebilir.




• Hasar gören binaların ve bunların elemanlarının

özellikleri belirlenerek, yeni yapılacak binaların

plan ve projelendirilmesinde bu bilgilerin

kullanılmasıyla deprem tehlikesinin azaltılması

sağlanabilir.

• Mevcut deprem, projelendirme ve inşaat

yönetmelikleri geliştirebilir.


Hasar derecelerinin sınıflandırılması

1. Yok: Taşıyıcı elemanda görünür çatlak yok. Duvar ve duvar ile çerçevenin birleşim çizgilerinde çatlak var.

2. Hafif: Duvar ve tavanda çatlaklar. Sıva dökülmesi. Taşıyıcı elemanlarda deprem dayanımını etkilemeyen küçük çatlaklar.

3. Orta: Taşıyıcı duvarlarda köşegen veya diğer çatlaklar. Kolon, kiriş ve perdelerde büyük çatlaklar.

4. Ağır: Duvarlarda ezilmeli büyük çatlaklar. Kolon, kiriş ve perdelerde küçük ayrılmalar.

5. Çok Ağır: Taşıyıcı elemanlar ve birleşim bölgelerinde çok fazla hasar ve ayrılmalar. Binanın tümünde çarpılma. Kısmen veya tamamen göçme.


Hasarın Değerlendirilmesi ve

Güçlendirmeye Karar Verilmesi

Hasarlı Yapıların Değerlendirilmesi

• Az Hasarlı

• Orta Hasarlı (Güçlendirme)

• Ağır Hasarlı

Mevcut Yapıların Değerlendirilmesi - DBYBHY 2007

Bölüm 7 de verilen esaslara göre yapılır.




• Yapı depremde çok sıkı bir deneye

tabi tutulur.

• Yönetmelik eksiklikleri

• Çözümleme eksiklikleri

• Boyutlama ve inşaat hataları ortaya

çıkar.




• Deprem hasarlarının sayısal olarak

belirlenmesi,

ve

• Belirli bir sebebe bağlanması

zordur.


Deprem Hasarı Türleri

• Duvarlar

• Döşemeler

• Kirişler

• Kolonlar

• Kiriş-kolon birleşim bölgeleri

• Perdeler

• Temeller


Duvar Hasarları

• Duvarlarda meydana gelen hasarlar

taşıyıcı sistemin davranışının daha

gerçekçi anlaşılmasına yardımcı olur.

• Deprem yükü altında duvarlar kesme

kuvveti ile zorlanır.

• Malzemenin çekme dayanımı düşük

olmasından X şeklinde çatlaklar görülür.


Duvar Hasarları


Döşeme Hasarları

Çatlaklar;

döşemenin altında açıklıkta ve

kirişle birleştiği yerde üstte mesnette,

görülür.

Bu durum;

donatının yetersiz olmasına,

donatı yüksekliğinin sağlanamadığına,

kalıbın erken alındığına işaret eder.


Döşeme Hasarları

Büyük döşeme boşluklarının

bulunması durumunda köşelerde

gerilme yığılmaları nedeni ile çatlaklar

Kirişsiz döşemenin kolona veya

perdeye birleştiği bölgeler aşırı

zorlanır ve çatlaklar gözlenebilir.


Kiriş

Hasarları

a) Eğilme

b) Kayma

c) Eğilme

d) Kayma

e) Kayma


Kiriş Hasarları

• Eğer kısa açıklıklı bir kiriş perdeye

birleşiyorsa mesnet bölgesinde X

şeklinde kayma çatlağı görülebilir.

• Özellikle iki perde arasında bulunan bağ

kirişlerinde kesme çatlakları görülebilir.

• Kısa kolona benzer bir davranıştır.


Kiriş Hasarları

• Kirişlerde meydana gelen eğilme çatlakları

büyük olmadıkları sürece taşıyıcı sistemin

güvenliğini etkilemez.

• Sünek olmayan özellikleri dolayısı ile

kayma çatlaklarının üzerinde daha çok

durulmalıdır.

• Ancak kayma çatlak genişliğinin çok

büyük olması durumunda sistemin

güvenliğini tehlikeye düşebilir.


Kolon Hasarları

• Kolonlarda normal kuvvet hakim iken

yön değiştiren eğilme momenti ve

kesme kuvveti hasara neden olur.

• Narin kolonlarda büyük eğilme

momenti normal kuvvetle beraber beton

basınç bölgesinde ezilme ve

parçalanmalara sebep olur.


Kolon Hasarları

• Kolon uç bölgelerinde etriyenin seyrek

olması hasarın artmasına ve donatının

burkulmasına sebep olur.

• Donatının burkulması ve kolon başının

dağılması kolonda bir kısalmaya neden olur.

• Bunun sonucunda komşu taşıyıcı

elemanlarda yeni bir kuvvet dağılımı ortaya

çıkar.


Kiriş-Kolon

Birleşim

Bölgesi

Hasarları


Kiriş-Kolon Birleşim Bölgesi Hasarları

• Betonun ezilip kopması bölgenin

dayanımını azaltır.

• Birleşim bölgesinde etriyenin bulunmaması

veya betonda boşlukların bulunması bu

bölgenin dağılmasına neden olur.

• Bu durumda bölge mafsal durumuna gelerek

sistemin toptan göçmesine neden olabilir.


Perde Hasarları

• En çok rastlanan çatlak ve hasar türü X şeklindedir.

• Sünek olmayan ve eğik çekme gerilmelerinin oluşturduğu güç tükenmesine işaret eder.

• Perde uç bölgelerinin iyi düzenlenmiş olması durumunda bu hasara rağmen perde eğilme momenti taşımaya devam eder.


Perde Hasarları


Güçlendirme Projesinin

Hazırlanması

• Binanın mimari rölevesinin hazırlanması

• Taşıyıcı sistem rölevesinin hazırlanması

• Hasar rölevesinin hazırlanması

• Beton kalitesinin belirlenmesi

• Donatı kalite ve düzeninin belirlenmesi


Güçlendirme Projesinin

Hazırlanması

• Geoteknik bilgilerin belirlenmesi

• Taşıyıcı sistemin yeterli olup olmadığının

kontrolü – DBYBHY, Bölüm 7

• Güçlendirme sistemine karar verilmesi

• Güçlendirilmiş sistemin analizi

• Uygulama detaylarının hazırlanması


BÖLÜM 7

7.1.1 – Deprem bölgelerinde bulunan mevcut ve

güçlendirilecek tüm binaların ve bina türü yapıların

• deprem etkileri altındaki davranışlarının

değerlendirilmesinde uygulanacak hesap kuralları,

• güçlendirme kararlarında esas alınacak ilkeler ve

• güçlendirilmesine karar verilen binaların güçlendirme

tasarımı ilkeleri

tanımlanmıştır.


Mevcut Binaların Değerlendirilmesi ve

Güçlendirilmesi

• Bu kısımda verilen hesap yöntemleri ve

değerlendirme esasları çelik ve yığma yapılar

için geçerli değildir.

• Ancak mevcut çelik ve yığma binaların

bilgileri bu bölüme göre toplanacaktır.


BA Binaları Güçlendirmek için neler yapılabilir

• Deprem hasarlarına neden olacak kusurların

giderilmesi,

• Deprem güvenliğini arttırmaya yönelik olarak

yeni elemanlar eklenmesi,

• Kütle azaltılması,

• Mevcut elemanlarının deprem davranışlarının

geliştirilmesi,

• Kuvvet aktarımında sürekliliğin sağlanması.


Güçlendirilen Binaların Deprem

Güvenliğinin Belirlenmesi

Güçlendirilen binaların ve elemanlarının

deprem güvenliklerinin hesaplanmasında,

mevcut binalar için

bu bölümde verilen hesap yöntemleri

ve değerlendirme esasları

kullanılacaktır.


Binalara Eklenecek Yeni Elemanların

Tasarımı

• Bu bölümde verilen özel kurallarla birlikte

Bölüm 3 ve/veya Bölüm 4’e

• Ayrıca yürürlükte olan diğer

standart ve yönetmeliklere

uyulacaktır.


Güçlendirme Türleri

Güçlendirme uygulamaları,

eleman ve bina sistemi düzeyinde

olmak üzere iki farklı kapsamda

değerlendirilecektir.


Eleman Güçlendirmesi

Binanın kolon, kiriş, perde, birleşim

bölgesi gibi deprem yüklerini karşılayan

elemanlarında dayanım ve şekil değiştirme

kapasitelerinin arttırılmasına yönelik

olarak uygulanan işlemler,


Sistem Güçlendirmesi

Binanın taşıyıcı sisteminin dayanım ve şekil değiştirme kapasitesinin arttırılması,

iç kuvvetlerin dağılımında sürekliliğin sağlanması,

binaya yeni elemanlar eklenmesi,

birleşim bölgelerinin güçlendirilmesi,

deprem etkilerinin azaltılması amacıyla

binanın kütlesinin azaltılması işlemleridir.


Betonarme Binaların Güçlendirilmesi

• Bu bölümde verilen eleman ve sistem güçlendirme yöntemleri uygulamada sıkça kullanılan teknikleri kapsamaktadır.

• Ancak burada bahsedilmeyen güçlendirme türleri bu bölümün genel yaklaşımına ve ilkelerine uymak koşuluyla uygulanabilir.


• Kolonların Güçlendirilmesi

Betonarme manto

Çelik manto

Lifli Polimer (LP) sargı

• Kirişlerin Güçlendirilmesi

Dıştan etriye ekleme

Lifli Polimer (LP) ile sarma



•Yığma dolgu duvarlarının güçlendirilmesi

Hasır çelik donatılı sıva ile güçlendirme

Lifli polimerler ile güçlendirme

Prefabrike beton paneller ile güçlendirme

•Yerinde dökme betonarme perdelerle güçlendirme

Çerçeve düzlemi içine betonarme perde eklenmesi

Çerçeve düzlemine bitişik betonarme perde eklenmesi

•Sisteme yeni çerçevelerin eklenmesi



Kolonların Güçlendirilmesi

Bu Yöntem, kolonların

• sünekliğini arttırmak,

• kesme ve basınç dayanımlarını arttırmak,

• kayma ve basınç gerilmelerini azaltmak

• bindirmeli eklerin zayıflıklarını gidermek

için kullanılır.

• Mantolama ile kolonun eğilme kapasitesi

arttırılamaz.


Betonarme Manto

• Kolonun pas payı sıyrılarak veya yüzeyleri

örselenerek uygulanır.

Betonarme manto kalınlığı,

• Yatay ve düşey donatının yerleştirilmesini,

• Beton dökülmesini,

• Minimum pas payını sağlamalıdır.

• En az manto kalınlığı 100 mm’dir.


Betonarme Manto

Örnekler

Prof. Dr. Z. Celep’den


Betonarme Manto

Örnekler



Betonarme Manto



Kolon mantolamasında katlar arasında

kesitin ve sürekliliğin sağlanması



Betonarme Mantolama uygulaması


Çelik Manto

Dikdörtgen BA kolonun;

• köşelerine 4 adet boyuna köşebent

yerleştirilir,

• köşebentler belirli aralıklarla, yatay

plakalarla kaynaklanır.

• köşebentler ile betonarme yüzeyler

arasında boşluk kalmamalıdır.


Çelik Manto

• Yatay plakalar dört yüzde de sürekli olmalıdır.

• Eksenel yük kapasitesini arttırmak için korniyerler alt ve üst döşemeler arasında sürekli olmalıdır (boşluklar alınmalıdır)

• Döşemelere başlık plakaları ile basınç aktarması sağlanmalıdır.

• Gerekirse köşebentlere ön yükleme yapılabilir.

• Çelik manto ile bindirmeli eklerin zayıflıkları giderilebilir.


Çelik Manto


Kolon-kiriş birleşim bölgesinin çelik levha ve öngerilmeli bulonlarla güçlendirilmesi


Lifli Polimer (LP) Sargı

Lifler;

• kolonların çevresine, enine donatılara

paralel olacak şekilde,

• sarılması ve yapıştırılması

ile sargılama sağlanır.



Bu yöntem ile betonarme kolonların;

• süneklik kapasitesi,

• kesme ve basınç kuvveti dayanımları

• boyuna donatı bindirme boyunun yetersiz

olduğu durumlarda donatı kenetlenme

dayanımı

arttırılır.



LP ile yapılan uygulamada;

• tam sargı yapılmalıdır, (tüm kesit çevresinin sarılması)

• sargı sonunda en az 200 mm bindirme yapılmalıdır,

• kolon köşeleri en az 30 mm yarıçapında yuvarlatılmalıdır.

• Uygulama üretici firma önerilerine uygun olarak yapılmalıdır.



Kesme kuvveti dayanımı şeritler halinde yapılan

LP sargı ile de arttırılabilir.



LP ile sargılanan kolonlarda elde edilen kesme, eksenel basınç ve kenetlenme dayanımlarının artışı ile süneklik artışının hesap yöntemleri

Bilgilendirme Eki 7E’de

verilmektedir.


Kolonların Eksenel Basınç Dayanımı

ve Sünekliğinin Arttırılması

• Kolon kesitinin uzun boyutunun kısa

boyutuna oranı ikiden fazla olmamalıdır.

• Kolonların enkesitleri dikdörtgenden

elipse dönüştürülerek LP’nin etkinliği

arttırılabilir.

• Elips kesitlerde uzun boyutun kısa boyuta

oranı en fazla üç olabilir.


Kolonların Eğilme Kapasitesinin

Arttırılması

• Kolon kesiti büyütülebilir.

• Bu işlem aynı zamanda kolonun kesme ve

basınç kuvveti kapasitelerini de arttırır.

• Eklenen boyuna donatıların katlar arasında

sürekliliği sağlanmalıdır.


LP ile Kolon Güçlendirme Uygulaması


LP ile Döşeme Güçlendirme Uygulamaları


Uygulama Esasları

• Yüzey hazırlığı çok önemlidir.

• Dıştan uygulanan malzemeler olduğu için

sıyrılma veya beton paspayı tabakası ile birlikte

ayrılma görülür.

• Hasarlı bölgeler epoksi enjeksiyonu ile veya

tamir harçları ile onarılmalıdır.

• Yüzeydeki yapışmayı engelleyen toz, yağ, kir

gibi tabakalar kumlama ve yüksek basınçlı su

püskürtülerek temizlenmelidir.


Uygulama Esasları

• Yüzey hazırlıkları yapılır.

• Temiz yüzeye fırça veya rulo ile astar

sürülür.

• Astar kuruduktan sonra birinci kat epoksi

sürülür ve karbon lifler sarılır, daha sonra

ikinci kat epoksi ile yüzey kaplanır.


Uygulama Esasları

• Epoksiler, reçine ve sertleştiriciden oluşan

çift komponentli malzemelerdir.

• Epoksiler normal hava şartlarında (20 C)

mukavemetini 7 günde kazanır.

• Reçine ve sertleştirici karıştırıldıktan sonra

kristalleşmeye başlamadan önce

uygulanmasına dikkat edilmelidir.


Kirişlerin Sarılması

Betonarme kirişlerin sarılmasının amacı,

• kirişlerin kesme dayanımlarının ve

• süneklik kapasitelerinin arttırılmasıdır.


Dıştan Etriye Ekleme

• Kesme dayanımı yetersiz olan kirişin mesnet

bölgelerine gerekli sayıda etriye kirişin iki

yüzüne şekildeki gibi dıştan eklenebilir.


Dıştan Etriye Ekleme

• Betonda açılan boşluklar beton ile doldurulur

• Bu yöntem aynı esaslarla farklı detaylar

kullanılarak da uygulanabilir.

• Dıştan eklenen etriyelerin sargılama etkisi

yoktur, kiriş kesitinin sünekliğini arttırmaz.

• Bu uygulamada profil ve bulonlar dış etkilere

karşı korunmalıdır.


Lifli Polimer (LP) ile Sarma

• Kiriş kesme dayanımının arttırılması için

tam sargı kullanılmalıdır.

• Kiriş köşeleri en az 30 mm yarıçapında

yuvarlatılmalıdır.

• Sargı sonunda en az 200 mm bindirme

yapılmalıdır.

• Üretici firma önerileri dikkate alınmalıdır.


Sakarya Üniversitesi

LP ile kiriş güçlendirmesi deneyleri

Numunelerin hazırlanması

8 adet 150x250x2200 mm

C14-BÇIII




0 10 20 30 40Yerdegistirme (mm)

0

40

80

120

160

Yuk (

kN

)

0 10 20 30 40

KA1

KB1

KC1

KD1

Artış:

Akma yükünde %50-70

Kopma yükünde %65-110




Kırılma modu

0 0.4 0.8 1.2 1.6Uzama Sekildegistirmeleri (%)

0

40

80

120

160

Yuk (

kN

)

KB1

KC1

KD1Donatı

akması

İlk

çatlak

FRP

kopma

Davranış eğrisi

yerdeğiştirme 18 mm, FRP de kopma


Dolgu Duvarların Güçlendirilmesi

• Bodrum hariç en fazla üç katlı binalarda

varolan ve temel üstünden yukarıya kadar

üst üste süreklilik gösteren betonarme

çerçeve içindeki dolgu duvarların rijitliği

ve kesme dayanımı, duvar yüzüne

uygulanan ve aşağıda tanımlanan

güçlendirme yöntemleri ile arttırılır.


Dolgu Duvarların Hasır Çelik Donatı ile

Güçlendirilmesi

Dolgu duvarların rijitliği ve kesme dayanımı,

• Duvar yüzüne uygulanan hasır çelik donatılı sıva ile arttırılır.

• Sıva kalınlığı en az 30 mm,

• Hasır donatı pas payı ise en az 20 mm

• Karışım; 4 hacim kum, 1 hacim çimento ve 1 hacim kireç

• Basınç dayanımı 5 MPa,

• kayma dayanımı ise 0.5 MPa

alınacaktır.



Güçlendirilmesi

• Duvarın köşegen uzunluğunun güçlendirme öncesi kalınlığına oranı 30’dan küçük olmalıdır.

• Bu türlü uygulamalarda mevcut çerçeve içinde basınç çubuğu oluşumu sağlanmalı ve çerçeveye yük aktarımı için gerekli ankrajlar düzenlenmelidir.

• Çerçeve ankraj çubuğunun en küçük çapı 12 mm,

• En az ankraj derinliği çubuk çapının on katı

• En geniş çubuk aralığı 300 mm olmalıdır



Güçlendirilmesi

• Ayrıca, duvar düzlemine dik yönde, her bir metrekare duvar alanında dört adet gövde ankrajı yapılmalıdır.

• Gövde ankraj çubukları duvarın harç derzleri içine gömülmelidir.

• Tüm ankraj çubukları açılacak deliklere epoksi esaslı bir malzeme ile ekilecek ve uçları L şeklinde 90 derece bükülerek hasır donatının içine geçirilecektir.

• Kuvvetlerin zemine güvenle aktarılması için gerekli olan temel düzenlemesi yapılmalıdır.


Dolgu Duvarlarının Lifli Polimerler

ile Güçlendirilmesi

• Dolgu duvarların rijitliği ve kesme dayanımı, duvar yüzüne uygulanan lifli polmerler (LP) ile arttırılabilir.

• Uzunluğunun yüksekliğine oranı 0.5 ile 2 arasında olmalıdır.

• Uygulamalarda mevcut çerçeve içinde basınç çubuğu oluşumu sağlanmalıdır.

• Çerçeveye yük aktarımı için gerekli ankrajlar düzenlenmelidir.




• Köşe bölgelerde yük dağılımını sağlayabilmek,

• Betonarme çerçeve ile LP şeritler arasında yeterli sayıda ankraj yerleştirebilmek için,

• Şerit genişliğinin 1,5 katından az olmayan genişlikte,

• Kare LP levhalar kullanılacaktır.

• Lifli polimer uygulaması duvarın iki tarafından yapılacak,

• LP şeritler duvar kalınlığınca geçen LP bulonlar ile duvara sabitlenecektir.

• LP bulonlar arasındaki mesafe 600 mm’den fazla,

• Bulonun köşegen şerit kenarına uzaklığı ise 150 mm’den fazla olamaz.




• Yük aktarımını sağlamak için LP ankrajlar kullanılacaktır.

• Ankrajlar LP şeritlerin epoksi ile doyurulması ve bir silikon çubuk etrafına sarılması ile oluşturulacaktır.

• Ankraj deliğinin çapı 10 mm’den, derinliği ise 150 mm’den küçük olmayacaktır.

• Bir ankrajın çekme dayanımı, 20 kN veya silikon çubuk etrafına sarılan LP’nin çekme kapasitesinin %30’undan küçük olanıdır.

• Kuvvetlerin zemine güvenle aktarılması için gerekli olan temel düzenlemesi yapılmalıdır.


BA Taşıyıcı Sistemlerin

Yerinde Dökme Betonarme Perdeler ile

Güçlendirilmesi

• Yanal rijitliği ve dayanımı yetersiz olan

betonarme taşıyıcı sistemler, yerinde dökme

betonarme perdelerle güçlendirilebilir.

• Betonarme perdeler mevcut çerçeve düzlemi

içinde veya çerçeve düzlemine bitişik olarak

düzenlenebilir.


Çerçeve Düzlemi İçinde Betonarme

Perde Eklenmesi

• Eklenecek perdeler;

• Çerçeve aksının içinde düzenlenmelidir,

• Temelden başlayarak perde üst kotuna kadar

sürekli olmalıdır.

• Perde uç bölgesindeki boyuna donatıların ve

• Gereği durumunda perde gövdesindeki boyuna

donatıların perde yüksekliği boyunca sürekliliği

sağlanmalıdır.



Perde Eklenmesi

• Perdeler, içinde bulundukları çerçeveye ankraj

çubukları ile bağlanarak birlikte çalışmaları

sağlanacaktır.

• Ankraj çubukları, mevcut çerçeve elemanları ile

eklenen betonarme perde elemanı arasındaki ara

yüzlerde deprem kuvvetleri altında oluşan kayma

gerilmelerini karşılayacaktır.


Perde eklenmesinde minimum şartlar



Perde Eklenmesi

• En küçük ankraj çubuğu çapı 16 mm,

• En az ankraj derinliği çubuk çapının on katı

• En geniş çubuk aralığı 400 mm olmalıdır.

• Perde ucunda kolon yoksa perde uç bölgesi oluşturulmalıdır.



Perde Eklenmesi

• Perde ucunda mevcut kolon bulunması

durumunda mevcut kolondan uç bölgesi

olarak yararlanılabilir.

• Her iki durumda da perde uç bölgesine

eklenecek düşey donatıların katlar arasında

sürekliliği sağlanmalıdır.



Perde Eklenmesi

• Perde temeli, perde tabanında oluşan iç kuvvetleri temel zeminine güvenle aktaracak şekilde boyutlandırılmalıdır.

• Perde temelinde oluşabilecek dış merkezliği azaltmak amacıyla perde temeli komşu kolonları içerecek şekilde genişletilerek mevcut kolonların eksenel basınç kuvvetlerinden yararlanılabilir.

• Perde temelinin mevcut temel sistemi ile birlikte çalışması için gerekli önlemler alınmalıdır.



Perde Eklenmesi


Mevcut kiriş ve kolonlar ile bağlantı


Çerçeve Düzlemine Bitişik Betonarme

Perde Eklenmesi

• Betonarme sisteme eklenecek perdeler dış çerçeve aksının dışında, çerçeveye bitişik olarak düzenlenebilir.

• Temelden başlayarak perde üst kotuna kadar sürekli olmalıdır.

• Perdeler bitişik oldukları çerçeveye ankraj çubukları ile bağlanarak birlikte çalışmaları sağlanacaktır.

• Ankraj çubukları, arayüzlerde oluşan kayma gerilmelerini karşılamak için yeterli dayanıma sahip olmalıdır.


Çerçeve Düzlemine Bitişik Betonarme

Perde Eklenmesi

• Perde ucunda mevcut kolon bulunmaması

durumunda perde uç bölgesi oluşturulmalıdır.

• Perde ucunda mevcut kolon bulunması

durumunda mevcut kolondan uç bölgesi olarak

yararlanılabilir.

• Perdenin altına temel yapılacak, perde temeli,

perde tabanında oluşan iç kuvvetleri temel

zeminine güvenle aktaracak şekilde

boyutlandırılacaktır.


Dış perdelerde temel düzeni


DURUM ÇALIŞMASI – ÖRNEK

Mevcut Bir Betonarme Çerçeveli Binanın Güçlendirilmesi

Prof. Dr. Haluk Sucuoğlu’ndan

fc= 10 MPa

Bakırköy


Alternatif 1: İçten Güçlendirme



Alternatif 2: Dıştan Güçlendirme



Güçlendirme maliyetinin yeniden yapım maliyetine oranı

Alternatif 1- İç çözüm: % 39 (4 ay boşaltma)

Alternatif 2- Dış çözüm: % 19 (boşaltma yok)



Betonarme Sisteme Yeni Çerçeveler

Eklenmesi

• Betonarme sistemin dışına yeni çerçeveler

eklenerek yatay kuvvetlerin paylaşımı

sağlanabilir.

• Sisteme eklenecek çerçevelerin temelleri mevcut

binanın temelleri ile birlikte düzenlenecektir.

• Yeni ve eski çerçevelerin birlikte çalışması için

bu çerçeveler mevcut binanın döşemelerine

gerekli yük aktarımını sağlayacak şekilde

bağlanacaktır.


Betonarme Sistemin Kütlesinin

Azaltılması

• Kütle azaltılması bir yapı güçlendirme yöntemi

değildir.

• Ancak yapıya etki eden düşey yüklerin ve

deprem kuvvetlerinin azalan kütle ile orantılı

olarak azalacak olması yapı güvenliğini

arttıracaktır.

• Azaltılacak veya kaldırılacak kütle ne kadar yapı

üst kotlarına yakın ise, deprem güvenliğini

arttırmadaki etkinliği de o kadar fazla olacaktır.


Betonarme Sistemin Kütlesinin

Azaltılması

• En etkili kütle azaltılması türleri;

• Binanın üst katının veya katlarının iptal edilerek kaldırılması,

• Mevcut çatının hafif bir çatı ile değiştirilmesi,

• Çatıda bulunan su deposu vb tesisat ağırlıklarının zemine indirilmesi,

• Ağır balkonların, parapetlerin, bölme duvarların, cephe kaplamalarının daha hafif elemanlar ile değiştirilmesidir.


Problem


Öneriler


Tamir Harçları


Epoksi enjeksiyonu ile çatlak onarımı


Uygulama


Filiz

Ekimi


Uygulama


Son Söz

• Binada hasara neden olan bir deprem

sonrasında hasarlı binanın güçlendirilmesi

ve daha sonra güçlendirilmiş binanın

deprem performansının belirlenmesi için

Bölüm 7’de verilen esaslar uygulanacaktır.


Son Söz

Hasarlı binanın güçlendirilmesinde mevcut

elemanların dayanım ve rijitliklerinin hangi

ölçüde göz önüne alınacağına

projeden sorumlu inşaat mühendisi

karar verecektir.

BA Yapılarda Hasar Belirleme Onarım ve...

Documents

Transcript of BA Yapılarda Hasar Belirleme Onarım ve...