Atsız Mecmua - Sayı 7
-
Upload
ferhat-sarikaya -
Category
Documents
-
view
239 -
download
0
Transcript of Atsız Mecmua - Sayı 7
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
1/24
www.atsizcilar.com
AylkFikirMecmuas
Yl:1,Say:7 SahibiveMdr:H.Nihl 15 kinciterin1931Ku Bak
MillBenlikBilelimki,millibenliinibilmeyenmilletler,bakamilletlerin ikrdr.Gazi
YirminciasrmedeniyetiveAvrupamilletleriiletemasageleninsanlarnbiroundamillibenlikhissininsarsldngryoruz. phesizyksek,duyguluolanhermedeniinsanAvrupaveAmerikann
yksekilminiveincetekniinigrnceonlarakartakdirvehrmetlekarkbirhayranlkduyar.Fakatbiroklarbukadarlarladakalmayarakonlarndini,siyasi,itimaiveiktisadiahlaklarnavebtninsanlkasaletlerinedehayrankalarakkendimilletimizivekendimillibenliimizihiesaymayabalyorlar.Bunlarniindederinbirgsgeirerek"onlarnerde,biznerde?"diyenlerbulunduugibi,kendindengeerekveher eyiunutarakAvrupaveAmerikallaratapnanlarvebirkaylyabancmemleketlerdekaldktansonra,birvazifealmakzerevatanadndklerizamanderinbirinkisara
denlervehattaalayanlardavardr.
***
Builerimedeniyetlerinihtiamilegzlerikamaanvemillibenliklerinikaybedeninsanlaraacmamakelimizdedeildir.Fakatonlarayalnzacmakdakfideildir.
***
Eer,TrkmilletiGarptakimilletlerdensefil,perian,
yoksulvegeriisebukabahatneonda
venedebizdedir. Ancakgemi zamanlardabumilletizincirleyenvesrndrenharicivedhilisiyasetlerde,fenalklardavenihayetmuahedelerdevemnevverlerdedir.
***
EerbugnAvrupaveAmerikallara uursuzbirbudalaakilebalanmyordaonlarninsanlnahayranyayorsak,buzavalllnavegeriliinehkmettiimizTrkmilletinideoseviyeyekarmakenbykinsanlktr.
***
yiliklerevegzelliklerehayrankalarak,zavalllarve
mustaripleriunutanvehiesayanlar,ancakclzenerjiliveksrruhluinsanlardr. nsanlmzdakuvvetli,soyvecinsisek,millibenliimizikaybetmeden;acizlerevemiskinlereyakanhsranlaraveinkisarlaradmeden,buyksekgrdmzmilletlerevememleketleredoruhamleyapmakmecburiyetindeyiz.
***
Hlbukimilligayretlerimizbukadarsadevebasitbiracmahissinevebirmisyonersevgisinemuhta
kalacakkadardadkndeildir.Davamzdahakikat,
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
2/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:2
kuvvetveasaletvardr.Trkmilleti,AvrupaveAmerika'dabulunmayanbirokcevherlerin,faziletlerinveasaletlerinkaynadr.NitekimbugnkhayatikudretvekabiliyetimizdeAvrupaveAmerikankafalarnnvezihniyetlerininmidihilafnadr.Onlarbizeyllardanberildlecek,gmldvegmlecekdiyorlard.Fakatbugnherzamandandahahrvegrbirseslebizvarz,bizyayoruzvebizykseleceizdiyehaykrabiliriz.
***
TrkmilletideTrkvatangibi,iyitetkikedilmemi olduuiinonunmaddivemanevihazinelerindenhabersizyayor,milletvememleketimizeyabanclarngzlerivezihniyetleriylebaktkaaldanyoruz.
hassalarbulamamlarveoinsanlaraArapdiyememilerdir.
YinebirokyerlerdeRumlar,ErmenilervehattaMsrllaraLevantendendiiniokuyacaksnz.Bunlaradabirmilletnamnvermeyiokgrmlerdir.
Hlbukibutopraklardanoralaragiden,oralardangeenveyakalanherkeseTrkderler.Gemi zamanlardabizkendikendimiziOsmanldiyeavuturvemilliyetimizihiesayarkendeonlarbizeTrkderlerdi.NitekimJaponocuklarnadaheryerdeJaponderler.
BizTrkz.TarihimizeveenyaknmazimizedayanarakTrkzdervebundanhaklbiriftiharduyarz.
Biz"Atsz"a
Birekisabahakamkalbimizidvyor:"Sranbeklemedenko,ykkkydryerin;Srasdeilnksraybeklemenin;Sanaokmhlaazizkyllerinvar!.."diyor...
Hergnaksamakadarkylylealacak,Kylyleyatacaz,kylylekalkacaz...YaptmzamutlaksevinlebakacazBelkiyanabelkide htiyar,samzak.
"Belkildktensonra..."demiyorum;nkbizlsekdeyaayacakkylerdemefkremizYaayanmefkreninsahibilrmhi?"Atsz"!... stediiniyapacaktrbueki!
FuatEdip
Irkiasaletimiz,enerjimizveinsanlkmeziyetlerimizednyamilletleri
ve
bykleri
hayran
kalrken,
bizim
kendi
milletimizihiesaymamzvekendikabiliyetlerimizdenmitkesmemizeerfenabirkasdamakrunsaalaklk,bylebirniyetematufolmadaninanlm isekrgzlbirbudalalktr.
***
Dikkatediniz...AvrupaveAmerikanntabiiyetvemuhacerethareketlerinigsterenistatistiklerinebaknz.OradaSuriyeliAraplaraArapyerinesadeceSuriyelidendiigreceksiniz.nkgrdkleriinsanlardatarihibirrknmeziyetve
Enuzakkelerde,cenubiAmerikasahillerindenuzak
ehirlerde
ya
ayan
Trkler
vardr.
Onlar
her
yerde
milli
benliklerineuygunilerbularakasil,temizvedrstolarakyaarlar.Fakatbakamilletlerdenbirou,aynmemleketlerdeekseriyazabtavukuatlistelerinidolduranunsurlardr.Endrstlerideumumievlervemesseseleriletmeklemeguldrler. tebuvaziyetlerigrenvebilenecnebileronlarakendimilletlerininisimlerinivermemilervedahadorusutarihibirrkolarakkabuledememilerdir.
***
uhaldebumilleti,enuzaktakilerden
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
3/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:3
enyaknmilletlerkadarherkestanr.Temasfrsatnanailolanlarise,daimamillibenliininveasaletlerininhayrankalmlardr.Okadarasilbirmilletizki,insanlarnenokvahiletiibirsahneolanmuharebemeydanlarndabileinsanlmzkaybetmezvekendimizikarmzdacephetutandmanlarada
sevdiririz.
Birmillet,tarihi,iktisadivesiyasibirokdmanlklar,fenalkveidaresizlikler yzndenyoksuldm vegerikalm bulunabilir.Omilletinbunugren,duyanveacyanevlatlarnadenbirincivazife,buasaletiamurlardanvesefaletlerdenkurtarpkarmayaveykseltmeyealmaktr.Budaancakmillibenliimizevemillienerjimizeinanmaklaolur.
***
Millibenlieinanmak,Trkmilletininmukaddeshaklarna,faziletlerine,kabiliyetlerine, cevherlerineveasaletlerineinanmakdemektir.
***
Bunaimanedenler,memleketimizin ilminivetekniiniykseltecekbykmuvaffakiyetleriinalrveinsanlklarngsterebilirler.Fakatmilletinitanmadan,onakabiliyetsizlikveiptidailikizafeederekktkabuubeenmeyenveyabanclarnreklmnyapmaklageinensoysuzdejenereler,hibirmilleteintisabolmayanvatanszlardr.BunlarabizdeLevantendergeeriz.
Milletimiz,nefedakrlkta,nemilletseverlikte,neyaratclktavenedemminliktehibirmillettengerideilvehattaileridir.
Trkmilletihibir eyikendifelsefesivekendidncesiyletartmadankrkrnekabuletmez.
Ancakyaygaralyavelerlecemiyetikartranvebulandranbezirgnruhlumilletlerdendeildir.OndabykveelikTrksknuvekuvvetivardr.
taatikrbirtapnmadeildir.Kendindenbyklerekarduyduutevazuunsakinbirifadesidir.
Trkmilletienyksekizzetinefsemaliktir.Muvaffakolmakiindidinmektenveyaamakiinlmektenekinmez.Asriilimlervevastalarlaonutehizettiimizgn,enbykistikbalenamzettir.
***
Bundangafilolanlar,siyasidedikodularakarmadiinonuduygusuz,reaksiyonsuz,geriveiptidaibirmilletsananveyabancmilletlerinyaygarasilegzlerikamaaninsanlar,tarihokumuyorlarsaen
yak
nmaziyebaks
nlar.DnSultanlaratapt
zannolunanbumillet,millimevcudiyetinitehlikedegrncebirkumandannemrialtnagirmi,hayatnortayaatarakistiklaliniveistikbalinikazanmtr.
***
Dntembelliindenbahsolunanbumillet,kendinegreenarvergilerideyenmillettir.
Buhakikatlerinsebebinianlamak,buanlalmazhadiseleriizahetmekiinTrkkylerinesokulmak;kykahvelerindeveonlarnkarsndaimtihanolmak,onlarnihtiyalarnacevapvermekiinalmaklazmdr.Ksasyleyelim:Trkbenliiilekarlamakvekaynamaklazmdr.
Millibenliimizeinanalm.Milletimizetapalm.
***
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
4/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:4
KapitalizmBuhranSermayenin stihsaldekiRol...
III
Yazan:N.Bazilescu evirenBkre HukukFakltesiReisi SafaattinRza
Bugnmevzubahsedeceimizkapitalizmbuhranok
mukimvetehlikelibirvehearzetmektedir. stihsalekillerinideitirmekmevzubahistir.Bukapitalistsisteminsosyalistveyadevleti ekleircaiilemmknolabilir.Fakather eydenevvelhalledilecekbirmeselevardr.
Sermayenedir?..Sermayeidharedilmi birsiy;tasarrufneticesiylegndengnearttrlanbiryorgunlukvenihayetherkatrasbirdakikamzamalolanbirfedakrlktr.Sermayeinsansyinin,tasarrufkudretvekabiliyetininbirmeyvesi,ferdinbizzatkendinefsizerindeki
hakimiyetveinzibatnnbirneticesidir.
Kablettarihilkinsanlardanberisermayeistihsaltnesaslbirmiliolmutur. ptidainsannbalktutmakzerevcudagetirdiiilka veyahuthayvanlaravlamakiinkurduuilktuzak,suzerindeyzdrdilktahtaparasonunsermayesinitekiletmitir. lkinsanbtnbueyayteminedebilmekiinsaatlercealm yorulmutur.
Bugnkitimabayatmzdasermayenindahamhimvedahabykbirervazifesivardr.
Yalnzmahdutbirkamemleketideil,fakatbtndnyayalakadaredenhususveumumiktisadvesnamesseselervardrkibunlarnidamesiancakveancaksermayeilemmkndr.
Busermayeyukardasylediimizgibiyllarveasrlarimtidadncayevmitasarruflaidharedilmi "say"denbakabir eydeildir.
Bugnkcemiyetnizamndafertlerin
alnnnteribyksermayelerineshamntekil
etmektedir.Filhakikabugnfertleryevmiistihlklerindetasarrufyappalnterlerinieshammubayaasylatebdilederekdnyannenbykveenkuvvetlisermayelerim:itirakedebiliyorlar.
tebusayededirkitemerkzedenalnterleri;yevmiistihlktasarruflarbykvemerusermayelerivcudagetirmitir.
Bykiktisadvesnameseleleriinsermayenintedavlkabil ekildeyaniparaolmaslzmdr.nsanlarbazanbubykiktisadmesailibaarabilmek
iinkfimiktarparayamalikolamazlarveyahutbubykiktisadmesailonlarnmevcutlarnPanamahafriyatndaolduugibitamamenbeledebilir
Sermaye..KarlMarks'niddiaettii ekildeiininistismarileteekklvetaaynetmez.Bilkismuntazamvemerubirtasarruflaveyahutistihsalesnasndakitabiatnmsaadekrlilekabilitemindir
Sermayesizhibiristihsalteminedilemez.Grlenmuhteemfabrikalar,bykvekktesisat,mevad
iptidaiyeameleyevmiyesivenihayetbilmumiktisadteebbslerinidaresinemteallikmevatsermayedir.
tebugnkcemiyetnizamveteamlndesermayeninifadeettiimanabudur.Binaenaleyhdiyebilirizkisermaye;ferdinkendizerinehkimiyeti,kenditasarrufununbirneticesidir.
Eerinsanalmayacakolursaekmekbulmasimknszdr.Bugntasarrufyapmayaninsanyarnihtiyatszlnnacbirsurettecezasneker.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
5/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:5
"Cemiyet"ancakyaayanvealaninsanlariindirSermayenin,sermayedarncemiyetiinfaydalangayrikabiliinkrdr.Sermayevesermayedarlarolmasaydtabiatnbirokzenginliklerimetrukbirhaldekalacakharapolacakt.
Sermaye,nemahdutbirzmreninvenedeKarlMarks'niddiaettii ekildemuhtekirlerinmazluminsanlarn
mesaileriniistismarederekeldeettikleribirneticedir.
Sermaye,bilkisbinlerceyllk
tesosyalistlerbuademimsavatyerineitimamsavatifadeederekinsanlarrefahvesaadeteeritirecekleriniiddiaetmektedirler.
***
timamsavatnteminiancakaramzdakitabiademimsavatnilgasylammkndr.Budatabiatnbizemuhtelifkemiyetvekeyfiyettebahsettiihavas
sosyalizminkavidarbeleriyleezerekaynkemiyetveaynkeyfiyeteircaetmesiylekabildir.
DnGecesi
Bugecebiryabanckoynunagirmekiinittimkibanasrmatellertakmn.Gzelgrnmekiin,gznegirmek inBanabirtaalm,zlflerbrakmn...
Hanineoldubizimodrtyllksevdamz?Yalanm vaatlerin,yeminlerin...yalankz!Mademkiensonundaelinolacakmn
Nedenavuttunbenidrtyldravefasz?
tesularkarard...YatsdandndlerhalkBenzimbirlgibinekadarsarardbak...Diyorumkiiimdensendebiralakmsn...Kpektenbilealak...Kpeklerdendealak.
Dni Remzimsbetbirtecrbevetabiikanunlarneticesiolupbizzatinsanntabativehavasneticesidir.
nsan"Nudusinnudahumo"olarakdoar.plaktoprakzerindeplaktr.Tabiatinsan"Aristo"nundediigibibirok"kavas"iletehizetmitir.
Fakatbuhavasinsanlararasndamtesaviyentaksimedilmemitir.Birksmdahaalkan,biroklardadahamuktesitvekanaatkardrlar,itehavasnbuumummsavatJanJakRuso'nuniddiaettiitabiademimsavatvcudagetirir.
Buhavasnmuhtelifekillerdeistimalindeitimaademimsavatvcudagelir;eerbirmlkiyethakkvarsa:buhakherferdinhsnsuretlekullandhavasnmaddibirneticesidir,itimaademimsavatbugnkcemiyet
bnyesini,nizamlar
n
ifadeeder.Fertleraras
ndakimnasibattesbitvetanzimeder.
nsantabihavasnnkentli ahsmenafiineuygunveserbesteistimalineticesiolarakmuhteembirbinakurnnhii,Baitinannadcemiyettir. nsankemlieseriolanbubinadahilindehr,kendivarlnahkimvetabihavasnnserbesteistimalindenmtevellitbilmumsemereleresahiptir.
tebiz,busuretlemilyonlarcayllkmteamilnizamvedetleritimakaidelervekaytlarvcudagetirmeyemuvaffakolduk.Buitimakaidelervekaytlarntamamenmteamilolduklariddiaedilemez.Fakatherhaldednenazaranokiyidir.Yarn;bugnenisbetendahamteamilbulunacaktr.
Butekmlitimamenafiinsuretitaksiminiadaletvemsavathislerinintamiminivebilhassa"SaintSimon"undediigibienkesifveenfakirolaniisnfnnterfihini
istihdafetmektedir.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
6/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:6
Bugnkcemiyetinsermayeyemtealliknizamvskaytlarbizeiktisadteebbslerimizdemuvaffakiyetteminetmektedir.Hervadidekimaddvemanevinkiaflarmzsermayenehcininnizamvekaytlarnaborluyuz.Bunizamvekaytlartamamiletekemmletmi birhaldedeildirler.Cemiyetimizdehkimolan
adaletfikrimaalesefmutlakdeildir.
Fakatcemiyetemteallikbtnhdiselermsbetbirterakkiveinkiafyolututmulardr,Hergnyenibiradalethissinintekevvnettiini,yenibirnkaranlklaraydnlatarakvicdanmzanfuzettiinigryoruz,strapekencemiyetsnflarnnstraplarngidermeyealtklarna ahidiz.
Bugnkcemiyetteferdinmnasibatntanzimveidareedenkanun,sermayedarlaiiarasndakimnasibatdatanzimederek,iiyebirokhaklar
hattapatronkar
s
ndabrlak
mimtiyazlarbahsetmitir.
***
Sekizsaatmesai,pazartatili,grevvesairemuasrbulunduumuzkanunlarniiyebahettiihaklardandr. ngilteregibimemleketlerdebukanunlariiyidahafazlakoruyarakmaadinistihsalindealanameleiinasgarbiryevmiye,melhuzkazavehastalklarakarameleninsigortalanmasmecburiyetinitayinveikameederekocukkadnvereitameleyihimayesialtnaalpbunlaramuhtelifmesaisaatleritespitetmitir.Kezatatilgnlerini,alacakyerinhfzsshasnamtedairinkyatvetedabirleiisnflarnavepatronlarnaleyhineyzlercemkellefiyettahmiletmitir.Ferd,husussermayetarzileinsanlararasndaskveiktisadbirtesant
teminolunmaktadr.Ferdsermayeninhkimolduucemiyetlerdepatronunkazancmstahsilvemstehliklerinrefahilekaimdir.Refahiindekibirameleiyieyateminedervebununbirksmnbizzatkendisiistihlkeder.Kezamstehlikrefahnisbetindeistihsalatnistihlkineitirakeder.Binaenaleyh
patronun,sermayedarngerekmstahsilinveiininvegereksemstehliklerinrefahiinyakndanveskbirsurettealkasvardr.
tebuferdsermayesistemiinsanidrakininveinsanzekvekabiliyetininenkuvvetliengzelbireseridir.Busisteminteminetliisemerelerokfaydaldr.
Maalesefbusistemhenznvehalindedir.Fakatinkiafa,nevnemayafevkaldemsteittir. nsancemiyetleribusisteminnafivefeyizlimeyvelerinimsbetalarlaslahetmeyezemelidirler.
Biz,bizimneslimizegoistenazariyeyitamamenbertarafedereksnfmcadelelerindenuzaklamalyz.Cemiyetarasndakiegoizme,snfmcadeleleriinsanlarmuhtelifgruplaraayrarakyekdieriyleboazlatrr,milletleriikiyebler.
Bugnkcemiyetlerdehkimolanmenfaatitimatesanttr.Buitimatesantsayesindedirkiinsanlarcemiyetarasndakudretveistidatlarnispetindeinkiafederler.Buinkiaftaonlarkendiumumiradelerininbirerunsuruolanhkmetlerinmuzaheretvealkasnamuhtatrlar.Cemiyetinmenafiileefradnmenfaatlerisosyalistlerin iddiaettiklerigibimuhasamahalindedeildir.Bilkisbuikimenfaatbirbirininyardmcsvemtemmidir!...
(Bitmedi)
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
7/24
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
8/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:8Saymbilik
Trkiye'deTahsilDerecesiII
Birmaarifseferberliilazmdr.
1930 statistikyllnagre,Trkiye'deokumabilenlerinyeknu:1,111,496okumabilmeyenlerde12,517,992kiidir.
Bunlardanokumabilenkadnyeknu259,969,okumabilmeyenkadnlar;6,814,894veerkeklerdenokumabilenler851,527,bilmeyenler5,814,894kiiolarakgrnmektedir.
Umumiyeknunyzdelerinebakarsakumumnfusumuzunyzde8,16'sokumubiliyor.Yzde91,84'bilmiyor.
Burakkamlar1927ylnfussaym neticelerinegredir.Binaenaleyheskiyazileokuyanlar
gstermektedir,iteyeniharfleriveyeniyazykabuletmemizinhikmetivekymetiburadadr.Okuyabilennfusmevcudubirmilyonolanbumemlekettemaarifseferberliininnekadarkuvvetliolmaslzmgeldiianlalr.
***
Yeniharfinklabndansonraokumabilenlerinmiktarnekadarartmtr?Buhusustayenibirtahrirbeklemektenbakaaremizyoktur.nk,indveksmirakkamlaraveheletahminlerehiistinat
etmeyegelmez.
Okumabilenlerinsaysnnbirkamisliarttnkabuletsekbilebuokuyabilenleriindekitap,mecmua,gazetegibineriyattakipedebilecekkadarokumazevkiedinmi olanaktifnfusmiktarnbirmilyondanfazlakabuletmemizeimknyoktur.
uhaldehalkmznirfanseviyesiniykseltmeyolundayazilerindenistifademizpekmahdutolacaktr.Halkmzululandracakvastalararttrmamzlazmdr.Halkmzngzile stifadeede
cei eyler,yazlneriyattanbakasessizfilimlerveseyyarmzelerle,resimlineriyattr.
Buistatistikneticelerigsteriyorkiyalnzyazileneriyatyaparsaknfusumuzunancakontebirine
hitapetmi olacazki,bunlardaesasenazoktenevvretmi insanlardr.
Dierleribuneriyataancakkulakmisafirivaziyetindekalacaktr.Halkmznhepsinebirdenhitapedecekvesaitinkulaklaramtevecciholmaslzmdr.Bunlardaenbataradyoolmakzerekyhatipleriveseslifilimlerdir.
Hideilseherbykkymzdebirerradyobulunmasve imdilikbirmerkezdenmuntazam,veprogramlneriyatyaplmaslzmdr.Buradyolarn
entabimemurukymektepleri,muallimleriolacaklardr.
***
Vilyetlerdeverilecekksavepratikkurslarlabucihetteteminedilmi olacaktr.
Radyolarnalnmasnahkmetbtesindeyerbulunmasabilehalkmzteviketmekveradyonunfaydalarngstermekkfidir.KazalaravenahiyelereJandarmatelefonlarnianeileyapanbuhalk,
kylerineradyoyusevesevealacaktr.Elverirki,iyirehberlikedilsin.Halkhatipleriyetiinceyekadardayalnzbirmerkezneriyatilebucihettemineallm olacaktr,inklbnveirfannkyleregirmesiveyerlemesiiinradyoenbatagelenvastalardandr.
YukardasylediimizistatistikcetvellerinegrememleketimizdeenazokumakbilenlerVanvilyetimizdedir.Bilhassabuvilyettekikadnlardanyz
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
9/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:9
deitibarylaokumabilenler0,12bilmeyenlerde99,88'dir.Buvilyetinumumnfusunanazaranokumayazmabilmeyenler%98,70tir.
Darlfnunumuzdadahilolmakzerebtnyksekveortatahsilmekteplerimizinbykbirksmmihtiva
eden stanbulvilyetindeiseokumabilenlerinyeknuancak%60,5'tur.Burakkamlarkarsndapekokdnmemizlzmdr.
Yinebuistatistiklerin tetkikindenistihraediyoruzki,Trkiye'de58vilyetahalisininokumayazmabilmeyenleri%90vehatta%95'denfazladr.Yzdedoksanabirazyaknveyaondanbirazaaderecedeokumayazmabilmeyenlerihavivilyetleriseunlardr; zmir%82,67,Eskehir%88,94,Kocaeli%89,52,Ankara:%89,06'danibarettir.
uneticeleredayanarakiddiaedebilirizki,Trkiye'deyalnzmemurlarveyahayatlarnnherhangibirsafhasndamemuriyetdevrigeirmi olanlarokumayazmabilmektedir.
***
Tabiibunasivilveaskermtekaitvemazullerideithaletmeklzmdr.Bircmleilehlsaedecekolursakmemleketimizdesadecedevletbtesiylegeinenlerinokumayazmabildiklerianlalr.
uhaldeachakikatortadadr.Demekkigemizamanlardanberitedrisatvergisiverenhalkktlesiancakmemurlarvememurocuklarnokutmakiinalmtr.Nihayetkendindentektkokuyanlarolmusamemurolupkmlardr.
Bizceiktisadvezirageriliimizinbalcasebebiburadadr.Mazidekihkmetlerindikkatsizliiniveidaresizliinihideilse imdidensonraolsunidameettirmemekmecburiyetindeyiz.Birinci
vazifemizmaarifbtemizivetekiltmzykseltmektir.Milliistikbalimizin esasburadadr.
Btntasarruflarmzaramennaslmillmdafaamzayarayacakmaddsilhlaralmayamecbursak,her eyeramenbumanevkuvvetimizi
dearttrmayaveykseltmeyeborluyuz.
MaarifBtemiz,hidurmadan,yerindesaymadanilerigitmeye,hamleyapmayavedaimakyleredorukksalarakyaylmayamecburdur
Hakikatak,acveserttir.Halkmzalkvesusuzlukkadaramanvermezbir htiyahalindeokumayamuhtatr.
Hususcemiyetlere,frkalara,vehattaherferdedenvazifebyktr.Milletmektepleritekiltnda
olduugibiiiyaln
zmuallimlereyklemekdorudeildir.Hepberaberveelelevermeli,buyoldaseferberolmalyz.
Dairelerdeodaclar,evlerdehizmetileri,kahvelerdeesnaf,vehermsaitzamandakylerekoarakkylmzokutmayaalmalyz.Vergitahsildarndanmebusakadarherkesdevatandalarnokutmak,herzamanveheryerdebunubirfikrisabithalindegtmeklzmdr.
Birvatanda okutaninsanmemleketebirhazinekazandrdndaneminolmaldr.Neticeolaraksyleyebilirizki,memleketimizinbugnktahsilderecesikarsndabugngsterdiimizenerjieksiktir.Btesiyle,tekiltyla,propagandasveheyecanilemaarifseferberliiparlamalsaaklarsarmalvedaimayanmal,bir amanateigibialevlenipsnmemelidir.Buirfanateisnerseistikbalimizsnecektir.
CevatEkrem
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
10/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:10
Birerbirerdeolsa,Durmaal...Yava yava daolsaDurmaal,durmaal...Albiradm,biradmdaha,Enuzunyry bilmitir.
Birdiki,kkbirdiki daha,Engeni yrtkyamanmtr.
Birtulakoy,stnebirtuladaha,Enyksekduvaryaplmtr.
Birkarzerresi,birzerredaha,Enderinvadilerikarkaplamtr.
Ohaldemitsizlenme,Yapacanilerdenekinme,okzorbirvazifedir,indenkamamdiyeKorkmavezlme.
Fakatal,gndengne,YeniitiyatlarkazanmayaAla,susuzluadayanmaya...Ufkundaykselenkaravekorkundalar,okabukovaolmayabalar.
AyeFerhunde
TrkAntropolojisineMethalII
Geensaymzda,memleketimizdeTrkAntropolojisi
namaltndabalayanveTrkmilletiniinhille,paralamayavealaltmayaalanilmtetkikatnkastlarndanvepropagandactemayllerindenksacabahsetmitik.Busaydaoyazyadevamediyoruz:
***
Dobruca'dakitetkikatnadayinebirtarihmethallebalyanEugenePittard,eserinin199'uncusayfasndaOsmanlTrklerinamylayazdbahiste,bizibirmelezmilletolaraktavsifediyor.
Viyanakaplarnda"JeanSobieski"tarafndantevkifedildiimiziveondansonragerilemeyebalayarak,gitgideilkbeiimizednmekteolduumuzuvehattaboazlardageerekyenidenatalarmzntopraklatmaekileceimizedairkehanetlerdebulunuyor.
***
Buszler,bundanonbirylnce
yazlmtr. tebugngskabartarakbubaba
dostumuzasyleyebiliriz ki,boazlardangemedik,gemeyeceiz.
***
Bumehurlim,melezliimizi"Eurasie[*]kelimesiyleilnediyorvesonradevamederektarihimehulbirmilletolduumuzuveTuranadylamahiyetimehultopraklardantrediimizi,aslmzntarihemsbetbirrkdeildobirhalitabirmilletlerorbasolduunusyleyerek,dnyannbildiitarihimizincahiliolduunuveyakastenyalansylediinigsteriyor.
***
Buarada, krana ayandrkiTrkmisafirperverliindenbahsedecekkadardrstlkgsteriyorveherhangibirTrkkyndealdkapdangerievrilmediinibeyanederek,bunudamslmanl____________________[*]Eurasie;Hindistan'dabirAvrupalerkeklebirHintlikadndandoanlaraverilenisimdir.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
11/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:11mzahamlediyor.MisafiriTanryollardiyesineyeektiimizisylyor.
SomatikvemsbetbiriliniolanAntropoloji,EugenePittard'nelindevekalemindebizcemahiyeti phelimaksatvegayelerlehezeyanladolubirnazariyeorbasndanibaretgrnyor.
Azmzagyabirparmakdabalalarak,Trklerdegzel
melezrklardanbiridirdiyor.
Bumuhteemhezeyanlnazariyelerihlsaedersek;Trklerinmenelerimehuldr.Turanadylamphembrmntakadantitredikleriancakbirrivayettir.MuayyenbirTrkrkyoktur.Trkler,muhtelifmilletlerinkarmasndanhusulegelmi birhalitadr.Trklermelezdir.Hattabumelezliideolduumuz ekildekabuletmiyor.
Arnavutlar,Bonaklar,Pomaklanilh...ayryor.OnlarnhepsinibirerHristiyanrkaraptettiktenvehattaerkezleridetefrikettiktensonragerikalanTrkmilletinemelezdiyipkyor.
EugenePittard'nilmine,samimiliinevehakikatseverliinebundanbykmiyarolurmu?
Pittard'ntarihasllarmzave"Etnografiksafiyetimizeaitolannazariyeleribatanaahezeyanvesamadr.Bunlarcinsbirliminazndankacakszlerdeildir.
***
Netekimantropolojiilmindebalbanabirotoriteolan"Topinard"nbusahadakibeyanatnnneticelerideyinebizimiinistinatgaholacakmahiyettedeilsedeondagarazvekastlaryoktur.
Buzatneserinin483'ncsayfasn'da usatrlaratesadfedilir:
"Trklerhakkndadabirkaszsylemeklzmdr.BunlarTuranaizafetenTuranlnamtahtndayadedilirler.ranllarlaolanmcadeleleri"ZendAvesta"dazikredilmitir.Lisaniyatlar,kendinoktaynazarlarnagre,UralAltayailesindenolanTatarlardabuTrkkolunaithalederler.
Dierkollar,Samoidler,Finlerve lh..tekileder.Trklerindahilolduukola,Krgzlar.Trkmenleri,zbekleri,Nogaylar,Osmanllarveyaasrhazrdaki
Trkleriilh..ilhalederler.
Trklerinecdad"Kalproth"tarafndantesbitedilmitir.Trkad"ThuKiu"kelimesindengelir.BunlaraltncasrdaUygurlarlaberaberAltaylardasakinidiler.Herikiside"Hiongnu"larnahfaddr.BunlarnboylarndanbiriolanGazneviler"Ghaznevides"1043senesindegarbiTrkistan'danhareketle11'inciasrsonlarnda stanbulnlerinegeldiler.
***
Filhakika,MongollardanayrvemstakilolarakTrknamaltndayadedilenveTuranlolanhususbirgurubunmevcudiyetikabule ayandr.
***
Fakatbunlarnahfadkimlerdir?VeTiplerinasldr? BuyoldauvalardadnlebilirvebunlartambirTatarcakonuurlar.FakatfizikvasflanFinolduklarngstermektedir.YakutlartamamenTonguzlardandr.Trkmenler,zbeklerveKrgzlardamuhtelifderecelerdeMongoldurlar.Osmanllariseerke veRumlarlatesalpetmiler,Avrupalolmulardr.Trkleriniptidaibirtipimevcutolmaklzmdr.Fakathalenbunutayinetmekgayrmmkndr.BunlarnMongoltipineyaknolmasmuhtemeldir.
***
Grlyorki,buzattarihimizhakkndaokyanl malumatsahibidir.Fakatmeneimizhakkndakendikarihasnagrenazariyeleruydurmaktanekinmi,yalnzsonundanazarbirneticekararakbizimerkezveRumlarlakarkolmamzilerisrmtr.Buhatalhkmnortaya
kmasndayegnesebepbuAvrupalmelliflerinTrklerhakkndaAntropolojiktetkikatamuktedirolamamalarveyapanlarndaaztetkikileokbykneticelerkarmaarzusundabulunmalardr.
***
Bizbuhkmleritarih,itimavenihayetantropolojiktetkiklerlekarlarvehakikationlaradakabulettirmeyealrz.Ancakonlardannce unudasyleyelimki,buhusustaTopinardgibiarbalinsanlarahitapederekbirhakatkabulettirmekkabildir.FakatEugenePittardgibidahatarihimizivsmensele
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
12/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:12
rimizibilmedenyzinsanlmekleyzokkalfsyleyenleredecevabmzonlarnanlayaca ekildeolacaktr.
EugenePittard'nilimnamnaelimizeverdiineticeleritahliletmeliyiz.BuzatnilkdefaDobrice'detamolaraklt200kiidir.Dier100kiinindebazmuayyenllerinialmtr.Hepsi300kii. statistikneriyatnn
eniptidaesaslarndanbiride udur:byleistatistikleryaplrken,bilhassabunlardanumumneticelerkarlmakistenildiizaman35yzvakayaistinatedilirseneticelerekseriyaokhatalvehattamaksolur.Arzhdiseleristatistikneticelerinetesiryaparakhakikatideitirirler.Halbukimahedevetetkiksahasgeniletilirvevakalarbinler,yzbinlervemilyonlaradoruykselirsemahedeleretesiredecekarzhadiselerdeartarvebunlardantesiristikametlerimuakisolanlarbirbirle
rinifnaederekneticeninhakikatayaknolmasnteminederler.Buumumistatistikprensibiniantropolojiktetkikleretatbikedersek300insanntetkikvemukayesesiilednyannktasnayaylm Trkmilletininsomatikevsafvasatilerinitayinetmeninneclzveneyavanbirtetkikolduumeydanakar.
Netekim imdiyekadarbyleazvakazerindetetkikat
yaparak,antropolojikllerimizhakkndaneriyatyapanlardaimaayrayrneticelerevarmlardr.
Tetkikiokkolayvemebzulvakabulunmasenmmknllerdebilehenzneticekaracakvebuneticelerinahkmneirvetamimolunacakderecedeantropolojiktetkikatyaplmamtr.Trklerdeboymeselesibununengzearpanmisalidir: imdiyekadarTrklerinboyunulmeyekalkanlardan:
Weisbach 44 Kii lm bulduu vasati boy 1.64
Bassanovicth 42 " " " " " 1.66Eliseef 288 " " " " " 1.67
Chantre 120 " " " " " 1.71
VonLuschan 40 Bekta " " " " 1.66
E.Pittard 200 Kii " " " " 1.68
E.Pittard 100 " " " " " 1.67
.AzizB. 100 AnadoluTrk' " " " " 1.67,86
.AzizB. 100 RumeliTrk' " " " " 1.67,32
BucetveldeBektailerideayrbirrkolaraklenve
gsterenbulunduugibihenzTrkantropolojisihakkndaciddivebykbirtetkikilellertesbitedilmediihaldedahaince?..ilimyaparakAnadoluveRumeliTrkleriarasndadafarklarbulmayaalanlarolduunugrrz.Trkboylarnnsantimetreksurunda1,041,71farkvarken .AzizBeymilimetrezerindeoynam veoincefarklarbiletesbitekalkmtr.
BoyllerimizdeRumeliveAnadolu
Trkarasndamilimetrefarktebarzettirmeyealan
buMikrometodundatenkidinidahailerikiyazlarmzdayapacaz.
Hlsa:Trklerdehenzboymeselesibilehalledilmemitir.Hepsitoplansabinvakaydoldurmayanbumahedelerinclzlngsterdiktensonrakafaendislerihakkndakimalmatdageleceknshadayazacaz.
AhmetRza
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
13/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:13
EskiTarihte:MektepII
Geensaymzdayazdmzvehile arktatahsilveterbiyetamamendineaitolupdindenitikaketmiti.HalbukieskiYunanistan'dabilkistahsilveterbiyebircemiyetmeselesitelakkiedilipdorudandoruyaailereislerine,hkmeteaitti.
Buterbiyevetahsilesasn,Sokrattanalaneskiyunanllargzelbirruhunancakgzelbirvcuttabulunacanakaniolmular,bununiindevcutveruhuterbiyeetmeyekoyulmulardr.EskiYunanllaranazaraninsannahlkvebedenterbiyeyeihtiyacvardr.Ahlkiterbiyemusiki,bedenterbiyedejimnastikileteminedilir.
Atinaterbiyesiningayesicemiyetahlaken,bedenendrstvegzelocuklaryetitirmekti. tebununiindirkizayfvehastalklocuklarterbiyeedilmezler,aileleritarafndanterkedilirdi.
***
Ahlkvebedenterbiyesinininkiafvetekmliinseneninmutatzamanlarndamsabakalar,greler,koular,jimnastikler,atkoulanyaplr,btnbumsabakalarvekoularyzbinlercegenveihtiyartarafndanderinbiralkavehrslatakibedilirdi.
YunanterbiyesiAtinaveIsparta"Cite"lerinegreayrayrvehelerarzeder,Atina'dakiterbiye ekliIsparta'dakindenokfarkldr.BuyazmzdaIsparta
terbiyevetahsilmesseselerinianlatmayaalacam.
Atina'daterbiyeilknceailereisineaitti.Babaolunuterbiyeetmeye,onabirsanatretmeyemecburdu.Umumiyetlekkocuklarnterbiyeleriannelerineaitti.
Buocuklarbykbroyunmeydanndater
biyeedilir,sonralarocuunyetitirilmesibirmrebbiyeyebraklrd.Bunlarumumiyetleesirlerdenolupocuklarntalimveterbiyesindenziyadeonlarmekteplere,mterekoyunyerlerinegtrpgetirirlerdi.
Atina'damekteplerhususolmaklaberaberhkmettarafndanskbirsurettetefti edilirdi.Vatandalarnhususvemahremhayatlarbilehkmetmurakabesindenkurtulamazd.Hkmet,vatandalarnhareketini,kadnveerkekleringiyinilerini,detlerini,velhaslhayatlarnamteallikherhdiseyitanzimvetefti ederdi. nsanlaryalnzvcutitibarylahkmete,hkmetmurakabeveteftiinetbideildi.Aynzamandaahlkendehkmeteaitti.
Vatandalarkanunenvatanlarn,hkmetlerini
sevmekmecburiyetindeidiler[1].
***
VatannsevmeyenVatanda enbykcinayetiilemi saylr,yalmveyasrgnlecezalandrlrd.
Hkmetinkuvvetvealkasyalnzbununlada.kalmaypaile,ebeveynveevltmnasebetvehayatzerinedemessirdi.
Hkmetbtntekiltvekuvvetiilevatandalarn
umumhayataitirakleriniteminealrd.Umumhayatakaralkaszlk,enbyk iddetlecezalandrlrd.Reyvermek,intihapolunmakistemeyenAtinal,vatanda olmaksfatnkaybederdi[2].
Din,eskiYunanterbiyeveharsze____________________[1]FusteldeCoufanges,LaciteAntique,sayfa:233236[2]FusteldeCoufanges,LacteAntique,sayfa:3S533
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
14/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:14rindemsbetvefaydalbirroloynamtr.Medine'ninhars,btnvatandalariinmecburidi;Medinehars,ilhlaryannda,heraileninmstakilbirharsveilhvard.
EskikavimlerdeMedinehars,hkmetemalikolduuiktidarbahederdi.Aileharsiseinsanailesinebalardveinsanlararasndaahlakbirtesanttemin
edenbirkuvvetti,Medineveaileharsnnidamevemdafaas insalamvcutlu,salamkafalaskerlereihtiyavard.Buaskerlerindmanlarakarkuvvetliolmalarlzmdki,budaancakbedenterbiyeileteminedilirdi.Dahildevatanavevatandaaharsmuhabbetvealkaancakmusikiterbiyesiyleteminedilirdi.PlatondaSokratgibi,medineveaileterbiyesininmdafaasnikiterbiye eklindebulmutu.Musikivejimnastik..Musikiilecemiyet,jimnastikiledeordulartalimveterbiyeedilirdi.Tedrisatevvelailenezdindesonradanhususmekteplerdeyaplrd.Ailereisleri,mekteplerive
muallimleriintihaptaserbestidiler.Fakatbtnbuhususmahiyettekimektepler,okskbirsurettehkmetteftiinetbiidiler.Hususcemiyethayatndaolduugibimekteplerdedetedrisatnmerkezisikletimusikivejimnastikesasnagrekurulmutu.
***
lkmekteplertamamenhususmahiyetteolupksmaayrlrd.
"EcoleGrammaire"[3]nam
verilenbirincik
s
ramekteplerdekraat,yaz,hesapvebilhassaHomeriniirleriokutulurdu.
kincisnfolarak"EcoleChitariste"leri grrz.Bugibimekteplerderuhuntekmlveterbiyesiiinmusikitedrisedilirdi.EskiYunanistan'damusikibu____________________[3]Dr.C.Anghelescudel'Enseignemenntparticullersayfa;II
gnkmanadandaha mull,dahaafakbirifadeyemalikolupmusikikadrosunaedebiyat,felsefe,mantkvebilhassahitabetdegirerdi.
ncvesonuncuneviilkmektep eklide"EcolePalestrique"lerdir.BumekteplerdeYunanllarshhatli,salamvatandalaryetitirmekendiesiylebedenterbiyesiylemegulolurlard.
Atina'dahkimolandemokrasi e'niyetineramenzenginlikvesnffarknnocukterbiyevetahsil eklizerinetesiriinkrolunamaz.Fakirlerinocuklarkraat,yazvehesaprenmekleiktifaederlerdi.
Zenginocuklarise,ilkmektepleribitirdiktensonratahsilveterbiyelerinin zekvevcutlarnnintiafveterbiyesiiin,fen,felsefe,hey'etrenirler,bilhassabedenterbiyesinefazlaehemmiyetverirlerdi.Yksektahsilgayesiniihtihdafedenvemasraf"site"tarafndanteminedilengimnazlarda,reitolan
vatandalarokutulurdu.
Atina'dagimnazvardki,"Academie,Licee,Sinosarge"atlarnalrlard.Bugimnazlarnbirksmreitvatandalarnbedenterbiyesinehasredilmiolupdierbirksmdavakitlerinidaimaburadageiren1820yandakiAtinallaratahsisedilmiti.Bunlarevvelbedeniterbiyemmareseleriniikmalettiktensonradierdersleritahsilederlerd.
Zamanla,bu ekildekiparasztahsilveterbiyemesseseleriihtiyalarayetmedi.Hitabet,fenn
mnazara,ilmibeyanveSophistique"[4]tahsiletmekisteyengenler,mtehassshocalarnkrslerinnekomakmecburiyetindekaldlar.____________________[4]Mantkilmininsafsataksm.
SafaattinRza
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
15/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:15
Trkler'deAileninTekmlveBunda"Kadn"KitabDedeKurkut'taki"DirseHanoluBuaHanhikyesi"debizekadnveailehakkndaepeymalmatveriyor:
OuzlarnhanBayndrHantertipettiibirziyafetteak,kzl,karaolmakzereotak(adr)diktiriyor.Oluolanlarakotaa,kzolanlarkzlotaa,olu,
kzolmayanlarkaraotaaaln.nkolukzolmayanlarAllahlnetlemitir.Bizdelanetlerizdiyor.
***
BuradaTrklerinocuanekadarehemmiyetverdiiniveerkekocuunkzocuktanstntutulduunugryoruz.Erkekocuunkzdanstntutulmashi pheyokkiTrklerinaskeriahlkveseciyelerininbirneticesiydi.Ouzbeylerinden"DirseHan"nolukzolmadiinkaraotaaatlyor.Sebebinisoruyor.BayndrHan'nadamlarsebebini
sylyor.DirseHanmteessirolarakevinegeliyor.Karsnaryorve ylehitapediyor:
BergelgilbaumtahlevmtahlEvdenkupyryendeselviboylumTopuundasarmaandakarasalumKurutuyayabenzeratmakalumKoabademsmayandarazlumGzalmasnabenzeralyanaklumKadnumdiremdlem
***
Buifadekarsnaaknvehrmetinigsterir.Fakatbirazsonrakzyorvekarsnadiyorki:"Hankz,yerimdenkalkaymm?Karapulatklcelealpbankeseyimmi?Hankzniinocukdourmuyorsun.Syle!yoksasanafenagazapederim."
Halbukikarsonuteskinediyorvediyorki:"Dirse Hanbanakzma,acszlersyleme.Yalnzbirziyafetver,alardoyur,plaklardonat;belkibirazhayrlduaederdeAllahbizeocukverir."
DirseHankarsnndediigibiyapyor.Hakikatenocuklaroluyor.Buocuutayalaraveriyorlar.
Demekkiasilzadelerdebuusulvard.Sonrabuocukonbe yandaikenBayndrHan'nbuasnldrerekOuzbeylerinintahsisinikazanyor.Ouzbeyleri"DedemKurkutgelsin.Buolanaatkoun.Babasndanbeylik,tahtistesin"Diyorlar.
DedeKurkutgeliyor.Olana"Bua"adnkoyuyorvebabasndanbeylikalyor..
Bundandagryoruzkiocukbirkahramanlkgstermedenisimalamyordu.Zatenbununbyleolduunubakayerlerdenderenebiliriz[1].
Bununlaberaberocuunkusurlarndanbabasnnmesulolduunuanlyoruz.nkBuakusuriledidiyeDirseHan'ayalansylediklerizamanDirseHanolunuldrmeyekalkyor.
"KazanBeyinoluUruzBeyinesir____________________[1]BunubizetarihmenbalarhaberverdiigibiDedeKurkudkitabnndierbiryerindede ylebiribaregryoruz;"Olzamandabirolanba kesmeden,kandkmedenatkomazlard.S.39.KezaDedeKurkut'taki
"BamsiBeyrek"hikyesindedeBanisiBeyrek15yandaikenbabasnnmalnyamaedenkfirleritepelediktensonraatalyor.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
16/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:16
olmas"hikayesindedeKazanBeyolunadiyorki:"Sen10yanageldin.Ba kesmedin,okatmadn,benlrsemtahtmsanavermezler.Bununiinalyorum."
KadnlarndaerkeklergibicengvervekahramanolduklarnyineDedeKurkut'unmuhtelifhikyelerindenreniyoruz.Mesela;"BamsBeyrek"insevgilisi"Banuiek"deBamsBeyrek'leatyartracak,okatacakvegreecekkadarkahramanvekuvvetlidir.
***
Keza"KanTural"nsevgilisiSelcanhatundaBanuiekgibikahramanvecengverdir."KazanBey"esiredilenolu"Uruz"ukurtarmakiinOuzlarlaberaberktzamankars"BurlaHatun"daberabergelir.
***
Burayakadarsylediklerimizdenbirneticekarmaklzmgelirse:
Trkmitolojisinegrekadnbirilhammembadr.Dnyannyaradlnabilekadnsebepolmutur.
Ailelerde mevkiierkeemsavidir.ocukluailelerdahamakbuldur.
Erkekocukkzocuktandahastntutulurdu.ocukbirkahramanlkgstermedikeatalamazd.Atszkalanocuklarmirasanailolamazlard.Kadnlardaerkeklergibikahramand.Hattabazkzlarboylerekizdivaediyorlard.
Fakatkocalarnasadktlar. cabndaonlaracanlarnvermektenekinmiyorlard .Bunamukabilkocaszerindekihkmvenfuzuokbykoluyordu.
Vekzlaerkekbirbiriniisteyinceevleniyordu[2].
(Bitmedi)____________________[2]Edge Tohtam destannda"ahDemirHanyani"AksakTemr"kznkarankahramannelindenkurtarpgelen"Edge"yeverir.Evvelbirziyafet
yapar.Sonraolanaverir.Kzdelikanlya"Benialdnm?'der.Olan"Aldm"der.
stanbulKzLisesiFelsefeStajiyeriMehpareNihl
Trk ilerisilerimizikorumakmillborcumuzvevazifemizdir.
Medeniyetinilerlemesi,ilerinmakinelemesi,cemiyethayatiindebirdeiisnfmeydanagetirdi.
Bizimgibiiktisadhayatgeriveiptidaiolancemiyetlerdehenzbykmakinelerdevribalamamtr.Binaenaleyhykseksermayelimesseselerdebykfabrikalarda vemadenocaklarndaalanyksekmevcutlubirameleordusuyoktuk.Fakatbugnmevcutolankkfabrikalarmz,tektkalanmadenlerimiz,iptidamaddelerimiziileyenimalthanelerleinkiafiinalangemiciliimizvebundansonrahususiehasveyakksermayeli irketlerilerindealaniilerimiz
var. imdiyekadariilerinhayatlar,yaaylar,shhatleriverefahlarileuramaksosyalistlerin,enternasyonalistlerinvedahabilmemnelerinmegalesigibigrnrd.Fakatbualkaherkesten
ncemilliyetperverlerin vazifesivemefkresdir.BizTrkmilliyetperveriyiz.Trkiisininhayat,haliveistikbaliileuramakonunstraplarnakatmakveonunihtiyalarnduyarakkorumayaalmak,veonlarazararlolan eylerlearpmakborcumuzdur.
Memleketimizdeiilerkendihallerineterkedilmilerdir.Onlarykseltecekveonlarorganizeedecekvehaklarnarayacakcemiyetlervegazeteleryoktur.Zamanzamaniiyeolanalkavetema
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
17/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:17
yllersosyalistvekomnistlerdengelmi,bunlarda iiyiykseltmekverefahakavuturmaktanziyadekendipropagandalaryolundaonuistismaretmek,avutmak,ayaklanmak,ayaklandrmakyoluntutmulardrEeramelemizdedebunlarkarbirtemaylgrmsekbubizimkabahatmzdr.Uzatlmayanelsklmazvenihayetsuyadenylanasarlr.
Cemiyetimizdetuhafbirruhhaletvardr. ilerinstraplarve
ihtiyalarileura
dr.Hastalklarnabaklr.Yevmiyelerimaa halindevemuntazamkar.Mesaileridehaddenardeildir.Bunlaradahaziyadememurlam amelediyebilirizki,bugnmevzulunuzonlardeildir.
Aslikincizmre,yerliveecnebi irket,fabrika,imalathaneleremrinde,bykkkgemikumpanyalarndaalaniilerdir.Bunlardanekserisinintatilvemesaisaatlerimuayyendeildir.Ktzerindegsterilen
Dalar
Bamda,salarmkardr.Delirzgrlarmvardr,Ovalarbanaokdardr,Benimmeskenimdalardr.
ehirlerbanabirtuzak,nsansohbetleriyasak,Uzakolanbendenuzak,Benimmeskenimdalardr.
Kalbimebenzertalar.
Heybetliterkular,Geyakndrbalar,Benimmeskenimdalardr.
Yarimiellere,verin,Sevdamyellereverin,YelleribanagnderinBenimmeskenimdalardr.
Birgnkadrimbilinirse,simazaalnrsa,Yerimsoranbulunursa,Benimmeskenimdalardr.
SabahattinAli
mayenternasyonalbirpropagandagibitelakkietmekhastalbizearzolmutur.
Btnacl,plaklvesertliiilesyleyebilirdikki,Trkiileriherkestenherzmreden,herpropagandavemefkuredenncebizimmalmzcanmzveistikbalimizdir.Trkmilliyetperverlerieersamimivehakikimilliyetperveriselerbubakmszvehamisizkalm insanlarnhayatlarvestraplarileuramayamecburdur.
***
Memleketimizdeiilerimiziikizmreyeayrabiliriz.Birksmdevletbtesiileveyaonamlhaksermayelerlegeinen
messeselerdealanlardr.Bunlarnmuayyenistirahatvetatilzamanlanvar
mddetlerekseriyetlevemteadditbahanelervetedbirlerleatlatlr.Bunlarniindeaylarcadenizzerindegezipizinalmayanmakinistler,kaptanlargnde1213saatalmakmecburiyetindebulunanustalar, ofrlervardr.
***
Hastalkllariseitenkmalarnnentabitelakkiedilenfelketleridir.Bunlarnkadrolarndaihtiyatehasolmadiinherkanhastayerinebirsalaminsangirervehalbukiheriininbirailebabasolduunuvebukkyuvalardanmilletimizinistikbaliniyaratacakocuklaryetieceini,buinsanlarcemiyetinumumhayatiindegngrmezesirlerhalindebrakmamaklzmgeldiinidnmemizlzmdr.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
18/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:18
Milletmeclisimiz,biri kanunukartarakmedenistikbalimizin temeltalarndanolanbuinsanlarnhayatnverefahntanzimetmektegekalmtr.Artkgeecekvakityoktur. kanunukoykanunuileberaberkmalidi.Buyaplmamtr, uhaldeyerliveecnebi,byk,kksermayelerelindehimayesizyaayanrkdalarmznher eydenncehayatlarnntanzimilzmdr.
Gnler,aylar,vehattasenelerceyp
ranarakaltktansonraenksabirhastalkyzndenfakiryuvasndaalklapenelemeyemecburolankankardelerimizbulunduunuhatrlarkeniimizszlamal,kanamalveonlariinuramayenbykvemillbirvazifetelakkietmeliyiz.
Bekliyorveumuyoruzki,milletmeclisibudevredebumilliyetperverlikborcunuyapsn.
Demirci
SeyahatNotlar(Abantdannenykseknoktasolan"ErenlerDoruu"nda,hocamZekiVelidiBeyle,uzaktaihtiamveazametleykselenKroluDa'nseyrederken,gelecekseneoralarakadargitmeyikararlatrmtk.ZekiBey stanbul'adndktensonra,Mudurnu'darendimki,Bolu'nunarambanahiyesininyaylalarndanbirouKrolu'nunyamalarndaimi.aramba'yazatenoktanberibiryolculukyapmak,oradakidostlarmgrmekniyetindeidim.Buhaberbeniiyiceteviketti.
***
KroluveAlaDa mntkalarndagezerkengngnnekaydettiimnotlarburadahulsaedeceim.Topladmmalmat,buhulsalardandahamufassalolmaklaberaber,tambirtetkikolmaktanokuzaktr.Benimmaksadm,dahaziyadeumumhatlarylabugzeldalartantmak,veburalardaherneviseyahatlaragenleriteviketmektir).
13Temmuz1931.Saat9,30da,arambapazarnagitmekteolanbirnalbantlaMudurnu'danhareketediyorum.Cenubuarkyadoru,dalararasndan,aralarbirerikiersaatolan ukylerdengeiyorum:Babas,teren(etinren),Sral(buradaCenevizlerzamanndankal
masrabrsaraybulunduurivayetediliyor.Buefsanebertaraf,Sral'nnmhimbirservetmenbavar;ocivarda,hibiryerdebulunmayankesifkayalklardandeirmentayaplyor.Fakatbuileuraanbirtekustabulunduundanfaaliyetpekaz)
SralCuma,Saat16'daKsem'evardk.Takipettiimizyolhepdalarzerindengidiyor;kylertepelerde,veyaufak,darvadilerde;ormanlarhenzufakamlardanmrekkep;mamafih,zenginvebykormanlarolmakistidadngsteriyorlar. KsemDeresi:muazzamkayalklariindengeerek,imalcenupistikametindeakanAlaDa suyunakaryor.AlaDa suyu,AlaDansularnSakarya'yagtrenderedir.BusuyutakibenAlaDametekleriboyuncagidiyoruz.Saat18'de,dereninsolyakasndakitepelerden,dahadorusuyamalardanbirindeki"Kozyakas"kynegeliyoruz.Kozyakas(Paphlagonia,1250m.)benimmisafirkalacamAhmetveAsmBeylerinkydr.AhmetBeyinoluHfz,benimeskimekteparkadam,banaKrolu'na
yapacamyolculuktarefakativadediyor.
***
arambaovas,Kozyakas'ndantamamengrnyor.Buova,AlaDa'n,SivriTepe,DelikliDa,KelTepegibiyksekliklerinin birletiivadilerdenm
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
19/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:19rekkep.AlaDa suyununam olduuvadiesasarazisinitekilediyor.Buvadiyi,PaphlagoniamellifiRichardLeonhardt,1899'dakiseyahatnda,BeykazasndanBolu'yagiderkentakipetmi,vekozyakasndangemitir;bukydensonra,Bolu'yadorutakipettiiyolkozyakasnnyaylayoludur(bilhare,Krolu'ndandnmzdebizdebuyoldangeldik).KydenKrolugrnmyor:geride,
imaliarkistikametindekalyor.KyncenupistikametindeboydanboyaKaraGevi dalar,garptandoru,AlaDa suyuvadisinekadaruzanyorlar.
***
14Temmuz:Sabah10'da,Kozyakas'naikisaatmesafedekiSolaklarKy'negitmekzerekyoruz.AlaDa'daninensularbuyamalardagzeldereleryapyor.Bunlarntopraokmnbitolmaklaberaber,manzarakayalkvehain...KylereyaknyerlerdeMudurnu'nunAbant,ElmalveIlca
kylerindeolduugibigzelormanlaryok.Solaklar'agiderkenbuderinderelerdengeiyoruz.Asarderesibunlardanengzeli.Buderelercevizaalaryladolu;arambaokgzelcevizyetitiriyor.Fakatsonzamanlardabuasrlkmuhteemaalarmahvoluyor:paraszkalankylengzelaalarnazam2030lirayasatyor.BufiyatagidenaalarndahaGeyveistasyonunda400lirayaverildiinisylediklerizamanhayretettim.Aslgaribi,kyl,byleyokpahasnaaalarnsatmakiin,sonzamanlardahkmetinaldtedbrler
zerineaalarnkesilmesinemniolanziraatmemurlarnaparayediriyor,veaalarnnmahsulvermediinedairtezkereleralnyormu.Bugibihadiselerikylnncehaletivesairegibibeylikformllerleizahetmeninnekadaryanl olduunu,bunlaranlatankyl,fenalnvezararlarnbildiihaldebirkaaacnabylekymaamecburokluunusylediizamanbirdefadahateslimettim.
Tccarlarninsafsznispetsizliklekylyistismarettikleriiinzatenkymettendm olanmahsulnhemenhemenhimesabesinedtbusenelerdekylnnenmitsizarelerebavurmasnaamamaldr.
***
Solaklar,muazzambirtabutuandran"DikmenBurnu"ismindekitepenindibinde,dimdikstunlarabenzeyenkayalklarnglgesindegzelbirky:bucivardaoktesadfedilen"gavurevleri"negittik.
Kayalarniindeoyulmu olanbuhcrelerdenbirindeyunanharfleriylebazyazlardavar.
***
YayladabulunanAhmetBeybugndnd,buakamevde,birkakylytopladk;Krolu'navesairhikyelere,kylereve,yaylalaradairmalmataldm.
PertevNaili
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
20/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:20HalkBilgisi
Sinop'taAtlarveAtlarlalkadardetveTelkkilereAitNotlar
Sinopvemuhitinde,doanocuklara,hemenhertaraftaolduugibi,ekseriyetlepeygamber,esbapvemarufevliyaatlarverilir. ukadarki,malmolanbuArapisimleriharicinde,bilhassakylerde,zTrkebirtakmerkekvekadnatlarnasksktesadfedilir.
te,bizimburadazikretmekistediimizbilhassabuksmadahilolanatlardr.Binaenaleyh,mahalliTrkatlarndantesadfvetespitedebildiimiz"30"kadarismibervehitikaydediyoruz.
Erkekatlar:Kuzu,koyun.akr,Bekta [Bekda]Dursun,Durmu,Durak,Satlm,yava,Emr.
Kadnatlar:Dudu,Kezban,Duday,Ay,Yldz,Sultan,Beyaz,Turcafan,Turcu,Eyna,Dnd,Sat"ato"Ezine,Kumru,gll,Mavi,Arzu,Elvide,Yakut,zmrt.
Mahallerkekvekadnatlaryannda,aynmahiyetihaiz,birok"ailelkaplar"davardr.Bulkaplarnhemenhepside,kezalik,zTrkekelimelerdenibarettir.Binaenaleyh,tarihvelisannoktainazarndantetkike ayanbirmahiyetarzetmekteolanmezkrlkaplararasndansetiimizkrkkadarndaisimlerinsonunaeklemeyiifaydalbulduk,bulkaplarunlardr:
Tabo,Yatuk,Kabraz,alk,Gkmen,Gke,Oru,Muslu,Kolak,Dizdar,Kala,apan,Arkun,ingil,Gen,Gkn,Dangaz,Civelek,Havzar,Silki,Sako,atr,Kyd,Bee,Yrk,Gndzl,Kkr,KepelCaca,kzTangal,Kran,Koda,ArnGptel,Yava,Kaya,Aydn,Tatar,Kaar,Ellialt,Altm drtOullar[Busonikiailenindedeleri
yenieriortalarnamensupolduklarndanmezkrailelerbusuretlelkapalmlardr.]
usuretle,mahalliatveailelkaplarnnksacakaydndansonraisimleretrafndamevcutdetve
telkkilerinizahnageiyoruz.
Yenidoanocuklaraisimvermekmerasimetbidir.ocuun,doumdanyirmidrtsaatveyagnsonradedesi,babasyahutdaakrabasarasndanintihapedilenbirzattararndankulanaezanokunur.Ezannhitamnmteakipkulanaismin"..."drdiyefsldanr,vebusuretleadtaklm olur.ayet,ailesiiindebuiiyapacakbirimevcutdeilse,butaktirdekomubirhocadavetedilir.
Ezanokuyupisimverecekzatapdestalr.ocuk
kundakl
veyz
rtl
[duvakl
]oldu
uhalde
bunun
kucanaverilir.Buzatda ayaktaolarak kbleyekardner,sa kulanaezanokur,solunakametsylerveadntakar.Eerbir ahsn,ocukikenkulanaezanokunmazsao ahsldvakitkabirde"talknteklim"!duyamazm.
smverenzathoca isekendisinemendil,havluveyaparagibibirhediyevermekdeusuldendir. simkoymakiingelenzataayrca,misafiretiesnasnda,kahve,lokumveya ekerikramedilir.Doumdansonra,ocuaisimverebilmekiinaradanezanvaktigemesilzmdr.Ancak,buezangetiktenyirmidrtsaatveyagnsonraisimverilebilir. simverilmesi yi,fenaolabilengnvesaatlerhakkndabirtelkkimevcutdeildir.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
21/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:21Kylerdeattakmamerasimidahabasittir.ocukdoduktansonra,hocayakniseogn, deilseertesignbulunurveezanlaberaberadkonulur.
Doanocuklarabiri"HasveyaEzanad"dieride"gbekad"olmakzereikiisimverilir.Bunlardanezanadbeyangeenmerasimletaklandrveekseriyetledebuatmuteberolupocukhayatndabu
isimlearlr.
Gbekadnagelince;buda,ocuundoumunumteakipebesitarafndan,erkekise"Mehmet"kzise"Fatma"gibibirisimlegbeikesilirkentaklandr."Gbekad"ocuunilkaldattr.Ebehanm,ocuungbeinikeserken,gbekadolarakverdiiismiailesinesyler.Bazan'aneperestailelerocuklarmgbekadiletevsimvebunuebesininvermi;olmashasebiyledeuurluaddederler.
Kabirdetalknverilirkenllergbekadyla
carlrm.Buitibarla,biraileningbekadnbilmesidemutlakalazmm.
ocuklaraverilecekisimleriintihapetmekhakk,dahaokaileninenmsinolanna bykbabaveyaannesine aittir. ayet,bunlaryoksabutaktirde,babasocuunadmbizzatintihapeder. ukadark,bukabilailelerde,bazanisimintihabzevvezevceninmterekbulularylaolur.Bununiinde,ocukdomadanevvelerkekveyakzolacanagrebabasbirerkek,annesidebirkadnadhazrlar.ocukdounca,erkeksepederinin,kzisevalidesinin
intihapettiiisimkonulur.
simler,ekseriyetleecdatatlarndanintihapolunur.Slleadnnkaypolmamas,bilhassaeski,dindarailelerarasndaehemmiyetlenazardikkatealnr.Bazailelerdoanocuklarabykbabasveyaannesihayattaikenbunlardanbirininadnverirler.
Kylerde,buusulmevcutolmaklabera
berbabaveannelerinkezalikhayattaikenocuabizzatkendiatlarntaktklarvakidir.Buatveride,biraileninocuuyaamaz,lr.Binaenaleyh,ailesiocuklaralismikonulduundanyaamadkanaatinitar. teozamanbabaveyaannesidoanocuakendiadnverir.Busuretleocukyaanm.
kilad,mesel:birzevvezevceninherikisininde
vefatetmi olanpederveyavalidelerininisimlerimterekenbirocuataklmaz,vebuiyitelkkiolunmaz.Arbasar,ocukyaamazm. ukadarki,bylebirismitayanbirocuktamevzubahsolursa,ozaman"adylageldi,adylaokyaasn,dedeveyaninelerinintoprabolmekncennetolsun"denilir.
Birde,ocuklaraverilenatlardoduuzaman,gn,aya[kiumumiyetlearabaylardr]greintihapedilirve"adylageldi"diyemezkrisimtaklr..Muharremayndadoanlara"Muharrem"Safer'de"Safer"Recep'te"Recep" aban'da"aban"Ramazan'da
"Ramazan"vebayramdadoanlarada"Bayram,Kurban"atlarverilir,Birocuabusonatlarmterekenverilmez.Ancak, ekerbayram'ndadoanlar"Bayram"veKurbanbayram'ndadoanlarise"Kurban"isimleriyletevsimolunurlar.Rabilevvel'dedoanlara,kzerkektefrikedilmeksizin"Mevlt"adverilir.
Gnvezamanagretaklanatlaragelince,bunlarda,cumagn"Salavakti"doanerkekocuklara"Selmi"aynigndedoankzocuklarnabilhassakylerde"Eyna",sekervaktidoankzlara"Seher"Sal
gndoanlaraerkekse"Salih"k
zise"Saliha"arifegndoankzlara"Arife"erkekocuklarna"Arif"kadirgecesidoanerkeklere"Kadir"kzocuklarnada"Kadriye"atlartaklmaktanibarettir.
Uzunmddetocuuolmayan,yahutolupdayaamayanailelerin,doanocuklarnaisimseerveverirkenriayetettikleribazan'anelermevcuttur.Mezkuran'anelerhulsatan unlardanibarettir:
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
22/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:22ocuuolmayanaileleryatrlardandilekdiler,bunlarakurbanadar.ocukdounca yanagirmedenyatragider,adanicraedervebunuorayasatar.
Bununlaberaber,bazyerlerdede""Satta"mevcuttur.Buta ziyaretedilir.Ziyarettensonra,dedeninhimmetiyleocukolurmu. tegerekadakvegerekziyaretsuretiyledoanocuklara,kzolursa
"Sat"erkekolursa"Satlm"adverilir.
ocuuolupdayaamayanaileler,kezalikyukarkian'aneyegrehareketetmekleberaber,aynzamandaisimlerindelletettiimanalardandaistianeederler.Doanocuklarna"Dursun,Durmu,Durak,Yaargibiatlartakarlar.
Birde,bilhassakylerde,biraileninyekdierinitakibeniki,kzdoarvedrdncdoanocukdagenekzolursa,butaktirdesonkznad"Dnd"konulur.
Butesmiyede,kznolanadnmesinitemenniyematuftur.Binaenaleyh,buisimverilmekleondansonradoacakolanocuk aileninarzusuvehileolanolurmu.
Bumuhitte,atszocukmevcutdeildir.Herocuunmuhakkakbiradvardr.Birocukancakyirmidrtsaatveyagnatszkalabilir,badehu,birisimletevsimedilir.Yalnz biztesadfedememekleberaber Pi'lerinadyokmu,bugibilerede,babasbilinememesidolaysyla"kimden,kimdencik"diyebir
isimtak
l
rm
[MevltH.].
simler,bazanocuunakl,ahlkveistikbalizerinde,husultemenniedilen,tesirleregredeintihapolunur.Butelkkiyenazaranmesel;ocuklar"okumu olmas"iin"Zeki""halkolmas"iin"Mazlum,yava"gibiatlarlatevsimedildiklerigibi,kezalikbirocuundoktorveyamhendisolmasiindeailesikomuveyabildiklerindenbirdoktor,mhendisinadnkoyar.Busontevsim eklide,ocuunistikbaldebunlargibibirmesleksahibiolmasnte
menniyematuftur. Halkarasndaisimlerinanlmaskeyfiyetidekayda ayandr.Bumeyanda,hayattakidostlarnatlaranlrken"Allahselmetversin,mruzunolsun" ayetvefatetmi mslmanbirdostunismimevzubahisolursaozaman"Allahrahmeteylesin,Mekncennetolsun"eerbudostbirHristiyanisebutaktirde"Toprabololsun"denilir.Vefatetmi birdmanveyaherhangiktbir ahs
ismianldvakitte"Hortlayasca,Sngtebremesin"gibibirtabir,ekseriyetleisimsylenmedenevvelveadetabirtekerlemekabilinden,dermeyanolunur.
Birde;birmeclistebirlismiyadedilirkenoradaayetlileada birkimsebulunursaozaman"oyattkaAllahsanamrversin"denilmekusldendir.Aksitaktirde,nezaketsizliehami,hattafenabirfikrezahipolunur.
simleretrafndazikre ayanan'anelerdenbiride
"atdeitirmek"tir.Atdeitirmek;Firdevs,Melek,HuriyeveKadriyegibihalktelkkisinegre"Bykvearisim"tayanbirocukveyamrahikinbuismi"kaldramamas,gtrememesi"dolaysylabununbakabirismetebdiledilmesidir.
Tebdilkeyfiyeti,ayrbirmerasimetbiolupocuunekseriyetleza'famkveyaakl,asabibirhastaladuarolmaszerineicraedilir.Bununiin;birfrnyaklr,ekmekhamurututulur.Buhamurdanbiriocuunadyladierleridebilfarz kzveyaerkekolduunagre Hasan,Hseyin,Aye,Fatmagibi
isimlerletefrikedilendrtadetpideyap
l
r.Mezkrpidelerpiirilmekzerefrnaatlr.Bunlardanocuunisminitayanpidekabarmaypmesel,HasanveyaAyeadtaklanpidedahaokkabarrsaderhalbukabaranpideninismioocuakonulur. usuretleevvelkiisminyaramadveaynzamandaocukiinhangiadndahamuvafkolduudaanlalrm.Butebdildensonraoocukveyamrahiktemptelolduuhastalktankurtulurmu.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
23/24
www.atsizcilar.com
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:23
Sinopvemuhitindebazisimlerintelffuzitibarylahaizolduklarhususiyetvebumeyandaisimlerlealkadarbirkatabiratdabubahseilvetenkaydediyoruz.
Telffuzhususiyetler;"R"ilebalayanisimlerinevvelinebir"E"ilvesi;"I""H"ilebalayanisimleriniptidasndakiharflerinhazfveyatebdili,birksmnndaihtisarveyamahalliveyegreuydurulmuolmasndanibarettir.
BirincimaddedahilindeErcepIrecep"Recep"remazan"Ramazan*Simail"sma
il"SeyinFseyin"Hseyin" rbam'brahimZaliyeZalike"Zeliha"Fedime,Fadime,Fati "Fatma"Mirtat"Mithat"Mamet"Mehmet"Mrfet''Mrvvet"Amet"Ahmet" yip"Eyp"Ayik"Aye"Hatcik Hati"Hatice"Hurik"Huriye"Halik"Salih"Gli"Glman"balcalarntekileder. kincikadroiindede"ad,sanbatasca,adylagelmek,adylacokyaamak.HasveyaEzanad,gbekad.Atkoymak,atvermek,attakmak,adnkomak,ada,adnkaybetmekile"adktdokuzainmezsekize"darbmeselinizikredebiliriz.
M. akir
CemilSena Estetik1(stanbulKanaatKtphanesi);300SayfaSan'atfikriyatsahasndamillktphanemizinnekadarfakirolduumalmdur.
ZiyaettinFahri[1],Hasanlibeylerin[2]dorudandoruyaestetikeaitpekkkkitaplarile(YrjHirn)denHseyinCahitbeyintercmeettii"SanayiiNefiseinMeneleri"[stanbul1925]nameser,MustafaSekipbeyinBergson'unhadsfelsefesiiletemastakibirikimakalesigibikuvvetlibe onmecmuayazs,venihayet,lisanmzatercmeedilenbirkafelsefkitaptakisan'atsahifeleriezcmlezzetbeyintercmeettiiitimaiyatkitabndaitimabediiyatatemasedensonksmyegnektphanemizitekilediyordu.Bizzattercmeettiimmusikibediiyatnaaitbirkamakalebirkenaraalnrsa,san'atmntesiplerimiziindekendiubelerininhususbediyatnaaitgarpneriyatndaniktibasvetercmeleryapanlarmzhigrlmedi.
Mimar,musikimecmualarmzbuyoldabakalmnevakitneriyatyapacaklar!
te,busradakanmuktedirfikirellerimizden
__________________[1]ZiyaettinFahri,Bediiyat, stanbul1927[DevletMatbaas].[2]San'atMsahebeleri.H.li, st,1923.[DevletMatbaas].
CemilSenabeyinkitab, her eydenevvelyoksuzluutenkitedici,mevzuunmuteberkitabyatngstericibireserdir.Kitap,birmektepmanelideil,iinmebadisinkavram olanlaramahsustur;encanlestetikmaddelerinitevsiealanmakalelerdenmrekkeptir.Cemilboy,san'atlaokuram,onubilfiilduymu,nk iirleryazm birsan'atkrdrda... Onuniin,eserinehkimolan ahs,spritualistebirmanadavardr.Husussan'atbediiyatilealkadarolanlardaiindebazistifadelitefsirlerbulacaklardr.
***
Muhakkakbirsurettekusuraramakvegstermeklzmgelirse ahsbirkanaatolarakderimkibirazfazlacailimspeklasyonuyaplm [kilimiiniyi,fakatartistiinfazladr],pratikgrlereazyerverilmitir;mesel,gzelinfelsefesizerinde
muvazeneyibozacakderecededurulduuhalde,biryaratcsan'atkreseriniyazarkenilhamve uurmenbalarnekuvvettealyorlarvehersan'atubesindeaynnispetlerisaklyorlarm?Saniyen,tekevvn,hayat artlan,gayeleriitibarylasan'atubeleriarasndakibenzeyi veyaayniyet,vetezatnoktalarnelerdir?V.S...oktemenniederizki,CemilBeyarkadamz,ikincibircilttebumaddelerede
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 7
24/24
Say:7 ATSIZMECMUA Sayfa:24
dokunsun:san'ateserinin,el akakta,parmaklaruzunsalarnperiankvrmlararasndadolaarak,mehtapveyabiriftgzelgznsahharbaklaraltndadomadn,umummektepmalmatnndabuieyetmeyecei,san'ateserlerinintekmltarihiiindengeerek,yaplmlartekrarlamaktan mmknmertebekanlarak,veeskilereyenilerkatarak,ancakorijinalicat ahsiyetiedinilebileceini,vetekniksan'atlarnicadatekaddmedenuzunbirtekniktahsildevresibulunduunuanlatsn,iindebulunduumuzhazrlkdevirdebenancakbylebirestetikkitabnnmefkrecikymetineinanacam.
***
Bukkvetelfisiniikincibircilttegrmekistediimizbunuricadaederizeksiklikbertarafedilince,eser,fevkaldebirhadsedir.Eserinmefkuresisan'atkrtefekkrealtrmakarzusuolduugrlyor.Mellifhertrlteekkrve
takdirlerehakkazanmtr.
KsemihalZadeMahmutRagp
NeriyatTarih:AhmetRefik,MimarSinan,KanaatKtphanesistanbul1931;72a.50k.
***
ocuklaratarihkitaplarserisi;Sokullu,AhmetHalitKtphanesi, stanbul1931;44s.25k.
Ayniseri:Kanijegazileri,AhmetHalitKtphanesi,stanbul1931,72s.25k.
HalilEtem,TopkapSaray,KanaatKtphanesi,stanbul1931,61s.50k.
ZeyneloluCihangir, irvanahlarYurdu,CumhuriyetKtphanesi, stanbul1931,192s.75.k.
ktisat:M.BelinM.Ziya,Trkiveiktisadtarihihakkndatetkikler,Devletmatbaas, stanbul1931,
VIII+309s.85k. evketSreyya,CihaniktisadiyatndaTrkiye,MlliktisatvetaaarrufcemiyetiAnkara1931;160s.150k.
BirSes
K NAME
Gen airlerimizden"drisAhmet"ve"Ziya lhan"Beylerinbukk iirkitabinitavsiyeederiz.Bumemleketeyabancolan"Kzlrya"larnhasretiniyazan"Enternasyonal"yani"vatansz"ve"milletsiz"naralardinlemektenusananlarbukkkitabnyapraklararasndabizimsevinlerimizi,bizimelemlerimizi,bizimgururumuzubulacaklarvekuvvetlisan'atparalarnatesadfedeceklerdir.Duygusunuvezevkiniyabancsan'atlarakiralam olanlardinlemeden,yalnzkendizevkiniz,kendiduygunuzlabu iirleriokuyunuz,beeneceksiniz.
Bizegryollyanokuyucularmzateekkrederiz.Bunlarsrayakoyduk:basacaz.Yalnz,bu iirlerinsaysokvemecmuamznyapraklarazolduuiin