Arthropodes associés à la culture cotonnière au Tchad...
Transcript of Arthropodes associés à la culture cotonnière au Tchad...
1’. Silvic, Ci. Iklvwr. .f.RI. hl;ildc\ (‘01. Fih. Trop.. I WI. vol. XI .lV. 1’;lsc. -i - 775
Arthropodes associés à la culture cotonnière an I’chatl : ravngeurs, prédateurs et parasites
1’. Silvic :I:. Q. Iklvarc +Ek ct J-M. Malclcs :k:k
:p Iltllcllllolupislc. Sl:llion IRC'I‘. I$l' 1. ANIl:-MONO. ‘l’O(i0. :lcili Elllr,li~oloeistcs. I.;htwatoirc II~ I%uni<liqw. (‘IRAI). HI’ 50.35. .LKl37 MON’l’l’lil.l.IIil~ (‘lil)liX 1. I.KAN(‘li
Les auleurs dressent la liste des Arthropodes (/Icariens, Di- plopodes et Insectes) préalablement signalés sur culture coton- nière au Tchad ou relevés par eux-mêmes au cours des années 1984 à 1987. Les études entreprises ont permis de recenser pour la première fois dans ce pays 51 espèces et 24 genres.
Les principaux déprédateurs des organes fructitéres sont les
Lépidoptères Helicoverpa (= /He/iof/7is) armigera, Diparopsis wafersi. Earias biplaga, alors que les chenilles de Sy/le@e derogafa constituent les déprédateurs phyllophages les plus importants.
Les insecles piqueurs-suceurs majeurs sont les pucerons Aphis gossypii et les aleurodes Bernisia fabaci. La plupart des données concernant les parasites au Tchad sont originales.
-- MOTS CLES : inventaire, Arthropodes, ravageurs, prédateurs, parasites, cotonnier, Tchad.
--. -
Introduction
La description tics principaux ravagciws tic la culture éb5 poursuivi clans cc pays, au cours des ;mnc!cs 1984 il cotoniii~rc clans la wnc sul,s;iliel,iciinc cl clc Icur hiologic 1087, :il’in clc compl~tcï Ics c~~niiniswiicw sur li l coriiposi-
;I I’ilit I’ohjct ~‘OLI\~I.;IC_CS VZ~LIIC’S (I’ISRSON, Ic)S8 : RIP- lion spCciIïquc tic In I’ciiinc cl+r~cl;~tricc ou occasicmncllc-
I’liR CI C;liORC;I”, 1965). ment renconlr6c SUI‘ la planle.
En AI‘riquc C’cntralc. ;III ‘I’chatl. Ics prçniiCrcs obsçrva-
tiens tic In I’~LIII~ li6c ?I CC~~C culture SO~I ccllcs clc MON-
TEIL ( 1934) conil~lFtEcs iiIICi~iciirenicnI par GALICI IE’I’
( 1957) cl COUILLOUl> (1%X3). 1-w l3plopotlcs ont plus
p:l~ticuli~~c~nc‘i~t 616 Çtucli6s p;~r I>EMANGI~ ( 1957) CI I~Il3IRARI) ( lc170). Ics 1 IPiiiiplPrcs clçs I;lniillçs Rcduvii-
tlaç cl I’:icliyi~oniitl~i~ clcc’rits p;~r VII .I .IlXS ( IOC%) cl ii i i
Curculioiiiclc par ('AIXNI ( 107.1 ).
I%rnlI~lcmcnl, les prCtlnlcurs cl purwilcs tics ravugcurs
du çolonnicr, peu ctmriiis au Tch:lcl. 0111 (ail I’ol?jct d’un
-7. iiivcntairr cfualilatif ct c~uclrlucs cloiin63 hiolo~iclucs ont
CrE wsscllllllCcs.
L’iilvcnt;iirc clcs Artlll~c~poil~s ilSSOVi6S ;Il1 coloiinicr ;I
Matériel et n~éthotles
I,cs prfl~vcniciits cl’insccl~:s onl Cl6 rEnlisCs ;iii cours
rlc visilcs des parccllcs cl’pswis dc I:i sl;ilion clc FGhccl.ii;i ou
des blocs dc ciilliirc cn milieu p:lys;iii. Les :icaricns ont Cl6
l’6cc~ll~s Cl ct~llscrv6s tl:llls I’nlcool Cl 70”. coIIIIlIc Ics
puccr-ans ct les Thysanoptkcs. I .cs ;IOIWS w~:ulismcs ont
GIC tu& cl pr~p;irCs scloii Ics iiIcQhodcs cl~wicftics clc
1.w clicnillcs cl chrywlirlcs clc I.Cpiclopt?rcs clinsi cluc
1~11 inscctc visil&znicnt p;lrasitC, coninic Ics pucw~iis. oiil
Cif pr6lcvCs sur tics parccllcs non proi6~6cs chiiiiicluemciit
puis Clcvk isc~lcniciil au lahornloirc sur Ici113 organcs-
hôtes. alïn rlc i-ccucillir d’Cvcnlucls pnrnsitcs.
I’cnlornologic (c)‘;inurr dc pcklssiii
riic~nla~c.~ur 6piiiglcs ou pnillcttcs).
- _
1 ,ÇS captiii~cs ont fté aclrcssks cl cltitcrniinks cii ~r~inclc plrtic ;I~I l,FT (I,aho~~;lloirc clc lk~nisticfuc cl clc Taxono-
niic) clu (‘IRAl~/G1XI~AT. CI Montpcllicr.
liésultats
Artliropocles délwétlelerrrs et 0cr:dionncls
Le tnbleau I pr~sciilc I:I IisIc‘(IïS Arll~rol~o~lcs iiif~~otlki
à la ci~lti~rc~c~u SC lrouvwl clc niaiii?rç occnsionncllc sur la
plaiilc. Les pwtics nttncltiks clu vC:$l:il sont nicntioniifki
&III~ Ics IQ3iclcs. II:ins Ic C;I~ oil I’inwc’li~ WI pws~i~cr sui
lac~~llu~~c (aiicuii dE$tt ohscr\~~). I’rw;:nii~ slir k~~ui~l il :iL:tl:
pr~lc~v6 csl prCcisC. kwrfu,‘il csl coii~iu.
276 - Cot. Fib. Trop., 1989, vol. XLIV, fasc. 4 . P. Silvie, G. Delvare, J.M. Maldes P. Silvie
TABLEAU I Acariens, Diplopodes, Insectes ravageurs et occasionnels de la culture cotonnière au Tchad. Mites, Diplopoda, insect pests arid insects found occasionally on cotton crops i11 Chad. BF (bouton floral) ; Br (bractée) ; BT (bourgeon terminal) ; CM (capsule mûre) ; CT (capsule trouée) : CV (capsule verte) ; F (feuille) ; FI (fleur) : G (graine) ; PI (plantule) ; T (tige).
Classe. ordre, famille. genre. espece ' = nouvellement signalé
Parties du végétal attaquées ou organe sur lequel est capturé l'animal
ACARI
TARSONEMIDAE Polyphagotarsonemus latus (Banks)
TENUIPALPIDAE ' Brevipalpus phœnicis Geíjskes
Hystripalpus n.sp.
TETRANYCHIDAE Eotefranychus sp.
+ Oligonychus gossypii (Zacher) Tefranychus sp.
DIPLOPODA
ODONTOPYGIDAE Aulodesmus Íalcafus (Karsch) Graphidostrepfus fumuliporus (Karsch) Haplothysanus chapellei Demange Laciniogonus Íritz; Ophistrepfus digifula tus (Karsch) Peridoutopyge s p. P. galichefi Demange P. spinosissima Silvesiri P. trauni Silvesfri Tibiomus bebedjaensis Pierrard
INSECTA
DICTYOPTERA ISOPTERA
ORTHOPTERA ACRlDlDAE
Anacridium moesfum (Serville)
GRYLLIDAE Bracbytrupes membranaceus (Dru r y)
OECANTH I DAE Oecanfhus SP.
PYRGOMORPHIDAE Pyrgomorpha dispar Bolivar Zonocerus variegatus (Linné)
TETTlGONllDAE
THYSANOPTERA THRlPlDAE
Anaphoihrips sp. * Astrofhrips bhatti Mound * Caliothrips impurus (Priesner) * Dendrothrips fasciatus Faure Frankliniella s p. F. schultzei (Trybom) Mycferothrips acaciae Priesner
F
F F
F F F
PI, G PI, G PI, G
*PI, G PI, G PI, G PI, G PI, G PI, G PI, G
PI, T
F
PI
F
F F
F, BT
F F F, FI F F F F
...
7‘ _. ---* ,. P. Sihic, G. Dclvnrc, I .M. tvl;~ltl~s COI. Fib. TWII., 1989, VOI. XLIV, PWC. 4 - 277
PLECOPTERA, MECOPTERA, TRICHOPTERA, DERMAPTERA, ODONATA
tlEMlPTERA HETEROPTERA
BERYTIDAE
COREIDAE * Acanthomia sp.
~noplocnen~is curvipes Fabricius * Cletus (Cletomorpha) unifasciatus Blöte ‘ Petalocnemis asper (Dallas)
‘ ACa/lt/JO/?Jia Cf. CUrVipeS St i l
LYGAEIDAE * lschnodemus brevirostris (Bergroth) Oxycarenus hyalinipennis (Costa)
MlRlDAE Campylomma sp. Creonfiades pallidus (Rambur) Eurystylus sp. Helopeltis schoutedeni Reuter Lygus sp. Taylorilygus ricini (Taylor) Megacoelum apicale (Reuter) (=Adelpliocoris apicalis) froboscidocoris fuliginosus Reuter Jaylorilygus (-Lygus) vasseleri (Poppius)
PENTATOMIDAE Acrosternum acutum Dallas * Afrius purpureus Westwood * Agonoscelis haroldi Bergroth Aspavia spp. A. acuminata Montandon A. albidomaculata Stål A. armigera (Fabricius) * Boerias fumigatus Distant Caura pugillator Fabricius Nezara spp. N. viridula viridula (Linné) N. viridula torquata (Fabricius)
P LATASP I DAE Coptosoma marginella Dallas
PY RRHOCORIDAE Dysdercus nigrofasciafus Stål D. voelkeri Schmidt * Scantius forsteri F.
SCUTELLERIDAE Calidea sp. C. dregei Germar Hotea subfasciata Westwood
Sphaerocoris testudogrisea De Geer
TlNGlDAE
HEMIPTERA CICADOMORPHA
CERCOPIDAE Loch cf rubra Fabricius
CICADELLIDAE Empoasca sp. Jacobiella (=Empoasca) facialis (Jacobi)
F F T, F, CV F F
F CM
F, T, CV F, CV
F F
CM, G
F F CV, CM F
F F
278 - Cot. Fib. Trop., 1989, VOI. XLIV, faSc. 4 P. Silvie, G. Delvare, J.M. Maldes P. Silv
HEMIPTERA STERNORHYNCHA
ALEYRODIDAE Bemisia sp. B. fabaci (Gennadius) E. hancocki Corbett Trialeurodes rara Singh (=desmodi¡ Corbett)
APHlDlDAE Aphis gossypii Glover
PSEUDOCOCCIDAE Ferrisia virgata (Cockerell) Maconellicoccus hirsurus (Green)
COLEOPTERA APlONlDAE BRUCHIDAE BLJPRESTIDAF
Sphenoptera kharfoumensis Obenberger (=gossypii Cotes)
CHRYSOMELIDAE Alticinae
Nisofra sp. Nisofra dilecra (Dalman) Podagrixena sp. P. decolorata Duvivier (= Podagrica uniformis Jacoby) P. pallida (Jacoby) P. puncficollis Weise
Criocerinae Eltmolpinae
Syagrus calcaraius (Fabricius)
Galerucinae Asbecesta cyanipennis cyanipennis Harold Diacanfha (= Hyperacanfha) kraafzi Jacoby Laefana hisfrio Baly.
Sagrinae
CURCULIONIDAE Brachycerinae Otiorhynchinae
Hadromerus sp. Mecysolobus (= Alcides = Alcidodes) gossypii (Hustache) Myllocerus hirtipennis Hustache
ELATERIDAE * Tetralobus sp.
LAGRllDAE Lagria villosa Fabricius
LYMEXYLIDAE
MELOIDAE Coryna sp. Decapotoma (= Mylabris) affinis Billberg Mylabris sp. Mylabris (= Zonabris) guineensis * Mylabris tibialis De Marseul * M. duodecimpunctata Chevrolat * M. dilloni Guerin
SCARABAEIDAE Cetoniinae
F, T, Br, BF
F, T, Apex F
T
F F
T
F
T
CT
FI FI FI
...
vare, J.M. Maldes Cot. Fib. Trop., 1989, vol. XLIV, f a x . 4 - 279
CT FI CT CT CT F
Diplognatha gagates Förster Gametis sanguinolenta Olivier
Pachnoda sp. Pachnoda interrupfa Fabrici us P. marginata aurantia Herbat ßhabdotis sobrina Gory & Percheron
. Melolonthinae Schizonycha africana Laporte
Rutelinae Anomala plebeja Olivier Adoretus (= Chaetadorefus) umbrosus (Fabricius) ßhinyptia schizonycha Ohaus ,
LEPIDOPTERA
ARCTllDAE Amsacta sp. Ciacrìs;a sp. Seiracfia sp.
COSMOPTERYGIDAE Pyroderces simplex Wals i ng h a m
COSSIDAE Azygophlebs boisduvalii Herrich - Schäffer
CRAMBIDAE Syllepte derogata (Fabricius) Palpita (= Glyphodes = Margaronia) indica (Saunders)
Pecfinophora gossypiella (Saunders) GELECHIIDAE
GRACILLARIDAE Acrocercops bifasciafa Walsingham
LYMANTRllDAE Euprocfis sp. Naronia signifera Walker
LYONETI I DAE Bucculafrix sp.
NOCTUIDAE Brithys crini pancratii Cyrille * Chrysodeixis acuta (Walker)
Cosmophila erosa (Hübner) Cosmophila flava (Fabricius) Diparopsis watersi (Rot hsch i Id) Earìas biplaga Walker farias insulana (Boisduval) Helicoverpa (= Heliofhis) armigera (Hübner) Negefa luminosa Walker Spodoptera litforalis (Boisduval)
Spodoptera exempta (Walker) Xanthodes graellsii (Feisthamel)
.,
NYMPHALIDAE Charaxes jasius epijasius Reiche
TORTRICIDAE Crypfophlebia leucotrefa (Meyrick) !i
HYMENOPTERA
FORMlClDAE Crematogaster sp.
F F F
F
CV, FI
F
F
F F F BF, CV,T, FI BF, CV, T, FI BF, CV, T, FI BF, CV, T, FI, F
- TENTHREDINIDAE F , í
F, FI, BF, CV F, PI F
CT (adulte)
p / PI
280 - Cot. Fib. Trop., 1989, vol. XLIV, fasc. 4
Parmi les espèces signalées auparavant au Tchad, une trentaine ont été retrouvées au cours de ces dernières années. Les nouvelles espèces recensées concernent les classes et ordres suivants : Acari (4), Thysanoptera (3), Hemiptera Heteroptera (lO), Hemiptera Cicadomorpha (1 j. Coleoptera (7). Lepidoptera (3) et Hymenoptera ( 1).
Les insectes suivants sont reconnus comme dépréda- teurs ma.jeurs de la culture à Bébedjia.
- les Lépidoptères dont les chenilles s’attaquent essen- tiellemem aux organes fructifères : Hclicrw~rpa (= Helio- t/~isIarn?i~cr~n(Hübner),Di~~ar~q~si.~~~atersi(RothschiId), Ear-ius spp. avec dominante dc E. hipluga Walker dont les chenilles peuvent provoquer des écirnages précoces ;
- les Lépidoptère5 à chenilles phyllophages dont S!I- leptc det-c~gorcr (Fabricius) et C’»s~?@?il~ lïcwo (Fabri- cius). Les chenilles de la première espèce peuvent pullule1 certaines années et provoquer une défoliation totale des plants non protégés chimiquement :
-les Hémiptères Stemorhynques piqueurs-suceurs dont Apl1i.s ~nss~pii Glover et Bemisicr ruhaci (Gennadius) sont les priucipaus représentants visibles. Après l’ouverture des capsules. ces insectes sont responsables du dépôt de miellats pouvant provoquer le collage de la fibre. En outre, Aphis gosqpii peut occasionner des dégâts trophiques sur les jeunes plants. et les deux espèces sont vectrices de viroses.
Quelques remarques peuvent être faites en ce qui concerne les autres déprédateurs.
La cochenille Fcwisi7 ~Gqara (Cockerell) a été égale- ment rencontrée a N’Djaména. sur des plants cultivés en irrigation. ~~~~~(,nllcllic,cl~‘l,l/s hirsmu (Green) a été remar- quée à Koumra où elle a provoqué des raccourcissements des entre-noeuds en fin de culture. sans importance écono- mique.
L’Homoptère Cicadomorphe Locris q? r~hra est sur- tout rencontrg sur culture de sorgho ou maïs, dans les cornets des jeunes~plants. Sa présence sur cotonnier ne revêt aucune importance particulière.
Parmi les Coléoptères, les Cétoines et le genre Tefm- lohus ont toujours été observés se nourrissant à partir de capsules déjà trouées par des chenilles à vie exocarpique. Les Cétoines sont particulièrement attirées parles Ijroduits provenant de la décomposition interne des caps? et ne se posent que sur des capsules trouées.
,k .J
Des chenilles phyllophages de couleur brune, à nom- breuses soies, ont été rencontrées ces demières&mées, en début de culture, sur les plantules. Les espèce&oncemées diffèrent de Amsacta sp. et Diacrisia sp. mais$‘ont pas été identifiées. Elles ne constituent pas un ensemble de rava- geurs important.
La noctuelle Chrysodeixis acutu (Walker) ressemble
P. Silvie, G. Delvare, J.M. Maldes
dans sa morphologie et son comportement à C..fa/va mais possède 3 paires de fausses pattes sur les segments 5,6 et 10, alors que C. ji’ava porte une paire supplémentaire de fausses pattes atrophiées sur le segment 4.
Enfin, les deux larves dc Tenthrèdes trouv& SLII' dc
jeunes cotonniers n’ont pu donner des adulleq apri-s Clc- vage. l’une étant parasitée. l’autre étant morte.
Arthropodes prédateurs et parasites
Le tableau 3 donne la liste des prédateurs f araignées. exclues) rencontrés. Lorsque l’activité de prédation a été observce. la nature de la proie est précisée.
Les insectes prédateurs sont essentiellemenl des Hété- roptères et des Coléoptères Coccinellidae.
Le tableau 3 présente les parasites obtenu5 après éle- vage OLL parfois capturés à l’état adulte. directement au champ.
Parmi les Diptères. quatre espèces seulement sont identifiées, alors que le nombre d’espèces hôtes est impor- tant ( 13 ). Les espèces Camelia ewlans (Wiedemann) et Wintlwmia dasyops Wiedemann s’attaquent à plusieurs hôtes.
De n0mbreux genres et espèces sont reconnus dans l’ordre des Hyménoptères. Le ravageur phyllophage S. demgara est le plus parasité : 24 espèces de parasites sont recensées dont 12 nouvellement signalées. Dans le cas de C.flaw. 4 genres sont nouvellement mentionnés au Tchad.
Les Hyménoptères parasites polyphages, peu nom- breux, appartiennent à la famille des Braconidae et sont les suivants.
- Aponteles syleptae Ferrière (hôtes : S. derogatu. C. $Java) est aisément distinguable de A. sagu,~, car dans le cas de la seconde espèce, plusieurs parasites sont présents dans une même chenille. Dans nos élevages, 6 à 34 cocons d’A. sagm ont pu être obtenus à partir d’une seule che- nille ;
- Meteoms lapl~yygn~arum Brues qui ont pour hôtes : H. urnzigera, X. graellsii ;
- Nyereria sp. (hôtes : C.flava, S. derogaru), les larves de cette espèce tissent un cocon jaune brillant : on trouve un parasite par hôte ;
9 -Aleiodes aliglzarensis Quadri, dont les hôtes sont : C. flava, Ed?-ias sp.
+ L$&,$?ce non identifiée du genre Aleiodes est sortie de
cada (P i:
es de C. fluva qui présentent un aspect particulier. Les; henilles ont la forme d’un tube brun, lisse, gonflé et
[ ‘1 CO ace;; aplati dorso-ventralement ; du côté ventral, les ,&stes,besséchés des 3 paires de pattes thoraciques sont ‘visibl;&. _ Y ,y
,J) ,.+
.N
P. si
IDelvare. J.M. Maldes
I
Cot. Fib. Trop., 1989, vol. XLIV, fasc. 4 - 281
TABLEAU II ~ Acariens et Insectes prédateurs récoltés sur cotonniers au Tchad.
Mites and predatory insects collected on cotton plants in Chad.
'rédateur 'nouvellement signalé
Proie (si activité de prédation observée)
GARI
PHYTOSEIDAE
INSECTA
DICTYOPTERA MANTIDAE
THYSANOPTERA THRIPIDAE
* Dolichothrips karnyi Faure * Scolofhrips hartwigi Priesner
HEMIPTERA HETEROPTERA ANTHOCORIDAE
LYGAEIDAE Geocoris sp. G. amabilis Stdl Sfhenarus leucochilus Reuter
MlRlDAE Deraeocoris sp. D. oculafus (Reuter)
Lygaeus vivularis
NABIDAE Nabis capsiformis (Germar)
P ENTATOM I DAE Agonoscelis versicolor (Fabricius) * Glypsus sp. * Macroraphis acufa Dallas
REDUVIIDAE Coranopsis vittafa Horváth Coranus sp. * Phonoctonus lutescens (Guerin - Meneville & Porcheron) ßhinocork sp.
NEVROPTERA CHRYSOPIDAE
DIPTERA SYRPHIDAE
lschiodon aegypfius (Wiedemann) (= Xanfhogramma aegypfium Wiedemann)
COLEOPTERA COCCINELLIDAE
Cheilomenes sulphurea Olivier (= Cydia lunafa Fabricius) Cheilomenes vicina Mulsant Exochomus flavipes Thünberg * E. frobeffi Mulsant * Micraspis rufescens Mulsant * Scymnus sp.
STAPHYLINIDAE ,Paederus sp.
HYMENOPTERA FORM IC I DAE
larves de Pentatomidae
Aphis gossypii larves de Miridae, Cicadellidae Dysdercus sp.
Larves et nymphes de Syllepte derogata
Dysdercus voelkeri
Aphis gossypii
Aphis gossypii
Aphis gossypii
A. gossypii A. gossypii A. gossypii A. gossypii A. gossypii
A. gossypii nymphe de D. watersi
larves de D. wafersi, H. * EUMENIDAE armigera, S. derogata
283, -Cot. Fib. Trop.. 1989. vol. XLIV. fasc. 4
TABLEAU III Liste des insectes parasites (et de leurs h6tes) recensés au Tchad. Parasitic insects aiid their. hosts observed in Chad.
P. Silvie. G. Delvarc. J.M. Maldes 1
3rdre. famille, genre, espèce Hôtes et stade parasité lorsque mentionné = nouvellement mentionné
DIPTERA
Indetermine
TACHINIDAE
I ndét ermine
HYMENOPTERA
Carcelia SD
Carcefia (Senometopia) evolans Wiedemann
Exonsta sp .
Gonroohfalmus ha/// Mesnil
Paleroxisfa imberbrs Wiedemann
Winthem/a dasyops Wiedemann
APHELINIDAE Aphelrnus sp. Encarsra sp. Eremmocerus sp.
BRACONIDAE A g a t h bruesr Sheneielr Aleloaes sp
Aleioaes i= Rogas) aiigharensis Quadri
Apanteles sp.
Apanteles sagax Wilkinson
A. sylepfae Ferriere
Apanteles groupe ultor
Bracon bipustulatus Szepligeti
Amsacta sp., C. flava (larve) D. gagates, Tenfhredinidae (larve) Tetralobus sp., X. graellsii
C. flava, D. watersi. H. armigera. S. littoralis. S. derogata.
Diacrisia sp. (larve) H. armigera
D. watersi €arias sp. S. littoralis
- S. derogafa (nymphe)
H. armigera
H. armigera
Chrysodeixis acuta (larve) * Cosmophila flaw (nymphe)
* Aphis gossypii Aleyrodidae (larve:
+ Aleyrodidae (larve]
€arias sp. (larve! - C. flava (larve)
H. armigera (larve)
* C. flava (larve) * €arias sp. (larve)
Amsacta sp., Diacrisia sp. (larve) D. watersi, €arias sp., H. armigera, S. derogafa (larve), X. graellsii
S. derogafa (larve)
+ C. flaw (larve) S. derogata (larve)
D. watersi, €arias sp
S. derogata
...
. Delvare. J.M. Maldes Cot. Fib. Trop.. 19x9. vol. XLIV. rasc. 4 - 183
Bracon (Habrobracon) brevicornis (Wesmael) Cardiochiles sp. Chelonus bifoveolatus Szepligeti Cremnops sp.
Disophrys lutea (Brullé) Dolichogenidea sp. Megagathis ? costata Brulle Meteoridae testacea (Granger) Meteorus sp.
Meteorus laphygmarum Brues Meteorus persrmilis Meteorus testaceus Szepligeti Microbracon hrrkpa tricki Wilkins on Nyereria sp.
Parapanteles sp. PhaenocarDa sp. Profomicropliris sp. Rogas sp. Rogas dedivus Szepligeti
CHALCIDIDAE Brachymerra afi. aliberti (Schmitz) B. bottegi Masi B. cifrea Steffan B. feae Masi B. kassa/ens/s (Kirby) B. olethria (Waterston) B. reflexa Steffan B. sesamrae Gahan
Dirhinus ? wohlfarfiae Ferriere Indéterminé
ENCY RTI DAE Homalotylus eytelweini (Ratzeburg) Ooencyrtus garouae (Risbec)
EULOPHIDAE Tetrasfichus sp. Oomyzus sp.
H. armígera H. armigera
S. derogata €anas sp., X. graellsii (larve) 5 derogata . Farias sp. 5 derogata 5 oerogata Esrias sp.. H. armigera, S littoralis ,k armigera. X. graellsii - armigera C watersi = eossypiella . - - . flava (larve), 5 derogata (larve)
' ilava (larve) . 3:Dtere (pupe) . Z ilava (larve) E 'Tsulana - armigera
I L' flava (larve) ~ 5 derogata (nymphe) 2 derogata (nymphe)
. 5 derogata (nymphe) 5 aerogata (nymphe)
5 derogata (nymphe) S oerogata (nymphe)
EsDece indeterminee - . nphe)
- %tere (pupe) r: wfascrata (larve) = gossyprella
- -
_ -
2occinellidae (larve) ~ Syrphidae (larve)
~ Zoccinellidae (larve) Znrysopidae (nymphe)
FlGlTlDAE Proaspicera africana (Kinsey) Syrphidae (larve)
ICHNEUMONIDAE Camptotypus [Hemipimpla) trifasciatus Szepiigei 5 derogata Charops sp. ,- armigera.
Charops spmitarsis Cameron S oerogata (= tegularis Szepliget,) €chfromorpha sp. 4. derogata (nymphe) Enícospiius dolosus (Tosquinet) Metopius (Metopius) sp. Pristomerus sp. =zrras sp. Venturia ? canescens (Gravenhorst) Xanfhopimpla puncfata (Fabricius)
5 i!:toralis
- - . Z. f/ava (larve) . S. littoralis - - -
L. derogafa (larve) S 3erogata (nymphe)
SCELlONlDAE Telenomus sp. Trissolcus sp.
1 Jaropsis wafersi (œuf) ~ ?ôte inconnu (œut)
TRICHOGRAMMATIDAE
Indéterminé C ivatersi (œuí)
284 - COL. Fib. Trop., 1989, vol. XLIV. fàsc. 4 P. Silvie, G. Delvare. J.M. Maldes
Parmi les parasites de chrysalides de S. ckroga/cr. seules les espèces X. punctutu (Fabricius) et Echtrm701~-
pha sp. représentent des parasites stricts de chrysalides. En revanche. les espèces Mctwl-irlcn tc.sr~~w~ (Granger) et B~~cl~.wwia spp. ont parfois été obtenues de chrysalides provenant de I’elevage de larves.
vées que dans des cocons prélevés au champ. En revanche, les parasitoïdes Pcrilanrpus micro,~ustris Ferrière. Sticto-
pistlw.~ qfkirwnlrs Ferrière et Ewytomu .~$qxcw Ferrière. ont été obtenus après élevage de chenilles qui étaient elles- mêmes parasitées, probablement par Apunre1e.s sp.
Hyperparasites
Le tableau 4 donne la liste des hypcrparasites obtenus après élevage des larves. nymphes ou cocons d’i\puntcles sp. trouvés au champ.
1x5 cspkces Pctliohita ~I~~~/I~I.I)c.I)~IIIS (Waterslon) ct A’(~w~Ix.~ pI~c~cf~.sfw~~~ (Waterston) sont issues dc cocon5 d’Al)on~~~/cs et aussi de chrysalides prélevées au champ. Les espèces S. c!fiicunu.s. E. .syicp~ac et A’. pharosonr~~ ont
été obtenues après élevages de cadavres gonflés de C.,f/mw précédemment décrits. parasirés par Alciodcs sp. ou A. ~rli~ha,.cnsi.s.
Les hyperparasites sont tous des Hyménoptères issus cl’hOles qui peuvent eux-mêmes parnsircr plusieurs espè- ce> de ravageurs.
Lc tableau 5 précise les nombres d’individus obtenus belon Ic\ c>pt;ces et I’hc%e. L’ensemble des relations tro- phiques mises en évidence dans cette étude enwe parasiw el hyperparasites de C.,flu~w et S. clcr.ogarc/ esl représenlé
TABLEAU IV Hyménoptères hyperparasites recensés au Tchad. Hyperparasite Hymenoptera observed in Chad.
Famille! genre. espèce Hô?a ‘Genre ou espèce
CERAPHRONIDAE
nouvellement reconnu au Tchad --- -- -.-- --.--.~- -.--.------.-
Aphanogmus reticulatus (FOU~S)
CHALCIDIDAE Brachymeria sp.
ELASMIDAE Elasmus sp. Elasmus flaviceps Ferrière
ENCYRTIDAE
* Apanteles sp. ex S. derogata
* Diptère (pupe) ex X. graekii (larve)
l Apanteles sp. ex S. derogata * Apanteles sp. ex S. derogata
Cheiloneurus cyanonotus Waterston
EULOPHIDAE Euplectrus sp. Nesolynx phaeosoma (Waterston)
V Hôre inconnu ex Pseudococcidae ex Coccinellidae (larve)
’ ex cocon Ichneumonidae * Aleiodes sp. ex C. flava (larve) ou Earias sp. (larve) * Apanteles sp. ex S. derogata (larve) ou
l Hôte Inconnu
Notanisomorphella sp. Pediobius sp. Pediobius amaurocoelus (Waterston) (= Pleurotropis amaurocoela Waterston)
EURYTOMIDAE Eurytoma syleptae Ferrière
ex S. derogata (nymphe) ou C. flava (nymphe) * Apanteles sp. ex S. derogata (larve) * Apanteles sp. ex S. derogafa (larve) - Apanteles sp. ex S. derogata (larve) Hôte inconnu ex S. derogata (nymphe)
* Aleiodes sp. ex C. flava (larve) ’ Apanteles sp. ex S. derogata (larve)
ICHNEUMONIDAE Genre et espèce indéterminés * Apanteles sp. ex S. derogata (larve)
\ Stictopisthus africanus Ferrière * Apanteles sp. ex S. derogafa (larve) * Aleiodes sp. ex C. flava (larve)
PERlLAMplDAE Perilampus microgastris Ferrière + Apanteles sp. ex S. derogata (larve)
PTEROMALIDAE Catolaccus sp. Apanteles groupe ultor :
P. 5
Pal
jan
r 1 L Fi$ Re Trc
Parasiloide :,ecolidaire Obtertu apres élevage de Nombre d'insectes issus d'un hôte
S. ah'icanus (1 ) cocons d'Apanìeles sp. ex larve de S. derogata Aleiodes sp. dans larve de C. ílava
1 1
10 à 14 113 1 a21 23 B 66
187 1 a32
i à 9
9
1 i
N. phaeosoma Aleiodes sp. dans larve de C. flava Hôte indéterminé dans nymphe de C. flaw
Hôte indéterminé dans nymphe de S. derogata
cocons d'Apanteles sp. ex larve de S. derogata Hôte indéterminé dans nymphe de S. derogata
cocons d'Apanteles sp. ex larve de S. derogata
P. aniaurocoelus
E. Ilaviceps cocons d'Apanteles sp. ex larve de S. derogata
A. reficulatus cocons d'Apanteles sp. ex larve de S. derogata
E. sylepfae cocons d'Apanteles sp. ex larve de S. derogata Aleiodes sp. dans larve de C. flava
( I l I III i l l h C T l C ;I CIC ~ l l l l C l l l l (I I1;lllll' d * l I I I L'llL'LIIl j:llllll. ~ N Y l ~ r ~ r ~ l ~ i l r 511. ~~"'1ll;l l~lC)
286 -Col. Pib. 'hp., IWJ, vol. XLIV. FISC. 4 P. Silvie, G. Delvxe, J.M. Maldes
Discussion et conclusion
Nos obscrvntions on1 permis dc rclrouver 1111 ccrlain
liomhre dc dQw&l:~rcurs autrclois signal& sur la culhirc cotonniCrc x1 ‘I’clintl. Parmi ceux-ci. de 1io1i~l7rc11scs idcn- tilïcilli0ns rcstcnl 5 virilïcr dans ccrlain5 groupes.
Dans Ic cas des I ICniipli’rcs Slcr~iorliy~ic~~~cs. il csl rililc dc lappclcr rluc trois cspL=ccs d’ Alcurodes oiil fit15 idcnli- lïées sur colonnicr (BINK. 1973). km11i cllcs, B. /trhd conslituc X0 i i 00 %, tics intlivitlus. ‘~‘,.irr/(l//,.ot/rs r/c~smdii (Corbcll) dont Ics sy1101iy11ic~ cil& cn 1970 soiil T~Yulw- rc~de.~ ricirri (Misla) CI ‘li.ic/lcr,/.r,tlr.~ Irrhiu. rcprdscnk 10 à 20 n/o des individus. I:I 1roisiEmc cspc’ce rencontrée est Bcnlisirr hrrmwki (Corhclt) qui en consliluc moins de 5 %J.
~-==œ+. % - hlni les Ci,Cildellidne, le gelu’e h/JO~/,vUl i l SilIlS thilc
2% attribué sans vérification syslémalique. Les observa- tions de DELVARE au Cameroun l’ont apparaître que I’espècc .Ind~icllo (= EIilpoas~n).j-iwc,inlis (Jacobi) était absente des captures. En revanche, les espèces.loc.ohinsc.n /yhico (Bergevin et Zanon), Ac,onrrr.c//rrpr.o/i.~o (Le Thicr- ry) et Batr.n<.onlo,~,hrts sp. ont été recensées (DELVARE, 1984).
Dans d’autres cas. des insectes signalés précédemment comme ravageurs importants n’ont pas été retrouvés. Ainsi, MONTEIL (1934) cite plusieurs espèces de Psilo~aw et S$cwl~lcra (Coleoptera), saiis précision du lieu dc récollc. Nous n’avons janlais rencontré ces insec- tes. En revanche, nos observations montrent que des espè-
ces voisines pcuvcnt Ctrc confondues, telles que C.jïmw el
C’. i/<‘i/lt/ c-t qu’une v&ilïcation rCgulitirc des espèces rcn- contrCcs n'csl pas supcrlïuc.
lhls le tlOlllilill~ tics rchilions pr&lalcur-proie, nos
coiiliniss:lliws sonl lr?s lirllilh. l,'nclioli CWtilillClllClll
IrCS iliiporlnnlc Ch I Iymi‘I1<~pl~rcs lilllllCllitlilC sur Ics chenilles des diflcrcnls rav~igcurs rsl ;i prkziser.
Les doiiiiks clc la IitlCralurc wiil ~xrç~ co~ict‘r~i;~~i~ la biologie des parasites dc S. d(>wg~~t(/, les plus nombreux dans notre 6l11tlc . Nos olxrvalims sur le nombre de l>Wilsiles issus d’une chcnillr-liî,tc dans le cas des csptccs A. ax.v/q~k~c cl ,d. .vo,qtrr col~lïmc~ll celles de CADOU ( 194X) ;I~I Tchad cl C~C DE SAEGER ( 1937) il11 Zaïre. En reVilrlClle, nous n’a’vonsjarii;iis obtenu I’lclineiimoniclaeX. prrrrctoltr à partir de chenilles au Sliltk prénymphe comme Ic signale GI-IAN1 (1960) au Prtkistan.
Ln plllpilIl des cspèccs dc par-asiles sont nouvellement mentionn&s i\u Tchi\d. I,‘impwt de ccs insectes sur les l~ol~iil~ilioiis-li~lcs. Ioul comme celui des dil’lcrcnts pI&lil-
tcurs, constitue un vasle clomainc dc rcchcrches nécessai- res a la compréhension des mécanisnics de régulation naturelle des ravageurs du cotonnier et au fonctionnement global dc I’Ccosystème CliltlS lequel inlervient cetteculture. Ces m6c;unismes devront Ctrc pris cn compte dans l’étude dc In mise en place d’une lutte intCgréc gn culture coton- nière.
Remerciements
Les auteurs remercient très vivement les spécialistes qui ont accepté d’examiner les échantillons que nous leur ~VOIX
il d ’ . resses .
Dr. Z. BOUCEK J.P. BOURNIER M.G. FITTON
J. CiUTIBRREZ D. MATILE-FERRER0 Dr. J. NOYES Dr. G. REMAUDIERE Dr. J.A. Sl,ATER Dr. A.K. WALKER
N.P. WYATT
C A B International (World Services 10 Agriculture) IRCT/CIRAD C A B International
ORSTOM MIISCIIITI NilIion:Il tl'Flisloirc Naturelle BMNH Inslilul Paslcui
Uiiiversily of Colineclicul, I%ls-Unis
C A B Internntional
C A B International
Chnlcidiclne 'I'llysnlloplcra
Icliiicornonid:e I~liyg;i~lei~o~ilinae Acilri Pscudococcidae Eiicyrlidne Aphididae L)lgileiClae Brnconidae et Ichneumonidae Tachinidae
P. Silvic, Ci. Dclvnrc, .l.M. M:~ltlcs Col. I+. ‘lhp.. IW9, vol. XLIV, fac. 4 - 287
Rélerences bibliograpliiques
i BINK F.A., 1973. - Nouvcllc contribution ù l’etude de la
mosaïque dl1 L!OtOINliC~iNI TChl. COl. Fih. T/YJp., 28, 365-378.
CADOU J., 1948. - Rapporl annuel Section Entomologie.
/ IRCT, Station de Tikm, Tcirc~d, 6Op.
CADOU J., 1974. - Note sur un c~~~u:II~~oI~ nuisible au
cotonnier dans Ic S~IC~ du Tchud : I.s~///i/Y.s d~~~~~r.sci Msbl (= 1. tloc~~r:sri I luht., ilonl. nutl.) (Col. c’urcul.).
CO/. Fih. T~O/I.. 29. 497-SOI .
DELVARE ci., I9S-l. - R;~pport dc mission UI Camcro~~n.
LtdJOlYlkJiJ’l~ dc /4’i~iri~i.sli~/~rc ri de T~~.~romie, Cl-
RADIGERLIAT, I7p.
DEMANGE J.M., 1957. - Myrinpodcs Diplopocles du
Tchad (AEF) nuisibles au colonnier. Bdlelin du MlLslw/rl. 3’ série, 34, 96 10.5.
DE SAEGER l-l., 1937. - L’Aparzt&s SCIRUX Wilkin,
parasite de la Pyiule du cotonnier. Bdl. Agricdc dli Co/igc~ Bclgc, 28, 147-150.
VILLIERS A., 196X. - Hémiptèrcs Réduviiclds cl I%cby-
nomidés dc la région du Tchad. Bul/rtir/ t/c I’IPAN, 30,3, 1169-I 187.
--------
GALICHET P.F., 1957. - LCS pri~~cipilt~x parasiles du
colonnicr ~ILI TcbiId. CO/. Pi/>. T/YJ/J., 12, 357-406.
GHANI M.A., 1960. - S.Y/~,I(/ rl~ogr~ttr (Fubricius) and
possibilitics OI’ its biologici~l cr~n~rol in Pakistan.
Fa~nban~ Royal, BLI~~s,C’~,,I,,/~/I~I’. ~/~qri~*. Btl/.,,42p.
MONTEIL L., 1934. - LCS inscctcs nuisibles ilu cotonnicl
CII Al’ricluc Ecl~laluriitlc Frqxisc. A<I,J/Y>//. col., 30,
19.3, l-8.
PIERRARDG., 1970. -‘l’ihiottttr.shc’bc<!jtrcn.si.s~l.sp. (Odon-
ropygidae) Myriapotlc nuisible à la culture coton-
nière uu Tchad. Cet. Fil]. tl’(Jp.r 25, 355-357.
RIPPER W.E., GEORGE L., 1965. - Collon pests of
Sudan. Their bi\biIs and C-XX~I~OI. B/trr~k~~‘cllSr~iozl~~c PlllJli~‘L/tio/rS, Oxfurd, 34511.
Arthropods associated with cotton growing in Chad: pests, predators and parasites
P. Silvie, G. Delvare and J.-M. Maldes
Abstract
The authors list arthropods (mites, Diplopoda and insects) first reported on cotton crops rn Chad or identified by ourselves from 1984 to 1987. Studies resulted in the identification of 51 species and 24 genera for the [irst time in the country. The main pests on fruit organs are the Lepidoptera Hekoverpa (= Heliothis)
armigera, Diparopsis wafersi and Earias biplaga, whereas Syi-’ lepte derogata larvae are the most important leaf-eating pests. Major sucking insects are the aphid Aphis gossypii and the aleurode Bemisia tabaci. Most of the data on parasites in Chad are original.
KEY WORDS: inventoty, anhropods, pests, predators, parasites, cotlon plant, Chad.
Introduction
The nlüin cotton pests and thcir biology in thc subsa- witb COL~OII WCIX mi~tlc by MONTEIL ( 1934) Lund sub-
baian area bave bcen describcd in reputcrI works (PEAR- seclucntly con~plcmcntcd by GALICHET (1957) and
SON, 1958; RIPPER antl GEORGE, 1965). In Cbad in COUILLOUD ( 1965). Dil~lol>odi~ WCI’C studicd CIOWI~ by
C’cntral Aliica, thc mitin obscrvütions 011 ~LILIIXI associatcd DEMANGE (1957) i\nd by PIERRARD (1970). Tbe
P. Silvic. G. Dclvare. J.M. Maldes
1 icmiptcra l’amilics Rctiuviidac and Pachynomiciae were clcscrii~cd by Vii,LiI3~S (1968) and a membcr of the Curcuiic~nidac was rcporlcd by CADOU ( 1974).
Thc invcntory of nr~i~ropods associatcd with COI~~~ was conlinued in Chad from 1984 to 1987 in order to complement knowledge on the spccific composition OI
pests or ol’spccics c~ccasicmaily cncounlerccl on pianls. in paraiici, predators and parasites of cotton pesb - about which iiitic was known in Chad - have been described in a quaiitalivc inventory and a number of bioiogical dala coiicclcd. The nim ofthe prcscnt note is 10 recapituiale ali the information collecrcd by sampiing anci by rearing of pests ancl 10 acid previousiy-l~ubiishcci data.
insccls wcrc Sillll~lCti ciuring visils 10 tria1 plots a1 i36hcdjia rcscarch slaiion or on-farnl iïelds. Miles, aphids illlti tllySilllOptCl?4 wcrc collcclctl :Illcl prcscrvcd in aicC~h0l 70’ CL. Thc othcr specirncns wcrc kiiled and prcparcd using COllVelltiOllili C!IllC~lll0iC~giCill lllClllC~tlS (pOtilSSitlll1
CyiUlidC, ethyl OCCtillC, pinning or poinl papcr).
Lepidopteracaterpiiiarsor pupaeand ali insects visibiy
pillXSili7IXi. Sucil xi apilids. Lvc’rc salilplcd froni lïcids wilh 110 CilCllliCill conlrc~l nntl IllcI rrarcd ii1 iS0iiltiOll 011 Illc hosl-organ in thc iilh~~lXlW}~. Any parasites wcrc coiiccleci.
Captures were sent to thc LFT (Laboratoire de Faunis- tique cl dc T;txonomic. CiRAD/GERDAT Montpellier), wherc mosl wcrc iclcnlilïccl.
Results
Usual or occasional arthroporl pests
Table 1 shows a iist of lhe arlhropods associated with the trop anti I~OSC somctimcs Io~~ncl on coIton PianIs. The parts attacked are mentioncd in III~ captions. in cases where the insect was 1101 settied on cotton (no damage observed) the part on which it was round is mentioned if known.
About thirtyof the speciespreviousiy reported in Chad have bcen found in rccent’ years. New species of the following classes and ordcrs werc found: Acari (4), Thysanoptera (3), Hemiptcra Heteroptera ( i(I), Hemiptera Cicnciomorphn ( I ). Colcoplcra (7), Lepidoptera (2) and Hymcnc~ptcra ( I ).
The f’oiiowing insects wcre fc~unci 10 be m~~.jor pests at Bébecl.jia:
- I.cpitloptcra wilii piiyllol~i~ago~iscnlcrpili:irs including $J//v/~/v c/c~uJ,~w/(/ (FalG~ius) aiicl Co.vrucy~/rikt ,jYc/~*tr (Fahricius). i’ullulations ofcnterpiilars of Ihc first specics may occur ii i SOllle ywrs :Ill<i result in loti11 Cief’Oiiilli0il OI
PiiIIlts wllcre chcmicai contrai bas net becn used;
- sucking i IcmipIera Stclnor~iyl~cha, including ApAis gosqt/~ii Glovcr and Bcnrisitr ltrhtrc~i (Gennadius) arc thc main visible representatives. Thesc insects cleposit honey-
dew alier holl opcning which cari cause fibre srickiness. in ildditi0ll Aphis gomyii cari cause trophic daniage to pian- tlels and both species are virus vectors.
A numher of remarks cari be made concerning other PCSIS.
The scale insecl Fcwisio l?qntn (Cockereli) was also founcl in N’Djamena on irrigalcd crops. Mcr~~oncllic~oc~c~rrs hirsutus (Green) was observed at Koumra where it causecl commercialiy unimportant internode shortening at lhe end of the trop cycle. Lewis c;$ J,I//>I.o (Hemiptera Cicadomor- pha) is mainly found in the corneIs of young sorghum and maize. its prcsence on colton is of no particulilr im- portance.
Among CoicopIera. flou beetles and the genus Tc~n- lol~rs have aiways bccn observed feeding on bolls already openecl by exocarpic caterpiilars. Fiour beetles are i~:lrlicCllilrly illtrilCtCCl Ily pr:)ducls Or itllcrnai decomposi-
lim allti Ollly iliigllt OI1 pCrl’0rillcd hilIS.
,111 rrccnl )X!ill3. IWC~U’II. Iiairy. ICiIl’-V:llillg C;llel’pillilrS
bave I>C~I~ ohscrvcd OI\ l:la~lIlc~s :II carly stages. Thc spcricscoiiccriiccl arcclil’l~rcnl to:\~~~.rrrc~lrrsp. i~llClUit/t’l.i~~it/
sp. hul IlilVC nol lW2n identilïcd. Thçy do net form a IilrgC ;:roup 01‘ pcsls.
Thc morphology and behaviour of thc noctuid Chr;~.so- r/ci.~is trc.t~ (Waiker) resemble that of C. ,fol~o, but the former possesscs three pilirS of pro-legs on segmenls S,6 illld 10 whiic the IilttCr has an extra pair ofatrophiecl pro-
legs on segment 4.
P. Silvie, G. Delvare, J.M. Maltles
Finally, thc Lwo Tenllmtlo larvac l’ound on young
collon plants clic1 no1 rcuch hc ~~clult slegc cluring rcaring; ont was purusitized and thc olhcr wus tlcatl.
wilh dOl?K~-VCllllnl I’lilllCllillg; lhc wilhercd rcninins Of 3 pairs or lhorxic Icgs wcrc visible on Ihc vcnlral siirfiice.
Table 2 showb a list ol’thc prcdalors I’ountl (oxccpl I~)I spiders). Thc type 01’ prc!~ is specilïctl whcr~ pr~~liltory aclivity was ~bscrvcrl. I’rcdulrn~y insccts wcrc ni;Gnl) I Iclcropkra ;III~~ ~‘c~lc~q~lci~~~ C’trccincllitlx ‘I’i~hlc 3 sl10ws pillX.4ilCS d~laillt20 ;llicl~ rcilrili g or srmiclinic5 ci~l~lurixl nl adull S~U~C in III~ lïcld.
Anwng parasites obscrvctl on S. c/~/qqt/lr/ ~XI~X, only
X. puncftrt~ (Fabricius) Lund f:~~I///.,~r//c~/~~//t/ SI>. wcre stric- lly pllpal l~~llXileS. l IOWCVcr, M~~/cwi~id~w ll’.S/~l/‘l’t/ (Gfilll-
gcr) illltl ./Y/~~lt~/l~n/P/~it/ Spp. WCI’C ~~LT~lSiOllillly oblainctl
liolll I>lll)itl! illiCl CillCrpillill~ rcariiig.
Orly l’oui qccics of L>iplClI wcrc iclcnliIïcd. ~lllhough lhcre LVilS il IOl’gC llllllllk!i~ ~ll’llU.Sl spccics ( 13). I’llC spccics C’U/‘c’f~liil ~‘l~~~lf//l.\ [ W icdcinann) illld CVi//t//c///id tt~iS~W/l,X
Wicdeniunn ~illnckcrl scvcrol Iiosls.
‘I’ilblc 4 SllOWS 1llC lis\ ~~l’i~ypcrpalasilcs Oblilillcd ;llilll
1llC miring OI’ i\/~~l/l/rli’.S Sl). IiliYilC. 11)‘111~~11~ OI’ COC00IlS
I’0llllcl in Illc lïclrl. ‘I’llc Ily~~Cr~Mlï~SilCS i11‘1: :III I lyinciq~lcrii
liol~l IWilS which lllily lllCllEiClVCS pinïlsili1c SCVCiel PCS1
spccies.
NLIII~OIIS spccics ol’ Hymcnoptc~a were idenlilïed. Thc leill-cillillg pcsl S. dP/Yls~l//l/ w3s the mosl parasilized: 7-1 I)il’.ilSilC qxcics \\‘CrC CotllllCd including 12 IlCWly
lelX)iIL’d OllCs. I4)ll~ IICW gt:IlCI‘;I 1()1 Child WCK nicnlioncd I’or c. j7rrPu.
There wcrc a I’cw polyphagous parasitic Hyrncnoptera, bclungin~ 10 thc Bnrconiduc Iàmily as follows:
Nota//iso///o~~~t/~~tl~/ sp., Elo.s////r.~~ïtr~~i~~~t~.s Fcrrière and Ath/r/»gr/tus ~~tic~~lrrru.s (FOU~S) wcrc only IOLIII~ in CO-
coons collcclcd in lhe Iïeld. Ill conlrasl, lllc l~~lrilsilOids
Pa~il~///itms ///ic~i’ogt/.sl/-is Fcrrièrc, Siic~lo~~i.sllrll.s r!/iYcw/i/rs Fcrrièrc and E///~~U///~/ s)~lq~/r/~’ Fcrrière werc obti\ined afler raising calerpillars which wcrc lhenlselvcs pilrilsil-
ized, probably by Apwrtetc.s sp.
- Apant~les .sytcpw lkrritirc (hosls .Y. &IYI~I$/~/, C. jk/) is &y to clistinguish I’rchn A. SL/~L/S sincc scvcrill parasites ilE present on lhc sanie calerpillar in lhe second species. 6 to 34 A. .sc/,gtrs COCOOIIS were obtained from a single Cül~rpillilr under our rearing condilions;
The species Pediohi//s c/t//(////.oL.ol’I/Is (Wikrston) ~II<I
Nesolyrzs phueosot~~u (Watcrston) wcrc: lounrl in Aprr/~rr- les cocoons and in pupac collcctcd in thc lïcld. Thc species S. &ica/r/rs, E. qdctme and N. plr~rcosonrcr were oblaincd aller rearing swollcn bodics o1‘C.,fï~n, described above, parasitized by AIeiodes SP. or A. uliLyt/c/r-etwis.
TabIc 5 shows lhe numbers of indivicluals obtained per species and per host. All 111~ trophic relationships demon- stratcd in this study between parasites and hyperpnrasites of C. ,fla~~ and 5’. LI~IY~~IIL/ arc shown in Figure 1.
- Nywrio sp. (I~~SIS: C. jïcr~cr, S. derogn~u). The larva of lhis spccies spins a brighl yellow cOcoOi1. One pilIXilc
wus I0und per host.
Discussion and conclusion
Mixed parasitism
- Aleiorl~s c//i~~t/~~/~c/~.rr’.~ Qtlidri, WIIOSC INE~S ;Ire C.
,jhU and E<l/Yc/.S pp.
An unidcntilïcd spccics (gcnus Alciohs) of singulat i\ppeilrimce emcrgcri l’rom dead C’. ,fïa\~. The caterpillars WCtt lllbC-Sllill>Ctl, brown, S111001l1, SWOllCll illld Icalhery
No cases of simultaneous presence of two primary parasites wcre obscrved. However, two species of hyper-.==.\,. _ purasiles werc cncountcred in il t’ew rare cases. For --we?+;
cximlple, the prescncc ofN. pJ/t/cosotlla imd E. s~~tet>t~/e, N. ph!oso/Ml ancl 1’. tl,~ltllll~ot~octll.s, E. .sylC(IlLlC and P. ~ltIl~llII~/~~~OLJllf.S WiIS ObSCïVCtl ilflCl‘ rcaring A. .SLl~LfL/.\~ CO-
c0011.S.
COL Fib. Trop., 1989, vol. XLIV, fzx. 4 - 289
A nu~nbcr 01’ pcsls prcviously rcpr)rlccl I)II col1011 in
Chi wcre idcntified. Ma11y cli\SSilïci~tionS ïcl~li~i~l 10 bc vcril’icd in CCrlilill groups.
In Hcmiptcra (Stelnorhyncha), it sho~~ld be rcci\llctl that three alcurodc spccies IMVC bcen idcntificcl 011 cotl011
(BINK, 1973). B. I&L/L.~ nccounts Ier X0-90% of lhc
inrlividuals. T/Yutc///~des ttcn~odii (Corbctt), whosc syn-
onyms mentioned in 1970 wcrc Trialcur~~dc.s /C/ri (Mi- SKI) unrl ï’/~ir/tr/r/~c,ttc.s tlrhitr, forni IO-20% Of itldividui~ls.
~p/~li.si~I ~LIII(.o(‘X~(CIOI.~~CII) is tlic hirtl spccics IOund, wilh
less llian 5% OI’ incliVidllik
Arnong Cici\dcllidne, thc ~CI~LIS E~/II/IOUS~Y/ wus doubt- lcss ullribukd wihout sysknla~ic vcril’icnlion. DELVA- IIE’S observulions in CilIllcr0011 showcd lhul lhe SpeCieS
.Jtrcd&dlu (= Etnpomcu) ji/.s~~ic/lis (Jxobi) wus 1101 pre- se111 in cipturei. Howcvcr, .J~I~Y~~LI.~~~LI tyhicu (Bergevin imd ZIIIOII), Ar~o/~u/~~ttr/ p/‘oli.\tr ( LC Thierry) imd Hat,.~lc’onlorphlrs sp. wcrc rccorrlcrl (1 )III.VAKE, 1984).
790 - Col. Fil,. Trop., IYXC). vol. XLIV. fxic, 4
In ollicr cases, insccls prcviously rcporletl us being
important pcsls wcrc nol ohscrvcd. MONTEII, ( 1934)
nienliolictl scvcral specics ol’Psi/oplciw :I~CI S/,/r<~nr)~)/cr.c~
(Colcoplcra) willmul sp~~i(j~iiigIIicc(~IIccli<)iisiIc. Wcdid nol ol~scrvc nny 01’ Ilicsc iiwxls. I lowcvcr, 0iir obscrvn-
lions sliow ~II:I~ iici~lihouriii~ spccics (c.g. C.jlm*o nnd C. crc*r//tr) c‘;ui l~2confris~tl \\*ilh Ihis :II~~I rcpularvcriI’icatioti OI Ilic s1”cic.s collcclctl is nrcrss:\ry.
Our kilowl4gc i)l’l~~.c~lnlor-l~rc)~ rclnliotis is viry lirn- itccl. Thc cl’l’cct OI’ Ihc I Iymc~~optcra Eumcnitlne on lhc catcrpillnrs of various pcsls sliould bc invesligaled.
Thcre arc fcw daln il1 thc’lileialurc on the biology of parasites O~S. t/<~qqg>trlri wliicli werc llic niost numerous in our study. Our ohscrvalions of llic ntmihcr or parasites in
P. Silvie, Ci. IIclv;lrc, J.M. MaltIcs
a single host cntcrpillar of A. sylq~tcre and A. sopr.v confirm those ol’ C~lou ( 104X) in Chacl antl De Saegel (1937) in Zaïre. In con~ras~ witll GIIANl’s report in Pakisian ( I%X)), no pr~~~ympl~:~l SI:IF~‘ c~atcrpillars of X. /)///Ic’/t//tr (ICllllClllll~~llitlilC~ wcrc I’OUlltl.
Most of the par:tsilc spccicx arc rcpor!ctl for tlie Iïrsl timc inC’lliltl.‘l’lic itllpilrl c~l‘lllC~C iiisccls Iogcllicrwitli Illill
Ol’ IllC ViWiOIIS prctlolr)i3. OIl IIOYI p0pul:tliolls I’<WlnS il VilSI
lïcltl of rc’scilrcll ncccssary for coliil,rclieiision ol’ lllc lli~lllrill rcgi~lnlioii nicclianisms Of collOI pCSlS alld Iiie
ovcrall liinclioning of llic ecosysteni li)rniing tlie setling I’or IIIe trop. Tllcsc I11CCllillliSIl1!~ nlusl hc Inkcll in10 acc0llllt
in llie clcsign of intcgratctl pcsl conlrol systenis for cotton growing.
Acknowledgements
T~IC authors tll:mk 111~ Iòllowing spccialists who kindly cxalnincrl thc spccimcns XIII 10 Ihcm:
Dr. Z. BOUCEK, J.P. BOURNIER, M.G. FITTON, J. GUTIERREZ, D. MATILE-FERRERO, Dr. J. NOYES,
Dr. G. REMAUDIERE, Dr. J.A. SLATER. Dr. A.K. WALKER,
N.P. WYATT, -.
CA13 Ill~crll:lli0llill,
IR(“I’-CIRAD, CAR Inlcrnalionnl. ORSTOM, Muscutn National d’l-listoire Naturelle, British Museum Natural History. Inslilut PiL?tCllr,
Univcrsity of Connecticut, CABI,
CABI,
Cllillcitlitlnc Thysaru~ptcra Icliiiciiiiionirl;Ic. I’liyglltlcuontinac Acnri Pscudocr~ccirlac Etlcyrtithc Aphicliche I
Lygaeiche RraConitlnC illld
Iclincuiilonitl~te T:\clli~~idnc
- - - -m--w-
,
Artrbpodos asociados con el cultiva algodonero en Chad : plagas, predatores y parasitas
P. Silvie, G. Delvare y J.- M. Malcles
Resumen
Los autores establecen la lista de 10s Artropodos (Acaros, Diplopodos e insectes) seïialados en el cultiva algodonero en Chad por otros entomblogos o identificados por nosotros en et transcurso de 10s aiïos 1984 - 1987. Los estudios Ilevados a cabo han permitido censar por primera vez en dicho pais 51 especies y 24 géneros.
Los principales depredadores de 10s organos fructiferos son 10s Lepidopteros (Helicoverpa (= ffeliolhis) armigera, Diparopsis
wafersi, Earias biplaga) mientras que las orugas de Syllepte derogafa constituyen 10s depredadores filofagos mas importan- tes.
Los insectes picadores chupadores mayores son 10s pulgo- nes Aphis gossypii y las moscas blancas Bemisia fabaci.
/
La mayoria de 10s datos relatives a 10s parasitos de Chad son originales.
---- --
PALABRAS CLAVE : inventario. Artropodos, plagas, predatores, parasitas. algodonero. Chad. J