องคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลวของมนษย

โดย นางสาวกนกวรรณ พภกดสมทร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสถาปตยกรรม แผน ก แบบ ก 2 แนวความคดในการออกแบบ(ออกแบบสถาปตยกรรม)

ระดบปรญญามหาบณฑต ภาควชาสถาปตยกรรม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2561

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

องคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลวของมนษย

โดย นางสาวกนกวรรณ พภกดสมทร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสถาปตยกรรม แผน ก แบบ ก 2 แนวความคดในการออกแบบ(ออกแบบสถาปตยกรรม)

ระดบปรญญามหาบณฑต ภาควชาสถาปตยกรรม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2561

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ARCHITECTURAL ELEMENTS FORMED BY THE FEAR OF HUMAN

By

MISS Kanokwan PIPAKSAMUT

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for Master of Architecture (Architecture)

Department of Architecture Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2018 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

หวขอ องคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลวของมนษย โดย กนกวรรณ พภกดสมทร สาขาวชา สถาปตยกรรม แผน ก แบบ ก 2 แนวความคดในการออกแบบ

(ออกแบบสถาปตยกรรม) ระดบปรญญามหาบณฑต อาจารยทปรกษาหลก อาจารย นนทพล จนเงน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไดรบพจารณาอนมตใหเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต

คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร.จไรรตน นนทานช)

พจารณาเหนชอบโดย

ประธานกรรมการ (ศาสตราจารย ดร. วระ อนพนทง )

อาจารยทปรกษาหลก (อาจารย นนทพล จนเงน )

อาจารยทปรกษารวม (อาจารย อดศร ศรเสาวนนท )

ผทรงคณวฒภายใน (รองศาสตราจารย ดร. ตนขาว ปาณนท )

ผทรงคณวฒภายนอก (ศาสตราจารย เกยรตคณ อรศร ปาณนท )

ง

บทค ดยอ ภาษาไทย

59054205 : สถาปตยกรรม แผน ก แบบ ก 2 แนวความคดในการออกแบบ(ออกแบบสถาปตยกรรม) ระดบปรญญามหาบณฑต ค าส าคญ : ความกลว, องคประกอบทางสถาปตยกรรม, การรบร

นางสาว กนกวรรณ พภกดสมทร: องคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลวของมนษย อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : อาจารย นนทพล จนเงน

“ความกลว” เปนอารมณพนฐานของมนษยทเกดจากการรบรภยคกคามของสงมชวต

ซงเปนสาเหตใหเกดการเปลยนแปลงทางสมองและการท างานของอวยวะ และการเปลยนแปลงพฤตกรรมในทสด

ซงแทจรงแลวมนษยทกคนม “ความกลว” แฝงอยในจตใจ โดยแสดงออกในรปแบบตางๆ เชน ทางสหนา ทางอารมณ หรอ ทางพฤตกรรม ความกลวอาจถกแปลงคาและแสดงออกทางอาการในลกษณะหวาดกลว หรอหวาดระแวงตอความรสกทไมปลอดภย ซงความกลวนนมความหมายใกลเคยงกบ "ความกงวล" แตแตกตางกน โดยความกงวลเกดขนเปนผลจากภยคกคามทรบรวาควบคมไมไดหรอหลกเลยงไมได ในขณะทความกลวเปนผลจากภยคกคามทรบรวาควบคมไดหรอหลกเลยงได

“ความกลว” จงเปนการตอบสนองตอ “ตวกระตน” ทเกดขนในสถานการณปจจบน หรอในอนาคต ซงมนษยรบรวาเปนความเสยงตอสขภาพหรอชวต สถานภาพ อ านาจ ความปลอดภย หรอความมงคง หรอสงมคาใด ๆ ทสามารถควบคมหรอหลกเลยงได การตอบสนองความกลวจงเปนกลไกทน าไปสการเผชญหนา การปองกน หรอการหลบหลกจากภยคกคามเพอดนรนตอการเอาตวรอดในสถานการณหรอในภาวะการณทเกดขน นบเปนกลไกพนฐานในการเอาตวรอดตอสงกระตนสงหนงทจ าเพาะ ซงในอดตจากพฒนาการการตงถนฐานของมนษยมววฒนาการของการปองกนตวเองจากสภาพแวดลอมทเปลยนไปเพอปองกนตวเองจากสงทท าใหกลวหรอรสกไมปลอดภย จากเคยอาศยอยในถ า อยใตดน และอยบนดน โดยสรางสงปลกคลมตวเองเพอปองกนตวเองจากสภาพแวดลอมภายนอก

ภยคกคามทกอใหเกดความรสกไมปลอดภยซงเปนปจจย หรอ ตวกระตนทท าใหมนษยดนรนเอาตวรอด แบงไดเปน “ภยคกคามจากปจจยภายนอก” ซงเปนภยคกคามจากสภาพแวดลอมภายนอก เชน คน สตว สงมชวต ภยธรรมชาต และ “ภยคกคามจากปจจยภายใน” ซงเปนภยคกคามจากพฤตกรรม จตใจ อารมณความรสก ประสบการณ ซงภยคกคามจากปจจยภายนอกทจ าเพาะเจาะจงจะเปนตวกระตนใหมนษยสรางพนทและองคประกอบทางสถาปตยกรรมทเหมาะสมเพอดนรน

จ

ในการเอาตวรอดจากภยคกคามนน โดยในการศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาวาและทดลองวาพนทและองคประกอบทางสถาปตยกรรมสามารถกอรปจากความกลวของมนษยไดอยางไรบาง

ฉ

บทค ดยอ ภาษาองกฤษ

59054205 : Major (Architecture) Keyword : Fear, Architectural elements, Perception

MISS KANOKWAN PIPAKSAMUT : ARCHITECTURAL ELEMENTS FORMED BY THE FEAR OF HUMAN THESIS ADVISOR : LECTURER NANTAPON JUNNGURN

"Fear" is the basic human emotion that comes from perceiving the threat of life. This causes brain changes and organ function. And finally change the behavior.

"Fear" is a response to the "stimulus" that occurs in the present or future situation, which human beings perceive as a health risk or life, status, power, security, or wealth. Or any value that can be controlled or avoided. Fear response is a mechanism that leads to confrontation, prevention, or avoidance of threats to struggle for survival in a situation or situation. This is the basic mechanism of survival for one specific stimulus.

Threats that cause insecurity, which are factors or triggers that make human beings struggling to survive, are classified as "external threats," a threat posed by external environments, such as people, animals, organisms, and natural disasters. "Threat of internal factors", which is a threat of mental behavior, emotion, experience, threats from external factors. These limits are specific to a human urge to create space and architectural elements in the struggle to survive the threat. The purpose of this study is to investigate and test how space and architectural elements can be shaped by human fear. Space and architectural elements are formed by physical factors and psychological factors. This article is part of a thesis on the architectural elements arising from human fear. Master of Architecture Program Architectural.

ช

กตตกรรมประกาศ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบน สามารถด าเนนส าเรจลลวงไปดวยด ดวยความกรณาการตอบรบเปนทปรกษาวทยานพนธจาก อาจารยอดศร ศรเสาวนนท

ซงอาจารยไดใหเวลาและใหค าแนะน าตางๆทงระบบความคดและระบบขอมลทเปนประโยชนเปนอยางยงแกตวผวจยในตลอดระยะเวลาทผานมา

ถาเกดขอผดพลาดหรหอขอตตงขอมลใดในสวนใดของวทยานพนธฉบบนกขอนอมรบเพอการปรบปรงและแกไขของผวจยเพยงผเดยว

กราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.ตนขาว ปาณนท อาจารยธนาคาร โมกขะสมตร อาจารย เชาววฒน กตตธรกล และอาจารย สคตยต จารนช

ทสละเวลารวมแลกเปลยนแสดงความคดเหน และใหขอเสนอแนะในการท าวทยานพนธในครงน

กราบขอบพระคณ ศาสตราจารย ดร. วระ อนพนทง ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ ศาสตราจารย เกยรตคณ อรศร ปาณนท และรองศาสตราจารย ดร. ตนขาว ปาณนท

กรรมการสอบวทยานพนธ ซงทานทงสามไดสละเวลาเปนคณะกรรมการสอบวทยานพนธฉบบน

กราบขอบพระคณ อาจารยธนฐวสส วงศทมารตน อาจารยประจ าคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยรงสต ทกรณาใหค าปรกษาตงแตเรมตนท าวทยานพนธ และขอเสนอแนะในการท าวทยานพนธในครงน

กราบขอบพระคณ อาจารยนนทพล จนเงน ในความอนเคราะหเปนทปรกษาวทยานพนธเรองระบบเอกสารในระบบ i thesis

กราบขอบพระคณอาจารยประจ าหลกสตรสถาปตยกรรม สาขาแนวความคดการออกแบบทกๆทาน ทใหความรในสงทผวจยตองการศกษา และแนะน าในแนวทางทผวจยมความสนใจ

ขอบคณเพอนๆพๆในสาขาแนวคดการออกแบบทใหก าลงใจและชวยกนผลกดนตลอดมา สดทายนกราบขอบพระคณ พอกบแม และครอบครวทสนบสนนดวยดตลอดมา

กนกวรรณ พภกดสมทร

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ............................................................................................................................. ง

บทคดยอภาษาองกฤษ ....................................................................................................................... ฉ

กตตกรรมประกาศ............................................................................................................................. ช

สารบญ .............................................................................................................................................. ซ

สารบญตาราง .................................................................................................................................... ฎ

สารบญภาพ ...................................................................................................................................... ฏ

บทท 1 บทน า ................................................................................................................................... 1

ความเปนมาและความส าคญของโครงการ .................................................................................... 1

วตถประสงคของการวจย .............................................................................................................. 3

สมมตฐานของการศกษา ............................................................................................................... 3

ขอบเขตของการศกษา .................................................................................................................. 3

ขนตอนและวธการศกษา .............................................................................................................. 4

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ............................................................................................................ 4

บทท 2 นยามของความกลว กรณศกษาทเกยวของและสถานการณจ าลอง ....................................... 5

นยามของความกลว ...................................................................................................................... 5

กรณศกษาสถาปตยกรรมทเกยวของกบความกลวของมนษย ........................................................ 7

Pit house ............................................................................................................................. 8

Tulou ................................................................................................................................... 9

Maginot line ..................................................................................................................... 11

Mesa Verde ...................................................................................................................... 12

Prejmer .............................................................................................................................. 14

ฌ

บานแบบมลานกลาง (Courtyard Housing)....................................................................... 17

บานอาซมา, ทาดาโอะ อนโด ............................................................................................... 18

สรปเครองมอทไดจากการศกษากรณศกษา ................................................................................ 19

สรปวธการจดการกบความกลวของมนษยทไดจากกรณศกษา .................................................... 19

พนทเสยงตอการเกดภยคกคามแลวท าใหมนษยเกดสภาวะความกลว ......................................... 23

ผลของการศกษากรณศกษาองคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลวของมนษย ... 25

บทท 3 การทดลองและวเคราะหเครองมอ ...................................................................................... 28

การทดลองเครองมอทสมพนธกบความกลวของมนษย ............................................................... 28

การทดลองครงท 1 ..................................................................................................................... 28

การทดลองครงท 2 ..................................................................................................................... 40

สรปผลการทดลองเครองมอในการจดการกบความกลว .............................................................. 42

การจดวางพนท ................................................................................................................... 42

การปดลอม ......................................................................................................................... 43

การหลบหน ......................................................................................................................... 44

การพราง ............................................................................................................................. 45

การเฝาระวง’ ....................................................................................................................... 46

พนทศกดสทธ ...................................................................................................................... 47

บทท 4 ............................................................................................................................................ 49

การออกแบบทางสถาปตยกรรม ...................................................................................................... 49

การวเคราะหปจจยและวธการจดการความกลวของมนษยเมอพจารณาในแงบรบททตง ............. 49

ความแตกตางระหวางบรบทในเมองและบรบทในชนบท............................................................. 49

ขอก าหนดในการเลอกบรบททตงในการทดลองการออกแบบ ..................................................... 50

การวเคราะหปจจยคกคามจากบรบททตงทสมพนธกบเครองมอในการออกแบบ ........................ 51

บรบทในชนบท .................................................................................................................... 53

ญ

โปรแกรมในการทดลองการออกแบบองคประกอบทางสถาปตยกรรมจากความกลงของมนษย .. 54

การทดลองออกแบบองคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลว .............................. 56

การทดลองออกแบบครงท 1 ............................................................................................... 56

สรปผลการทดลองออกแบบบานในชนบทครงท 1 ............................................................... 57

การทดลองออกแบบครงท 2 ............................................................................................... 59

สรปผลการทดลองออกแบบบานในเมองครงท 2 ................................................................. 59

สรปผลการทดลองออกแบบบานในชนบทครงท 2 ............................................................... 61

การทดลองออกแบบครงท 3 ............................................................................................... 62

สรปผลการทดลองออกแบบบานในเมองครงท 3 ................................................................. 62

สรปผลการทดลองออกแบบบานในชนบทครงท 3 ............................................................... 64

การทดลองออกแบบครงท 4 ............................................................................................... 66

สรปผลการทดลองออกแบบบานในเมองครงท 4 ................................................................. 66

สรปผลการทดลองออกแบบบานในชนบทครงท 4 ............................................................... 69

การทดลองออกแบบครงท 5 ............................................................................................... 73

สรปผลการทดลองออกแบบบานในเมองครงท 5 ................................................................. 73

สรปผลการทดลองออกแบบบานในชนบทครงท 5 ............................................................... 76

บทท5 .............................................................................................................................................. 79

บทสรปองคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลวของมนษย ....................................... 79

บทสรป ....................................................................................................................................... 79

ขอเสนอแนะ ............................................................................................................................... 80

รายการอางอง ................................................................................................................................. 81

ประวตผเขยน .................................................................................................................................. 83

สารบญตาราง

หนา

No table of figures entries found.

สารบญภาพ

หนา ภาพท 1: สหนาแสดงความกลว จากหนงสอ The Expression of the Emotions in Man and Animals ของชาลส ดารวน ............................................................................................................... 1

ภาพท 2: แสดงกลไกการจดการกบความกลว .................................................................................. 2

ภาพท 3: Frontispiece of Marc-Antoine Laugier ....................................................................... 7

ภาพท 4: แสดงลกษณะของ Pit house ............................................................................................ 9

ภาพท 5: แสดงแสดงลกษณะของ Mesa Verde ............................................................................. 13

ภาพท 6: แสดงแสดงลกษณะของ Mesa Verde ............................................................................. 14

ภาพท 7: แสดงลกษณะของ PREJMER ........................................................................................... 15

ภาพท 8: แสดงผงพนของ PREJMER .............................................................................................. 16

ภาพท 9: แสดงทางลบของ PREJMER ............................................................................................ 16

ภาพท 10: แสดงผงบานของเมองอรและเมองซาทาล-ฮยค .............................................................. 17

ภาพท 11: แบบแปลนของบาน Azuma house ทแสดงถงททาของการปดลอมตวเองจากสภาพแวดลอม ................................................................................................................................ 18

ภาพท 12: แบบแปลนของบาน Azuma house ทแสดงถงททาของการปดลอมตวเองจากสภาพแวดลอม ................................................................................................................................ 19

ภาพท 13: แสดงกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา ........................................................ 19

ภาพท 14: แสดงถงระยะและทศทางกบกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา .................... 20

ภาพท 15: แสดงถงระยะและทศทางกบกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา .................... 20

ภาพท 16: แสดงถงระยะและทศทางกบกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา .................... 21

ภาพท 17: แสดงถงระยะและทศทางกบกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา .................... 21

ภาพท 18: แสดงถงระยะและทศทางกบกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา .................... 22

ภาพท 19: แสดงถงระยะและทศทางกบกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา .................... 22

ฐ

ภาพท 20: แสดงการสรป FRAMEWORK ทไดจากกรณศกษา ........................................................ 23

ภาพท 21: แสดงไดอะแกรมสรปพนทเสยงและสภาพแวดลอมทท าใหเกดปจจยคกคามท าใหมนษย 24

ภาพท 22: แสดงสรปผลกลไกการจดการกบความกลวจากการสรางสถานการณจ าลอง .................. 24

ภาพท 23: แสดงไดอะแกรมสรปผลของการศกษาองคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลวของมนษย ................................................................................................................................. 26

ภาพท 24: แสดงไดอะแกรมสรปขนตอนในการศกษาองคประกอบทางสถาปตยกรรมทกดจากความกลวของมนษย ................................................................................................................................. 27

ภาพท 25: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 29

ภาพท 26: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 29

ภาพท 27: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 30

ภาพท 28: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 30

ภาพท 29: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 31

ภาพท 30: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 31

ภาพท 31: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 32

ภาพท 32: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 32

ภาพท 33: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 33

ภาพท 34: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 33

ภาพท 35: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 34

ภาพท 36: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 34

ภาพท 37: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 35

ภาพท 38: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 35

ภาพท 39: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 36

ภาพท 40: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 36

ภาพท 41: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 37

ฑ

ภาพท 42: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 37

ภาพท 43: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว .......................... 38

ภาพท 44: แสดงสรป TYPE ของการทดลองในขนตอนกระบวนการแปลงรปจากความกลวโดยถายทอดผานองคประกอบทางสถาปตยกรรม .................................................................................. 39

ภาพท 45: แสดง สรป TYPE ของการทดลองในขนตอนกระบวนการแปลงรปจากความกลวโดยถายทอดผานองคประกอบทางสถาปตยกรรม .................................................................................. 40

ภาพท 46: แสดงการสรปผลเครองมอการจดวางพนท..................................................................... 42

ภาพท 47: แสดงการสรปผลเครองมอการปดลอม ........................................................................... 44

ภาพท 48: แสดงการสรปผลเครองมอการหลบหน .......................................................................... 45

ภาพท 49: แสดงการสรปผลเครองมอการพราง .............................................................................. 46

ภาพท 50: แสดงการสรปผลเครองมอการเฝาระวง ......................................................................... 46

ภาพท 51: แสดงการสรปผลเครองมอพนทศกดสทธ ....................................................................... 47

ภาพท 52: แสดงผลสรปของเครองมอทง 6.................................................................................... 48

ภาพท 53: แสดงการวเคราะหปจจยและวธการจดการกบความกลวของมนษย ............................... 49

ภาพท 54: แสดงบรบททตงทจะน ามาใชในการทดลองออกแบบ ..................................................... 50

ภาพท 55: แสดงขอก าหนดในการเลอกบรบททตง .......................................................................... 50

ภาพท 56: แสดงสภาพแวดลอมโดยรอบของบรบทในเมอง ............................................................. 51

ภาพท 57: แสดงการวเคราะหทตงในบรบทเมอง ............................................................................ 52

ภาพท 58: แสดงการวเคราะหทตงในบรบทเมอง ............................................................................ 52

ภาพท 59: แสดงการวเคราะหทตงในบรบทชนบท .......................................................................... 53

ภาพท 60: แสดงการวเคราะหทตงในบรบทชนบท .......................................................................... 53

ภาพท 61: แสดงการวเคราะหขอบเขตทตงของพนทจะทดลองออกแบบในบรบทเมองและบรบทชนบท .............................................................................................................................................. 54

ภาพท 62: แสดงการวเคราะหผใชงานทสมพนธกบพนทใชสอยเพอก าหนดโปรแกรมการออกแบบ 55

ภาพท 63: แสดงโปรแกรมในการออกแบบ ..................................................................................... 56

ฒ

ภาพท 64: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 1 ................................................................. 58

ภาพท 65: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 1 ................................................................. 58

ภาพท 66: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 1 ................................................................. 58

ภาพท 67: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 2 ................................................................. 60

ภาพท 68: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 2 ................................................................ 60

ภาพท 69: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 2 ................................................................. 61

ภาพท 70: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 2 ................................................................. 62

ภาพท 71: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 3 ................................................................. 63

ภาพท 72: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 3 ................................................................. 63

ภาพท 73: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 3 ................................................................. 64

ภาพท 74: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 3 ................................................................. 65

ภาพท 75: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 3 ................................................................. 65

ภาพท 76: แสดงการวเคราะหเครองมอการหลบหนทใชกบพนทชนท 1 (บานในเมอง) ................... 67

ภาพท 77: แสดงการวเคราะหเครองมอการเฝาระวงทใชกบพนทชนท 2 (บานในเมอง) .................. 67

ภาพท 78: แสดงการวเคราะหเครองมอการเฝาระวงทใชกบพนทชนท 3 (บานในเมอง) .................. 68

ภาพท 79: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 4 ................................................................. 68

ภาพท 80: แสดงไดอะแกรมพนทหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 4 ........................................ 69

ภาพท 81: แสดงการวเคราะหเครองมอการจดวางพนททใชกบพนทชนท 1 .................................... 70

ภาพท 82: แสดงการวเคราะหเครองมอการหลบหนทใชกบพนทชนท 2 ......................................... 70

ภาพท 83: แสดงการวเคราะหเครองมอการเฝาระวงทใชกบพนทชนท 2 ........................................ 71

ภาพท 84: วเคราะหเครองมอพนทศกดสทธทใชกบพนทชนท 2 ..................................................... 71

ภาพท 85: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 4 ................................................................. 72

ภาพท 86: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 4 ................................................................. 72

ภาพท 87 : แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 4 ................................................................ 73

ณ

ภาพท 88: แสดงการวเคราะหเครองมอการออกแบบบานในเมองครงท 5 ...................................... 74

ภาพท 89: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 5 ................................................................. 75

ภาพท 90: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบในบรบทเมองครงท 5 ........................................... 75

ภาพท 91: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบในบรบทเมองครงท 5 ........................................... 75

ภาพท 92: แสดงการวเคราะหเครองมอการออกแบบบานในชนบทครงท 5 .................................... 76

ภาพท 93: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบในชนบทครงท 5 ................................................... 77

ภาพท 94: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบในชนบทครงท 5 ................................................... 77

ภาพท 95: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบในชนบทครงท 5 ................................................... 77

บทท 1

บทน า

เมอมนษยเกดความกงวลตอสงทคาดเดาไมไดตอบรบทสภาพแวดลอมทมความเสยงเกดภยคกคามตางๆ แลวภาวะนนเกดกรสะสมจนเกด “ความกลว” สถาปตยกรรมจะมททาในการจดการกบความกลวของมนษยไดอยางไรบาง ถาพจารณาจากสถาปตยกรรมทมความหมายในเชงการปองกนภยตางๆ เชน ปราสาท ทมปอมปราการแนนหนาเพระกลวการบกรกจากขาศก เรอนจ า เกดจากการกลวนกโทษออกไปกอคดอาชญากรรม คายผลภย สรางเพอรองรบผลภยเรรอนไมมทพกพงเกดจากความกลวในความมนคงของชวตหรอไดรบกรคกคามตอชวต ชมชนทมรวรอบขอบชด เพราะกลวตอเหตการณภายนอกทไมคาดคด เปนตน จรงๆแลวนนมนษยเราสามรถสรางสถาปตยกรรมตอบสนองกบการรบรถงความกลวไดอยางแยบยล สามารถตดสนใจในสถานการณเสยงๆ กเพอการด ารงชวตในสภาพแวดลอมทตองอยอาศยและใชชวตอย

ภาพท 1: สหนาแสดงความกลว จากหนงสอ The Expression of the Emotions in Man and

Animals ของชาลส ดารวน

ความเปนมาและความส าคญของโครงการ

จากจดเรมตนแรกไดตงค าถามวาเพราะเหตใดสถาปตยกรรมสวนใหญมกจะถกออกแบบจากสภาวะความรสกของมนษยทเปนเชงบวกมากกวาเชงลบ จะเปนไปไดไหมทสถาปตยกรรมจะถกออกแบบขนจากสภาวะเชงลบ และจากนนสถาปตยกรรมนนกจะท าหนาทเปนกลไกชวยลดทอนความรสกทเปนสภาวะเชงลบในทนจะกลาวถง “ความกลว”ซงเปนความรสกขนพนฐานของมนษย

2

ทกๆคน ความกลวเปนความรสกทเกดขนจากการรบรอนตรายหรอภยคกคามในสงมชวตบางชนดซงมผลตอการเปลยนแปลงพฤตกรรม ซงผลการศกษาของนกจตวทยาจากสาขาจตเวชศาสตร จากมหาวทยาลยเวยนสเตต ในรฐมชแกนชใหเหนวาปจจยส าคญทท าใหเกดความรสกหวาดกลวนนขนอยกบบรบทรอบตว ความกลว ( Fear ) ความกลว เปนอารมณดานลบเกดจากการรบรสภาวะหรอสถานการณทเปนภยคกคาม เปนอารมณทเกดจากการรบรภยคกคามของสงมชวตซงเปนสาเหตทท าใหเกดการเปลยนแปลงทางสมอง และการท างานของอวยวะรวมถงการเปลยนแปลงพฤตกรรมในทสดเชนการวงหนการหลบซอนหรอการชอคจากเหตการณทท ารายจตใจ ” ความกลวอาจเปนการตอบสนองตอตวกระตนทเกดขนในสถานการณปจจบนหรอในอนาคตซงรบรวาเปนความเสยงตอสขภาพหรอชวต สถานภาพ อ านาจ ความปลอดภยหรอความมนคงหรอสงมคาใดๆ การตอบสนองความกลวเกดขนไดจากการรบรอนตรายทน าไปสการเผชญหนาหรอการหลบหนจากภยคกคามนน

ภาพท 2: แสดงกลไกการจดการกบความกลว

“ความกลว” จงเปนการตอบสนองตอ “ตวกระตน” ทเกดขนในสถานการณปจจบน หรอในอนาคต ซงมนษยรบรวาเปนความเสยงตอสขภาพหรอชวต สถานภาพ อ านาจ ความปลอดภย หรอความมงคง หรอสงมคาใด ๆ ทสามารถควบคมหรอหลกเลยงได การตอบสนองความกลวจงเปนกลไกทน าไปสการเผชญหนา การปองกน หรอการหลบหลกจากภยคกคามเพอดนรนตอการเอาตวรอดในสถานการณหรอในสภาวการณทเกดขน นบเปนกลไกพนฐานในการเอาตวรอดตอสงกระตนสงหน งทจ าเพาะ ซงในอดตจากพฒนาการการตงถนฐานของมนษยมววฒนาการของการปองกนตวเองจากสภาพแวดลอมทเปลยนไปเพอปองกนตวเองจากสงทท าใหกลวหรอรสกไมปลอดภย จากเคยอาศยอย

3

ในถ า อยใตดน และอยบนดน โดยสรางสงปลกคลมตวเองเพอปองกนตว เองจากสภาพแวดลอมภายนอก

วตถประสงคของการวจย

1.วตถประสงคมจดมงหมายในการศกษาหารปแบบและปจจยทท าใหเกดกระบวนการในการกอ

รปสถาปตยกรรมเพอเอาตวรอดของมนษยและสามารถอยไดในสภาพแวดลอมทมการคกคามจาก

ตวกระตน

2.เพอศกษาทดลองวาพนทหรอสถาปตยกรรมรปแบบใดบางทจะสงเสรม ก าหนด และควบคม

พฤตกรรมของสงมชวต

สมมตฐานของการศกษา

เมอ “มนษย” เกดความกลว มนษยจะพยายามสรางสงปกคลมเพอปองกนตวเองจากสงทจะมาคมคามท าใหมนษยรสกกลวหรอรสกไมปลอดภยนน มนษยจดการกบความกลวในสงตางๆอยางไรไดบางในแงของการสรางองคประกอบทางสถาปตยกรรม และเครองมอทจะมาสรางกลไกในการจดการกบความกลวของมนษยสภาพแวดลอมตางๆจะชวยใหมนษยรสกกลวนอยลง และปลอดภยมากขนไดหรอไม

ขอบเขตของการศกษา

ศกษากรณศกษาทเกยวของกบสถาปตยกรรมทมกลไกในการจดการกบความกลวของมนษยทรสกไมปลอดภยในสภาแวดลอมตางๆ ควบคกบการสรางสถานการณจ าลองระหวางคนทรสกกลวบวกกบสภาพแวดลอมทท าใหคนรสกกลว เพอทดลองคนหาเครองมอทใชจดการกบความกลวและท าใหคนรสกปลอดภยมากขนในสภาพแวดลอมนนๆ จากนนน าเครองมอทไดน ามาวเคราะหและทดลองออกแบบองคประกอบทางสถาปตยกรรมทสรางขนจากความกลวของมนษยทรสกกลวในสภาพแวดลอมทจะมภยมาคกคามได โดยเลอกศกษาทดลองกบสถาปตยกรรมประเภททพกอาศยเพราะมความเขมขนของการครอบครองพนทท าใหมนษยรสกกลวและรสกปลอดภยในขณะเดยวกน

4

ขนตอนและวธการศกษา

5.1 ศกษาและท าความเขาใจเกยวกบทฤษฎความกลวของมนษย 5.2 ศกษาและคนหาเครองมอทมกลไกการจดการกบความกลวของมนษยจากกรณศกษาและสถานการณจ าลอง 5.3 ทดลองเครองมอทมกลไกจดการกบความกลวของมนษย 5.4 ทดลองและออกแบบองคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลวของมนษยโดยใชเครองมอทไดจากการศกษา

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

การศกษาเรององคประกอบทางสถาปตยกรรมทสรางขนจากความกลวของมนษย

คาดหวงไววาจะไดรบประโยชนในแงของการทจะใชสถาปตยกรรมเปนตวทดลองเชอมระหวางมนษย

กบบรบทสภาพแวดลอมใหอยรวมกนไดภายใตภยทจะเขามาคกคามมนษยทงในแงของภยทมา

คกคามทางดานกายภาพและภยทมาคกคามทางดานจตใจ

5

บทท 2 นยามของความกลว กรณศกษาทเกยวของและสถานการณจ าลอง

นยามของความกลว

ความกลว (fear) : ความกลวเปนอารมณทขนธรรมดาสามญของมนษย ความกลวนนมอย 2 รปแบบ รปแบบหนงคอความกลวธรรมดา เปนความกลวทตดตวมาแตก าเนด ความกลวอนนใครๆ ทกคนไมวามนษยหนาไหนกตองม สวนความกลวอกอยางหนงคอความกลวทไดมาจากการเรยนรคอ มาเรยนร เอาจากสงคมทตวเองอย ดงนนความกลวทไดมาจากการเรยนรนน แตกตางไปตามสงแวดลอมในสงคม ส าหรบความกลวทตดตวมาแตธรรมชาตนนนกจตวทยากไดพยายามคนควาวามอะไรบาง โดยดจากเดกๆทเพงแรกเกดใหมๆ ยงไมไดผานการเรยนรจากสงคมไปเลยนน เทาทคนพบแลว พบวา เดกทารกกลวอย ๒ อยางคอ กลวเสยงดง และ กลวตกจากทสง

ความกลวทเกดจากการเรยนรนนเกดมาได 3 ทาง คอ

1) ถกวางเงอนไข เชน เดกทกลวกระตาย เนองจากผใหญเอากระตายไปเขาคกบเสยงดง ทท าใหตกใจกลว จากการกลวกระตายน เดกกจะขยายการเรยนรไปเปนลกโซ ในสงทมลกษณะคลายคลงกนดวย บางครงเมอโตขนบางครงกไมทราบวาท าไมจงกลว ตวอยางเชน มผหญงคนหนงไมรเลยวาท าไมตนจงกลวโรงพยาบาล จากการซกประวตพบวา เมอตอนเดกๆ เธอเคยไปหาหมอฟนกบพสาว เมอหมอออกมาเรยกพสาวเธอไปถอนฟน เธอไดยนเสยงรองครวญครางซงท าใหเธอกลวมาก จากการกลวหมอฟนคนนขยายออกมาเปนกลวหมอฟนคนอนๆ ขยายออกมาเปนกลวสถานททหมออยคอโรงพยาบาล สวนมากความกลวสวนใหญมรากฐานมาจากการวางเงอนไข

2) เกดจากอทธพลของสงคม เมอเราเกดมาอยในสงคม เราจะเรยนรคานยม กฏเกณฑตางๆของสงคม และเรยนรวาจะกลวอะไรบางอยางทสงคมกลว เชน กลวเสยหนา กลวอาย กลวลอมเหลว กลวสอบตก กลวคนเกลยด ฯลฯ

3) เมอเหตการณรายเกดขนกบตวเอง ท าใหรผลของสาเหตแหงการกลวนน เชน เดกอาจจะไมเคยกลวสนขมากอน เมอถกกดเขาครงหนงกอาจจะสรางความกลวสนขขนมา หรอการถกต ถาไมเคยถกตกไมกลวหรอบางครงอาจจะไมเคยไดรบประสบการณจรงๆแตไดทราบผลมนจากผอนกอาจเกดความกลวได เชน ทราบวาถกกดแลวจะตาย อหวาหเปนแลวรอดยาก การฉดยาท าใหเจบ เปนตน

6

ความกลวมมากมายหลายรอยชนด บางทกเปนเพราะสภาพแวดลอมสงรอบตว หรอสภาพภมศาสตร เชน คนไทยเราไมกลวแผนดนไหว หรอภเขาไฟระเบดเพราะบานเราไมม ในขณะทประเทศหรอทวปอนๆมความกลวในเรองน ตรงกนขามชาวนาไทยกลงฝนแลง กลวอหวาหสวนความกลวทแทบทกคนกลวคอ ความกลวตาย กอนทเราจะจดการกบความกลวนน เราควรท าความเขาใจเสยเลกนอยวา ความกลวไมไดมดานลบดานเดยว ความกลวกมผลดดวย เพราะอยางนอยความกลวกท าใหเราอยในสภาพทเตรยมพรอมมากกวาปกต ท าใหเราตอสกบอปสรรคได การทเราจะกลวหรอไมกลวอะไรนน ควรจะวเคราะหแยกแยะชนดของความกลวมากกวา ความกลวม 2 แบบคอ กลวอยางมเหตผล และ กลวอยางไมมเหตผล ความกลวอยางแรกเปนความกลวทมประโยชน จะชวยใหเราอยรอด ความกลวอยางไมมเหตผลควรกลว ความกลวอยางโงๆตางหากทไมดและเราควรจะแกไข ดงนนในการอบรมเลยงดเดก การทเราจะหามปรามไมใหเดกท าอะไรบางอยางหรอสอนใหเดกรจกกลวอะไรนนเราควนบอกอยางมเหตผล เชน อยาเดนบนระเบยงเพราะจะตกลงไปไดและจะเจบปวดหรอคอหกตาย อยาเลนกบถานไฟในเตาเพราะมนรอนและไหมมอ เปนตน โดยทวไปเราจะจดการกบความกลวไดโดย 1) หาทางเขาใจเหตแหงความกลวของเราโดยเรวท าความเขาใจกบมน พจารณาดโดยใหเหตผลวามนเปนเหตทสมควรกลวหรอไม ยงเราท าความเขาใจมนไดเรวเพยงใด เรากยงอาจจะผอนคลายความกลวไดมากขนเทานน โดยการมองเหนความเปนจรงแทใหประจกษแลวความกลวจะคอยๆเลอนลางหายไป ทส าคญกคอเมอเราควานหารากแทของความกลวไดแลว นนคอ ดวยความกลาทจะเผชญกบความจรง 2) ความกลวหลายชนดเกดจากมโนภาพของเราเอง เราคดไปเองทงๆทส งนนยงไมเกดขน หรอยงไมเคยเกดขน และจะเกดขนหรอไมกยงไมรชด แตเรากจะหวาดระแวงความกลวแบบนจะกอใหเกดผลเสยหายทางใจและทางอารมณอยางรนแรงเพราะเราจะหาความสงบไมได คอยแตผวากงวลใจ ดงนนเราจงไมควรกลวอะไรไปลวงหนาอยาเพงกลวสงทยงมาไมถงและไมควรกลวสงทคดขนเอง (โดยไมมเหตผลสมควร) เชน กลวคนนนทาวาราย กลวคนแปลกหนา กลวลกถกขโมยไปเรยกคาไถ

7

3) ความกลวนนเราตองพยายามบงคบควบคมใหอยในขอบเขต อยาแสดงออกมาจนเกนไปนกไมวาจะกลวอะไรกตาม เพราะถาเราแสดงออกมาจนผอนจบไดหรอลวงรความในใจของเราแลว เราจะตกเปนเหยอของเขาโดยไมรตวกได มพวกมฉาชพบางพวกทหากนกบความกลวของมนษย ยงกลวมากยงขตะคอกแบลคเมลไดมากขนควรทจะปรกษากบคนทมความรเหนอกวา ทเราใวใจไดโดยไมตองอาย 4. การเรยนรหรอการวางเงอนไข ดงทไดกลาวแลวความกลวหลายอยางเกดขนเพราะการวางเงอนไขตงแตเลกๆเมอวางเงอนไขหรอเรยนรทจะกลวไดกยอมสามารถวางเงอนไขหรอเรยนรใหหายกลวไดเชนกน เชนกรณเดกกบกระตายดงไดกลาวแลว เราอาจจะใหขนมหรอของเลนเดกในขณะทเดกยงมองเหนกระตายอยแลวคอยๆเลอนใหเขาใกลทกทๆ เดกจะเรมจบความสมพนธของขนมกบกระตายและเลกกลวในทสด เราจะตองคดวาเราสามารถสรางเสรมความกลาหาญขนไดเสมอและความกลวโงๆของเรานนไมใชพนธกรรมทแกไขไมได

กรณศกษาสถาปตยกรรมทเกยวของกบความกลวของมนษย

ภาพท 3: Frontispiece of Marc-Antoine Laugier

ภาพของ The Primitive Hut (ค.ศ.1755) ทอยในบทความของ Marc-Antoine Laugier

เปนภาพวาดจากจนตนาการของศลปนโดยอางองถงงานเขยนของ Vitruvius เกยวกบสถาปตยกรรม

ชนแรกของมนษยทเรยกกนวา The Primitive Hut ภาพนวาดขนเปนกระทอมไมส าหรบเปนบาน

ของมนษย Joseph Rykwert ตความภาพวาดนวาเปนภาพทแสดงออกถงความส าเรจครงแรกของ

8

มนษยทสามารถสรางบานไวอาศยพกพงโดยใชวสดธรรมชาตคอกงไมหลายขนาด สรางขนเปนเสา

คาน หลงคา และผนง เพอใชปองกนตนเองจากความโหดรายของสภาพอากาศ ความรสกทเกดขน

จากการรบรถงการทมนษยสามารถสรางทอยอาศยในแบบทตองการได ความรสกนคอความรสก

ปลอดภย และสมบรณ

การศกษาเพอคนหากรณศกษาทเกยวของกบสถาปตยกรรมทมกลไกในการจดการกบ

ความกลวของของมนษยเพอคนหาเครองมอทเปนกลไกในการสรางองคประกอบทางสถาปตยกรรมท

สรางขนจากความกลวของมนษย มดงน

Pit house

บานหลม (ยงมการสะกดค าวา pithouse และเรยกอกอยางวาหลมฝงศพหลมหรอโครงสราง

หลม) เปนชนเรยนประเภทบานพกอาศยทใชโดยวฒนธรรม โดยทวไปนกโบราณคดและนก

มานษยวทยาก าหนดโครงสรางหลมเปนอาคารทไมตดกนซงมชนต ากวาพนผวดน (เรยกวากงดน)

อยางไรกตามนกวจยไดพบวาบานหลมมและใชภายใตสถานการณทเฉพาะเจาะจงและสอดคลองกน

การกอสรางบานหลมเรมตนดวยการขดหลมลงสพนดนตงแตไมกเซนตเมตรถง 1.5 เมตร (ไมก

นวถงหาฟต) ลก หลมบานแตกตางกนไปในแผนจากรปทรงรเปนรปสเหลยมผนผา พนหลมขด

แตกตางจากทราบเปนรปชาม พวกเขาสามารถรวมถงชนเตรยมหรอไม เหนอหลมเปนโครงสราง

พนฐานทอาจประกอบดวยก าแพงดนต าทสรางขนจากดนทขดขน

หลงคาของบานหลมโดยทวไปแบนและท าจากแปรง, หลงคาหรอแผนและเขาสบานทลกทสดไดรบโดยวธการของบนไดผานรในหลงคา เตาหวใจกลางใหแสงสวางและความอบอน ในบานหลมบางพนผวหลมอากาศจะไดน าในการระบายอากาศและหลมเพมเตมในหลงคาจะไดรบอนญาตใหควนทจะหลบหน

หลมบานอบอนในฤดหนาวและเยนในฤดรอนทางโบราณคดทดลองไดพสจนแลววาพวกเขาจะคอนขางสบายตลอดทงปเพราะแผนดนท าหนาทเปนผาหมฉนวนอยางไรกตามพวกเขาใชเวลาเพยงไมกฤดกาลและหลงจากผานไปสบปแลวหลมหลบภยกตองถกทงรางนนคอ บานหลมทถกทงรางจ านวนมากถกใชเปนสสาน (ทมา : https://th.lifehackk.com/96-what-is-a-pit-house-172088-3081)

9

ภาพท 4: แสดงลกษณะของ Pit house

Tulou

ถโหลวแหงฝเจยน หรอ บานดนแหงฝเจยน คอแหลงมรดกโลกทตงอยในเขตภเขา มณฑลฝเจยน

ประเทศจน เปนอาคารรปทรงวงแหวนหลายชนทสรางจากดนของชาวจนแคะ ซงไดลงทะเบยนเปน

มรดกโลกนมจ านวน 46 หลง ทงหมดสรางขนในชวงครสตศตวรรษท 12 ถง 20 อาคารแตละหลง

สามารถเปนทอยอาศยของผคนกวา 800 คน ฝเจยนถโหลวไดรบลงทะเบยนเปนมรดกโลกในการ

ประชมคณะกรรมการมรดกโลกสมยสามญครงท 32 เมอป พ.ศ. 2008 ทเมองควเบก ประเทศ

แคนาดา เปนแหลงทองเทยวระดบ 5เอ แหงชาต บานดนถโหลว มณฑลฝเจยน ใชดน ไม หน และไม

ไผเปนวสดกอสรางหลก สวนใหญเปนเรอน 2 ชน กระจดกระจายในพนทอนกวางขวางตามอ าเภอ

หนานจง อ าเภอหยงตง และอ าเภอหวาอนของมณฑลฝเจยน บานดนถโหลวเมองหนานจง เปน

รปทรงเลขาคณตทแปลกตา ทงทรงกลม สเหลยม ทกอสรางดวยดนเพอปองกนแผนดนไหว สตวราย

ขาศก และโจรรายทพรอมจโจมชมชน วตถประสงคของการสรางถโหลวไมไดเปนแคทพกอาศย

การจดวางพนท (ORGANIZATION) การจดวางทางเขาออกทางเดยว เพอเฝาระวง

10

แตเปนทปองกนภยจากมนษยและธรรมชาตอกทงยงมอากาศเยนในหนารอนและอบอนในหนา

หนาวอกดวย โดยตวบานมความหนาของก าแพงถง 1 เมตร ความสงโดยประมาณ 3 – 4 ชน ตวบาน

1 หลง สามารถจคนไดถง 300 คน บานดนนบเปนสถาปตยกรรมททรงคณคา จงถกยกใหเปนเมอง

มรดกโลก

ภาพท : แสดงการจดวางพนทและการปดลอมของถโหลว

พนทอยอาศยภายในของถโหลวจดแบงตามแนวตง เหตเพราะอยในภมภาคทเตมไปดวยภเขา และพนทราบนนมจ ากดชนลางทเปดออกสตรงลานกลางเปนครวและหองรบประทานอาหาร ชนสองเปนหองเกบของ ชนสามและชนทอยสงขนไปเปนหองนอน ผอยอาศยใชทางเดนและบนไดสวนกลางเพอรวมพลในการอพยพไดสะดวก

การจดวางพนท (ORGANIZATION) และ การปดลอม (ENCLOSURE)

11

ภาพท : แสดงลกษณะรปแบบของ Tulou

Maginot line

Maginot line เปนแนวปองกนทประกอบไปดวยหมปอมปนทมความยาวตลอดชายแดนเยอรมน ฝรงเศส และแนวปองกนทมความลกประมาณ 20-25 กโลเมตร แนวปองกนนถกสรางขนหลงสงครามโลกครงท 1 ทถงแมวาฝรงเศสจะชนะสงคราม แตความกลวทมตอเยอรมนยงมอยมาก ดงนนฝรงเศสจงสรางแนวรบนขนมาโดยมจดประสงคหลกคอ เปนแนวตานการบกแบบไมทนตงตวของเยอรมนและท าหนาทแจงเตอนเมอเกดการบก เปนแนวตานทชวยประวงเวลาใหฝรงเศสรวมพลไดทน และลดอตราการสญเสยของทหารฝรงเศส

12

ภาพท : แสดงแสดงลกษณะของ Maginot line

Mesa Verde

อทยานแหงชาต Mesa Verde เปนอทยานแหงชาตอเมรกนและมรดกโลกของ UNESCO ตงอยในเขต Montezuma County รฐโคโลราโด ชวยปกปองแหลงโบราณคดปยาตายายทเกบรกษาไวไดดทสดในสหรฐอเมรกาสรางโดยประธานาธบดทโอดอรรสเวลตในป 2449 สวนสาธารณะมพนท 52,485 เอเคอร (21,240 ฮา) ใกลกบสมมของอเมรกาตะวนตกเฉยงใต ทมมากกวา 4,300 เวบไซตรวมถง 600 หนาผาอาคารบานเรอนกเปนทางโบราณคดทใหญทสดรกษาในสหรฐเมซาเวอร (สเปนส าหรบ "ตารางสเขยว") เปนทรจกกนดทสดส าหรบโครงสรางเชนคลฟพระราชวงคดวาจะเปนหนาผาทใหญทสดทอาศยอยในทวปอเมรกาเหนอ .

13

เรมตน c. 7500 กอนครสตศกราช Mesa Verde เปนทอาศยอยตามฤดกาลโดยกลม Paleo ทองเทยวอนเดยเรยกวา Foothills Mountain Complex ความหลากหลายของจดกระสนปนทพบในภมภาคนบงชวาพวกเขาไดรบอทธพลจากพนทโดยรอบเชนอางเกบน า Great Basin, San Juan Basin และ Rio Grande Valley ตอมาคนโบราณจดตงกองถาวรกงถาวรในและรอบ ๆ เมองเมซา โดย 1000 กอนครสตศกราชวฒนธรรม Basketmaker โผลออกมาจากประชากร Archaic ทองถนและโดย 750 ซอบรรพบรษ Puebloans ไดพฒนามาจากวฒนธรรม Basketmaker Mesa Verdeans รอดจากการรวมกนของการลาสตวการรวบรวมและการเพาะปลกพชผลทางการเกษตรเชนขาวโพดถวและสควอช พวกเขาสราง pueblos แรกของเมซาในชวงหลง 650 ปและในตอนทายของศตวรรษท 12 พวกเขากเรมสรางทอยอาศยหนาผาขนาดใหญทสวนสาธารณะเปนทรจกกนดทสด ในปพ. ศ. 2428 หลงจากชวงเวลาแหงความไมมนคงทางสงคมและสงแวดลอมอนเนองมาจากภยแลงทรนแรงและยาวนานพวกเขาจงละทงพนทและยายไปยงสถานทตงในรฐแอรโซนาและมลรฐนวเมกซโกรวมทงรโอชามาทราบ Pajarito และซานตา

ภาพท 5: แสดงแสดงลกษณะของ Mesa Verde

14

ภาพท 6: แสดงแสดงลกษณะของ Mesa Verde

Prejmer

Prejmer ถกสรางขนในป ค.ศ. 1212-1856 ซงเปนสวนหนงของการตงอาณานคมในพนท Burzenland เมอง Prejmer ใกลกบปราสาทไดเรมพฒนาโดยป ค.ศ. 1225 และเปนทราบสงทางฝงตะวนออกของชาวแวนซอนทรานซลวาเนย Prejmer ถกรกรานซ า ๆ ตลอดยคกลางโดยกลมตางๆ ไดแก Mongols พวกตาตารฮงการเตรกเตรกคอสแซคและมอลโดเวยน อยางไรกตามปราสาทถกจบเพยงครงเดยวโดยกาเบรยลBáthoryใน 1611 สวนใหญของประชากรเยอรมน Prejmer ของหนออกจากชมชนหลงจากการปฏวตโรมาเนยของ 1989 Prejmer เปนโบสถทไดรบการยกยองอยางดทสดแหงหนงในยโรปตะวนออก ระหวาง 2505-2513 รฐบาลโรมาเนยอยางรอบคอบเพอบรณะใหสภาพปจจบนงานบรณะไดด าเนนการภายใต

15

การดแลของสถาปนก Mariana Angelescu และวศวกรของ Alexandru Dobriceanu ครสตจกรถกจ าลองขนหลงจากครสตจกรแหงกรงเยรซาเลมและสรางขนในรปแบบของโบสถแบบโกธกปลายจากเรหนแลนด ในศตวรรษท 15 ลอมรอบไปดวยก าแพงสง 12 เมตรรปสเหลยมผนผามมมโคงมน ก าแพงถกเสรมดวยสหอคอยรปเกอกมาซงทงสองไดหายตวไปแลว ประตทางเขา - หองเกบเหลยม - ไดรบการคมครองโดย barbican และขนาบขางดวยผนงดานขาง โครงสรางการปองกนมความแขงแรงมากขนโดยการซมและเบรคในขณะทแนวปะการงลอมรอบดวยรว ยงฉางและหองพกทรองรบชาวบานจะจดเรยงไวในสระดบเหนอหองใตดน

ภาพท 7: แสดงลกษณะของ PREJMER

ENCLOSURE AND VOID

16

ภาพท 8: แสดงผงพนของ PREJMER จะเหนไดวาล าดบการเขาถงพนทนนมหลายชน กวาจะถงจดส าคญของพนทภายใน คอ โบสถ ซงเปนพนทยดเหนยวทางดานจตใจ และในขณะเดยวกนกเปนพนทรวมพลกอนทจะหลบหนไปยงทางลบ

ภาพท 9: แสดงทางลบของ PREJMER

พนทศกดสทธ เปนทยดเหนยวทางใจและรวมพลในเวลาอพยพ

17

บานแบบมลานกลาง (Courtyard Housing)

มองคประกอบหลายประการทมสวนในการก าหนดลกษณะทอยอาศย และลกษณะเมองในเมโสโปเตเมย แตองคประกอบทส าคญประกอบดวย ภมอากาศ สงแวดลอมทมนษยสรางกอนการเปนเมอง (pre-urban cadastre) และการเดนทางในเมอง แนวคดการจดกลมหองรอบพนทวางตรงกลาง หรอทเรยกวาลานกลางบานนน เกดขนในตะวนออกกลางตงแตเมองในยคเรมแรกน เนองจากภมอากาศทรอนจดในเวลากลางวนและเยนจดในเวลากลางคน เมองอรหรอเมองทซาทาล -ฮยค เมองสเมเรยน ในชวงแรกๆซงเพงพฒนาขนมาจากการตงถนฐานแบบหมบาน นาจะเกดลกษณะการวางผงกลมหองลอมรอบลานกลางบานขนแบบคอยเปนคอยไป ไมไดวางผงมาแตแรก นอกจากน ยงมการน าน าเขามาใชในการวางผงดวยไมวาจะเปนน าพหรอสระน าในบรเวณกลางบาน ซงจะท าใหภมอากาศระดบทองถนนนดขน ระบบปรบอากาศแบบธรรมชาตมสวนชวยปรบปรงสภาพแวดลอม บานเหลานหากมหนาตาง กมกจะหนตวบานเขาหาลานกลางทมความเปนสวนตวสง (protected domestic-domain courtyard) โดยมประตทหนสสวนสาธารณะเพยง 1แหง ลานกลางบานนอกจากจะลดอณหภมความรอนทเกดจากแสงอาทตยแลว ยงชวยปกปองบานจากลมทรนแรง ทมกหอบทรายตดตามมาดวย บานทหนเขาหาลานกลางบานนยงชวยพวกผชายปองกนผหญงและเดกในครอบครวจากคนแปลกหนาไดเปนอยางดตามเงอนไขทางวฒนธรรมของอสลามไมมหลกฐานแนชดวาการคมครองปองกนผหญง ในวฒนธรรมอสลามเรมมความส าคญขนมาเมอใด รวมทงการทสตรและเดกนบเปนกลมคนทส าคญส าหรบครอบครวเทานน วฒนธรรมการปกปองสตรและเดกของเมโสโปเตเมยนบวาเปนสงทส าคญตอเนองตลอดมา

ภาพท 10: แสดงผงบานของเมองอรและเมองซาทาล-ฮยค

18

บานอาซมา, ทาดาโอะ อนโด

บานหลงนถกตความวาปดลอมตวเองจากโลกภายนอก เพราะสภาพแวดลอมของเมองโอซากาทเสยหายจากสงครามและการพฒนาหลงจากนน ตลอดจนความพยายามทจะสลายมายาคตทวาดวยสงคมแบบกลมอนเปนเนอหาหลกของสงคมญปน ท าใหการสรางโลกแวดลอมทโดดเดยวเฉพาะตวเปนเรองจ าเปน การปดตวเองจากสภาพแวดลอมจงเปนเรองทสถาปตยกรรมพยายามสรางโลกทเปนศนยกลางในตวเองส าหรบการอยอาศย

ภาพท 11: แบบแปลนของบาน Azuma house ทแสดงถงททาของการปดลอมตวเองจาก

สภาพแวดลอม แหลงทมา : http://artjuxtaposed.blogspot.com/2014/06/tadao-ando-and-azuma-house.html

19

ภาพท 12: แบบแปลนของบาน Azuma house ทแสดงถงททาของการปดลอมตวเองจากสภาพแวดลอม

สรปเครองมอทไดจากการศกษากรณศกษา

การวเคราะหปจจยและวธกรจดการความกลวของมนษยเมอพจารณาในแงบรบททตง กรณศกษา : บรบททตงในตางประเทศ

ภาพท 13: แสดงกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา

สรปวธการจดการกบความกลวของมนษยทไดจากกรณศกษา

จากการศกษากรณศกษาในขางตน ในแตละกลไกการจดการกบความกลวของมนษยนนมความสมพนธกนกบระยะ(Distance) ทศทาง(Direction) และชองเปด(Void)

20

ภาพท 14: แสดงถงระยะและทศทางกบกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา

ภาพท 15: แสดงถงระยะและทศทางกบกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา

21

ภาพท 16: แสดงถงระยะและทศทางกบกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา

ภาพท 17: แสดงถงระยะและทศทางกบกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา

22

ภาพท 18: แสดงถงระยะและทศทางกบกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา

ภาพท 19: แสดงถงระยะและทศทางกบกลไกการจดการกบความกลวของกรณศกษา

23

ภาพท 20: แสดงการสรป FRAMEWORK ทไดจากกรณศกษา

พนทเสยงตอการเกดภยคกคามแลวท าใหมนษยเกดสภาวะความกลว

ลองหยบยกพนทเสยงทสามารถเกดขนไดในชวตประจ าวนของมนษยทท าใหมนษยเกดความกลวใน

แตละบรบททเปลยนไปโดนจะเปนสถานการณทางกายภาพจากทฤษฎเกยวกบพนทซงสามารถ

ปกปองกนได (theory of defensible space) ของนวแมน (Newman,1980) เกยวกบอาชญากรรม

ในบรเวณทอยอาศยและความกลวทมตอการเกดอาชญากรรม ซงเชอวาลกษณะการออกแบบไมวาจะ

เปนรวหรอสงกดขวางเชงสญลกษณ เพอแยกอาณาเขตครอบครองออกจากอาณาเขตสวนบคคล และ

เปดโอกาสใหเจาของไดเฝาระวงพฤตกรรมทนาสงสยซงอาจจะเกดขนในพนทของตนได จะท าใหผอย

อาศยรสกปลอดภยมากขน จากสถานการณทเกดขนในปจจบนพนททสามารถเกดภยคกคามแบบจบ

ตองไดและจบตองไมได

24

ภาพท 21: แสดงไดอะแกรมสรปพนทเสยงและสภาพแวดลอมทท าใหเกดปจจยคกคามท าใหมนษย

รสกกลว สรปผลกลไกการจดการกบความกลวจากพนทเสยงทสามารถเกดปจจยคกคามตอมนษย

ภาพท 22: แสดงสรปผลกลไกการจดการกบความกลวจากการสรางสถานการณจ าลอง

TYPE-

06

พนท

ศกดสทธ

25

ผลของการศกษากรณศกษาองคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลวของมนษย

ความกลวของมนษย เกดขนไดจากปจจยท เกดจากสภาพแวดลอมธรรมชาตความกลวตอ

สภาพแวดลอมทโหดราย และสภาพแวดลอมทเปลยนไปจากเดมทเคยด ารงอย หรอปจจยทเกดจาก

มนษยและสงมชวตทจะมาคกคามตอชวตและทรพยสน สาเหตทมนษยเกดความกลวเปนเพราะ 1.ไม

รจกและไมเขาใจในสงนน 2.รจกและเขาใจ 3.ประสบการณทเคยไดรบ ซงความกลวนนทงควบคมได

และควบคมไมไดขนอยกบระดบของความกลวทงทถกคมคามโดยตรง รสกเสยงตอการคกคาม และ

จนตนาการ กงวลไปเองวาจะถกคกคาม ดงนนหากสถาปตยกรรมมกลไกทสามารถจดการกบความ

กลวของมนษยทมตอปจจยทจะมาคกคาม จะเกดขนในรปแบบใดบางผานเครองมอทไดจากการศกษา

ดงน 1.การจดวางพนท 2.การปดลอม 3.การหลบหน 4.การพราง 5.การเฝาระวง 6.พนทศกดสทธ

26

ภาพท 23: แสดงไดอะแกรมสรปผลของการศกษาองคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความ

กลวของมนษย

27

ภาพท 24: แสดงไดอะแกรมสรปขนตอนในการศกษาองคประกอบทางสถาปตยกรรมทกดจากความ

กลวของมนษย

28

บทท 3 การทดลองและวเคราะหเครองมอ

การทดลองเครองมอทสมพนธกบความกลวของมนษย

จากการสรปกรณศกษาและการสรางสถานการณจ าลองในสภาพแวดลอมตางๆ เครองมอ

ทไดจากกาศกษาในขางตนมดงน

1.1 การจดวางพนท

1.2 การปดลอม

1.3 การหลบหน

1.4 การพราง

1.5 การเฝาระวง

1.6 พนทศกดสทธ

จากนนในขนแรกของการทดลองเครองมอน าเครองมอทไดจากการศกษามาทดลองตอในการ

กระบวนการเปลยนแปลงรปจากเครองมอแสดงออกมาในรปแบบของพนททดลองขนาด Unit 6*6

และใชระนาบทางตง และระนาบทางนอนในการสรางการปดลอมของพนท ภายใตเงอนไขของ

เครองมอทง 6 เครองมอ โดยก าหนดวามปจจยทมาคกคามในทกทศทาง องคประกอบทาง

สถาปตยกรรมทไดจากกรณศกษาสามารถน ามาสรางชดเครองมอทจดการกบความรสกความกลว

มนษยไดอยางไรบาง

การทดลองครงท 1

โดยยดเครองมอการจดวางพนทและการปดลอมเปนตวแปรตน จากนนใชเครองมอทเหลอเขามาผสม

ก าหนดใหภยคกคามมาจากทกทศทาง

29

ภาพท 25: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

รปแบบท 1 การปดลอม+การจดวางพนท ผลการทดลอง : การปดลอมทเขมขนมากทสดสามารถเขาถงพนทไดกอน

ภาพท 26: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

30

รปแบบท 2 การปดลอม+การจดวางพนท+การพราง ผลการทดลอง : การใชระนาบแนวนอนและแนวตงเรยงสลบไปมาเพอใหเกดการพราเลอนของพนทภายใน

ภาพท 27: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

รปแบบท 3 การปดลอม+การจดวางพนท+การพราง ผลการทดลอง : ความสงของระนาบทางตงมผลตอการพรางพนทภายใน ท าใหคาดเดาพนทภายในไดยาก

ภาพท 28: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

31

รปแบบท 4 การปดลอม+การจดวางพนท+การพราง ผลการทดลอง : การเปลยนแกนในการวางระนาบแนวตงมผลตอการบดเบอนพนทภายใน ท าใหคาดเดาพนทภายในไดยาก

ภาพท 29: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

รปแบบท 5 การปดลอม+การจดวางพนท+พนทศกดสทธ ผลการทดลอง : การกดพนทใหต าลง หรอการยกระนาบเหนอหวใหสงขนมผลตอการวางพนทศกดสทธ

ภาพท 30: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

32

รปแบบท 6 การปดลอม+การจดวางพนท+การหลบหน ผลการทดลอง : หนออกภายนอกหรอหนเขาภายใน

ภาพท 31: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว รปแบบท 7 การปดลอม+การจดวางพนท+การเฝาระวง ผลการทดลอง : ต าแหนงของชองเปดและระดบของพนท

ภาพท 32: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

33

รปแบบท 8 การปดลอม+การจดวางพนท+การพราง ผลการทดลอง : รปแบบของการปดลอมทใช pattern ซ าๆกน

ภาพท 33: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

รปแบบท 9 การปดลอม+การจดวางพนท+การพราง ผลการทดลอง : รปแบบของการปดลอมทใช pattern ซ าๆกน

ภาพท 34: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

34

รปแบบท 10 การปดลอม+การจดวางพนท+การพราง ผลการทดลอง : รปแบบของการปดลอมทใช pattern ซ าๆกน สรางความกลมกลน คาดเดาพนทภายในไดยาก

ภาพท 35: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

รปแบบท 11 การปดลอม+การจดวางพนท+การพราง ผลการทดลอง : รปแบบของการปดลอมทใช pattern ซ าๆกน

ภาพท 36: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

35

รปแบบท 12 การปดลอม+การจดวางพนท+การพราง+การหลบหน ผลการทดลอง : ต าแหนงของชองเปดและระดบความสง/ต าของระนาบทางตง ระนาบทางนอน

ภาพท 37: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว รปแบบท 13 การปดลอม+การจดวางพนท+การพราง ผลการทดลอง : ต าแหนงของชองเปดและระดบความสง/ต าของระนาบทางตง ระนาบทางนอน

ภาพท 38: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

36

รปแบบท 14 การปดลอม+การจดวางพนท+การพราง+การหลบหน ผลการทดลอง : หนออกภายนอก/หนเขาภายใน

ภาพท 39: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว รปแบบท 15 การปดลอม+การจดวางพนท+การเฝาระวง ผลการทดลอง : ต าแหนงของชองเปด

ภาพท 40: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

37

รปแบบท 16 การปดลอม+การจดวางพนท+การพราง+การหลบหน+พนทศกดสทธ ผลการทดลอง : หนออกภายนอก/หนเขาภายใน

ภาพท 41: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว รปแบบท 17 การปดลอม+การจดวางพนท+การพราง+การเฝาระวง+การหลบหน+พนทศกดสทธ ผลการทดลอง : หนออกภายนอก/หนเขาภายใน/คาดเดาพนทภายในไดยาก

ภาพท 42: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

38

รปแบบท 18 การปดลอม+การจดวางพนท+การพราง+การหลบหน ผลการทดลอง : รปแบบของการปดลอมทใช pattern ซ าๆกน

ภาพท 43: แสดงรปแบบวธการในการทดลองกระบวนการแปลงรปจากความกลว

39

ภาพท 44: แสดงสรป TYPE ของการทดลองในขนตอนกระบวนการแปลงรปจากความกลวโดย

ถายทอดผานองคประกอบทางสถาปตยกรรม

TYPE 01

การปดลอม+การจดวางพนท

TYPE 02

การปดลอม+การจดวาง+การ

พราง ปดลอมมากสดสามารถเขาถง

ไดกอน

T

Y

P

E

T

Y

P

E

T

Y

P

E

สรปผลการ

ทดลอง

การใชระนาบแนวนอนและ

แนวตงเรยงสลบไปมา

TYPE 03

การปดลอม+การจดวาง+การ

พราง

TYPE 04

การปดลอม+การจดวาง+การ

พราง ความสงของระนาบทางตง การเปลยนแกนในการวาง

ราบทางแนวตง

TYPE 05

การปดลอม+การจดวาง+

พนทศกดสทธ

TYPE 06

การปดลอม+การจดวาง+การ

หลบหน

TYPE 07

การปดลอม+การจดวาง+การ

เฝาระวง

TYPE 08

การปดลอม+การจดวาง+การ

พราง

TYPE 09

การปดลอม+การจดวาง+

การพราง

TYPE 10

การปดลอม+การจดวาง+การ

พราง

TYPE 11

การปดลอม+การจดวาง+การ

พราง+การหลบหน

TYPE 12

การปดลอม+การจดวาง+การ

พราง

การกดระนาบพนใหต าลง

หรอการยกระนาบเหนอหว

หนออกภายนอกหรอหนเขา

ภายใน

ต าแหนงของ void

ระดบของพนท

Orientation ของระนาบ/

Pattern ของการปดลอม

Pattern ของ element ท

กลมกลนกน

การซ ากนของ element ต าแหนงของชองเปด

ระดบสงต าของระนาบทางตง

และทางนอน

การซ ากนของ element

สรปผลการ

ทดลอง

สรปผลการ

ทดลอง

40

ภาพท 45: แสดง สรป TYPE ของการทดลองในขนตอนกระบวนการแปลงรปจากความกลวโดย

ถายทอดผานองคประกอบทางสถาปตยกรรม

ในขนตอไปของการทดลองเครองมอน าเครองมอทไดจากการศกษามาทดลองตอในการ

กระบวนการเปลยนแปลงรปจากเครองมอแสดงออกมาในรปแบบของพนททดลองขนาด Unit 10*10

การทดลองครงท 2

โดยยดเครองมอการจดวางพนทและการปดลอมเปนตวแปรตน จากนนใชเครองมอทเหลอเขามา

ผสม ก าหนดใหภยคกคามมาจากทกทศทาง

T

Y

P

E

TYPE 13

การปดลอม+การจดวาง+การ

หลบหน+พนทศกดสทธท

TYPE 14

การปดลอม+การจดวาง+การ

เฝาระวง

TYPE 15

การปดลอม+การจดวาง+การ

พราง+การหลบหน

TYPE 16

การปดลอม+การจดวาง+การ

พราง+เฝาระวง หนออกภายนอก/หนเขา

ภายใน

ต าแหนงของชองเปด ความสงของระนาบทางตง ใชระนาบแนวนอน แนวตง

คาดเดาพนทภายในไมได

สรปผลการ

ทดลอง

T

Y

P

E

TYPE 17

การปดลอม+การจดวาง+การ

พราง+การหลบหน การซ ากนของ element สรปผลการ

ทดลอง

41

42

สรปผลการทดลองเครองมอในการจดการกบความกลว

การจดวางพนท

อาศยเกณฑในการศกษาถงจตวทยาทเกดขนจากการใชสอยพนทของมนษย โดย เฮอรแมน เฮรตซ เบอเกอร (Herman Hertzberger) ในหนงสอ “Lessons for Students in Architecture” โดยแบงตามลกษณะทางจตวทยาตางๆทเกดขนในแตละพนท ซงในทนน ามาเปนเกณฑในการทดลองเครองมอการจดวาง 2 เรอง คอ(พฒนวศน. & แกวลาย, 2557) -บรเวณสวนบคคลกบสวนสาธารณะ (Private&Public Area) เปนการจดวางพนทใชสอยของผใชงานโดยค านงถงเกณฑการเขาถงพนทและภยทจะมาคกคาม ความรสกถงความเปนเจาของและความกลวตอปจจยจากบรบททจะมาคกคาม ลกษณะการจดวางพนทใชสอยของทวางสามารถแบงระดบของการรบรระหวางความเปนสวนบคคล(มระยะทหางออกจากภยคกคาม) กบความเปนสาธารณะ (มระยะทใกลกบภยคกคาม) โดยแบงระดบการจดวางพนทดงน 1.บรเวณพนทสวนบคคล 2.บรเวณสวนกงบคคล 3.บรเวณสวนสาธารณะ 4.บรเวณสวนกงสาธารณะ -บรเวณอางสทธในอาณาเขต (Territorial Claim Area) เปนระดบการเขาถงพนทสมพนธกบเสนทางสญจร และความรสกถงความเปนเจาของในพนทนน

ภาพท 46: แสดงการสรปผลเครองมอการจดวางพนท

43

การปดลอม

การปดลอมเกดจากปจจยพนฐานตามความตองการทางรางกายและจตใจของมนษยโดยตรง ตงแต

สมยโบราณมนษยใชถ าเปนทพกอาศยและก าหนดสภาพของการปดลอมตวเองเพอปองภยอนตราย

จากภยธรรมชาต สตวราย และเพอแสดงความเปนเจาของเพอสรางอาณาเขตของพนท การปดลอม

แสดงถงความหมายของทวางในแงของการใชสอยพนททงทางกายภาพและทางดานจตใจ

การปดลอมเพอสรางการเชอมตอระหวางพนท โดยในระนาบในแนวดงและแนวราบในการกอรปพนท ซงในระนาบแนวดงจะสมพนธกบระบบชองเปดทมผลตอการรบรของพนทภายในและพนทภายนอก จากการปดลอมทหนาแนนทสด ไปจนถงการปดลอมท เบาบางทสด สภาพปดลอมเกดจากปจจยพนฐานตามความตองการทางรางกายและจตใจของมนษยโดยตรงสงเกตไดจากการสรางสรรคงานสถาปตยกรรมตงแตสมยโบราณทมนษยใชถ าเปนทพกอาศยก าหนดสภาพปดลอมเพอปองกนใหกบพนทๆหนง ไดใหความหมายของทวางนนในดานของการใชสอยทางกายภาพและในดานของสญลกษณหรอทางจตใจ(พฒนวศน. & แกวลาย, 2557) ซงในทนการปดลอมสามารถจดการกบความกลวของมนษยไดเพราะสรางความรสกของการครอบครองอาณาเขตและท าใหมนษยรสกปลอดภยเมออยในอาณาเขตทถกปดลอม มความสามารถในการควบคมในแงของกายภาพซงเหนไดชดเจน ระดบของการปดลอม (Degree of Enclosure) ระดบของการปดลอมแปรผนกบระดบของกรเปดโลง โดยมผลกระทบในการรบรตอรปทรงและทศทางของทวาง ถาชองบนเปดบนผนงมากขน ความรสกปดลอมกจะนอยลงและสงผลถงจตใจความรสกตอสภาวะอนๆ เชน ความเปนสวนตว ความปลอดภย เปนตน ในขณะเดยวกน ระดบของการปดลอมสงผลใหมความตอเนองทางสายตาและทวางซงสามารถก าหนดรปแบบการปดลอมทตอบสนองกบปจจยทมาคกคาม

44

ภาพท 47: แสดงการสรปผลเครองมอการปดลอม

การหลบหน

จากการทดลองพบวาการหลบหนจะสมพนธกบระบบทางสญจร (circulation)ซงอาจตองท างานรวมกบบรบท กรวางระบบทางสญจรทสงผลตอการจดวางพนทและสะทอนออกมาทางระบบความสมพนธของพนททถกจดวางใหตอบสนองตอปจจยทมาคกคาม และสามารถจดการใหมนษยหลบหนไดไกลจากภยคกคาม

45

ภาพท 48: แสดงการสรปผลเครองมอการหลบหน

การพราง

จะเกดขนกตอเมอเกดการกอรปของระบบพนทแลว โดยจะใชการพรางดวยระนาบทางตงและระนาบทางนอนในการท างานรวมกนเพอบดเบอนการรบรท าใหคนภายนอกไมสามารถคาดเดาพนทภาพในได เกดการพราเลอนของพนท โดยการพรางจะสมพนธกบลกษณะการปดลอมของพนท ดงน 1.กลไกของการพรางท าเพอใหเกดความกลมกลนซงจะเกดจากปจจยสภาพแวดลอมทมนษยตองเขาไปอยอาศย 2.การพรางเพอใหเกดความพราเลอนของพนทท าใหการรบรจากภายนอกไมสามารถคาดเดาพนทภายในได ปองกนไมใหภายนอกรบรทศทางหรอการเคลอนทตางๆของพนทภายใน 3.การพรางเพอปดบงซอนเรน โดยแทรกตวอยในบรบทของสภาพแวดลอม กลมกลนไปกบกายภาพของสภาพแวดลอมโดยรอบ(นายจรฏฐ เทดเหนอเกลา, 2555) ซงการพรางจะมระดบตางๆดงน

46

ภาพท 49: แสดงการสรปผลเครองมอการพราง

การเฝาระวง’

การเฝาระวงจะสมพนธกบทศทาง(Direction)ของปจจยทจะมาคกคามมนษย กลไกนจ าเปนทจะตองท างานรวมกบบรบทสภาพแวดลอมทจะเกดปจจยคกคาม

ภาพท 50: แสดงการสรปผลเครองมอการเฝาระวง

47

พนทศกดสทธ

มการน าเสนอวาศาสนาเกดจากความกลวของมนษย มนษยในยคแรกมความกลวตอเหตการณตางๆทางธรรมชาตหรอภยพบต เชนแผนดนไหว ภเขาไฟระเบด คลนยกษ ซงจากความหวาดกลวเหลานท าใหพวกเขาพยายามหาสงทมอ านาจเหนอธรรมชาตเปนทพงเพอปกปองรกษายดเหนยวใจจากภยพบตเหลานน จากนนตอมาในยคทยงไมเกดศาสนามนษยเกดความหวาดกลวตอผ ในทางจตวทยามทฤษฏทอธบายเกยวกบความกลวผอยหลายทฤษฎ บางทฤษฎกลาววาความกลวผนนเปนความกลวประเภท กลวสงทไมมตวตนจรง ซงเปนผลมาจากการเรยนรทมนษยกลวผสวนหนงเพราะในวยเดกถกถายทอดประสบการณจากผใหญผานค าบอกเลา หรอสอตางๆวามผ ท าใหมการสรางมโนภาพวามผ บางทฤษฎกอธบายวาผนนเกดจากความกลวในจตใตส านกของมนษย ไดแก ความกลวตอสงทไมเขาใจ เชน ไมเขาใจปรากฏการณธรรมชาตตางๆจตใตส านกจงสรางเรองผมาอธบายปรากฏการณนน ความกลวตอสงทมองไมเหน เชน ความมด สงคมเชอวาสงลลบทเปนมตรชวยเหลอมนษยสงคมนนกจะท าพธตามความเชอ คาดหวงวาจะไดรบการตอบสนองปกปองคมครองจากสงเหลานน

ดงนนต าแหนงขอพนทศกดสทธจะสมพนธกบความเชอของมนษยในสงทไมมตวตน และความเชอทางศาสนาทเปนเครองยดเหนยวทางจตใจใหมนษยลดความกลวภายในจตใจลง

ภาพท 51: แสดงการสรปผลเครองมอพนทศกดสทธ

48

ภาพท 52: แสดงผลสรปของเครองมอทง 6 สรปผลจากการทดลอง 6 เครองมอทเปนกลไกในการจดการกบความกลวของมนษย พบวา การปดลอมและการจดวางพนทเปนวธการจดการพนททางสถาปตยกรรมโดยปกตทจะตองมอยแลว แตสงทท าใหการจดการเชงพนทนนมความหมายในเชงการจดการกบความกลวของมนษยจ าเปนตองท างานรวมกบเครองมออนๆอก 4 เครองมอดวย ดงน การพราง จะเกดรปแบบของการปดลอม จงหวะการซ ากนขององคประกอบภายนอกท าใหไมสามารถคาดเดาพนทภายในได ตองท างานรวมกบบรบทเพอใหเกดสดสวนทเหมาะสมในการพรางกบพนท การเฝาระวง ต าแหนงของชองเปดจะสมพนธกบทศทางทตองการเฝาระวงปจจยทจะมาคกคามได ตองท างานรวมกบบรบทเพราะเกยวของกบทศทางของปจจยทมาคกคาม การหลบหน จ าเปนตองท างานรวมกบบรบท เพราะสมพนธกบทศทางสญจรของบรเวณโดยรอบเพอก าหนดทางหลบหนของพนท ต าแหนงชองเปดชวยบงบอกถงทางเขาและทางหลบหนได พนทศกดสทธ ต าแหนงของพนทศกดสทธจะสมพนธกบความเชอทางศาสนาของมนษย

49

บทท 4

การออกแบบทางสถาปตยกรรม

เมอมนษยเลอกทจะลงหลกปกฐาน และเลอกทจะเปนสวนหนงของสถานทนน ท าใหสถานทนนเปนปจจยส าคญทมความหมายกบมนษย ความสมพนธทเกยวของกบพนททางสถาปตยกรรมมนษยจ าเปนตองเขาใจล าดบของการของพนทและเพอปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมเพอใชในการอยอาศย ขอก าหนดในการเลอกบรบททตง การเลอกบรบททตงทจะใชในการทดลองนนไดเลอกจากการวเคราะหปจจยทจะมาคกคามมนษยทงปจจยทจบตองไดและปจจยทจบตองไมได โดยแตละบรบทมตนเหตของปจจย และสถานการณทแตกตางกนดงน

การวเคราะหปจจยและวธการจดการความกลวของมนษยเมอพจารณาในแงบรบททตง

ภาพท 53: แสดงการวเคราะหปจจยและวธการจดการกบความกลวของมนษย

ความแตกตางระหวางบรบทในเมองและบรบทในชนบท

บรบทในเมองนนมการอยอาศยกนอยางหนาแนนเปนพนททมสภาพแวดลอมทมความเสยงตอการเกดภยคกคามไดงาย ดวยสภาพทางสงคมเมองนนตางใชชวตกนแบบตางคนตางอยไมมการพงพาอาศยกนของเพอนบาน จงเกดพฤตกรรมของการเหนแกตว ไมระแวดระวงภยใหกน และ

50

กลายเปนคนแปลกหนา อกทงสภาพแวดลอมนนเตมไปดวยความแออดของทอยอาศยจนขาดความเปนสวนตว ตางจากบรบทในชนบททมสภาพแวดลอมทมความหนาแนนของทอยอาศยนอยกวา แตถงอยางไรดวยสภาพแวดลอมทคอนขางเปนทโลงคอนขางมาก จงท าใหไมสามารถควบคมปจจยทจะมาคกคามได ทงสองบรบทจงเปนบรบททนาสนใจทจะน ามาทดลองในการออกแบบในขนตอไป

ภาพท 54: แสดงบรบททตงทจะน ามาใชในการทดลองออกแบบ

ขอก าหนดในการเลอกบรบททตงในการทดลองการออกแบบ

ภาพท 55: แสดงขอก าหนดในการเลอกบรบททตง

51

การวเคราะหปจจยคกคามจากบรบททตงทสมพนธกบเครองมอในการออกแบบ

บรบทในเมอง ยานคลองบางกอกใหญ ซอยอสรภาพ ยานคลองบางกอกใหญ หรอชอในอดตวา ยานคลองคลองบางหลวง เดมเคยเปนสวนหนงของแมน าเจาพระยามากอน กลาวคอบรเวณตงแตปากคลองบางกอกนอย ตรงขามมหาวทยาลยธรรมศาสตรไปจนถงปากคลองบางกอกใหญในปจจบนนน ยงเปนแผนดนอย แมน าเจาพระยาเดมจะออมเลยวจากหนามหาวทยาลยธรรมศาสตร เปนคงกวางมาทะลออกขางวดทายตลาด ตอมาในรชสมยสมเดจพระไชยราชาธราช (พ.ศ. 2077 - 2089) โปรดเกลาใหขดคลองลดระหวางคงแมน าทงสอง[1] เพอยนระยะทางและอ านวยความสะดวกใหกบบรรดาพอคาทตานทตชาวตะวนตกทเรมเขามาตดตอคาขายและเจรญสมพนธไมตรกบอาณาจกรเพมมากขนเรอยๆ ในสมยนน ตอมาคลองลดเรมกวางใหญขนกลายเปนแมน า สวนแมน าเจาพระยาเดมกเลกลงกลายเปนคลองบางกอกนอยและคลองบางกอกใหญ ถงสมยสมเดจพระเจาตากสน ราชส านกยายมาอยทกรงธนบร คลองบางกอกใหญกลายมาเปนชมชนของขาหลวง และโปรดเกลาใหบรรดาชาวจนซงไดเคยชวยเหลอพระองคมาตงบานเรอนอยรมคลองบางกอกใหญ ผคนจงนยมเรยกกนตดปากวา "คลองบางขาหลวง" หรอ "คลองบางหลวง" สบมาถงในปจจบน รฐบาลจอมพลถนอม กตตขจร ก าหนดใหคลองบางกอกใหญเปนคลองส าคญซงจะตองอนรกษไวตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 13 มถนายน พ.ศ. 2510 ปากคลองบางกอกใหญแยกจากแมน าเจาพระยาทางฝงขวาของปอมวไชยประสทธ ไปสนสดทคลองมอญ ตรงขามปากคลองชกพระ มความยาวประมาณ 6 กโลเมตร

ในยานคลองบางกอกใหญสภาพพนทในปจจบนมการอยอาศยทคอนขางหนาแนน มทางสญจรเขาถงไดหลายทาง พนทยงตดสภาพแวดลอมทางธรรมชาตอยบางนนกคอ คลอง ซงพนทในเมองนมปจจยทคกคามพนท ดงน โดยวเคราะห Site ผานเครองมอในการออกแบบทงหมด 6 เครองมอ เพอใหไดเงอนไขในการออกแบบพนทพกอาศยทสามารถจดการกบความรสกกลวของมนษย

ภาพท 56: แสดงสภาพแวดลอมโดยรอบของบรบทในเมอง

52

ภาพท 57: แสดงการวเคราะหทตงในบรบทเมอง

ภาพท 58: แสดงการวเคราะหทตงในบรบทเมอง

53

บรบทในชนบท ชมชนวดสงโฆ จงหวดสพรรณบร ชมชนวดสงโฆสภาพพนทในปจจบนมการอยอาศยทคอนขางเบาบาง มทางสญจรเขาถงไดหลายทาง อยในพนททยงมการท าเกษตรกรรมจงท าใหมพนทโลงคอนขางมาก บานใกล เรอนเคยงกคอนขางอยหางไกล ซงพนทในชนบทนมปจจยทคกคามพนท ดงน

ภาพท 59: แสดงการวเคราะหทตงในบรบทชนบท

ภาพท 60: แสดงการวเคราะหทตงในบรบทชนบท

54

ภาพท 61: แสดงการวเคราะหขอบเขตทตงของพนทจะทดลองออกแบบในบรบทเมองและบรบท

ชนบท

โปรแกรมในการทดลองการออกแบบองคประกอบทางสถาปตยกรรมจากความกลงของมนษย

โปรแกรมทใชในการทดลองเครองมอในการออกแบบนน คอ บานพกอาศย พนทพกอาศย(lived space) ตองการการปดลอมทใหความรสกถงถงความปลอดภยเปนอนดบแรกโดยผใชงานเลอกผหญงโสดทอาศยอยกบแม เหตทเลอกผหญง 2 คนอาศยอยรวมกน เพราะ ผหญงจะมความออนไหวทางดานความรสกจตใจและความบอบบางทางรางกาย และผใชงานทง 2 คน จะอยในสถานการณ 2 สถานการณ คอ 1. ผหญงโสดกบแมตองยายบานใหมจากชานเมองเขามาอยพนทในเมอง 2. ผหญงโสดกบแมตองยายบานจากในเมองเขามาอยพนทในชนบท โดยก าหนดพนทใชสอยไวดงน

55

ภาพท 62: แสดงการวเคราะหผใชงานทสมพนธกบพนทใชสอยเพอก าหนดโปรแกรมการออกแบบ

โปรแกรมในการทดลองการออกแบบองคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลวของมนษย ในการทดลองโปรแกรมการออกแบบไดเลอก “ทพกอาศย” เปนโปรแกรมในการทดลอง เนองจากมความเชอมโยงถงทฤษฎททพดถงอาณาเขตครองครอง (Territoriality) ไดกลาววา อาณาเขตครองครองเปนพนททางกายภาพทมลกษณะคงท เหนไดชดเจนมการรบรและแสดงความเปนเจาของ ดวยการท าเครองหมายหรออางสทธ มการปกปองและบคคลสามารถควบคมอาณาเขตของตนไดพฤตกรรมการมอาณาเขตครอบครองเปนทงสญชาตญาณและการเรยนร อาณาเขตครอบครองบนโลกใบนนนมากมาย มทกขนาดตงแตจดทเลดทสดจนถงจดทใหญทสด การแยกเปนประเภทตางๆจงตองกระท าดวยหลกการทเหมาะสม เออรวน ออลทแมน และ เชเมอรส (Iwin Altman and Chemers,1980) ไดแจกแจงอาณาเขตครองครอง โดยแยกตามปรมาณความเปนสวนตว ความผกพน หรอการเขาถงกได ในทนขอยกประเภท อาณาเขตปฐมภม(Primary territory) เปนอาณาเขตทครอบครองโดยกลมปฐมภม มกจะเปนสถานทๆใชเปนประจ าทกวน ใชในกจกรรมสวนตว ครองครองเปนเวลานาน สามารควบคมทกอยางในอาณาเขตครอบครองได และมความส าคญตอทางจตวทยาตอผเปนเจาของเปนอยางมาก เชน หองนอน บาน หองท างาน ถามการบกรกหรอคกคามอาณาเขตชนนอาจมการตอบโตอยางรวดเรวและรนแรง ผครองครองอาจมการปกปองในระดบสง ("<อาณาเขตครอบครอง.pdf>,")

56

ภาพท 63: แสดงโปรแกรมในการออกแบบ

การทดลองออกแบบองคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลว

การทดลองออกแบบครงท 1

การทดลองทดลองออกครงท 1 ทดลองออกแบบพนทพกอาศยรวมกบการใชทง 6 เครองมอ ดงน 1.การจดวางพนท 2. การปดลอม 3.การหลบหน 4.การพราง 5.การเฝาระว ง 6.พนทศกดสทธ โดยก าหนดใหปจจยทมาคกคามมาจากทกทศทางโดยยงไมองกบบรบททตง โดยมพนทใชสอยตามโปรแกรมการออกแบบในขางตน ดงน 1.พนทนอน 2.หองน า 3.พนทครว 4.พนทรบประทานอาหาร 5.พนทพกผอน 6.พนทเกบของ 7.พนทแตงตว 8.พนทท างาน 9.หองพระ

57

สรปผลการทดลองออกแบบบานในชนบทครงท 1

1. การจดวางพนท ซงจะสมพนธกบการก าหนดล าดบการใชงานของพนท และการสรางระบบพนททสมพนธกบการใชงานพนทของผใชงาน 2.การปดลอม ท าหนาทสมพนธกบระบบการจดวางของพนท มระดบของการปดลอมทจะผลตอสรางการรบรถงความปลอดภยจากปจจยการคกคาม ซงในการทดลองครงท 1 ก าหนดใหปจจยคกคามมาจากทกทศทาง จะเหนไดชดวาระบบของการปดลอมมความเขมขนสง 3.การพราง ในการทดลองครงท 1 จะยงไมคอยเหนรปแบบของการพรางทชดเจนมากนกเนองจากยงไมไดท างานสมพนธกบบรบททตง 4.การหลบหน ซ งจะสมพนธกบระบบทางเดนของพนทและทศทางของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 5.การเฝาระวง ซงจะสมพนธกบต าแหนงและระยะของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 6. พนทศกดสทธ ซงในสงคมในชนบทมความเชอในทางพระพทธศาสนาเปนทยดเหนยวทางจตใจ

58

ภาพท 64: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 1

ภาพท 65: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 1

ภาพท 66: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 1

59

การทดลองออกแบบครงท 2

การทดลองทดลองออกครงท 2 ทดลองออกแบบพนทพกอาศยส าหรบผหญงโสดทอาศยอยกบแมรวมกบการใชทง 6 เครองมอ ดงน 1.การจดวางพนท 2. การปดลอม 3.การหลบหน 4.การพราง 5.การเฝาระวง 6.พนทศกดสทธ ปจจยทมาคกคามนนองกบบรบททตงตามบทวเคราะหของบรบททตง ในขนนใชชนสวนของระนาบรปสามเหลยมในการกอรปพนท โดยแตละสนนแสดงถงความเขมขนของการปองกนจากภยคกคามทเขามามผลในแตละดาน บานผหญงโสดทอาศยอยกบแมในบรบทเมอง

สรปผลการทดลองออกแบบบานในเมองครงท 2

1. การจดวางพนท จะพบวาชนสวนทเปนสด าแทนคาของพนททเปนสวนตว จะถกจดวางอยตามต าแหนงทคอนขางกระจดกระจาย สลบกบชนสวนทเปนกงโปรงซงแทนคาพนททเปนสาธารณะ เปนเพราะล าดบการเขาถงในแตละพนทการใชงานทค านงถงปจจยคกคามโดยรอบของบรบท 2.การปดลอม ท าหนาทสมพนธกบระบบของพนท มระดบของการปดลอมทจะผลตอสรางการรบรถงความปลอดภยจากปจจยการคกคาม 3.การพราง จะเกดขนเมอมระบบของพนท ใชระนาบทางแนวนอนและระนาบทางแนวตงท างานรวมกน ท าใหไมสามารถคาดเดาพนทภายในได ท าใหเกดการพราเลอนของพนท 4.การหลบหน ซ งจะสมพนธกบระบบทางเดนของพนทและทศทางของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 5.การเฝาระวง ซงจะสมพนธกบต าแหนงและระยะของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 6. พนทศกดสทธ ซงในสงคมในชนบทมความเชอในทางพระพทธศาสนาเปนทยดเหนยวทางจตใจ

60

ภาพท 67: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 2

ภาพท 68: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 2

61

บานผหญงโสดทอาศยอยกบแมในบรบทชนบท

สรปผลการทดลองออกแบบบานในชนบทครงท 2

1. การจดวางพนท จะพบวาชนสวนทเปนสด าแทนคาของพนททเปนสวนตว จะถกจดวางอยภายในสดของพนท และไลระดบมาจนถงชนสวนทเปนกงโปรงซงแทนคาพนททเปนสาธารณะ 2.การปดลอม ท าหนาทสมพนธกบระบบของพนท มระดบของการปดลอมทจะผลตอสรางการรบรถงความปลอดภยจากปจจยการคกคาม 3.การพรางจะเกดขนเมอมระบบของพนท ใชระนาบทางแนวนอนและระนาบทางแนวตงท างานรวมกน ท าใหไมสามารถคาดเดาพนทภายในได ท าใหเกดการพราเลอนของพนท 4.การหลบหน ซ งจะสมพนธกบระบบทางเดนของพนทและทศทางของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 5.การเฝาระวง ซงจะสมพนธกบต าแหนงและระยะของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 6. พนทศกดสทธ ซงในสงคมในชนบทมความเชอในทางพระพทธศาสนาเปนทยดเหนยวทางจตใจ

ภาพท 69: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 2

62

ภาพท 70: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 2

การทดลองออกแบบครงท 3

การทดลองทดลองออกครงท 3 ทดลองออกแบบพนทพกอาศยส าหรบผหญงโสดทอาศยอยกบแมรวมกบการใชทง 6 เครองมอ ดงน 1.การจดวางพนท 2. การปดลอม 3.การหลบหน 4.การพราง 5.การเฝาระวง 6.พนทศกดสทธ ปจจยทมาคกคามนนองกบบรบททตงตามบทวเคราะหของบรบททตง ในขนนใชระนาบในแนวดงและแนวราบในการกอรปพนท บานผหญงโสดทอาศยอยกบแมในบรบทเมอง

สรปผลการทดลองออกแบบบานในเมองครงท 3

1. การจดวางพนท ซงจะสมพนธกบการก าหนดล าดบการใชงานของพนท และการสรางระบบพนททสมพนธกบปองกนจากปจจยทมาคกคาม 2.การปดลอม ท าหนาทสมพนธกบระบบของพนท มระดบของการปดลอมทจะผลตอสรางการรบรถงความปลอดภยจากปจจยการคกคาม (เชน ระนาบทางตงทสง กบระนาบทางตงทต า) 3.การพรางจะเกดขนเมอมระบบของพนท ใชระนาบทางแนวนอนและระนาบทางแนวตงท างานรวมกน ท าใหไมสามารถคาดเดาพนทภายในได ท าใหเกดการพราเลอนของพนท 4.การหลบหน ซ งจะสมพนธกบระบบทางเดนของพนทและทศทางของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 5.การเฝาระวง ซงจะสมพนธกบต าแหนงและระยะของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 6. พนทศกดสทธ ซงในสงคมในชนบทมความเชอในทางพระพทธศาสนาเปนทยดเหนยวทางจตใจ

63

ภาพท 71: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 3

ภาพท 72: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 3

64

บานผหญงโสดทอาศยอยกบแมในบรบทชนบท

สรปผลการทดลองออกแบบบานในชนบทครงท 3

1. การจดวางพนท ซงจะสมพนธกบการก าหนดล าดบการใชงานของพนท และการสรางระบบพนททสมพนธกบปองกนจากปจจยทมาคกคาม 2.การปดลอม ท าหนาทสมพนธกบระบบของพนท มระดบของการปดลอมทจะผลตอสรางการรบรถงความปลอดภยจากปจจยการคกคาม (เชน ระนาบทางตงทสง กบระนาบทางตงทต า) 3.การพรางจะเกดขนเมอมระบบของพนท ใชระนาบทางแนวนอนและระนาบทางแนวตงท างานรวมกน ท าใหไมสามารถคาดเดาพนทภายในได ท าใหเกดการพราเลอนของพนท 4.การหลบหน ซ งจะสมพนธกบระบบทางเดนของพนทและทศทางของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 5.การเฝาระวง ซงจะสมพนธกบต าแหนงและระยะของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 6. พนทศกดสทธ ซงในสงคมในชนบทมความเชอในทางพระพทธศาสนาเปนทยดเหนยวทางจตใจ

ภาพท 73: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 3

65

ภาพท 74: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 3

ภาพท 75: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 3

66

การทดลองออกแบบครงท 4

การทดลองทดลองออกครงท 4 ทดลองออกแบบพนทพกอาศยส าหรบผหญงโสดทอาศยอยกบแมรวมกบการใชทง 6 เครองมอ ดงน 1.การจดวางพนท 2. การปดลอม 3.การหลบหน 4.การพราง 5.การเฝาระวง 6.พนทศกดสทธ ปจจยทมาคกคามนนองกบบรบททตงตามบทวเคราะหของบรบททตง ในขนนใชระนาบในแนวดงและแนวราบในการกอรปพนท บานผหญงโสดทอาศยอยกบแมในบรบทเมอง

สรปผลการทดลองออกแบบบานในเมองครงท 4

1. การจดวางพนท ซงล าดบการใชงานของพนทบรเวณชน 1 จะเปนพนทสวนสาธารณะ และกงสาธารณะทยงตองปฏสมพนธกบบคคลภายนอกอย พนทบรเวณชน 2 จะเปนพนทสวนบคคลและพนทสวนกงบคคล 2.การปดลอม การปดลอมมลกษณะคอนขางทบตน ทวางภายในจงมระดบของการปดลอมสง มการจดล าดบของการปดลอมจากภายนอกสภายในดวยการใชพนทสญจรเปนตวก าหนด ต าแหนงของชองเปดสมพนธระหวางการใชสอยกบมมมองในการเฝาระวง 3.การพรางจะเกดขนเมอมระบบของพนท ใชระนาบทางแนวนอนและระนาบทางแนวตงท างานรวมกน ท าใหไมสามารถคาดเดาพนทภายในได ท าใหเกดการพราเลอนของพนท 4.การหลบหน ซงจะสมพนธกบระบบทางสญจรของบรบทและทศทางของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 5.การเฝาระวง ซงจะสมพนธกบต าแหนงและระยะของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 6. พนทศกดสทธ ต าแหนงทตงอยบรเวณทางทศเหนอ และอยในระดบทสงทสดของตวบาน

67

ภาพท 76: แสดงการวเคราะหเครองมอการหลบหนทใชกบพนทชนท 1 (บานในเมอง)

ภาพท 77: แสดงการวเคราะหเครองมอการเฝาระวงทใชกบพนทชนท 2 (บานในเมอง)

68

ภาพท 78: แสดงการวเคราะหเครองมอการเฝาระวงทใชกบพนทชนท 3 (บานในเมอง)

ภาพท 79: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 4

69

บานผหญงโสดทอาศยอยกบแมในบรบทชนบท

สรปผลการทดลองออกแบบบานในชนบทครงท 4

1. การจดวางพนท ซงล าดบการใชงานของพนทบรเวณชน 1 จะเปนพนทสวนสาธารณะ และกงสาธารณะทยงตองปฏสมพนธกบบคคลภายนอกอย พนทบรเวณชน 2 จะเปนพนทสวนบคคลและพนทสวนกงบคคล 2.การปดลอม ท าหนาทสมพนธกบระบบของพนท มระดบของการปดลอมมผลตอสรางการรบรถงความปลอดภยจากปจจยการคกคามในพนทชนบท แตกยงไมแยกขาดความสมพนธกบสภาพแวดลอมโดยรอบ รปแบบของการปดลอมจงเปนไปในลกษณะกงเปด กงปด 3.การพราง สมพนธกบรปแบบของการปดลอมท เปนลกษณะกงปด ก งปด แตในขณะเดยวกนภายนอกกไมสามารถคาดเดาพนทการใชงานภายในบานได 4.การหลบหน ซ งจะสมพนธกบระบบทางเดนของพนทและทศทางของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 5.การเฝาระวง ซงจะสมพนธกบต าแหนงและระยะของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 6. พนทศกดสทธ ซงในสงคมในชนบทมความเชอในทางพระพทธศาสนาเปนทยดเหนยวทางจตใจ ต าแหนงทตงอยบรเวณทางทศเหนอ และอยในระดบทสงทสดของตวบาน

ภาพท 80: แสดงไดอะแกรมพนทหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 4

70

ภาพท 81: แสดงการวเคราะหเครองมอการจดวางพนททใชกบพนทชนท 1

ภาพท 82: แสดงการวเคราะหเครองมอการหลบหนทใชกบพนทชนท 2

การจดวางพนท (Organization) โดยจดวางพนทการใชงานทเปนสวน

สาธารณะและกงสาธารณะไวดานลางเกอบ

ทงหมด เพอใหพนทสวนบคคลขนไปชนงาน

ดานบน เปนการจดการเพอไมใหคนบกรก

พนทสวนตว

71

ภาพท 83: แสดงการวเคราะหเครองมอการเฝาระวงทใชกบพนทชนท 2

ภาพท 84: วเคราะหเครองมอพนทศกดสทธทใชกบพนทชนท 2

พนทศกดสทธ (Sacred space) สมพนธกบทศทางของความเชอ

โดยก าหนดพนทศกดอยทางทศเหนอ

สมพนธกบของความเชอโดยตงศาลเจาท

ไวปกปองคมครองรกษา(ทางดานจตใจ)

72

ภาพท 85: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 4

ภาพท 86: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 4

73

ภาพท 87 : แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 4

การทดลองออกแบบครงท 5

การทดลองทดลองออกครงท 5 ทดลองออกแบบพนทพกอาศยส าหรบผหญงโสดทอาศยอยกบแมรวมกบการใชทง 6 เครองมอ ดงน 1.การจดวางพนท 2. การปดลอม 3.การหลบหน 4.การพราง 5.การเฝาระวง 6.พนทศกดสทธ ปจจยทมาคกคามนนองกบบรบททตงตามบทวเคราะหของบรบททตง ในขนนใชระนาบในแนวดงและแนวราบในการกอรปพนท บานผหญงโสดทอาศยอยกบแมในบรบทเมอง

สรปผลการทดลองออกแบบบานในเมองครงท 5

1. การจดวางพนท จากการทดลองครงท 4 พบวาเมอพนทใชสอยเกดการขยายตวของพนทมากเกนไปท าใหควบคมปจจยทมาคกคามไดยาก การทดลองในครงท 5 จงออกแบบใหพนทใชสอยมความกระชบของพนทมากขน ลดทอนพนททไมจ าเปนออก 2.การปดลอม ท าหนาทสมพนธกบระบบของพนท มระดบของการปดลอมทจะผลตอสรางการรบรถงความปลอดภยจากปจจยการคกคาม ซงในดานทตองการตดขาดจากบรบทขางเคยงกจะมการปดลอมทเขมขน กวาดานทยงตองการสมพนธกบสภาพแวดลอม เชน พนทรมน า

74

3.การพรางจะเกดขนเมอมระบบของพนท ใชระนาบทางแนวนอนและระนาบทางแนวตงท างานรวมกน ท าใหไมสามารถคาดเดาพนทภายในได ท าใหเกดการพราเลอนของพนท 4.การหลบหน เนองจากบรบทในเมองมความหนาแนนของทอยอาศยบรเวณใกลเคยง และมขอบเขตของทางสญจรโดยรอบทชดเจน ท าใหสามารถก าหนดทางเขา ทางออกในการหลบหนหลกของบานได 5.การเฝาระวง สามารถควบคมชองเปดทจะเกดจดเฝาระวงไดอยางชดเจน เนองจากมขอบเขตของบรบทขางเคยงทเหนไดชด 6. พนทศกดสทธ ต าแหนงทตงอยบรเวณทางทศเหนอ และอยในระดบทสงทสดของตวบาน

ภาพท 88: แสดงการวเคราะหเครองมอการออกแบบบานในเมองครงท 5

75

ภาพท 89: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบครงท 5

ภาพท 90: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบในบรบทเมองครงท 5

ภาพท 91: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบในบรบทเมองครงท 5

76

บานผหญงโสดทอาศยอยกบแมในบรบทชนบท

สรปผลการทดลองออกแบบบานในชนบทครงท 5

1. การจดวางพนท ซงจะสมพนธกบการก าหนดล าดบการใชงานของพนท และการสรางระบบพนททสมพนธกบปองกนจากปจจยทมาคกคาม 2.การปดลอม ท าหนาทสมพนธกบระบบของพนท มระดบของการปดลอมทเชอมโยงกบกจกรรมการใชงาน จะมผลตอสรางการรบรถงความปลอดภยจากปจจยการคกคาม 3.การพราง 4.การหลบหน ทศทางของการหลบหนสามารถหลบหนไดหลายเสนทาง ซงผใชงานสามารถเกดทางเลอกทดทสดเพอหลบหนจากภยทมาคกคาม เชน โจรผราย ในสถานการณทเสยงได 5.การเฝาระวง ดวยบรบทเปนพนทโลงแจงจงท าใหพนทบานชน 1 และ พนทบานชน2 มบรเวณชองเปดทเปนจดเฝาระวงในทกดานของบาน เพอคอยระแวดระวงภยจากคนแปลกหนาทมาคกคาม ซงจะท างานไดดในบรเวณพนทชน 2 ทอยในระดบสงมองเหนไดในระยะไกล 6. พนทศกดสทธ สงคมในชนบทมความเชอในทางพระพทธศาสนาเปนทยดเหนยว ทางจตใจ ต าแหนงทตงอยบรเวณทางทศเหนอ และอยในระดบทสงทสดของตวบานซงสมพนธกบความเชอในการเคารพบชาเพอลดความกลวจากสงทไมมตวตน(ผ)

ภาพท 92: แสดงการวเคราะหเครองมอการออกแบบบานในชนบทครงท 5

77

ภาพท 93: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบในชนบทครงท 5

ภาพท 94: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบในชนบทครงท 5

ภาพท 95: แสดงหนจ าลองการทดลองออกแบบในชนบทครงท 5

78

สรประบบการกอรปพนท จากการออกแบบองคประกอบทางสถาปตยกรรมจากความกลวของมนษย เพอลดผลกระทบซงคกคามความรสกปลอดภยของมนษยในพนทอยอาศยนน ไมเพยงแตค านงถงประเดนสภาพความเปนจรงทเกดขนแลว แตยงใชการพจารณามตทางความรสกและการรบร เพอเชอมมตทางกายภาพและจนตภาพเขาไวดวยกน สงทมลกษณะรวมกนหรอมความคลงกนของสองประเดนทงสภาพจรง(กายภาพ)และจนตภาพ(ความรสกและการรบร) เมอไปในทศทางเดยวกน จะสามารถตดประเดนอนๆทไมเกยวของในบางสถานการณทเกดภยคกคาม แลกเปลยนกบการรบรของมนษยทท าใหรสกปลอดภยยงขน

79

บทท5

บทสรปองคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลวของมนษย

บทสรป

จากผลการศกษาและทดลองออกแบบองคประกอบทางสถาปตยกรรมทมกลไกในการจดการกบความกลวโดยน ามาเชอมโยงกบการกอรปพนททางสถาปตยกรรมได เครองมอทน ามาใชในการทดลองและออกแบบประกอบไปดวย 1. การจดวางพนท ซงจะสมพนธกบการก าหนดล าดบการใชงานของพนท และการสรางระบบพนททสมพนธกบปองกนจากปจจยทมาคกคาม 2.การปดลอม ท าหนาทสมพนธกบระบบของพนท มระดบของการปดลอมทจะผลตอสรางการรบรถงความปลอดภยจากปจจยการคกคาม (เชน ระนาบทางตงทสง กบระนาบทางตงทต า) 3.การพรางจะเกดขนเมอมระบบของพนท ใชระนาบทางแนวนอนและระนาบทางแนวตงท างานรวมกน ท าใหไมสามารถคาดเดาพนทภายในได ท าใหเกดการพราเลอนของพนท 4.การหลบหน ซ งจะสมพนธกบระบบทางเดนของพนทและทศทางของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 5.การเฝาระวง ซงจะสมพนธกบต าแหนงและระยะของปจจยทางสภาพแวดลอมทจะมาคกคาม 6. พนทศกดสทธ เกยวของกบความกลวทางดานจตใจ สรางความหมายใหกบพนททจะชวยปองกนจากสภาวะความกลวทางจตใจทมาคกคาม โดยพนทจะมต าแหนงทสมพนธกบความเชอทางศาสนา การออกแบบสถาปตยกรรมมสวนส าคญอยางมากในการถายทอดความรสกระหวางพนทและมนษยโดยในการศกษาในครงน เรองทจะทดลองในแงของสภาวะความรสกของมนษยในเชงลบนนกคอ “ความกลว”เพอใหสถาปตยกรรมไดท าหนาทเปนกลไกทชวยถายทอดความรสกใหมนษยไดรสกปลอดภยมากขนเมอเขามาใชงานในพนทนนๆ ซงโปรแกรมทเลอกมาใชในการทดลองออกแบบนนมความเขมขนของอาณาเขตในการครองครองพนท

80

ขอเสนอแนะ

จากการศกษาและทดลองในครงนไดเกดประเดนทนาสนใจตอไปวากลไกตางๆทมนษยจดการกบความกลวแลวสรางสถาปตยกรรมขนมาเพอปองกนตวเองจากภยคกคามและเมอลองใชกระบวนการในการเปลยนแปลงจากความรสกกลวและการรบรของมนษยถายทอดออกมาเปนองคประกอบทางสถาปตยกรรมในรปแบบตางๆ โดยสามารถน าเอาไปทดลองเปนเงอนไขทใชในการออกแบบทอยอาศยหรออาคารประเภทอนๆในบรบทตางๆเพอสรางความปลอดภยใหแกมนษยทเขามาใชงานไดใน

รายการอางอง

รายการอางอง

นายจรฏฐ เทดเหนอเกลา. (2555). การพรางทางสถาปตยกรรม : กระบวนการอยรวมกบบรบททางสถาปตยกรรม.

พฒนวศน., ศ., & แกวลาย, พ. (2557). อานสถาปตยกรรม (พมพครงท 2 ed.): บรษท จ.บ.พ เซนเตอร จ ากด.

<อาณาเขตครอบครอง.pdf>.

ประวตผเขยน

ประวตผเขยน

ชอ-สกล นางสาวกนกวรรณ พภกดสมทร วน เดอน ป เกด 20 พฤษาภาคม 2535 สถานทเกด จงหวดกรงเทพ วฒการศกษา พ.ศ. 2558 ส าเรจการศกษาหลกสตรสถาปตยกรรมศาสตรบณฑต สาขา

สถาปตยกรรมศาสตร คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยรงสต พ.ศ. 2560 เสนอวทยานพนธทางสถาปตยกรรม องคประกอบทางสถาปตยกรรมทเกดขนจากความกลวของมนษย เพอจบหลกสตรสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยศลปากร

ทอยปจจบน 278 ซอยเพชรเกษม 54 แยก 3 แขวงบางดวน เขตภาษเจรญ กทม. 10160