Stakeholdersmeeting gezinnen en kleine bedrijven “Onderzoek naar de tariefstructuur van de

periodieke distributienettarieven”

25 september 2017 – Brussel

Annelies Delnooz, Reinhilde D’hulst & Erik Laes

2 26/09/2017

Agenda

Algemene inleiding

KPIs status

Rekenmodel

3 26/09/2017

Algemene inleiding

4 26/09/2017

Plan van aanpak

Fase I

• Probleemstelling en doelstelling

• Kostenveroorzakers

• Modellen van tariefstructuren

• Timing tem juli 2017

Fase II

• Impact (milieu, sociaal, economisch)

• Vergelijking van modellen en tariefstructuren

• Timing juli - september 2017

Fase III

• Tariefstructuur niet-piekgemeten klanten

• Eindrapportering

• Timing september – eind 2017

5 26/09/2017

Plan van aanpak

Doelstellingen voor een goede tariefstructuur

Vertaalslag naar meetbare

indicatoren (KPIs)

Overzicht alle mogelijke

tariefstructuren

Selectie van een aantal

potentiele tariefstructuren

Rekenmodel

1. Berekening indicatoren (KPIs)

2. Impact tariefstructuur op individuele factuur

3. Impact financiering DNB’s en netbeheer

6 26/09/2017

Toepassingsgebied studie

•Efficiëntie

•ROI

•Kwaliteit van dienst-verlening

•Prikkels voor energie-verliezen

• ...

Toegelaten inkomen

• Identificatie van kostendrijvers

•Bepaling van de tariefstructuur voor klantengroepen

Netwerk-tarief-

structuur

Signalen naar de DNB Signalen naar de prosument /consument

7 26/09/2017

Europese en Vlaamse beleidscontext

Vlaams Klimaat- en Energiepact: 5 Pijlers

Energievisie 2030-2050: toekomstig energiebeleid met belangrijke engagementen

EU 2050 roadmap for a competitive low-carbon economy in 2050

80-95% reduction EU greenhouse gases

8 26/09/2017

Technologische ontwikkelingen aan de vraagzijde

Elektrificatie: elektrische voertuigen en warmtepompen

Bron: Jespers (2016) Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2015

9 26/09/2017

Technologische ontwikkelingen aan de aanbodzijde

Groei gedistribueerde opwekking: PV/Wind/WKK

Bron: Vingerhoets en Lodewijks 2017, Bottom-up scenario voor zonne- en windenergie in Vlaanderen

10 26/09/2017

Ontwikkeling van elektrische opslag en flexibiliteit

Elektrische opslag:

Flexibiliteit: verschillende mogelijkheden voor flexibiliteit om deel te nemen aan de energiemarkt

Bron: BATSTORM (2016). Support to R&D Strategy for battery based

energy storage: Costs and benefits for deployment scenarios of battery

systems

Bron: IRENA. (2015). Battery Storage for Renewables: Market Status

and Outlook.

11 26/09/2017

Ontwikkelingen van digitale meters

Uitrol digitale meters

Bron: https://www.serv.be/serv/publicatie/advies-digitale-meters-tegen-meetlat

12 26/09/2017

Impact van de energietransitie

Laadscenario

Max

transformatorbelasting

(kVA)

Geleverde

energie

(MWh)

V<0.85 pu

(%)

V<0.90 pu

(%)

Referentie scenario

(geen EVs) 264,2 324,2 0,0 0,2

Ongecoördineerd

laden 588,3 647,1 2,1 8,5

Voltage droop laden 572,2 647,2 0,0 10,4

Peak shaving 375,3 641,3 0,0 1,4

Peak shaving en

voltage droop laden 364,1 641,3 0,0 1,4

14.500.000

15.000.000

15.500.000

16.000.000

16.500.000

17.000.000

17.500.000

18.000.000

18.500.000

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

tota

le a

fnam

e [

MW

h]

MS

LS

Daling netto-afname (op termijn: stabilisatie of toename?)

Hogere gelijktijdigheid injectie

Lokale congestieproblemen

Opportuniteiten voor flexibiliteit en opslag

…

13 26/09/2017

Doelstellingen distributietariefstructuur

1. Kostenreflectiviteit

2. Niet-verstorend

3. Kostendekking

4. Niet-discriminerend

5. Transparantie

6. Voorspelbaarheid

7. Eenvoud

8. Duurzaamheid

9. Verdelende rechtvaardigheid

Randvoorwaarden

14 26/09/2017

Huidige situatie

Huidige tariefstructuur periodieke distributienettarieven*

Niet-piekgemeten

netgebruikers

Afnamegebaseerd

€/kWhdag

€/KWhnacht

Piekgemeten netgebruikers Afnamegebaseerd (€/kWh)

Onderschreven vermogen (€/kW)

* Jaarlijkse vaste kost voor meet- en telactiviteit niet in beschouwing genomen

15 26/09/2017

Tariefmodellen

Meterinstallatie

Meter zonder piekmeting

Digitale meter

Tariefdrager

Vast bedrag

€/kWh

€/kVA

€/kW

Bi-directionaliteit

Netto-afname

Bi-directionele registratie

Tijdsaspect

1 tarief

Dag - nacht

Meerdere tijdsperiodes

Granulariteit

Maand registratie

Jaar registratie

Gelijktijdigheid

Vaste tariefperiodes

Dynamische tarieven

16 26/09/2017

KPI status

17 26/09/2017

KPIs status

Initieel voorstel KPIs

Feedback stakeholders

31/05

Aangepast voorstel KPIs

Feedback stuurgroep

26/06

Voorstel definitieve KPIs 22/09

Iteratieproces

18 26/09/2017

Initieel voorstel KPIs

Duurzaamheid 1

% factuur beïnvloedbaar door Rationeel Energie Gebruik, i.e. % van de totale factuur dat berekend wordt op basis van verbruikte kWh.

48,57%

2 % factuur beïnvloedbaar door installatie lokale energieproductie. 37,14%

Verdelingseffect/ niet-discrimatoir

3 procentuele afwijking tussen de verschillende types gebruikers. 31,43%

4 max procentuele afwijking t.o.v. de huidige situatie van het factuurbedrag van alle types gebruikers.

37,14%

Administratieve eenvoud

5 Aantal parameters in de tariefstructuur

40,00%

Kosten-reflectiviteit

6 % factuur beïnvloedbaar door rationeel netgebruik, i.e. % van de totale factuur dat berekend wordt op aansluitcapaciteit.

31,43%

7 % factuur beïnvloedbaar door piek-vermogen term, i.e. % van de totale factuur die afhangt van het werkelijk maximale gemeten vermogen.

28,57%

8 % factuur beïnvloedbaar door piekvermogen afgenomen op piek-momenten

37,14%

Kostendekking 9 % verschil in totale kost t.o.v. huidige tariefstructuur, gegeven huidige situatie verbruik/aansluitvermogen en de huidige verdeling van klantentypes.

11,43%

Voorspelbaarheid

10 spreidingsgraad van de distributienettarieven in functie van de tijd 25,71%

11 prijselasticiteit van distributienettarieven om de aanpassingsratio te bepalen, i.e. de aanpassing van gebruik en/of capaciteit in functie van desbetreffende distributietarieven.

22,86%

Transparantie 12 kwalitatieve beoordeling van de transparantie 20,00% Niet-verstorend 13 kwalitatieve beoordeling van eventuele markt verstorende effecten 5,71%

% van

stakeholder

-groepen

die KPI

belangrijk

achtten

19 26/09/2017

Mogelijk additionele KPIs

Impact op gemeten energiearmoede/kwetsbare afnemer

Impact op de rentabiliteit van (bestaande) REG projecten en HEB projecten

Impact op benodigde investeringen (e.g. slimme meter, aanpassing aansluitingen, software,…)

Synchroniciteit injectie met eigen afname, of synchroniciteit injectie met afname dal.

Bijkomende afweging KPI - randvoorwaarde

20 26/09/2017

Voorstel definitieve KPIs

KPI Beschrijving

kwan

tita

tief

1 Duurzaamheid REG

2 Duurzaamheid HEB

3 Verdelingseffect

4 Kostenreflectiviteit

5 Rationeel netgebruik

6 Eenvoud

kwal

itat

ief

7 Niet marktverstorend

8 Transparantie

9 Innovatiebevordering

10 Voorspelbaarheid/stabiliteit

21 26/09/2017

KPI duurzaamheid (REG)

KPI 1

% factuur op basis van kWh afname,

Gecorrigeerd met een proportionaliteitsfactor die aangeeft hoe groot de netto afname is in vergelijking met de bruto afname

Voorbeeld: tarief : 0,01 €/kWh netto vs. 0,01 €/kWh

Afn kWh

Inj kWh

Netto kWh

Tarief /kWh

Tarief /kWh net

Prop. factor

KPI Tarief /kWh

KPI Tarief /kWh net

A1 100 0 100 1 1 1 100% 100%

A2 100 50 50 1 0,5 0,5 100% 50%

A3 100 150 0 1 0 0 100% 0%

Verbruik

Injectie Netto-afname

22 26/09/2017

KPI duurzaamheid (HEB)

KPI 2

% afwijking factuur bij 1 kW extra PV productie installatie

Aanname: 950 kWh injectie/jaar per kW installatie.

Aanname: geen impact op afnamepiek, veronderstel injectiepiek = +1 kW

Voorbeeld: tarief /kWh bruto vs. /kWh netto afname

Afn kWh

Netto kWh

Netto kWh met PV

Tarief Zonder PV

Tarief met PV

KPI 2

Tariefmodel 1: €0,01/kWh bruto

1000 1000 50 10 10 0%

Tariefmodel 2: €0,01/kWh netto

1000 1000 50 10 0,5 -99,5%

23 26/09/2017

KPI verdelingseffect

KPI 3

procentuele afwijking t.o.v. huidige factuur.

Voorbeeld:

Huidig tarief

Tariefmodel 1 KPI 3 Tariefmodel 1

Tariefmodel 2 KPI 3 Tariefmodel 2

Categorie 1 100 150 50% 80 -20 %

Categorie 2 150 150 0% 160 7%

Categorie 3 200 150 -25% 220 10%

24 26/09/2017

KPI kostenreflectiviteit

KPI 4 Norm (= 'afstand') tussen de verdeling tussen kostenveroorzakers in tariefmodel, en de gegeven ideale kostenreflectiviteit.

Ideale kostenreflectiviteit: 29% capaciteit, 2% verbruik, 69% vast Capaciteit: in kVA of kW

Vast: reflecteert ook exogene kosten

Voorbeeld:

% capaciteit % verbruik % vast KPI

Tariefmodel 1 0% 90% 10% 110%

Tariefmodel 2 50% 50% 0% 87%

kosten-reflectieve verdeling

29% 2% 69%

25 26/09/2017

KPI rationeel netgebruik

KPI 5

% factuur dat onderscheid maakt tussen injectie en afname

Synchroniciteit afname en productie is beter qua rationeel netgebruik

Voorbeeld: injectietarief : 0,03 €/kWh afname, 0,01 €/kWh injectie, vast: 1 euro

kWh afname

kWh injectie

Tarief kWh afname

Tarief kWh injectie

Tarief vast

Tarief totaal

KPI 5

Categorie 1 100 0 3 0 1 4 74%

Categorie 2 100 50 3 0,5 1 4,5 77%

Categorie 3 100 150 3 1,5 1 5,5 82%

26 26/09/2017

KPI eenvoud

KPI 6

aantal tariefdragers in voorgestelde distributietariefstructuur

Voorbeeld: huidige tariefstructuur

€/kWh netto

€/geïnstalleerd vermogen

Vast bedrag

KPI 6 = 3

27 26/09/2017

Kwalitatieve KPI’s

KPI 7

Niet marktverstorend

Op welke manier oefenen de relevante distributienettarieven een impact uit op de activiteiten van een externe marktpartij

KPI 8

Transparantie

Inzichtelijk maken op welke basis (om welke redenen) verschillende gevallen een verschillende behandeling (tarief) krijgen. De nettarieven en de bijbehorende tariefmethodologie moeten transparant zijn en volgens transparante criteria worden voorgesteld.

28 26/09/2017

Kwalitatieve KPI’s

KPI 9

Innovatiebevordering

Op welke manier oefent de tariefregulering een impact uit op de innovatie van distributienetbeheerders en op netgebruikers (e.g. in kader van duurzame consumptie EVs, warmtepompen)

KPI 10

Voorspelbaarheid/stabiliteit

Zeker op het gebied van energie kiezen mensen doorgaans voor een voorspelbaar (vast) tarief zonder risico’s of verrassingen. Het risico op plotse tariefverhogingen moet vermeden worden.

29 26/09/2017

KPI analyse

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

80,00%

100,00%

120,00%

0 1 2 3 4 5 6 7

Da

Db

Dc

Dc1

Dd

De

De1

Ia

Ib

Da prosument

Db prosument

Dc prosument

Dc1 prosument

KPI x

Tariefmodellen

30 26/09/2017

Interpretatie KPIs

Interpretatie en beoordeling van KPIs is een complex gegeven, kwalitatieve onderbouwing is noodzakelijk

Spanningsveld

KPI1: Duurzaamheid (REG) op basis van aanwezigheid €/kWh in de tariefstructuur

Aanmoediging ontwikkeling van elektrische mobiliteit en uitrol van warmtepompen

Spanningsveld

Kostenreflectief

Eenvoud, voorspelbaarheid

…

31 26/09/2017

Rekenmodel

32 26/09/2017

Kostenveroorzakers netbeheer

Toegelaten inkomen DNB’s

Exogene en Endogene kosten

38%

62%

toegelaten inkomenvoor de endogenekosten

toegelaten inkomenvoor de exogenekosten

33 26/09/2017

Kostenveroorzakers netbeheer

Endogene kosten

87%

4%

3% 2%

1%

1%

1%

1% gebruik distributienet

compensatie netverliezen

meet en telactiviteit

kosten ivm gedropteklanten

REG-acties

systeembeheer

Openbare verlichting

regeling van de spanningen reactief vermogen

Kostendrijvers: Systeempiek

Spanningsniveau

Afname (kWh)

Aantal klanten

34 26/09/2017

Kostenveroorzakers netbeheer

Endogene kosten

Gebruik distributienet

9%

26%

10%

12%

6%

13%

15%

9%

Afschrijvingen installaties buiten infrastructuur(= mixed installaties)

Afschrijvingen infrastructuur (onderstations, MS-net, LS-net, aansluitingen, cabines, etc.)

Dossierkosten (technische en algemenediensten, klantenbeheer, etc.)

Andere kosten infrastructuur (studie, aanleg,onderhoud)

Diverse kosten

Financiele lasten

Netto billijke vergoeding van het gëinvesteerdeKapitaal

Vennootschapsbelasting

35 26/09/2017

Kostenveroorzakers netbeheer

Exogene kosten

35%

33%

15%

8%

6% 3%

Overnamekost certificaten

gebruik van transmissienet

Afbouw tekort vanregulatoire rekeningen

REG-acties

kapitaalkostvergoeding

toeslagen

36 26/09/2017

Werkwijze vergelijking tariefstructuren

Toegelaten inkomen DNB’s

Budget per klantengroep

Verdeelsleutels / cascadering

Tarief per klantengroep

Tariefmodel

Rekenvolumes per klantengroep

• Trans HS

• 26kV-1kV

• Trans LS

• LS

• Doorvoer

37 26/09/2017

Data DNB’s

Data Eandis: 1000 EANs: statistisch verdeeld over eurostat categorieën (residentieel). Inclusief distributie ‘prosumenten – consumenten’

Da: afname enkelvoudige meter < 900 kWh Db: afname enkelvoudige meter >= 900 kWh en < 2350 kWh Dc: afname tweevoudige meter < 5500 kWh Dc1: afname enkelvoudige meter >= 2350 kWh Dd: afname tweevoudige meter >= 5500 kWh De: afname tweevoudige meter + exclusief nacht De1: afname enkelvoudige meter + exclusief nacht

Geanonimiseerde data vanuit de piloot slimme meters Gemeten afname en injectieprofiel gedurende 1 jaar (2016), kwartuurmetingen Niet-residentieel (categorie Ia en Ib): kengetallen.

38 26/09/2017

Data DNB’s

Typische klantengroepen = Eurostat categorieën typische waarde per mogelijke tariefdrager uit data spreiding op de waardes

39 26/09/2017

Rekenvolumes

Tariefmodel: budget per tariefdrager

Rekenvolume per

tariefdrager Tarief

Tariefmodel bepaalt welk budget via welke tariefdrager gefactureerd wordt , vb.:

kWh / kVA / kW /…

Rekenvolume bepaalt de hoogte van het tarief.

Bepaling rekenvolumes: Voor elke DNB is gekend hoeveel klanten per categorie er aangesloten zijn.

Rekenvolume = #EANS per categorie * typische waarde per categorie.

40 26/09/2017

Rekenmodel

41 26/09/2017

Rekenmodel

Tariefmodellen evalueren aan de hand van KPI’s

Impact tariefstructuur op individuele factuur

typische klantencategorieën + spreiding binnen categorie

Impact financiering DNB’s en netbeheer

groei lokale opwekking bottom-up scenario

groei EV/warmtepompen EV: BAU scenario, WP: MAX scenario

groei opslag

Sensitiviteit voor elk scenario wordt ook meegenomen.

Vragen?

Annelies.delnooz@vito.be Reinhilde.dhulst@vito.be Erik.Laes@vito.be EnergyVille | Thor Park 8300 | 3600 Genk |Belgium| tel. +32 14 33 58 47 | fax +32 14 32 11 85 |