ANNE-BABA ÇOCUK İLİŞKİLERİ
description
Transcript of ANNE-BABA ÇOCUK İLİŞKİLERİ
ANNE-BABA
ÇOCUK İLİŞKİLERİ
HIRKAİŞERİF İLKÖĞRETİM OKULU REHBERLİK SERVİSİ
HazırlayanMurat Kaya
Rehber Öğretmen
“ Siz gül fidanı yetiştiren, her türlü
hürmete layık bahçıvansınız. Olumlu çocuk
yetiştirmenin ilk şartı, olumlu anne-babadır. Hiç birimiz mükemmel değiliz o zaman onlardan
mükemmel olmalarını
bekleyemeyiz.”
ANNE ve BABA TUTUMLARI
Anne Baba Tutumlarını 5 Ana Başlık Ta Toplayabiliriz
1. Aşırı Baskılı ve Otoriter Tutum,
2. Aşırı Hoşgörülü Tutum ( Çocuk Merkezci Aile ),
3. Aşırı Koruyucu Tutum,
4. Dengesiz ve Kararsız Tutum,
5. Güven Verici Hoşgörülü Tutum..
1. Aşırı Baskılı ve Otoriter Tutum
Aşırı baskılı, otoriter tutum, çocuğun kendine olan güvenini ortadan kaldıran, onun kişiliğini hiçe sayan bir tutumdur. Bu tutumda anne baba katı bir disiplin uygular, çocuk her kurala uymak zorundadır.
Anne ve babanın birisi veya her ikisinin baskısı altında olan çocuk; sessiz, uslu, nazik, dürüst ve dikkatli olmasına karşılık; küskün, silik, çekingen, başkalarının etkisinde kolay kalan kalabilen, aşırı hassas bir yapıya sahip olabilir..
Otoriter, Eleştirici Anne - Babalar
Çocukları üzerinde baskı kurarlar. Çocuklarının çabalarını göremezler. Çocuklarını dinlemezler. Sürekli eleştiren, yargılayan, suçlayan anne,
babalardır. Sadece kendi kuralları, istekleri, duyguları ön
plandadır. Her zaman hakimiyet anne – babadadır. Çocuk ne yaparsa yapsın hep eleştirilir, suçlanır.
Bu tarz anne – baba tutumu çocuklarda;
Kendini, duygularını ifade edememe.. İçine kapanıklık, güvensizlik, isyankar tutumlar,
aşağılık duygusu gelişebilir.. Saldırganlık ve davranış sorunları davranışlarını geliştirir. Suçlayan, cezalandıran ve sürekli karışan anne
babaların çocuklarının, kolayca ağlayan çocuklar olduğu görülür..
Güçİstenmeyen, zorlayıcı şekilde kullanıldığında tüm insanlarda;
korkuöfkeüzüntüpişmanlıkçaresizlikacıma değersizlik gibi duyguların yaşanmasına neden olur.
2. Aşırı Hoşgörülü Tutum ( Çocuk Merkezci Aile )
Çocuk merkezci aileye, genellikle orta yaşın üzerinde çocuk sahibi olan ailelerde ya da çocuğun kalabalık yetişkinler grubu içinde yetişen tek çocuk olması halinde sıklıkla rastlanır..
Böyle bir ortamda çocuk ailede insiyatif sahibi tek kişidir ve onun isteklerine diğer aile bireyleri kayıtsız şartsız uyarlar..
Anne baba ile çocuk arasında sağlıklı bir iletişim bulunmaması, çocuğun dengesiz bir ortam içinde abartılmış bir sevgi gösterisi içinde büyüyor olması, onun “ doyumsuz “ bir birey olmasına neden olur..
ANNE ve BABA TUTUMLARI
Aşırı Hoşgörülü Tutum ( Çocuk Merkezci Aile )
Bu tür bir anlayışla yetişen çocuklar anne ve babalarına hükmeder ve onlara çok az saygı gösterirler..
Bu yönde aşırı şımartılmış çocuklar daha yaşamlarının ilk günlerinden itibaren her türlü ihtiyaçlarının karşılanacağı ve isteklerinin buyruk niteliği taşıdığı beklentisini geliştirmişlerdir..
Bu anlayışla yetişen çocuklar büyüdüklerinde toplum içinde ve okula başladıklarında kurallar karşısında hayal kırıklığına uğrarlar, kolay uyum sağlayamazlar..
3. Aşırı Koruyucu Tutum
Ana babanın aşırı koruması, çocuğa gerektiğinden fazla kontrol ve özen göstermesi anlamına gelir..
Bunun sonucu olarak çocuk, diğer kimselere aşırı bağımlı, güvensiz, duygusal kırıklıkları olan bir kişi olabilir..
Bu bağımlılık çocuğun yaşamı boyunca sürebilir ve aynı koruyucu tutumu ilerde eşinden bekleyebilir..
Aşırı Koruyucu Anne - Babalar Çocuklarına hayat tecrübesi yaşama fırsatı
tanımazlar, Çocuklarının büyüdüğünü fark etmeyip
bebekmiş gibi davranırlar. Çocuklarına hiçbir iş ve sorumluluk
vermezler, her şeyi kendileri yaparlar.
Bu anne – baba tutumunda çocuğun;
Özgüven duygusu gelişemez. Sosyal gelişimini zedelenir.. Kendi başına hiçbir şey yapamaz, yapacağına inanmaz. Dolayısıyla huzursuz ve kaygılı olur. Anne – babaya bağımlı olur. Sorumluluk duygusu, bilinci gelişemez. İçe dönük yada saldırgan olur. Davranış bozukluğu (tırnak yeme, kekemelik, alt ıslatma,
okul fobisi, yalan, ...vb.) görülür. Çocuk, kendini gruba kabul ettirmek için zaman zaman
toplumdışı ve isyankar davranışlara başvurabilir..
Aşırı Koruyucu Tutum
O halde çocuk gelişimi açısından belirli yeterliliklere sahip olmaya başladıkça ( örneğin yeterli kas gelişimi gibi.. ) onun kendine olan güvenini sağlayacak, özerk bir birey olmasını sağlayacak girişimlerine fırsat vermek gereklidir..
( kendi başına yemek yemesine, kendi başına giyinmesine fırsat verme vb. gibi )
4. Dengesiz ve Kararsız Tutum
Anne babanın çocukları ile ilişkilerinde görüş ayrılığında olabildiği veya çocuğun aynı davranışlarına farklı an ve zamanlarda farklı tepkiler göstermesi ile ortaya çıkan anne baba tutumudur..
Anne ile babanın çocuğun yanında “ çocuk konusunda “ birbirlerini eleştirmeleri, birinin olumlu yaklaşımına diğerinin olumsuz tutumu ya da taraflardan birinin çocuk kayırması çok sıklıkla rastlanan yanlış tutumlardandır..
Dengesiz ve Kararsız Tutum
Bu tür anne baba tutumu ile karşılaşan çocuk hangi koşulda nasıl davranacağını bilemez, hangi davranışın uygun hangi davranışın uygun olmadığını kestiremez..
Bu da zamanla çocukta bazı iç çatışmalara, huzursuzluklara dolayısı ile tutarsız bir yapının oluşumuna sebep olur..
Mükemmeliyetçi Anne - Babalar Bu anne – babaları memnun etmek çocuklar için oldukça
zordur. Çocuk çırpınıp çabaladıkça anne – baba daha fazlasını (en
mükemmelini) ister. Zamanla çocuk aşırı kaygı, stres, tedirginlik, hayal
kırıklığı gibi duyguları yaşamaya başlar. “Tırnak yeme, kekemelik, alt ıslatma, yalan, çalma, ...gibi” davranış sorunlarıyla kendini ifade eder.
Anne – babadaki mükemmeliyetçilik sadece çocuğa yönelik değil tüm aile yaşantısında kendini gösterir (düzenli, titiz, katı, kuralcı, ...vb.).
AnneBaba
Çocuk Çocuk
Anne Baba
Baskıcı Tutum Tavizkar Tutum
TUTUMLAR
DAVRANIŞLARINIZDA; AŞIRI KORUMA:
Başkalarına bağımlı, kendine güveni olmayan.
AŞIRI HOŞGÖRÜ: Çocuğu bencil yapar, çocuk kendisine hizmet edilmesini ister.
AŞIRI BASKI: Nazik, dürüst, davranabilir ama çekingen ve aşırı hassas olur.
AŞIRI İLGİ: Kabiliyetlerinin ortaya çıkmasını engeller.
SÜREKLİ KONTROL: Çocukta aileden ayrıldığında başına kötü bir şey gelecek düşüncesini oluşturur.
ELEŞTİRME: Diğer insanlarla iletişiminde çocuğu zorlar.
AİLE İÇİ İLETİŞİM
ORTAK İŞBİRLİĞİ (ANNE BABA)***Tutarlı Davranışlar Sergileme***
ÇOCUĞUN TÜM ÇEVRESİNDEN, VE
AİLESİNDEN BELLİ BİR ÇİZGİDE DAVRANIŞLAR
GÖRMESİ GEREKİR
YOKSA ÇOCUK NE YAPACAĞINA TAM KARAR VEREMEZ
• En güzel iletişim dili sevgidir.
• Sevginin ilk görevi dinlemektir.
• Aşağılamak, suçlamak yerine onu dinleyin, ona “sen dinlemeye değersin” deyin.
ÇOCUKLA İLETİŞİM
Derdini, sorununu (huysuzluk, saldırganlıkla değil) konuşarak anlatır.
Konuşma yeteneği, kelime haznesi gelişir.
Çocuğu Dinlediğinizde;
Yüzünüz ona dönük olsun.
Söylediklerini başınızla tekrar edin .
Davranışlarınızda tutarlı olun, bir gün doğru dediğinize ertesi gün yanlış demeyin.
ÇOCUKLA İLETİŞİMİNİZDE
Davranışlarını takdir edin, takdir edilen çocuk;
Kendini önemli hisseder.
İtaatkâr ve üretken olur. Takdiri çocuğa değil
davranışına yapın. Onlara inanın.
NASIL DAVRANMALIYIZ !
Ona zaman ayırın, pahalı oyuncaklardan iyidir.
Ona güvendiğinizi gösterin, kendine güvenen çocuk davranışlarında da istekli olur.
Kabul ederek, değer vererek, onu elde edersiniz.
Ona değer verirseniz; sizi sever ve destekler.
ÇOCUĞUNUZU ELDE EDİN;
Çocuğunuzu olduğu gibi kabul edin. “takdir alırsan oğlum olursun” “şımarıklık yapma yoksa annen olmam” gibi yanlış davranışlara girmeyin.
Çocuğunuzun ayağına taş batmış ve ağlıyorsa “sus bakalım erkek adam ağlamaz” yada ağlamalarına aldırış etmeme; “senin varlığını kabul etmiyorum” anlamına gelir.
Ve söylediklerine aldırış edilmeyen, fikrini belirttiğinde eleştirilen çocuk içine kapanıp, güvensiz, huysuz ve saldırgan olur.
HER ÇOCUK ÜZERİNDE GÖRÜNMEZ BİR LEVHA TAŞIR
“Ben önemliyim” “Ben değerliyim” “Beni kabul edin”
ÇOCUĞUN DUYGULARINI ANLAMAYA ÇALIŞIN
Ne düşünüyorsun, nasıl hissediyorsun gibi sorularla anlamaya çalışın.
Kıyaslama yapmayın. Sosyal ortamda bulunması
için cesaretlendirin.
Aile içinde vazgeçilmez bir kişi olduğunun altını çizin.
Nasihatlerinizi önce kendi davranışlarınızda gösterin.
Ona verdiğiniz sözleri mutlaka yerine getirin
Çocuğunuza hayatın bir yardımlaşma olduğunu öğretin..
Çocukları, bir iş yapmış olmak ve adam yerine konmak kadar memnun eden bir
şey yoktur…………
KENDİNE GÜVENİ ZAYIF OLAN
ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ
Duygusal Tepkiler
Çekingenlik Utangaçlık İçe kapanıklık Umutsuzluk Karamsarlık
Davranışsal Tepkiler
Hırsızlık Saldırganlık Okul korkusu Yalan söyleme
Vücutsal Tepkiler
Alt ıslatma Kekeleme Tırnak yeme Karın ağrıları Kusmalar
Akademik Tepkiler
Öğrenme güçlüğü Meraksızlık İsteksizlik Mücadeleden
kaçma Başarısızlık