Predrag Stamenković IV-4

Alhambra, čije je potpuno ime Al Kelat Al Hamra, što znači “crvena tvrđava”, a na španskom Alhambra. To je dvorac i utvrđenje mavarskih vladara Ganade u južnoj Španiji koje je igrađeno u XII i XIV veku.

Utvrđenje se nalazi na brdskoj zaravni u jugoistočnom delu Granade. Dvorac i utvrđenje su nekad bili sedište muslimanskih vladara, a danas su jedna od najvećih atrakcija Španije i najčuvenije

delo islamske umetnosti na tlu Španije. Nažalost, to je jedini dvorac iz doba mavarskih vladara koji je ostao delimično ne dirnut. Danas su na zgradama i baštama vidljive jedino sitne popravke katoličkih vladara iz XVI veka i kasnije.

Karlo V Habzburški (24.2.1500-21.9.1558), car svetog rimskog carstva je 1527. godine podigao dvorac unutar tvrđave. Alhambra, “crvena tvrđava” je ranije bila prekrivena belom bojom pa postoje i mišljenja koja govore da ime grada vodi poreklo od boje baklji koje su noću osvetljavale grad. Ostali autori zastupaju stav da je Alhambra jednostavno žensko ime osnivača Abu Alahmara što na arapskom znači crvena.

S obzirom da je Alhambra završena krajem muslimanske vladavine delovima Španije, ona predstavlja odraz poslednjih dana nasridskog emirata Granada.

Kada je hrišćanska Španija pobedila Al-Andaluz na ovom mestu su utočište pronašli mnogi umetnici i intelektualci. “Crvena tvrđava” se prema arapskim izvorima pominje u dokumentima o bici između Arapa i Mulada, tokom vladavine Abdulaha ibn-Muhameda (888-912). Tada su Muladi poraženi našli sklonište u maloj “crvenoj tvrđavi”. Neko vreme utvrđenje je bilo zanemareno sve do XI veka, kada ga je obnovio Samjuel ibn-Naghrala kako bi zaštitio malo jevrejsko naselje koje je bilo smešteno na brdu Sabikah. Međutim iz arapskih tekstova se vidi da je ipak današnja tvrđava ipak podignuta iz doba dinastije Nasrida. Mohamed ibn-Nasr je morao da pobegne u Hoen kako bi izbegao progon od strane kralja Ferdinanda III, kralja Leona i Kastilje, koji je pokušao da oslobodi Španiju od Mavara. Ibn-Nasr je 1238. godine ušao u Granadu, kroz vrata Elvire i za svoje sedište izabrao Alhambru. Nekoliko meseci kasnije odlučio je da započne izgradnju nove Alhambre koja bi više odgovarala kao sedište kralja.

Predviđena je izgradnja šest palata, od kojih je pet palata grupisano i činile su kraljevski kvart, dve kružne kule i kupatila.

Alhambra je pretvorena u dvorski grad, koji poseduje sisteme za navodnjavanje a koji se sastoje od kanala za zalivanje vrtova Heneralifea, koji su iznad tvrđave. Ibn-Nasr izgradio je jezgro prve palate a njegov sin Mohamed II je izgradio utvrđenje.

Alhambru su 1492 godine bez borbe zauzeli katolički kraljevi, kraljica Izabela I od Kastilje i kralj Fernando II od Aragona, s obzirom da su do tada osvojili sve druge teritorije. Alhambra je dugačka 142000 metara kvadratnih, smeštena je na čvrsto utvrđenom položaju, a utvrđenje je imalo odbrambenu funkciju. Kasnije su na ostalom delu izgrađeni brojni dvorci, koji su imali relativno slabo utvrđen zid koji je imao 13 kula.

Većina kula je imala odbrambenu ulogu, mada ima i onih koje su imale funkciju vidikovca.

U utvrđenju se nalazila vojna zona koja je činila centar odbrane i nadzora. Tu su smeštene i najstarije građevine celog kompleksa. Glavni objekati u utvrđenju su:

Kula Kuo- polukružna kula iz 586. godine Adave- u XVII veku pretvoren je u vrt a na njegovom kraju se nalazila terasa sa koje se pružao prelep pogled. Kula Bdenja- to je odbrambeni toranj od najvećeg vojnog značenja. Svojom visinom domirala je Granadom. Ime kule potiče

od zvona koje su postavili hrišćani nakon osvajanja Alhambre. Kula Pomena- nalazi se na najvišem delu utvrđenja, visoka je 22m i ima 6 spratova. Na vrhu kule je bio osmatrač. Kula španskih plemića Kula Oružija sa terasom Kula Useka Kula Adarguero

Dvorski kompleks Nasrida čini dvorac Komares i dvorac Lavova. U ovim dvorcima se nalazilo središte uprave Nasrida i njihove odaje za život i odmor. Kompleks je izgrađen u XIV veku.

U okviru kompleksa nalaze se sledeće građevine: Meksuar- najstarija dvorana koja je u arapskoj eri bila sudnica i imala je prostoriju koja je bila zaštićena visokim rešetkama u

kojoj je boravio sultan koji je pratio suđenje. Na sredini je bio otvoren krov. U pozadini se nalazila prostorija za molitvu. Na izlazu iz dvorane je bašta sa fontanom u sredini- bašta Meskuar i soba sa leve strane- Zlatna soba. Na fasadi sobe se ističu stubovi ulaznih vrata. Plafon je izrađen od kedrovine, borovine i ukrašen školjkama. Sa strane su postavljene pravougaone pločice od keramike. Soba je ukrašena gotskim slikama, amblemima i grbovima iz doba Katoličkih kraljeva. Iz sobe vode dvoja vrata, jedna ka dvorcu, a druga nikuda, imala su ulogu zbunjavanja lopova.

Dvorac Komores izgrađen je 1370 godine, po naredbi Muhameda V. On se satoji od: Dvorište Blagoslova- centralni deo dvorca sa obe strane bazena koji zauzima najveći deo dvorišta je zasađena Mirta. I u ovoj

bašti je prisutna voda u kojoj se ogleda veličanstvena kula dvorca Kamores. Sa jedne strane bazena se nalazi galerija a iz nje se ulazi u Brodsku sobu.

Brodska soba- Ona je dobila takvo ime zato što ima oblik brodskog trupa. Pravougaonog je oblika, 24m je duga a široka 4,35m. U ovoj sobi se nalazi polukupola koja je uništena u požaru 1890. godine, a obnovljena 1964. godine. Zidovi sobe su ukrašeni bogatom plastikom, a dominiraju arapske reči “blagoslov” i moto dinastije Nasrida “ Samo je Bog pobednik”.

Kula dvorane Komares ili salon Ambasadora Dvorac Lavova čine: Dvorana Mocarabes, dvorište Lavova, fonatana Lavova, dvorana Abenserahes, dvorana Kraljeva, dvorana Dve sestre i

vidikovac Lindohara.

Alhambra je bila sjajno sedište dvora u doba Nasrida. Bez obzira na brojne nepovezanosti i oštećenja i nastanak originalnih biljnih zasada kompleks je i dalje odisao posebnom atmosferom nekadašnjeg života. Jezerca, fontane i nizovi lukova i dalje su imali odlučujuću ulogu.

Onako kako je tretiran prostor izgledalo je to mali kovčežić presvučen dragocenim vezom. Dvorište Lavova je prestavljalo “pesničko srce” Alhabre, prozračne pojave arhitektonskih elemenata sa vitkim arkadama koje

se naslanjaju na stubiće čija je gracilnost laganih zidnih površina prekrivenih šupljikavom štukom. Estecka koncepcija Alhambre, njene svetlosti i senke bogate nebrojenim nijansama boja. Svetlost čini lukove i zidove

prozračnim tako da ceo sadrži iluziju duhovne atmosfere. Na unutrašnjim površinama je čipkasta dekoracija od arabeski izvedene u pastelno obojenom štuko malteru u dvorani dveju

sestara.

Ovaj mavarski i španski stil dostiže svoj posednji stadijum savršenosti u palati Alhambra u Granadi, poslednjem islamskom uporištu na Iberskom poluostrvu u poznom srednjem veku.

Iz svega ovoga zaključuje se da je Alhambra u romantičnoj mašti zapada očuvana kao oličenje čuda iz 1001 noći. Alhambra kao najznačajnije delo španske srednjovekovne kulutre spomenika, upravo je zbog svega ovoga uvršćeno 1984.

godine na UNESCO-voj listi svetske baštine kao zaštićena celina.

Alhambra (http://sh.wikipedia.org/wiki/Alhambra ) 10.2.2015 Alhmbra (http://hr.wikipedia.org/wiki/Alhambra ) 10.2.2015 Mozzati L. Sarajevo, 2010 godine