AKWỤKWỌ NKE MỌMỌN...onyem®nayana-ar®k™™r®,ch™p®taran’onwereihena-esogbu...

680
AKWỤKWỌ NKE MỌMỌN ỊGBA-AMA ỌZỌ NKE JISUS KRAỊST

Transcript of AKWỤKWỌ NKE MỌMỌN...onyem®nayana-ar®k™™r®,ch™p®taran’onwereihena-esogbu...

  • AKWỤKWỌ NKE

    MỌMỌN ỊGBA-AMA ỌZỌ

    NKE JISUS KRAỊST

  • Akw®kw™nke

    M™m™nºGBA-AMA

    ∂Z∂

    NKE

    JISUS KRAºST

  • Akw®kw™ nke M™m™nNK∂WASI E DERE SITE

    N’AKA NKE M∂M∂N

    N’ELU EPEKELE

    E WETARA SITE N’EPEKELE NILE NKE NIFAº

    Ya mere, ™ b® na mkpirisi ak®k™-ndek™ta banyere nd∫ Nifa∫, nakwa nd∫ Leman — E degaara nd∫ Leman, nd∫ b® nd∫ f™d®r® b® nke®l™ nke Israel; na kwa nd∫ Juu na Jenta∫l® — E dere n’®d∫ iwu-ns™,na kwa site n’ike nke m®™ ibu-am®ma na nke nkpughe—E dere marachie, ma zookwara ya Onye-nwe, ka a ghara imebi ha — Ka hap®takwa site n’onyinye na ike nke Chineke, maka ns®ghar∫-okwu d∫n’ime ya — A rach∫r∫ site n’aka nke Morona∫, ma zookwara yaOnye-nwe, ka ha p®ta kwa mgbe oge ruru site n’aka nd∫ Jenta∫l®—Ns®ghar∫-okwu d∫ n’ime ya site n’onyinye nke Chineke.

    Na mkpirisi ewep®tara site n’Akw®kw™ nke Ita kwa, nke b®ak®k™-ndek™ta nke nd∫ Jared, nd∫ gbasas∫r∫ n’oge Onye-nwe gwak™-tara as®s® ha, mgbe ha n™r∫∫ n’ewu ®l™-el® t™wa iji garuo elu-igwe — Nke ga-egos∫ nd∫ f™d®r® nke ®l™ nke Israel ™t®t® nnukwuihe Onye-nwe meworo nye nd∫ nna ha; na kwa ka ha nwee ike∫mata ™gb®gba-nd® nile nke Onye-nwe, na ach®p®gh∫ ha ruomgbe nile — Na kwa ime ka nd∫ Juu na nd∫ Jenta∫l® kwenye naJisus b® Kra∫st ah®, Chineke mgbe Ebighi-ebi, na-egos∫ onwe yamba nile — Ma ugbua, ™b®r® na e nwere ndehie ha b® ngh™tah∫enke mmad®; ya mere, a kat™kwala ihe nile nke Chineke, ka e weenweta g∫ n’®d∫ nd∫ na-enwegh∫ nt®p™ n’oche ikpe nke Kra∫st.

    Nt®ghar∫-as®s® nke mb® ya site n’epekelenile n’As®s® Bekee siteren’aka Joseph Smith Nta

    Mbip®ta As®s® Bekee nke mb® e bip®tara naPalmyra, New York, USA, n’af™ 1830

  • v

    IME KA A MATA

    Akw®kw™ nke M™m™n b® ukwu akw®kw™-ns™ nke a ga-at®-nyere Bible. ∂ b® ak®k™-ndek™ta maka mmek™r∫ta Chinekena nd∫ nile bi na Amerika mgbe ochie ma ihe d∫ n’ime ya b® ujunke ozi-™ma mgbe nile na-adigide.

    Akw®kw™ nke e dere site n’aka ™t®t® nd∫-am®ma mgbe ochiesite na m®™ nke ibu-am®ma na nkpughe. Okwu ha nile, e deren’elu epekele ™la edo, ka e ñ™miri ma gbuo na mkpirisi site n’akaonye-am®ma onye m®r® maka ihe mere n’oge gara aga, aha ya b®M™m™n. Ak®k™-ndek™ta a na-enye nk™was∫ banyere mba ab®™toliteworon®. Otu si Jerusalem n’af™ 600 tutu am®™ Kra∫st, ma emes∫a kewa ®z™ mba ab®™ amara d∫ka nd∫ nke Nifa∫ na nd∫ nkeLeman. Nke ™z™ buworo ®z™ b∫a oge Onye-nwe gwak™tara as®s®nile n’®l™-elu T™wa nke Babel. Nd∫ a ka a maara d∫ka nd∫ Jared.Mgbe ™t®t® puku af™ gas∫r∫, e bibiri ha nile ewezuga nd∫ Leman,ma ha b® isi nd∫ nna nna nd∫ India Amerika.

    Nke kachas∫ n’ihe mere e dep®tara n’Akw®kw™ nke M™m™n b®ije-ozi nke Onye-nwe Jisus Kra∫st n’onwe ya, jere n’etiti nd∫ Nifa∫nwa nt∫nt∫ oge o siworo n’™nw® bilie. ∂ na-ak™wa ozizi nile nkeozi-™ma ah®, gos∫kwa at®mat® nke nz™p®ta, ma gwa nd∫ mmad®ihe ha na-ahagh∫ ime ka ha wee nweta udo n’®wa nke a na nz™p®taebighi-ebi n’®wa nke na-ab∫a.

    Mgbe M™m™n dechaworo ihe odide ya, o wee were nk™was∫ ah®nye nwa ya nwoke Morona∫, onye tinyere mkp®r® okwu ole na oleb® nke aka ya ma zoo epekele ah® n’ugwu Kumora. Na mkp®r®®b™ch∫ 21 nke ™nwa Septemba, n’af™ 1823, otu Morona∫ ah®, mgbe™ n™ n’otuto nke onye biliteworo n’™nw®, p®takwutere Onye-am®ma Joseph Smith, wee kuziere ya maka ak®k™-ndek™ta mgbeochie ah® na ns®ghar∫ a ga-as®ghar∫ ya n’as®s® Bekee.

    Mgbe oge ruru epekele nile ah® ka e nyere Joseph Smith, onyet®ghar∫r∫ ha site n’onyinye na ike nke Chineke. Ak®k™-ndek™taah® ka ebip®taworo ugbua n’™t®t® as®s® d∫ka mgbakw®nye ama™h®r® na Jisus Kra∫st b® ∂kpara nke Chineke d∫ nd® na kwa nand∫ nile ga ab∫akwute ya ma rube isi na iwu na emume-nso nilenke ozi-™ma ya, a ga-az™p®ta ha.

    Gbasara ak®k™-ndek™ta nke a, Onye-am®ma Joseph Smith s∫r∫:“A gwara m ®m®nne ah® na Akw®kw™ nke M™m™n b® akw®kw™a kachas∫r∫ dezie edezi n’®wa, b®r® kwa isi oke-nkume nke okpu-kpe chi any∫, na mmad® ga-ab∫a Chineke nso site na ∫n™giden’usoro iwu ya, kar∫a site n’akw®kw™ ™b®la ™z™.”

    Tinyere Joseph Smith, Onye-nwe h™p®tara mmad® iri na otu™z™, ∫h® epekele ™la-edo ah® n’onwe ha na ka ha b®r® nd∫ aka-ebep®r® iche maka ezi-okwu na ∫d∫ ns™ nke Akw®kw™ nke M™m™n ah®.

  • vi

    Ama ha dere-ede ka e tinyekwara n’ebe a d∫ka “ºgba-ama nkend∫-aka-ebe Mmad® At™” na “ºgba-ama nke nd∫-aka-ebe Mmad®Asat™.”

    Any∫ na-akp™ mmad® nile n™ ebe nile oku ka ha g®™ Akw®kw™nke M™m™n, ka ha t®ghar∫a uche ha n’ozi d∫ n’ime ya, ma e mes∫aka ha j®™ Chineke, Nna nke Mgbe Ebighi-ebi, n’aha nke Kra∫st maakw®kw™ ah® ™ b® ezi-okwu. Nd∫ nile ga-eso nkuzi a, ma j®™n’okwukwe ga-enweta ∫gba-ama nke ezi-okwu na ∫d∫ ns™ ya siten’ike nke M®™ Ns™ (H® Morona∫ 10:3–5.)

    Nd∫ nke nwetara aka-ebe a d∫ ns™ site na M®™ Ns™ ga-amata kwasite n’otu ike ah® na Jisus Kra∫st b® Onye-nz™p®ta nke ®wa, naJoseph Smith b® onye-mkpughe na onye-am®ma ya n’oge ikpe-az® nd∫ a, na Nzuk™ nke Jisus Kra∫st nke nd∫-ns™ ßb™ch∫-Ikpeaz®a b® ala-eze nke Onye-nwe e hiwere n’elu ®wa ™z™ kwa, iji kwadomaka ™b∫b∫a nke ugboro ab®™ nke Mesa∫a ah®.

  • vii

    ºGBA-AMA NKE NDº-AKA-EBE MMADß AT∂

    Ka mba nile, ebo nile, as®s® nile, na mmad® nile mata, b® nd∫ ™r®a ga-ab∫aru aka: Na any∫, site n’amara nke Chineke Nna, na Onye-nwe any∫ Jisus Kra∫st, ah®wo epekele ah® b® ebe e dere ak®k™-ndek™ta a, nke b® ak®k™-ndek™ta nke nd∫ Nifa∫, na kwa nd∫ Leman,b® ®m®nne ha, na kwa nd∫ Jared, nd∫ si n’®l™-elu Towa ah® nke ekwuru maka ya. Ma any∫ ma kwa na a t®ghar∫r∫ ha site n’onyinyena ike nke Chineke, n’ihi na olu ya agwawo any∫ ya; ya mere, any∫ma n’ezi okwu na aka ™r® a b® ezi okwu. Ma any∫ na-agbakwa amana any∫ ah®wo ihe nkanye nd∫ a nke d∫ n’elu epekele; na-egos∫wokwa any∫ ya site n’ike nke Chineke, ma ™b®gh∫ nke mmad®. Maany∫ na-ekwup®ta n’okwu anya-udo, na m®™-ozi nke Chineker∫datara site n’elu-igwe, na o wetara ma dota n’anya any∫, na any∫lere ma h® epekele nd∫ ah®, na ihe nkanye d∫ n’elu ha; ma any∫matara na ™ b® site n’amara nke Chineke Nna, na Onye-nwe any∫Jisus Kra∫st, ka any∫ h®r® ma gbaa-ama na ihe nd∫ a b® ezi okwu.Ma ™ b® oke ihe ∫t®n’anya any∫. Otu o sila d∫, olu nke Onye-nwenyere any∫ iwu ka any∫ gbaa-ama maka ya; ya mere, n’irube isi nyeiwu nke Chineke, any∫ na-agba ama ihe nd∫ a. Ma any∫ matara na™b®r® na any∫ e nwee okwukwe n’ime Kra∫st, any∫ ga-asachap®uwe any∫ ™bara nke mmad® nile, ma b®r® nd∫ a ga ach™ta na-enwegh∫ nt®p™ n’iru oche ikpe nke Kra∫st, ma ga-ebinyere yaebighi-ebi n’elu-igwe nile. Ka ns™p®r® d∫r∫ Nna, na ∂kpara, naM®™ Nso, nke b® otu Chineke. Amen.

    Oliver CowderyDavid WhitmerMartin Harris

  • viii

    ºGBA-AMA NKE NDº-AKA-EBE MMADß ASAT∂

    Ka mba nile, ebo nile, as®s® nile, na mmad® nile mata, b® nd∫ ™r®a ga-ab∫aru aka: Na Joseph Smith Nta, onye nt®ghar∫-as®s® nke™r® a, egos∫wo any∫ epekele nd∫ ah® nke e kwuworo okwu makaha, nke yiri ™la-edo; na mpekele akw®kw™ ole nile d∫ka Smith ah®a na-ekwu okwu ya t®ghar∫woro, any∫ bit®r® ha aka any∫; ma any∫h®kwara nkanye nd∫ ah® d∫ n’elu ha, nke ha nile nwere ®d∫ aka™r® nd∫ mgbe ochie, na ®d∫ aka ™r® akpachap®r® anya r®™. Ma nkea ka any∫ na-agba ama ya n’okwu anya udo, na Smith ah® e kwurumaka ya egos∫wo any∫ ha, n’ihi na any∫ ah®wo ma bulite kwa, mamata n’ezi-okwu na Smith ah® a na-ekwu maka ya enwetawoepekele nd∫ a nke any∫ kwuworo maka ha. Ma any∫ dere aha any∫nye nd∫ ®wa, iji gbaa aka-ebe nye nd∫ ®wa maka ihe any∫ h®woro.Ma any∫ ekwugh∫ okwu ®gha, Chineke na agba aka-ebe maka nke a.

    Christian Whitmer Hiram PageJacob Whitmer Joseph Smith UkwuPeter Whitmer Nta Hyrum SmithJohn Whitmer Samuel H. Smith

  • ix

    ºGBA-AMA NKE ONYE-AMßMA JOSEPH SMITH

    Okwu nile nke onwe ya nke Onye-am®ma Joseph Smith kwurumaka ™b∫b∫a nke Akw®kw™ nke M™m™n b® nd∫ a:

    “Na mgbe anyas∫ nke . . . ®b™ch∫ nke iri ab®™ na otu nke Septe-mba [n’af™ 1823] . . . m wee were onwe m gaa n’ekpere na ar∫r∫onye Chineke P®r® Ime Ihe nile. . . .

    “Mgbe m ka n™ na-akp™ku Chineke, m wee ch™p®ta ìhè ka ™na-enwubata n’ime ®l™ m, nke gara n’iru na-abawanye ruo mgbe™n®-®l™ ah® jup®tara n’ìhè kar∫a etiti ehihie, mgbe otu oge ah® otuonye p®tara ìhè n’ak®k® àkwà-®ra m, na-eguz™ n’ime ikuku, n’ihina ®kw® ya emet®gh∫ ala-®l™.

    “O yi uwe mw®da na-ekesigh∫ ike nke ∫d∫-™cha ya mabigaramma oke. ∂ b® ∫d∫-™cha nke kar∫r∫ ihe ™b®la nke ®wa nke mh®woro mgbe ™b®la; ma-™b®gh∫kwan® na m ga-ekwere na-enwe-re ike ime ihe nke ®wa ™b®la ka ™ mabiga mma oke n’∫d∫-™chana-am®ke am®ke. Aka ya ab®™ gba-™t™, na kwa ogwe-aka ya nile,ntak∫r∫ ihe ruo n’elu nkw™ nkw™ aka ya; otu ah®, kwa, ka ®kw® alaya gba-™t™, d∫ka ogwe ®kw® ya nile, ntak∫r∫ ihe ruo n’elu nkw™nkw™ ®kw® ya. Isi ya na olu ya gba kwa ™t™. Enwere m ike∫ch™p®ta na o nwegh∫ uwe ™z™ o yi ma-™b®gh∫ uwe mw®da nke a,n’ihi na o ghere oghe, otu m nwere ike ∫h® baa n’obi ya.

    “∂b®gh∫ nan∫ na uwe mw®da ya d∫ ™cha d∫biga ya oke, manaozuzu onwe ya d∫ ebube kar∫a ihe e nwere ike ∫k™wadaru ala,mbara-iru ya n’ezi-okwu d∫ka am®ma mmiri. Ime-®l™ ah® nwubi-gara ìhè oke, mana ™ m®kegh∫ ebe ™ d∫ ukwuu d∫ka nso nso gburugburu onwe ya. Mgbe m legidere ya anya na mb® at®r® m egwu;mana egwu ah® hap®r® m ngwa-ngwa.

    “O wee kp™™ m aha m s∫kwa m na ya onwe ya b® onye-ozi ezitaara m site n’iru nke Chineke, na aha ya b® Morona∫; na Chinekenwere ™r® maka m nke m ga-ar®; nakwa aha m ka a ga-enwe makaihe ™ma na ihe ™j™™, n’etiti mba nile, ebo nile, na as®s® nile, ma-™b®na-aga-ekwu ma ihe ™ma na ihe ™j™™ gbasara ya n’etiti mmad® nile.

    “O wee s∫ na o nwere akw®kw™ nke e debere maka nchekwa, edere n’elu epekele ™la-edo, na-enye nk™was∫ maka nd∫ bibuuru nak™ntinenti nke a, na ebe ha siri b∫a. ∂ s∫kwara na uju nke Ozi-™mamgbe nile na-adigide d∫ n’ime ya, d∫ka Onye-nz™p®ta nyeferen’aka nd∫ ah® biiri na ya mgbe ochie;

    “Nakwa, na-enweere okwute ab®™ d∫ na ®ta ™la-™cha — naokwute nd∫ a, nke e kedoro n’epekele nchekwa-obi, mejup®tara ihe akp™r™ Urim na Tumim — e debere maka nchekwa ya na epekelend∫ ah®; na na-inwe na iji okwute nd∫ a r®™ ™r® b® ihe mejup®tarand∫ ∂h®-®z™ na mgbe ochie ma-™b® oge nile gara-aga; na Chinekekwadobe kwara ha maka ∫t®ghar∫ as®s® nke akw®kw™ ah®.

    * * * * * * *

  • x

    “∂z™, ™ gwara m, na mgbe m nwetara epekele nile nd∫ ah® nke okwuworo maka ha — n’ihi na oge ah® nke a ga-eji nweta ha ezube-gh∫ — Ekwes∫gh∫ m ∫gosi ha mmad® ™b®la, ™b®gh∫ epekele-nche-kwa obi ah® tinyere Urim na Tumim; nan∫ nd∫ ah® a ga-enye miwu igosi ha; ™b®r® na m e mee ya na a ga-ebibi m. Mgbe m® na yana-akpar∫ta ®ka banyere epekele nile ah®, ¡h° ah® ka e kpugherenye uche m na e nwere m ike ∫h® ebe ah® nke e debere epekele nileah® maka nchekwa, na h® ha nke ™ma na ido-anya nke na mmatara ebe ah® ™z™ mgbe m gara leta ya.

    “Mgbe m® na ya kwuchara m wee h® ìhè ah® d∫ n’ime ®l™ ah®ka ™ malitere ∫ch∫k™ta ™n® nso nso gburugburu onye ah® nke n™r™na-agwa m okwu, ™ gakwara n’iru ime otu a ruo mgbe ime ®l™ ah®a hap®kwara ya n’™ch∫ch∫r∫, ewezuga nan∫ gburu gburu ya, mgbeotu ntabi anya m wee h®, ihe d∫ka oghere ka o meghere baa n’imeelu-igwe, o wee rigoro ruo mgbe na-ah®gh∫ kwa ya anya, ma ahap®r® ime ®l™ ah® d∫ka ™ d∫buuru tutu ìhè nke elu-igwe nkeaa bata.

    “Edinara m ala n’elu akwa na-eche banyere otu ihe ™h®h® ah®,na-enwe oke ∫t®-n’anya n’ihe nke a gwaworo m site n’™n® nke™nye-ozi a p®r® iche; mgbe n’ime etiti nt®ghar∫ uche m, ach™p®ta-ra m na mberede na ime-®l™ m malitere ™z™ inweta ìhè, ma na nwaoge kwa, d∫ka ™ d∫ onye-ozi nke elu-igwe ah® n™kwa ™z™ n’ak®k®akwa m.

    “∂ malitere, ma k™™ kwa ™z™ otu ihe nd∫ ah® nile nke o meworor∫na nleta ya nke mb®, na-enwegh∫ mgbanwe d∫kar∫s∫r∫ nta; nke mgbeo mes∫r∫, o mere ka m mara maka nnukwu ikpe nile nd∫ nkega-ab∫akwas∫ ®wa, na-eji nt™gb™ n’efu sitere n’®nw®, mma-agha,na aj™™ ™r∫a; na ikpe nd∫ a d∫ mwute ga-ab∫a n’elu ®wa n’™gb™ nke a.Mgbe ™ k™chas∫r∫ ihe nd∫ a nile, ™ rigoro kwa ™z™ d∫ka o meworor∫na mb®.

    “N’oge nke a, ihe nd∫ a ad∫wo oke omimi n’uche m na ®ragbafuworor∫ site n’anya m, na m dinara ka onye e gwerir∫ egwerin’ime ∫t®nanya n’ihe m huworo na n®w™ kwa. Mana olee ∫d∫ ukwuunke mgbagw™ju anya m d∫ mgbe m h®r® otu onye-ozi ah® ™z™n’ak®k® akwa m, n®kwa ya ka ™ na-ak™ghar∫ ma-™b® kwughar∫a™z™ nye m otu ihe nd∫ ah® d∫ka nd∫ nke mb®; tinye kwa otu ∫d™-akana nt∫ nye m; na-agwa m na Setan ga-agba mb™ ∫nwa m ™nw®nwa(n’ihi ™n™d® ∫d∫ ogbenye nke ezi na ®l™ nke nna m), inweta epekelenile ah® n’ihi iji nweta ak® na ®ba. Nke a ka o gbochiri m ime,na-as∫ na m gar∫r∫ aghara inwe ihe nlekwas∫ anya ™z™ na-inwetaepekele nile ah® kama iji nye Chineke otuto, na m agagh∫ ekwe kaebum n’uche ™b®la ™z™ si n’ime m r®™ ™r® kari kwa nke ah® b®nke iwu ala-eze Ya; ewezuga nke a enwegh∫ m ike inweta ha.

    “Mgbe nleta nke at™ nke a gas∫r∫, ™ r∫goro kwa n’elu-igwe d∫kana mb®, ma a hap®kwara m ™z™ ∫t®ghar∫ uche n’elu ™ p®r® iche

  • xi

    nke ihe m ka m®tara site n’ihe mere; mgbe na-et®fugh∫ oge; onye-ozinke elu-igwe ah® rigosiworo site n’ebe m n™ nke ugboro at™, oke™k®k™ wee bee akwa, m wee ch™p®ta na chi ™b®b™ ad∫wo nso, yab® na mkpar∫ta-®ka any∫ ewerewor∫ abal∫ ah® nile.

    “E mes∫a nwa mgbe nta m wee bilie site n’àkwà m, na d∫ka m sina-eme a gara m ∫r®-™r® nile nd∫ d∫ mkpa nke ®b™ch∫ ah®; manana-∫gba mb™ ∫r®-™r® d∫ka n’oge nd∫ ™z™, ach™ p®tara m n’ume mgw®s∫r∫ nke mere na m enwegh∫ ike ∫r® ™r® kpam kpam. Nna m,onye m® na ya na-ar®k™ ™r®, ch™p®tara n’onwere ihe na-esogbum, o wee gwa kwa m ka m laa n’®l™. M wee malite ∫la na-enwenzube ∫ gawa n’®l™; mana mgbe m na-agba mb™ igafe ogige esiap®ta n’ime ubi ebe anyi n™, ume m wee gwus∫a kpam kpam, mwee daa kwa n’ala na-enwegh∫ enyem-aka, na nwa oge a n™d®r®m na-amatagh∫ maka ihe ™b®la.

    “Ihe mb® nke m nwere ike icheta b® otu olu na-ekwu okwu nyem, na-akp™ m aha. M wee lelie anya elu, h® kwa otu onye-ozi ah®kwa ka ™ na-eguzo n’ofe isi m, ebe ìhè gbara ya gburu gburu d∫kana mb®. Mgbe ah® ™ k™ghar∫ kwara m ihe nile ah® nke ™ k™wooror∫m n’abal∫ nke gara aga, nye kwa iwu ka m gakwuru nna m gwakwa ya maka ¡h° ah® na iwu-ns™ nile nke m nataworo.

    “Erubere m isi; m wee laghachikwuru nna m n’ubi, k™ghar∫-kwaara ya ihe nile ah®. ∂ zaghachiri m na ihe a sitere na Chineke,wee gwakwa m ka m gaa mee d∫ka e nyeworo m iwu site n’akeonye-ozi ah®. Ahap®r® m ubi ah®, wee gaa kwa n’ebe onye-oziah® gwara m na epekele nile ah® d∫ e debere ha, na n’ihi mp®ta ìhènke ™ma nke ¡h° ah® nke m h®woro banyere ya, amatara m ebeah® ozugbo m rutere ebe ah®.

    “Nso nso ruo ™n®mara Manchester, na ógbè Ontario, New York,ka otu ugwu nke but®r® ibu na-eguzo, b® kwa nke kachas∫ ∫d∫ elukar∫a nke ™b®la na agbata-obi ah®. Na mpaghara ™d∫da anyanw®nke ugwu a, n’ebe na-ad∫gh∫ anya site n’elu ya, n’okpuru otuokwute nke buturu ibu ka epekele nile ah® dina, e debere ha n’otuigbe okwute. Okwute a d∫ agbidigbi d∫kwa gburugburu n’etiti nkeakuku elu ya, na g∫r∫g∫r∫ kar∫a na ebe nile nke nk™ on® ya nke merena mpaghara etiti ya ka a na-ah® anya n’elu ala, mana nk™ yagburu gburu ka e jiri aja kpochie.

    “Mgbe m wep®s∫woro aja ala ah®, m wee weta osisi mgba nke mfanyere n’okpuru nk™ nke okwute ah® na site n’itinye ya obereume wee bulite ya elu. M wee leba anya n’ime ya, n’ebe ah® n’eziea h®r® m epekele ah® nile, Urim na Tumim ah®, na epekelenchekwa-obi, d∫ka onye-ozi ah® kwuru. Igbe ah® nke ha d∫ n’imeka a kp®r® site n’inyibe k™ta okwute ™n® n’ime ihe d∫ka simenteeji nyak™ta ha ™n®. N’íkè ime igbe ah® ka e nyibere okwute ab®™akufere ak®fe, n’elu otu okwute nd∫ a ka e nyibere epekele nileah®, na ihe nd∫ ™z™ nile so k™ ha.

  • xii

    “A gbara m mb™ ka m wep®ta ha, mana e gbochiri m site n’akaonye-ozi ah®, ™ gwakwara m ™z™ n’oge maka iwep®ta ha ìhè erubegh∫, ™ gagh∫ kwa eru, ruo af™ an™ site n’oge ah®; kama ™gwara m na m ga na-ab∫a ebe ah® kp™m kwem n’otu af™ site n’ogeah®, na ya ga kwa na-ezute m ebe ah®, na m ga-aga n’iru na-emeotu ah® ruo mgbe oge ah® ga-ab∫a maka inweta epekele nile ah®.

    “N’ikwek™r∫ta, d∫ka e nyeworo m n’iwu, agara m n’™gw®gw®nke af™ ™b®la, n’oge ™b®la kwa a h®r® m otu onye-ozi ah® ebe ah®,natakwa nk®zi na ak™nuche site n’aka ya na mkpar∫ta-®ka ™b®laany∫ nwere, gbasara ihe Onye-nwe na-aga ime, na otu na usoro aga-esi duzie ala-eze ya n’®b™ch∫ nd∫-ikpe-az®.

    * * * * * * *“N’ikpe-az® oge rutere maka inweta epekele nile ah®, Urim na

    Tumim ah®, na epekele nchekwa obi ah®. N’®b™ch∫ nke iri ab®™na ab®™ nke ™nwa Septemba, n’af™ otu puku, nar∫ asat™ na iriab®™-na asaa, mgbe m gara d∫ka m na-eme n’™gw®gw® nke af™ nke™z™ n’ebe ah® e debere ha maka nchekwa, otu onye — ozi nkeelu-igwe ah® kwa nyefelitere ha n’aka m jiri inye iwu nke a: na haga-ab® ihe d∫∫r∫ m ilek™ta; na ™ b®r® na m ga-ahap® ha na-enwegh∫∫kpachap®r® ha anya, ma-™b® site na nleghara-anya nke m, na-aga-ebep® m; kama na m ga-eji ∫gbasi mb™ nile ike chekwaa ha, ruomgbe ya, onye-ozi ah®, ga-akp™ maka ha, e kwes∫r∫ ka e chekwaa ha.

    “Ach™p®tara m n’oge na-etegh∫ anya ihe mere m jiri nata iwund∫ ah® siri ike idebe ha na nchekwa, na ihe mere na onye — oziah® kwuru s∫ na mgbe m mere ihe a t®r® anya n’aka m, na yaga-akp™ maka ha. N’ihi na-otegh∫ anya a matara na m ji ha ka etinyere nnukwu ume n’™r® ∫nap® ha n’aka m. ßd∫ agh®gh™ ™b®lanke e nwere ike ∫ch™p®ta ka e tinyere n’™r® maka ebum n’ucheah®. Mkpagbu ah® wee d∫ ilu kar∫a ma taa akp® kar∫a n’oge mb®,ìgwè nd∫ mmad® n™d®kwara na nche akw®s∫gh∫ akw®s∫ inwetaha site n’aka m ma ™b®r® na ™ ga-ekwe mee. Mana site n’amamihenke Chineke, ha n™gidere na nchekwa n’aka m, ruo mgbe m r®s∫r∫site na ha ihe ah® a ch™r™ n’aka m. Mgbe, d∫ka nkwek™r∫ta nile sirid∫, onye — ozi ah® kp™r™ maka ha, e nyefelitere m ya ha; o ji kwaha na nchekwa nke ya ruo ®b™ch∫ nke ab®™ nke Mee, otu puku af™,nar∫ asat™ na iri at™ na asat™.”

    Maka nk™wa zuru ezu, h® Joseph Smith — History [JosephSmith — Ak®k™] nke d∫ n’∂la Pel nke Oke ∂n®-ah∫a, na History ofThe Church of Jesus Christ of Latter-day Saints [Ak®k™ nke Nzuk™ nkeJisus Kra∫st nke Nd∫-ns™ ßb™ch∫-Ikpeaz® a ] v™lum 1 site n’isi 1 ruo 6.

    Ak®k™-ndek™ta mgbe ochie ka e wep®tara site n’ala d∫ka olu nd∫na-ekwu okwu site n’uzuzu, ma at®ghar∫r∫ ya n’as®s® nd∫ agba™h®r® site n’onyinye na ike nke Chineke d∫ka aka ebe ∫gba-amaD∫-ns™ e bip®tara nke mb® nye nd∫ ®wa n’as®s® Bekee n’af™ 1830d∫ka The Book of Mormon.

  • xiii

    NKE-NKE NK∂WA GBASARA

    Akw®kw™ nke M™m™nAkw®kw™ nke M™m™n b® ak®k™-ndek™ta d∫ ns™ banyere nd∫mgbe ™ch∫e bi n’Amerika, ma a kanyere ya n’elu ™t®t® mbara igwe.ßd∫ epekele igwe an™ ka e kwuru maka ha n’ime akw®kw™ ah®n’onwe ya:1. Epekele nile nke Nifa∫, nke d∫ ®d∫ ab®™; nd∫ Ntak∫r∫ Epekele, na

    nd∫ Nnukwu Epekele. Nke mb® kara lekwas∫ anya n’odide ihenke m®™ na ije-ozi na ozizi nke nd∫-am®ma, ebe nke ikpeaz® kae jiri dekar∫a ak®k™ ihe nke ®wa nd∫ ah® ™ gbasara (1 Nifa∫9:2–4). Site n’oge Mosa∫a, otu o s∫la d∫, epekele nd∫ nnukwu ah®kwa gbakwunyere ihe nke m®™ nd∫ d∫ kwa ezi mkpa.

    2. Epekele nile nke M™m™n, nke ihe d∫ n’ime ya b® ak®k™ mkpirisi sin’aka M™m™n site n’Epekele nd∫ Nnukwu nke Nifa∫, nwere ™t®t®nk™wa. Epekele nd∫ a kwa nwere n’ime ha ∫ga n’iru nke ak®k™ sin’aka M™m™n na mgbakw®nye si n’aka nwa ya nwoke Morona∫.

    3. Epekele nile nd∫ nke Ita, nke gos∫r∫ ak®k™ nke nd∫ Jared. Ak®k™-ndek™ta a ka e gburu na mkpirisi site n’aka Morona∫, onyetinyere nk™wa nke onwe ya ma ch∫k™ta ak®k™-ndek™ta ah® yana ak®k™ ozuru-™ha n’okpuru isi okwu “Akw®kw™ nke Ita.”

    4. Epekele nile nke Bras e wetara site n’aka nd∫ nke Liha∫ si naJerusalem n’ime af™ 600 tupu am®™ Kra∫st. Nd∫ a bu n’ime ha“akw®kw™ ise nke Moses, . . . Na kwa ak®k™-ndek™ta nke nd∫Juu site na mmalite, . . . gbada ruo na mbido ™ch∫ch∫ nke Zede-ka∫a, eze nke Juda; Na kwa ibu-am®ma nile nke nd∫-am®ma d∫ns™” (1 Nifa∫ 5:11–13). ∂t®t® nñomi sitere n’epekele nd∫ a,ñomiri A∫sa∫a na nd∫ ™z™ b® nd∫-am®ma si na Bible na nd∫ naes∫gh∫ na Bible, p®tara n’ime Akw®kw™ nke M™m™n ah®.Akw®kw™ nke M™m™n ah® ihe d∫ n’ime ya b® isi ak®k® iri na

    ise ma-™b® nkewa, ihe e jiri mara ha ma e wezuga otu, b® akw®kw™,a g®r® aha nke onye kachara dee ya. Ak®k® nke mb® (akw®kw™isii nd∫ mb®, kw®s∫r∫ na ∂mna∫) b® nt®ghar∫-as®s® si n’Epekelend∫ Ntak∫r∫ nke Nifa∫. N’etiti akw®kw™ nd∫ nke ∂mna∫ na Mosa∫ab® nke ntinye a akp™r™ Okwu nile nke M™m™n. Ntinye a jik™taraak®k™-ndek™ta ah® a kanyere n’el® Epekele nd∫ Ntak∫r∫ ya namkpirisi edemede nke M™m™n banyere Epekele nd∫ Nnukwu.

    Ak®k® kacha ogologo, site na Mosa∫a ruo M™m™n, isi 7, maach∫k™ta ha, b® nt®ghar∫-as®s® nke igbu na mkpirisi nke M™m™ngburu ya n’Epekele nd∫ Nnukwu nke Nifa∫. Ak®k® mmechi ah®,site na M™m™n isi 8, ruo na ngw®cha ukwu akw®kw™, ka a kanyeresite n’aka nwa M™m™n nwoke b® Morona∫, onye mgbe o dechaworo

  • xiv

    ak®k™-ndek™ta nke nd® nna ya, gburu ak®k™-ndek™ta nke nd∫Jared na mkpirisi (d∫ka Akw®kw™ nke Ita) ma e mes∫a o tinyeak®k® nd∫ a na-akp™ Akw®kw™ nke Morona∫.

    N’ime ma-™b® ihe d∫ka 421, mgbe a m®woro Kra∫st, Morona∫,b® onye ikpeaz® na nd∫-am®ma Nifa∫ nd∫ m®tara ak®k™ gbasaraihe gara aga, rach∫r∫ ak®k™-ndek™ta d∫-ns™ ah® ma zoo ha nyeOnye-nwe, ka e wee wep®ta ha n’oge ikpeaz®, d∫ka olu nke Chinekeburu ®z™ gbaa ama site n’™n® nd∫-am®ma ya mgbe ™ch∫e. N’ime1823 mgbe a m®woro Kra∫st otu Morona∫ a, b®zi onye e s∫woron’™nw® kulite, gara leta Onye-am®ma Joseph Smith ma e mes∫a onyefee epekele ah® a kanyere ihe n’aka ya.

  • xv

    AHA NILE NA USORO NKE AKWßKW∂ DI N’IME

    Akw®kw™ nke M™m™nAha ∂n® ∂g®g® Iru-akw®kw™

    Akw®kw™ Mb® nke Nifa∫ . . . . . . . . . . . . . 1

    Akw®kw™ nke Ab®™ nke Nifa∫ . . . . . . . . . . . 63

    Akw®kw™ nke Jek™b . . . . . . . . . . . . . . 144

    Akw®kw™ nke In™s . . . . . . . . . . . . . . 167

    Akw®kw™ nke Jar™m . . . . . . . . . . . . . . 170

    Akw®kw™ nke ∂mna∫ . . . . . . . . . . . . . . 172

    Okwu nile nke M™m™n . . . . . . . . . . . . . 175

    Akw®kw™ nke Mosa∫a . . . . . . . . . . . . . 178

    Akw®kw™ nke Alma . . . . . . . . . . . . . . 254

    Akw®kw™ nke Hilaman . . . . . . . . . . . . . 460

    Nifa∫ nke At™ . . . . . . . . . . . . . . . . . 508

    Nifa∫ nke An™ . . . . . . . . . . . . . . . . 579

    Akw®kw™ nke M™m™n . . . . . . . . . . . . . 584

    Akw®kw™ nke Ita . . . . . . . . . . . . . . . 607

    Akw®kw™ nke Morona∫ . . . . . . . . . . . . . 646

  • Akw®kw™ Mb® nke Nifa∫

    ∂CHºCHº NA IJE-OZI YA

    Nk™was∫ nke Liha∫ na nwunye ya Sara∫a, na ®m® nwoke ya an™,nd∫ aha ha b®, (malite na nke okenye) Leman, Lemuel, Sam naNifa∫. Onye-nwe d™r™ Liha∫ aka na nt∫ ka o si n’ala Jerusalem p®™,n’ihi na o buuru ha am®ma gbasara aj™™-omume ha, ha wee ch™™ibibi nd® ya. O wee gaa njem mkp®r® ®b™ch∫ at™ n’ime ™zara, ya naezi na ®l™ ya. Nifa∫ wee kp™r™ ®m®nne ya nd∫ nwoke laghach∫n’obodo Jerusalem inweta ak®k™-ndek™ta e dek™r™ banyere nd∫ Juu.Nk™was∫ maka ah®h® ha. Ha kp™r™ ®m®-ada ºshmel ka ha b®r® nd∫nwunye ha. Ha ch∫k™r™ ezi na ®l™ ha wee si n’ala ah® p®™ baa n’ime™zara. Ah®h® na mkpagbu ha n’ime ™zara ah®. ßz™ ha siri gaa njemha. Ha wee b∫aruo nnukwu mmiri nile. ßm®nne Nifa∫ wee nup®-isiimegide ya. O wee mechie ha ™n®, ma wuo ®gb™ mmiri. Ha wee g®™aha ebe ah® Uju. Ha wee gafee nnukwu mmiri ah® banye n’obodo ekwere na nkwa, na ihe nd∫ ™z™. Nke a b® d∫ka nk™was∫ Nifa∫ siri d∫;ma-™b® ikwu ya n’®z™ ™z™, m®, b® Nifa∫, dere ak®k™-ndek™ta a.

    ISI 1

    Nifa∫ wee malite ide ak®k™-nde-k™ta banyere nd∫ ya — Liha∫ weeh® ¡h° ogidi ™k® ma g®™ kwan’akw®kw™ nke am®ma — O weetoo Chineke, gbaa ama gbasara ™b∫-b∫a nke Mesa∫a, wee buo am®mambibi nke Jerusalem — Nd∫ Juuwee na-esogbu ya. Ihe d∫ka n ’af™600 tutu am®™ Kra∫st.

    Mß, aNifa∫, ebe a m®r® msite bn’ezi cnne na nna, yamere dak®ziri m ihe n’®d∫ mm®-ta nke nna m; ebe ™ b® na ah®wom ™t®t® emkpagbu n’®b™ch∫nd® m nile, otu o sila d∫, ebe ™

    b® na onye ag™ziri ag™zi n’anyaOnye-nwe n’®b™ch∫ nd® m nileka m b®; e, ebe ™ b® na m mata-ra ∫d∫ mma na fihe omimi nilenke Chineke, ya mere e dep®ta-ra m gak®k™-ndek™ta a n’usorod∫ka m si mee n’®b™ch∫ m nile.

    2 E, ana m edep®ta ak®k™-nde-k™ta a an’as®s® nke nna m, nkeihe d∫ n’ime ya b® ™m®m® ihenke nd∫ Juu na as®s® nke nd∫Ijipt.

    3 Amakwa m na ak®k™-nde-k™ta nke m na-ede b® aezi okwu;E ji kwa m aka m dep®ta ya; Edekwara m ya d∫ka m si mara.

    4 N’ihi na o wee ruo na mma-lite nke aaf™ mb® nke ™ch∫ch∫

    [1 nifa∫]1 1a ngan Nifa∫, Nwa-

    nwoke nke Liha∫.b Ilu 22:1.c Ozn∂d. 68:25, 28.

    ngan Nd∫ Nnena Nna.

    d In™s 1:1; Mosa. 1:2–3.

    ngan K®zie, OnyeNk®zi.

    e ngan Ihe Isi-ike.f ngan Ihe Omimi nile

    nke Chineke.g ngan Akw®kw™-

    ns™ nile.2a Mosa. 1:2–4;

    M™m 9:32–33.3a 1 Nif. 14:30;

    Mosa. 1:6; Ita 5:1–3;Ozn∂d. 17:6.

    4a ngan Usoro Oge naEbe nile na Ihe-omume nile—n’af™598 tutu am®™ Kra∫st.

  • 1 Nifa∫ 1:5–14 2

    nke bZedeka∫a, eze nke Juda,(ebe ™ b® na nna m, Liha∫ birina cJerusalem ®b™ch∫ ya nile);N’ime af™ ah® kwa ™t®t® dnd∫-am®ma p®tara, na-eburu nd∫mmad® am®ma na ha kwes∫r∫icheghar∫, ma-™b® ebibie obodo-ukwu eJerusalem.5 Ya mere o wee ruo na nna m,

    aLiha∫, ka ™ na-aga, na-ekpereOnye-nwe, e, ™b®na jiri bobi yanile, n’ihi nd∫ nke ya.6 Ma o wee ruo ka ™ na-ekpere

    Onye-nwe, e wee nwe aogidi™k® nke n™d®r® n’el® okwuten’iru ya; o wee h® ma n® kwaotut® ihe; ma n’ihi ihe nd∫ ™h®r® ma n® kwa, o wee ma jijiji,t®™ kwa egw® nke ukwuu.7 Ma o wee ruo ka ™ laghach∫r∫

    n’®l™ nke ya na Jerusalem; o weeluo onwe ya n’elu àkwà ®ra ya,ebe M®™ na ihe nd∫ ™ h®r®ajides∫r∫ ya ike.8 Otu ™ b® na M®™ e jides∫wo

    ya ike, o wee daa n’®ra nke a¡h°,ruo ka ™ h®r® ebe belu-igwemeghere, o wee chee na ya h®r®Chineke n™d®r® n’oche-eze ya, ejiri ìgwè nd∫ m®™-ozi a nap®gh∫∫g®ta ™n® gbaa ya gburu-gburun’™n™d® nke ∫b® ab® na ito Chi-neke ha.

    9 Ma o wee ruo ka ™ h®r® Otuonye ka ™ na-ar∫data site n’etitielu-igwe, ma ™ h®r® na ebubenke a∫d∫ ™cha ya kar∫r∫ nke anya-nw® nke etiti ehihie.

    10 O wee h® kwa a i r i naab®™ ™z™ na-eso ya, nd∫ ∫d∫™cha ha kar∫r∫ nke kpakpandod∫ n’elu.

    11 Ha wee r∫data ruo n’eluiru nke ®wa; nke mb® wee b∫aguzoro n’iru nna m, wee nye yaaakw®kw™, wee s∫ ya g®™.12 Ma o wee ruo ka ™ na-ag®

    ya, o wee jup®ta na aM®™ nkeOnye-nwe.

    13 O wee g®™, na-as∫: Ah®h®,ah®h®, ga-ad∫r∫ Jerusalem, n’ihina ah®wo m aihe ar® g∫ nile! E,™t®t® ihe ka nna m g®r® banye-re bJerusalem — na o kwes∫r∫ kae bibie ya, na nd∫ nile bi n’imeya; ™t®t® ga-ala-n’iyi site namma-agha, ™t®t® kwa ka a gacad™kp®r® n’agha baa n’imeBab∫l™n.

    14 Ma o wee ruo mgbe nna mg®s∫woro ma h® kwa ™t®t®nnukwu ihe d∫ ∫t®-n’anya, o weetikuoro Onye-nwe ™t®t® ihe;d∫ka: nnukwu na ∫t®-n’anya ka™r® g∫ nile d∫, O Onye-nweChineke P®r® Ime Ihe nile!

    4b 2 Ihem. 36:10;Jer. 52:3–5;Omnai 1:15.

    c 1 Ihem. 9:3.d 2 Ndez. 17:13–15;

    2 Ihem. 36:15–16;Jer. 7:25–26.ngan Onye-am®ma.

    e Jer. 26:18;2 Nif. 1:4;Hil. 8:20.

    5a ngan Liha∫, Nnanke Nifa∫.

    b Jemes 5:16.

    6a ∂p®. 13:21;Hil. 5:24, 43;Ozn∂d. 29:12;A—JS 1:16.

    7a Dan. 10:8;1 Nif. 17:47;Moses 1:9–10;A—JS 1:20.

    8a 1 Nif. 5:4.ngan Æh°.

    b Ezik. 1:1;∂lndoz. 7:55–56;1 Nif. 11:14;Hil. 5:45–49;

    Ozn∂d. 137:1.9a A—JS 1:16–17.

    10a ngan Onye-ozi.11a Ezik. 2:9.12a Ozn∂d. 6:15.13a 2 Ndez. 24:18–20;

    2 Ihem. 36:14.b 2 Ndez. 23:27; 24:2;

    Jer. 13:13–14;2 Nif. 1:4.

    c 2 Ndez. 20:17–18;2 Nif. 25:10;Omnai 1:15.

  • 3 1 Nifa∫ 1:15–20

    Oche-eze g∫ d∫ elu n’elu igwenile, ma ike g∫, na ∫d∫ mma g∫,na ebere g∫ zuru nd∫ nile bi n’elu®wa; ma n’ihi na i nwere obiebere, ∫ gagh∫ ekwe ka nd∫ana-ab∫akwute g∫ laa n’iyi!15 Otu a ka as®s® nna m siri

    d∫ n’ito Chineke ya; n’ihi namkp®r®-obi ya ñ®r∫r∫ ™ñ®, obiya nile jup®takwara, n’ihi ihend∫ ™ h®woro, e, nd∫ nke Onye-nwe gos∫woro ya.16 Ma ugbua, m®, Nifa∫, ana-

    gh∫ edecha nk™was∫ nile nd∫ nkenna m deworo, n’uju, n’ihi na odewo ™t®t® ihe nd∫ nke ™ h®r®n’¡h° na kwa na nr™; o dewo-kwa ™t®t® ihe nd∫ nke o buruana am®ma wee gwa kwa ®m®ya, b® nk™was∫ nke m na-aga-gh∫ edecha n’uju.17 Ma a ga m ede nk™was∫

    b a n y e r e i h e m ® o n w e mmere, n’®b™ch∫ nke nd® m. Malee, ana m ede na amkpirisibak®k™-ndek™ta nke nna m, edere n’elu epekele nke m de-woro n’aka m; ya mere, mgbem des∫woro ak®k™-ndek™tanke nna m na mkpirisi ka mga-ede nk™was∫ banyere nd®nke m.18 Ya mere, ™ ga-ad∫ m mma ka

    unu nile mara, na mgbe Onye-nwe gos∫woro nna m, Liha∫,™t®t® oke ihe, gbasara ambibinke Jerusalem, lee o soro nd∫mmad® ah® wee gaa wee malitebna-eburu ha am®ma, na ekwu-

    p®takwara ha gbasara ihe nd∫ ™h®r® ma n® kwa.

    19 Ma o wee ruo na nd∫ Juuakwara ya emu n’ihi ihe nd∫ ™gbara ama megidere ha; n’ihina ™ gbara ama n’ezi okwu,aj™-omume na ihe ar® ha nilena-eme; ma ™ gbara ama na ihend∫ ™ h®r® ma n®kwa, na kwaihe nd∫ ™ g®tara n’akw®kw™ah®, gos∫r∫ n’ezie maka ™b∫b∫anke bMesa∫a, na kwa mgbap®tanke ®wa.

    20 Ma mgbe nd∫ Juu n®r® ihend∫ a, ha were iwe megide ya;e, ™b®na d∫ka o s∫ wee ha n’ebend∫-am®ma mgbe ochie n™ b®nd∫ ha ach®p®woro, t®™kwaokwute, gbuokwa ha; ma hawee ch™™kwa nd® ya, ka ha weewep® ya. Ma lee, m®, Nifa∫, gaegos∫ unu na bobi ebere nkeOnye-nwe ka a na-enye nd∫ nile™ h™p®taworo, n’ihi okwukweha, ime ka ha b®r® dike ™b®naruo n’ike nke nnap®ta.

    ISI 2

    Liha∫ wee kp™r™ ezi na ®l™ ya baan’ime ™zara n’ak®k® Oke OsimiriUhie — Ha wee hap® ar∫a ha —Liha∫ wee ch®™ aja nye Onye-nwema kuziekwara ®m® ya nd∫ nwokeidebe iwu-ns™ nile — Leman naLemuel tamuru megide nna ha —Nifa∫ rubere isi na-ekpekwa ekperen’okwukwe; Onye-nwe gwara ya

    14a Alma 5:33–36;3 Nif. 9:14.

    16a 1 Nif. 7:1.17a 1 Nif. 9:2–5.

    b 1 Nif. 6:1–3; 19:1–6;2 Nif. 5:29–33;Ozn∂d. 10:38–46.

    18a 2 Nif. 25:9–10;Ozn∂d. 5:20.

    b ngan Buo Am®ma,Ibu-am®ma.

    19a 2 Ihem. 36:15–16;Jer. 25:4;1 Nif. 2:13; 7:14.

    b ngan Mesaia.20a Hil. 13:24–26.

    b Alma 34:38;Ozn∂d. 46:15.ngan Ebere,Obi-ebere.

  • 1 Nifa∫ 2:1–11 4

    okwu, e wee h™p®ta ya ka ™ ch∫wa®m®nne ya. Ihe d∫ka n’af™ 600tutu am®™ Kra∫st.

    Ma lee, o wee ruo ka Onye-nwegwara nna m okwu, e, ™b®la nanr™, wee s∫ ya: Ng™zi na-ad∫r∫ g∫Liha∫, n’ihi ihe nd∫ i meworo; nan’ihi na i kwes∫r∫ nt®kwas∫-obima gwa kwa nd∫ a ihe m nyereg∫ n’iwu, lee, ha ch™r™ aiwep®nd® g∫.2 Ma o wee ruo ka Onye-nwe

    nyere nna m aiwu, ™b®na nabnr™, ka ™ ckp™r™ ezi na ®l™ yap®™ baa n’ime ™zara.3 Ma o wee ruo na o arubere isi

    n’okwu nke Onye-nwe, ya mere,o mere d∫ka Onye-nwe nyere yan’iwu.4 Ma o wee ruo na ™ p®kwara

    baa n’ime ™zara. Ma ™ hap®-kwara ®l™ ya, na ala nke nketaya, na ™la-edo ya, na ™la-™chaya, na ihe oke-™n®-ah∫a ya, ma™ d∫gh∫kwa ihe ™b®la o ji p®™,ma ™b®gh∫ nan∫ ezi na ®l™ ya,na ihe oriri, na ®l™-ikwuu, maabaa n’ime ™zara.5 Ma o wee gbadata site n’oke

    ala d∫ nso n’ikpere mmiri nkeaOke Osimiri Uhie; o wee gaanjem n’ime ™zara, n’òkè-ala ah®d∫ nso kar∫a n’Oke Osimiri Uhie;™ gara n™™ njem n’™zara, ya naezi na ®l™ ya, nke nd∫ so n’imeya b®, nne m Sara∫a, na ®m®nne

    m nd∫ nwoke nd∫ t™r™m b®,bLeman, Lemuel na Sam.

    6 Ma o wee ruo ka ™ garalanjem mkp®r® ®b™ch∫ at™ n’ime™zara, o wee manye ®l™-ikwuuya na andagw®r®gw® n’ak®k®osimiri nke mmiri.

    7 Ma o wee ruo na o jiri aokwu-te wuo bebe ∫ch® aja, wee ch®™r™Onye-nwe aja, ma nyekwaOnye-nwe Chineke any∫ cekele.

    8 Ma o wee ruo na ™ kp™r™ ahaosimiri ah®, Leman, ma o kwo-bakwara n’ime Oke OsimiriUhie; na ndagw®r®gw® ah® d∫nime òkè-ala nile ah® d∫ nson’™n® mmiri ah®.

    9 Ma mgbe nna m h®r® nammiri nile nke osimiri ah® kwo-bara n’isi mmiri Oke OsimiriUhie, o wee gwa Leman okwu,na-as∫: O ™ d∫ m ka as∫ na ∫ga-ad∫ ka osimiri a, wee na-agan’iru na-er®ba n’isi mmiri nkeezi-omume nile!

    10 Ma o wee gwa kwa Lemuelokwu: O ™ d∫ m ka as∫ na ∫ga-ad∫ka ndagw®r®gw® a, guzosie ∫ke,na-agbanwegh∫ agbanwe, naakwaa-akw®r® n’idebe iwu-ns™nke Onye-nwe.

    11 Ugbua ihe a ka o kwurun’ihi ∫kp™-ekwe-nk® nke Lemanna Lemuel; n’ihi na lee, ha tamu-ru antamu n’™t®t® ihe megidebnna ha, n’ihi na ™ b® conye-na-ah® ¡h°, tinyere na ™ kp™p®tara

    2 1a 1 Nif. 7:14.2a 1 Nif. 5:8; 17:44.

    b ngan Nr™.c Jen. 12:1;

    2 Nif. 10:20;Ita 1:42;Abr. 2:3.

    3a ngan Irube-isi,Nrube-isi, Rube-isi.

    4a 1 Nif. 10:4; 19:8.5a 1 Nif. 16:14;

    Ozn∂d. 17:1.b ngan Leman.

    6a 1 Nif. 9:1.7a ∂p®. 20:25;

    Deut. 27:5–6.b Jen. 12:7–8;

    ∂p®. 24:4;

    Abr. 2:17.c ngan Ekele, Inye-

    ekele, Ju-n’ekele.11a 1 Nif. 17:17.

    ngan Ntamu.b Ilu 20:20.c 1 Nif. 5:2–4.

  • 5 1 Nifa∫ 2:12–23

    ha site n’obodo Jerusalem, ∫hap® ala nke nketa ha, na ™la-edo, na ™la-™cha, na ihe oke-™n®-ah∫a ha, ka ha b∫a laa n’iyin’ime ™zara. Ma nke a ka hakwuru na o meworo n’ihi echi-che nzuzu nke obi ya.12 Ma otu a Leman na Lemuel,

    b® nd∫ kacha b®r® okenye,tamuru megide nna ha. Ma hatamuru n’ihi na ha aagh™tagh∫mmek™ nke Chineke ah® onyekere ha.13 ∂ b®gh∫kwa na ha kwetara

    na Jerusalem, b® nnukwu obo-do-ukwu ah®, na-enwere ikeaibibi ya d∫ka nd∫-am®ma siribuo ya n’am®ma. Ha d∫kwaka nd∫ Juu nd∫ nke n™ na Jeru-salem, nd∫ ch™r™ iwep® nd®nna m.14 Ma o wee ruo, nna m jiri aike

    gwa ha okwu na ndagwurugwuLemuel, ebe o jup®tara na M®™,ruo mgbe ar® ha nile mara bjijijin’iru ya. O wee kpuchie ha ™n®,na ha enwegh∫kwa ike ikwu ihe™b®la megide ya; ya mere, hawee mee ka ™ gwara ha.15 Ma nna m wee biri n’ime ®l™

    ikwuu.16 Ma o wee ruo na m®, Nifa∫,

    ebe m ka b® nwata, nke ukwuu,otu o sila d∫ ebe m buru ibu,gbasie kwa ike, ma nwe kwa™ch∫ch™ ∫mata aihe omimi nile

    nke Chineke, ya mere, ebekurum Onye-nwe; ma lee ™ b∫arableta m, mee kwa ka cobi m d∫nro na m dkwenyere okwu nilenke enna m kwus∫woro; yamere, e nup®gh∫ m isi megide yad∫ka ®m®nne m nwoke nd∫ ™z™.

    17 Ma wee gwa Sam okwu, imeka ™ mata ihe nd∫ nke Onye-nwegos∫r∫ m site na M®™ Ns™ ya. Owee ruo na o kwenyere ihe mkwuru.

    18 Ma lee, Leman na Lemuelekwetagh∫ n’okwu nke m; ebe ™b® na o awutere m n’ihi isi-ikenke obi ha, ebekuru m Onye-nwe n’ihi ha.

    19 Ma o wee ruo ka Onye-nwegwara m okwu, si: Ng™zi na-ad∫r∫ g∫, Nifa∫, n’ihi aokwukweg∫, n’ihi na ∫ch™s∫wo m ike, n’obiumeala.

    20 Ma ™ b®r®ra na unu ga-ede-be iwu-ns™ m nile unu aga-emenke ™ma, a ga-edugakwa unubn’ala e kwere na nkwa; e, ™b®naala nke m kwadooro unu; e, alaa h™r™r™ kar∫a ala nd∫ ™z™.

    21 Ma ™ b®r®ra na ®m®nne g∫ga-enupu isi megide g∫, a aga-ebep® ha site n’ebe Onye-nwe n™.

    22 Ma ™ b®r®ra na ∫ ga-edebeiwu-ns™ m, a ga-eme g∫ aonye-™ch∫ch∫ na onye-nkuzi n’ebe®m®nne g∫ n™.

    23 Ma lee, n’®b™ch∫ ah® ha

    12a Moses 4:6.13a Jer. 13:14;

    1 Nif. 1:13.14a ngan Ike.

    b 1 Nif. 17:45.16a ngan Ihe Omimi

    nile nke Chineke.b Ab®™ma 8:4;

    Alma 17:10;Ozn∂d. 5:16.ngan Mkpughe.

    c 1 Ndez. 18:37;Alma 5:7.

    d 1 Nif. 11:5.e ngan Nna Na-anw®

    Anw®; Onye-am®ma.18a Alma 31:24;

    3 Nif. 7:16.19a 1 Nif. 7:12; 15:11.20a Josh. 1:7;

    1 Nif. 4:14;Mosa. 1:7.

    b Deut. 33:13–16;1 Nif. 5:5; 7:13;Moses 7:17–18.ngan Ala e Kwerena Nkwa.

    21a 2 Nif. 5:20–24;Alma 9:13–15; 38:1.

    22a Jen. 37:8–11;1 Nif. 3:29.

  • 1 Nifa∫ 2:24–3:11 6

    ga-enupu isi megide m, M aga-ab® ha ™n® ™b®na ™b®b®-™n®iwe, ha agagh∫ kwa enwe ikeebe mkp®r®-af™ nke g∫ n™ ma™b®gh∫ na ha ga-enupu isi me-gidekwa m® n’onwe m.24 Ma ™ b®r® na ha enupu

    isi megide m, ha ga-ab® aiheotiti nye mkp®r®-af™ nke g∫,b∫kwalite ha n’®z™ nile nkencheta.

    ISI 3

    ßm® nd∫kom Liha∫ wee laghach∫Jerusalem iweta epekele bras —Leban wee j® inyep® epekele nd∫ah® —Nifa∫ kwalitere ma gbaakwa ®m®nne ya ume — Leban weezuru ak® na ®ba ha ch™™kwa igbuha —Leman na Lemuel tiri Nifa∫na Sam ihe, m®™ ozi wee baara hamba. Ihe d∫ka n ’af™ 600 ruo 592tutu am®™ Kra∫st.

    Ma o wee ruo na m®, Nifa∫,laghach∫r∫ site n’∫kpar∫ta ®kam® na Onye-nwe, ruo kwa n’®l™ikwuu nke nna m.2 Ma o wee ruo na ™ gwara m

    okwu si: Lee a r™wo m anr™,n’ime nke Onye-nwe nyeworom iwu ka g∫ na ®m®nne g∫ nwo-ke laghach∫ Jerusalem.3 Ma lee, Leban ji ak®k™-nde-

    k™ta edek™r™ gbasara nd∫ Juu,jir∫kwa aak®k™-agb®r® nke ezina ®l™ nd∫ nna nna m ha, ma a

    kanyere ha n’elu epekele nilenke bras.

    4 Ya mere, Onye-nwe enyewom iwu-ns™ na g∫ na ®m®nne g∫nd∫ nwoke ga-eje n’®l™ Leban,ch™™ ak®k™-ndek™ta ah® mawedata ha n’ime ™zara ebe a.

    5 Ma ugbua, lee ka ®m®nne g∫nd∫ nwoke na-atamu, na-as∫ naihe siri ike ka m ch™r™ n’aka ha;ma lee ™ b®gh∫ m ch™r™ ka hamee ya, kama ™ b® iwu-ns™ nkeOnye-nwe.

    6 Ya mere gaa nwa m, Onye-nwe ga-ag™zi g∫ n’ihi na a∫tamugh∫.

    7 Ma o wee ruo na m®, Nifa∫,gwara nna m si: aA ga m ejemee ihe nd∫ ah® Onye-nwenyere n’iwu-ns™, n’ihi a ma mna Onye-nwe anagh∫ enye ®m®nke mmad® biwu-ns™, ma ™b®-gh∫ na ™ cga-edozi ®z™ ha ga-es∫mezuo ihe nd∫ ah® o nyere han’iwu-ns™.

    8 Ma o wee ruo na mgbe nna mn®r® okwu nd∫ a obi t™r™ ya ®t™nke ukwuu, n’ihi na ™ maara naOnye-nwe ag™ziwo m.

    9 Ma m®, Nifa∫, na ®m®nne mnd∫ nwoke malitere njem any∫n’ime ™zara, jir∫kwa ®l™ ikwuuany∫, iji gbago obodo ah® b®Jerusalem.

    10 Ma o wee ruo ka any∫ ruruobodo Jerusalem, m® na ®m®-nne m wee kpar∫ta ®ka.

    11 Ma any∫ wee afee nza —

    23a Deut. 11:28;1 Nif. 12:22–23;Ozn∂d. 41:1.

    24a Josh. 23:13;Ndikp. 2:22–23.

    b 2 Nif. 5:25.3 2a ngan Nr™.3a 1 Nif. 5:14.

    6a ngan ºkwado nd∫Ndu nile nke Nzuk™.

    7a 1 Sam. 17:32;1 Ndez. 17:11–15.ngan Okwukwe;Irube-isi, Nrube-isi,Rube-isi.

    b ngan Iwu-ns™ nile

    nke Chineke.c Jen. 18:14;

    Nd∫-Fil. 4:13;1 Nif. 17:3, 50;Ozn∂d. 5:34.

    11a Neh. 10:34;∂lndoz. 1:26.

  • 7 1 Nifa∫ 3:12–25

    onye n’ime any∫ ga-aba n’ime®l™ Leban. Ma o wee ruo na nzaah® mara Leman; Leman weebaa n’®l™ Leban, ya na Lebanwee kw®r∫ta ®ka ka ™ n™d®r®ala n’®l™ ya.12 Ma o wee j®™ Leban maka

    ak®k™-ndek™ta ah® e dere n’eluepekele bras, nke ihe e dere n’imeya b® aak®k™-agb®r® nke nna m.

    13 Ma lee, o wee ruo na iwewere Leban, o wee t®p® Lemanezi site n’ebe ™ n™; ™ ch™gh∫kwainye Leman ak®k™-ndek™ta ah®.Ya mere, ™ s∫r∫ ya: Lee ∫ b®onye-ori, agakwa m egbu g∫.14 Ma Leman wee si n’ebe ™ n™

    gbalaga, wee k™™ ihe Leban me-woro any∫. O wee wute any∫ nkeukwuu, ®m®nne m wee ch™™∫laghachikwute nna m n’ime™zara.15 Ma lee, agwara m ha s∫:

    Ebe Onye-nwe na-ad∫ nd®, any∫onwe-any∫ na-ad∫ kwa, any∫agagh∫ alaghach∫kwuga nnaany∫ n’ime ™zara ah® wee ruomgbe any∫ mezuworo ihe nkeOnye-nwe ziworo any∫ mee.16 Ya mere, ka any∫ b®r® nd∫

    kwes∫r∫ nt®kwas∫-obi n’idebeiwu-ns™ nile nke Onye-nwe; yamere, ka any∫ gaa n’ala nkeanketa nna any∫; ma lee, ™ ha-p®r® ™la-edo na ™la-™cha, naak® na ®ba d∫ iche iche. Ma ihenile nd∫ a ka o mere n’ihi biwu-ns™ nile nke Onye-nwe.17 N’ihi na ™ maara na a aga-

    ebibir∫r∫ Jerusalem, n’ihi aj™™omume nke nd∫ ah®.

    18 N’ihi na lee, ha aaj®wookwu nke nd∫-am®ma. Ya mere,™ b®r® na nna m ga-an™ n’alaah® mgbe benyeworo ya r∫ iwuka o si n’ala ah® gbap®, lee,ya onwe ya ga-anw®kwa. Yamere, ™ d∫ mkpa ka o si n’alaah® gbap®.

    19 Ma lee, ™ b® amamihe n’imeChineke ka any∫ ga-eweta aak®-k™-ndek™ta nd∫ a, ka any∫ weedoziere ®m® any∫ as®s® nkenna any∫ ha.

    20 Na kwa ka any∫ wee adozie-re ha okwu nd∫ nke sitere n’™n®nke nd∫-am®ma nile d∫-ns™, b®nd∫ e nyeworo ha site na M®™na ike nke Chineke, site na mgbe®wa malitere; ™b®na gbada ruooge ugbua.

    21 Ma o wee ruo na n’®d∫ as®-s® a ka m r∫™r™ ®m®nne m, kaha nwe nt®kwas∫-obi n’idebeiwu-ns™ nke Chineke.

    22 Ma o wee ruo ka any∫ garu-ru ala nke nketa any∫, any∫ch∫k™takwara a™la-edo any∫, na™la-™cha any∫, na ihe oke-™n®ah∫a any∫.

    23 Ma mgbe any∫ ch∫k™taworoihe nd∫ a, any∫ wee gaakwa ™z™n’®l™ Leban.

    24 Ma o wee ruo ka any∫ ba-kwugara Leban, ma ch™™kwa kaonye any∫ ak®k™-ndek™ta ah®nke a kanyere n’elu aepekelebras, nke ™b® n’ihi ya ka any∫ga-eji wee nye ya ™la-edo any∫,na ™la-™cha any∫, na kwa iheoke-™n®-ah∫a any∫ nile.

    25 Ma o wee ruo na mgbe

    12a 1 Nif. 3:3; 5:14.16a 1 Nif. 2:4.

    b 1 Nif. 2:2; 4:34.17a 2 Ihem. 36:16–20;

    Jer. 39:1–9;

    1 Nif. 1:13.18a ngan Nnup®-isi.

    b 1 Nif. 16:8.19a Omnai 1:17;

    Mosa. 1:2–6.

    20a ngan Akw®kw™-ns™nile—Akw®kw™-ns™nile ka a ga-echekwa.

    22a 1 Nif. 2:4.24a 1 Nif. 3:3.

  • 1 Nifa∫ 3:26–4:2 8

    Leban h®r® ak® na ®ba any∫, nao buru ibu kar∫a, o wee nweaag®® ibuk™r™ ya, nke mere ka™ ch®p® any∫ n’®l™ ya, wee zie®m®-oru ya ka ha gbuo any∫,ka onwe ike nweta ak® na®ba any∫.26 Ma o wee ruo na any∫ gba-

    nah®r® ®m®-oru Leban, nkemere na any∫ hap®r® ak® na®ba any∫, ma o wee daba n’akanke Leban.27 Ma o wee ruo na any∫

    gbabara n’ime ™zara, ®m®-oruLeban agbafegh∫ any∫, ma any∫zokwara n’oghere d∫ n’okwute.28 Ma o wee ruo na Leman

    weere m ∫we, weekwara nna m;Otu a kwa ka ™ d∫ Lemuel, n’ihina ™ ñara nt∫ n’okwu Leman. Yamere Leman na Lemuel gwaraany∫ ™t®t® a okwu ™j™™, b®®m®nne ha nwoke nd∫ ntak∫r∫,wee tie kwa any∫ mkpara.29 Ma o wee ruo ka ha na-eti

    any∫ mkpara, lee, am®™-ozi nkeOnye-nwe b∫ara guzoro n’iruha, ma o wee gwa ha okwuna-as∫: G∫n∫ mere unu ji na-etinwanne unu nke ntak∫r∫ mkpa-ra? Unu amatagh∫ na Onye-nweah™p®tawo ya ka ™ b®r® bonye™ch∫ch∫ unu, ma nke a b® n’ihiaj™™-omume unu? Lee unuga-eje kwa Jerusalem ™z™,Onye-nwe ga-arara Leban nyen’aka unu.30 Ma mgbe am®™-ozi ah®

    gwachara any∫ okwu, o wee p®™.

    31 Ma mgbe m®™-ozi ah® p®-woro, Leman na Lemuel weemalite kwa a∫tamu, na-as∫: O leeotu ™ ga-es∫ kwe omume naOnye-nwe ga-arara Leban tinyen’aka any∫? Lee, ™ b® nwokegbas∫r∫ ike, o nwekwara ike inyeiri mmad® ise iwu, e, o nwe-kwara ike igbu iri mmad® ise:Mgbe ah® g∫n∫ mere ™ gagh∫egbu any∫?

    ISI 4

    Nifa∫ wee gbuo Leban d∫ka Onye-nwe nyere ya n’iwu-ns™, o weenwetakwa epekele bras ah® siten’®z™ agh®gh™ — Zor™m wee h™r™isonye ezi na ®l™ Liha∫ n’ime ™zaraah®. Ihe d∫ka n ’af™ 600 ruo 592tutu am®™ Kra∫st.

    Ma o wee ruo ka m gwara®m®nne m okwu s∫: Ka any∫gbago kwa n® Jerusalem ™z™,ka any∫ nwekwa n® aokwukwesiri ike n’idebe iwu-ns™ nilenke Onye-nwe; ma lee, o siri ikekar∫a mmad® nile bi n’®wa, g∫n∫ga-eme ka ™ ghara bisi ike kar∫aLeban na iri mmad® ise ya, e,ma-™b® kar∫a ™t®t® iri pukummad®?

    2 Ya mere, ka any∫ gbago n®;ka any∫ asie ike d∫ka bMoses;n’ihi na n’ezie ™ gwara mmirinile nke cOke Osimiri Uhie okwuha wee gbak™™ n’otu ak®k® naak®k® nke ™z™, nd∫ nna any∫ ha

    25a ngan Anya-ukwu.28a 1 Nif. 17:17–18.29a 1 Nif. 4:3; 7:10.

    ngan M®™-ozi nile.b 1 Nif. 2:22.

    30a 1 Nif. 16:38.

    31a ngan Ntamu.4 1a ngan Agbamume,

    Mgbamume;Okwukwe.

    b 1 Nif. 7:11–12.2a Deut. 11:8.

    b ngan Moses.c ∂p®. 14:21;

    1 Nif. 17:26;Mosa. 7:19.

  • 9 1 Nifa∫ 4:3–15

    wee gafee n’ala ak™r™ site nand™kp® n’agha, ma nd∫ aghaFero, soro ha, mmiri wee rieha n’ime mmiri nile nke OkeOsimiri Uhie.3 Ugbua lee unu ma na nke a

    b® ezi-okwu; ma unu makwa naam®™-ozi agwawo unu okwu;g∫n∫ mere unu ji na-enwe obiab®™? Ka any∫ gbago; Onye-nwega-anap®ta any∫, d∫ka o siriz™p®ta nna any∫ ha, o nwekwaraike ibibi Leban, d∫ka o siri meend∫ Ijipt.4 Ugbua a mgbe m kwuworo

    okwu nd∫ a, oke iwe ka na-ewekwa ha, otu o sila d∫ ha gakwaran’iru na-atamu; otu o sila d∫, haso kwara m gbago ruo mgbeany∫ n™ n’ezi mgbidi Jerusalem.5 Ma ™ b®kwa n’abal∫; m wee

    mee ka ha zoo onwe ha n’ezimgbidi ah®. Ma mgbe ha zos∫r∫onwe ha, m®, Nifa∫, m∫p®r®baa n’ime obodo-ukwu ah® macheekwa iru n’®l™ Leban.6 Ma aM®™ wee na-edu m, n’ihi

    na bamagh∫ m ihe m ga-emena mb®.

    7 Otu o sila d∫ agakwara mn’iru, ma mgbe m na-ab∫arunso n’®l™ Leban, m wee h® otunwoke, ma ™ dakwara n’alan’iru m, n’ihi na ™ ñubigarammanya oke.

    8 Ma mgbe m b∫aruru ya nsom wee h® na ™ b® Leban.9 M wee h® amma-agha ya, m

    wee sep®ta ya n’™b™ ya; ma ebenjide aka ya ka e jiri ™la edo mee,aka ™l® d∫ na ya mara mma nkeukwuu, m wee h® na iru ya ka ejiri igwe kacha oke-™n®-ah∫a mee.

    10 Ma o wee ruo na M®™akwalitere m igbu Leban; Ma mkwuru n’ime obi m: O nwebe-gh∫ mgbe ™b®la m kwafuru™bara mmad®. M wee laa az®, ™d∫ m ka m ghara igbu ya.

    11 Ma M®™ ah® wee s∫ kwa m™z™: Lee, aOnye-nwe aranyewoya n’aka g∫. E, amatakwara m na™ ch™wor∫∫ iwep® nd® nke m®onwe m; e, ™ gagh∫kwa aña nt∫n’iwu-ns™ nile nke Onye-nwe; obbuk™s∫kwara ar∫a any∫.

    12 Ma o wee ruo na M®™gwakwara m ™z™ s∫: Gbuo ya,n’ihi na Onye-nwe aranyewo yan’aka g∫;

    13 Lee, Onye-nwe ana-egbu nd∫baj™™-omume ka ebum-n’obiezi-omume ya nile wee p®ta ìhè.∂ cka mma na otu onye nw®r®kar∫a na mba ga-ala az® ma laan’iyi n’ekwegh∫ ekwe.

    14 Ma ugbua, mgbe m®, Nifa∫,n®woro okwu nd∫ a, m weecheta okwu nke Onye-nwegwara m n’ime ™zara, na-as∫na: a∂ b®r®raa na mkp®r®-af™nke g∫ ga-edebe biwu-ns™ m nile,ha cga-eme nke ™ma n’ime dalae kwere na nkwa.

    15 E, ma echekwara m na haenwegh∫ ike idebe iwu-ns™ nile

    3a 1 Nif. 3:29–31; 7:10.6a ngan M®™ Ns™;

    Kwalite M®™,Nkwalite nke M®™.

    b Nd∫-Hib 11:8.9a 2 Nif. 5:14;

    Ozn∂d. 17:1.10a Alma 14:11.

    11a 1 Sam. 17:41–49.b 1 Nif. 3:26.

    13a 1 Nif. 17:33–38;Ozn∂d. 98:31–32.

    b ngan Aj™™, Aj™™Omume.

    c Alma 30:47.14a Omnai 1:6;

    Mosa. 2:22;Ita 2:7–12.

    b ngan Iwu-ns™ nilenke Chineke.

    c 1 Nif. 2:20.d 1 Nif. 17:13–14;

    Jek™b 2:12.

  • 1 Nifa∫ 4:16–32 10

    nke Onye-nwe d∫ka iwu nkeMoses, ma ™b®gh∫ ma enyekwa-ra ha iwu ah®.16 Ma amakwara m na aiwu

    ah® ka e dere n’elu epekele bras.17 Ma ™z™ kwa, m wee mata

    na Onye-nwe aranyewo Lebann’aka m n’ihi nke a — ka mnwe ike inweta ak®k™-ndek™taah® e dere d∫ka iwu-ns™ yanile siri d∫.18 Ya mere erubere m isi n’olu

    nke M®™ ah®, wee jide isi Lebansite n’ag∫r∫ isi ya, wee jiri ammaagha ya gbup® ya isi.19 Ma mgbe m jiworo mma

    agha ya gbup® ya isi, m weewere uwe mw®da nke Lebanyiri n’ar® nke m; e, ™b®na hanile; ma m wee were kwa ngwa-agha ya kee n’ukwu.20 Ma mgbe m mes∫woro nke

    a, m wee ga n’ebe Leban na-echekwa ihe nd∫ d∫ mkpa, mamgbe m na-aga n’ebe ah®, lee,ah®r® m aoru nke Leban onyeji ™t®ghe ®z™ eji akp™ghe ebenchekwa ihe nd∫ d∫ mkpa ah®.M wee jiri olu Leban nye ya iwu,s∫ ya soro m gaa n’®l™ nchekwaihe d∫ mkpa ah®.21 Ma o wee chee na m b® nna

    ya ukwu, Leban, n’ihi na ™ h®r®uwe mw®da na kwa mma aghaah® m kere n’ukwu.22 Ma o wee gwa m okwu gba-

    sara nd∫ okenye nd∫ Juu, ebe ™maara na ha na nna ya ukwu,Leban, soro p®™ n’abal∫ ah®.23 Ma m wee gwa kwa ya

    okwu d∫ka m b® Leban.24 Ma m wee gwakwa ya na m

    ga-eburu ihe ah® e dere ede, nkee dere n’elu aepekele bras, weg-ara ®m®nne m nd∫ t™r™m, nd∫n™ kwa n’ezi mgbidi ah® nile.

    25 Ma m wee s∫ kwa ya soro m.26 Ma ebe o chere na m na-

    ekwu maka ®m®nne nke nzu-k™-ns™, na-echekwa na m b®Leban ah® n’ezie b® onye nke mgbuwor™r∫∫, ya mere o soro m.

    27 Ma ™ gwara m okwu ™t®t®mgbe gbasara nd∫ okenye nd∫Juu ah®, d∫ka m na-ap® ∫ga-kwuru ®m®nne m, nd∫ n™ n’ezimgbidi ah®.

    28 Ma o wee ruo mgbe Lemanh®r® m, nnukwu egwu t®r®ya, otu a kwa ka ™ d∫ Lemuelna Sam. Ha wee si n’ebe m n™gbalaga; n’ihi na ha chere na ™b® Leban, na o gbuwo m weena-ach™kwa iwep® nd® ha.

    29 Ma o wee ruo na a kp™r™m ha oku, ha wee n® olu m;ya mere, ha kw®s∫r∫ ∫gbaram ™s™.

    30 Ma o wee ruo na mgbeoru Leban h®r® ®m®nne m ar®mara ya jijiji, o wee ch™™ ∫gbafusite n’ebe m n™ laghach∫ obodoukwu nke Jerusalem.

    31 Ma ugbua m®, Nifa∫, ebe mb® nwoke gbara dimkpa, b®r®kwa onye nwetara nnukwuaume n’aka Onye-nwe, ya meree jides∫r∫ m oru Leban ike, ka ™ghara ∫gba ™s™.

    32 Ma o wee ruo na m gwaraya okwu s∫ na ™b®r® na ™ ga-ege nt∫ n’okwu m nile, ebeOnye-nwe na-ad∫ nd®, na ebem d∫ kwa nd®, ™b®na otu ah®

    16a ngan Iwu nke Moses.18a 1 Sam. 17:51.20a 2 Nif. 1:30.

    24a 1 Nif. 3:12, 19–24;5:10–22.

    31a Mosa. 9:17;

    Alma 56:56.

  • 11 1 Nifa∫ 4:33–5:4

    ™b®r® na ™ ga-ege nt∫ n’okwuany∫ nile, any∫ ga-ahap®ru yand® ya.33 Ma agwakwara m ya okwu,

    añ®™r™ ya iyi, na okwes∫gh∫ ∫t®egw®; na ™ ga-ab® kwa nwokenwere onwe ya d∫ka any∫ ma™b®r® na ™ ga-esoro any∫ gbadan’™zara.34 Ma m wee gwakwa ya

    okwu, s∫: N’ezie Onye-nwe nye-re any∫ aiwu-ns™ ka any∫ mee ihea; ™ b® na okwes∫gh∫ ka any∫ d∫uchu n’idebe iwu-ns™ nile nkeOnye-nwe? Ya mere, ™b®r® na ™ga-ekwe g∫ ∫gbada n’ime ™zaraebe nna m n™, ∫ ga-enwekwa™n™d® n’etiti any∫.35 Ma o wee ruo na egw® p®r®

    aZor™m n’anya n’okwu nd∫ ah®m kw®r®. Ugbua Zor™m b® ahaoru ah®; o wee kwe nkwa na yaga-agakwu nna m n’™zara ah®.E, o wee ñ®™kwara any∫ iyi naya ga-an™nyere any∫ site n’ogeah® gaa n’iru.36 Ugbua any∫ ch™s∫r∫ ike ka ™

    n™nyere any∫ n’ihi ihe a, ka nd∫Juu wee ghara ∫ma ihe gbasaramgbap® any∫ n’ime ™zara, kaha ghara ∫ch® any∫ ™s™ ma gbuokwa any∫.37 Ma o wee ruo na mgbe

    Zor™m añ®wooro any∫ iyi, egw®kw®s∫r∫ ∫t® any∫ gbasara ya.38 Ma o wee ruo na any∫

    ewerewo epekele bras ah® kp™-r™kwa oru Leban, wee hap® baan’ime ™zara ah®, wee garuon’®l™ ikwuu nna any∫.

    ISI 5

    Sara∫a wee kpesa mkpesa megideLiha∫ — Ha ab®™ wee ñ®r∫a ™ñ®maka nl™ta nke ®m® ha — Ha weech®™ aja — Ihe d∫ n’epekele brasah® b® ihe odide nile nke Mosesna nd∫-am®ma — Epekele nd∫ ah®ch™p®tara na Liha∫ si n’agb®r®nke Josef — Liha∫ wee buo am®magbasara mkp®r®-af™ nke ya na otuaga es∫ chekwa epekele nile ah®.Ihe d∫ka n’af™ 600 ruo 592 tutuam®™ Kra∫st.

    Ma o wee ruo na mgbe any∫ b∫a-ruworo ™zara ah® b∫akwuru nnaany∫, lee, ™ñ® jup®tara ya obi,otu a ™ñ® jup®takwara nne m,aSara∫a obi kar∫a, n’ihi na n’eziokwu, o ruwo uju n’ihi any∫.

    2 N’ihi na o chew™r∫∫ na any∫anw®wo n’ime ™zara ah®; n’ihina o mewokwa mkpesa megidenna m, na-as∫ ya na ™ b® onyena-ah® ¡h°; s∫: Lee, ∫ siwo n’alanke nketa any∫ dup®ta any∫,ma ®m® m nd∫ nwoke an™-gh∫kwa, any∫ wee na-ala n’iyin’ime ™zara.

    3 Ma-™b® ®d∫ okwu di otu a kanne m jiri na-ekpesa mkpesamegide nna m.

    4 Ma o wee ruo na nna m gwa-ra ya okwu, s∫: A ma m na m b®aonye na-ah® ¡h°; n’ihi na ™b®-r® na m ah®gh∫ ihe nke Chinekebn’¡h°, agaragh∫ m ama ∫d∫mma nke Chineke, kama m ga-ara an™gide na Jerusalem, ma

    33a ngan ºñ®-iyi.34a 1 Nif. 2:2; 3:16.35a 1 Nif. 16:7;

    2 Nif. 5:5–6.

    ngan Zor™m, Nd∫Zor™m.

    37a Josh. 9:1–21; Ekl. 5:4.ngan ºñ®-iyi.

    5 1a ngan Sara∫a.4a 1 Nif. 2:11.

    b 1 Nif. 1:8–13.ngan Æh°.

  • 1 Nifa∫ 5:5–14 12

    sorokwa ®m®nne m nd∫ nwokelaa n’iyi.5 Ma lee, enwetawo m aala e

    kwere na nkwa, n’ime ihe nd∫nke m na-añ®r∫ ™ñ®; e, mabamakwa m na Onye-nwe ga-anap®ta ®m® m nd∫kom siten’aka Leban, ma kp™ghach∫-kwara any∫ ha n’ime ™zara a.

    6 ∂ b® ®d∫ okwu di otu a, kanna m, Liha∫, jiri na-akasi nne m,Sara∫a obi gbasara any∫, mgbeany∫ gawara njem n’ime ™zaraah® gbag™ n’obodo Jerusalem,∫ga weta ak®k™-ndek™ta nkend∫ Juu.7 Ma mgbe any∫ laghach∫r∫

    n’®l™ ikwuu nna m, lee, ™ñ®ha zuru oke, akasikwara nnem obi.8 Ma o wee kwuo okwu na-as∫:

    Ugbua amaara m n’ezi-okwuna Onye-nwe enyewo di maiwu ka ™ gbaba n’ime ™zara; e,ma amakwa m n’ezi-okwu naOnye-nwe echekwawor∫∫ ®m®m, ma nap®takwa ha n’akaLeban, ma nye kwa ha ikenke ha ga-eji bmezuo ihe nkeOnye-nwe nyeworo ha n’iwu.N’®d∫ as®s® d∫ otu a ka okwuru.9 Ma o wee ruo na ha ñ®r∫r∫

    ™ñ® nke ukwuu, ma ch®™ kwaaaja na onyinye nsuru ™k® nye

    Onye-nwe; Ha wee nye Chinekenke Israel bekele.

    10 Ma mgbe ha nyeworoChineke nke Israel ekele, nnam, Liha∫, weere ak®k™-ndek™tanile b® nd∫ a kanyere an’epekelebras nile ah® wee g®™ ha site nammalite.

    11 Ma o wee h® na ihe d∫ n’imeha b® aakw®kw™ ise nke Mosesdere, nke b® nk™was∫ banyereokike nke ®wa, na kwa Adamna Iv, nd∫ b® nne na nna mb®nke any∫;

    12 Na kwa aak®k™-ndek™tabanyere nd∫ Juu, site na mbidowee ruo na mmalite ™ch∫ch∫nke Zedeka∫a, b® eze Juda;

    13 Na kwa ibu-am®ma nile nkend∫-am®ma d∫ ns™, site na mbi-do, wee ruo na mmalite ™ch∫ch∫nke aZedeka∫a; na kwa ™t®t®ibu-am®ma nd∫ nke ekwuworosite n’™n® bJerema∫a.

    14 Ma o wee ruo na nnam, Liha∫, ch™p®takwara n’eluaepekele bras ah® ak®k™-agb®r®nna ya ha; ya mere, ™ matara naya si na agb®r® nke Josef: e, ™b®-na bJosef onye b® nwa cJek™b,nke derep®r® n’ala Ijipt, na onye,aka nke Onye-nwe echekwara,ka o wee nwe ike ichekwa nnaya, Jek™b, na ezi na ®l™ ya, siten’∫la n’iyi nke ®nw®.

    5a 1 Nif. 2:20; 18:8,22–23.ngan Ala e Kwerena Nkwa.

    b ngan Okwukwe.8a 1 Nif. 2:2.

    b 1 Nif. 3:7.9a Mosa. 2:3;

    3 Nif. 9:19–20.ngan Iwu nke Moses.

    b ngan Ekele, Inye-ekele, Ju-n’ekele.

    10a 1 Nif. 4:24, 38; 13:23.ngan Epekele ∂laBras nile.

    11a 1 Nif. 19:23.ngan Pentatuk.

    12a 1 Ihem. 9:1.ngan Akw®kw™-ns™ nile.

    13a 2 Ndez. 24:18;Jer. 37:1.

    b Ezra 1:1;Jer. 36:17–32;

    1 Nif. 7:14; Hil. 8:20.14a 1 Nif. 3:3, 12.

    ngan Epekele ∂laBras nile.

    b 2 Nif. 3:4;Alma 10:3.ngan Josef, Nwa-nwoke nke Jek™b.

    c ngan Jek™b, Nwa-nwoke nke A∫sak.

    d Jen. 37:29–36.e Jen. 45:4–5.

  • 13 1 Nifa∫ 5:15–6:5

    15 E adup®takwara ha site nand™kp® n’agha na kwa site n’alaIjipt, site n’aka otu Chineke ah®chekwara ha.16 Ma otu a ka nna m, Liha∫, si

    ch™p®ta ak®k™-agb®r® na ezina ®l™ nd∫ nna ya. Ma Leban b®kwa agb®r® aJosef, ya mere, yana nd∫ nna ya debere ak®k™-ndek™ta ah®.17 Ma ugbua mgbe nna m h®r®

    ihe nd∫ a nile, o wee jup®ta naM®™, o wee malite ibu am®magbasara mkp®r®-af™ nke ya —18 Na epekele bras nd∫ a kwe-

    s∫r∫ ∫gaz® mba nile, ebo nile,as®s® nile, na nd∫ mmad® b®mkp®r®-af™ nke ya.19 Ya mere, ™ s∫r∫ na epekele

    bras nd∫ a aekwes∫gh∫ imebiemebi; ma ™b®gh∫ kwa n’oge ga-emechu ha ™z™. Ma o bukwaraam®ma ™t®t® ihe gbasaramkp®r®-af™ nke ya.20 Ma o wee ruo na ruo ugbua

    m® na nna m debeworo iwu-ns™nile nke Onye-nwe nyeworoany∫.21 Ma any∫ enwetawo ak®k™-

    ndek™ta ah® Onye-nwe nyereany∫ n’iwu, wee g®™ kwa ha,ch™p®ta kwa na ha mas∫r∫ any∫;e, ™b®na nke d∫ aoke-™n®-ah∫anye any∫, nke mere ka any∫ bnweike ichekwa iwu-ns™ nile nkeOnye-nwe ka o rute ®m® any∫.22 Ya mere, o b® amamihe

    n’ime Onye-nwe ka any∫ buru

    ha, d∫ka any∫ na-aga njem n’ime™zara, cheekwa iru n’ala e kwerena nkwa.

    ISI 6

    Nifa∫ wee dee maka ihe nile nkeChineke—Ebum-n’obi Nifa∫ b® imeka nd∫ mmad® kwere ma b∫akwu-tekwa Chineke nke Abraham ka az™p®ta ha. Ihe d∫ka n’af™ 600 ruo592 tutu am®™ Kra∫st.

    Ma ugbua m®, Nifa∫, anagh∫ edeihe gbasara ak®k™-agb®r® nkenna m ha an’ak®k™-ndek™ta mnke a; ™ d∫gh∫kwan® mgbe ™z™m ga-ede ihe banyere ya n’elubepekele nd∫ a m na-ede; n’ihina edewo ya n’ak®k™-ndek™tanke d∫ n’aka cnna m; ya mere,anagh∫ m ede ya n’™r® m nke a.

    2 N’ihi na o zuworo m ∫s∫ naany∫ b® agb®r® nke aJosef.

    3 Ma ™ d∫gh∫ m mkpa ∫kpacha-p® anya n’ide nk™was∫ nilenke nna m n’uju n’ihi na agagh∫ede ha n’elu aepekele nd∫ a,n’ihi na ach™r™ m ohere nilea, ka m nwe ike ide ihe nkeChineke.

    4 N’ihi na uju nke ebum-n’obim, b® ka m nwe ike amee ka ®m®mmad® kwere, ma bb∫akwutekwa Chineke nke Abraham, naChineke nke A∫sak na Chinekenke Jek™b, ka a z™p®ta ha.

    5 Ya mere, anagh∫ m ede ihe

    15a ∂p®. 13:17–18;Em™s 3:1–2;1 Nif. 17:23–31;Ozn∂d. 103:16–18;136:22.

    16a 1 Nif. 6:2.19a Alma 37:4–5.21a ngan Akw®kw™-ns™

    nile—Af™-ojuju(uru) nkeakw®kw™-ns™ nile.

    b 2 Nif. 25:26.6 1a 2 Nif. 4:14–15.

    b 1 Nif. 9:2.c 1 Nif. 1:16–17; 19:1–6.

    2a 1 Nif. 5:14–16.

    3a Jek™b 7:27;Jar™m 1:2, 14;Omnai 1:30.

    4a J™n 20:30–31. H® ibeakw®kw™ ahaAkw®kw™ nkeM™m™n.

    b 2 Nif. 9:41, 45, 51.

  • 1 Nifa∫ 6:6–7:8 14

    nd∫ nke ana-at™ ®wa ®t™, kamaihe na-at™ Chineke na kwa nd∫na-ab®gh∫ nke ®wa.6 Ya mere, m ga-enye mkp®r®-

    af™ m iwu-ns™, ka ha gharakwaide ihe n’epekele nd∫ a, b® ihena-ab®gh∫ ihe ga-abara ®m® nkemmad® uru.

    ISI 7

    ßm® Liha∫ nd∫ nwoke wee laghach∫Jerusalem ma wee kp™™ ºshmel naezi na ®l™ ya oku ka ha soro ha nanjem ha—Leman na nd∫ ™z™ weenupu isi—Nifa∫ wee gbaa ®m®nneya ume ka ha nwe okwukwe n’imeOnye-nwe — Ha kere ya agb® weet®™ at®mat® mbibi ya — A z™p®-tara ya site n’ike nke okwukwe —ßm®nne ya wee r∫™ mgbaghara —Liha∫ na nd∫ otu ya ch®r® aja naonyinye nsure ™k®. Ihe d∫ka n’af™600 ruo 592 tutu am®™ Kra∫st.

    Ma ugbua ach™r™ m ka unu nilemata, na mgbe nna m, Liha∫,abuchaworo am®ma gbasaramkp®r®-af™ ya, o wee ruo naOnye-nwe gwakwara ya okwu™z™ s∫ na o kwes∫gh∫ na ya,Liha∫, na ™ ga-akp™r™ ezi na ®l™ya gaa n’ime ™zara nan∫ ha; ka-ma ®m® ya nd∫ nwoke kwes∫r∫∫kp™r™ bnd∫nyom d∫ka cnwunye,ka ha nwe ike zulitere Onye-nwe mkp®r®-af™ n’ala ah® ekwere na nkwa.2 Ma o wee ruo na Onye-nwe

    nyere Liha∫ aiwu s∫ ya na m®,Nifa∫, na ®m®nne m, kwes∫r∫

    ∫laghach∫ n’ala Jerusalem, weekp™ta ºshmel na nd∫ ezi na ®l™ya n’ime ™zara ah®.

    3 Ma o wee ruo na m®, Nifa∫,kp™kwara ®m®nne m a™z™ la-ghach∫ n’ime ™zara igbag™ ruoJerusalem.

    4 Ma o wee ruo na any∫ gbago-ro ruo ®l™ ºshmel, o wee b®r®na any∫ natara iru ™ma n’anyaºshmel, nke mere na any∫ gwaraya okwu nile nke Onye-nwe.

    5 Ma o wee ruo na Onye-nwemere ka obi ºshmel na kwa nkeezi na ®l™ ya d∫ nro, nke mereka any∫ na ha bilie njem gbadan’ime ™zara ah® ruo n’®l™-ikwuu nna any∫.

    6 Ma o wee ruo ka any∫ na-aganjem n’ime ™zara, lee, Leman naLemuel, na ®m®ada ºshmel ab®™,na kwa a®m® nwoke ºshmelab®™ na ezi na ®l™ ha, weenupu isi imegide any∫; e, imegi-de m®, Nifa∫, na Sam, na nnaha, ºshmel, na nwunye ya, na®m®ada ya at™ nd∫ ™z™.

    7 Ma o wee ruo n’ime nke nnu-p® isi, ha ch™s∫r∫ ike ∫laghach∫n’ala Jerusalem.

    8 Ma ugbua, m®, Nifa∫, ebeaowutere m n’ihi imesi-ike nkeobi ha, ya mere agwara m haokwu s∫, e, ™b®na gwa Leman nakwa Lemuel: lee unu b® ®m®n-ne m nd∫ okenye, ma olee otu obiunu jiri sie ike otu a, wee kpuokwa isi n’ime obi unu, na unuga-ach™ na m®, b® nwanne ununke ntak∫r∫, ga-agwa unu okwu,e, ma b®®r® unu ihe ∫ma-atu?

    5a 1 Nd∫-Tes. 2:4;OkwM™m. 1:4.

    7 1a 1 Nif. 5:17–19.b 1 Nif. 16:7.

    c ngan Lu™ Al®l®,∂l®l® Di naNwunye.

    2a 1 Nif. 16:7–8.

    3a 1 Nif. 3:2–3.6a 2 Nif. 4:10.8a Alma 31:2;

    Moses 7:41.

  • 15 1 Nifa∫ 7:9–20

    9 O lee otu unu siri ghara ∫ña-nt∫ n’okwu nke Onye-nwe?10 O lee otu unu siri achefuo

    na unu ah®wo m®™-ozi nkeOnye-nwe?11 E, ma olee otu unu siri che-

    fuo oke ihe nd∫ nke Onye-nwemeworo any∫, site an’∫nap®ta any∫n’aka Leban, na kwa na any∫ga-enweta ak®k™-ndek™ta ah®?12 E, olee otu unu siri chefuo

    na Onye-nwe nwere ike ime aihenile d∫ka ™ch∫ch™ ya siri d∫,maka ®m® nke mmad®, ma™b®r® na ha nwere bokwukwena ya? Ya mere, ka any∫ nweokwukwe n’ebe ™ n™.13 Ma ™b®r® na any∫ nwere

    okwukwe n’ebe ™ n™, any∫ga-enweta aala ah® e kwerena nkwa; ma unu ga-amatan’™d∫n∫r® na okwu Onye-nwega-emezu gbasara bmbibi nkeJerusalem; n’ihi na ihe nile Onye-nwe kwuworo gbasara mbibinke Jerusalem ga-emezur∫r∫.14 Ma lee, M®™ nke Onye-nwe

    ga-akw®s∫ ∫n™nyere ha n’ogena-ad∫gh∫ anya; n’ihi na lee, haaaj®wo nd∫-am®ma, ma bJere-ma∫a ka ha t®baworo n’®l™mkp™r™. Ma ha ach™wo kwaiwep® cnd® nke nna m, nkemere na ha ach®p®wo ya n’alaah®.15 Ugbua lee , as ∫ m unu

    na ™b®r® na unu ga-alaghach∫Jerusalem, unu ga-esokwa halaa n’iyi. Ma ugbua, ebe unu

    nwere nh™r™, gbagon® n’alaah®, ma chetan® okwu nke mna-agwa unu, na ™b®r® na unuagaa, unu ga-alakwa n’iyi; n’ihina otu a ka M®™ nke Onye-nwekwalitere m ka m kwuo.

    16 Ma o wee ruo na mgbem®, Nifa∫ gwaworo ®m®nne mokwu nd∫ a, ha wesoro m iwe.Ma o wee ruo na ha jidere m,ma lee, oke iwe were ha, hawee akee m agb®, n’ihi na hach™r™ iwep® nd® m, ka ha weehap® m n’ime ™zara ah® ka an®™h∫a rie an® m.

    17 Ma na o wee ruo na e kperem ekpere nye Onye-nwe, na-as∫:O Onye-nwe, d∫ka okwukwenke m nwere n’ebe ∫ n™, bikonap®ta m n’aka ®m®nne m; e,™b®na inye m ume ka m weead™bis∫a agb® nd∫ a e jiri kee m.18 Ma o wee ruo na mgbe m

    kwuworo okwu nd∫ a, lee, agb®nd∫ a e kere m n’aka na ®kw®,t™p®s∫r∫ ma m wee guzoron’iru ®m®nne m, ma gwakwaha okwu ™z™.

    19 Ma o wee ruo na ha we-kwaara m iwe ™z™, ha wee ch™™kwa ijide m; ma lee, otu n’imea®m®ada ºshmel, e, na kwa nneya, na otu nwa nwoke ºshmel,r∫™r™ ®m®nne m, nke mere kaobi ha d∫ nro; ha wee kw®s∫kwamb™ ha na-agba iwep® nd® m.

    20 Ma o wee ruo na o wutereha, n’ihi aj™™-omume ha, nkemere na ha kp™r™ isi ala nye m,

    10a Deut. 4:9;1 Nif. 3:29; 4:3.

    11a 1 Nif. 4.12a 1 Nif. 17:50;

    Alma 26:12.b 1 Nif. 3:7; 15:11.

    13a 1 Nif. 2:20.

    ngan Ala e Kwerena Nkwa.

    b 2 Ndez. 25:1–21;2 Nif. 6:8; 25:10;Omnai 1:15;Hil. 8:20–21.

    14a Ezik. 5:6;

    1 Nif. 1:18–20; 2:13.ngan Nnup®-isi.

    b Jer. 37:15–21.c 1 Nif. 2:1.

    16a 1 Nif. 18:11–15.17a Alma 14:26–28.19a 1 Nif. 16:7.

  • 1 Nifa∫ 7:21–8:10 16

    ma r∫o kwa m ka m gbagharaha ihe ha meworo megide m.21 Ma o wee ruo na n’ezi-

    okwu, ejiri m obi m nile agba-ghara ha ihe nile ha meworo,ma m wee gbaa ha ume ka hakpee ekpere r∫™ Onye-nwe b®Chineke ha mgbaghara. Ma owee ruo na ha mere otu ah®. Mamgbe ha kpes∫woro ekpere r∫oOnye-nwe, any∫ wee malitekwanjem any∫ ™z™ chee iru ebe ®l™-∫kwuu nna any∫ d∫.22 Ma o wee ruo na any∫ b∫a-

    ruru ®l™-∫kwuu nna any∫. Mamgbe m® na ®m®nne m na ezina ®l™ ºshmel b∫aruworo n’®l™-∫kwuu nke nna m, ha wee nyeOnye-nwe b® Chineke ha aekele;wee bch®™ aja na onyinye nsure™k® nye ya.

    ISI 8

    Liha∫ h®r® ¡h° nke osisi nke nd®—O wee rachaa mkp®r® ya weech™™kwa ka nd∫ ezi na ®l™ ya meeotu aka ah® — ∂ h®r® okporoigwe, ®z™ di wara-wara ma d∫ kwamkpafa, na igirig∫ ™ch∫ch∫r∫ nkekpuchiri nd∫ mmad® — Sara∫a,Nifa∫, na Sam wee rachaa mkp®r®-osisi ah®, ma Leman na Lemuelj®r® aj®. Ihe d∫ka n’af™ 600 ruo592 tutu am®™ Kra∫st.

    Ma o wee ruo na any∫ kpok™tara®d∫ mkp®r®-osisi d∫ iche ichen’®d∫ ™b®la, na mkp®r®-ak®k®

    ubi n’®d∫ ™b®la , ma kwamkp®r®-ak®k® nile nke mkp®-r®-osisi nd∫ ™z™ n’®d∫ ™b®la.

    2 Ma o wee ruo n’oge a nna mn™ n’ime ™zara, ™ gwara any∫okwu na-as∫: Lee, aar™wo m nr™;ma-™b® as®ghar∫a ya, ah®wo mb¡h°.

    3 Ma lee, n’ihi ihe nke m h®r®,ekwes∫r∫ m ∫ñ®r∫ ™ñ® n’imeOnye-nwe n’ihi aNifa∫ na kwaSam; N’ihi na o kwes∫r∫ ka mburu n’obi na ha, na kwa ™t®t®mkp®r®-af™ ha, ka a ga-az™p®ta.

    4 Ma lee, aLeman na Lemuel,egw® na-at®si m ike maka unu;n’ihi na lee, ™ d∫ m ka m h®r®na nr™ m, ™ch∫ch∫r∫ na ™zarad∫ egw®.

    5 Ma o wee ruo na ah®r® m otunwoke, ma o yi auwe nw®da™cha; o wee b∫a guzoro n’iru m.

    6 Ma o wee ruo na ™ gwara mokwu, wee s∫ m soro ya.

    7 Ma o wee ruo na mgbe mna-eso ya, m wee h® onwe m kam n™ n’™ch∫ch∫r∫ n’ala t™gb™r™n’efu ma d∫ kwa egw®.

    8 Ma mgbe m jeghar∫woro™t®t® oge n’ime ™ch∫ch∫r∫ ah®,m wee malite ikpere Onye-nweka o meere m aebere, d∫ka ∫ba®ba nke ebere Ya nile siri d∫.

    9 Ma o wee ruo mgbe m kpes∫-woro ekpere nye Onye-nwe, mwee h® nnukwu obosara aala.10 Ma o wee ruo na m h®r®

    aosisi, nke bmkp®r® ya d∫ mmas∫ime mmad® obi ®t™.

    21a ngan Gbaghara.22a ngan Ekele, Inye-

    ekele, Ju-n’ekele.b 1 Nif. 5:9.

    8 2a ngan Nr™;Mkpughe.

    b 1 Nif. 10:17.

    ngan Æh°.3a 1 Nif. 8:14–18.4a 1 Nif. 8:35–36.5a A—JS 1:30–32.8a ngan Ebere,

    Obi-ebere.9a Mat. 13:38.

    10a Jen. 2:9;Mkpu. 2:7; 22:2;1 Nif. 11:4, 8–25.ngan Osisi nke Nd®.

    b Alma 32:41–43.

  • 17 1 Nifa∫ 8:11–24

    11 Ma o wee ruo na m garururachaa amkp®r® si na ya; m weeh® na ™ d∫ ®t™ nke ukwuu, kar∫and∫ nile m rachat®woro mb®.E, m wee h® na mkp®r® osisiah® d∫ ™cha, kar∫a b™cha nile mh®t®woro.12 Ma mgbe m na-aracha

    mkp®r®-osisi a, o mejup®taram®™ m n’oke a™ñ® kar∫r∫ akar∫;ya mere, a malitere m b∫ch™sikena ezi na ®l™ m ga-eso kwarachaa ya, n’ihi na a matara mna ™ cd∫ mmas∫ kar∫a mkp®r®-osisi nd∫ ™z™.13 Ma mgbe m lere anya gbu-

    ru-gburu, na elegh∫-anya, mnwere ike ch™ta ezi na ®l™ mkwa, m wee h® aosimiri nkemmiri; ma ™ na-ekwo ekwo, ma™ d∫ kwa nso n’osisi nke a m n™na-aracha mkp®r® ya.14 M wee lee ka m h® ebe o si

    n’ekwop®ta, m wee h® isi ya,agamit® ntak∫r∫: ma n’isi ya ebeah® ah®r® m nne g∫, Sara∫a, naSam, na Nifa∫; ma ha guzokwarad∫ka ha amagh∫ ebe ha ga-eje.15 Ma o wee ruo na m feere

    ha aka; ma et∫kwara m mkpu s∫ha b∫akwute m, b∫a ma rachaamkp®r® osisi ah®, nke d∫ mmas∫kar∫a mkp®r® osisi nd∫ ™z™.16 Ma o wee ruo na ha b∫a-

    kwutere m wee rachaa mkp®r®osisi ah®.17 Ma o wee ruo na ach™s∫r∫ m

    ike na Leman na Lemuel ga-ab∫asoro rachaa kwa mkp®r® osisi

    ah®; ya mere, elep®r® m anyan’ebe isi osimiri ah® d∫, naelegh∫ anya enwere m ike ∫hu ha.

    18 Ma o wee ruo na m h®r® ha,ma ha ekwegh∫ a∫b∫akwute m∫racha mkp®r®-osisi ah®.

    19 Ma ah®r® m aokporo igwe,ma ™ gbat∫r∫ n’ak®k® osimiri ah®,wee ruo n’osisi ah® m guzoron’ak®k® ya.

    20 Ma ah®kwara m a®z™ diwara-wara ma d∫ kwa mkpafanke soro okporo igwe ah® b∫a,wee ruo n’osisi ah® m guzoron’ak®k® ya; ma o wee gabigakwa isi mmiri ah®, wee chee iruna nnukwu obosara bala, nke d∫kwa ka a ga-as∫ na ™ b® ®wa.

    21 Ma ah®r® m igwe mmad®anap®gh∫ ∫g®ta ™n®, nke ™t®t®n’ime ha na-enufe na-aga n’iru,ka ha wee nweta a®z™ mkpafaah® gara n’ebe osisi ah® mguzoro n’ak®k® ya d∫.

    22 Ma o wee ruo na ha gakwa-ra n’iru, wee malite ∫ga n’ime®z™ mkpafa nke gara n’osisi ah®.

    23 Ma o wee ruo na aigirig∫™ch∫ch∫r∫ gbachir∫; e, ™b®na nnu-kwu igirig∫ ™ch∫ch∫r∫, nke merena nd∫ ah® malitere gawa n’®z™mkpafa ah® furu ®z™, na hasite kwara ebe ™z™ wee kpafuoma gafuo.

    24 Ma o wee ruo na a h®r® mnd∫ ™z™ ka ha na-enufe na-agan’iru, ma ha b∫aruru wee jide isiokporo igwe ah®, ma ha na-enu-kwa na-aga n’iru site n’igirig∫

    11a Alma 5:34.b 1 Nif. 11:8.

    12a ngan ∂ñ®.b Alma 36:24.c 1 Nif. 15:36.

    13a 1 Nif. 12:16–18;

    15:26–29.18a 2 Nif. 5:20–25.19a Ab®™ma 2:9;

    Mkpu. 12:5;najs, Mkpu. 19:15;1 Nif. 8:30; 11:25;

    15:23–24.20a Mat. 7:14;

    2 Nif. 31:17–20.b Mat. 13:38.

    21a ngan ßz™.23a 1 Nif. 12:17; 15:24.

  • 1 Nifa∫ 8:25–37 18

    ™ch∫ch∫r∫ ah®, jidesiekwa okpo-ro igwe ah® ike, ™b®na wee ruomgbe ha p®tara wee rachaaamkp®r® osisi ah®.25 Ma mgbe ha rachaworo

    mkp®r® osisi ah® ha wee legha-r∫a anya d∫ka aga-as∫ na aiheremere ha.26 Ma m wee leghar∫a kwa

    anya wee h®, n’ofe osimiri nkemmiri ah®, annukwu na obosara®l™; ma o guzokwara d∫ka ™ d∫n’ik®k®, n’ebe d∫ elu kar∫a ala.27 Ma o jup®takwara na mma-

    d®, ma nd∫ okenye ma ®m®-ntak∫r∫, ma nd∫ nwoke ma nd∫nwany∫; ma uwe ha mara mmanke ukwuu; ma ha n™ kwa an’®-d∫ ∫kwa emu ma na-at® kwa nd∫b∫aruworo osisi ah® ma na-ara-cha mkp®r® ya aka.28 Ma mgbe ha arachaworo

    mkp®r® osisi ah® bihere mereha, n’ihi nd∫ ah® na-akpar∫na-akwa kwa ha emu; cha weedaba n’®z™ mkpafa nke as∫es™la, wee fuo.29 Ma ugbua m®, Nifa∫, anagh∫

    ekwup®ta aokwu nile nke nnam kwuru.30 Mana, n’igbu ihe odide m

    na mkpirisi, lee, ™ h®r® igwemmad® ™z™ na-enufe na-agan’iru; ma ha b∫ara wee jisie isiaokporo igwe ah® ike; ma hanukwara ka ha na-aga n’iru,ma oge nile ha na-ejides∫kwaokporo igwe ah® ike, wee ruo

    mgbe ha b∫aruru wee daa n’alama rachaa mkp®r® osisi ah®.

    31 Ma o wee h®kwa aigwemmad® nd∫ ™z™ na-ach™ghar∫kwa ®z™ ∫gar® nnukwu na obo-sara ®l™ ah®.

    32 Ma o wee ruo na otut®mmad® rugburu n’ime aisi miriah® d∫ omimi; ma ™t®t® fukwarasite n’anya ya, na-akpaghar∫n’®z™ ha na-amagh∫.

    33 Ma ™t®t® ka igwe mmad®ah® d∫ b® nd∫ bara n’ime ®l™ah® ha na-amagh∫. Ma mgbeha bara n’ime ®l™ ah® ha t®r®m aka n’™n™d® a∫kwa emu, nakwa nd∫ ah® na-aracha mkp®-r® osisi ah®; ma any∫ añagh∫ha nt∫.

    34 Nd∫ a b® okwu nke nna m:N’ihi na ka ha ra b® nd∫ añaraha nt∫, ha nile adap®w™r∫∫.

    35 Ma aLeman na Lemuel ara-chagh∫ mkp®r® osisi ah®, otu aka nna m kwuru.

    36 Ma o wee ruo mgbe nnam kwuworo okwu nile nke nr™ma-™b® ¡h° ya, nke d∫ ™t®t®, owee s∫ any∫, n’ihi ihe nd∫ a ™h®r® n’¡h°, egw® na-at® yanke ukwuu maka Leman naLemuel; e, egw® t®r® ya na agaach®p® ha site n’ebe Onye-nwen™.

    37 Ma ™ gwas∫kwara ha iked∫ka anna nwere ∫hun’anya, kaha gee nt∫ n’okwu ya, na elegh∫anya, Onye-nwe ga-emere ha

    24a 1 Nif. 8:10–12.25a Ndi Rom 1:16;

    2 Tim. 1:8;Alma 46:21;M™m 8:38.

    26a 1 Nif. 11:35–36; 12:18.27a ngan Mpako.28a 2 Pita 2:19–22.

    b Mak. 4:14–20; 8:38;Luk 8:11–15;J™n 12:42–43.

    c ngan Ng™nar∫Okwukwe.

    29a 1 Nif. 1:16–17.30a 1 Nif. 15:23–24.31a Mat. 7:13.

    32a 1 Nif. 15:26–29.33a ngan Inye Nsogbu,

    Mkpagbu.34a ∂p®. 23:2.35a 1 Nif. 8:17–18;

    2 Nif. 5:19–24.37a ngan Ezi na ßl™;

    Nd∫ Nne na Nna.

  • 19 1 Nifa∫ 8:38–9:6

    ebere, ghara ∫ch®p® ha; e, nnam kwusaara ha ozi-™ma.38 Ma mgbe ™ gwachara ha ozi-

    ™ma, ma buokwara ha am®magbasara ™t®t® ihe, o wee gwaha ka ha na-edebe iwu-ns™ nilenke Onye-nwe; ma ™ kw®s∫r∫∫gwa ha okwu.

    ISI 9

    Nifa∫ wee dee ®z™ ak®k™-ndek™taab®™ — Nke ™b®la n’ime ha ka ana-akp™ epekele nke Nifa∫ — Nd∫nnukwu epekele ka e dere ak®k™ ihenke ®wa; nd∫ ntak∫r∫ b® ebe e dereak®k™ ihe nd∫ d∫ ns™. Ihe d∫ka n’af™600 ruo 592 tutu am®™ Kra∫st.

    Ma ihe nile nd∫ a ka nna m h®r®,ma n®kwa, ma kwuo kwa, ogeobi n’ime ®l™-∫kwuu d∫ na anda-gw®r®gw® nke Lemuel, na kwa™t®t® nnukwu ihe nd∫ ™z™, nd∫ana-enwegh∫ ike idep®ta n’eluepekele nd∫ a.2 Ma ugbua, d∫ka m kwuworo

    gbasara epekele nd∫ a, lee haab®gh∫ epekele ah® nke m de-p®tara nk™was∫ nd∫ m n’uj® ya;n’ihi na aepekele nd∫ nke m de-woro nk™was∫ nd∫ m n’uj® ka mnyere aha nke Nifa∫; ya mere, ana-akp™ ya epekele nke Nifa∫,b® aha m® onwe m; ma epekelend∫ a kwa ka ana-akp™ epekelenke Nifa∫.3 Otu o sila d∫, enwetawo m

    iwu-ns™ nke Onye-nwe na m

    kwes∫r∫ ime epekele nd∫ a, n’ihiamkpa d∫ iche ™ d∫ na e kwes∫r∫∫kanye nk™was∫ gbasara bije-ozi™ma nd∫ m.

    4 N’elu epekele nd∫ nke ™z™b® nd∫ nke nnukwu ka a gaakanye nk™was∫ nke ™ch∫ch∫nd∫ eze, na kwa agha nile, nand™r™-nd™r™ nile d∫ n’etiti nd∫m; ya mere ihe e dere n’epekelend∫ a kara b®r® ihe gbasara ije-ozi ah®; ma aepekele nd∫ ™z™kara b®r® ihe gbasara ™ch∫ch∫nd∫ eze na agha nile a l®r® naesem-okwu d∫ n’etiti nd∫ m.

    5 Ya mere, Onye-nwe enyewom iwu ka m dee epekele nd∫ amaka aihe nke ya onwe-ya ma,nke m® onwe m na-amagh∫.

    6 Ma Onye-nwe amaara ihenile site na mmalite; ya mere,™ na-edozi ®z™ ™ ga-es∫ mezuo™l® ya nile n’etiti ®m® nkemmad®; ma lee, o nwere bikenile imezu okwu ya. Ma otu aka ™ d∫. Amen.

    ISI 10

    Liha∫ wee buo-am®ma na nd∫Bab∫l™n ga-ad™kp®r® nd∫ Juu n’a-gha — O wee kwuo maka ™bib∫an’etiti nd∫ Juu nke Mesa∫a, Onye-nz™p®ta, Onye-mgbap®ta — Liha∫wee kwuo kwa maka ™b∫b∫a nke otuonye ga-eme Nwa-at®r® Chinekebaptism — Liha∫ wee kwuo maka™nw® na mbilite n’™nw® nke

    9 1a 1 Nif. 2:4–6, 8,14–15; 16:6.

    2a 1 Nif. 19:2, 4;Jek™b 3:13–14;OkwM™m. 1:2–11;Ozn∂d. 10:38–40.ngan Ekpele nile.

    3a Ozn∂d. 3:19.b 1 Nif. 6:3.

    4a Jek™b 1:2–4;OkwM™m. 1:10.

    5a 1 Nif. 19:3;OkwM™m. 1:7;Alma 37:2, 12, 14.

    6a 2 Nif. 9:20;Ozn∂d. 38:2;Moses 1:6, 35.ngan Onye P®r®ºma Ihe nile.

    b Mat. 28:18.

  • 1 Nifa∫ 10:1–9 20

    Mesa∫a — O jiri mkposas∫ namkp™k™ta nke ®m® Israel t®nyereosisi olive — Nifa∫ wee kwuo maka∂kpara nke Chineke, onyinye nkeM®™ Ns™, ya na mkpa ™ d∫ imeezi-omume. Ihe d∫ka n’af™ 600 ruo592 tutu am®™ Kra∫st.

    Ma ugbua m®, Nifa∫, na-agan’iru inye nk™was∫ ihe m me-woro n’elu aepekele nd∫ a, na™ch∫ch∫ na ije-ozi m; ya mere,n’∫ga n’iru na nk™was∫ m, m ga-ekwubiri ntak∫r∫ okwu gbasaraihe nile nke nna m, na kwa nke®m®nne m.2 Ma lee, o wee ruo ka nna m

    kwus∫r∫ okwu gbasara anr™ ya,na kwa ∫gba ha ume ka ha l®sie™l® ike, ™ gwara ha okwugbasara nd∫ Juu —3 Ma mgbe ebibis∫woro ha,

    ™b®na obodo-ukwu ah® b®aJerusalem, ma bd™kp®r® kwa™ t ® t ® h a n ’a g h a w e e g a acBab∫l™n, d∫ka oge Onye-nwe sirid∫, ha ga dalaghach∫ kwa ™z™,e, ™b®na ∫kp™ghach∫ ha az® sitena nd™kp® n’agha; ma mgbe aga-akp™ghach∫ ha az® site nd™-kp® n’agha, ha ga-enwetakwaala nke nketa ha.4 E, ™b®na anar∫ af™ isii site na

    mgbe nna m hap®r® Jerusalem,bonye-am®ma ka Onye-nwe

    Chineke ga-ewelite n’etiti nd∫Juu — ™b®na cMesa∫a, ma-™b®,n’ikwu ya n’®z™ ™z™, Onye-nz™p®ta nke ®wa.

    5 Ma o kwukwara okwu gbasa-ra nd∫-am®ma, lee ka ™t®t®mmad® agbaworo ama maka ihend∫ a, gbasara Mesa∫a b® onyenke o kwuworo maka ya, ma-™b® Onye-mgbap®ta nke ®wa.

    6 Ya mere, mmad® nile afuruefu ma n™r™ n’™n™d® nd∫ daraada, ma ga-an™gide n’™n™dua ma ™b®gh∫ ma ha daberen’Onye-mgbap®ta a.

    7 M a o k w u k w a r a o k w ugbasara aonye-am®ma ga-ebuMesa∫a ®z™ b∫a, idozi ®z™ nkeOnye-nwe —

    8 E, ™b®na ™ ga-agakwa tiemkpu n’™zara: aDozienu ®z™nke Onye-nwe, meekwan® ka®z™ ya g®zozie; n’ihi na o nwereonye guzoro n’etiti unu onyeunu na-amatagh∫; ma ™ d∫kwaukwuu kar∫a m, onye nke m na-etorugh∫ ∫t™p® eriri akp®kp™-®kw® ya. Ma ™t®t® okwu ka nnam kwuru gbasara ihe nke a.

    9 Ma nna m siri na ™ ga-emebaptism na aBetabara, n’ofeJ™dan; ma o kwukwara na ™ ga-eji mmiri bmee baptism, ™b®nana ™ ga-eji mmiri mee Mesa∫aah® baptism.

    10 1a 1 Nif. 9:1–5; 19:1–6;Jek™b 1:1–4.

    2a 1 Nif. 8.3a Esta 2:6;

    2 Nif. 6:8;Hil. 8:20–21.

    b 2 Nif. 25:10.ngan Usoro Oge naEbe nile na Ihe-omume nile—n’af™587 tutu am®™ Kra∫st.

    c Ezik. 24:2;1 Nif. 1:13;Omnai 1:15.

    d Jer. 29:10; 2 Nif. 6:8–9.4a 1 Nif. 19:8;

    2 Nif. 25:19;3 Nif. 1:1.

    b 1 Nif. 22:20–21.c ngan Mesaia.

    5a Jek™b 7:11;Mosa. 13:33;

    Hil. 8:19–24;3 Nif. 20:23–24.

    6a ngan ∂d∫da nkeAdam na Iv.

    7a 1 Nif. 11:27;2 Nif. 31:4.

    8a Aisa. 40:3;Mat. 3:1–3.

    9a J™n 1:28.b ngan J™n O Me

    Baptism.

  • 21 1 Nifa∫ 10:11–17

    10 Ma mgbe o jiworo mmirimee Mesa∫a ah® baptism, ™ ga-ah® na gbaa-ama na ya emewoaNwa-at®r® nke Chineke bap-tism, b® onye ga-ebup® mmehienile nke ®wa.11 Ma o wee ruo mgbe nna m

    kwus∫woro okwu nd∫ a o weegwa ®m®nne m okwu gbasaraozi-™ma nke aga-agbasa n’etitind∫ Juu, na kwa gbasara a∫la-az®bn’ekwegh∫ ekwe nke nd∫ Juu.Ma mgbe ha cgbuworo Mesa∫aah®, nke ga-ab∫a, na mgbe egbu-woro ya, ™ dga-es∫ kwa na nd∫nw®r® anw® bilie, ma gos∫ kwaonwe ya, site na eM®™ Ns™, nyend∫ Jenta∫l®.12 E, ™b®na nna m kwuru ™t®-

    t® okwu gbasara nd∫ Jenta∫l®ah®, na kwa gbasara ®l™ nkeIsrael, na a ga-eji ha t®nyereaosisi olive, nke aga-agbajip®ngalaba ya wee bfesas∫a yan’elu iru nile nke ®wa.13 Ya mere, ™ s∫r∫ na ™ ga-

    ad∫ mkpa na a ga-eji otu obiduba any∫ an’ala e kwere nankwa, wee ruo mgbe a ga-eme-zu okwu nke Onye-nwe, naany∫ ga-agbasas∫ n’elu iru nilenke ®wa.14 Ma mgbe ekposas∫r∫ ®l™

    nke Israel a aga-ekpok™ta kwa

    ha ™z™; ma-™b®, na mkpirisi,mgbe nd∫ bJenta∫l® nabataworouju nke ozi-™ma ah®, nd∫ b®ngalaba cosisi olive ah® n’ezie,ma-™b® ®f™d® nke ®l™ nkeIsrael, ka a ga-akp™bata kwa,ma-™b® b∫a na mmata nke eziMesa∫a ah®, Onye-nwe ha naOnye-mgbap®ta ha.

    15 Ma n’®d∫ as®s® d∫ otu a kanna m jiri buo-am®ma ma gwakwa ®m®nne m okwu, na kwa™t®t® ihe nd∫ ™z™ nd∫ m na-aga-gh∫ ede n’akw®kw™ a; n’ihi naedewo m ®f™d® n’ime ha mchere d∫ mkpa ka m dee an’a-kw®kw™ m nke ™z™.

    16 Ma ihe nile nd∫ a, m kwurumaka ha, b® nd∫ e mere n’ogenna m bi n’®l™-ikwuu, nke d∫ nandagw®r®gw® Lemuel.

    17 Ma o wee ruo na m®,Nifa∫, ka m n®woro aokwu nilenke nna m, gbasara ihe nd∫ ™h®r® bn’¡h°, na kwa ihe nd∫o kwuru site n’ike nke M®™Ns™, b® ike nke o nwetara siten’okwukwe o nwere n’∂kparanke Chineke — ma ∂kpara nkeChineke b® cMesa∫a ah® nkega-ab∫a —M®, Nifa∫, ch™s∫kwa-ra ike ka m h®, ma n®, mamata gbasara ihe nd∫ a, siten’ike nke M®™ Ns™, nke b®

    10a ngan Nwa-at®r®nke Chineke.

    11a Jek™b 4:14–18.b M™m 5:14.c ngan Jisus Kra∫st;

    Mkp™gide n’Obe.d ngan Mbilite

    n’∂nw®.e ngan M®™ Ns™.

    12a Jen. 49:22–26;1 Nif. 15:12;2 Nif. 3:4–5;

    Jek™b 5; 6:1–7.ngan Osisi Olive;Ubi Vine nkeOnye-nwe.

    b 1 Nif. 22:3–8.ngan Israel—Mkposas∫ nkeIsrael.

    13a 1 Nif. 2:20.ngan Ala e Kwerena Nkwa.

    14a ngan Israel—

    Mkpok™ta nkeIsrael.

    b 1 Nif. 13:42;Ozn∂d. 14:10.

    c Jek™b 5:8, 52, 54,60, 68.

    15a 1 Nif. 1:16–17.17a In™s 1:3;

    Alma 36:17.b 1 Nif. 8:2.c ngan Mesaia.

  • 1 Nifa∫ 10:18–11:6 22donyinye Chineke nye nd∫ nileena-ach™s∫ ya ike, ma fmgbeochie ma kwa mgbe ™ ga-egos∫-p®ta onwe ya n’iru ®m® nkemmad®.18 N’ihi na ™ ad∫ otu a, ®nyah®,

    taa, na ruo mgbe nile; ma edoziworo mmad® nile ®z™ sitena nt™-ala nke ®wa, ma ™b®r®na ha ga-echeghar∫ wee b∫a-kwute ya.19 N’ihi na onye ™b®la nke

    ch™s∫r∫ ike ga-ach™ta; na aiheomimi nile nke Chineke ka a ga-ekpughere ha, site n’ike nkebM®™ Ns™, d∫ka ™ d∫ ugbua ka ™d∫ kwa na mgbe ochie, ma otu™ d∫ mgbe ochie ka ™ ga-ad∫kwa n’oge na-ab∫a ab∫a; ya mere,c®z™ nke Onye-nwe na-ad∫ otugburugburu ebighi-ebi.20 Ya mere, cheta, O mmad®,

    na n’ihe nile ∫ na-eme ka a ga-ejikpe g∫ aikpe.

    21 Ya mere, ™b®r® na unuch™r™ ime ihe ™j™™ n’®b™ch∫ nilenke amnwale unu, mgbe ah® aga-ach™p®ta na unu bruru inyin’iru oche-ikpe nke Chineke;ma ™ d∫gh∫ ihe ™b®la ruru inyinwere ike ibinyere Chineke;ya mere, a ga-ach®p® unu ruomgbe nile.22 Ma M®™ Ns™ na-enye m

    ike ka m kwuo ihe nd∫ a, ghara∫g™nar∫ ha.

    ISI 11

    Nifa∫ wee h® M®™ nke Onye-nwema e gosir∫ ya n’¡h° osisi nkendü—O wee h® nne nke ∂kparaChineke ma mata ihe gbasara iwè-data onwe ala nke Chineke—∂ weeh® baptism, ije-ozi, na mkp™giden’obe nke Nwa-at®r® Chineke —O wee h®kwa ™kp®kp™ na ije-ozinke Nd∫-ozi Iri na Ab®™ nke Nwa-at®r® ah®. Ihe d∫ka n’af™ 600 ruo592 tutu am®™ Kra∫st.

    N’ihi na o wee ruo mgbe mch™s∫woro ike ∫mata ihe nd∫nke nna m h®woro na ebe mkwere na Onye-nwe nwere ikeime ka m mata ha, ka m n™d®r®ala ana-at®ghar∫ uche n’ime obim M®™ nke Onye-nwe weebburu m p®™, e, n’elu cugwu d∫oke elu, nke m na-ah®t®begh∫mb®, na nke m na-az™tubegh∫®kw® n’elu ya mb®.

    2 Ma M®™ ah® s∫r∫ m: Lee, g∫n∫ka ∫ ch™r™?

    3 M wee s∫: A ch™r™ m ka m h®ihe nd∫ ah® nna m ah®r®.

    4 Ma M®™ ah® wee s∫ m: Ikwere na nna g∫ h®r® aosisi ah®nke o kwuworo maka ya?

    5 Ma a siri m: E, ∫ matara na amkwere okwu nile nke nna m.

    6 Ma mgbe m kwuworo okwund∫ a, M®™ ah® wee tisie mkpu

    17d ngan M®™ Ns™.e Moro. 10:4–5, 7, 19.f Ozn∂d. 20:26.

    18a Nd∫-Hib 13:8; M™m9:9; Ozn∂d. 20:12.ngan Chineke,Chi-ukwu.

    19a ngan Ihe Omimi nilenke Chineke.

    b ngan M®™ Ns™.c Alma 7:20;

    Ozn∂d. 3:2; 35:1.20a Ekl. 12:14;

    2 Nif. 9:46.ngan Ikpe nkeIkpe-az®.

    21a Alma 34:32–35.b 1 Nd∫-K™ 6:9–10;

    3 Nif. 27:19;Ozn∂d. 76:50–62;Moses 6:57.

    11 1a Ozn∂d. 76:19.

    ngan Nt®ghar∫Uche.

    b 2 Nd∫-K™ 12:1–4;Mkpu. 21:10;2 Nif. 4:25;Moses 1:1.

    c Deut. 10:1; Ita 3:1.3a 1 Nif. 8:2–34.4a 1 Nif. 8:10–12;

    15:21–22.5a 1 Nif. 2:16.

  • 23 1 Nifa∫ 11:7–19

    ike, na-as∫: Hosana d∫r∫ Onye-nwe, Chineke nke kachas∫ elu;n’ihi na ™ b® Chineke nke a®wanile, e, ™b®na kar∫a ihe nile. Mang™zi na-ad∫r∫ g∫, Nifa∫, n’ihi nai bkwere n’∂kpara nke Chinekekachas∫ elu; ya mere, ∫ ga-ah®ihe nd∫ a ∫ ch™woro.7 Ma lee ihe a ka a ga-enye g∫

    an’ihe ∫r∫ba ama, na mgbe ∫ h®-woro osisi ah® nke m∫r∫ mkp®r®nke nna g∫ dere ™n®, ∫ ga-ah®-kwa nwoke si n’elu-igwe na-ar∫data, ma-™b® ya ka ∫ ga-agbara aka ebe; ma mgbe ∫ h®s∫-woro ya, ∫ bga-agba aka ebe na ™b® ∂kpara nke Chineke.8 Ma o wee ruo na M®™ ah®

    s∫r∫ m: Lee! Ma e lere m wee h®otu osisi, ma ™ d∫ ka aosisi ah®nke nna m h®woro; ∫ma mma yad∫ ukwuu kar∫a, e, kar∫a mmanile; ma ™cha ya kar∫r∫ b™chanke snoo nke na-efesas∫.9 Ma o wee ruo mgbe m h®wo-

    ro osisi ah®, m wee s∫ M®™ ah®:A h®r® m na ∫ gos∫wo m osisiah® nke d∫ aoke-™n®-ah∫a kar∫aihe nile.10 Ma ™ siri m: G∫n∫ ka ∫ ch™r™?11 Ma a siri m ya: Ka m gh™ta

    ihe ihe nd∫ a ap®tara — n’ihi naa gwara m ya okwu d∫ka mma-d® si ekwu okwu; maka na ah®r® m na ™ d∫ bn’®d∫ mmad®;ma otu o sila d∫, a matara m na�