http://www.ghaemiyeh.com

ناریا رد یسایس تلایکشت بازحا و

: هدنسیون

هدکاپ یفیطل یلعفطل

: یپاچ رشان

تیاده مزمز

: یلاتیجید رشان

ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زکرم

تسرهف5تسرهف

ناریا رد یسایس تلایکشت 9بازحا و

باتک 9تاصخشم

9همدقم

یسایس تلایکشت بازحا و ینابم 10یسررب

10هراشا

بزح 10فیرعت

بازحا شیادیپ 10للع

بزح 11فادها

بزح 11عاونا

موس ناهج رد بازحا ددعت 13تارطخ

تلایکشت بازحا و شیادیپ يرکف ياه 14هنیمز

15هراشا

ناریا رد هناگیب راکفا 15نایوار

ناریا هب ناگناگیب راکفا لاقتنا 15ياهشور

یبرغ یتادراو راکفا 16عاونا

یقرش ناگناگیب یتادراو 17راکفا

: ناریا رد یسایس تلایکشت بازحا و شیادیپ یعامتجا ياه 19هنیمز

19هراشا

ناگناگیب هدرتسگ 19ذوفن

یهاشمتس 20ماظن

یسایس داوس 22فعض

مهم عیاقو رد یسایس تلایکشت بازحا و 23شقن

www.Ghaemiyeh.comتسرهف ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 5

23هراشا

هطورشم تضهنرد بازحا 23شقن

تفن تعنص ندش یلم تضهن رد بازحا 24شقن

دادرخ هدزناپ مایق نایرج رد بازحا 24شقن

ناریا یملاسا بلاقنا نایرج رد بازحا 25شقن

هطورشم تضهن 27اهیبهذم و

هطورشم تضهن یبهذم ریغ 28حانج

ناریا هدوت 30بزح

30هراشا

؟ ینامز 30هچ

؟ یناسک 31هچ

ناریا قلخ ییادف ياهکیرچ 34نامزاس

34هراشا

؟ ینامز 35هچ

؟ یناسک 35هچ

؟ 37هنوگچ

؟ 38ارچ

ناریا یلم 38ههبج

38هراشا

ینامز 39هچ

؟ یناسک 40هچ

؟ 41هنوگچ

؟ 43ارچ

ناریا يدازآ 43تضهن

www.Ghaemiyeh.comتسرهف ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 6

43هراشا

؟ ینامز 44هچ

؟ یناسک 45هچ

؟ 46هنوگچ

؟ 46ارچ

ناریا ناتسدرک تارکمد 47بزح

47هراشا

؟ ینامز 47هچ

؟ یناسک 48هچ

؟ 49هنوگچ

؟ 51ارچ

نیقفانم 51نامزاس

51هراشا

؟ ینامز 51هچ

؟ یناسک 53هچ

؟ 55هنوگچ

؟ 56ارچ

ناقرف 56کهورگ

56هراشا

؟ ینامز 57هچ

: یناسک 58هچ

؟ 58هنوگچ

؟ 59ارچ

هیتجح 60نمجنا

www.Ghaemiyeh.comتسرهف ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 7

60هراشا

؟ ینامز 60هچ

؟ یناسک 62هچ

؟ 63هنوگچ

؟ 63ارچ

یملاسا هفلت ؤم 64ياهتءایه

64هراشا

؟ ینامز 64هچ

؟ یناسک 66هچ

؟ 66هنوگچ

؟ 67ارچ

بازحا یملاسا و 67بلاقنا

67هراشا

بازحا اب یملاسا بلاقنا هنامصخ ریغ 68دروخرب

بازحا اب یملاسا بلاقنا دیدش 69دروخرب

بازحا اب یملاسا بلاقنا هناطاتحم 71دروخرب

ناریا رد بازحا تیقفوم مدع 71للع

71هراشا

یسایس عاضوا زا بازحا حیحص كرد 72نادقف

دوخ تیعقوم زا بازحا نارس هدافتسا 72ءوس

یجراخ ياهتردق هب یسایس بازحا ياهیگتسباو 73فشک

ماتخ 74نسح

عبانم 75تسرهف

ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زکرم 86هرابرد

www.Ghaemiyeh.comتسرهف ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 8

ناریا رد یسایس تلایکشت بازحا و

باتک تاصخشم

- 1346 یلعفطل ، هدکاپ ، یفیطل : هسانشرستاـقیقحت هدکـشهوژپ هدـننک هیهت هدـکاپ ؛ یفیطل یلع فطل هدنـسیون ناریا / رد یـسایس تلایکـشت بازحا و : روآدـیدپ ماـن ناوـنع و

. یملاسا.1385 تیاده ، مزمز تاراشتنا یملاسا ، تاقیقحت هدکشهوژپ ، هیقف یلو یگدنیامن یملاسا ، بلاقنا نارادساپ هاپس مق : : رشن تاصخشم

:160 ص. يرهاظ تاصخشم : 979-964-8769-60-8 موس پاچ لایر : 9000 5-60-8769-964 ؛ : مود پاچ لایر : 9000: کباش

. مود پاچ : تشاددایناتسمز 1385. موس : پاچ : تشاددای

. سیونریز تروص هب نینچمه 160 ؛ [ - 157 . ] ص همانباتک : : تشاددایناریا یسایس -- ياهبزح : عوضوم

.1357 - 1320 تموکح -- تسایس و ناریا -- : عوضوم - 1358 تموکح -- تسایس و ناریا -- : عوضوم

یملاسا تاقیقحت هدکشهوژپ هیقف . یلو یگدنیامن یملاسا . بلاقنا نارادساپ هاپس : هدوزفا هسانش 1385 3 فلا :DSR1504/5/ل6 هرگنک يدنب هدر

955/08240452: ییوید يدنب هدر :م656-85 یلم یسانشباتک هرامش

هاپس یملاسا تاقیقحت زکرم : هدننک هیهت

همدقم

هولا بـعـ تسا . رادروخرب يا هژیو تیمها زا یسایس ، تلایکشت بازحا و اب ییانشآ یسایس ، ياه هدیدپ ـل یل ـت و تـحـ خا ـنـ ـش يار بـ. دنتفین بازحا ماد رد ات دنک یم کمک حلسم ياهورین ياضعا هب هدش و یسایس ياهیورجک زا عنام يدایز دح ـی تـا یا ـنـ شآ ـن یا ، هدوب لاعف روشک یسا رد صـحـنـه سـیـ هک ناریا ریخا هدس یسایس تلایکـشت بازحا و نیرتمه ـی مـ با ـ یزرا ـهـا بـه ـسرد هل ـ ـسل ـ ـس ـن یا

یسررب هب سپـس دوش . یم یـسررب اهنآ شیادیپ یعام ـتـ جا ير و يا فـکـ هنیمز هـ بازحا و ینابم ادتبا راک ، نیا يارب دزادرپ . یم دنا ،روط هب ناریا ، خیرات رد اهنآ شقن هتخادرپ ، ناریا رد بازحا شیادیپ هلسلس رس ناونع هب ـه طور ـت مـشـ ـض رد نـهـ یـسایس ياهحانج

یملاـسا یفارحنا و یطاـقتلا ، بلط ، ـه یز تـجـ ارگ ، یلم تسینوـمک ، بازحا هعلاـطم هب يدـعب ياهـسرد رد دـش . دـهاوخ نییبـت یلک بـلاقنا درو ـ خر هو بـ ـیـ ـش ـت ـس نـخـ ـت : خادر ـیـم پـ هاو ود نـکـتـه خـ ـی ـسرر هـب بـ رخآ سرد ود یط ماجنارــس تـخادرپ و میهاوـخ

. دنهد یم لیکشت ار ـث حا ود نـتـیـجـه مـبـ ـن یا ـع قاو رد نار کـه ـ یا رد باز ـ حا ـت ـقـی فو لل مـ مود عـ بازحا ، اب یملاسا بلاـطم و تح ـ ـص يا هب مـعـنـ زگره عباـنم ، نـیا زا هدافتـسا هـک دوـش هداد حیـضوت هدافتـسا دروـم عباـنم دروـم رد ـت ـسا ـب ـسا مـنـزا تسا . هتشاد ار اهنآ زا هدافتسا ار بـه مـا ـی ، سا ـیـ ـس یخیرات و ثحابم رد كرادم دانـسا و هئارا موزل هکلب تسین ؛ اهنآ تاجردنم

. دنراد ار هدافتسا دروم بلاطم نامه دح رد دی ؤم شقن طقف اهیقرواپ ، رد هدافتسا دروم عبانم ور ، نیا

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 9

یشزومآ نوتم نیودت تنواعم یملاسا تاقیقحت زکرم

------- تاراصتخا ------- ! ناریا قلخ ییادف حلاطصا ] هب ] ياهکیرچ نامزاس افخچس : 1 ـ

ناریا قلخ نیقفانم نامزاس اخمس : 2 ـ هیتجح نمجنا نمجنا : 3 ـ

بزح کی گرم دشر و دلوت ، نارود ینامز ؟ هچ 4 ـ اهباعشنا اضعا و ناربهر ، ناراذگناینب ، یناسک ؟ هچ 5 ـ

درکلمع هوحن ینامزاس و ياهیگژیو هنوگچ ؟ 6 ـ یسایس لکشت ای بزح کی درکلمع للع ارچ ؟ 7 ـ

او ياه هرود ششوپ تحت یقرش ناگناگیب یتادراو راکفا بازحا رلااس ؟ دندوبرادروخرب یناوارف نیرتیلصا . دنشابنرادروخرب ملاسا ياملع و

يریگ هزادنا قیرطزا

یسایس تلایکشت بازحا و ینابم یسررب

هراشا

هک دیریذپب ار نآر ـه قـ یآ ـن یا دینکن . ناشقرفتم دور ، یم شیپ هملک تدحو اب تکلمم نیا دینکن . هورگ هورگ ار تلم دیـشاب هجوتم )باسح نیا نلاف و ههبج باس نآ حـ ـیـد یو ـد.نـگـ یو ـ ـش قر نـ رگیدکی مـتـفـ زا دینزب و گنچ ملاـسا ادخ و نامـسیر هب همه دیوگ یم فلتخم ياههورگ داجیا تسا ... ندرک تسرد ینمـشد يزاس ، ههبج يزاس و هورگ دی . ـ ـشا تسود بـ مه اب همه تسا . نلاف تضهن

هامریت 1358) ینیمخ ، ماما () 1 ....) تسا لتاق مس تلم يارب

بزح فیرعت

يداص ـتـ قا ظا ـ حل ـی بـه کر عفانم مـشـتـ ياراد هک دوش یم هتفگ مدرم زا یهورگ بز بـه حـ ـت کـه : سا ـن یا بز زا حـ ـف یر یـک تـعـنامزاس و کی زا يرادروخرب اب ینوناق ، ری يا غـ ـهـ هار زا ـی ها روشک و گـ نیناوق بوچراچ رد یهاگ دنتسه ، یـسایس و یعامتجا ، ،

(2 .) دننک یم شلات تردق هب ندیسر يارب مجسنم همانرب ما ـی نـ ـشزو ـ مآ هرود ـن یا رد هـک دـننک یم تیلاـعف هعماـج رد يددـعتم یــسایس ياـهنمجنا اـههورگ و یــسایس ، بازحا رب هوـلا عـ

روط هب هک تسا یـسایس ) ریغ انایحا و ) یـسایس لکـشت ره يانعم هب موهفم نیا تسا . هدـش هداد اهنآ هب یـسا ) ـیـ ـس تـلا ـکـیـ ـش (تـ(3 .) دنا هدوبن مه تردق بسک ددص رد اضعب هدرک و تیلاعف ینوناق ریغ ای ینوناق هار زا یفخم ، ای راکشآ

بازحا شیادیپ للع

ياهیراکمه دنتسه ، مه هب کیدزن ير ظاحل فـکـ هب هک یناگدنیامن اب ات دندرک یم یعس سلجم ناگدنیامن یتاباختنا : تازرا مـبـ 1 ـ رد دش و یم رج ـگـر مـنـ ید نا بـه یـکـ ـ نآ ـی تا ـ با ـتـخـ نا يا ند کـمـیـتـه هـ ـ ـش کیدزن هب اهیراکمه نیا هنماد یهاگ ، دـنیامنب . يرتشیب

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 10

. تشاد قادصم یبرغ ياهروشک رد رتشیب بلطم نیا ( 4 .) دش یم ادیپ بزح هجیتن . ـت سا هدو ـهـا بـ ترد ـ قر ـ با تلا ـ خد ناهج ، مورحم ياهروشک رد بازحا زا يرایسب شیادیپ یلصا للع زا یکی اهتردقربا : تلاخد 2 ـ رد ار یفلتخم بازحا دنراذگب ، ریثءات یـسایس تردـق رد هدومن و لکـش ار مـتـ دوخ هب هتـسباو دار ـ فا ـکـه نآ يار گرز بـ يا بـ ـهـ ترد قـ

یجراخ ياهتردـق فلاخم ار دوخ رهاظ ، رد تسا نکمم دـنیآ ، یم دوجو هب هنوگنیا هک ـی باز ـ حا ـد . نروآ دوجو مـی هب اهروشک نیا . دنوشن وربآ یب مدرم نایم رد ات دنهد ناشن

... ـی و بل تور طـ ثـ ـی ، بل تر طـ شـهـ ـی ، بل ـت طـ سا ـ یر نا مـثـل ـسـ نا ـسـنـد پا تا نـ ـفـ ـص زا ـی خر بـ نا : ـ ـس ـ نا ـنـد ـس ـ پا تا نـ ـفـ ـص 3 ـ . دوش بزح لیکشت ـت سـبـب سا مـمـکـن

ره کـه و ... ـم ، ـس ـ یئوئا مـ مسینینل ، مسیـسکرام ، تیدوهی ، تیحیـسم ، یتشترز ، ملاـسا ، نوچ یبتاکم دوجو بتاکم : فلاتخا 4 ـ یم بزح لیکـشت مدرم و فوفـص يدنب هتـسد هب رجنم هک تسا یلماوع هلمج زا دنـشاب ، یم يددعتم یعرف ياه هخاش ياراد مادـک

. دیدرگتسا یعیبط دشخب . یم دوس رگید يا هدع هب دناسر و یم نایز يا هدع هب ددرگ ، ارجا روشک رد هک یتسایس ره عفانم : فلا ـتـ خا 5 ـ

ای دنهد و قوس دوخ عفانم تهج رد ار روشک ياه تسایس ات دننک داجیا یـسایس یتلایکـشت دنتـسه ، یهباشم عفانم ياراد هک يدارفا . دنهاکب یلامتحا ياهررض زا یسایس ، ياهیریگعضوم اب مک تسد

رد نامرآ نید و زا عافد ای ناگناگیب ، یفخم اـی راکـشآ لاغـشا ـر بار رد بـ ـن طو كا زا خـ عا ـ فد ـی ها گـ ـی : عا ـ فد يا هز هـ ـگـیـ نا 6 ـ . ددرگ یم بزح لیکشت ببس نمشد ، و ... یتاغیلبت ، یگنهرف ، موجه ربارب

بزح فادها

يرو و ـت جـمـهـ سا ـ یر تا ـ با ـتـخـ نا رد تکرش هار زا دنک یم یعس یسای ، تلا سـ بز یـا تـشـکـیـ هـر حـ ترد : ـی بـه قـ با ـتـیـ سد 1 ـ . دناسرب تردق هب ار دوخ ( 5 ) ینوناق ریغ ياههار زا ای سلجم

ـل ـک ـش رو و نـیـز تـ ـ ـش ـی کـ ـسا ـیـ ـس رداک تیبرت يارب اهبلاقنا ، يزوریپ زا سپ صوصخب اـهتمو ، زا حـکـ ـی خر بـ ترد : حـفـظ قـ 2 ـ زین یلومعم بازحا ( 6 .) تسا دوجوم تردق ظفح اهنآ هدمع فده هک دنهد یم لیکشت ار ـی باز ـ حا دو ، ناراداو خـ ند بـه هـ بـخـشـیـ

. دبای یم رییغت تردق ) ظفح ) هب تردق ) هب یبایتسد ) زا اهنآ فده دنسرب ، تردق هب رگا رد ار ـت مو ـی بـه حـکـ با ـتـیـ سد ناوت هک دنتـسه کچوک يردق هب یـسایس تلای ـکـ ـش باز یـا تـ ـ حا زا ـی خر بـ ترد : لر قـ کـنـتـ 3 ـ

. در ـنـد کـ هاو عـمـل خـ نآ ، لر ترد و کـنـتـ را بـر قـ ـ ـش يا فـ ـتـ ـسار رد دنـسرن ، تردـق هب رگا زین یلومعم بازحا دـنبای . یم دو نـ خـندا ـتـ ــسر هار فـ زا لر ، ـن کـنـتـ یا درادر . ما بـ بز گـ فاد حـ ـ ها ـیـر ـــس رد مـ ـت مو ـت کـه حـکـ ـــسا ـن یا ترد لر قـ زا کـنـتـ فد هـ

سلاـجم هـب ناگدـنیامن توـعد ناگدـنیامن ، هـب زیمآ دـیده يا تـ ـه هـ ما لا نـ ـ ــسرا نا ، ـ گد ـنـ یا يار گـفـتـگـو بـا نـمـ ـی بـ یا ـهـ تءا هـیـهدا هـا، ندر جـ دس کـ یمومع ، تاباصتعا ییاپرب هعماج ، حطس رد تاغیلبت راد ، تهج یلو حیحص تاعلا ـ طا نداد یـصوصخ و ، ...

(7 .) دریذپ یم تروص هوشر و ... تخادرپ اتدوک ، ای بلاقنا لثم ـیـز مآ ـت نو يا خـشـ ـتـهـ یلا رد فـعـ تلا ـ خد

بزح عاونا

: يریگوضع هویش رظن زا 1 ـ ـت مـی فا ـ یرد دو يا خـ ـضـ عا زا هک یتیوضع قح قیرط زا ار دوخ هجدوب هک دنتسه یعدم بازحا نیا ماوع :) ) یمومع بازحا فلا ـ

شنیزگ ار بزح فادـها هب نموم لاـعف و تباـث و دارفا دـننک یم یعـس لوا هل ـ حر رد مـ ماو باز عـ ـ حا ـیـن مـی کـنـنـد . مءا تـ ـد ، نراد

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 11

بل يار جـ دنهد و بـ یم یناوارف تیمها تلایکشت یهدنامزاس و هب بازحا هنوگنیا دنزادرپب . مدرم بل نـظـر هب جـ دعب هلحرم رد دننک ؛. دوش یم صخشم بزح نارس طسوت رتشیب بازحا نیا یتاباختنا ياهدزمان دننز . یم هنیس هب ار مومع عفانم گن سـ ـی ، مو ـه عـمـ جو تـ

دوش یم اعدا تسا . هدرک لیـص ای تـحـ دنمتورث و سانـشرس ، دارفا زا یـصاخ شخب هژ ـ یو باز ـ حا ـه نو ـنـگـ یا صاو : باز خـ ـ حا ب ـ هدـمع روط هب دـنهد و یم تیمها تلایک ـ ـش ـی و تـ هد ـ نا ـ مزا ـ ـس رتمک بـه صاوخ بازحا دـنزادرپ . یم نآ نارـس ار بزح هجدوب هک

. دنهد یم رارق هجوت دروم یمومع عفانم زا رتشیب ار هطوبرم صاوخ عفانم (8 .) دننک ناربج ار یمومع تیعقوم نادقف ات دنشاب ، رادروخرب ییلااب یمدرم ههجو زا تسا مزلا بازحا نیا یتاباختنا يا ـ هدز ـ ما نـ

: سلجم رد ناگدنیامن يءار رظن زا 2 ـ اهنآ بزح رظن اب هاوخ دـنهد ؛ یم يءار دوخ تحلـصم صیخـشت ربانب سلجم ، رد بازحا ناگدـنیامن ریذـپ : فاـطعنا باز ـ حا فلا ـ

. دنتسه عون نیا زا صاوخ بازحالاومعم دشابن . هاوخ دشاب ، ناسکی زا ماوع بازحا لاومعم دنهد . یم يءار بزح ، تحلـصم صیخـشت ربانب سلجم ، رد بزح ناگدنیامن ریذپان : فا ـعـطـ نا باز ـ حا ب ـ

(9 .) دنشاب یم عون نیا : مارم عون رظن زا 3 ـ

زار ـد و ندر یتـلای عـمـل مـی کـ ـکـ ـش را تـ ـیـ ـس بـ يورو ، ـ ـش ـت ــس ـیـ نو بز کـمـ ـیـر حـ ثءا تـحـت تـ ـت : ــس ـیـ نو باز کـمـ ـ حا فـلا ـ هـر داد . ـکـیـل مـی ـش ـتـی تـ ـس ـیـ نو يا کـمـ ـ هلوـل ـ ـس ار بازحا نیا رد هیاـپ ياهدـحاو دوـب و هتف ـر نـهـ ما رد هـمـیـن نا نـیـز ـ ـش ـ ماودلوـل و ـ ـس يا هـر ـ ـض ـ عا داد ـش تـعـ یاز ـ فا بـه مـحـض دو . بـ ـیـر ) بد ) ياراد یـک هد و ـ ـش ـکـیـل ـش ـو تـ ــض هد نـفـر عـ زا چـنـد لوـل سـ، دوشب رتدایز یگنهامه تلاح ـن یا رد دوب کـه یعیبط دـندرک . یم میـسقت تمـسق ود هب ار لولـس يریبد ، يارب بسانم يدر دو فـ ـ جو

(10 .) دریذپ یم تروص رتهب کچوک ياهلولس رد یگنهامه داجیا اریز يریگ و ـد تـصـمـیـم ید را شـ زکرمت بـسـیـ دوش ؛ یم هدافتسا بازحا هنوگنیا تلایکشت رد یماظن نو زا فـنـ ـیـسـت : ـشا باز فـ ـ حا ب ـ

بازحا ياـهیگژیو زا رگـشل پـیت و گـنه ، ـتـه ، ـسد نا ، ـ هور گـ هخوـج ، تامیـسقت زا يرادروـخرب بـتارم ، هلـسلس قـیقد تیاـعر هب تنوشخ زا دـننیب . یم نیرمت شزومآ و يراکبارخ و ... دـض يراـکبارخ و یناـبایخ ، گـنج يارب بزح ياـضعا تسا . تسیـشاف

يرادر هر بـ ـت بـهـ یا سل نـیـز نـهـ تا و مـجـ ـ با ـتـخـ نا زا لا رد عـیـن حـ دو و هدا مـی شـ ـتـفـ سا فد ند بـه هـ ـیـ سر یل ـ ـصا راز ـ با ناونع دوجو هب ییاـهنامز رد لوم روط مـعـ هب دـنیامن و یم یناوارف دـیکءات داژن تیل و يور مـ ـت بـر ـس ـیـ ـشا باز فـ ـ حا ـد . یآ بـه عـمـل مـی

هیبش یـصوصخ شترا کی هب رتشیب هک بازحا هنوگنیا لیکـشت اب ور نیا زا دـسرت ، یم هعماج تیرثکا شروش زا یتیلقا هک دـنیآ یم (11 .) دنیآ یم رب ییوگخساپ ددص رد دنتسه ،

داصتقا ات دننک یم هیـصوت تلود هب دنتـسه و دازآ داصتقا رادفرط دنراد . داقتعا تسا ـیـ ـس زا ـن ید ـی یاد بـه جـ لار : ـبـ یل باز ـ حا ج - هتساوخ نیا هک دنچ ره دننک ، یم لا ـبـ ند ار مدر ـت مـ یر ـثـ کا ـت ساو هک خـ دننک یم اعدا دنک . هرادا رازاب ياهورین ساسا رب ار روشک

یتح ای یبهذم و ریغ یبهذم ، تسا نکمم دوخ یـصخش یگدنز رد بازحا ، هنوگنیا ياضعا دـشا . راگزاس نـبـ مومع ینید نیناوق اب را ـ ـش ـ قا زا ـلاو لار مـعـمـ ـبـ یل بازحا ياـضعا دـنک . یمن باـجیا ار یتواـفت ناـنآ اـب بزح دروـخرب رد رما ، نیا دنـشاب . بـهذ ضـد مـ

يروحم ادخ ربارب رد يروحم ناسنا ) مسیناموا هب تسا و یبرغ نانآ گنهرف دنشاب . یم هعماج هفرم هقبط زا يرهش و هدرک لی تـحـصـ. دندقتعم (

یـعـنـی ار هـسـتـنـد ، لو گـ ـ صا یملاـسا ، بازحا زا یخرب دنوش . یم میـسقت هتـسد دنچ هب دوخ یملاـسا بازحا یملاـسا : بازحا د ـ مدرم شـشوپ اب ار مسیلاربیل ای مسینومک اریز دنتـسه ، امن یملاـسا رگید یـضعب درک . لـمع لیـصا مـلا ـ ـسا ـد بـه یا ـد کـه بـ ند مـعـتـقـ

دنتسه و مارآ یسایس ياهتیلاعف هب دقتعم یملاـسا ، بازحا زا یخرب زین درکلمع ظاحل هب دنراد . یم هضرع هعماج هب ملاـسا زا یب ـ یر فـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 12

. دنهد یم حیجرت ار تنوشخ اب مءاوت ياهتیلاعف رگید ، یخرب : ییارگ حلاصا رظنزا 4 ـ

هب دقتعم ارگ ، لوصا بازحا زا یخرب دندقتعم . يا هشیر يداینب و یسا ، ـ سا تا ـ حلا ـ ـصا بـه ـی :) بلا ـقـ نا ) ار لو گـ ـ ـصا باز ـ حا فلا ـ . دنتسه هناحلسم یبلاقنا و ياهتکرح قیرط زا دوجوم عضو ندرک ور ریز و

. دنتسه ماگ هب ماگ ینوناق و یجیردت ، تاحلاصا رادفرط ور : هنایم بازحا ب ـ . دنشاب یم فلاخم یساسا تاحلاصا صوصخب حلاصا ، هنوگ ره اب یضار و دوجوم عضو زا راک : هظفاح باز مـ ـ حا ج ـ

: تیلاعف هویش رظن زا 5 ـ ... ینلع و تیلاع زو فـ ـتـن مـجـ ـشاد ای نـ ناگناگیب هب یگتـسباو ای تموکح اب تفلاخم لـیلد هب بازحا زا یخرب یفخم : بازحا فلا ـ

ياوق بناج زا روشک کی لاغشا ماگنه هژیوب بلا و جـنـگ ، ـقـ نا نارود رد بازحا هنوگ نیا دادعت دننک . یم تیلاعف یفخم روط هب . دبای یم شیازفا دنشاب ، روشک کی روما رد تلاخد ددص رد اهتردق ربا هک ینامز ای هناگیب ،

مهم ياهتیلاعف زا یهجوت لبا شخب قـ اما دنتسه ، یمـسر راکـشآ و دنچ ره هک ددرگ یم قلاطا یبازحا هب یفخم : همی باز نـ ـ حا ب ـ . دنتسه هتسد نیا زا تقیقح رد مه ، راکشآ بازحا هیلک دنهد . یم ماجنا هنامرحم روط هب مدرم و مشچ زا رود ار دوخ یساسا و

. دننیب یمن دوخ ربارب رد ینوناق عنم ـل قاد ـی هـسـتـنـد و یـا حـ نو ـ نا ـمـی و قـ ـسر لاو باز مـعـمـ ـ حا ـه نو ـن گـ یا را : ـکـ ـشآ باز ـ حا ج ـ هنحـص رد زین دـنوشن و مدرم مشخ ندـش هت ـگـیـخـ نار ـب بـ جو ـنـد تـا مـ ـشا ارگ مـی بـ مدرم ور و هناـیم هدـمع روط هب راکـشآ بازحا

. دنبای تسد يرتشیب ياهتیقفوم هب روشک تسایس : هجدوب نیمءات رظن زا 6 ـ

ربارب رد بازحا هنوگ نیا ـتـنـد. ـس یجراـخ هـ ياهتردـق هب هتـسباو موس ناـهج رد یـسایس بازحا رثـکا ناـگناگیب : هب هتـس ـ باو فـلا ـ رظن دروم ياهراک ای دنهد و یم رارق ناگناگیب رایتخا رد لومعم روط هب ار دوخ روشک يرـس تاعلاطا زا يرادـقم یتفایرد ، ياهلوپ

. دنهد یم ماجنا ار اهنآ يدا ـ ـص ـتـ قا يا ـتـه بـه قـطـبـهـ ـس ـ باو تردـق ، ربا اـی دـنمتردق و ياـهروشک رد یـسایس بازحا رثکا ناد : ـمـنـ تور ـتـه بـه ثـ ـس ـ باو ب ـ

یم رارق یلام ینابیتشپ دروم نانآ يوس زا تسا ، هعماج نادنمتورث هجوت دروم ناشتار ـکـه نـظـ نآ ـل یلد بـه باز ، ـ حا ـن یا ـتـنـد . ـس هـ. دنریگ

بزح ياـضعا تیوضع قـح تخادرپ هار زا بزح جراـخم هک دـننک یم اـعدا باز ـ حا ـلاو مـعـمـ بز : يا حـ ـ ـض ـ عا ـتـه بـه ـس ـ باو ج ـ ای ناـگناگیب هب یگتـسباو هـک دـمآرد نیمءاـت یعقاو هار ندـیناشوپ يارب تـسا یـشوپرس اـعدا نـیا لوـمعمروط هـب ددرگ . یم مـهارف

. تسا یلحم ياهتردق دو فاد خـ ـ ها ما ـجـ نا يار لا بـ ـ ملا تیب هجدوب زا دـنعزانملاب مکاح دوخ ياهروشک رد هک یبازحا مامت لاملا : تی ـتـه بـه بـ ـس ـ باو د ـ

. قباس يوروش ریهامج داحتا رد تسینومک بزح ریظن دنرب ؛ یم هر بـهـزا يدزد ـل بـه ــسو دو مـتـ دـمآ خـ رد نیمءاـت يارب یکیرچ ، ياـهنامزاس صوـصخب بازحا ، زا یخرب لواـپچ : يدزد و قـیرط زا ه ـ

. دریذپ یم ماجنا هناحلسم لومعم رو بـه طـ ـهـا ، یدزد ـن یا ـد . نو يدا مـی شـ مدر عـ زا مـ ها ـکـهـا و گـ نا بـ. دننک هدافتسا دوخ جراخم نیمءات يارب مه رانک رد قوف هار دنچ ای ود زا تسا نکمم زین بازحا زا یخرب فلتخم : ياهدمآرد و ـ

موس ناهج رد بازحا ددعت تارطخ

ای هدومن ، ظـفح بزح ناراداوه نیب رد ار دوخ ههجو هکنآ يارب لومعم رو باز بـه طـ ـ حا نار ـ ـس يزا : ـت بـ ـسا ـیـ ـس شر ـتـ ـس گـ 1 ـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 13

تسا نیمه قح دنک یم رکف ناسنا هک دننک یم نایب نانیمطا شمارآ و اب نانچ ار دوخ نان ـع سـخـ قاو زا مـ يرایـسب رد دنهد ، شیازفا ناشنانخـس تحـص هب زین ناشدوخ یت هک حـ میتفای یم رد میربب ، یپ اهنآ ریمـض قامعا هب دش یم رگا نکیل دن ، ـ یو ـهـا مـی گـ نآ کـه

یجراـخ ياـهتیعقاو حیحـص تفاـیرد زا هک دـنراد رارق یبزح تا ـ ـسا ـ ـس ـ حا ریثءاـت تحت بازحا نارـس رگید ، يوس زا دـنرادن . نیقی لباق تار خـطـ ـت ، ـسا نا ـ نآ ـت ـسد رد يرو کـه ـ ـش ـت کـ ـشو ـ نر ـ ـس یـا ـت ، ـسا ـیـ ـس باز بـا ـ حا يزا بـ ور ، نیا زا دـنک ؛ یم تعنامم

. دراد یپ رد هعماج يارب یهجوت هدش کیرحت ياهترد میقتـسم قـ ریغ ای میقتـسم مجاهت رطخ رد هراومه مو ـ ـس نا يا جـهـ ـ هرو ـ ـش کـ ـی : مو تد عـمـ ـ حو ـد ید تـهـ 2 ـ قیمع ماجـسنا تدحو و زا هک دنزیخرب هچراپکی ـت موا دنناوت بـه مـقـ یم یتروص رد اهنت دنتـسه و یجراخ ياهتردق ربا ای يا هقطنم

عنام دنراد ، مدرم زا یشخب ندرک مرگرس ای نداد بیرف رد یعـس کی ره هک یـسایس ددع بازحا مـتـ دوجو دنـشاب . رادروخرب یلخاد . دنک یم دیدهت ار یمومع تدحو هراومه نآ ، ققحت ضرفب تسا و یماجسنا تدحو و نینچ

ـعـی ـس ـلاو نآ کـه مـعـمـ ظاـحل هـب دنـشاب ، یـساسا قـیمع و تاـفلاتخا ياراد روـشک کـی بازحا هچناـنچ يداـصتقا : فیعـضت 3 ـ تسایس هک یطئار رد شـ ـنـد و نز رو مـی ـت کـشـ فر هب پـیـشـ یناوارف ياهررض دنراذگب ، مکاح بزح خرچ يلا بوچ درک ـنـد هاو خـ

زین روشک داصتقا هجیتن رد دوش و یم رتشیب یسایس تیانج نیا لامتحا دشابن ، راگزاس یجراخ ياهتردق زا یکی عفانم اب مکاح بزح . دوش یم فیعضت

ات دـنیامن ، ذوفن روش ـی کـ ما ياـهورین نـظـ رد هدـش هک یبـیترت ره هب دـننک یم یعـس بازحا لومعم ، روـطب یماـظن : ـعـیـف ـض تـ 4 ـ رد یگتـسد دـنچ فاکـش و داـجیا اـب باز ـ حا ـه نو ـن گـ یا يرادرب کـنـنـد . هرهب دوخ فـلتخم دـصاقم يارب اـهنآ تیعقوـم زا دـنناوتب تا ـ علا ـ طا ـب ـس بـا کـ ـگـر ، ید يو ـ ـس زا ـد . نو ـ ـش ـا مـی هور ـن نـیـ یا ترد ـی و قـ یآرا شهاک کـ ببـس روشک ، کـی حلـسم ياـهورین

. دنروآ یم دراو روشک یماظن تردق رب يرگید هبرض ناگناگیب ، هب اهنآ لاقتنا ـی و ما نـظـياهیدازآ دوجو رگـشیامن روشک ، کـی رد فلتخم بازحا دوجو اـهیبرغ ، رظن زا اهتردـقربا : ياهتـسایس لا ـمـ عا يار ـی بـ ـش ـ ـشو پـ 5 ـ

. تسا يدادبتسا روشک کی یبزح ، کت ای بزح و نودب روشک تسا و رـشب قوقح تیاعر حطـس ندوبلااب روشک و نآ رد یـسایس ياهروشک دنک و یم رتزاب اهنآ یناهنپ ياهتسایس لامعا يارب ار هار دد ، باز مـتـعـ ـ حا دو ـ جو تسا کـه نیا اهیبرغ ، هاگدید نیا ءاشنم

نآ زا ناـهج دـن ـمـ ترد ياـهروشک قـ هک تسا يرطخ نـیا دـیامن . یم یلخاد یـسایس ياهـشکمشک ریگرد هراو ار هـمـ مو ـ ـس نا جـهـ ، موس ناهج ياهروشک رد یـسایس بازحا تف ناو گـ یم تـ هک يروطب دـنریگرد ، نآاب موس ناـهج ياـهروشک یلو دـنراد تینوصم رد یـسایس بازحا ددـعت زا رـشب قوقح هفافل رد اـهنآ تهج ، نی ـی و بـه هـمـ جرا تردـق خـ دـنچ اـی کـی ذوفن يارب دنتـسه یلپرس

. دننک یم تیامح موس ناهج ياهروشک لح هار

تدحو هدـنامیقاب هار اه تـنـ ـت ، ـسا یعمج دادبتـسا یبزح و يروتاتکید اب مزلام لاومعم مه یبزح کت متـسیس هک نیا ـه بـه جو بـا تـار هـم دو یل خـ ـ خاد ما ـجـ ـس ـ نا ـد ناو ـی مـی تـ ـسا ـیـ ـس ـل ما يدازآ کـ نیع رد گرزب تلم کی اتـسار ، نیا رد تسا . هعماج یتدـیقع ار نآ هتشادهگن و دوخ یفخم ياهتسد رد ار یسایس ياهلکشت هتـشر رـس دنـشوک یم هک یجراخ ـ ـل ماو ذو عـ زا نـفـ حـفـظ کـنـد و

. دنامب ظوفحم دنناخرچب ـ دوخ لیم هب اب ار یلیم لا جـنـگ تـحـ تشه سـ تسناوت یسایس روحم دوخ بازحا روضح نودب یملاـسا و قیمع تاداقتعا اب ناریا ناملـسم تل مـ

. دراذگب رس تشپ يدرمیاپ رورغ و اب هارمه هتسیاش یسایس يدازآ لماک و ماجسنا

تلایکشت بازحا و شیادیپ يرکف ياه هنیمز

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 14

هراشا

ناریا رد یسایس زا نـظـر ـی فل لل مـخـتـ ـر عـ ما نیا دـنا . هدرک ادـیپ امن وشن و ناریا ، كاخ رد یـسایس بازحا ماسقا عاونا و هک تسا نرق کـی دودـح

تل ـیـنـه و عـ مز ـن یر یل تـ ـ ـصا ـم . یزادر نآ مـی پـ ير لل فـکـ یـسررب عـ هب رـضاح سرد رد هک هتـشاد یعاـمتجا راـتخا ـ ـس ير و فـکـمیقتـسم و روط هب هچ راکفا نیا ( 12 .) دهد ـیـن تـشـکـیـل مـی مزر ـ ـس ـن یا ـه بـه نا را بـیـگـ ـکـ فا دورو ار نار ـ یا رد باز ـ حا ـکـیـل ـش تــیـنـه مز دنا و هتشاد رگناریو یشقن ابلاغ دنا ، هتخیگنارب راشقا ریاس ـیـت و نا ـ حور مدر ، هدو مـ نا تـ رد مـیـ هک ییاهشنکاو هطـساو هب هچ ، نار ـ یا رد ـه نا را بـیـگـ ـکـ فا نا ـ یوار یفرعم هـب سرد نـیا رد دــنا . هدرک مـهارف ار ناــگناگیب يداــص ـتـ قا ـی و ــسا ـیـ ــس ذو يا نـفـ هـ

. تخادرپ میهاوخ یتادراو هناگیب راکفا عاونا لاقتنا و ـط یا ـ سو لا ، ـتـقـ نا يا ـهـ شور

ناریا رد هناگیب راکفا نایوار

ير ـیـ گار جـهـت فـ ـتـه ، ـشذ لا گـ ـ ـس ـد ـص طـی نار ، ـ یا نا ـ ناو زا جـ يا ـظـه حـلا ـل مـ با داد قـ تـعـ بر : نا غـ ـ گدر ـیـل کـ ــص تـحـ 1 ـ تیماـمت هدـش ، یگناـگیب دوخ زا راـچد برغ ، یتعنـص تاـیقرت ریثءاـت تحت ناـنآ ، زا یهورگ دـنتفر . برغ هب زور نوـن موـل و فـ عـ

ـتـنـد، ـش ـ گر ناریا بـ هب نانیا هک ینامز دندز . اپ تشپ زین دوخ زاس نا ـ ـس ـ نا دئا ـد و بـه عـقـ ند ـ ـش ار ـ یذ لد پـ ناج و اب ار برغ گنهرف رد ار ناگناگ را بـیـ ـکـ فا ـنـگ و هر فـ ـس و ... یو همانملیف نـ ای زاسملیف هاگـشناد ، داتـسا راگن ، هماـنزور مجرتم ، هدنـس ، ـ یو بلا نـ رد قـ

. دندرک يزاب ناریا رد ار برغ مجنپ نوتس شقن هاگآ دوخان روط هب دندرک و جیورت ناریا یملاسا هعماج دنا هدرک ترفاسم ناریا هب ریخا نرق رد هناگیب ، نوگانوگ راکفا ناغلبم یبرغ و ياهشیشک زا يددعتم ياهتءایه یغیلبت : ياهتءایه 2 ـ

ات دنا هدرک یعـس يرنه و ... ياه همانرب يارجا اههاگنامرد ، اهناتـسرامیب و ـت خا ـ ـس تایرـشن ، راشتنا نوگانوگ ، تاغیلبت قیرط زا و یسوساج فلاخ لامعا یـسایس و موش ضارغا ياراد یغیلبت ، ياهتءایه نیا زا يرایـسب دنزاس . لقتنم ناریا هع ـ ما ار بـه جـ دوخ راکفا

. دنا هدوب یم رب دـنتفر و یم روشک زا جرا هب خـ یتلود ياهتیرومءام ماـجنا تهج هک ناریا ياـهتاملپید زا یهجوت لـباق دادـعت اـهتا : ـ مل ـپـ ید 3 ـ

ياهتاملپید نینچمه دـنیامن . جـیورت هعماج رد ار یتادراو راـکفا ناـهنپ ، اـی راکـشآ فلتخم ؛ ياـههار زا دـندرک یم یعـس دنتـشگ ،هقباسم دندرک . یم رشتنم ناریا هعماج رد ار دوخ موسر راکفا و یعیبط روط هب دنتشاد ، تیرومءام ناریا رد یتدم کی ره هک یجراخ

یم کمک ناریا یلصا گنهرف رتشیب یناریو هب دوخ ، عوبتم روشک هب یمومع راکفا بلج يارب دنمترد يا قـ ـ هرو يا کـشـ ـهـ تا ـ مل ـپـ ید. درک

، دـندمآ یم ناریا هـب جرا زا خـ اـی دــنتفر و یم جراـخ هـب هـک یناراـگنربخ نادرگناـهج ، یجراـخ ، ناراشتــسم ناـیوار : ریا ـ ــس 4 ـ ناریا هب طابترا نیا رد هک ینایجراخ ـد و یـا ندو طا بـ ـبـ ترا رد جرا اب خـ يوحنب هک يدارفا ریاس ناناگرزاب و نادنمرنه ، ناراکشزرو ،

اب نآ هسیاقم برغ و ریگمـشچ یتعنـص تایقرت دندش . یم ناریا رد هناگیب راکفا جیورت یناب ببـس و عقاوم زا يرایـسب رد دندمآ ، یم . درک یم مهارف اه هدنسیون نیا یمومع شریذپ ياربار مزلا هنیمز هتشذگ ، رابفسا یگدنز عضو

ناریا هب ناگناگیب راکفا لاقتنا ياهشور

مدرم یگدنز زا اجبان ياهفیـصوت فیرعت و رد شـشوک یمومع و راکفا يارب برغ نداد ناش ـو نـ گلا بر : نداد غـ نا ـ ـش ـو نـ گلا 1 ـ زا نا ـ ـ ناو جـ ـعـه ـ ما یل جـ ـ ـصا يا ـه هـ یا ـ مر ـ ـس كلا ـتـهـ ـسا بذ و يارب جـ اهنآ هیجوت ای اهنآ و ياهـصقن اهبیع و ناـمتک برغ و رد

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 15

قرف زا ) هک دـندید یم نیا رد ار ام تاجن هار اهنت هک یناسک تسا . هدوب ناگناگ را بـیـ ـکـ فا لا ـتـقـ نا يارب اهیزاس هنی ـ مز ـن یر مـهـمـتـ. دنرگناریو موجه نیا نلاوارقشیپ میوش ) یگنرف اپ كون ات رس

جیور رد تـ ـش ـشو ـه و کـ نا تاحلاطـصا بـیـگـ تاغل و هب مدرم یعیبط یلحم و ياـه هژاو تاحلاطـصا و رییغت تاحلاطـصا : رییغت 2 ـ ندرک دوباـن رد هتـشذگ مـیژر شــشوک درک . یم هدا ـ مآ ـی بر میهاـفم غـ شریذـپ يارب ار مزـلا یحور هـنیمز یعیبـط روـط هـب اـهنآ ،

دیاب هطبار نیمه رد یمومع ياه هناسر حطـس رد یجراخ يا هژاو هـ زا هدا ـتـفـ ـسا ـعـه و ما رد جـ جـئار یملاـسا یبرع و تاحلاطـصا . دوش عقاو لمءات دروم

بهذـم هیلع هزراـبم هب یبهذـم شـشوپ زا هدافتـسا اـب اـت دـندرک یم یعـس هناـگیب راـکفا ناـیوار زا ـی خر بـ ـب : هذ ـف مـ یر تـحـ 3 ـ دیاب راک نیا يارب درک و هزرابم نید اـب هنوگچ تسناد دـیا بـ : ) دوب هتفگ هک دـندرک یم ارجا ار سکراـم هیـصوت نیا ناـنآ دـنزادرپب .

ـتـنـد، ـشاد نید نـ هب يداقتعا چیه هک يدارفا ساسا ، نیا رب ( 13 (.) داد حیـضوت ار يدا گـ ـیـم مـ ها اب مـفـ ار اه هدوت نید نامیا و عبانم تا ـ یآ زا نا ـ یار یل گـ ـیـر مـ ـسا تـفـ ـتـنـد . خادر یم پـ دوخ رظن دروم ياه هشیدـنا اب نآ قیبطت یملاـسا و ینابم لیل ـیـر و تـحـ ـس بـه تـفـ

یبهذـم فیرحت عون نیا زا یئایوگ ياه هنومن تایاور ، تایآ و یخرب زا یطاقتلا یتسیـسکرام و ياـههورگ ياهریـسفت زین ینآرق و . تسا

زا ار اهنآ دنتشاد ، ـی گرز يو بـ هاگیاج مـعـنـ مدرم بلق رد هک ییاهتیصخش فیرحت قیرط زا دش یم یعس اهتیص : ـخـ ـش ـف یر تـحـ 4 ـ فیـصوت یلخاد و نادنمـشناد زا تمذـم . دـننک نیزگیاج ار یبرغ ياهو ـ گلا اهنآ ياجب دـننک و جراخ ندوب هوسا ) ) و وگلا ) ) تلاـح

ار نا ـ نآ دندرک یم ششوک یهاگ زین یخیرات ياهتیصخش هب تبـسن تشاد . رارق اتـسار نیا رد ـی جرا نادنمـشناد خـ زا دح زا رتشیب ـر عا ـ ـش ناو یـک ار بـه عـنـ ـظ ) فا حـ ) هرهچ لاثم دـننک . دومناو اهیقرـش اـی اـهیبرغ گـنهرف ور ـع پـیـ قاو رد کـل و ـ ـس يدا مـ يدار مـ ـ فا

(14 (.) دنک یم راکنا ار زیخاتسر هدعو ) هک دندرک یم میسرت یظفاح میرک ، نآرق لک ـظ فا ـت و حـ یو فرا و بـا مـعـنـ عـندومن دنتـسم روظنم هب یخیرات عیاقو نایب یتح یخیرات و ياه هدـیدپ لیلحت رد نا ، ـ گد ـنـ ـس ـ یو زا نـ ـی خر بـ ـخ : یرا ـف تـ یر تـحـ 5 ـ

(15 .) دندرک یم جیورت ار هناگیب راکفا هار ، نیا زا دندز و یم یتافیرحت هب تسد ناگناگیب ، زا ـتـه فر تءاشن گـ تاداقتعا ، همانـشیامن نویزیولت ، امنیـس ، قیرط زا دـندرک و یم هدافتـسا ءوس زین رنه زا یتادراو راکفا جـیورت يارب هناگیب راکفا نایوار رنه : 6 ـ

نیا رازاب یمرگ هب یعقاو نادـنمرنه ملاـس و يرنه تردـق نادـقف دـنتخادرپ . یم راـکفا نآ هعاـشا هب ناتـساد و ... دورـس ، رعـش ، زنط ،. دوزفا یم بذاک نادنمرنه

نا ـ بز يا ـهـ ــسلا کـ اههاگــشناد ، سرادـم و یــسرد بـتک نیودــت ناریا ، رد یجراـخ سرادــم داـجیا یــشزومآ : ياـه هماـنرب 7 ـ . تسا هدوب هناگیب راکفا لاقتنا يا ـهـ هار ـگـر ید زا ـی و ... جرا يا خـ ـه هـ نا ـخـ ترا سـفـ

یبرغ یتادراو راکفا عاونا

همه مسیلانویسا ، رد نـ در . اد کـ جاور پـیـ هسنارف ، بلاقنا زا سپ هک تسا یبتکم ییارگ ، یلم ای مسیلانویـسا نـ ـم : ـس ـ یلا ـ نو ـیـ ـسا نـ 1 ـ ییایفارغج رابکتسا یلم و رخافت یعون هب تیاهن رد دنریگ و رار مـی ـن قـ طو بآ كاخ و هب هقلاع عاعـشلا تحت نید ، یتح اهـشزرا ،

. دراد تریاغم سدقم عرش یعیبط و لقع اب ظاحل نیا هب هک دوش یم رجنم نیا هک تسا هتـشاد ناشخرد یندـمت ناتـساب ، راگزور رد ناریا نانآ ، داـقتعا هب اریز دنتـشاد ؛ هقـلاع تنطلـس هب یناریا ناـیارگ یلم

. دوب هدمآ دوجو هب دنمتردق ناهاش تموکح هیاس رد ندمت ملاسا اب نایارگ یلم هزرابم ياههار هلمج زا تسا ! هدمآ ناریا هب ناتسبرع زا ملاـسا اریز دندرک یم تفلاخم ملاـسا نا بـا ـ یار یل گـ مـ

هب لاثم هک دوخ ياهباتک رد هاگ نانآ دوب . یسرا نا فـ ـ بز زا ـی بر يا عـ هژاو هـ یطارفا فذح زین یبرع و خیرات طخ و رییغت رد شلات ،

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 16

هدرب راکب دوخ باتک رد هک ار میدق یسراف تاغل ات دندش یم صاخ همان تغل زا هدافتسا هب روبجم دندوب ، هتشون سیلس یسراپ نابز (16 !) دننک ینعم دنا

یناـبم رب هک دوش یم قـلاطا يرکفت زرط هب یحلاطـصا رظن زا تسا و یهاوـخیدازآ ینعم هب يوـغل رظن زا مسیلاربـیل مسیلار : ـبـ یل 2 ـ : دراد هیکت لیذ

. دوش ظفح ناکما دح رد دیاب درف عفانم دراد و تلاصا هعماج ربارب رد در فـ ـی : یار در گـ فـ فلا ـ یعامتجا یگدنز هنحـص زا دیاب بهذـم ، ای يروحم ادـخ دوش و یبایزرا ناسنا عفانم روحم رب دـیاب زیچ همه يروح : نا مـ ـ ـس ـ نا ب ـ

(. یتسرپ ناسنا : ) تفگ دیاب عقاو رد دوش و یم حرطم يروحم ادخ ربارب رد يروحم ناسنا تسادج .) تسایس زا نید . ) دوش جراخ هک هار ره زا دـناوت ، راد کـه بـ ره مـقـ هب سکره دـنک . تلاخد داصتقا رد دـیابن يرورـض رایـسب دراوم رد زج تلود رازاب : داصتقا ج ـ

... . دنک و عمج تورث دناوت یم دنکن ، دراو همطل نارگید يدازآ هب هک یمادام دناوتب ، هک شور ره اب دناوتب و ترابع هب دـنراذگب . مارتحا وا دـیاقع هب نارگید تسا مزـلا تسا و مرتحم دـشاب ، هتـشاد يداـقتعا ره یناـسنا ، هـر دازآ : دا ـتـقـ عا د ـ

. درادن حیجرت يرترب و رگید نیئآ هدیقع و چیه رب ینیئآ هدیقع و چیه تسا و یبسن هدیقع ) تلاصا ، ) رگید. دیآ یم تسد هب مدرم تیرثکا يءار زا ود ره نوناق تموکح و تیعورشم یسارکمد : ه ـ

دـنک و تسرد یبزح عمج کـنـد و دوـخ درگ رب ار یهورگ اـت تسا دازآ يرکفت زرط هدـیقع و ره هـر کـس بـا باز : ـ حا يدازآ و ـ (17 .) دبای تسد يروهمج تسایر ماقم ای سلجم و ياهیسرک هب تاباختنا ، رد تکرش قیرط زا دنزب و یبزح تاغیلبت هب تسد

نینچ عقاو رد اما دیآ !؟ یم شدب يدازآ زا یسک هچ دشاب ! هتـشاد یباذج قطنم مسیلاربیل یحطـس ، هیلوا و ها رد نـگـ ـت ـسا مـمـکـن يءار ـقـط جـنـیـن ـس يزا یـا ـنـد هـمـجـنـس بـ ـس ـ پا يدازآ عـمـل نـ مدرم بـه تیرثکا رگا یتسیلاربیل ، هاگدـید ساسا رب اریز تسین ،

. دراد جاور یبرغ ياهروشک رد هزورما هک یبلطم دوش ، لمع ـد یا بـ ـد ، ندادرد جـهـت ـر گا ـد و شا نا بـ ـ ـس ـ نا یناسفن ياهـشهاوخ تهج رد هک دراد دربراک اجنآ ات مسیلاربیل رد هدش حرط يا مـ ـهـ یدازآ ضـمـنـا

ياـه هسردـم زا ار ناملـسم نارتـخد اـهراب ، نوـنک تـا لا ، ناوـنع مـثـ هب درادـن . دوـجو رگید ییدازآ ، نینچ دـشاب ، یب ـ هذ دـئا مـ عـقـ. دنا هدرک جارخا يرسور زا هدافتسا مرج هب يوسنارف ،

یقرش ناگناگیب یتادراو راکفا

شرتسگ اب دنرب . یم رس ـگـر بـ ید اب یـکـ هعزانم رد مئاد روط هب نارگراک ناراد و هیامرس دوب دقتعم سکرام مسینینل : مسیسکرام ـ 1 ـ دنیازفا یم نارگراک قوقح زا دوخ يدزد رب زور هب زور ناراد هیامرـس دوش . یم داجیا يرگراک گرزب عماجم گرزب ، تاجناخراک

، سکرام رظن زا دنو . ـ ـش یم زوریپ ناراد هیامرـس رب نارگراک يزور ماجنارـس ، دـنوش . یم دـحتم رتش زور بـیـ زور بـه زین نارگراک و (18 .) دوب ینیب شیپ لباق زور نآ یتعنص ياهروشک ریاس سیلگنا و ناملآ ، رد رتشیب یبلاقنا نینچ عوقو

دادعت تسویپ . عوقو يزروا بـه ـ ـش هیـسور کـ رد نینل ) ) يربهر هب ناهج یتسینومک بلاقنا نیلوا سکرام ، ینیب شیپ فلاخ رب یلو اب نینل درک . یمن زواجت رفن رازه هس زا ینویلیم ، هد دـنچ روشک نآ رد دوب و مک رایـسب هیـسور بـلاقنا نارود هعماـج رد نارگراـک

ـیـه ـسور لا جـنـگ بـا رد حـ 1296 ش ) م / 1917 ) نا ـ مز نآ رد نا کـه ـ ملآ ـت یا نار و بـا حـمـ ـ گرا زا کـ یمک دادـعت یهدـنامزاس یبسانم تصرف ناملآ ، اب گنج لاس هس زا مدرم یگتسخ لیلد ـه کـه بـه نا ـ بل حل طـ يا صـ ـ هرا جاو شـعـ ـ ما ند بـر ـ ـش راو ـ ـس دو و بـا بـ

. درک هضبق ار يوروش تموکح دوب ، هدرک داجیا ار اب تسینومک بازحا دیاب هک دوب دـقتعم لاح رد عـیـن ـت و ـشاد ناوار ـیـد فـ کءا يا تـ ـه فر يا حـ ـیـهـ بلا ـقـ نا ـی هد ـ نا ـ مزا ـ ـس ـیـن بـر نلرب ینبم سکرام ینیب شیپ تح ـ ـص مد ـیـه عـ جو رد تـ وا ـنـد . هد رار ـش قـ ـشو تحت پـ ار هعماج راشقا مامت هتـسباو ، ياهنامزاس داجیا

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 17

نایامرفراک هک تسا نیا روبزم نارگرا بلا کـ ـقـ نا مد تل عـ عـ مـی گـفـت : ـسـه ، نار نا و فـ ـ ملآ نا ، ـتـ سل ـگـ نا رد یتسینومک بلاقنا ـد نا ـتـه خا ـد سـ سا ار فـ نا ـ نآ ـد و نا هداد نار ـ گرا هب کـ هوشر یعون دمآ و ... تفر و سیورـس ناگیار ، راهن ینامزاس ، هناخ ياطعا اب ـن یا ـر با بـنـ دننک . مهارف دوخ نارگراک يارب ار یتاناکما نینچ دـنا هتـسناوت ناهج فیع ـ ـض يا ـ هرو ـ ـش لوا کـ نا بـا چـپـ ـ یا ـ مر ـ فرا و کـ

نیا زا ار یتعنص ياهروشک ناراد ـه یا ـ مر سـ ناهج ، مورحم ياهروشک رد بوشآ هب ندز نماد اب هک تسا ـن یا هزرا هار طـبـیـعـی مـبـرد مسینومک هطلـس تحت ناهج درک و دـنهاوخ مایق زین یتعنـص ياهروشک نارگراک یناـمز ، نینچ رد میزاـس . مورحم دـمآرد عبنم

! دمآ دهاوخ يرگراک گرزب عماجم نورد زا ار بلاقنا سکراـم هک نیا لوا دو : ـه بـ جاو ـکـل مـ ـش ود مـ مو بـا ـ ـس نا يا جـهـ ـ هرو ـ ـش رد کـ ـیـن نل

، لکش يار حـل مـ بـ ـت . شاد ـی نـ جرا دو خـ ـ جو مو نا سـ يا جـهـ ـ هرو رد کـشـ ـعـی ما هک چـنـیـن مـجـ یلاح رد دوب ، هدرک ینیب شیپ زا ـخـی یرا يرور تـ ـ ـض هرود یط یـک نودـب موس ناهج عماوج دوش و ماجنا یخیرات شهج تسا نکمم اهروشک نیا رد تفگ نینل

. دنسرب یتسیلایسوس هعماج هب هرابکی یتعنص ) يراد هیامر نارود سـ ) ـس کرا ـد مـ یديارب وا دـندرک . یمن یهجوـت اهتـسینومک فرح هـب دنتــشاد و بهذـم هـب یناوارف هقـلاع موـس نا رد جـهـ نار ـ گرا نآ کـه کـ ـگـر ید

. مسینومک يوس هب نانآ بذج يارب بهذم ، ـیـسـت بـه نو بازحا کـمـ رهاظت تسخن ؛ درک : هئارا لح هار ود لکشم ، نیا اب دروخرب ندـیرفآ قـیرط زا دــنناوت یم روـبزم نارگراـک شروـش . هـب زاتــشی ناو پـ هدرو بـه عـنـ ـب خـ یر نارگراـک فـ زا یهورگ قـیوشت مود ؛

. دنوش همکاح تءایه طوقس رد عیرست ببس دوجوم ، تلاکشم هب ندز نماد ای تاباصتعا تلاکشم و

ناهج رد شاشتغا دا و ـل فـسـ ما ـن عـ یر مـهـمـتـ ـی ، بر يا غـ ـسـتـهـ یلا ـ یر ـپـ ما هزرا بـا يا مـبـ ـیـسـتـهـا بـجـ ـس ـ کرا مـ للاد ، ـتـ ـسا ـن یا بـا نارکفنـشور تیرثکا نرق ، مین دودح رد یتسینوم را کـ ـکـ فا هـمـیـن تروص ، ره رد دش . مامت اهیبرغ دوسب تیاهن رد هک دندش موس

. دوب هداد رارق يدج ریثءات تحت ناریا موس و ناهج رد ار ضرتعم ـنـعـتـی ـص نار ـ گرا ـیـد بـر کـ کءا وا تـ رظن هب دوب . هدـید سکرام هیرظن رد ار يرگید لاکـشا نیچ ، بلاقنا ربهر وئام مسیئوئاـم : 2 ـ

ندـیناروش اب وا نیاربانب یتعنـص . هن تسا يزرواـشک روشک کـی نیچ اریز تساـطخ ، ـلاماک نیچ لـثم يرو ـ ـش رد کـ ـا ) یرا ـ تلور (پـ1339 ش 1949م ـ ) لاس رد درک و يربهر ار نی بلا چـ ـقـ نا يا چـک ) نا کـ چـیـ ) يار یل گـ ـت مـ مو ـه حـکـ یل نا چـیـنـی عـ ـ نا ـقـ هد ( یلعف ناویات ) زمر هر فـ ـ یز ار بـه جـ ـت قو ـت مو حـکـ دو ، هدروآ بـ درگ نیچ فلتخم ياهاتـسور زا هک یناناقهد سءار رد دش قفوم (

. دریگ تسد هب ار تموکح دوخ دهد و يرارف یلیخ دوب و یبو دا خـ ـر پـیـشـنـهـ ها رد ظـ دنوش ! یکی يوروش نیچ و هک داد داهنشیپ هیسور هب شبلاقنا ، يزوریپ زا سپ یتدم وئا مـ

! درک در ار اه ینیچ داهنشیپ يوروش ، تقو ربهر نیلاتسا ، اما درک . بذج دوخ يوس هب يوروش همکاح تءایه رد ار اه هکنیا هب هجوت بـا ترو ، ـ ـص ـن یا رد میهد و نت تیرثکا ءارآ هب دـیاب راـچان میوش ، دـحتم نیچ اـب رگا هک دوب نیا نیلاتـسا للادتـسا

، بـیترت نیدـب دـنوش . یم مکاـح اـم رب دنـشاب ، هدرک یگنج هـکنیا نودـب ناـنآ تـسا ، يوروـش تـیعمج ربارب دـنچ نـیچ تـیعمج

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 18

. درک لمع ـسـم یلا ـ نو ـیـ سا ـیـر نـ ثءا دو تـحـت تـ خـ دو ، ير بـ ـ تلور مسیلانویسانرتنا پـ یعدم هک مسیسکرام رد هک نیچ كاخ زا ییاهشخب ـل قاد در کـه حـ دا کـ ـنـهـ ـش پـیـ دو ، هد بـ ـ ـش ـیـر گلد ـن یلا ـتـ ـسا ـط ـسو شدا تـ ـنـهـ ـش در پـیـ زا وئا کـه مـ

ـت شـد و حارا یل نـ هلءا خـیـ ـن مـسـ یا زا وئا مـ در . ـت کـ فلا مـخـ را هـم ، نیا بـ نیلاتسا ، دوش . هدنادرگزاب نیچ هب تساهـسور ، لاغـشا نیا دنک . لا مـی ـبـ ند ار هنابلط هطلس ياهتـسایس ییارگ ، هعماج رهاظ اب يوروش ینعی داد ؛ تسیلایرپما ) لایـسوس ) ـب قل يورو ـ ـش بـه

یناراداوه دوخ ، ییاتسور یناقهد و بلا ـقـ نا ـه یر دیکءات بـر نـظـ اب نیچ هک دش ببـس درک و دیدشت ار يوروش نیچ و تافلاتخا رما ،لیکـشت ار ـش یو ـتـه بـه خـ ـس ـ باو ـی باز ـ حا ـب کـنـد و ـس نار کـ ـ یا هل زاو جـمـ مو ـ ـس نا ضرتـعم جـهـ نارکفنـشور زا یتـیلقا ناـیم رد

(19 .) دهد

: ناریا رد یسایس تلایکشت بازحا و شیادیپ یعامتجا ياه هنیمز

هراشا

را ـهـ ظا ـتـی کل رد یـک مـمـ هور دص گـ هکنیا دراد ، تلع همه اهنیا دننک ، یم هدرک و دوجو راهظا رتش ـه بـیـ کل هور و بـ ـد گـ ـص نلاا ) زا اههورگ رثکا هک تسین روط نیا دشاب . فلاخم ملاـسا اب هورگ دص ینعی دـننک ، ادـیپ فلاتخا مه اب هورگ دـص ینعی دـننک ، دو ـ جو

دنتـسین تفتلم ای دنراکتنایخ و ناش یلیخ دننک و یم ار اهراک نیا هک تسا راک رد یت ـ ـسد خـیـر یـک دشاب ، هدش تسرد قافتا باب . دنرادن یسایس لئاسم هب هجوت و

فل باز مـخـتـ ـ حا فل و ياـههورگ مـخـتـ دـندمآ عـقوم نیا رد اـهنیا دوـشب . یگدـنزاس دوـش و هتفرگ هجیتـن هک تسا نیا تقو نـلاا هک تسا یلئاسم کی اهنیا دنداتسیا . ـل نـهـضـت با رد مـقـ ناشیرایسب در ، ـت کـ ـسرد ـی هور ـی یـک گـ ـس ـد و هـر کـ ندر ـت کـ ـسرد

اهزرم رد هک ییاهیراکغولـش زا دنناوتب ات دسرب رمث هب تضهن نیا هک ـد نراذ دنهاوخ نـگـ یم اهنآ دـنا ، هدرک باسح شیور اهیجراخ (20 . () دنریگب هجیتن دوش یم رگید ياهاج رد و

( 14/4/1358 هر ) ) ینیمخ ماما ) یبنج لماع ود تسا . هدو نار بـ ـ یا هعماج رد ناگناگیب هدرتسگ ذوفن یـسایس ، بازحا شیادـیپ رد رث ؤم یعاـمتجا هنیمز نیر ـتـ یل ـ ـصا

شیادیپ رد ناگناگیب ، ذوفن لیهست نمـض ـد کـه ندو ير بـ ـگـ ید يا هنیمز هـ زا یـسایس ) داوس فعـض ) و ناهاش ) متـس ) ینعی رگید ، . میزادرپ یم هدش دای لماع ـی سـه سرر بـه بـ سرد ، ـن یا رد ـد . نا هدو نار مـؤ ثـر بـ ـ یا یسایس تلایکشت بازحا و

ناگناگیب هدرتسگ ذوفن

رد ـعـی ـس فل ، ـل مـخـتـ یلاد ناگناگیب بـه دـندوب . هدرک بسک ناریا هعماـج رد يا هدرتسگ ذوفن ناـگناگیب هتـشذگ ، لاـس ـد ـص رد : زا تسا ترابع لیلاد ـن یا زا بـخـشـی ـتـنـد . شاد نار ـ یا ـعـه ما رد جـ بز ـج تـحـ یور تـ

یم دیدپ ار هدمع تی ـ صا ود خـ ـر ما نیا دنراد . يا هریجنز یبتارم و هلسلس تلاح لومعم ، روط هب بازحا بازحا : ینامزاس لکش 1 ـ زا ـد ، ند ـ یر ار مـی خـ بز يا یـک حـ ـ ـس ؤر ـس یـا یئر نا ـگـ نا رگا بـیـگـ هک نیا تسخن دوـب . ناـگناگیب هجوـت دروـم ود ره هک دروآ

تحت هک یحول هداس دارفا رای چـه بـسـ نا ، ـن مـیـ یا رد ـد . ندروآ رد مـی دو ـت خـ مد رد خـ ار بز ـتـی کـل حـ حار بـه نا ، ـ نآ ـق یر طـیم هیهت نانمـشد يارب عقاو رد بزح و يارب ار ناگناگیب زاین دروم تاعلاطا هناقداص بازحا ، ياـس ؤر هدـنبیرف ياـهراع ـ ـش ـیـر ثءا تـ

. دندرکورف رید یسایس ، ياهنارحب لباقم رد بز دو کـه حـ ـه مـی شـ صلا ـر خـ ما ـن یا رد بز ندو شـکـل حـ ـی بـ نا ـ مزا ـیـت سـ صا ـیـن خـ مود

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 19

رد ار دوخ یلـصا ياه هتـسه مک تسد ای هند و بـ هر ، رو و غـیـ ـ ـش زا کـ جراخ رد تیلاعف یفخم ، یگدـنز قیرط زا بزح دـشاپ . یم رد ددـعتم ياـهنارحب عوقو هب هجوت اـب دـنک . یم ظـفح دـتفا یمن قاـفتا مک موـس نا يا جـهـ ـ هرو ـ ـش رد کـ هک یـسایس نارحب نارود

عفانم ياتسار رد تموکح ، لامع يزا ـسـتـه سـ باو نا بـر ـگـ نا فر بـیـگـ تـکـیـه صـ مو ، ـ ـس نا يا جـهـ ـ هرو ـ ـش ـت کـ ـسا ـیـ ـس صـحـنـه ، یماظن ياتدوک یجراخ ، زواجت ـق یر زا طـ ـت ـسا نآ مـمـکـن ره موس ناهج ياهتموکح هک ارچ تسین ؛ هنلاقاع يراک ناگناگیب ، یم یعـس ناگناگیب هک تسا نیا دنـشاب . ناگناگیب هطلـس فلاخم هک دنیآ راک رـس يدار بـر ـ فا دنوش و نوگنرـس یمدرم و ... بلاقنا

. دننک نیمءات ار دوخ هنارگتراغ هطلس هدنیآ یلخاد ، بازحا نارس دیرخ قیرط زا دننک سیئر ولمساق ـ ) ( ـ نیقفانم نامزاس سیئر يوجر ـ ) ( ـ یلم ههبج نارـس زا ردص ـ ) ینب ) نوچ يدارفا زا ناوت ـه مـی نو ناو نـمـ بـه عـنـ

ـتـنـد و ـشاد ندو ـی بـ بلا ـقـ نا ـیـه عاد بلا ، ـقـ نا ـه یلوا يا ـ هلا ـ ـس رد دار ـ فا نیا یماـمت درک . داـی ناتـسدرک تارکمد بزح هدـش هتـشک ، دـندوب هدرک مادختـسا ییاهزور نینچ يارب ار اهنآ هک یناگناگیب يارب يرودزم زج يا هفیظو دـنداد ناشن لـم ـحـنـه عـ ـص رد بـعـد

. دنرادنیم کمک ناگناگ ود جـهـت بـه بـیـ زا هدـنبیرف رهاظ نیا دـندوب و رادروخرب يا هدـنبیرف رهاظ زا یـسایس بازحا هدـنبیرف : رهاـظ 2 ـ

.( بازحا ندوب یسارکمد همزلا ) و بازحا ) یگزات : ) زا دندوب ترابع تهج ود نیا درک .يرا يار بـسـیـ باز بـ ـ حا بـحـث ـگـر ، ید نخـس هب تسین . هقباس رپ یلیخ ناریا ، رد بازحا شیادیپ هچخیرات بازحا : ـی گزا تـ فلا ـ

، يا هزات رما ره رد هک اجنآ زا تسا و هتـشاد یگزات تلاـح ـعـه ـ ـسو لا تـ رد حـ ـگـر ید يا ـ هرو ـ ـش زا کـ یل مـثـل خـیـ نا ـ ـیـ نار ـ یا زا يرا نار بـسـیـ ندو سـ نئاخ بـ هب هجوت اب هک تسا یهیدب دننک . هبرجت ار یبزح تیلاعف دندرک یم سوه يرا ـیـ ـس بـ تسا ، هتفهن یتذل

. دش یم ناگناگیب هب يا هدنزرا تامدخ هئارا ببس اه ) هبرجت ) نیا ینار ، ـ یا باز ـ حا زا هدو و هـسـت مو بـ ـ مذ هراو مـ رو مـسـتـقـل هـمـ یل یـک کـشـ ـ خاد رو ـ ما رد را ـکـ شآ تلا ـ خد باز : ـ حا ندو ـی بـ سار ـکـ مد ـه مزلا ب ـ

یم دش و یم ببـس یتلاکـشم نینچ دوش . یم هدش و یقلت یـسوساج لقتـسم ، رو ـ ـش ـه یـک کـ نا ـ مر تا مـحـ ـ علا ـ طا يروآ جـمـع . . دنشاب دوخ دیلپ دصاقم هب لین رتتحار هنادنموربآ و ياههار نتفای لابند هب ناگناگیب هک دوش

ـی ـسار ـکـ مد مزاوـل زا ار ـهـا نآ يدازآ عـمـل داد و شر تـعـ ـتـ ـس باز و گـ ـ حا دو ـ جو دو ، ـی خـ تا ـغـ یل يا تـبـ ـهـ قو رد بـ ماد ـیـهـا مـ بر غــه یا ـ ـس رد ـیـهـا بر ار کـه غـ چـ ـنـد . هد رار مـی لا قـ ـفـ غا ضر رد مـعـ ار ناهج یمومع راکفا دوخ ، راک نیا اب اـهنآ دـننک . یم داد ـ مل قـ

. دنهد یم شرتسگ موس ناهج رد ار دوخ نکفا هقرفت یسوساج و لماوع تا پـر حـجـم ، ـغـ یل ـن تـبـ یا ، بز ـا حـ هد ـهـا یـا صـ هد دو ـ جو ـد ، شا ـل بـ ـل تـحـم با رو قـ ـ ـش يار کـ بز بـ ـه حـ ـس ود یـا داد ـر تـعـ گا رو : ـ ـش ـی کـ ـسا ـیـ ـس جل فـ 3 ـ رد ـد نا هدر یعـس کـ رما ، نیا رب یهاگآ اب ناگناگیب دـماجنا . یم روشک یـسایس جـلف هب تسین و لمـحت ـل با يرو قـ ـ ـش يار هـیـچ کـ بـ

هیقب دوشن و دا ـجـ یا هد بز عـمـ ـه حـ ـس رثکادـح اـی ود کـی ، زا شیب یعیبـط ، روط هب هک دـننک داـجیا یمتـسیس دوخ يا ـ هرو ـ ـش کـرب هیـضق موس ، ناهج ياهروشک رد اما دـنوش . هدـیعلب گرز بـ بازحا ) ) نایهام طسوت کچوک ياـهیهام دـننامه کـچوک ، بازحا

دادـعت دوش یماـت دـننک یم یعـس دـشابن ، ناـگناگیب رکون روـشک نآ ـت مو ـی کـه حـکـ نا ـ مز هژیوـب اـهروشک ، نیا رد تسا . سکع . دننک جلف ار روشک یسایس متسیس بیترت ، نیا هب دنهد و شرتسگ ار بازحا

ياهروشک يارب هراومه يوروش ) اکیرمآ و اهدـعب هیـسور و ناتـسلگنا و ) برغ قرـش و تردـق ربا ود تباقر اهتردـق : ربا تبا ـ قر 4 ـ ار فیرح دننک و اپ تسد و يرت هرتسگ ذوفن نادیم ام ، روش رد کـ دنتساوخ یم ود نآ زا کی ره تسا . هدوب راب تبیصم موس ناهج

یعقاو راشف نایم ، نیا رد دننک و تسرد بیقر تبسن هب يرتشیب بازحا دنا هدرک یم یعـس مادک ره هک دوب نیا دننک . ردب هنحـص زا . دندیشک یم ار هتسباو بازحا نارس تنایخ روج دیاب هک ییاهتلم دمآ ؛ یم دراو ناریا نوچ یفعضتسم يا ـهـ تل شود مـ بـر

یهاشمتس ماظن

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 20

ـی ها ـ ـش ـتـمـ ـس ما دو نـظـ ـ جو دو ، هدرک بـ داجیا ار ناریا رد یـسایس بازحا ياـمن وشن و يارب بساـنم طیارـش هک ییاـه هنیمز زا یکی دـندرب و یم باسح نارهت رد گرزب ياهروشک ياه هناخترا ـفـ ـس زا هتـشذگ ، هد ـ ـس رد نار ـ یا نا ـ ها ـ ـش ـف ، ـسءا لا تـ بـا کـمـ دو . بـهل ـ خاد اب مـ اه هناخترافس نیا دوب . هدرک داجیا اه هناخترافـس نیا يارب ییانثتـسا تصرف کی ـر ، ما ـن یا دندش . یم اریذپ ار اهنآ فرح

مادعا لماش هاگ اهتازاجم ، نیا دندش . یتموکح ياهتازاجم زا یتکلمم ياهتیـصخش زا يا هدـع تاجن ببـس روشک ، ییا ـ ـض رو قـ ـ ما د . دش یم زین دارفا

ـه نا يا بـیـگـ ـه هـ نا ـخـ ترا نویدم سـفـ مادعا ، زا ار دوخ ناج تاجن رو ، يا کـشـ ـتـهـ ـخـصـی ـش زا يا هد ـتـی عـ قو ـت کـه ـسا ـهـی ید بـیم ریقحت ار یناریا گنهرف دارفا ، هنوگ نیا زا يرا ـیـ ـس بـ ـد . ندر یم کـ تمدـخ ناگناگیب عفاـنم هب یقوش روش و هچ اـب دنتـسناد ، مـی

ـد و نداد یم هولج دیفم تشاد دوجو قرش ای برغ رد هک ار هچ ره نانیا ، . دنداد یم هولج ـر تر ار بـ ـی قر ای شـ یبرغ گنهرف دندرک و راکفا دندرک یم یعس دن ، ـتـ شاد مدر نا مـ رد مـیـ هک يذوفن هب هجوت اب دارفا نیا دنتـسناد . یم تسپ دوب ، نامروشک رد ار کـه هـر چـه

هک دوب نینچ دش . یم تاغیلبت هنوگ نیا تیقفوم ببس زین مدرم یـسایس داوس فعـض هنافسـءاتم دننک و غیلبت هعماج رد ار دوخ تسپ هب لیدبت اهراعش ـ عون ناگناگیب و ياهکمک هب هتسب جیردت ـ هب دش و یم لیکشت ناگدز ـ قر نا یـا شـ ـ گدز ـ بر زا غـ یکچوک تاعامتجا

. تشگ یم بزح : تفریذپ یم تروص ریز لیلاد هب یسایس تلایکش باز و تـ ـ حا ـش یاد زا پـیـ ـیـنـه سـ مز لل زا عـ ناو یـکـی نا بـه عـنـ ـ ها سـتـم شـ

تکلمم لوا صخـش با ـتـخـ نا رایعم اهتلیـضف اوقت و شناد و ملع و هکنآ تلع هب یتن ـ طل ـ ـس يا ـمـهـ یژر رد ـنـت : طل ـ ـس ـت ـی ها مـ 1 ـ یعیبط تسا ، تنطلـس كلام هلـسلس ، لوا هـر ها ـ ـش درو رد مـ يردـلق روز و زا هدافتـسا ای یلبق ، هاش هب يداژن باستنا طقف تسین و

. دننادن يردلق روز و زج يزیچ تسایس ، تموکح و زا دنریگ ، یم رارق تموکح سءار رد هک يدارفا تسا رد ناتسلگنا و ای هیسور هب هتشذگ ، لاس رد صـد نار ـ یا نا ـ ها ـ شدا زا پـ يرا ـه بـسـیـ نا ـفـ سءا مـتـ نا : ـگـ نا ـی بـه بـیـگـ گدر ـر سـپـ ـس 2 ـ رـس دنـشابن . رادوخرب ملاـسا ياملع مدرم و نیب رد یت ـ ـی بو زا مـحـبـ دو تـا هد بـ ـ ـش ببـس رما نیا دنا . هدوب هتـسباو اکیرمآ هب رخاوا نیا

ناربج يارب هک دوب هدروآ دوجو هب ناریا ریخا ناهاشداپ رد ار یتراقح هدقع نآ ، زا یـشان تیبوبحم مدـع اه و ـیـ جرا هب خـ یگدرپس . دندز یم تسد مدرم هب تبسن باسح یب ملظ تراغ و لتق و هب نآ ،

، یجراـخ ياـهروشک هـب جرخرپ ددـعتم و ياهرفـس دوـخ ، یتاقیرـشت یتـلامجت و یگدـنز لـیلد هـب ناـهاش ناوارف : تـلا ـ تـجـم 3 ـ يارب اـهنآ دنتـشاد . ـی ناوار جرا فـ مـخـ ـی و ... ـص ـخـ ـش تور لا و ثـ يروآ مـ عمج هب هقـلاع جرخرپ ، هداـعلا قوـف ياهنـشج يرازگرب

. دندش یم بکترم ار یناوارف ياهمتس اهتایلام ، نیا ذخا هار رد دنتسب و یم ینیگنس ياهتایلام مدرم رب جراخم ، نیا نیمءات دوخ هتسیاش ها ـگـ یا جـ زا مـنـکـر ) یهن فورعم و هب رما ) تیمها رپ بجاو و ساسح ، رصنع رکنم : زا یهن فورعم و هب رما فعض 4 ـ

زا ار مدرم نآ ، لاثما و دوخ ) نید هب یـسوم دوخ ، نید هب ـی ـس عـیـ ) یفارحنا ياهرکفت دوب . هداد تسد زا ناریا رـصاعم هعماـج رد ار اـسب هچ تفرگ ، یم تروـص رکنم زا یهن فورعم و هب رما هک مه یکدـنا دراوـم رد تـشاد . یم زاـب رکنم زا یهن فورعم و هـب رما

. تشاذگ یم یفنم ریثءات تبثم ، ریثءات ياج هب هجیتن رد دش و یمن تیاعر گرزب ، هضیرف نیا يارجا طیارش دا ـ ـس فـ يراو ، ـخـ بار ـ ـش مـثـل ) تار ما مـنـکـ ـجـ نا و هزور و )... زا ، مـثـل نـمـ ) فور كر مـعـ دو تـا تـ هد بـ ـ ـش ـبـب ـس قو ، هلءا فـ ـ ـس مـ

ادخ و نانمشد هب هتـسباو لفاحم دو ، ـ ـش تول ـد خـ جا ـ ـس ـنـگـر مـ ـس اد کـنـد ، ـهـی پـیـ جو ـل تـ با عو قـ ـیـ ـش ـعـه ما رد جـ ـی و )... قلا ـ خاهدش هدولآ تسا متـس ملظ و هک دوخ صاخ داسف هب زین تموکح و ... دوش ، هتـشغآ مارح هب تلاماعم ددرگ ، تیوقت جیردت هب نید ،

. ددرگ لبق ، زا رتراوتسا رتهب ، ریبعت هب و قوقح هب تبـسن نانآ لهج ناریا و هتـشذگ لاـس ـد ـص ـعـه ما مدر جـ ـه مـ جو ـل تـ با ـت قـ یر ـثـ کا يداو ـ ـس بـی مدر : يداو مـ ـ ـس بـی 5 ـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 21

لام و نا و ـنـد و بـا جـ هد ما ـجـ نا ار یلا ـمـ عا ـه نو هـر گـ دو ، در خـ ـ کل ـب عـمـ قاو زا عـ سرت نودـب ناهاشداپ ات دوب هدـش ببـس دوخ ،. دننک يزاب نامروشک ، فعضتسم مدرم سومان

یسایس داوس فعض

هن ار فع ـن ضـ یا را ـ ثآ ـت . سا هدوب امروشک ریگنماد ریخا هدس رد هک تسا هدوب یتلاکشم نیرتمهم زا یکی یسای داو سـ ـ ـس ضـعـف ياضعا زا يرایـسب یتح هک دوب يرو ـت طـ ـعـی ـضو ـد . ید ـد ـش یم نامروشک هدرکلیـصحت راـشقا رد یتح هک داوس یب مدرم رد اـهنت

بز یـا ما حـ ـه نـ بذا ـل جـ یلد فـقـط بـه دراد و ... يرر ـ ـض چـه دراد ، يا هد ـ یا چـه فـ ـت ، ـس بزح چـیـ دنتـسناد یمن یــسایس ، بازحا (21 .) دندوب هتفریذپ ار بزح تیوضع ماقم ، تسپ و کی هب ندیسر يارب دی ـ ما

ـتـه شاد دو ـ جو ـتـه شذ لا گـ دص سـ رد هک تسین يا هلءاسم ناهاش متس ـی و حـتـی سا ـیـ ـس داو ـ ـس ـعـف ـض دو کـه ـ ـش لا ـؤ ـس ـد یا شـدندرک و یم متـس مدرم هب ناهاش هک دوب لاس اهدص مینادب . ناریا رد یـسایس بازحا شیادیپ زاس هنیمز لماوع زا ار ود نیا ات دشا بـ

(22 (؟ دندشن ادیپ یسایس بازحا شیپ ، لاس دصیس ارچ سپ درب ، یم جنر یسایس داوس فعض زا ناریا هعماج ـی سا ـیـ ـس باز ـ حا ـش یاد لل پـیـ زا عـ یـشخب ود ره ناهاش ) متـس ) و یـسایس ) داوس فعـض . ) تسا هداس رایـسب لا ، ؤس نیا باوج ـ بزح ریغ ای بزح یسایس ـ هدیدپ نآ دوشن ، عقاو یسایس هدیدپ کی شیادیپ يار مزلا بـ لل ـی عـ ما ـی کـه تـمـ نا ـ مز ـتـنـد و تـا ـس هـ

هـمـچـنـیـن دو . لا پـیـش نـبـ دص سـ رد نا ـ نآ ذو هزاد نـفـ ـ نا نا بـه ـگـ نا ذو بـیـگـ نـفـ لا پـیـش ، ـ ـس ـد ـص ـیـ ـس ـد . ـش ـد هاو دا نـخـ ـجـ یاـر گا ـت کـه ـسا ـهـی ید بـ دو . هدر بـ خو نـکـ ـ ـسر نار ـ یا ـعـه ما رد جـ لا پـیـش ـ ـس ـد ــص هزاد ـ نا قر بـه ـ ــش بر و زا غـ ـی تادراو را ـکـ فا

بازحا دـندش ، یم عـمج لـبق لاـس ـد ــص ـیـ ــس رد ـد ، ند ـ ــش ـع قاو درو بـحـث سرد قـبـل مـ سرد و ـن یا رد ـل کـه ماو ـن عـ یا هـمـه . دنتفای یم امن وشن و زین یسایس

ار ـن ید نا ـمـنـ شد بل دو قـ ـل خـ سل ـیـد بـا مـسـ هاو ـر شـمـا بـخـ گا دو : ـر مـی شـ کذ یلا مـثـ قو ، هلءا فـ ـتـر مـسـ ـش ـیـح بـیـ ـضو يار تـ بــتـه ـشاد ملاس هلولگ یفاک دادعت هب دیاب هک نیا تسخن دینک . هجوت هتکن دـنچ هب دـیاب دـیناسرب ، لتق ار بـه ـهـا نآ ـد و یر ـه بـگـیـ نا ـ ـش نـ. دور ـه نا ـن نـشـ ید نا ـمـنـ شد بل فر قـ بـه طـ ـل ، سل ـن کـه مـسـ یا مو سـ ـد . شا ملا بـ ـد سـ یا ـل شـمـا بـ ـسل ـ ـس ـن کـه مـ یا مود ـیـد . ـشا بـ

تلع جنپ نیا زا کی ره لاح درا . ار بـفـشـ ـه شا ـگـشـت شـمـا مـ نا ـن کـه یا پـنـجـم ـد . شا دازآ بـ ـل سل ـن مـسـ ما ـ ـض ـن کـه یا مرا چـهـ . میسرن دوخ فده هب هک تسا یعیبط دنریگ ، رارق یهجوت یب دروم

ناونع مدر بـه ـی مـ سا داو سـیـ فعض سـ تسا . مزلا طیارش همه ندش مهارف هدیدپ ، کی ققحت يارب هک ـد هد نا مـی لاا نـشـ لا بـ مـثـ. دهد یم لیکشت ار بزح هدیدپ ققحت طیارش زا یکی اهنت ناریا ، رد بازحا شیادیپ یبنج ياه هنیمز زا یکی

دنترابع اههار نیا زا یخرب هک درک یم کمک ناریا هعماج رد یـسایس بازحا شیادیپ هب یفلتخم ياههار زا یـسایس داو ـ ـس ضـعـف : زا

دننادب دنتساوخ یم مدرم دوب . هدرک داجیا مدرم رد یسایس یگنشت یعون ناریا ، هعماج رد یسایس داوس فعض یـسایس : یگنـشت 1 ـ یـسایس یگنـش ـن تـ یا درذ . نا چـه مـی گـ ـ ـش ـ فار ـ طا يا ـیـ ند رد دننادب کـه دنتـساوخ یم اهنآ دوش . یم ارجا هنوگچ تسیچ و تسایس

غیلبت دننک و سیسءات ار یسایس بازحا هلءاسم ، نیا زا هدافتسا ءوس اب هک دوب هدرک دا ـجـ یا بل ـت طـ ـصر دارفا فـ يارب ار یبان تصرف . دنیامن عفر ار مدرم یسایس یگنشت دنناوت یم هک دننک

زا دـنک ، عمج دو رود خـ ار بـه يرفن دـنچ دوب هتـسناوت هک سک ره دـش یم ببـس مدرم یـسایس داوس فعـض یبیرفماوع : ناکما 2 ـ ، جیردت هب دـهد و شرتسگ ار دوخ فارطا عمج یلاخ ، وت یلو بیرفلد ابیز ، ياهراعـش حرط هنابیرفماوع و ياهینارنخـس ماجنا قیرط

. دهن ناینب ار یبزح ساسا

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 22

زا تیامح یلاخ وت ياهراعـش حرط اـب زین هناـگیب ياهتردـق دروآ . یم مهارف زین هناـگیب ياهتردـق يارب ار يا هدرتسگ لاـجم رما ـن یاياهتسایس بذج ار اهنآ دنداد و یم بیرف ار يا هدع ناریا و ... مدرم زا تیامح اهناسنا ، يدازآ رـشب و قوقح زا تیامح نارگراک ،

، جیردت هب دـنتفای و یم ار رگیدـمه هناگیب ، تردـق نامه کمک هب ناگدروخ ، بیرف نیا تشذـگ یم هک یتدـم دـندرک . یم دوخ تردق سوساج رکو و نـ ـع ، قاو رد یلو درک یم حرطم ار ییابیز ياهراعـش رهاظ رد اسب هچ هک یبزح دنداهن . نا مـی ار بـنـیـ ـی بز حـ

. درک یم کمک ناریا رد یجراخ تردق نآ دیلپ فادها ققحت هب دوب و یجراخ

مهم عیاقو رد یسایس تلایکشت بازحا و شقن

هراشا

ناریا خیرات هتشاذگ نیا ار شمسا هدرک و تسرد ار بزح کی یناطیش ، هشقن کی اب دشاب ، مه اب ناریا دنراذگن هکنیا يارب گرزب ، ياهتردق )

. بزح نیا اب بزح ، نآ تسا و نمشد بزح نآ اب بزح ، نیا تسا . هتشاذگ نآ ار شمسا هدرک و تسرد ار يرگید بزح و دیاب هک ـعـه ما رد بـطـن جـ هک تسا نیمه اهام ، کلامم نزاخم زا يوروش اکیرمآ و هدافتسا ام و زا برغ هدافتسا ياههار زا یکی ...

و دننک ... . یم تسرد فلاتخا فلتخم قرط زا هع ، ـ ما نامه بـطـن جـ رد دنکب ، ییاهتفرـشیپ دشاب و هتـشاد یباسح کی شدوخ يارب . دورب شدوخ یقرت يوسب هعماج هک دنراذگ یمن دننک ، یم تسرد هعماج نطب رد هک یتافلاتخا نیمه هطساوب

ات تسین مه یـسک دننک و یم تراغ دنراد هچ ره دـنرب و یم ار ناشزاگ دـنرب ، یم ار ناشتفن اهنآ مه و رـس يو ـنـد تـ نز ـنـهـا مـی یا(23 . () تسا فلتخم تتشتم و راکفا تسین ، دحاو رکف کی هکنیا يارب دنزب ، یفرح

. ( 9/8/1357 ینیمخ ، ماما ) ـفـا یا ار يزا ـ ـس ـه قر ـن و تـفـ یر ـ فآ فلاتخا شقن هراومه دوخ ، هلاس دص یبیرقت خیرات لوط رد ناریا یـسایس تلای ـکـ ـش باز و تـ ـ حا

زاد ـ نا فـلا ـتـ خا ـل هـمـیـن نـقـش یلد دراو بـه زا مـ يرا ـیـ ــس رد بـ اـم ، روـشک ناملــسم مدرم تاـمحز شـلات و تار ثـمـ ـد . نا هدر کـ. دنا هدوب تسد نیا زا دادرخ 1342 ، هدزناپ مایق تفن و تعنص ندش یلم تضهن تیطورشم ، تضهن تسا . هدش لام ـ یا پـ باز ، ـ حارثا رب هک دنوش بلاقنا ياهنامرآ ققحت عنام يزادنا فلاتخا اب ات دندرک یعس نوگانوگ بازحا زین یملاـسا بلاقنا يزوری زا پـ پـس

داجیا اب ات دـندرک یعـس نوگانوگ ، بازحا زین سدـقم عافد هلاس ـت ـش نارود هـ رد دـندشن . قفوم دوخ شقن يارجا رد یهلا فاطلا اب مه زاب هک دنوش زواجتم نمـشد ربارب رد ام روشک تسکـش ببـس یملاـسا ، تموکح هیلع هناحلـسم گنج زاغآ اب یتح فلاتخا و

. دندنام ماکان اه هئطوت نیا رد یهلا تادیئءات ـت ـض نارود نـهـ رد نار ، ـ یا خـیرات رد یمومع يدـیلک و یلـصا ، شقن کی ناونع هب بازحا ، نیرفآ فلات ـ خا سرد نـقـش ـن یا رد

. دوش یم هئارا یملاسا بلاقنا دادرخ و هدزناپ مایق تفن ، تعنص ندش یل نـهـضـت مـ ـه ، طور مـشـ

هطورشم تضهنرد بازحا شقن

یسایس تلایک باز و تـشـ ـ حا نیا هک يدارفا دنتشادن . یجراخ دوجو تیطورشم تضهن زا شیپ ات یـسا ـیـ ـس تلا ـکـیـ ـش باز و تـ ـ حازا سپ ناـنیا دـندرک . یم يرا ـیـت هـمـکـ نا ـ حور مدر و اـب مـ تضهن نارود رد دـندرک ، داـجیا تیطورـشم تـضهن يزوریپ زا سپ ار

تارکمد و بزح لـثم ـی باز ـ حا زا ـطـه بار ـن یا رد ـد . ندر مدر کـ نا مـ رد مـیـ يزاد ـ نا فـلاتخا هب عورـش تیطورـشم ، تضهن يزوریپ . درب مان ناوت یم نویلادتعا بزح یبهذم ریغ حانج

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 23

هلودلا نیع ) تفر و راد هبوچ يلااب هب يرون ) هللا شـیـخ فـضـل ) يا مـثـل ـسـتـه جر ـی بـ نا ـ حور دو کـه تا بـ ـ فلا ـتـ خا ـن یا رد نـتـیـجـه هک دوب هتشذگن تضهن زاغآ زا یلاس دنچ زونه دیـسر و يریزو تسخن هب هرابود تیطورـشم دهع رد دادبتـسا ، نارود ریزو تسخن (

ار مر کـه چـ ـن جـ یا تـنـهـا بـه ار ، سلجم ینعی هطورـشم ، تـضهن درواتـسد نیرتـگرزب هطورـشم ، دـهع ریزو تـسخن کـلملا لاـمک . درک لیطعت لحنم و تسا ، هتفریذپن هیسور ، فلاخم یجراخ راشتسم کی جارخا دروم رد ار هیسور موتامیتلا

افیا یبوخب ار دوخ زادنا فلاتخا شقن زین لگنج ، تضهن مـثـل ـیـت ، طور ـ ـش زا مـ يا پـس ـتـهـ ـض درو نـهـ رد مـ ـی ـسا ـیـ ـس باز ـ حارد مـنـطـقـه نا ـگـ نا ـه بـیـگـ طل ـ ـس ـه یل لا عـ ـمـ ـش يا ـ هل رد جـنـگـ يزرا کـه ـی مـبـ نا ـ حور یلگنج ، ناخ کـچوک ازریم ماـیق دـندرک .

(24 .) دش تسکش راچد یتسینومک ،) مارماب ) تلادع بزح یتسینومک ياتدوک لیلد هب دیگن ، جـ

تفن تعنص ندش یلم تضهن رد بازحا شقن

بـسک زا سپ نکل ـیـد ، ـسر رمث هب فلتخم بازحا يراـکمه اـب دـش زاـغآ یناـشاک هللا ۀـیآ طـسوت هک تف ند نـ ـ ـش یل ـت مـ ـض نـهـهک تسیناریا ناپ بزح دش ، یم طوبرم بازحا دوخ نورد هب تافلاتخا زا یشخب دش . عورـش بازحا يزادنا فلاتخا یبسن ، يزوریپ هک ناـشکتمحز بزح دوب . هدـش میـسقت قدـصم رادـفر ها و طـ ـ ـش راد ـ فر هور طـ ود گـ دو بـه خـ دوـب ، یلم ههبج وـضع بازحا زا یکی

درک و تفلاخم قد ـ ـص اب مـ یئاـقب رفظم يربهر هب دوب ، یلم ههبج هدـنهد لیکـشت بازحا زا رگید یکی تسیناریا ناـپ بز دـننامه حـرگید راب دـندوب ، هتـسویپ بزح نیا هب هدرک و اد باعـشنا پـیـ هدوت بزح زا لابق هک شناراداوه یکلم و لیلخ ات دـش ببـس رما نیمه

(25 .) دوب قدصم هاوخ اوه هک دننک داجیا موس ) يورین ) مان هب ار ینامزاس دننک و ادیپ باعشنا ـی مر ـت بـ ـسا ـیـ ـس ـحـنـه ـص زا یبهذـم هـا ندومن رود يارب نایارگ یلم زا یخرب شلات هب بازحا يزادـنا فلاتخا زا يرگید شخب ـنـعـت نـفـت ــص ند ـ ــش یل ـت مـ ــض ـت نـهـ ــس ـکـ ــش ـل مـهـم ماو زا عـ دو کـه یـکـی يا بـ هزاد ـ نا ـر تـا ما ـن یا ـمـیـت ها ـت . ــش گـ

ناگدرورپ تسد رگید هارمه هب دندش ، یم بوسحم یلم ههبج ناربهر زا هک رایتخب روپ ـ ها ـ ـش يدار مـثـل ـ فا ـت . ـسا هد ـ ـش ـتـه ـس ـ نادـی نا ـ حور صو ـ ـص بـه خـ تیناحور ، هعماج تیذا رازآ و ارتفا و تناها ، تهج رد ار كانتـشهد يا هقباـسم یقرـش ، یبرغ و بتاـکم

(26 .) دندوب هدرک رازگرب میقتسم و ... هلمح تاعوبطم ، ویدار ، فلتخم ؛ ياههار زا یناشاک ۀیآ ... موحرم زرابم هیلع ینکارپ هعیاش هب دندوب ، هدش لکشتم هدز ـ بر هد یـا غـ ـ نا ـت نـشـ ـسد باز ـ حا زا يد رد جـبـهـه مـتـحـ ـس کـه یل ـگـ نا نا ـ ـسو ـ ـسا جـهناخ دندیمان . و ... ناملسما ! نـ ـس ،! یل ـگـ نا سو ـ ـسا ار جـ گرز زرا بـ ـن مـبـ یا دندرک و مادقا یناشاک هللا تیآ اه ، یبهذم زرابم ربهر

. دنتخاس ینادنز ار رگید يدادعت هدناسر و تداه ار بـه شـ وا زرا رادا و مـبـ ـ فو نارا زا یـ یـکـی ـد ، ندر نارابگنس کـ ار ناشیا مدرم نایم رد ار دوخریثءا كدنا تـ كدنا دش ، یم هدز نماد هدـش و دـیئءات یلم ههبج هاوخ اوه تاعوبطم طسوت تا کـه ـعـ یا ـ ـش ـن یا

دـش و هدز رانک یناشاک هللا ۀـیآ تیاهن رد تساک . نانآ دزن رد یناشاک تیآ ... تیثیح زا تشاذـگ و هاگآان رواب و شوخ لد هداس (27 (.) دش مامت تیرومءام )

، روشک داصتقا ینارحب طیار رد شـ تخادرپ و یم فلتخم ياه همان نیگنن راشتنا هب هدمآ تسد هب تصرف زا هدافتـسا اب زین هدوت بزح بوشآ هب ار روشک ياهرهـش زیمآ ، تملاسم رهاظ هب ياهیئامیپهار نتخادنا هارب اب دناشک . یم باصتعا هب ار ناریا دودعم تاجناخراک

زا نت اهدـص هک ذوفن نیا دـنک . ذوفن روشک یماظن ياهورین رد درک یم یعـس مامت ، تیدـج تعرـس و اـب تخادـنا و یم ینما اـن و مادـعا و اب دادر 1332 ، مـ ياـتدوک 28 ماـجنا زا سپ تیاـهن رد دوـب ، هدرک هدوـت بزح بذـج ار رواـب شوـخ لد و هداـس ناـیماظن

(28 .) تفای همتاخ يدح ات دوب ، هارمه تاعوبطم رد ددعتم ياه همانرفنت راشتنا اب هک اهنآ زا يدادعت يریگتسد

دادرخ هدزناپ مایق نایرج رد بازحا شقن

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 24

ـخـی یرا ـی تـ نار رد سـخـنـ ماما خـمـیـنـی دش . ماجنا میژر يوس زا ینیمخ ماما يریگتسد ضار بـه ـتـ عا رد دادر 1342 هدز خـ ـ نا ما پـ قـیـهلمح سدـق رگلاغـشا میژر هاـش و رودزم میژر هـب تدـش هـب ارو ـ ـ ـشا زور عـ فدا بـا ـ ـص مـ لا ـ ـ ـس نا دادر هـمـ هدز خـ ـیـ ـس رد دو خـ

مق مدرم ضارتعا دندش . هداد لاق ـتـ نا نار ـتـگـیـر و بـه تـهـ سد ها نارودز شـ يو مـ زا سـ ما ـ ما تر حـضـ ـب ، ـش نا هـمـ ـد . ندو هدو بـ نـمـماما يریگتـسد ربخ راشتنا درک . ادـیپ جوا دادرخ ـ هدراه چـ زور ـ نآ يادرف رد دـش و عورـش بش نامه زا میژر ، نیگنن لمع نیا هب

اب دـندرک و ملاعا ار دوخ ضارتعا اهـسلاک ، لـیطعت اـب نا ، ـ یو ـجـ ـش ـ ناد زا يداد تـعـ دروآ . رد ـت کر هب حـ زین ار رهـش نیا نارهت ، رد دش و لیطعت دادرخ هدزناپ زور رد اه هزاغم رازاب و دندرک . تکرش تضهن رد مدرم راشقا ریاس رانک رد دهعتم تیناحور تسد ندرشف

. داتفا هار هب اهنابایخ رد تیعمج ناشورخ لیس تار ـ ها ـن تـظـ یا ـد . ندو ما بـ ـ ما يدازآ راتساوخ دندرک و یم ملاعا ملاسا زا ار دوخ تیامح هداد راعـش هاش راکتیانج میژر هیلع مدر مـ

هدزناش ياهزور رد دیماجنا ، هاش نارودزم طسوت مدر زا مـ يدا ـ یز دادعت يریگتسد رفن و نارازه نتشگ حورجم ندش و هتـشک کـه بـه رد ار ـی ملا ـ ـسا بلا ـقـ نا يا ـه هـ قر جـ ـتـر ، ـس ـ کا ـر خـ یز ـش تآ نا ـ ـس بـ نآ نـیـز ، زا پـس ـت . فا همادا یـ شیب مک و زین دادرخ هدـفه و زین زاریـش و ... ير ، مق ، دهـشم ، نیمارو ، ناریا ؛ فلتخم ياهرهـش هب دادرخ هدزناپ مایق هنماد دـش . ثعاـب و 1357 ياه 1356 لاس

. دش هدیشک لیامت فلاخ رب اهنآ دندش . هد مـی ـ ید زین یلم ههبج ياضعا زا رفن دـنچ ( 29 ،) هدـننک رهاظت مدرم يرفن رازه اه ـ هد جاو ـ ما نا رد مـیـ

ناشناربهر هارمه هب يدازآ تضهن ياضعازا يدادعت ( 30 .) دندوب هدرک تکرـش مایق نیا رد دوخ یبهذم قئلاع رطاخ هب ناشناربهر و دادر هدز خـ ـ نا ما پـ زا قـیـ ـل یل رد تـجـ ـیـه عـلا ـ طا يدازآ چـنـد ـت ـض يا بـعـد نـیـز نـهـ ـ هزور رد ـد ، ندو هدر بـ تکرــش کـ تارهاـظترد

حرطم بازحاریاس تسناد . يدازآ تضهن يربهر رداک رد ـی نا ـ قلا هللا طـ ۀیآ شلات نویدم دیاب عقاو رد ار تامادـقا نیا درک . رـشتنم (31 .) دنتشادن يریگمشچ تیلاعف هفلت ـ ؤم ياهتءایه زج زین ـ

ناریا یملاسا بلاقنا نایرج رد بازحا شقن

، یملاسا ناریا ياهاتـسور یتح اهرهـش و رگید هب نآ شرتسگ يد 1356 و هدزون رد مق هیملع هزوح تیناـحور مدرم و ماـیق رد پـی نار ـ یا ـی ملا ـ سا بلا ـقـ نا ـیـد و ـسر يزور بـهـمـن 1357 بـه پـیـ رد 22 ماجنارـس دش و زاغآ ام ناملـسم مدرم تازرابم زا ینیون لصف فل يا مـخـتـ ـهـ هور گـ ـت ، ـــشاد ـه مادا لا ـ ـــس زا یـک تد بـیـش رد مـ ـی کـه تار ـ ها ما و تـظـ ـن قـیـ یا نا ـ یر رد جـ ـت . فر شـکـل گـ

. دندرک یم افیا ار یفلتخم ياهشقن یسایس بازحا لاح ، نا رد هـمـ ـکـن یل ـتـنـد ، شاد مدر نـ ـی مـ هار يا جـز هـمـ هرا چـرب ینبم ینیمخ ماـما روتـسد مغر هب نابعـش 1357 همین رد هیتجح نمجنا دنتـسج . یم يرود بـلاقنا زا یلک روط هب ناـنآ زا یـضع بـ

رتهوکشاب هچ ره رد یعس مام تد تـ ها بـا شـ ـ ـش ـم یژر یلا کـه رد حـ و دریگ ). یمن نشج ار دیع نیا تسا و رادازع ناریا تلم ) هکنیاما خـمـیـنـی ـ ما رو ـتـ سد ـل با رد مـقـ ـخـت ـس ها ، ـ ـش را ـتـکـ یا ـم جـنـ یژر ما بـا هـمـگـ ـت ، ـشاد نا ـعـبـ ـش همین ياهنـشج ندرک رازگرب

(32 .) درک رازگرب ار دوخ هاوخلد نشج اهنات ـ سر نار و شـهـ رد تـهـ دا و ـسـتـ یایعامتجا تلادع يدازآ ، للاقتسا ، ) هب یملاسا ) يروهم جـ يدازآ ، للا ، ـتـقـ سا ) زا مدر يا مـ ـ هرا هدو نـیـز بـا تـغـیـیـر شـعـ بز تـ حـ

زا ار یقرـش ) هن ) راعـش فلتخم ، ياههار زا ات دـندر ـعـی مـی کـ ـس نینچمه نانآ تخادرپ ، یم یملاـسا يروهمج یفن هب عقاو رد ( یتـسینومک ياههاگدـید شرتـسگ رد یعـس هدوت بزح یلک روط بـه ـنـد . یادز نار بـ ـ یا مدر مـ ـی ) بر بـه غـ یقرـش ، هن ) فورعم راـعش

ـد کـه ـش ـی گـم مـی ملا ـ ـسا بلا ـقـ نا ناراداوه هوبنا رد نانچ ناریا ، رد نآ ياـضعا مک دادـعت یلو تشاد ناریا مدرم ناـیمرد دوخ رما نیا رد هک دزادرپب ناملسم مدرم بیرف هب ات درک یعس ـی ، ملا ـ ـسا بلاقنا يزوریپ زا سپ بزح نیا دمآ . یمن باس ـلا بـه حـ ـصا

ریگت ـ ــسد تارادا ـهـا و نا ـ گرا ـر یا ـ ــس ـش و ترا رد بز يذو حـ يا نـفـ ـ ــض ـ عا زا يدا ـ یز داد هار تـعـ هـب هـمـ نآ نارــس دــشن و قـفوم

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 25

(33 .) دندشمدع رد دیاب ار رما نیا تلع درکن . افیا یملاسا بلاقنا يزوریپ نایرج رد یـشقن چیه ناریا ) قلخ ییادف ياهکیرچ نامزاس ) اخفچ سـیگت ـسـ باو رد مدر و نـیـز ملا و مـ ـ ـسا ترد ـهـا بـه قـ نآ دا ـتـقـ عا مد یکیژولوئدیا و عـ داضت حلاطـصا هب یقلاخا و يداقتعا و سناجت

ياه يریگرد رد تکرـش اب یملاـسا ، بلاقنا يزوریپ زا سپ درک . ـتـجـو ـس ـی جـ جرا يا خـ ـهـ ترد هب قـ اهنآ میقتـسم ریغ اـی میقتـسم رتشیب يریگتـسد اب لاـس 1362 رد ما ـجـ نار ـ ـس ـت و خادر ـی پـ مـلا ـ ـسا بـلا ـقـ نا بـه جـنـگ بـا نا و ... ـتـ ــسدر کـ فـل گـنـبـد ، مـخـتـ

. دش هداد همتاخ شنیگنن تایح هب نآ ، ياضعا تیقفوم هب هک داد ناشن تمو ، هن حـکـ دنک تنطلـس دیاب هاش هک نیا رب دـیکءات تیطورـشم و یـساسا نوناق رب هیکت هار زا یلم ههبج

دوخ تیمکاح تامدقم هیهت یجراخ و نادنمتردق بل نـظـر رد جـ سـعـی یطارفا ، يا هنوگب هک دوب نیا درادن . نامیا یملاسا بلاقنا . درک لمع یلم ههبج دننامه شیب مک و زین يدازآ تضهن دومن .

. دـندش لحمـض مدر مـ ناـشورخ مـ جاوما رد يدازآ تضهن یلم و ههبج كدـنا ياـضعا ناریا ، ناملـسم مدرم تازراـبم يریگجوا بـا نیا تلع دش . یفرعم تقوم ریزو تسخن ناون بـه عـ ناگرزاب ، يدـهم يدازآ ، تضهن ربهر یملاـسا ، بلاقنا لماک يزوریپ زا شیپ

ره نامز نآ ات يدازآ تضهن دوب . وا نایفارطا زا يدودعم ناگرزاب و صخش هب تبسن بلاقنا نیلو ؤسم زا یضعب نظ نسح یفرعم ، لمع رد اما دنتـشاد ، ار نانآ حلاـصا تیاده و دیما ماظن نلاو ؤسم زا یـضعب نکیل دوب ، هداد ناشن دوخ زا یتافارح ـ نا اهفعـض و دـنچ

. تسین دروم هب نظ ، نسح نیا هک دیدرگ صخشم هحیـلا نـیا هـیلع یلم جـبـهـه یملاـسا ، ياروـش سلجم رد صاـصق هحیـلا بیوـصت ناـیرج رد یملاـسا و بـلاقنا يزوری زا پـ پـس ملاعا اب ناشیا دش و ور هب ور ماما ترضح دیدش ـت فلا اب مـخـ رما نیا دننک . ییامیپهار نآ هیلع تساوخ مدرم زا درک و يریگعـضوم لخاد رد یل ـی جـبـهـه مـ سا ـیـ ـس ـی گد ـ نز بـه ـش ، یو در خـ ـ کل زا عـمـ ـی نا ـیـمـ ـش مد پـ ترو عـ ـ ـص رد روبزم ییامیپهار نایناب دادترا

. دنداد نایاپ روشک هب نکم يا مـ ـ هزور ـن یر ـکـتـ یدز تـا نـ دوب ، هدمآ دوجو هب دادرخ هدزناپ بلاقنا ییاهن ققحت زا يریگولج يارب هک نیقفا نا مـنـ ـ مزا سـنا ـ مزا ـ ـس ور ، ـن یا زا دروآ . ور ـه نا ـقـ فا يا مـنـ ـهـ ـشور ـد بـه ید ار قـطـعـی يزوریپ هـک یتـقو درک و تفلاـخم نآ اـب بـلاقنا يزوریپ زا یملاسا ، ماظن اب نآ داضت هک نیا زج تشادن ، یملاـسا بلاقنا يزوریپ رد يرکذ لباق ریغ ای رکذ ـل با ـقـیـن هـیـچ نـقـش قـ فا مـنـ

. دوب رتشیب یسایس ياههورگ بازحا و مامت دـندروآ و تـسد هـب ـهـی جو ـل تـ با ـت قـ ـقـی فو ـه مـ نا ـفـ ـسءا مـتـ نا ، ـ مرو ـ ــش لد کـ هدا ـ ــس نا ـ ناو زا جـ ـی خر لا بـ ـفـ غا رد ـقـیـن فا مـنـ

تسایر ماگنه هب ردص ینب نداد بیرف رد نین نا هـمـچـ ـ نآ ـد . ندر یهدنامزاس کـ دوخ یناطیش فادها ياتسار رد ار رفن رازه نیدنچ . دوب اکیرمآ هب يو یگتسباو ردص و ینب مهبم كوکشم و قباوس نویدم یهجوت لباق دح ات تیقفوم نیا دندوب . قفوم يو يروهمج

، اه ـ یر ـ گا ـ ـش ـ فا ـن یا ـر ثا بـر دـندرک . ور مدرم هدوت يارب ار نانآ تسد دنتـشاد ، نیقفانم تیهام زا هک یقیقد تخانـش اـب ینی ما خـمـ ـ مارگید تیانج اهدـص هناحلـسم و گنج ملاعا یـسوساج ، راـجف ، ـ نا رورت ، قیرط زا دنتـشاذگ و شیاـمن هب ار دوخ دـیلپ هرهچ نیقفاـنم

. دندناسر تابثا هب اکیرمآ هب ار دوخ یگدرپسرس مدر و ـی مـ هد ـ نا ـ مزا ـ ـس بـا تشاد ، رارق ینیمخ ماـما ترـضح میقتـسم رظن تحت لیکـشت ، يادـتبا زا هک یملاـسا هفلت ؤـم ياـهتءایه

بلاقنا ندناسر يزوریپ هب رد ار یگرزب شقن یملاـسا ، بلاقنا نارود تاباصتعا اهیئامیپهار و رد تکرـش تهج یبهذم ياهتءا هـیـ. درک افیا یملاسا

تیطورشم تضهن یسایس و ياهحانج

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 26

ـی کـه بـا ما ـکـ حا ـت ، ــسا ـی عار ـتـ خا لو و ـیـن مـجـعـ ناو هدوــلآ و قـ يا ـهـ ـــسو زا هـ يور پـیـ ـش فـتـنـه هـا ، یاد زا پـیـ ـ غآ هراو هـمـ ) زا لطاب ـر گا ـت مـی کـنـنـد . مو ـگـر حـکـ ید جـمـعـی بـر جـمـع لو ، ما مـجـعـ ـکـ حا نآ سا ـ ـسا و بـر دراد ، ـت فلا اد مـخـ با خـ کـتـنا ـ بز ـد ، ـش صلا مـی ـل خـ طا زا بـ قـح هچناـنچ و دـنام ، یمن هدیـشوپ دـنتقیقح يوـج یپ هـک ناـنآ رب دـیدرگ یم ادـج ـلاماک قـح

ناطیـش هک تساجنیا دنزیمآ ، یم مه هب ـد و نر ار مـی گـیـ ـل طا زا بـ یتمـسق قح و زا یتمـسق یلو دیدرگ ، یم نآ قـطـع زا ناد ـ نا مـعـ(34 . () دنبای یم تاجن دنا هدوب ادخ تمحر دروم هک نانآ اهنت دوش و یم هریچ دوخ ناتسود رب

کی رد نایلق و ندیـش لا کـ رد حـ تیناحور ، سابل رد ار يو هک دـش رـشتنم نار ـ یا تا ـ کر ـس گـمـ یئر زا ـی ـس لا 1283 عـکـ سـ رد هدمآ ناریا هب هک دوب لاس ود دودح دوب و زون ) ) شمـسا دوب . سور رادـفرط داژن يدوهی یکیژلب کی وا داد . یم ناشن صقر سلجم

. دوب هدـش بوـصنم زین همانرذـگ هرادا فارگلت و تسپ و تساـیر هب ناریا ، تاـکرم ـت گـ ـسا ـ یر رب هوـلاع مک ، تدـم نیا رد دوـب .(35 .) تخاس رطاخ هدرزآ رایسب ار املع مه مدرم و مه زون ) ) سکع

مدر ند مـ ـ نارو ـهـا شـ نآ مر جـ ـد . ـش هتـسب کلف هب نامرک مکاح طسوت رگید ، یناحور هس هارمه هب ینامرک دهتجم کی مایا نامه رد هب درک یم یفرعم یئاسحا دـمحا خیـش ار دوخ هک ناشربهر ـت خا ـنـ ـش ـد ندو دـقتعم بـ هیخیـش ( 36 .) دوب هیخیش یـسیلگنا هقر ـه فـ یل عـ

لیاوا زا دوب . هدش هعیش رهاظ هب هک دوب ناتـسبرع نایودب زا یکی اهنآ ربهر دنک . یم تیافک تا ـ مر كر مـحـ تابجاو و تـ ماجنا ياج (37 .) تسین تسد رد یعلاطا يو یگدنز رخاوا و

رتشیب هچ ره دوخ ، نتخاس تب قیرط زا هتشاد دصق تسا و هدوب کلـسم یباهو سیلگنا و هتـشک راک سوساج کی وا يوق لامتحا هب . تخاس نوزفا ار املع مدرم و یتحاران یعرش ، هفیظو کی ماجنا رطاخ هب ینامرک دهتجم هجنکش دنزب . نماد هعماج هقرفت هب

دش ببـس دندرک ، لا مـی ـد مـ گل ار مدرم ینید یملاـسا و تریغ هدمع ، روط هب هک تسد نیا زا رگید هثداح دنچ روبزم و هثداح ود لیکشت ـق بـه فو لا 1285 مـ ـ ـس رد زا کـنـنـد و ـ غآ ار ـیـت طور ـ ـش هب مـ موسوم تضهن گرزب ، یناحور دـنچ يربهر هیاس رد مدرم ات

. دنوش سلجم داد تیهام ری تـغـیـ نا ، ـ نآ ـت سد ماجنارس بـه دش و هدیشک فارحنا هب ناگدزبرغ زا يدادعت طسوت هار همین رد تیطورشم ، نـهـضـت

هرانک ای روبزم رییغت هدـهاشم اـب زین مدرم یناـحور ناربهر دـیرفآ . يدـیدج ياـه هرگ دـیاشگب ، تلاکـشم زا یهرگ هکنآ ياـج هب و ار ـ یذ ار پـ راد ـه بو رب چـ تداهـش هک دندرک شلات تضهن ندـنام یملاـسا يارب ردـقنآ و یـا ـد(39 ) ند ـ ـش رور ای تـ ( 38) دندرک يریگ

. دوش یم یسررب اهیبهذم ریغ اهیبهذم و هدمع حانج ود بلاق رد تیطورشم تضهن یسایس ياهحانج سا ـ سا ـن یا بـر ( 40 .) ـد ند شـ

هطورشم تضهن اهیبهذم و

ـل ما رو کـ را بـه طـ ـل کـ یاوا رد تضهن يربهر ور ، نیا زا دوب . ینید یبهذـم و لئاسم رتشیب ـت ، ـض ـش نـهـ یاد ءا پـیـ ـ ـش گـفـتـیـم مـنـهب یئابطابط هللا ۀیآ ینا و هللا بـهـبـهـ ـۀ یآ يرو ، هللا نـ ـل ـض خیـش فـ هللا ۀـیآ گرزب : یناحور هس دـش . یم ماجنا تینا ـ حور ـط ـسو تـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 27

هطورـشم يزوریپ نامز ات ار تیادـه نیا اهنآ دـندرک . ـت مـی یاد ير هـ ـه مـؤ ثـ نو ار بـگـ مدر ظا مـ ـ عو املع و زا رگید يدادـعت هارمه (41 .) دنداد همادا لوا

ياهروشک دننامه ناریا ، یملاسا روشک نیناوق هک تفرگ تروص اه هدزبرغ يوس زا یناوارف شلات لوا ، هطورـشم يزور زا پـیـ پـس نیناوق زا یخرب نیودت هب رجنم يرون ، هللا لضف خیش دیهـش ـی نـظـیـر ها ـ گآ ياملع تفلاخم مغریلع اهـشلات ، نیا دوش . هتـشون یبرغ

تر ـ ـض مر حـ هب حـ هک دوـب نیا دـشاب . فارحنا رگ هراـظن دنیـشنب و تکاـس تسناوـت یمن يروـن دیهـش دـش . سلجم رد یملاـسا ریغ یناوارف شلات وا دزاس . رایـشوه ار مدرم در یعـس کـ ددعتم ياه هیملاعا نتـشون اب دش و نصحتم تفر . ير رهـش رد ع ) ) میظعلادـبع

(42 .) دزاس تعیرش ] قباطم ] هعورشم ار هطورشم دیامن و یملاسا ار یملاسا ریغ نیناوق ات داد ماجنا ناهاوخ هطورشم زا يرایسب دش . زاغآ ریغص دادبتسا تسب . پوت هب ار سلجم لوا ، هطورـشم يزوریپ زا سپ يدنچ هاش ، یلع دمحم

يراکمه زا تسد هک يرون لضف ا ... خیش دیهش زجب ینامز ، هرود نیا رد دندیدرگ . موکحم یفلتخم ياهتازاجم هب دندش و ریگتـسد دوب اهیراکمه نیا هیاس رد دندرک . يراکمه ناهاوخ هطورشم اب فجن نارهت و يا ـ مل زا عـ يرا بـسـیـ دوب ، هدیشک ناهاوخ هطورـشم اب

(43 .) ددرگ زاغآ مود هطورشم دسر و يزوریپ هب رگید راب تسناوت تیطورشم تضهن هک نتخاس زوریپ يارب مدرم نیب رد ینید ياملع ذوفن زا دنتـسکش . ار نادـکمن دـندروخ و ار اهکمن لومعم ، قباطم مه زاـب هدز هـا ، ـ بر غـتیناقح دـنزاس . مکاح تضهن ناـیرج رب ار دوخ یفار ـحـ نا يا هشیدـنا هـ دـندرک یعـس یهد ، رمث هلحرم رد یلو دـندرب هرهب تضهن

. دش یم رتراکشآ زور هب زور تیطورشم نوماریپ يرون دیهش ياههاگدید زا ار وا دنتـسناو نو نـتـ ـد و چـ ندر مادـقا کـ يروـن دیهـش تیـصخش رورت هـب مدرم ، نـیبرد تاـع ـ یا ـ ـش عاو ـ نا ـج یور بـا تـ هدز هـا ، ـ بر غـ

بـه ـت ، ـشاد ـن بـر نـ ید عا ـ فد زا ـت ـسد ـمـه نـیـز کا ـحـنـه مـحـ ـص رد نوچ دـندرک و شا همکاحم دـنزاس ، فرـصنم دوخ اب تفلاـخم سرت زا ناهاوخ هطورشم ات دنزب دوخ هناخ يلااب رب ار هیسور مچرپ هک دش داه وا پـیـشـنـ ماد بـه ـ عا زا قـبـل ـد . ندر ـپـ ـس شراد ـه بو چـ

هللا ـهـیـد شـیـخ فـضـل ـش ماد کـنـنـد ، ـ عاو ـتـگـیـر ـسد ار وا دنناوتن تشاد ، ناریا رد یناوارف ذوفن راگزور نآ رد هک هیـسور ، تلود ـر یز مور ـم و بـ یا لا بـیـ حـ ما ، هدر ـفـیـد کـ ـس ملا ـ ـسا يار ار بـ ـنـم ـسا لا کـه مـحـ ـ ـس داـتفه زا سپ نم هک تساور : ) داد خـساپ يرون

(44 ()!؟ رفک قر بـیـنیرتگرزب دش . تیطور ـ ـش تضهن مـ هب تبـسن دوخ ياهتـسایس رد فجن عجارم رظن دـیدجت ببـس ناهاوخ هطورـشم لامعا ـه نو ـنـگـ یا

ناونع تحت یباتک هک ینیئان یمظعلا هللا ـۀ یآ ( 45 .) ـت سا ـ خر هطورشم بـ اب تفلاخم هب يدزی مظاک دیس یمظعلا ۀیآ ... تقو ، عجرم هب هدرک ، يروآ عمج ار نآ ياه هخـسن تساوخ يدزی ) دومحم ازریم ) دوخ نز ردارب زا دوب ، هتـشون تیطورـشم دیئءات رد ۀملاا هیبنت

(46 .) دزادنایب هلجد ) ) دورحر ـ ـش زا پـس ـل ، ـص هیمـلاعا مـفـ کـی رد دیــسر ، ـه ما ـعـیـت عـ جر ـا بـه مـ هد ـی کـه بـعـ نا ـفـهـ ــصا ـعـت یر ـ ــش ـظـمـی علا هـللا ـۀ یآ

دیئایب مییوگن ؛ نخس دادبتسا ) طارتشا و ) دادبتسا هطور و هرابرد مـشـ دیئایب : ) دسیون یم یملاـسا ياهروشک رد نارگرامعتـسا تایانج ، دنا هدش رومان يرگیشحو هب هک اهسور تموکح هطلـس ریز ام هک ـت ـس روآ نـیـ مر ـ ـش ـن یا ـا یآ میراذگ ؛ رانک ار یلخاد ياهینمـشد

(47 ()؟ میریگ رارق مدرم دـنداد . تسد زا مدرم نایم رد ار دوخ رابتعا جـیردت هب ناهاوخ هطورـشم تیطورـشم ، تضهن زا یبهذـم حانج يریگ هراـنک اـب

. دندش نامیشپ دوخ درکلمع زا دندرک و سمل ار اه هدزبرغ غورد ياه هدعو

هطورشم تضهن یبهذم ریغ حانج

: زا دندوب ترابع هک دوب هتفای بیکرت شیارگ دنچ زا هطورشم تضهن یبهذم ریغ حانج

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 28

هدع تسناوت درک ، یفرعم نامز ماما دوخ ینامز و جع ) ) نامز ماما باب ار دوخ ینامز هک يزاریـش دمحم یل ـیـد عـ ـس ـی هـا : با بـ 1 ـ تـسایس ساسا رب سیلگنا ) ) رامعتـسا راتفک ریپ دو کـه ـی بـ نا ـ مز رد هقرف نیا شیادـیپ دـنک . عمج دوخ رود هب ار هاـگآان مدرم زا يا

. تخادرپ یم ناتسودنه و ... رد يرگینایداق ناتسبرع ، رد تیباهو یلعج بهاذم جیورت هب نک ) تموکح زادنا و هقرفت ) ، هاش ـن یدلا ـر صا رد نـ ـر مـقـتـ یزو تسخن ریبک ، ریما دندرمش . رفاک ار اهنآ اه ، یباب دیاقع هب تبس ـی نـ ها ـ گآ زا پـس ـن ، ید يا ـ مل عـ

ییحی ازریم وریپ هورگ کی دـندش . میـسقت هورگ ود هب اـه یباـب يو ، گرم زا سپ یتدـم درک . مادـعا ار يزاریـش دـمحم یلع دـیس اب لیلد نیمه هب هک دندرک يوریپ هللا ) ءاهب ) بقل اب یصخش زا رگید هورگ تشاد و تماقا سیلگنا ، هرمعتسم سربق ، رد هک دنتشگ

(48 .) دندش روهشم یئاهب مان . دـندرک ادـیپ يدـیدش تموکح کـیـنـه نیا اب ناشدوخ ، ندـش رد هب رد راجاق و تموکح يوس زا ناشربهر مادـعا لیلد هب اـه یباـب هب تبـسن ار دوخ هنیک ات دـندوب یبساـنم تصرف راـظ ـتـ نا رد دـندروآ و ور یفخم یگدـنز هب یعاـمتجا ، دـعاسمان وج لـیلد هب اـهنآ ،

. دنهد زورب رگید يوس زا نید ياملع وسکی و زا راجاق تموکح نید يا ـ مل ـت عـ ـسد زا ار تضهن تیادـه دـندرک یعـس اه یباب تخاس . مهارف اـهنآ يارب ار بساـنم تصرف نیا تیطورـشم تضهن

عفادم ياملع زا رگید یخرب يرون و هللا لضف خی ـهـیـد شـ ـش دش . هداد صیخـشت ساسا یب تاعیاش جیورت هار ، نیرت بسانم دنریگب .رشتنم شـد هعماج حطس رد نادان ناتـسود اناد و نانمـشد تسد هب اهتمهت ، نیا دنتفرگ . رارق اه یباب هنادرمناوجان ياهتمهت جامآ نید ،

. دیماجنا يرون هللا لضف گرز شـهـیـد شـیـخ ـه مـجـتـهـد بـ نا ـ مول تدا مـظـ ما بـه شـهـ ـجـ نار و سـير ـی فـکـ گد ـ نز ـل یلد هـب رما نـیا دنتــسین . هدــش هتخانــش قـی ـ قد رو ـیـت بـه طـ طور ـ ــش ـت مـ ــض رد نـهـ ـی هـا با يذو بـ ـل نـفـ ماو عـ

اب نارگ هطورشم هب املع مدرم و زا یخرب هک هدوب يوق يردق هب ذوف نـ لا ، رد عـیـن حـ ـت . ـسا هدو عا بـ ـتـمـ جا رد ـهـا نآ ـه نا مـخـفـیـ(49 .) تسناد یباب ناوت یمن ار هطورشم لماوع همه هچ رگ دنتسیرگن ؛ یم اه ) یباب ) مشچ

رگید هیباـب و يذو ـل نـفـ ماو یعقاو عـ هرهچ نتــشادهگن یفخم يارب یبساــنم شــشوپ یتـسرپ ، نـطو ییارگ و یلم اــهارگ : یلم 2 ـ زا يرگیباب ماهتا هب هک تشاد مان ینامرک ناـخاقآ اـهنآ ، يرکف گرزب ناربهر زا یکی تسا . هدوب ناـمروشک رد سیلگنا ناـسوساج

ـی خر میدق و بـ یسراف نابز زا يرادقم هک ناخاقآ درک . جاودزا اه ، یباب رب ـ هر ازر یـحـیـی ، ـتـر مـیـ خد اب سربق رد دش و دیعبت ناریا . درک یم زاربا یناوارف قشع نایشنماخه هلسلس هب هژیوب ناتساب ، ناریا هب دوب ، هتخومآ ار نایتشترز بتک زا

اب تخات . یم ـت ـشاد ـی بر ـگ عـ نر هچنآ کـه ره یبرع و يابفلا یبرع و طـخ هب دوب . ناریا رد یتشدرز نییآ نتفر نیب زا نار وا نـگـطـسوت هاش ، نیدلارـصانرورتزا سپ لاسکیو دـیدنار تیطورـشم ناـمز دوخ یناـمرک ناـخاقآ ( 50 .) درک یم تفلاخم ناـنز باـجح

يور بـه ـ ـس دـمحا کـ نوچ یـصاخشا طسوت اهد وا بـعـ را ـکـ فا ( 51 .) ـد ـش هد شر کـنـ ـ ـس زا ـت ـسو پـ ـت ، قو دهعیلو ازریم ، یلعدمحم . تشگ حرطم تموکح یمسر يژولوئدیا ناونع هب يولهپ تموکح نارود رد دش و يریگی تد پـ شـ

هد ـ ید ار ـی بر يا غـ ـ هرو دوخ کـشـ هک يا هدع تضهن ، هب کیدزن ياهلاس یط تیطور و ـت مـشـ ـض نا نـهـ ـ یر رد جـ هدز هـا : ـ بر غـ 3 ـ ـد. ندر ار تـحـقـیـر کـ يدو ـنـگ خـ هر هر فـ ـد کـه یـکـسـ ند برغ شـ بوذجم نانچ دندوب ، هدناوخ ای هدینش ار نآ فصو ـد و یـا ندو بـرس قرف زا دیاب هک دندش دقتعم دندیمان ، یم هطورـشم تضهن نار ـبـ هر زا ار دو کـه خـ ( 52 () هداز یقت نس سـیـد حـ ) ـنـد نا يدار مـ ـ فاهک دنتخیگنارب ار یـسیلگنا ) سانـش ناریا ( ) نوارب دراودا ) ضارتعا یتح هک دندرک طارفا نانچ راک نیا رد دـش و یگنرف اپ كون ات

! دینک یم يرود دوخ گنهرف زا رادقم نیا ارچ دش هدنهانپ ناتسلگنا ترافس سر بـه زا تـ هاش ، یلع دمحم نازابرس طسوت ناریا سلجم نیلوا ندش هتسب پوت هب نایرج رد هداز یقت زا نار بـ ـ یا ـت بـه یرو ـ مءا ـه مـ مادا جـهـت دا ، ـتـ فا با ـیـ سآ زا ـهـا بآ ـی کـه نا ـ مز تـا تفر . ناتـسلگنا هب یتدم يارب ترافـس قیرط زا و

وا بـه ـد ، یدر حا گـ ـتـتـ فا اددجم سلجم دـش و حـتف يرایتخب ینلایگ و ناهاوخ هطورـشم طسوت نارهت هک ینامز دـعب ، لاس ود ددر . گـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 29

( تارکمد ) بزح نـیا ( 54 .) درک سیـسءات ار ناریا راکـشآ بزح نیتسخن ( 53 () ولغوا ومع ناخ ردـیح ) کـمک اـب تشگرب و ناریا . تشاد بزح راداوه هدنیامن 28 نارهت ) حتف زا سپ ) مود سلجم رد دش و هدیمان

دبتسم ار دوخ ـیـب قر بز ياضعا حـ تسناد ، یم ادج تسایس زا ار نید تشاد ، يا هنامیمـص طباور اهیـسیلگنا تار بـا ـکـ مد بز حـرد تیطورـشم ، یلـصا ناربهر زا یناهبهب هللا تیآ رورت درب . نایم زا ار ناعجترم نادبتـسم و دیاب هک دوب دقتعم دیمان و یم عجترم ای

یناهبهب هللا ۀیآ هک تساوخ ولغوا ومع ناخ ردیح زا هداز یقت دش هتفگ دش . هداد تبـسن هداز یق هب تـ زامن ، هداجـس رـس رب شلزنم و (55 .) تسا هدش هداد تبسن ولغوا ومع هب زین تقو دیلقت عجارم زا یناسارخ دنوخآ تیمومسم دناسر . تدا بـ ار بـه شـهـ

راداوه نابز و د ـــ ن ـــ مـنـتـقـد،ت سیون ، زیچ نز ، فرح نامیا ، اب هدیقع ، بحا صـ لا ، ـ دار فـع ـ فا ار دو يا خـ ـضـ عا تار ـکـ مد بز حـهب دیمان . یم رفاک نامیا و یب یهاگ وردنت و ار اهنآ ( اه ـتـ ـس ـ یلا ـیـ ـسو ـ ـس نویعامتجا ) بیقر بزح یلو درک یم یفرعم ناربجنر ارقف و بز ـا حـ هد بـعـ هورگ ، نـیا ناربــهر زا یخرب تـشاد . رارق مدرم زا ـی هو ـبـ نا هور ـ گو اــملع موـجه دروـم تارکمد بزح یلک روـط

(56 .) دنداد لیکشت ار نار ـ یا هدو بز تـ ـ حو نار ـ یا ـیـسـت نو کـمــت ـض ـی نـهـ نا ـ حور گرز ربهر بـ ود ) یئابطابط دـمحم دیـس یناهبهب ، هللادـبع دیـس دوب . نویعامتجا بزح تارکمد ، بز ـیـب حـ قر

نارـس زا يرایـسب زیربت و رد تیطورـشم ناربهر زا ناخرقاب ناخراتـس و هنطلـسلا ،) بیان ) کلملا رـصان ادخهد ، ربکا یلع هطورـشم ) نایم رد تشاد . هدـنیامن مود 36 سلجم رد دوـب و دـقتعم یجیردـت میـلام و شور هب بزح نیا دـندوب . وـضع بزح نیا رد روـشک

(57 .) دندروخ یم مشچ هب ... هدزبرغ و ارگ و یلم یبهذم ، ریغ یبهذم ، بزح ، نیا ياضعا

ناریا هدوت بزح

هراشا

(58 () دیرم ناطیش لک عبتی و ملع ریغب هللا یف لداجی نم سانلا نم و ) . دننک یم يوریپ یشکرس ناطیش رهزا دننک و یم ثحب نیقی ملع و نودب ادخ هرابرد هک دن ـی هـسـتـ نا مدر کـسـ زا مـ ـعـضـی بو

رد هراومه دوخ ، یسایس تیلاع لو فـ رد طـ بزح نیا دوب . هتشذگ نرق مین بازحا نیرترو ـهـ ـش ـ مو ـن یر ـتـ گرز زا بـ نار ـ یا هدو بز تـ حـمسینومک جیورت يارب ار ـی ناوار يا فـ ـتـهـ یلا فـعـ رو ، نآ کـشـ تا ـ نا ـکـ ما زا هدافتسا اب درک و تکرح قباس يوروش ياهتسایس ياتـسار

. دریگ یم تروص ارچ ؟ و هنوگچ ؟ یناسک ؟ هچ ینامز ؟ هچ ياهشسر : ـخ بـه پـ سا بـا پـ بز ، ـن حـ یا ـی سرر بـ داد . ماجنا ناریا رد

؟ ینامز هچ

ار تسینو بز کـمـ ـکـیـل حـ ـش رد تـ قفومان هبرجت دـنچ ناریا ياـه تسینومک هک دـش سیـسءا ـی تـ نا ـ مز رد هدو بز تـ حـ دـلو : تـ 1 ـ ار دوخ هک بزح نیا دوب . هدش لیکشت وکاب رد لوا ـی نا گنج جـهـ رخاوا رد ناریا تسینومک بزح نیلوا دندوب . هتشاذگ رـس تشپ

. دروخ تسکش شسیئر رورت تلع هب يراک ، ره ماجنا زا لبق درک ، یم یفرعم تلادع ) ) مسا اب ازر ـت بـه مـیـ نا بز بـا خـیـ ـن حـ یا ـد . ـــش ـکـیـل ـــش یلز تـ ـ نا رد رد بـنـ نا 1299 ـتـ ــس ـ با رد تـ نار ، ـ یا ـت ــس ـیـ نو بز کـمـ ـیـن حـ مود

. دش ناخ اضر ربارب رد لگنج سـبـب شـکـسـت نـهـضـت ـک ، چو کــت مـخـفـی یلا نار بـه فـعـ ـ یا ـت ـــس ـیـ نو بز کـمـ حـ لا 1310 ، ـ ـس رد ـتـی ــس ـیـ نو يا کـمـ ـتـهـ یلا نو مـنـع فـعـ ـ نا ـب قـ یو ـ ــص رد پـی تـ

. دندش ریگتسد نآ لاعف ياضعا زا رفن تفر و 53 ول لاس 1316 رد یلو ـت . خادر پـهب ناریا هدوت بزح یبونج ، ياقیر ـ فآ هب ناخ اضر دیعبت سیلگنا و يوروش و طسوت لاس 1320 رد ناریا لا ـغـ شا زا زور پـس چـنـد

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 30

(59 .) دش لیکشت اهسور روتسد هب خیرات 7/7/1320 رد یمسر روط . ـت فا ـی یـ ناور شر فـ ـتـ ـس هدوت گـ بزح تدـم نیا رد دوب . هدوـت بزح دـیع ناریا ، رد يوروـش یما رو نـظـ ـ ـض نا حـ ـ مز ـد : ـشر 2 ـ

تلود ياوق زا ناجیابرذآ بلط ـی یاد يا جـ ـیـسـت هـ نو ـکـسـت کـمـ ـش لا 1324 و رد سـ نار ـ یا زا يورو ـ ـش جور زا خـ ـکـن پـس یلتبسن هدو بز تـ هب حـ هک رد 15/11/1327 مودعم هاش قفومان رورت اب دـش و هتـساک هدوت بز ـمـیـت حـ هازا لا ، ـ ـس نامه رد يزکرم

. دندش ریگتسد ای دندرک ، رارف ای بزح ، نارس دیدرگ و فقوتم بزح دشر دش ، هداد هدوت بزح تیلاعف شرتسگ زا قدصم ـد . ـش لا هرا فـعـ ـ بود ( 1330 يا 32 ـ ـ هلا سـ ، ) قد ـ ـص ـتـر مـ کد راد ـتـ قا نارود رد هدو بز تـ حـ

هب تفن ، تارکاذم نایرج رد سیلگنا اکیرمآ و ات دو ـ ـش ـبـب ـس ـت ـس ـ ناو يرا مـی تـ نینچ کـ وا ، هدیقع هب اریز درک ، يدنـسرخ زاربا . دنهدب وا هب يرتشیب تازایتما مسینومک شرتسگ زا سرت رطاخ

، راک نیا زا فدـه دـنهد . را ـعـ ـش هدوت بزح زا يراداوه هب ات دـندرک ریجا ار نارهت شاـبوا زا يا هدـع اهیـسیلگ ، ـ نا ـهـا و یئا ـکـ یر ـ مآزا قدصم تموکح یمدرم هناوتشپ دندیسرت ، مسینومک شرتسگ زا مدرم یتقو دوب . مسینومک شرتسگ زا ناریا ناملسم مدرم ندناسرت

(60 .) دروآ ریز هب تردق زا ار وا دوش یم اتدوک کی اب یتحار هب دور و یم نیب شترا رد درک یع ـ ـس هدو بز تـ حـ دش . نوگنرـس ایـس ) ) يوس زا هدـش میظنت ییاتدوک دادر 1332 بـا مـ رد 28 قد ، ـ ـص ـت مـ مو حـکـيذوفن زا نت اهدص دش و رجن ـش مـ ترا رد هدو بز تـ يذو حـ نتفر شـبـکـه نـفـ ول هب دعب ، هام دنچ اهشلات ، نیا دنک . ادیپ يرتشیب ذوفن

ياـه هماـنزور رد هدوـت بزح زا رفنت زاربا زا سپ رگید يدادـعت دـند و ـ ــش ماد ـ عا نا ـ نآ زا يداد تـعـ دــندش . تشادزاـب بزح ياـه تیلاـعف یملاــسا ، بـلاقنا يزوریپ ناـمز اـت هدـش و فـقوتم بزح دـشر ناـیرج نـیا زا سپ دــنتفر . رار گـ درو عـفـو قـ ـمـی مـ ــسر

. تشادن يریگمشچ ادیپ یهجوت لباق دشر دش و رادروخرب تیلاعف يدازآ زا ماما طخ زا يوریپ هب رهاظت اب یملاسا بلاقنا يزوریپ زا سپ هدو ، بز تـ حـ

(61 .) درکنار ـ یا قار بـا نا جـنـگ عـ ـ مز رد قار ، يارب عـ نآ عبت هب يوروش و يارب هدوت بزح یـسوساج ياهتیلاعف فشک لابند هب گرم : 3 ـ

ره روشک ، زا جراخ رد زونه هتبلا ( 62 .) دیـسر ارف هدوت بزح گرم بیترت نیدب دش . بزح ياضعا ناربهر و يریگ ـتـ ـسد ماد بـه ـ قا ، ، نآ هیزجت قباس و يوروش روشک رد مسینومک یشاپ ورف اب نکیل دوش ، یم رشتنم ناریا هدوت بزح ناون ـی بـا عـ بلا مـطـ هاگ ، دنچ زا

. تسناد بزح کی ياهتیلاعف دح رد ناوت یمن ار یتیلاعف نینچ

؟ یناسک هچ

هداز ـ ها ـ ـش ) يرد ـکـنـ ـسا ـن ـس نامیلـس مـحـ زا : تسا ترابع دـندمآ ، مهدرگ اتـسور ) اضر ) طسوت هک نانآ یماـسا ناراذـگناینب : 1 ـ دمحم یطارقب ، دومحم یناهم ، نیسح يدزی ، یـضترم (، 63 ) يرو هشیپ رفعج یمارهب ، دـمحم تسینومک ،) ریغ رهاـظ هب را و ـ جا قـ

، نیـشون نیـسحلادبع يولع ، گرزب ینکر ، روصنم يدارم ، لو پـیـر ـ ـسر رذآ ، ـم ـش ـم چـ ـسا مـیـر قـ یناهپـسا ، دمحا یفیرـش ، یلع ـن یدلارو نـ زا : ـد ندو ترا بـ دـندش و عـبـ قحلم دـعب هام دـنچ هک يرگید هدـع و يربط ، ناسحا یناقهد ، یخرف یهر ، ـل فـ ـض ـ فلاو ـ با

... . نایسناوآ و ریشدرا شخبماک ، دمصلادبع یتو ، ـ ملا ـن یدلاءا ضـیـ ـی ، تو ـ ملانا ـ ـسو ـ ـسا بز جـ حـ ) ير ـ نو ـ ـسا ـ مار نامزاس فـ رد لابق اهنآ زا یخرب دندوب . گرزب ناکلام نارادنیمز و زا بزح ناراذـگناینب ـتـر ـش بـیـ

(64 .) دنتشاد یبزح راک هبرجت تیطورشم ) ردص تسیرورت ور و دنت بزح ) تارکمد بزح و سیل ) ـگـ نا : تفگ ناوت یم بزح رد ذوفن بحاص لاماک دارفا ناربهر و زا يرصتخم یفرعم رد ناربهر : 2 ـ

تارکمد بزح يرنوسا و ـ مار تلایکـشت فـ رد یبزح راک هقباس دوب . راـجاق ناـگدازهاش زا يردـن : ـکـ ـسا ـن ـس نا مـحـ ـمـ یل ـ ـس فلا ـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 31

ناخ اضر هب تبثم يءار تنطلـس ، رییغت نایرج رد دوب و سل هدنیامن مـجـ یتدـم دـش . ناخ اضر فراعم ریزو لاس 1302 رد تشاد . (65 .) دش هدوت بزح رد نانز تکرش زا عنام شگرم ، نامز ات وا درک . یم یفرعم دقتعم ناملسم ارگ و یلم کی ار دوخ داد .

زا درک . یم يربهر ار بزح جراخ ، رد لاـس ـت ـس تد بـیـ لا 1327 بـه مـ زا سـ ـت و ـشاد ـک یز يار فـیـ ـتـ کد ـنـش : مدار ـا ـضر ب ـ رایسب ار دوخ ریبدت شوه و دز و یم فلا دایز دی . ـ نارذ داد مـی گـ رد بـغـ ار یتحار یگدنز وا کمک هب دوب و نیسح مادص ناتـسود

.( دو ناجیهلا بـ فورعم ياهناخ زا وا يردام گرزب ردـپ . ) درک یم دروخرب ناخ کی دـننامه بزح ، يا ـ ـض ـ عا اب تسناد . یم یلاع نم و : ) تفگ یم اهراب شرسمه دوب و شایع رایسب تشاد . هقلاع اضر دمحم هاش و اضر هب دوب . راوخ میلس و تـ ترد ، ـل قـ با رد مـقـ

(66 !() میدرک دازآ لاماک ار رگیدکی مرهوش هسنارف ـی بـه گلا هدز سـ ـ نا ـ ـش رد دو . نارذگـشوخ بـ زابرامق و وگ ، زنط یترـشاعم ، يدرف راجاق و ناگدازهاش زا يردنکـسا : جریا ج ـ

ماوق هنیباک رد یهام دنچ زین اضر دـمحم نامز رد دوب . ـی ـضا ها قـ ـ ـش ـا ـضر نامز رد درک . بسک قوقح هنیمز رد یتلایـصحت تفر و ـف یر شـ اد ، ـ یو هـ يو ، يراد هیامرس تسایس هاش و هب وا درک . یم راختفا ههام 3 ترازو 4 ـ نیا هب دوخ یگدنز رد هشیمهو دوب ریزو

(67 .) دیماجنا لوط زا 1347 تـا 1357 بـه وا ير ـبـ هر نارود ـت . شاد ـه قلا ـی عـ با ـی و سـنـجـ ما ـ مايرون لضف ... فل شـهـیـد شـیـخ ـ خا هون نـ وا دیسر . هدوت بزح يربهر هب یملاسا بلاقنا يزوریپ اب نامزمه يرونایک : نیدلارو نـ د ـ يورو ـنـیـت شـ ما نا ـ مزا سـ ) ب گ . يار ك . لا بـ چـهـل سـ ـت . شاد بورـشم نـ هب يا هقلاع يردنکـسا ، شنمدار و فلاخ رب دوب .

هب نانز زا يرادرب هرهب تاعلا ، ـ طا ـن یر ـ تز ـ یر شراز يروآ و گـ جـمـع تور ، ثـ ترد ، قـ (، 68 ) لوا ـیـ کا وا بـه مـ در . ـی کـ سو ـ سا جـ ( . دوب نیرفآ ساره هدـنناجنر و هنامحر ، یب لاماک وا راتفر تشاد . هقلاع يراکناهنپ و ... يزاب ، دـناب ینارـسوه ، یـسوساج و روظنم لاس 1361 رد ما ـجـ نار يو سـ ـت . شاد ـص تـخـص ـه ، ما ـ نرذ صو گـ بـخـصـ دا ، ـنـ ـسا رد جـعـل دوب و يرامعم هنیمز رد وا تلایـصحت

(69 .) دش ریگتسد رد ار یناـبلخ هرود کـیزی و يداـع فـ تلایـصحت دوب . هدوت بزح ناریبد تءاـیه وزج ذوـفن و اـب دارفا زا شخبماـک : دمـصلادب عـ ه ـ ناخ اـضر ییاوه يورین زا یـسوساج لـیلد هب يو دوب . هد ـ مآ رد يوروش تینما ناـمزاس مادختـسا هب اـجنامه رد دوب و هدـید هیـسور

رد داد . وـل ار شناتـسود زا يرایـسب درک و یلصـفم تاـفارتعا نادـنز رد وا داـتفا . نادـنز هب هرفن ) 53 ) هورگ هارمه هـب دـش و جارخا ـیـفـه ظو دو کـه بز بـ ـی حـ ما ناـمزاس نـظـ سیئر وا دـش . دازآ نادــنز زا لاس 1320 بـه يورو ، ـ ـش ـط ـسو نار تـ ـ یا لا ـغـ ـشا نا ـ یر جـزا يدایز تدم دوب . جراخ هب میقتسم ـ روط هب ای شنز ، ردارب يرونایک ، طسوت ـهـا نآ لا ـ ـسرا تا و ـ علا ـ طا يروآ شا جـمـع هد عـمـ

نارـسفا زا تاعلاطا تفایرد یهدـنامزاس و تیادـه ، هب اـجنآ زا درک و يرپس يوروش رد شرمع ، لـیاوا دـننامه ار شر ـر عـمـ خاوا(70 .) تخادرپ یم یناریا

تـلای ـ ـص يار تـحـ رو بـ ـ بز بزح مـ فرط زا وا تـشاد . يراـکمه ناریا تسینوـم بز کـ ـی بـا حـ ناو ياد جـ ـتـ با زا ـتـا : ـسور ـا ـضر و ـ . دیدرگ موکحم سبح لاس جنپ هب دش و تشادزاب یـسوساج ماه ـ تا هب تشگزاب رد دـش . هداتـسرف يوروش هب لاس ود تدـم هب صاخ

بابرا يو زا سـ هرداص روتسد رب انب دمآ و نارهت هب يوروش ، طسوت ناریا لاغـشا نامز رد دش . دیعبت هواس هب تشادزاب ، نایاپ زا سپ تلود ياوق زا ناـجیابرذآ ياهتـسینومک تسکـش زا سپ تشاـمگ . تمه هدوـت اـی ناـسوساج بزح لکـشت يروآ و درگ هب قرش ،

نز کی اب يوروش ، تسینومک بزح هیـصوت رب بـنـا ـی ، ـشا ـ لا عـی ـ ـس ود زا يوروش پـس رد تخیرگ . يوروش هب ( 1324 ) يزکرم(71 .) تشذگ رد ـی گلا بـه سـن 68 سـ ـجـا ، نا رد هـمـ ـت و فر ـن یلر لا بـعـد بـه بـ يو چـنـد سـ در . جاودزا کـ یسور

هورگ یهدـنامرف نا ، ـجـ یا ـ برذآ هلئاغ رد يو دوب . هدـش گرزب وکاب رد یلو دوب بارـس لها لصا رد نا : ـیـ ـش ـ ناد مـلا یـحـیـی غـ ز ـ ياهشزومآ يریگارف تهج يدنچ زا سپ يوروش و نا ـجـ یا ـ برذآ هب هلئاغ ، تسکـش زا سپ تشاد . هدهع رب ار اه تسینومک تبرض

ناریا هدوت بزح اـب اـت دـش فظوم هدراـمگ و ناـجیابرذآ ـ نارگ هلئاـغ تار ـ ـکـ مد ـه قر ير فـ ـبـ هر هب سپـس تفر . وکـسم هب یبزح

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 32

ـت سا لا ـ نا فـع ـجـ یا ـ برذآ روشک رد زونه نامزاس نیا درک . ظفح وکا رد بـ ار ـش نا ـ مزا لا سـ رد عـیـن حـ وا ـل کـنـد . ـصا تد حـ ـ حو(72 .) تسا ناریا زا ـی یاد نا و جـ ـجـ یا ـ برذآ ود دا بـیـن ـحـ تا دا ـجـ یا نآ فد و هـ

، هدو بز تـ ناراد حـ ـ فر طـ تـشاد . یناراداوـه تیناــحور ، زجب هعماــج ، راــش ـ قا نا هـمـه رد مـیـ ـبـا یر هدو تـقـ بز تـ حـ ـا : ــض ـ عا 3 ـ فـلا ـن بـر خـ یا و يزروا ؛ ـ ـش ير و کـ ـ گرا ـع کـ ما رد مـجـ اـت دنتـشاد روـضح یماـظن یگنهرف و یهاگــشناد ، عماـجم رد ـتـر ــش بـیـ

رد و يدار مـنـظـم ، ـ فا بز ، يا حـ ـ ـض ـ عا ـد . نداد ـی مر ـ ـس نازروا ـ ــش نار و کـ ـ گرا قوـقح کـ زا عاـفد رد ناـنآ هـک دوـب ییا ـ هرا شـعـ. دندوب يدج مدرم و ... يزاس هارمگ یسوساج ، لثم یف ـ یا ـ ظو ما ـجـ نا

( یکلم لیلخ ) باعشنا اهنآ نیرتم هک مـهـ تفریذپ تروص مهم باعشنا دنچ هدوت بزح هلاس لهچ ابیرقت خیرات رد تا : ـ با ـشـعـ نا 4 ـ دیاب هدوت بزح هک دوب نیا وا یساسا داقتنا تخادرپ . هدوت بزح ير ـبـ هر زا داقتنا هب ناجیابرذآ ، هلئاغ تسکش زا سپ وا دشاب . یم

ـل یل خـ دـنک . هدافتـسا نادنمـشناد نارکفنـشور و يربهر زا هار نیا رد در و رد پـیـش بـگـیـ يورو ، ـ ـش ـر بار رد بـ ار یلقتـسم تساـیس ههبج هب يدـنچ زا سپ يو داد . لیکـشت ار موس ) يورین ) نایرج دـش و جراخ بزح زا دوخ نارادـفرط زا یعم هار جـ ـی بـه هـمـ کل مـ

(73 .) تسویپ یلم (74 (؟ هنوگچ

یم ـعـی ـس هار ـن یا رد در . يرادرب مـی کـ هرهب یهدنامزاس تردق تیاهن زا فده ، هب ندیـسر هار رد هدوت بزح یهدـنامزا : ـ ـس 1 ـ ششوپ تحت ار هعماج راشقا رتشیب بزح ، هب هتسباو ینلع ددعت ياهنامزاس مـ داجیا قیرط زا بتارم ، هلـسلس دیدش تیاعر نمـض دش نامزاس یناقهد ، ياهنامزاس نانز ، کیتارکمد تلایکـشت تارک ، ـ مد نا ـ ناو نا جـ ـ مزا ـ ـس ير ، ـ گرا ياه کـ هیداحتا دننام دـهد ؛ رارق

(75 ... .) رامعتسااب و هزرابم تیعمج كدوک ، زا عافد باختنا لیلاد زا یک یـ ـت . ـسا هدوب ور ود بزح کی زین دوخ مسا باختنا رد یتح دوخ ، تیلاعف زاـغآ زا هدوت بزح ییور : ود 2 ـ

دراوـم رد هدوـت بزح نینچمه تسا . هدوـب بزح يرا بـا روـظنم هـمـکـ هب هاـگآان مدرم بیرف تسینوـمک ،) ) ياـج هب هدوـت ) ) مـسا: زا دنترابع اهنآ نیرتمهم هک هداد جرخ هب ییور ود زین يرگید

ـه طور ـ ـش راد مـ ـ فر ـه طـ کل هدو بـ یتسینومک نـبـ بزح ، مارم هک دندوب یعدم ش لاس 1328 ه . هدو تـا بز تـ نار حـ ـبـ هر مار : مـ فلا ـ : دسیون یم خروم 16/3/1323 هرامش 306 ، رد بزح نامز نآ ناگرا ربهر ) ) همانزور دشاب . یم يراد هیامرس طخ رد یتنطل و سـ

دنراد یعس هلی ـ سو ناد ـد و بـ نزا ـ ـس دراو ام هب دنـشوک یم ایـض دیـس هتـسد هک یتبـسن ناریا ، هدوت بزح هب یتسینومک ـبـت ـس نـ ) ... هاوخ هطورـشم تسا یبزح نار ، ـ یا هدو بز تـ حـ زا حـقـیـقـت . رود طل و تسا غـ یتبـسن دنناسرتب ، ام زا ار ناریا راجت ناراد و هیامرس

(76 .() یساسا نوناق رادفرط و ینیب نا ياراد جـهـ ـر و گرا هـقبط کـ بزح هدوـت بزح : ) دـیوگ یم ماـمت يراـک ـی ــسا ـیـ ــس هدو بـا بز تـ حـ ( 1331 ) بـعـد يد چـنـ

دوـجو يدـیدرت زگره نمـشد تسود و يارب در ... ( : ـی مـی کـ فر نـینچ مـعـ ار دوـخ زین اهدـعب ( 77 .() تسا یتسینینل یتسیـسکرام ـ (78 .() تسا یتسینومک هارهاش نامه زین بزح هار دنا و عمج بزح نیا رد ناریا قیدص ياه تسینومک همه هک تشادن

ناشن ماما طخ ملاـسا و بلاقنا ، عفادـم ار دوخ ات درک یعـس یملاـسا ، بلاقنا يزوریپ زا سپ هدوت ، بزح یملاـسا : بـلاق ـ نا ب ـ ياج هب و يدیحوت ) شنیب ) زا مسیلایـسوس ياج هب لاثم دنتفرگ . راک هب زین ار یملاـسا صاخ تاحلاطـصا یتح هار نیا رد اهنآ دهد .

، نآ زا ـی و چـه پـس مـلا ـ ـسا بـلا ـقـ نا زا رد قـبـل چـه ـه ، نا ـبـخـتـ ــشو خـ ( 79 .) ـد ندر هدا مـی کـ ـتـفـ ـسا نیفعـضتسم ) ) زا ایراتلورپ . دندروخن ار نانآ ياه ییورود بیرف دنداد و صیخشت دوز رایسب ار هدوت بزح گنرین ناملس ، مدر مـ بل مـ ـ غا

هب رکـشل رـس کی زا یتح تشاد ؛ ذوفن حلـسم ياهورین هژیوب هعماج ، راشقا یخرب نایم رد بلاقنا ، زا شیپ هدو بز تـ حـ ذو : نـفـ 3 ـ هدـنامرف یلـضفا ، ادـخان هک يا هنوگب تشاد ، همادا ذوفن نیا زین بلاقنا زا پـس ( 80 .) درک یم هدافتسا یـسوساج يارب یبرقم ) ) مان

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 33

(81 !) دمآ رد بآ زا يا هدوت هنافسءاتم ناریا ، یملاسا يروهمج ییایرد يورین ، نا ـ نآ رور ـت بـه تـ سد ـضـا ، عا يو ـ ـس زا یلامتحا يرگاشفا ییاوسر و زا ییاهر هیـسور و عفانم ظفح روظنم هب هدوت بزح رورت : 4 ـ

هکنآ زا سپ شترا ، رد بزح ياــه يذوـف هـمـچـنـیـن نـ دز . لا 1331 ) ـ ـس رد ) ـی نار ـکـ نل ـنـد نا بز مـ یل حـ ـ ـصا يا ـ هردا حـتـی کـرد بزح ياه يذوفن یگمه ) یحلاص نسحم يرطاخ و رارب اقآ يراـفغ ، شویراد یئاون ، زیورپ مـثـل دـنداد ، هئارا یفاـک تاـعلاطا

لاـــس رد ( ) زور ـ ما در مـ ) ـه ما ـ نزور ـر ید مـ دو ، ـعـ ــــس فـــلا مـثـل مـحـمـد مـ ـد مـخـ یار نار جـ ـ ید و نـیـز مـ ـد ). ندو ـش بـ ترا ود ـن کر(82 .) دندش رورت (، 1326

(83 (؟ ارچيوروش يا ـبـ یز ـر ها يا بـه ظـ ـ هرا بیرف شـعـ هتشذگ ياهلاس رد ام روشک رگن هداس ناناوج زا یهورگ هنافسءات مـ ير : هدا نـگـ ـ ـس 1 ـ

. دندش بکترم ار اهتنایخ نیرتدب دننک ، یم تمدخ ناشروشک مدرم هب دندرک یم رکف هک یلاح رد دندروخ و ار قباس یم هدوت بزح هب دوخ نتسویپ تسخن ياهزور حرش رد دش ، یم هدرمش هدوت بزح رکفتم نارس زا ینامز دو ير کـه خـ نا طـبـ ـسـ حا

(84 .() مدیمهف یمن تشذگ یم مربارب رد هک ار یبلاطم قمع يروابشوخ یگداس و یناوج و رثا رد مایا نیا رد : ) دیوگرهاظ هب سوساج کی نیکچ ) ـ یزو کـ . ) دوب هتـسباو يوروش هب یتاکرادت هیذـغت دـمآ و رد ظاحل زا هدوت بزح یلام : یگتـس ـ باو 2 ـ

: دسیون یم دوخ تارطاخ رد دش ، هدنهانپ برغ لا 1361 بـه رد سـ درک و سـپـس یم یسوساج نارهت رد یتدم هک يوروش تاملپید ـد. ـش یم ظـفح یللملا نیب هبعـش طـسوت میوگب رتـقیقد و يوروـش ، داـحتا طـسو ـلا تـ ـ ما هدو کـ بز تـ هک حـ دوـب تقیقح کـی نیا )

طـسوت زین هدوت بزح ياهتیلاعف يارب یلام ياهزاین یمامت دـندوب . وکـسم ریگب قوقح هدوت بزح يزکرم هتی يا کـمـ ـ ـض ـ عا ـی ما تـمـ(85 .() دش یم نیمءات وکسم

عـضوم دـنک ، تکرح يوروش ياهتـسایس اـه و هتـساوخ ياتـسار رد ـلامع اـت درک یم روبجم ار نآ زین بز یلا حـ ـیـن مـ مءا هو تـ شـیـ ... . دنک و یسوساج دنک ، يریگ

166161

ناریا قلخ ییادف ياهکیرچ نامزاس

هراشا

نم هک ملا مـی کـنـد ـ عا دـیآ یم وا مراکبارخ ؛ نم هک دـنک مـلاعا دـیآ یمن دـنک ، يراـکبارخ دـهاوخ یم ـی کـه ـس نآ کـ ـتـه بلا ) لاثم رادـفرط اهنیا دـننز و یم دوخی يا بـ ـهـ فر اهنیا حـ دنتـسه و یعاجترا اهدـنوخآ نیا میتسه و امـش یئادـف اـم متـسه . امـش تسود هلئاغ اذک اذک و مسا هب دور ... یمن شیپ لاـصا يراک هک دـیوگب ناشهب ار بلطم عقاو یـسک کی رگا اهنیا ، دنتـسه و يراد هیامرس

(86) دنک ادیپ شمارآ کی تکلمم نیا دنراذگن هک دننک یم داجیا .( 5/4/1359 ینیمخ : ماما )

کی داـجیا ددـص رد هک دوب هتفاـی لیکـشت ـو جار ـ جا ناو مـ ـی جـ هور زا گـ نار ) ـ یا قـل ـی خـ یاد يا فـ ـکـهـ یر نا چـ ـ مزا ـ ـس ) سـچـفـخـاياکیرمآ ياه شبنج نداد رارق وگلا اب دندوب و هدـش دـیما ان یلم هدوت و جـبـهـه بزح زا نانآ دـندوب . ناریا رد یتسینومک تموکح

، روشک فلتخم طاقن رد ینازیتراپ یفخم گنج هویـش زا هدافتـسا اب اـت ـد ندر ـعـی مـی کـ ـس ـا ، بو ـت کـ ـض هژیوب نـهـ يزکرم یبونج و . دنزاس نوگنرس ار تموکح

درکلمع هچخیرات و ـی ـسرر سرد بـه بـ نیا رد دنتـشادن . هللا قلخ نیب رد یهاگیاپ بلاقنا ، زا دعب هن لبق و هن قلخ ، ییادف ياهکیرچ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 34

. دوش یم ماجنا ارچ ؟ و هنوگچ ؟ یناسک ؟ هچ ینامز ؟ هچ بلاق : رد یسررب نیا میزادرپ . یم نامزاس نیا

؟ ینامز هچ

نا يورو بـه گـمـ ـ ـش ـت قو ربهر فچـشورخ ) . ) داد يور ناـهج رد يدـیدج تـلاوح 1339 تـ يا 42 ـ ـ هلا ـ ـس دود رد حـ دـلو : تـ 1 ـ . دوش کیدزن اکیرمآ هب درک یعس دربب ، هرهب اکیرمآ تقو روهمج سیئر يدنک ) ) یماخ یناوج و زا دناوت یم هک ـنـ یا

ناه رد جـ در ـعـی کـ ـس ـت و فر هرهب گـ يوروش اب دوخ یمارم يزرم و تافلاتخا شتآ نتخاس رترو هلعـش يارب بلط ـن مـ یا زا چـیـن (87 .) دنک بسک يذوفن دوخ يارب ناهج ) تسینومک ریغ فعضتسم و ياهروشک ) موس

ود ادتبا اهنآ دـندوب . مود یلم ههبج هدوت و بزح ناناوج نامزاس زا یناناوج دـندش ، نیچ تسایـس نیا بذـج هک يدارفا نی ـتـ ـس نـخـدوجو هب اخفچـس نیدرورف 1350 رد هورگ ود نـیا داـحتا اـب هـک دـندروآ دوـجو هـب و 1346 ياـهلاس 1342 رد ار کــچوک هورگ

(88 .) دمآلاس 1359 لیاوا رد درکن . ادیپ یهجو ـل تـ با ـد قـ ـشر ـی ، ملا ـ ـسا بلا ـقـ نا زا بلا و نـه پـس ـقـ نا زا هور نـه پـیـش ـن گـ یا ـد : ـشر 2 ـ

. دندش میسقت تیلقا تیرثکا و هورگ ود هب ییادف ياهکیرچ ساسا نآ رب هک دش داجیا اخفچس رد تقوم باعشنا کی هدا ـ ـس نا ـ ناو زا جـ يداد تـعـ يدازآ ، زا يرادروخرب اب داهن و هدوت بزح هار رد مدـق یملاـسا يروهمج شریذـپ هب رهاظت اـب تیرثکا

رد لاس 1362 ، لیاوا رد ار اهنآ سپس ، درک . بذج دنـشاب ، هتـشاد دوخ رب کیرچ ) ) ناونع دنتـشاد تسود هک ار ـو جار ـ جا حول و مـ(89 .) دناشک یملاسا يروهمج اب هزرابم هب تیلقا ، اب ددجم داحتا

دوخ هناحلسم دربن راکشآ ، تروص هب و درک ، ملاعا تیلقا اب ار دوخ دنو پـیـ لا 1362 ، لیاوا سـ رد تیرثکا ، هکنآ زا سپ گرم : 3 ـ . درک کمک جع ) ) نامز ماما مانمگ نازابرس راک لیهست هب عقاو رد درک ، زاغآ یملاسا يرو ما جـمـهـ اب نـظـ ار

نایاپ روشک لخاد رد نامزاس یگدنز دندش و ریگتـسد هئطوت ، يزاس راکـشآ تسخن ياههام نامه رد نامزا ـ ـس يا ـ ـض ـ عا ـتـر ـش بـیـار نآ هک دندز تسد یتاغیلبت يا ـتـهـ یلا ـی فـعـ خر ما بـ ـجـ نا نا بـه ـ ملآ رد هژیوب دـنتخیرگ و ییاپورا ياهروشک هب زین يدادـعت تفای .

. تسا هدرم یللملا نیب هنحص رد زین مسینومک هک اصوصخ دیمان ، یکیرچ نامزاس کی یگدنز ناوت یمن

؟ یناسک هچ

رد دش . دلوتم نارهت رد لاس 1316 رد دیآ یم باسح هب نامزاس ناراذگناینب زا هیلوا و ناربهر زا هک ینزج ) نژیب : ) ناراذـگناینب 1 ـ دروخرب يرادزار و اب راب ره نکیل داـتفا ، نادـنز هب اـهراب لا 1332 بـه بـعـد ـ ـس زا تسویپ . هدوت بزح ناناوج نامزاس هب یگلاـس هد

. درک یم مهارف ار دوخ يدازآ تابجوم ( 90 ،) نادنز نلاو ؤسم اب بوخ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 35

ار اخفچس لاس 1350 رد دمآ . رب هحلسا هیه دد تـ ـ ـص رد لا 1346 رد سـ ـت . فر ـه گـ نا ـ حل هزرا مـسـ ـمـیـم بـه مـبـ ـص لا 1342 تـ سـ زا مسینینل مسیسکرام ـ رادفرط یمارم رظن زا دوب . رهام شاقن کی تایبدا و يو ـجـ ـش ـ ناد وا ـد . ـش ماد ـ عا نیدرورف 1354 رد داهن و ناینب

(91 .) تشون هوزج دنچ هطبار نیا رد دوب و هرود رد دلو شـد . لا 1325 مـتـ ـ ـس رد دوش ، یم بوسحم ناـمزاس ناراذـگناینب زا ـه و یلوا نار ـبـ هر زا وا نـیـز کـه فر ) ـ ـشا (حـمـیـد

تشاذگ و مامت ان نارهت هاگشناد کیناکم هتشر رد ار دوخ تلای ـ ـص لا 1349 تـحـ رد سـ ـیـسـت شـد . نو ـد و کـمـ تر مـ نا ، ـتـ ـسر ـیـ بدار ـش نا ـ مزا يا سـ ـضـ عا زا رفن دنچ دوخ تسد اب تشاد و تیساسح داقتنا هب تبسن وا ( 92 .) درک ـت کر ـه شـ نا ـ حل هزرابم مـسـ دنچ رد هب شناتـسود ، زا نت دـنچ هارمه هب سیلپ ، اـب هناحلـسم يریگرد ناـیرج رد ریت 1355 رد فرـشا دیمح ( 93 .) تشک داقتنا لـیلد بـه

(94 .) دیسر تکلاه همادا يارب زا مـشـهـد لا 1344 ـ ـس رد وا دوب . نامزاس ناراذگناینب ـه و یلوا نار ـبـ هر زا ـگـر ید یـکـی يور ) هداز هـ ـمـد حا دو ـعـ ـس (مـ

ـیـسـت شـد و نو ـد و کـمـ تر لا 1346 مـ رد سـ لو تـحـصـیـل شـد . نارهت مـشـغـ هاگشناد یضایر هتـشر رد دمآ و نارهت هب تلایـصحت لا ـ ـس رد دروآ و دوجو هب یفخم هورگ کی رگید نت دـنچ یحاتفم و سابع نایوپ ، زیورپ ـیـر ما هار بـه هـمـ لا ، ـ ـس نا ـر هـمـ خاوا رد

(95 .) دش ناراب ریت ریگتسد و لاس نامه رد وا دنتشاذگ . ناین ار بـ سـچـفـخـا ـش ، نا ـتـ سود ـی و نز 1350 بـا کـمـک جـيدارفا تسد هب ناراذگناینب گرم زا سپ نامزاس نیا دـندوب . نامزاس ناراذـگناینب نامه عقاو رد نامزاس یلـصا ناربهر ناربهر : 2 ـ

دامح ناقهد ، فرـشا يدزی ، رغـصا هدنخرف ، دمحم یلع يرگـشناد ، هیقر رادهگن ، خرف یفطل ، ناوریـش ونا یندـم ، یفطـصم نوچ لاغتشا یغیلب يا تـ ـتـهـ یلا ها بـه فـعـ ها و بـیـگـ رو گـ زا کـشـ جرا رد خـ نو نـیـز ـنـ کا کـشـتـگـر هـم یم شـد . هرادا رگتشک و ... ینابیش ،

(96 .) دراد : تسا هدش هراشا هنوگنیا نامزاس ياضعا نوماریپ مدرم تارظن هب اخفچس ، ـی هور نورد گـ دا ـنـ سا زا رد یـکـی ـضـا : عا 3 ـ

لاوصا دنتـسین و لئاق نارگید نانخـس يارب یمارتحا دنتـسین و ریذپ داقتنا یـضار . دوخ زا دنرور و ـتـنـد مـغـ ـس ار هـ ـ گدر ـهـا فـ یئاد فـ ) دننک یم هراپ ار رگید ياههورگ هیملاعا ـنـد هد یل بـهـا نـمـی هلئ مـ ـ ـس هب مـ دنتـسه یباتک دنتـسین هدوت اب و دـنرادن ] ] یبلاقنا قـلاخا

تشادرب مـا: اما تسا . مدرم تواضق زا يا هنومن نیا هصلاخ اه ... ، ییامیپهار اه و گنیتیم رد یبلا ـقـ نا مظن نتشادن ینیع ) دهاوش )دنن ـت مـی کـ یلا نآ فـعـ يار عقاو بـ رد دـنناد و یم مدرم زا رتلااب مین بجو و کـی ار دوخ هشیم هـ راداو ، لو هـ ـؤ ـس يا غـیـر مـ هد عـ

هچ دنراد . ناراداوه رگید هب تب ـ ـس ار نـ ـی بل را طـ ـ ـص ـحـ نا نامه یتح دـنناد و یم نامرهق ار دوخ دنتـسه و کیرچ دـنیوگب مدرم هک ( 97 [) تسا ] یبزح طابضنا نتشادن تلع دنتسین یمدرم رگا قلخ . هب دسر

نیا نیرتـمهم تـسا . هدرک ـل ار تـحـم يدد يا مـتـعـ ـهـ با ـعـ ـش ـ نا دو ، ـی خـ گد ـ نز ها ـ تو تد کـ لو مـ رد طـ نا ـ مزا ـ ـس ـهـا : با ـعـ ــش ـ نا 4 ـ تیمکاح نامزاس و هناحلـسم یـشم هب اهنآ ضارتعا تفریذپ . تروص دـنو ) گیب يردـیح جروت ) يربهر هب لاس 1355 ، رد اهباعـشنا

. دوب نآ رب ( 98 ) مسیئوئامهب ـتـه ـس ـ باو ـعـب ـش هور مـنـ گـ ) سپـس و قلخ ) ییادـف ياهکیرچ نامزاس زا بعـش هور مـنـ گـ ) ار دو اد خـ ـتـ با رد ـی هـا کـه با ـعـ ـش ـ نا

اهنآ ( 99 .) دندش ادج نامزاس زا یمسر رو ـت بـه طـ یر ـثـ کا ناو تحت عـنـ دادرخ 1359 ، رد بلاقنا ، زا دعب دندیمان ، یم هدوت ) بزح ياـهناگرا لـیوح ار تـ دو يا خـ ـهـ حـلا ـ ـس زا ـی ـش بـخـ يزا ، ـ ـس ـر ها يار ظـ ـد و بـ ندر ـک کـ یدز هدو نـ بز تـ ياهتـسایس حـ هب ار دوخ

ماما طخ زا يوریپ یعدم دندوب ، هدرک ظفح ار دوخ ياهحلاس زا يرگید شخب زین یفخم و تلایکـشت هک یلاح رد دنداد و یماظتنا دوخ داحتا اخفچس رگید راب دروخ و ـد نو دو پـیـ ـل خـ صا لا 1362 بـا ـل سـ یاوا رد باعشنا نیا دندش . مادص هیلع گنج رد تکرش و

(101 .) دوب هدش هتشون اخفچس یسور نابابرا طسوت روبزم باع ـشـ نا يو ـ یرا دو سـنـ گـفـتـه مـی شـ ( 100 .) تفای زاب ار ترو صـ نا 1358 ـ بآ رد يدز ) یـضترم یـ ) يربـهر هـب باعـشنا نـیا دـشاب . یم اخفچـس ياهباعـشنا رگید زا رگراـک ) هار ) کـهورگ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 36

(102 .) دوب نامزاس تیمکاح هوحن یکیرچ و یشم هب داقتنا باعشنا تلع ـت . فر گـرد باعـشنا نیا دـمآ . دوجو هب اخفچـس زا باعـشنا رثا رب يزیربت ) یناقهد فرـشا ) مان هب ینز طسوت زین ناقهد ) فرـشا ) کهورگ

یفاک تیدج یملاـسا ، يروهمج ماظن اب هناحلـسم هزرابم رد هک دوب ـن یا اخفچـس هب اهنآ داقتنا تفریذـپ . تروص تشهبیدرا 1358 ، نا ـتـ ـسدر زا کـ جرا ـل و خـ خاد رد نا ـ نآ هد را عـمـ کـ ـت . فر ـ یذ ترو پـ ـ ـص نا ـتـ ــسدر رد کـ ـک هور نـیا گـ هدـمع تیلاـعف درادـن . ، نا ـتـ سدر يا کـ ـ هر ـهـ ـش ـتـر ـش رد بـیـ ـت و ـسا هدو ناراد بـ ـ ـسا یملاـسا و پـ ياهتیـصخش دار و ـ فا رور تارادا و تـ ـکـهـا و نا ـت بـ قر سـ

ناراد ـ سا ترو پـ رس و صـ تسوپ ندنک ندرک و هلثم نوچ هنامحر یب ياهراتشک اهینیرفآ و جنشت رد هتشاد و ـتـر و مـقـر مـسـتـقـل فدياهاتـسور اههوک و هب زین هورگ نیا اـه ، ـکـ هور دوجو گـ ثول زا اهرهـش يزاـس ـ کا زا پـ ـت کـه بـعـد ـسا ـتـه ـشاد يا هد نـقـش عـمـ ،

بزح اب یماظن كرتشم تایلمع رد دنتـشاد و هناگادـج رقم اجنآ رد هک ـت ـشدر ـ ـس نـلاآ و هقطنم رد هژیوب دـندرب ، هاـنپ هدـشن دازآ دو هور و خـ نـیا گـ نارـس هـک دـنتفای باعـشنا روـپ ) یتـمرح ) هورگ ماـن هـب یهورگ زین ، هورگ نـیا زا دـندر . یم کـ تکرـش تارکمد

رسب قارع رد نونکا مه هورگ ـن یا ـد . ند ـل شـ صاو كرد ها بـه ناردار بـسـیـج و سـپـ ـط بـ سو لا تـ يا شـمـ ـ هل رد جـنـگـ رو ـتـی پـ مر حـ(103 .) دننز یم نیمک هب تسد ملاسا ناگدنمزر هار رد ندز ، هبرض يارب زین یهاگ هاگ دنراد ، يراب تکلاف تیعضو دنرب و یم

؟ هنوگچ

يزوریپ سخن يا ـ هزور رد یتـح اـهنآ دـنک . یگدـنز یفخم هک هدرک یعـس هشیمه دوخ ، رمع لوط رد اخفچـس يراـک : یفخ مـ 1 ـ یباتفآ کنیع دندیناشوپ ، یم ار دوخ تروص هیفچ ، زا هدافتسا اب دندوب ، هتخادرپ راکـشآ تیلاعف هب اههورگ همه هک یملاـسا بلاقنا

يارب اهزور نامه رد هک یـسور ناسوساج زا يدادعت خساپ رد یتح دندرک و یم هدافتـسا راعتـس مان مـ زا عمجت عقوم رد دندز و یم هراـبرد زین دـندش و ترد ـی بـه قـ با ـتـیـ ـسد يارب هحلـسا يروف تفاـیرد راتـساوخ دـندوب ، هتفر ناـشدزن هب رت ـ ـش طا بـیـ ـبـ ترا يرار ـ قر بـ

خرـس تسد ) ناونع هب ار اهنآ یملاـسا يروهم تا جـ ـ ما تـا مـقـ دو ، ـ ـش ما ـجـ نا ـا پورا رد تاطابترا همادا دنتـشاد ررقم هطبار ، يرارقرب (104 .) دننکن یفرعم وکسم )

تکلاه يری و ـتـگـ سد سـبـب سا ، ـ سا نیمه رب درک و یم مادقا اهکناب زا تقرس هب یبلاقنا ) هرداصم ) هیجوت اب اخفچـس تقرـس : 2 ـ (105 .) دنک تقرس لوپ يرادقم دش یم قفوم زین تاقوا یهاگ هتبلا دش . شیاضعا زا یخرب

دروخرب زا دوب ترابع تاغیلبت نیا كرتشم هوجو تخاس . رـشتنم ار يرایـسب تایرـشن اه و هیملاعا اه ، هیعلاطا اخفچـس تاغیلبت : 3 ـ شروش و هب يداژن ياه تیلقا قیوشت باصتعا ، هب نارگراک توعد نآ ، ياضعا اخفچـس و زا ناوارف فیرعت یتاـساسحا ، يراـعش ـ

... .راز هد هـ ـه نازور جد ، ـنـنـ ـس رد فـقـط لا 1359 ، ـل سـ یاوا رد ـت کـه سا هد ـ مآ نا ـ نآ زا هد ـ مآ ـت ـسد يا بـه ـتـه هـ ـشو زا نـ رد یـکـی

. تسا هجوت لباق رهش ، نآ رد نامز و نآ رد غلبم نیا ( 106 .) دنا هدرک یم دوخ ياه ـیـه ملا ـ عا فر تـکـثـیـر لا صـ ـ یرتـسخن دوب ؛ ود چـیـز يذو ياضعا نـفـ هفیظو دـندوب . هدرک ذوفن شترا و ... تارباخم ، امیـس ، ادـص و رد اخفچـس ياـضعا ذوفن : 4 ـ

(107 .) اخفچس فادها ياتسار رد دوخ يراک زکارم تکرح رب نتشاذگ ریثءات رگید ، نامزاس ، زاین دروم تاعلاطا يروآ عمج شروش رب دـندرک ، یهدـنامزاس ار دـبنگ رد شروش ـی ، مـلا ـ ـسا بـلا ـقـ نا يزور ياد پـیـ ـتـ با زا یئاد هـا فـ ـه : نا ـ حل ـ ـس بو مـ ـ ـشآ 5 ـ

هنتف روشک یلامش ياهرهـش زا يرایـسب رد دندرک ، قیو ـ ـش سرا تـ رد فـ ار اهیئاقـشق ) ) شروش دندز ، نماد ناتـسزوخ رد برع ) قلخ )(108 .) دنتساخرب یملاسا بلاقنا نارادساپاب گنج هب بلاقنادض بازحا يراکمه ابزین ناتسدرک رد دندرک . يرگ

، ـتـه ـشو نـ جد ) ـنـنـ ـس تـلا ياروـش مـحـ یبـلاقنا ] دـض ] سـس ؤـم تءاـیه ) هب هک يا هماـن یط ـخ 15/1/1359 یرا تـ رد سـچـفـخـا ، دشاب هدش رما نیا بجوم تسا نکمم هک ار یلیلاد دـنا و هداد لوپ هل ـ مو زا کـ یئاد هـا کـمـتـر ار بـه فـ ـت مـی کـنـد کـه چـ یا شـکـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 37

: دنک یمدر هدرمش و رب کیاکی یل راولش اب اه یئادف ـد کـه ندر عیاش کـ دنناوخ ؟! یم باتک طقف دننک و یمن تکرش گنج رد لاصا اه یئادف هک دننک ـع مـی یا ـ ـش )

، دشابن گرمـشیپ ياپ رد يدرک راولـش رگا دننک یم رکف دوش ! یم کیلـش راولـش هلول زا دـننک یم رکف ( ! ؟ ! دـنا هدـمآ گنج هب ! !( دشک یمن ار یسک درادن و ادص شگنفت هلولگ

ـهـا هد ـی کـه یا ـهـ گر ای پـیـشـمـ دنک یم فرصم گنشف رتشیب هلمح كون ـنـگ تـقـسـیـم کـنـیـد ، ـش دو فـ رار بـ ـمـا قـ ـش نا ـتـ ـسود ... ؟ دروخ یم لوو تا ـ هد ـه هـا و نا هو خـ رد قـهـ ـر ]، ترود ] ـتـر مول کـیـ

لمع رتشیب هلموک یماظن ، تایلمع عومجم رد دهاوخ و ... یمن گنشف لاصا دشوپ ، یم یل راولش یئادف نوچ دن ... فـکـر مـی کـنـ ... (109 () . ... ]؟[ یئادف ای درک

اپورا هب دندرک و یم روبع اهزرم زا ینوناق ریغ بـه شـکـل نا ، ـ مزا ـ ـس ـیـه ـصو ـچـفـخـا بـه تـ ـس يا ـ ـض ـ عا ـی : نو ـ نا لا غـیـر قـ ـمـ عا 6 ـ ، ـه ما ـیـنـ هاو گـ ـه ، ما ـنـ سا ـنـ ـش جـعـل ـتـنـد . فر يورو مـی ـ ـش ـی بـه ـشزو ـ مآ يا هرود هـ ـی خر یط بـ يارب زین تاقوا یهاگ دنتفر . یم

(110 .) دوب يدا را عـ یـک کـ ـهـا ، نآ زا هدا ـتـفـ سا ءو ـی و سـ تلود قاروا . تسا هدوب اخفچس ياهدرکلمع رگید زا اهنآ رد راجفنا داجیا یتموکح و فلتخم زکارم هب هلمح راجفنا : 7 ـ

هب نارهت تارکنم اب هزرابم هاگداد رد ار يراـجفنا زور 30/4/1360 تعاس 45/13 رد کجنران ، زا هدافتـسا اب اهنآ لاثم ، ناو بـه عـنـ(111 .) دندروآ دوجو

؟ ارچ

( ابوک ) رد ورت ) ـ سا کـ ) ما ـیـر قـیـ ثءا تحت تـ هک دندوب یعلاطا مک یتاساسحا و ناناوج مومع روط هب اخفچس ياضعا يرگن : هدا سـ 1 ـ دندرک یم رکف دنتشادن و ار هدوت بزح ای یلم ههبج یسایس ياه ـ یزا هل بـ ـ صو نا حـ ـ نآ ـد . ندو هتفرگ بـ رارق ( 112 () اراوگ هچ وتسنرا ) و

. تسا هحلسا زا هدافتسا يزوریپ ، هار نیرخآ نیلوا و . دنتخانـش یمن تسرد زی ار نـ دوخ مسینینل مسیـسکرام ـ مارم هکلب دـندوب ، مورحم ملاـسا تسرد تخانـش زا اهنت هن اخفچـس ياـض ـ عاـد ندر ـقـیـن مـی کـ فا يرا کـه مـنـ کـ ـب ـ هذ ـر بـه مـ ها دیاب بـا تـظـ یبهذم ، لاماک عماوج رد دندرک یم هیصوت ود ره نینل سکرام و ار یـک دوـخ ادـتبا زا هـکنیا هـن تـخادرپ ، بهذـم اـب هزراـبم هـب درک ـ یم هدوـت بزح هـک يراـک جـیردت ـ ـل ــصا ـت یا ـ عر و بـا ـ

. دنناد یم بجاو ار دترم لتق يا کـه ـعـه ما رد جـ ـهـم نآ در ، ـی کـ فر ـیـسـت مـعـ نو کـمـناربهر یـسای ـ ـس يا ـیـهـ ها ـ گآ رد ناوارف فعـض زا ناشن نیقفانم ، نامزاس یتح اـی هدوت و بزح بتک اـب اخفچـس ياـهباتک هسیا مـقـ

(113 .) دنراد تهابش ناتسریبد هرود ياشنا هب باتک ، زا رتشیب اخفچس ، ياهباتک یلک ، روط هب دراد . اخفچس (114 .) دوب نیب گرزب دوخ ربکتم و رایسب یسایس ، ياهیهاگآ فعض يرگن و هداس همه اب اخفچس گرز بـیـنـی : دو بـ خـ 2 ـ

لسوتم دوخ جراخم نیمءات يارب دریگ و یمن کمک جراخ زا هک درک یم دومن او رایسب اخفچـس هکنآ اب هناگیب : ناسوساج ذوفن 3 ـ فادها تمس هب ار اخفچـس دنا هدرک یم یعـس ییا ـکـ یر ـ مآ ـی و ـسور ناسوساج هک دراد دوجو یلیلاد دوش ، یم اهکناب زا يدزد هب

(115 .) دندرک ادیپ زین یهجوت لباق قیفوت رما نیا رد اهنآ دنهد ، قوس دوخ 77 75 73 71

ناریا یلم ههبج

هراشا

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 38

؟ یـعـنـی چـه ـی کـنـد ، یا ـپـیـمـ هار صا ـ ـص ـحـه قـ یـلا ـل با رد مـقـ تو مـی کـنـنـد کـه ـ عد یل ] جـبـهـه مـ ار [ نا ـ مل ـ ــس تـل مـ مـ ) ... مول نا مـعـ ـفـشـ یل تـکـ یلم ] ههبج دنتسه [ اه ههبج یضعب زا هک ییاهنآ دن ... ـی کـ یا ـپـیـمـ هار ـم یر نآر کـ ـل نـص قـ با رد مـقـ یـعـنـی

تسار رگا تسا هدوب حرطم هچنآ تسا و هدوبن حرطم ناششیپ ملاسا هلءاسم هدش ، سیسءات هک یتقو نآ زا مه ، لوا زا اه ـ نآ ـت . ساییارگ یلم هب دندوب و اهنیا هتـسد رـس هک يدار ـ فا ـنـکـه یا يار بـ مراد ؛ ـک ـش ـن هـم یا رد نم تسا و هدوب ییارگ یلم نامه دنیوگب

، تل ـن مـ یا ـد ـض هک بـر دننک یم توعد دنتـسه جراخ رد هک مه نلاا دندرک . مایق اهنآ تلم دـض رب هک مید ـ ید ـد مـا ندو فورعم بـنیا دنـشاب ... ناملـسم هک دنـشاب يدار ـ فا ـد یا ـ ـش شدار ـ فا یـضعب هکنیا اب یلم ، ههبج هب مرادـن راک نم زاـب دـننک ... تیلاـعف اهتردـق مکح دـییایب و اهناملـسم ، يا هکنیا هب دـندرک توعد ار مدرم حیرـص روط هب تسا ... دـیجم نآرق صن فلاخم هک یلم ههبج هیمـلاعا

ملاـسا رب بس نآرق و رب بس روط نیا یملاـسا روشک کی رد اللهاب ؛) لاا ةوق لوح و لا و لا ار ( ! نآرق یناـسنا حـکـم غـیـر ار ، نآرق مینکب هچ دیاب دننز یم ملاسا هشیر هب دنا و هتشاد رب هشیت دننک و یم یتسود راهظا هک ییاهنیا اب ام دوشب . ... نیملسم رظنم یئرم و هب

(116 () ؟ . ( ینیمخ 26/3/1360 ماما )

هجو دوب . هدش لیکشت ـکـتـر چو بزح کـ دنچ زا دوخ یلم ههبج تسا . ناریا ریخا یسایس خیرات بازحا نیرتگرزب زا یکی یلم ههبج یسررب تسا . هدوب یبهذم ریغ درکلمع تسایس و زا نید نتس ـ ناد اد جـ ندوب ، یملاسا رب ندوب یناریا حیجرت رد بازحا نیا كرتشم

. دریذپ یم ماجنا ارچ ؟ و هنوگچ ؟ یناسک ؟ هچ ینامز ؟ هچ لا ؤس راهچ هب خساپ رد بزح نیا

ینامز هچ

هرهچ تفر . یم شهاک هب ور ناریا رد يوروش تردـق دوب . هدـنام ماکان ناجیابرذآ يزاس ادـج هئطوت رد تارکمد ـه قر فـ دـلو : تـ 1 ـ ، ناریا رتشیب تراغ يارب هنیمز داجیا دوخ و عبانم ظفح يارب اکیرمآ دوبن . نشور اـم روشک مدرم زا يرایـسب يارب زونه اـکیرمآ دـیلپ

یلم زا يرایـسب دزن رد ار اکیرمآ یناطیـش هرهچ رما ، نیا تسا . هدـش اهـسور طسوت ناجیابرذآ ییادـج زا عناـم هک دوب هدرک دومناو . دوب هتخاس ینتشاد تسود نایارگ

. دو ـت بـ حارا ـخـت نـ ـس دو ، هدروآ بـ ناملآ يوس هب ور هدرک و ینامرفان ناـخاضر شا هدرپس رـس رکون راـب کـی هکن ـ یا زا ـس یل ـگـ ناتاباختنا رد ساسا نیارب دـنکن . یچیپ رـس يرکون ، هفیظو زا زین اضر دمـحم ات درک یم تراظن عاضوا رب يرتشیب تیدـج اب نو ـنـ کا

تفن عبانم نیگمهـس تراغ هب اهنیا راـنک رد درک و یم رظن لاـمعا ارزو ریزو و تسخن ـب ـص لز و نـ رد عـ درک ، یم تلاـخد سلجم . داد یم همادا ناریا

رد نآ ـتـن خاد ـ نا ـس و یل ـگـ نا نـماد زا ناریا ندرک جراـخ فدـه اـب یناریا ناـیارگ یلم زا يدادـعت هـک دو ـطـی بـ یار ـ ـش رد چـنـیـن زا چـنـد ـی فلا ـ تئا ـع قاو رد ار کـه یل جـبـهـه مـ قد ، لز مـصـ رد مـنـ نا 1328 ، ـ بآ ـکـا ، یر ـ مآ يا ـتـه نـمـ شر ـمـن فـ یر ـ ها نا ـتـ سد نا مـیـ

(117 .) دندرک ـیـس سءا تـ دو ، بز بـ حـندرک یلم ناریا و رد سیل ـگـ نا ذوفن اب تفلاخم هک نآ هدش ملاعا فده درک . دشر هب عورـش سیـسءات نامز زا یلم ههبج دـشر : 2 ـ دادرم ياتدوک 28 ات یهام دـنچ زونه دـش . اهنآ اب یناـشا هللا کـ تیآ يربهر هب اـه یبهذـم يراـکمه ببـس دوب ، روشک تفن عیاـنص

هب ناـیارگ یلم زا یخرب تناـها رما ، نیا لـیلد دـندرک . عطق یلم ههبج قدـصم و زا ار دوخ تیاـمح اـه یبهذـم هک دوـب یقاـب 1332. دش مک یلم ههبج دشر اه ، یبهذم ییادج اب دوب . قدصم تموکحرد هدوت بزح هب نداد نادی ـی و مـ ملا ـ سا تاسدقم

ـد ید هور جـ نآ چـنـد گـ نورد زا در و اد کـ ـد پـیـ ـــشر لا 1339 ـ ـس رد ـی ـسا ـیـ ـس زا يا بـ ـ ـض ملا فـ ـ عا یل بـا يا جـبـهـه مـ ـتـهـ یلا فـعـ. درک ادیپ شهاک یسایس زاب ياضف نایاپ لیلد هب لاس ، ود یـا سـه زا ـد پـس شر ـن یا ـد . ند هداز شـ يدازآ مـثـل نـهـضـت

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 39

ـر ترا ـر کـ ـش قو بـ ـت حـقـ ـسا ـیـ ـس طابترا بـا رد هک هاش تموکح بناج زا یـسایس زاب ياضف ملاعا لابند هب لاس 1356 رد رگید راـب ماما هبذاج رپ يربهر رد رما نیا لیلد درکن . دـشر قباس لـثم نکیل ( 118 ،) تخادرپ تیلاـعف یل بـه جـبـهـه مـ دو ، ـتـه بـ فر ـ یذ ما پـ ـجـ نا

. دوب هدرک بلس اهنآ زا ار یسایس ياهتیلاعف نادنم هقلاع بذج ناکما هک دوب ینیمخ یتنطلس میژر يریزو تسخن تسپ لو بـا قـبـ را ، رو بـخـتـیـ ـپـ ها ـ ـش یل یـعـنـی نار جـبـهـه مـ ـبـ هر زا ـکـه یـکـی نآ زا پـس گر : مـ 3 ـ

دانسا ياشفا اب گرم نیا لیمکت درم . زین یلم ههبج ـع قاو رد داد ، دا ار بـه بـ شبزح دوخ و يوربآ هاش ، تموکح راضتحا تاظحل رد يرایسب رارف ببس تفریذپ و تروص اکیرمآ یسوساج هنلا لاغشا نایرج رد یلم ههب نار جـ ـبـ هر زا يرا یگتـسباو بـسـیـ یـسوساج و

(119 .) دش برغ هب اهنآ زا رب ( 120 .) دـیدرگ تلع رب دـیزم زی نـ هر ـ ینیمخ ـ ماما حیرـص يرگاشفا صاصق و هحیلا هیلع ییاـمیپهار هب مدرم زا یلم ههبج توعد

یلم ههبج مان اب یبرغ ياـهروشک رد زون هـ ـتـه ، بلا ـت . ـس ـ ناد لا 1360 ـ ـس ـط ـساوا رد ار یلم ههبج گرم خیرات ناوت یم ساسا نیا . تسین هجوت لباق نادنچ هک دریذپ یم تروص ییاه تیلاعف

؟ یناسک هچ

دو مـحـمـ نا ، ـگـ یا ـ ـش يور ، هـ راشم ، فسوی یئلاع ، ریما نیدـلا سمـش رفن ؛ هدـجیه قافتا هب هنطلـسلا قدـصم ناراذـگ : ـ نا بـنـیـ 1 ـ ، يرون يدـیمع هداز ، يرئاح یلیلخ ، سا عـبـ دازآ ، ـر ید ـ قلاد عـبـ یکم ، نیـسح یئاقب ، رفظم ینایواک ، یباجنـس ، میرک نا ، ـمـ یر نـ

بوسحم یلم ههبج ناراذگناینب هداز ، كر ـ یز و ير ، ـتـبـ عل نلا خـ ـ سرا ـی ، کل ـمـد مـ حا ـنـی ، یئا یللاج نـ اضر دمحم یمطاف ، نیسح (121 .) دنوش یم

هاـشداپ ها ، ـ ـش یل مـحـمـد عـ دوب . هتـساخرب یفارـشا نادـناخ کـی زا یلم ههبج ياوـشیپ ربـهر و قدـصم دـمحم رت ـ کد نار : ـبـ هر 2 ـ نا ـتـیـ شآ ذو دار بـا نـفـ ـ فا زا ها و ـن شـ یدلار ـ صا ـه نـ یلا ـتـر مـ فد ریزو قدصم ، ردپ دوب . وا هلاخ رسپ هطورـشم ، نارود دبتـسم روهـشم و

یگدنهانپ تساوخرد سیئوس تلود زا وا تفرگ . سیئوس رد ( 1292 ) لوا یناهج زا جـنـگ ار قـبـل قوقح يارتکد قد مـصـ دو . بـعفن هب دوب و هدنیامن مشـش مجنپ و سلجم رد دش . تشگزاب هب روبجم تفریذـپن و سیئوس تلود یلو درک ار ناریا تی ـعـ با كر تـ و تـ

. داد يار ناخ اضر تنطلس یلو دوب ، راتساوخ زی ار نـ ترازو جـنـگ تسپ يریزو ، تسخن تسپ رب هولاع يو دیـسر . يریزو تسخن هب رد 12/2/1330 قدص مـ

هرابود ریت 1331 ، ما یس نینوخ تارهاظت یناشاک و هللا ۀیآ تامادقا رثا رب رد 24/4/1331 ، شیافعتسا زا سپ يو تفریذپ . یمن هاش نداد تسد زا ببس ناشیا ، هب تبسن اه نیهوت یخرب ماجنا یناشاک و هللا ۀیآ تامحز زا یـسانشان ردق اب وا دیـسر . يریزو تسخن هب

. تشگ نوگنرس دادرم 1332 ياتدوک 28 اب هجیتن رد دش و شتموکح یبهذم هناوتشپ !( تخپ یم اذغ شیارب صوصخم زپ ـ شآ زین نادنز رد . ) دش موکحم یـشیامرف هنامرتحم و نادنز لاس هس هب هاش ، وفع رثا رب قدصم ،

اجنآ رد ، 1345 شرمع ، نایاپ ات تفر و دوب عقاو اجنآ رد يو يردپ كلاما زا يرادقم هک دابآ دـمحا ياتـسور هب يدازآ زا سپ وا . درک یگدنز

ـه نو بـه گـ دو ؛ را بـ ـبـکـ یر را فـ یبهذم و بـسـیـ ریغ رنوسامارف ، بلط ، تنطلس بلط ، تردق بلط ، ترهش يدرف یلک روط هب قد ـ ـص مـ(122 .) تسناد یم یبیرفماوع هغبا ار نـ وا سرد يا کـه شـهـیـد مـ

ناشن ناناملسم ـیـا و ند ار بـه دو نطاب خـ هیرک هرهچ شیپ زا شیب بذاک قدصم يا وت : ) تشون دادرم 1330 رد يوفص باون دیه شـ(123 .() يداد ناـشن ار تیاـنج ملظ و ياـه هرهچ نـیرت هـیرک هدرک و بیذـکت یهاوـخیدازآرب ینبم ار دوـخ يواـعد ماـمت يداد ...

یل ـیـ ــس مـلا ـ ــسا ـت بـه ــساو دز و مـی خـ یل ـیـ ــس قد بـه مـا ـ ــص مـ : ) دو ـ مر ـی فـ فر ار چـنـیـن مـعـ قدــصم ینیمخ ، ماــما ماــجنارس

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 40

(124 .() دنزبلاس رد دش . دـلوتم هاشنا ـ مر رد کـ ـی با ـنـجـ ـس ـل یا رد مـنـطـقـه لا 1283 ـ ـس رد یل نار جـبـهـه مـ ـبـ هر ـگـر ید زا ـی با ـنـجـ ـس ـم یر کـحانج زا دوب . شرورپ شزومآ و ریزو قدصم ، هنیباک رد دش . مادختسا نارهت ها ـشـگـ ناد رد هسنارف ، زا قوقح يارتکد هجرد اب 1314

ـه جرا ترازو خـ ـمـت ـس رد ار یتدم یملاـسا ، بلاقنا يزوریپ زا سپ ( 125 .) دوب تبحـص شوخ دش . یم بوسحم یلم ههبج پچ ینب نایماح هلمج زا شدوخ و ( 126) دوب ردص ـی بـنـی سا رواشم سـیـ یتدم زین يو رسپ تشاد . تیلو ؤس نا مـ ـ گرزا ـت بـ قو تلود مـ

(127 .) تفر یم رامش هب ردص یـکـی شرد ، در کـه پـ ـا مـی کـ عدا دلو شـد . لا 1293 مـتـ رد سـ وا دو . یل بـ نار جـبـهـه مـ ـبـ هر زا ـگـر ید یـکـی را ، رو بـخـتـیـ ـپـ ها شـ

نا ـ یا در بـه پـ رهش کـ رد ار ییادتبا تلایـصحت ( 128 .) تسا هدش مادعا ها ـا شـ ضر ـط ـسو لا 1313 تـ ـ ـس رد يرا ، ـیـن بـخـتـیـ ناو زا خـیناوجون نینس رد وا نامز نیا رد دش . نیشنمه يرنوسامارف لفاحم نا بـا ـفـهـ ـصا رد ـت . فر نا ـفـهـ ـصا لا 1305 بـه رد سـ ـیـد . نا ـ سر

. درب یم رس هب یلو ـشـت گزا نار بـ ـ یا لا 1313 بـه رد سـ تفر و ـی گـ ضا ـ یر مل ـپـ ید يو هـا ـسـ نار ـه فـ ـسرد رد مـ ـت و فر تور لا 1309 بـه بـیـ سـ رد مود یناهج گنج عورش اب درک . جاودزا يوسنارف رتخد کی اب لاس 1318 رد تفر . هسنارف هب لیصحت همادا تهج لاس ـه ـس زا پـس

ـشـت گر نار بـ ـ یا لا 1324 بـه قو بـه سـ ـتـه حـقـ ـشر رد ارتکد تفایرد زا سپ داد ! ماجنا هسنارف شترا رد ار دوخ مچرپ ریز تمدخ ، تموکح نارود رد دـمآ . رد هاـش نایئادـف هتیمک تیوـضع هب لاس 1329 رد دـش . ناتـسزوخ راک هرادا لک ریدـم دـعب لاـس را چـهـ .

. درک يراداوه قدصم زا تدش هب نآ زا سپ قدصم و حر شـد و نآ مـطـ یل ـ ـصا يا ـ ـض ـ عا زا یکی ناونع هب دش و یلم ههبج هعومجم ریز بازحا زا یک نار یـ ـ یا بز دراو حـ لا 1329 زا سـ

سیلگنا سوساج تشاد ، ترهش كاواس یسوساج لا کـه بـه رد عـیـن حـ وا ـد . مآ رد یل نار جـبـهـه مـ ـبـ هر ـف یدر رد ـج یرد بـه تـکی دوب و بلط هاج رایسب دوب . هتخاس رارقرب هناتسود رایـسب تاطابترا زین اکیرمآ ترافـس اب لاح نامه رد هدش و یفرعم زین هسنارف و

! ندش ریزو تسخن تشاد ؛ گرزب يوزرآ تاجن طو ـقـ ـس زا خـطـر ار هاش تموکح دـناوتب ات دوش ریزو تسخن درک تساوخرد هاـش زا هاـش ، تموکح ياـهزور نیر ـ خآ رد وا

زور زا 37 ـد و پـس نا ـش بـی ثـمـر مـ یا هـئ هـ ـ طو تـ ناریا ، ناملـسم مدرم ینیمخ و ماـما يرایـشوهاب یلو دـش ریزو تـسخن وا دـهد .یبرغ و ياهروشک کمک تفایرد نمـض لاس ، هدزیـس تدـم هب اج ـ نآ رد ـت و فر ـه ـس ـ نار هب فـ راـیتخب دـش . ناریا زا رارف هب رو مـجـبـ

هموح رد دوخ ، ینوکـسم يـلایو رد رد 15/5/1370 ماجنارـس تخادرپ . یملاـسا بـلاقنا هیلع هزراـبم هـب قارع ، صوـصخب یبرع ، (129 .) دیسر لتق هب سیراپ ،

تلایـصحت اـی لوـمعم رو نآ بـه طـ ياـضعا تشاد . ذوـفن هفرم همین اـی هفرم نیـشنرهش و مدرم ناـیم رد رتـشیب یلم ههبج ـا : ـض ـ عا 3 ـ ریغ یتیرثکا یبهذم و یتیل ـ قا دو ؛ نو بـ ـ گا ـ نو ـضـا گـ عا ير ياهشیارگ فـکـ دندناوخ . یم سرد اههاگـشناد رد ای دنتـشاد و یهاگـشناد

كاواس ناسوساج دید . نآ رد دش یم مدآ فیط همه زا اضعا ياه ـتـگـی ـس ـ باو ظا ـ حل بـه ـد . ندو بهذم بـ دض مه یـضعب یبهذم ، ياضعا نایم رد دـننک یم تمدـخ دوخ نطو هب دـنراد دـندرک یم رکف تنایخ لاـح رد هک يدارفا یبرغ و فلتخ يا مـ ـ هرو ـ ـش اـی کـ

. دندش یم هدهاشم یلم ههبج سءار رد یئا جور مـظـفـر بـقـ زا خـ ناوت یم اهنآ نیرتمهم زا تسا . هدید دوخ هب ار يددعتم ياهباعشنا یلم هه جـبـ ـهـا : با ـعـ ـش ـ نا 4 ـ

هک رگید رتمهم باعـشنا ( 130 .) در ما بـ قد نـ ـ ـص ـد بـا مـ ید ـ ـش ـت فلا رد مـخـ لا 1331 ، ـ ـس یل بـه زا جـبـهـه مـ نا ـ ـش ـمـتـکـ حز بز حـ(131 .) دوب ناریا يدازآ تضهن لیکشت لاس 1340 و رد یل ـبـی تـر جـبـهـه مـ هذ يا مـ ـضـ عا جور خـ ـت ، فر ـ یذ ترو پـ صـ

؟ هنوگچ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 41

يا ـتـه هـ ساو زا خـ ـی ها ـ گآ دو و یـا ياه خـ هتساوخ هب ندیسر تهج رد یلم ههبج اکیرمآ : صوصخ هب هناگیب ياهتردق هب لسو تـ 1 ـ اکیرمآ یسوساج هنلا دانسا زا یـشخب دوب . سامت رد اکیرمآ ترافـس صوصخ هب هناگیب ياه هناخترافـس اب مواد رو مـ بـه طـ با ، ـ برا

: دینک هجوت هطبار نیا رد یلم ههبج ناربهر زا یخرب نانخس هب تسا . رما نیا رگناشن ناریا رد ( ردص زرواشک . ( ) دنشاب دازآ دنناوتب مدرم ات دورب یبرغ یسارکمد فرط هب هک دنک کمک هدرک و ییامنهار ار ناریا دیاب اکیر ـ مآ ) میتسه و یلدـتعم صاخـشا هک میهد ناشن هدـحتم تلاایا هب تسا مهم ینامز نینچ رد هک مینک یم ساسحا یلم ههبج درو رد مـ مـا )

( رهورف شویراد . ( ) میشاب یمن قش هلک ياهلاکیدار میتسین و راب دنب و یب ناگناگیب دض اب هتسیاش هنسح و طباور ظفح قیرط زا اهنت درب ، شیپ زا يراک يوروش لباقم رد ـد ناو ـی نـمـی تـ یا نار بـه تـنـهـ ـ یا ـگـر ید يو زا سـ )

(132 () یباجنس میرک . ( ) میشاب هتشاد اهنآ اب نئمطم هنسح و طباور میناوت یم ام برغ مهافت کمک و اب اهنت برغ و هب رو دو کـشـ ـ جو ـیـن مـ ناو بوچ قـ راهچ رد ات تسا هدرک یعس شیوخ ، تایح لوط رد یلم ههبج نوناق : بوچ راهچ رد هزرابم 2 ـ

یساسا نوناق اریز دوبن ، یهاشنها ما شـ ها یـا نـظـ ـخـص شـ ـش هیلع هاش نامز رد هزرابم نیا دزادرپب . تموکح هیلع زیمآ تملاسم هزرابم هب لوصو رد حـقـیـقـت ـی و ـسا ـیـ ـس يا يدازآ هـ ـت فا ـ یرد ير ـ ها رد جـهـت ظـ ـه کل بـ دو ، هدرک بـ دـیئءات ار هاش تموکح ناـمز نآ

. دوب یسایس تردق هب ار يددعتم ياهی ـ نو ـ گر ـ گد اتسار نیا رد دهد . رارق دوخ ششوپ تحت ار فلتخم بازحا درک یم یعـس یل جـبـهـه مـ فلا : ـ تئا 3 ـ

: زا دندوب ترابع دنتفر ، یم رامشب یلم ههبج یلصا ياضعا زا هک یبازحا تفریذپ . دوخ ـد بـه یا ار بـ ـسـم یلا ـیـ سو ـ ـس لو ـ ـصا هکدوب دقتعم دوب و یلم رد جـبـهـه دو ـ جو هور مـ ـن گـ یر ـتـه تـ فا نا یـ ـ مزا ـ ـس نار : ـ یا بز حـ فلا ـ ، هلءا ـ ـس ـد و هـمـیـن مـ نداد ـکـیـل مـی ـش تلود تـ هدر ـیـل کـ ـص نادـنمراک تـحـ لاومعم ار نآ ياضعا تخاـس . نار ـ یا دراو ـج یرد تـ

ـر طا ـه خـ بوا ـت . ـشاد ما حـلاص نـ راـیهللا قدـصم ، طوقـس ناـمز رد نآ ربهر دوب . هدرک مهارف بزح يارب ار یه ـ جو ـل تـ با ترد قـ قـيددـعتم تاداقتنا دروم دـنک ، اپ رب یتسینومک لقتـسم تموکح ناجیابرذآ رد تساوخ یم هک يرو ) هشیپ ) اب شا هنا ـتـ ـسود ـط باور

. تفرگ رارق رد یلم ههبج زا ییاقب جورخ لابندب هک دوب ، ییاقب رفظم ناشکتمحز بزح زا یشخب رما ، يادتبا رد موس يورین مو : ـ ـس يور نـیـ ب ـ

ـت و ـشاد ذو ـهـا نـفـ ها ـگـ ـش ـ ناد رد ـتـر ـش مو بـیـ ـ ـس يور نـیـ ـد . ـش ادـج نآ زا قدـصم ، اـب يو دـیدش تموصخ لاـس 1331 و رخاوا . دش یم بوسحم ناریا هدوت بزح نیدترم زا یکلم لیلخ دوب . یکلم لیلخ هد نآ بـر عـهـ ير ـبـ هر

دض یتسینومک و دض دیدش تلایامت دوب . یتسیـشاف يژولوئدیا ياراد دوب . یلم ههبج رد دنمورین بزح نیموس ناریا : ناپ بزح ج ـ . درک یم داقتنا تدشب یـسراف نابز رد یبر تا عـ ـ مل در کـ ـ برا زا کـ داد و یم ناشن دوخ زا زین یملاـسا دض تلایامت تشاد ؛ يدوهی

. دوب بزح نیا هنوگ رلتیه سیئر رهورف شویراد زا یمی يا عـظـ ـهـ ـش يوا بـخـ هک حـ درک یم پاـچ ار ي گرزب ) ناریا ) هشقن دوـخ تایرـشن رد دوـب و تخـس رـس رایـسب بزح نـیا نآ ناور پـیـ دو . سرا بـ ـج فـ یل ما خـ ـیـه و تـمـ کر تـ نا ، ـتـ ـس ـ کا زا پـ ییاهــشخب قارع ، ناتــسناغفا و ياهتمــسق ماـمت اـبیرقت يوروـش ،

نیرت هـسـتـه مظنم نیرترث و ؤم هک تشاد دوجو يرایسب هدیزرو دارفا اهنآ نا رد مـیـ ـا ما ـد . ندو لا بـ ـ ـس هچب ابیرق ناو و تـ را جـ ـیـ ـس بـ. دنداد یم لیکشت ار یل ـی جـبـهـه مـ نا ـ با هزرا گـر خـیـ يا مـبـ ـهـ هور گـ

ـتـر و ناو نآ جـ يا ـضـ عا ـت . شاد مان بشخن ) دمحم ) نآ ربهر دوب . یلم ههبج اب طبترم بزح نیرت فی ضـعـ نار : ـ یا مدر بز مـ حـ د ـ تلع دندوب . دوب ـ هدـش دـلوتم نآ زا ناریا مدر بز مـ ـی کـه حـ بز حـ ناریا ـ بزح ياضعا زا رت نیئاپ یعامتجا يداصت و ـ قا ظا ـ حل بـه

(133 .) تسا هدوب هدوت بزح اب ناریا مدرم بزح يراکمه ناریا ، مدرم بزح زا بزح نیا ییادج

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 42

؟ ارچ

زا رد یـکـی ـتـد . ـس ـ یا شدو بـ ياپ خـ يور دـناوت یمن ناـهج یلعف طیارـش رد ناریا تلم تشاد داـقتعا یلم ههبج مدرم : ری تـحـقـ 1 ـ : تسا هدمآ یلم ) ههبج ناربهر زا ) حلاص رایهللا لوق زا ـکـا یر ـ مآ ـی سو ـ سا ـه جـ نلا دا ـنـ سا

دنناوت یمن مه يوروش ناگیاسمه دروآ و يور ناهج تردـق هس زا یکی هب دـیاب راچانب فسءات و اب یتقو هک ـت ـسا يو مـعـتـقـد ) (134 . () تسا يرورض اکیرمآ تیامح بلج سپ دنتسیاب ، دوخ ياپ يور اهنت

ار یلم ههبج هطبار نیا رد ینیمخ ماما دیزرو . یم تفلاخم نآ اب دوبن و دقتعم زین ملاـسا نید هب یلم ههبج بهذـم : هب ینامیا یب 2 ـ : دیامرف یم یفرعم نینچ

. دـندوب فلاـخم تخـسرس ملاـسا تیناـحور ملاـسا و اـب هک تـسا یهور هدو یـک گـ ـل بـ طا شلوا بـ زا ـت کـه ـسا ـی هور یـک گـ ) (135 ()

تخانـش هکنیا نودب دوخ ، یگدنز هیلوا ياهلاس رد هک دـندوب يدارفا زا رتشیب یلم ههبج ناربهر بهذ : ـی بـا مـ یا ـنـ ـشآ ـعـف ـض 3 ـ . دندرک مک ـتـحـ ـس جرا مـ رد خـ ار دو تا خـ ـنـیـ هذ ـد و ندو ـتـه بـ فر جراخ هب تلایـصحت تهج دنـشاب ، هتـشاد ملاـسا نید زا یحیحص

. دشاب هتشاد لابند هب ار يدرکلمع نانچ يراکفا ، نینچ هک تسا یعیبط

ناریا يدازآ تضهن

هراشا

هک مراد راک اهنیا اب نم نیفرحنم ، اب دنا هدرک دنویپ نیقفانم ، نیا اب دنا هدرک دنویپ یلم ، ] ] ههبج اب دـنا هدرک دـنویپ هک ییاهنیا ) ... ـل با رد مـقـ ـت کـه سا ـن یا ـی فـقـط عر ـف شـ یل ـا تـکـ یآ ـد ؟ یراد ـن مـعـنـا یا زا یهیجوت هچ نیدت ، یعدم دیتسه و نیدتم هک ییامش

مدر ـد کـه مـ یراد ار ـی عر ـف شـ یل نامه تـکـ دیدرک ساسحا امش هک یعرـش ياهفیلکت مامت رد دینک ؟ رداص هیملاعا تلود سلجم و ؟ یملاسا ياروش سلجم لباقم رد یملاسا ، تلود لباقم رد شرو تو کـنـیـد بـه شـ ـ عد ار

رگید دیتسه ... دـیجم نآرق نیرـسفم زا نات یـضعب امـش تسا و دـیجم نآرق صن فلاخم هک یلم ههبج هیملا ـ عا ـن یا ـل با رد مـقـ ... ؟ امش دیرادن فیلکت

نیا اـب دنتـشاد ، فـلاتئا لوا زا مـه نیقفاـنم اـب دـندرک و فـلاتئا مـه اـب دـننک و یم یناـبیتشپ اـهنیا زا هـک ییا سد هـ ـن مـقـ یا بـا ... . مینکب هچ ام ناوخ زامن ياهناملسم

. ... مینکب هچ ار اهامن تسود نیا ام دایرف . ناتسود تسد زا يدعس ... ار ـی فر نآ حـ دراد لو مه قـبـ يدازآ تضهن ایآ دـینک ... یم هچ دـیراد دـیمهف یمن هک تسا هدـش دایز هیناسفن ياـهاوه رد ـنـقـ یا ... ـی یا ـنـهـا هـمـیـن جـمـعـیـت هـ یا ـه ... ؟ نا ـد یـ نراد لو ار قـبـ ـن یا ـهـا ناو ـب خـ ـــش زا ـن نـمـ یا ـا یآ ـد ... ؟ یو یل مـی گـ کـه جـبـهـه مـ

. دینز یم اپ تسد و ردقنآ ایند يارب ارچ اقآ دنکب ... يراک تسناوتن دش ، لشف اهنآ لباقم رد ـیـر ما تر هـسـتـنـد کـه حـضـفیعضت ار یملا ـ ـسا يا ـ هدا زا نـهـ یـضعب دینک . فیعـضت یه امـش ار ملاـسا ياملع زا یـضعب هک تسا نیا ناترکنم زا یهن طق فـ ...

دندروآ ناشدوخ زور هب هچ هک تسا مولعم مه ناشلامعا تسین . ناشملع هزادنا هب ناشلقع تسا ... صقان ناش یسایس دید دینک ... . ( 25/3/1360 ینیمخ ، ماما ( ) 136 ... .() دندرک هچ و

هراـنک زا سپ تشاد و را ـتـیـ خا رد ار تردـق یتدـم يارب یملاـسا بـلاقنا يزوریپ زا سپ هـکن ـ یا ظا ـ حل نار بـه ـ یا يدازآ ـت ـض نـهـیسایس ياهیریگعـضوم زا یخرب لیلد هب زین درک و بل دو جـ ار بـه خـ هناگیب ياهویدار هجوت فلاخم ، بزح کی ناونع هب زین يریگ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 43

یـسررب ارچ ؟ و هنوـگچ ؟ یناـسک ؟ هچ یناـمز ؟ هچ ياهـشسرپ هب خـساپ یط ار بزح نیا در . يداـیز بـر پـا کـ يادـص رـس و دوـخ ،. درک میهاوخ

؟ ینامز هچ

يو دوب . هدیـسر اکیرمآ يروهمج تسایر هب یگزاتب يدنک هک دـش دـلوتم یطیارـش رد لاـس 1340 و رد يدازآ تضه نـ دـلو : تـ 1 ـ رـشب قوقح يدازآ و غیلبت هب دشاب ، هتـشاد يز ـ یوا ـتـ ـسد نار ، ـ گرا قوقح کـ زا عافد رب ینبم اهتـسینومک تاغیلبت لباقم رد هکنآ يارب

ـل ماو هب عـ يرهاظ یـسایس يدازآ يرادقم دش و يو تسایـس زا تیعبت هب روبجم اکیرمآ ، رکو ناو یـک نـ هب عـنـ ناریا هاش تخادرپ . ، رگ ـ ید يو ـ ــس زا در . ـطـا کـ عا ـد ، ـــشا ـتـه بـ ـــشاد لر ار تـحـت کـنـتـ ـهـا نآ ـد ناو یل کـه مـی تـ ـ ماو ـش و یـا عـ یو هد خـ ـ ـــش لر کـنـتـهب ملاـسا داحتا تاغیلبت يریگجوا لاس 1340 ، رد یناـشا هللا کـ ـۀ یآ يدر و ـ جور ـظـمـی بـ علا هللا ۀـیآ متخ مسارم هوکـش اـب يرازگرب ، نید ياملع یخرب ياهشلات و دندوب ). دشر لاح رد تد ـتـهـا کـه بـه شـ ـس ـیـ نو کـمـ ) كر ـتـ ـش ـمـن مـ ـشد ـر بار رد بـ هزرا ـر مـبـ طا خـ

. درک یم تیوقت هعماج رد ار ینید ياهشیارگ مک دشر نیا زا یهاش ، قانتخا ياضف دد عور مـجـ بـا شـ ـت . شاد ـد کـمـی ـشر لوا لا ـ ـس ود رد یـکـی يدازآ ـت ـض نـهـ ـد : ـشر 2 ـ لاس رد دندرک . تردابم نیقفا نا مـنـ ـ مزا ـ ـس ير مـثـل ـگـ ید يا ـهـ نا ـ مزا ـ ـس ـکـیـل ـش دو بـه تـ خـ ـا ، ـض ـ عا زا ـی خر دـش و بـ هتـساک مه

تصرف زا هدافتسا اب يدازآ تضهن دهدب . یـسایس يدازآ يرادقم دش روبجم هاش مه زاب اکیرمآ ، رد رتراک ندمآ راک يور اب 1356تلود تمـس رد يدازآ ، تضهن ربهر باصتنا ـل یلد يول بـه ـم پـهـ یژر زا هد ـ نا ـی مـ قا يا بـ ـ هزور ـن یر ـ خآ رد درک . دـشر يرادـقم ،

جیردـت هب تفاـی و شهاـک ردـص ینب طوقـس اـب دـشر نیا تفا . ير یـ ـتـ ـش شرتـسگ بـیـ يدازآ تضهن ینیمخ ، ماـما يوس زا تقوم . درک تکرح گرم يوس هب ور يدازآ تضهن

هیاـپ دـنلب تاـماقم زا یکی بـا تقوم ) تلود ریزو تسخن يدازآ و تضهن ربهر ) ناـگرزاب هنارـس دوخ تاـقلام لاـبند هب گرم : 3 ـ تیعقوم زا هرابکی اـکیرمآ ، يارب يدازآ تضهن ياـضعا تقو و تلود مـ تاـماقم زا یخرب یـسوساج دانـسا ياـشفا یپ رد اـکیرمآ و

. داد افعتسا ناگرزاب دش و هتساک يدایز رادقم هب يدازآ تضهن تارو ـتـ ـسد فلا درک و بـر خـ تفلاخم گـنج همادا اـب رهـشمرخ ، يدازآ زا سپ هژیوب یلیمحت ، نارود جـنـگ رد يدازآ ـت ـض نـهـ

تشاذگ و نانآ تلایکـشت رب يدایز یفنم رثا ماما رظ اب نـ نانآ تفلاخم دیدرگ . حلـص ناهاوخ مدرم ، تساوخ ینیمخ و ماما حیر صـزا سپ دـناوتب وا ، قفاوم رظن بلج يرظتنم و ياقآ هب ندـش کیدزن اب ات درک یعـس یتد زا مـ سپ يدازآ ، تضهن درب . ار ناـشیوربآ

لزع رد هک ینیمخ ما ـ ما صاخ يرگن هدـنیآ ینیب و نشور اـب زین تضهن تکرح نیا دریگ ؛ تسد هب ار تردـق اددـجم ینیمخ ، ماـما زونه لمع رد هچ رگ تفای ، قق ـی تـحـ سا ـیـ ـس ـحـنـه ـص رد يدازآ تضهن گرم بیترت نیدب دنام . ماکان تفای ، رولبت يرظتنم ياقآ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 44

. دنک یم رداص يا هیملاعا هاگ ، دنچ زا ره دشک و یم سفن

؟ یناسک هچ

دومحم دیـس جاح موحر زا مـ دـندوب تراـبع ناـنآ نیرتمهم هک دـندوب رفن دودـح 42 رد سـس ؤم تءاـیه ياـضعا ناراذـگناینب : 1 ـ ییاطع میحر هیزن و نسح ییاطع ، روصنم یباحـس ، دـی ... رتکد ناگرزاب ، يدـهم سدـنهم یناجنز ، لضفلاوبا دیـس جاح یناـقلاط ،

(137 .) . يدزی میهاربا یناحبس و دی ... ناگرزاب ، يدهم زا : دنترابع يدازآ تضه هد نـ نار عـمـ ـبـ هر نار : ـبـ هر 2 ـ

تلایـصحت ياراد اهنآ رتشیب ـد و نا هتـساخرب يرهـش هفرم همین ای هفرم راشقا ناـیم زا هدـمع روط هب يدازآ تضهن ياـضعا اـضعا : 3 ـ لاربیل ناو ـی بـه عـنـ بر يا غـ ـه هـ نا ـ سر يو زا سـ مدر و چـه يو مـ زا سـ هچ تضهن ، ياضعا دنتسه . هاگشناد يوجشناد ای یهاگشناد و : دنتسه ریز ياهیگژیو ياراد دروخ یم مشچ هب اهنآ نانخس رد بهذم زا یگنر مک ياهشیارگ هک اهلاربیل نیا دنا . هدش هتخانش

زر فـکـر مـا، طـ ـت . ـسا ـگـی نر شا فـ همه میراد زورما ام هک یگدـنز : ) دـیوگ یم هطبار نیا رد ناگرزاب سدـنهم یگدزبرغ : فلا ـ (138 .() تسا برغ ناغمرا مامت رامثتسا ، رامعتسا و اب ام تیدض بلاقنا ، ام ، هزرابم ام ، ندناوخ سرد

زا ار یبهذم یعامتجا ـ ياه هدید زا پـ يرایـسب هک دنـشوک یم دنرگن و یم نیـسحت هدـید اب ملع ياهتفرـشیپ بـه ـی : یار مل گـ عـ ب ـ ياهتفرشیپ هب دح زا شیب نداد تلاصا رگناشن ناگرزاب یبهذم بتک دنناسرب . تابثا هب زور مولع هار زا ار داعم ءادبم و تخانش هلمج

. تسا یملع . دنراد هدیقع رگیدکی محازت مدع دح رد يدرف ياهیدازآ درف و تلاصا هب ییارگ : درف ج ـ

ملا بـه ـ سا ـق یر زا طـ نا سـعـی مـی کـنـنـد ـ ـشدو لو خـ بـه قـ ها مـی کـنـنـد . ندو نـگـ ـی بـ نار ـ یا ـه یواز زا ار ملا ـ ـسا ـی : یار یل گـ مـ د ـ (139 .) ملاسا سپس ناریا لوا یـعـنـی ـت کـنـنـد ؛ مد نار خـ ـ یا

یعامتجا یـسایس و ياـه هنیمز رد نآ ماـکحا همه يارجا هب دـقتعم دـنناد و یم یـصخش يرما ار نید تسایـس : زا نید ییاد جـ ه ـ .. دنتسین

روشک نیناوق بوچ راهچ رد زیمآ و تملاسم ياههار زا ار دوخ تفلاخم هزرابم و دیاب هک دنراد داقتعا زی : ـ مآ ـت ملا هزرا مـسـ مـبـ و ـ (140 .) دنهد ماجنا

يرار ـ قر ردا بـه بـ قـ ـد ، نراد هل ـ ـصا مدرم فـ هدوت اب یگنهرف یتاـقبط و رظن زا هکنآ لـیلد هب تضهن ياـضعا یمدرم : هاـگیاپ نادـقف ز ـ تموـکح هب ار اـهنآ يراکادـف تارهاـظت و ماـجنا اـب هک تسا نیا مدرم زا اـهنآ راـظتنا لاـح ، رد عـیـن ـتـنـد . ـس نا نـیـ ـ نآ سا بـا تـمـ

. دنورب رانک دوخ سپس دنناسرب و ار نـیـز ـت فـقـیـه یلاو ـل صا ـت ، سا زا سـیـ ـن ید ـی یاد ـل جـ ـصا ـه بـه جو ـت بـا تـ ـض يا نـهـ ـ ـض ـ عا ـت فـقـیـه : یلاو ـت بـا فلا مـخـ ح ـ

(141 .) دوش یم رجنم یبهذم يروتاتکید هب هک دننک یم رکف دنرادن و لوبق . دنناد یم قدصم ار دوخ ياوشیپ یلم : یقدصم ـ ط ـ

زا حـد نا بـیـش ـ ـش ـ نارا شنیزگ هـمـکـ رد دوخ دـننک ، یم مهتم يرگراـصحنا هب ار دوخ ناـفلاخم هکنآ نیع رد يرگراـصحنا : ي ـ لیکـشت قد ـ ـص راد مـ ـ فر نا طـ ـ یار یل گـ زا مـ ـت قو تـلود مـ ـیـنـه با ءا کـ ـ ـض ـ عا ما لا تـمـ ناو مـثـ بـه عـنـ ير مـی کـنـنـد . ـ گرا ـ ـص ـحـ نا

. دوب هدش ياـهداهن تلاـخد زا هتــشاذگ و مارتـحا لـبق ـم یژر زا هد ـ نا ـی مـ قا يرادا بـ ما ـهـا بـه نـظـ نآ ـی : بــلا ـقـ نا يا ـ هدا ـیـنـی بـه نـهـ بد بـ یـا ـ

(142 .) دندرب یم جنر فلتخم روما رد یبلاقنا

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 45

ار ـیـز مآ ـت ملا هزرا مـسـ تسا کـه مـبـ یناناوج باعشنا تسا ، هداد خر يدازآ تضهن رد نونکات هک یباعشنا نیرتمهم اهباعـش : ـ نا 4 ـ هب ناریا قلخ نیدها نا مـجـ ـ مزا ما سـ ـد و نـ ـش ـع قاو لا 1344 رد سـ باعشنا نیا دندوب . دقتعم هناحلسم یـشم هب دنتـسناد و یمن یفاک

ماـظن هیلع رد 30/3/1360 دـندرک و ملاـسا هب رهاظت یملاـسا بلاقنا يزوریپ اـب سپـس دـند ، ـ ـش تسیـسکرام اهدـعب هک تفرگ دوخ اب اهنآ یـسایس طاـبترا و دنتـسه . نیـسح مادـص راوخ هریج نونکا دـنتخادرپ و هناحلـسم گـنج هب یمـسر روط هب یملاـسا يروهمج

. تسا قافآ هرهش اکیرمآ

؟ هنوگچ

یم مادقا هوزج یهاگ هیملاعا و راشتنا هب لومعم رو بـه طـ ـی ، سا داد سـیـ ـ یور ـبـت و ـسا رد هـر مـنـ يدازآ ـت ـض نـهـ تا : ـغـ یل تـبـ 1 ـ لیذ دراو رد مـ يدازآ تا نـهـضـت ـغـ یل ـی تـبـ مو يا عـمـ ـیـت هـ صو خـصـ رارقرب مـی کـنـد . یسایس یتدیقع فلتخم ياهـسلاک دنک .

: تسا هتفهن ـی کـه بز ـر حـ گا تسا . ناریا یملاـسا يروـهمج تموـکح نـید و ياـملع هجوـتم طـقف يدازآ تـضهن ياـهداق ـتـ نا دا : ـتـقـ نا فـلا ـ . دننک یمن داقتنا وا زا دن ، تو کـ ـ عد ـی یا ـپـیـمـ هار هب ار مدرم دـهدب و اوتف مه نآرق ـح یر ـ ـص فلا نـص بـر خـ ـت ، ـسا ـهـ نآ ـت ـسود

رگا یلو میشاب . تسود اکیرمآ اب دیاب هک تسا دقتعم اریز دنک ، دا نـمـی ـتـقـ نا يدازآ تضهن دنکب ، یتیانج ره اکیرمآ رگا نینچمه لک نآ طسوت هب دنک و یم رتگرزب و گرزب ) ) ار نآ دنک هدها نلاو مـشـ ـؤ ـس زا مـ در یـکـی ـ کل رد عـمـ ـعـفـی ـض هطقن نیرتکچوک

. دناشک یم لا ؤس ریز ار ماظن ـهـا و مل عاو ظـ ـ نا دراد و رارق يدـیدش ناـقفخ تحت هک دـنک یم دومناو نینچ دوـخ تاـغیلبت رد يدازآ تضهن ییاـمن : موـلظم ب ـ

. دیامن یم دادبتسا هب مهتم ار یملاسا ماظن هلیسو نیدب دنک و یم لمحت ار اهمتس رد اهنآ را ـتـشـ نا زا ـی قـبـل ها هکلب گـ دنک ، یمن عیزوت مدرم نایم رد اهنت ار دوخ ياه هی ـ ملا ـ عا يدازآ نـهـضـت ـی : گدر گـسـتـ ج ـ

همانرب رد اهنآ ات دراپـس یم سیلگنا ، ویدار اکیرمآ و ویدار هژیوب هناگیب ، فلتخم ياهویدار هب ار اـهنآ زا ییاـه هخـسن روشک لـخاد . دنزادرپب تارظن نیا شخپ هب دوخ یسراف ياه

دو کـه يا خـ ـ ـض ـ عا ـی خر ما بـ زا نـ لو رو مـعـمـ دو بـه طـ فـل خـ يا مـخـتـ ـیـه هـ عـلا ـ طا رد يدازآ ـت ــض نـهـ هدا : ـتـفـ ــسا ءو ـ ــس د ـ همه یئوگ هک دنک یم دومناو دـنک و یم يرادرب هرهب ( 143 ) نارمچ یفطصم رتکد دیهش لث مـ ـی هـسـتـنـد ، ملا ـ ـسا ـت ما بو مـحـبـ

. دنتسه ناشیا نوچمه زین رضاح لاح رد يدازآ تضهن ياضعا هبحا نا طـی مـصـ ـ گرزا لا بـ رو مـثـ بـه طـ ـن ) ید يا ـ مل بـه جـز عـ . ) ـت سا ـبـیـن شو يدازآ بـه هـمـه خـ نـهـضـت يرا : ـکـ ـشزا ـ ـس 2 ـ

و تسا ). تسرد صیخشت ياراد یقطنم و رایسب تسرپ ، نطو يدرم وا ) هک درک رظن راهظا رایتخب دروم رد نمهب 1357 موس رد يا زا دوخ يریزو تسخن نارود رد زین یملاـسا بـلاقنا يزوریپ زا سپ دـندناوخ . یم راـیتخا یب رکون ار وا مدرم هک دوب یلاـح رد نیا

شکمدآ رومءام و رکون و رامعت و ـ سا هریخذ (، ) نئاخ (، ) رامعتـسا هدنام هت ) ار رایتخب ماما ، یلو درک يراددوخ رایتخب ندرمـش نئاخ (144 .) درک یم یفرعم دنهدب ) لیوحت ام هب دنریگب و دندرک ادیپ ار وا رگا هک یناج ) و تکلمم ) هدنناشک یهابت هب (، )

ندـش و تسود تیلباق يدازآ تضهن هاگدـید زا يرفاـک قفاـنم و دـترم و ره یلم و ههبج اـکیرمآ ، مادـص ، نیقفاـنم ، یلک رو بـه طـ. دنراد ار بوخ دروخرب

؟ ارچ

، درادن دوجو یکـش ـیـد کـنـد یءا نییبت و تـ ار ینید ياه هدیدپ زا يرایـسب دـناوت یم ـی ] بر تـجـ ] مل ـن کـه عـ یا رد ـی : گدز مل عـ 1 ـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 46

زا يرایسب تسایرد . ربارب رد هرطق دشاب دناوت یم هچنآ رـشب نـسـبـت بـه زورما تامولعم درک . هجوت نآ ياه تیدودحم هب دیاب نکل نینچ زا يراصحنا يریگ هرهب دـنریگ . یم ار اهنآ ياج ـر تد ـ ید ـی جـ تا ـ یر ـد و نـظـ نو ـ ـش نو مـی ـ گر ـ گد ـب تر روط مـ هب یملع تارظن

. دشاب تضهن تاهابتشا زا يرایسب تلع دناوت یم ینید فراعم نییبت يارب رییغت لاح رد كدنا و مولع نار ـ ـس زا ـی خر ـی بـ ـسو ـ ـسا دانـسا جـ مینک و هاـگن هناـنیبشوخ یلیخ يدازآ تـضهن هـب رگا یناـهج : راـبک ـتـ ـسا ـتـگـی بـه ـس ـ باو 2 ـ

و داتفا ، ناریا یملاسا تما تسد هباکیرمآ یسوساج هنلا لا ـغـ شا نا ـ یر رد جـ ار کـه ـی و ... چا مـیـنـ ما ، ـتـظـ نا ـیـر ما ـت نـظـیـر ـض نـهـو یــس ) یب . یب . ) سیلگنا يرامعتــسا يوــیدار هژیو هــب هناــگی ، يا بـ ـ هو ـ یدار ـهـا بـا نآ یل ییادــصمه عـمـ مــیریگب ، هدــیدان ...

تضهن تاهابتشا زا يرایسب ببس یگتسباو نیا تس . را نـیـ ـکـ نا ـل با قـ ـکـا ، یر ـ مآ صو بـخـصـ بر ، ـهـا بـه غـ نآ ير ـسـتـگـی فـکـ باو . تسا هدیدرگ هیقف تیلاو نیمارف مدرم و ياه هتساوخ اب دروخرب رد

هک یبلطم کی هک مدرک ضرع امش هب نم دندومرف ...( : يدازآ تضهن هب باطخ طابترا ، نیا رد ینیمخ ماما یسایس : مش نادق فـ 3 ـ نم مسر ، مسا و اب تسا هدـش رداص یلم ] ههبج ] ـی هور زا یـک گـ تسا و نآرق صن فـلاخ رب تسا و ملاـسا ترورـض فـلاخ رب مـش دیدش گرزب تسایـس رد هکنیا اب اهامـش هک میوگب دیاب نم دیدرکن ... ؟ امـش ارچ دـینک ، ادـج ار ناتباسح اهنیا زا مدرک توعد

(145 .() تشادن ردص ینب ياقآ هچنانچ دیرادن ، یسایس

ناریا ناتسدرک تارکمد بزح

هراشا

تارکومد و بزح یلم و ههب نیقفانم و جـ زورما هک ... دـیناد یم بوخ امـش ملاـسا ، ـیـد ـشر نازا ـ بر ـ ـس ناراد و ـه جرد نار ، ـ ـس ـ فا ) رد زور ره هک دینیب یمن رگم دننک . دوبان ار تلم كاپ بلاقنا امـش و ات دنا هتـشاذگ رگیدکی تسد رد تسد نویبلاقنا ، دض یمامت امش بلاقنا يوربآ دوبن ملاسا ] ناگدنمزر امش [ روضح رگا هک دوبن رگم دننز ؟ یم يراکبارخ هب تسد دنوش و یم عمج يا هشوگ

؟ دندوب هتخیر ناهج رد ار ـیـد و ـشا ـت بـ کا ـ ـس مدر ـد مـ ـض اد و ـد خـ ــض ـل با رد مـقـ هدر ـ کا ياد نـ ـت کـه خـ ــس ـن نـیـ یا زا ـتـر گرز ـی بـ ها ـیـد کـه گـنـ ناد بـ ...

(146 . () دشاب یمن بلاقنا دض لباقم رد نا ـ ترو زا حـضـ ـر تلاا ـی بـ شادا پـ ( ینیمخ ماما )

يرا دو مـخـتـ ـب خـ ـس رو کـ هب مـنـظـ هک تسا ناریا ناتـسدرک هقطنم رد هقباـساب بازحا زا یکی ناریا نا ـتـ ـسدر تار کـ ـکـ مد بز حـو هنوگچ ؟ یناـسک ؟ هچ یناـمز ؟ هچ لا ؤس راـهچ هب خـساپ یط ار بزح نیا دوب . هتـساخرب يزکرم تموکح اـب گـنج هب درک موق

. درک میهاوخ یسررب ارچ ؟

؟ ینامز هچ

رد هد ـ نا ـ ــش ـت نـ ــسد یتـموکح اهــسور تـشاد ، رارق یجراـخ ياوـق لاغــشا رد ناریا هـک مود یناـه ـر جـنـگ جـ خاوا دــلو : تـ 1 ـ . دنناسرب سراف جیلخ مرگ ياهبآ هب ار دوخ دـنت ـ ـشاد ـد ـص ـهـا قـ نآ ـد . نداد ـکـیـل ـش يرو تـ ـه ـش ـت پـیـ ـسا ـ یر نار بـه ـ یا نا ـجـ یا ـ برذآ

دنورا هب لاصتا ناتـسزوخ و زیخ تفن هقطنم زا روبع هاگنآ نیـشندرک و قطان ـپـس مـ ـس نا ، ـجـ یا ـ برذآ زا رو عـبـ دو ، ـ جو هار مـ نیرتهب . دوب سراف جیلخ هب تیاهن رد دور و

زا ار ـیـد کـه چـ ـش ـ ید ـ نا مـی ور ، نـیا زا دـنام ، دـهاوخ یقاـب وا فرـصت رد هـشیمه يارب ناریا ناـجیابرذآ درک یم رو ـ ـص يورو تـ شـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 47

. دش سیسءات داباهم هقطنم رد لاس 1322 رد ناریا ناتسدرک تارکمد بزح يوج نینچ رد دنک ؟ رظن فرص ناریا نیشندرک قطان مـنازا ـ بر ـ ـس جور بـا خـ داد . رارق دوـخ تموـکح تختیاـپ ار داـباهم درک و دـشر لاـس ود اـت دـلوت ودـب زا تارک ـ مد بز حـ ـد : ـشر 2 ـ

مادـعا نانآ زا رفن هاجنپ دودـح هدـش ریگتـسد زین ناتـسدرک تارکمد بزح نارـس ناجیابرذآ ، هلئاغ تسکـش اب نار و ـ یا زا يورو شـ. دندش

قدـصم تموکح تسکـش اب یلو تشگ . اـیحا هدوت ، بزح ياهـشلات رثا رب تارکمد بزح قدـصم ، تموکح نارود رد رگید راـب . تشگ دوکر راچد یملاسا بلاقنا يزوریپ نارود ات دش و فقوتم

زا هدافتـسا اب یملاـسا بلاقنا زا سپ ـد . ـش لا ـ ـگـر فـع ید را ـی بـ مـلا ـ ـسا بـلا ـقـ نا يزور هد بـه پـیـ ـ نا ها مـ چـنـد مـ تار ، ـکـ مد بز حـبزح راب نیا درک . ادیپ یهجوت ـل با طل قـ نا تـسـ ـتـ سدر در و بـر مـنـطـقـه کـ ـد کـ شر تعرـس هب ناگرزاب تقوم تلود یمومع فعض

یتازیهجت یلام ، لکشم تشگ . رادروخرب هقطنم رگید ياهتموکح زا یخرب قارع و قرش ، برغ و ياهتردق یناب زا پـشـتـیـ تارکمد نکیل دنتفاتش . شا يرای هب یـسیوا نابزیلاپ و لثم هاش يرارف نارـسفا زین یگنج ياه کیتکات رظن زا یتح ( 147 .) تشادن یتارباخم و

ياهیدرم رولاد یناشفناج و اـب لاـس 1365 دود زا حـ ـد و ـش ـف قو را تـ ـ چد تار ـکـ مد بز ـت حـ کر را نـیـز حـ نیا بـ یهلا ، فـطل هـب . تفر شیپ گرم يوس هب ملاسا هاپس

و ولمساق ) ) نیو رد تارکمد بزح ربهر ندش هتشک اب ناتسدرک و هقطنم رد بزح ياهورین زا یمیظع شخب بوکرس بـا گر : مـ 3 ـ هچ رگ تسناد ، تارکمد بزح گرم لاس ار لاس 1370 ناوت یم تفریذپ ، تروص دعب هام دنچ هک يدنکف ) هش ) نآ يدـعب ربهر

یتلود ياهورین ای مدرم و يارب ار ییاهتمحازم يدـنچ زا ره دنتـسه و لوغـشم تیلاعف هب زو نآ هـنـ حول هداس ياـضعا زا یمک دادـعت . دننک یم مهارف

؟ یناسک هچ

هقطنم نیناوخ زا يدادعت دوخ و کیدزن ماوقا قافتا هب هک هدوب دـمحم ) یـضاق ) مان هب یـصخش بزح راذـگناینب ناراذـگ : ـ نا بـنـیـ 1 ـ . درک مادقا سحن راک نیا هب ( 148)

فیس زا دیاب دش ، مادعا لاس 1326 ـل یاوا رد دو و يار مـنـطـقـه بـ را چـپ گـ زا تـجـ ـی مـحـمـد کـه ـضا هوـلا بـر قـ عـ نار : ـبـ هر 2 ـ مان بزح ناربهر رگید ناونع هب دندش مادعا لا نا سـ رد هـمـ ـو نـیـز کـه ـش کیب کیب و یلع يا ، هدقن یمطاف ، یحوزام ، یـضاق ،

. درب مان ار رایلع وکمس نایرولب و ینغ ولمساق ، نمحرلادبع ناوت یم نامزاس دیدج ناربهر زا درب .لا ـ ـس زا وا ـت . ـسا نا ـتـ ـسدر نیناوخ کـ زا یکی دـنزرف قارع ، رودزم اکیرمآ و رکون يوروش ، سوساـج ولمـساق ، نمحرلادـبع رتکد رد رتشیب روشک ـ زا جراخ رد یملاـسا ـ بلاقنا يزوریپ لیاوا رد يدودـعم ياـهلاس زجب لـیاوا 1368 ـ رد ـش گر نا مـ ـ مز 1338 تـا ، یکاولـسکچ هسنار ، فـ ـی ) ها ـ فر لاماک یگدـنز کی اب ) قارع زا دوب ترابع وا تماقا دروم ياهروشک تسا . هدرک یگدـنز اپورا ـ

ـی قر يا شـ ـهـ نا ـ بز ـه سرد رد مـ ـی نـیـز نا ـ مز در و را مـی کـ ویدار مـسـکـو کـ رد یتدم وا قرش . كولب زا رگید روشک دنچ يوروش و يزور نارود پـیـ رد تـشاد و رارق تارکمد بزح یتسیــسکرام حاـنج سءار رد يو تـشاد . ( 149 ) لاغت ـ شا ـس یرد ـه بـه تـ ـس ـ نار فـ

. درک مادقا ناریا یملاسا تموکح اب گنج هب هناحلسم ، دربن رب دیکءات اب دیسر و بزح يربهر هب ـی ملا ـ سا بلا ـقـ ناار هدوت بزح هب هتسباو حا وا جـنـ دوب . نآ یـسایس حانج سءار رد تارکمد و بزح يزکرم هتیمک مانب ياهتیـصخش زا نایرولب غـنـی لاس 1334 رد نایرولب ینغ دـنما . نا مـی نـ ـتـ ـسدر يرا کـ دوخ مـخـتـ شبنج ردـپ ار وا درک . یم يربهر تارکمد بزح لـخاد رد زین

لیلد هب خیرات 17/2/1359 رد يو تسناد . تارکمد بزح راد هقباس رصانع زا ار وا ناوت یم ساسا نیا رب تشاد . يوروش هب يرفس (150 .) دش ادج بزح زا ولمساق اب تفلاخم

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 48

رد جـنـگ ار تار ـکـ مد نا ـ گر یهدنامرف پـیـشـمـ وا دوب . ولم ـ سا ـک قـ یدز نارا نـ زا یـ ـش و ترا يرار نار فـ ـ ـس ـ فا زا را ) ـ یل ـمـکـو عـ ـس )زاب ناریا هب هحلـسا يدایز ریداقم اب درک و رفـس قارع هب راب دنچ ناریا ، اب قارع گنج لوط رد ـت . ـشاد هد نا بـه عـهـ ـتـ ـسدر لوا کـ

زا رهشناریپ ناگداپ هئطوت رد وا تسا . هتشاد هدهع هب ار ناگرمشیپ یهدنامرف رهـشناریپ هیونـشا و ياهرهـش رد یتدم رایلع ـت . ـش گـ(151 .) دوب تارکمد بزح اب طبار ياه هرهم

رادماد زرواشک و ات هتفرگ ناخ لادوئف و زا نا ـتـ سدر ـعـه کـ ما را جـ ـشـ قا نا هـمـه رد مـیـ یل رو کـ تار بـه طـ ـکـ مد بز حـ ـا : ـض ـ عا 3 ـ ياضعا نایم رد دوب . يدرک سابل ندیـشوپ ای يدرک و داژن نتـشاد ـت فـقـط یو ـ ـض طرـش عـ دوب . هتفریذپ تیوضع هب داوس یب هداس و

. دوب يداوس یب وج بزح ، یلک وج دندروخ . یم مشچ هب هاش میژر شترا ای كاواس و يرارف ياضعا زا ـی خر تارکمد بـ بزح رد 17/2/1359 با کـه ـعـ ـش ـ نا ـن یا تفریذپ . تروص بزح ) مود رفن ) نایرولب ینغ طسوت بزح رد باعـشنا نیرتمهم اهباعـشنا : 4 ـ

: دش یم لیکشت دندوب ، يزکرم هتیمک وضع یگمه هک ریز هرفن تفه هورگ زا تسویپ ، عو ـ قو بـه ( یسایس رتفد تارکمد و بزح يزکرم هتیمک وضع نایرولب ( ینغ فلا ـ

( جدننس تلایکشت لو ؤسم يزکرم و هتیمک وضع يزیزع ( دمحا ب ـ ( زقس تلایکشت لو يز و مـسـؤ ـ کر عـضـو کـمـیـتـه مـ يور ( قورا کـیـخـسـ فـ ج ـ

( بزح نانز نامزاس لو يز و مـسـؤ ـ کر عـضـو کـمـیـتـه مـ ـی ( ضا ـه قـ یزو فـ د ـ ( يزکرم هتیمک وضع یضاق ( فیس میحر رتکد ه ـ

( يزکرم هتیمک وضع نیعم ( دیون و ـ ( يزکرم هتیمک يراختفا وضع درک ( ) یلم رعاش هب فورعم ) نمیه ز ـ

باعـشنا لیلاد دنتـشادن ، یتبثم رظن یملاـسا بلاقنا هب تبـسن هچ رگ نانیا دندرک . داجیا تارکمد بزح رد ار باعـشنا نیتسخن اهنآ : دندرک نایب هنوگ نیا ار دوخ

رد حلـسم رودزم تاـجت ـ ـسد داـجیا ناریا و رد ثعب بزح ذوفن يارب ار هنیمز نیرتـهب ناتـسدرک رد گـنج دوـجو هک تسین یکـش ) قار و ـل بـعـث عـ ماو ها عـ ـگـ یا ـل بـه پـ ما رو کـ هــب طـ ناریا ناتـــسدرک هــک دور یم نآ مــیب نوـــنکا دروآ . یم مــهارف ناتـــسدرک

. دوش هدید كرادت يرت هدرتسگ ياه هئطوت لیدبت و ـکـا یر ـ مآ ـسـم یلا ـ یر ـپـ ماکیدزن قارع و كا رد خـ را هاـش و بـخـتـیـ هـب هتــسباو یبرغ ، ياـپورا ياـهروشک اــکیرمآ و رد هـتفا ـم یـ یل نار تـعـ ـ ــس ـ فا ـی فر زا طـ

هر ـد بـیـک و غـیـ ما حـ ـچـنـد ، بر ـیـخ مـحـمـد کـ ـش فا و رادر جـ ـ ـس دننام رودزم يا هدع رگید یفرط زاو هدش زکرمتم ناریا ياهزرم رایتخب بـه هاش و هب هتسباو ناریا دازآ حلاطصا هب شترا نارسفا دنتسه و هناحلسم تایلمع لوغـشم دنزهجم قارع ثعب هحل ـ ـسا کـه بـه رار مـی لا قـ ـتـقـبـ ـسا درو هدر مـ زاـب کـ ناریا ناتـسدرک تارکمد بزح ناگرمـشیپ ناـیم رد ار دوـخ ياـج هدـش ، ریزارـس ناتــسدرک

یم بزح يربهر رداک رد يو نارکفمه زا رفن دـنچ ولمـساق و نمحرلادـبع لـک ـیـر بد تا ـ فار ـحـ نا ـن یا یل ـ ـصا ـب ـب ـس مـ ـد ... نر گـیـ(152 . () دنشاب

؟ هنوگچ

هنومن حرـش هب هک تخادرپ یم دوخ ناینادـنز هقطنم و مدرم اب يراتفردـب هب دوخ فادـها هب ندیـسر هار رد بز حـ يرا : ـتـ فر بـد 1 ـ : میزادرپ یم نآ زا ییاه

: دوب هدش هتشون تارکمد کی زا هدمآ تسد هب تارطاخ رد فلا ـ هب ار وا دوش بزح رقم دراو هک یس یگرمشیپ یـا کـ ره اتسور نیا رد میدیـسر ... نارایماک ] یلاوح ] شوزب هب هک دوب رهظ یکیدزن )

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 49

یکی كاروخ . دروخ و يارب دنور یم اتـسور لها هنا زور یـک یـا چـنـد نـفـر بـه خـ دنچ ره تبون هب دنرب و یم یلاها زا یکی هناخ یلا ـ ها زا نم بـه یـکـی ات يا هدرواین ار تیاهـسابل ارچ هک داد رکذت دوب هتـسش ار شدوخ سابل هک یگر ـمـ ـش هب پـیـ رقم نلاو ؤسم زا

زا ـد بـعـد مآ ير مـی ـگـ ید هد زا ـی ـص ـخـ ـش ـتـی قو میـشک ... یم تمحز اـهنیا يارب اـم هک تسا نیا هن رگم دـنیوشب تیار ـم بـ هد بـ . میا هدرواین تمدخ هب يزیچ هک میا هدنمرش ام هک تشاد یم راهظا رقم لوئسم نوا ـی مـعـ سو ـت بـ سد

. دندروآ یم یلاق هتخت زور 7 هدزناپ ره دندروآ یم یتبون اتسور مدرم مه ار اهیلاق دوب و شرف یلاق شوزب رقم ... قوقح نمـض رد دهد و ما ـجـ نا ار رقم ياهراک یمامت دنک و راک ام تسد ولج هک دـیریگب ام يارب ار رفن کی هک دوب هتفگ بزح ...

هداد و باوج يدنت اب ار يداع مدرم هناهاگآان ياهدروخرب رقم ياهگرمـشیپ زا یـضعب دنداد ... یم دـیاب اتـسور مدرم ار رفن کی نآ (153 .) دنمان یم شاج ار اهنآ

شرازگ هنوگنیا بزح ياهنادنز نورد زا نایماما ) دومحم دیـس ) مان هب تارکمد بزح ناینادنز زا یکی ناینادـنز : اب يراتفر دـب ب ـ : دهد یم

طقف هک یهاگداد دنداد ؛ لیکشت ـم یار هاگداد بـ حلاطصا هب مدش و ریگتسد بلاقنا دض دارفا هلیـسوب ـقـز ـس رد ـخ 1/6/58 یرا تـ رد ) . میتشاد ندز فرح تصرف هن دش و یم یلا ؤس هن ام زا درک و یم رداص مکح دوب و هتسشن رفن کی

يرادهگن اه هلیوط رد ار ام اریز هلیوط تفگ دیاب هکلب تسین حیحـص نادـنز مان لاـصا مدـش ... هداد لیوحت تار ـکـ مد بز بـه حـ ... دوب و روجان تدشب هلیوط ياوه میتسیاب . نآ رد میتسناوت تشادن و مـا نـمـی عافترا رتمیتناس زا 150 شیب هک ییاهاج رد دندرک یم

. درک یم هکچ نآ فقس یتدم ات دیراب یم فرب ای ناراب تقو ره جنرب دوخن و اب دوب مدنگ تشم کی مه نآ هک میتشاد اذـغ هدـعو کی تعاس رد 24 هاگ دش ، یمن هجوت امب چـیه ـی یاذ زا نـظـر غـ

یم یگدنز هک یفقـس نا ـر هـمـ یز رد ار نـیـز دو نا خـ میدرک و نـ یم تسرد اذـغ یبلح ياه تیپ رد دـیاب اذـغ خـبط يارب کشخ . ـک چو رد مـحـل کـ نا ـت کـنـیـم و پـخـتـن نـ ــسرد نا ـهـا نـیـز نـ نآ يار ـم کـه بـ یدو روـبجم بـ تاــقوا یــضعب میتــخپ . یم مـیدرک زا يدازآ هام دنچ زا دعب زونه هک يروطب هدروآ رابب ام يارب یناوارف يرامیب ضراوع میدوب نآ رد رفن دـص دودـح هک ام ینوکـس مـ

. دیآ یم نوریب هایس طلخ نم ناهد هاگ دندرک و یم نازیوآ ییاپ رـس هاگ دنتـسب یم تخرد هب يدایز تدم يارب ار رفن کی یهاگ هک دوب رارق نیا زا نانآ هجنکـش ... بو هدروآ بـا چـ نور ـتـنـد و سـپـس بـیـ ـشاد ها مـی دا نـگـ ـ یز راد بآ بـه مـقـ ریز ولگ ات ار ینادنز هتخادنا و هناخدور رد ناتـسمز رد

. دندرک نم اب ار راک نیمه زور کی دندز و یم لباک و دو يدر بـ ـهـا فـ نآ زا ـگـر ید یـکـی دنک . تشحو داجیا ات درک یم يزادناریت ام فرط هب دیـشک و یم هحلـسا نانابنادنز ... زا یک یـ ...

گنفت و قادـنق دـیاب وضو کـی يار بـ دو ... هدر بـ زوا کـ يدر تـجـ ـمـ ناو ـ جا روز و نـ هب اـهنا ـ گور زا گـ ود تـن ـیـخـو کـه بـه ـس ما بـه نـبور مـی ینلع مـشـ روطب ناشدوخ هک یتروص رد میرادن لوبق ار امش یناملـسم هک دنتفگ یم اهنآ ـم یدرو یم خـ قلاـش هبرـض دنچ

(154) دوب هدروآ ار شتابورشم زین زور نامه دوب هدمآ نادنز هب اهناگورگ اب تبحص يارب هک ثیبخ يولمساق یتح ـد ... ندرو خـناـنامهم اـی ناـمهم زا تسا فظوم هناـخبحاص دوش ، یم يا هناـخ دراو یگرمـشیپ یتـقو لومعم روـط هب مدرم : سیماو هـتـک نـ 2 ـ

يرا نا بـه هـمـکـ ـ نا ـط مـهـمـ ـسو درذ تـا تـ ـد بـگـ یا دو نـیـز بـ سومان خـ زا هار نیا رد دنک و ییاریذپ تواخـس تیاهناب دوخ هدناوخان (155 .) دوشن ـی مـتـهـم ملا ـ سا يرو بـا جـمـهـ

هک تشدرس يو ـ تلود ناد ـ نز هنایشحو نارابمب تایانج نیا زا یکی تسا . هدش بکترم ار يدایز تایانج تارکمد بزح تیانج : 3 ـ ، ناگدش دازآ زا یکی هتفگ هبانب دوب . تارکمد بز ـت حـ ساو ـ خرد هب یقارع و ياهامیپاوه طسوت دندوب ، ریـسا ملاـسا يارـسا نآ رد

اهنآ انمض تشاد . ظفاحم زا 150 شیب يداع ياهزور رد هک یلاح رد دوب ، رفن هدزاود طقف نارا زور بـمـبـ رد نادنز نیظفاحم دادعت

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 50

(156 .) دندرب قارع هب ار نارابمب نیحورجم زا نت تفه

؟ ارچ

یمن اهنآ دـنا . هزرا لا مـبـ رد حـ يراتخم دوخ بسک يارب دـندرک یم رکف تارکمد بزح ياض ـ عا زا يرا ـیـ ـس بـ ير : هدا نـگـ ـ ـس 1 ـ تسینومک کیولمساق هک دنتشادنربخ اهنآ زا يرایسب دنوش . یم يربهر یناسک هچ يوس زا دننک و یم هزرابم یناسک هچ اب دنتـسناد

. تسا هشتآود یـک هدو کـه بـ ـن یا ( 157 ) هـــلمو تار بـا کـ ـکـ مد بز يا حـ ير هـ ـیـ گرد لــــل زا عـ یـکـی یلا مـنـطـقـه ، ـ ها زا ـی خر بـه گـفـتـه بـهدش و تحاران هدوب ، رضاح هک تار ـکـ مد بز يا حـ ـضـ عا زا یـکـی دنک . یم تناها نآ هب هتخادنا ، نیمز هب ار ینآرق هلموک عـضـو

نید یب ناربهر يراکبیرف نازیم دـشاب ، یگتخاس لاامتحا هک ناتـساد ، نیا دوش . یم زاغآ اه ـ یر ـیـ گرد بیترت نیا هب دـشک و یم ار وا . دهد یم ناشن هقطنم داوس مک ای داوس یب مدرم قیمحت رد ار تارکمد بزح

يزوری زا پـ بـعـد ـد . ندو ـتـه بـ ـس ـ باو قباس ) يوروش ) قرـش هب سیـسءات ياد ـتـ با زا تار ـکـ مد بز نار حـ ـ ـس نار : ـ ـس ـتـگـی ـس ـ باو 2 ـ . دراد دوخ ياج هک مه قارع هب یگتسباو دنتفریذپ . زین ار برغ يرودزم يرکون و یملاسا بلاقنا

یم ار ناریا زا ییادج ـع قاو رد نکیل درک ، یم يراتخم ) دوخ ) بسک يارب هزرابم ياعدا هچ رگ تارکمد ، بزح یبلط : ییادج 3 ـ راتخم دوخ نیمزرـس هک تسا نیا ناهاوخ ـیـد ـسر لا 1358 ـ ـس رد بزح مراهچ هرگنک بیوصت هب هک تارکمد بزح هماـنرب دـیبلط .

للاقتـسا ـع بـه مـعـنـی قاو رد ـر ما ـن یا را عـمـل کـنـد . دو مـخـتـ ـی خـ ما ـتـظـ نا لئا ـ ـس ـه و مـ یر مـجـ يراذـگنوناق ، ظاحل هب ناتـسدرک (158 .) تسا

نیقفانم نامزاس

هراشا

ـجـا. نآ ـد مآ زور مـی هـر نم ، شیپ دوب یتدـم زور ، راهچ تسیب و دـمآ ... قفاـنم ] ] دارفا نیمه زا رفن کـی مدوب ، هک مـن نـجـف ) هک دمآ مرظن يرد بـه مـن یـک قـ دز ، ار ـش یا ـهـ فر همه حـ نآرق ، زا هغلابلا ، جهن زا درک ، تبحص دمآ ، ـت عا ـ ـس ود ـد یا ـ ـش يزور

ناوخ و هغلابلا جهن ردق نیا نم متسه ؛ هبلط کی مه نم تسا ... يرگید بلط يار مـ هلیسو بـ نآرق هغلابلا و جهن تسا ، هلیـسو نیا ! دوب ناشیا هک مدوبن اهنیا نآرق و

نم نم . زا دریگب دی ـ یءا دو تـ هدـمآ بـ و مدرک ، شوگ شا همه مدادـن ، شهب یباوج وا ، ياهفرح هب مدرک شوگ نم زور تسیب هد ... نآرق فلاخ دعب دننز و یم فرح دایز هغلابلا جهن نآر و زا قـ ردـق نیا هک اهنیا مدادـن ... . باوج مه هملک کی مدرک و شوگ مه

... . دننک یم انعم دیاب ، هک تسه هک هچنآ زا ریغ يرگید روج کی ار رد اــهزیچ ... رد مـه اــهنآ دــننک ، دا مـی ـهـ ــش ـتـ ــسا ـنـهـا یا لا ـثـ ما ار کـه ـه غــلا ـ بلا تار نـهـج قار هـمـیـن فـقـ يا عـ ـن بـعـثـیـهـ یا

(159 . () دننک یم رشتنم دنسیون و یم اهدراکلاپ ( ینیمخ ماما )

ات هک تسا یبزح نیرتراـک ـتـ یا نیرتاوسر و جـنـ نیرت ، قفاـنم ناریا ) قلخ نیدـهاج نا مـ ـ مزا ـ ـس ) مو بـه ـ ـسو مـ ـقـیـن ، فا نا مـنـ ـ مزا سـ . مینک یم یسررب ارچ ؟ و هنوگچ ؟ یناسک ؟ هچ ینامز ؟ هچ لا ؤس راهچ هب خساپ رد ار نامزاس نیا تسا . هدمآ دوجو هب نونک

؟ ینامز هچ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 51

تقوم يرهاظ و يزوریپ زا رورغم هاش هدـش و ماجنا گرزب يادـخ هاگرد هب دیهـش نارازه يادـها اـب دادرخ هدز ـ نا ما پـ قـیـ دـلو : تـ 1 ـ . دندوب هدش دیعبت فجن هب سپس هیکرت هب ادتبا زین ینیمخ ماما دوب . هدوزفا قانتخا وج دیدشت يریگتخس و رب دوخ

ـیـت بر تـ يدازآ ] ـت ـض ـبـر نـهـ هر ] ناگرزاب يدـهم رـضحم رد ینید رظن زا یلم و ههبج رد یـسایس رظن زا هک نا ـ ناو زا جـ ـی هور گـاب ات دنتفرگ میمصت دش ، یم ماجنا زیمآ تملاسم لکـش هب هک يدازآ تضهن یلم و ههبج ياهتیلاعف زا يدیماان ساسحا اب دندوب ، هدش

تا ـ علا ـ طا هکنآ نودب یهار ، نینچ نتفای يارب اهنآ دننک . ادیپ ار هزرا ـی تـر مـبـ مل عـ حلا ] ـطـ صا بـه ] هار هتشذگ ، ياهفعض یـسررب مظنمان لکش هب ـه هـا کـه سل نـخـسـتـیـن جـ دنتفر . یتسیـسکرام ياهباتک غارـس هب دنـشاب هدرک ادیپ ملاـسا زا یحیح ـ ـص ـت خا ـنـ ـش و

(160 .) تفرگ دوخ هب یتلایکشت مظن یکدنا دعب لاس ود دش و عورش رویرهش 1344 زا تفریذپ یم ماجنا اب نآ سیسءا زا تـ نا قـبـل ـ مزا نیا سـ ناراذگ ناینب طابترا یلو تسه ، زین نیقفانم لو درو قـبـ ـمـی و مـ سر يا ـ عدا ـد ید ـ ناو ـچـه خـ نآ

روط هب قافن ناـمزاس نیا هیلوا سیـسءات رد ار بزح نآ تلاـخد لاـم ـتـ حا دوب ، هدوت بزح هب هتـسباو نارـسفا زا یکی هک یناـفلد ) ) . تسا ناوارف یناهنپ رارسا هنیمز نیا رد عطق روط هب دنک و یم حرطم يدج

هزرابم هویش نامزاس و هناقفانم تیهام هب رتشیب رما نیا تلع تسا . هدوب هتـسهآ دنک و رایـسب نیقفانم نامزاس دشر گنهآ ـد : ـشر 2 ـ يارب سیسءات هیلوا ياهلاس رد ناریا ) قلخ نیقفانم نا ـ مزا يژولوئدیا سـمـخـا(سـ یتسیسکرام ینابم ددرگ . یمرب دوب هناحلسم هک نآ

ـ دـندوب هتخانـش ار نیقفانم تیهاـم ادـتبا ناـمه زا هک هر ) ) ینیمخ ماـما زج ینید ـ ياـملع زا یخرب یتح یبهذـم و مدرم زا يرایـسب ـی و ملا ـ سا بلا ـقـ نا يزور نامز پـیـ ات نظ نسح نیا دنتسیرگن . یم تلایکـشت نیا هب یطار ـ فا ـن ظـن ـس ـهـا بـا حـ نآ دو و ـن نـبـ ـشور

. درک ادیپ یسوکعم ریس مک مک دوب و رارقرب اخمس یسایس درکلمع یتدیقع و راثآ رشن دز و تسد يا هدرتـسگ یبـیرف ماوع هب هدـمآ ، تسد هب ياـهیدازآ زا تصرف ماـنتغا اـب یملاـسا ، بـلاقنا يزور زا پـیـ سـمـخـا پـس ، اهنآ درکلمع دیاقع و تیهام ، یج ـ یرد يا تـ ـشـ فا ـا بـا ما دو . دوخ نـمـ نامزاس بذج ار رسپ رتخد و زا معا يرایسب ناناوج هنافـسءاتم

دوخ روفنم تیعقاو هلیسونیدب درک و مادقا یملاسا تموکح هیلع هناحل ناتسبات 1360 کـه بـه جـنـگ مـسـ زا تفای و شهاک نآ دشر . داد تسد زا نوگانوگ لیلاد ار بـه دو ناراداو خـ بلا هـ ـضـا و غـ عا زا ـت کـه بـعـضـی شاد ـد نـ شر نـه تـنـهـا داد ، نا ار نـشـ

نار ـ یا ـی ملا ـ سا يرو یمدرم جـمـهـ یملاـسا و ماظن اب ار دوخ هناحلـسم رد 31/3/1360 جـنـگ ـکـه نآ زا ـمـخـا پـس ـس گر : مـ 3 ـ هجوت لباق داد ـتـگـیـر و تـعـ سد نا ـ مزا ـ ـس يا ـ ـض ـ عا زا ـهـی جو ـل تـ با داد قـ تـعـ ـت . فر گر پـیـش يو مـ ـ ـس ـع بـه قاو رد در ، زا کـ ـ غآ

زا ـی خر ـی و بـ بر يا غـ ـ هرو ـ ــش هدر بـه کـ رارف کـ ناریا زا هدـنام یقاـب ياـضعا دـندرک . هبوـت هدیــشک يراـکمه زا تـسد زین يرگید اب هدرک ، ینلع ار مادص اکیرمآ و اب دوخ یئاهن يراکمه ات تفرگ می ـمـ ـص یتدم تـ زا سپ اخمـس دندش . هدنهانپ هقطنم ياهرو ـ ـش کـ ، یـضرا تیما ندرب تـمـ نیب زا يارب یثعب نمـشد رانک رد دزادرپب و یملاـسا ناریا نازابرـس اب قار بـه جـنـگ تاناکما عـ زا هدافتـسا

. دندرک دراو دوخ هرکیپ رب نیقفانم هک دوب یکلهم هبرض تقیقح رد راک نیا دوش . گنج دراو دوخ روشک تیلم سیماون و ات ور ، نیا زا دنتـسناد . یم ـی ملا ـ ـسا يروهمج ماظن یمدرم هناوتـشپ نادـقف ار ناریا يوس زا هماـنعطق 598 شر ـ یذ ـل پـ یلد ـقـیـن فا مـنـاب ار نانآ هدرـشف ، یماظن شزومآ کی اب دـندرک و يروآ عمج ناهج فلتخم ياـهروشک زا ار دوخ ياـضعا دنتـسناوت یم هک اـجنآ

، درک زاغآ موب زرم و نیا هب ار دوخ هدرتسگ هلمح ناریا ، كاخ بآ و فرـصت دصق هب یـسک کـه نیـسح ، مادص ییادها ياهحلاس . دندرک زهجم

زا ار دوخ ياهورین دندوب ، هتخومآ هزرابم ملع يریگارف نارود رد لابق هک ناشدوخ ] رظن زا ] یقیقد تابـسا ما مـحـ ـجـ نا زا ـهـا پـس نآياهورین لاعتم ، دـنوادخ يرای هب اـما درک ! دـنهاوخ حـتف ار ناره يدوز تـ هب هک دـندرک یم ینیب شیپ هداد و تکرح هتلافـسآ هداـج

مـسیلایرپما قمحا نارکون نیا راگزور زا يرامد نانچ داصرم ) ) تایلمع یط هقطن ، مدر مـ را مـ رد کـنـ ناریا یملاـسا يروهمج حلـسم سفنت اب یلو دـش کیدزن رایـسب گرم هب نامزاس کـلهم ، هبرـض نیا اـب درک . دـنهاوخن شومارف اـهلاس اـت ار نآ غاد هک دـندروآرد

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 52

. درک ندیشک سفن هب عورش رگید راب نیسح ، مادص ياهتدعاسم اب زین اکیرمآ و هژیوب یبرغ ياهروشک یعونصم ار ـ یز رار کـنـنـد ؛ ار تـکـ دا ـ ـصر هبرجت مـ ات دـندش عمج مه درگ فلتخم ياهروشک زا ناـمزاس ياـضعا رگید را بـ لا بـعـد ، ـ ـس چـنـد

كاخ رد فرـشا هاگیاپ رد نیقفانم تسا . بلاقنا دـض ياه ـ ترار ـ ـش هب طونم قارع ، زین یبرغ و يا ـ هرو ـ ـش یلا کـ يا مـ ـهـ تد ـ عا ـ ـس مـ ، ـل ما يرا کـ ـیـ ـشو نار بـا هـ ـ یا ـی ملا ـ ـسا يرو نلاو جـمـهـ ـؤ ـس ـا مـ ما عور کـنـنـد . ـ ـش نار ـ یا ار بـه دوخ هلمح ات دندرک عامتجا قارع

عامتجا مجح رپ نارابمب هب ناریا یملاـسا يروهمج شترا ییاوه يورین نادرم روـلاد دـندرک . بوکرـس هفطن رد ار نـیـز هئ ـ طو ـن تـ یا. دندرک حورجم ار نانآ ربهر دندناسر و تکلاه هب ار اهنآ زا نت اهدص دندرک و مادقا قارع بلق رد نیقفانم

دـض ياهروشک زا رگ ـ ید ـی خر مادـص و بـ اکیرمآ ، کمک اـب مه زونه یلو داـتفا راـضتحا لاـح هب روبزم ، تا ـ بر ـ ـض ـر ثا رد سـمـخـا ،. درمش نامزاس کی یسایس یگدنز ناوت یمن رگید ار یگدنز نیا نکیل دهد . یم همادا دوخ سوحنم تایح هب یملاسا

؟ یناسک هچ

يدازآ تضهن وضع نایوجشناد زا هس ره هک نسحم دیعس ناگداز و عیدب ـغـر ـصا یل عـ داژ ، مـحـمـد حـنـیـف نـ ناراذ : ـگـ نا بـنـیـ 1 ـ (161 .) دنداهن ناینب ار نامزاس نیا دندوب ،

رد هک يوجر نواعم ـی ، نا ـ با یـسوم خـیـ دومن : دای ار ریز یماسا ناوت یم ناـمزاس یلـصا ياـضعا نار و ـبـ هر نا زا مـیـ نار : ـبـ هر 2 ـ هتشک رد 11/11/1350 سیلپ اب يریگرد رد هک ییاـضر ـمـد حا ـد . ـش هتـشک رد 19/11/1360 یملاـسا بلاقنا نارادساپ اب يریگرد

ناد ـ نز رد نیقفانم تعامج ماما هدناوخ و یم یکیتکات زامن يوجر روتـسد هب هدوب ، تسینومک لاس 1348 زا هک ناگرزاب نمهب دش .ندوب تسی ـسـ کرا مـ ـی ـ ملا ـ سا بلا ـقـ نا زا پـیـش ماد ـ ـ عا زا ود قـبـل هداز کـه هـر ير ـت و عـسـگـ سود یل مـیـهـن عـ ـت . ـسا هدو بـ

ریگتسد و یملاـسا بلاقنا زا سپ هک لاس 1352 رد نامزاس ندش تسی ـسـ کرا یل مـ ـ ـصا ـل ماو زا عـ مارهـش یقت دندرک . اشفا ار دوخ را و نا پـیـکـ ـ مزا ـ ـس هد ـنـ هد ـکـیـل ـش یل تـ ـ ــصا ـل ماو زا عـ ـمـخـا ، ــس رد نآر ـق قـ فا ـر مـنـ ــس ـی مـفـ نا ـ حور ـیـن ــس حـ ـد . ــش مادـعا

(162 .) دش ریگتسد بلاقنا زا سپ هک نآ یلصا هدننادر گـهب ار وا دـش ، تشادزاب لاس 1350 رد هک ینامز يوجر ) دوعـسم . ) تسناد ناگداز عیدـب رغـصا یلع ناوت یم ار اخمـس رب ـ هر ـن یلوا

(: داد ول ) درک یفرعم نینچ كاواس مه تسا و سدنهم مه هک مدی درک فـهـمـ شدوخ هک یهابتشا رثا رد ادعب لااب ، حطـس رد دوب يدرف متخانـش . هوک رد مه ار رغ ـ ـصا ) زا ار دوخ یعقاو ـم ـسا ـنـیـتـی ، ما ـل یـلاد نا بـه ـ مزا ـ ـس يا ـ ـض ـ عا . ] تسا یعیدو اـی یعیدـب شا یعقاو ماـن ینف و هدکـشناد رایداتـسا زا جراخ ابام تابتاکم دوب و اپورا رد مه يدایز تدـم تشگزاـب . ناریا هب جرا زا خـ ـی گزا وا بـتـ دنتـشاد ]. یم هگن یفخم رگیدـکی

لزنم هداوناخ و نارهت رد درک و یمن یگدـنز اـم لزنم رد ـت . ـشاد وا جرا لـئا خـ ـ ـس زا مـ ار یل ـ ـصا عـلا ـ طا ـلاو ـ ـصا دو . وا بـ ـق یر طـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 53

وا اب جراخ هب طوبرم لئاسم نار ـ یا بـه ـشـت ... گزا زا بـ بـعـد ـد . شا ـی بـ نا ـفـهـ صا ـد یا وا بـ تیلصا هک منز یم سدح تشاد . یصخش . دوب

یم طقف معلطم هن مدـید و ار نآ هن نم هک دروآ هحلـسا تامهم و يرادـقم دوخ ] اب دـمآ ، ناریا هب توریب ـ جراـخ ـ زا هک یناـمز وا ]رهوج عون کی طقف ام یکشم ـ مشچ یکمن ـ لفلف وم هزبس ـ ای هدرچ هیـس هاتوک دق دوب ... . هدش يزاساج كاس کی هت رد هک مناد

(163 . () داد نم هب رغصا ار نآ و میتشاد ـ یئرمان مادـعا هجنکـش هاـمکی زا ریگتـسد و پـس ییاسانــش ، يوـجر کـمک هـب ار ناـگداز عیدـب رغــصا یلع كاواـس ، بـی ، ـ تر ـن تـ یا بـه

ول ار يدایز دارفا درک و يراکم كاوا هـ بـا سـ ـسـت ، ناد ـجـا کـه مـی نآ ات درکن و هدنـسب قوف صخـش یفرعم هب يوجر ( 164 .) درکاب اه یتمدـخ شوخ نیا شاداپ رد زین كاواس دـمآ و رد كاواـس تیوض يو بـه عـ ـ جر ـد . ند ـ ـش ماد ـ عاو ریگتـسد اـهنآ رتشیب هک داد

دوخ راکمه ناونع هب ار يوجر دوب ـ كاواس سیئر يریصن صخش ياضما هب اهنآ رتشیب هک شترا ـ یناتسداد هب ـه ما لا چـنـد نـ ـ ـسرا(165 .) داد تاجن گرم تازاجم زا ار يو یفرعم و

رد نامزاس اب دوخ يراکمه يادتبا رد وا دوب . نارهت ياههاگـشناد زا یکی رد ینف هتـشر نایوجـشناد زا اخمـس ، یلعف رب ـ هر يو ، ـ جرار تاغیلبت شخب تیلو ؤسم یـسایس ، هورگ رد تیلاعف نمـض درک و یم يراکمه داژن فینح اب کیژولوئدـیا تاوزج نیودـت تهج

. تشاد هدهع رب زین يرد هد و بـه قـ ـ مآ نور ملاس بـیـ نوخ ، شتآ و دود و نایم زا هدـید و اه هجنکـش هک دـش یعدـم بـلاق ـ نا يزور زا پـیـ يو پـس ـ جر

زا هدـید و نادـنز رد ار وا اهلاس هک یناسک يارب ـا ها ـ عدا نیا دـنا . هدـیزرل یم دوخ هب شمان ندینـش زا اهوجزاب هک هدرک ـت موا مـقـناریا يروهمج تساـیر تاـباختنا رد هک دوب نآ یپ رد يوجر دوب . روآ هدـنخ دـندوب علطم وا يارب هاـش یفخم سیلپ هژیو تازاـیتما

. دشن قفوم دوخ هئطوت رد دوب ، هدادن يءار ( 166 ) یساسا نوناق هب هکنآ لیلد هب نکل ـد ، یا تکرش نـمـماـظن هـب رد ، ـ ـص زا بـنـی عا ـ فد هـب رهاـظت رد دوـخ هناـقمحا رورغ اـب درک و کـیدزن ردـص ینب هـب ار دو ـد و خـ ـش ـیـد نـ ماا يو نـ ـ جر

هدـش راتتـسا هنانز سابل اب رد کـه ـ ـص هار بـنـی هـمـ ناوار ، تایانج فـ باکترا زا سپ داد و هناحلـسم گنج مـلاعا یملاـسا يروهمج . تفر هسنارف هب هدرک ، رارف ناریا زا مودعم هاش نابلخ يزعم طسوت دوب ،

دهاوـخ نوگنرـس هدـنیآ هاـم هس اـی ود فر نار ظـ ـ یا ـم یژر داد کـه لو مـی نارا قـ ـگـ نر ـب بـه خـبـ تر رو مـ ـه بـه طـ ـس ـ نار رد فـ يو ـ جرهار دو هتـسباو بـه خـ تایرـشن رد مه هیلع ار يدـیدش یظفل گـنج تفرگ و ـلااب ردـص ینب اـب ـش تا ـ فـلا ـتـ خا هـسنارف ، رد یلو دـش .ینب رتخد يوجر دـنامن و یقاب مه یـسایس جاودزا همادا يارب یلیلد نیاربانب دـش و رتشیب اهآ یـسایس هلـصاف زور هب زور دـن ؛ ـتـ خاد ـ نا

. داد قلاط ار ردص ینلع يراکمه زج یهار نآ طوق یملاسا و سـ بلاقنا رب فعاضم راشف داجیا يارب هک دندیسر هجیتن نیا ـت بـه یا رد نـهـ ـقـیـن فا مـنـ

. درک شخپ ار مادـص اب يو یـسوب ور ریوصت قارع ، نویزیولت تفر . قارع هب يوجر ساسا ، نیا رب تسین . مادـص اب اهنآ یمـسر و دیلپ فادها هب ندیسر يارب نامزاس ياهورین زا هدافتسا اب درک یعس يوجر دندش و رقت قار مـسـ رد عـ ـج یرد هب تـ مه نیقفانم ياضعا

. دهد لیکشت شترا دوخ ياـضعا زا ) یچ مشیربا يدـهم زا هک دوـب نـیا نآ ، تخادـنا و هار هـب شدوـخ ) ریبـعت هـب ) کیژولوئدـیا یبـلاق ـ نا ـی ، تد زا مـ پـس

ـشـم یر ـ با نز يو مـی گـفـت ـ جر جاودزا کـنـد ! وا زور بـا هلـصاف یـک اب دناوتب وا ات دهد قلاط ار شنز تساوخ نیقفانم ) تیزکرم نیا مان دوش و نم نز دنک يرپس ار هقلطم هدع مایا هک نیا نودب دیاب نیاربانب تسا ، هدـش نامزاس نانز شخب لو ـؤ ـس نو مـ چـی چـ

: دیامرف یم هک نآرق حیرص روتسد فلاخ رب تشاذگ و کیژولوئدیا بلاقنا دوش یم یگشیمه تمرح بجوم هک ار انز (167 ... () ءورق ۀثلث نهسفناب نصبرتی تاقلطملاو )

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 54

... ( دنرب یم راظتنا یکاپ هس هزادنا هب هدش هداد قلاط نانز و ) ربهر ) ار وا یجراخ تاـعوبطم زا یکی دوب هدرک جاودزا راـب دـنچ زین ـلابق نوچ درک و جاودزا یچ مشیربا نز اـب قـلاط زا دـعب زور

. دیمان هلجح ) رد هشیمه هسیاقم لباق هدوت بزح ربهر يرونایک اب یمحریب و ... یسوساج ، يزاب ، نز زین یلوایکام و ياهشور نتفرگ شیپ رد لیلد هب يوجر

. تساهزیلاناک نامزاس یشزومآ یتاغیلبت و هرصاحم رد اهلاس هک دنتسه هتسب شوگ مشچ و يا و هشیلک يدارفا نیقفانم ياض ـ عا ـضـا : عا 3 ـ

ـگـر ید ـکـ یا ـهـا بـ نآ تلا ـیـ ـص تـحـ ـد . نا هد ـ ـش ـل ید ـی تـبـ نا ـ حور ـد ـض ملاـسا و دـض نشخ ، کشخ ، یبلاـق ، یتادوجوم هب هدـش و فعاـضم یگتـسباو راـچد فیعـض و یـسایس رظن زا دنـشاب . یم زوـمآ شناد يرهــش و راـشقا زا رتـشیب دراد . یهجوـت لـباق توا تـفـ

. دنیسایس یتلایکشت و : زا تسا ترابع اهنآ نیرتمهم هک تسا هتفریذپ تروص اخمس رد باعشنا نیدنچ نونک ات تاباعشنا : 4 ـ

يو ـ جر ـت . فر ترو گـ ناد صـ ـ نز نورد رد لا 1356 ، رد سـ هللا مـیـثـمـی ـف طل ـط سو با تـ ـشـعـ نا ـن یا با مـیـثـمـی : ـعـ ـش ـ نا فلا ـ . دـندروآ دوـجو هب ار نیقفاـنم ) تـضهن ) اـه یمثیم تـسا . هدرک جارخا هنایارگتـسار ياهـشیارگ لـیلد ار بـه وا ـا گـفـت کـه هد بـعـ

اهنآ دنداد . یم لیکشت یبوقعی ـز یور ـل و پـ کو مـحـمـد تـ دو حـقـگـو ، مـسـعـ يد غـنـی ، ـهـ مد ار سـیـ ـن نـهـضـت یا یل ـ صا يا ـضـ عارایـسب يرظتنم ياقآ یماقم مئاـق نارود رد نیقفاـنم تضه نـ ـد . ندر ناو کـ دو عـنـ هیلوا خـ فادـها زا اخمـس فارحنا ار باعـشنا لـیلد

ـن ـشور هناتخبـشوخ بـا هک درک بسک زین ییاهتیقفوم هار نیا رد دوش و کـیدزن ناـشیا هب یمـشاه يدـه ـ مد ـیـ ـس قیرط زا درک یعس . دش يریگولج اه هئطوت يرایسب زا يرظتنم ياقآ عقوم هب لزع و هر ) ) ینیمخ ماما ینی بـ

ـد نز ار بـر هـم بـ تا ـجـ نا ـ خرا هژیوب کـ فلتخم عماجم مظن ات تسا هدرک یعـس راب دـنچ تسا و فلاخم هیقف تیلاو اب نیقفانم تضهن (168 .) دنک نی ـ بد ـی بـ ملا ـ سا يرو ما جـمـهـ هد نـظـ ـنـ یآ ار نـسـبـت بـه مدر و مـ

رما نیا دهد و ناشن نامل ار مـسـ دوخ اددجم یملاـسا بلاقنا نایرج رد تشاد دصق نیقفانم نامزاس هک اجنآ زا راکیپ : باعـشنا ب ـ سیـسءات ار رگراـک ) هقبط يدازآ هار رد راـک پـیـ ) نا ـ مزا ـ ـس زییاـپ 1357 رد دـندش و ادـج اخمـس زا اـهنآ دوبن ، اـضعا یخرب بولطم

، سانـش قـح بارت نایعاعـش ، یفطـصم مارآ ، مارهب مارهـش ، یقت ار نآ یلـصا يا ـ ـض ـ عا دوـب و یناـحور نیـسح نآ ربـهر دـندرک .(169 .) ـد نداد ـا تـشـیـد تـشـکـیـل مـی ضر ـ یل یل مـحـمـد تـشـیـد و عـ عـ ـی ، نا ـن حـقـ ید ـ با ـ علا ـن یز نا ، ـ یدر ـ مز ـا ضر ـ یل عـ شوپدلاآ ،

. دیشاپ مه زا شا یلصا رصانع ناربهر و رتشیب يریگتسد اب لاس 1360 ـر خاوا رد هور ـن گـ یا تلا تـشـکـیـ

؟ هنوگچ

نورد طر ءا مـفـ عور و فـحـشـ ـشـ ما طباور نـ زا درک ؛ هدافتسا دوخ فادها هب ندیسر يارب هویش نیرتاوسر نیر و زا کـثـیـف تـ سـمـخـا یتکلمم نیلو ؤسم رورت ات یلومعم هانگ و یب مدرم راتـشک تراغ و لـت و زا قـ ـک و یژولوئد ـ یا حـلا ـطـ ـصا بـلا بـه ـقـ نا نا تـا ـ مزا سـ

ات مادص يارب یسوساج زا شدوخ ؛ یضاران ياضعا رورت یتح و رنهاب ) ییاجر و نادیهش یملاسا و يروهمج بزح نادیهش نت 72) . یناهج مسیلایرپما اب ینلع یمسر و يراکمه

زا ییلااب حطس رد یهجوت لبا يذوفن قـ رصانع بلاق ، ـ نا يزور يا نـخـسـتـیـن پـیـ ـ هزور يا ـیـهـ غول زا شـ هدا ـتـفـ سا نا بـا ـ مزا ـ ـس ـن یاتفرگ ماجنا رگید یکی طسوت ریزو تسخن روهمج و سیئر تداهـش اهنآ و زا یکی طـسوت نت تداهـش 72 هک داد ياج اهتیلو ؤسم

(170 .)هدو زوا نـمـ شرو تـجـ دوب کـه بـه کـشـ ینمـشد يارب راکـشآ يرکون دوخ دیلپ فادها هب ندیـسر يارب اخمـس ياه هو ـیـ ـش ـگـر ید زا

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 55

دوجو هب سراف جـیلخ گنج نایاپ رد هک قارع یلخاد ياهـشروش ناـیرج رد اریخا هک تفر شیپ اـجنآ اـت یتمدـخ شوخ ـن یا دو . بـ. دندرک ماع لتق ار قارع هانگیب مدرم زا نت اهدص دندش و لمع دراو مادص عفن هب نیقفانم دمآ ،

؟ ارچ

تخانـش هـکنیا دوـجو اـب هـک دـندش هدـی ـ ـش قا کـ ـل بـه نـفـ یلد ـن یا بـه ـقـیـن ، فا ـه مـنـ یلوا يا ـتـه هـ ــس هـ ـیـت : نا ـ حور زا يرود 1 ـ یطاقتلا ناراذگ ناینب ریثءات تحت ار دوخ دـندرک ، یمن هدا ـتـفـ ـسا ـیـت مـتـعـهـد هـم نا ـ حور تارظن زا دنتـشادن و ملاـسا زا یحیحص

یملاـسا و شکور کی نتـشاد یتسینومک ، ياههورگ اب اهنآ توافت اهنت هک دندیـسر اجنآ هب تیاهن رد دـنداد و رارق نامزا ـ ـس هیلوا . دوب هنابیرفماوع

يرب ـ هر تاءا ـ قلا ـهـا تـحـت نآ دـشن . ماجنا يداـقتنا ياـنبم رب یتسیـسکرام بتک زا نیقفاـنم هیلوا تاـعلاطم راـفک : هب ینی ـبـ ـشو خـ 2 ـ ناور ـس و پـیـ کرا زا مـ ار هزرا هار مـبـ ـتـنـد ساو ـبـیـنـی خـ شو اب خـ تسا و هتفهن مسیسکرام رد هزرابم ملع هک دندرک یم رکف نامزاس

. دننک ظفح زین ار دوخ نید لاح نا رد هـمـ ـد و نر دا بـگـیـ وا یـناراذگ ـ نا كو بـنـیـ ـط مـشـکـ باور یطاقتلا و ینابم زا نامزاس یلصا ياهرداک رگا نامزاس : ير ـبـ هر زا ـت صـحـیـح خا مد شـنـ عـ 3 ـ

ایند و دـندرک و یمن يوریپ وا زا يوق لام ـتـ حا بـه ـتـنـد ، خا ـنـ ـش یم تسرد ار يوجر نامزاس يدـعب ياضعا دـندوب و علطم ناـمزاس . دندناشک یمن ییاوسر هب ار دوخ ترخآ

ناقرف کهورگ

هراشا

رد هک تسامش زجع نیا یلو دیرادن ، هفرص ام گرم زا مه امش میسرت و یمن گرم زا ام دوش . یم رترادیب ام تلم ار ، ام دیشکب ) ... قطنم نکل دیدرک ، یم هثحابم دیدرک ، یم تبحـص دیتشاد قطنم رگا دیرادن ، قطنم هکنیا يارب دیـشک ، یم ار ام نارکفتم بش یهایس

. دیرادنمه فیعـض ياه هئطوت ـن یا تـا دورب ... ، كاخ ریز مه هدـیدنگ ياه هشیر نیا ات تسا ، یقاـب تضهن نیا تسا ، یقاـب بتکم نیا ...

ـتـگـی و خا ـ ـس يا ـتـهـ ـس ـیـ نو کـمـ ـد . هد ما بـ ـجـ نا يرا ـد کـ ناو یم تـ رورت نتـشک و اب هک تسا هدرک نامگ دب اکیرمآ دوشب ... یثنخ اب دنناوت یم دنا هدرک رکف هک دنا هدرک لایخدـب ـق با ـ ـس ـم یژر هد ـ ید يا گـنـ ـه هـ ـش ـ یر ـد ، نا هدر لا کـ ـیـ خد ـی بـ فار ـحـ نا يا مـکـتـبـهـ

. دنریگب ار ام تلم تاساسحا ولج رورت در ـن مـ یا ـت کـه مـن سا لا تسیب سـ بیرق نم تسا و هدیسرن هچروم کی هب شتیذا هک ) يره يا مـطـ ـ قآ يدر مـثـل ـی کـه فـ نا ـ نآ ... هک درک ؟ هچ يرهطم ياقآ ارچ ؟ دیسرپ دیاب دننک ، یم هب قـتـل موکحم ار تی ـ نا ـسـ نا ـی و بـا ملا ـ ـس نآ ـی بـه مدآ ـم ) ـسا ـنـ ـش ار مـی

ینرق ياقآ مرج دنشک . یم مرج نودب ار رـشب نیا تیرـشب ، هیقف ملاع و فوسل ، نا فـیـ ـ ـس ـ نا نیا تسا ؟ هدوبن رـشب وا ایآ تشک ؟ ار یم لامیاپ ام تلم قوقح هرابود دوش و یم شوماخ تضهن نیا يرهطم ياقآ لاثما نتـشک ... اب لا مـی کـنـنـد کـه خـیـ دو ... ؟ هچ بـ

(171 . () ددرگتشهبیدرا 1358) ینیمخ ، ماما )

یگرزب تایانج یملاـسا بلاقنا يزوریپ تسخن ياههام نامه رد هک نآ ظاحل هب دوب ، کچوک یهورگ هکنیا نا بـا ـ قر ـک فـ هور گـ؟ ارچ هنوگچ و یناسک ، هچ ینامز ، هچ ياهشسرپ : هب خساپ بلاق رد ار کهورگ نیا درک . اپ رب يدایز يادص رس و دش ، بکترم ار

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 56

. درک میهاوخ یسررب

؟ ینامز هچ

هبرـض وسود زا اه ، تسیـسکرام دـش ، تخـس رایـسب یکیرچ ياههورگ اب هاـش ـم یژر هزرا لا 1355 کـه مـبـ ـ ـس دود رد حـ دـلو : تـ 1 ـ اب اـهنآ تفاـی . شیازفا ملاـسا هب اـه تسیـسکرام ير ـ ها شیارگ ظـ هک دوـب نیا مدرم . بناـج زا مه میژر و بناـج زا مه دـندروخ ؛

تروص هب ار ملاسا دندرک ـعـی مـی ـس ـت ، ـشاد ار فل يا مـخـتـ ـتـهـ ـشادر ـت بـ یل ـ با یملاـسا کـه قـ نوتم تاهباشتم یخرب زا هدافتـسا ير و یـا حـتـی ـ ها هتـسوپ ظـ زجب ملاـسا ، بتکم یعقاو تیوه خـسم اب تیاهن رد هک يروط هب دـننک ، ریـسفت یتسیـسکرام ! نید کی

هتـسنادان ای هتـسناد ار راک نیم ـی نـیـز هـ بر ند غـ گنهرف و تـمـ ناـگتخابدوخ زا یخرب دـنامن . یقاـب يزیچ ملاـسا زا اـهنت ، مسا یـک . درک کیدزن رگید کی هب ار هدزقرش هدزبرغ و هورگ ود ره ملاسا ـ تیعقاو خسم كرتشم ـ راک نیا دنداد . یم ماجنا

کی لی ـکـ ـش ور تـ ـن یا زا تشادـن ، دوجو دوجوم یطاقتلا ياههورگ هب ندـش کیدزن یلمع ناـکما یهاـشنهاش ، ماـظن ناـق رد خـفـرد هیداجس هفیحص هغلابلا و جهن سرد نآرق ، ریس تاسلج تـفـ ناونع تحت دیدج هورگ هیلوا ياه هتسه دومن . یم مزلا دیدج بزح

ـک هل ـظـم قـ عا بـه مـسـجـد ( 1356 ) لا بـعـد رد سـ ـهـا سرد ـن یا ـت . فر ـسـتـگـی پـا گـ هآ نارهت بـه شوش نادیم دابآ و یناخ هقطنم (172 .) دنتشاد ار یطاقتلا فیخس دیاقع شریذ ـی پـ گدا ـ مآ ـد کـه ندو ير بـ دار بـیـشـتـ ـ فا ـجـا نآ رد مـنـتـقـل شـد .

یناسکی تاداـقتعا نیقفاـنم ناـمزاس اـب هک روبزم تاـسلج ناگدـننادرگ یـسایس ، ياـهتیلاع يدازآ فـ ـی و مـلا ـ ـسا بـلا ـقـ نا زا ـ غآ بـا قمحا و ] رتوردنت ار اهنآ نوچ دنتخادر و ـهـا پـ نآ ـد یا ـی عـقـ ـسرر هب بـ نیقفانم دـندرک . عوجر نیقفانم هب رتشیب لکـشت تهج دنتـشاد ،

. دنداتفا نانآ زا یشک هرهب رکف هب دنتفای ، دوخ زا رت ]اب دندوب نئمطم دنا و هدرب اه ـ نآ زیمآرفک تشز و هرهچ هب یپ وا کیدزن نارای زا يرایسب و هر ) ) ینیمخ ماما هک دنتـسناد یم نیقفانم

هناگادج مان اب دنتساوخ ناقرف هورگ هیلوا ياه هتسه زا ور ، نیا زا دنسرب ، دوخ دیلپ دصاقم هب دنناوت یمن نامزاس رد دارفا نیا روضح زاغآ ار دوخ سحن تیلاـعف ناـقرف هورگ لاـس 1357 رد ـیـب تر ـن تـ یا بـه ـنـد . ـشا يد بـ تارو بـعـ ـتـ ــسد هدرک و مـنـتـظـر تیلاـعف يا

. درک، اهنآ ندو ناو پـسـنـد نـمـ دو و جـ نانخس خـ ندومن رتباذج اب درک یعـس داد و همادا دوخ تاسلج هب نانچمه ناقرف هور گـ ـد : ـشر 2 ـ ار نیقفانم نامزاس رتشیب یطاقتلا ، رکفت ناوریپ درواین . تسد هب يدایز قیفوت یلو دـهد بیرف ار حول هداـس ناـناوج زا يرتشیب دادـعت

روتسد هبانب نیقفانم ، اب ندوب یکی رد ار دوخ زار دنتسناوت یمن هک ناقرف ! نارس هراچیب دنداد . یم حیجرت دو ، روهشم بـ هزاوآرپ و هک . دننک اشفا نامزاس

ـی و نا ـ حور نـفـر ما 22 ـل نـ ما ـسـتـی شـ یل ـیـد : ـسر نا ـ قر ـقـیـن بـه فـ فا ـت مـنـ یز ـ کر تارو مـ ـتـ ـسد لا 1358 ـت سـ ـس يا نـخـ ـ هزور رد ملاـسلاا ۀجح يرهطم ، هللا ۀیآ زا دندو ترا بـ نو عـبـ ـیـ نا ـ حور ـد . ندو نیقفانم بـ ندیـسر تردق هب زا عنام هک یناحور ریغ رفن هدز ـ نا پـ

یئوچک و دمحم يدروجلا ، هللادسا یقارع ، يدهم نایاقآ نویناحور ، ری غـ يزار و ... ـی شـیـ نا ـ بر ملا ـ سلاا ۀجح یناجنسفر ، یمشاه (173 ... .)

هب زونه یملاـسا بلا ـقـ نا نا ـ گرز بـ دـندز . رورت هب تسد مامت ، يراک یفخم اـب دـندش و را ـت بـه کـ ـسد نا ـ قر نا فـ ـ گدرو ـب خـ یر فـناقرف يارب ار یبوخ تصرف رما ، نیا دـندرک ، یم دـمآ تفر و يداـع مدرم نوچمه دندیـشیدنا و یمن دوخ ناـج زا تظاـفح تیمها

. دوب هدروآ دیدپ ير ـتـگـیـ سد ـبـب ـس دو ، فار خـ ـتـ عا نداد و ول اب ریگتـسد و اهرورت نایرج رد اهنآ زا يدادعت دندوب . مک ناقرف ياض ـ عا گر : مـ 3 ـ

. دیسر رد لاس 1360 رخاوا رد اهنآ لماک گر هر مـ ـ خلاا ـد و بـ ند ير شـ ـگـ ید داد تـعـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 57

: یناسک هچ

. یمتاح یلع يزردوگ و ربکا ناراذگناینب : 1 ـ رد مـل ـمـی مـعـ تا یل حـ عـ ـد . ندو زین بـ ناـقرف ناربـهر ناراذــگناینب ، ناــمه ناــقرف ، ناــمزاس رمع یها ـ تو ـل کـ یلد بـه نار : ـبـ هر 2 ـ

ار نآرق وا درک . یم میـسرت ار هورگ یتد يزردو خـط عـقـیـ ربـکا گـ دوب . نارهت رد هسمخ دجـسم هدـننادر ارآ و گـ نا ـه جـهـ ـسرد مـوا مـی یفرعم هب رتشیب ناقرف ، رد يزردوگ شقن تیمها لیلد هب داد . یم سرد ار هیداجـس هفیحـص هغلابلا و جـهن درک و یم ریـسفت ار یطاـقتلا رکفت میـسانشب و رتـهب ار شهورگ تقیقح رد وا و اـت مینک یم ناـیب ار يو نـتفگ ریـسفت یگنوـگچ زا یتاـکن مـیزادرپ ؛

. میهد صیخشت رتعیرس یناعم مه يار فـ بـ ع ) ) ـل بـیـت ها ثیداحا هب عوجر دنتـسناد ! یم رـضم رسـفم يارب ار داـیز ملع نآرق ، ریـسفت هن ـیـ مز رد ـیـهـا نا ـ قر فـنیهوت نآرق گرزب نارسفم هب دندرمـش ! یم مزلا نـ ار نـیـز تا ـ یآ لوز نءاش نـ ملاـسا و ردص خیرات هب عوجر دنتـشادن ! لوبق ار نآرق

ـفـه ـسل فـ ) یخیراـت ربـج ساـسا رب ار نآرق دنتــشاد و رارق یتعیرــش رتـکد يرکف تاعادـبا ـیـر ثءا تدـشب تـحـت تـ اـهنآ دـندرک ! یم دوش یمرارقرب ایند نیمه رد هک دندرک یمریـسفت یتسیلایـسوس ) هنلاداع ماظن ) هب ار ترخآ و داعم ) ) دندرک و یم لیلح تـ ـس ) کرا مـ

: يرهطم دیهش داتسا ریبعت هب و ، ـی حو تو ، نـبـ ـیـد ، حو تـ هللا ، زا قـبـیـل ـه مـی کـنـد . جو بــل تـ اد جـ ـتـ با ـت و ــسا ـبـی هذ ـهـا مـ ما ـیـر هـمـه نـ ـــس ـن تـفـ یا رد ) ...

ياـفرژ قمع و هب هک نیمه اـما بـلاقنا ... لـماکت ، رب ، ـ ـص ـل ، کو تـ باذ ، عـ نـعـیـم ، حور ، خزود ، ـت ، ـش بـهـ تر ، ـ خآ کـل ، مـيزیچ ظفل ، زج دندرگ و یم نیزگیاج يرگید میهافم یناعم و اهنیا ياج هب دنوش و یم دـیدپان رظن زا همه میوش یم دراو اهتـشادرب

. دنام یمن یقاب رظن هب ندو و یـا ـی بـ بلا ـقـ نا ایآ اتفگـش ! مینک . یبلاقنا یگنهرف ار یملاـسا گنهرف میهاوخ یم ام دوش یم اعدا هک تسا نیا بیجع

میزاس اهنآ نیزگیاج يدام ياوتحم میریگب و نآ زا ار نآ يونع ياوتحم مـ هک تسا نیا ورگ رد یملاـسا گنهرف ندـش یبلاقنا امش بلاقنا رس و بلاقنا ملاسا ربمغیپ ایآ تسا ؟ یتاقبط عضوم تیمورحم و زا یشان بلاقنا ـکـم و ـش بلاقنا هب رـصحنم بلاقنا ایآ !؟

(174 () ؟ درکن اپ رب بلق حور و ، نآرق هب تمدخ راعش اب اهنآ زا یضعب هک ـد نداد ـکـیـل مـی ـش حول و کـج فـهـم تـ هدا ـ ـس نا ـ ناو ار جـ نا ـ قر يا فـ ـ ـض ـ عا ـا : ـض ـ عا 3 ـ ، یملع ظاـحل هب دوـب و هعماـج هـفرم هـمین راـشقا زا اـهنآ رتـشیب یعاـمتجا هاگتـساخ ـد . ندر ـهـیـد کـ ـش ار نآرق نارادـساپ نیرتـگرزب

. دنتشادن یهجوت لباق تلایصحت . دوب هاتوک رایسب دیلپ نامزاس نآ رمع هک لیلد ـن یا ـد بـه یا شـ ـت ، سا هد شراز نـشـ نا گـ ـ قر رد فـ ـی با ـشـعـ نا تا : ـ با ـشـعـ نا 4 ـ

؟ هنوگچ

ناتسدرک رد بلاقنا دض ياه ـکـ هور یبوکر گـ ـ ـس يار ماد بـ ـ قا مر ـبـهـشـت 1358 بـه جـ یدرا مو رد سـ ـی : نر ـکـر قـ شلر ـ ـس رور تـ 1 ـ . ناریا یملاسا يروهمج شترا كرتشم داتس رب شتسایر نارود رد

( يرگیداـم هـب شیار لــل گـ عـ ) با ـه کـتـ مد ـقـ مرد شر ـیـ ــس ـی تـفـ مل زا نـقـد عـ نا کـه ـ قر فـ ير : ـهـیـد مـطـهـ ــش هللا ـۀ یآ رور تـ 2 ـ هلولگ هس کیلش اب تشهبیدرا 58 ، مهدزای رد شـب ـت ، شاد داتسا نـ باتک يارب یقطنم یباوج دوب و هدش نیگمـشخ تخـس داتـسا ،

تداهـش هب ار بـلاقنا ياروـش سیئر نیلوا یملاـسا و گرزب فوـسلیف درک و راکـشآ ار دوـخ تشز قـطنم يرهطم ، دیهـش زغم رد . دیناسر

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 58

: دینک هجوت اکیرمآ یسوساج هنلا دانسا رد هثداح نیا شرازگ هب یناجنسفر : ـمـی شا ملا هـ ـ سلاا ـق حـجـۀ فو ـ ما رور نـ تـ 3 ـ ـمـی شا ملا هـ ـ سلاا در کـه حـجـۀ ششوک کـ ناقرف دادرخ 1358 ، مراهچ رد ناگناگیب ) يارب تی ؤر لـباق ریغ هنا ـ ـ مر یل مـحـ خـیـ ) )

حل در مـسـ ود مـ ـی بـا عاز رد نـ يد رو جـ وا بـطـ ـد . نا ـ ـسر هب قـتـل بـ ار تسینومک دض تخـس رـس یبهذم رب ـ هر یـک ـی ، نا ـنـجـ ـس ـ فرکیدزن رای یناجنـسفر دـیدرگ . حورجم دـندرب ، شروی دوب ، زاـمن لوغـشم يو ـی کـه ما هـنـگـ نار ، رد تـهـ يو ـه نا ـل خـ خاد کـه بـه

دیاب اهتردـق ربا ریاـس اـکیرمآ و ) هک تفگ ینی خـمـ ماـما ) . ... ) تسا بـلاقنا ياروش وضع هک هدـش شرازگ تسا و ینیمخ ماـما ) )هاگداد دادرخ 1358 ، متفه رد تلم هب یمایپ رد دـنرب ) زا بـیـن بـ ار بلا مـا ـقـ نا ـنـد ناو یمن تـ هناقمحا ياهـششوک نینچ اـب هک دـننادب لیکشت درک ، تمدخ ناریا رد ریفـس ناونع هب ادعب هک زمله دراچیر ایـس ، نیـشیپ یئر طسوت ناقرف هک تفگ نارهت یملاـسا بـلاقنا

. تسا هدش هک يروطب داد . علاطا یناـج ـنـ ـس ـ فر ند ـ نا ـ ـسر رد بـقـتـل ير ـگـ ید ـش ـشو يار کـ ار بـ دو ـت خـ نا نـی ـ قر دادر 1358 فـ ـتـم خـ ـش رد هـ(175 . ... () دنا هدرک رت يوق ار ناشدوخ تینما دنتسه ، ناقرف گرم تسیل رد هک یبهذم ناربهر ریاس ینیمخ و ماما ) ) هدش شرازگ

يرتم هس ود رد ناشیا لـیبموتا دـش . ماـجنا رود هار زا لر رور بـا بـمـب کـنـتـ ـن تـ یا یل : ـیـ بدرا يو ـ ـسو هللا مـ ـۀ یآ ـق فو ـ ما رور نـ تـ 4 ـ رجفنم ار بمب ماگنه نیا رد اه تسیرورت دوش . هاگآ تسار ـمـت ـس نا ـ با ندو خـیـ تول بـ زا خـ تساوخ یم هدننار درک ، فقوت بمب

(176 .) دیسر بیسآ یمک ناشیا لیبموتا يولج هب طقف هک دندرک رورت و ریت 1358 مهدـفه رد دوبابق ، دجـسم راذـگناینب يولهپ و میژر هیلع تخـسرس نازرابم زا هک وا یناخرط : یجاح یقت رورت 5 ـ

(177 .) دش دیهش رد دندوب افش دجس ـت مـ عا ما جـمـ ـ ما نارهت و هس هقطنم هتیمک سیئر هک ناشیا يزاریش : یـضر دیـس ملاـسلاا ۀجح قفومان رور تـ 6 ـ

(178 .) دندش حورجم رورت و لزنم ، هب تشگزاب ماگنه هب رصع ، رهظ و زامن زا سپ 25/4/1358(179 .) دندیسر تدا نا بـه شـهـ ـ شلز برد مـنـ يول رد جـ رد 30/4/1358 فور : ـظ مـعـ عاو ـی نا رور بـهـبـهـ تـ 7 ـ

ماما یم ـ ید نارا قـ زا یـ ناهیک و یـکـی هسـس ؤم یلام سیئر یقارع يدـهم جاـح ماـسح : شدیهـش رـس ـی و پـ قار ـهـیـد عـ ـش رور تـ 8 ـ (180 .) دیسر تداهش هب دش و رورت شرسپ هارمه هب رویرهش 1358 مراهچ رد ینیمخ

رد 12/8/1358 دندوب ، دجـسم راپـسهر هک یماگنه هب ناجیابرذآ ، هطخ رد ماما یمیدـق نارای زا یئابطابط : یـضاق هللا ۀـیآ رورت 9 ـ (181 .) دندش دیهش رورت و

مـحـل رد رد 27/9/1358 هک دوب یملاـسا فراـعم تاـیهلا و هدکـشناد سیئر حـتفم رتـکد حـتفم : رتـکد ملاـسلاا ۀـجح رور تـ 10 ـ (182 .) دیسر تدا رور شـد و بـه شـهـ ـظـش تـ فا راد مـحـ ـ سا ود پـ هار هد بـه هـمـ ـشـکـ ناد

یلا يارو عـ ـ ـش رد ما ـ ما هد ـنـ یا نارهت و نـمـ هعمج ماما ناـمز نآ رد هک يا هنما هللا خـ ـۀ یآ يا : ـنـه ما هللا خـ ـۀ یآ ـق فو ـ ما رور نـ تـ 11 ـ طبض هندب زا یتمسق رب دندش . حورجم دوب هدش هداد رارق توص طبـض لخاد هک یبمب راجفنا رثا رب خیرات 6/4/1360 رد دندوب ، عافد ياد نو خـ هد و چـ ير شـ ناتسرامیب بـسـتـ رد ناشیا ( 183 () ناقر هور فـ ـه گـ ید هـ : ) دو هد بـ ـتـه شـ شو ـک نـ یژا هدش بـا مـ رجفنم توص

تـسد کی اهنت دنتفای و زاب ار دوخ تملاـس يدنچ زا سپ دوب ، هدرک نیمـضت ناشیا طسوت هب ار یملاـسا هعماج نیا هدـنیآ گرزب ، . دید یلک بیسآ هثداح نیا رد هل مظعم

؟ ارچ

ـیـت نا ـ حور ـه و یل یلا عـ هللا تـعـ ناو ـ ضر تما ماما اب نیقفانم یتعیرـش و رتکد تاءاقلا ریثءات تحت اه یناقرف تی : ـ نا ـ حور زا يرود 1 ـ نا ـیـقـا هـمـ قد ـی سا زا نـظـر سـیـ ـد . ند هد شـ فار کـشـیـ ـحـ نا رود گـشـتـنـد و بـه ملاسا یعقاو مهف زا هجیتن رد دندش . نمـشد ملاـسا

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 59

ثداوح لیلحت هب تروص نام هب هـ تسرد يرکف رظن زا دوب و گرزب ناطیش برغ و محریب تردق ربا تساوخ هک دندرک لمع رو طـریـسفت يارب سکرام ) ) رابت يدوهی دـحلم کی ياه هیرظن زا يریگ هرهب هتبلا دوب و قرـش رگزواجت تردـق ربا بولطم هک دـنتخادرپ

. داد یمن نیا زا رتهب يا هجیتن تفرگ ، یم ماجنا نیقفانم ریثءات تحت هک یملاسا نوتم نآرق و نامسآ و نتفاب مه هب اب هک دندروخ ار دوخ سیئر ياهینا ـ بز بر لو چـ نا گـ ـ قر يا فـ ـ ـض ـ عا ـی هـا: نا ـ بز بر زا چـ ندرو ـب خـ یر فـ 2 ـ . درک یم یفرعم نآرق و ... ریـسفت نیون هویـش فشاک موصعم ، درف کیار دو خـ ـعـیـت ، قاو فلا غورد و خـ بلطم اـههد نامـسیر و

. دندش یمن نینچ دندرک ، یم لقعت يرادقم نانآ رگا

هیتجح نمجنا

هراشا

نیلو ؤسم دـنیوگ یم زورما تسا ، مارح هاش اب هزرابم تسا و ادـج تسایـس زا نید دـنتفگ یم روعـش یب ياهامن سدـقم زورید ) ... هادف انحاورا نامز ماما روهظ يارب ناملاظ ـت مو ءاشحف و فـسـق و حـکـ داسف و یـشورف و بورـشم زورید ات دنا . هدش تسینومک ماظن

او دایرف دهد یم خر تسین نیلو ؤسم تساوخ زگره هک یعرـش فلاخ يا هشوگ رد هکن ـ یا زا زورما دنتـسناد ، یم اشگهار دیفم و ار . دنهد یم رس املاسا

نابعـش همین یناغارچ باص ـتـ عا دندومن تـا ار دوخ شلات مامت تازرابم هحوبحب رد دندوب و هدرک مارح ار هزرابم اه يا هیتجح زور ـ ید. دنا هدش نویبلاقنا زارت یبلاقنا زورما دننکشب هاش عفن هب ار

لها رب و ـ ما ـت پـیـ ـش رد عـمـل پـ دنا و هتخیر ار نیمل ـ ـس ملا و مـ ـ ـسا يور ـ بآ دو ـر خـ تو و تـحـج ـکـ ـس رد زور کـه ـ ید يا ـتـی هـ یلاوتیلاو ثراو یناـب و ار دوخ زورما تسا هدوبن شیعت بسکت و زج ناـشیارب تیـلاو ناونع دـنا و هتـسکش ار تراـهط تمـصع و تیب

. دنروخ یم ار هاش نارود تیلاو ترسح هدومن و نتسبآ و نانز نتشک ماهتا اهللاح ، ندرک مارح اه و ـ مار ندر حـ للا کـ ما حـ ـهـ تا ـی ، طا ـقـ تلا ـی و ـسور یئا و ـکـ یر ـ مآ ما ـهـ تا ـتـی ـسار؟ روعش یب ـر و يا مـتـحـج ـ ها سد نـمـ زا مـقـ ـب و یـا هذ ـ ملا يا ـهـ مدآ زا دو ؟ ردا مـی شـ ـی صـ نا هچ کـسـ زا یقیـسوم ، رامق و تیلح

(184 ... ()(3/12/1367 ینیمخ ، ماما )

؟ یناسک هچ ینامز ؟ هچ لا ؤس راهچ اب ار هیتجح نمجنا تسا . یملاـسا ریغ يریگ تهج اب یـسایس تلایکـشت کـی هیتجح نمجنا . درک میهاوخ یسررب ارچ ؟ و هنوگچ ؟

؟ ینامز هچ

اه ـبـی هذ نا و مـ ـ یار یل گـ لا 1332 کـه مـ ـل سـ یاوا لا 1331 و ـر سـ خاوا رد هژ ـ یو بـ قد ، ير مـصـ ـ یزو نارود نـخـسـت رد دلو : تـ 1 ـ یفرع تیئاهب مـ موش مان اب ار دوخ دوب ، رامعتـسا هتخاس تسد هیراجاق نامز رد هک هقر یـک فـ ـد ، ندو هدرک بـ ادیپ فلاتخا رگیدـکی اب

. دروآ تسد هب ییاهتیقفوم هار نیا رد هدومن و زاغآ ار يا هدرتسگ تاغیلبت درک و ادیپ مادنا ضرع تصرف درک ، یم نا بـا ـ نآ راد شـد . ـ ید ـی پـ ملا ـ ـسا ياهورین نایم رد یـسایس تازرا زا مـبـ ـی گدرو ـ خر ـ ـس ـی عو دادر 1332 نـ مـ يا 28 ـ تدو کـ زا پـس

تشپ تیناحور هب قدصم هک دوب هتشذگن يدایز تدم زونه دنناسرب . يریزو تسخن هب ار قدصم دندوب ـتـه ـس ـ ناو ناوار تـ ـمـت فـ حز. دنتـشادرب قدـصم يراـی زا تسد یمدرم ياـهتیامح ناوزاـب دـندرک و اـهر ار وا مدرم طـبـعـا دا ، ـتـ فا رد یملاـسا ياـهورین اـب درک و

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 60

لازتعا و هب هک دوب یبهذم ياهورین يارب فعاضم ررض ینعم هب هاش تشگزاب تشگر . ها بـ ـت و شـ فر قد مـصـ ـد . ـش ما ـجـ نا ـا تدو کـ. دیماجنا اهنآ زا یخرب یسایس يریگ هرانک

ـجـمـن حـجـتـیـه نا ته تـشـکـیـل ـب جـ سا يا مـنـ ـیـنـه هـ مز ـت ، یئا هزرا بـا بـهـ عور مـبـ ـر مـشـ ها را ظـ رد کـنـ رو ـ بز ـی مـ گدرو ـ خر سـنیا رد هک دوب هیودـهم ) هیتجح هیریخ نمج ـ نا ) نآ ـل ما ـم کـ ـسا ـد . ـش ـیـس ـسءا لا 1335 تـ ـ ــس رد ـجـمـن نا ـن یا در و دا کـ ـجـ یا ار

. دوش یم هدیمان هیتجح نمجنا ای نمجنا راصتخا ، هب سرد هاش رابرد ياه یئاهب تیئاهب ، اب هزرابم رد امازلا درک و یم تیاعر ار هاش تموکح میرح هک لـیلد نیا هب هیتجح نم ـجـ نا ـد : ـشر 2 ـ خاش زا یکی اب هزرابم هب مه ار یلامتحا زرابم ناو و يا جـ ـ هور نو نـیـ هکلب چـ تشادن . یتنطلس میژر يارب يرطخ دوب ، هدرک انثتسا ار

دییءاـت دروم تشاد ، یمزاـب نآ ياـه هشیر تخرد و لـصا هب نتخادرپ زا درک و یم لوغـشم راـم ـتـعـ ـسا دـنمونت تخرد ياـهگرب و ـد. ـش نار مـی را جـبـ ـ برد ـمـنـد ترد ياهیئاهب قـ طسوت هب مه هخاش نامه هب هدراو ياهتراسخ هک صوصخب دوب . زی ها نـ ـ ـش ـت مو حـکـ

. دروخ یمن مشچ هب هیتجح نمجنا دشر هار رد یعنام چیه ور ، نیا زا ، ور نیا زا تشاد . زاین عجارم املع و یبتک یمـسر و دییءات هب يراج ياه هنیزه نیمءات یبهذم و ناناوج بذـج يارب هیتجح نمج ـ نايونعم و دـییءات ناهاوخ دـعب دـنتخا و ـ ـس حر مـی دو مـطـ تلاا کـتـبـی خـ ؤس رد ابیز يا هنوگ هب ار دوخ نامزاس نمجنا نارازگراـک

. دندیسر یم دوخ هتساوخ هب لاومعم دندش و یم نمجنا یلام يدود ـن تـا مـعـ ید يا مـتـ یبهذم هـ زا دوب . یتوافتم ياهورین ياراد نآ فادها لکـشت و نامز صاخ ، تیهام ساسا رب هیتجح نمجنا

ياه مشچ اب هک يراک یسایس نادرم هتخپ ات هعما ـیـر جـ ثءا ـ تلا عیرس یحطـس و ناناوج زا هاش ! میژر ـی ـسا ـیـ ـس ـی و ما لا نـظـ ـ جر زا رـصع یلو ترـضح هب یعقاو نیدقتعم زا دندومن ! یم ارجا مه دندرک و یم رداص مکح مه دندر و یم کـ یفاکـشوم مه دوخ نیبزیت تحار ناشیار لو بـ ـ صا ندز بـه هـمـه اپ تشپ دیـشک یم کیراب ياهاج هب راک یتقو هک یناسک ات فیرـشلا هجرف یلا هللا تـعـ عـجـل

. دیسر یمن ماشم هب اهنآ زا اوقت ) ) يوب زگره و دوب ! اهیتخس لمحت زا رت یهاوخدوخ لقتسم و ياهور راشف نـیـ یلو دنایامنب گنهامه تلم مومع اب ار نآ ات دیشوک یتخـسب بلاقنا زا سپ نمجنا نیا يربهر

دــنت و يریگعــضوم هـب مـه ار يربـهر ناـمه هـک حـتـی تـفرگ جوا ناــنچ مارآ مارآ دــندوب هدرک هـنخر نـمجنا ياــیاوز رد هـک . دیناشک بلاقنا ربارب رد هنلاو ؤسم ریغ ياهیرگشاخرپ

يروئت رظن زا لقالا هک ار هچنآ مک مک دوبن ، یفخم هر ) ) لحار ما ـ ما فرژ نـگـر ـیـن و بز نا تـیـ زا چـشـمـ ـهـا کـه یر ـگـ شا ـ خر ـن پـ یايا هراچ هک درک لیدـب يرا تـ ـو بـیـمـ ـض ـعـی بـه عـ قاو زا نـظـر دو ، ـ ـش ـل ید بلا تـبـ ـقـ نا رد جـهـت يدـنمناوت يوزاب هب تسناوت یم

هدیـشخب تاجن نآ لحارم نیرتساسح رد ار بلاقنا هراومه هک داد ماـجنا ناـبرهم بیبط ناـمه ار یحارج نیا دوبن و نآ یحارج زج . دوب

، دـنداد نمج ـ نا ـه بـه یا هنامرحم و یـا بـا کـنـ تروص هب ار یتارکذـت راـب نیدـنچ یملاـسا ، بـلاقنا يزوریپ زا سپ هر ) ) ینیمخ ما ـ ماناـیم رد ییارگدومج دوـجو زا لصـفم روـط هب تی ـ نا ـ حور ـعـه ما هب جـ دوـخ مایپ 3/12/1367 رد ماجنارـس دـشن و لح لکـشم نکیل

، نایر نیا جـ رهاظم زا یکی ناونع هب هیتجح نمجنا زا ندرب مان بـا هدو ، ـ مر ـه فـ یلا ـسـتـه گـ باو ها و ـ گآ ای هاگآان و نویناحور زا یخرب ملا و ـ ـسا يور ـ بآ ـخـتـن یر ار نا ـ نآ یگنوگچ عـمـل هدومن ، موکحم دشاب رجحت طخ هک ار نآ یمومع طخ ار و نآ حیرـص روط هب

(185 .) دندرک یفرعم تراهط تمصع و تیب لها و ـبـر(ص ) ما ـیـن و شـکـسـتـن پـشـت پـیـ مل مـسـزا هاـش ـم یژر يا ـیـهـ کا ـفـ ـس هب ضارتـعا ناوـنع هب مدرم دـندومرف روتـسد هک هر ) ) ینیمخ ماـما مکح اـب هیتـجح نمج ـ نا گر : مـ 3 ـ

روتسد هر ) ) ینیمخ ماما درک . عورش ار دوخ یلوزن ریس هلیـسو نیدب درک و تفلاخم دننک يراددوخ لاس 1357 نابعش همین یناغارچ زا هک هاش تموکح دوب . هدومرف رداص دوب ، هدـناسر تداهـش هب ار اهنآ هاـش هک ینادـیه ـ ـش گو ـ ـس رد مدرم يازع رطاـخ هب ار روبزم

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 61

راـی ـلامع هیتـجح نمجنا دـنک . ضقن ار روـبزم باـصتعا هدـش هک بیترت ره هب درک یعـس دیـسرت یم باـصتعا نـیا ینید ياـهباتزاب (186 .) داد تسد زا ناریا ناملسم مدرم دزن رد ار دوخ يوربآ بیترت نیا هب درک و رارقرب یلصفم یناغارچ دش و هاش تموکح

: دوب هدمآ نآ رد هک رد 21/4/1362 هر ) ) ینیمخ ماما نانخس یپ رد رگید ، يوس زا يارب رگم بحاص ترضح دیا ، بحاص بـیـ ترضح ات دوشب دایز تیصعم هک دیراذگب هک تسا نیا ناشزت هک مه رگید هتسد یـک )

نیا دیرادرب ار اهیور ] جک ] تاجاجوعا نیا دیایب ؟ وا هک مین تیصعم کـ ام درادرب ، ار تیصعم دیآ یم بحاص ترـضح دیآ ؟ یم یچ نیا رد دیرادرب و ار اه يدنب هتـسد نیا دیتسه ، یلم رگا ناتروشک ، رطاخ يارب دی و ـ مل ـ ـس ـر مـ گا ادخ ، رطاخ يارب ار اه يدـنب هتـسد

تسد و هک دـینکن تکرح جوم نیا فلاخ رب دـینک و دراو ار ناتدوخ جوم نیا رد درب ، یم دراد شیپ هب ار تلم نیا نلاا هک یجوم (187 . () تسکش دهاوخ ناتیاپ

شتاسلج هیلک هک درک ملاعا يا هیعـلاطا رودـص اـب رد 1/5/1362 تسا ، طـبترم اـهنآ اـب نانخـس نیا درک رکف نوچ هیتجح نمج ـ ناملا ـ عا ـجـمـن نا ـم و گـفـتـیـم یداد نا ـ ـش ما نـ ـ ما ار بـه ـیـه علا ـ طا ینیمخ ، ماـما رتفد نـلاو ؤسم زا یکی هتـشون هب تسا . هدـش لـیطعت

: دندومرف مسبت اب دش ، دروخرب لیطعت ـه مل ـتـی بـه کـ قو ـیـه ، ملا ـ عا تئار مـتـن ما قـ بـه هـنـگـ ـت . سا هدر للا کـ ـحـ نا(188 . ... () دننک یم ار ناشدوخ راک دنتسه ، دساف هک اهنآ درادن . يرثا راک نیا درادن ... . هدیاف هکنیا تسا . للاحنا زا ریغ لیطع تـ ) ، ـی یار ـ گر ـ نمجنا کـه خـط تـحـج طـخ یلو تفر ، نـیب زا یبـسن روـط هـب لاـس 1362 رد هچ رگ نمجنا تـسا . نـیمه زین تـیعقاو ، مدر نا مـ ـ هذا رد ـکـیـک ـش دا تـ ـجـ یا ما ، ـ ما نو خـط ـیـ بلا ـقـ نا هب ندز هنعط یبلط ، هافر يزیرگ ، هزرابم یـسدقم ، کشخ دو ، جـمـ

خیراـت لوـط رد نمجنا ، زا شی ـن خـط پـ یا ـت . ـسا هدر زو نـمـ دو هـنـ هد بـ ـ ـش و ... يا ، ـیـه ـشا ـی و حـ عر لـئا فـ ـ ـس ـتـن بـه مـ خادر پـ . تفر دهاوخن نیب زا یتحار هب مه نیا زا سپ تسا و هتشاد دوجو ملاسا

؟ یناسک هچ

(189 .) دوب یبلح دومحم خیش هیتجح ، نمجنا یلصا راذگناینب ناراذگناینب : 1 ـ ، يو دا ـ یز ـل سـن یلد بـه ـر ، خاوا نیا رد دوب . یبلح دومحم خیش اب نآ يربهر هیتجح ، نمجنا یگدنز تد ما مـ رد تـمـ نار : ـبـ هر 2 ـ

ياضعا زا هدازراختفا نسح دیس تفرگ . یم ترو هدازرا صـ ـتـخـ فا نسح دیس مان هب یـصخ ـ ـش ـط ـسو ـجـمـن تـ نا ـی یار ـ جا يا ـ هرا کـتناها لیلد هب لاـس 1367 رد هدازرا ـتـخـ فا در . را مـی کـ يول کـ حر پـهـ ـر نـظـر فـ یز رو ، ـ بز ـجـمـن مـ نا دوب . هفـسلف یهاـشنهاش نمجنا

(190 .) دش ریگتسد ینید تاسدقم زا یخرب ادهش و هب اهنآ یسایس ياهت ـ یلو دمآرد و مـسـؤ داوس ، حطـس دوب . هدرک بذج ار يدارفا هعماج ، فلتخم راشقا نایم رد هیتجح نمجنا اضعا : 3 ـ

. دنتشاد تیوضع هیتجح نمجنا رد یلومعم لصحم ات هتفرگ سدنهم گنهرس و زا تشاد . يدایز ياهتوافت رگیدکی ، اب

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 62

يزوریپ زا سپ دوبن . یهجوـت لـباق با ـعـ ـش ـ نا ـد ها ـ ـش ـی ، مـلا ـ ـسا بـلا ـقـ نا يزور نا پـیـ ـ مز ـجـمـن حـجـتـیـه تـا نا ـهـا : با ـعـ ـش ـ نا 4 ـ ، شناتسود هارمه درک و باعـشنا دوب ، هیتجح نمجنا ياهـسنارفن لو کـ ؤسم هک بیط ، ياقآ نابعش 1359 ، همین رد یملاسا ، بلاقنا

لحنم ار دو ـیـه خـ نا را یـک بـیـ ـ ـش ـتـ نا بـا ـکـیـل ، ـش زا تـ ها پـس ـش مـ ـش هور ، ـن گـ یا داد . ـکـیـل ـش تـ حـلاص ) دابع ) مان اـب یهورگ : دوب هدمآ حلاص دابع هورگ للاحنا هینایب رد دومن .

(191 . () دشاب یمن صاخ هتسد هورگ و دوجو هب جایتحا هار نیا رد مینک و تمدخ یملاسا يروهمج رد میراد دصق مـا )

؟ هنوگچ

رد هک نانآ نارـس اب دروخرب زا درک و طـبـعـا یم ثحب تیئاهب هقرف نییاپ حطـس ياضعا اـب هیتجح نمجنا یعرف : لـئاسم هب هجوت 1 ـ هقرف کی ناونع هب تیئاهب ، هلءاسم هب نتخادرپ یلو دومن . یم بانتجا دـندوب ، ییلااب تیعقوم بحاص ادـیوه و ... هنیباک هاش و راـبرد

میدقت زج ییانعم دوب ، هدش رامعتـسا ياه هشیر اب ریگارف نینوخ و يا هزرابم راک رد روشک رـسارس هک یطئارـش رد هتخاس ، رامعتـسا . تشادن یلصا رب یعرف لئاسم

رد تکرـش زا ار شدوخ درواـیب ماود دـناوتب یهاشمتـس طئارـش رد هکنیا يارب هیتجح نمجنا توغاـط : هیلع هزراـبم اـب تفلاـخ مـ 2 ـ تلع نیرتیـساسا دش و لیدـبت نیداینب یلـصا هب نمجنا نآ رد مک مک هویـش نیا یلو تشاد یمزاب هاش میژر هیلع یتازرابم ياهتیلاعف

. درک وجتسج اج نیمه زا دیاب زین ار فارحنا ماما صاخ باحصا زا هشیم ار هـ دوخ دنا ) هتسناد دنوادخ هدیزگرب ناگدنب هراومه ار دوخ هک ینایدوهی لثم تسرد ) نمجنا ياضعا

زا مک مک دندرمـش و یم توافت یب ای هناگیب هنیمز نیا رد ار نارگید هدومن و یقلت ترـضح نآ یقیقح نارادتـسود و جـع ) ) ناـمزبوخ و ) هب ار اهنآ دوخ ینمجنا ياهکحم ساسا رب دندرک و یم ضارتعا مه یبلاقنا ياهتکرح هب یهاگ دندش و ادج یبلاقنا هعماج

یم هزرابم ـه یل هرزا عـ رد حـقـیـقـت بـه مـبـ دنتفرگ و یم داقتنا دابب امسر مه یهاگ دندرک و یم میـسقت تسردان ) تسرد و ) یـا بـد ): دنیامرف یم هک تساه هطبار نیا رد هر ) ) ینیمخ ماما دیاش دنتخادرپ .

ام هکنیا داتسیا و کنات پوت و لبا رد مـقـ ناو ـت نـمـی تـ ـسو ـت و پـ ـشو و یـا بـا گـ ـت ) ـساد ـه خـ یا ـ ـس ها ـ ـش ـر ( ـج تـفـک یور تـ ) ... ، رگید لاکـشا ] ( ] تل ـ نا ق ناراز ( و هـ ـد ... ؟ هد ـی مـی ـس ار چـه کـ نیلوتقم نوخ باوـج اـی و میتـسین ، هزراـبم داـهج و هب فـلکم

. ... تفرگ ار اهنآ يولج تاغیلبت یفنم و هزرابم تحیصن و اب دش یمن هک دندوب ییاسرف ناج گرزب و تلاکشم نآ رب هولاع ـه کل دو بـ نا مـی نـمـ ـ ـسآ ار هلباقم دوب نیا اهنت رگا هک دوبن هاش لسلـسم گنفت و هلولگ اب هلباق دادر 42 مـ هدز خـ ـ نا رد پـ

توراب و زا رتشیب راب رازه هک دوب ییورود قافن و نابز و مخز هلولگ دوب ، رجحت یبآم و سدـقم هلیح و هلولگ يدوخ ههبج لـخاد زا (192 . ...() دیرد یم تخوس و یم ار ناج رگج و برس ،

؟ ارچ

یصاخ رورغ دوب ، هدش یهدنامزاس ناهج ، رد جیار ياه هویش نیرتدیدج اب هک مجسنم ابیرقت تلایکشت دوجو یتلایکشت : رورغ 1 ـ . تفریذپ یمن ار هدراو تاداقتنا زا يرایسب ساسا ، نآ رب هک دوب هدروآ دوجو هب نمجنا نلاو ؤسم زا یخرب يارب

ـت سا هدو ـی بـ ملا ـ سا ـع ماو رد جـ رامعتسا ياهتکرح زا یکی تسایس ، زا نید ییادج هشیدنا جیورت تسایس : زا نید نتسناد ادج 2 ـ ـک یژ ـ تار ـتـ سا ـل صا ناو یـک ـجـمـن هـم بـه عـنـ نا يار ـه بـ نا ـفـ ـسءا دو مـتـ ـت بـ یئا سد بـهـ لو مـقـ ـ ـصا زا ـت کـه یـکـی کر ـن حـ یا .

نیا هنافـسءاتم دوب و هدش ماگمه تیئاهب اب یـسایس لئاسم لوصا زا رد یـکـی ـجـمـن حـجـتـیـه نا رد حـقـیـقـت دو و هدر بـ یل کـ تـجـ. درک زاب ار دوخ ياج زین یبهذم راشقا زا یخرب نایم رد اهنآ هلیسوب مک مک موش رکفت

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 63

زا نـظـر ـعـیـف ـض تا ـ یاور زا ـی خر هب بـ هیتجح ، نمجنا هلمج زا نابآم ، سدقم زا یخرب ات دش یم ببـس یبلط هافر یبلط : ها ـ فر 3 ـ . دننک یلاخ هزرابم راب ریز زا هناش دنریگب و هدیدان ار يرگید رایسب تایاور تایآ و دننک و دانتسا تللاد ، ای نتم ای دنس

یملاسا هفلت ؤم ياهتءایه

هراشا

مکلعل تاـبیطلا نم مکقزرو هرصـنب مکـدیا مکیوافـ و ساـنلا مکـفطختی نا نوفاـخت ضراـلا یف نوفعضـتسم لـیلق مـتنا ذا اورکذاو ) (193 () نورکشت

هب هاگنآ دنوادخ دنیابرب . ار امـش نادرم هکنیا زا دیتشاد ساره دـیدوب . نیمز يور نافعـصتسم كدـنا امـش هک ار ینامز دـیروآ دای و . دینک رکشت امش دیاش داد . يزور هزیکاپ كاپ و ياهزیچ زا ار امش درک و يرای ار امش شترصن اب داد و هانپ امش

یـسایس تاطابترا شرتسگ نآ فده دمآ . دوجوب ینیمخ ماما رظن ساسا رب یملاـسا ) هفلتوم ياهتءایه ) یملاـسا یـسایس تلایکـشت روظنم هب یملاـسا هعماج رد دوجوم فلتخم ياهتءایه نا دا مـیـ ـحـ تا داجیا نینچمه دوب . يداع مدرم و اهناتـسرهش ، ياـملع ماـما ، نیب

هچ شسرپ راهچ یط ار هفلت ؤم ياهتءایه تفر . یم رامش هب نآ یلصا فادها زا نانا ـ مل تز مـسـ ملاسا و عـ يوربآ تیثیح و زا عافد . مینک یم یسررب ارچ ؟ و هنوگچ ؟ یناسک ؟ هچ ینامز ؟

؟ ینامز هچ

رب هولاع دـنک . ارجا ناریا هعماج رد ار برغ بولطم ياهتـسایس یخرب ا ز ات دروآ یم راشف هاـش رب لاس 1340 رد اکیر ـ مآ دـلو : تـ 1 ـ . دنیزگرب بزح نیا زا ار دوخ تلود یتح دراذگب و دازآ ار یلم ههبج هک تساوخ یم هاش زا اکیرمآ نیا ،

اـهزنط و اهناتــساد ، ریواــصت ، هعاــشا اــب تاــلجم ، زا یخرب دوـب . هتفاــی ناوارف شرتـسگ یقــلاخا دــسافم زین ـعـه ما ـطـح جـ ــس رد . دندرب یم ناوارف جنر تیعضو نیا زا نیدتم مدرم دندز و یم نماد داسف نیا رب لذتبم ياهروتاکیراک

یبهذم مدرم دو . ـبـی بـ هذ مدر مـ نایم مـ رد تدحو داجیا هزرابم ، يارب ماگ نیلوا درب . یم جنر دوجوم تیعضو زا زین ما خـمـیـنـی ـ مامیـسقت دـندرک یم تیلاعف هنایفخم هک یملاـسا ياه تیعم زا جـ يدادـعت زین و ع ) ) نیـسح ماما يرادازع فلتخم ياهتءایه بلاـق رد نازرابم زا يدادعت شلات اب دوب . روبزم ياهتیع ـهـا و جـمـ تءا نا هـیـ رد مـیـ تد ـ حو دا ـجـ یا مدر داحتا مـ يارب ماگ نیتسخن دندوب . هدش

(194 .) دمآ دوجو هب ینیمخ ماما داشرا یئا و ـنـمـ هار ـر با لا 1341 بـنـ ـر سـ خاوا رد ـه فل يا مـؤ تـ ـهـ تءا هـیـ ، درو مـ ـد ، ـش هرادا مـی هد و ـ مآ دو ـ جو هب ینیمخ ماما ترـضح عیـشت گرزب عجرم رظن ریز هک اجنآ زا هفلت ، ؤم ياـهتءایه دـشر : 2 ـ

. تفای شرتسگ گرزب ، ياهرهش هژیوب ناریا ، هعماج حطس رد تعرس هب تفرگ و رار مدر قـ دا مـ ـتـمـ عا ، ییاـمیپهار يارب مدرم یهدـنامزاس رد دوـخ لاعـف رایــس ـل نـقـش بـ یلد بـه دادر ، هدز خـ ـ نا ما پـ نا قـیـ ـ یر رد جـ ـه فل يا مـؤ تـ ـهـ تءا هـیـ

ماـما دـیعبت زا سپ اـهنآ تخاـسن . دراو یللخ هزراـبم ، يارب ناـنآ مزع رد اـهرازآ ـن یا ـد . ـش ـع قاو هاـش تموکح رازآ تیذا و دروم . دندرک داجیا دوخ تلایکشت رد یماظن هخاش کی نابآ 1343 ، هدزیس رد ینیمخ

سلجم نآ یط دش و داریا نویـسلاوتیپاک ) ) نو ـ نا ضار بـه قـ ـتـ عا رد رد 4/8/1343 کـه ما ـ ما نا ـه بـه سـخـنـ جو ـی بـا تـ ما ـه نـظـ خا شـنآ هک یشقن یخیرات و نانخـس نآ تیمها هب هجوت اب تفرگ . نینئاخ تازاجم هب میمـصت دوب ، هدش یفرعم روشک هب نئاخ تلود ، و

: میزادرپ یم نآ زا ییاهتمسق رکذ هب درک ، افیا هفلت ؤم ياهتءایه رد يدعب ثداوح ماما و دیعبت رد ینارنخس ، دراد ـگـر عـیـد نـ ید نار ـ یا را ،) ـ ـض دیدش حـ هیرگ ) دیایب شیپ گرم تقو هچ منک ، يرا مـی ـمـ ـش زور ـی بل تار قـ ـ ثءا مـن بـا تـ ) ...

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 64

، دـش بوکیاپ ام تزع دـندرک ... یبوکیاـپ دـندرک ، یناـغارچ مه زاـب دـن ، ـتـ خور ار فـ لـلا مـا ـتـقـ ـسا ـد ... ، ندر از کـ ار عـ نار ـ یا عـیـد . دندرک بوکیاپ ار ناریا شترا تمظع راضح ) هیرگ ) تفر نیب زا ناریا تمظع

، دن رور کـ رازا تـ ـط بـ سو رد ار ـمـا ـش دیلقت عجرم یئاکیرمآ زپشآ کی ای یئاکیرمآ ، مداخ کی رگا هک ... دندرب سلجم هب ـی نو ـ نا قـاکیرمآ هب هدنورپ دـیاب درادـن ! همکاحم قح ناریا ياهها ـ گداد در ! ار بـگـیـ وا ولج درادـن قح ناریا سیلپ دـنک ، بوکنم دوخ ياپ ریز

! دننک نیعم ار فیلکت اهبابرا اجنآ رد دورب و دروم دری بـگـ ـبـیـل ] مو ـ تا ] ـر یز ار یئاکیرمآ گس کی ناریا هاـش رگا دـندرک ... ! رت تسپ یئاـکیرمآ ياـهگ ـ ـس زا ار نار ـ یا تل مـ ... درادن ضرعت قح یسک دریگب ، ریز ار ماقم ـن یر ـتـ گرز بـ ار ... نار ـ یا هاش یئاکیرمآ زپشآ کی هچنانچ یلو دریگ ، یم رارق تساوخزاب

! دومن یفرعم رت هدنام بقع اهیشحو زا ایند رد ار ناریا ملسم تلم ... . ـیـر ـسا ـگـر ید زور ـس و یل ـگـ نا ریــسا زور کـی تـلم نـیا دراذـگ یمن دـشاب نویناـحور ذوـفن رگا هـک : دـنتفایرد یبو ـهـا بـخـ نآ ...

نار ـ یا تـل ار بـر مـ ـنـگـیـن ـس ـه ي ــضر ـه چـنـیـن قـ نار ـ ــسدو اـهنیا خـ دـنک ... هـضبق ار ناریا داـص ـتـ قا ـل یئار ـ ــسا ـد ... ــشا ـکـا بـ یر ـ مآهزین رــس اـب دـیآ ، رد لذـتب ترو مـ ـ ــص ـن یا سل بـه مـجـ دو ... ـ ــش ـع قاو ـی جر جر و مـ لا چـنـیـن هـ ـ ملا رد بـیـت تـحـمـیـل کـنـنـد ...

ریز سرادم رد مدرم فیف نار عـ ـتـ خد ـد ... نر مه کـشـتـی بـگـیـ شوغآ رد رـسپ رتخد و دروآ ... . رابب یتحاضف نینچ ات دوش ، تسرد هب رضم یناحور ذوفن دنزادنایب . ... هار داسف دنتسرفب و هنارتخد هسردم هب ار اهدرم ـه و نار هسردم پـسـ هب ار اهنز دنـشاب و اهناوج تسد

... . تلم لاح هب رضم هن تساهنئاخ امش لاح زا در ؟ ـنـد کـ هاو ـر چـه خـ تد ـن بـ یا زا دنا هدـید یئاهباوخ ام يارب دوش یم مولعم دورب . لااب اه هدرپ دـیراذگن دـنت سل گـفـ رد مـجـ ...

نوریب تکلمم نیا زا ار ام سپ دـینک مـلاعا تساـکیرمآ لاغـشا اـم تکلمم رگا دـنراد ... . یلاـیخ هچ اـهنیا تسیچ ؟ رتد ترا بـ ـ ـسا... . دیزیرب

ار تلود نیا ام میناد ؛ یمن سل ار مـجـ سلجم نیا ام میناد ؛ یمن نوناق دنا هدینارذگ ناشدوخ حلاطـصا هب ار کـه نو ـ نا ـن قـ یا مـا ... یم تنایخ ملاسا هب دننک ، یم تنایخ كاخ بآ و نیا هب هک ار يدارفا ادنوادخ دنروشک ... . هب نئاخ دننئاخ ، اهنیا میناد ؛ یمن تلود

(195 ....() نک دوبان دننک یم تنایخ نآرق هب دننک ،. دـش میژر يارب یناوارف ییاوسر بجوم هک درک رـشتنم روشک حطـس رد ار روبزم نانخـس مامت هچ ره تعرـس اب هفلت ؤم ياـهتءا هـیـ

یناب هک تقو ریزو تسخن روصنم ) یلعنـسح ) یبلاقنا مادـعا هب مدـق نیتسخن رد هفلت ؤم ياهتءایه درک . دـیعبت هیکرت هب ار ماـما میژر . تشامگ تمه دوب ، هدش نویسلاوتیپاک

تـشادزاب هفل يا مـؤ تـ ـهـ تءا ياـضعا هـیـ زا رفن دـص زا شیب تفریذـپ ، تروـص نمهب 1343 لوا رد هک روـصنم ندـش هتـشک یپ رد . دندرک همکاحم دنتشادن ، تکرش قح زین نیمهتم هداوناخ یتح هک يا هتسبرد ياههاگدادیب رد ار اهنآ زا رفن هدراهچ هک دندش

بقع مدق کی میژر ینید ، ياملع ضارتعا لیلد بـه ـا ، ما ـد . ند مو شـ ـد مـحـکـ با ماد و بـقـیـه بـه حـبـس ـ عا ـت شـش نـفـر بـه ـس نـخـیـضترم يدنره و رافـص اضر یئاراخب ، دمحم ـی ، ناد ـی هـمـ نا ـ ما قدا ـ ـص درکن . ارجا رفن ود دروم رد ار مادعا مکح درک و ینیـشن

ساـبع يدلاوارگـسع ، هللا بیبـح یقارع ، يدـهم ینادـمه ، یناـما مشاـه ـد . ندر لا کـ ـتـقـبـ ـسا ار تدا ـهـ ــش زاـب يور اـب داژن کـین هدع نادنز و لاس هدزناپ هب باهـش ولغادب و هاش يراونا ، نیدلا یحم هللا ۀیآ دندش . موکحم دبا سب يرد بـه حـ ـی فـر و حـیـ ـسرد مـ

(196 .) دندش موکحم تدم زارد ياهسبح هب رگید يا ـت و پـس خادر رو مـی پـ ـر کـشـ ـسار ـ ـس رد اهنآ عیزوت ماما و ياه هیملاعا ریثکت هب 57 ياهلاس 1344 ـ لوط رد هفلت ، ؤم ياـهتءا هـیـزا يرایسب درک و میدقت یملاسا بلاقنا زا يرادسا هار پـ رد ار ـی ناوار يادهش فـ یملاسا ، تلایکشت نیا یملاـسا بلاقنا يزوری زا پـ

(197 .) دندیدرگ یملاسا يروهمج بزح بذج هتشذگ ، ریسم رد تکرح همادا نمض نانآ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 65

؟ یناسک هچ

راذ ـگـ نا ار بـنـیـ نا ـ ـش ـ یا ناو یم تـ هک تسا مهم يردـق هب هفلت ؤـم ياـهتءایه شیادـیپ رد هر ) ) ینیمخ ماـما شقن ناراذـگنای : بـنـ 1 ـ عجارم ریاس تمرح ساپ تسا هدـی ـ ـشو هراو کـ دو هـمـ ـل خـ ـک ـش زا تـ ـ غآ زا ـت ـن جـمـعـی یا ـتـه بلا ـت ؛ ـس ـ ناد ـت ـن جـمـعـی یا یل ـ ـصا

(198 .) دنک رارقرب مهم ياملع هزوح و دیتاسا اب يا هنسح طباور درادهگن و زینار دیلقت مظعم تیناحور يارو ـط شـ ـسو ـت تـ ـشاد ـر ما یلو هزاجا هب زاین هک هچنآ رد صوصخب هفلت ؤم ياهتءایه یـسایس تامیمـصت نار : ـبـ هر 2 ـ

يروفغ یئلاوم و يراونا و ملاسا ججح یتشهب ، دیهش يرهطم ، دیهـش زا دندوب ترابع اروش نیا ياضعا دش . یم دییءات ماما بختنم (199 .) دندش طبترم مه یناجنسفر یمشاه ملاسلاا تجح رنهاب و دیهش یتدم زا سپ هتبلا و

. دنداد یم لیکشت ءزج نادنمرا بلاط و کـ نارگراک ، نایرازاب ، نازومآ ، شناد نایو ، ـشـجـ ناد ار نآ يا ـضـ عا بـیـشـتـر ـا : ـض ـ عا 3 ـ ... و ملاـسا ) نایئادـف ( ، ) ناملـسم ناـیرازاب ( ، ) هدازآ ناناملـسم ههبج ( ، ) دـیحوت بـتکم ) رد یتلایکـشت راـک هقباـس اـهنآ زا یخرب

(200 .) دنتشاد . تسا هدماین دوجو هب هفلت ؤم ياهتءایه رد یباعشنا چیه اهباعشنا : 4 ـ

؟ هنوگچ

: دوب هدش میظنت شخب ود رد نآ ناکرا دوب . رادروخرب يدمآ راک یهدنامزاس زا هفلت ؤم ياهتءا هـیـ ـی : هد ـ نا ـ مزا سـ 1 ـ ملاسا نایئاد ـقـه فـ با يا بـا سـ ـضـ عا زا اهنآ زا یضعب دوب . هدش بیکرت ناملـسم لاعف و ناسنا رفن هدزاود زا يز : ـ کر کـمـیـتـه مـ فلا ـ

قداص دیهـش یقارع ، يدهم جاح دیهـش دندوب . راثیا يراکادف و هدامآ فکرب ناج نامرآ ، بتکم و ظفح هار رد اهنآ همه دـندوب و زا رفن شش يدروجلا هللادسا دیس قیفـش و يدهم جاح يدلاوارگ و ـ ـس هللا عـ نا حـبـیـب ـ یا ـ قآ یملاـسا و قداص دمحم دیهـش یناما ،

یئاراخب دمحم دیهش يدنره و رافص دیهش ریظن یناسک هرهچ زین هفلت ؤم یلـصا ریغ ياضعا نایم رد دندوب . يزکرم ياضعا کـمـیـتـه . دشخرد یم یناما و ... مشاه نایاقآ داژن و کین یضترم دیهش و

ـه بـه جو ـهـا بـا تـ نآ دو . هد بـ ـ ـــــش ـکـیـل ـــــش تـ هر ) ) ما ـ ما با ـتـخـ نا ها بـه ـ گآ ـی نا ـ حور يداد زا تـعـ ـیـت : نا ـ حور يارو ـ ـــــش ب ـ . دنتـشاد هدهع رب ار يراذگتـسایس هفیظو دندوب ، هدرک تفایرد فلت لئا مـخـ ـ ـس اب مـ طابترا رد يزکرم هتی زا کـمـ ـی کـه یا ـهـ ـشراز گـ

تلاکـش ـی مـ یا يار حـل نـهـ ـی بـ نلا هللا مـیـ ـۀ یآ زا نا ، ـ ـش ـ یا زا و پـس هر ) ) ما خـمـیـنـی ـ ما زا دراو ، ـی مـ خر رد بـ تیناحور ياروش رد مزلا تاـمیلعت دو . هوز بـ ترو جـ ـ ـص ـی بـه ـشزو ـ مآ یتاـمیلعت و داوم هیهت تیناـحور ، ياروش رگید فیاـظو زا تساوخ . یم رظن

یلخاد و روما هب تبسن یسایس ریـسفت یتدیقع ، ثحابم ( 201 .) دـش یم هداد اضعا هب هرف هد نـ تاسلج ای هرفن و جـنپ ياه هزوح بلاق (202 .) تفرگ یم رارق سیردت دروم تاسلج هنوگنیا رد هک دوب یثحابم زا شخبیدازآ و ... ياهشبنج هعلاطم یللملا ، نیب لئا مـسـ

هتیمک ياضعا زا يدلاوارگسع ياقآ دش . یم بوسحم ـهـا تءا هد هـیـ ـف عـمـ یا ـ ظو زا ـر ما ـن یا ما : ـ ما يا ـهـ ما ـع پـیـ یر ند سـ ـ نا ـ سر 2 ـ : دیوگ یم يزکرم

نیا هکنیا يارب تشاد و دـهاوخ مق رد یـشروی میژر ، هک دوب نیا ماـما رظن نویـسلاوتیپاک ، هیلع نابآ 43 مراهچ ینارنخـس زا سپ ) تصرف 48 کی رد دندش دهع ـه مـتـ فل يا مـؤ تـ ـهـ تءا ـد و هـیـ نو ها شـ ـ گآ مدرم دیاب دشاب هتـشادن یملاـسا تکرح رد یفنم رثا شروی ما ـ ما دـیکءات نوچ دـنیامن و شخپ ناریا ياهرهـش همه نارهت و رد دوـب ینارنخـس ناـم زا هـ يا ـه ـصلا هک خـ ار ماـما هیمـلاعا هتعاـس هب دننک شخپ ار هیملاعا تاراکتبا ، نیرتقیقد اب هک تخاس یم راداو ار ماما طخ رد زور نآ یملاـسا ياهورین همه هک دوب يدـیکءات

کی يارب تفر یم تلم تفر و ار گـ ار فـ رو ـر کـشـ سار ـ ـس ما ـ ما نا ـخـنـ ـس میژر ، شـشوک دوجو اب تفرگ و ماجنا يا هقباس یب روط

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 66

اب داد و تعرـس دوخ راکب ناوت مامت اب تینما نامزاس هک دوش ایهم اکیرمآ ذوفن لباقم رد يدـج لمعلا سکع کـی یمومع و جیـسب (203 . () داد ماجنا ار ماما دیعبت یعیسو كرادت

دی نو و تـبـعـ ـیـ ـسلاو ـیـتـ پا ـحـه کـ یلا بیوصت تهج رد میژر هنانئاخ درکلمع زا داقتنا يارب هفلت ، ؤم ياـهتءایه یبـلا : ـقـ نا ماد ـ عا 3 ـ ـگـر ید هدز نـفـر ـ نا لا و پـ ـبـ قا ها ،) ـی شـ یا ـک بـهـ شز پـ ) يدا ـ یا ير ، نـصـیـ ریزو ،) تسخن ) روصنم هاش ، رورت هب میمصت ینیمخ ، ماما

(204 .) دندش روص ـی مـنـ بلا ـقـ نا ماد ـ عا ـق بـه فو ـکـن تـنـهـا مـ یل ـت . فر يول گـ دال پـهـ ـت جـ مو نئا حـکـ ـل خـ ماو زا عـنا ـ ترار فلا قـ ار بـر خـ چـ : ) ـیـد سر کـه پـ ها ] ـ گداد بـیـ ] ـس یئر لا ـخ بـه سـؤ سا رد پـ ـی ما ها نـظـ ـ گداد رد ـی یارا شـهـیـد مـحـمـد بـخـ

: تفگ دیدز )؟ شا هرجنح هب دینزب شزغم هب ار مود ریت مکش و هب ار لوا ـد تـیـر یا کـه بـنیا دوش . هدـیرد دـیاب هدرک نیهوت ینیمخ یمظعلا هللا ۀـیآ هب هک يا هرجنح هک درک روطخ مزغم رد مدز وا مکـش هب ار لوا ریت نم )

(205 . () مدز شزغم هب ار موس ریت هرجنح و ] هب ار مود ریت ] هک دوب : روصنم رورت زا دعب لبق و هفلت ) ؤم ) مهم ياهتیلاعف ریاس 4 ـ

نمهب 1341. مشش رد هناهاش مدنارفر ) ) هیلع تاباصتعا يربهر رد تکرش كرادت و بـهـمـن 1341 : فلا ـ . هام نیا ياه ییامیپهار تارهاظت و هب ندیشخب نامزاس رد شلات دادرخ 1342 : ب ـ

لیدبت نار و قـم کـه رد تـهـ ـم یژر يا ـهـ ناد ـ نز زا ما خـمـیـنـی ـ ما يدازآ ـل یلد ـن بـه ـش سلا جـ يراز مـجـ ـ گر بـ ـن 1343 : یدرور فـ ج ـ . دیدرگ میژر تایانج يرگاشفا سلاجم هب

. نارهت عماج دجسم رد هیضیف هسردم يادهش يارب متخ سلجم يرازگرب نیدرورف 1343 : د ـ . نیزنب ندش نارگ تبسانم هب نارهت ناناریسکات تاباصتعا يربهر : 1343 ه ـ

. ینیمخ مامادیعبت تبسانم هب نارهت یبونج تلاحمورازابرد باصتعا كرادت نابآ 1343 : و ـ ینیمخ ماما دـیعبت زینو میژر عیاـجف هب ضارتعا رد نارهت ، هللازیزع دیـس جاـح دجـسم رد ـی عا ـتـمـ جا يراز ـ گر بـ رذآ 1343 : 21 ز ـ

(206 .)

؟ ارچ

گنهرف ند ـ نا ـ سا ـنـ ـشو نآر ـ قو ملا ـ ـسا میرح زا عافد زج دوخ یـسایس ياهتیلاعف زا هفلت ؤم ياهتءایه ياض ـ عا ـی : ملا ـ ـسا تر غـیـ 1 ـ نیا اـت دـش ببـس يرگراـث ـ یا ـت و عا ـجـ ـش را رد کـنـ كا ـت پـ نـی دـندرک . یمنوجتـسج ار يرگید فدـه ناـناوج هـب یملاــسا باـن

. دوشن فرحنم نیتسار ملاسا طخ زا دتفین و ناگناگیب ماد هب رگید یسایس ياهلکشت رتشیب فلاخ رب یسایس تلایکشت زین نایاپ ات دش و سیـسءات ینید هتخاس دوخ اوقت و اب گرزب ، ملاع عجرم و کی رما هب ادتبا زا هفلت ؤم ياه ـ تءا هـیـ ير : ـبـ هر ـر ما 2 ـ

. دنام رادافو گرزب ماما نآ تاروتسد هب حیحص و نید دنویپ دوب . تسایس اب نید هطبار هب حیحص شرگن هفلت ؤم ياهتءایه تیقفوم للع رگید زا تسای : ـن و سـ ید ـد نو پـیـ 3 ـ

یم دوخ فادها ققحت ریسم رد یملاسا تموکح داجیا هار نازرابمرتشیب تماقتسا ببـس هک تسا يرما ملاس تسایـس اب ملاـسا میوق . دش

بازحا یملاسا و بلاقنا

هراشا

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 67

هدناسر ناشدوخ يازج هب ار اهنآ ياس ؤر میدوب و هدرک ملاعا عونمم ار دساف ياهبزح میتسکـش ... ار دـساف میژر هک لوا زا ام رگا ) ... دمآ یمن شیپ اهتمحز نیا میدوب ، هدرک ورد ار نیدساف نیدسفم و میدوب و هدرک اپرب گرزب ياهنادیم رد ار راد ياهبوچ میدوب و

.ار اه ما جـبـهـه تـمـ ـم . یدر یم کـ مـلاعا عونمم ار بازحا ماـمت دـننک . دوجو راـهظا اـهنیا میداد یمن هزاـجا میدوب ، یبـلاقنا ـر مـا گا

... . میداد یم لیکشت نیفعضتسم بزح هللا ، بزح نآ بزح و کی میدرک و یم ملاعا عونمم یلم ] ههبج لاثما ]نیا دنتـسه . رافک فص رد ـا ، هر هئطوت گـ نیا مهنیب ) ءامحررافکلا یلع ءادشـا ) درک میهاوخ مینک و لمع ادـخ رما هب میهاوخ یم مـا

... . درک راتفر تدش اب دیاب اهنآ اب دنتسه . رافک فص رد نآ ، ریغ ناتسدرک و رد اهرگ هئطوت هب دننک و ـل نـ ید نا تـعـ ـ ـشدو راک خـ رد هچنانچ رگا تسا و رخآ ملاعا نیا دـساف و ياهرـشق نیا هب میهد یم تلهم يدـنچ ات زاب مـا

(207 . () منک یم لمع یبلاقنا دناد یم ادخ دنرادن ، رب اه هئطوت زا تسد دندرگنرب و تلم فص ( 27/5/1358 ینیمخ ، ماما )

ـی خر هدا بـ ـتـفـ ـسا ءو ـ ـس ـل یلد هـب نـکیل تـشاد ، یــسایس ياـههورگ اـب ار ـی بو را خـ ـتـ فر يزور ـل پـیـ یاوا رد ـی مـلا ـ ــسا بـلا ـقـ ناياههورگ اب راتفر رد دش روبجم یملاسا يروهمج ماظن یلیمحت ، گنج لیلد ـی و نـیـز بـه ملا ـ ـسا يدازآ زا ـی ـسا ـیـ ـس يا ـهـ هور گـ

يا ـهـ هور اب گـ دروخرب روشک ، رد یملاـسا يروهمج ماـظن نوزفا زور تیبثت یلیمحت و گـنج ناـیاپ زا سپ دـنک . رظن دـیدجت روبزم دیدش و دروخرب هنامصخ ، ریغ دروخرب یلک : ناونع هس یط سرد ، نیا ثحابم دش . رتمرن يا ، هناطاتحم لکش هب یـسایس ، فلاخ مـ

. دوش یم هتفاکش ارچ ؟ و هنوگچ ؟ یناسک ؟ هچ ینامز ؟ هچ لا : ؤس راهچ اب زین یلک ناونع ره دوش . یم هئارا هناطاتحم دروخرب

بازحا اب یملاسا بلاقنا هنامصخ ریغ دروخرب

یم رو ـ ـص ـچـه تـ نآ زا ـر تدوز یلیخ ینیمخ ، ماما یبتکم هنادـنمدرخ و يربهر مدرم و راـشقا عیـسو تکراـشم رثا رب ینا ؟ ـ مز چـه 1 ـ ناریا یملاسا يروهمج تلود دندوب . هدشن هتخانـش نار هئ گـ ـ طو هدشن و تـ راکـشآ اه هئطوت زونه دیدرگ . زوریپ یملاـسا بلاقنا دش ،

ـا، هزور نآ رد هک دندوب يدارفا نیرتبسانم اهنآ دش . یم هرادا یبرغ ياهشیارگ ـبـی بـا هذ ـر مـ ها هدرکلیصحت بـه ظـ يدادعت تسد رد دیما یلو دوبن ، یفخ ما مـ ـه نـظـ یا دنلب پـ نلاو ؤسم دـید زا هک دـنچ ره اهنآ تافارحنا دـندوب . هدـش هتخانـش تمو ، هرادا حـکـ جـهـت

. تفای همادا لاس 1360 رد ردص ینب لزع ات عورش و یملاسا بلاقنا يزوریپ زاغآ زا هرود نیا تفر . یم اهنآ تیاده ات یطاقتلا بازحا زا ـی و یا ـکـ یر ـ مآ بازحا ات هتفرگ تسینومک بازحا زا دش ، یم ارادم بازحا رتشیب اب هرود نیا رد ـی ؟ نا چـه کـسـ ، ناقرف کهورگ لثم دندوب رد جـنـگ ـی مـسـتـقـیـمـا ملا ـ ـسا بلا ـقـ نا دش کـه بـا یم يراتفردب ییاههورگ اب اهنت یفارحنا . بازحا

. تیلقا هخاش قلخ یئادف ياهکیرچ هلموک و تارکمد و بزح رش ـعـه مـنـتـ ما رد سـطـح جـ ار دو تارظن خـ دننک ، يریگوضع دننک ، غیلبت دنتـسناوت یم دنتـشاد ، تیلاعف يدازآ بازحا هنو ؟ چـگـ 3 ـ

يروهمج تسایر تاباختنا ماگنه دنوش ، دید ـ نا کـ ـی ، ملا ـ سا يارو سلجم شـ ناگربخ و سلجم يارب دنسیونب ، ار يداقتنا ره دنزاس ، ... . دننک و تکرش امیس ادص و هرظانم تاسلج رد دننک ، تیامح نارگید دزمان زا ای دننک یفرعم دزمان ای

اهنآ تیاده دـیما لاومعم دنتـسناد ، یم یناسک مه رگا دوبن و نشور یمومع راکفا يارب اههورگ زا يرایـسب تثاب زو خـ هـنـ ار ؟ چـ 4 ـ رد تیعطاق ناوت هن هک داد یم لیکـشت یلاربیل رـصانع ار تلود رداک رگید ، يوس زا دنتـشاد . یملاـسا بـلاقنا يونعم راونا رثا رد ار زا يرایــسب زین اـههورگ دوـخ درک . يریگتخــس قفاـنم رفاـک و بازحا رب دــیاب هـکنیا هـب داـقتعا هـن دنتــشاد و ار بـلاقنا دــض ربارب

يدادعت دروم رد ار تیانج زا لبق صاصق هک دوب یعیب ـد و طـ ندو هد بـ ـکـب نـشـ تر بلا مـ ـقـ نا زا ار بـعـد تا ـ یا ـیـهـا و جـنـ سو ـ ـسا جـ. داد ماجنا دش یمن اهنآ زا

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 68

بازحا اب یملاسا بلاقنا دیدش دروخرب

رتشیب ار ماد صـ دو . هدر بـ هلمح کـ ناریا یملاـسا يروهمج هب هقطنم رد اکیرمآ لماوع لماک یگنها ماد بـا هـمـ ـ ـص ـی ؟ نا ـ مز چـه 1 ـ نامه يوس زا ناریا هک دوب یلاح رد نیا و دـندرک ، یم کمک ناهج کچوک ياهروشک یخرب یتح طسوتم و گرزب و ياـهروشک هدرک ذوفن زین يروهمج تسایر رقم رد یتح هک نمشد مجنپ نوتس رگید ، يوس زا دش . یم فیعضت فلتخم ، ياهلکـش هب اهروشک ،

یم هداد بات نآ شـ دیاب بـه دوب و دنک رایسب گنج روما تفرشیپ دیدرگ . یم یملاـسا نهیم عفادم ياوق رتشیب فی ـعـ ـض ببـس تـ دوب ،یملاـسا نهیم يدازآ يارب تاـناکما اـهورین و هم جیـسب هـ دوب و هداـتفا یثـعب نمـشد تسد رد یملاـسا ناریا كاـخ زا یـشخب دـش .

تزع و زا عاـفد ههبج هب دـشاب يا هبرـض تسناوت یم روشک تینما مظناـب و تفلاـخم هنوگ ره یناـمز ، طیارـش نیا رد دوـب . يرورض ات زاغآ و نیقفانم ـه نا ـ حل ملا جـنـگ مـسـ ـ عا رد و لز بـنـی صـ نا بـا عـ ـ مز ـیـر 1360 هـمـ تزا ـی نا ـ مز هرود ـن یا ـی . ملا ـ سا تلم فرش

. تفای همادا تفریذپ ، ار سب شتآ يرارقرب رب ینبم دحتم للم نامزاس همانعطق 598 ناریا هک 1367 ریتیملاـسا يروهمج هیلع هناحل ـ ـس گنج مـ ای یـسوساج و ای يراکبارخ ای یمومع هیحور فیعـضت هب هک ییاههورگ یناس ؟ چـه کـ 2 ـ

رفنت دروم نیقفاـنم و ... قلخ ، ییاد يا فـ ـکـهـ یر چـ هدو ، بزح تـ يدازآ ، تضهن یلم ، ههبج هیتجح ، نمجنا لـثم دـندوب هدز تسد . دش ارجا اهنآ زا یخرب دروم رد یملاسا تلادع زا يردق دنتفرگ و رارق یملاسا يروهمج ماظن نلاو ؤسم مدرم و

: زا دندوب ترابع دش ، هتفرگ راک هب ینامز هرود نیا رد یسایس حلاطصا هب بازحا اب دروخرب يارب هک ییاهشور ـه ؟ نو چـگـ 3 ـ هتـساخرب یملاـسا ماظن اب هناحلـسم هزرابم ای یـسوساج هب هدمآ و رد نمـشد تمدـخ هب امـسر هک یبازحا تیلاعف تیلاعف : عنم فلا ـ

. دش عنم ینوناق ظاحل هب دندوب تـشپ قیاقح دش یم یعـس بازحا ، راک هبوت ای یجارخا ياضعا اکیرمآ و یـسوساج هنلا دان ـ ـسا زا هدا ـتـفـ ـسا بـا ير : ـ گا ـ ـش ـ فا ب ـ

. دوش نایب مدرم يارب هتسباو بازحا هدرپ رطخ هب ناگنا و ... يار بـیـگـ یـسوساج بـ رورت ، يراذـگ ، بمب قیرط زا ار هعماج تینما هک ییاـههورگ ياـض ـ عا ير : ـتـگـیـ ـسد ج ـ

رد دوـجوم تاـفارحنا هـب هدـش و انــشآ دو باز خـ ـ حا اـب حـقـیـقـت اهنادـنز رد ناینادـنز دـندش . همکاـحم ریگتــسد و دـنتخادنا ، یم زین دراوم یخرب رد دندرک و هبوت دوخ هتـشذگ لامعا زا یملاـسا ، يروهم ما جـ ـیـت نـظـ نا دییءات حـقـ اب دندرب و یپ دوخ تلایکـشت

. دنتخادرپ يراکمه هب دوخ ، قباس نارای يریگتسد رد هلمج زا یملاـسا ... ماظن اب هنا ـ حل ـ ـس هزرابم مـ راـجفنا و رورت و ناـگناگیب ، يارب یـسوساج روشک ، تینماو مظن هیلع هئطوت ار ؟ چـ 4 ـ

نیقفانم اب هطبار رد هنومن دنچ هب هطبار نیا رد دیدرگ . هتـسباو ياههورگ اب یملاـسا بلاقنا دـیدش دروخرب ببـس هک دـنا هدوب یللع : مینک یم هراشا

تیافک مدـع لیلد هب یملاـسا ياروش سلجم طسوت هک ردـص ینب زا عاـفد هناـهب هب نیقفاـنم ناـمزاس ریت 1360 : متفه راـجفنا فـلا ـ رد در و ـی کـ نل ـی عـ مـلا ـ ـسا يرو ـت جـمـهـ مو ـه بـا حـکـ نا ـ حل ـ ــس دربـن مـ رب ینبم ار دوـخ یلبق میمــصت دوـب ، هدـش لوزعم یــسایس

يدادعت يرظتنم ، دمحم دیهش یتشهب ، دیهش هک ار یملاـسا يروهمج ماظن نلاو ؤسم زا نت 72 دوخ ، هناراکتنایخ لم نـخـسـتـیـن عـيروهمج بزح رقم راجفنا اب دندو ، ـهـا بـ نآ نا رد مـیـ سلجم و ... یهللا بزح ناگدنیامن زا يدادعت ییاجر ، دیهـش هنیباک يارزو زا

. دندناسر تداهش هب نارهت همشچرس ) ) رد یملاسا ۀجح یبتک و رو مـ ـس جـمـهـ یئر ییاجر یلعدمحم دـش . ماجنا نیقفانم تسد هب زین راجفنا نیا رویرهش 1360 : را هـشـتـم ـفـجـ نا ب ـ

. دندیسر تداهش هب راجفنا نیا رد ریزو تسخن رنهاب داوج دمحم رتکد ملاسلاا ـی سا لو سـیـ ـت مـسـؤ یآ ـتـر حـسـن کد ـی ، ملا ـ سا بلا ـقـ نا نا کـل ـتـ سداد ـی سود هللا قـ ـۀ یآ ما : نلاو نـظـ ـؤ ـس ـر مـ یا ـ ـس رور تـ ج ـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 69

، نلایگ رادناتسا يراصنا دهشم ، زرابم یناحور هدنسیو و نـ داژ ، ـمـی نـ شا ـم هـ یر ـ کلاد ملاـسلاا عـبـ تجح یملاـسا ، يروهمج بز حـ(208 .) دندش دیهش ناقفانم تسد هب بارحم و ... يادهش درکرهش ، رادنامرف یکتسا

يا ـه هـ نا رد خـ را و حـتـی ـز کـ کار مـ اهنابایخ ، رد یملاسا بلاقنا نارادساپ زا يدایز دادعت یملا : ـ سا بلا ـقـ نا ناراد ـ ـسا رور پـ تـ د ـ : دیوگ یم هطبار نیا رد نیقفانم هدرک رس دنتفرگ . رارق اهنآ بانذا ناقفانم و لک ـسـم یرور فد تـ درو هـ دو مـ خـ

ـد ـشر خر ـد نـ یا بـ دراد ... لوا هجرد تیمها میژر ییارجا ياـپ تسد و مود هلحرم رد دوـب . یـسایس نارـس ـت بو نـ لوا ، هل ـ حر رد مـ ) نارگ شیاهب هک دـننیبب هنیعب دوشن و رـسیم ینازرا ياهب هب دـشابن و يا هداس راک يرادـساپ رگید هک دـسرب یئاـج تا بـه ـ یل را عـمـ کـ

. تـشاذ مارآ گـ ـد یا ار نـبـ ـنـهـا یا ـه کـنـیـم ، ـصلا دز و خـ ـد هاو شر نـخـ ـ ـس يراد بـه ـ ـسا تءار پـ یــسک جـ رگید تـقو نآ تـسا . (209 ()

رارق نانآ روک رورت فده دروم دوب ، هدیـشوپ زبس راولـش ای تشاد و یهللا ) بزح رهاظ ) شیر هک سک ره هکلب نارادـساپ ، اهنت نـه . تفرگ یم

دو یـا را خـ رد مـحـل کـ ینیمخ ماــما سکع بــصن اــی یملاــسا هفاــیق نتـــشاد مرج هــب زی يدا نـ مدر عـ مـ يدا : مدر عـ رور مـ تـ ه ـ یم رورت قفاـنم رـصان ـط عـ ـسو ـتـنـد تـ ـساو مـی خـ لو و ... ـیـن یـا پـ ـشا مـ رو ، ـ تو ـهـا مـ نآ زا ـقـیـنـی کـه فا ندر بـا مـنـ يرا نـکـ هـمـکـ

: دینک هجوت نآ ياه هنومن زا یخرب هب دندش . (. يدمحا جاح ) شورف کیتسلاپ کی رورت دادرم 1361 : 13 )

. نارهت نوراک نابایخ یتاینبل ، کی نتسب رابگر هب رویرهش 1361 : 6 . نارهت ناجیابرذآ نابایخ دش ، رفن تفه تداهش هب رجنم هک لیبموتا ، هاگشیا را یـک نـمـ ـفـجـ نا رو 1361 : ـ یر 6 شـهـ

. نارهت دابآ تلود تلکیسروتوم ، راکریمع شور و یـک تـ را فـ ـ براو رور یـک خـ تـ : 1361 رو ـ یر 8 شـهـ . نارهت هشیدنا نابایخ راد ، هزاغم کی رورت رویرهش 1361 : 13

. نارهت يدعس نابایخ هدازرباج ،) مساقلاوبا ) راد هبامرگ کی رورت رویرهش 1361 : 15(210 . () نارهت رانلگ لوا ـه کل فـ ـا شـهـر ، یرآ شور ، ـه فـ چرا رور یـک پـ تـ رو 1361 : ـ یر 16 شـهـ

: مینک یم هراشا یفارحنا ياههورگ ریاس زا هنومن دنچ هب هطبار نیمه رد رد ـف شـد کـه ـش نار کـ نا تـهـ ـمـنـگـ ـس رد اه یـشبنج هئطوت زکرم کی هامریت 1360 طـساوا رد ( 211 :) اه یـشب هئ جـنـ ـ طو تـ فلا ـ

هتـشاد دصق هک دندرک فارتعا اهنآ نینچمه دـش . فشک تسا نهآ هار زکارم نآ فارطا ـه کـه یداو ـب پـل جـ یر ـه تـخـ ـش ـجـا نـقـ نآ(212 .) دننک بیرخت ار یملاسا ياروش سلجم دنا

دا ـجـ یا يد ـ نا بـ دو ، ـعـیـت خـ قو زا مـ هدافتسا اب تشاد ، یتیلو ؤسم يرظتنم ياقآ رتفد رد هک وا یمشاه : يدهم دیـس دناب هئطو تـ ب ـ ؤـسم هیلع ینکارپ هعیاش ناگناگیب ، يارب یـسوساج تاـمهم ، هحلـسا و زاـجمریغ يراد نـگـهـ دا ، ـنـ ـسا جـعـل رور ، دو کـه تـ هدر بـ کـ

(213 .) دوب اهنآ تامادقا هلمج زا ماظن و ... نلاو : دیناوخب ینیمخ ماما نابز زا ار هلءاسم نیا اهنمرخ : ندز شتآ ج ـ

تمدخ نادنمتـسم يارب ام هک دنراد ار نیا ياعدا هک اهنیمه تسا و دنمتـسم قلخ لوصحم تشادرب تقو تسا ، نمرخ ـت قو نلاا ) . دنا هدز شتآ يا هیحان کی رد نمرخ دص هک مدناوخ يا همانزور کی رد دنا و هدش اهنمرخ ندز شتآ لوغشم مینک یم

رکفت اـب هک تسا ير اـهنآ تـفـکـ رکفت ساـسا اـهنآ و دـصقم دـننز . یم شتآ ار زیچ همه دـننک ادـی ترد پـ ـچـه قـ نا ـر چـنـ گا ـنـهـا یاهدایپ قطانم ریاس هللا ءا نا شـ نار و ـ یا رد دراد ملا ـ ـسا ما ـکـ حا دوش و یم افوکـش دراد ملاـسا هک دننیب یم نوچ دزاس و یمن یملاـسا

هب هک دنراذگ یمن ار اه هناخراک دننازوس ، یم ار مدرم ياهتعارز دننک ، یم هقرفت مدرم نیب رد دـنا . هداتفا اپ تسد و هب اهنیا دوش یم

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 70

(214 . () دنشاب لوغشم دوخ راک

بازحا اب یملاسا بلاقنا هناطاتحم دروخرب

حلـص يارب ار ناریا طیارـش نیـسح مادـص هکنآزا سپ صوصخب قارع و ناریا و گنج رد سب شتآ يارجا زا سپ یناـمز ؟ هچ 1 ـ يورو ـجـی شـ یرد ـی تـ شا ـ پور لا 1369 و فـ رد سـ سرا ـج فـ یل گنج خـ رد قارع یمزر تردق شهاک ناریا و یسایس تابث تفریذپ ،

نیا دـنبایب . تیلاع يارب فـ يرتشیب هزاجا یـساسا نوناق بوچراهچ رد یـسای ـ ـس يا ـهـ هور گـ لا 1368 بـه بـعـد ، زا سـ ـد کـه ـش سـبـب هب مدرم هک تسا هدش ببس هتسباو یسایس يا ـهـ هور تیلاعف گـ زا یملاـسا يروهمج كاندرد هبرجت یلو دراد همادا نونک ات تکرح

یمن دوخ يارب یبسانم لمع ناد ـی مـیـ نو ـط کـنـ یار ـ ـش رد دو رو نـیـز خـ ـ بز يا مـ ـهـ هور اذـل گـ دنـشابن و نیبشوخ یـسایس ياـههورگ . دنزای تسد نآ هب هک دننیب

. تسا زرابم ) نویناحور عمجم ) اهنآ نیرتمهم دنا . هتشاد تفایرد تیلاعف هزاجا یفلتخم ياههور نو گـ تـا کـنـ ـی ؟ نا چـه کـسـ 2 ـ . تسا هداد همادا شیاهتیلاعف هب یلمع ، روط هب یلو تسا هتشادن تفایرد تیلاعف هناورپ نونک ات هچرگ يدازآ نـیـز نـهـصـت

، دننک یفرعم دیدناک يروهمج تسایر سلجم و يارب دنـشاب ، هتـشاد هیرـشن دنناوت یم دـنراد ، تیلاعف هناورپ هک یبازحا هنوگچ ؟ 3 ـ ... . دننک و داقتنا تلود ياهتسایس زا دنشاب ، هتشاد ینارنخس

يروهمج یساسا نوناق ـل بـیـسـت و شـشـم ـصا ـت یا ـ عر نار ـ یا ـی ملا ـ ـسا يرو تلود جـمـهـ ماد ـ قا ـن یا ـل یلد ـن یر مـهـمـتـ ار ؟ چـ 4 ـ : دیوگ یم یسایس بازحا هرابرد هک تسا ناریا یملاسا

ـنـکـه یا طور بـه مـشـ ـد ، ندازآ هد هتخانش شـ ینید ياهتیلقا ای یملاسا ياهنمجنا یفنص و یـسایس و ياهنمجنا اه ، جـمـعـیـتـ باز ، ـ حا ) هب ناوت ... یمن ار سکچیه دننکن ، ضقن ار یملاـسا يروه ساسا جـمـ یملاـسا و نیزاوم یلم ، تدـحو يدازآ ، للاقتـسا ، لو ـ ـصا

. ( تخاس روبجم اهنآ زا یکی رد تکرش

ناریا رد بازحا تیقفوم مدع للع

هراشا

لاا اـندرا نا نفل ـ ـح یل و ل ـ ـب ن ق ـ هلو م ـ ـسر و هللا براـحنمل اداـصرا و نینمؤملا نیب اـقیرفت ارفک و ارارضـ و ادجـ ـ ـس ـ اوذ م ـ ختا ـن یذلاو ) (215 ...() ادبا هیف مقتلا نوبذاکل مهنادهشی هللا و ینسحلا ،

هک یناسک هب ندرک کمک نانم و ؤم نایم رد نتخادـنا هقرفت ندرک و رفاک ندزررـض و يارب ار يدجـسم دـندرک اپ رب هک یناـسک و انامه هک دهد یم تداهـش ادخ یبوخ و زج میهاوخ یمن هک دننک یم دای دیدش دنگوس قباس و رد شربمایپ ادخ و اب دندوب هدـیگنج

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 71

. دننایوگغورد اهنآ ... . تقوچیه نآ رد یتسیا هب دیابن

ثحب رـضاح سرد رد رما ، ـن یا لل عـ تسا . هدوبن زیمآ تیقفوم ناریا رد یـسایس ياـه ـ هور باز و گـ ـ حا يا ـتـهـ یلا یل فـعـ رو کـ بـه طـرد نیشیپ یسایس بازحا تیق ـ فو مد مـ عـ ـی ، ـسا ـیـ ـس عا ـ ـضوا زا بازحا حیحـص كرد نادقف زا : دنترابع سرد نیا ثحابم دوش . یم

نیا یجراـخ . ياهتردـق هب یـسایس بازحا ياهیگتـسباو فشک دو و ـت خـ ـعـی قو زا مـ باز ـ حا نارـس هدافتـسا ءوس مدرم ، هب تمدـخ . میا هتخاس حرطم نونک ات هک تسا یثحابم لک زا ام يریگ هجیتن عقاو رد سرد

یسایس عاضوا زا بازحا حیحص كرد نادقف

تا ـ ـعـی قاو كرد زا ـد ، نا هد ـ ید دوخ مـی یبزح کنیع ریز زا ار ناهج روشک و یسایس عاضوا هراومه هکنآ لیلد هب یسا باز سـیـ ـ حاتایلمع نایرج رد نیقفانم درکلمع فادـها و ناو ز ـه مـی تـ نو روط نـمـ هب دـنا . هدیـسر یم يروآ هدـنخ هاـگ جـیاتن هب هدوب ، مورحم هدافتسا هتلافسآ هداج زا دنتـساوخ یم دنناد یم بلاقنازا دعب لبق و یـسای ـ ـس يا ـهـ هور ور گـ ـ ـش ار پـیـ دوخ هک اهنآ درک . دای داصرم

رد نار ـ یا مدر ـد مـ ندر اهنآ فـکـر مـی کـ دنیامیپب ! زور ود ای کی فرظ ار نارهت حـتف ات قارع رد دوخ ياهرق هل بـیـن مـ ـ ـصا هدو فـ نـمـهجوت هدش ریگتـسد ناقفانم زا فارتعا دـنچ هب درک ! دـنهاوخن تفلاخم اهنآ اب لقادـح هد و یـا ـ مآ ـهـا نآ لا ـتـقـبـ ـسا ـیـر بـه ـس لو مـ طـ

: دینکار ـت فـ شو ـ نر زور سـ ـم . یراد یمرب هک تسا یماگ نیرخآ یئاهن و تایلمع نیا درک ملاعا يوجر یموم ، ـسـت عـ ـش ـن نـ یر ـ خآ رد ) ـیـد یو مدر مـی گـ درو مـ رد مـ ـمـا ـش ـچـه نآ مدو و نار بـ ـ یا شیپ هاـم راـهچ نم هک تفگ ضارتـعا ناونع هب یمنا خـ ـت . ـسا هد ـیـ ـسر

مدرم دنتسین . ام هیلع دنشابن ام اب مدرم رگا تفگ : يو باوج رد يوجر دمآ . دنهاو لا مـا نـخـ ـتـقـبـ سا مدر بـه ـت و مـ ـس صـحـیـح نـیـ(216 .) دش دنهاوخ قحلم ام هب مدرم میتسک ار شـ قا ـتـنـ خا ـم سل ـل و طـ خاد ـتـیـم فر ـتـی مـا قو ـنـد و ترد ـع قـ با تـ

سپ یکی ار اهرهش دیناوت یم ـتـی حار هب امش دوب . دهاوخن تکرح زا عنام یئورین چیه ناتهار رـس رد هک دو هد بـ ـ ـش بـه مـا گـفـتـه ) ار ورین جیسب ییاناوت ـت و سا طو لا سـقـ رد حـ هداد و ـت سد زا ار شا یمدرم تیلوبقم هک مه ناریا تموکح دینک ... حتف يرگید زا

(217 . () دیوش یم روشک دراو یتحار هب نیاربانب درادن .ـهـا نآ مدر بـا ـد مـ ندر ـنـکـه فـکـر مـی کـ یا لوا دو : نار بـ ـ یا ـی سا عا سـیـ ـ ـضوا زا طل ـت غـ ـشادر ـن بـ ید ـگـر چـنـ نا ـ ـش نا نـ ـخـنـ ـس ـن یاـع با مدر تـ دـندرک مـ یم رکف هکنآ مود تسا . هدوب طلغ یلیلحت نینچ داد ناشن تیعقاو هک دنتـسین فلاـخ ـل مـ قاد ـقـنـد و یـا حـ فاو مـهک یتروـص رد درک ، دــن ـ هاو ـت خـ نا تـبـعـی ـ نآ ار تـحـمـیـل کـنـد ، دو ـه خـ طل ـ ــس ـهـا نآ ـنـد و هـر کـس کـه بـه هـر نـحـو بـر ترد قـ

میژر دندرک یم رکف هکنیا موس تشاد . رودزم کهورگ نیا ار نـسـبـت بـه ير ـه بـیـشـتـ ناو ـتـ ـش تردق و پـ هاش میژر دوب ، نینچ رگا شر ـ یذ زا پـ پـس رد عـمـل ، هک درادـن ار اـهورین جیـسب ییاـناوت رگید هداد و تسد زا ار دوخ یمدرم تیلوـبقم یملاـسا يروـهم جـ

. دندش اه ههبج ریزارس نیقفانم ، قارع و ياهشروی نیرخآ ربارب رد عافد يارب یملاسا بلاقنا نادنم هقلاع میظع لیخ همانع 598 ، قـطـاـهیرواب و شوخ نیمه و ... یلم ، ههبج هدوت ، بزح نیون ، ناریا بزح نوـچمه زین رگید هتـسباو یـسایس بازحا نیقفاـنم ، زا شیپ

. دنا هتشاد ار یسایس ياه یشیدنا جک

دوخ تیعقوم زا بازحا نارس هدافتسا ءوس

هرهب نارگید و قیمحت يار دو بـ تیعقوم خـ زا یسایس بازحا نارـس زا يرایـسب هنوگچ هک دنا هدرک هدهاشم ناریا مدرم زا يرا ـیـ ـس بـ. دنا هدرک هدافتسا ءوس دوخ ياهینارسوه یناوهش و یلام ، ياهیرادرب

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 72

لیاـسو عاو ـ نا دو يار خـ یلا کـه بـ رد حـ ـهـا نآ ـنـد . هد ـکـیـل مـی ـش ـقـیـن تـ فا نا مـنـ ـ مزا ـ ــس نار ـ ــس ار ـر ما ـن یا ـه نو ـن نـمـ یر ـ تزرا بــی ملا ـ ـسا يرو ـم جـمـهـ یژر ـر بار رد بـ هک دـنهد یم روتـسد دوخ هراـچیب ياـضعا هب دـنا ، هتخاـس مهارف ار ینارـسوه شون و شیع و

فارتعا هب ادابم ات دننک یشکدوخ رونایس ندروخ اب يریگتسد عقوم رد یتح ـل کـنـنـد و ار تـحـم ـتـهـا موا ـن مـقـ یر سـخـت تـ نار ، ـ یا. دنوش هدیشک يرگاشفا و

هچنآ تسین . هدیشوپ ـی ـس بـر کـ ـد ، یآ دو بـه عـمـل مـی ـت خـ ـعـی قو زا مـ قا نار نـفـ ـ ـس ـط ـسو هزور تـ ـ ما ـی کـه یا هدا هـ ـتـفـ ـسا ءو سـسیـسات هیلوا ياـهلاس بـلاقنا و يزوریپ زا شیپ نارود هب هک تسا هدا هـ ـتـفـ ـسا ءوس هنوگ نیا ياـه هشیر تسا ، هدـش ثحب رتـمک

ـا هد یلو بـعـ هدو بوخ بـ ادـتبا رد نیقفانم نامزاس هک دنـشیدنیب نینچ دارفا زا يرایـسب ـد یا ـ ـش ددر . ـی گـ مر نار بـ ـ یا نایورود نامزاس تافارتعا زین تسا و هدـش فشک كاواـس زکارم رد هک يدانـسا دـهد . یم ناـشن ار يرگید زیچ تیع ـ قاو یلو ـد . ـش فار ـحـ نا را ـ چد

: هک دهد یم ناشن بلاقنا ، زا سپ نارود رد نیقفانم یمیدق دارفا جک رامعم دهن نوچ لوا گنس

جک راوید دور یم ایرث ات ـیـم بـه ناو مـی تـ ار نـقـل کـنـیـم ، قا نار نـفـ ـ ـس يا هدا هـ ـتـفـ ـسا ءو ـ ـس زا ير ـ ـص را مـخـتـ ـیـ ــس ـت بـ ــسر ـیـم فـهـ هاو ـر بـخـ گا تـنـهـا

: میشاب هتشاد هراشا تسا ، یملاسا بلاقنا يزوریپ زا شیپ هب طوبرم لماک رو ـر کـه بـه طـ یز دراو مـزا اـهراب قـبـل و حـتـی بـعـد هک تسیدراوم زا اـهمناخ فـیک مدرم و ياـه هزاـغم تارادا ، ماوـقا ، دانـساو لاوـما تقرـس يدزد : 1 ـ

(218 .) تسا هدش ماجنا قافن نارس شرافس هب اضعا و طسوت ـی ، ملا ـ سا بلا ـقـ ناهرهب نامزاس ثن ؤم ياضعا زا دـندر ، یم کـ هیـصوت دوخ ياضعا هب ار داسف زکارم هب نتفر هک نیا رب هوـلاع قاـفن ، نارـس اـشحف : 2 ـ

یم بیرف ار مدرم ناوج نارتخد دوخ ، ياهوداپ طسـوت ـتـی ، ـس لا پـ ـمـ عا نینچ ماـجنا يارب ناـنآ دنتـشاد . یناوهـش تسپ ياـهیرادرب یم شـد کـه يروط سپس ... دندرک و یم بلج دوخ یمیت ياه هناخ نورد هب نآرق ، ریـسفت نآرق و شزومآ هناهب هب ار اهنآ دنداد و

هار زا ـد و ندر ـم نـمـی کـ حر رادر هـم ـ هو نانز شـ هب یتح ریسم ، نیا رد دنتشاد . ار نـ ـه نا ـت بـه خـ ـش ـ گزا يور بـ ـگـر ید نار ـتـ خد نآ هب نامزاس ، هب روبزم نانز بذـج اـب نآ ، زا سپ دـنت و ـ خا ـ ـس ـم مـی هار ار فـ اـهنآ ییادـج بابـسا رهوش ، نز و ناـیم نتخادـنا هقرفت يا هو هـ ـیـ ـش هب دـش ، یمن اهنآ تسپ عماطم میلـست ینز ای رتخد رگا لاح دـنتخادرپ . یم دوخ ینا ـ ـس ـد نـفـ یل تسپ و پـ عماطم ياضرا یم مهارف وا نتفر ول تابجوم دـش ؛ یم جارخا یمیت هناـخ زا تفاـی ؛ یمن هبتر ءاـقترا تفرگ ؛ یم رارق تیذا رازآ و دروم فل مـخـتـ

(219 ... .) تشگ وهرهچ زا باقن تفرگ میم لا 1354 تـصـ ـ ـس رد را یـک بـ ـقـیـن ، فا نا مـنـ ـ مزا ـ ـس ـیـد ناد رو کـه مـی نا طـ هـمـ رو بـه کـفـر : ـتـ ـسد 3 ـ

درک ملاعا مسیسکرام هب ملاـسا زا ار دوخ يژولوئدیا ) رییغت ، ) یمـسر رو هک بـه طـ دوب نیا دهد . زورب ار شیوخ تیعقاو دنز و رانک زو یناسک کـه هـنـ هب رذـگهر نیا رد نیقفانم ، ناـمزاس تشاذـگ . هراتـس کـی نآ ياـج هب درک و فذـح ار دوخ مرآ يـلااب هیآ و ، نیقفانم یمیدق ياضعا زا یکی دنراذگ . رانک ار زامن دنریذپب و ار مسیـسکرام هک داد روتـسد دوب ، یقاب ناشدوجو رد ینامیا كدنا هب دیدهت زامن ندناوخ رطاخ هب ار يو هک دـنک یم نایب تسا ، هتخاس رـشتن ار مـ نآ هتـشون و بلاقنا يزوریپ زا سپ هک یتافارتعا رد نآ رد هک مسیـسکرام یلاشوپ بتکم هب درادرب و ملاـسا زا تسد دـندو ـتـه بـ ـساو يو خـ زا ـت حار ـ ـص ـهـا بـه نآ ـد . ندو هدرک بـ گرم

(220 .) ددنویپب تشاد ، یگنر بآ و اهزور

یجراخ ياهتردق هب یسایس بازحا ياهیگتسباو فشک

، بزح کی هرادا دوش . ـکـب تر دـناوت مـ یم بزح کـی هک تسا یلاـمعا نیرت هنـلایذر نیرت و تسپ زا ناـگناگیب يارب یـسوسا جـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 73

تفر هنیزه دنک . ـت خادر ـن پـ فل زا و تـ گـ قر ، بـ بآ ، لو پـ دهد . هراجا دیاب تسا . نامتخاس ياراد بزح کی تسا . هجدوب جاتحم نیمءات ار يروهمج تسایر ای سلجم يارب دوخ ياهادـیدناک تاغیلبت هنیزه دـنک . ـیـن مءا ار تـ دوخ مهم ياضعا نارـس و ياهدـمآ و

باز ـ حا زا يرا ـیـ ـس ـتـگـی بـ ـس ـ باو ـبـب ـس تور ، لا و ثـ يروآ مـ رد جـمـع نا ـ ـس ـ نا طـمـع ـگـر ، ید يو ـ ـس زا ـو ، ـس زا یـک نیا دنک .لباـقم رد ـد و ندر ـیـن مـی کـ مءا ار تـ دو ـتـه بـه خـ ــس ـ باو باز ـ حا جرا مـخـ نا ، ـگـ نا بـیـگـ دــیدرگ . هناـگیب ياهتردــق هـب ناــمروشک

. دندرک یم تفایرد ار دوخ زاین دروم تاعلاطا تابرـض اـهنآ دنتـشاد . قح مدرم درک . یم کـیرحت یـسایس بازحا هیلع ار ناریا مدرم رفنت ضغب و تدـش هب تسد ، نیا زا يدراوم

ار ام روشک هنامرحم تاعلاطا ناگناگیب هک دنتـشاد ـتـی یـقـیـن ـسرد هب اهنآ دـندوب . هدروخ اهیـسوساج هنوگ نیا هیحان زا ار يرایـسب ناشدوخ عفانم فادها و ریسم رد ار روشک دنهاوخ یم تاعلاطا ، ـن یا ـت فا ـ یرد هار زا ـهـا نآ ـد . نراد زاین نـ هعماج نیا هب کمک يارب

تیعقاو دریگ ! یمن شوم ادخ ياضر يارب يا هبرگ چیه دننک ! بلج ار ادخ ياضر ات دـندرک یمن جرخ لوپ ناگناگیب دـن . ـ هد قو سـيزیچ نیا زا رتهب بتارم هب رضاح لاح رد ام روشک تیعضو دوب ، یم ام نـ روشک رد هناگیب سوساج يا هدع تنایخ رگا هک تسا نیا

زا یتخـس هب هک دوـب نیا تسین . مک اـهتنایخ نیا رد بازحا مهـس هک دـندید یم دنتـس و ـ ناد مدر مـی مـ تـسه . نوـنکا هـک دـش یم ، دـنوش رازیب یـسایس بازحا زا هعماـج کـی مدرم رگا هک تسا مولعم دـندش و رفنتم نآ ، یبرغ کبـس رد هژیوـب یـسای ، ـ ـس باز ـ حا

. تسا یعطق بازحا تسکش يا هکبش دوخ ، هلاسهد نیدنچ تیلاعف قیرط زا دوب هتسناوت هدوت بزح دوب . ناریا ـسـتـه باو ـی ـسا ـیـ ـس باز ـ حا هل زا جـمـ هدو بز تـ حـ

سپـس دـنک و بسک ار یماظن هنامرحم ياه هشق تا و نـ ـ علا ـ طا ـهـا نآ زا دـبیرفب و ار یهورگ دـنک . داجیا شترا رد يذوفن لماوع زا (221 .) دشورفب قباس ) يوروش تینما نامزاس .( ) ب گ . ك . ) نارومءام هبار هدش دای تاعلاطا

يارب نآ زا سپ قباس و يورو يار شـ ادتبا بـ رد هک نامزاس نیا دوب . ناریا هتسباو یسایس ياهلکشت هلمج زا ـقـیـن نـیـز فا نا مـنـ ـ مزا سـياهروشک یتینما ياهـسیورس هب اهنت ار نـه شرو ـ ـش ـه کـ نا ـ مر تا مـحـ ـ علا ـ طا هک دیـسر ییاج هب شراـک درک ، یم یـسوساج اـهیبرغ

نا ار بـا نـ دوخ قمحا ياضعا یمرـش ، چیه یب تخورف و یم قارع ریظن یکچوک ياهروشک یتینما ياهـس ـ یور ـ ـس هب یتح هک گرزب يا ـکـهـ ـشو ـتـی مـ قو ـیـد کـه ـسر يد هب حـ سدقم عافد نارود رد کهورگ نیا تلاذر قمع درک . یم هیذـغت تنایخ ـی و ـسو ـ ـسا جـ

تل و ـیـکـ ـس روتوم رامـش رتـمولیک طـسوت کـشوم فارحنا هلـصاف يرگ هزادـنا قـیرط زا دـندرو ، لو مـی خـ ـ فزد فار ـ طا ماد بـه صـ! دنک حیحصت مدرم لزانم ماد ـهـ نا يار ار بـ ـکـهـا شو ـن مـ یا در مـسـیـر سـعـی کـ قار ، نآ بـه عـ شراز گـ

زا يا هر ـد تـنـهـا قـطـ ـش هک گـفـتـه هچنآ درک كرد دـش ، ناـیب هک يا هتکن ود یکی اـب ناوت یمن ار یـسایس بازحا یگتـسباو قمع سدقم ماظن یماح مدرم هک یطیارش رد تسیهیدب دوب . نا ـ مرو یبرغ کـشـ کبس بازحا یگتـسباو فارحنا و یناملظ رو و ـ ـش يا ـ یردبلاقنا زا عافد ياه هنحص ریاس رد تکرش قیرط زا هچ سدقم و عا ـ فد رد ـت کر ـق شـ یر زا طـ ار چـه نیا دنتسه و یملاسا يروهمج

نآ زا تسا ، ناگناگیب ) لماع ) یـسایس رظنزا و ملاـسا ) دض ) یتدیقع رظن زا یبزح هک دننیبب مدرم رگا دنا ، هدرک تا ـبـ ثا ـی ملا ـ ـسا(222 .) درک دنهاوخن لابقتسا

دیاب یملاسا ) ماظن ) ردو دنتـسه یبرغ کبـس هب یـسارکومد ماظن هدئاز دوخ ، یبرغ کبـس رد یـسایس بازحا هک تسا نیا تیع ـ قاو. ددرگ نامتخاس دیدجت یملاسا کبس هب زیچ همه

ماتخ نسح

یعس دیامرف ، یم عنم ار یسایس بازحا رد حلسم ياهورین تکرـش هک هر ) ) ینیمخ ماما زا یمایپ اب اه ، ـ ـسرد هل ـ ـسل ـ ـس ـن یا نا ـ یا رد پـ : میشاب هتشاد یماتخ نسح ات میراد

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 74

ياهیزاب زا ار دوخ هدـشن و دراو یهورگ بزح و چـیه رد اهنیا ، ریغ جیـسب و رادـساپ و یماظتنا و یماـظن و هچ اـقلطم ، حلـسم ياوق ) (223 . () دنرادهگن رود یسایس

عبانم تسرهف

دیجم نآرق 1 ـ هغلابلا جهن 2 ـ

.1351 ییاطع ، تاراشتنا نارهت ، هیفسوی ، هللا یلو یسایس ، بازحا 3 ـ . خیرات یب مق ، یملاسا بلاقنا نارادساپ هاپس شزومآ دحاو نیقفانم ، ملاسا و 4 ـ .1367 نارهت ، دادرخ ، داینب 15 یناجنسفر ، ربکا یلع سدقم ، عافد بلاقنا و 5 ـ

.1353 نمهب ، 29 یملاسا ، للم بز ـا و حـ ما جـ ـی ، ملا ـ سا ـه فل يا مـؤ تـ زا جـمـعـیـتـهـ يدا ـنـ سا 6 ـ .1358 زیربت ، فیرش ، يدیحوت هورگ نیقفانم ، دنیوگ : یم نخس كرادم دانسا و 7 ـ

هـسس ؤم يراکمه اب یبیج ياهباتک یماهـس تکرـش روپ ، نیرآ ییحی دـلج ، ود یـسراف ، بدا لاس خـیرات 150 امین : ـبـا تـا ـص زا 8 ـ .1355 مراهچ ، پاچ نارهت ، نیلکنارف ، تاراشتنا

.1366 نارهت ، سوریپاپ ، ناولهپ ، زیگنچ یسایس ، ياه هشیدنا 9 ـ .1369 مود ، پاچ مق ، (، ع ) یلع ماما رشن یتشد ، دمحم يدمحم و مظاک دیس هغلابلا ، جهن ظافللا سرهفملا مج ـعـ ملا 10 ـ

.1360 مق ، یملاسا ، تاراشتنا رتفد هثلاثلا ، ۀعبطلا یمیکح ، یلع یمیکح و دمحم یمیکح و اضردمحم ةا ، ـیـ حلا 11 ـ . مق یملاسا ، داشرا ترازو یعامتجا تاقیقحت رتفد یملاسا ، بلاقنا لابق رد اههور ـع گـ ضاو زا مـ يد ـی مـسـتـنـ سرر بـ 12 ـ

مایق ) نمهب 57 و 21 هناحلسم ) هزرابم زاغآرس ) نمهب 49 19 یخیرات : گرزب زور ود تبـسانم هب قلخ یئادف ياه ـکـ یر ما چـ پـیـ 13 ـ . ناریا قلخ یئادف ياهکیرچ تاراشتنا قلخ ،) دنمهوکش

.1364 مود ، پاچ نارهت ، ریبک ، ریما تاراشتنا يرئاح ، يداهلادبع قارع ، میقم نایناریا شقن ناریا و رد تی ـ طور ـع و مـشـ تـشـی 14 ـ .1369 نارهت ، سموق ، هداز ، بیقن دمحا زورما ،) ات ـن یو هر زا کـنـگـ ) لل ـ ملا ـط بـیـن باور تلاو تـحـ 15 ـ

. تسینومک نایوجشناد ناریا ، رد یکیرچ ياهنامزاس هچخیرات 16 ـ .1369 مق ، یملاسا ، تاراشتنا یندم ، نیدلا للاج سـیـد نار ، ـ یا ـی جرا ـط خـ باور ـی و سا تلاو سـیـ ـخ تـحـ یرا تـ 17 ـ

.1357 مهدراهچ ، پاچ نارهت ، ریبک ، ریما تاراشتنا يورسک ، دمحا دلج ، ود ناریا ، هطورشم خیرات 18 ـ . نارهت هیملاسا ، یشورفباتک ، هشمق یهلا يدهم همجرت اب كردتسملا باتک مامضنا ـکـیـم بـه حلا نآر ـ قلا تا ـ یآ تـفـصـیـل 19 ـ

.1358 امن ، پچ ياهتسینوتروپا هینایب یشزومآ لیلحت 20 ـ .1362 موس ، پاچ مق ، یملاسا ، تاراشتنا یندم ، نیدلا للاج سـیـد دل ، ود جـ نار ، ـ یار ـ صا ـی مـعـ سا ـخ سـیـ یرا تـ 21 ـ

. یسایس مولعو قوقح هدکشناد نارهت ، هاگشناد یسرد ، هوزج يدمحم ، رهچونم یملاسا ، بلاقنا رب یلیلحت 22 ـ .1363 یمومع ، هطسوتم شزومآ موس لاس یسرد ، باتک ناریا ، رصاعم خیرات 23 ـ

.1368 مود ، پاچ نارهت ، ناهیک ، تاراشتنا یناشاک ، يروبص رهچونم روماتاب ، یسایس ، یسانش هع ـ ما جـ 24 ـ .1368 مود ، پاچ نارهت ، نارهت ، هاگشناد یضاق ، لضفلاوبا هژرو ، ود ـس یرو مـ ـی ، سا ـی سـیـ سا ـعـه شـنـ ما جـ 25 ـ

.1362 لوا ، پا چـ نار ، تـهـ ـی ، ملا ـ سا دا ـ شرا ترازو ـک هـا ، هور ـل گـ یل رد تـحـ یل جـنـگ تـحـمـیـ 26 ـ دیس یهاگشناد ، رشنزکرم بوصم یـسرد باتک شیون شیپ یلـصا ؛) ثحابم ) نار ـ یا ـی ملا ـ ـسا يرو ـی جـمـهـ ـسا ـ ـسا قو حـقـ 27 ـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 75

.1362 یمشاه ، دمحم .1368 نارهت ، هاگشناد یضاق ، لضفلاوبا تا ، ـ یل ـ کو ـی نا مـبـ ـی : سا يا سـیـ ـ هدا ـی و نـهـ سا ـ سا قو حـقـ 28 ـ

، دـل ود جـ نار ، ـ یا يدازآ ـت ـض درکلمع نـهـ عضاوم و هچخیرات ، نوماریپ يدنتـسم یقیقحت و لیلحت ـی و ـسرر بـ شزا : ـ ـس خـط 29 ـ .1367 لوا ، پاچ نارهت ، یملاسا ، تاغیلبت نامزاس رشن پاچ و زکرم یناطلس ، مـجـتـبـی

، لوا پاچ نارهت ، یـسایس ، ياـه شهوژپ تاـعلاطم و هسـس مـؤ ير ، ـهـ ـش ير يد ـ مـحـم ، 1365 66 ـ ـی : سا ـیـ ـس تار ـ طا خـ 30 ـ .1364

.1362 مهدزاود ، پاچ اردص ، نارهت ، يرهطم ، یضترم دلج ، ود ناریا ، ملا و ـ سا ـل با تا مـتـقـ ـ مد خـ 31 ـ ات لاس 1341 زا ینیمخ ، ماما ياه هیملاعا تاـنایب و زا یـسایس ، ياـههورگ مهدزیـس ، رتفد ماـما ، مـلاک زا هار يوجت ـ ـس رد جـ 32 ـ

.1362 نارهت ، ریبک ، ریما تاراشتنا ، 1361 . یملاسا يروهمج بزح شزومآ دحاو موس ، ات لوا تاوزج یگدامآ : سورد 33 ـ

، مق ملاـسا ، رادساپ هسـس ؤم نایمیحر ، نسح دمحم هرـس ، سدق ینیمخ ماما یگدنز زا یئاهتـشاددای اهدای و باتفآ : هیاس رد 34 ـ .1371 موس ، پاچ

.1360 نارهت ، یملاسا ، بلاقنا نارادساپ هاپس یسایسرت ـ فد زرا ، نا مـبـ ـ نا ـ مل هرا جـنـبـش مـسـ ـ برد 35 ـ .1357 لوا ، پاچ ، نارهت ریبک ، ریما تاراشتنا ردص ، نسح یهرز ، نادنز رد زا نـفـت قد ـتـر مـصـ کد عا ـ فد 36 و 37 ـ

.1360 نارهت ، ، یملاسا بلاقنا نارادساپ هاپس یسایس رتفد نیقفانم ، رد و بـنـی صـ ـسـم : یلا ـ یر ـپـ ما يا هر هـ ـیـ خذ 38 ـ . خیرات یب ، اج یب زورما . حبص پاچ يرگخا ، اضردمحم اههورگ ، هچخیرات زا يرصتخ ـی مـ با ـشـه یـ یر 39 ـ

.1361 دیهش ، داینب یگنهرف دحاو تاراشتنا ، دلج ود تمواقم ، رنه يوگلا رنهاب رتکد دیهش ملاسا : خیرات هنادواج ناتماق تسار 40 ـ ، اپورا ناریا و یملاسا تضهن ناراداوهزا یهورگ ششوکب تفن ، تعنص ندش یلم تضهن زا هدش شا نـ رار فـ ـ سا ـیـت و نا ـ حور 41 ـ

. مق رکفلاراد ، تاراشتنا . نیقفانم نامزاس تخانش ، 42 ـ

.1361 موس ، پاچ مق ، یملاسا ، تاراشتنا یناحور ، دی حـمـ ـخ ، یرا ها تـ ـ گداد رد يراد ـعـتـمـ یر شـ 43 ـ .1357 متشه ، پاچ مق ، اردص ، تاراشتنا يرهطم ، یضترم ناریا ، رد مسیلایرتام همیمض هب يرگیدام هب شیارگ للع 44 ـ

.1364 لوا ، پاچ ناریا ، یملاسا يروهمج يرتسگداد بلاقنا ، دض طوقس روهظ و دنفسا 1359 : مهدراهچ هلئاغ 45 ـ .1368 مهدراهچ ، پاچ نارهت ، دیراورم ، تاراشتنا يروشآ ، شویراد یسایس ، گنهرف 46 ـ

.1367 نارهت ، ریبک ، ریما یناجنز ، دیمع یلعسابع ملاسا ، یللملا قو بـیـن حـقـ ـی ، سا فـقـه سـیـ 47 ـ .1368 اج ، یب تاعلاطا ، ترازو یمومع طباور اکیرمآو ، كاواس دانسا تیاور هب بلاقنا خیراتزا یئاهزارف 48 ـ

تارر ـیـن و مـقـ ناو هرادا کـل قـ لا 1368، تا سـ ـ حلا ـ صا لا 1358 بـا بو سـ مـصـ نار ، ـ یا ـی ملا ـ سا يرو ـی جـمـهـ سا ـ ـسا نو ـ نا قـ 49 ـ .1369 لوا ، پا چـ رو ، کـشـ

.1360 اسر ، يونهد ، دانسا ، تیاور هب دادرخ 42 نینوخ 15 مایق 50 ـ .1360 نارهت ، راگزومآ ، رپسهر ، دمحا یکستلاروب ، ردویف یتلود ، نی ـ شا ـی و مـ سا ترد سـیـ قـ 51 ـ

.1368 فل ، ؤم اینرهطم ، يدهم تموکح ، ناسنا ، تردق ، 52 ـ .1367 نارهت ، ، راشتنا یماهس تکرش یتاجن ، اضرملاغ یکسورویزاگ ، ج . كرام . دادر 1332 ، يا 28 مـ ـ تدو کـ 53 ـ

یتامدـق ـ مو ـی مو يا عـمـ هرود هـ تـهج یعاـمتجا ، یـسایس ، یخیراـت ، ییاـیفارغج ، یلاـمجا یـسررب کـی رد ناـت : ـ ــسدر کـ 54 ـ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 76

. رشن خیرات نودب هاپس ، یسایس یتدیقع هدکشناد هرامش 6 ، یشزومآ هوزج هاپس ، یشزومآ . خیرات یب ، نارهت یملاسا ، بلاقنا نارادساپ هاپس یسایس رتفد هتسباو ، ياههورگ مزیلایرپما و ناتسدرک ، 55 ـ

.1368 نارهت ، یسایس ، ياهشهوژپ تاعلاطم و هسس ؤم هژون ، ياتدوک 56 ـ . مود تمسق نیقفانم ؛ درکلمع ات تیهام زا يراذگ 57 ـ

زیئاپ 1370. لوا ، با کـتـ ـی ، سا يا سـیـ ـشـهـ هوژ تا و پـ ـ علا مـؤ سـسـه مـطـ ـی ، سا تا سـیـ ـ علا مـطـ 58 ـ هنلا دانسا رشن زکرم ماماطخوریپ ، ناملسم نایوجشناد ناریا ، رد یسایس باز ـ حا ـکـا ، یر ـ مآ ـی سو ـ سا ـه جـ نلا دا ـنـ سا ـه عو مـجـمـ 59 ـ

.1367، اج یب اکیرمآ ، یسوساج .1360 نارهت ، یملاسا ، بلاقنا نارادساپ هاپس یسایسرت ـ فد قل ، يور خـ ردور قل ؛ ـقـیـن خـ فا مـنـ 60 ـ

. یملاسا يروهمج بزح ام ، عضاوم 61 ـ .1366 مراهچ ، پاچ ، نارهت یملاسا ، گنهرف رشن رتفد یتیلاو ، ربکا یلع تیطورشم ، تضهن يرکف همد مـقـ 62 ـ

. خیرات یب اج ، یب هرامش 23، هینایب یملاسا ، بلاقنا نیدهاجم نامزاس ناریا ، یلم تضه ها بـر نـ ـ تو ـی کـ شر نـگـ 63 ـ . پچ داحتا نامزاس هدوت ، بزح همانراک یتاقبط و دربن 64 ـ

.1358 هیدمص ، رشن یمثیم ، هللا فطل ناریا ، بلاقنا ياهیگژیو 65 ـ ، ... ( ملاسا رادساپ لیلحت ، اهدادیور و ) فلتخم تلاجم زا هرامش اههد 66 ـ

یلاع شزومآ زکرم يدنغزااضریلع ، شیاریو يروآدرگ و ( 1320 57 ـ ناریا ، یعامتجا ـی و سا تلاو سـیـ تـحـ ) ـی ـسرد هوز جـ 67 ـ دادرخ مق ، هاپس ، یسایس یتدیقع یبرم تیبرت

--- یقرواپ --- . لوا پاچ ریبک ، ریما تاراشتنا ، 161 ص 160 ـ مهدزیس : رتفد ماما ، ملاک زا هار يوجتس رد جـ - 1

( هفاضا رییغت و يردق اب هارمه ، ) 1351 موس ، پاچ نارهت ، ییاطع ، تاراشتنا ص 9 ، هی ، ـفـ سو یـ یلو ا ... ـی ، سا باز سـیـ ـ حا - 2 ... . هاگشاب و نوناک ، تیعمج ، عمجم ، هیداحتا ، لیبق زا - 3

. مود پاچ نارهت ، هاگشناد تاراشنا ص 427 ، یضاق ، لضفلاوبا ـمـه جر تـ هژروود ، ـس یرو مـ ـی ، سا ـی سـیـ سا ـعـه شـنـ ما جـ - 4 .... بزح و هب هتسباو نایماظن قیرط زا اتدوک ماجنا روشک ، رد ینماان بوشآ و داجیا لثم - 5

. لوا پاچ ناهیک ، ص 63 ، یناشاک ، يروبص رهچونم همجرت رومات ، اب مات یسایس ، یسان ـعـه شـ ما جـ - 6 . 556 ص 551 ـ هژرو ، ود یسایس ، یسانش هعماج - 7

( . تشادرب ، ) نارهت هاگشناد تاراشتنا ، 725 ص 723 ـ ج 1 ، یضاق ، ـضـل فلاو ـ با ـی ، سا يا سـیـ ـ هدا ـی و نـهـ سا ـ سا قو حـقـ - 8 . ص 431 هژرو ، ود یسایس ، یسانش هعماج - 9

( یئزج رییغت اب . ) 441 ص 434 ـ هژرو ، ود یسایس ، یسانش هعماج - 10 . ص 434 نامه ، - 11

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 77

پاچ ناریا ، نامجرتم نافل و ؤم تکرش ، 751 ص 753 ـ مود ، شخب تقیقح ، عیفرلادبع نایناریا ، يرکف ياهت ـ ـض ـخ نـهـ یرا تـ - 12 ( . تشادرب لوا ( ،

. اردص رشن ص 35 ، يرهطم ، یضترم يرگیدام ، هب شیارگ للع - 13 . ص 15 نامه ، - 14

، مق اردص ، رـشن يرهطم ، یـضترم ناریا ، ملاـسا و لباقتم تا ـ مد خـ ـعـه کـنـیـد بـه : جار ـه هـا مـ نو ـی نـمـ خر ـه بـ علا يار مـطـ بـ - 15 . 1362

زا یخر بـ . 1357 ـیـر کـبـیـر ، ما لوا ، دلج يادتبا يورـسک ، دمحا ناریا ، هطورـشم خیرات هب : دـی عو کـنـ ـ جر لا ناو مـثـ بـه عـنـ - 16شیانه هناخ ، ) ثاـثا ) لاـچاک اـضما ، ) ) هنیتسد هفیظو ، ) ) هدـنیاب دـض ، ) ) جیـشخآ بیع ، ) ) گآ دنتـسه : هنوگ نیا هزاـت تاـملک

(. ریثءات ) . 1368 مهدراهچ ، پاچ نارهت ، دیراورم ، ، 148 ص 149 ـ يروشآ ، شویراد یسایس ، گنهرف هب : دینک هاگن - 17

یم حرط ناهج داصتقا دوبهب يارب لاح نا رد هـمـ دو و رادرو بـ ـ خر يد بـ را بـ یلا بـسـیـ ـع مـ ـضو زا ـس کرا دو مـ ـ ـش گـفـتـه مـی - 18 ! ( هدب ناماس رس و تدوخ یگدنز هب لوا يراد ، یبوخ رکف رگا وت تفگ ( : یم وا هب شنز داد !

... .. یسایس و مولع گنهرف ام ، رصع یسایس يژولوئدیا ههار ، ژک هب : دینک عوجر روبزم ، راکفا نوماریپ رتشیب هعلاطم يار بـ - 19 . ص 76 مهدزیس ، رتفد ماما ، ملاک زا هار يوجتسج رد - 20

. 7 ص 9 ـ یسایس ، بازحا - 21 ... . لاس و دص راهچ دیسرپ ناو مـی تـ ـت . سا هد ـر شـ کذ لا ناو مـثـ فـقـط بـه عـنـ لا ، سـیـصـد سـ - 22

. ص 17 و 18 یسایس ، ياههورگ مهدزیس ، رتفد ماما ، ملاک زا هار يوجتسج رد - 23 . 138 ص 70 ـ ناتسریبد ، موس لاس ناریا ، رصاعم خیرات - 24

، راشتنا یماهس تکرش لوا ، پاچ ص 28 ، یتاجن ، اضرملاغ همجرت یکـسورویزاگ ، ج ، كرام ، دادرم 1332 ، ياتدوک 28 - 25 . نارهت

ناریا و یملاسا تضهن ناراداوه زا یهورگ ششوک هب تفن ، تعنـص ندش یلم تض زا نـهـ هد ـ ـش شا نـ رار فـ ـ ـسا ـیـت و نا ـ حور - 26 . 1362 مق ، رکفلاراد ، رشن ، 32 ص 31 ـ اپورا ،

نایرج رد يرون هلا لضف خیش دی دروم شـهـ رد روکذم هیـضق هباشم هنافـسءاتم . 34 ص 32 ـ هدشن ؛ شا رار فـ ـ ـسا ـیـت و نا ـ حور - 27. دش رارکت یتشهب تیآ ... مولظم دیهش دروم رد یملاسا ، بلاقنا يزوریپ نارود رد اهدعب دوب و هدش ماجنا هطورشم تضهن

یخرب هارمه هب . ) ص 49 خیرات ، یب هرامش 23 ، هینایب یملاسا ، بلاقنا نیدهاجم نامزاس ناریا ، یلم تضهنرب هاتوک یشر نـگـ - 28 .( تافاضا

. 229 ص 220 ـ ناتسریبد ، موس لاس ناریا ، رصاعم خیرات - 29 . ص 362 لوا ، ـتـر فد ـکـا ، یر ـ مآ ـی سو ـ سا ـه جـ نلا دا ـنـ سا ـه عو مـجـمـ نار ، ـ یا رد ـی سا باز سـیـ ـ حا - 30

( هفاضا يرادقم اب . ) فلتخم تاحفص ، 1360 نارهت ، اسر ، رشن يون ، ـ هد دا ، ـنـ سا ـت یاور دادر 42 بـه ـیـن 15 خـ نو ما خـ قـیـ - 31 . ص 11 نیدرورف 1368 ، هرامش 88 ، ملاسا ، رادساپ زا : تشادرب - 32

. 1352 لوا ، پاچ یملاسا ، داشرا ترازو ، 152 ص 150 ـ ـکـهـا ، هور ـل گـ یل ـحـ ترد یل جـنـگ تـحـمـیـ - 33 . هبطخ 50 ملاسلاا ، ضیف هغلابلا جهن - 34

. 1357 ریبک ، ریما تاراشتنا مهدراهچ ، پاچ ، 52 ص 48 ـ ج 1 ، يورسک ، دمحا ناریا ، هطورش ـخ مـ یرا تـ - 35

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 78

. ( دوب فجن هدرک لیصحت ـت و شاد ما ـا نـ ضر ازر مـحـمـد وا مـیـ . ) 54 ص 52 ـ ج 1 ، نا ، هـمـ - 36 ، نارهت یملاـسا ، گنهرف رـشن رتفد مراهچ ، پاـچ ، 157 ص 153 ـ یتیـلاو ، ربـکا یلع تیطورـشم ، تـضهن يرکف ـه مد مـقـ - 37

. 1366ینامز تشون و تی ـ طور ـ ـش ـد مـ یئءا رد تـ یباتک هک دومن دای ینیئان ياـقآ فجن میقم گرزب دـهتجم زا ناوت یم لاـثم ناون بـه عـ - 38 . ( دعب هحفص دنچ هب دینک هاگن تخادرپ ( . دوخ باتک هدنامیقاب ياه هخسن يروآ عمج هب دش ، هجوتم ار تیطورشم فارحنا هک

. یناهبهب هللا ۀیآ لثم - 39 . يرون هللا لضف خیش دیهش دننام - 40

. 79 و ص 95 ص 70 ـ ناتسریبد ، موس لاس ناریا ، رصاعم خیرات - 41 . 98 ص 95 ـ ناتسریبد ، موس لاس ناریا ، رصاعم خیرات - 42

، 136 ص 107 ـ يرئاح ، يداهلادبع قارع ، میقم نایناریا شقن ناریا و رد تیطورـشم عیـش و تـ ـتـر ر ك : ـش ـه بـیـ علا يار مـطـ بـ - 43 . 1364 ریبک ، ریما

. ص 98 ناتسریبد ، موس لاس ناریا ، رصاعم خیرات - 44 . ص 167 ناریا ، رد تیطورشم عیشت و - 45

. ص 167 نامه ، - 46 . ص 166 نامه ، - 47

همدقم دـندرک ( . یم هیـصوت ار شزاس هتـسناد و هدـیاف یب ار هزرابم اه ، یئاهب یلو دـندوب تموکح اب هزرابم هب دـقتعم اه یباب - 48 ( 166 ص 157 ـ تیطورشم ، تضهن يرکف

، ج 1 ـبـا تـا نـیـمـا ، ـص زا . 90 ص 89 ـ ناریا ، رد تیطورشم عیـشت و . 291 ص 289 ـ ناریا ، هطورشم خیرات زا : هداف ـتـ ـسا بـا - 49 . 166 ص 157 ـ تیطورشم ، تضهن يرکف همدقم فلتخم ، تاحفص لضاف ، داو جـ ـم ، هدرا مو چـهـ مـعـصـ 133 ؛ ص 130 ـ

. 165 ص 164 ـ تیطورشم ، تضهن يرکف همدقم - 50 . ص 391 امین ، ات ابص زا - 51

. هطورشم تضهن نلااعف زا اروش و سلجم نیلوا رد زیربت يوردنت هدنیامن - 52 ) بقل تفر و يوروش هب اهدعب وا دوب . قرب هنیمز رد وا تلایصحت دوب . هدش گرزب زاقفق رد یلو دوب ساملـس لها ولغوا ومع - 53

. تفرگ ار نینل ) تسار تسد . دش یم هرادا سیلگنا رظن تحت هک تشاد دوجو تیمدآ عمجم يرنوسامارف و لثم یفخم بزح دنچ تارکمد ، بزح زا لب قـ - 54

. ص 18 اههورگ ، هچخیرات زا يرصتخم یبای هشیر - 55ص 12 ج 1 ، ، 1357 موس ، پاچ نارهت ، ریبک ، ریما یبیج و ياهباتک راهب ، ءارعشلا کلم ناریا ، یسایس بازحا رصتخم خیرات - 56

. 8 ـ . 12 ص 8 ـ ج 1 ، ناریا ، یسایس بازحا رصتخم خیرات ص 19 و نامه ، - 57

. هیآ 4 جح ، - 58ریما تاراشتنا ، 45 ص 13 ـ يربط ، ناسحا هدوت ، بزح خـیراتزا یتارطاخ ههار : ژک زا : تافاضا ـی خر هار بـ ـت بـه هـمـ ـشادر بـ - 59

.1366 ریبک ، . 41 ص 25 ـ ههار ، ژک - 60

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 79

.41 ص 25 ـ ههار ، ژک - 61 . 41 ص 39 ـ نامه ، - 62

ناجیابرذآ هیزجت هلئاغ سءار رد دعب لاس دنچ وا دوب . هدازداوجرفعجدیس وا یلصا مسا دوب . هتفر هیسور ـی بـه گلا ـت سـ ـش زا هـ - 63 . تفرگ رارق

( هفاضا يرادقم اب . ) 109 ص 108 ، اه ، کهورگ لیلحت رد یلیمحت گنج - 64 . هفاضا يرادقم اب ص 17 و 45 . ههار ، ژک - 65

. 272 ص 268 ـ نامه ، - 66 . 276 ص 272 ـ نامه ، - 67

. درک یم شرافس یمحر یب بیرف و غورد ، ایر ، هب ار نارادمتسایس هک دو يا بـ هد ـسـنـ یو لوا نـ ـیـ کا مـ - 68 ( یفاضا يرادقم اب . ) 280 و 285 ص 276 ـ ههار ، ژک - 69

. 285 ص 280 ـ نامه ، - 70 . 289 ص 285 ـ نامه ، - 71

. 294 ص 289 ـ ههار ، ژک - 72 . 83 ص 78 ـ نامه ، - 73

( يدعب ياهسرد سرد و نیا رد . ) تسا درکلمع یگنوگچ روظنم ، - 74 . ص 33 ههار ، ژک - 75

. ص 110 اهکهورگ ، لیلحت رد یلیمحت گنج زا : لقن هب - 76لقن بـه . 1331 نار ، ـ یا هدو بز تـ حـ رو مـا ، ـ ــش ـی کـ عا ـتـمـ جا ـل ما زا تـکـ ـی نو هـل کـنـ ـ حر يار مـ نار بـ ـ یا هدو بز تـ ـه حـ ما ـ نر بـ - 77

. ص 111 اهکهورگ ، لیلحت رد یلیمحت گنج زا . ص 112 نامه ، زا لقن بـه ص 29 . هرا 10 ، شـمـ بز ) يو حـ بـه سـ ـه ( یر نـشـ - 78

. ص 81 پچ ، داحتا نامزاس هدوت ، بزح همانراک یتاقبط و دربن زا : لقن بـه دادر 1358 ، ) 12 خـ مدر ( ) مـ ـه ( یر نـشـ - 79 . ص 309 لوا ، باتک زیئاپ 1370 ، ) یسایس ( ، ياهشهوژپ تاعلاطم و هسس ؤم یسایس ، تاعلاطم - 80

. ص 40 ههار ، ژک - 81 . ص 32 و 33 يرگخا ، اضر دمحم اهکهورگ ، هچخیرات زا يرصتخم یبای هشیر - 82

( دعب ياهسرد سرد و نیا رد دندرک ( ؟ لمع نینچ ارچ - 83 . 43 ص 42 ـ ههار ، ژک - 84

. ص 331 لوا ، باتک یسایس ، تاعلاطم زا : لقن هب - 85 . ص 101 مهدزیس ، رتفد ماما ، ملاک زا هار يوجتسج رد - 86

. ) 1369 نارهت ، سموـق ، رـشن ، 78 ص 74 ـ هداز ، بـیقن دـمحا زورما ، اـت نـیو هرگنک زا لـل : ـ ملا ـط بـیـن باور تـلاو تـحـ - 87 ( تشادرب

. 40 ص 39 ـ اههورگ ، هچخیرات زا يرصتخم یبای هشیر - 88 . نارهت 1364 ، 78 ص 74 ـ ناریا ، یملاسا يروهمج يرتسگداد بلاقنا ، دض طوقس روهظ و دنفسا 1359 : مهدرا هلئا چـهـ غـ - 89

( تشادرب )

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 80

. دوب راک رد نیچ و ... يوس زا زین يا هدرپ تشپ ياهتسد دیاش - 90 . 128 ص 124 ـ تسینومک ، نایوجشناد ناریا ، رد یکیرچ ياهنامزاس هچخیرات - 91

. ص 129 نامه ، - 92 . ص 40 اهکهورگ ، هچخیرات زا يرصتخم یبای هشیر - 93

. ص 130 ناریا ، رد یکیرچ ياهنامزاس هچخیرات - 94 . 117 ص 113 ـ ناریا ، رد یکیرچ ياهنامزاس هچخیرات - 95

. سرد نیمه فلتخم عبانم زا هدافتسا اب - 96 . یملاسا بلاقنا نارادساپ هاپس یسایس رتفد ، 72 ص 71 ـ هتس ، ـ باو يا ـهـ هور مز و گـ ـ یلا ـ یر ـپـ ما نا ، ـتـ سدر کـ - 97

هب بلاقنا ، يژتارتسا رد دراذـگ و یم مارتحا ناناقهد هب تسا یعدـم نارگراک ، ياـج هب هک نآ عو چـیـنـی زا نـ ـم ـس ـیـ نو کـمـ - 98. دراد داقتعا یکیرچ هویش هب فلتخم ، ياهاتسور زا هزرابم

. ص 41 اههورگ ، هچخیرات زا يرصتخم یبای هشیر - 99 . 1367 نارهت ، تاعلاطا ، تاراشتنا 36 ـ ص 31 ـ يدنوسهاش ، دیعس یفطل و ناوریش ونا هلا ، ود مـقـ - 100

. ص 304 لوا ، با کـتـ ـی ، سا تا سـیـ ـ علا ص 76 و مـطـ ـفـنـد 1359 ، سا ـم هدرا هلئا چـهـ غـ - 101 . ص 41 اههورگ ، هچخیرات زا يرصتخم یبای هشیر - 102

. ص 94 یسرد ، هوزج یسایس ، ) یتدیقع هدکشناد ناتسدرک ( ، - 103 . 305 ص 304 ـ لوا ، باتک یسایس ، تاعلاطم - 104

. ص 93 شزومآ ، هوزج ناتسدرک ، - 105 . ص 69 هتسباو ، ياههورگ مزیلایرپما و ناتسدرک ، - 106

. 36 ص 31 ـ هلاقم ، ود - 107 . نامه - 108

. 71 ص 60 ـ هتسباو ، ياههورگ مزیلایرپما و ناتسدرک ، - 109 . 36 ص 31 ـ هلاقم ، ود - 110

. ص 77 دنفسا 1359 ، مهدراهچ هلئاغ - 111 . درک یبونج يزکرم و ياکیرمآ مدرم ندرک تسینومک فقو ار دوخ رمع هک یناوج کشزپ - 112

( . هلاقم ود رد ( یفطل ناوریشونا هبحاصم هب زین اخفچس و فلتخم ياهباتک هب دی ها کـنـ نـگـ - 113 ( . یناسک هچ تمسق ( رد اخفچس ياضعا یفرعم سرد ، نیمه هب دینک هاگن - 114

. فلتخم تاحفص هلاقم ، ود ص 76 و دنفسا 1359 ، مهدراهچ هلئاغ ص 304 و لوا ، باتک یسای ، ـه سـ علا مـطـ - 115 . 130 ص 129 ، مهدزیس ، رتفد ماما ، ملاک زا هار يوجتسج رد - 116

. اههورگ ص 62 هچخیرات زا يرصتخم یبای هشیر زا : سیسءات لحم خیرات و تشادر بـ - 117 ( تشادرب ص 220 ( لوا ، باتک یسایس ، تاعلاطم - 118 . ص 81 اههورگ ، هچخیرات زا يرصتخم یبای هشیر - 119

یبـتجم ناریا ، يدازآ تضهن درکلمع عضاوم و هچخیراـت ، نوـماریپ يدنتـسم یقیقح و ـل تـ یل ـی و تـحـ ـسرر بـ شزا : ـ ـس خـط - 120 . 56 ص 53 ـ ج 1 ، ، 1367 نارهت ، یملاسا ، تاغیلبت نامزاس یناطلس ،

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 81

. 62 ص 60 ـ اههورگ ، هچخیرات زا يرصتخم یبای هشیر - 121 . ( هفاضا يرادقم اب . ) 74 65 ـ ، 57 ص 55 ـ اههورگ ، هچخیرات زا يرصتخم یبای هش ـ یر - 122

. ص 41 شزاس ، طخ - 123 . ص 44 نامه ، - 124

نایوجشناد ، 198 ص 186 ـ ج 2 ، لوا ، بـخـش نار ، ـ یا رد ـی سا باز سـیـ ـ حا ـکـا ، یر ـ مآ ـی سو ـ سا ـه جـ نلا دا ـنـ سا ـه عو مـجـمـ - 125 . نابآ 66 ماما ، طخ وریپ

. ص 136 دنفسا 1359 ، مهدراهچ هلئاغ - 126 . ص 598 نامه ، - 127

. 146 ص 141 ـ لوا ، با کـتـ ـی ، ها ـیـر شـ ما ـمـه مـهـشـیـد جر تـ ـگـی . نر یـکـ را ، رو بـخـتـیـ ـپـ ها شـ - 128 . 253 ص 141 ـ لوا ، با کـتـ ـی ، سا تا سـیـ ـ علا مـطـ ها کـنـیـد بـه : ـه بـیـشـتـر نـگـ علا يار مـطـ بـ - 129

. 162 ص 85 ـ لوا ، بـخـش نار ، ـ یا رد ـی سا باز سـیـ ـ حا ـکـا ، یر ـ مآ ـی سو ـ سا ـه جـ نلا دا ـنـ سا ـه عو مـجـمـ ـ . فلتخم تاحفص لوا ، پاچ تاعلاطا ، ترازو یمومع طباور اکیرمآ ، كاواس و دانسا تیاور هب بلاقنا خیرات زا یئاهزارف ـ

. ص 22 لوا ، بـخـش نار ، ـ یا رد ـی سا باز سـیـ ـ حا ـکـا ، یر ـ مآ ـی سو ـ سا ـه جـ نلا دا ـنـ سا ـه عو مـجـمـ - 130 . ص 23 شزاس ، طخ - 131

. ص 5 لوا ، بـخـش نار ، ـ یا رد ـی سا باز سـیـ ـ حا ـکـا ، یر ـ مآ ـی سو ـ سا ـه جـ نلا دا ـنـ سا ـه عو مـجـمـ - 132 . 23 ص 21 ـ لوا ، بـخـش نار ، ـ یا رد ـی سا باز سـیـ ـ حا ـکـا ، یر ـ مآ ـی سو ـ سا ـه جـ نلا دا ـنـ سا ـه عو مـجـمـ - 133

. ص 5 لوا ، بـخـش نار ، ـ یا رد ـی سا باز سـیـ ـ حا ـکـا ، یر ـ مآ ـی سو ـ سا ـه جـ نلا دا ـنـ سا ـه عو مـجـمـ - 134 . ص 49 شزاس ، طخ - 135

. 56 ص 54 ـ ج 1 ، شزاس ، طخ - 136نا مـؤ رد مـیـ ـی نا ـجـ نز ـضـل فلاو ـ با دیس جاح یناقلاط و دومحم دی جا سـ ملا حـ ـ سا ما حـجـج نـ ص 23 . ج 1 ، شزا ، خـط سـ - 137

. دراد زاین حیضوت هب هطبار نیا رد هک دروخ یم مشچ هب يدازآ تضهن نیس سـهدیسرن دنک یم اضتقا یهللا ۀیآ ناونع هک يدح نآ هب یملع رظن زا زونه هک دوب یناوج اتبسن یناحور لاس 1340 رد یناقلاط موحرم

هب ناشیا روضح درک . زاب هعومجم نآ لخاد هب ار ناشیا ياپ يدازآ ، تضهن نارـس زا یـضعب اـب وا ناوارف ترـشاعم یتسود و دوب . نیمه دوب و دـیفم يدازآ تضهن يارب ناـشیا یـصخش تایـصوصخ زا رتشیب تیناـحور ، هعماـج يدازآ و تضهن نیب یلپ رـس ناونع

. درک کمک نیفرط باذجنا بذج و ناشیا و اب ترشاعم رارمتسا هب مه یشیدنا تحلصم زا رگید يا هدـع هارمه هب یناقلاط موحرم هک یطئارـش رد یملاـسا و بـلا ـقـ نا يزور ـک بـه پـیـ یدز يا نـ ـ هلا ـ ـس رد نا و ـ مز رور بـا مـرد يرظتنم ) هللا ۀـیآ و یناقلاط ) هللا ۀـیآ نیوانع ( اب يرظتن يا مـ ـ قآ ناشیا و مان دـندرب یم رـسب یهاشمتـس نادـنز رد ملاـسا ياـملع

. دش جرد اهینارنخس اه و هیملاعا رب دروآ و دوـجو هب صاـخ یتـیبوبحم ناـشیا يارب مه یناـقلاط موـحرم صوـلخ تنیط و یکا قـلا و پـ ـ خا ـن ـس ـن و حـ طا يا بـ صـفـ

یعامتجا تیعقوم تیبثت جـیورت و اـب دندیـشوک یم نیقفاـنم يدازآ و تضهن ریظن یـسایس ياـههورگ دـنچ ره دوزفا ؛ ناـشیا ترهش . دنزادرپب دوخ یهورگ یسایس و ياهیرادرب هرهب هب ناشیا

. ص 24 یملاسا ، بلاقنا ربارب رد يدازآ تضهن عضاوم - 138 . ص 111 ناگرزاب ، سدنهم تکرح ، ود رد بلاقنا - 139

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 82

. دنراد تیلاعف هنادازآ زونه لیلد نیمه هب - 140هب تبسن نایاقآ نیا هک تسا بجعت ياج اعقاو دننک ! یم تکرح یساسا ) نوناق رتچ ( ریز هک دنتـسه یعدم هراومه اذ مـعـهـ - 141

يراشفاپ نکمم دح نیرخآ ات دندوب و رادافو عفادم و دقتعم و در تیبثت مـی کـ ار یهاشنهاش ماظن هک یهاشنهاش میژر یـساسا نوناق تیلاو فـقـیـه یملاسا و ( تموکح هک ینونک یساسا نوناق هب تبسن اما تموکح ! هن دنک تنطلس طقف یلو دشاب هاش هک دندرک یم

هلءاـسم نـیا دـننک . راداو نآ یمیمـص لو ار بـه قـبـ دو ـد خـ نا ـتـه ـس ـ ناو ـز نـتـ گر ـنـد و هـ فلا نا مـخـ زا عـمـق جـ هدو ار تـثـبـیـت نـمـ ( . تسا هدوب نآ ندوب یبرغ رطاخ هب زین هتشذگ یساسا نوناق هب اهنآ يرادافو دهد یم ناشن

ـی سا مول سـیـ قو و عـ هد حـقـ ـشـکـ ناد نارهت ، هاگشناد يدمحم ، رهچونم یشزو ، ـ مآ هوز جـ ـی ، ملا ـ ـسا بلا ـقـ نا یل بـر ـ یل تـحـ - 142 . ( تسا روکذم هوزج زا هدش هصلاخ تمسق 3 لک . ) 116 ص 114 ـ ،

در و نا بـسـر مـی بـ ـنـ بل رد ـا ) ـض ـ عا تیبرت يارب دوخ و ناورد رد يدازآ ( تضهن ياهتیلاع جوا فـ نارود رد نار ـهـیـد چـمـ ـش - 143دوخ مزرمه ناتسود هب ار دوخ یبوخ نارمچ دیهـش دوب . هتـشامگ تمه لیئارـسا ـه بـا نا ـ حل ـ ـس در مـ را و نـبـ ـ ید نآ مدر ـیـت مـ بر بـه تـ

. ناگرزاب يدهم لاثما ـت نـه سا نو ـ ید دو مـ ـت خـ سر ـ پاد بل خـ ـمـد خـمـیـنـی و نـیـز قـ حا سـیـد رد ، یسوم صـ ماما نوچمه . ص 52 ج 1 ، شزاس ، طخ - 144

( [ 2/4/1360 ) تاعلاطا همانزور زا لقن هب ص 58 [ . ج 1 ، شزاس ، طخ - 145 ( . 30/3/60 یملاسا ( يروهمج همانزور - 146

. یملاسا بلاقنا نارادساپ یسایس رتفد ، 52 ص 24 ـ هتسباو ، ياههورگ مزیلایرپما و ناتسدرک ، - 147 . ( ص 74 یشزومآ ، هوزج ناتسدرک ، اغآ ( ریاب ازریم اغآ ، مساق كاکش ، ياغآ رمع لثم - 148

( رییغت يرادقم اب ص 37 ( . هتسباو ، ياههورگ مزلایرپما و ناتسدرک ، - 149 . 81 ص 79 ـ یشزومآ ، هوزج ناتسدرک ، - 150

. [ تسا هدومن لقن ( 23/4/1359 ) مدرم همان زا دوخ کـه ص 38 [ . ـسـتـه ، باو يا ـهـ هور مز و گـ ـ یلا ـ یر ـپـ ما نا ، ـتـ سدر کـ - 151 . 80 ص 79 ـ یشزومآ ، هوزج ناتسدرک ، - 152

. 44 ص 43 ، هتسباو ، ياههورگ مزیلایرپما و ناتسدرک ، - 153 . 51 ص 49 ـ هتسباو ، ياههورگ مزیلایرپما و ناتسدرک ، - 154

. هقطنم مدرم زا يدادعت اب میقتسم يوگتفگ - 155 . ص 68 دنفسا 1359 ، مهدراهچ هلئاغ - 156

. ارگ نیچ رکفنشور همین تسیئوئام و بزح - 157 . 69 ص 68 ـ یشزومآ ، هوزج ناتسدرک ، - 158

. 248 ص 247 ـ مهدزیس ، رتفد ماما ، ملاک زا هار يوجتسج رد - 159 . ص 90 اههورگ ، هچخیرات زا يرصتخم یبای هشیر ص 78 ؛ دنفسا 1359 ، مهدراهچ هلئاغ - 160

. ص 90 اههورگ ، هچخیرات زا يرصتخم یبای هشیر - 161ص ناریا ، رد یکیرچ ياهنامزاس هچخیرات 113 ؛ ص 90 ـ اههور ، ـخـچـه گـ یرا زا تـ ير ـی مـخـتـصـ با ـشـه یـ یر زا : ـت شادر بـ - 162

. 82 58 ـ . فلتخم تاحفص دنفسا 1358 ، زیربت ، فیرش ، يدیحوت هورگ تاراشتنا دنیوگ ، كراد سـخـن مـی دا و مـ ـنـ سا - 163

. 63 ص 62 ، ناریا ، رد یکیرچ ياهنامزاس هچخیرات - 164

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 83

. فلتخم تاحفص يوجر ، دوعسم مود ؛ تمسق نیقفانم ، درکلمع ، ات تیهام زا يرذگ - 165. دوب هدرک میرحت ار یساسا نوناق تاباختنا نیقفانم نامزاس - 166

. هیآ 228 هرقب ، - 167 ( هفاضا يرادقم اب . ) 115 ص 114 ـ اههورگ ، هچخیرات زا يرصتخم یبای هشیر - 168

. 113 ص 112 ـ نامه ، - 169یم نم هک تفگ سیل ـگـ نا يو ـ یدار رد اهدـعب وا تفرگ . تروص ییاجر ياقآ یتینما رواـشم يریمـشک ، طـسوت ریخا راـجفنا - 170

ـتـم فر ـی یا ـ جر يا ـ قآ هار ما کـه مـن هـم هـمـ ـ ما ـی بـا یا ـ جر يا ـ قآ رادـید ماگنه هب نکل دوبن ! مهم هکنیا منک ، رورت ار ماما متـساوخ . متشگرب نم فیک ، یسرزاب رد ظفاحم رادساپ تجامس لیلد هب یسرزاب ، تسپ نیر ـ خآ رد و

. 70 ص 68 ـ مهدزیس ، رتفد ماما ، ملاک زا هار يوجتسج رد - 171 ( تشادرب . ) ص 120 اههورگ ، هچخیرات زا يرصتخم یبای هشیر - 172

فعـض لـیلد ـکـن بـه یل ـیـد ، ـسر يرهطم نـیـز دیهـش هب ربخ دـش . هداد عـلاطا رما نیلو ؤسم هب ارجا زا لـبق هتفه هس قوف ربخ - 173 . 86 ص 85 ، دنفسا 1359 ، مهدراهچ هلئاغ هب : دینک هاگن دیسر . رمث هب ناقرف ياه هئطوت یخرب یتظافح ، ياه همانرب

. ص 52 يرگیدام ، هب شیارگ للع - 174 . 337 ص 336 ـ ج 3 ، یسوساج ، هنلا دانسا هعومجم ناریا ، رد یسایس بازحا - 175

. 100 ص 97 ـ دنفسا 1359 ، مهدراهچ هلئاغ - 176 . ص 100 دنفسا 1359 ، مهدراهچ هلئاغ - 183

. ص 11 نیدرورف 1368 ، هرامش 88 ، متشه ، لاس ملاسا ، رادساپ هلجم - 184 ( نیدرورف 1368 هرامش 88 ( ، ، 12 ص 4 ـ ملاسا ، رادساپ هب دینک هاگن - 185

. سرد نیمه يادتبا رد هر ) ) ینیمخ ماما نانخس هب دینک هاگن - 186 . ص 36 و 37 ج 18 ، رون ، هفیحص - 187

رادساپ هسس ؤم ص 229 ، نایمیحر ، نسح دمحم هرس ، سدق ینیمخ ماما یگدنز زا یئاهتشاددای اهدای و بات : ـ فآ ـه یا ـ ـس رد - 188 . 1371 موس ، پاچ مق ، ملاسا ،

. ص 37 ش 57 ، لیلحت ، اهدادیور و - 189 . ص 38 و 37 نامه ، - 190

. ص 40 و 44 ش 57 ، لیلحت ، اهدادیور و - 191 . ص 12 نیدرورف 1368 ، ش 88 ، ملاسا ، رادساپ - 192

. هیآ 206 لافنا ، - 193تیبر یلا تـ شزو عـ ـ مآ ـز کر مـ ـی ، ـسرد هوزج يدـنغزا ، اضریلع يروآدرگ ، 1320 57 ـ ناریا ، یعامتجا یـسایس و تلاوحت - 194

( هفاضا يرادقم اب تشادرب دادرخ 1368 ( ، ص 160 ، یملاسا ، بلاقنا نارادساپ هاپس یبرم . 90 ص 85 ـ ج 2 ، یندم ، نیدلا للاج سـیـد نار ، ـ یا ـر صا ـی مـعـ سا ـخ سـیـ یرا تـ - 195

. 1353 نمهب ، تاراشتنا 29 یملاسا ، للم بز حـ ، 5 ص 4 ـ ـا ، ما جـ ـی ، ملا ـ سا ـه فل يا مـؤ تـ زا جـمـعـیـتـهـ يدا ـنـ سا - 196داینب یگنهرف دـحاو تاراشتنا تمواقم ، رنه يوگلا رنهاب : رتکد دیهـش ملاـسا ، خـیرات هنادواج ناتماق تسار هب : دـی ها کـنـ نـگـ - 197

. فلتخم تاحفص دنفسا 1361 دیهش

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 84

( تشادرب ص 160 ( . ، 1320 57 ـ ناریا : یعامتجا یسایس و تلاوحت - 198 ( تشادرب ص 160 ( . ، 1320 57 ـ ناریا : یعامتجا یسایس و تلاوحت - 199

( تشادرب نامه ( . ص 5 و یملاسا ، هفلت ؤم ياهتیعمج زا يدانسا - 200 ( سرد نیمه عبانم ریاس و . ) 102 ص 101 ، ج 2 ، ناریا ، رصاعم یسایس خیرات - 201

. ص 5 یملاسا ، ... هفلت ؤم ياهتیعمج زا يدانسا - 202 . ص 102 و 104 ج 2 ، ناریا ، رصاعم یسایس خیرات - 203

. نامه - 204 . ص 102 و 104 ج 2 ، ناریا ، رصاعم یسایس خیرات - 205 . 7 ص 3 ـ یملاسا ، ... هفلت ؤم ياهتیعمج زا يدانسا - 206

. 283 ص 282 ـ یسایس ، ياههورگ مهدزیس ، رتفد ماما ، ملاک زا هار يوجتسج رد - 207 . 1368 مود ، پاچ ، 51 ص 50 ـ یسایس ، ياه شهوژپ تاعلاطم و هسسو مـ هژو ، يا نـ ـ تدو کـ - 208

. ص 51 نامه ، زا لقن بـه دادر 1361 . 30 خـ يو ، ـ جر هلا ، يد یـکـسـ جـمـع بـنـ - 209 . ص 52 یسایس ، ياهشهوژپ تاعلاطم و هسس ؤم هژون ، ياتدوک - 210

. دوب نیقفانم هب کیدزن یطاقتلا ياهکهورگ زا زرابم ناناملسم شبنج - 211 . ص 385 مود ، رتفد تمواقم ، رنه يوگلا رنهاب ، رتکد دیهش ملاسا ، خیرات هنادواج ناتماق تسار - 212

، لوا پاچ یـسایس ، ياهـشهوژپ تاعلاطا و هسـس ؤم يرهـش ، ير يدـمحم ، 1365 66 ـ یـسایس ، تارطاخ هب : دـینک هاگن - 213 . فلتخم تاحفص دادرخ 1369 ،

. 98 ص 97 ، مهدزیس ، رتفد ماما ، ملاک زا ماما هار يوجتسج رد - 214 . 108 تایآ 107 ـ هبوت ، - 215

( ص 55 هژون ، ياتدوک زا لقن هب نیقفانم ( زاد ) ـ نا هرا خـمـپـ ـه ( مد خـ ـر ، گرز ـیـه ضر فار مـ ـتـ عا ـی ، یاو نا هـ کـیـهـ - 216 ( ص 55 هژون ، ياتدوک زا لقن بـه مار سـیـفـی ( تا شـهـ ـ فار ـتـ عا ، 13/7/1367 ـی ، یاو نا هـ کـیـهـ - 217

زا لبق رد یقلاخا ياهدا ـ ـس ـر فـ یا ـ ـس يدزد و هک تشاد هجوت دـیاب هتبلا ، 370 ص 366 ـ ج 3 ، هر ، ) ) ینیمخ ماـما تـضهن - 218نامیا اب هک دنتـشاد دوجو فابل هیدمـص دیهـش ـی نـظـیـر بو دار خـ ـ فا دو و هتفرگن بـ ارف دـص رد دـص روط هب ار نامزاس همه بـلاقنا ،

... . دندش و جارخا ای دندیسر و تداهش هب نامزاس طسوت لیلد نیمه هب دندوب و نیقفانم ینامزاس نورد ياهداسف زا يا هدنهد رادشه لص و حر مـفـ ـ ـش تا ، ـفـحـ ـص ـن یا رد . 369 ص 390 ـ ج 3 ، نا ، هـمـ - 219

. دش حرطم هراشا دح رد طقف اج ، تیدودحم هب هجوت اب سرد ، نیا رد هک تسا هدش حرطم یملاسا بلاقنا زا شیپ رد تاراشتنا نارهت ، لوا ، پاـچ ، 49 ص 38 ـ هدازرقاب ، هرهاط قلخ ، ) نیدـهاجم نامزاس اب لاـس تسیب ) چـیه رگید تردـق و - 220

. 1372 تاعلاطا ، . رگید تاحفص 310 و ص 308 ـ ههار ، ژک - 221

ـد کـه نا ـتـه ــشاد دو ـ جو اــم روـشک رد مـه بوـخ یــسایس ياهلکــشت بازحا و زا یمک رایــسب دادــعت تـسا رکذ ناــیا ـ ــش - 222زا يدایز دادعت نایم رد هک دوب مک يردق هب اهنآ دادعت هتبلا دوش . یمن نانآ لاح لماش یل ، سورد قـبـ سرد و ـن یا يا ـشـهـ هو نـکـ

نسح رد یسایس ياهلکشت هنوگ نیا ربارب رد حلسم ياهورین هفیظو نمض ، رد دنتفر . یم رامش هب انثتسا هتسباو ، ياهلکـشت بازحا و . تسا هدش نایب هر ) ) ماما نابز زا سرد نیمه ماتخ

ناریا رد یسایس تلایکشت www.Ghaemiyeh.comبازحا و ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 85

، لوا پاچ نارهت ، ینیمخ ، ماما راثآ رشن میظنت و هسس ؤم ص 165 ، س ، ) ) ینیمخ ماما اهتمکح ، اهدنپ و را : تا قـصـ ـ مل کـ - 223 . 1372

ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زکرم هرابرد

میحرلا نمحرلا هللا مسب هیآ 41) هبوت هروس ) نوملعت متنک نإ مکل ریخ مکلذ هللا لیبس یف مکسفنأ و مکلاومأب اودهاج

دیامن محر ادخ ملاسـلا :) هیلع ) اضر ترـضح دینادب رگا تسا رتهب امـش ىارب نیا دـییامن ؛ داهج ادـخ هار رد دوخ ، ىاهناج لاوما و اب ىب ) ار ام ىوکین نانخس رگا مدرم اریز دهد ، دای مدرم هب دریگ و دای ار ام ىاهـشناد مولع و دراد ... اپرب ) و ) هدنز ار ام رما هک ىاهدنب

دننک ىم لمع ) نآ قبط و ) ىوریپ ام زا هنیآ ره دننادب دنیازفایب ) نآ رب ای هتساک و نآ زا ىزیچ هکنآ راونلاا ص 159 راحب دلج ود هصلاخ حرش همجرت و - راحبلا ردانب

رد هک دندوب ناهفصا رهش هتسجرب ياملع زا یکی هر ) ) يدابآ سمش هللا تیآ دیهش ناهفـصا هیمئاق یبهذم یگنهرف عمتجم راذگناینب هجرف یلاـعت هللا لـجع ) رـصع ماـما و ملاـسلا ) هیلع ) اـضرلا یـسوم نب یلع ترـضح صوـصخب ملاـسلا ) مهیلع ) تیبـلها هب یگدادـلد

نآ غارچ تقو چیه هک دـش یهار زکرم و راذـگناینب یـسمش يرجه لاس 1340 رد دوخ تیارد رظن و اب اذـل هدوب و هرهـش فیرـشلا ). دنهد یم همادا ار شهار رتهب رت و يوق زور ره دشن و شوماخ

هرـس سدـق ) یماما نسح دیـس جاـح هللا تیآ ترـضح فارـشا تحت یـسمش يرجه لاس 1385 زا ناهفـصا هیمئاـق تاـقیقحت زکرم فلتخم ياه هنیمز رد ار دوخ تیلاعف هاگـشناد ، هزوح و ناگتخیهرف زا بکرم یمیت يزور هنابـش هناـصلاخ و تیلاـعف اـب و فیرـشلا )

. تسا هدومن زاغآ یملع یگنهرف و یبهذم ،هماع ناناوج و هزیگنا تیوقت ملاـسلا ) مهیلع تیبلا لها هللا و باتک ) نیلقث بان فراعم گنهرف و طسب هعیـش و میرح زا عافد : فادها

هارمه و ياه نفلت رد اوتحم یب ياه ثوتولب ياج هب دـنمدوس بلاطم ندرک نیزگیاج ینید ، لـئاسم رت قیقد یـسررب هب تبـسن مدرم هب یهد سیورـس فراعم ، رـشن هزیگنا اب ملاسـلا مهیلع تیب لها میرک و نآرق فراعم ساسا رب یتاعلاطم عماج رتسب داـجیا اـه هناـیار

ندوب سرتسد رد یملاـسا ، مولع ياه رازفا مرن هب نادـنمقلاع تغارف تاقوا ندرک ینغ هعلاطم و گنهرف شرتسگ بـلاط ، نیققحم و رد يدعاصت تروصب ناوت یم ون رازبا زا هدافتسا اب یعامتجا : تلادع هعماج رد هرشتنم تاهبـش ماهبا و عفر تلوهـس تهج مزلا عبانم

یملاسا گنهرف رشن یتهج زا زاب روشک و حطس رد ار تاناکما قیرزت رد یعامتجا تلادع یفرط زا درامگ و تمه نآ شخپ رـشن و . دیشخب تعرس ناهج حطس رد ار یناریا

: زکرم هدرتسگ ياهتیلاعف هلمج زا یناوخباتک هقباسم يرازگرب اب هارمه همانهام هوزج و باتک ، ناونع اه هد رشن پاچ و ( فلا

هارمهس نفلت یشوگ هنایار و رد ارجا لباق يا هناخباتک یتاقیقحت و رازفا مرن اهدص دیلوت ب)... يرگشدرگ و یبهذم ، نکاما يا و ... هنایار ياهیزاب نشیمینا ، اماروناپ ، يدعب ، هس ياه هاگشیامن دیلوت ج)

یبهذم تیاس نیدنچ هارمه و نفلت ياه رازفا مرن ناگیار دولناد تهج www.ghaemiyeh.com هیمئاق یتنرتنیا تیاس داجیا د)رگید

يا هراوهام ياه هکبش رد شیامن تهج ینارنخس و ... یشیامن ، تلاوصحم دیلوت ه)طخ 2350524) ) يداقتعا یقلاخا و یعرش ، تلااوس هب ییوگ خساپ هناماس یملع ینابیتشپ يزادنا و هار و)

ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زکرم www.Ghaemiyeh.comهرابرد ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 86

... SMS و کسویک ، بو ثوتولب ، یتسد راکدوخ و هناماس زاس ، لیابوم زاس ، هناسر يرادباسح ، ياه متسیس یحارط ز)دننام یبهذـم نکاما اههاگـشناد ، هیملع ، ياه هزوح ماظع ، تایآ تویب هلمج زا یقوقح یقیقح و زکرم اههد اب يراختفا يراـکمه ح)

... نارکمج و دجسم هسلج رد هدننک تکرش ناناوجون ناکدوک و هژیو دهم ، حرط يارجا و اه ، شیامه يرازگرب ط)

لاس لوط رد يزاجم ) يروضح و ) یبرم تیبرت ياه هرود مومع و هژیو یشزومآ ياه هرود يرازگرب ي)ناهفصا هیمئاق یبهذم یگنهرف عمتجم یئافو / هارراهچ ناضمر و جنپ نابایخ لصاف دح دیس / دجسم /خ ناهفصا يزکرم : رتفد

10860152026 یلم : هسانش 2373 تبث : هرامش 1385 سیسأت : خیرات : یتــــــنرتنیا هاگـــــــشورف Info@ghaemiyeh.com لـــــــــــــیمیا : www.ghaemiyeh.com تیاـــــــــــــس : بو

www.eslamshop.comروما شورف 09132000109 یناــگرزاب و ( 021 ) نارهت 88318722 رتـفد ( 0311 ) سکف 2357022 ( 0311 - ) نفلت 2357023-25

ناربراک 2333045(0311)یل هدـیدرگ و نیمات هرادا و شیدـنا ریخ يا هدـع تمه اب یعافتنا ریغ یتلود و ریغ یمدرم ، زکرم ؛ نیا هجدوب هکنیا هجوت لـباق هتکن

لضف هب زکرم نیا ورنیا زا تسین ، یگنهرف يا هعسوت ياه حرط رـضاح و یملع یبهذم و تیلاعف عیـسو دشر و هب ور مجح يوگباوج قیفوـت فیرـشلا هجرف یلاـعت هللا لـجع مظعـلاا هللا هیقب ترـضح میراودـیما هتـشاد و دـیما هیمئاـق ) ) هناـخ نـیا یلـصا بحاـص مرک و

. هللااشنادنیامن يرای ار ام مهم رما نیا رد ناکما تروص رد ات دیامنب ناگمه لماش ار ینوزفازور IR90-0180-0000-0000-0621- ابش : باسح هرامـش 6273-5331-3045-1973و : تراک هرامـش باسح 621060953 ، هرامش

دیس دجسم نابایخ ناهفصا – هبعش تراجت کناب دزن ناهفصا هیمئاق يا هنایار تاقیقحت زکرم مان هب 0609-53یتدیقع يرکف و راک شزرا

هدرک ادـج ام زا ار وا ام ، تبیغ تنحم هک دوش ام زا یمیتی راد هدـهع سک ره ملاـسلا :- هیلع نیـسح ماما زا شدنـس ، هب جاجتحلاا - راوگرزب هدـنب يا : » دـیامرفیم وا هب دـنوادخ دـنک ، شتیادـه داشرا و ات دـهد یمهـس وا هب هدیـسر ، شتـسد هب هک اـم مولع زا تسا و

، تسا هداد دای هک یفرح ره ددـع هب تشهب ، رد وا يارب نم ! ناگتـشرف مرتراوازـس . وت زا ندرک ، مرک رد نم شردارب ! هدـننک کـیرش «. دینک همیمض اهنآ هب تسوا ، قیلا هک ار هچنآ اهتمعن ، رگید زا دیهد و رارق خاک رازه ، رازه

يدرم يرادیم : رتتسود ار کی مادک : » دومرف يدرم هب ملاسلا هیلع نیسح ماما ملاـسلا : هیلع يرکـسعلا ماملإا یلإ بوسنملا ریـسفتلا زا فیعـض اونیب و ینمؤم ندرک هارمگ هدارا یبصاـن يدرم اـی یناـهریم ، شتـسد زا ار وا وـت دراد و ار فیعـض ییاوـنیب نتـشک هدارا

، لاعتم يادخ ياهتجح اب درادیم و هاگن نادـب ، ار دوخ اونیب ، نآ هک ییاشگیم وا رب ار ملع ] زا ] ياهچیرد وت اما دراد ، ار ام ناوریپ .»؟ دنکشیم ار وا دزاسیم و تکاس ار شیوخ مصخ

ییوگ دنک ، هدنز ار وا هک ره و : » دیامرفیم لاعتم يادخ نامگیب ، یبصان . نآ تسد زا اونیب نمؤم نیا ندناهر امتح : » دومرف سپـس ] ]شیپ تسا ، هدرک هدنز ار مدرم همه ییوگ دنک ، داشرا نامیا ، هب رفک زا دنک و هدنز ار وا هک ره ینعی تسا ؛» هدرک هدنز ار مدرم همه

«. دشکب زیت ياهریشمش اب ار نانآ هک نآ زا دننام يرجا دـنک ، تباجا وا دـناوخب و ارف قح ، تفرعم هب یهارمگ زا ار یناسنا سک ره : » دومرف ملاـسلا هیلع نیـسح ماما دـیز : دنـسم

«. دراد هدنب ندرک دازآ

ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زکرم www.Ghaemiyeh.comهرابرد ناهفصا هیمئاق ياهنایار تاقیقحت زا 88زکرم هحفص 87

http://www.ghaemiyeh.com