Açık işletmelerde Kontrollü Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

download Açık işletmelerde Kontrollü Patlatma  Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

of 16

Transcript of Açık işletmelerde Kontrollü Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    1/16

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    2/16

    1. GR

    Ta oca iletmelerinde patlatmadanbeklenen tane boyut dalm eitli uygula-maclarca deiik delik ap, dzeni ve birimmetrekp ta iin kullanlan patlaycnn artrlmasyla elde edilmeye allmtr. Bu yazda, Irak'ta Zap suyu zerinde inaa edilen

    ve kil ekirdekli kaya dolgu tipi olan BekhmeBarajnda kalkerli arazide yaplan kaya hafriyatnda, Libya Musurata demir elik fabrikasna kalker ve dolamit temini iin Sedada'daaltrlan dolamitik kalker ocaklarnda vesve'de Kale ve Nijelsat granit ocaklarndaistenen tane dalm (en byk tane ap 30

    cm) elde etmek iin ok sk titreim ve savrulma limitleri altnda yaplan kontroll patlatma teknii, nakliye ve krma eleme ilemleri

    birlikte gznne alnarak yaplan maliyetoptimizasyonu aklanmtr. Sz konusuocaklarda kullanlan yksek patlama hzlpatlayc %'leri allagelmi kuramlara gre

    deil, sz konusu paralanma ve maliyet op-timizasyonunu salayacak oranda ardkyaklamla bulunmu ve prill amonyum nitratesas patlayc olarak ara yemlemelerle kullanlmtr.

    2. KAYA VE PATLAYICI MADDE

    ZELLKLER

    Kayalarn kimyasal ve fiziksel zellikleriile patlayc zelliklerinin farkllklarnn pat

    latma teknii asndan nemi nedeniyle izelge 1, 2, 3 ve 4'te verilmesi uygun grlmtr.

    izelge 1. Kayalarn Kimyasal zellikleri (Temel Aratrma;1988)

    Kimyasal

    erik (%)

    Sedada

    Projesi

    G AT

    Otoyolu

    Bekhme

    Baraj

    Kale

    Oca

    S0 2A1 203

    F e 2 0 3NapCaO

    MgO

    CO

    1,25

    0,31

    0,210,12

    54,20

    0,20

    43,71

    1,22

    0,24

    0,180,14

    55,66

    0,26

    42,30

    1,30

    0,27

    0,230,10

    52,89

    0,32

    44,89

    72,95

    20,35

    1,403,00

    1,50

    0,80

    0,00

    izelge 2. Kayalarn Fiziksel zellikleri (Temel Aratrma; 1988)

    Fizikselerik

    Younluk (g/cm3)Basn Dayanm (kg/cm2)

    Sismik Dalga Hzlan (m/sn)

    RQD

    Tabaka Yn

    Ortalama Tabaka

    Kalnl (m)

    SedadaProjesi

    2,61200

    2300

    90-94

    Yatay

    1-2

    GATOtoyolu

    2,411100

    2400

    80-88

    Masif

    5

    BekhmeBaraj

    2,4-2,6900-1200

    2350

    75-85

    Eik

    0,30-2

    KaleOca

    2,741500

    3600

    95-100

    Masif

    > 7

    14

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    3/16

    i z e lg e 3 . A m o n y u m N i tr a t n z e l l ik l e r i

    Kimyasal forml NH4N0 3

    NH4NO3 ierii (en az )(%) 99Nitrojen ierii (en az) (%) 34,8

    Nem oran (en fazla) (%) 0,20

    Suda erimeyen madde (en fazla) (%) 0,01

    norganik madde (en fazla)(%) 0,05

    PH deeri (% 10 sulu solsyonda) 4,5-5,5

    Dkme younluu (kg/m3) 8,5

    Erime noktas (C) 170

    Ayrma ss (C) 200

    Mazot emme kapasitesi (%) 8Piril olmayan miktar (%) 5

    i z e l g e 4 . Y e m l e m e ( D i n a m i t ' i n ) z e l l i k le r i

    Tipi

    Sucuk younluu (ton/m3)

    Oksijen dengesi

    Gaz hacmi (L/kg)

    Patlama enerjisi (kJ/kg)

    Patlama ss (C)

    Birim yzeye basn (kbar)

    Patlama iletimi (cm)

    Patlama hz (m/sn)

    Mukavemet/arlk (%)

    Trauze deneyi (cm3)

    Suya dayanm (saat)

    Jelatin

    1,5

    +4

    85 6

    4,157

    85

    8,6

    6

    6000

    80

    39 0

    8

    3. LETME VE PATLATMAMETODOLOJS

    Sz konusu (Ek 3) ocaklarda 120, 250 ve300 ton/saat'lik krma eleme tesisleriyle, yoltemel dolgu ta, demir elik tesisi kalsidas-yonu iin kireta ve agrega olarak kalkerkrlmtr.

    ekil 1. Tropik tip (30 kgltorba) ve jelatini! (26

    kg/paket) ile yaplan patlatmann delikgeometrisi ve yaplan ilemler

    Patlatmann metodolojisi asndan (ekil 1) bilinmesi gereken hususlar unlardr :

    - Patlaycnn kaya ortamna uniform da

    lmas (delik ap bydke delik dzenigeometrisi byyeceinden bu uniformlukbozulmakta ve paralanma kontrol azalmaktadr).

    - Delik boluk oran (=delik hacmi/patlayc hacmi arttka kaya ortamna iletilenenerji erisel olarak azalmaktadr. nkpatlaycnn enerjisi nce boluktan dolay

    1 5

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    4/16

    havaya verilmekte buradan kaya ortamnailetilmektedir. Boluk orann azaltmak amacyla ap 60 mm ve boyu 50 cm olan jelati-

    nitlerin ambalaj her iki yanndan boyuna kesilmekte ve delik dibine braklmaktadr.Boyu 50 cm olan jelatinit, delik dibine yerletirildikten sonra zerine hafife bastrlarakkesilen yerlerden tamas ve delik bolukorann azaltmas salanrken boyu da 30cm'ye kadar dmektedir).

    - Patlayc madde iin younluk x patlama hz ve kaya ortam iinde younluk xsismik dalga hz olan impedanslar (birbirineyaklamas patlamadan beklenen verimi ar

    trmaktadr).

    - Delik dzeninin oluturulmasndansonra kaya cinsine ve istenen para boyuna gre seilecek optimum birim patlayc tketimi (sabit bir deer olarak alnr, bu ocaktaki kayaca gre edinilmi deneyimlerden,eer deneyim yoksa kalker de 0,4 kg/m3'leilk atm yaplr ve ardk yaklamla kayacnyapsal zellikleri de gznne alnarak, enuygun birim patlayc tketim deeri bulu

    nur).

    4 . O P T M Z A S Y O N A L I M A S I N DAKULLANILAN PARAMETRELER VE

    Y APILAN HESAPLAMALAR

    - Birim patlayc madde tketim deeri

    dolomitik kalkerde 0,35 kg/m 3 (140 gr/t), do

    lomitte 0,48 kg/m3 (180 gr/ton) alnmtr.

    - lk aamada delik dzeni 4,5 x 5,5 m vedelik ap 132 mm sabit alnp YPH patlayc

    ieriine % 2'lik artmlar uygulanmtr.- Delik boyunca patlama hznn belli bir

    ortalamada kalabilmesi ve niformluun salanabilmesi iin delik apnn her 15 katmesafede ara yemleme yaplm, ancak buara yemlemelerin tm delik boyunca metrebana dalm savrulma kontrol iin delikazna doru azalacak ve Anfo patlama hz

    n istenilen ortalamada tutacak ekilde hesaplanm ve uygulanmtr.

    Deliklerde tek yemleme grubu ya da ara

    sklama yaplp 2. ya da 3. yemleme grubunun gerekip gerekmeyecei iin u kriterlerkullanlmtr :

    Ludwiczak'a gre (1987), 1. yemlemegrubunun ekonomik olarak patlataca delikboyu (Sedada iin) :

    H = [(2,5 x Vp at lay c x DM)/Vkaya]

    Burada,

    vpatiayc = Patlayc madde patlama hz = 3000 m/san

    DM = Delik n mesafesi = 4 m

    Vk a y a = Kaya ortam sismik dalga hz= 3000 m/san

    H = Delik boyu, m

    H = [(2,5 x 3000 x 4)/3000] = 10 m

    Delik boyu = 23 m ise 23/10 = 2,3 dir.

    Buna gre 2 yemleme grubu yeterli olupbir ara sklama gerekmektedir.

    - Sedada'da arlk baznda, her % 2 YPH artm iin yinelenen maliyet analizleriyle, malzeme, personel, ekipman, yakt,yedek para, personel giderleri, tama,krma-eleme ve ocak iletme maliyetleri alnmtr. Bu alma retimin en yksek dzeye trmandrlmas ve makina amortisman iletme giderlerinin ise en aza indirilmesi iinyaplmtr.

    Bu almalardan u sonular elde edilmitir :

    - Atm sonucu kan % 10 oranndakipatar (ikinci kez patlatlmas gereken talar)maliyetin, Sedada'da % 5, GAT'ta % 6,7,Bekhme'de % 8 ve Kale'de % 4,3 artmasnaneden olmutur.

    - Ortalama retim (t) zerinden adam/saat iilikler izelge 5'deki gibi olmutur.

    16

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    5/16

    izelge 5. Ortalama retim, Sre ve Y PH Patlayc ierii

    tletme-Ocak Sre

    (ay)

    Sedada 18

    GAT II

    Bekhme 18

    Kale 6

    Yukardaki verilerden kolayca grlecei

    gibi YPH patlayc ieriinin artmyla yaplan

    optimizasyon almasnda en iyi sonuca

    Sedada'da % 8-15 lik bir YPH patlaycieriiyle ulalabilmitir. GAT'ta ksa bir

    sre iin % 8, Bekhme'de % 10 ve Kale'de

    % 18-20'lik bir seviye de elde edilebilmitir.

    Uygun tane boyu elde etmek amacyla,

    granit, gabro ve kalker tr kaya ortamla

    rndaki almalarda (Kirtetepe, 1988), 152

    mm apl % 2'lik jelatinit ile sabit yemleme

    yaplarak, birim patlayc tketim deeri ka

    demeli olarak 0,25 kg/m3'ten 0,75 kg/m3'e

    karlmtr. Bu yol denenmi, sonuta birimpatlayc tketim deeri tane boyutunu azal

    trken ar ufalanma, bozuk gradasyon ve

    savrulma riski gibi sorunlarla karlalmtr.

    nk gerek birim patlayc tketim deeri

    ve gerekse YPH patlayc %'si ne kadar art

    rlrsa artrlsn, kil bantlar ya da atlaklarla

    ayrlm talar atm sonunda patar olarak or

    taya kacaktr. Bu uygulamada da, yksek

    miktardaki birim patlayc tketim deerinde

    karlalan patar says beklenildiindenfazla olmutur. Patlatma maliyeti tek bana

    irdelendiinde YPH patlayc ieriinin art,

    direk maliyet art olarak grnmekteyse de

    delme, patlatma, krma-eleme, nakliye ve

    bakm onarm giderleriyle deerlendirme ya

    pldnda, YPH patlayc ieriinin Seda-

    Ortalama YPH Patlayc

    retim (ton-adam/saat) ierii (%)7,2 8-15

    5.1 8

    3.2 10

    4,1 18-20

    da'da % 15, Kale'de % 20 artm, gerek par

    alanmaya katksyla ve gerekse nakliye,

    krma ile eleme verimini artrarak toplam ma

    liyete kr olarak yansmaktadr. Bu durum"Basitletirilmi Maliyet rdelemesi" baln

    da ayrntl olarak ortaya konmutur. GAT,

    Sedada ve Bekhme'deki nakliye, patlatma

    ve krma-eleme ilerinin maliyete etkisi %

    olarak (ekil 2), Arolu (1988) ile karlat

    rldnda benzerlik gstermektedir.

    ekil'den grlecei gibi, maliyet dalmlar

    yerel artlara baldr, genelletirmek doru

    deildir.Sz geen ocaklarda yl boyunca topla

    nan verilerin, MNTABS program paketiyle

    istatistiksel deerlendirmesi yaplm, sonu

    ta, arazide de gzle grlen bir bulguyla,

    ayn delikte kullanlan jelatinit-anfo patlayc

    larn patlama hzlarnn birbirine yaklatka

    paralanmaya olumlu katkda bulunduu or

    taya kmtr. Tabii ki hzlarn birbirine >

    3500 m/san'lik hzlarda yaklamas szkonu-

    sudur. Sedada'da ocak sol aynasnda tabaka ynnn yatay olmas ve ocak taban bir

    tabaka alt seviyeye getirildii iin, ocak taba

    n altnda ilave delmeye ihtiya kalmamtr.

    Delik boyunun ocak altna rastlayan tabaka

    ya 2 m girmesi, bu tabakay tamamen para

    lamaya yetmektedir.

    17

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    6/16

    ekil 2. Patlatma, krma-eleme ve nakliye giderlerinin GAT, SEDADA ile BEKHME'deki iletme maliyetine % olarak etkileri

    5. BASTLETRLM MALY ET

    RDELEMES

    Maliyet irdelemesinde kullanlan fiyatlar,

    Libya Milli Emniyet ve tfaiye Tekilat'nn ya

    banc firmalara uygulad fiyatlardr.

    Maliyet hesab yalnzca ocak baznda ya

    plmtr. Personel, hizmet, depo, gmrk,

    komisyon, rtl denek v.b. gibi, iletme

    maliyetini dolayl olarak etkileyen giderler, ir

    delemeyi fazlaca kartrmamak iin burada

    alnmad. Delikler ise 6,95 $/M'ye 30 dakika

    almayla (yatrm, bakm, yakt, iilik,

    delgi dahildir) atma hazr hale getirilmitir.

    Bu aklamalara bal olarak basitletiril

    mi maliyet irdelemesi aada verilmitir.

    1t jelatinit11 anfo

    = 2560 $= 1120 $

    1 adet kapsl = 1 , 3 $ (gecikmeli)

    1 adet kapsl = 0,4 $ (gecikmesiz) ol

    mak zere :

    EKPMAN VE PERSONEL

    Gnlk alma 10 saat:

    1 Dozer Operatr 15 $/gn

    Mak inaKira : 300 $/gn

    2 Kepe Operatr 30 $/gn

    Makina 2000 $/gn

    Krc ekipman 4000 $/gn

    6 Kamyon Operatr : 90 $/gn

    7 Personel : 105 $/gn

    1 Minibs Src 15 $/gn

    Ara 35 $/gn

    Krc+Dozer+Kepe Top. : 659 $/saat

    PATLAYICI MALYETLER

    200 0 ton kalker ve 1800 ton dolamit iin :

    = 280 kg patlayc(kalker iin)

    20001 x 0,140 kg/t

    18001 x 0,180 kg/t

    Toplam

    324 kg patlayc(dolamit iin)

    604 kg/gn

    % 5 Je latinit % 95 Anfo kullanlrsa :

    0,05 x 604 x 2,56 $/kg = 7 7 $

    0,95 x 604 x 1,12 $/kg = 642$

    Toplam = 720 $/gn

    1 8

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    7/16

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    8/16

    lanma eldesi iin delgi dzenini % 12-18 daraltmak gerektii, bunun da ek delgi ve % 15maliyet getirdii bulunmutur. Yemleme +

    kapsln delikte ocak alt seviyesine konmas en ekonomik olgu olmaktadr. Sedada'dayaplan optimizasyon almasnn ak diyagram ek 1'de ve atm detay ek 2'de verilmitir.

    - Ocak st ekme atlaklarnn bir nedeni de delik n mesafesi ve delik eimlerinin tayininde ta ortamnn jeolojik zelliklerinin gz nne alnmadan kuramsalyaklamlarla bulunmas olduu kmtr.

    - Kullanlan elektrikli kapsllerin kablouzunluklar iilii azaltmak iin delikboyu+delik ara mesafesi+0,15 m olarak istenmitir. Ana hattan kapsl hattna geiteolas tehlikeleri nlemek iin ap 0,4 mm'likkapsl teli ve ana hat olarak ap 1 mm'likeffaf tek damar ift hat kablo kullanlmtr.

    - Unutulmamaldr ki bu almalarnsonucu patlaycnn depo sreleriyle direkorantldr. Sedada da yaplan ilk almalar

    da ekonomik yemleme oranlar % 40 kadarkm, lakin yaplan aratrma sonucu kullanlan jelatinit malzemenin stok sresinin 2yl at ve bu nedenle patlaycnn kuramsal zelliklerini yitirdii bulunmutur. Bilindiigibi (Smer, 1986) Tropik anfo hava s deiiminden oluan nemi bnyesine emmektebu onun prill zelliini yitirmesine sebep olmakta, ayrca, Tropik A. nitrat 30C etrafnda50 kez s deiiminden sonra zelliklerini yitirip topaklamaktadr. Jelatinit dinamit ise

    scak ortamlarda (>25 Libya'da olduu gibi)uzun sre depolanmas halinde Nitrogiliserinkusmakta ve ierdii tuzlar yzeyine kmakta bu jelatinitin matris yapsn bozduu iinpatlama hznn dmesine neden olmaktabu da giderek patlamadan istenen veriminalnamamasna sebep olmaktadr.

    - Sedada'da yaplan kimyasal analizlerin sonucu kalkerde MgO % 0,2 iken dola-mitte % 20 civarnda bulunmutur. Dierzellikler olduka yakn olduu halde kalkerde 0,35 kg/m3'lk bir patlayc tketimi yeterliolurken dolamitte bu deer 0,48 kg/m3'e karlmak zorunda kalnmtr.

    - Bulunan birim patlayc madde tketiminin, ierdii yksek ortalama hzl YPH patlayc madde miktar (kademeli olarak % 2artrlr, her artma kar gelen patlama +krma ve eleme + nakliye maliyet analizlerinin sonucuna gre, istenen patlatma ve paralanma snrlamalar altnda en kk to

    plam maliyeti salayan optimum YPH%'sinin bulunmasyla daha ekonomik olaca hesaplanmtr) (Smer, 1986).

    - Drt iletmede de uygun paralanmann eldesi amacyla yaplan optimizasyon almalar sonucunda en ekonomik olgunun,yalnzca (ton ya da m3 ta iin kullanlan)birim patlayc tketim deeri deil patlatma,krma eleme ve nakliye ilerinden maliyetiartrma ynnden en kritik olann azaltlmas

    ynnde olduu ortaya kmtr.

    EK1. BASTLETRLMOPTMZASYON AKI DYAGRAMI

    Kabuller :

    - Kullanlacak patlayc (nitro gliserinbazl ise) stok mrn (5 ay) tamamlamamtr.

    - Kullanlacak kapsler elektrikli olacak

    tr.- Gecikmeli kapsllerin standart sapma

    lar 25 milisaniyeliler iin 5 milisaniye, 100milisaniyeliler iin 20 milisaniye olmaldr.

    - Anfo, prill ve uygun gradasyonlu olacaktr.

    - Anfo (nem % 0,5) tropik tip olacaktr.

    2 0

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    9/16

    - Taban arjnda alminyum tozu kullanlacaksa en ok % 5 (kalker iin) olacaktr.

    - Tkal deliklerin yanma yenisi alacak

    tr.- Gecikmeli ve gecikmesiz kapsller bir

    likte kullanlmayacaktr.

    - Delik dzeni, enerji metoduyla hesaplanacak ve atelemede ak ile jeneratr kesinlikle kullanlmayacaktr.

    n Karar Kriterleri :

    - RQD > 80 ise patlamaya uygundur.I s ( 5 0 ) 2 MN/m

    2, krlma aral 20 cm olduundan patlamaya uygundur (ekil 4) (Nav-fav, 1987).

    Ta tr : Dolomitik kalker

    Basn mukavemeti : 1200 kg/cm2

    ekme mukavemeti : 60-85 kg/cm2

    Tabakalanma : Yatay

    RQD: 92 - 97

    ekil 4. Yksek patlama hzl patlayc %'sinin

    paralanmadaki etkisi

    - Burada, Ocak ayna genilii 114 m ve

    ykseklii 20-25 m olduundan, 8 m3,denbyk patarlar, paralanm tan ileri hareketini nlemekte, bu da beklenenden fazlatansiyon atlaklarna ve krater hatalarna vesavrulmalarna neden olmaktadr. Tabakalaryatay olduu iin ksa bir ilave delgi boyuyetmektedir. Ocak alt kotu, d tabaka seviyesine gre ayarlanmtr.

    - Kaya ortamnda su varsa patlayc suyadayankl ve batabilmesi iin de younluu 1olmaldr.

    - Tabaka kalnl 1 m ise patlama olmaz. Kalnlk 1 m ve kaya orta sertse yataydelikler denenmeli ya da riperlenmeli, patlayc delikleri mmkn olduunca tabaka ynne dik delinmeli, tabakalar deyse, tabakalara parelel ve tabaka ortalarndandelinerek atmda en az bir serbest yzeysalanmaldr.

    - Volkanik tf gibi fazla boluklu az youn kayalarda patlama sonucu ar ufalanma kanlmazdr patlayc tketimi fazla (1

    kg/m3) olacaktr.

    - Sismik dalga hz 2000 m/sn ise patlamaya uygundur. 2000 m/sn ise riperlenebilir(iman ve Altnta, 1990).

    - Kaya impedans ile patlayc impedansyaklak olmaldr ve delik boluk oranmmkn olduunca azaltlmaldr (Barta,1991).

    Sabit Giderler :

    - Makina yatrm,- Finans giderleri,

    - Mstehlik ve avadanlk,

    - antiye tesisleri.

    Deiken Giderler :

    - Patlayc ve aralar,

    - Delgi aralar,

    - Yedek para, mazot

    - Kira ve vergiler,

    - Personel giderleri, (personel saysnnoptimizasyonu a) Mekanik anfo kartrclar ile delme, patlatma ve krmaeleme personelinin ekiple yaplmasyla salanmtr.)

    - Kamp, ofis giderleri,

    - Dier resmi giderler.

    v

    2 1

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    10/16

    (*) Kaya ortam su ierii fazlaysa, saya dayankl patlayclar, emUlit, waterjel vs. ya da

    anfo (akuanol) kullanlmaldr.

    (**) S : Patlama sonucu kan talarn Vs ln i n geecei elek ap

    2 2

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    11/16

    (*) Anfo karm ve ykleme ilemlerinin mekanizasyonu : Patlayc tketimnde % 50*yevaran

    tasarruflar salamasnn yannda, belirli srede patlatlmas gereken patlayc miktar

    arttka, personel asndan tasarruf salanr.

    2 3

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    12/16

    2 4

    AKI DYAGRAMI (Devam)

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    13/16

    AKI DYAGRAMI (Devam)

    2 5

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    14/16

    EK 2. BASTLETRLM PATLATMADETAY LARI

    Sedada ocaklarnda, en az delgi metraj

    ile savrulmay, en az patar saysn, en az

    makina bakm ve iletme maliyetini veren

    basitletirilmi patlatma detaylarn aada

    ki izelgeden izlemek olanakldr.

    Burada,

    P = Patlayc,

    Y = Younluk,

    D = Delgi,

    A = Arlk,

    K = Kademe,

    DM = Delik n mesafesi ve

    DYM = Delik yan mesafesi'dir.

    Ocak taban kotu

    0 1 3 1 0 1 5 1 0 1 7 1

    t AYNAizelge 6. Basitletirilmi Patlatma Detaylar

    Delik ap

    Gerek patlayc

    Delik boyu

    Ayna ykseklii

    DM

    DYMzgl delgi

    Birinci

    Kademe

    Anfo

    Jelatinit

    1.K.P.A

    Sklama

    kinci

    Kademe

    Anfo

    Jelatinit

    2.K.P.A.

    Toplam P.A.

    zgl arj

    Anfo younluu

    Delik hacmi

    Bir delikle kan ta

    (mm)

    (kg/m)

    (m)

    (m)

    (m)

    (m)(m/m3)

    (kg)

    (kg)

    (kg)

    (m)

    (kg)

    (kg)

    (kg)

    (kg)

    (kg/m3)

    (t/m3)

    (m 3)

    (m 3)

    132

    8,9

    23

    22

    4

    5,522

    105

    4

    109

    2,5

    105

    4

    109

    218

    0,45

    0,85

    0,305

    506

    151

    10,45

    23

    22

    5,5

    7,038,5

    165

    4

    169

    3

    165

    4

    169

    338

    0,4

    0,85

    0,412

    847

    171

    10,64

    23

    22

    5,5

    7,541

    182

    4

    186

    3,2

    182

    4

    186

    372

    0,39

    0,85

    0,528

    932

    132

    8,9

    22

    20

    4,5

    5,525

    60

    30

    90

    2,5

    76

    39

    15

    180

    0,33

    0,85

    0,36

    544

    2 6

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    15/16

    EK. 3 SEDADA KIRMA ELEME TESS AKI EMASI

    2 7

  • 8/6/2019 Ak iletmelerde Kontroll Patlatma Teknikleriyle Maliyet Optimizasyonu

    16/16

    KAY NAKLAR

    ARIOLU, E., 1990 ; "Ak letmelerde Patlatma Tasa

    rmnda Dilim Kalnlnn Belirlenmesinde let

    me ve Jeomekanik Byklkleri Gzeten Yar Analetik Kyaslamas", Kaya Mekanii Semine

    ri, O.D.T., Ankara, s. 56-81.

    BERTA, G., 1988; "L Esplosvo e al Rocca",

    Italespolosv S.P.A., Milano, s. 7-12.

    BERTA, G., 1991; "Explosives ; An Engineering Too",

    Italespolosv Milano Laderna Publisher, Italy, s.

    36-38

    BORQGUES, E., 1981 ; "Estimating Drilling and

    Blasting Costs An Analysis and Prediction

    Model", Engineering and Mining Journal, Say

    1,s. 2.

    FOURHAUG, M., Smer, T., 1989 ; "Ak letmelerde

    Atm Pratiinde Efektif Gecikme Tasarm

    Hesap Metodu", MIK Teknik Rapor, No. 56, s.

    1-8.

    KRTETEPE, F., 1988 ; "Ata Baraj Delgi ve Patlatma

    Performasyonlarnn rdelenmesi", Atlas Copco,

    stanbul, s. 1-34.

    LUDWICZAK, J., 1987; "The Blasting Primer", Blasting

    and Mining Consultant Inc., Owersburg, U.S.A.,

    s. 5-10.

    NAVFAV DM, 1987 ; "Foundation and Earth Structures

    Design Manual 7.2.", Department of Navy,

    Naval Engineering Command, U.S.A., s. 7-23.

    OLAFSSON, S., 1989 ; "Applied Explosive Technologyfor Construction and Mining"- Aria, Sweden, s.

    82-90

    PAAMEHMETOLU, A.G., Bilgin, H.A., 1988; "Ak

    letmelerde Patlatma Sorunlar ve Tasarm*,

    Seminer No.2, Proje Kod. No. 86-03-05-01-010,

    O.D.T.. Maden Mh. Bl., s. 7-15.

    SMER, T., 1986; "Kaya ve Patlayc zelliklerinin

    At Teknii Asndan Arazide Bulunmas ve

    rdelenmesi", Teknik Rapor No. 24, Enka

    Bekhme Grubu, s. 1,24.

    SMER, T., 1990; "Kontroll Patlatma Teknii 1". MIK

    Teknik Rapor No. 55, s. 1-14.

    MAN, H., Altnta, M., 1990; "Kaya Mekaniinde

    Sismik Dalga Hzlar ile Baz Kaya

    Parametreleri Arasndaki liki Kaya ev

    Stabilit si", s. 221-237.

    TEMEL ARATIRMA, 1988; "Sampling for Reserve

    Calculations of Sedada Quarry Project Contrat

    No. 38 82/A3, Sedada, Libya, s. 2-8.

    2 8