ABDRRAHMB.ALELMELM(FED)Kaddesellhsrrahulazz(hyt.1303/1885)TEFSRSURETLKEVSERHazrlayanhramczdeHacsmailHakkALTUNTABRKLTRHZMETDRPARALESATILMAZSBN:ismailhakkialtuntas@gmail.comhttp://ismailhakkialtuntas.comDizgi :H.smailHakkAltuntaKapak :BaskCilt: . . AllahTelHadsikutsidebuyurduki; (Ya Muhammed!) Sen olmasaydn bukinatyaratmazdm1Raslllah sallallh aleyhi ve sellemisevmek ve Onun mmeti olduumuzu bilmek, Allah Telnn bizlere ihsan kld enbyk nimetlerden birisidir. Onun bykbir nimet olduu ve anlatmann mmknolamayacan her ey itiraf etmitir. Bukonuda noksan kalnmsa, bu Raslllahsallallhaleyhiveselleminyceliindendir.1 Hadis kitaplarnda asl bulunmayan bu vecizifade hadis mnekkitlerince de red edilmitir.AliyulKri.Aclnveevkn,Saanninmevzudediini naklettikten sonra manasnn sahiholduunu kabul ederler. Bkz.Aliyul Kri. 288;Acln,II/164:evkni.FevaidulMecmua,326;Deyleminin bn. Abbastan; bn. Cevzinin Selmandan naklettikleri rivayetlerin her ikisi demevzu kabul edilir. Suyti de mevzu olduunutasdiketmitir.Elbnideyukardakilerinaklettikten sonra mevzu olduunu aklar. Btn budeerlendirmeleriinBkz.Saan.52:AliyulKri.295.296;EIbni.SilsileniAhdisiDaire.1/2824TefsriSuretlKevserSen olmasaydn.. hadisi kutsisi bizesonradan yaratlanlarn Raslllah sallallhaleyhi ve sellemin mertebesinin kemalini veyceliini hakkyla idrak edemez manasnbize ilham etmektedir.Bu nedenle OnunAllahTelilearasndaolanzelhususiyetinyceliibizlerekapalolduuiinAllahTeldostlarazbirksmn(Abdrrahimb.AliElMelm (Fed) Efendi gibi) byk ztlarhaber vererek bigne kalmaktan bizi korumayaalmlardr.Allah Tel, Davut aleyhisselma buyurduki;YaDavut!Muhammedsallallhaleyhivesellemikendimiin,demin ocuklarn Muhammedsallallhaleyhivesellemiin,Dier yaratklarm demin ocuklariinyarattm.Kim benimle megul olursa, onun iinyaratklarmnnnegeer.Kendisiiinyarattklarmlamegulolanlardanisekendimisaklarm.Bu sevgi nianesinden Abdrrahim B. AliElMelm Fedi kaddesellh srrahul azzEfendinin Kevser Suresine yapm olduuArapa erhi2 Osmanlca evirisinden3 fay2 SureiKevsertefsiri / Abd erRahim b. Ali (.1303 H.) Fedai Osman Ergin Yazmalar Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)5dalanarakTrkeletirdik.BurisaledeFedEfendi Kevser sresinin srlarn makamehadiyetteki hakikat ynnden aklamasyaparakistifademizesunmutur.AyrcabilgibirikimiolsundiyeKevsersuresi hakknda daha geni bilgi daarcnaulamak iin zet bir tefsir ve BedzzamanSid Nurs kaddesellh srrahul azzinyapm olduu mahrem ve zel tefsirlerdenbirini de ekleyerek Kurn Kerimin en kk suresinin mucizev ynn de aakarmaya altk. Bu ekilde birka cepheden sureye bak salamak ile baz eylerinaa kmas asndan faydal olmay dndk.Mslmanlar olarak Raslllah sallallhaleyhi ve sellemin mmeti olmak erefinekavutuumuz iin Ona layk birileri olabilOE_Yz_000580/063 Atatatrk Ktphanesi, stanbul; Nadir EserlerBlm; SureiKevserTefsiri'nin Tercmesi /Abd erRahim b. Ali (. 1303 H.) Fedai; mt.:Mustafa Efendi "Menlik Mfts 1321 H. OsmanErginYazmalarOE_Yz_000901/02(Gnmzde Menlik) Gneybat Bulgaristan'dabulunan bu kasaba Osmanl zamannda Menlikdiye adlandrlmaktadr. Osmanl zamanndaSerez kasabasna balyd. Serez gnmzdeYunanistan'dakalmtr.6TefsriSuretlKevsermek adna gayret gstermeliyiz. Kii tanmadnn kadrini ve yceliini bilemez.Allah Telnn Raslllah sallallh aleyhivesellemeverdiikymetvedeeribuFedRislesi ile daha iyi anlayp sevgimizin katkatolacanbelirtmekisterim.AllahTelbuyurduki:Kyamet gn Rabbin sana efaatmakamnverecekdehonutolacaksn.4Bu ayeti kerimenin tefsirinde demilerdirki;AllahTelbuyurduki;YaMuhammed!Cmle mahlkat Benim rzam isterler vebizdeSeninrzanisteriz.Raslllah sallallh aleyhi ve selleminkazanmakiarmzolmaldr.Ya Rabb! Seni ve rasln ok severiz.Bu sevgi nmna bizi, okuyanlar, bu risaledeki manalar kabul eden ve etmeyenleridahibalamandiyoruz.Muhakkakki,Seninrahmetingeniveenokolansn.KurtuluHudyatbiolanlarndr.hramczdesmailHakkALTUNTAEsenler/stanbul20104Duha,5MELMLKAbdrrahim b. Ali ElMelm (Fed)Kaddesellh srrahul azz nc DevreMelmlerinden olup iin bu usl hakkndaksa bir bilgiyi bu ksmda aktarmaya alacaz.Melmet, Arapa Levm kknden tretilmi, knamak, ayplamak, azarlamak, serzenite bulunmak, korkmak, rsvalk anlamnagelenmelmetmastarbirkelimeolup,melmeti ise, knanmaya5 konu olan de5Knama:Kendineynelikzeletiridemektir.Knanma; bakalarnn eletirilerine ak olmakdemektir. Kii, her iin en iyisini, en gzelini, endorusunukendisiyapariddiasndaolmamaldr.Hikmet, yni en iyi, en gzel ve en doru nereden tecelli ederse kabullenilmeli ve alnmaldr.nk hikmet iyi insanlarn veya iyi olma iddiasnda olan insanlarn maldr. Bir anlamda knanma, mavere demektir. Bir i yaplrkenehlinin fikirlerini dinleme, ehline danma dakendi fikirlerinden dolay knanmay gze almak8TefsriSuretlKevsermektir.Tasavvuf stlahnda ise, temel vasf, riyadan kanmak amacyla gizlilik ve hretten saknmak, iddia sahibi olmama, nefsiithamederekonunayplarilemegulolma,gzel amellerini grmeme eklinde de ifadeedilmitir. Bu hali kazanm kiiye,Melmdenir.Melmet, ibdeti, db eriat, tarkatesrarnterketmekdeildir.Melmettesettr demektir. Cmle evliyullah, melmethrkasnabrnmlerdir.Giy melmet hrkasn sultanlk andagizlidir6demektir.Melmet ehlinin kendilerini knamalar hususuKuranKerimdekiuayetleredayanmaktadr.Ey inananlar, sizden kim dininden dnerse(bilsinki,),Allahyakndaylebirtoplumgetirecektirki,Oonlarsever,onlardaOnuseverler.Mminlere kar alak gnll, kfirlere karonurlu ve iddetlidirler. Allah yolunda cihadederler, knayann knamasndan korkmazlar.Bu, Allah Telnn bir ltfudur. Onu dilediineverir. Allah Telnn ltfu genitir. O her eyibilendir.(Mide,54)Kendiniknayannefseyeminederim.(Kyamet,2)6ErefoluRmikaddesellhsrrahulazzAbdrrahimb.AliElMelm(Fed)9Melmet adnda bir tarkat yoktur. Bununla beraber umumiyetle tarkatlarda Melmetbykbirmakamdr.7Melmetlik, ar bir zhd ve riyzat hayatna dayal, koyu ahlak sfilie kar birtepki hareketi olarak domu ve ilah cezbeve vecde arlk veren estetiki bir doktringelitirmitir,8denilmektedir.Melmlik konusunda en yetkili sz sahibi aratrm olan Abdulbki Glpnarl'yagre de tarikat deil, bir "akslamel", yanireaksiyondur."Melmet... tasavvuf ehline kar kanbir zmrenin benimsedii yoldur....Melmet, ululuktan, davadan, kendinigstermekten, halkn sevgi ve saygsnkazanmak kaydndan geen, kerameti,insana benlik verdii iin erkeklerin hayzgrmesi sayan, kendini herkesten aa,herkesi kendinden stn gren, giyimkuam zelliiyle, tekkeyle, vakftan hazryemekle, zikirle, vecde gelip barp armayla kendisini gstermeye almayan,halktanhibirsuretleayrlmayan,kazancyla geinen, i yzden Hakk'la, d yzden7(ERGN,1942),s.1498OCAK, A Yaar, Osmanl Medeniyeti Tarihi,Editr: E. hsanolu, Zaman Yay. st, 1999, c. I,s.147,A.Glpnarl,MelmlikveMelmiler,..,s.222610TefsriSuretlKevserhalkla beraber olan, hatta halkn saygsn,sevgisini bir kayt bildiinden, nafile ibadetlerini bile gizleyen, buna karlk, onlarn knamasndan rkmeyen, hatt hatt,buyzdendehalkakendisiniktgsterenkiidir...9Bir baka kitabnda, 10 Melmlii "varlndangemek"olarakanlatr:"...Sufilerin bir ksm tarafndan en yksek makam saylan "Melmet", ayn zamanda VarlkBirlii(Vahdeti Vcud)inancnda olua erien kiinin varaca en ycemertebedir.Gerekten de bilgiyi bir gaye deil devastaolarakedinenkii,sonucubilmediini bilir, renir, bilgisini knar, inkr eder,bilgiylevnenbilginleregler.Varlndan gemek iin savaan, uraan kii, sonucu, tabiata tutsak olduunu,maddi balardan kurtulmaya imkn bulunmadn anlar, ktlkte bulunmasa,hatta yapaca ey ktlk olmasa bileitentepenisteklerininistekleriylekvranr,kendisini knar, yerer, halkn iyi sansndankanr.9GLPINARLI, A,"Trkiye'de Mezhepler veTarikatler", st. 1969, s.246248;Bkz:"100SorudaTasavvufun118126.).10 GLPINARLI, A, Yunus Emre ve Tasavvuftast,1961)Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)11Hele ak yznden varn elden karan,hele, kendince, birlie erip niyaz naza,ibadeti neeye, huuu cezbeye,mcahadeyi mahedeye deien, hele kuliken sultan olan, suttanken kul grnen,kfr,imansevgiateinevurupyakankii,hele halden hale giren, bir an bir annauymayan ak, elbette dar fikirliler, gerigrller, bir dairenin iinde kalanlar,dnyay kendi dairelerinden grenler tarafndan knanacaktr; elbette inanlar yadrganacak,szlerianlaamayacaktr;hattabu ruh halete denler de ileri gittikegeridekihalleriniyerecekler,kendikendilerini knayacaklardr. te "Melmet" budur...".Yine Glpnarl'ya gre, Melmlikle Ftvvet arasnda zamanla ideolojik bir kaynama yaanmtr. Melmlik dnce sistemidir, onun iktisad tamamlaycs da Ftvvetolmutur:"...Halkn knayaca hareketlerden ekinmemek, hatta bilerek ve isteyerek knanmak esas dolaysyle batnlemeyedahamsaitbirzmreolanMelameterbab,ideolojiyi temsilederkenbuideolojinin,halk iinde iktisadi bakmdan bnyelemesini"Ftvvetehli"elealm,bylecedeilkdevirlerden itibaren, Ssnler zamannda12TefsriSuretlKevserda mevcut olan Ftvvet11 tekilt ve messeseleri, Melamet erbabyla kaynamtr..."12Reaksiyoner bir dnce sistemi olanMelmlik, Trk Halk Edebiyatnda tasavvufbirzmreedebiyatmeydanagetirmitir:"...MelmHamzavi edebiyat, AleviBektai edebiyatndan tamamyla ayrdr.Bu edebiyatta varlk birlii (VahdetiVcud)inanc,sarslmazbirtemeldir.Batnitemayller azdr; Ehli Beyt sevgisi pek kuvvetlidir; byleolmaklabirlikte VarlkBirliiinancnn sonucu olarak Teberrya13 pekak rastlanmaz; takiyye, yani inancn gizlemek de bu edebiyatn zelliklerindendir.Tasavvufun btn esaslar, bu edebiyattagrlr; tasavvuf terimlerine karlk AleviBektaiedebiyatndakendierknveinanlarna ait terimler bulunduu halde buedebiyatta tasavvuf terimleri yer almaktadr; fakat zikir, esma, yani tanr adlarnanarak yol almaya inan, ta, hrka, vb.tekke, hnkah gibi toplanma yerleri kabul11Ftvvet,Tasavvuftabirakm,Dinvemeslekibirlik,esnaftekilatveyaAnadolu'da13.yzyldanbuyanagrlenrgtlenmizanaatlarveesnafbirlikleri12 GLPINARLI, A,"Mevln'dan Sonra Mevlevlik"2.bask,st.1983,s.18613Teberra:Uzakdurma.SevmeyipyzevirmeAbdrrahimb.AliElMelm(Fed)13edi,slkteyanimaneviyolculuktanefsinyediduranagibieyleritmdenkabuletmedikleriiintasavvufiedebiyattaskskrastlanan bu inanlar ve bunlara ait terimlerde yoktur; bunlardan, dolaysyla bahsedilse bile knanarak, reddedilerek bahsedilir. Bunlara karlk ak ve cezbeye byknem verilir. MelmHamzavi edebiyatnda alay, hemen hi yoktur; fakat ath vardr;athiyeler,14remizlerlerlr;aksylenmesinde mahzur grlen baz inanlarremizlerleanlatlrvebunlar,cezbedenokakla dayanr. Zahite olmayan Melm14 athiye: Dini ve tasavvufi halk iirinde mizahimanzumeleregenelolarakathiyeadverilir.athiyeler, mutasavvf airlerce sylenmi ya dayazlm, tasavvufi inanlar dile getiren, anlalmas yorumlanmasna bal iirlerdir. Tasavvufikonular ileyenleri athiyat sfiyne adnalrlar.athiyelerdeAllahTelnncellsfatnndeil,cemlsfatnnnplanakarldgrlr.ButriirleregenellikleBektaiAleviairlerinderastlanr. Allah Tel ile alay eder gibi yazlmathiyelerkfrsaylmtr. Ama athiyeler aslakfr deildir.athiyeler biimce komik ve alaylolabilir ama athiyede aranan iirin arkasndakidncedir.Anlanp yorumlandnda ok derinanlamlara sahip olduu grlr.athiye okderin tasavvufi konular ileyen felsefi iirlerdir.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)ninrisaleleriveiirlerindebutrzelliklerbulunmaktadr.14TefsriSuretlKevserHamzavi edebiyatnda, zahir amellere dokunulsabilerifesinedokunulur;tekszlesylenmesi gerekirse bu edebiyat, aka vecezbeye, fakat akllca cezbeye ve bilgiyedayananarbal,birazdaArapaveFarsa kelime ve terkiplerle kark bir edebiyattr.MelmHamzavi edebiyat, Hac Bayram'la balar. Hac Bayram hem tasavvufihalk edebiyatnda yer almaktadr; hem buedebiyatabirbalangolmaktadr.......HacBayram'dansonraaynyoldayryenlerden gl ve zl bir divan airiolduu halde heceyle de iirler yazanDukakinzde Ahmed (15561557) veAhmed Srban'la (15451546) Melm edebiyat gelimi, Kaygusuz Vizeli Aleddin(15621563), bu edebiyatn kurucusu olmutur..."1515 (Trk Halk Edebiyatnda Zmre Edebiyatlar",TrkDiliDergisi,TrkHalkEdebiyatzelSays."Yunus Emre ve Tasavvuf un 241. sayfasna dabaknz. Burada, MelmHamzavi edebiyatnnkaynannYunusolduunu,YunusetkisininHacBayram'danbaladnanlatyor).Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)15GEREKMELMLERNVASIFLARIBukonudauvasflarsayabiliriz.Sevgi kavram Melmliin birinci iardr.badetlerini, nefsi iin deil, Hakk iinveHakkileyapmagayretindeolankiidir.badetlerini,ihsanmertebesinde,AllahTely gryormu gibi yapma gayretindeolan kiidir. badetlerini, kendine bir varlkvermeden, kul olma gayreti ierisinde ifedenkiidir.nzivayaekilmihalde,halktankopuk,insanlardanuzak,halvetteyaamamaktr.Halkiinde,grnteaynenonlardanbiriolarakyaamaktr.Giyinilerinde halktan bir ayrcalklaryoktur. Bir tarkat dndrecek zel giyinileri yoktur. Giyinite gsterie nemvermezler.Ancak;tevazusnrlarierisinde,imknlar nisbetinde, en iyi, en gzel tarzdagiyinirler. Giyinilerinde, slmn genel ahlk kurallarna uymay, prensip edinirler.nanlarnn gereini yerine getirmeye zengsterirler.fratvetefrittenuzaktrlar.limehlidirlerveilmehizmetederler.Halk iinde onlarla uyumlu yaamagayreti ve bilinci ierisindedirler. Halka hiz16TefsriSuretlKevsermetin, Hakka hizmet olduunun uurundadrlar. Hatta daha geni anlamda, yaratlanbtnvarlklarlauyumierisindeyaamaveyaratlan yaratandan tr ho grmeyealrlar.Bilineni, iyiyi, doruyu ve gzeli ncekendilerine emrederler. Bylece toplumdarnek insan ve rnek mslman olmayaalrlar. Yine nce kendilerini kt olandan, yalandan, dedikodudan ve irkinliklerden korurlar. Bu zelliklerini muhafaza etmek iin cemaatten ayrlmamaya zen gsterirler.Hizmet anlay geni bir boyutu kapsar.16Allah Teldan uzak kalmamaya, imkn nisbetinde Allah Tel ile olmaya,Onsuz yaamamaya alrlar. Bunun basitbir nianesi olarak her nefeste Allah Telnn zikrini, Allah Tel ile yerine getirmegayretiierisindedirler.Toplumunierisindegizli veya kalb zikirden gafil olmamaya ve16nsanlarnhayrls,insanlarafaydalolandrMilletinefendisi,bumilletehizmetedendirEer siz, Allah Telnn dinine yardm ederseniz,AllahTeldasizeyardmeder(Hac,40)yle muttakiler ki, bollukta da darlkta da infakta bulunurlar. Ve fkeyi yutan ve insanlarnkusurlarn affeden kimselerdir. Allah Tel daihsanedenlerisever.(limran134)Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)17kalbleriniuyanktutmayaalrlar.Mridleri insanlar kendilerine balamazlar. Allah Telya balarlar. Allah Telyabiatettirirler.Zhdnkoakadehlicannetsinseni,Priakakulluketcnnecnetsinseni.Birzamanblblgibiefgnnadrgklere,olkadarklnleyikimglistnetsinseni.runmusunbrakhretkabsndansoyun,GeyMelmethrkasnkimolnihnetsinseni.Yznyerlergibiayaklaraltndakokim,HakkTelbalarzresumnetsinseni.Vermerahatnefsinedimgazyiekberet,Kbeidilfetholupdrlemnetsinseni.GelNiyzininelindenbirkadehneylekim,Mahvedipnmninnbninetsinseni.NiyziMsrkaddesellhsrrahulazzMELMLK,BUGNHLDEVAMEDYORMU?Bahsettiimiz gibi kendi sistemi iindegizlilikler barndrd iin hretten uzakfakatetkisiokolanbureaksiyonersisteminkyamete kadar usl ve tarikat izlenimi olarak devam edebileceini syleyebiliriz. ancak;AbdlkadiriBelh'nintorunuAliErkl'agre, Melm silsilesi artk kesilmitir.Abdlkadiri Belh kiiye, Beykoz'da Ak18TefsriSuretlKevserbaba Dergh eyhliine tayin ettii EkremHocaya, olu Ahmed Muhtar Efendi'ye veErzurumlu Hafz Osman Kemali Efendi'yehilfet vermitir. Zaten ilk ikisinin hilfeti,Meclisi Meayih'te kaytldr. Silsile bu kiiyle kesilir, zira Abdlkadiri Belh'ninhalifelerinden hibiri, bakalarna hilfetvermezler.AliErkl,babasAhmedMuhtarEfendi'nin vermediini kat'iyyetle bildiini,Ekrem ve Osman Kemal Efendilerle senelerce beraber bulunduunu, onlarn da birhalife tayin etmediklerini anlatyor; amazelliklesonzamanlarda,silsileyitakipettiklerini iddia edip, kendisine bile Melmliiretmeye alanlarn ortaya ktn sylyor.Dolaysyla bugn iin Melamlik,Glpnarl'nn dedii gibi, "gnlde birne'e,hafzadabiryddr"17Seyyid Osman Hulusi kuddise srruhulazzEfendibuyurduki;Melam yapm olduu amelleri halktan gizleyen kimselere denir. EcdadmzSomuncu Baba Hazretleri de Melamlerinbayd.Melammridiydi.1817 (GLPINARLI, 1931Tpk Basm 2006), MuratBARDAKInn nsz, s.VII, bkz:Trkiye'deMezheplerveTarikatler",s.268)18PALAKOLU,smail,GnllerSultanS.OsmanHulusiEfendi,Ankara,2005,s.424Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)19Halvet Ahmet mi kuddise srruhulazzEfendinin19Melmlikhakkndakihalkn19AHMED AM EFEND kaddesellh srrahulazzFatih Sultan Mehmed Hann trbedarlarndan ve abniyye tarkatnn son devir eyhlerinden. smi, Ahmed Ami (Ami kelimesininArapadaki am veya amele ilgisi yoktur. Bukelime Rumelide amca mnsnda ammntasir (kltme) sigas olup kk amcademektir. Rumelide ok sevilen ocuklar butbirle arlrlar) olup, Trbedar veya TrbedarAhmed Efendi isimleriyle de tannr. 1807(h.1222) de Tuna vilyetine bal Trnovadadodu. stanbulda 1920 (h.1338) de Hakkayrd. Aramghi ebedisi Fatih Camii yanndakikabristandadr. KIYMETLSZLERNDENBRDEMETBen,namazdanziyadenamazklanseverim.Marifet ehli, eya ne zere ise, hakikatiylebilmi ve grmlerdir. nsan surette muhtar,hakikatte mecburdur.Btn mevcudat Hakknzuhurudur. lh unt zat iradedir.Allah,haddi zatnda ekberdir. Kalb safs, bedenhafiflii iste.Allah Tel olmak kolaydr, amaMuhammed sallallh aleyhi ve sellem olmakgtr. Azmdan kan szleri zamanla unuturum. Fakat ne sylersem hdisti lem ylezuhreder.Mtecellivhid,meclamteaddittir. (Tecelli eden birdir, Ayna ve grnme yerioktur.)Ezeldehilkatyok,zuhurvardr.20TefsriSuretlKevseryanl ve haksz telkkisini bsbtn kaldrmakmaksadyladrki;Bizoadyasakettik!Demitir.20Sonuta anlald zere melmet aknbir hal olarak mmeti Muhammed iindekyamete kadar var olaca grlmekte vedevametmektedir.Zahiren Kaderiyyndan, btnen Cebriyyndanol.Bizisevenlerisevenlerimanlarnkurtarr.Bizim lafmz olduu zaman sklp kaanlardankorkarz. Birisi senin yannda benim aleyhimdebulunursabenimdafaaetme.Ahmed (Raslllah sallallh aleyhi ve sellemadlarndan biri) in Mimi kalkarsa o vakit Ahadolur. Mim kalkar m? Kalkarsa o vakit sen kalmazsn. Gme rabta olmaz. (Tasarruftandmevliyaiin) Tevcd,vecd,vcd..Bundantesisylenmezki?eratitut,hakkatiyut.Vahdet enisi imdi Kadirlerle Halvetlerdekalmtr.tekilerdebireyyoktur.Huzuruna gelen bir gence: Hadi git, meyhanelerde, kerhanelerde gezmeye devam et! dedive evredekiler sordular: Ama nasl olur, Efendim? Cevap verdi: Bunun, ezel takdirde ii o.Baribunuemirleyapmolsun.20(ERGN,1942),s.225226)ABDRRAHMB.ALELMELM(FED)KaddesellhsrrahulazzAbdrrahim b. Ali ElMelm (Fed),Prizrende21 dnyayagelmi,ondokuzuncuyzylda yaamtr. Dedesi Maksut Bey vebabas Ali Bey Prizrenin ileri gelen saygnailelerinden biridir. Katlanova ve Doyrandahan, hamam ve arazileri olan bu aile olduk21 Prizren (Arnavuta: Prizren / Prizreni; Srpa:defacto olarak Kosova Cumhuriyeti'nin Prizrenilinde ve Srbistan'n KosovaMetohija zerkli'ne bal Prizrenski Okrugda, dejure olarak iseUNMIK'in Prizrenski Okrugda yer alan bir ehir.Kosova'nnikincibykehridir.ehir,arDalarnn eteklerinde konumlanmtr. Prizrenbelediye snrlar Makedonya ve Arnavutlukdevletleriilesnrdatr.17ubat2008tarihindeKosovaCumhuriyetinintek tarafl olarak ilan ettii bamszlk ilanylaberaber Prizren, Kosova Cumhuriyetinin ikincibykehriolarak,buyenicumhuriyettekiyerinialmtr. ehirde Arnavutlar, Trkler, Bonaklar,Rumlar, Fandalar (Katolik Arnavutlar) beraberceyaamaktadrlar.22TefsriSuretlKevsera zengindir. Babas Ali Bey, Fednin eitimine olduka nem vermi, onu dneminen iyi okullarnda okutmutur. lk eitiminiskpte alan Fed, ardndan Msr elEzherde eitimini tamamlam ve skpednmtr. Mderris olarak zahir ilimleriin icazet alan Fed, skp Medresesindemderrislik yapmaya balamtr. Uzun srebu grevini srdren Fed, din ilimler konusunda dnemin sz dinlenir lim kiileriarasndayeralmtr.skp Medresesinde eitim vermeyedevam ettii sralarda Muhammed NrulArab kaddesellh srrahul azzin sohbetlerini duyar ve bu sohbetlerden ok etkilenir. Sonraki dnemlerde Fednin MuhammedNrlauzunilimtartmalarnagirdiinigrmekteyiz.MuhammedNrunilimleilgiligrlerinden, konuya getirdii yorumlardanoldukaetkilenenFed,onabiatetmekistediini aklar. Muhammed Nr, bu isteini kabul etmesi iin bir art olduunu, buart kabul ettii takdirde kendisine biatedebileceinidilegetirir.Fed,artnkabulettiini syler ve artn sorar. MuhammedNrunartFedninkalndudakl,karaveirkin kzyla evlenmesidir. Fed, bu artaen ufak bir tereddt gstermez ve kararllnyineler.MuhammedNr,bukararailesine nasl kabul ettireceini sorunca, FedAbdrrahimb.AliElMelm(Fed)23kararna ailesini kartrmayacan syler.Ailesinin tm kar kmalarna ramenFed sznden dnmez ve MuhammedNrun kz Latife Hanmla evlenir. Ailesinden,ailesininzenginliindenvehretindentevhit ilmi uruna fedakrlk yapt iinMuhammed Nr kendisine Fed isminiverir. Ancak belirtilmesi gerekir ki kmil birmrittenmaddyadamanevbirirkinliinzuhr etmesi dnlemez. Dolaysyla LatifeHanmdaaslndairkinbirkadndeildir.Fednin Latife Hanmla olan evliliindenHac Kemal Efendi, Hakk Efendi ve AliEfendi olmak zere olu olmutur. Muhammed Nrun Latife Hanmn haricindeerif Efendi adnda bir olu vardr. Olu vehalifesi olan erif Efendinin hi ocuu olmad iin Muhammed Nrun soyu LatifeHanm ve Abdrrahm Fed ile onlarn ocuklarndandevametmitir.Fed, tevhit ilminde zevki yksek birihvn ve cezbeli bir zattr. Tevhitmakmlarn ksa srede tamamlam veilmindeki derinlik ilhamla gnden gne artmtr. Muhammed Nrun MelmetiNriyeyi yaymasnda en nde gelen isimlerdenbiriolmu,buuurdaetkingrevlerde bulunmutur. Gemi dnemlerdekimelmlerin merkez ynetim tarafndan birtehdit unsuru grlp kyma ve srgne24TefsriSuretlKevseruratlmalarna ramen, MuhammedNrungayretivehalifelerininynlendirmesi ile melmler merkez ynetim tarafndanbir tehdit olarak grlmemi, herhangi birkymvesrgneuramamlardr.AbdrrahmFed,AliUrfEfendi,tipliSalihRfatEfendi,HacSleymanBey,eyhKemal Efendi, Vehbi Efendi, Hac MaksutEfendi,SalihLtfEfendivepekoknemlimelm,haklarndaortayaatlanaslsziddialarn grlerek giderilmesinde ve melmetin yeni yznn merkez ynetim tarafndan kabul grmesinde etkin rol oynam,rnek yaantlaryla halk tarafndan benimsenmilerdir. Dolaysyla melmet byk bircoraf alanda geni kitlelere yaylmtr. Buzaman zarfnda Fednin, skp Melmderghnda Muhammed Nrun ba halifesiolarakgrevyaptngrmekteyiz.Bursal Mehmet Thirin Osmanl Mellifleri adl kitabnda (1333: 39) bahsettiinegre Muhammed Nr, 1884 ylnda ikincikez hacca gitmeye niyetlenmi, damadAbdrrahm Fed, torunu Hac Kemal Efendi ve ihvanyla birlikte bu hacca katlmlardr. Fed, hac dn srasnda Muharremin birinci gn 1885 tarihinde Hakka yrm,SveycivarndaAynMusadenilenyerde srlanmtr. Hakka yryndenAbdrrahimb.AliElMelm(Fed)25sonra skp Melmi derghna byk oluHacKemalEfendieyholmutur.]22Fudali meyihden, k ve muhakkik23bir zt olup Prizren'lidir. Msrl Seyyid Hoca(Seyyid Muhamed NrulArab elMelm)kaddesellh srrahul azz Hazretlerinindamadvebahalifesidir.skp'tetedrisveirdilemeguloldu.skp Melm tekkesinde eyh iken13031885 yl gurresinde (arab ayn ilkgn)Seyyid'leberaberhacdandnerlerkenvapur Svey kanaln getii sralarda vefatetmi ve cenazesi vapurdan karlp AynMs denilen mahalde srlanmtr. Tedrishalkasndabulunanilimtalebelerineikidefaicazetvermeyemuvaffakolmutur.Hakka yryne muhiplerinden Hakkutarihisylemitir:Bu cihann devrini hi bilmediler eyh b.KimsefehmetmezacapseyreyleyptrbudolapPirimiz kutbi cihan azmeyledi un Mekke'yeBilesinceyridimridimizlcenap..22(AHN,Temmuz2009),s.4523 Muhakkik: Hakikat aratrp bulan. yzneinceliyerek vakf olan. Hakikat limi. Hakikatlerehakk ile vakf ve ehli tahkik olan byk slmlimi26TefsriSuretlKevserAvdetzredersefineazmifirdevseyledi.Vaslnarzuedenlercierinettikebb.Cmle ihvan feyz alurdu bahri ilminden ann,Canlaryaktfirak,esmimizdenkansilp!Hayderiydi,almadevldkabrindennian,BahridibahrilebahrolduFed'ydilakab.Edelim . erdinhkmikader,Hkimimutlakolur,hemcmleyehsnimeb. Hsni hatmie delildir tarihi Hakki iyan, 24 Abdrrahim b. Ali ElMelm Efendi lim birzt imi. Bir defa ulumi resmiyyeden deicazet vermitir. 1302 de Seyyid MuhammedNr'un mahdumuHacKeml Efendiyemuazzam bir snnet dn yaplm ve budne, stanbul'dan bile ihvan davet edilmiti. Melmiler, sahralara yaylp meselabir ksm bir tarafta sohbet, dier bir kitle24NuredipcismicemiliruhaettiinklapAbdrrahimb.AliElMelm(Fed)27baka bir tarafta zikriyle megul iken birksm da baka bir tarafta davul, zurna ileicray aheng ederlermi. Bu hl, bazmutaasplar tarafndan stanbul'a"melmler davul zurna ile zikrediyorlar,tarznda bildirilmi ve durumun aklanmasiin Seyyid Muhammed Nr, stanbul'a davetedilmiti.Seyyid Muhammed Nr kaddesellhsrrahulazzstanbul'aAbdrrahimb.AliElMelm (Fed)yi gndermitir. Abdrrahim Efendi Meclisi Meyih reisininmelmslknsormaszerine"edn slkmz halktan hakka suut;l slkmz haktan halka nzuldr25syleyerek icap eden aklamay yapm vetekrar skb' e dnmtr. stanbul'da kald vakitlerde Tarsus tekkesinde misafirolmutur.ESERLERTefsiri Sretl Kevser, KsideiNniyye, Ksidei Tiyye, Manzum erhifiyye, erhi Srr Ene'lHak, Hediyyet'lHac,RisleirdeiCz'iyye,RisleiAhvli Melmiyye, Manzum Mertib'lVcd,25 "en dk derece terbiye uslmz halktanHakka ekmek; en yksek derece terbiyeuslmzHakktanhalkainiisalamaktr28TefsriSuretlKevserMecmai lhiyyt eserleridir ki, matbudeildir.TefsiriSretlkevser:Abdrrahim b. Ali ElMelm (Fed)ninyegne arapa eseridir. lim ve ihatas, tasavvuftaki derinlii tamamyla bu tefsirdegrnmektedir.(Fed) Efendi bu risalede sofilerin vahdet anlay o kadar aka anlatyor ki,SeyyidMuhammedNr'unbile"makam ehadiyyetl cem'den vridolmutur, aklamas caiz deildir. BulduunuzyerdeyaknyahuttasaklaynAbdrrahim(Fed)Efendiisekekeburisleden baka risale yazmasayd; helenazmahizenmeseydi...demitir.26RisleiVehbiyye:Bu risale manzumdur. Fakat kafiyeden uzakacayip bir eydir. Lisan da gayet bozuktur.Bu risalede mertibi tevhid ve ittihad anlatyor.Kasdeinuniyye:26 Srlarn ifas da kendi iinde grecelidir. zinolmadanyazlmaz.Lakinbazcephedenyazlmasiseehemdir.Buisehikmetingenilemesinevefaydaltarafnnartnasebepolur.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)29Bin beyit kadar olup ayn tarz ve ayn ekildedir. Bu eserle gya "Muhammediyye yibenzetmeyealmtr!HediyyetlHacFen ve bek mertebelerini anlatan vebunlar mensiki hacca tatbik eden kkmensur bir risaledir. Sonunda Seyyid Muhammed Nurun bni Farz divn okurkenMzdelifede nebi ve rasllerin ruhlar ilegrmesioluphacdaomahalliAbdrrahimEfendiyegsterdiiyazlmtr.Risleiiradeicz'iyye,erhisrrEnelHakkRisle Ruhi Kzl Al Esrar Mebzul MuammaySrrEzelAbdrrahim b. Ali ElMelm (Fed)Efendi bu acayip isimli risalede Seyyid'inhulefsndan tip'li Salih Rifat Efendinin 10beyitlik vezinsiz, kafiyesiz, hatta manasz birgazelininazmenerhetmitir.Risaleden anlalyor ki AbdrrahimEfendicezbesikuvvetli meczupbir zt olduu gibi Salih Rifat Efendiye de pek tutkunimi. Esasen Melmler de bunu sylemektedirler.30TefsriSuretlKevserDiereserlerierhi Safiye, Kasdei Tiye, Mertibl vcut,manzumbireserleridir.lhilerindeki mahlaslar Fedi'dir.2727 Badad, Hediyyet'lArifin, I,566 .RzaKehhale, Mu'cem'lMellifn, XI,115; BursalMehmed Thir, Osmanl Mellifleri, Matbaaimire, c.l, stanbul, 1333(Hicri), s.132133; ayneserin Trke basm iin bkz.: Bursal MehmedThir Efendi, Osmanl Mellifleri 12991915, C.l,stanbul: Meral yaynlar, Hazrlayanlar: A. FikriYavuz,smailzen,s.3839.RLERNERNEKLERDalarkenbahrivahdetteBenibugnbulanslikkardntrlgevherler.Buluroltrldilberler!MuhakkaknruHakkmbenTecellieyledibedrim,Oiklimihakikatta;Grndruyidildarlar.OkunduBesmeleismimGrndherbenimcismim.VerildiFatiharesmim;Bulanbuyzizzetler!Grnddilbanamutlak,MuhakkakyzdrhemHak,32TefsriSuretlKevserGrenlerbuldulartlak;BunubulandKanberler!AdmehrimelmetteOkunduhutbedeLevlk28Duyulmuankymurb,BusrdrHakkaemberler!NicelercehdederlerhemAnnnzhidanbanaGremezlerbugnvehim;Dedilerdahiekferler!KfrdrsrrmmzlfBugntutmuhepfkDahiolhliruhsrm;Budursrrpeygamberler!Kulillhmmesmmezerhm29hemBudurrhhakikatbil;Bugnsrrbanageldi,28Senolmasaydn..hadisinetelmihvardr.29 Allahde,sonradaonlardaldklarsapklktabrakEnm,91Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)33Saknolmaoserserler!BugnbendenduyanHakk'tr,FedehritlaktaSaknsanmakiinsandr!Kurulduveheminberler!?***nnallhacemlnyuhibblcemal30Kimdirolkimolasevmeyeceml?MektebiirfanavarmayanamaNebilirkimkimdirmecl?31Nshaidemieyledimir't;Tecellieyledinicezuhurat.Olsofieytansecdeetmedi,Tardolduebedkurbayetmedi.CamiiFeahbebt32nicederidi?Bdeiakilehemharabidi.Olsrrabbarifesordabil;Mescudimelikhemoletmibil!bugencin33tlsmnbulmakmuhal;EyFedakilesenbuldunceml!34 30AllahTelgzeldir,gzelliisever.31Mecla:Ayna,mir'at.*kmavegrnmeyeri.32yleyseseverimyleisesensev33Genc(gencine):Define,hazine.Kenz34 (GLPINARLI, 1931Tpk Basm 2006), s.304310KEVSERSURESTEFSRKur'an Kerim'in 108. suresi, 3 ayet, 10kelime ve 42 harften ibarettir. lk ayetinde;kevser'den bahsedildii iin, ona bu isimverilmitir Kur'an'n en ksa sure sidir. Dierbir ismi de enNahr dr. Raslllahsallallh aleyhi ve sellemin olu Kasmaleyhisselmnvefatettiizaman,mrikler,O'nun zrriyetinin kesik olduunu, vefatndan sonra adnn unutulacan sylyorlard.Asb.ValveUkbeb.EbMu'aytgibimrikler de, buna benzer szler sarf ettiler.BununzerineKevsersuresinaziloldu.Sureninkelimekelimemanas:Rahman,RahimAllahnadyla Gerekten biz verdik sana kevseri 1) Gerekten biz sana kevseri verdik.36TefsriSuretlKevser namazklRabbiniin vekurban kes 2) Rabbin iin namaz kl ve kurbankes. Gerekten sana buzeden iteodur zrriyetsizolan3)Gerektensanabuzedenzrriyetsizolaniteodur.niSebebiHafz Bezzar'n sahh senetle bn Abbasradiyallhanhdanyaptrivayetegre:Medineli Kab b. Eref Mekke'ye geldi.Kureyli'leronadedilerki: Sen bugn iin kavminin efendisi veileri gelenisin. u kavminden kopuk, soyukesik adam (Muhammed) bizden hayrlolduunu iddia ediyor. Oysa biz haclar,mihmandarlk yapp gzeten, onlara sudatan, Kbeye hizmet eden kimseleriz.BununzerineKbb.Erefonlara:Siz ondan hayrlsnz dedi. O sebepleKevserSuresiindi.35bn Eb eybe'nin tahrcine ve bnMnzir'in krime'den rivayetine gre, adgeenyledemitir:35Suyti/EsbabuNzli'lKur'n:122Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)37 Raslllah sallallh aleyhi ve sellemEfendimize vahiy inmee balaynca,Kureyli'ler: Muhammed bizden kopup(aslndan, atalarnn dininden) uzaklatdiyerek Ona kar cephe aldlar. Bunun zerineilgilisureindi.36bnEbHtim'inSdd'denyaptrivayete gre: Bir adamn erkek evld lnceKureyli'leronunhakknda Falan adam ebter oldu , yani soyu,nesli kesildi derlerdi. Raslllah sallallhaleyhivesellemEfendimizinerkekocuklarlnce,sb.Vil: Muhammed'in soyu, nesli kesildi,ebteroldudedi.BusebepleKevserSuresiindi.37 Eb'lHasan Nisabr'nin tesbitinegre:bnAbbas(R.A.)yledemitir: s b. Vil Mescid'e girerken Raslllahsallallh aleyhi ve sellem Efendimiz deoradan kyordu. Bu sebeple Beni SehmKaps'nda karlatlar ve bir sre konutuktansonrasb.Vilierigirdiki,oradaKurey'inilerigelenleri oturuyordu. Ona,dardakiminlekonutuunusordular.Oda: u nesli kesik (ebter) adamla... diyecevap verdi. Bunun zerine Kevser Sure si36Suyti/EsbabuNzli'lKur'n:12237Suyt/EsbabuNzli'lKur'n:12338TefsriSuretlKevserindi.38ni sebebiyle ilgili rivayetlerin ou Sure'nin Mekke'de indiine dellet etmektedir.Allahdahaiyisinibilir.39SureninKapsadBalcaKonular:1Mriklerindahafazlasaldryagetiibir dnemde Raslllah sallallh aleyhi vesellemKevser'inverildiikonuedilerekhemslm'n geleceinin ok parlak olduunaiaret ediliyor, hem de Raslllah sallallhaleyhi ve sellem Efendimiz ile mminleretesellihavasestiriliyor.2AllahTeliinnamazklnmasemrediliyor ve yine O'nun iin kurban kesilmesikapalbiranlatmlabildiriliyor.3 Raslllah sallallh aleyhi ve sellemkin besleyip dmanlk edenlerin soysuz kiiler olduu ve ylelerinin geriye ahlk vefazilet adna, imn ve irfan namna bir iyilikbrakmayacaklar haber veriliyor. Raslllahsallallh aleyhi ve sellem ve Ona imanedenlerin geriye saysz hayr ve iyiliklerbrakarak ayrlacaklarna ve isimlerinin kyamete kadar rahmetle anlacana iarette38Nisabr/Esbabu'nNzl:30639CelalYldrm,lminIndaAsrnKuranTefsiri,AnadoluYaynlar:13/70277028.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)39bulunuluyor.40lgiliHadslerEnesradiyallhanhdiyorki: Raslllah sallallh aleyhi ve sellemEfendimiz aramzda oturduu bir sradahafif uyukladktan sonra tebessm ederhaldebankaldrd.Bununzerine: Ya Raslllah! Sizi mtebessim yapannedir? diye sorulduunda, O u cevabverdi: Az nce bana bir sure indirildi ve Besmele ekip Kevser Suresini okudu. Sonra dabizesordu: Kevser'in ne olduunu bilir misiniz?Bizde: Allah ve Rasul daha iyi bilir dedik.Buyurduki:Obirrmaktrki,Rabbmonubanavereceini vaadetti. O oka hayrdr; o birhavuzdur ki, kyamet gnnde mmetimgelip susuzluklarn ondan (ierek) giderirler. evresindeki kaplar (bardaklar)gktekiyldzlarsaysncadr.mmetimdenbaz kullar ona doru seirtirler; (derken)40CelalYldrm,lminIndaAsrnKuranTefsiri,AnadoluYaynlar:13/7026.40TefsriSuretlKevsereriemezler.Bende: Rabbim! onlar benim mmetimdendirlerderim.Rabbmbuyururk: Senden sonra onlarn neler ileyip ortayakardklarnbilmezsin!41Abdullah b. Amr b. s radiyallh anh,Raslllah sallallh aleyhi ve sellem Efendimizinylebuyurduunuhabervermitir:Benimhavuzumuneni veboyubir aylk mesafe kadardr. Suyu stten daha beyaz,kokusumisktendahagzeldir.Bardaklar gkteki yldzlar misali (oktur). Ondanbirdefaienkimsebirdahasusamaz.42Enes radiyallh anh, Raslllahsallallh aleyhi ve sellemin yle buyurduunuhabervermitir:Havuzumunikitarafarasndakimesafe Eyliya43 ile Yemen'in San' ehri arasndakimesafegibidir.Ondakibardaklar,gk41 Mslim/salt; 53, 54, taharet: 37, fezil: 40Buhar/mez: 17, 27, rikak: 53 EbDvud/snnet: 23; Nes/bi'at: 35, 36 Ahmed :2/162,163,1993/14,17,265/506/297Bkz:dierversiyonlar:Buhari/fiten:1,rikak:53Mslim/taharet: 39, fezil: 25, 26, 31, 32, 44,45Nes/taharet:109bnMce/fiten:5,zhd:36Ahmed:1/257,384,402,407,425,43542Mslim/fezil:4243 Eyliya: am ile Msr arasnda deniz sahilinde.birehirdir.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)41tekiyldzlarsaysgibidir.44Kevser ile ilgili birok sahih hadislerdensadecebirkatanesininakledildi.Hadslerin shhat derecesini dikkate alaneyh Muhyiddin Nevev. Kad lyaz, hkmolarakusonucukarmlardr: Havuzla ilgili hadsler sahhtir. Onaimn farzdr ve onu tasdk imndandr.Sonradabu hadslerinhepsiEhliSnnet'egre zahiri zeredir, te'vl edilemezler.Hemhadslermtevatirderecesinevaracakekildenakledilmilerdir.45EdebSanatlarBusurebirokedebsanatkapsamaktadr.1.Ayetinde,oulkipininkullanlmasta'zmifde eder. Zira Allah Tel, Biz sana verdikdemi,Bensanaverdimdememitir.2.Cmleye,yeminyerinegeente'kdedatolan ile balanarak nefsi mtekellimdengibe maal gayr ile ( Gerekten biz) denil44Tirmiz/kymet:14,15Ahmed:3/225,2304/149,1545/14945 Alaeddin Ali/Lbabu'tte'v : 4/415Bkz:CelalYldrm, lmin Inda Asrn Kuran Tefsiri, AnadoluYaynlar:13/70287029.42TefsriSuretlKevsermitir.46Buradaki, "Biz" kelimesini, oul anlamnaalmakmmkndeildir.Ancak,buatiyyeve ban elde edilmesi hususunda meleklerin, Cebrail ve Mikil aleyhisselmn venceki rasllerin say' gayret gsterdii eycinninden bir ba olduunda, bir oulmanaskastedilebilir.nkEyMuhammed,brahim aleyhisselm senin rasl olarak46 1) tikdi dnce, sylem ve davranlarmzTekit ve NASB eden( ) harfi, bir nceki haber ile ilikilisakl bir sorunun cevabolan cmleninbanagelir.Buradakisaklsoru,Raslllahsallallh aleyhi ve selleme yaplan iftiralaracevapiingelmesidir.( )'nin ismineait ykmlln (haberin),bakalar tarafndan da grlr ve bilinir hlegeldiiniimettiiiin,buismiNASBeder.Yani,ismin sahibi srekli olarak kendisiyle ilgili haberidorulayandavranlarsergiler.( )'ninhaberininRefolmasise;buhaberinmazidevukbulduunu,huyhlinegeldiinivemuzaridedefarkndaolmadandevamettirdiinibildirir. Kii bu olumsuz huyunu,idrk edinceyekadardevam ettirir. (drk :Vehb olarak bildimdemektir.nkArapa'da ( ) Bildirmekmasdarnn Trkemizdeki syleniidir ve AllahTeala'nn izniyle O bildirdi de, bildim. anlamsakldr. Bu nedenle de drk etmek, bir ltufturvekesbdeildir.)Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)43gnderilmeniistemive"EyRabbimiz,onlara, ilerinden bir peygamber gnder... "47demitir.Hz.Musaaleyhisselmda,"Ey Rabbim, beni, Ahmed'in mmetinden kl" demitir ki, bu da Allah Tel'nn,"Musa'ya o emri vahyettimiz vakit,(habibim) sen bat tarafnda deildin, grenlerden de deildin..."48 ayetinden anlalanhususturve"Benden sonra gelecek olan ve adAhmed olan bir rasl mjdeci olarak..."49demek suretiyle, sa aleyhisselm da, senimjdelemitir.Buradaki', "Biz" ifadesinin tazim manasna alnmasna gelince, bunda, o ban byklne dikkat ekme vardr. nk bubayapan,gklerinveyerinCebbr'olanAllah Tel, kendisine ba yaplan, "Hakikaten, biz sana kevseri verdik" hitabnnmuhatab olan Hz. Muhammed sallallhaleyhivesellemi,hibeise,Kevseradnalaneydir. Ki, Kevser; "alabildiine ok olan"demektir. Bu lafz, balayann, kendisinebayaplannvebanbyklnihsasettirince, bu ne byk bir nimet! Bu ne ne47Bakara,12948Kasas,4449Saf,644TefsriSuretlKevseryceltuf!Bu,negrlmemibirereftir.50Allahnedenbizifadesinikullanyor?Kurn Kerimde Allah Tel zaman zamanzatylailgiliyerlerde"biz"ifadesikullanr.Mesela:"Hi phe yok ki, Kur'n' biz indirdik,elbetteonuyinebizkoruyacaz."51"Bizinsanengzelbiimdeyarattk."52Mfessirler bu gibi ayetlerde kullanlanoul kipinin"azamet"ifade ettiini bildirirler.Trkedebununbirrneini"siz"ifadesinde grrz. Bizden byk olanlara hrmeten "sen" demek yerine "siz" demeyitercih ederiz. Buradaki"siz"ifadesi oulanlamda kullanlmad gibi, tek olan AllahTel hakknda baz ayetlerde geen"biz"ifadesioklukanlamnagelmez.Dikkat edilirse Allah Telnn"biz"dedii yerlerdesebeplerin kullanmda sz konusudur. Mesela, geen ayetlerebaktmzda Kurn Kerimin indirilii veinsann yaratl anlatlmaktadr. KurnKerimin indirilmesinde Hz. Cebrailaleyhisselm, insann yaratlmasnda ise50 Fahruddin ErRzi, Tefsiri Kebir MeftihulGayb,AkaYaynlar:23/458459.51Hicr,952Tin,4Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)45annevebabassebepolarakgrevyapmaktadr."(inna) meselenin azamet ve ehemmiyetineiarettir.(inna): Burada (ya) mtekellimimaalgayr, zamirinin zikirlerinden AllahTelnn halk, icad ve itaa fiilinde vastann bulunmadna, kelam ve hitabndavastalarnbulunduunaiarettir.Konuyu farkl bir boyutta deerlendirilirse; Allah Tel Kur'n Kerimde, her zaman"ben" yerine "biz" diye hitap etmiyor.yetler hep bu ekilde sralanmyor. Yerinegre,"Ben",mevzuunungeliine,meseleninanlatlnagrehitaptarzlardadeiiyor.Nitekim meallerini vereceimiz u yetikerimelere dikkat edilirse bu husus akagrlr:"Ey srailoullar! Size ihsan ettiim nimetlerimi hatrlayn ve son peygambereiman edeceinize dair Bana verdiiniz szyerinegetirinki,Bende sizeverdiimszyerine getirip mkfatnz vereyim. VesadeceBendenkorkun."53"Kullarm senden Beni sorduklar vakitde ki, muhakkak Ben ok yaknm. Banadua ettii zaman, dua edenin duasna cevap veririm. yle ise onlar da Benim dave53Bakara,404146TefsriSuretlKevsertimeuysunlar.Banaimanetsinlerki,doruyolubulmuolsunlar."54"Ben cinleri ve insanlar ancak Banaibadetetsinlerdiyeyarattm"55Birka misal olmas bakmndan meallerini verdiimiz bu yetler gibi daha pek okyeti kerimelerde Yce Rabbimiz, kendiztndan "Ben" mnsna gelen zamirlerleifadeetmektedir.Buyetleredikkatedilirse,"Bana verdiiniz sz", "Kabul ederim","Beni sorduklar vakit", "Benden korkun"gibi ifadelerin dorudan Allah Telnnztyla ilgili olduu ve arada hibir vastakabul etmeyecei grlr. te Allah'n"Ben"diyehitapettiiyetlerinbykekseriyetihepztylailgilidir."Biz"diyehitapedilenyetikerimelerdeise,umumiyetlearadabirvastavardr.MeselKur'n'nindirildiinihaberverenbtnyeti kerimelerde "Biz indirdik" buyurulur.Btn yetler vahiy kanalyla indirildiinegre, burada Allah ile Raslllah sallallhaleyhivesellemarasndakivasta,birmelekolanCebrailaleyhisselmdr.Yine"Bulutlaglgeyaptk"56gibiyetlerdeiiyaptran Allah Tel, ii yapan "Allah'n54Bakara,18655Zriyat,5656Bakara,57Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)47memurlar" mesbesindeki meleklerdir.Ancak burada, meleklerin "memur" olarakvasflandrlmasn, insanlarn ilerini kolaylatrmak iin kullanma zorunda kaldklarmemurlarla kyaslamaktan kanmak lzmdr. nsanlar acizliklerinden dolay memurtutuyorlar; Allah Tel ise kinatta hkmeden kudretinin icraatn iln etmek, onlarvastasylaazametinibildirmekiinmelekleriistihdamediyor.Zatenbirokmfessirimiz,bueityetikerimelerdeAllahTelnnkendiazametvekudreti,ulhiyetvekibriysilehitapettiinibildirirler. Yni Allah Tel, Esm'lHsnsve sfatlaryla birlikte hitap ederek, kendibykln ve cellini bildirmektedir.Mesel, "Kur'n' kesinlikle Biz indirdik,elbetteonuyineBizkoruyacaz"57mealindeki yeti kerimenin metninde "biz"mnsna gelen drt kelime vardr. Buradahem Allah Telnn kibriya ve azametininifadesibahismevzuudur,hemdemeseleninehemmiyeti zamirlerle kuvvetlendirilmektedir.Mfessir Ebu'sSud Efendi, bu yetintefsirinde, "Biz azameti nmz ve uluvvicenabmzla Kur'n' indirdik" der.Kevser Suresinde geen "Biz" mnsna57Hicr,948TefsriSuretlKevsergelen "nn"nn tefsirinde ise FahrddinRzi, "buradaki 'Biz'den murad, CenabHakkn azametini gstermektir" der. "nk Kevser'i Raslllah sallallh aleyhi veselleme hediye olarak veren, yerin ve gnsahibiolanAllahTeldr.Hediyeedilen ey de verenin byklne gre birkymetveazametkazanr."58593. Sana verdik cmlesinde, mutlak vuku bulacan ifade eden gemi zaman kipikullanlmtr. Yce Allah Sana vereceizdemedi. nk bu vaad mutlaka yerine gelecektir.Busebepledahavurguluolsundiyebunu gemi zaman kipiyle ifade etti. Sankibuolaygereklemiveolmutur.4.Kelimeside,oklukvembalaaifadeedenbirvezindir.5. Rabbin iin eklindeki isim tamlamas,Raslllahsallallhaleyhivesellemindeerveerefinigsterir.6.3.yethasrifadeeder.Soyukesilmiolansadecesanabuzedendirdemektir.7. Sure nin ba ile sonu arasnda, yaniKevser ile Ebter arasnda uygunluk vardr. nk Kevser, ok hayr; ebter ise, her58Fahruddin ErRzi, Tefsiri Kebir MeftihulGayb,AkaYaynlar:23/476477.59MehmetPaksu,www.Sorularlarisale.comAbdrrahimb.AliElMelm(Fed)49trl hayrdan mahrum demektir. Ksalnaramen bu sure birok edeb sanat kapsamaktadr.Surenincazcz, insanlarn aciz olduu, g yetiremedii bir durumu ifade eder. Kuran Kerim Allah Tel kelam olduu iin insanlaronun benzerini yapmaktan acizdiler. Naslki, Allahn kudret kelimesi olarak yarattbir varl yaratmaktan insanlar aciz ise kelamnadanaziregetirmektenacizdirler.Kuran Kerimin icznn delili yineKuran Kerimdir. Mekke mrikleri peygamberimizden (sav) mucize istedikleri zaman yce Allah onlara Kuran Kerimi delilgstermitir. Raslllah sallallh aleyhi veselleme hitaben Kendilerine okunanKuran sana indirmi olmamz mucize olarakyetmezmi?buyurarakKurannicznadikkatleriekmitir.KurnKerimenaziregetirmekmmkndeildir. Yce Allahn bu konudaki fermanyledir:Yoksa diyorlar m ki: "Onu kendisi uydurdu?" Hayr. mn etmezler. Haydi onunmislibirszgetiriversinler,eerdoruszl kimseler oldu iseler.60 Bu ayette yce60(Tur,3334)50TefsriSuretlKevserAllah bir kitap getirsinler demiyor. Bir szgetirsinler yani Kevser suresi gibi bir satrlk birka kelimeden ibaret bir sz sylesinler de grelim diyerek onlara meydanokuyor.GerektendeKevserSuresigibibirsatrlkszsylemelerimmkndeildir.nk Bedizzaman Said Nursi hazretlerininRumuzat Semniye isimli eserinde aklad gibi Kevser Suresi btn Kurn Keriminbirhlasasdr.BtnKurnKerimiinzal etmeyen bu surenin benzerini yapamaz.1. Surenin harfleri yle bir ekilde seilmitir ki mevcut 28 harfin benzer ve kardeolan harflerinden dile en kolay olanlar seilmi, dile ar olan harfler terk edilmitir.2. Harflerinin adedi Besmele ile beraber 65olup Hve ifade eder. Hve yani Allah61lafznatevafukeder.3. Harflerinin ebced makam 3000dir.BuadediileYasin,Furkan,Ftr,Saffat,Sad,Rad,Rm,Zuhruf,r,brahimsurelerinin3000 harfine, tevafuk eder ve onlar gsterir.HemBakara,limranveNisaSurelerinin3000adetkelimelerineparmakbasarve61 66 saysna da tekabl eder, Ebced usulnegrefarkllklarbulunur.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)51onlarileolanmnasebetinigsterir.4. Surede geen 13 adet Elif harfi ileFatiha Suresini 13 ElifLm olan harfitarifine ve ElifLm ile balayan mehur13 surenin balarna iaret eder. BunlarnyedisiElifLmMimilealtsiseElifLmRa ile balamaktadr. Bylece Kurn Kerim Fatihada, Fatiha da Kevser Suresindemnderiolduunumucizneifadeeder.5. Kevser kelimesi kutsi, cm, kll venurn bir kelime olup anlam Hayr kesrdemektir. Ahiretteki Havz Kevseri meydanagetirenbtndnyevhayrveiyilikleriifadeeder.lemlererahmetolarakgnderilenpeygamberimizin(sav)insanlagetirdiibtn hayr ve iyilikleri ve Kuran Kerimininsanlk lemine sunduu btn hayrl vegzel ileri iine alacak kadar anlam genitir.Buhayrlarniindeslamiyetiveinsanlereflendiren btn fetihler vardr. Surebunlarn tmne gerek ima, gerek iaret vegerekse kastla iaret eder. Mesel: Tekerrrsz 8 harfi ile hicretin 8. senesinde Mekkenin fethine iaret ettii gibi, Elifin veNun harfinin sekizer defa tekerrr veKelkevserin sekiz harfi ile tevafuk edipstanbulunhicri857tarihindefethineiareteder.6. Kevser Suresinin iinde geen ElKevser kelimesinin makam ebcedisi 75752TefsriSuretlKevserolup Sultan Orhan Gazinin ayn tarihte Salile Avrupa yakasna geerek 40 kahramanaskerini ehit vermekle beraber stanbuluve hkmetini ilk defa slam hkmetinecizye vermeye mecbur etmesi tarihine parmak basar. Bundan tam yz sene sonra dastanbul fethedilmitir. Buna da nnaAteynke ile niin verildiini ifade edenFeSallinin Fe si alnsa 857 olup ayntarihte Sultan Fatih eliyle slam dairesinegirmesinetevafukeder.62KevserVeerdiiNimetler Kevser , fev'l kalbnda kesretten tretilmitir. Tpk nevfel in nefebden tretilmesi gibi. Araplar genellikle say,miktarvelbakmndanokolanhereyekevser derler. Nitekim olu seferdendnen yal anneye: Olunuz nelerle dnd? diye sorulduunda, o: Kevser ilednd diye cevap verir. te okluk ifadeeden kevser in bu anlamda kullanlmasok yaygndr. phesiz kadnn bundankastettii mana ok mal dr. Bazankevser , hayr, iyilii ok olan adama sfatolarak getirilir. Ayn zamanda arkada, dostve airetin okluu da bu kelime ile ifade62 M. Ali KAYA, http://www.fikirbahcesi.org/din/kuraniniczi.htmlAbdrrahimb.AliElMelm(Fed)53edilir. Bunlar zetleyecek olursak, u manaortaya kar: Kevser, ok hayr, ok iyilik,feyiz ve bereket anlamna geldii gibi, kyamet gnnde mminlerin susuzluunu giderme konusunda Raslllah sallallhaleyhi ve sellemin havuzuna ve onun okahayr olarak hizmete sevk edileceine dedelletetmektedir.63Raslllah sallallh aleyhi ve selleme VerilenKevseryette ifadesini bulduu ekildeRaslllah sallallh aleyhi ve sellem Efendimize verilen Kevser, ka mnaya veya kafarklnimetedelletetmektedir?Geri sahih hadislerde bunun ahiret gnndeHz.Muhammed'esallallhaleyhiveselleme mahsus hazrlanm byk bir havuz,birrmakolduuaklanmtr.phesizbu kelimenin en arpc anlam da budur.Ancak Raslllah Efendimize bundan bakabirok byk hayrlar, oka iyilikler de verildiini ve verileceini dikkate alan ilimadamlar bu ismi 16 ekilde yorumlamlardr.yleki:1Cennet'tebirrmaktr.2 Maher ehlinin hesap vermek zere63CelalYldrm,lminIndaAsrnKuranTefsiri,AnadoluYaynlar:13/70297030.54TefsriSuretlKevserbekletildikleri Mevkf de RaslllahsallallhaleyhivesellemEfendimizetahsisolunanbirhavuzdur.3 Nbvvet ve Kitap'tr. NitekimTabin'denkrimebuyorumutercihetmitir.4 Kurn Kerimdir. Bu, Tabinden elHasan'nyorumudur.5 slmiyettir. nk o her yan ve ynyle oka hayr ve rahmettir. Bu yorum,elMure'denrivayetedilmitir.6KurnKeriminherbakmdankolaylatrlmas ve er'i hkmlerin hafif tutulmasdr.Buyorum,Hasanb.Fazl'denrivayetedilmitir.7Arkada,dost,yandavearetinokluudur.Bu,EbBekirb.lya'nyorumudur.8 En iyi ve en gzel olan, en kalc verahmet saan seip beenmektir. Bu, bnKeysan'nyorumudur.9Namvehretinoalpyaygnlamas ve kalc bir iz brakmasdr. Bu,Mverd'ninyorumudur.10 Raslllah sallallh aleyhi veselleminkalbindebirnurdurki,buonuAllahTel'ya(muttasl)yaklatrr.11efaatmakamveyetkisidir.12 nsanlardan icabet ehlinin Raslllahsallallh aleyhi ve sellemin davetine olumlu cevap vermeleri iin Allah'n tecelli ettirdii mucizelerdir. Bu, yorum a'b'den rivaAbdrrahimb.AliElMelm(Fed)55yetedilmitir.13 L lahe llallah, Muhammed'nReslllahszdr.14 Dinde oka bilgili ve anlayl olmaktr.15Bevakitnamazdr.16oknemlivebaardoluolaylardr.Bu yorum ve grlerin en sahih ve enmuteber olan, birinci ile ikinci yorumdur.Bylece Kevser, Raslllah sallallh aleyhive sellem Efendimizden yana dnya ve hiret hayrlarna dellet eden geni kapsamlbirkavramdr.Raslllahsallallhaleyhivesellemin nurlu yolunda yryen mminlerinde hem dnyada, hem ahirette Kevser'infeyiz ve bereketine erimeleri umulur. Aynzamanda maher alannda Raslllah'nhavuzuna kavumalar ve susuzluklarngidermeleri iin verilen mjdeler arasndabulunuyor64.RabbininNamazKlyette namaz mutlak olarak anlmtr.SureninMekke'denazilolduunabaklrsa,odnemdeArapYarmadas'ndaputlarataplp onlar adna kurbanlar kesilirken, bubatl ve irkin deti ve arpk inanc kaldr64CelalYldrm,lminIndaAsrnKuranTefsiri,AnadoluYaynlar:13/70307031.56TefsriSuretlKevsermayaynelenslmNebisininAllahTel'yaibadet iin namaz klmas ve yalnz O'nunadna kurban kesmesi son derece anlamldr. Sure'nin Meden olduunu, yani Medine'de indiini sylersek, bu namazn sabahve bayram namaz olduu; nahr n dakurban bayramna mahsus kurbana iaretbulunduukendiliindenortayakar.Buikiyorum, yetin dellet ve iaretine arlkkazandrdndan ilim adamlar yetini beayrekildeyorumlamlardr.yleki:1 bn Abbas'a radiyallh anha gre:zerine farz olan namaz kl. Tabin'denDahhakdeaynyorumubenimsemitir.2Katade,At'vekrime'yegre:KurbanBayram namazn kl. Nitekim Enesradiyallhanhdiyorki: Raslllah sallallh aleyhi ve sellemEfendimiz nce kurbanlk hayvan keser,sonra namaz klard. Bilhare ald iaretzerine, mmetine nce namaz klmay,arkasndankurbankesmeyiemretti.65Tabinden Sad b. Cbeyr bu konuyu biraz daha aklayarak yle tefsirde bulunmutur: Rabbn iin farz olan sabah namaznMzdelife'de kl ve Min'da kurban kes!Sadb.Cbeyrayrbiryorumolarakday65elCmi'uLiAhkmi'lKur'n:20/218.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)57ledemitir:BuyetHudeybiye'deinmitirki,ognlerde Raslllah sallallh aleyhi ve sellemEfendimiz Mekke'ye girmekten veBeytullah' tavaf etmekten alkonmutu.Bunun zerine Allah Tel Ona namaz klmasn, kurbanlk develeri kesmesini ve ylece Medine'ye dnmesini emretti. O daHudeybiye'de bu emri aynen yerine getirdiktensonraMedine'yednd.bn'lArabdiyorki:Namazkldanmaksat,bevakitnamazsa, phesiz bu namaz ibdetlerinrkn, slm'n kaidesi ve dinin en bykana direklerinden biridir. O bakmdan buoknemliibdetedevamedilmesite'kidenbildirilmitir. Ama bu namaz, Mzdelife'deklnacak sabah namaz ise, phesiz bu,kurbanaelikedenbirnamazdr,yanisabahnamazndan sonra Min'ya gidilip oradakurban kesilir. nk Min'da kurbandannce sabah namazndan baka namaz yoktur. Bu namazn Kurban Bayram namazolduunu syleyenlere gre, phesiz bu,Mekke'de deil, Medine'de cereyan etmitir.. Zira Bayram Namaz, icm ile Mekke'dedeil,Medine'deklnmtr.3 Hz. Ali'ye kerremallh vecheye gre:Fesallilirabbikedenmaksat,Namazda58TefsriSuretlKevsersaelinisolelininzerinekoydemektir.66Ayrca ellerin gs hizasnda belirtilen ekilde tutulmas sz konusudur. Zira nahrbumnayadadelletetmektedir.4 ftitah, rk ve secde tekbrlerindeelleri gs seviyesine kadar kaldr demektir. Hz. Ali kerremallh vecheden yaplanzayfbirrivayetegreise,Bu yet inince Raslllah sallallhaleyhivesellemEfendimizMelekCebraile:Allah Tel'nn emrettii nahre nedir? diye sordu. O da : Bu, ayn son gecesi manasna deildir. Allah Tel'nn sana, namaz iin tekbir getirdiinde ellerinikaldrman emretmesidir. Rk'dan bankaldrdn zaman ve secdeye eildiindedebyleyaparsn.675 Ferra', Kelb ve Eblahves'e gre: Namazda gs kbleye mteveccih bulundurmakanlamnadr.Namazlekrnlgisi1 Surede "Nimetten (Kevser) bahsedildiine gre, buraya en uygun olan, krifadesinin yer almasyd.. O zaman niin,Allah Tel, "O halde ... namaz kl" demide, "kret..." dememitir?" denilirse, buna66Darekutn/salt:567elCmi'uLiAhkmi'lKur'n:20/219Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)59ubakmlardancevapverebiliriz:a) kr, tazim demek olup, bunun, rknvardr:Birincisi: Kalbi alakadar eden ey olup,bu da, kiinin, kalben bu nimetin, bakasndan deil, Allah Tel'dan olduunu bilmesidir.kincisi: Bu nimetin, dili alakadar edenksm...Kibuda,kiinin,lisanyla,AllahTel'yvmesidir...ncs: Amelle ilgili olan ksm ki, buda, kiinin, Allah Tel'ya hizmet etmesi,boyun emesidir. Ki, namaz, bu hususlar,hatta daha fazlasn kapsamaktadr. O haldenamazklmayemretmek,fazlasylaberaberkr emretmek demektir. Demek ki, burada namazn emredilmesi daha gzel ve yerindeolmutur.b) Eer Allah Tel, "O halde kret"demi olsayd, bu, Raslllah sallallhaleyhi ve sellemin daha nce kretmemiolduunu dndrrd. Ne var ki,Raslllahsallallhaleyhivesellem,taiinbandanitibarenRabbinitanm,O'naitaatetmi ve O'nun nimetlerine kretmitir.Ama,namazagelince,o,namazancakvahiyile tanm ve renmitir. nk Allah Tel, "Daha nce kitab nedir, iman nedir bil60TefsriSuretlKevsermezdin..."68buyurmutur.c) Allah Tel, iin banda (burada),Raslllah sallallh aleyhi ve selleme namazemretmitir.Hz.Muhammedsallallhaleyhi ve sellemde, "Ben abdestli deilim,nasl namaz klaym?" buyurmu, sonra daCebrail aleyhisselm, kanadyla yere vurmu, derken, Kevser suyu fkrm;Raslllah sallallh aleyhi ve sellem deabdestalnca,"imdinamazkl..."denilmitir. Biz, kevseri, nbvvet manasna aldmzda,AllahTeladeta,"Biz,sanarisaleti,hem kendine hem de insanlara taat emretmen iin verdik. Ki, taatlarn en kymetlisi, namazdr. O halde, Rabbin iin namazkl..."demekistemitir.2)"OhaldeRabbiniinnamazkl..."ifadesi, "mdi, Rabbin iin kret..." anlamndadr.Bu,Mchidvekrime'ningrdr.Bu gre gre, limler, bu emrinin banaf'nn getirilmesinin faydas hususunda uizahlaryapmlardr:a)Bu,"Nimetlerekretmenin,hemendeil,"terah"(dahasonrada)olabileceinededikkatekmektedir.b) Buradaki takibiyye f's ile Allah Tel'nn, "Ben, cinleri ve insan, ancak Bana68ura,52Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)61ibadet etmeleri iin yarattm"69 ifadesiyleanlatteyeiaretetmekkastolunmutur.Nevarki,AllahTel,bukonudaRaslllahsallallh aleyhi ve selleme, daha fazlasntahsis etmitir. Ki, bu da, Allah Tel'nn"sana yakn (lm) gelinceye dein, Rabbine ibadet et"70 ayetinin ifade ettii husustur. Bir de Allah Tel, Hz. Muhammedsallallh aleyhi ve selleme demitir ki, bu,"Birisinin hemen peinden senin, dieriniyapmangerekir.Binenaleyh,benimnimetim sana ulatktan sonra ya nasl olacak!?Bunun peinden, hemen kretmeye balamanhemengerekmezmi?"71demektir.3) Emri, "Allah'a dua et" manasndadr.nk "namaz" dua demektir. Manannbyleolmashalinde,emrinbandakif'nnfaydasnagelince,budayledir:AllahTel adeta, "Sen, istemezden, dua etmezdennce, Biz, sana kevseri verme hususundacimri davranmadk. Binenaleyh, ya senistedikten sonra durum nasl olur?! Ne vark, sen iste; sana verilir. efaat et; efaatinkabul olunur" demek istemitir. Bu byledir, zira Raslllah sallallh aleyhi vesellem, hep, nimetini dnmtr. Bil ki,69Zriyt,5670Hicr,9971nirah,762TefsriSuretlKevserbu grlerden en evla olan, birinci grtr; nk o gre gre kelimesinin ifadeettii husus, eriat rfne en yakn manadr.72Kurban'nslm'dakiYeriVenemislm Dini, kurban konusunu en yararlizgisine getirip dayam ve bylece malibdeti, beden ve kalb ibdetle birletirerekbtnletirmitir.Allahiin,Allahadna,fakirden, komudan, muhtatan yana kurban kesmek ilk insan, ilk peygamber demaleyhisselm ile balar. ki olu arasndaortaya kan ihtilfn, Allah Tel adna, ensamimi niyetle birer kurban kesmeleri suretiyle zme kavuturulmas bir hkmolarak belirir. Nitekim Mide Sure si'nde builk kurbandan yle sz edilerek bilgi verilmektedir: Bir de onlara demin iki olunun haberini (aralarnda geen olay) gerek ynyleanlat:Haniikisibirerkurbansunmulard da birinden kabul edilmi, dierindenkabul edilmemiti. (Kurban' kabul edilmeyen bu duruma fkelenmi) And olsun kiseni ldreceim demiti. O da: Allahancak muttakler (Hakk'a saygl olup kt72 Fahruddin ErRzi, Tefsiri Kebir MeftihulGayb,AkaYaynlar:23/472473.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)63lklerdensaknanlar)dankabulbuyurum.,demiti.73Sonra Kurn Kerimde yine bu konudabrahimaleyhisselmileolusmailarasndacereyanedenolayatemasedilirken,insannkurbanedilemeyeceivurgulanrvebrahimaleyhisselmnkurbanetmekistediiolunabedel byke bir koun kurbanlk olarakgnderildiine deinilerek, ilh beyandanuzakkavimvemilletlerinbakirekzlar,generkekleri kurban etmelerinin kutsal, feyizli,bereketli ve insan hibir yan bulunmadnaiaretedilir.yleki:Vebrahim,phesizbenRabbmagidiyorum,Obanadoru yolu gsterin dedi. Ey Rabbm! Banaiyiyararl kiilerden olacak (bir evld) bala,deyipduetti.BizdeO'nuoksabrl,zarif ve yumuak huylu bir oul ile mjdeledik. ocuk onun yannda yryp konuabilme ana gelince, brahim ona ylededi; Oulcazm! Dorusu ben ryamdaseni boazladm gryorum. Bir bak, buhusustagrnne?Oda: Babacm! Sen emredildiini yap. Beni inallah sabredenlerden bulacaksndedi. Bunun zerine her ikisi de (Hakk'nbuyruuna) teslimiyet gsterdiler ve O,73Mide,2764TefsriSuretlKevserolunu aln zeri yere yatrd. Biz de Onayleseslendik: Ya brahim! Ryay cidden gerekletirdin. phesiz biz, iyilii, gzellii, yararlileri huy edinenleri byle mkfatlandrrz. phesiz bu ack bir imtihan idi. Veonunyerinefidyeolarakbykbirkurbanlkverdik..74Ayrca Musa aleyhisselm zamannda biradamnkimtarafndanldrldnbelirlemek ve mu'cize dorultusunda, ldrlenin haber vermesini salamak zere boyunduruk altna sokulmam, taze, gl; aynzamandaparlaksarrenklibirsrnkurbanedildiiyleanlatlmaktadr:Hatrlayn ki, bir vakit de Musa, milletine : Allah size bir sr boazlamanzemrediyor demiti. Onlar (atalarnz):Bizialayamalyorsun?demilerdi.Oda yle cahillerden olmaktan Allah'a snrmdemitiSrnbirksmnldrlenadamavurun demitik. (Vurulunca da o dirilivermiti). te bylece Allah lleri diriltir.Aklnz iyice kullanasnz diye yetlerinisizegsterir.75Mevcut Tevrat nshalarnda da bakas74Saffat,9910775Bakara,6773Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)65adna kurbandan ve adaktan sz edilerekkurbannancakAllahadnakesileceibelirtilirvebukonudaylebilgiverilir: Ancak Rabdan baka bir ilha kurbankesen helak edilecektir. 76 Levililer Kitab'nda gnah takdimesi kotan sz edilmekte ve kurban edilen koun gnaha keffaretolaca belirtilmektedir.77 Anlald zeresemav dinler insan kurban etmeyi kesinlikle yasaklarken, kul ile Rabbi arasndaki ilgiyikuvvetlendiren amellerden biri olarak etiyenilen deve ve davarlardan birinin kurbanedilmesini emir ve tavsiye etmilerdir. Ziraeski Mezopotamya, Hind, Yemen, Msr veYunan efsanelerinde ve destanlarnda bakire kzlarn, gelinlik kadnlarn ve gen yakkl delikanllarn kurban edildiini grmekteyiz. Msr'da Nil Nehri nin bolluk vebereketilhsaylddayineMsrMitolojisindegemektedir.Oradansradabulunankhinlerin, Nil'in cotuu Nisan aynda ona veya yedi bakire kz kurban ettikleri bilinen bir gerektir. Son olarak slm Dini, herhkm ve konuyu en mkemmel ekliyledzenleyip insanln hizmetine sunduugibi. Kurban konusunu da hem Allah'a yaklatrc bir ibdet, hem aile ve evreyi ma76Tevrat/k:22/2077Tevrat/Levililer:19/2266TefsriSuretlKevsernen tatmin edip huzur ve gvene kavuturan kutsal bir destek, hem de komular vetoplum arasnda dostluk balarn kuvvetlendiren ve sosyal adaletin salanmasnayardmc olan mal bir ibadet klarak onu enverimli ve bereketli izgisine kavuturmutur. yette sarih ekilde kurban kes denilmeyip nahr yap denildii iin, bazmezheplerde bu ibadet vacip, bazsnda isesnnet kabul edilmitir. Ama ister vacipolsun, ister snnet saylsn konuda hkimolan ilh hikmet ve mantk son derece faydalsonulardourmaktadr.Eerdorudanfarz klnsayd, birtakm zorluklarn ortayakmas sz konusu olabilirdi. Vacip veyasnnet derecesinde kalmas ictihad dorultusunda mminlere rahatlk ve kolaylk getirmitir.78Raslllah sallallh aleyhi ve selleme KinBesleyipDmanlkEdenlerAsl soyu kesilen, ismi unutulan, sanakin besleyip dmanlk eden kimsedir.Byk insann, bykl ve ortaya attfikri,idelivesavunduudavannbyklnispetindedostvedmanolur.phesizkiRaslllahsallallhaleyhivesellem,dnya78CelalYldrm,lminIndaAsrnKuranTefsiri,AnadoluYaynlar:13/70367038.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)67kuruldukurulalgelipgeennllerin,bykliderlerin, nebilerin ve mridlerin en by ve nde gelenidir. Tebliiyle grevlendirildiislmveKur'ndadavalarnenby ve en kalcs, en hayrlsdr. Davannazametini, kyamete kadar gelecek olanbtn insanlara sesleniini ve Raslllahsallallhaleyhiveselleminyaptinklbnbykl, devamlln; parlak ve kalcsonularn, ayn zamanda mutlak anlamdarahmetyansttngrmeyen,idrkedemeyen kalp gzleri kr nankrlerin Ona kardmanlklardaonispettebykolmutur.O bakmdan bu zihniyette olan inkrclarortaya kan her olay slm aleyhine deerlendirmeyi i edinirler ve Hz. Muhammed'isallallh aleyhi ve sellemi kk drmekin bazyetvehadisleri kendifasitdncelerine ve arpk mantklarna gre yorumlarlar; sonra da her areye bavurmay kendilerine grev sayarlar. Nitekim Raslllahsallallh aleyhi ve sellemin erkek ocuklarbirbiri ardnca lnce, azl mrik s b. Vilve yandalar bu olay Raslllah sallallhaleyhi ve sellem Efendimizin aleyhine yorumlaypOna: Ebter diyecek kadar kinlerini aavurdular. Allah Tel, Resuln bu irkinszlerdenkorumakiinaslEbterinonlaryani Raslllah sallallh aleyhi ve selleme68TefsriSuretlKevserkarkinvedmanlkbesleyenosoysuzlar;ad san kesilecek ve lanet ile anlacak daancakonlarolacanadeinerek,ilhtakdrve hkmnn kimin hakknda nasl tecelliedeceineiarettebulunmaktadr.Beterkkndengelen ebter,aynzamanda ksr, baarszlk, feyizsizlik ve bereketsizlik manalarna da dellet eder. Nitekim hadiste bu kelime belirtilen manalardada kullanlmtr. yle ki: nemli ve anlaml olan her ie elhamdlillah ile balanmazsa, o ksr, baarsz ve bereketsizdir.79 nemli ve anlaml olan her ie Bismillah ile balanmazsa, o ksr ve bereketsizdir..80Ebter'in bu manasnn, Raslllahsallallh aleyhi ve sellemin dmanlarhakknda aynen tecelli ettiini ve iman etmeyenlerin baarsz, feyizsiz ve bereketsizbirmrgeiripnamvehretlerininsabunkp gibi sndn siyer kitaplarndanokuyor ve yaadmz ada da bunun birtakmmisallerinigryoruz.Kyametekadarda bu ilh beyan hkmn yrtecek;Raslllah sallallh aleyhi ve sellem Efendimiz hep minnet, kran, an, eref, sayg79Cmiu'ssair:2/9280Cmiu'ssair:2/92(Hadszayftr.)Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)69ve tazimle anlacak; nerine memur olduuslm Dini, milyarlarn kalbini doldurup yollarn aydnlatmaya devam edecek; O YcePeygambere ve dvasna dmanlk ve kinbesleyenler bereketsizlik ve huzursuzlukiindemrlerinitketecekvelmolayylabsbtn silinip belirsiz olacaklardr. nkarcsapklarn, Hz. Muhammed'e kin besleyipdmanlk edenlerin ismini yaatmaya almalar hibir olumlu sonu vermeyecek,bir sre sonra tarih gerek hkmn ortayakoyacaktr. phesiz bugn hl Firavunlardan,Nemrutlardan,EbCehillerdenvebenzeri zalim inkrc zorbalardan, diktatrlerden sz ediliyorsa, bu, rahmet ve saygyladeil, nefret ve lanetledir. Bylece hakenindesonunda yerini bulmakta; herkeslykolduuyerivesfatalmaktadr.8181CelalYldrm,lminIndaAsrnKuranTefsiri,AnadoluYaynlar:13/70387039.29.MEKTUB'UNSEKZNCKISMI82ALTINCIREMZ . Muhakkak Biz, sana Kevser'i verdik.Sen de Rabbn iin namaz kl ve kurbankesiver. Sana buzeden; phesiz ki zrriyetsizolan,iteodur.83Surei Kevser'in hurufu krkalt, Besmeleile altmbe, hurufu hecaiyeden mevcuduonyedidir. Nzulu vahyin havz ekberi veekser Enbiyann mehur kevseri olan Kudsierifinfetihtarihiolanonyediadediyletevafuk etmek srryle iaret eder. Besmele ile82 Bediuzzaman Said Nurs, RumuztSemniyye, Hzl: Hseyin BULUT, stanbul, 2001,s.12312983Kevser,1372TefsriSuretlKevserondokuz, mevcudu olmayan onikidir. Besmeleiledokuz,tekerrrszolanharflerion,tekrarsekizdir.Besmele ile tekrarsz sekiz, tekrar edenoniki, kelimat on, nahvi kelimat yirmi.BesmeleileKevser'inkelimatondrttr.Bircenneti dnyeviye ve bir kevseri slamiyetolan am'n fethine tevafuk srryle iareteder. Nahvi kelimat yirmiyedi. Hemze Eliftekerrr sekiz, Besmele ile oniki, tekraryedi,Besmeleilesekizdir.okmehursekizler ile beraber Havz Kevseri Kur'an' olanMekkei Mkerremenin fethine tevafuksrryle ima eden ve , den nnbanabaktryor.Sakin Elif , Besmele ile be, bir Besmele ile iki, drt, be, Besmele ile dokuz,, drt,Besmeleilealt,,Besmeleiledrt,bir,bir,Besmeleileikier.teuSureiKevser'invaziyetihurufatndaok esrar ve iarat ve letaif var. Yalnz burada tevafuka mnasebetdar letaifineAbdrrahimb.AliElMelm(Fed)73iaretedeceiz.BRNCLETAFET( )bir( )(Sakin).Bulersureninayetlerinin adedine tevafukla beraber; kendiebcedi adedlerinin mecmuu olan dokuzdatevafukediyor.Besmeleile()drt.YineBesmeleile drt aded ayetlerde tevafuk ciheti ileiaretivar.veBesmeleileSakinElifbe,Besmeleilealt, yedi,Hemzesekiz,Besmeleile dokuz.te birden dokuza kadar tekrarda terakki, o kudsi hurufatn intizamna bir intizamdahakatar.KNCLETAFETBesmele ile adedi hurufu altmbetir.Bu iki rakam hurufa inkilabetseolur.hlasnbandaki . ile74TefsriSuretlKevser deki ye manidar bakmakla beraber; altmbe senei veladetle,senei vefat dahil olmak veya arabi seneleritibari ile Sahibl Havz vel Kevser olanZat'n mrne tevafuk etmekle beraber;Besmelesiz Surei Kevser'in adedi hurufu,surei Kevser'in vakti nzulne tevafuksrryleiareteder.Surei Kevser'de mevcud hurufi hecaiyeondokuzdur. Ondokuz aded ile Besmeleninondokuz hurufuna tevafuk srryle lemiesma dhil olmak artiyle ondokuzbin aleminkudsiharitasolanKur'an'nHavzKevser'inden ondokuz cedvel ile ondokuzbinaleme neri ab hayat ettiine, Surei Kevser ondokuz parmak ile ehadet edip iaretediyorgibibirtevafukgsterir.Tekerrrszharflerondur.OnadedileuSurei Kevser kelimtnn on adedine tevafuk etmekle beraber; o iki mutevafk nahvikelimatnn yirmi adedine tevafuk srr ileyirmi sene bilfasla nuzuli Kur'an zamanntelvihdenhalideildir.Ve tekrar eden harfler sekizdir. Sekizadediyle Besmele ile tekerrrsz sekiz adedine tevafuk ile beraber, Elif ve 'un dahisekiz adedlerine tevafuk etmekle HavzKevser'in sekiz dairelerinden sekiz Cennet'eAbdrrahimb.AliElMelm(Fed)75alansekizkapsnatevafuknev'indenimditutamadmokiaretlervardr.Ve tekrar eden harfler onikidir. Onikiadediyle Besmele ile Elif oniki adedine vesurede mevcut olmayan harflerin oniki adedine tevafuk mnasebeti ile mehur veKur'an ile mnasebetdar ok onikilere remzeder.NCLETAFETBesmelesiz Surei Kevser'de hecai hurufat iinde ikier karde saylan harflerdenher iki kardeten en gzelini ve en manidarnalmtekikardeinibrakm.Mesela:kikardeolan:den,varyok. den, var yok. dan, varyok.den,varyok.den,varyok.dan,varyok.dan,varyok.Gibi zarif ve muntazam ve manidar birintihab var. Hem Kur'an'n bir misalimusaar olan Kevser'de tekerrr edenhurufat surelerin balarna bahususmukattaat hurufla balayan surelerin bala76TefsriSuretlKevserrna Fatiha misillu hafi iaretleri var. FakatFatihaierifininiaretisarahatayakndr.Mesela: ayeti dorudandoruya Resuli Ekrem Aleyhissalat Vesselam'ahitabedipKevser'iihsanettiinedelalet etmekle elbette o muhatabn medariimtiyazolanhasisimlerineimaen dekiyivegibiiaretlerleResuliEkrem Aleyhissalat Vesselam'n mehur ikiismi ve iki surenin balarna ve isimlerineiaretediyor.Hem Kevser'de Elif tekerrr onikidir. .lafznnasl, olmakcihetiyle Elifin Kevser'detekraronolmakla;yedi84 ,alt85nnmecmu'adediolanonetevafuklaosurelerin balarnn balarna kck84 ile balayan 7 sure : Bakara, Ali mran,A'raf,Ankebut,Rum,Lokman,Secde'dir.85 ilebalayan6sure:Yunus,Hud,Yusuf,Ra'd,brahim,Hicr'dir.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)77fihristeciknev'indeniaretlevarderiz.nk Elifin ismi sarihi o surelerde zikretmesiyle ve Fatihai erifede on yineon sureye sarahata yakn iaret etmekle;Kur'anFatihada, Fatiha Kevser'de dhil olmaksrryle Kevser'in manas Kur'an olmak cihetiylederizki:Kevser'deElifinondefatekrar,Fatiha'daondefatekrargibi;nsfKur'an'tekiledenonsureninisimlerineiaretederekbalarnaparmakbasyor.Bu mnasebetle Fatiha'nn u letafetinibir derece izah iin deriz: Madem Kur'anFatiha'da icmalen mnderi olduunu ehlitahkik zevki uhudi ile hkm etmiler. VemademKur'an'daFatiha'nbirismi: 86dr.Vemadem surelerin banda mukataat huruflabalayan mhim sureler ve 'lar velerdir. Ve madem Fatihai erife'de on86Hicr;8778TefsriSuretlKevser lafz tekerrr ediyor. (HAYE)87 yani zikredilmi. Ve madem o mehur surelerin banda mukattaat hurufundan ondefa"ElifLam"ismihecaisiyleokunuyor.Ve suretiyleyazlyor.Ve madem Fatiha mteaddid vecihler ileomehurlervelervelerebakyor.Ve madem o mehur surelerde onbe defa88 ismihecaisiylezikredilmi.Veondefa ismihecaileriiletekraredilir.VeFatiha'dadahionbetekerrrediyor.Veosurelerdekionbe e tevafukediyor.VeFatiha'87 (HAYE) de lafznda Hemze hatten velafzentayedildiindenoradasaylmaz.88 Banda Mim bulunan 15 sure: Bakara, Alimran, A'raf, Ankebut, Rum, Lokman, Secde,Ra'd, M'min, Fussilet, ura, Zuhruf, Duhan,Casiye,Ahkfdr.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)79da on defa tekrar etmekle o surelerdeki on adetlerine tevafuk ediyor.ElbettebtnbutevafukFatiha'daosurelere kar olan on den on iaret parmaklar hkmnde olan on tekerrredilmitir.imdi yine Kevser'e dnyoruz. Kevserkelimesi kudsi, cami', klli, nurani bir kelimedir.Birmanayiluavisihayrkesirdir.Veo kllinin misalleri oktur. Bata maddi veuhrevi Havz Kevser'den ve manevi ve ehlidnyaya ab hayat nereden en mhimhavz kevser olan Kur'an'dan tut, ta SahibiHavzKevser'everilen"HayriKesir"tlaknamasadak olan btn hedayay RahmaniyeveFtuhatRabbaniyeden,taFethiMekkeveFethiBeytlMakdisveFethiam,hattaFethistanbul'akadarmanalarvar.Evet madem sabkan getii gibi SureiKevser,FtuhatMuhammediyeyisallallhaleyhi ve sellem ihtar eder. Ve kelimatylave hurufatyla Fethi Mekke ve Fethi Beytl Makdis ve am ftuhatna iaret eder.Elbettealtyzseneyekaribmhimbirmerkezi Hilafeti slamiye ve menba'80TefsriSuretlKevserneriahkamKur'aniyeveKur'anHkiminmuazzamordusununmerkeziolarak,Kur'anbayran drtyz sene kadar kinata kargalibane tutan stanbul'un tarihi fethiniKur'an'da 89 iaretiyle mjde verdiigibi; sekizyzelliyedi tekil eden ebcedi makam sekizyzelliyedi olarak,aynen gibi stanbulun slam elinegemesi olan sekizyzelliyedi tarihine tevafuketmekleiaretediyor.nk: kime verilmi ve neiin verilmi srryla, Kevser'in evvelinde kime verildii iin ondan 'i alr. Neiinverildiinedelaleteden 'denneticeye iaret iin 'y alr. olur.Mecmuu sekizyzelliyedi adediyle stanbul'un fethinimjde veriyor ve FtuhatMuhammediyeyesallallhaleyhivesellemdahil olarak en muhteem cevamiislamiyeyemerkezolupkrreiarzdaklnan89Sebe,15Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)81salat kbrann bir mescidi ekberi olduunaelbetteimaeder.Hem yediyzelliyedide stanbul slam'neline gemesine namzed olarak yol almmuhasara ile Fatihas okunmu. (HAYE)90Demek namzedliini ve akdislamiyete girmesine yediyzelliyedide adedi ebcedisi imaen ifade ediyor. Vesekizyzelliyedide sarahata yakn birsuretdedelaletediyor.EvetmademSureiKevser,ResuliEkremAleyhissalat Vesselam'a ihsan edilen ftuhat azimeye delalet ediyor. Elbette stanbul'adahibakyor.90Evet, yediyzelliyedinin ahirlerinde veellisekizin evvellerinde Sultan Orhan zamanndaSleyman Paa kumandasnda Erler tabir edilenkrk kahramann ahid olmasyla, stanbul Hkmeti slamiye akdi altna girmi ve fatihas otarihdeokunmutur.SleymanPaahemmuhasara etti. Hem Rumeli'ye geti. Latif tevafukturki: stanbul'un fatihas yediyzelliyedi veellisekizde okundu. Ve sekizyzelliyedidesrrnamazharoldu.82TefsriSuretlKevserEvet, madem yirmisekiz hurufihecaiyeden de mevcut olan onyedihuruf dahi 'in birinci ayeti olan adedi hurufu olan onyedi adede tevafuk etmekle beraber; mecma Enbiya ve nzuli vahyin Havz Kevser'i olanBeytlMakdis'infetihtarihininonyediadedine tevafuk ediyor. Elbette FtuhatMuhammediyeyi sallallh aleyhi ve sellemihtareden de butevafukrastgeledeil, belki kudsi bir iaret iin rast getirilmitir. Aynen u birinci ayet, Medde veedde'yi saymayan mezhebe gre adedihurufu ondrt olarak Besmele ile Kevserkelimatnnondrtadedinetevafuketmekleberaber; ftuhat slamiyenin en mhimmiolan fethi am tarihi olan ondrt senesinetevafuk ediyor. Elbette bu tevafuk ittifakideil,belkitevfkedilmitir.Madem sekizyzelliyedi makam ebcedi ile dnyevi bir kevserislamiye olan stanbul'un fethine ima eder.Elbette sekiz aded hurufatiyle zemzemeiKur'an' ima eder. Elbette sekiz adediAbdrrahimb.AliElMelm(Fed)83hurufatiyle zemzemei Kur'an'n menba' veo Havz Kevseri lahinin bir havz ve enevvel ab zemzemei Kur'an ondan nebeanettiiolanMekkeiMkerremeninsekizdekifethine, tekrarsz huruflarn sekiz adediyleve mkerrerlerin yine sekiz tekraryla veElifin sekiz tekraryla beraber; kendi sekizharfiyletarihifethiMekkeolansekizseneye bilittifak tevafuklar u ftuhat suredeittifaktesadfdeildir.Belkitevfikedilerekkudsibiriaretiinrastgetirilmitir. HTARVE'TZARYirmidokuzuncu Mektubun SekizinciKsmnn Altnc Remzi unutulduundan,hemksasurelerdenbirnebzemnasebattevafukiyeden bahsedildiinden en ksasure olan u Surei Kevser'e iaret olmaklaberaber bahs almam olduundanbilmecburiye cismen, kalben, fikren mevve,hastalklveksabirzamandaaceleile bu remz yazld. Elbette tabirat ve tafsilat cihetinde benim kusurlarm ok vardr.Lzumsuz tabirat iine girmi. Fakat hatranaslgelmi,yleyazld.Tanzimvetashihe84TefsriSuretlKevserlzumvarsabakasyapsn.(stadmzn Afyon'dan tahliyesindensonra bu remiz iin buyurduklar bir emirdir: "Bu ksm herkes bilemez. Ve faidevermez.Okunmamakiinineledim.")91SaidNurs91SaidNursidahiKevserSuresiiinyapttefsirlerinmahremvegizlikalmasnarzuetmitir.TEVHDMERTEBELERkiblmdeincelenmektevedeerlendirilmektedir.lk blm Fenafillh mertebeleri olarakisimlendirilir.Bu blm 3 mertebeden meydana gelmektedir, Bunlara, Terakki Makamlar dadenir,Srasyla;aTevhidiEfl,bTevhidiSfat,cTevhidZttr.kinciblmBekabillhmertebeleriolarakisimlendirilir. mertebeden ibarettir, Tedell (lhalemdeki ini) Makamlar diye de adlandrlmaktadr.aCem,bHazretlcem,cCemulcem,dEhadiyyetlcem:Raslllah sallallh aleyhi ve sellemEfendimize has ve Ona ait bir makamdr.Telkin edilemez. Edilse de anlalamaz veinkredilmegibidurumlarzuhureder.9292 Abdrrahim b. Ali ElMelm (Fed)nin Kevserrisalesibumakamdayazlmtr.86TefsriSuretlKevserFENAFLLAHMERTEBELERaTevhidi Efl: Fiillerin birlii anlamnagelir.BumertebedegzetilenedebiFiillerinhepsiniyanibizenisbetleiyisinidektsndeHakkanisbetetmekesastr.nkonlarn iyilii ve ktl bize gredir. YoksaHakka nisbet edildiinde hepsi hayrdr veisimlendirilmemitir,Fiilleriniyiliivefenal, kula nisbet edildiinde belirlenir ve buzamanda,iyivektdiyeadlandrlr.b Tevhidi Sfat: Sfatlar Hakkndr. Yanidiriolan,iiten,gren,syleyen,irdeedenveyegnekudretsahibiAllahTeldr.c Tevhdi Zt: Vcd Hakkndr. Bumakamda salik hissen, aklen ve hayalengerek efl, gerek sfat ve gerek zt aynalarndan vcdullaha balanp, cmle eyann vcd Hakk olduunu mlhaza edervebuesnadaistirakhslolur.BEKBLLAHMERTEBELERaCem Makam: Hakk zahir, halk batnolarakmahedeetmek.Bumakamda,halkayna olup, oradan Hak zahir olur. Bu makamda,vahdetuhdugaliptir.bHazretlcem Makam: Halk zahir,Hakk batn olarak mahede etmek. BuradaHakkaynasndan,halkzahirolmutur.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)87c Cemulcem Makam: Kesret ve vahdeti cemeden bir makamdr. Zahir olsun,batn olsun etimle var olann Hakk olarakmahedeedildiiyerdiyeifadeedilir.Zahirolan mukayyed, batn olan mutlaktr.Mukayyed dediimiz de, mutlak dediimizdehepsiHaktrdiyezevkolunur.d Ehadiyyetlcem Makam: Bu makam, makam Muhammeddir. Mukayyedolanvarlktankaydnkaldrldyerdir.Gerek imann son dura burasdr. Bundansonra bakaca bir makam yoktur. nkburasenycemertebedir.9393(KUMANLIOLU,1988)GAVSLZAMABDULKDRGEYLNHAZRETLERNNHAKKTEVEMRFETEATBEYANLARIAbdrrahim b. Ali ElMelm (Fed)ninKevser Tefsirindeki manalarn anlalmasnda Gavssl zam Abdulkdir Geylnikaddesellh srrahul azz Hazretlerininbeyan ettikleri hakikat srlar konunun anlalmasndaokuyanayardmcolacaktr.Allah Tel ceml aynasna tecell etti,heraynadaHabbininyzgrnd.Allah Tel her aynada tecell edinceHakkn bu iniinde isimler olarak zuhureyledi.YaniO'nuncemliheraynadagrnnce isimler ile adland, bunlar birer douyeridir.Bu nihayetsiz doularda sfatlarneserlerini meydana kard. te eserler!..Yapcskimdir?Busfatlarveisimler,eserler:Kinattr,lem'dir, ite o lemler, ztn kendisidir.90TefsriSuretlKevserZiraAllah,cmi'(btn)dr.94Vcd sahasnda Hakk'dan baka bireyyokdur.95Ondanbakaiitilenveiitenyoktur.Nr, karanlk, su ve hava, ate ve btntabiatO'dur.Hkim, etki eden, olan ilerde, aziz,sultnvegizlenenO'dur.Lfz ve man, akla hayale gelen zahir94 Bir ey dier bir ey'in ztdr demekle, ikiey'in says, durumu ve zellii msavi benzeriddia edilmi olmaz. Mesel: Ben denizden birdamla su alp bu damla denizin kendisidir dersem; damlann deniz ile denklii, benzerlii,denkbulunduunumuiddiaetmiolurum?Hayr!Denizyinedeniz.Damlayinedamladr..Yalnz ben bu szmle neyi isbat etmi olurum? unu isbt etmi olurum ki: Damlanndeniz hricinde hi bir varl olmaddr. Ki budamutlakhakikttir.dem (Muhammed sallallh aleyhi vesellem), ayn ztdr demekle h! Ne CenbHakkn lemden ibaret olduu ve ne de leminAllah bulunduu iddia edilmi olur. Allah Telyine Allah, lem yine lemdir.. Yalnz, leminAllahTelnnZtndanayrlacakvebakabirvarlyokdur.95FeeynemtvellfesemmevechullahNereye dnerseniz Allah'n yz (zat) oradadr.Bakara,115Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)91olmuveolacakhepsiO'dur.Eyann mucidi O'dur.. Eyann zt daO'dur..Her ey'in zt O bulunduu gibi, onlarnherbirinibenzerindenayranbirhlidebulundurandaO'dur.O'nun gneinin nuru, halk isminialan yldzlardan grnen yz olur. Lkingne daima domu ve asla batmazkenyldzlarnhkmebedenbakikalmaz.Sanki nefsin, ztndan bir para kaptkda baka bir ey hsl oldu. Lkin bu, nesenden bir hakki surette ayrdr ve ne dekat'iyyenballilebitiiktir.Halk, kar gibidir. Sen ise o kar meydana getiren, o karda varlk olan su demeksin.Fakatkareridimihkmkalkar.Suyunhkmtekrargelir.Emirisevk'dir.Btn mahlkat, vcutlaryla vekil gibikar'a benzerler. Mstakil varlklar yoktur.Zirakar'nvarl,suyunvarldr.Seniseokar meydana getiren, o karda vcud olansudemeksin.Suret yznden, bir ey sebebiyle ondan hi bir ey sana kar Hakka perdeolmasn. Zira her grne perde olannarkasndanurparlar.Hakk, dem'i (Muhammed sallallhaleyhi ve sellemi) kendi sureti zerindeyarattna dir olan beyanlar sana yksek92TefsriSuretlKevsermazhariyetinibilmeniinsanayeter.Eer dem (Muhammed sallallhaleyhivesellem),ztnnurlarnngrndyerolmasayd,himelekleronahuuilesecdeederlermiidi?96Eer blis'in gzleri dem'in hakik yzn (Hakikt Muhammediye), grebilseydi;isyanetmez,oyalnzitatdekalrd.imdi, eer sen, huu' sahibi isen, bakalk kaydn gerek tenzih97 ile gnlndenkar,tevhiddenizinedal!Mutlak Tenzhden sakn! Zira mutlaktenzh seni kaytlar da, hakikata vsl olmana mni olur. Mutlak Tebhdende kan. Zira mutlak tebhde seni aldatr, hakikattenuzaklatrr.98Onun cemlinin gzelliini tenzih srasndatenzihet.Fakattebihederken,O'nuhakikidrkinemni'olaneylerdentenzihet.Hakkn gzellii ile ztdan mahcub ve96 dem aleyhisselmn ztnda HakikatiMuhammediyetecellietmeseydi,97 TENZH: Su ve noksanlktan uzak saymak.Allah Tely her eit kusur, noksan, erik gibihallerden uzak bilip sylemek. * Kabahati yokolduuanlalmakveonuifadeetmek.98MahlukunYaratcayabenzetme,ayrgrmedeki snrlarn inceliini kefetmeyen hakikti anlayamazdemektir.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)93gafil olma. Zira zttan, grnen ztta sensin.Sfat,filleriztndatoplayandasensin..Tevhidin bu hakkatine bu ksmnadadelil isteme.. Zira bu olan makam, aklkitbnntesindedir.99..10099 Akl bunu anlamakta zorlanr. Cevabn akllavermektemmkndeildir.100(YEL,1978),s.424TEFSRSURETLKEVSERAbdrrahimb.AliElMelm(Fed) . . AllahTelKurnKerimdebuyurduki; Muhakkak Biz, sana Kevser'i verdik.Sen de Rabbn iin namaz kl ve kurbankesiver. Sana buzeden; phesiz ki zrriyetsizolan,iteodur.101101Kevser,1396TefsriSuretlKevserBu surede birok srlar vardr. Ey AllahTelmbusrlarnhakikatinianlamadabizebaarlarihsanetmenidiliyoruz. , fiile benzeyen edttr. Tahkik vetekid iin kullanlr. Allah Tel Biz ile(Maalgayr:Bakas ile birlikte yani bizolarak)kulland.Biz verdik te102 ancak sfat maalgayritabirivenktesivesrrndamutlakhakikateiaret vardr. yle bir mutlak hakkat ki,kaytilegrnenzt(Muhammedsallallhaleyhi ve sellem) ile bir olduu halde kayta(beeriyetine) karlk gelen (fn) bantdanayrolduunubelirtti.103Perdelenmilerin dardan nazar edipgrdkleri Zt Ehadiyyeyi (Allah Tel),bakalarndan tenzihiyyetle 104 beraber Muhammed sallallh aleyhi ve sellem ile ayneydir.(Muhammed sallallh aleyhi ve sellem)Bakalarnn zdd olunca, hakikatte (AllahTelnn zatnnda aynsdr ve kayt ve ba102Benverdimdemedi103Hakkibantvardemektir.104 Tenzih: Su ve noksanlktan uzak saymak.Allah Tely her eit kusur, noksan, erik gibihallerdenuzakbilipsylemek.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)97ntdanmukaddestir,demektir.Sfat maal gayr tabiri, burada ztehadiyyet ile tabir edilir. Zt ehadiyyetHazert ve mertibi klliyenin (btn mertebelerin)aynsdr.105105 Hazret: Hazr olmay ifade eden Arapa birkelime. eyhu'lEkber, Fthat'da (1/2378)hazretiilhvehazretiinsan'denbahseder,ilhhazretin kendine mahsus harfi vardr. Bu ikihazret sayda ittifak halindedir. VahdetiVcd'dabeilhhazrettenbahsedilir:1. Mutlak gayb hazreti. lemi ilahiyye hazretindekisabitayn(z)larlemiolup,mukabilinde mutlak ehdet hazreti bulunur ki, bununlemide,mlklemidir.2.Muzfgaybhazreti:Budaikiyeayrlr:3. Mutlak gaybe yakn olan muzaf, gayb ki,lemi, melekti ve cebert ruhlar lemidir.Buna,soyutnefislerveakllarlemidedenir.4. Mutlak ehadete yakn muzf gayb ki,lemi, misal lemidir. Buna melekt lemi dedenir.5. Beincisi de, bu drdn kendinde toplayan hazreti cmi'dir. Bunun lemi de, btnlemleri ve onlarla olan kendinde toplayaninsan lemi'dir. Bu hazretleri yediye karansflerdevardr.Hazreti Ehadiyyet: Arapa, Ehadiyyet (birlik)'in hazr oluu demektir. Allah Tel'nn srfkendindenibaretzt.Burada,sfatlarveisimler,szkonusudeildir,bunalate'ayyn(belirsizlik)mertebesidenir.98TefsriSuretlKevserAllah Telnn (biz) kelm mutlak vemukaddes bir olan zt ki, klliyat (tm) vecziyyattan (para) oluan cemi hazeratn(btnmertebelerin)kendisidir. AllahTelbuyurduki;Ya Muhammed! (sallallh aleyhi vesellem) senin ismin ahsn, suretin, aslnztylazahiroldukta;Senben,bensenoldum.Kimkisenigrdbenigrd.106Hazreti Vhidiyyet: Arapa, Vahidiyyet'inhazroluudemektir.HazretiEhadiyyetinortayakt mertebe olup, Hazreti Ehadiyyetten sonragelir.Hazreti Esmiyye: Arapa isimlere ait hazrolu anlamndadr. Hazreti Vahidiyyetin ortayakt mertebe olup, hazreti Vhidiyyettensonragelir.Hazreti Hviyyet: Arapa hviyyetin hazroluu demektir. Bu gayblerin gaybi hazretidir.Buna mutlak hviyyet denildii gibi, ilerin ii(batnu'lbevtn)hazretidedenir.Hazreti lmiyyei Amiyye: Amya ait ilmihazroluanlamndadr,Arapa'dr.Buuluhiyyetveyagaybu'lguyubmertebesidir.106"BenigrenHakk'grmtr".Buhari,Tabir,10;Mslim,Rya,11;bniHanbel,III/55;V/356;Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)99HerkimMuhammeddediAllahdedi.HerkimAllahdedi,Muhammeddedi.Kimseniinkretti,beniinkretti.Kim ki sana itaat etti, bana itaat etti.107Heysem, Mecmauz zevid, VII/181; Tebriz,Miktlmesbih, 461; Beyhak, Delil'nnbvve,VII/45; Tirmiz, email, 210. Nevev buhadisi:"KiiAllahResulngerekbilinensfatzere gerekse bundan baka bir sfatta grsngerekten kendisini grmtr diye tefsir eder." Nitekim Raslllah sallallh aleyhi ve sellemEfendimiz Hazretleri "Beni gren Hakk' grr"buyurdu. Zr resullerin her biri insn kmildir.Ve insn kmil 'Allah' ismi cmi'inin mazhardr. Ve Allah ismi, btn esmi ilhiyyeyi cami'olunca insn kmil dahi cem'i esmiilhiyyenin mazhar der. te Allah Teldemi kendi suretinde yaratt hadsi erifindebeyn buyurulan 'dem'den murd, insn kmildir. Zr cem'iyyeti esmaya mazhariyetindendolay Hakk'n suretidir ve Hak onunhviyyetidir.Tevhiddekudret,Benim halkma benim sfatmla k, senigren beni grr; ve seni kasd eden beni kasdeder;vesenisevenbenisever,hadsikudssinemuhtabolaninsnkmilemahsstur."(Bkz. A.A.Konuk, FssulHikem Tercme veerhi,IV/37,193).107 (Raslm) De ki: Eer Allah seviyorsanz100TefsriSuretlKevserYazklar olsun o kimseye ki, beni sendenbakayerdebulmakistedi.108Hakikatte Muhammed bakalarndanayrolmasyla,benimleberaberdir.109YineAllahTelbuyurduki;Ya Muhammed! (sallallh aleyhi vesellem) Yazklar olsun o kimselere ki, benden ayr olarak seni talep ve sana muhabbetederler.Ebedbizesensizaslanazarolunmadgibizhirdedeayrolmayz.Benim ztm olmakszn sende bulunmazsn, grnmezsin ve sana kavuandaolmaz.Ya Muhammed! (sallallh aleyhi vesellem)Zevalbulmazveyokolmazaslmveztm olduun gibi, sen ezelden beriztmsn. Onlar her ne kadar vasflarnkmil isimler ve hazretlerin tmyle vasfetseler de, senin zt Muhammediye vebana uyunuz ki, Allah Tel da sizi sevsin vegnahlarnz balasn. Allah Tel okbaslayc,okesirgeyicidir.limrn,31Kim Rasle itat ederse, muhakkak AllahTelyaitatetmiolurNis,80108 Rasl size ne verdiyse onu aln, size neyasakladysa ondan da saknn. Allah Tel'dankorkun. nk Allah Tel'nn azab etindir.Har,7109OnayaklamayayolaraynMide,35Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)101Ahmediyye (ztmn) kendisi ve birliidir.110smimi isminle yakn kldm.111 Afk veenfsteki112 varisler (varlklar) senin Muhammed ismin, suretler Ahmediyetinin110 Raslllah sallallh aleyhi ve sellem btnkemlsfatlarasahiptir.CemlveCellsfatnnsrlarnamildir.111 Adem aleyhisselm gnah ilediinde yleder:YaRabbi!,Muhammedinhakkiinbeniaffetmeniistiyorum.AllahTel,Ey Adem onu yaratmadm halde Muhammedinasltandndeyince,Ey Rabbim! Beni elinle yaratp, ruhundanbana flediinde bam kaldrdm ve arnstunlarnda L ilhe illallh MuhammedunResulullh yazl olduunu grdm. Bildim ki,Sen Kendi ismine en sevgili yarattn balkldn.BununzerineAllahTel;Doru syledin Ey Adem! nk o beerierisinde bana en sevgili olandr. Bana onunhakk ile dua ettiinde seni balarm, eerMuhammed olmasayd seni yaratmazdmdedi.(elHkim, Mustedrek (2/615); bn Askir(2/323),elBeyhki,DelilunNbuvve(5/488)112 fk: Ufuklar, taraflar, ynler; Enfs:(Nefs.C.)Nefsler,ruhlar,canlar.YaayanlarGrnenvegrnmeyen,zahirvebatn,ivedlem102TefsriSuretlKevserkendisidir ki, bu sebeple benim ztm vehakikatimimahedeedebildiler. Biz ileride onlara delillerimizi gerek ddnyada, gerek kendi z varlklarnda gstereceiz; ta ki Kurnn, Allah tarafndangelengereintakendisiolduuonlartarafndan da iyice anlalacak. Rabbinin hereye ahid olmas yetmez mi?113 Buyurdum.Yani bu yette Muhammedin bir olanztnivedlemdegsteririm,dedim.Muhakkak btn zerreler benim ztmolduuiin (biz) dedim.nk Ya Muhammed! (sallallhaleyhivesellem)hereyztndr.Oztndabenimztmdr.Onunlazhirolupgrndm. ve d lemde senin bir olan ztnntmylegrnenbendim.Muhakakfakveenfs(ivedlem)ikinshaolduugibisendehakikatindeiki113Fussilet,53Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)103nshasn. u sebeple ki, ancak ben senolduumdan ileile tabir ettim ve syledim. Yani, benim kendimden bakasdeildir. szmz hakikatte benim ztehadiyyem ve sfat vahideyyem114 senin114 Ehad: Bir. Tek. nfiradla muttasf sftkmileyicami'olan.Ehadiyyet: (Ahadiyet) Allah Telnn her bireyde kendine it birlik tecellisi. (Ehadiyyet, herbir eyde Halik Klli ey'in pekok isimleri tecelli ediyor demektir. Mesel: Gnein ziyas,btn zemin yzn ihata ettii haysiyeti ilevahidiyyet mislini gsterir ve her bir effafcz'devesukatrelerinde,gneinziyasveharareti ve ziyasndaki yedi rengi ve bir nevi glgesibulunmasehadiyyetmislinigsterir.Veherbireyde, hususan zihayatta ve bilhassa her birinsandaoSani'inekseresmasondatecelliettiicihetleehadiyetigsterir.Vahd:Yalnz,tek.Raslllahsallallhaleyhi ve sellemin de bir ismidir. Benzeri bulunmayan,hibirmahlklamsaviolmayanvetekolandemektir.Vhidiyyet: Allah Telnn umum eyadabirden birlik tecellisi.(Vhidiyyet ise, btn omevcudat birinindir ve birine bakar ve birininicaddr, demektir. Ehadiyyet ise, herbir eyde104TefsriSuretlKevsermakamndr. Bu makamn stnde de birmakam yoktur. Bu sebeple Biz verdik diye tabir edip syledim. nk YaMuhammed! (sallallh aleyhi ve sellem)benimle senin aranda ayrlk yoktur. Belki szmz ve olan ihsanmz bir olanztm yani kendimi sana vermemizdir.nk ayrlmz yoktur. Sen benden hiayr olmadn ki sana benden bakasn vereyim Allah'n senin zerinde bulunan ltfuokbyktr.115u sebeple senin zerine olan faziletmutlakfazilettir.Bufaziletikimsegremez.Ancak makam ehadiyyenin varisiyyetiylevarisolanlargrr.116Bu fazileti ancak senin ztnhuduyla117mahedeedebilirler.Bu sebeple tahkik ve tekid iin kullanHlk Klli ey'in pekok esmas tecelli ediyordemektir.115Nisa,113116Yanibumakamalmailekazanlmaz.117hud:hidler.Grme,ahidolma.*Mahedeetme.*GrnecekhaldeekillenmeAbdrrahimb.AliElMelm(Fed)105lan kelimesiileMuhakkakdedim.BuMuhakkak ve muhakkak anlalan ey zerinekasdveyeminederim,demektir. SanaKevseriverdik.Yani unt118 ztiyye, tecelliisfatiyye ve esmiyye119 cemi hazretlerin118unat:uunlar.Keyfiyetler,haller.*Emirler.Kastlar.Talepler119 Tecelli zat: Arapa, zta (ze) ait tecell(ortayak)demektir.Sfatszkonusuolmakszn,ztnbalangcolantecelliinkullanlanbirtbirdir. Zat tecellsi; esma ve sfat tecellsi vastasyla olur. Onlarsz olmaz. Hakk'n zatnn,mevcudata, perdeler ardndan (isim ve sfatperdeleri)tecelletmesizarurdir.Tecelli esma: Arapa, isimlerin tecellsi (ortayak), demektir. Allah Tel'nn gzel isimlerinden birinin, kulun kalbine almas. Bu tecellmeydana gelince kul, o ismin nurlar altndaylesine malub olur ve arr ki, Allah Tel'yao isimle seslense, Allah Tel ona karlk verir.Slk mertebelerinin drdncsnde, tecelliesmaolayzuhureder.Tecelliisfat:Sfatlara,aittecellyi(ortayak)ifade eden Arapa bir szck. Allah Tel'nnsfatlarndan bir sfatn, kulun kalbinde ortayakmas. Allah Tel'nn sfatlarndan biriyle,106TefsriSuretlKevserhepsini yeryznden ara, zerreden klliye(paradantme), noktadan harflere, harflerden kelimelere, kelimelerden manalara,manalardan iaretlere, iaretlerden srlara,srlardan srlarn srr istenilen ztm olanvahidiyyetime kadar hepsini sana verdik.120mesela iitme sfatyla tecellye maruz kalan birkimse, cansz varlklarn zikrini iitir hle gelir.Buna,"Hakka'lYakn"makamdenir.120 Raslllah sallallh aleyhi ve selem besmeledekinoktanntopladsrlarnhepsidir.Kinattakiilerinolmasiinsylenen deki noktann da kendisidir. Besmeledeki noktann yorumlar ok yaplmasna ramen dekinoktann izhat fazla bildirilmemitir. Besmelekinatn devamna sebep iken deki noktavarlna sebeptir. nk irdei kllinin, yaniAllah Telnn irdesinin varlklar st muradile lemler takdir edilmitir. Bu noktalarn herikisi de Raslllah sallallh aleyhi ve sellemEfendimizdir.nkAllahTelnnEfendimizleolan mnasebetini beeri olgularla anlamakmmkn deildir. Ak ile sevgilisi arasndakimnasebetin yorumlar zerine nice diller dklmtr. Fakat sonu udur denecek bir eyeyedinci makamdan haberi olanlar dnda kimsebireysyleyememitir.Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)107Ya Muhammed! (sallallh aleyhi vesellem)Tekztmdasensin.Fazilet hazinesinin de sahibi Raslllahsallallh aleyhi ve sellem Efendimizdir. O buhazineyi mahlkta ve isteyenlere kabiliyetimiktarnca veren, lemlere rahmet olarak geldi.(SaltMeiveAklamas,s.8)Grmyormusunuz?phesizAllahTel,gklerde ve yerde olanlar emrinize mdeklm ve zhir ve btn nimetlerini geniletiptamamlamtr.Lokman,20Bu nimetlerin en by phesiz ki,Raslllah sallallh aleyhi ve sellemin ztdr.Onun sayesinde nil olunan nimetlerkemmiyyet ve keyfiyyet olarak deerlendiriliptakdr edilmesi mmkn deildir. MminlerinRaslllahsallallhaleyhivesellemegetirdikleri salt selmlar, bu nimetlere kar bir teekkrdr.Mminlerekarsonderecedknolanve onlara dny ve hiret sadetinin yolunugsteren Raslllah sallallh aleyhi ve sellemekar, salt selam getirmek hem bir vef hemde sadkat borcu olmann tesinde bir ilhemirdir. Zr Allah Tel mminlere, btn nimetlere vsta ve vesile olan Raslllahsallallhaleyhivesellemesaltveselmetmelerini emretmitir. Her hayr hakkatte AllahTeldan ise de, o nimete vesile olanlara dateekkretmekmminolmanngereidir.pheyokki,Raslllahsallallhaleyhivesellemtmdn,vednyevhayrnvesilesivevstasdr.108TefsriSuretlKevserKf nun121 arasnda asldan ve zhirolmu ne kadar tmyle olan ve olacakeylerSenintekztndandr.Busrrbuayetilebildirdim. O'nun emri, bir eyi dileyince ona sadece Ol! demektir. O da hemen oluverir.122O halde Ya Muhammed! (sallallhaleyhi ve sellem) benim aynm123 seninztn, senin aynn benim ztm olduumuzhaldesennaslebterolursun.124121Kn=ol122Yasin,82123 Ayn: (C.: A'yanA'yunUyn) Gz. Pnar, kaynak. eme. Tpks, t kendisi. Zt. Eyannhakikat. Kavmin ereflisi. Diz. Altn. Nazar deme.Casus.Hereyineniyisi.124 Her kim benim veli kullarmdan birisinedmanlk ederse ben ona harp aarm. Kulumkendisine farz kldm eylerden daha sevimlibir eyle bana yaklamamtr. Kulum banadevaml nafile ibadetleri ile yaklar. Bununsonucunda ben onu severim. Bir kere onu sevdim mi ben onun iiten kula, gren gz,tutaneliveyryenayaolurum.Eerbendenbir ey isterse onu veririm. Bana snrsa muhakkak onu korurum. (Buhr. Rekaik, 38; bn.Mce.Fiten.16.38)Abdrrahimb.AliElMelm(Fed)109Belki; senin ztn btn lemleri veokluu toplayan hakiki zt iken seni gremeyen, bulmayan, ayrlk ve bakalkkaranlklarnda ve irkte olan kimseebterdir. Hayr; gerekten onlar, Rablerindenperdelenerekyoksun tutulmulardr.125yle birokluk suretleri ile perdelendin ki,bu yette belirtilen durumdaki mrik,kfir ve cahillerin perdelendirilmesi gibionlarSeninhakkiztngremediler. Kelmnda Makam ZtEhdiyyeti Muhammediyyeye konusunaiaret vardr. Bu Raslllah sallallh aleyhivesellemEfendimizin,AllahTelnnztnaolan salt ve ittisali126 onunla ittihaddr.YaniYa Muhammed! (sallallh aleyhi ve125Mutaffifn,15126 ttisal: Ulamak. Bitimek. * Birbirine dokunmak.Yaknlk.Ballk.Kavumak110TefsriSuretlKevsersellem) sen kendin olduunda da benimztm gibi ol. Beni kendinde grmeye alvebendemahvvefnol.Buhaldekendinibenimle bk, mevc