สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท...

31
นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนน นนนนน นนนนนน* นนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนน นนนนนนนน นนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนน นนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนน นนนนนนนน นนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนน นนน นนนนนนนนนนนนนนนนน

Transcript of สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท...

Page 1: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

นำ��แลงททงหวช�ง ลำ�พนสมชย เบญจชย*

เกรนนำ�นำ��แลงทอำ�เภอทงหวช�ง จงหวดลำ�พน เปนขอเสนอง�นศกษ�วจย

ด�นป�ไม เกยวกบก�รประเมนสถ�นภ�พและจดทำ�ฐ�นขอมลก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไมอย�งยงยนแบบบรณ�ก�ร

คว�มสำ�คญและทม�ของปญห�ททำ�ก�รวจยทรพย�กรป�ไมเปนหนงในทรพย�กรธรรมช�ตทสำ�คญของ

มนษยช�ต คณค�ของทรพย�กรป�ไมอยทคว�มจำ�เปนตอก�รดำ�รงชวตของมนษยท�งท�งตรงและท�งออม ในอดตทรพย�กรป�ไมถกมงเนนในมลค�ของตนไม ของป� สตวป� และก�รบกเบกเปนทดนเพอก�รเกษตรและทอยอ�ศย ซงในปจจบนยงคงดำ�รงอยพรอมผนวกก�รบรก�รด�นระบบนเวศหรอก�รทองเทยวเชงอนรกษ อย�งไรกต�มคณค�ของทรพย�กรป�ไมในท�งออมทสำ�คญคว�มคอเปนแหลงตนนำ��ลำ�ธ�รและแหลงพนธกรรมหรอคว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พ ปญห�ทสำ�คญคอก�รดำ�รงอยอย�งสมดลของทรพย�กรป�ไมกบก�รใชประโยชนใหไดอย�งยงยน ท�งน�กเพอเอ�ออำ�นวยประโยชนตอก�รดำ�รงชวตของมนษยนนเอง

ก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไมในทน� หม�ยถง ก�รใชประโยชนตนไม ของป� สตวป� และทศนยภ�พหรอคว�มรนเรงบนเทงใจในระบบนเวศป�ไม โดยเฉพ�ะในพ�นททจะศกษ�วจยหรอพ�นทตนนำ��ล� จงหวดลำ�พน ซงเปนตนนำ��ของลมนำ��ล� คอ อำ�เภอทงหวช�ง จงหวดลำ�พน สภ�พป�ไมโดยทวไปครงหนงเปนป�เบญจพรรณ อก 40% เปนป�เตง-รง สวนทเหลอเปนป�ดบเข� รวมแลวมเน�อท 284,821.45 ไร หรอ 455.71 ต�ร�งกโลเมตร มประช�กร 18,259 คน ประกอบไปดวยคนไทยพ�นเมองสวนใหญ และชนเผ�กระเหรยงประม�ณไมเกน 20%

ปจจบนแมนำ��ล�ไมมนำ��ไหลในชวงฤดแลงแลวกว� 5 ป ทำ�ใหปญห�ข�ดแคลนนำ��นบวนจะรนแรงเพมข�น ก�รแกงแยงเกบกกนำ��ต�มลำ�นำ��ยอย

Page 2: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

กอนลงนำ��ล�แมว�จะยงไมชดเจน แตกแสดงแนวโนมม�กข�น ส�เหตทสำ�คญคอก�รบกรกทำ�ล�ยป�ตองก�รพ�นทเพอทำ�กนท�งยดถอครอบครองถ�วรและก�รทำ�ไรเลอนลอยปร�กฏโดยทวไป

ดงน�นก�รศกษ�วจยเพอก�รประเมนสถ�นภ�พและจดทำ�ฐ�นขอมลก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไมอย�งยงยนแบบบรณ�ก�ร จะแสวงห�คว�มเหม�ะสมสมดลของก�รปกปองคมครอง ฟ� นฟ และเพมพนทรพย�กรป�ไม โดยก�รมสวนรวมของชมชนเปนสำ�คญ จะชวยใหก�รบรห�รจดก�รเชงอนรกษสมฤทธผล ชวยฟ� นคนสภ�พป�ไมใหเปนแหลงนำ��กลบม� พรอมๆ กบคว�มจำ�เปนในก�รดำ�รงชวตของร�ษฎรทยงตอง-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------*เจ�หน�ทบรห�รง�นป�ไม 7 กลมง�นวช�ก�ร สำ�นกบรห�รพ�นทอนรกษท 16 (เชยงใหม) กรมอทย�นแหงช�ต สตวป� และพนธพช e-mail : [email protected]

พงพงทรพย�กรป�ไม และใหส�ม�รถพฒน�ไปสสมม�อ�ชพด�นก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไมไดอกดวย ไมว�จะเปนก�รใชประโยชนไม ของป� สตวป� ตลอดจนก�รทองเทยวเชงอนรกษ

แนวคว�มคดของโครงก�รวจย 1. แนวคดก�รใชประโยชนจ�กตนไม

โดยหลกก�รด�นอตส�หกรรมไม ตนไมส�ม�รถนำ�ม�ใชประโยชนไดต�งแตร�กไมจนถงปล�ยยอดไม โดยก�รแปรรปไมเพอใชในก�รกอสร�งบ�น ทอยอ�ศย โรงเรอน ร�นค� ศ�สนสถ�นหรอวดว�อ�ร�ม โบสถ วห�ร ศ�ล� พวกเครองเรอน เครองมอ หรอผลตภณฑไมต�งๆ ก�รใชไมเปนเช�อเพลงท�งฟนและถ�น และก�รแกะสลกไม ซงส�ม�รถสงเสรมพฒน�เปนอตส�หกรรมไมในระดบทองถนไดดวยโดยจดใหมโรงเลอย ไมว�จะเปนก�รใชแรงคนหรอเครองจกรกต�ม ท�งน�เพอแปรรปไมใชในก�รกอสร�ง ผลตเครองเรอน เครองมอเครองใชหรอผลตภณฑไมอนๆ ใหมก�รผงและอบ

2

Page 3: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

ไม ห�กก�วหน�ข�นกจดใหมโรงอบไมและอ�บหรออดนำ��ย�รกษ�เน�อไม นอกจ�กน�อ�จนำ�ไมทอนกลมขน�ดเลกไปอ�บนำ��ย�ไมเพอคว�มคงทนถ�วรยงข�นในก�รใชง�น (สมชย, 2542)

สำ�หรบปกและเศษไม นำ�ไปผลตเครองมอเครองใชหรอผลตภณฑไมอนๆ ทำ�ไมพ�นไมป�รเก (Parquet) ตลอดจนเปนไมฟนเช�อเพลงและเผ�เปนถ�น หรอนำ�ไปทำ�เปนช�นไมสบ (Chip) สำ�หรบสงข�ยหรอผลตเปนไมประกอบหรอเยอกระด�ษไดอกดวย

สำ�หรบกงก�นตอร�ก นำ�ไปใชเปนไมเช�อเพลงหรอช�นไมสบ โดยใหมโรงง�นสบช�นไม ซงช�นไมสบนำ�ไปใชในกลมโรงง�นอตส�กรรมไมขน�ดใหญ คอ ผลตภณฑเคมจ�กไม (Wood Chemical Products) เยอกระด�ษและกระด�ษ (Pulp & Paper) แผนใยไมอด (Fiberboard) ซงตองผ�นกระบวนก�รยอยช�นไมใหเปนเยอไม (Fiber) สำ�หรบช�นไมสบทยอยใหเลกลงไมตองผ�นโรงผลตเยอนำ�ไปผสมก�วเปนแผนช�นไมอด (Particleboard) หรอผสมปนซเมนตเปนแผนช�นไมอดซเมนต (Wood Cement Board) สำ�หรบมลค�สงสดของไมทอน คอ ฝ�นหรอปอกเปนไมบ�ง (Veneer) หรอแผนไมอด (Plywood) สวนเศษทเหลอคอใสไมทอนทปอกหรอเศษไมบ�งทเหลอนำ�ไปทำ�เปนช�นไมสบ นอกจ�กน�ทอนไมขน�ดเลกนำ�ไปเปนไมเส�เขมหรอไมคำ��ยนไดโดยตรง

ดงกล�วแลวท�งหมดน�นบว�เปนก�รใชประโยชนไมอย�งคมค�และช�ญฉล�ดไดประโยชนสงสด โดยโรงง�นอตส�หกรรมไมต�งๆ ทเกยวเนองหรอตอเนองรบชวงวตถดบไมในก�รผลตอย�งเปนข�นตอน มไดท�งเน�อไมโดยสญเปล�ไปในข�นตอนหนงข�นตอนใด ซงรวมเรยกว� อตส�หกรรมไมตอเนอง (Integrated Wood Industries)

2. แนวคดก�รใชประโยชนจ�กของป�นอกจ�กเน�อไมทใชในอตส�หกรรมดงกล�วแลว เร�ยงไดเปลอกไม

นำ�ม�ผลตเปนปย ส�รเคมพวกแทนนน (Tannin) และสธรรมช�ต หรอทำ�กระด�ษเชนเปลอกปอกระส� ซงอ�จรวมอยในอตส�หกรรมของป� ไดแก ชน/ย�ง สมนไพร/เครองเทศ พชอ�ห�ร (ผกป� เหด ฯลฯ) แมลง (ครง ผ�ง ฯลฯ) เปลอกไม แทนนนและสธรรมช�ต นอกจ�กน�ของป�ทคอน

3

Page 4: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

ข�งโดดเดนในชวตประจำ�วนของทองถนชนบท คอ ไมไผ ใชในก�รจกส�น ทำ�ไมจ�มฟน ไมอด เยอกระด�ษ ไมรวก เขงไมไผ ตะเกยบ และไมซก เปนตน และยงมหว�ย ทมลกษณะเดนทแปลกต�ในก�รผลตเครองเรอนหว�ยต�งๆ อกดวย (สมชย, 2542)

ของป�แมจะมอยม�กม�ยหล�ยชนด แตมเพยงไมกชนดเท�น�นทไดมก�รพฒน�จนมนยสำ�คญท�งด�นเศรษฐกจ อ�ท ไผ หว�ย ไมหอม ครง ผ�ง สมนไพรบ�งชนด เชน ประคำ�ดคว�ย บก ระยอม เปนตน ดงน�นจงมของป�อกหล�ยชนดทน�สนใจ รวมท�งของป�ทพฒน�แลวใหยงยนตอไปท�งท�งด�นก�รเกบห� ก�รแปรรป ก�รใชประโยชน ก�รตล�ดและก�รจดก�ร (ยรรยง และพรรณ, 2542)

องคคว�มรเกยวกบของป�ทตองศกษ�คนคว�และดำ�เนนกจกรรมสงเสรมใหแพรหล�ยมหล�ยประก�ร คอ ก�รรวบรวมชนดของป�ทมอยในแตละทองท ชนดและชวงเวล�ทมก�รเกบห�ของป�ม�ใชประโยชน วธก�ร และปญห�ในก�รเกบห� ก�รแปรรป และก�รเกบรกษ�ของป� ชองท�งก�รตล�ดของป�แตละชนด คว�มสำ�คญของของป�ตอสภ�พเศรษฐกจสงคมของชมชน สถ�นะภ�พท�งด�นเศรษฐกจ แรงจงใจและคว�มส�ม�รถในก�รตอบสนองตอคว�มตองก�รของป�ของช�วบ�นทอยในและบรเวณร�ยรอบป�

วธก�รศกษ�ของป� จะใชก�รสมภ�ษณ ก�รสงเกตแบบมสวนรวม ก�รสมภ�ษณโดยมแนวคำ�ถ�ม (guide line) ก�รสมภ�ษณแบบกลม (focus group) พรอมก�รว�งแปลงเพอสำ�รวจแจงนบชนดและปรม�ณของป� ขน�ด 20x20 เมตร แลวประเมนชนดของป�ทมศกยภ�พในก�รพฒน�ต�มดชนตวช�วด ไดแก ปรม�ณคว�มม�กนอย ก�รใชประโยชนในครวเรอน คว�มรคว�มเข�ใจในก�รจดก�ร ก�รสร�งง�นและร�ยได โอก�สทจะทำ�เปนก�รค� คว�มสนใจและก�รยอมรบของชมชน แรงจงใจในท�งเศรษฐกจ ขอจำ�กดท�งด�นสงแวดลอม และก�รพฒน�ไปสอตส�หกรรมขน�ดเลก ท�งน�เพอจดลำ�ดบศกยภ�พของป�ในแตพ�นทเพอก�รสงเสรมพฒน�ก�รใชประโยชนของป�ในแตละพ�นทตอไป

3. แนวคดก�รใชประโยชนจ�กสตวป�

4

Page 5: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

โดยทวไปสตวป�ถกคกค�มจ�กก�รตดไมทำ�ล�ยป�อนเปนแหลงทอยอ�ศยของสตวป�ถกทำ�ล�ยไปนนเอง นอกจ�กน�ยงถกล�โดยตรงทำ�ใหลดจำ�นวนลงอย�งรวดเรวและอ�จจะสญพนธไปในทสดได ตลอดจนภยจ�กส�รเคมและย�ฆ�แมลงตกค�ง หรออนๆ โดยรเท�ไมถงก�รณ เชน ก�รยงนกเลนของเดกๆ เปนตน ดงน�นก�รคมครองดแลผนป�หรอปองปร�บปร�มจงเปนภ�รกจทจำ�เปนตองรวมมอรวมใจกนดำ�เนนก�ร อกด�นหนงก�รสงเสรมก�รเพ�ะเล�ยงสตวป�จะชวยปองกนก�รสญพนธของสตวป�ไดดวยอกวถท�งหนง (จระ, 2528)

ในก�รประชมก�รป�ไมเมอป 2545 ไดมก�รเสนอว� ก�รเพ�ะเล�ยงสตวป� ตองคำ�นงถงขอตกลงของอนสญญ� CITES ดวย คอ ขอห�มต�งๆ ก�รควบคมชนดพนธ เพอไมใหเปนปญห�แกผเพ�ะเล�ยง ก�รทำ�คว�มเข�ใจระหว�งรฐและร�ษฎรผเพ�ะเล�ยง ซงปจจบนรฐเนนก�รควบคมเปนหลก เชน ควบคมก�รลกลอบค�ข�ยสตวป� ในขณะน�ป�ไมถกทำ�ล�ยอย�งม�ก ทำ�ใหกระทบกระเทอนตอก�รดำ�รงอยของสตวป� ก�รล�สตวในขณะมลกออนหรอว�งไข ดงน�นก�รควบคมจำ�นวนของสตวป�ใหอยในปรม�ณทเหม�ะสมจงจำ�เปนอย�งยง (ก�รประชมก�รป�ไม, 2545)

นอกจ�กน�ยงกล�วถงก�รเพ�ะเล�ยงสตวป�ว� ตองดำ�เนนก�รใหถกตองไมละเมดกฎหม�ย เปนไปต�มพระร�ชบญญตสตวป� พ.ศ.2535 นอกจ�กน�ตองพจ�รณ�ใหตรงกบคว�มตองก�รของตล�ด เชน เพอเปนอ�ห�ร เปนสตวสวยง�ม หรออ�จไวเปนเครองประดบ นอกจ�กน�อ�ห�รสำ�หรบเล�ยงสตวยงเปนสงจำ�เปน จะเหนไดว�ประเทศไทยเหม�ะสมทจะเล�ยงนก เนองจ�กมสภ�พอ�ก�ศและอ�ห�รทห�ไดต�มทองถน และมร�ค�ถก เชน กลวย ฟกทอง ฝรง มน มะละกอ นอกจ�กน�ก�รใหคว�มรกบผเพ�ะเล�ยง เชน ก�รขย�ยพนธนก พนธปล�ต�งๆ เปนตน และก�รผสมพนธสตวใหเปนสตวเศรษฐกจหรอสตวเพอก�รค� เชน ปล�สวยง�ม เสอ หมป� กว�ง เปนตน ซงตองศกษ�สตวแตละชนดตองก�รสภ�พสงแวดลอมทเหม�ะสมกบมนอย�งไรดวย ห�กเพ�ะเล�ยงขย�ยพนธสตวป�ห�กมจำ�นวนม�กเพยงพอกอ�จนำ�ไปปลอยอยในป�ธรรมช�ตไดดวย

4. แนวคดก�รใชประโยชนจ�กก�รทองเทยวเชงอนรกษ

5

Page 6: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

ก�รทองเทยวเชงอนรกษ (สฤษฎ, 2548) เปนแนวคว�มคดทพงปร�กฏข�นเมอไมน�นม�น� และยงมก�รใชคำ�ภ�ษ�องกฤษอนๆ ทใหคว�มหม�ยเชนเดยวกน ทสำ�คญไดแก Nature Tourism, Biotourism, Green Tourism เปนตน อย�งไรกต�ม ก�รทองเทยวดงกล�วลวนแตเปนก�รบงบอกถง ก�รทองเทยวแบบยงยน (sustainable tourism) ซงจ�กก�รประชม Globe 1990 ณ ประเทศแคน�ด�ไดใหคำ�จำ�กดคว�มของก�รทองเทยว แบบยงยนว� "ก�รพฒน�ทส�ม�รถตอบสนองคว�มตองก�รของนกทองเทยวและผเปนเจ�ของทองถนในปจจบน โดยมก�รปกปองและสงวน รกษ�โอก�สต�งๆ ของอนชนรนหลงดวย ก�รทองเทยวน�มคว�มหม�ยรวมถงก�รจดก�รทรพย�กรเพอตอบสนองคว�มจำ�เปนท�งเศรษฐกจสงคม และคว�มง�มท�งสนทรยภ�พ ในขณะทส�ม�รถรกษ�เอกลกษณท�งวฒนธรรมและระบบนเวศดวย" โดยมลกษณะทสำ�คญคอ เปนก�รทองเทยว ทดำ�เนนก�รภ�ยใตขดจำ�กดคว�มส�ม�รถของธรรมช�ต และตองตระหนกถงก�รมสวนรวมของประช�กร ชมชน ขนบธรรมเนยม ประเพณ ทมตอขบวนก�รทองเทยว อกท�งตองยอมรบใหประช�ชนทกสวนไดรบผลประโยชนท�งเศรษฐกจทเกดจ�กก�รทองเทยวอย�งเสมอภ�คเท�เทยมกน และตองช�นำ�ภ�ยใตคว�มปร�รถน�ของประช�ชนทองถนและชมชนในพ�นททองเทยวน�นๆ (สถ�นบนวจยวทย�ศ�สตรและสงแวดลอม แหงประเทศไทย, 2539 อ�งใน สฤษฎ, 2548)

ก�รทองเทยวเชงอนรกษ หรอก�รทองเทยวเชงนเวศ ม�จ�กคำ�ภ�ษ�องกฤษว� Ecotourism (กรมป�ไม, 2548) หม�ยถง ก�รทองเทยวรปแบบหนงทเกยวของกบก�รเดนท�งไปยงแหลงธรรมช�ตและแหลงวฒนธรรมอย�งมคว�มรบผดชอบ โดยไมกอใหเกดก�รรบกวนหรอคว�มเสยห�ยแกทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอม แตมวตถประสงคอย�งมงมน เพอชนชม ศกษ�เรยนร และเพลดเพลนไปกบทศนยภ�พ พชพรรณและสตวป� ตลอดจนลกษณะท�งวฒนธรรมทปร�กฏในแหลงธรรมช�ตน�น อกท�งชวยสร�งโอก�สท�งเศรษฐกจทสงผลใหก�รอนรกษทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมเกดประโยชนตอชมชนอกดวย

6

Page 7: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

สำ�หรบแนวโนมก�รเปลยนแปลงอตส�หกรรมก�รทองเทยวน�น พบว�ในชวง 7-8 ปทผ�นม� มนษยมคว�มตองก�รก�รทองเทยวในรปแบบผจญภยม�กข�น รวมท�งก�รไดเข�ไปมสวนรวมและสมผสธรรมช�ตอย�งแทจรง นอกจ�กน�นกทองเทยวธรรมช�ตมคว�มตองก�รทจะศกษ�เรยนรเกยวกบสถ�นททไดไปเยอนท�งในด�นระบบนเวศ ชนดพนธพชและสตวทไดพบเหน รวมถงประเดนปญห�ด�นก�รอนรกษ ก�รเปลยนแปลงดงกล�วน�มส�เหตสำ�คญจ�กก�รตนตวและใหคว�มสนใจในเรองคณภ�พสงแวดลอมและก�รอนรกษทรพย�กรธรรมช�ตทเปนปญห�ในประเทศต�งๆ ทวโลก

1. เปนพ�นทธรรมช�ตทมก�รอนรกษไว รวมถงแหลงประวตศ�สตร โบร�ณคดและวฒนธรรมทปร�กฏในพ�นทธรรมช�ตน�นๆ

2. มงเนนทคณค�ของทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมในแหลงทองเทยวม�กกว�ก�รพฒน�สงอำ�นวยคว�มสะดวกต�งๆ

3. เนนใหทกฝ�ยมคว�มรบผดชอบตอสภ�พแวดลอมธรรมช�ต และวฒนธรรมของแหลงทองเทยว

4. ใหนกทองเทยวไดสมผสเรยนร หรอมประสบก�รณโดยตรงกบสภ�พแวดลอมธรรมช�ต นอกจ�กจะไดรบคว�มพงพอใจแลว ยงเปนก�รสร�งเสรมประสบก�รณด�นสงแวดลอม

5. เปนก�รทองเทยวทคนประโยชนสธรรมช�ตและชมชนทองถน ท�งท�งตรงและท�งออม

6. เปนก�รทองเทยวแบบยงยน5. องคประกอบสำ�คญของก�รทองเทยวเชงอนรกษ

ก�รทองเทยวเชงอนรกษมองคประกอบสำ�คญทควรพจ�รณ�อย 3 ประก�ร คอ ก�รสร�งจตสำ�นกเกยวกบก�รอนรกษทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอม คว�มพงพอใจของนกทองเทยว และก�รมสวนรวมของชมชนก�รสร�งจตสำ�นกเกยวกบก�รอนรกษทรพย�กรธรรมช�ต ธรรมช�ตและสงแวดลอมเปนปจจยพ�นฐ�นสำ�คญของแหลงทองเทยวธรรมช�ตและระบบนเวศ ห�กปจจยข�งตนไดรบผลกระทบกระเทอนจ�กก�รใชประโยชนในรปแบบใดกต�ม โอก�สทจะเกดคว�มเสอมโทรมหรอถก

7

Page 8: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

ทำ�ล�ยจนดอยคณค�ไปกมอยสง ดงน�นก�รใหคว�มรคว�มเข�ใจใหแกนกทองเทยว พรอมท�งก�รสร�งจตสำ�นกในก�รปกปองรกษ�ธรรมช�ตแวดลอมระหว�งก�รเดนท�งทองเทยวจงเปนสงจำ�เปน รวมถงก�รสร�งจตสำ�นกด�นก�รอนรกษใหกบร�ษฎรทองถน มคคเทศก และเจ�หน�ทของรฐทดแลรบผดชอบแหลงทองเทยวน�นดวย วธก�รสร�งจตสำ�นกในด�นก�รอนรกษสำ�หรบก�รทองเทยวเชงอนรกษทนยมใชกนโดยทวไปไดแก ก�รจดทำ�โปรแกรมสอคว�มหม�ยธรรมช�ต เชน ก�รจดต�งศนยสอคว�มหม�ยธรรมช�ตในแหลงทองเทยว ก�รจดเอกส�รสงพมพทจำ�เปนตอก�รศกษ�เรยนร ก�รจดนทรรศก�ร/แผนป�ยบรรย�ยต�มจดทองเทยวต�งๆ ก�รจดทำ�เสนท�งเดนป�ศกษ�ธรรมช�ต รวมถงก�รฝกอบรมมคคเทศกและเจ�หน�ทใหส�ม�รถช�แนะและอธบ�ยเกยวกบธรรมช�ตและนเวศวทย�ของสงต�งๆ ทนกทองเทยวพบเหน

ก�รมสวนรวมของชมชนทองถน ก�รทองเทยวมบทบ�ทสำ�คญตอก�รพฒน�เศรษฐกจและสงคมของชมชนทองถนในระยะย�ว และขณะเดยวกนก�รทองเทยวมผลตอก�รคงอยของธรรมช�ตแวดลอม ดงน�นก�รเปดโอก�สใหชมชนทองถนมสวนรวมในกจกรรมก�รทองเทยวเชงอนรกษจะชวยใหชมชนไดรบผลประโยชนจ�กก�รทองเทยวท�งท�งตรงและท�งออม และทำ�ใหชมชนทองถนตระหนกถงคณค�และคว�มสำ�คญของแหลงทองเทยวธรรมช�ต และลดก�รพงพ�ทรพย�กรธรรมช�ตลง ซงนบว�เปนวธก�รหนงในก�รสงเสรมก�รอนรกษ ซงมคว�มสำ�คญตอสงคมสวนรวมระดบประเทศ

6. ก�รสงเสรมและพฒน�ก�รใชประโยชนไมก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไม ควรอยบนพ�นฐ�นแนวคว�มคด

เศรษฐกจเพยงพอ คอ ใหอยรอดกอนแลวจงอยไดกนไดและอยดกนด“ ”ในทสด หรอใหพนคว�มย�กจนแรนแคนไปสพอกนพอมแลวจงมกนมใช จ�กน�นจงคอยเสรมคว�มเจรญและฐ�นะท�งเศรษฐกจตอไป หรอใหมใชไมแรนแคนทเหลอจงข�ย หรอใหมผลตภณฑใชสอยไมตองซ�อทเหลอจงข�ย สำ�หรบก�รสงเสรมมแนวคว�มคดใหยนอยไดดวยตนเอง ซงกล�วว� ใหร ทำ� ทำ�ได และข�ยเปน (สมชย, 2542)

8

Page 9: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

ก�รสงเสรมและพฒน�ก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไม ในปจจบน รฐสมควรแกไขปญห� กฎระเบยบด�นป�ไมใหเอ�ออำ�นวยสงเสรมชมชนเปนผดำ�เนนก�ร มภ�คเอกชนชวยสนบสนนก�รใชประโยชน เชน ปลกสร�งสวนไม ก�รเพ�ะเล�ยงสตวป� ก�รทองเทยวเชงอนรกษ และเทคโนโลยทเหม�ะสมในก�รผลตผลตภณฑหรอก�รบรก�ร และสถ�บนก�รเงนเปนแหลงเงนทนและหลกประกน โดยจดทำ�โครงก�รนำ�รอง (Pilot project) ในชมชนทมศกยภ�พและมคว�มพรอมใหเปนตวอย�ง

ก�รสงเสรมและพฒน�ก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไม ควรมเป�หม�ยทสำ�คญคอทำ�ใหวถชวตของร�ษฎรดข�นและยงยน คอ มคว�มสข มร�ยไดเพม และไมทำ�ล�ยสงแวดลอม

7. แนวคดก�รจดก�รเชงอนรกษ (Conservation Management) (อทศ, 2537)

เพอทจะใหป�ไมอำ�นวยประโยชนท�งท�งตรงและท�งออมไดอย�งหล�กหล�ยและยงยน จงตองจดก�รป�ไมใหถกตองต�มหลกวช�ก�ร โดยนำ�เอ�แนวคดก�รจดก�รทรพย�กรธรรมช�ตในเชงอนรกษ (Principle of Natural Resource Conservation Management) เพอใหเปนประโยชนสงสดและยงยน

ก�รสงวน (Preservation) คอ ก�รเกบไวปลอยใหเปนไปเองก�รอนรกษ (Conservation) หม�ยถง ใชประโยชน

ทรพย�กรธรรมช�ตอย�งช�ญฉล�ดดวยก�รรกษ�ผลทไดอย�งยงยน (the wisely use of the natural resource with a sustainable yield) หรอก�รเข�ไปจดก�รใชประโยชนอย�งช�ญฉล�ด

ก�รจดก�รอย�งเขมขน (Active Management) คอ ก�รเข�ไปปรบปรงเปลยนแปลง โดยวธก�รใดวธหนงหรอผสมผส�นท�งส�มวธ ดงน�

1. เพมจำ�นวน2. ลดจำ�นวนหรอเอ�ออกเพอใหสวนทเหลอเพมพนในอตร�สงสด3. ควบคมใหคงทไวเพอใหเหม�ะสมกบสถ�นก�รณ

9

Page 10: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

นโยบ�ยของก�รจดก�ร (Management Policy) เกยวกบป�ไมคอมงเนนก�รอนรกษและก�รเสรมสร�งสภ�พป�หรอพ�นฟสภ�พป�ใหดข�น เพอใหไดประโยชนสงสดและยงยน

กจกรรมทตองดำ�เนนก�ร (Activities)1. สำ�รวจขอมลพ�นฐ�น เกยวกบก�รใชประโยชนและสทธทดน

จำ�นวนประช�กร สภ�พสงคม ปญห�ทกอผลกระทบ แนวท�งแกไข ฯลฯ2. จำ�แนกพ�นทแตละกจกรรม คอ พ�นทใชประโยชนและพ�นท

อนรกษใหชดเจน มแผนทประกอบเดนชด3. จดทำ�แผนพฒน� ท�งพ�นทป�ไม พ�นทเกษตรกรรม พ�นทชมชน

พ�นทใชประโยชนทดน และทรพย�กรธรรมช�ตอนๆ4. กำ�หนดคณะทำ�ง�นในโครงก�รต�งๆ ต�มแผนพฒน�ฯ5. จดห�งบประม�ณและใชจ�ยต�มลำ�ดบคว�มสำ�คญ6. ตดต�มก�รปฏบตง�นของคณะทำ�ง�นต�งๆ โดยก�รจด

สมมน�แกไขปญห�ทเกดข�นในรปแบบเวทช�วบ�น8. กระบวนก�รจดก�รก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไม

กระบวนก�รจดก�รก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไมจะตองสอดคลองกบสถ�นก�รณเชงนโยบ�ยของรฐ ทรพย�กรทมอย แนวคดของชมชน และแนวคดภ�คเอกชน นำ�ม�กำ�หนดเป�หม�ยในก�รจดก�รก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไม โดยคำ�นงถงคว�มเปนไปไดในก�รดำ�เนนง�น จ�กน�นจดทำ�แผนก�รจดก�ร โดยมงเป�หม�ยเพอก�รอนรกษ เพอใหไดประโยชนสงสดและยงยน นอกจ�กน�ตองก�รทบทวนเพอปรบปรงก�รดำ�เนนง�นใหมประสทธภ�พยงข�น ดงภ�พตอไปน�

10

Page 11: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

กรอบนโยบ�ยของรฐ กรอบทรพย�กรป�ไม

กรอบแนวคดของชมชน กรอบแนวคดภ�คเอกชน

กำ�หนดเป�หม�ยในก�รจดก�ร คว�มเปนไปได (บรห�ร เทคนค งบประม�ณ) จดทำ�แผนก�รจดก�ร

จดก�รเพอก�รอนรกษ จดก�รอย�งเขมขน

รกษ�ใหคงไว, เพม/ลดจำ�นวน, ควบคมใหเหม�ะสม เพอใหไดรปแบบทเหม�ะสม

ประเมนผลก�รปฏบตในก�รจดก�ร

หลกก�รในก�รคดก�รจดก�รก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไม1. มคว�มเปนไปไดท�งบรห�รเพอสวนรวม2. มคว�มเปนไปไดท�งเทคนคด�นทรพย�กรป�ไม

11

Page 12: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

3. มคว�มเปนไปไดท�งงบประม�ณรวมท�งอปกรณในก�รดำ�เนนง�น

9. แนวคดในก�รจดก�รก�รใชประโยชนทรพย�ก�รป�ไม1. สภ�พปจจบนของก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไม ใหทำ�ก�ร

สำ�รวจตรวจสอบและรวบรวมสภ�พทเปนอยท �งหมดของชมชนทเกยวกบก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไม

2. ปจจยททำ�ใหดำ�รงสภ�พในปจจบนของก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไม ใหศกษ�วเคร�ะหทม�ของสภ�พปจจบนในขอ 1

3. คว�มมงหวง ใหคดสร�งภ�พฝนเกยวกบก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไมทชมชนตองก�ร

4. ม�ตรก�ร ใหคดห�ม�ตรก�รไปสคว�มมงหวงหรอภ�พฝนในขอ 3

5 จดทำ�แผน เพอไปสคว�มมงหม�ยหรอภ�พฝนทตอง โดยใหมแผนท�งระยะส�น ระยะกล�ง และระยะย�ว

วรรณกรรม / ส�รสนเทศ (information) ทเกยวของ ลมนำ��ล� จงหวดลำ�พน เปนลมนำ��ส�ข�ในพ�นทลมนำ��ปง โดยมตนนำ��

อยในเขตพ�นทอำ�เภอทงหวช�ง สวนกล�งนำ��ไหลลงในเขตอำ�เภอล� จ�กน�นปล�ยนำ��ล�ไหลวกเฉยงข�นในเขตอำ�เภอบ�นโฮง กอนลงสลำ�นำ��แมปงทกงอำ�เภอเวยงหนองลอง จงมลกษณะคล�ยตวอกษร ง. ง

12

Page 13: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

ในระดบลมนำ��ปง คณะรฐมนตรไดเหนชอบใหมก�รฟ� นฟ เมอวนท 29 กรกฎ�คม 2546 และ ฯพณฯ น�ยกรฐมนตร พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร ไดประก�ศเจตน�รมณรวมกบภ�คประช�ชน เพอฟ� นฟทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมลมนำ��ปง เมอวนท 20 ธนว�คม 2546 และกรมอทย�นแหงช�ต สตวป� และพนธพช ไดจดประชม ก�รเตรยมองคกรชมชนและ“ก�รจดต�งองคกรเครอข�ยลมนำ�� เพอก�รบรห�รจดก�รทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมลมนำ��ปง แกร�ษฎรในพ�นทแตละลม”นำ��ส�ข� (สำ�นกง�นประส�นง�นก�รฟ� นฟทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมพ�นทลมนำ��ปงตอนบน ลมนำ��ส�ข�แมล�-แมอ�ว, 2549)

สำ�หรบตนนำ��ล� มสำ�นกง�นประส�นง�นก�รฟ� นฟทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมพ�นทลมนำ��แมปงตอนบน ลมนำ��ส�ข�แมล�-แมอ�ว จด

13

Page 14: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

ประชม ก�รเตรยมองคกรชมชน ก�รจดต�งองคกรประส�นง�นลมนำ�� และ“ก�รจดทำ�แผนปฏบตก�รฟ� นฟและบรห�รจดก�รทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมลมนำ��ปงตอนบน ลมนำ��ส�ข�แมล�-แมอ�ว ในพ�นท อำ�เภอ”ทงหวช�ง อำ�เภอล� อำ�เภอบ�นโฮง อำ�เภอป�ซ�ง (บ�งสวน) อำ�เภอแมท� (บ�งสวน) และกงอำ�เภอเวยงหนองลอง จงหวดลำ�พน เพอใหผมสวนเกยวของในพ�นทลมนำ��ส�ข�แมล�-แมอ�ว เกดคว�มรคว�มเข�ใจและเสรมสร�งทกษะด�นก�รอนรกษฟ� นฟ และบรห�รจดก�รทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมในลมนำ��อย�งบรณ�ก�ร โดยจดประชม 3 รนๆ ละ 300 คน โดยไดประเดนสำ�คญบรเวณตนนำ��ล�หรออำ�เภอทงหวช�ง เกยวกบปญห� ส�เหต และแนวท�งแกไขร�ยอำ�เภอดงน�

ปญห�1. นำ��ไมเพยงพอในก�รทำ�เกษตรและอปโภคบรโภค / ไมมนำ��

เพอก�รเกษตร 2. อ�ก�ศรอนอบอ�ว3. ผลผลตตกตำ�4. เข�ไมถงแหลงเงนทน5. ขยะในทส�ธ�รณะ6. ส�รเคมตกค�งส�เหต1. ฝนท�งชวง / ไมมอ�งเกบนำ��ในฤดฝน 2. เศรษฐกจ / ก�รเมอง ไมเอ�ออำ�นวย3. ป�ไมถกบกรกทำ�ล�ย / ตดตนไม / ไฟไหมป� / ล�สตว /

ทำ�ไรเลอนลอย / ห�ของป�4. ก�รขย�ยเขตททำ�กน 5. ก�รใชส�รเคม6. ไมมกฎระเบยบ / ไมปฏบตต�มกฎกตก�7. ข�ดงบประม�ณดำ�เนนก�ร8. ข�ดก�รปลกจตสำ�นก9. ข�ดประสบก�รณก�รดำ�เนนง�น

14

Page 15: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

10. ข�ดคว�มรเกยวกบก�รบรห�รจดก�รป� / ประโยชนป�ไม11. ข�ดแหลงอ�ห�ร / ข�ดปยและพนธพช 12. ข�ดก�รประส�นง�นระหว�งรฐและชมชน13. มคว�มแตกต�งด�นชนเผ� / ค�นยมต�งกนแนวท�งแกไข1. ก�รจดก�รนำ�� : เชน ทำ�ฝนเทยม / ขดลอกคลอง-ฝ�ย /

กอสร�งฝ�ย-อ�ง / ผนนำ��จ�กแหลงอน / ก�รใชปยชวภ�พ / ห�มท�งขยะลงแมนำ�� / ขดบอนำ��บ�ด�ล

2. ก�รกำ�หนดก�รใชประโยชนทดน : เชน แบงเขตทดนทำ�กนและป�ไมใหชดเจน / แนวเขตลำ�นำ��ล� / ททำ�กนหมบ�น / ปลกตนไมเปนแนวเขตระหว�งททำ�กนกบป�

3. ก�รบรห�รจดก�รป�ไม : เชน ปลกป�เสรม / ทำ�แนวเขตป� / เค�รพธรรมช�ต / ทำ�แนวกนไฟ / แตงต�งกรรมก�รหมบ�นรบผดชอบ / ก�รฟ� นฟสภ�พป�ของแตละหมบ�น / จดทำ�ประช�คม / ก�รใชประโยชนไม / จดต�งป�ชมชน

4. ก�รสร�งคว�มรคว�มเข�ใจ : เชน ก�รอบรมปลกจตสำ�นก / ป�ยรณรงค / หนวยง�นในพ�นทออกใหคว�มรแกร�ษฎร

5. ก�รสงเสรมสร�งอ�ชพและร�ยได : เชน สงเสรมเกษตรทฤษฎใหม

6. ก�รกำ�หนดบทบ�ทอำ�น�จหน�ท : เชน ก�รกำ�หนดกฎระเบยบ / หนวยง�นของรฐในพ�นท / ก�รใชหลกธรรม�ภบ�ล / อบต.ออกกฎระเบยบหมบ�น-ตำ�บล

7. ก�รสนบสนนจ�กหนวยง�นรฐ : เชน จดสรรเงนงบประม�ณสนบสนน

8. ก�รศกษ�วจย : เชน ผลกระทบตอสงคม-ชมชน ผลกระทบจ�กก�รสร�งถนนตอสงแวดลอม

กจกรรมวธก�รทตองทำ�1. กจกรรมรฐตองทำ�

-ขดลอกลำ�นำ��ล�

15

Page 16: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

-กจกรรมสร�งอ�งเกบนำ��-กอสร�งคลองสงนำ��-ผนนำ��ปง นำ��กก เข�สนำ��ล�-สร�งฝ�ย-สงเสรมอ�ชพ (ทองถน)

2. กจกรรมทชมชนทำ�สอดคลอง-ทำ�ฝ�ยดกตะกอน-ปลกป�เสรม กลวย ไมไผ-แบงเขตแบงแนว-ทำ�แนวกนไฟ-สงเสรมอ�ชพชมชน-เพมศกยภ�พกรรมก�ร (หวงแหนป�)-ชมชนยอมรบโครงก�รใชประโยชนพงพอใจ

ขอมลด�นปกครอง (www.amphoe.com)อำ�เภอทงหวช�ง ถอเปนแหลงกำ�เนดตนนำ��ล�จดต�งข�นต�มประก�ศ

กระทรวง มห�ดไทย เมอวนท 1 กมภ�พนธ 2520 โดยแยกจ�กอำ�เภอล� ม�ต�งเปนกงอำ�เภอทงหวช�ง และยกฐ�นะเปนอำ�เภอทงหวช�ง เมอวนท 4 พฤศจก�ยน 2536 มเน�อท 950 ต�ร�งกโลเมตร ม 3 ตำ�บล แบงเปน 35 หมบ�น เปนเทศบ�ล 1 แหง จำ�นวนประช�กรท�งส�น 18,259  คน อ�ชพหลกคอทำ�น� อ�ชพเสรม ไดแก สวนลำ�ไย  ข�วโพด  มนฝรง  และทอผ� ทรพย�กรธรรมช�ตทสำ�คญคอ ป�ไม

16

Page 17: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

ก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไมเปนวถชวตของร�ษฎรในทองถนทอยใกลพ�นทป�ไม ซงปจจบนก�รใชประโยชนโดยทวไปตองพจ�รณ�รวมกบก�รปกปองคมครอง ฟ� นฟ และเพมพนทรพย�กรป�ไม ห�กมม�กเกนสมดลแลวร�ษฎรหรอชมชนน�นกส�ม�รถใชประโยชนจ�กทรพย�กรป�ไมไดต�มวถชวตทเหม�ะสม หรอห�กมก�รสร�งสวนไมข�นจะส�ม�รถพฒน�ไปสอตส�หกรรมไมโดยเรมจ�กระดบชมชนจนถงอตส�หกรรมไมขน�ดใหญไดในอน�คต

ก�รใชประโยชนทรพย�กรป�ไมในทน�หม�ยถง ตนไม ของป� สตวป� และก�รทองเทยวเชงอนรกษ ซงขย�ยคว�มได ดงน�

1. ตนไม ในทน�หม�ยถง ไม (Wood) ในคว�มหม�ยท�งวทย�ศ�สตร หม�ยถง วสดอนทรยธรรมช�ต (Natural organic material) เปนก�รสงเคร�ะหจ�กส�รเคมกอกำ�เนดข�นเองไดโดยกลไกของธรรมช�ต สวน ไม ในคว�มหม�ยของช�วบ�น คอ ของใชชวตประจำ�“ ”วนและอ�จนำ�ไปข�ยเปนเงนตร�เล�ยงชพไดดวย แตคำ�ว� ไม ใน“ ”กฎหม�ยป�ไม คอ ไมทกชนดท�งทเปนตน กอ หรอเถ� ไมว�ทยนตนหรอ

17

Page 18: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

ลมลงแลวและรวมถงร�ก ปม ตอ หนอ กง หว เหง� เศษ ปล�ย หรอสวนหนงสวนใดของไม ไมว�จะถกตด ฟน เลอย ผ� ถ�ก ทอน ขด หรอกระทำ�โดยวธก�รอนใด (สมชย, 2542)

2. ของป� หม�ยถง ผลผลตจ�กป�ทกชนดยกเวนไม ซงเปนอ�ห�รพ�นบ�น ใชสอยในครวเรอนในชวตประจำ�วน ส�ม�รถเพมร�ยไดใหแกครอบครวในระดบทองถน กอใหเกดก�รสร�งง�น ในด�นก�รเกบห� ก�รผลต และก�รขนสง ของป�บ�งชนดไดพฒน�เปนสนค�สงออก ทำ�ร�ยไดใหแกประเทศปละนบรอยล�นบ�ท ไดแก หว�ย ไผ ชนและย�งไม สมนไพรและเครองเทศ พชอ�ห�ร แมลงอตส�หกรรมและแมลงกนไม ไมหอม เปลอกไม และแทนนนและสธรรมช�ต ซงมร�ยละเอยดพอสงเขป ดงน� (สวนวจยและพฒน�ผลตผลป�ไม, 2541)

หว�ย เปนพนธไมจำ�พวกป�ลม มลำ�ตนเล�อยไปต�มดนหรอเก�ะไปต�มตนไมอนๆ ใชทำ�เครองจกส�นและง�นฝมอต�งๆ เชน หมวก ตะกร� และเสอ เปนตน ใชทำ�เครองเรอน อปกรณกฬ� ใชเปนสมนไพรรกษ�โรค เชน รม�ตสซม หอบหด ทองรวง แกงกด และโรคลำ�ไส ใชรบประท�นหนอและยอดได

ไผ ต�งแตโบร�ณก�ล มนษยไดรจกก�รใชประโยชนไผม�น�นท�งท�งตรงและท�งออม ท�งน�เพร�ะทกสวนของไผส�ม�รถนำ�ม�ใชประโยชนไดท�งส�นท�ง ร�ก ใบ ลำ�ตน หรอหนอไผ นอกจ�กน�ป�ไผยงส�ม�รถปองกนลมไดอย�งด และปองกนก�รพงทล�ยของดน

ชนและย�งไม ใชในอตส�หกรรมต�งๆ เชน นำ��มนชกเง� อตส�หกรรมส หมกพมพ กอลฟ อตส�หกรรมย� เปนตน ก�รใชส�รธรรมช�ตพวกน�ไมกอใหเกดอนตร�ยตอสงแวดลอมและตอมนษยเหมอนเชนก�รใชส�รสงเคร�ะห

สมนไพรและเครองเทศ เปนสงทแยกจ�กกนไดย�ก พชชนดเดยวกนอ�จเปนท�งสมนไพรและเปนท�งเครองเทศ ข�นอยกบก�รใชประโยชนพชน�น ๆ เชน อบเชย พรกไทย ลกจนทรเทศ เปนตน ถ�นำ�พชเหล�น�ไปรกษ�โรคกเปนสมนไพร ถ�นำ�ไปใชในก�รแตงกลนอ�ห�รกถอเปนเครองเทศ

18

Page 19: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

พชอ�ห�ร แบงไดเปน 3 กลม คอ พชผกป� เปนพชทเกยวของกบชวตประจำ�วนของประช�ชนในชนบทสงสด เนองจ�กมก�รเกบห�พชผกป�ม�ใชเปนอ�ห�รประจำ�วนและข�ยในทองตล�ด สวนพชอ�ห�รป�เบดเตลด เปนพชหว หนอไม หนอหว�ย ผลไมป� อกหล�ยชนดทร�ษฏรเกบกนเปนอ�ห�ร และเหดกนได เปนพชชนดหนงของป�ไมในประเทศไทย พบไดในป�ทวไปของประเทศ พบม�กในฤดฝน ใชในก�รทำ�อ�ห�ร ทำ�ไดหล�ยตำ�รบและมรสช�ตรอย บ�งชนดใชเปนสมนไพรรกษ�โรคได ปจจบนไดมก�รพฒน�ก�รเพ�ะเล�ยงเหดไปแลวหล�ยชนด เชน เหดหอม เหดฟ�ง เหดน�งฟ� เหดน�งรม เหดหหน แตกมเหดอกหล�ยชนดทมร�ค�แพง และน�จะพฒน�ใหมก�รเพ�ะเล�ยงเปนอ�ชพตอไป เชน เหดโคน หรอ เหดปลวก เปนตน

แมลงอตส�หกรรมและแมลงกนได แมลงมหล�ยชนดทมคว�มเกยวของกบมนษยม�แตสมยโบร�ณ และไดมก�รพฒน�แมลงซงไดจ�กป�ม�สอตส�หกรรม และบ�งชนดมก�รซ�อข�ยกนต�มตล�ดในทองถน แมลงทไดพฒน�สอตส�หกรรมม 2 ชนด คอ ครง และผ�ง สวนแมลงกนไดทมก�รซ�อข�ยในตล�ดทองถนมปรม�ณไมม�กนก แตกส�ม�รถเพมร�ยไดแกครวเรอนในชนบท

ไมหอม ทน�สนใจ คอ จนทนชะมด จนทนหอม สบ จนทน� ทำ�มง แกงข�พระรวง จนทนแดง และกฤษณ� เปนตน

เปลอกไม ทมก�รเกบห�ในปจจบนมอย 12 ชนด คอ เปลอกมะห�ด เปลอกปอกระส� เปลอกอบเชย เปลอกเคยม เปลอกพะยอม เปลอกตะเคยน เปลอกสเสยด เปลอกแสม เปลอกโกงก�ง เปลอกโกงก�งแดง เปลอกกอ เปลอกย�งบง ใชทำ�สยอมผ� เปนสมนไพร เครองเทศ ทำ�คว�มสะอ�ดฟนใชคกบหม�ก ทำ�ผงธป ทำ�เยอกระด�ษ ย�กนบด และฟอกหนง เปนตน

แทนนนและสธรรมช�ต ไดจ�กก�รนำ�สวนต�งๆ ของตนไม เชน ผล เปลอก ใบ ม�ใชประโยชน ซงเปนก�รเพมคณค� (Value-added) ใหแกของป�

3. สตวป�

19

Page 20: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

สตวป� หม�ยถง สตวป�ทกชนด นอกจ�กแมลงและไขของแมลง แบงเปน 2 พวกใหญๆ คอ สตวป�สงวน หม�ยถง สตวป�ทห�ย�ก กำ�หนดต�มบญชท�ยพระร�ชบญญตสตวป� พ.ศ.2535 และสตวป�คมครอง แบงเปนสตวป�คมครองประเภทท 1 หม�ยถง สตวป� ซงต�มปกตคนไมใชเน�อเปนอ�ห�รหรอไมล�เพอเปนก�รกฬ�หรอสตวททำ�ล�ยศตรพชหรอขจดสงปฏกลหรอสตวป�ทควรสงวนไวประดบคว�มง�มต�มธรรมช�ต หรอสงวนไวมใหลดจำ�นวนลง และสตวป�คมครองประเภทท 2 หม�ยถง สตวป� ซงต�มปกตกคนใชเน�อเปนอ�ห�ร หรอล�เพอก�รกฬ� (จระ, 2528)

ก�รใชประโยชนจ�กสตวป� อ�จจำ�แนกไดเปน1. ประโยชนท�งด�นเศรษฐกจ จ�กสตวป� ซ�กสตวป� ผลตผล

จ�กสตวป� อนเปนประโยชนโดยตรง เชน อ�ห�ร ปย ย�รกษ�โรค สบ เครองนงหม ผลตภณฑอตส�หกรรม ตลอดจนเครองประดบต�งๆ

2. ประโยชนท�งด�นก�รทองเทยวและพกผอนหยอนใจ จ�กก�รเทยวชมสตวป� ก�รถ�ยรป ก�รตดต�มรองรอย ก�รเฝ�ดพฤตกรรมเพอคว�มเพลดเพลน ก�รล�สตวเพอก�รกฬ�

3. ประโยชนท�งด�นคว�มง�มต�มธรรมช�ต จ�กคว�มสวยง�มและเสยงทไพเร�ะของสตวป� สร�งแรงบนด�ลใจแกมนษยในก�รสร�งสรรคง�นศลปะท�งด�นดนตร บทเพลง คำ�กลอน ก�รประพนธ ก�รว�ดรป ตลอดจนก�รแกะสลกต�งๆ เปนตน

4. ประโยชนท�งด�นชววทย� จ�กสตวป�ทชวยในก�รแพรขย�ยพนธตนไม กำ�จดแมลงและศตรพช กำ�จดสงปฏกลและอนๆ ซงกอใหเกดคว�มสมดลท�งธรรมช�ตและเปนประโยชนตอก�รดำ�รงชวตของมนษย

5. ประโยชนท�งด�นวทย�ก�ร จ�กสตวป�ในก�รศกษ�คนคว�และวจยในส�ข�ต�งๆ เชน ท�งก�รแพทย สตววทย� ชววทย� เปนตน

4. ก�รทองเทยวเชงอนรกษจ�กกรอบแนวคว�มคด Earth Summit ทประเทศบร�ซลในป

2535 กำ�หนดกระแสก�รทองเทยวทสำ�คญ 3 ด�น คอ คว�มตองก�รก�รอนรกษสงแวดลอมและทรพย�กรธรรมช�ต คว�มตองก�รของตล�ดก�ร

20

Page 21: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

ทองเทยวในด�นก�รศกษ�เรยนร และคว�มตองก�รพฒน�คนโดยก�รมสวนรวมของประช�ชนทม�จ�กร�กหญ� ซงจะนำ�ไปสก�รกระจ�ยร�ยไดทเหม�ะสมในทองถน จงนำ�ไปสก�รเกดท�งเลอกใหมในก�รทองเทยว คอ ก�รทองเทยวแบบยงยน

ดงน�นก�รทองเทยวเชงอนรกษจงมแนวคดทสำ�คญ คอ ก�รทองเทยวอย�งมคว�มรบผดชอบในแหลงธรรมช�ตทมเอกลกษณเฉพ�ะถน และแหลงวฒนธรรมทเกยวกบระบบนเวศโดยมกระบวนก�รเรยนรรวมกนของผทเกยวของภ�ยใตก�รจดก�รสงแวดลอมและก�รทองเทยวอย�งมสวนรวมของทองถน เพอมงเนนใหเกดจตใตสำ�นกตอก�รรกษ�ระบบนเวศอย�งยงยน (สถ�บนวจยวทย�ศ�สตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย , 2540 อ�งใน มห�วทย�ลยร�มคำ�แหง, 2548)

ก�รทองเทยวเชงอนรกษจะแตกต�งไปจ�กแนวคดก�รทองเทยวเดมๆ ทเนนในก�รสร�งสงอำ�นวยคว�มสะดวกด�นส�ธ�รณปโภคแตเพยงมตเดยว โดยก�รทองเทยวเชงอนรกษตองกระบวนก�รพฒน�คน ชมชน และสงคม โดยก�รนำ�ศกยภ�พทมเปนทนเดมของสงคมม�พฒน�และจดก�รโดยก�รมสวนรวมของชมชน ซงเปนกระบวนก�รบรณ�ก�รกจกรรมด�นต�งๆ ในทองถนเข�ดวยกน โดยคำ�นงถงบรบทของทองถน และสร�งเอกลกษณ และอตลกษณทองถนอย�งแทจรง (ก�รสมน�ระดบช�ตเรองทองเทยวเชงนเวศ, 2545 อ�งใน มห�วทย�ลยร�มคำ�แหง, 2548)

แผนพฒน�เศรษฐกจและสงคมแหงช�ตฉบบท 9 ไดเนนก�รพฒน�คณภ�พแหลงทองเทยวใหส�ม�รถรบก�รขย�ยตวของนกทองเทยวไทยและต�งประเทศ โดยใหสอดคลองกบศกยภ�พเชงวฒนธรรมและทรพย�กรธรรมช�ตในทองถน และไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม และสงเสรมบทบ�ทชมชนและองคกรชมชนในทองถนมสวนรวมในก�รบรห�รจดก�รแหลงทองเทยวอย�งครบวงจร ท�งในด�นก�รพฒน�แหลงทองเทยว ก�รบำ�รงรกษ� และอำ�นวยคว�มสะดวกด�นก�รทองเทยว โดยสร�งคว�มร คว�มเข�ใจ จตสำ�นก ใหทองถนเพอพฒน�ก�รทองเทยวอย�งยงยน

21

Page 22: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

ต�มนโยบ�ยของกระทรวงก�รทองเทยวและกฬ� (กระทรวงก�รทองเทยวและกฬ�, 2548) ไดกำ�หนดนโยบ�ยด�นก�รทองเทยวใหเรงพฒน� บรณะ ฟ� นฟมรดกและสนทรพยท�งวฒนธรรมท�งในเขตเมองและนอกเมองเพอใหเกดก�รทองเทยวใหม สร�งแหลงจบจ�ยซ�อสนค�ของนกทองเทยว โดยจะสงเสรมบทบ�ทเอกชนรวมกบชมชนในก�รรกษ�แหลงทองเทยวและวถชวตใหอยในสภ�พเดมอย�งตอเนอง และทสำ�คญคอใหเพมคว�มหล�กหล�ยของก�รทองเทยวรปแบบต�งๆ ท�งก�รทองเทยวเชงอนรกษ ก�รทองเทยวเพอสขภ�พ รวมท�งก�รทองเทยวเชงเกษตรกรรมโดยสงเสรมก�รพฒน�แหลงทองเทยวใหม และใหชมชนเข�ม�มสวนรวมในก�รจดก�รทองเทยวม�กข�น ท�งในรปแบบก�รจดสหกรณก�รทองเทยว และก�รพฒน�พ�นทชมชนเปนแหลงทองเทยว

กระทรวงก�รทองเทยวและกฬ�กำ�หนดใหเกดก�รทองเทยวเชงอนรกษเพอเพมคว�มหล�กหล�ยของรปแบบก�รทองเทยว ใหตอบสนองตอก�รพฒน�เศรษฐกจและสงคมของประเทศอย�งยงยน และมคว�มส�ม�รถในก�รแขงขนระดบภมภ�คและระดบโลกได โดยก�รบรห�รจดก�รอย�งมประสทธภ�พ และมสวนทตองดำ�เนนก�ร 2 ประเดนทสำ�คญดงน�

1. พฒน� บรณะ ฟ� นฟมรดกและสนทรพยท�งวฒนธรรม แตตองระวงรกษ�แหลงทองเทยวและวถชวตใหอยในสภ�พเดมอย�งตอเนอง

2. บรณ�ก�รและประส�นก�รดำ�เนนภ�รกจเชอมโยงอย�งเปนระบบกบทกภ�คสวน โดยสงเสรมบทบ�ทเอกชนรวมกบชมชน และเนนก�รมสวนรวมชองชมชนในก�รพฒน�พ�นทเปนแหลงทองเทยวและจดเปนรปแบบสหกรณก�รทองเทยว

ก�รทองเทยวโดยทวไปสร�งร�ยไดหมนเวยนใหกบประเทศไทยมมลค�นบแสนล�นบ�ท โดยมนกทองเทยวต�งช�ตเข�ม�ในแตละปเกอบ 10 ล�นคน ซงก�รทองเทยวเชงอนรกษน�จะเกยวของกบชมชนในทองถนท�งวถชวตและวฒนธรรม รวมท�งทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอม ดงน�นก�รจดก�รก�รทองเทยวตองมม�ตรฐ�นคณภ�พรปแบบทเหม�ะสม มคว�มตระหนกร มคว�มเข�ใจ และตองมก�รมสวนรวมของชมชน หรอคว�มรวมมอของทกภ�คสวนท�งร�ชก�ร องคกรเอกชน และประช�ชน

22

Page 23: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

กรณก�รทองเทยวน�ยงตองรวมไปถงนกทองเทยวอกดวย (ก�รทองเทยวแหงประเทศไทย, 2545 อ�งใน มห�วทย�ลยร�มคำ�แหง, 2548)

องคกรปกครองสวนทองถนในปจจบนมบทบ�ทนำ�ทสำ�คญม�ก ดงน�นองคกรปกครองสวนทองถนตองมคว�มรคว�มเข�ใจเกยวกบก�รบรห�รจดก�รสงแวดลอม ศลปกรรมและสงแวดลอมธรรมช�ต เชน ไมปลอยใหมก�รกอสร�งบดบงภมทศนปชนยสถ�นหรอสถ�นทสำ�คญ หรอก�รกอสร�งในรปแบบทไมสอดคลองกบศลปกรรม ตลอดจนก�รบกรกทส�ธ�รณะหรอพ�นทป�ไม เปนตน

ก�รทองเทยวเชงอนรกษตองก�รคว�มยงยน จำ�เปนตองมก�รว�งแผนท�งในระยะส�น ระยะกล�ง และระยะย�วทเปนระบบ โดยชมชน องคกรปกครองสวนทองถน หรอองคกรร�ชก�รสวนกล�ง รวมกนกบองคกรเอกชนและผมสวนไดสวนเสยในก�รทองเทยวแตละพ�นท โดยอยบนพ�นฐ�นขอมลทถกตองรวมกน มก�รบรณ�ก�รคว�มคดเหนรวมกน

ดงน�นก�รสงเสรมก�รทองเทยวเชงอนรกษลมนำ��ล�น� จงมคว�มจำ�เปนและสำ�คญอย�งยงในตองทำ�ก�รศกษ�รปแบบก�รทองเทยวเชงอนรกษทเหม�ะสม ใหไดแผนก�รพฒน�ก�รทองเทยวทชดเจนและเปนระบบ เพอนำ�ไปสก�รปฏบตไดอย�งมประสทธภ�พ โดยใหชมชนมสวนรวมในก�รศกษ�ประวตคว�มเปนม�แตอดต และรวมวพ�กษวจ�รณสภ�พในปจจบน ท�งน�เพอห�แนวท�งในก�รปรบปรงหรอฟ� นฟสภ�พทตองก�รในอน�คตใหเปนไปอย�งยงยนอย�งแทจรงในก�รทองเทยวเชงอนรกษน�เอกส�รอ�งอง

-กรมป�ไม. 2548. ก�รทองเทยวเชงอนรกษ. http://www.forest.go.th/WEFCOM /Part2TAT.html

-กระทรวงทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอม. 2548. นโยบ�ย. http://www.mots.go.th /office.php?OfficeId=5&Action=policy

-กระทรวงทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอม. 2548. วสยทศน. http://www.mots.go.th /office.php?OfficeId=5&Action=vision

23

Page 24: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

-จระ จนตนกล. 2528. ก�รอนรกษสตวป�, น.209-231. ใน โครงก�รฝกอบรบรมอ�ส�สมครปองกนรกษ�ป�. กรมป�ไม, กรงเทพฯ.

-ปกรณ จรงสงเนน. 2540. ก�รจดก�รทรพย�กรป�ไมโดยชมชนเพออนรกษป�ตนนำ��ลำ�ธ�ร. (คำ�บรรย�ยนำ�เสนอร�งร�ยง�นก�รศกษ� ตอ คณะกรรม�ธก�รก�รเกษตรและสหกรณวฒสภ�. 2 มน�คม 2540 ณ โรงแรมเวสทน จงหวดเชยงใหม)

-ปกรณ จรงสงเนน, เสมอ ล�มชวงศ และ ชยรตน จงกองเกยรต. 2539. ก�รจดทำ�แผนง�นพฒน�ป�ชมชนแนวใหม ภ�คเหนอ. (ไมปร�กฏสถ�นทพมพ). 27 น.

-เน�วรตน พล�ยนอย. 2545. ทกษะก�รทำ�ง�นและปจจยเงอนไขในก�รพฒน�ทกษะก�รทำ�ง�นของแรงง�นภ�คอตส�หกรรมทองเทยวในทองถน : ก�รศกษ�ในกลมประช�คม (civic groups) ภ�คเหนอตอนบน.

-ยรรยง ก�รย�ง และ พรรณ เดนรงเรอง. 2542. กรณศกษ�ศกยภ�พก�รสงเสรมป�เขตรอน ป�บ�นสะมะแก อำ�เภอศรสวสด จงหวดก�ญจนบร. กรมป�ไม , กรงเทพฯ. 69 น.

-มห�วทย�ลยร�มคำ�แหง. 2548. โครงก�รวจยยทธศ�สตรก�รพฒน�บรเวณเหนอเขอนภมพลเพอสงเสรมก�รทองเทยวเชงอนรกษ.

-สฤษฎ แสงอรญ. 2548. ก�รทองเทยวเชงอนรกษหรอเชงนเวศ (Ecotourism). http://www.dnp.go.th/NPO/html/Tour/Eco_Tour.html

-สมชย เบญจชย. 2539. ทศนคตของช�วบ�นตอคว�มสำ�เรจของป�ชมชนในจงหวดเชยงใหม. สำ�นกง�นป�ไมจงหวดเชยงใหม, กรมป�ไม. 158.

-สมชย เบญจชย. 2542. ก�รสงเสรมและพฒน�อตส�หกรรมไมในทองถน. ว�รส�รสกทอง 24(2): 14-26.

-สวนวจยและพฒน�ผลตผลป�ไม. 2541. ก�รใชประโยชนไมข �นพ�นฐ�น. กรมป�ไม. 168 น.

24

Page 25: สรุปผลการประชุมระดมความคิด · Web viewในท น หมายถ ง ไม (Wood) ในความหมายทางว

-สำ�นกง�นกองทนสนบสนนก�รวจย(สกว.) สำ�นกง�นภ�คเหนอ. 2548. ก�รศกษ�และพฒน�รปแบบก�รทองเทยวทเหม�ะสมบนดอยหลวงเชยงด�ว โดยก�รมสวนรวมของชมชนบรเวณรอบดอยหลวงเชยงด�ว จงหวดเชยงใหม.

-สำ�นกง�นประส�นง�นก�รฟ� นฟทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมพ�นทลมนำ��ปงตอนบน ลมนำ��ส�ข�แมล�-แมอ�ว. 2549. แผนปฏบตก�รฟ� นฟทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมพ�นทลมนำ��ปงตอนบน ลมนำ��ส�ข�แมล�-แมอ�ว ประจำ�ปงบประม�ณ พ.ศ.2549 และ พ.ศ.2550-2554. 48 น.

-อทศ กฎอนทร. 2537. ก�รจดก�รทรพย�กรสตวป�. ภ�ควช�ชววทย�ป�ไม, คณะวนศ�สตร, มห�วทย�ลยเกษตรศ�สตร. 47 น.

-นรน�ม. 2005. Ecotourism. http://encyclopedia.thefreedictionary.com/ecotourism

-http://www.amphoe.com. 2549.-http://www.thaitambon.com. 2549.-http://www.fca16.com. 2549.

******************************

25