ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... ·...

14
ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง , นักศึกษาแพทย์ชั้นปีท6 ภาควิชาเวชศาสตร์ฉุกเฉิน คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี ผู้ป่วยชายไทยโสด อายุ 24 ปี อาชีพช่างตัดผม ภูมิลาเนากรุงเทพมหานคร มาพบแพทย์ที่ห้องฉุกเฉิน ด้วยอาการสาคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา 5 ชั่วโมงก่อนมาโรงพยาบาล ผู้ป่วยให้ประวัติว่า 5 ชั่วโมงก่อน ระหว่างที่ผู้ป่วยกาลังขับรถยนต์มาที่ทางาน เกิดอาการเจ็บหน้าอกแปล๊บๆที่ชายโครงด้านขวา อาการเจ็บ สัมพันธ์กับการหายใจ จะเป็นมากเมื่อหายใจเข้าสุด เป็นตลอดเวลา ไม่มีร้าวไปที่ไหน ไม่มีคลื่นไส้อาเจียน ไม่มีแสบร้อนที่หน้าอกหรือเรอเหม็นเปรี้ยว จึงตัดสินใจขับรถกลับไปที่พัก ต่อมาเริ่มมีอาการหายใจเร็วและ เหนื่อย ไม่มีไอ ไม่มีเสมหะ ไม่มีไข้มาก่อน ไม่มีอาการเหงื่อแตกหรือใจสั่น จึงไปโรงพยาบาลแห่งหนึ่งใน กรุงเทพมหานคร ที่โรงพยาบาล ให้การวินิจฉัยว่าเป็นวัณโรคและได้ให้ยากลับมารับประทาน ต่อมาอาการ เหนื่อยดังกล่าวไม่ดีขึ้น จึงมาโรงพยาบาล ก่อนหน้านี้ที่จะมีอาการดังกล่าว ปฏิเสธอุบัติเหตุใดๆ นอนราบได้ ช่วยเหลือตัวเองได้ดี ผู้ป่วยเคยมีประวัติเป็นโรคภาวะมีลมคั่งในช่องเยื่อหุ้มปอดเฉียบพลันที่ปอดข้างซ้าย เมื่อ 6 ปีก่อนมา โรงพยาบาล อาการที่นามาคือมีอาการเจ็บหน้าอกข้างซ้ายระหว่างที่นอนหลับอยู่ อาการเหนื่อยเป็นมากขึ้น จึงมาโรงพยาบาล แพทย์รักษาโดยใส่สายระบายลมทางช่องเยี่อหุ้มปอดข้างซ้ายประมาณ 7 วันอาการไม่ดีขึ้นจึงพิจารณาผ่าตัด และได้ทาหัตถการทางการแพทย์ชื่อ Pleurodesis อาการจึงหายเป็นปกติ หลังจากนั้นไม่เคยมีอาการดังกล่าว อีก ผู้ป่วยปฏิเสธโรคประจาตัวในครอบครัวและปฏิเสธประวัติบุคคลในครอบครัวอาการเหมือนตน จากการตรวจร่างกาย ผู้ป่วยมีสัญญาณชีพปกติ ค่าออกซิเจนในเลือดจากปลายนิ้วได97% ไม่มีไข้ ไม่มีซีด ไม่มีเหลือง ส่วนสูง 170 cm ผอม ตรวจระบบการหายใจพบ การหายใจเร็วผิดปกติ ไม่มีการใช้ กล้ามเนื้อช่วยหายใจมากกว่าปกติ พบหลอดลมอยู่ตรงกลางปกติ การขยายของทรวงอกข้างขวาลดลง ไม่มี จุดกดเจ็บ ณ บริเวณใดของทรวงอก เคาะปอดข้างขวาได้ยินเสียงโปร่งกว่าปกติ ฟังได้ยินเสียงการหายใจเบา ลงและฟังเสียงพูดผ่าน stethoscope ได้ยินเบาลงเช่นกัน ส่วนปอดข้างซ้ายไม่พบความผิดปกติใดๆจากการ

Transcript of ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... ·...

Page 1: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

ณฐศกด ศรบวทอง , นกศกษาแพทยชนปท 6 ภาควชาเวชศาสตรฉกเฉน คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด

ผปวยชายไทยโสด อาย 24 ป อาชพชางตดผม ภมล าเนากรงเทพมหานคร มาพบแพทยทหองฉกเฉนดวยอาการส าคญคอ มอาการเหนอยมา 5 ชวโมงกอนมาโรงพยาบาล ผปวยใหประวตวา 5 ชวโมงกอนระหวางทผปวยก าลงขบรถยนตมาทท างาน เกดอาการเจบหนาอกแปลบๆทชายโครงดานขวา อาการเจบสมพนธกบการหายใจ จะเปนมากเมอหายใจเขาสด เปนตลอดเวลา ไมมราวไปทไหน ไมมคลนไสอาเจยน ไมมแสบรอนทหนาอกหรอเรอเหมนเปรยว จงตดสนใจขบรถกลบไปทพก ตอมาเรมมอาการหายใจเรวและเหนอย ไมมไอ ไมมเสมหะ ไมมไขมากอน ไมมอาการเหงอแตกหรอใจสน จงไปโรงพยาบาลแหงหนงในกรงเทพมหานคร ทโรงพยาบาล ใหการวนจฉยวาเปนวณโรคและไดใหยากลบมารบประทาน ตอมาอาการเหนอยดงกลาวไมดขน จงมาโรงพยาบาล กอนหนานทจะมอาการดงกลาว ปฏเสธอบตเหตใดๆ นอนราบได ชวยเหลอตวเองไดด ผปวยเคยมประวตเปนโรคภาวะมลมคงในชองเยอหมปอดเฉยบพลนทปอดขางซาย เมอ 6 ปกอนมาโรงพยาบาล อาการทน ามาคอมอาการเจบหนาอกขางซายระหวางทนอนหลบอย อาการเหนอยเปนมากขนจงมาโรงพยาบาล แพทยรกษาโดยใสสายระบายลมทางชองเยอหมปอดขางซายประมาณ 7 วนอาการไมดขนจงพจารณาผาตดและไดท าหตถการทางการแพทยชอ Pleurodesis อาการจงหายเปนปกต หลงจากนนไมเคยมอาการดงกลาวอก ผปวยปฏเสธโรคประจ าตวในครอบครวและปฏเสธประวตบคคลในครอบครวอาการเหมอนตน จากการตรวจรางกาย ผปวยมสญญาณชพปกต คาออกซเจนในเลอดจากปลายนวได 97% ไมมไข

ไมมซด ไมมเหลอง สวนสง 170 cm ผอม ตรวจระบบการหายใจพบ การหายใจเรวผดปกต ไมมการใช

กลามเนอชวยหายใจมากกวาปกต พบหลอดลมอยตรงกลางปกต การขยายของทรวงอกขางขวาลดลง ไมม

จดกดเจบ ณ บรเวณใดของทรวงอก เคาะปอดขางขวาไดยนเสยงโปรงกวาปกต ฟงไดยนเสยงการหายใจเบา

ลงและฟงเสยงพดผาน stethoscope ไดยนเบาลงเชนกน สวนปอดขางซายไมพบความผดปกตใดๆจากการ

Page 2: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

ตรวจรางกาย ตรวจรางกายระบบอนๆ พบหวใจเตนเรวกวาปกต นอกนนอยในเกณฑปกตด ไมพบบาดแผล

ใดตามรางกาย

อภปราย

ผปวยชายอาย 23 ป มาโรงพยาบาลดวยอาการเหนอยมากขนมาแบบเฉยบพลน มอาการเจบหนาอก

แบบแปลบๆทชายโครงดานขวา อาการเจบสมพนธกบการหายใจ จะเปนมากเมอหายใจเขาสด ไมมราวไปท

ไหน อาการเหนอยเปนมากขนเรอยๆ ตรวจรางกายพบสญญาณชพอยในเกณฑปกต แตพบความผดปกตท

ปอด ซงจากการตรวจรางกายทพบ การขยายของทรวงอกลดลง,เคาะปอดขวาไดยนเสยงโปรงกวาปกต และ

มเสยงหายใจเบาลงทปอดดานขวา ประกอบกบประวตเกาทเคยเปน ลมในชองเยอหมปอดเฉยบพลนทขาง

ซาย ท าใหนกถงภาวะกลบมาเปนซ าของภาวะลมคงในชองเยอหมปอดเฉยบพลน (recurrent spontaneous

pneumothorax) ซงถอเปนภาวะเรงดวนในการวนจฉย เนองจากการวนจฉยทลาชา จะสงผลตอการรกษาท

ลาชาในเวลาตอมาอาจท าใหเกด ”ภาวะโพรงเยอหมปอดมอากาศชนดเกดแรงดน (Tension pneumothorax) “

ซงถอเปนภาวะวกฤตทมอนตรายถงชวตได

ส าหรบภาวะดงกลาวสามาถวนจฉยแยกโรคไดจากภาพถายรงสทรวงอกจะพบมลมในโพรงเยอหม

อดและเหนเสนขอบปอด (pleural line) และอาจสงภาพถายรงสทรวงอกในทาตะแคง (lateral decubitus) ซง

จะชวยยนยนการวนจฉยได ส าหรบผปวยรายนไดสงภาพรงสปอดเปนดงภาพ

ภาพถายรงสทรวงของผปวย

แสดงเสนขอบปอด (Pleural line) ดานขวา

Page 3: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

จะเหนวาภาพรงสปอดของผปวยพบเสนขอบปอดชดเจน จงใหการวนจฉยวาเปน ภาวะลมคงใน

ชองเยอหมปอดเฉยบพลน เมอประเมนผปวยตาม Guideline of British Thoracic Society (BTS) จงไดท าการ

รกษาอยางเรงดวนคอ การเจาะลมระบายปอดผานเขม (needle thoracocentesis) หลงจากนน สงเกตอาการ

เพอดปรมาณอากาศทยงเหลออย

ภาพถายรงสทรวงอกของผปวย

แสดงระยะจากเสนขอบปอดดานใน

ไปถงผนงทรวงอก

ไดระยะ

Page 4: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

นอกจากน ผปวยทมภาวะเจบหนาอกและเขามาทหองฉกเฉน (Emergency room) มความจ าเปนท

จะตองคดถงภาวะอนทเปนภาวะวกฤตทชวตรวมดงน

1) ภาวะโพรงเยอหมปอดแบบเปด (Open pneumothorax)

2) ภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอด(Acute coronary syndrome)

3) ภาวะเลอดเซาะผนงหลอดเลอดแอออรตา (Aortic dissection)

4) ภาวะบบรดหวใจ (Cardiac tamponade)

5) ภาวะโรคลมเลอดอดกนในปอด (Pulmonary embolism)

สรป ผปวยรายนไดรบการวนจฉยวาเปน Primary spontaneous pneumothorax และเนองจากเปนการกลบ

เปนซ าของลมคงในเยอหมปอดแตเปนคนละขางกบครงแรก จงควรพจารณาท าพโรดซส (Pleurodesis) เพอ

ปองกนการกลบเปนซ าตอภายภาคหนา

Spontaneous pneumothorax(1)

ภาพถายรงสทรวงอกของผปวย

หลงไดรบการเจาะลมระบายปอดผาน

เขม พบ

เสนขอบปอดบรเวณดานบนของ

ทรวงอกดานขวา ซงมปรมาณไมมาก

Page 5: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

Spontaneuous pneumothorax คอ Pneumothorax ทเกดขนเองโดยไมมการกระทบกระเทอนจาก

ภายนอกตอทรวงอกหรอมลมซมผานจากนอกทรวงอก กลมนยงแบงออกไดเปน

1) Primary spontaneous pneumothorax (PSP) คอการเกด Pneumothorax ทเกดขนเองในผปวยท

แขงแรงดมากอน และไมมโรคหรอความผดปกตของปอดอยกอน

2) Secondary spontaneous pneumothorax (SSP) คอการเกด Pneumothorax ในผปวยทมโรคหรอความ

ผดปกตของปอดอยกอน เชน ในผปวยโรคปอดอดกนเรอรง (COPD) หรอ วณโรค

เปนตน

Primary spontaneous pneumothorax (PSP)

อบตการณ (Incidence)(2)

มอบตการณประมาณ 18-28 ตอ 100,000 รายตอปในเพศชาย และ 1.2-6 ตอ 100,000 รายตอปใน

เพศหญง มกพบในผปวยอายนอย

พยาธก าเนด (Pathogenesis)(3,4)

ในอดตเชอกนวาเกดจากการแตกของ bleb/bullae ทมกเกดบรเวณยอดของปอด แตภายหลงพบวา

ในบางรายท bleb/bullae ทตดออกมาไมพบวามลกษณะการแตกมากอน นอกจากนนในบางรายกไมพบวาม

bleb/bullae เลย และยงพบวา การท า surgical bullectomy เพยงอยางเดยวโดยไมไดท า pleurodesis ไมไดลด

อตราการกลบเปนซ าของ PSP จงท าใหความเชอเกยวกบการแตกของ bleb/bullae เปลยนไป

ปจจบนไดมการเรยกบรเวณถงลมทมการขยายตวผดปกตซงอาจเปนเลกนอยหรอใหญขนาด

bleb/bullae รวมกนวา “Emphysema-like changes (ELCs)” มกอยบรเวณ subpleural ของ visceral pleura ซง

Page 6: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

อาจเหนไดจาก CT หรอ พยาธวทยา แตบางครงกไมสามารถแสดงรอยผดปกตนไดซงมการเรยกวา Pleural

porosity อยางไรกตาม ปจจบนยงไมสามารถสรปไดวาสาเหตของ PSP เกดจากการรวของ ELCs น

ส าหรบ ผปวยตวสง ทพบภาวะ PSP ได เนองจากความผดปกตของ ELCs มกพบบรเวณยอดปอด

เนองจากมความแตกตางของ pleural pressure ระหวางยอดของปอด (apex) และ ปอดสวนลาง (lung base)

ท าใหถงลมบรเวณยอดปอด (apex) ม distend pressure ทสงกวาและเกด ELCs ตามมา

การสบบหรเปนปจจยเสรมทท าใหเกด ELCs มากขน โดยพบวาเมอเทยบกบคนไมสบบหร การสบ

บหร

1-12 มวนตอวนมความเสยงเพมเปน 7 เทา 13-22 มวนตอวนมความเสยงเพมเปน 21 เทา และมากกวา 22

มวนตอวน มความเสยงเพมเปน 102 เทาในเพศชาย ตามล าดบ โดยกลไกเกดจากบหรจะท าใหเกดการ

อกเสบทงหลอดลมและถงลมซงมกเกดบรเวณ upper lobe ท าใหถงลมบรเวณยอดของปอดมการขยายตว

มากยงขนอก

ความผดปกตทางกรรมพนธกพบเปนปจจยรวมได โดยพบการถายทอดแบบ autosomal dominant

และมความสมพนธกบ HLA A2 , B40

พยาธสรรวทยา (Pathophysiology)(1)

ในภาวะปกต alveolar pressure จะสงกวา pleural pressure เสมอ แตเมอมการแตกของ ELCs ท าให

มลมไหลผานเชา pleural space โดยลมจะไหลเขามาจนกวาจะไมมความแตกตางของ alveolar pressure และ

pleural pressure หรอรอยรวนนปดลงแลว

เนองจากทรวงอกมกระดกซโครงลอมรอบอย การขยายของปอดจงจ ากดอย ณ บรเวณหนง ท าให

Pressure ทเปนบวกใน pleural cavity มการกดเนอปอด ท าใหเนอปอดมการขยายตวไดอยางจ ากด

ผลกระทบจาก Pneumothorax มดงน

1) ศนยควบคมการหายใจ

เกดการกระตนใหมการหายใจเพมมากขนจากการกระตนตวรบทอยทผนงทรวงอก หรอจากภาวะท

มการลดลงของออกซเจนในเลอดแดง (hypoxia) มนอยรายทจะเกดการคงของคารบอนไดออกไซด

ในเลอด (PaCO2) รวมดวย

2) ปอด

Page 7: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

เนอปอด ปรมาตรปอดจะลดลง เนอปอดทลดลงเปนผลจากแรงดนของ pleural pressure ท

เพมขน หลอดลมขนาดเลกจะถกกด สงผลใหอาการไหลผานไมได

การแลกเปลยนกาซ

เกดภาวะ V/Q mismatch จากการทเนอปอดถกกด ท าใหเกด hypoxia

หากลมรวออกมากจนเกดภาวะ Tension pneumothorax จะมผลตอ perfusion เกด

shunt รวมถงท าใหเกดเลอดทออกจากหวใจลดลง ท าให tissue oxygenation

แยลง

กลามเนอหายใจตองท างานมากขนเพอชดเชยกบปรมาตรปอดทลดลง จนอาจท าใหเกดภาวะ

กลามเนอลา (muscle fatigue) ในเวลาตอมา

3) ระบบไหลเวยนโลหต

หวใจท างานมากขน จากกลามเนอหวใจท างานมากขน

ออกซเจนทไปเลยงหวใจลดลงจากภาวะพรองออกซเจนในเลอด (hypoxia)

ลมทรวปรมาณมากอาจท าให venous return ลดลงท าให cardiac output ลดลงหวใจตองมการ

ปรบตวโดยชพจรเพมมากขน

อาการแสดงทางคลนก(1)

1) อาการเหนอยหอบ มกมอาการเฉยบพลน ความรนแรงจะมากรหอนอยขนกบปรมาตรของลมทรว

แตในผปวย PSP ไมมความผดปกตของปอดเดมอยกอนและมอายนอย ความรนแรงของอาการ

เหนอยหอบจงไมมาก

2) อาการเจบหนาอก ลกษณะเจบเปนแบบ pleuritic chest pain ในขางทเกด pneumothorax เปนมาก

ตอนหายใจเขาและเปนแบบเฉยบพลน

การวนจฉย

Page 8: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

อาศยจากการซกประวต และ การตรวจรางกาย ในรายทสงสย pneumothorax การวนจฉยทดคอ การ

สงถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) จะเหนขอบของ visceral pleura เปนเสนขาวๆ บางๆ เหนลมในโพรง

เยอหมปอดซงแยกกบลมในเนอปอดโดยโดยจะไมเหนเสนเลอดผาน และเนอปอดทถกกดทบจะมความทบ

มากกวาเนอปอดขางทปกต

ในรายทไมแนใจ การวนจฉยอาจใชการถายในทาขางและทาตะแคงรวมดวย แตการถายภาพรงส

ทรวงอกโดยการถายภาพขณะหายใจออกสด พบวาไมไดประโยชนไปมากกวาการท าทาหายใจเขา หากจะ

ตรวจวาม pneumothorax หรอไม จงไมแนะน าใหท าเพมเตม และในรายทสงสย large bullae ควรสง CT

scan ในการชวยวนจฉยรวมดวย

การประมาณขนาดของลมคงชองเยอหมปอด (Pneumothorax)(2,5)

มหลายวธในการประมาณขนาดของ Pneumothorax โดยภาพถายรงสทรวงอก ไดแก

1. Light index

ค านวณจาก 100 – [(average diameter of lung3/average diameter of hemithorax3) x 100]

2. Rhea method

วดโดยใชคาเฉลยของ Interpleral distance ในหนวยเซนตเมตร ทจด apex,midpoint ของ upper half

และ midpoint ของ lower half ในทา upright และมาวาดลงใน nomogram

3. Collin method

ค านวณจาก 4.2 + 4.7 x (ผลรวมของ interpleural distances) ในหนวยเซนตเมตร ทจด

apex,midpoint ของ upper half และ midpoint ของ lower half)

4. BTS Guildline(2)

วดจากขอบเขตของ Visceral pleura ไปถง Chest wall ใหค านยามวา

“Small pneumothorax” เมอระยะนนอยกวา 2 เซนตเมตร

“Large pneumothorax” เมอระยะนมากกวา 2 เซนตเมตร

เมอพบวาเปน Large pneumothorax แนะน าใหท าการเจาะลมออก

อตราการกลบเปนซ า(1,3)

ผหญงเกดการกลบเปนซ ามากกวาผชาย

การงดบหรสามารถลดอตราการเกดกลบเปนซ าได

Page 9: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

รอยละ 16 สามารถเกดการกลบเปนซ าของ PSP ขางตรงขามได

ขนาดของ Pneumothorax ในครงกอน ไมสมพนธกบการเกดกลบเปนซ า

หากเกดการกลบเปนซ าแลว โอกาสทจะมครงตอๆไปจะสงขนเรอยๆตามล าดบ

จ านวนและขนาดของ bleb/bullae ทพบจาก CT ไมสมพนธกบการเกดการกลบเปนซ า

การรกษา(1,2,4)

วตถประสงคในการรกษาม 2 ประการคอ

ก าจดลมออกจากเยอหมปอด

ลดโอกาสเสยงทจะเกดการกลบเปนซ า

การก าจดลมออกจากเยอหมปอด มหลายวธ ประกอบดวย

1) Observation

ลมทคางอยในชองเยอหมปอดสามารถถกดดซมออกไปไดเอง เนองจากลมทคางอยจะม

partial pressure ใกลเคยงกบ atmospheric pressure ซงตางจาก partial pressure ใน capillary blood

การดดซมจะอาศยความแตกตางของ partial pressure ของ 2 จดน โดยทวไปจะมการดดซมกลบของ

ลมประมาณรอยละ 1.25 ของ hemithorax ไดในเวลา 24 ชวโมง โดยวธนเหมาะกบผปวยทม

pneumothorax นอยกวารอยละ 15

2) Supplement oxygen

การใหออกซเจนจะชวงเรงอตราการดดกลบของลมได เนองจากการใหออกซเจนจะท าให

อากาศทหายใจเชาไปมปรมาณไนโตรเจนนอยลงท าให capillary blood มไนโตรเจนนอยลง จงท า

ใหไนโตรเจนใน pneumothorax ซมผานออกมาไดมากขน โดยพบวาเมอใหผปวยหายใจดม high-

flow oxygen ผานหนากากจะชวงเรงอตราการดดกลบของลมได 4 เทา แนะน าใหผปวยดม oxygen

high-flow (10LPM)(2)

3) Simple aspiration

วธนเหมาะกบผปวยทม pneumothorax มากกวารอยละ 15 สามารถท าไดโดยใชเขมขนาด

16-18 gauge ทม catheter เจาะทต าแหนง 2nd anterior intercostals space ตรง midclavicular line

Page 10: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

แลวถอนเขมออกเหลอแต catheter ไว แลวท าการดดลมออกจนหมด

หากดลมไดมากกวา 4 ลตรแลวยงรสกวาเหลอลมอก แนะน าใหใส tube thoracostomy เมอ

ดดลมออกหมดแลวใหปดร catheter ไว แลวตดตามภาพรงสทรวงอก 4 ชวโมง หากพบวาปอดม

การขยายตวด กสามารถเอา catheter ออกไดและใหผปวยกลบบานได และตดตามภาพรงสทรวงอก

อก

24-48 ชวโมงตอมา พบวารอยละ 71 ของผปวย PSP สามารถใหการรกษาโดยวธนไดส าเรจ เปน

การลดการใส intercostals drainage ไดโดยไมจ าเปน

4) Tube thoracostomy

การใส intercostals drainage เพอระบายลมออกมา แนะน าใหใส tubethoracostomy ใน

กรณทเปน PSP ทใชวธ Simple aspiration แลวไมส าเรจ แต American college of chest physicians

(ACCP) แนะน าใหใส tube thoracostomy เลยในกรณ PSP ทตองระบายลม ไมแนะน าการท า

simple aspiration(6)

การใส tube thoracostomy ปจจบนพบวา tube ขนาดเลก (9-14F) ไดผลไมตางจาก tube

ขนาดใหญในการระบายลม จงแนะน าใหใช tube ขนาดเลก ยกเวนเมอใสแลวปอดขยายตวไดไมด

หรอม pleural effusion ทตองระบายรวมไปดวย การตอ tube อาจตอเปนระบบ 1 ขวดแบบ water

seal หรอเปน Heimlich valve ได ซงสะดวกและสามารถพจารณารกษาเปนแบบผปวยนอกได

ในระยะเรมตนไมความตอ negative pressure เพอ suction เอาลมออกโดยเรวโดยเฉพาะใน

รายทเกด pneumothorax มาหลายวน เนองจากเสยงตอการเกด reexpansion pulmonary edema การ

ใช suction แนะน าในรายทปอดไมขยายตวหลงใส tube thoracostomy ไปแลว 24 ชวโมง โดยใช

เปนระบบ high volume ,low pressure

(-10 ถง -20 เซนตเมตรน า)(2)

เมอปอดขยายตวเตมทแลว 24-48 ชวโมงและไมมลมรวออกมาใหเหน พจารณาถอดสาย

ออกได และควร clamp สายกอนถอดสายออก เพอความมนใจวาสามารถถอดสายไดอยางปลอดภย

ไมมลมรว

5) การใสทอระบายผานชองระหวางทรวงอกและใสสารผนกเยอหมปอด

(tube thoracostomy with instillation with pleurodesing agent)

สารทใชใสในโพรงเยอหมปอด ทนยมใชเพอใชเยอหมปอดตดกน ลดการเกดซ าของ

pneumothorax ภายหลงทปอดขยายหลงการใสทอระบายแลว คอ doxycycline หรอ Talc slurry

Page 11: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

พบวา วธนสามารถลดโอกาสเกด pneumothorax ซ าลงไดจากรอยละ 40 เหลอรอยละ 25 ซงการท า

medical pleurodesis นมประสทธภาพนอยกวาเมอเทยบกบการสองกลองในโพรงเยอหมปอด

(thoracoscopy) เพอท า bleb stapling และ pleural abrasion ทสามารถลดอตราการเกดซ าลงได ถง

นอยกวารอยละ 5 ดงนน จงควรเลอกวธการรกษาดวยการสองกลองในโรงพยาบาลทสามารถท าได

เนองจากองกนโอกาสเกดซ าไดสงกวา นอกจากนพบวา การใชสาร Talc Slurry อาจท าใหเกดภาวะ

acute respiratory distress syndrome ได และระหวางท า pleurodesis ดวย doxycycline ผปวยมกจะม

อาการเจบหนาอกมาก จงควรใหยาลดอาการปวด และยาระงบประสาทรวมดวยเสมอ

6) การสองกลองทา Video-assisted thoracoscopic surgery (VATS)

วธนเปนวธรกษาทเปนทางเลอกหลกในกรณทม recurrent pneumothorax หรอรกษาดวย

วธอนแลวไมประสบผลส าเรจ การท า VATS จะก าจด bleb ซงเปนสาเหตของ pneumothorax และ

สามารถท าใหเกดการผนกตดของเยอหมปอด (pleurodesis) ไดดวย นอกจากนเทคนคการผาตด

bleb อาจท าไดโดยใช endostpling หรอการเยบ (suturing) กได

7) การผาตดเขาไปในทรวงอก (Open thoracotomy)

พบวามอตราประสบความส าเรจสงทสด สามารถลดโอกาสเกดซ าลงไดถงรอยละ 3.7 แตม

ภาวะแทรกซอนจากการผาตด (perioperative morbidity) ไดสงกวา เนองจากการผาตดคอนขาง

invasive กวา ในปจจบนนถอเปนวธรกษาทใชเปนทางเลอก ในกรณทไมสามารถท า VATS ได

หรอในกรณทมความจะเปนตองผาตด เชนในกรณของ secondary pneumothorax บางรายทมความ

ผดปกตของเยอหมปอดทรนแรง (extensive pleural lesion)

Recurrent prevention(2,4)

พจารณาปองกนการ “กลบเปนซ า” ในผปวยดงตอไปน

ผปวยท “กลบเปนซ า” แลวเปนครงท 2 ในขางเดยวกน

ผปวยท “กลบเปนซ า” แตเปนคนละขางกบครงแรก

ผปวยทเกดทง 2 ขางในครงเดยว

ผปวยทมอาชพพเศษทอาจะเปนอนตรายหากเกด pneumothorax ซ า เชน นกบน นกประดาน า เปน

ตน

Page 12: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

การลดโอกาสเสยงทจะกลบเปนซาทไดรบการยอมรบในปจจบนไดแก

Pleurodesis อาจเลอกเปน medical หรอ surgical pleurodesis กได

Pleurectomy คอการตดเลาะ เยอหมปอดสวน Parietal pleura ออกซงอาจท าเปน partial หรอ

subtotal ซงตองผานการผาตด

แนวทางในการรกษามความแตกตางกนในแตละ Gulideline ขนอยกบความพรอมของแตละ

สถานท ประสบการณของบคลากร ความสะดวกและความเหมาะสมตางๆ ดงตวอยางเปรยบเทยบ

ระหวาง British thoracic society (BTS) และ American college of chest physicians (ACCP)

ส าหรบในทางปฏบตทนยมและสะดวกใช ในความคดเหนของผเขยนคดวา BTS Gulideline มความ

สะดวกในการใชมากกวา จงขอยกตวอยางแนวทางของ BTS เปนตวอยางศกษา

Guideline Small PSP Large PSP

BTS รกษาแบบผปวยนอกได Simple aspiration

ACCP

สงเกตอาการในหองฉกเฉนกอน

เมอแนใจแลวจง ใหการรกษาแบบ

ผปวยนอกได

ใสสายระบายลม โดยอาจเลอกเปน

pleural catheter หรอ small bore

catheter

Page 13: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

เอกสารอางอง

1. Light RW.Pneumothorax. In:Light RW editor.Pleural diseases.4th ed.Philadephia: Lippincott

William & Wilkins; 2001.p.284-319.

2. Henry M,Arnold T,Harvey J.BTS guildelines for the management of spontaneous

pneumothorax,Thorax 2003;58 (Suppl 2):39-52

แผนภม แนวทางการรกษา Primary spontaneous pneumothorax ของ British thoracic society (BTS)(2)

Page 14: ณัฐศักดิ์ ศรีบัวทอง นักศึกษา ... · 2014-09-15 · ด้วยอาการส าคัญคือ มีอาการเหนื่อยมา

3. Tschopp JM,Rami-Porta R,Noppen M,Astoul P.Management of spontaneous pneumothorax: state

of the art.Eur Respir J 2006;28:637-50.

4. Noppen M.Management of primary spontaneous pneumothorax, Curr Opin Pulm Med

2003;9:272-5

5. Kelly AM.Review of management of primary spontaneous pneumothorax: Is the best evidence

clearer 15 years on? EMA 2007;19:303-8

6. Baumann MH,Strange C,Heffner JE,et al,Management of spontaneous pneumothorax:an

American College of Chest Physicians Delphi Consensus Statement. Chest 2001;119:590-602

7. Bense L,Eklund G,Odont D.Smoking and the increase risk of contracting pneumothorax.Chest

1987;92:1009-12

8. Sadikot RT,Green T,Meadows K.Recurrence of primary pneumothorax. Thorax 1997;52:805-9