วิทยาศาสตร์ -...

13
หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน วิทยาศาสตร์ ชั้น ประถมศึกษาปีท่ ๒ เล่ม ๒ ตามมาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ จัดทำาโดย สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ พิมพ์ครั้งที่ ๑ ISBN 978-616-362-791-9 จำานวน ๔๐๐,๐๐๐ เล่ม พ.ศ. ๒๕๖จัดจำาหน่ายโดย องค์การค้าของ สกสค. พิมพ์ที่โรงพิมพ์ สกสค. ลาดพร้าว ๒๒๔๙ ถนนลาดพร้าว วังทองหลาง กรุงเทพมหานคร มีลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติ

Transcript of วิทยาศาสตร์ -...

Page 1: วิทยาศาสตร์ - academic.obec.go.thacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1547783639_example.pdf · ผ่านโปรแกรมประยุกต์

หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน

วทยาศาสตรชน

ประถมศกษาปท ๒ เลม ๒

ตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

จดทำาโดย

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ

พมพครงท ๑

ISBN 978-616-362-791-9จำานวน ๔๐๐,๐๐๐ เลม พ.ศ. ๒๕๖๒

จดจำาหนายโดย

องคการคาของ สกสค. พมพทโรงพมพ สกสค. ลาดพราว ๒๒๔๙ ถนนลาดพราว วงทองหลาง กรงเทพมหานคร

มลขสทธตามพระราชบญญต

Page 2: วิทยาศาสตร์ - academic.obec.go.thacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1547783639_example.pdf · ผ่านโปรแกรมประยุกต์

ประกาศสำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานเรอง อนญาตใหใชสอการเรยนรในสถานศกษา

ดวยสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ไดจดทำาหนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท ๒ เลม ๒ ตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกสตรแกนกลางการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดพจารณาแลวอนญาตใหใชในสถานศกษาได

ประกาศ ณ วนท ๒๔ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๖๑

(นายบญรกษ ยอดเพชร)เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

Page 3: วิทยาศาสตร์ - academic.obec.go.thacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1547783639_example.pdf · ผ่านโปรแกรมประยุกต์

คำานำา

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) มหนาทในการพฒนาหลกสตร วธการเรยนร การประเมนผลการเรยนร การจดทำาหนงสอเรยน แบบฝกหด และสอการเรยนร ทกประเภททใชประกอบการเรยนรในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรของการจดการศกษาขนพนฐาน

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท ๒ เลม ๒ น สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ไดจดทำาขนตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกสตรแกนกลางการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ โดยมเนอหาเกยวกบแสงและสงมชวต และดนรอบตวเรา ซงจะเปนประโยชนตอการนำาไปใชในการดำารงชวตและรเทาทนการเปลยนแปลงของโลก รวมทงการพฒนา ความร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ ไดเปนอยางด

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานหวงเปนอยางยงวา หนงสอเรยนเลมนจะเปนประโยชนตอการจดการเรยนร และเปนสวนสำาคญในการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษา กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ขอขอบคณสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตลอดจนบคคลและหนวยงานอน ๆ ทมสวนเกยวของในการจดทำาไว ณ โอกาสน

(นายบญรกษ ยอดเพชร)เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

คำาชแจง

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ไดจดทำาหนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท ๒ เลม ๒ ขนตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวดแกนกลาง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกสตรแกนกลางการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ทมจดเนนเพอตองการพฒนาผเรยนใหมความรความสามารถททดเทยม กบนานาชาต ไดเรยนรวทยาศาสตรทเชอมโยงความรกบกระบวนการ ใชกระบวนการสบเสาะหาความร และแกปญหาทหลากหลาย มการทำากจกรรมดวยการลงมอปฏบตเพอใหผเรยนไดใชทกษะกระบวนการ ทางวทยาศาสตร และทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ ซงในปการศกษา ๒๕๖๒ น โรงเรยนจะตอง จดการเรยนรตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวดแกนกลาง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐) สสวท. จงไดจดทำาหนงสอเรยนรายวชาพนฐานเลมน เพอใหโรงเรยนไดใช สำาหรบจดการเรยนการสอนในชนเรยน

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท ๒ เลม ๒ น จดเรยงลำาดบของเนอหาใหสอดคลองกบพฒนาการของผเรยน โดยผเรยนจะไดเรยนรเกยวกบแสงและสงมชวต และดนรอบตวเรา ซงเปนพนฐานทสำาคญตอการนำาไปใชในชวตประจำาวน ผเรยนจะไดทำากจกรรม การเรยนร ฝกปฏบต ตอบคำาถาม เพอตรวจสอบความเขาใจ และสรปสงทไดเรยนร นอกจากน หนงสอเรยนยงมกจกรรมใหผเรยนไดนำาความรทเรยนในบทนน ๆ มาประยกตใชแกปญหาอกดวย ในการจดทำาหนงสอเรยนเลมน ไดรบความรวมมอเปนอยางดยงจากผทรงคณวฒ นกวชาการอสระ ครผสอน และนกวชาการ จากหนวยงานและสถานศกษาทงภาครฐและเอกชน จงขอขอบคณไว ณ ทน

สสวท. หวงเปนอยางยงวาหนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรเลมน จะเปนประโยชนแกผเรยนและผทเกยวของทกฝาย ทจะชวยใหการจดการเรยนรวทยาศาสตรมประสทธภาพและประสทธผล หากมขอเสนอแนะใดทจะทำาใหหนงสอเรยนเลมนมความสมบรณยงขน โปรดแจง สสวท. ทราบดวย จะขอบคณยง

(ศาสตราจารยชกจ ลมปจำานงค)ผอำานวยการสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กระทรวงศกษาธการ

P2_BOOK2_Start_pA-E 18Dec_�������.indd 5 12/20/2561 BE 8:03 PM

Page 4: วิทยาศาสตร์ - academic.obec.go.thacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1547783639_example.pdf · ผ่านโปรแกรมประยุกต์

การสอความหมายของรปภาพและกรอบทควรร

คดกอนอานคำาถามใหคดคาดคะเน

คำาตอบกอนอานเนอหาสาระ

รหรอยงคำาถามสำาหรบ

ตรวจสอบความเขาใจหลงการอานเนอหาสาระ

คำาสำาคญคำาศพทสำาคญ

ทางวทยาศาสตรทควรรจกและรความหมาย

แนวคดสำาคญ แนวคดหลกของทงบททจะไดเรยนร

สำารวจความรกอนเรยนคำาถามตรวจสอบความรเดม

กอนการเรยนร

หนวยท : ลำาดบและชอหนวย

บทท : ลำาดบและชอบท โดยในหนงหนวยอาจมหลายบท

เรองท : ลำาดบและชอเรอง โดยในหนงบทอาจมหลายเรอง

หนวยท

1

กจกรรม : การทำาปฏบตการวทยาศาสตร โดยในหนงเรองอาจมหลายกจกรรม

ทำาเปนคดเปนจดประสงคของกจกรรม

สงทตองใช วสดอปกรณทใชในกจกรรม

ทำาอยางไรขนตอนการลงมอทำากจกรรม

เรยนรอยางปลอดภยขอควรระวงในการทำากจกรรม

ฉนรอะไรคำาถามทตองตอบไดหลงการทำากจกรรม

รอะไรในเรองน : การสรปและเชอมโยงแนวคดกบชวตประจำาวน

เกรดนาร : ความรทนาสนใจและเกยวของกบแนวคดจากกจกรรม

ฉนเรยนรอะไรเกยวกบ : การสรปสงทไดเรยนรทงหมดของบท

รอะไรในบทน : การสรปแนวคดประจำาบท

แบบฝกหดทายบท : คำาถามทบทวนสงทไดเรยนรทงบท

แบบทดสอบทายเลม : คำาถามประเมนความรของทกหนวย

รวมคด รวมทำา : การประยกตใชความรเพอแกปญหาหรอตอบคำาถาม

วทยใกลตว : การอภปรายสงทพบในชวตประจำาวนดวยแนวคดจากกจกรรม

สอเสรมเพมความร

ความเปนจรงเสรม (ภาพเคลอนไหว 3 มต) ผานโปรแกรมประยกต “AR วทย ป.2”

สงทไดเรยนรสรปแนวคดทเรยนรจากกจกรรม

อยากรอกวาการตงคำาถามทอยากรเพมเตมจากกจกรรม

ฉนไดใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรใดบางทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทไดฝกฝนจากกจกรรม

ฉนไดใชทกษะแหงศตวรรษท 21 ใดบางทกษะแหงศตวรรษท 21 ทไดฝกฝนจากกจกรรม

ชวนคดคำาถามทาทายการคด

สอ QR Code

Page 5: วิทยาศาสตร์ - academic.obec.go.thacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1547783639_example.pdf · ผ่านโปรแกรมประยุกต์

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนกระบวนการทนกวทยาศาสตรนำามาใชเพอสบเสาะหาความร สามารถแบงไดเปน 2 ขน

ขนพนฐาน

ขนผสม

การพยากรณการนำาขอมลหรอแบบรปของขอมลทไดจากการสงเกต หรอประสบการณในเรองนน ๆ มาชวยในการคาดการณ สงทจะเกดขน

การตงสมมตฐานการคดหาคำาตอบลวงหนากอนทำา การทดลอง โดยอาศยการสงเกต ความรหรอประสบการณเดมเปนพนฐาน

การทดลองกระบวนการหาคำาตอบจากสมมตฐานทตงไวซงประกอบดวย 3 ขนตอน ไดแก การออกแบบ การปฏบต และการบนทกผลการทดลอง

การวดการหาปรมาณของสงตาง ๆ เชน ขนาด ความยาว นำาหนก ปรมาตร โดยอาจใชการเปรยบเทยบกบสงอนโดยตรง หรอการเปรยบเทยบโดยเทยบกบเครองมอทม หนวยวดทไมเปนมาตรฐาน หรอเปนมาตรฐานอยางเหมาะสม

การจำาแนกประเภทการแบงพวกหรอเรยงลำาดบวตถหรอสงตาง ๆ โดยใชความเหมอนหรอแตกตางกนเปนเกณฑ

การจดกระทำาและสอความหมายขอมลการนำาขอมลทรวบรวมไดท งหมดมาจดกระทำาใหอย ใน รปแบบตาง ๆ ทมความหมาย เพอสอสารใหผอนเขาใจไดงาย

การสรางแบบจำาลองการสราง พฒนา หรอใชสงททำาขนมาเพอเปนตวแทน สงตาง ๆ เชน วตถ กระบวนการ ปรากฏการณ เพอสอสาร บรรยาย อธบาย หรอพยากรณสงทศกษา

การลงความเหนจากขอมลการใชความคดเหนจากความรหรอประสบการณเดมเพออธบายขอมลทไดจากการสงเกตอยางมเหตผล

การกำาหนดนยามเชงปฏบตการการกำาหนดความหมายหรอขอบเขตของสงตาง ๆ ทอยในสมมตฐานหรอทเกยวของกบการทดลองใหเขาใจตรงกน เพอใหสามารถสงเกตและวดได

การใชจำานวนการใชความรสกเชงจำานวนและการคำานวณ เพอบรรยายหรอระบรายละเอยดเชงปรมาณของสงทสงเกตหรอทดลอง

การกำาหนดและควบคมตวแปรการกำาหนดตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปร ทตองควบคมใหคงทใหสอดคลองกบสมมตฐาน ของการทดลอง

การตความหมายขอมลและลงขอสรปการแปลความหมายขอมลทรวบรวมได เชน การบรรยายลกษณะของขอมล การบอกความหมายขอมล การอธบายความสมพนธของขอมล หรอการเลอกขอมลเพอนำามาใชเปนหลกฐาน เพอสรางคำาอธบายหรอลงขอสรปในการตอบคำาถามทสำารวจตรวจสอบ

การหาความสมพนธระหวางสเปซกบสเปซและสเปซกบเวลา

- การหาความเกยวของสมพนธกนระหวางพนท ทวตถตาง ๆ ครอบครอง- การหาความเกยวของสมพนธกนระหวางพนท ทวตถครอบครองเมอเวลาผานไป

การสงเกตการใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอ หลายอยางรวมกนผานอวยวะรบสมผส ไดแก ตา ห จมก ลน ผวหนง หรอใชเครองมอชวยใน การสงเกต เพอบรรยายรายละเอยดของสงนน โดยไมใสความคดเหนเพมเตม

ทกษะแหงศตวรรษท 21

ความรวมมอความสามารถในการทำางานกบกลมคนตาง ๆทหลากหลายอยางมประสทธภาพและใหเกยรตทหลากหลายอยางมประสทธภาพและใหเกยรตทหลากหลายอยางมประสผอน มความยดหยนและยนดทจะประนประนอมมความยดหยนและยนดทจะประนประนอมมความยดหยนและยเพอใหบรรลเปาหมายในการทำางาน พรอมทงยอมรบและแสดงความรบผดชอบตองานททำยอมรบและแสดงความรบผดชอบตองานททำยอมรบและแสดงความร ารวมกน และเหนคณคาของผลงานทพฒนาขนและเหนคณคาของผลงานทพฒนาขนและเหนคณคาของผลงานทจากสมาชกแตละคนในทม

การคดอยางมวจารณญาณการคดโดยใชเหตผลทหลากหลายเหมาะสมกบสถานการณ คดอยางเปนระบบคดอยางเปนระบบคดอย วเคราะหและประเมนหลกฐานและขอคดเหน ดวยมมมองทหลากหลาย สงเคราะห แปลความหมายและจดทำา ขอสรป สะทอนความคดอยางมวจารณญาณสะทอนความคดอยางมวจารณญาณสะทอนความคดอยางมวโดยใชประสบการณและกระบวนการเรยนร

การสอสารความสามารถในการสอสารไดอยางชดเจน เชอมโยง เรยบเรยงความคดเเละมมมองตาง ๆความคดเเละมมมองตาง ๆความคดเเละมมมองต แลวสอสารโดยการใชคำแลวสอสารโดยการใชคำแลวสอสารโดยการใชคาพด ไมใชคำาพดหรอการเขยน เพอใหผอนเขาใจไดหลากหลายรปแบบและวตถประสงคเพอใหผอนเขาใจไดหลากหลายรปแบบและวตถประสงคเพอใหผนอกจากนยงรวมไปถงการฟงอยางมประสทธภาพเพอใหเขาใจนอกจากนยงรวมไปถงการฟงอยางมประสทธภาพเพอใหเขาใจนอกจากนยงรวมไปถงการฟความหมายของผสงสาร

การสรางสรรคการใชเทคนคทหลากหลายในการสรางสรรคแนวคดรวมถงความสามารถในการพฒนาตอยอดแนวคดเดมหรอไดแนวคดใหม และความสามารถในการกลนกรองทบทวน วเคราะห และประเมนแนวคด เพอปรบปรงแนวคดทจะสงผลใหความพยายามอยางสรางสรรคนแนวคดทจะสงผลใหความพยายามอยางสรางสรรคนแนวคเปนไปไดมากทสด

การแกปญหาการแกปญหาทไมคนเคยหรอปญหาใหมโดยอาจใชความร ทกษะ วธการและประสบการณทเคยรมาแลวและประสบการณทเคยรมาแลวและประสบการณท หรอการสบเสาะหาความร วธการใหมการสบเสาะหาความร วธการใหมการสบเสาะหาความรวมาใชแกปญหาได รวมถงการซกถามเพอทำเพอทำเพอทาความเขาใจมมมองทแตกตางความเขาใจมมมองทแตกตางความเขาใจมมมองทหลากหลายเพอใหไดวธการหลากหลายเพอใหไดวธการหลากหลายเพ แกปญหาทดขน

การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารการใชเพอเปนเครองมอในการสบคน จดกระทำาประ เม น และ สอสารข อ มลความ รตลอดจนรเทาทนสอโดยการใชสอตาง ๆตลอดจนรเทาทนสอโดยการใชสอตาง ๆตลอดจนรเทาทนสไดอยางเหมาะสมมประสทธภาพ

การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

หมายเหต ทกษะเหลานเปนทกษะทเกยวของกบทกษะแหงศตวรรษท 21 ทนกเรยนในระดบประถมศกษาทนกเรยนในระดบประถมศกษาทนกเรยนในระด ควรไดรบการพฒนา

Page 6: วิทยาศาสตร์ - academic.obec.go.thacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1547783639_example.pdf · ผ่านโปรแกรมประยุกต์

  41

  42

  44  46  49 

  55  56

  61

  63

  66

  72

  73

  74

หนวยท4ดนรอบตวเรา

บทท1 รจกดน

• เรองท1 ดนในทองถนกจกรรมท 1.1  ดนมสวนประกอบอะไรบางกจกรรมท 1.2  ดนในทองถนมลกษณะและ

สมบตอยางไร

• เรองท2 ประโยชนของดนกจกรรมท 2  ดนมประโยชนอยางไร

รอะไรในบทนบทท1รจกดน

แบบฝกหดทายบทท1รจกดน

แบบทดสอบทายเลม

อภธานศพท

บรรณานกรม

คณะทำางาน

หนา

สารบญ

หนวยท3แสงและสงมชวต

บทท1 แสง

• เรองท1 แสงและการมองเหนกจกรรมท 1.1  แสงเคลอนทอยางไรกจกรรมท 1.2  มองเหนวตถตาง ๆ ไดอยางไร 

รอะไรในบทนบทท1แสง

แบบฝกหดทายบทท1แสง

บทท2 สงมชวต

• เรองท1 สงมชวตและสงไมมชวตกจกรรมท 1  สงมชวตและสงไมมชวตมลกษณะ  แตกตางกนอยางไร 

• เรองท2 ชวตของพชกจกรรมท 2.1  พชตองการอะไรในการเจรญเตบโตกจกรรมท 2.2  วฏจกรชวตของพชดอกเปนอยางไร

รอะไรในบทนบทท2สงมชวต

แบบฝกหดทายบทท2สงมชวต

  1

  2

  4  5  8

  14

  15

  18

  21  23

  26  28  33

  37

  38

หนา

สารบญ

Page 7: วิทยาศาสตร์ - academic.obec.go.thacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1547783639_example.pdf · ผ่านโปรแกรมประยุกต์

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ป.2 เลม 2

หนวยท 3 แสงและสงมชวต

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

1.  เรามองเหนสงตางๆ ไดอยางไร

2.  บอกไดอยางไรวาสงใดเปนสงมชวตและสงใดเปนสงไมมชว

3.  การดแลพชดอกใหเจรญเตบโตจนครบวฏจกรชวตทำ3.  การดแลพชดอกใหเจรญเตบโตจนครบวฏจกรชวตทำ3.  การดแลพาไดอยางไร

ค�ำถำมส�ำคญประจ�ำหนวย

บทท 1 แสง

1

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

แสงและสงมชวต

1.บรรยายลกษณะการเคลอนทของแสงจากแหลงกำาเนดแสง  2.อธบายการมองเหนวตถ3. เสนอแนะแนวทางการปองกนอนตรายจากการมองวตถในบรเวณทมแสงสวางไมเหมาะสม

เมอเรยนจบบทน นกเรยนสำมำรถ

หนวยท

3

Page 8: วิทยาศาสตร์ - academic.obec.go.thacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1547783639_example.pdf · ผ่านโปรแกรมประยุกต์

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ป.2 เลม 22

หนวยท 3 แสงและสงมชวต

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

แสงมลกษณะการเคลอนทเปนแนวตรงจากแหลงกำาเนดแสง ทกทศทาง แสงชวยในการมองเหนสงตาง ๆ การมองวตถในบรเวณทม แสงสวางไมเหมาะสมจะเปนอนตรายตอตา ดงนนการทำากจกรรมตาง ๆ ในชวตประจำาวนตองทำาในบรเวณทมแสงสวางเหมาะสมกบกจกรรมนน ๆ

เมอถงเวลาตองเขานอน แตนกเรยนยงไมงวงแตนกเรยนยงไมงวงแตนกเร เคยหรอไมทยงเคยหรอไมทยงเคยหรอไมทเปดโทรศพทเคลอนทเพอเลนเกมตอนปดไฟ การเลนเกมบนโทรศพทการเลนเกมบนโทรศพทการเลนเกมบนโทรศพทหรอการจองมองสงตางหรอการจองมองสงตางหรอการจองมองส ๆ ในบรเวณทมแสงสวางไมเพยงพอในบรเวณทมแสงสวางไมเพยงพอในบรเวณท จะมผลตอตาและการมองเหนหรอไม เราจะไดมาเรยนรกนในบทน

แนวคดส�ำคญ

บทท 1 แสง

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ป.2 เลม 2 3

หนวยท 3 แสงและสงมชวต

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

1. สงใดตอไปนเปนแหลงกำาเนดแสง

4. การกระทำาในรปใดตอไปนอาจทำในรปใดตอไปนอาจทำในรปใดตอไปน าใหเกดอนตรายกบตาเนองจากบตาเนองจากใหเกดอนตรายกบตาเนองจากใหเกดอนตรายกแสงสวางไมเหมาะสม

2. เมอหลอดไฟฟาสวาง แสงจากหลอดไฟฟาจะมลกษณะการเคลอนทเปนอยางไร

3. เราจะมองเหนสงตางๆ ได ตองมสงใดบาง

ส�ำรวจควำมรกอนเรยน

สำารวจความรกอนเรยนเกยวกบแสงรวจความรกอนเรยนเกยวกบแสงรวจความรกอนเร โดยตอบคำาถามตอไปนลงในแบบบนทกกจกรรม

เปลวไฟจำกเทยนไข

อำนหนงสอในหองสมด ดโทรทศนในหองมดมองดวงอำทตย โดยสวมแวนตำกนแดด อำนหนงสอในทมด

โดยใชไฟฉำย

ไฟฉำยดวงอำทตย

แหวนเพชร หงหอย

ผนงกระจกบนตก

Page 9: วิทยาศาสตร์ - academic.obec.go.thacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1547783639_example.pdf · ผ่านโปรแกรมประยุกต์

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ป.2 เลม 24

หนวยท 3 แสงและสงมชวต

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

เรองท 1

คดกอนอำน

1. แหลงกำาเนดแสงคออะไร2. เมอเดนในถเมอเดนในถำเมอเดนในถา เมอเดนในถา เมอเดนในถ จะใชอะไรเปน

แหลงกำาเนดแสง

ค�ำส�ำคญ

  แหลงกำาเนดแสง(light source)

แสงและกำรมองเหน

เมอปดภาคเรยน ครพานกเรยนไปทศนศกษาทถำครพานกเรยนไปทศนศกษาทถำครพานกเรยนไปทศนศ าแหงหนง เมอเดนลกเขาไปในถำเขาไปในถำเข า าไปในถำา าไปในถำ นกเรยนพบวาภายในถ

ครพานกเรยนไปทศนศนกเรยนพบวาภายในถ

ครพานกเรยนไปทศนศนกเรยนพบวาภายในถำนกเรยนพบวาภายในถานกเรยนพบวาภายในถานกเรยนพบวาภายในถ คอยๆ มดลง จนมองเหนสงตางๆ รอบตว

ไมชดเจน นกเรยนจงเปดไฟฉายซงเปนวตถททำนกเรยนจงเปดไฟฉายซงเปนวตถททำนกเรยนจงเปดไฟฉายซ าใหเกดแสงได ไฟฉายจดเปนแหลงกำาเนดแสง แสงจากไฟฉายชวยใหมองเหนหนงอกหนยอยทมรปรางแสงจากไฟฉายชวยใหมองเหนหนงอกหนยอยทมรปรางแสงจากไฟฉายชวยใหมองเหนหนงอกหตาง ๆ เปนเกลดแวววาวภายในถำเปนเกลดแวววาวภายในถำเปนเกล า เมอเดนไปถงปลายถำา พบวามแสงจากดวงอาทตย สองเปนลำาแสงลงมาจากชองทเพดานถำา มาจากชองทเพดานถำา มาจากชองทเพดานถำ นกเรยนจงปดไฟฉายเพราะนกเรยนจงปดไฟฉายเพราะนกเรมแหลงกำาเนดแสงใหม คอ ดวงอาทตย ชวยใหมองเหนสงตาง ๆ แทน ทำาใหออกจากถำาออกจากถำาออกจากถำ ไดอยางปลอดภย

รหรอยง

1. แหลงกำาเนดแสงคออะไร

2. เมอเดนในถำา เมอเดนในถำา เมอเดนในถำ จะใชอะไรเปน

แหลงกำาเนดแสง

การทจะมองเหนสงตาง ๆ ได นอกจากจะใชตาแลว แสงจากแหลงกำาเนดแสงกเปนสงสำสงสำส าคญตอการมองเหนดวยคญตอการมองเหนดวยคญตอการมองเหนด รหรอไมวารหรอไมวารหรอไมวแสงจากแหลงกำาเนดแสงตาง ๆ มลกษณะการเคลอนทอยางไรการเคลอนทอยางไรการเคล เราจะมาหาคำาตอบกนจากกจกรรม

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ป.2 เลม 2 5

หนวยท 3 แสงและสงมชวต

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กจกรรมท 1.1 : แสงเคลอนทอยำงไร

ทำากจกรรมนเพอสงเกต เขยนแผนภาพและบรรยายลกษณะการเคลอนทของแสงจากแหลงกำาเนดแสง

ท�ำอยำงไร

ท�ำเปนคดเปน

ชดสาธตการเคลอนทของแสงธปไมขดไฟ

สงทตองใช

เมอจดธปแลว ใหดบไมขดไฟทนทใหดบไมขดไฟทนทใหดบไมขดไฟท

และอยานำาธปมาเลน ระวงธปโดนมอ

ขณะทสอดธปเขาไปในชองทเจาะไวธปมาเลน

ขณะทสอดธปเขาไปในชองทเจาะไวธปมาเลน ระวงธปโดนมอ

ขณะทสอดธปเขาไปในชองทเจาะไวระวงธปโดนมอ

เรยนรอยำงปลอดภย

1. สงเกตและอภปรายสวนประกอบของชดสาธตการเคลอนทของแสง

2. เปดหลอดไฟฟาของชดสาธต สงเกตการเปลยนแปลงทเปดหลอดไฟฟาของชดสาธตการเปลยนแปลงทเปดหลอดไฟฟาของชดสาธต

เกดขนเปดหลอดไฟฟาของชดสาธต

เกดขนเปดหลอดไฟฟาของชดสาธตการเปลยนแปลงทเกดขนการเปลยนแปลงทเปดหลอดไฟฟาของชดสาธตการเปลยนแปลงทเปดหลอดไฟฟาของชดสาธต

เกดขนเปดหลอดไฟฟาของชดสาธตการเปลยนแปลงทเปดหลอดไฟฟาของชดสาธต

บนทกผล ชดสำธตกำรเคลอนทของแสงโดยการวาดรป และระบแหลงกำาเนดแสง3. จดธปแลวสอดเขาไปในชองทเจาะไวดานขางชดสาธตเพอใหควนธป

โดยการวาดรปปแลวสอดเขาไปในชองทเจาะไวดานขางชดสาธตเพอใหควนธป

โดยการวาดรป และระบแหลงกำปแลวสอดเขาไปในชองทเจาะไวดานขางชดสาธตเพอใหควนธป

และระบแหลงกำ

อยในกลอง สงเกตการเปลยนแปลงทปแลวสอดเขาไปในชองทเจาะไวดานขางชดสาธตเพอใหควนธป

สงเกตการเปลยนแปลงทปแลวสอดเขาไปในชองทเจาะไวดานขางชดสาธตเพอใหควนธป

เกดขนในกลองอกครงหนงปแลวสอดเขาไปในชองทเจาะไวดานขางชดสาธตเพอใหควนธป

เกดขนในกลองอกครงหนงปแลวสอดเขาไปในชองทเจาะไวดานขางชดสาธตเพอใหควนธป

สงเกตการเปลยนแปลงทเกดขนในกลองอกครงหนงสงเกตการเปลยนแปลงทปแลวสอดเขาไปในชองทเจาะไวดานขางชดสาธตเพอใหควนธป

สงเกตการเปลยนแปลงทปแลวสอดเขาไปในชองทเจาะไวดานขางชดสาธตเพอใหควนธป

เกดขนในกลองอกครงหนงปแลวสอดเขาไปในชองทเจาะไวดานขางชดสาธตเพอใหควนธป

สงเกตการเปลยนแปลงทปแลวสอดเขาไปในชองทเจาะไวดานขางชดสาธตเพอใหควนธป

บนทกผลโดยการวาดรป4. รวมกนอภปรายลกษณะการเคลอนทของแสงจากแหลงกำรวมกนอภปรายลกษณะการเคลอนทของแสงจากแหลงกำรวมกนอภปรายลกษณะการเคล าเนดแสง

วธการเขยนแผนภาพวธการเขยนแผนภาพวธ และเขยนแผนภาพโดยใชลกศรแสดงลกษณะการและเขยนแผนภาพโดยใชลกศรแสดงลกษณะการและเขเคลอนทของแสงจากแหลงกำ

ยนแผนภาพโดยใชลกศรแสดงลกษณะการเคลอนทของแสงจากแหลงกำ

ยนแผนภาพโดยใชลกศรแสดงลกษณะการาเนดแสง นำาเสนอ

Page 10: วิทยาศาสตร์ - academic.obec.go.thacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1547783639_example.pdf · ผ่านโปรแกรมประยุกต์

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ป.2 เลม 26

หนวยท 3 แสงและสงมชวต

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

1. แหลงกำาเนดแสงของชดสาธตการเคลอนทของแสงคออะไร2. เมอเปดหลอดไฟฟาในชดสาธต ขณะทไมมควนธปและ  มควนธป สงทสงเกตเหนเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร3. การใชควนธปในชดสาธตชวยในการสงเกตสงใด4. ลำาแสงทออกจากแหลงกำาเนดแสงมทศทางใดบาง 5. ลกษณะการเคลอนทของแสงเปนอยางไร6. เขยนแผนภาพโดยใชลกศรแสดงลกษณะการเคลอนทของแสง

จากแหลงกำาเนดแสงไดอยางไร7. จากกจกรรมน คนพบอะไรบางเกยวกบลกษณะการเคลอนท

ของแสงจากแหลงกำาเนดแสง8. จากสงทคนพบ สรปไดวาอยางไร

ฉนรอะไร

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ป.2 เลม 2 7

หนวยท 3 แสงและสงมชวต

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ต งคำ าถามท ฉ นอยากร เพ ม เต มเกยวกบลกษณะการเคลอนทของแสงจาก

ถามท ฉ นอยากร เพ ม เต มกษณะการเคลอนทของแสงจากถามท ฉ นอยากร เพ ม เต ม

เกยวกบลกษณะการเคลอนทของแสงจากเกยวกบลแหลงกำาเนดแสง (ตงไดมากกวา 1 คำาถาม)เชน แสงจากแหลงกำาเนดแสงอน ๆมลกษณะการเคลอนทอยางไร

สงทไดเรยนรเกยวกบลกษณะกำรเคลอนท

ของแสงจำกแหลงก�ำเนดแสง

แสงเคลอนทออกจากแหลงกำาเนดแสงทกทศทางเปนแนวตรง

อยำกรอกวำ

ฉนไดใชทกษะแหง

ศตวรรษท 21 ใดบำง

การสอสาร

ความรวมมอ

ฉนไดใชทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตรใดบำง

การสงเกตการสงเกตการสงเกตการลงความเหนจากขอมลการลงความเหนจากขอมลการลงความเหนจากขอมลการลงความเหนจากขอมลการลงความเหนจากขอมลการตความหมายขอมลและการตความหมายขอมลและการตความหมายขอมลและการตความหมายขอมลและการตความหมายขอมลและการตความหมายขอมลและลงขอสรปลงขอสรปการสรางแบบจำการสรางแบบจำการสรางแบบจำการสรางแบบจำาลองลอง

สอเสรมเพมควำมร

Page 11: วิทยาศาสตร์ - academic.obec.go.thacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1547783639_example.pdf · ผ่านโปรแกรมประยุกต์

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ป.2 เลม 28

หนวยท 3 แสงและสงมชวต

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กจกรรมท 1.2 : มองเหนวตถตำง ๆ ไดอยำงไร

ทำากจกรรมนเพอ1. สงเกตและอธบายการมองเหนวตถ

    ทเปนแหลงกำสงเกตและอธบายการมองเหนวตถทเปนแหลงกำสงเกตและอธบายการมองเหนวตถ

าเนดแสง2. สงเกตและอธบายการมองเหนวตถ

    ทไมเปนแหลงกำสงเกตและอธบายการมองเหนวตถทไมเปนแหลงกำสงเกตและอธบายการมองเหนวตถ

าเนดแสง3. รวบรวมขอมลและเสนอแนะแนวทาง

    การปองกนอนตรายทอาจเกดกบตารวบรวมขอมลและเสนอแนะแนวทางการปองกนอนตรายทอาจเกดกบตารวบรวมขอมลและเสนอแนะแนวทาง

    เนองจากการมองวตถในบรเวณทมแสงสวางไมเหมาะสม

ตอนท 11. เจาะรใหมขนาดเทากบแทงดนสอทดานขางกลองกระดาษ 1 ร2. ปกเทยนไขลงไปในดนนำ

เจาะรใหมขนาดเทากบแทงดนสอทดานขางกลองกระดาษปกเทยนไขลงไปในดนนำเจาะรใหมขนาดเทากบแทงดนสอทดานขางกลองกระดาษ

าปกเทยนไขลงไปในดนนำาปกเทยนไขลงไปในดนนำ มนทบรรจเจาะรใหมขนาดเทากบแทงดนสอทดานขางกลองกระดาษ

มนทบรรจเจาะรใหมขนาดเทากบแทงดนสอทดานขางกลองกระดาษ

อยในฝาขวดนำา อยในฝาขวดนำา อยในฝาขวดนำ แลวใชเทปใสตดฝาขวดไวในกลองใหแนน จากนนนำาลกบอลไปวางไวในกลอง ดงรป

3. พยากรณและบนทกวา ถามองผานรเขาไปในกลองทปดฝาสนท

ถามองผานรเขาไปในกลองทปดฝาสนท

ถามองผานรกอนจดเทยนไข

และขณะจดเทยนไข จะมองเหนลกบอลและเทยนไขทอยในกลองหรอไมจะมองเหนลกบอลและเทยนไขทอยในกลองหรอไมจะมองเหนลกบอลและเทยนไขท4. ทำากจกรรมเพอตรวจสอบการพยากรณ

และขณะจดเทยนไขพอตรวจสอบการพยากรณ

และขณะจดเทยนไข จะมองเหนลกบอลและเทยนไขทพอตรวจสอบการพยากรณ

จะมองเหนลกบอลและเทยนไขทบนทกผลและนำาเสนอ

พรอมบอกเหตผล5. รวมกนอภปรายสาเหตททำรวมกนอภปรายสาเหตททำรวมกนอภปรายสาเหตท าใหมองเหนวตถทเปนแหลงกำใหมองเหนวตถทเปนแหลงกำใหมองเหนวตถ าเนดแสงและ

ไมเปนแหลงกำาเนดแสง6. เขยนแผนภาพแสดงแนวการเคลอนทของแสงจากการทำากจกรรม

ท�ำอยำงไร

ท�ำเปนคดเปน

   ลกบอล   เทยนไข   ไมขดไฟ   กลองกระดาษ

เทปใสดนนำาดนนำาดนนำ มนฝาขวดนำาฝาขวดนำาฝาขวดนำ

กอนจดเทยนไข

สงทตองใช

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ป.2 เลม 2 9

หนวยท 3 แสงและสงมชวต

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

   ลกบอล   เทยนไข   ไมขดไฟ   กลองกระดาษ

ตอนท 21. รวมกนอภปรายเกยวกบอนตรายทอาจเกดกบตาเมอทำากจกรรม

ในบรเวณทมแสงสวางไมเหมาะสม2. อานใบความร เรองอนตรายจากการมองวตถในบรเวณทมแสงสวาง

ไม เหมาะสมและสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตาง  ๆ   เพมเตม บนทกลกษณะของบรเวณทมแสงสวางไมเหมาะสมและอนตราย ทอาจเกดกบตา

3. รวมกนอภปรายแนวทางการปองกนอนตรายทอาจเกดกบตา บนทกผลและนำาเสนอในรปแบบทนาสนใจ

Page 12: วิทยาศาสตร์ - academic.obec.go.thacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1547783639_example.pdf · ผ่านโปรแกรมประยุกต์

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ป.2 เลม 210

หนวยท 3 แสงและสงมชวต

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ปจจบนการสอสารและการหาขอมลสามารถทำาไดโดยผานอปกรณไดโดยผานอปกรณไดโดยผานอปกรณสอสารตาง

ปจจบนการสอสารและการหาขอมลสามารถทำสอสารตาง

ปจจบนการสอสารและการหาขอมลสามารถทำๆ เชน คอมพวเตอร โทรศพทเคลอนท

ปจจบนการสอสารและการหาขอมลสามารถทำโทรศพทเคลอนท

ปจจบนการสอสารและการหาขอมลสามารถทำแทบเลต

ในแตละวน เมอจองจอโทรศพทเคลอนทเปนเวลานานเมอจองจอโทรศพทเคลอนทเปนเวลานานเมอจองจอโทรศพท ๆ ตาอาจพรามวรหรอไมวา การมองสงตางๆ ทมแสงสวางไมเหมาะสม เชน การจองจอโทรศพทซงเปนแหลงกรหรอไมวาซงเปนแหลงกรหรอไมวา

ำซงเปนแหลงกำซงเปนแหลงกาเนดแสง การทำากจกรรมตาง ๆ ในทมดหรอในบรเวณทมในทมดหรอในบรเวณทมในทมดหรอในบรแสงสวางไมเพยงพอ หรอแมแตการจองสงทมแสงจามากเกนไปหรอแมแตการจองสงทมแสงจามากเกนไปหรอแมแตการจองส เชน ดวงอาทตยอาจทำาใหเกดอนตรายกบตาไดใหเกดอนตรายกบตาไดใหเกดอนตรายก ดงนน เพอปองกนอนตรายทอาจเกดกบตาเพอปองกนอนตรายทอาจเกดกบตาเพอปองกนอเราจงไมควรจองจอโทรศพทหรอคอมพวเตอรเปนเวลานาน ไมมองจอโทรทศนในหองทปดไฟมดในหองทปดไฟมดในหองท ไมใชตาในบรเวณทมแสงสวางไมเพยงพอไมใชตาในบรเวณทมแสงสวางไมเพยงพอไมใชตาในบร และไมจองมองวตถ

เรอง อนตรายจากการมองวตถในบรเวณทมแสงสวางไมเหมาะสม

ใบควำมร

รปท 2 โทรศพทเคลอนทรปท 1 คอมพวเตอร

รปท 3 แทบเลต

รปท 4 ชำงเชอมเหลกใสหนำกำกปองกนแสงจำ

ทมแสงจาเกนไป นอกจากน เราตองจดแสงสว าง ให เหมาะสมกบลกษณะแสงสว าง ให เหมาะสมกบลกษณะแสงสวการทำางาน บางอาชพทตองทำบางอาชพทตองทำบางอาชพทตองทางานกบแสงจาแสงจาแสงจ เชน ชางเชอมเหลกชางเชอมเหลกชางเช ตองใสหนากากซงนอกจากจะปองกนเศษวสดหนากากซงนอกจากจะปองกนเศษวสดหนเขาตาแลวยงเปนการปองกนแสงจาจากประกายไฟในขณะทำางานอกดวย

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ป.2 เลม 2 11

หนวยท 3 แสงและสงมชวต

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ตอนท 11. การมองเหนลกบอลและเทยนไขทอยในกลอง กอนจดเทยนไข

และขณะจดเทยนไขเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร2. แหลงกำาเนดแสงในกจกรรมน คออะไร3. การมองเหนสงตาง ๆ  ได ตองมอะไรเปนสวนประกอบบาง4. เรามองเหนวตถทเปนแหลงกำาเนดแสงไดอยางไร5. เรามองเหนวตถทไมเปนแหลงกำาเนดแสงไดอยางไร6. จากกจกรรมน คนพบอะไรบางเกยวกบการมองเหนวตถ

ตอนท 21. แสงสวางทไมเหมาะสมกบตาเปนอยางไร2. การมองสงตาง ๆ  ในบรเวณทมแสงสวางไมเหมาะสมอาจเกด

อนตรายกบตาอยางไร3. การปองกนอนตรายทอาจเกดกบตาเนองจากการมองวตถ

ในบรเวณทมแสงสวางไมเหมาะสม ทำาไดอยางไรบาง4. จากกจกรรมน คนพบอะไรบางเกยวกบอนตรายทอาจเกดกบตา

เนองจากการมองวตถในบรเวณทมแสงสวางไมเหมาะสมและการปองกน

5. จากสงทคนพบทงสองตอน สรปไดวาอยางไร

ฉนรอะไร

Page 13: วิทยาศาสตร์ - academic.obec.go.thacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1547783639_example.pdf · ผ่านโปรแกรมประยุกต์

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ป.2 เลม 212

หนวยท 3 แสงและสงมชวต

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

  ต งคำ าถามท ฉ นอยากร เ พ ม เต ม เกยวกบการมองเหนวตถ (ตงไดมากกวา 1 คำ าถาม)   เชน   เขยนแผนภาพแสดง การมองเหนดวงจนทรไดอยางไร 

สงทไดเรยนรเกยวกบกำรมองเหนวตถตำง ๆ

  การมองเหนวตถตาง ๆ  ตองมแสงเขาสตา โดยการมองเหน วตถทเปนแหลงกำาเนดแสง จะมแสงจากแหลงกำาเนดแสง เขาสตาโดยตรง แตการมองเหนวตถทไมเปนแหลงกำาเนดแสง ตองอาศยแสงจากวตถทเปนแหลงกำาเนดแสงมาตกกระทบวตถแลวสะทอนเขาสตา การมองวตถในบรเวณทมแสงสวางมากหรอนอยเกนไปจะเปนอนตรายตอตา ปองกนไดโดย ทำากจกรรมตาง ๆ   ในชวตประจำาวน  ในบรเวณทมแสง เหมาะสมกบการทำากจกรรมนน ๆ

อยำกรอกวำ

ฉนไดใชทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตรใดบำง

การสงเกตการพยากรณการลงความเหนจากขอมลการตความหมายขอมลและลงขอสรปการสรางแบบจำาลอง

ฉนไดใชทกษะแหง

ศตวรรษท 21 ใดบำง

การสอสาร

ความรวมมอ

การใชเทคโนโลย

สารสนเทศและ

การสอสาร