ดนตรอาเซยน

กรรมการกลนกรองและรบรองคณภาพ

รองศาสตราจารย ดร.โกวทย ขนธศร

ทปรกษา

รองศาสตราจารย ดร.กาญจนา อนทรสนานนท

รองศาสตราจารย ดร.มานพ วสทธแพทย

อาจารย ดร.ระววรรณ วรรณวไชย

บรรณาธการ

อาจารย ดร.นฏฐกา สนทรธนผล

กองบรรณาธการ

ผชวยศาสตราจารยจกรพงษ แพทยหลกฟา

ผชวยศาสตราจารย ดร.กตตกรณ นพอดมพนธ

ผชวยศาสตราจารย ดร.เลศศรร บวรกตต

นางศรศศธร กญโส

นางศรรตน พรมนาง

นางสาวอรทย ไกรรกษ

นางสาวพชร ศรโชต

จ�านวนพมพ 500 เลม

พทธศกราช 2557

พมพทบรษท กรดส ดไซน แอนด คอมมนเคชน จ�ากด142 ซอยพฒนาการ 46 ถนนพฒนาการ แขวงสวนหลวง เขตสวนหลวง กรงเทพฯ 10250

ค�ำน�ำ

ต�ารา “ดนตรอาเซยน” จดท�าขนเพอเผยแพรองคความรเรองดนตรอาเซยน

หรอสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (ASEAN : The Association of

South East Asian Nations) ปจจบนมสมาชกทงหมด 10 ประเทศ ประกอบดวย ไทย

อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร บรไนดารสซาลาม เวยดนาม พมา ลาว และ

กมพชา ดงนนจงมความจ�าเปนอยางยงทตองเรยนรวฒนธรรมซงกนและกน ดนตรเปน

สวนหนงของวฒนธรรมอาเซยนทมความส�าคญ ขาพเจาจงไดจดท�าต�าราดนตรอาเซยน

โดยมเนอหาเบองตนเกยวกบเครองดนตรประจ�าชาตของประเทศสมาชกอาเซยน

ประวตความเปนมาของดนตรประจ�าชาต ระบบเสยงของแตละประเทศโดยมงหวงให

เกดประโยชนแก นกเรยน นสต และทกทานทสนใจ

ผเขยนขอขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.โกวทย ขนธศร รองศาตราจารย

ดร.กาญจนา อนทรสนานนท รองศาตราจารย ดร.มานพ วสทธแพทย ผ ช วย

ศาสตราจารย ประทป เลารตนอารย ผชวยศาสตราจารย ดร.รจ ศรสมบต และอาจารย

สรศกด จ�านงคสาร ทเปนแรงบนดาลใจ และครตนแบบในการสรางสรรคผลงานวชาการ

ใหเผยแพรและเปนประโยชนตอวงวชาการตอไป

อาจารย ดร.นฏฐกา สนทรธนผล

สำรบญ

หนา

บทน�า ก-ข

บทท 1 ดนตรไทย 1-46

บทท 2 ดนตรอนโดนเซย 47-59

บทท 3 ดนตรมาเลเซย 60-65

บทท 4 ดนตรฟลปปนส 66-72

บทท 5 ดนตรสงคโปร 73-78

บทท 6 ดนตรบรไนดารสซาลาม 79-81

บทท 7 ดนตรเวยดนาม 82-89

บทท 8 ดนตรพมา 90-102

บทท 9 ดนตรลาว 103-111

บทท 10 ดนตรกมพชา 112-114

เอกสารอางอง 115-117

บทน�ำสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ภาพแผนท ทมา http://www.lampangvc.ac.th/lvcasean/page_asean.htm

สบคนเมอวนท 9 มถนายน 2557

สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of South East

Asian Nations) หรอ อาเซยน (ASEAN) เปนองคการทางภมรฐศาสตรและเศรษฐกจใน

เอเชยตะวนออกเฉยงใต มประเทศสมาชกทงหมด 10 ประเทศ ไดแก ไทย อนโดนเซย

มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร บรไนดารสซาลาม เวยดนาม พมา ลาว และกมพชา

อาเซยนมพนทราว 4,435,670 ตารางกโลเมตร มประชากรราว 590 ลานคน

อาเซยนมจดเรมตนจากสมาคมอาสา ซงกอตงขนเมอเดอนกรกฎาคม พ.ศ.

2504 โดยไทย มาเลเซย และฟลปปนส ตอมาในป พ.ศ. 2510 ไดมการลงนามใน

ปฏญญากรงเทพ อาเซยนไดถอก�าเนดขนโดยมรฐสมาชกเรมตน 5 ประเทศ โดยม

ก

วตถประสงคเพอความรวมมอในการเพมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจ การพฒนาสงคม

วฒนธรรมในกลมประเทศสมาชก และการธ�ารงรกษาสนตภาพและความมนคงในภมภาค

และเปดโอกาสใหคลายขอพพาทระหวางประเทศสมาชกอยางสนต หลงจาก พ.ศ. 2527

เปนตนมา อาเซยนมรฐสมาชกเพมขนจนม 10 ประเทศในปจจบน กฎบตรอาเซยนไดม

การลงนามเมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2551 ซงท�าใหอาเซยนมสถานะคลายกบสหภาพ

ยโรปมากยงขน เขตการคาเสรอาเซยนไดเรมประกาศใชตงแตตนป พ.ศ. 2553 และ

ก�าลงกาวสความเปนประชาคมอาเซยน ซงจะประกอบดวยสามดาน คอ 1.ประชาคม

อาเซยนดานการเมองและความมนคง 2.ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 3.ประชาคมสงคม

และวฒนธรรมอาเซยน

ดนตรเปนสวนหนงของวฒนธรรมอาเซยนทมความส�าคญและในปจจบน ตาม

โรงเรยน และมหาวทยาลย ไดใหความสนใจกบเรองนเปนอยางมากดงนนขาพเจาจงได

รวบรวมเอกสาร หนงสอ เวบไซต และศกษาจากขอมลจรงเพอจดท�าต�าราดนตรอาเซยน

โดยมเนอหาเบองตนเกยวกบเครองดนตรประจ�าชาตของประเทศสมาชกอาเซยน

ประวตความเปนมาของดนตรประจ�าชาต ระบบเสยงของแตละประเทศ โดยมงหวงให

เกดประโยชนแก นกเรยน นสต และทกทานทสนใจตอไป

ข

ธงประจ�ำชำต ตรำแผนดน

ภำพแผนท ทมำ :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 6เมษำยน 2557

บทท 1ดนตรไทย

ประเทศไทย (Thailand)

ชอทำงกำร : ราชอาณาจกรไทย (Kingdom of Thailand)

เมองหลวง : กรงเทพมหานคร (Bangkok)

2 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ทตง : ตงอยบนคาบสมทรอนโดจนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมพรมแดนทางทศตะวนออกตดประเทศลาวและประเทศกมพชา ทศใตตดอาวไทยและประเทศมาเลเซย ทศตะวนตกตดทะเลอนดามนและประเทศพมา ทศเหนอตดกบประเทศพมาและประเทศลาว โดยมแมน�าโขงกนเปนบางชวงภำษำ : ภาษาไทย เปนภาษาราชการศำสนำ : พทธนกายเถรวาท 95%, อสลาม 4%ดนตรไทย: คอเครองดนตรทสรางสรรคขนตามศลปวฒนธรรมดนตรของไทยทมรปแบบเอกลกษณของความเปนไทยซงสมพนธกบชวตความเปนอยและถอวาเปนสวนหนงของชวตของคนไทยโดยนยมแบงตามอากปกรยาของการบรรเลง เครองดด เครองส เครองตเครองเปา เครองดนตรหลก ๆ ไดแก ป ซอ ซออ ซอดวง ระนาด ฆอง จะเข ฉง ฉาบ กลองยาวโหมง และ กรบ

ประวตดนตรไทย ดนตรไทยถอวาเปนมรดกทางวฒนธรรมอนล�าคาของชนชาตไทยมาตงแตโบราณ ซงดนตรไทยไดมการพฒนามาเรอยๆตงแตอดตจนถงปจจบนซงจะขอแบงยคของดนตรไทย เพอใหสะดวกตอการศกษา ดงน 1. สมยกรงสโขทยเปนราชธาน 2. สมยกรงศรอยธยา 3. สมยกรงรตนโกสนทร

3ด น ต ร ไ ท ย

สมยกรงสโขทยเปนรำชธำน การดนตรในสมยกรงสโขทยเปนราชธานนบเปนสมยเรมตนประวตศาสตรของประเทศไทย เพราะวา เรองราวชนชาตไทยปรากฏหลกฐานเดนชดขนในสมยสโขทยเมอพอขนรามค�าแหงไดประดษฐอกษรไทยและจารกเรองราวตางๆลงในศลาและจากศลาจารกสมยสโขทยน ท�าใหทราบประวตศาสตรสโขทยอยางด ( เฉลมพงศ อาจารย. 2529 : 90) เพราะในหลกศลาจารกของพอขนรามค�าแหงทจารกเปนค�าสนๆ วา “เสยงพาทย เสยงพณ เสยงเลอน เสยงขบ” ( สงบศก ธรรมวหาร. 2540: 9 ท�าใหเราทราบถงดนตรไทยในสมยสโขทยไดเปนอยางด เสยงพาทย หมายถง การบรรเลงวงปพาทย เสยงพณ หมายถง วงเครองสายเปนตน ทวสทธ ไทยวจตร ไดกลาวถงเครองดนตรไทยในสมยสโขทยโดยสนนษฐานวา เครองดนตรไทย มกลองสองหนา แตรงอน (คลายเขาสตวท�าดวยโลหะ ) แตรสงข (ท�าจากหอยสงข) ตะโพน ฆอง กลองทด ฉง บณเฑาะ กรบ กงสดาล มโหระทก ซอสามสาย ระนาด ปไฉน (สงบศก ธรรมวหาร. 2540 : 9) สรปไดวา เครองดนตรไทยในสมยสโขทยเปนราชธานนนเครองดนตรมครบทง 4 ประเภท อยางเชนสมยปจจบน คอเครองดดไดแก พณ เปนตน เครองเปา ไดแก ป ขลย เปนตนเครองตไดแก ฆอง กลอง เปนตน เครองส ไดแก ซอ เปนตน

สมยกรงศรอยธยำเปนรำชธำน การดนตรไทยในสมยกรงศรอยธยาเปนราชธานนบไดวามความเจรญรงเรองเปนอยางมาก เพราะประชาชนนยมเลนดนตรกนมากซงเครองดนตรในสมยกรงศรอยธยา สวนใหญไดรบมาจากกรงสโขทยแตกไดมการปรบปรงรปราง ตลอดจนการประสมวงดนตร และไดมการพฒนาคดคนเรองดนตรเพมเตม เชน จะเข เปนตน ดวยความเจรญรงเรองในการดนตรไทยมประชาชนนยมเลนดนตรไทยกนอยางกวางขวางจะเลนดนตรกนจนเกนขอบเขตจนตองออกกฎมณเฑยรบาล ในรชสมยของพระบรมไตรโลกนารถ ( พ.ศ.1991 - 2031 ) วา “…หามขบรองเพลงเรอ เปาขลย เปาป สซอ ดดกระจบป ตโทนทบในเขตพระราชฐาน” ในสมยกรงศรอยธยาเปนราชธานปรากฏเครองดนตรครบทกประเภท ดงน เครองดด ไดแก กระจบป จะเข พณเพยะ พณน�าเตา

4 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

เครองส ไดแก ซอสามสาย ซออ ซอดวง เครองตไม ไดแก กรบพวง กรบค กรบเสภา ระนาดเอก เครองตโลหะไดแก ฆองวงใหญ ฆองค ฆองชย ฆองโหมง ฉง ฉาบ มโหระทก เครองตหนง ไดแก ตะโพน (ทบ) โทน ร�ามะนา กลองทด กลองตก เครองเปา ไดแก ปใน ปกลาง (คงมพวกปมอญ และปชวาดวย) ขลย แตรงอน สรปไดวา การดนตรไทยในสมยกรงศรอยธยาเปนราชธานไดพฒนาอยางตอเนองจากสมยสโขทยเปนราชธาน และมการคดคนเครองดนตรเพมเตม ประชาชนนยมเลนดนตรไทยกนอยางกวางขวางแมแตในเขตพระราชฐานจนตองมการออกกฎมณเฑยรบาลเกยวกบการหามเลนดนตรไทยในเขตพระราชฐาน

สมยกรงรตนโกสนทร ในสมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกรชกาลท 1 พระองคไดทรงฟนฟการดนตรไทยใหเจรญรงเรองโดยทรงพระราชนพนธเรองรามเกยรตใหสมบรณ และดาหลงซงเปนวรรณคดทมมาแตสมยอยธยา วรรณคดทง 2 เรองน ใชน�าแสดงละครและแสดงโขน (เฉลม พงษอาจารย. 2529 : 293) ตอมาในรชกาลท 2 พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ดนตรไทยไดเจรญรงเรองขนดวยพระองคทรงสงเสรมดานวรรณคดและการละคร ทรงพระราชนพนธ เรองอเหนาและรามเกยรต ขนอกส�านวนหนง เพอใหเหมาะสมแกการละคร ใหมากยงขนจนวรรณคดเรองอเหนาไดรบการยกยองวา เปนกลอนบทละครทดทสด สวนดานดนตรกเฟองฟเชนเดยวกนจนปรากฏในพระราชประวตพระพทธเลศหลานภาลยวาทรงซอสามสายไดเปนเลศมซอคพระหตถเรยกวา “ซอสายฟาฟาด” (ธ�ารงศกด อายวฒนะ. 2544) ในรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว แมวาพระองคจะไมทรงโปรดดนตรมากนก แตกมไดหามไมใหเลนดนตรไทยยงคงท�าใหเจานายในวงไดมการแสดงการดนตร และการละครภายในวงของตนจงท�าใหเจานายเหลานมสวนในการอปถมภ ส งเสรมในการละครและการดนตรเจรญร งเรองสบมาอยางตอเนองจนถงสมยเปลยนแปลงการปกครองในป 2475 และในสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวน ได มการประดษฐ ระนาดท มขน เพอใช ค กบระนาดเอกด วยในรชกาลท 4

5ด น ต ร ไ ท ย

พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ประชาชนนยมเลนแอวลาวเปาแคนกนมากจนเปนเหตใหการดนตรไทยมผเลนนอยลง พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวจงโปรดเกลาฯ ใหทรงพระราชบญญตหามเลนแอวลาว เมอป 2408 ดวยเพราะทรงรงเกยจวาไมใชของไทยแทเปนของประเทศราชจะน�ามาใชเปนของไทยนนหากใครเลนจะเกบภาษใหแรงประชาชนจงคลายการเลนแอวลาวลง พระราชบญญตขอนแมจะมลกษณะเปนชาตนยมมากกจรง แตถามองในแงของการสงวนไวซงศลปวฒนธรรมไทยแทแลวกนบไดวาพระเจาอยหวทรงหวงใยในสมบตของชาตและทรงพยายามทจะสงเสรมดนตรไทยอยางแทจรง (พนพศ อมาตยกล. 2524 : 23)

การดนตรในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดขยายแยกออกไปอกมากมาย อาท เกดการแสดงละครขนอกหลากหลายรปแบบ การบรรเลงแตรวง ไดมการปรบปรงใหกวางขวางมากยงขน ในสมยนไดมการพฒนาเครองดนตรไทยเพมเตม ไดแก กลองตะโพน (ความจรงคอกลองตะโพนเดมนนเอง) แตวธการตกลองผดไปจากเดมคอใชตแบบกลองทด (ตหนาเดยว) โดยใชไมนวมตเพอใหเกดเสยงทมกงวาน และยงเกดวงปพาทยไมนวม และ ปพาทยดกด�าบรรพ ใชกบละครแบบใหม ซงดดแปลงมาจากโอเปรา ปพาทยดกด�าบรรพนฟงไพเราะมาก (ชน ศลปบรรเลง; 2515:21)

ในสมยรชกาลท 5 การดนตรไทยไดพฒนารปแบบเพมขนอกมากมายทส�าคญคอ การประชนฝมอดนตรท�าใหเกดการพฒนาฝมอของนกดนตรและเกดการผสมวงขน โดยการน�าเครองดนตรตางๆมาบรรเลงเพมขนท�าใหวงมขนาดใหญขน และเปนการรวมนกดนตรทมฝมอเขาดวยกนจงท�าใหเพยบพรอมไปดวยนกดนตรฝมอและมเครองดนตรหลากหลายท�าใหการบรรเลงมเสยงทไพเราะยง ในสมยรชกาลท 6 การดนตรไดรบอทธพลจากตะวนตกมากมายเพราะมการคาขายตดตอกบชาวตางชาตมาก ซงอาจารยมนตร ตราโมท ไดกลาววาเปนรชสมยทมชาวตางชาตเขามาคาขายรบราชการและปฏบตธรกจมากมาย เจานายและขนนาง ขาราชการศกษามาจากยโรปเปนอนมาก ศลปะการแสดงตางๆ จงไดรบอทธพลจากชาตตะวนตกแปรเปลยน และเกดขนหลายอยาง ละครกมละครพด ละครสงคต ละครรอง

6 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

การดนตรมวงโยธาวาทต แตรวง เพมขนจนถงวงของเอกชน ในราชการมวงเครองสายฝรง ของกรมมหรสพและของกรมทหารมาลวนเปนวงปทมคณภาพการบรรเลงเปนอยางด ทางวงดนตรไทยกเจรญทงปรมาณและคณภาพ ทงวงปพาทยวงเครองสายและมโหร (มนตร ตราโมท. 2527 : 36) ในสมยรชกาลท 6 มนกดนตรทมชอเสยงเกดขนหลายทานซงนกดนตรทมชอเสยงในสมยน พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวรชกาลท 6 ไดทรงตงราชทนนามของนกดนตร ไวเปนค�ากลอนสมผส ดงน

พระเพลงไพเราะ หลวงเพราะส�าเนยงหลวงเสยงเสนาะกรรณ

พระสรรพเพลงสรวงหลวงพวงส�าเนยงรอย หลวงสรอยส�าเนยงสนธหลวงวมลวงเวง หลวงบรรเลงเลศเลอ ขนบ�าเรอจตรจรง

หลวงบ�ารงจตรเจรญ ขนเจรญดนตรการ พระยาประสานดรยศพทหลวงศรวาฑต หลวงสทธวาทน พระพณบรรเลงราช

พระพาทยบรรเลงรมย หลวงประสมสงคต พระประณตวรศพทพระประดบดรยกจ ขนสนทบรรเลงการ หมนประโคมเพลงประสาน

หลวงชาญเชงระนาด ขนฉลาดฆองวง ขนบรรจงทมเลศหมนประเจดปเสนาะ หลวงไพเราะเสยงซอ ขนคลอขลยคลอง

(ไมมตวจรง) หลวงวองจะเขรบ หมนคนธรรพประสทธประสาร

หมนขบค�าหวาน หมนตนตการ เจนจตรหลวงประดษฐไพเราะพระยาเสนาะดรยางค พระส�าอางคดนตรขนส�าเนยงชนเชง (จารวรรณ ไวยเจตน;2529:235-236)

จะเหนไดวาในรชสมยพระมงกฎเกลาเจาอย หวรชกาลท 6 มนกดนตรทพระองคไดทรงโปรดพระราชทานราชทนนาม บรรดาศกดและชอเสยงเกยรตนยมแกนกดนตรหลายทานอยางเอาใจใส นบเปนชวงเวลาแหงความเจรญรงเรองในดานดนตรไทยเปนอยางยงและพระองคมพระปรชาสามารถในดานการดนตรเชนกนจงเปนระยะเวลาทนกดนตรของพระองคมความผาสกดวยพระองคทรงเอาใจใสเปนอยางด

การดนตรไทย ในสมยรชกาลท 7 นบเปนชวงหวเลยวหวตอเพราะมการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชมาเปนการปกครองใน

7ด น ต ร ไ ท ย

ระบอบประชาธปไตยในชวงปลายสมยของพระองคและสงส�าคญทเกดขนในสมยนคอ เศรษฐกจตกต�าทวโลก และประเทศไทยกไดรบอทธพลนเชนกนแตถงอยางไรกตามก�าลงใจของนกดนตรกมอยมากเพราะพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวทรงศกษาดานดนตรไทยจนมความสามารถในดานการเลนดนตรไทยและพระราชนพนธเพลงไทยไวถง 3 เพลง คอราตรประดบดาว เขมรละออองคเถา และโหมโรงคลนกระทบฝงสามชน (สงบศก ธรรมวหาร. 2540 : 37)

ในสมยนมนกดนตรเกดขนมากมายซงบคคลทสมควรไดรบการยกยองอยางสงสด คอ หลวงประดษฐไพเราะ (ศร ศลปบรรเลง) ชาวสมทรสงคราม ทานไดแตงเพลงไทยไวมากมาย มทงแตงขนใหมและท�าแนวบรรเลงเปลยนแปลงจากของเกา (ทเรยกวาทางเปลยน) เพลงทหลวงประดษฐไพเราะแตงขนในสมยรชกาลท 7 เชนกระตายชมเดอนเถา เขมรปากทอเถา ขอมทอง ครวญหา จนน�าเสดจ จนลนถน ชมแสงจนทร เขมรเลยบนคร พราหมณดดน�าเตา นกเขาขะแมร สารกาเขมร อะแซหวนก ขะแมรกอฮอม ขะแมรซอ ขะแมรธม และโอลาว เปนตน นกดนตรไทยอกทานหนง ทแตงเพลงไวในสมยรชกาลท 7 เปนจ�านวนไมนอย คอ นายมนตร ตราโมท ชาวจงหวดสพรรณบรทานมความเชยวชาญทงในการประพนธ บทเพลง บทรองและยงมความสามารถในการแตงเพลงประกอบการแสดง ระบ�าตางๆมผลงานมากมายสดจะพรรณนาได เพลงทแตงในสมยรชกาลท 7 ทขนชอมากมหลายเพลง เชน โสมสองแสง เขมรปแกวทางสกวา จะเขหางยาวทางสกวา นางครวญเถา นกขมนเถา พมาเหเถา และพระจนทรครงซกเถา เปนตน (พนพศ อมาตยกล; 2524: 20) การดนตรไทยในรชสมยพระบาทสมเดจปรเมนทรมหาอนนทมหดล รชกาลท 8 เปนสมยหลงการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนการปกครองในระบอบประชาธปไตยสมยน “เปนระยะทดนตรไทยเขาสสภาวะมดมนเพราะรฐบาลไมสงเสรมดนตรไทยและยงพยายามใหคนไทยหนไปเลนดนตรสากลแบบตะวนตก” (สงบศก ธรรมวหาร. 2540: 40 อางใน พนพศ อมาตยกล. 2524 : 21) ตอมากเกดรฐนยมขน “ การทมรฐนยมเกดขน กลาวคอ หามการบรรเลงดนตรไทย” (สงบศก ธรรมวหาร. 2540 : 40 อางใน พระยาภม เสวน. 2516 : 137) ดวยเหนวาดนตรไทยไมเหมาะสมกบชาตทก�าลงพฒนาใหทดเทยมกบอารยประเทศจงมการหามโดยเครงครด แตยงอนญาตใหบรรเลงในงานพธหรอในบางประเพณแตจะตองไปขออนญาตทกรมศลปากรหรออ�าเภอกอนและตองมบตรนกดนตร

8 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ททางราชการออกใหจงท�าใหนกดนตรหวใจหอใจเหยวไปตามๆกนบางคนถงกบขายเครองดนตรอนวจตรงดงาม เพราะถงเกบไวกเปลาประโยชนเครองดนตรอนงดงามวจตรหลายชนทถกขายไปในรปแบบของเกาหรอขายตอใหตางประเทศไปอยางนาเสยดายแตกยงมนกดนตรอกไมนอยทไมยอมทงดนตรไทยเชน หลวงประดษฐไพเราะ (ศร ศลปบรรเลง) ยงคงแตงเพลงตอไปอยางไมยอทอ เพลงเอกของทานทเกดขนในสมยรชกาลท 8 เชน แสนค�านงเถา กราวร�าเถา แขกเงาะ และแขกชมพล เปนตน และอาจารยมนตร ตราโมท กหนมาประดษฐเพลงระบ�ามากขน ซงเพลงไทยในระยะน อรวรรณ บรรจงศลป (อางใน สงบศก ธรรมวหาร. 2540 : 41) กลาววาระยะนมผน�าท�านองเพลงไทยมาใสเนอรองเตมตามท�านองบางแตงขนเองบาง เพอประกอบละครพด ละครประวตศาสตร และภาพยนตรผแตงมหลายทาน เชน พรานบรณ หลวงวจตรวาทการ ลวน ควนธรรม ฯลฯ ส�าหรบหลวงวจตรวาทการรวมกบอาจารยมนตร ตราโมทแตงเพลงประกอบบทละครประวตศาสตรหลายเพลง เชน เพลงเพอนไทย ใตรมธงไทย ในน�ามปลา ในนามขาว ฯลฯ เพลงเหลานมลกษณะเปนแบบตามใจผแตง จะเปนเพลงไทยกไมใช เพลงฝรงกไมใชการแตงเพลงของหลวงวจตรวาทการแตงโดยใชจนตนาการของตนเองบางบางเพลงกน�าท�านองของฝรงมาใสเนอไทยบาง เชน ภาพเธอ นกแตงเพลงอน เชน พรานบรณ มจดมงหมายของการแตงเพลงเพอน�าไปประกอบภาพยนตร ละครเพลงทแตงจงพยายามใหเหมาะกบเนอเรอง เปนส�าคญ เชน เพลงดซดโนนซ เพลงรอนแดด ฯลฯ อาจกลาวไดวา เพลงในระยะนเปนเพลงทยงไมเปนไปตามกฎเกณฑทฤษฎตะวนตกอยางแทจรง ถงอยางไรกตามดนตรไทยสมยนกมไดซบเซาถงขนาดจะขาดตอนเหมอนเมอครงเราเสยกรงศรอยธยาแมจะซบเซาลงบางและเกดเพลงไทยสากลขน เพลงไทยสากลทเกดขนใหมนกยงเอาเคาของเดมหรอเอาเพลงไทยของเดมมารองเลนเพยงแตเปลยนจงหวะใหกระชบขนเปนแบบฝรง ของไทยแทจงไมถงกบสญและโชคดทยคนสนมาก มการเปลยนแปลงรฐบาลกนบอยในทสด ดนตรไทยแทกกลบคนมาอกครง (อรวรรณ บรรจงศลป และโกวทย ขนธศร. 2526 : 18)

การดนตรไทยในรชสมยรชกาลปจจบน เมอปลายรชกาลท 8 พ.ศ. 2488 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ซงขณะนนทรงด�ารงพระอสรยยศเปนพระอนชาไดทรงเรมพระราชนพนธเพลงไทยสากลและเพลงสากลขนเพลงแรก คอเพลงพระราชนพนธ แสงเทยน และตอมากทรงพระราชนพนธเพลงสายฝน และอกมากมาย

9ด น ต ร ไ ท ย

เชน เพลงชะตาชวต เพลงใกลรง เพลงค�าหวาน เพลงดวงใจกบความรก เพลงพระราชนพนธเหลานแตกตางไปจากเพลงทน�าประพนธเพลงไทยสากล ยคนนไดประพนธขนเปนเพลงทบรรเลงยาก รองยากทสดเพราะใชโนตครงเสยงและกญแจเสยงไมชนกบหคนไทยในยคนน กลาวไดวาเพลงพระราชนพนธยคแรกเรมขน ทรงไดล�าหนาความสามารถของนกประพนธเพลงไทยเปนอยางมาก เขามาตรฐานเพลงทนยมสงสดในทวปยโรปและอเมรกาจนฝรงกลาวสรรเสรญในพระปรชาสามารถ (พนพศ อมาตยกล. 2529 : 19)

ในสมยนไดมผแตงเพลงไทยสากลหลายทานส�าหรบนกแตงเพลงไทยสากลทมผลงานเปนทยอมรบโดยทวไปทงในและนอกประเทศคอ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช เพลงพระราชนพนธของพระองคไดแสดงถงความงดงาม ความละเอยดประณตมรสนยมเปนแบบเฉพาะพระองค ซงเปนพรสวรรคอยางหนงอนหาไดไมงายนกดงทอาจารยมนตร ตราโมทย ใหสมภาษณ เสถยร ดวงจนทรทพย (เสถยร ดวงจนทรทพย. 2530 : 28) ดงนในดานดนตรไทยและนาฎศลปนดเหมอนวาพระองคทานจะทรงสนพระทยพอๆกนแตถาทางดานดนตรสากลแลวทรงพระปรชาสามารถมากทเดยวลกษณะนถาหากเปนสามญชน คนธรรมดากเรยกวา มพรสวรรคเปนบคคลประเภททเรยกวาเรยนนอยแตรมากไดจะมอยเฉพาะรายบคคลเทานน นบไดวาเปนบญของศลปนไทยและประเทศชาตทองคพระมหากษตรยทรงสนพระทยในศลปะการดนตรเชนน การดนตรไทยในปจจบนจะเหนไดวา ไดขยายวงกวางเขาไปอยในสถานศกษาเหนไดจากสถาบนการศกษาทงระดบประถมศกษามธยมศกษาและอดมศกษาไดสงเสรมใหนกเรยนและเยาวชนเลนดนตรไทยและขบรองเพลงไทยโดยบรรจวชาดนตรไวในหลกสตรทกระดบ ทงนดวยพระบารมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชและสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ไดแผปกคลมเปนรมเกลาแกนกดนตรไทย และเพลงไทยอยางใหญหลวงดวยพระองคทรงโปรดเพลงไทยและดนตรไทยเปนอยางยงซงพระองคไดพระราชนพนธเรอง “เหตใดขาพเจาจงชอบดนตรไทย” โดยทรงขนตนวา “ดนตรไทยดเหมอนจะพวพนกบชวตประจ�าวนของขาพเจาตงแตเกดมาพอเกดมาเขากประโคม เวลาสมโภชนเขากประโคม (สงบศก ธรรมวหาร. 2531 : 47 อางใน ทองตอ กลวยไม ณ อยธยา. 13)

10 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร ทรงอปถมภและทรงทะนบ�ารงดนตรอยตลอดมาทรงพระอตสาหะเสดจพระราชด�าเนนไปเปนประธานการแสดงดนตรไทยของครอาวโสและบรรดาวงดนตรของเดกและเยาวชน ตงแตระดบประถมมธยมและอดมศกษาหลายครง ไดทรงรวมการบรรเลงดนตรดวยยงความโสมนสยนดแกผรวมและผมโอกาสไดเฝาทลละอองพระบาทเปนทยง (สงบศก ธรรมวหาร. 2540 : 48 อางใน ทองตอ กลวยไม ณ อยธยา. 2541 : 14) สรปไดวา การดนตรในสมยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชรชกาลท 9 ไดมความเจรญรงเรองเปนอยางยงเพราะพระองคทรงโปรดการดนตรทกประเภท จนเปนทยกยองสรรเสรญจากชาวโลกทงในและตางประเทศอยางทวมทน พระองคยงทรงพระราชนพนธเพลงไวอกมากมายอกทงสมเดจพระเพทรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารกไดทรงโปรดปรานดนตรไทยเปนอยางยง ทรงบรรเลงดนตรไทยไดทกชนดทรงใฝพระราชหฤทยอยางจรงจง ดงท เสร หวงในธรรม กลาววา “ดนตรไทยนาฎศลปไมสนแลว เพราะพระทลกระหมอมแกวเอาใจใส” เครองดนตรไทยแบงตำมภำคตำง ๆ ของประเทศ เครองดนตรแตละภาคเปนดนตรพนบานทถายทอดกนมาดวยวาจาซงเรยนรผานการฟงมากกวาการอาน และเปนสงทพดตอกนมาแบบปากตอปากโดยไมมการจดบนทกไวเปนลายลกษณอกษร จงเปนลกษณะการสบทอดทางวฒนธรรมของชาวบานตงแตอดตเรอยมาจนถงปจจบน ซงเปนกจกรรมการดนตรเพอผอนคลายความตงเครยดจากการท�างาน และชวยสรางสรรคความรนเรงบนเทงเปนหมคณะและชาวบานในทองถนนน ซงจะท�าใหเกดความรกสามคคกนในทองถนและปฏบตสบทอดตอมายงรนลกรนหลาน จนกลายเปนเอกลกษณทางพนบานของทองถนนน ๆ สบตอไป

เครองดนตรของไทย สำมำรถแบงออกตำมภมภำคตำง ๆ ของไทยได ดงนเครองดนตรภำคกลำง ประกอบดวยเครองดนตรประเภท ดด ส ต เปา โดยเครองดด ไดแก จะเข และจองหนอง เครองส ไดแก ซอดวง และซออ เครองตไดแก ระนาดเอก ระนาดทม ระนาดทอง ระนาดทมเลก ฆอง โหมง ฉง ฉาบ และกรบ เครองเปา ไดแก ขลย และป ลกษณะเดนของเครองดนตรภาคกลาง คอ วงปพาทยของภาคกลางจะมการพฒนาในลกษณะ

11ด น ต ร ไ ท ย

ผสมผสานกบดนตรหลวง โดยมการพฒนาจากดนตรปและกลองเปนหลก มาเปนระนาดและฆองวง พรอมทงเพมเครองดนตรมากขนจนเปนวงดนตรทมขนาดใหญ รวมทงยงมการขบรองทคลายคลงกบปพาทยของหลวง ซงเปนผลมาจากการถายโยงทางวฒนธรรมระหวางวฒนธรรมราษฎรและหลวง

เครองดนตรภำคเหนอ ในยคแรกจะเปนเครองดนตรประเภทต ไดแก ทอนไมกลวง ทใชประกอบพธกรรม ในเรองภตผปศาจและเจาปาเจาเขา จากนน ไดมการพฒนาโดยน�าหนงสตวมาขงทปากทอนไมกลวงไวกลายเปนเครองดนตรทเรยกวากลอง ตอมามการพฒนารปแบบของกลองใหแตกตางออกไป เชน กลองทขงปดดวยหนงสตวเพยงหนาเดยว ไดแก กลองร�ามะนา กลองยาว กลองแอว และกลองทขงดวยหนงสตวทงสองหนา ไดแก กลองมองเซง กลองสองหนา และตะโพนมอญ นอกจากนยงมเครองตทท�าดวยโลหะ เชน ฆอง ฉง ฉาบ สวนเครองดนตรประเภทเปา ไดแก ขลย ยะเอ ปแน ปมอญ ปสรไน และเครองส ไดแก สะลอลก 5 สะลอลก 4 และ สะลอ 3 สาย และเครองดด ไดแก พณเปยะ และซง 3 ขนาด คอ ซงนอย ซงกลาง และซงใหญ ส�าหรบลกษณะเดนของเครองดนตรภาคเหนอ คอ มการน�าเครองดนตรประเภท ดด ส ต เปา มาผสมวงกนใหมความสมบรณและไพเราะ โดยเฉพาะในดานส�าเนยงและท�านองทพลวไหวตามบรรยากาศ ความนมนวลออนละมนของธรรมชาต นอกจากนยงมการผสมทางวฒนธรรมของชนเผาตาง ๆ และยงเชอมโยงกบวฒนธรรมในราชส�านกท�าใหเกดการถายโยง และการบรรเลงดนตรไดทงในแบบราชส�านกของคมและวง และแบบพนบานมเอกลกษณเฉพาะถน

เครองดนตรภำคตะวนออกเฉยงเหนอ (อสำน) มววฒนาการมายาวนานนบพนป เรมจากในระยะตน มการใชวสดทองถนมาท�าเลยนเสยงจากธรรมชาต ปาเขา เสยงลมพดใบไมไหว เสยงน�าตก เสยงฝนตก ซงสวนใหญจะเปนเสยงสนไมกอง ในระยะตอมาไดใชวสดพนเมองจากธรรมชาตมาเปา เชน ใบไม ผวไม ตนหญา ปลองไมไผ ท�าใหเสยงมความพลวยาวขน จนในระยะท 3 ไดน�าหนงสตวและเครองหนงมาใชเปนวสดสรางเครองดนตรทมความไพเราะและรปรางสวยงามขน เชน กรบ เกราะ ระนาด ฆอง กลอง โปง โหวด ป พณ โปงลาง แคน เปนตน โดยน�ามาผสมผสานเปนวงดนตรพนบานภาคอสานทมลกษณะเฉพาะตามพนท 3 กลม คอ กลมอสานเหนอ และอสานกลาง จะนยมดนตรหมอล�าทมการเปาแคนและดดพณ

12 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ประสานเสยงรวมกบการขบรอง สวนกลมอสานใตจะนยมดนตรกนตรม ซงเปนดนตรบรรเลงทไพเราะของชาวอสานใตทมเชอสายเขมร นอกจากนยงมวงพณพาทยและวงมโหรดวยชาวบานแตละกลมกจะบรรเลงดนตรเหลานกนเพอ ความสนกสนานครนเครง ใชประกอบการละเลน การแสดง และพธกรรมตาง ๆ เชน ล�าผฟา ทใชแคนเปาในการรกษาโรค และงานศพแบบอสานทใชวงตมโมงบรรเลง นบเปนลกษณะเดนของดนตรพนบานอสานทแตกตางจากภาคอน ๆ

เครองดนตรภำคใต มลกษณะเรยบงาย มการประดษฐเครองดนตรจากวสดใกลตวซงสนนษฐานวาดนตรพนบานดงเดมของภาคใตนาจะมาจากพวกเงาะซาไก ทใชไมไผล�าขนาด ตาง ๆ กนตดออกมาเปนทอนสนบางยาวบาง แลวตดปากของกระบอกไมไผใหตรงหรอเฉยงพรอมกบหมดวยใบไมหรอกาบของตนพช ใชตประกอบการขบรอง และเตนร�า จากนนกไดมการพฒนาเปนเครองดนตรไดแก แตร กรบ กลองชนดตาง ๆ เชน ร�ามะนา ทไดรบอทธพลมาจากชาวมลาย กลองชาตรหรอกลองตก ทใชบรรเลงประกอบการแสดงมโนรา ซงไดรบอทธพลมาจากอนเดย ตลอดจนเครองเปาเชน ปนอก และเครองส เชน ซอดวง ซออ รวมทงความเจรญทางศลปะการแสดงและดนตรของเมองนครศรธรรมราช จนไดชอวาละครในสมยกรงธนบรนนลวนไดรบอทธพลมาจากภาคกลาง นอกจากนยงมการบรรเลงดนตรพนบานภาคใต ประกอบการละเลนแสดงตางๆ เชน ดนตรโนรา ดนตรหนงตะลง ทมเครองดนตรหลกคอ กลอง โหมง ฉง และเครองดนตรประกอบผสมอน ๆ ดนตรลเกปาทใชเครองดนตรร�ามะนา โหมง ฉง กรบ ป และดนตรรองเงง ทไดรบแบบอยางมาจากการเตนร�าของชาวสเปนหรอโปรตเกสมาตงแตสมยอยธยา โดยมการบรรเลงดนตรทประกอบดวย ไวโอลน ร�ามะนา ฆอง หรอบางคณะกเพมกตารเขาไปดวย ซงดนตรรองเงงนเปนทนยมในหมชาวไทยมสลมตามจงหวดชายแดน ไทย- มาเลเซย ดงนนลกษณะเดนของดนตรพนบานภาคใตจะไดรบอทธพลมาจากดนแดนใกลเคยงหลายเชอชาต จนเกดการผสมผสานเปนเอกลกษณเฉพาะทแตกตางจากภาคอน ๆ โดยเฉพาะในเรองการเนนจงหวะและลลาทเรงเรา หนกแนน และคกคก เปนตน

ลกษณะ ลกษณะการประสานเสยงของดนตรไทยตามแบบโบราณนน ใชหลกอาศยสเสยง

13ด น ต ร ไ ท ย

(Tone color) ของเครองดนตรเปนเครองแยกแตละแนวท�านองคอใหเครองดนตรแตละชนประสานเสยงกนแบบแนวนอนคอใหเสยงลกตกตรงกนมากกวาประสานแบบแนวตงทอาศยคอรด (chord) เปนพนฐานหลกตามแบบสากล

ลลำดนตรไทย ลลาดนตรไทย หมายถงทวงทาหรอทวงท�านองทเครองดนตรตางๆไดบรรเลงออกมา ส�าหรบลลาของเครองดนตรไทยแตละเครองทเลนเปนเพลงออกมาบงบอกถงคณลกษณะและพนฐานอารมณทจากตวผเลนเนองมาจากลลาหนทางของดนตรไทยนนไมไดก�าหนดกฎเกณฑไวตายตวเหมอนกบดนตรตะวนตก หากแตมาจากลลาซงผ บรรเลงคดแตงออกมาในขณะเลนเพราะฉะนนในการบรรเลงแตละครงจงอาจมท�านองไมซ�ากน แตยงมความไพเราะและความสอดคลองกบเครองดนตรอนๆอย ลกษณะเชนนไดอทธพลมาตงแตสมยโบราณ ทม”กฎเกณฑ”อยทการวาง “กลอน” ลงไปใน “ท�านองหลก” ในทนหมายถงในเพลงไทยเดมนนเรมตนดวย “เนอเพลงแทๆ” อนหมายถง “เสยงลกตก” กอนทจะปรบปรงขนเปน “ท�านองหลก” หรอทเรยกวา “เนอฆอง” อกชนหนงซงในชนเนอฆองนสวนใหญจะยงคงเปนท�านองหางๆยงไมมความซบซอนมากแตยงก�าหนดลกษณะในการเลนไวใหผบรรเลงแตละคนไดบรรเลงดวยลลาเฉพาะของตนในกรอบนนๆ โดยลลาทกลาวมากหมายถง “กลอน” หรอ “หนทาง”ตางๆทบรรเลงไปนนเอง

วงดนตรไทย กำรประสมวงดนตรไทย

14 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

การประสมวงดนตรไทยนน การจะน�าเอาเครองดนตรมาประสมวงจะค�านงถงความกลมกลนของเสยงเครองดนตรทน�ามารวมกนเปนเกณฑส�าคญ กลาวคอ ตองมระดบความดง-เบาทใกลเคยงกน เชน น�าปทมเสยงดงมาบรรเลงรวมกบระนาดเอกทตดวยไมแขง หรอน�าขลยมาบรรเลงรวมกบซออเชนน เปนตน ในปจจบนนมวงดนตรไทยแบบมำตรฐำนอย 3 ประเภท คอ วงเครองสำย วงปพำทย และวงมโหร

วงเครองสำย วงเครองสาย เปนวงดนตรทประกอบดวยเครองดนตรประเภทเครองสายเปนหลกและมเครองดนตรประเภทเครองเปาเปนสวนประกอบ เครองดนตรประเภทเครองหนงใชโทนร�ามะนาบรรเลงจงหวะหนาทบและมฉง ฉาบ กรบ โหมง รวมบรรเลงประกอบจงหวะ วงเครองสายเหมาะส�าหรบการบรรเลงในอาคาร นยมบรรเลงในงานมงคล เชนพธมงคลสมรส และงานเลยงสงสรรค เปนตน วงเครองสายแบงออกเปน 3 ประเภท คอ วงเครองสายไทย วงเครองสายผสม และวงเครองสายปชวา1.วงเครองสำยไทย วงเครองสายไทย เปนวงดนตรทเหมาะส�าหรบการบรรเลงในอาคารในลกษณะของการขบกลอมทเปนพธมงคล เชนพธมงคลสมรสและงานเลยงสงสรรค เปนตน วงเครองสายไทยนมกจะเรยกกนสนๆ วา“วงเครองสาย” มอย 2 ขนาดคอ วงเครองสายเครองเดยว และวงเครองสายเครองควงเครองสำยเครองเดยว ประกอบดวย เครองดนตรในตระกลเครองสายและเปาอยางละหนงเครอง ดงนจะเข 1 ตวซอดวง 1 คนซออ 1 คนขลย 1 เลาโทน-ร�ามะนา 1 คฉง 1 คฉาบ 1 คกรบ 1 คโหมง 1 ใบ

15ด น ต ร ไ ท ย

วงเครองสำยเครองค ประกอบดวย เครองดนตรทอยในวงเครองสายวงเลกเปนหลก โดยเพมจ�านวนของเครองดนตรประเภทท�าท�านองจากเครองมอละหนงเปนสองหรอค จงประกอบดวยเครองดนตรดงนจะเข 2 ตวซอดวง 2 คนซออ 2 คนขลย 2 เลาฉง 1 คฉาบ 1 คกรบ 1 คโหมง 1 ใบโทน-ร�ามะนา 1 ค

2. วงเครองสำยผสม วงเครองสายผสม เปนวงดนตรทประกอบดวยเครองดนตรทสงกดในวงเครองสายไทยทกประเภท เพยงแตน�าเอาเครองดนตรทอยนอกเหนอจากวงเครองสายไทยมาผสม เชน ไวโอลน ออรแกน ขม และแคน เปนตน อยางไรกตามเครองวงดนตรทน�ามาผสมนนตองค�านงถงคณลกษณะของเสยงดวยวามความกลมกลนมากนอยเพยงใดเมอน�ามารวมกนแลวจะเรยกชอตามเครองดนตรทน�ามาผสม เชน ถาน�าขมมาบรรเลงรวมกจะเรยกวา วงเครองสายผสมขม ถาหากน�าออรแกนมาบรรเลงรวม กเรยกวา วงเครองสายผสมออรแกน เชนนเปนตน ส�าหรบโอกาสในการบรรเลงนนมลกษณะเชนเดยวกบวงเครองสายไทยทกประการ

16 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

3.วงเครองสำยปชวำ เปนวงดนตรทประกอบดวยเครองดนตรในวงเครองสายไทยเปนหลก โดยน�าปชวามาบรรเลงแทนขลยเพยงออคงเหลอไวแตเพยงขลยหลบซงมเสยงสง เครองหนงทซงใชบรรเลงจงหวะหนาทบในวงเครองสายทวไป เชน โทน-ร�ามะนา ซงมเสยงเบาไมเหมาะกบปชวาซงมเสยงดงมากจงเปลยนมาใชกลองแขกบรรเลงแทน วงเครองสายปชวาวงเลกประกอบไปดวยเครองดนตร ดงนปชวา 1 เลาขลยหลบ 1 เลาซอดวง 1 คนซออ 1 คนจะเข 1 ตวกลองแขก 1 คฉง 1 คฉาบ กรบ โหมง ตามความเหมาะสม

วงปพำทย วงปพาทย เปนรปแบบของการประสมวงดนตรของเครองดนตรในกลมเครองเปา อนไดแก ป และเครองดนตรในกลมเครองต ไดแก ระนาด และฆอง เปนตน ในการบรรเลง ปจะท�าหนาทเปนประธานของวง สวนฆองวงใหญท�าหนาทบรรเลงท�านองหลกของเพลง ในขณะทเครองท�าท�านองอนๆจะท�าหนาทแปรท�านองลกฆองใหเปนทางเฉพาะตามความเหมาะสมกบเครองดนตรนนๆ โดยมเครองท�าจงหวะ เชน กลอง ฉง ฉาบ กรบ โหมง รวมบรรเลงประกอบวงดนตรชนดนนบไดวามความผกพนกบวถชวตของชาวไทยเปนอยางมาก เกอบทกขนตอนของชวต ตงแตโกนจก ท�าบญในเทศกาลตางๆ บวชนาค พธศพไปตลอดจนถงการบรรเลงประกอบการแสดงตางๆ เชน โขน ละคร และลเก เปนตน การประสมวงปพาทยทนยมบรรเลงอยในปจจบนม 6 รปแบบวง คอวงปพาทยชาตร วงปพาทยไมแขง วงปพาทยไมนวม วงปพาทยนางหงส วงปพาทยดกด�าบรรพ และวงปพาทยมอญ

17ด น ต ร ไ ท ย

1.วงปพำทยชำตร การประสมวงดนตรชนดนเรมปรากฏหลกฐานตงแตสมยสโขทย มชอเรยกกนอกอยางหนงวาปพาทยเครองหาชนดเบา ทงนคงเนองมาจากการพจารณาตามขนาดและน�าหนกของเครองดนตรทมขนาดเลกและเบานนเอง วงดนตรชนดนนยมใชบรรเลงประกอบการแสดงละครชาตรจงมชอเรยกวงดนตรตามรปแบบของการแสดงละครชาตรวงปพาทยชาตรประกอบไปดวยเครองดนตรดงน

ปนอก 1 เลาโทน 1 คกลองชาตร 1 ใบฆองค 1 ชดฉง 1 ค

2.วงปพำทยไมแขง จดเปนวงดนตรทไดรบความนยมอยางแพรหลายสงสดในกลมวงดนตรชนดเดยวกน นอกจากนนตามทรรศนะของนกดนตรเองตางยอมรบกนโดยทวกนวาเปนวงดนตรทมความเปนมาตรฐานทสงสดอกดวย เครองดนตรทสงกดในวงดนตรประเภทนทกเครองจะมเสยงดง เนองจากบรรเลงดวยไมตชนดแขง จงเรยกชอวงดนตรชนดนวาปพาทยไมแขง ตามลกษณะของไมทใชบรรเลง อรรถรสทไดจากการฟงดนตรชนดนจงมทงความหนกแนน สงาผาเผย คลองแคลว และสนกครกครนวงปพาทยไมแขงสามารถแบงตามขนาดของความเลก-ใหญไดเปน 3 ขนาด คอวงปพาทยไมแขงเครองหา วงปพาทยไมแขงเครองค และวงปพาทยไมแขงเครองใหญ

วงปพำทยไมแขงเครองหำ ประกอบไปดวยเครองดนตรรายการละหนง จ�านวน 6 เครอง สาเหตทเรยกเครองหาอาจเปนเพราะตะโพนและกลองทดจดเปนเครองดนตรตระกลเครองหนงหรอกลองทงค จงนบจ�านวนหนวยเปนหนง เครองดนตรตางๆ มดงนปใน 1 เลาระนาดเอก 1 รางฆองวงใหญ 1 วงตะโพน 1 ใบกลองทด 1 คฉง 1 ค

18 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

วงปพำทยไมแขงเครองค วงปพาทยชนดนเกดขนในสมยรชกาลท 3 แหงกรงรตนโกสนทร พรอมกบการประดษฐคดสรางระนาดทมและฆองวงเลกเพอใหคกบระนาดเอกและฆองวงใหญ สาเหตทวงปพาทยไมแขงชนดนถกเรยกวาเครองคนน คงเนองมาจากรปแบบของการประสมวงทก�าหนดจ�านวนเครองดนตรทใชบรรเลงท�านองใหเปนอยางละสองเครองหรอเปนค กลาวคอ ป 1 ค ระนาด 1 ค และฆองวง 1 ค เครองดนตรทประสมอยในวงปพาทยไมแขงเครองค ประกอบดวยเครองดนตร ดงนปใน 1 เลาปนอก 1 เลาระนาดเอก 1 รางระนาดทม 1 รางฆองวงใหญ 1 วงฆองวงเลก 1 วงตะโพน 1 ใบกลองทด 1 คฉง 1 คฉาบ กรบ โหมง ตามความเหมาะสม วงปพำทยไมแขงเครองใหญ ประกอบดวยเครองดนตรในวงปพาทยไมแขงเครองคเปนหลกโดย เพมระนาดเอกเหลกและระนาดทมเหลกอก 2 ราง ระนาดเหลกทงสองรางนนกดนตรมกเรยกกนวา “หว-ทาย”ทงนคงเนองจากระเบยบการจดวงทเครองดนตรทงสองนถกก�าหนดต�าแหนงใหอยดานหวและทายของวงนนเองวง ปพาทยไมแขงเครองใหญประกอบดวยเครองดนตร ดงนปใน 1 เลาปนอก 1 เลาระนาดเอก 1 รางระนาดทม 1 รางระนาดเอกเหลก 1 รางระนาดทมเหลก 1 รางฆองวงใหญ 1 วงฆองวงเลก 1 วงตะโพน 1 ใบ

19ด น ต ร ไ ท ย

กลองทด 1 คฉง 1 คฉาบ กรบ โหมง ตามความเหมาะสม

วงปพาทยไมแขงทง 2 ขนาด ดงทไดกลาวมาแลวนน วตถประสงคหลกของการรวมวงมงเนนไปทการบรรเลงประกอบพธกรรมและการแสดงโขน ละครเปนสวนใหญไมไดมจดมงหมายของการบรรเลงในลกษณะของการขบกลอม ดงนนในกรณทตองการบรรเลงขบกลอมวงดนตรชนดนจงตองปรบเปลยนเอากลองทดและตะโพนซงมเสยงดงออกและใชกลองสองหนาหรอกลองแขกบรรเลงจงหวะหนาทบแทนการประสมวงในลกษณะนเรยกวา “วงปพาทยเสภา” ใชประกอบการบรรเลงรอง-สง ประกอบดวยเครองดนตรตางๆ ดงน

ปใน 1 เลาปนอก 1 เลาระนาดเอก 1 รางระนาดทม 1 รางฆองวงใหญ 1 วงฆองวงเลก 1 วงกลองสองหนา 1 ใบฉง 1 คฉาบ กรบ โหมง ตามความเหมาะสม

3.วงปพำทยไมนวม วงปพาทยไมนวมเกดขนเพราะความตองการวงดนตรทมเสยงไมดงจนเกนไปมความนมนวล เพอส�าหรบบรรเลงประกอบการแสดงละครทพฒนาขน ในสมยหลงจงปรบเปลยนรปแบบของเครองดนตรและการประสมวงของวงปพาทยไมแขงเสยใหม กลาวคอ ไมทใชส�าหรบบรรเลงระนาดเอกฆองวงใหญและฆองวงเลกทแตเดมเคยใชไมแขงบรรเลงนนกเปลยนมาใชไมนวมบรรเลงแทน เครองเปาแตเดมทใชปซงมเสยงดงมากจงเปลยนมาใชขลยเพยงออซงมเสยงทเบากวา นอกจากนนยงเพมซออเขาไปอก 1 คน

20 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ทงนเพอใหวงมเสยงทนมนวลและกลมกลอมมากขนกวาเดม วงปพาทยไมนวมมอย 3 ขนาด คอ เครองหา เครองค และเครองใหญ ขนาดความเลก-ใหญของวงทง 3 นนขนอยกบอตราการเพมของเครองดนตรประเภทเครองตเปนส�าคญ

4.วงปพำทยนำงหงส วงปพาทยชนดนมรปแบบของวงคลายคลงกบวงปพาทยไมแขง มการปรบเปลยนเอาปชวามาบรรเลงแทนปในและปนอก ใชกลองมลายแทนกลองทดและตะโพนวงปพาทยนางหงสใชบรรเลงเฉพาะในพธศพเทานน ในปจจบนวงดนตรชนดนหาโอกาสทจะฟงไดยาก ทงนเนองจากประชาชนนยมจดหาปพาทยมอญมาบรรเลงแทนวงปพาทยนางหงส แบงออกเปน 3 ขนาดเชนเดยวกบปพาทยไมแขง แตอยางไรกตามวงปพาทยนางหงสขนาดเครองคจดเปนขนาดทไดรบความนยมสงสด ประกอบดวยเครองดนตรตางๆ ดงน

21ด น ต ร ไ ท ย

วงปพำทยนำงหงสเครองหำปชวา 1 เลาระนาดเอก 1 รางฆองวงใหญ 1 วงกลองมลาย 1 ใบฉง 1 คโหมง 1 ค

วงปพำทยนำงหงสเครองใหญปชวา 1 เลา ฉง 1 คระนาดเอก 1 ราง ระนาดทม 1 รางระนาดเอกเหลก 1 ราง ระนาดทมเหลก 1 รางฆองวงใหญ 1 วง ฆองวงเลก 1 วงกลองมลาย 1 ค ฉาบ 1 คโหมง 1 ใบ กรบ 1 ค

วงปพำทยนำงหงสเครองคปชวา 1 เลา ฉง 1 คระนาดเอก 1 ราง ระนาดทม 1 รางฆองวงใหญ 1 วง ฆองวงเลก 1 วงกลองมลาย 1 ค ฉาบ 1 คกรบ 1 ค โหมง 1 ใบ

5.วงปพำทยดกด�ำบรรพ วงดนตรชนดนใชบรรเลงประกอบการแสดงละครดกด�าบรรพ ซงเปนละครทสมเดจพระเจาบรมวงศเธอเจาฟากรมพระยานรศรานวดตวงศไดทรงปรบปรงใหละครของเจาพระยาเทเวศร วงศววฒน (ม.ร.ว.หลาน กญชร) มฉากเปลยนไปตามเนอเรองและตวละครสามารถพดเจรจาเองไดโดยไมตองอาศยคนพากย เครองดนตรทผสมอยในวงปพาทยชนดนคดเลอกเอาเฉพาะเครองดนตรทมเสยงทมต�านมนวล ซงประกอบดวยเครองดนตร ดงน

22 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ระนาดเอก 1 รางระนาดทม 1 รางระนาดทมเหลก 1 รางฆองวงใหญ 1 วงซออ 1 คนขลยอ 1 เลาขลยเพยงออ 1 เลาฆองหย 1 ชด (7 ใบ)ตะโพน 1 ใบกลองตะโพน 1 ใบกลองแขก 1 คฉง 1 ค

6.วงปพำทยมอญ วงปพาทยมอญ เปนวงดนตรทปจจบนนยมใชบรรเลงในงานศพ แตเดมทเดยววงดนตรชนดนบรรเลงกนเฉพาะในหมของชาวไทยรามญเทานน บรรเลงทงในโอกาสมงคลและอวมงคลทวไป มไดจ�ากดเฉพาะพธศพเชนในปจจบน ถงแมวาเดมทเดยววงดนตรประเภทนจะเปนทนยมแพรหลายเฉพาะในหม ของชาวไทยรามญแตกาลเวลาอนยาวนานนนไดท�าใหเกดการปรบเปลยนผสมผสานเปนรปแบบทมเอกลกษณใหมเฉพาะตว ดงนนไมวาจะเปนการพฒนาในดานของเครองดนตรการประสมวงและบทเพลงทปฏบตสบทอดกนมาลวนเปนภมปญญาและผลผลตของคตาจารยไทยเกอบทงสน ลกษณะทเดนชดของวงปพาทยมอญจะมระดบเสยงททมต�ากงวานลก เครองดนตรทมลกษณะแตกตางจากวงดนตรชนดอนอยางเดนชด ไดแก เปงมางคอก ปมอญ ตะโพนมอญ และฆองมอญ นอกเหนอจากนนลวนมอยในวงปพาทยชนดอนทงสนวงดนตรชนดนแบงเปน 3 ขนาดเชนเดยวกบวงปพาทยไมแขง อยางไรกตามวงปพาทยมอญเครองใหญนบไดวาเปนรปแบบทไดรบความนยมอยางสงสด เครองดนตรทสงกดในวงปพาทยมอญขนาดตางๆ มดงน

23ด น ต ร ไ ท ย

ปมอญ 1 เลา โหมง 3 ใบระนาดเอก 1 ราง ฉง 1 คระนาดทม 1 ราง ฉาบเลก 1 คระนาดเอกเหลก 1 ราง ฉาบใหญ 1 คระนาดทมเหลก 1 ราง กรบ 1 คฆองมอญวงใหญ 1 วง ฆองมอญวงเลก 1 วงตะโพนมอญ 1 ใบ เปงมางคอก 1 ชด

วงมโหร วงมโหร จดเปนวงดนตรโบราณวงหนงของไทยทมการพฒนาอยางตอเนองตงแตสมยกรงศรอยธยา ในสมยรตนโกสนทรตอนตนมพระราชก�าหนดหามมใหผอนหดละครผหญง ยกเวนละครทเปนของหลวงซงรจกกนวาละครใน ดงนนบรรดาเจานายและขนนางบางสวนจงใหบรวารผหญงฝกหดมโหรและผชายฝกหดปพาทย บางสวนกฝกหดละครชายลวน ซงรจกกนวาละครนอก ในชวงระยะเวลาทมโหรนยมบรรเลงแตเฉพาะในหมผหญงนนเครองดนตรประเภทเครองตทกชนด เชน ระนาดเอก ระนาดทม และฆองวงจะมขนาดทเลกกวาเครองตในวงปพาทยทนยมเลนในหมผชายทงนเพอปรบใหเหมาะสมกบการเคลอนไหวของผหญงและคณภาพของเสยงเมอบรรเลงรวมกบเครองสายเปนเกณฑส�าคญ รปแบบของการประสมวงและจ�านวนของเครองดนตรกมลกษณะทแตกตางไปจากวงมโหรในปจจบน

24 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ครนถงรชสมยในพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหยกเลกพระราชก�าหนดฉบบนนจงยงผลใหบรรดาเจานายและขนนางกลบมาฝกหดบรวารหญงใหเปนคณะละครขนมาใหม วงมโหรหญงจงเรมซบเซา ในชวงเวลาเดยวกนมผชายบางกลมเรมสนใจเครองสายและน�ามาบรรเลงรวมกบเครองปพาทยทพวกตนบรรเลงอยกอนแลวจงเกดเปนรปแบบของการประสมวงแบบใหมซงรจกกนในขณะนนวา “วงมโหรเครองสาย” ซงเปนวงดนตรทใชเฉพาะผชายบรรเลง ตอมาภายหลงทงผหญงและผชายตางกเขามาบรรเลงรวมกน ปจจบนจงเรยกการประสมวงชนดนในภาพรวมวา “วงมโหร” ในดานคณลกษณะของเสยงวงมโหรจดเปนการประสมวงทมความสมบรณในดานเสยงสงสด กลาวคอ เปนการน�าเอาเครองดนตรท�าท�านองของวงปพาทยทมเครองต คอ ระนาดเอก ระนาดทม ระนาดเอกเหลก ระนาดทมเหลก ฆองวงใหญ ฆองวงเลก รวมกบเครองดนตรในวงเครองสายทมเครองดด คอ จะเข เครองส คอซอดวง และซออ และเครองเปา คอ ขลย ดงนนการน�าเอาวงปพาทยและวงเครองสายมารวมกนจงท�าใหวงมโหรเปนการรวมกนของเครองดนตรทกตระกล คอ ดด ส ต และเปา

วงมโหรมอย 3 ขนาดเชนเดยวกบการประสมวงปพาทย คอ วงมโหรวงเลก วงมโหรเครองค และวงมโหรเครองใหญ เครองดนตรทประสมอยในวงมโหรขนาดตางๆ มดงน

1.) วงมโหรเครองเดยว เครองดนตรประกอบดวยซอสามสาย 1 คน ขลยเพยงออ 1 เลา ระนาดเอก 1 รางฆองวงใหญ 1 วง จะเข 1 ตว ซอดวง 1 คน ซออ 1 คน โทน-ร�ามะนา 1 ส�ารบ ฉง 1 ค

2.) วงมโหรเครองค เครองดนตรประกอบดวย

25ด น ต ร ไ ท ย

ซอสามสาย 1 คน ซอสามสายหลบ 1 คน ขลยเพยงออ 1 เลา ขลยหลบ 1 เลา ระนาดเอก 1 รางระนาดทม 1 รางฆองวงใหญ 1 วง ฆองวงเลก 1 วง จะเข 2 ตว ซอดวง 2 คน ซออ 2 คน โทน-ร�ามะนา 1 ส�ารบ ฉง 1 ค ฉาบเลก 1 ค กรบ 1 คโหมง 1 ใบ

3.) วงมโหรเครองใหญ เครองดนตรประกอบดวย

26 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ซอสามสาย 1 คน โหมง 1 ใบซอสามสายหลบ 1 คน กรบ 1 ค ขลยเพยงออ 1 เลา ฉาบเลก 1 ค ขลยหลบ 1 เลา ฉง 1 ค ระนาดเอกมโหร 1 ราง โทน-ร�ามะนา 1 ส�ารบ ระนาดทมมโหร 1 ราง ซออ 2 คน ระนาดเอกเหลกมโหร 1 ราง ซอดวง 2 คนระนาดทมเหลกมโหร 1 ราง จะเข 2 ตว ฆองวงใหญ 1 วง ฆองวงเลก 1 วง

นอกจากนวงดนตรทง 3 ประเภทหลก คอ วงเครองสาย วงปพาทย และวงมโหร ตามทกลาวมาแลวนนในปจจบนไดมการพฒนารปแบบการประสมวงทใชผบรรเลงเปนจ�านวนมากในลกษณะทคลายคลงกบวงดรยางคตะวนตก โดยเรยกการประสมวงแบบนวา “วงมหาดรยางคไทย”

เครองดนตรไทย เครองดนตรไทยแบงเปน 4 ประเภท ตามลกษณะการบรรเลง คอ ดด ส ต เปา

เครองดดไดแก จะเข, กระจบป

จะเข จะเขเปนเครองดนตรทวางดดตามแนวนอน ท�าดวยไมทอนขดเปนโพรงอยภายใน นยมใชไมแกนขนน เพราะใหเสยงกงวานด ดานลางเปนพนไม ซงมกใชไมฉ�าฉา เจาะรไวใหเสยงออกดขน มขาอยตอนหว 4 ขา ตอนทาย1 ขา มสาย 3 สาย คอ สายเอก (เสยงสง) สายกลาง (เสยงทม) ทงสองสายนท�าดวยเอน

27ด น ต ร ไ ท ย

หรอไหมฟนเปนเกลยว สายทสามเรยก สายลวด (เสยงต�า) ท�าดวยลวดทองเหลอง ทงสามสายนขงจากหลกตอนหวผาน โตะ (กลองทองเหลองกลวง) ไปพาดกบ “หยอง” แลวสอดลงไปพนกนดานลกบด (ปกท�าดวยไมหรองา) สายละลก โตะนท�าหนาทขยายเสยงของจะเขใหคมชดขน ระหวางราง ดานบนกบสายจะเข จะมชนไมเลก ๆ ท�าเปนสนหนาเรยกวา “นม” 11 นม วางเรยงไปตามแนวยาว เพอรองรบการกดจากนวมอขณะบรรเลง นมเหลานมขนาดสงต�าลดหลนกนไป ท�าใหเกดเสยงสง-ต�า เวลาดดจะใชไมดดทท�าดวยงาหรอเขาสตว กลงเปนทอนกลม ปลายเรยวแหลมมน ดดปดสายไปมา ไมดดนจะพนตดกบนวชมอขวา สวนมอซายใชกดนวบนสายถดจากนมไปทางซายเลกนอย เพอใหเกดเสยงสงต�าตามทตองการ

กระจบป กระจบป เปนพณชนดหนง ม 4 สาย กระพงพณมลกษณะ เปนกลองแบนรปทรงสเหลยมคางหมมมมนดานหนาท�าเปนชอง ใหเสยงกงวาน ทวนท�าเปนกานเรยวยาวและกลมกลงปลายแบน และงอนโคงไปดานหลง ตรงปลายทวนม

ลมสลกเปนลกบดไม ส�าหรบขนสาย 4 ลก สายสวนมากท�าดวยสายเอน หรอลวดทองเหลอง ตลอดแนวทวนดานหนาท�าเปน “สะพาน” หรอ นม ปกท�าดวยไม เขาสตวหรอกระดกสตว ส�าหรบหมนสายม 11 นม กระจบปพฒนามาจากเครองดนตรประเภทหนงของอนเดย มตนก�าเนดจากการดดสายธน ตามหลกฐานพบวา กระจบปมมาตงแต สมยสโขทย

เครองสไดแก ซอดวง,ซออ,ซอสามสาย

28 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ซอดวง ซอดวงเปนซอสองสาย มเสยงแหลม กองกงวาน คนทวนยาวประมาณ 72 เซนตเมตร คนชกยาวประมาณ 68 เซนตเมตร ใชขนหางมาประมาณ 120 – 150 เสน กะโหลกของซอดวงนน แตเดมใชกระบอกไมไผมาท�าปากกระบอกของซอดวงกวางประมาณ 7 เซนตเมตร ตวกระบอกยาวประมาณ 13 เซนตเมตร กะโหลกของ ซอดวงน ในปจจบนใชไมจรง หรองาชางท�ากได แตทนยมวาเสยงดนน กะโหลกซอดวงตองท�าดวยไมล�าเจยกสวนหนาซอนยมใชหนงงเหลอมขง เพราะ

ท�าใหเกดเสยงแกวเกดความไพเราะอยางยง ลกษณะของซอดวง มรปรางเหมอนกบซอของจนทเรยกวาฮ– ฉน (Huchin) ทกอยาง เหตทเรยกวา ซอดวงกเพราะมรปรางคลายเครองดกสตว เพราะตวดวงดกสตวท�าดวยกระบอกไมไผเหมอนกน จงไดเรยกชอไปตามลกษณะนนนนเอง สายซอดวงนน มเพยงสองสาย และมเสยงอย สองเสยงคอสายเอกจะเปนเสยง “เร” สวนสายทมจะเปนเสยง “ซอล” โดยใชสายไหมฟนหรอวาสายเอนกได ซอดวงใชในวงเครองสายวงมโหรโดยท�าหนาทเปนผน�าวงและเปนหลกในการด�าเนนท�านอง

ซออ ซออ เปนซอสองสาย ตวกะโหลกท�าดวยกะลามะพราวโดยตดปาดกะลาออกเสยดานหนง และใชหนงลกววขงขนหนาซอ กวางประมาณ 13 – 14 เซนตเมตร เจาะกะโหลกใหทะลตรงกลางเพอใสคนทวนทท�าดวยไมจรง ผานกะโหลกลงไป ออกทะลรตอนลางใกลกะโหลกคนทวน ซออน ยาวประมาณ 79 เซนตเมตร ใชสายซอสองสายผกปลายทวนใตกะโหลกแลวพาดผานหนาซอขนไปผกไวกบลกบดสองอน ลกบดซออนยาวประมาณ 17 –18 เซนตเมตร โดยเจาะรคนทวนดานบน

แลวสอดลกบดใหทะลผานคนทวนออกมาและใชเชอกผกรงกบทวนตรงกลางเปนรดอก เพอ

29ด น ต ร ไ ท ย

ใหสายซอตงและส�าหรบเปนทกดสายใตรดอกเวลาส สวนคนสของซออนนท�าดวยไมจรงยาวประมาณ 70 เซนตเมตร ใชขนหางมาประมาณ 160 - 200 เสน ตรงหนาซอใชผามวนกลมๆ เพอท�าหนาทเปนหมอนหนน สายใหพนหนาซอดานหลงของกะโหลกซอ แกะสลกเปนรปลวดลายสวยงามและเปนชองทางใหเสยงออกดานนดวยซออมรปรางคลายๆกบซอของจนทเรยกวาฮ– ฮ ( Hu-hu ) เหตทเรยกวาซออกเพราะ เรยกตามเสยงทไดยนนนเอง ซอดวงและซออ ไดเขามามบทบาทในวงดนตรเครองสายตงแตปลายรชกาลท 4 โดยไดดดแปลงมาจาก วงกลองแขกเครองใหญซงมเครองดนตรทท�าล�าน�าประกอบดวย ซอดวง ซออ จะเข และปออ ตอมาไดเอากลองแขก ปออ ออก และเอา ทบกบร�ามะนา และขลยเขามาแทน เรยกวงดนตรชนดนวา วงมโหรเครองสายมคนเลนทงหมด 6 คน รวมทงฉงดวย

ซอสำมสำย ซอสามสาย เปนเครองดนตรไทยชนดหนงจ�าพวกเครองสายมขนาดใหญกวาซอดวงหรอซออ และมลกษณะพเศษ คอมสามสาย มคนชกอสระ กะโหลกซอมขนาดใหญ นบเปนเครองดนตรทมความสงางามชนหนงในวงเครองสาย ผเลนจะอยในต�าแหนงดานหนาของวง เปนซอทมมาแตโบราณ สวนตางๆของซอสามสายมชอเรยกดงน 1. ทวนบน เปนสวนบนสดของคนซอ ควานดานในใหเปนโพรงโดยตลอด ดานบนสดมรปรางเปนทรงเทรด ทวนบนน เจาะรดานขางส�าหรบใสลกบด 3 ลก ดานหนาตรงปลายทวนตอนลางเจาะรส�าหรบรอยสายซอทสอดออกมาจากรดอก หรอเรยกอกอยางหนงวา อกซอ ทวนบนนท�าหนาทคลายๆ กบ

ทออากาศ (Air column) ใหเสยงทเกดจากกะโหลกเปนความถของเสยง แลวลอดผานออกมาทางทวนบนนได 2. ทวนลาง คอสวนของซอทตอลงมาจากทวนบน ท�าเปนรปทรงกระบอก และประดษฐลวดลายสวยงาม เชน ลงยาตะทอง ลงถมปด ประดบมก หรออยางอน เปนการเพมความวจตรงดงาม และเรยกทวนลางนวา ทวนเงน ทวนทอง ทวนมก ทวนลงยา เปนตน ทวนลางนสวมยดไวกบทวนบน และเปนทส�าหรบผกรดอกเพอบงคบใหสายซอ

30 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ทง 3 เสนตดอยกบทวน นอกจากนนทวนลาง ยงท�าหนาทเปนต�าแหนงส�าหรบกดนว ลงบนสายในต�าแหนงตางๆ 3. พรมบน คอสวนทตอจากทวนลางลงมา สวนบนกลงเปนลกแกว สวนตอนลางท�าเปนรปปากชางเพอประกบกบกะโหลกซอ 4. พรมลาง คอสวนทตอจากกะโหลกซอลงมาขางลาง สวนทประกบกบกะโหลกซอท�าเปนรปปากชาง เชนเดยวกบสวนลางของพรมบน ตรงกลางของพรมลางเจาะรดานบนเพอใชส�าหรบเปนทรอยหนวดพราหมณ เพอคลองกบสายซอทงสามสายและเหนยวรงใหตง ตรงสวนปลายสดของพรมลางกลงเปน เกลยวเจดย และตอนปลายสดเลยมดวย ทองค�า หรอ ทองเหลองเปนยอดแหลม เพอทจะปกกบพนได สะดวกยงขน คนซอสามสายทง 4 ทอนนจะมลกษณะกลวงตลอด ยกเวนพรมลางตอนทเปนเกลยวเจดยเทานนทเปนสวนทตน เพราะตองการ ความแขงแรง ในขณะปกสเวลาบรรเลง และคนซอทง 4 ทอนน จะสวมไวกบแกนทสอดไวกบ กะโหลกซอ 5. ถวงหนา ถวงหนาของซอสามสาย เปนอปกรณทส�าคญ ตดอยตรงหนาซอ เพอควบคมความถของเสยง ท�าใหมเสยงนมนวลไพเราะนาฟงยงขน 6. หยอง ท�าดวยไมไผ แกะใหเปนลกษณะค ปลายทงสองของหยองควานเปนเบาขนมครกเพอท�าใหเสยง ทเกดขนสงผานไปยงหนาซอมความกงวานมากยงขน 7. คนส (คนชก) คนสของซอสามสาย ประกอบดวยไมและหางมา คนสนนเหลาเปนรปคนศร โดยมากนยมใชไมแกว เพราะเปนไมเนอแขง และมลวดลายงดงาม

เครองต ไดแก ระนาดเอก, ระนาดทม,ระนาดเอกเหลก, ระนาดทมเหลก, ฆองวงใหญ, ฆองวงเลก, ฆอง, ฆองมโหร, ฆองมอญ, ฆองหย, ฆองโหมง, โหมงสามใบ, โทน ร�ามะนา,ตะโพน,กลองทด, กลองแขก, ฉง, ฉาบ, กรบพวง,กรบเสภา

ระนำดเอก ร ะนาด เอก เป น เ ค ร อ ง ดนตร ทววฒนาการมาจากกรบ โดยการน�าเอากรบทมขนาดเลกบาง ใหญบาง สนบาง ยาวบางน�ามารวมกนเปนชมจงมระดบเสยงทแตกตางกนระนาดเอกนนกดนตรนยมเรยกกนสนๆวา

31ด น ต ร ไ ท ย

“ระนาด” เรมมการน�าเอาระนาดเอกมาประสมในวงดนตรในสมยกรงศรอยธยา สวนประกอบของระนาดเอกมอยดวยกน 2 สวนใหญ คอ ราง และผนระนาด หนาทในการบรรเลงระนาดเอกผสมรวมอยในวงมโหร วงเครองสายผสมวงปพาทยไมนวม วงปพาทยนางหงส วงปพาทยดกด�าบรรพ และวงปพาทยมอญ โดยท�าหนาทเปนผน�าของวง

ระนำดทม ระนาดทม ก�าเนดสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว รชกาลท 3 แหงกรงรตนโกสนทรโดยประดษฐขนใหเปนเครองดนตรทมระดบเสยงท มต�ากบระนาดเอก ซงเปนเครองดนตรทมเสยงสง ระนาดทมผสมรวมอย ในวงมโหรวงป พาทยไมแขง วงป พาทยไมนวม วงป พาทยนางหงส วงป

พาทยดกด�าบรรพ และวงปพาทยมอญ โดยท�าหนาทบรรเลงหยอกลอไปกบระนาดเอกเดนท�านองรองในทางของตนเองซงจะมจงหวะโยนลอขดทท�าใหเกดความไพเราะและเตมเตมชองวางของเสยงอนเปนเอกลกษณของระนาดทม

ระนำดเอกเหลก เปนเครองดนตรทประดษฐขนในรชกาลท 4 แหงกรงรตนโกสนทร แตเดมลกระนาดท�าดวยทองเหลอง จงเรยกกนวาระนาดทอง ในเวลาตอมาไดมการประดษฐลกระนาดดวยเหลก ระนาดเอกเหลกมจ�านวน 20 หรอ 21 ลก โดยวางไวบนรางทมไมระก�าวางพาดไปตามของราง หากไมมไมระก�า กอาจใชผาพนไมแลวน�ามารองลกระนาดกได ลกตน ของระนาดเอกเหลกมขนาด 23.5 เซนตเมตร กวางประมาณ 5 เซนตเมตร ลดหลนขนไปจนถงลกยอดทมขนาด 19 เซนตเมตร กวางประมาณ 4 เซนตเมตร รางของระนาดเอกเหลกนน ท�าเปนรปสเหลยม มเทารองรบไวทง 4 ดานหรอ

32 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

อาจใสลกลอเพอสะดวกในการขนยายกได ระนาดเอกเหลกบรรเลงเหมอนระนาดเอกทกประการ เพยงแตไมไดท�าหนาทผน�า

ระนำดทมเหลก เปนเครองดนตรทพระบาทสมเดจพระปนเกลาเจาอยหวในรชกาลท 4 มพระราชด�ารใหสรางขน ลกระนาดท�าอยางเดยวกบระนาดเอกเหลก ระนาดทมเหลกมจ�านวน 16 หรอ 17 ลก ลกตนยาวประมาณ 35 เซนตเมตร กวางประมาณ 6 เซนตเมตร และลดหลนลงไปจนถงลกยอดซงยาวประมาณ 29 เซนตเมตร กวางประมาณ 5.5 เซนตเมตร ตวรางระนาดยาวประมาณ 1 เมตร ปากรางกวางประมาณ 20 เซนตเมตร มชานยนออกไปสองขางราง ถานบสวนกวางรวมทงชานทงสองขางดวยรางระนาดทมเหลกจะกวาง ประมาณ 36 เซนตเมตร มเทารองตดลกลอ 4 เทาเพอใหเคลอนทไปมาไดสะดวก ตวรางสงจากพนถงขอบบนประมาณ 26 เซนตเมตรระนาดทกชนดทกลาวมานน จะใชไมต 2 อน ระนาดทมเหลกท�าหนาทเดนท�านองคลายฆองวงใหญเพยงแตเดนท�านองหางกวา

ฆองวงใหญ ความเปนมาของฆองวงใหญ ฆองจดไดวาเปนเครองดนตรทมประวตศาสตรความเปนมายาวนานชนดหนงในบรรดาเครองดนตรทใชบรรเลงกนในปจจบน และเปนเครองดนตรทมความส�าคญมาต งแต โบราณ เปนเครองดนตรหลกของวงดนตรไทย ทงในวงมโหร และวงปพาทย โดยฆอง

ไดมหลกฐานการคนพบ โดยมงไปทกลองมโหระทก กลองมโหระทกถกคนพบครงแรกทบรเวณตอนใตของประเทศจนแถบมณฑลยนานและมณฑลใกลเคยงตอเนองลงมาถงเวยดนาม กมพชา ลาว พมา มาเลเซย อนโดนเซย และไทย (สมชาย รศม 2541 : 12) สงทชใหเหนวากลองมโหระทกเปนตนก�าเนดของฆองกเพราะโลหะทใชในการสรางนนเอง โลหะทใชในการสรางกลองมโหระทกเปนโลหะผสมแบบเดยวกบฆองทปรากฏอย ในปจจบน นอกจากลกษณะของเนอโลหะผสมแลวเสนทางววฒนาการของกลองมโหระทกยงผานการพฒนาเปนเครองดนตรในตระกลเดยวกนแตเปลยนแปลงรปรางท

33ด น ต ร ไ ท ย

มทศทางมาใกลฆองมาขนนนคอการคนพบ “กงสดาร” ซงสรางดวยโลหะผสมแบบเดยวกนแตรปรางเปนแผนกลมขนาดใหญมเสนผาศนยกลาง 2 เมตร พบทวดพระธาตหรภญไชย ในจงหวดล�าพน คาดวานาจะอยราวศตวรรษท 13 (อภชาต ภระหงษ, 2540: 16) ซงสจตต วงษเทศ ไดกลาวถงตนก�าเนนของฆองวา (สจตต วงษเทศ, 2530 : 94) “นกภาษาศาสตรและนกนรกศาสตรบางทานกลาววาชอ “ฆอง” มาจาก “ระฆอง” และเปนค�าเดยวกบค�าวา “ระฆง” แตยงไมมหลกฐานแหลงทมาของค�าคน พระยาอนมานราชธนเคยมหนงสอกราบทลสมเดจ ฯ เจาฟากรมพระยานรศรานวตวงศ (เมอพ.ศ.2485 ในหนงสอบนทกความรเรองตาง ๆ) ถงชอ “ฆอง” หรอ “ระฆอง” โดยไมแนใจวาจะมาจากค�ามลายวา ragomg หรอไมและภาษาองกฤษเองกยมค�าวา gong จากค�าวา “ฆอง” ของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตนไปใชเพราะต�านานเรองฆองและระฆงของยโรปมกระบวาไมใชเครองมอของตะวนตกมากอน แตชาวตะวนตกรบแบบแผนไปจากตะวนออกจงรบเรยกชอเรยกไปดวย” ซงหลกฐานทมาของฆองไดมปรากฏดงตอไปนคอ ภาพจ�าหลกหน พบทปราสาทหนนครวด เปนรปขบวนแห มฆองเปนเครองดนตรชนดหนงทอยรวมกบขบวนแหนนดวย (อภชาต ภระหงษ, 2540: 18) 1. ศลาจารกวดพระยน มความวา (จ�าปา เยองเจรญ ,2522 :79)“วนทานเจาจกเถง วนนน ตนทานพระยาธรรมกราชบรพารดวยฝงราชโยธา มหาชนพลลกขนมนตรทงหลาย ยายกน ใหถอกระทงขางตอก ดอกไม ไต เทยนตพาทย ดงพณ ฆอง กลอง ปสรไน พสเนญชย ทะเทยด กาหล แตรสงข มรทงค ดงเดอด เสยงเลศเสยงกอง อกทงคนโหออดาสะทานทวทงนครหรภญไชย” 2.จารกหนขอน พบทบานหนขอน อ�าเภอปกธงชย จงหวดนครราชสมา จารกลงบนเสาสเหลยม กวาง 32 เซนตเมตร ยาว 21 เซนตเมตร สง 80 เซนตเมตร ภาษาสนกฤตและเขมร มขอความกลาวถงการสรางสงของตางๆถวายไวกบวดเพอใหผลบญน�าไปสพทธภม บรรทดท 12-13 ระบวามฆองสมฤทธ 3 ใบ (สจตต วงษเทศ, 2532: 96) 3. จดหมายเหตของ มองซเอรเดอ ลา ลแบร บนทกไวเมอ พ.ศ.2231 โดยไดกลาวถงฆอง ไววา (สจตต วงษเทศ , 2532 : 126)“ลกฆองนนลวนผกไวตอ ๆ กนกบไมสน ๆ ตดตงในทางราบอยบนขอนไมรปครงวงกลม คลายกบกงลอรถมา ผเลนเครองดนตรชนดนนงขดสมาธอยตรงศนยกลางหรอตรงทตงดมลอ แลวตลกฆองนนดวยไมสองอน ขาพเจาเหมอนวาเครองดนตรชนดนจะมเพยง

34 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

หาระดบเสยงเปนคกนไปเทานน” สรปไดวา ฆองไดมตนก�าเนดมาจากกลองมโหระทก เพราะโลหะทใชในการสรางนนเอง โลหะทใชในการสรางกลองมโหระทกเปนโลหะผสมแบบเดยวกบฆองทปรากฏอยในปจจบน นอกจากลกษณะของเนอโลหะผสมแลวเสนทางววฒนาการของกลองมโหระทกยงผานการพฒนาเปนเครองดนตรในตระกลเดยวกน แตเปลยนแปลงรปรางทมทศทางมาใกลฆองมาขนโดยลกฆองนนลวนผกไวตอๆ กนกบไมสนๆ ตดตงในทางราบอยบนขอนไมรปครงวงกลมคลายกบกงลอรถมา อกทงชอ “ฆอง” ไดสนนฐานวานาจะมาจากค�าวา”ระฆอง” ซงเปนค�าเดยวกบค�าวา “ระฆง” แตยงไมมหลกฐานแหลงทมาของค�าคนเพยงแตมหลกฐานวามฆองเกดขนเพยงเทานน

ฆองวงเลก ฆองวงเลก เปนเครองดนตรไทยสรางในสมยรชกาลท 3 มลกษณะเหมอนกบฆองวงใหญ แตลกฆองมขนาดเลกกวา มลกฆอง 18 ลก บรรเลงท�านองคลายระนาดเอก ตเกบถๆ ฆองวงเลกใชในวงปพาทยไมแขง วงป

พาทยไมนวม วงปพาทยนางหงส และวงมโหร

ฆอง ฆอง ตวฆองท�าดวยโลหะแผนรปวงกลม ตรงกลางท�าเปนปมนน เพอใชรองรบการตใหเกดเสยงเรยกวาปมฆอง ตอจากปมเปนฐานแผออกไป แลวงองมลงมาโดยรอบเรยกวา “ฉตร” สวนทเปนพนราบรอบปมเรยกวา “หลงฉตร” หรอ “ชานฉตร” สวนทงอเปนขอบเรยกวา “ใบฉตร” ทใบฉตรนจะมรเจาะส�าหรบรอยเชอกหรอหนงเพอแขวนฆอง ถาแขวนตทางตงจะ

เจาะสองร ถาแขวนตทางนอนจะเจาะสร

35ด น ต ร ไ ท ย

การบรรเลง ฆองใชในการบรรเลงไดสองลกษณะคอ ใชตก�ากบจงหวะ และใชตด�าเนนท�านอง ฆองทใชตก�ากบจงหวะไดแก ฆองหย หรอฆองชย ฆองโหมง ฆองเหมง ฆองระเบง และฆองค ฆองทใชตด�าเนนท�านอง ไดแก ฆองราง ฆองวงใหญ ฆองวงเลก ฆองมโหร ฆองมอญ ฆองกะแต และฆองหย หรอฆองชย ฆองกะแต ใชบรรเลงในวงปพาทยมอญ ลกฆองมขนาดเลก จ�านวน 11 ลก

ฆองมโหร ฆ องมโหร เป นฆองวงทใช บรรเลงในวงมโหรโดยเฉพาะ มอยสองขนาด คอฆองวงใหญมโหรและฆองวงเลกมโหร ฆองวงใหญมโหรเดมมลกฆอง 17 ลก เรยกวา “ฆองกลาง” หรอ “ฆองมโหร” เพราะมขนาดเลกกวาฆองวงใหญในวงปพาทย แตใหญกวา

ฆองวงเลก ตอมานยมใช18 ลก ลกทวน (ลกท 1) ซงมเสยงต�าสด ขนาดกวางประมาณ 13 เซนตเมตร เทยบเสยงตรงกบเสยง โด (C) ลกยอด (ลกท 18) ขนาดกวางประมาณ 9 เซนตเมตร เทยบเสยงตรงกบเสยง ฟา(F) ฆองวงเลกในปพาทย ม 18 ลก ลกทวนซงมเสยงต�าสด ขนาดกวางประมาณ 12 เซนตเมตร เทยบเสยงตรงกบเสยง โด (C) ลกยอดขนาดกวาง ประมาณ 8 เซนตเมตร เทยบเสยงตรงกบเสยง ฟา (F)

ฆองมอญ ฆองมอญ เปนฆองวงทตงโคงขนไปทงสองขาง ไมวางราบเหมอนฆองไทย รางฆ องมอญมกประดษฐ ตกแต งอย างสวยงาม เชน แกะสลกเปนลวดลาย ปดทองประดบกระจก รางฆองมอญโบราณทางหวโคงดานซายของผตนยมแกเปนรป

36 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ตวกนนร เรยกวา “หนาพระ” ทางปลายโคงดานขวาท�าเปนพ ปลายหางของกนนร ตอนกลางโคงแกะเปนกระหนกใบเทศ ปดทองประดบกระจก มเทา (ฐาน) รองตรงกลางโคงอยางเทาระนาดเอก และแกะรปกนนรตวเลกหนาอดไวตรงขาขวาของกนนรตวใหญ ทางซายมอรปหนง ปจจบนแบบอยางไดเปลยนแปลงไปบางแลว มลกฆอง 15 ลก ใชบรรเลงในวงปพาทยมอญ ตวรางประดษฐตกแตงงดงาม

ฆองหย ฆองหย ใชตก�ากบจงหวะ เปนฆองทมขนาดใหญทสด ในวงดนตรไทย มอกชอวา ฆองชย อาจเปนเพราะสมยโบราณ อาจใชฆองชนดนตเปนสญญาณในกองทพ ปจจบนใชตในงานพธ งานมงคลตางๆฆองหยหรอฆ องชยท ใช ตด�า เนนท�านองในวงป พาทย ดกด�าบรรพ ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวสมเดจพระเจาบรมวงศเธอเจาฟากรมพระยานรศรานวดตวงศ ทรงปรบปรงวงป

พาทยเพอใชบรรเลงในการแสดงละคร ณ “โรงละครดกด�าบรรพ ของเจาฟาพระยาเทเวศรวงศววฒน (ม.ร.ว. หลาน กญชร) ไดทรงน�าเอาฆองหยหรอฆองชย 7 ลก มาปรบเสยง ใหเรยงล�าดบกน 7 เสยง แลวท�าทแขวนเรยงรอบตวผต ส�าหรบตเปนท�านองเพลงหางๆ ในวงปพาทยส�าหรบละครโรงนน คนทงหลายจงเรยกละครอยางทแสดง ณ โรงละครนนวา “ละครดกด�าบรรพ” และเรยกวงปพาทยททรงปรบปรงขนส�าหรบละครนนวา “วงปพาทยดกด�าบรรพ” ไปดวย จงเกดมวงฆองชยขนอกอยางหนงดวยเหตน

ฆองโหมงฆองโหมง ใชตก�ากบจงหวะ มขนาดใหญ รองลงมาจากฆองหย กวางประมาณ 30-45 เซนตเมตร สวนทเปนหลงฉตรมลกษณะโคงเขาเจาะรรอยเชอกทใบฉตร 2 ร แขวนหอยทางตงกบขาหยงหรอคานไม (เชนเดยว กบ ฆองกระแต) ไมตมดามส�าหรบถอ ตรงหวไมพนดวยผากบเชอกใหเปนปมโต ออนนม พอประมาณ เมอตจะมเสยงดง “โหมง-โหมง” จงเรยกวา “ฆอง

37ด น ต ร ไ ท ย

โหมง” ไดชอนตามเสยงทเกดจากการต ฆองโหมงมเสยงกงวานยาว เมอน�ามาผสมดนตรจงใชตหาง ๆ เปนเครองก�ากบจงหวะในวงดนตรทบรรเลงเปนท�านองไดทกชนด ทงปพาทย เครองสาย มโหร ตามปกตมกจะต 2 จงหวะฉง คอ ต “ฉง-ฉบ” 2 ครง ตโหมง 1 ครง แตถาผสมกบวงกลองยาว (เถดเทง) จะตพรอมจงหวะลง “ฉบ” ทกครง ในวงกลองแขกปชวา สมยโบราณใชฆองโหมงเปนเครองก�ากบจงหวะ ภายหลงจงเปลยนแปลงเปนใชฉงแทนมาจนปจจบนน แตในประเทศมาเลเซยยงคงใชฆองโหมงอย

โหมงสำมใบ โหมงสามใบ คอ การน�าฆองโหมงสามขนาดลดหลนกนและมเสยงทค เสยงทเหมาะสมตรงกบเสยงหลกในวงปพาทยมอญน�ามาเรยงหอยไวกบโครงไม ซงเรยกวากระจงโหมง โดยใหโหมงใบเลกสองใบอยดานบนสวนโหมงลกใหญทสดซงมเสยงต�าอย ด านลางกระจงโหมงท�าจากไมเนอแขง มกจะนยมแกะสลกลงรกปดทองใหเขาชดกบเครองปพาทย ซงไดแกวงปพาทยมอญ ผบรรเลงจะใชไมต 2 ขนาดตางกนโดยใชไมทมขนาดเลกกวาตโหมงลกเลก 2 ใบ แลวใชไมขนาด

ใหญตโหมงขนาดใหญ นอกจากในวงปพาทยมอญแลวโหมงสามใบยงนยมใชตก�ากบจงหวะในวงองกะลงอกดวย

โทน โทน เปนชอของเครองหนง ทขงหนงหนาเดยว มสายโยงเรงเสยงจากขอบหนงถงคอ มหางยนออกไปและบานปลาย มชอเรยกคกนวาโทนทบโดยลกษณะรปรางนน โทนมชอเรยกกนไดตามรปรางทปรากฏ 2 ชนด คอโทนชาตร และโทนมโหร โทนชาตรนน ตวโทนท�าดวยไมขนนไมสกหรอ ไมกะทอนมขนาดปาก

กวาง 17 เซนตเมตร ยาวประมาณ 34 เซนตเมตร มสายโยงเรงเสยงใชหนงเรยดตดวยมอ

38 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ขางหนง สวนอกมอหนงคอยปดเปด ปลายหางทเปนปากล�าโพงชวยใหเกดเสยงตางๆ ใชส�าหรบบรรเลงประกอบการแสดงละครชาตรและหนงตะลงและตประกอบจงหวะในวงปพาทยหรอวงเครองสายหรอวงมโหรทเลนเพลงภาษาเขมร หรอ ตะลง สวนโทนมโหรนน ตวโทนท�าดวยดนเผา หรอไมขนน หรอไมชงชน ดานทขงหนงโตกวา โทนชาตร ขนาดหนากวางประมาณ 22 เซนตเมตร ยาวประมาณ 38 เซนตเมตร สายโยงเรงเสยงใชหวายผาเหลาเปนเสนเลกหรอใชไหมฟนเปนเกลยว ขนหนงดวยหนงลกวว หนงแพะ หนงงเหลอม หรอหนงง งวงชางใชส�าหรบบรรเลงคกบร�ามะนาโดยตขดสอดสลบกน ตามจงหวะหนาทบ

ร�ำมะนำ ร�ามะนา เปนกลองทขงหนงหนาเดยว หนากลองทขงหนงผายออก ตวกลองสนรปรางคลายชามกะละมง มอย 2 ชนด คอ “ร�ามะนามโหร” และ “ร�ามะนาล�าตด” ร�ามะนามโหร มขนาดเลก หนากวางประมาณ 26 เซนตเมตร ตวร�ามะนายาว

ประมาณ 7 เซนตเมตร หนงทขนหนาตรงดวยหมดโดยรอบจะเรงหรอลดเสยงใหสงต�าไมได แตมเชอกเสนหนงทเรยกวาสนบส�าหรบหนนขางในโดยรอบ ชวยท�าใหเสยงสงได บรรเลงใชตดวยฝามอคกบโทนมโหร สวนร�ามะนาล�าตดมขนาดใหญ หนากวางประมาณ 48 เซนตเมตร ตวร�ามะนายาวประมาณ 13 เซนตเมตร ขนหนงหนาเดยว โดยใชเสนหวายผาซกโยงระหวางขอบหนากบวงเหลกซงรองกนใชเปนขอบของตวร�ามะนาและใชลมหลายๆ อนตอกเรงเสยงระหวางวงเหลกกบกน ร�ามะนาร�ามะนาชนดนเขาใจวาไดแบบอยางมาจากชวาและเขามาแพรหลายในสมยรชกาลท 5 ใชประกอบการเลนล�าตดและลเกล�าตด ในการประกอบการเลนล�าตดนนจะใชร�ามะนากลกกได โดยใหคนตนงลอมวงและเปนลกครองไปดวย

39ด น ต ร ไ ท ย

ตะโพนตะโพน เปนเครองดนตรทขงดวยหนง ตวตะโพนท�าดวยไมสกหรอไมขนนเรยกวา หน ขดแตงใหเปนโพรงภายใน ขนหนง 2 หนาดงดวยสายหนงโยงเรงเสยงเรยกวา หนงเรยด หนาใหญมความกวางประมาณ 25 เซนตเมตร เรยกวา หนาเทง ตดหนาดวยขาวสกบดผสมกบขเถาเพอถวงเสยงอกหนา

หนงเลกกวามขนาดประมาณ 22 เซนตเมตร เรยกวา หนามด ตวกลองยาวประมาณ 48 เซนตเมตร รอบๆขอบหนงทขนหนา ถกดวยหนงทตเกลยวเปนเสนเลกๆเรยกวา ไสละมาน แลวจงเอาหนงเรยดรอยในชวงของไสละมานทงสองขางโยงเรยงไปโดยรอบจนมองไมเหนไมหน มหนงพนตรงกลางเรยกวา รดอก ขางบนรดอกท�าเปนหหวและมเทารองให ตวตะโพนวางนอนอยบนเทาใชฝามอซายขวาตไดทงสองหนา ใชส�าหรบบรรเลงผสมอยในวงปพาทยท�าหนาทก�ากบจงหวะหนาทบตาง ๆ ตะโพนน ถอเปนบรมครทางดรยางคศลป นบวาพระประโคนธรรพเปนครตะโพน เมอจะเรมการบรรเลง จะตองน�าดอกไมธปเทยนบชาตะโพนกอนทกครง และถอเปนประเพณสบตอกนมาเหตทตองกราบไหวบชากเพราะ ตะโพนเปนเครองดนตรทบรรเลงรวมกบสงขบณเฑาะวและมโหระทกซงเปนเครองดนตรประจ�าองคของเทพเจา และสมมตเทพ ดงนคอสงขประจ�าพระองคพระนารายณ และพระอนทร บณเฑาะว ประจ�าองคพระอศวรมโหระทก เปนเครองดนตรบรรเลงประกอบพระอศรยยศองคพระมหากษตรยซงถอเปนสมมตเทพสวนตะโพนนนเปนกลองทพระคเณศไดเปนผตเปนคนแรก ดงนน ตะโพนเมอน�ามารวมบรรเลงในวงปพาทย จงถอเปนบรมครและท�าหนาทก�ากบหนาทบตางๆทงหมด

กลองทด กลองทด เปนกลองสองหนาขนาดใหญ ขนหนาทงสองขางดวยหนงววหรอหนงควายตรงดวยหมด หนกลองท�าจากไมเนอแขง กลงควานขางในจนเปนโพรง ปองตรงกลางนดหนอยหมดทตรง หนงเรยกวาแส ท�าดวยไมหรองาหรอกระดกสตวตรงกลางหน

40 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

กลองมหวงส�าหรบแขวน เรยกวาหระวงกลองทดมขนาดหนากวางเทากนทงสองขาง วดเสนผาศนยกลางไดประมาณ 46 เซนตเมตร ตวกลองยาวประมาณ 41 เซนตเมตร กลองทดม 2 ลก ลกทมเสยงสง ดงตมเรยกวาตวผและ ลกทมเสยงต�าตดงตอมเรยกวาตวเมยใชไมต 1 ค มขนาดยาวประมาณ 54 เซนตเมตรกลองทดนนมบทบาทหนาทส�าคญบรรเลงคกบตะโพนในวงปพาทยมาแตโบราณประกอบการแสดง โขน ละคร หนงใหญเปนตน

กลองแขก กลองแขก เปนเครองดนตรประเภทเครองตทมรปรางยาวเปนรปทรงกระบอก ขนหนงสองขางดวยหนงลกววหรอหนงแพะ หนาใหญ กวางประมาณ 20 เซนตเมตร เรยกวาหนารยหรอ “หนามด” สวนหนาเลกกวางประมาณ 15 เซนตเมตร เรยกวาหนาตานหรอ “หนาตาด” ตวกลองหรอหนกลองสามารถท�าขนไดจากไมหลายชนด แตโดยมากจะนยมใชไมเนอแขงมาท�าเปนหนกลอง เชนไมชงชน ไมมะรด ไมพยง กระพเขาควาย ขนน

สะเดา มะคา มะพราว ตาล กามป เปนตน ขอบกลองท�ามาจากหวายผาซกโยงเรยง เปนขอบกลองแลวมวนดวยหนงจะไดขอบกลองพรอมกบหนากลอง และถกขงใหตงดวย หนงเสนเลกเรยกวาหนงเรยดเพอใชในการเรงเสยงใหหนากลองแตละหนาไดเสยงทเหมาะสมตามความพอใจ กลองแขกส�ารบหนงม 2 ลก ลกเสยงสงเรยกตวผ ลกเสยงต�าเรยกตวเมย ตดวยฝามอทงสองขางใหสอดสลบกนทงสองลก ลกษณะเสยงกลองแขกตวผมเสยงทสงกวากลองแขกตวเมยโดย เสยง “ตง” ในหนามด และเสยงโจะในหนาตาด กลองแขกตวเมยมเสยงทต�ากวากลองแขกตวผ โดย เสยงทมในหนามด และเสยงจะในหนาตาด วธการบรรเลงการบรรเลงนนจะใชมอตไปทงสองหนาตามแตจงหวะหรอหนาทบทก�าหนดไว ในหนาเลกหรอหนาตาดจะใชนวชหรอนวนางในการตเพอใหเกดเสยงทเลกแหลม ในหนามดหรอหนาใหญจะใชฝามอตลงไปเพอใหเกดเสยงทหนกและแนนซงมวธการบรรเลงทละเอยดออนลงไปอกตามแตกลวธทครอาจารยแตละทานจะชแนะแนวทางการปฏบต

41ด น ต ร ไ ท ย

ฉง ฉง เปนเครองตก�ากบจงหวะ ท�าดวยโลหะ หลอหนา รปรางกลม เวากลาง ปากผาย คลายฝาขนมครกไมมจก ส�ารบหนงมสองฝาเจาะรตรงกลางทเวา ส�าหรบรอยเชอกโยงฝาทงสอง เพอสะดวกในการถอต ฉงมสองขนาด ขนาดใหญใชประกอบ วงปพาทย ขนาดเลกใชกบวงเครองสายและมโหร

ฉำบ ฉาบ เปนเครองตก�ากบจงหวะ ท�าดวยโลหะ รปรางคลายฉง แตมขนาดใหญกวาและหลอบางกวา มสองขนาด ขนาดใหญกวาเรยกวา ฉาบใหญ ขนาดเลกกวา เรยกวา ฉาบเลก การตจะตแบบประกบ และตแบบเปดใหเสยงตางกน

กรบพวง กรบพวง ท�าดวยไมหรอโลหะ ลกษณะเปนแผนบาง หลายแผนรอยเขาดวยกน ใชไมหนาสองชนประกบไว วธต ใชมอหนงถอกรบแลวตกรบลงไปบนอกมอหนงทรองรบ ท�าใหเกดเสยงกระทบจากแผนไม หรอแผนโลหะดงกลาว ใชตในการบรรเลงมโหรโบราณ

เลนเพลงเรอ และโขนละคร

กรบเสภำ กรบเสภา ท�าดวยไมเนอแขง ลกษณะเปนแทงสเหลยม มสนมน วธต การตใชขยบมอทละค การขบเสภาใชกรบสองค ถอมอละค ผขบเสภาจะขยบกรบ สองคนตามทวงท�านองทเรยกเปนไมตาง ๆ เชน ไมกรอ ไมหนง ไมรบ หรอไมส

42 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

เครองเปำขลย ไดแก ขลยหลบ,ขลยเพยงออ,ขลยอป ไดแก ปใน,ปนอก,ปไฉน,ปชวา,ปมอญ

ขลยหลบ,ขลยเพยงออ,ขลยอ

ขลยหลบ เปนขลยขนาดเลก มเสยงสงแหลมเลก ระดบเสยงต�าสดสงกวา เสยงต�าสดของขลยเพยงออขนมา 3 เสยง ใชเปาคกบขลยเพยงออ หรอขลยกรวด มอยสองชนด คอ ขลยหลบ เพยงออ และขลยหลบกรวด

ขลยเพยงออ เปนเครองดนตรไทย ประเภทเครองเปาชนดไมมลน ท�าจากไมรวกปลองยาวๆ ดานหนาเจาะรเรยงกนส�าหรบปดเปดเพอเปลยนเสยง ตรงทเปาไมมลนแตมดากซงท�าดวยไมอดเหลาเปนทอนกลมๆยาวประมาณ 2 นวสอดลงไปอดทปากของขลย แลว

บากดานหนงของดากเปนชองสเหลยมเลกๆเราเรยกวา ปากนกแกวเพอใหลมสวนหนงผานเขาออกท�าใหเกดเสยงขลยลมอกสวนจะวงเขาไปปลายขลยประกอบกบนวทปดเปดบงคบเสยงเกดเปนเสยงสงต�าตามตองการใตปากนกแกวลงมาเจาะ1 ร เรยกวา รนวค�าเวลาเปาตองใชหวแมมอค�าปดเปดทรน บางเลาดานขวาเจาะเปนรเยอปลายเลาขลยมร 4 ร เจาะตรงกนขามแตเหลอมกนเลกนอยใชส�าหรบรอยเชอกแขวนเกบหรอคลองมอจงเรยกวา รรอยเชอกรวมขลยเลาหนงม 14 รดวยกนขลยใชเปาในวงเครองสายไทยวงมโหรและในวงปพาทยไมนวม วงปพาทยดกด�าบรรพการเทยบเสยงขลยเพยงออกบระดบเสยงดนตรสากล เสยงโดของขลยเพยงออ เทยบไดเทากบ เสยง Bb ในระดบเสยงทางสากล ปจจบนไดมการท�าขลยเพยงออทมระดบเสยงเทากบระดบเสยงสากลเรยกวาขลยเพยงออออรแกนบาง หรอขลยกรวดบาง แตในทางดนตรสากลจะเรยกเปนขลยไทยหมด จะเอาระดบเสยงมาเปนตวแยกขนาด เชน ขลยคย C, ขลยคย D, ขลยคยBb, ขลยคย G เปนตน

ขลยอ เปนขลยขนาดใหญเสยงต�ากวาขลยเพยงออสามเสยงใชในวงปพาทยดกด�าบรรพซงตองการ

43ด น ต ร ไ ท ย

เครองดนตรทมเสยงต�าเปนพน นอกจากนในอดตยงใชในวงมโหรเครองใหญ ปจจบนไมไดใชเนองจากหาคนเปาทมความช�านาญไดยาก ขลยอของโบราณจะมเจดร (รวมรนวค�า)แตในปจจบนมผคดท�าเพมขนเปนแปดร โดยเพมรทใชนวกอยลางขนอกรหนง ขลยอปจจบนนหายากเนองจากตองใชไมไผทมขนาดใหญ ขลยอเปนขลยทมขนาดใหญทสดในบรรดาขลยทงหลาย และเปนขลยทมเสยงต�าทสดคอต�ากวาเสยงโดต�าของขลยเพยงออ 2-3 เสยง ขลยอท�ามาจากไมรวกปลองใหญยาวประมาณ 60 เซนตเมตร กวาง 4 เซนตเมตร ขลยอใชบรรเลงในวงปพาทยดกด�าบรรพ

ปนอก ปนอกมสวนประกอบทส�าคญ 2 สวน คอ

1.เลำป ท�าจากไมเนอแขง ชนดตางๆ เชน พยง ชงชน มะเกลอ หรอแมแตงาชาง และหนออน โดยกลงขนรปใหมลกษณะบานทหวทายตอนกลางปอง ตรงกลางกลวงตลอด ดานหวทายมแปนไมหรอกระดกสตว งาชางกลงเปนแผนบางขนาดเทาความกวางของเลา

ป ตดประกบ เรยกวา ทวนบนและทวนลางในอดตนนทวนลางสามารถถอดออกได เพอปรบเสยงปใหสงขนตวเลาปเจาร 6 ร เปนต�าแหนงของนว โดยตอนบนเจาะเรยง 4 รแลวเวนชวงไว ตอนลาง เจาะอก 2 รซงแตกตางกบเครองเปาประเภทขลย รอบเลาปกลงเปนเกลยวควนเพอความกระชบในการจบปองกนการไหลลนเมอถอบรรเลงเลาปนอกนนมความยาวประมาณ 31 เซนตเมตร กวาง ประมาณ 3.5 เซนตเมตร

2. ลนป ท�าจากใบตาลแหง ตดบางซอนกน 4 ชนแลวผกตดกบแทงโลหะเลกๆ (เรยกวาการผกแบบตะกรดเบด) ซงท�าจาก นาคทองเหลอง หรอเงน เรยกวา ก�าพวดแลวจงน�าปลายดานหนงของก�าพวดเสยบเขากบรบรเวณทวนบนของเลาป แมปจะมรนวเพยง 6 ร แตกสามารถประดษฐเสยงไดมากกวา 20 เสยงทงยงสามารถท�าเสยงเลยนเสยงรองของนกรองไดอยางสนทสนม ปมบทบาทส�าคญมากในวงปพาทยไทย บรรเลงประกอบการแสดงโขน ละครนอกซงผบรรเลงเปนชายภายหลงเมอมการปรบปรงการแสดงการแสดงละครทผแสดง

44 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

เปนผหญงจงปรบระดบเสยงของปใหนมนวลขน จงเรยกปชนดทเกดขนใหมวาปใน สวนปทใชอยเดมจงเรยกวาปนอก สวนปกลางนนใชบรรเลงประกอบการแสดงหนงใหญ

ปไฉน ปไฉน เปนปสองทอน ถอดออกจากกนได ทอนบนเรยงยาวปลายผายออกเลกนอยเรยกว า “เลาป ”ท อนล างปลายบานเรยกว า “ล�าโพง”ท�าดวยไมหรองา ปชนดนเขาใจวาไดแบบอยางมาจากเครองดนตรของอนเดย ซงเปนเครองเปาทท�าดวยไมไทยใชป ชนดนมา

ตงแตสมยสโขทย ปจจบนใชในขบวนแหคกบปชวาจาปใชเปาน�ากลองชนะในกระบวนพยหยาตรา

ปชวำ ปชวา เปนเครองเปาทก�าเนดเสยงจากการสนสะเทอนของลนปสนนษฐานวาไดรบอทธพลและดดแปลงมาจากปไฉนของอนเดยโดยเขามามบทบาทเกยวของกบพระราชพธส�าคญตางๆแตครงอยธยาตอนตน เชน กระบวนพยหยาตรา การร�าอาวธ กระบกระบอง ร�ากรช

หรอเขาไปประสมในวงปพาทยนางหงส วงปชวา กลองแขก (วงบวลอย) ซงใชเฉพาะพธศพ เปนตน ปชวานนมสวนประกอบทส�าคญคอ 1. เลาป ท�าจากไมเนอแขงหรอ งาชาง ยาวประมาณ 27 เซนตเมตร เหลากลงไดรปเจาะรเปา 7 ร โดยเรยงต�าแหนงนวคลายขลย (ตางจาก ปใน ปนอก ปกลาง) 2. ล�าโพงป ท�าจากไมเนอแขงหรองาชาง นยมใชเปนวสดเดยวกนกบเลาป สามารถถอดแยกออกจากเลาปไดเปนอสระ ตอนปลายของล�าโพงบางออกเลกนอยเพอกระจายเสยง

45ด น ต ร ไ ท ย

3.ลนปท�าจากใบตาลแหง ตดบางซอนกน 4 ชน แลวผกตดกบแทงโลหะเลกๆ (เรยกวาการผกแบบตะกรดเบด) ซงท�าจาก นาค ทองเหลอง หรอเงน เรยกวาก�าพวด แลวจงน�าปลายดานหนงของก�าพวดเสยบเขากบรบรเวณทวนบนของเลาป ลนปของปชวานนจะมขนาดทยาวกวาปไฉนเลกนอย

ปมอญ ปมอญ เปนเครองเปาอกประเภทหนงทมลน ไทยเราไดแบบอยางมาจากมอญ ปจจบนยงใชเปาอยในวงปพาทยมอญมเสยงดงกงวานมาก เสยงของป เปนเสยงทไพเราะเยอกเยน ระคนเศรา ลกษณะ ตวเลา แบงเปน 2 ทอนๆหนงเรยกวา “ตวเลา”ท�าดวยไมจรง กลงใหกลมเรยวยาว ภายใน โปรงตลอดตอนปลายกลงผายออกเลกนอย ถดลงมากลงเปนลกแกวคน ส�าหรบผกพนเชอกโยงกบตว ล�าโพงทตวเลาดานหนาเจาะร 7 ร เรยงตามล�าดบเพอปดเปดนวบงคบเสยง ดานหลงตอนบนเจาะอก 1 ร เปน “รนวค�า”

อกทอนหนงเรยกวา “ล�าโพง” ท�าดวยโลหะทองเหลองลกษณะคลายดอกล�าโพงแตใหญกวา ปลายผายบานงมขนตอนกลางและตอนปลายตเปนลกแกว ตวเลาป จะสอดใสเขาไปในล�าโพง โดยมเชอกเคยนเปนทกขณาวฏในเงอน “สบปลาชอน” ยดระหวางลกแกวล�าโพงปกบลกแกวตอนบนของเลา ปลนปท�าดวยใบตาลแก และแกรง มก�าพวด เชอกกระบงลม ลกษณะเชนเดยวกบลนปชวา แตมขนาด ใหญกวา

ดรยกวทมชอเสยง - พระประดษฐไพเราะ หรอครมแขก - หลวงประดษฐไพเราะ (ศร ศลปบรรเลง) - พระยาประสานดรยศพท (แปลก ประสานศพท) - พระเพลงไพเราะ (โสม สวาทต) - พระยาเสนาะดรยางค - สมเดจฯ เจาฟาบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต

46 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

- จางวางทว พาทยโกศล - ครมนตร ตราโมท - ครชอย สนทรวาทน - ศ. ดร.อทศ นาคสวสด - ครบญยงค เกตคง - ครบญยง เกตคง

ธงประจ�ำชำต ตรำแผนดน

บทท 2ดนตรอนโดนเซย

อนโดนเซย (Indonesia)

ชอทำงกำร : สาธารณรฐอนโดนเซย (Republic of Indonesia)

เมองหลวง : จาการตา (Jakarta)

ภำพแผนท ทมำ :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท6เมษำยน2557

48 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ทตง : อยในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยตงอยบนเสนทางเชอมตอระหวาง

มหาสมทรแปซฟกกบมหาสมทรอนเดยและเปนสะพานเชอมระหวางทวปเอเชยกบ

ออสเตรเลยท�าใหอนโดนเซยสามารถควบคมเสนทางการตดตอระหวางมหาสมทรทง

สองผานชองแคบทส�าคญตางๆ เชน ชองแคบมะละกา ชองแคบซนดา และชองแคบ

ลอมบอกซงเปนเสนทางขนสงน�ามนจากตะวนออกกลางมายงประเทศในภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใตและเอเชยตะวนออก

ภำษำ : ภาษาราชการและภาษาประจ�าชาต ไดแก ภาษาอนโดนเซย (Indonesian

Language)

ศำสนำ : อสลามรอยละ 85.2 ครสตนกายโปรแตสแตนทรอยละ 8.9 ครสตนกาย

โรมนคาทอลก รอยละ 3 ฮนด รอยละ 1.8 พทธ รอยละ 0.8 และศาสนาอน ๆ รอยละ 0.3

ดนตร : วฒนธรรมทางดานดนตรนนจะมความเดนอยท ชวา บาหล และสมาตรา ดนตร

ของอนโดนเซยทเปนทรจก คอ ดนตรกาเมลน (Gamelan Music) ซงแบงเปนกลมใหญๆ

ได 3 กลม คอ กาเมลนชวา (Javanese Gamelan) กาเมลนบาหล (Balinese Gamelan)

และกาเมลนซนดา (Sundanese Gamelan) ดนตรกาเมลนเปนวงดนตรทประกอบ

ดวยเครองทท�าดวยโลหะชนดตาง ๆ ทงเหลก ทองเหลอง และส�ารด เปนหลก เครองต

ในวงกาเมลนสวนหนงมรปรางคลายฆองวงของไทย แตมขนาดใหญกวามชอเรยกตาง

กนไป อกสวนหนงกคลายกบระนาดเหลกของไทย แตกตางกนทจ�านวนของลกระนาด

และลกษณะของรางทน�ามาใชวางลกระนาด การเลนดนตรการเมลนเปนสวนหนงของ

สงคมความเปนอยของชาวอนโดนเซย เสยงดนตรกาเมลนจะไดยนทงในโรงเรยน ในวด

ในวง และสถานวทยกระจายเสยง โอกาสทจะบรรเลงกแตกตางกนไป มทงบรรเลงในพธ

ศกดสทธ บรรเลงในงานรนเรง บรรเลงรบและสงเจานาย บรรเลงประกอบการแสดง ซง

นอกจากเปนดนตรประจ�าราชส�านกตางๆ บนเกาะชวาแลว ดนตรดงกลาวยงท�าหนาท

เผยแพรศาสนาอสลามดวย แตปจจบนวงดนตรกาเมลนไดกลายเปนวงดนตรส�าหรบ

การฟอนร�า การแสดงนาฏศลป และการแสดงหนงตะลง นอกจากนอนโดนเซยยงมวง

ดนตรองกะลงของชาวซนดาบนเกาะชวาในเขตชวาตะวนตกอกดวย

ในการบรรเลงดนตรของวงกาเมลนนน 1 วง จะมเครองดนตรตงแต 9-14 ชนด

เชน ระนาดโลหะ (Saron) ฆองราง (Bonang) ฆองทหอยอยบนราว (Kempul) และเกอนอง

49ด น ต ร ก อ น โ ด น เ ซ ย

(Kenong) ซงรปรางเหมอนผอบโลหะทมฝาปดวางอยบนแทน เปนตน ลกษณะของวง

กาเมลน แบงออกเปน 2 ประเภท คอแบบหนก ไดแก ระนาดโลหะ ฆองวง ฆองชด ซง

เหมาะกบการบรรเลงนอกอาคารเพราะมเสยงดงกงวานพเศษ และอกประเภทคอ แบบ

นม ซงจะมพวกเครองไมเครองเปาไมและพณ มาผสม เชน ระนาดไม (Gambang) พณ

และขลยไมไผ (Suling) เปนตน ซงเครองดนตรเหลานจะใหเสยงททมต�าและแววหวาน

เหมาะทจะใชบรรเลงภายในอาคาร การบรรเลงดนตรกาเมลนกยงสามารถครองหวใจ

ผคนชาวอนโดนเซยไวไดอกทงยงเปนทร จกไปทวโลกเพราะการเหนคณคาของมรดก

ทางวฒนธรรมของชาวอนโดนเซย ท�าใหกาเมลนยงสามารถด�ารงอยและจะยงคงสบตอ

ไปชวลกหลานของพวกเขา

ระบบเสยงของดนตรอนโดนเซย

ระบบเสยงในดนตรอนโดนเซยมทงแบบ 5 เสยง และ 7 เสยง การแบงออกชวง

1 ออคเตพเปน 5 เสยง เรยกวา SLENDRO แตละเสยงหางเกอบเทา ๆ กน การแบงชวง

ออคเตพเปน 7 เสยงเรยกวา PELOG แตละเสยงหางไมเทากน ระบบ 5 เสยงมการน�าไป

ใชมากกวาระดบเสยงของวงกาเมลนแตละวงจะตงไมเทากน เสยงแตละวงจะเปนของ

ตวเอง ในแตละวงจะมเครองดนตร 2 ชด ชดหนงจะตงเสยงเปน SLENDRO อกชดหนง

ตงเปน PELOG วงกาเมลนทตงระดบเสยงเครองดนตรเปนแบบใดแบบหนงกมเชนกน

Gamelan

Gamelan เปนชอเรยกวงดนตรของประเทศอนโดนเซย ซงมทงหมด 3 ประเภท

คอ ° Gamelan Sunda °GamelanJava °Gamelan Bali

ซงในแตละประเภทการเทยบเสยง (Tuning System) กแตกตางกนและเครอง

ดนตรในวงกมลกษณะแตกตางกน แตละประเภทจะมระบบการเปรยบเทยบเสยงอย 2

ระบบ คอ Pelog และ Slendro ดงทจะแสดงใหเหนไดดงน

50 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

1.ระบบ Pelog

7

6 pi

5 nem

4 ma

3 pat

2 ru

1 ro

Ji

2.ระบบ Slendro

1

6 pi

5 nam

3 mo

2 ru

1 ro

Ji

บทเพลงทบรรเลงในวง Gamelan กมชอเรยกประเภทของบทเพลงทบรรเลง

แตกตางกนออกไป เชนเดยวกบดนตรไทยทมบทเพลงประเภทตางๆ เชนกน

โดยสามารถแบงออกไดทงหมด 3 ประเภทหลก คอ

1.บทเพลงพธ Upacara

2.บทเพลงประกอบนาฏศลป Mengiringi PertunjukanTari

3.บทเพลงประกอบการแสดงหน Mengiri Pertunjukan Wayang

51ด น ต ร ก อ น โ ด น เ ซ ย

และในแตละประเภทกมการแบงประเภทของเพลงอกวาเปนเพลงประเภท

บรรเลงอยางเดยวไมมรอง หรอเพลงประเภทบรรเลงคลอรอง เปนตน ซงเพลงบรรเลง

จะไมมรอง จะไมมบนไดเสยง เนองจากจะก�าหนดตายตวอยแลววาเพลงนจะตอง

บรรเลงดวยโนตนอยแลววาเพลงนจะตองบรรเลงดวยโนตนเทานน ไมมการเปลยนเสยง

ในการบรรเลงแตถาในเพลงนนเปนเพลงประเภททมการบรรเลงคลอรอง จะมบนได

เสยงและสามารถเปลยนโนตในการบรรเลงได เชน เพลง Ilir – Ilir และเปนทนาสงเกต

อกวาในการบรรเลง Gamelan นน กมการแปรท�านองเชนเดยวกนกบดนตรไทยและ

ดนตรสากล โดยเครองดนตรทจะยกตวอยางคอ โบนง ( Bonang ) ซงเปนฆองประเภท

หนง โดยการแปรท�านองของโบนงนนจะแปรท�านองมาจากท�านองหลก ซงสวนมากก

คอเครองดนตรพวก ซารอน ( Saron ) การแปรท�านองของโบนงนน ภาษาอนโดนเซย

เรยกวา อมบาล ( Imbal ) กคอโหมดนนเอง

เครองดนตรอนโดนเซย

กำเมลนชวำซำรอน (SARON) ม 3 ขนำด

ซำรอนเปอกง (Saron Peking) หรอ ซำรอนเปอเนอรส(Saron Penerus)

ซำรอน (Saron) ซำรอนเดอมง (Saron Demung)

52 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ซำรอน (Saron) เปนระนาดโลหะ สวนใหญท�าจากส�ารด เปนเครองดนตรประเภทด�าเนนท�านอง คนอนโดนเซยเรยกวาเครองดนตรประเภทบาลงน (Balungan) มลกระนาดจ�านวน 7 ลก เทยบเสยงแตกตางกนไปตามแตระบบเสยง มขนาดทแตกตางกนไป 3 ขนาด คอ ซารอนขนาดเลกเรยกวา ซำรอนเปอกง (Saron Peking) หรอ ซำรอนเปอเนอรส (Saron Penerus) ซารอนขนาดกลางเรยกวา ซำรอน (Saron) ซารอนขนาดใหญเรยกวา ซำรอนเดอมง (Saron Demung) ไมตท�าดวยเขาสตว และไมเนอ

แขง

โบนง (Bonang)ม 2 ขนำด

ภำพบนโบนงเปอเนอรส (Bonang Penerus) ภำพลำง โบนงบำรง (Bonang Barung)

ภำพบนโบนงเปอเนอรส (Bonang Penerus) ภำพลำงโบนงบำรง (Bonang Barung)

BONANG

53ด น ต ร ก อ น โ ด น เ ซ ย

โบนง (Bonang) เปนฆองรางขนาดใหญ มจ�านวน 12 และ 14 ลก ตามประเภทของ

เครองดนตรกาเมลน ท�าหนาทเปนผน�าวง ควบคมจงหวะ เรมตนบทเพลง รวมทงท�า

หนาทแปรท�านองเพอใหเกดการสอดท�านอง และความหลากหลายไปพรอมกนโบนงม

2 ขนาด คอ ขนาดใหญเรยกวา โบนงบำรง (Bonang Barung) ขนาดเลกเรยกวา

โบนงเปอเนอรส (Bonang Penerus)

KEMPUL

เกมปล (Kempul) เปนฆองแขวนขนาดกลาง ลกษณะคลายฆองห ยในวงป

พาทยดกด�าบรรพของไทย ท�าหนาทบรรเลงในจงหวะลกตกตามเสยงตางๆในท�านอง

เพลง อตราจงหวะในการตขนอยกบประเภทของบทเพลง เชน บางเพลง 4 จงหวะ 1

ครง บางเพลง 8 จงหวะ 1ครง

GONG AGENGฆอง อำเกง (Gong Ageng) เปนฆองขนาดใหญ ท�าดวยโลหะแขวนไวบนคาน ใชตในจงหวะตกทส�าคญ เชน จบประโยคเพลง จบทอนเพลง หรอจบเพลง เครองดนตรนม

54 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

จ�านวนครงในการตแตละเพลงมไมมากนก แตมความส�าคญมากในเรองของการแบง

ประโยคเพลงใหชดเจนมากขน ไมใชเฉพาะระหวางผบรรเลงเทานน ยงชวยท�าใหผฟง

เกดความเขาใจในรปแบบของเพลงมากขน ผานการก�าหนดจงหวะ และเสยงอนแสดง

ถงความมอ�านาจของ ฆอง อาเกง

KENONG

เกอนอง (Kenong) เปนฆองส�ารดขนาดกลางปมสงผบรรเลงนงบรรเลงไปตามจงหวะ

ตกของหองท 4 และหองท 8 เปนหลก

KETUK

เกอต (Ketuk) เปนฆองส�ารดมสองใบเรยกวา เกอต และ เกมเปยง ใชตใหจงหวะยก ท�า

หนาทขดจงหวะกบเครองดนตรทบรรเลงจงหวะตก คอ เกมปลและเกอนอง

55ด น ต ร ก อ น โ ด น เ ซ ย

KENDANG

เกนดง (Kendang) เปนกลองขนาดตางๆทอยในวงกาเมลนชวา โดยปกตจะม 3 ขนาด

คอ ขนาดใหญเรยกวา เกนดงเบม (Kendang Bem) ขนาดกลางเรยกวา เกนดง บำตำงน

(Kendang Batangan) ขนาดเลกเรยกวา เกนดง เกอตปง (Kendang Ketipung) ทง

สามขนาดเปนกลองทท�าจากไมขดขนเปนหนกลอง และใชหนงสตว เชน หนงควาย หรอ

หนงวว ขงเปนหนากลอง สายรด หรอ หนงเรยด ท�าจากหนงสตว หรอ หวาย หรอ ลวด

ขนาดใหญตามความนยมของแตละทองถน เกนดงมหนาทบรรเลงรวมไปกบท�านอง

เพลงสรางความสนกสนานไปพรอมกบควบคมจงหวะ และการเปลยนท�านองขนลงของ

เพลงไปดวย และยงมสวนส�าคญมากเมอมการรายร�า เพราะเกนดงจะบรรเลงลอรบกบ

ทาร�า และยงคมจงหวะและทาร�าไปในตวดวย ส�าหรบวงดนตรอนทมลกษณะเฉพาะ

เชน วงกาเมลนส�าหรบการแสดงวายงกลต การแสดงเรยอก กจะมกลองทมลกษณะตาม

ไปดวย บางครงเรยกชอตามการแสดง เชน เกนดงวายงกลต (Kendang WayangKulit)

หรอ เกนดงเรยอก (Kendang Reyog) เปนตน

56 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

SLENTHEM

สะเลนเตม (Slenthem) เปนระนาดส�ารดทมลกขนาดใหญกวาชนดอน มจ�านวนลก 7

ลก ใชบรรเลงในวงกาเมลนชวา โดยบรรเลงเปนจงหวะหางๆ โดยเนนไปทจงหวะลกตก

ส�าหรบเพลงทมจงหวะชาและท�านองหาง สะเลนเตมจะบรรเลงทกตวโนต แตส�าหรบ

เพลงทมจงหวะเรวและท�านองคอนขางละเอยด จะบรรเลงเฉพาะ

GENDER

เกนแดร (Gender) หรอ เกนเดร เปนระนาดส�ารดทมลกเลกกวาสะเลนเตม มจ�านวน

ลก 14 ลก เปนเครองดนตรชวาทด�าเนนท�านองโดยตสองมอ มการแปรท�านองจาก

ท�านองหลกใหเปนการด�าเนนท�านองแบบเกนแดรโดยเฉพาะ เกนแดรเลนแบบดนสด

มวธการตทหลากหลายขนอยกบความสามสามารถและวธคดของผบรรเลง

57ด น ต ร ก อ น โ ด น เ ซ ย

GAMBANG

กมบง (Gambang) เปนระนาดไมใชสองมอบรรเลงโดยผบรรเลงจะบรรเลงท�านองแปร

แบบละเอยด การแปรท�านองใหเปนท�านองเกบ ใหละเอยดกวาเครองมออน

วงดนตรอนโดนเซย

1. กำเมลน (Gamelan) คอวงดนตรทเปนของดงเดมของชาวอนโดนเซย

เครองดนตรทน�ามาประสมวาเกดจากภมปญญาของชาวอนโดนเซยเอง วงกาเมลนคอสวน

หนงของวถชวตของชาวอนโดนเซย ใชบรรเลงในพธตาง ๆ และเพอความบนเทงทวไป

2. Popular Band คอวงดนตรทเกดขนจากอทธพลวฒนธรรมดนตรของชาว

ตางชาตเชน อนเดย อาหรบ โปรตเกส เปนตน วงดนตรปอปของอนโดนเซยท ส�าคญม 3

วง คอ

2.1 Malay Orchestra โครงสรางท�านองมาจากอนเดยและอาหรบ

จงหวะคลายอาหรบ เครองดนตรใชหลายประเภทมาผสมกน รวมทงเครองดนตรของ

ชาตตะวนตกดวย ภาษาทรองจะใชภาษาถน

58 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ภำพOrchestra ทมำ :http://instrumentasean.wordpress.com/

สบคนเมอวนท6เมษำยน2557

2.2 Keroncong เครองดนตรสวนใหญทน�ามาประสมวงเปนเครอง

ดนตรตะวนตก เชน ไวโอลน กตาร เชลโล แมนโดลนฟลท เบส และนกรอง วงดนตรชนด

นนยมบรรเลงในสมยโปรตเกสเขามายดครองในศตวรรษท 16

ภำพKerocongทมำ :http://instrumentasean.wordpress.com/

สบคนเมอวนท6เมษำยน2557

59ด น ต ร ก อ น โ ด น เ ซ ย

2.3 Lagu Indonesia คอวงปอบแบบดนตรตะวนตก แตนกรองเปน

ภาษา อนโดนเซย

ภำพวงดนตร ทมำ :http://instrumentasean.wordpress.com/

สบคนเมอวนท6เมษำยน2557

ธงประจ�ำชำต ตรำแผนดน

ภำพแผนท ทมำ :http://instrumentasean.wordpress.com/ สบคนเมอวนท 6เมษำยน 2557

บทท 3ดนตรมาเลเซย

มำเลเซย (Malaysia)

ชอทำงกำร : มาเลเซย (Malaysia)

ชอภำษำทองถน : เปรเซกตาน มาเลเซย

เมองหลวง : กรงกวลาลมเปอร (Kuala Lumpur)

61ด น ต ร ม า เ ล เ ซ ย

ทตง : ตงอยในเขตเสนศนยสตรประกอบดวยดนแดนสองสวน โดยมทะเลจนใตกน

สวนแรก คอ มาเลเซยตะวนตกตงอยบนคาบสมทรมลาย มพรมแดนทศเหนอตด

ประเทศไทยและทศใตตดกบสงคโปร ประกอบดวย 11 รฐ คอ ปะหง, สลงงอร, เนกร

เซมบลน, มะละกา, ยะโฮร, เประ, กลนตน, ตรงกาน, ปนง, เกดะห และปะลส

สวนทสอง คอ มาเลเซยตะวนออก ตงอยทางเหนอของเกาะบอรเนยว (กาลมนตน) ม

พรมแดนทศใตตดอนโดนเซย และมพรมแดนลอมรอบประเทศบรไนประกอบดวย 2 รฐ

คอ ซาบาห และซาราวก

นอกจากนยงมเขตการปกครองภายใตสหพนธรฐอก 3 เขต คอ กรง

กวลาลมเปอร (เมองหลวง) เมองปตราจายา (เมองราชการ) และเกาะลาบวน

ภำษำ : มาเลย (Bahasa Malaysia เปนภาษาราชการ) องกฤษ จน ทมฬ

ศำสนำ : อสลาม (ศาสนาประจ�าชาต รอยละ 60.4) พทธ (รอยละ 19.2) ครสต (รอยละ

11.6) ฮนด (รอยละ 6.3) อน ๆ (รอยละ 2.5)

ดนตร : ประเทศมาเลเซยเนองจากเคยตกเปนเมองขนขององกฤษมาเปนเวลานาน และ

ทงยงเปนดนแดนทประกอบดวยชนเผาหลกๆหลายเผา ไดแก มาเลย จน และอนเดย

เปนหลกนน จงสงผลใหดนตรมาเลเซยครอบคลมดนตรของวฒนธรรมตางๆเหลานน

ทงหมด ดนตรบางชนด เชน รองแงง (Ronggeng) ซงมเสยงออกไปทางตะวนตก ดนตร

บางชนดบางกฟงเปนจนแทๆ บางกหยบยมมาจากดนตรชนนยมจากเอเชยตะวนตก

อยางไรกตามดนตรมาเลเซยมสวนประสมของดนตรเหลานน และแสดงใหเหน

ชดวามการผสมผสานระหวางเอเชยอาคเนยกบเอเชยตะวนตก ดนตรมาเลเซยมไดมสวน

ประสมของตะวนตกมากนก นอกจากการน�าเอาเครองดนตรมาใช แตสวนประสมท

ชดเจนมากทสดเหนจะเปนดนตรอาหรบกบดนตรจากแถบหมเกาะและแผนดนใหญ

ของมาเลเซยเองมากกวาและยงมสวนประสมเลกๆนอยๆจากอนเดยอกดวย และดวย

เหตผลขางตนทกลาวมานนจงท�าใหเมอเราไดยนการบรรเลงดนตรของมาเลเซยเปนครง

แรก เชน ดนตรในพระราชพธราชาภเษกของสลตาน ทใชปลนค หรอ ดนตรประกอบ

การแสดง มะยง (Mayong) ทบรรเลงดวย ซอรบบ กตาม บางคนอาจจะสบสนวาเปน

ดนตรจากตะวนออกกลางหรออาหรบทวงท�านองทเลอนไหลอยางตอเนอง ใชชวงเสยง

แคบๆ ขนคเสยงแคบๆ และวลสนๆ หรอไมกอาจจะรไดวากระสวนของจงหวะทแตก

62 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ตางไปจากดนตรเอเชยตะวนตก แมจะมความคลายคลงกนกตาม แตสงทแสดงถงความ

เปนเอเชยอาคเนยกคอเสยงฆองเดยวซงแขวนไวแลวตก�าหนดจงหวะเปนชดๆ

เมอศาสนาอสลามเขามามอทธพลดนตรมาเลเซยกไดรบการผสมผสานเกดรป

แบบใหมๆทางดนตรดานจงหวะ ส�าหรบแนวท�านองหลก (Themes) ของเพลงรองและ

เนอเพลง โดยปกตเปนการสวดขอพรตอพระองคอลลอห (Holy Prophet) ทเปนแบบ

เฉพาะของดนตรศาสนาทางตะวนออกซงเรยกวา ซกร (Zikir) หรออาจมชอตางๆจากน

ไดอก ดนตรเหลานยงคงเลนในงานแตงงานและพธทางศาสนา

ดนตรประจ�าชาตมรปแบบตางๆส�าหรบงานรนเรง มลกษณะงายๆและมสสน

รปแบบการเตนร�าทแพรหลายในงานพนบานและพธกรรมตางๆ

วงดนตรมำเลเซย

วงดนตรมาเลเซยมวงดนตรพนเมองสองชนดไดแก วงกาเมลน และวงโนบต วง

กาเมลนมตนก�าเนดมาจากประเทศมาเลเซย โดยเปนวงดนตรแบบดงเดมซงเลนดนตร

จงหวะเบาๆ เครองดนตรทใชไดแก ฆองและเครองสาย สวนโนบตคอวงดนตรในราช

ส�านกซงเลนเพลงทางศาสนาทเครงขรมมากกวาโดยเลนใหแกราชส�านกเปนหลก เครอง

ดนตรทใชไดแก ปเซรไน และปนาฟร

เครองดนตรมำเลเซย

ภำพ Serunai ทมำ:http://www.rickshriver.net/aerofons.htm สบคนเมอวนท 6 พฤษภำคม2557

เซอรไน (Serunai) ปมลนคลาย โอโบ เปนเครองเปาดงเดมของชาวมาเลย เปนเครอง

ดนตรทมนานและเลนโดยชมชนชาวมาเลยในรฐกลนตนชายฝงทะเลตะวนออกของ

63ด น ต ร ม า เ ล เ ซ ย

มาเลเซย เซอรไน มรทใชนวปดขางหนา 7 ร ขางหลง 1 ร จะสรางเสยงผานรตาง ๆ เปา

ไปพรอม ๆ กบการแสดงวายง กลด (การเลนหนงตะลง) หรอวงมโหรหลวง

ภำพ Rebab ทมำ:http://ecole.donazaharre.free.fr/Document/Primaire/ProjetCul-

turel/2006/Irissarry/cordophones.html สบคนเมอวนท1เมษำยน2557

เรอบบ (Rebab) เปนเครองดนตรพนเมองของชาวมาเลยประเภทเครองดดสามสาย

สวนโคงของตวเครองทยนออกไปเปนไมเนอแขงรปสามเหลยมมกจะท�าจากไมของตน

ขนน ดานหนาตวเครองปดดวยแผนกระเพาะดานในของวว ใชกอนขผงเลกๆยดกบ

สวนตวเครองดานบนทางซายมอเพอขงหนาใหตง

ภำพ Sape ทมำ:http://borneompire.blogspot.com/2009/01/orang-ulu-sape-tradition-

al-guitar.html สบคนเมอวนท6เมษำยน2557

ซำเป (Sape) เปนเครองดนตรทมลกษณะคลายกตาร ซาเปถกท�าใหโคงงอดวยล�าไม

เครองดนตรสมยใหมจ�านวนมากมกจะมความยาวเปนเมตร ซาเปเปนเครองดนตรแบบ

64 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ทเรยบงาย เสนแตละเสนจะเปนหนงเสยง สวนเสนทเสรมเขามาจะถกดดเพอใหเกด

เสยงต�า ดนตร ซาเปมกจะไดรบแรงบนดาลใจจากความฝน

Kulintang ทมำ: http://thewandererschuckandkate.blogspot.

com/2014/01/a-day-at-mim-3.html สบคนเมอวนท9มถนำยน2557

กลนตง (Kulintang) เปนเครองดนตรทน�าเขามาทางตะวนตกของซาบาหโดยชาว

บรไน แตเปนเครองดนตรโบราณของชาว Bajaus ชาว Dusun และชาว Kadazan มก

ใชเลนในวนงานเทศกาล เชน งานแตงงาน และพธกรรมทางศาสนา จะใชเลนรวมกบ

ฆอง (gong) พนเมองชนดอน ๆ กลนตง ประกอบดวยฆองเลกๆ 8-9 ลกวางเรยงตอกน

ตามระดบท�านอง ผเลนจะนงบนพนหนาเครองดนตรและตดวยไมทถกหมดวยผาเลกๆ

ภำพ Rebana Ubi ทมำ: http://ms.wikipedia.org/wiki/Rebana#mediaviewer/File:YosriRe-

bana.jpgสบคนเมอวนท9มถนำยน2557

65ด น ต ร ม า เ ล เ ซ ย

เรอบำนำ อบ (Rebana Ubi) เปนเครองดนตรประเภทกลอง ร�ามะนาขนาดใหญ ขนหนาดวยหวายโยงเสยง ตวกลองและหนากลองวาดเสนลงสลวดลายสวยงาม ในสมยอาณาจกรมาเลเซยโบราณ ชาวมาเลเซยใชเสยงดงกองของกลองเรอบานา อบ ขนาดใหญเปนสญญาณตางๆ ไมวาจะเปนสญญาณเตอนอนตรายไปจนถงการประกาศใหทราบวามงานแตงงานตอมาจงกลายมาเปนเครองดนตรส�าหรบใชในงานแสดงตางๆ การตใชไมตสลบสองคนตอใบ

กอมปง (Kampung) กอมปง (Kampung) คอเครองดนตรดงเดมของมาเลเซยทไดรบความนยมมากทสดมกใชกนอยางแพรหลายในงานรนเรงตางๆ เชน ในขบวนพาเหรดงานวนชาตงานเลยงทเปนทางการ และงานแตงงาน กอมปงมลกษณะคลายกบกลองแทมโบรน (Tam-bourine) แตไมมแผนโลหะส�าหรบใหเสยงโลหะกระทบ พบไดบอยทสดในการแสดงของวงดนตรขนาดใหญ ซงจ�าเปนตองมสรางจงหวะทแตกตางกนเปนจ�านวนมากเพอสรางเสยงและจงหวะหลายๆ ชน

ภำพ Kampung ทมำ: http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 15 มนำคม 2557

พณกมบส (Gambus) ผทน�าพณกมบส (Gambus) เขามาในประเทศมาเลเซยคอชาวเปอรเซยและพอคาจากตะวนออกกลาง พณกมบส หรอพณอารเบย นสามารถเลนเพลงพนเมองของมาเลเซยไดหลายแบบ สวนใหญจะใชเปนเครองดนตรทใหเสยงน�าในวงกาซล การผลตพณกมบสนนตองอาศยความละเอยดปราณตเนองจากเครองดนตรชนดนท�าจากไมหลายชนดใหเสยงทนมนวลคลายกบเสยงจากฮารปซคอรด (Harpsichord)

บทท 4ดนตรฟลปปนส

ฟลปปนส (The Philippines)

ชอทางการ : สาธารณรฐฟลปปนส (Republic of the Philippines)

เมองหลวง : มะนลา (Manila)

ธงประจ�าชาต ตราแผนดน

ภาพแผนท ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 6เมษายน 2557

67ด น ต ร ฟ ล ป ป น ส

ทตง : เปนประเทศหมเกาะทประกอบดวยเกาะจ�านวนทงสน 7,107 เกาะตงอยใน

มหาสมทรแปซฟก หางจากเอเชยแผนดนใหญทางตะวนออกเฉยงใตประมาณ 100 กโลเมตร

และมลกษณะพเศษ คอเปนประเทศเพยงหนงเดยวทมพรมแดนทางทะเลทตดตอ

ระหวางกนยาวมากทสดในโลกทศตะวนตกและทศเหนอตดกบทะเลจนใตทศตะวนออก

และทศใตตดกบมหาสมทรแปซฟกอยหางจากกรงเทพฯ ประมาณ 1,800 กโลเมตร

ฟลปปนส (The Philippines) หรอชอทางการคอ สาธารณรฐฟลปปนส (Republic

of the Philippines) (ภาษาตากาลอก: Repúblikáng Pilipinas) เปนประเทศท

ประกอบดวยเกาะจ�านวน 7,107 เกาะ ตงอยในมหาสมทรแปซฟก หางจากเอเชยแผน

ดนใหญทางตะวนออกเฉยงใต ประมาณ 100 กโลเมตร และมลกษณะพเศษคอเปน

ประเทศเพยงหนงเดยวทมพรมแดนทางทะเลทตดตอระหวางกนยาวมากทสดในโลก

นวสเปน (พ.ศ.2064-2441) และสหรฐอเมรกา (พ.ศ.2441-2489) ไดครองฟลปปนสเปน

อาณานคมเปนเวลา 4 ศตวรรษ และเปนสองอทธพลใหญทสดตอวฒนธรรมของฟลปปนส

ฟลปปนสเปนชาตเดยวในเอเชย ทประชากรสวนใหญนบถอศาสนาครสต และ

เปนหนงในชาตทไดรบอทธพลจากตะวนตกมากทสด เปนการผสมผสานกนระหวาง

ตะวนตกและตะวนออก ทเปนเอกลกษณเฉพาะ อารโนลดโจเซฟทอยนบ (Arnold Jo-

seph Toynbee) นกประวตศาสตรชาวองกฤษ ไดกลาวไวในงานของเขาวา ประเทศ

ฟลปปนสเปนประเทศลาตนอเมรกาทถกพดพาไปยงตะวนออก โดยคลนทะเลยกษ

วฒนธรรม : ฟลปปนสเปนประเทศเดยวในเอเชยตะวนออกเฉยงใตทอยภายใตอทธพล

ของตะวนตกกอนจะไดมโอกาสพฒนาวฒนธรรมของตวเอง วฒนธรรมฟลปปนสจะม

สวนคลายกบประเทศในละตนอเมรกา ประชาชนแบงออกเปนชมนมชนทางเชอชาต

และภาษาทแตกตางกน

68 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ภาษา : มการใชภาษามากกวา 170 ภาษา โดยสวนมากเกอบทงหมดนนเปนตระกล

ภาษายอยมาลาโย-โปลนเซยนตะวนตก แตในป พ.ศ. 2530 รฐธรรมนญไดระบใหภาษา

ฟลปโนและภาษาองกฤษเปนภาษาราชการสวนภาษาตางประเทศอนๆ ทใชกนมาก

ในประเทศฟลปปนสมทงหมด 8 ภาษา ไดแก ภาษาสเปน ภาษาจนฮกเกยน ภาษาจน

แตจว ภาษาอนโดนเซย ภาษาซนด ภาษาปญจาบ ภาษาเกาหล และภาษาอาหรบโดย

ฟลปปนสนน มภาษาประจ�าชาตคอ ภาษาตากาลอก

หมายเหต : จากการพดคยกบชาวฟลปปนสโน (รวมถงนงดรายการทวและฟงจากสถาน

วทย) ทราบวา ปจจบน ชาวฟลปปนส มการใชภาษาทเรยกวา ทากรส (Tagalog +

English) คอพดตากาลอกค�าองกฤษค�า ผสมกนไปในประโยคสนทนา แตเปนทเขาใจกน

ในหมของประชาชน แมแตในรายการทวและรายการวทย

ศาสนา : ฟลปปนสเปนประเทศทมประชากรนบถอศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลก

อนดบ 4 ของโลก นกายโปรเตสแตนตอนดบ 13 ของโลก ศาสนาอสลามอนดบท 40

ของโลก ศาสนาฮนดอนดบท 7 ของโลก และพระพทธศาสนาอนดบท 17 ของโลก รอย

ละ 92 ของชาวฟลปปนสทงหมดนบถอศาสนาครสตโดยรอยละ 83 นบถอนกาย

โรมนคาทอลก และรอยละ 9 เปนนกายโปรเตสแตนต

ดนตร : ชาวฟลปปนสไดรบอทธพลจากทงสองวฒนธรรมทมการยายไปยงประเทศนคอ

วฒนธรรมไตหวนจะอยทางตอนเหนอและตอนใตของประเทศ และวฒนธรรมจากสเปน

และอเมรกาสเกล ทใชเปน pentatonic scale และ diatonic scale

69ด น ต ร ฟ ล ป ป น ส

อทธพลจากวฒนธรรมใตหวน

ดเบกาน (Debakan) หรอ แดเบกาน (Dabakan) เปนเครองดนตรทดดแปลงมา

จากทางตะวนออกกลาง Debakan มาจากค�าวา Debak ซงแปลวา ต Debakan

จงหมายถง ทใชต Debakan มรปรางคลายกบนาฬกาทรายหรอกรวย โดยทวไป

แลว Debakan จะมความยาวมากกวา 2 ฟต และมเสนผาศนยกลางวดถงสวนท

กวางทสดชนนอกมากกวาหนงฟต ชนนอกสดของกลองมลกษณะโคงเวาท�าดวยไมหรอ

ล�าตนของตนมะพราวหนากลองถกขงจนตงท�าจากหนงแกะ หนงควาย หนงกวางหรอ

หนงง

กลนตง (Kulintang) พบไดโดยทวไปในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต กลนตง

(Kulintang) เปนชอของวงดนตร และยงเปนชอของเครองดนตรน�าอกดวย กลนตงเปน

เครองสงสญญาณในสมยดงเดมของชนพนเมอง ประกอบดวยฆองประมาณ 8 อนจะวาง

อยบนฐานทประดบลวดลาย ฆองแตละลกจะใหเสยงดนตรทแตกตางกน มกจะเลนโดย

ผเลนคนเดยวพรอมกบไมขนาดเลก 2 อน

ภาพDebakan ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 2 มนาคม 2557

ภาพKulintang ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 2 มนาคม 255

70 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ชารมส (Chimes) กระดงเปนเครองทท�าใหเกดเสยงอยางงาย เปนเครองเคาะ มกจะม

รเปดดานหนงปดดานหนง ซงท�าใหเกดเสยงกอง เมอเคาะ ลกษณะเดนเพมเตมคอ มลก

กระดงหอยอยในตว สวนใหญกระดงมกจะท�าโดยโลหะแตกระดงเลก ๆ สามารถใชเซรามก

หรอแกวท�ากได มขนาดตามแตการใชงาน

กานดงน (Gandingan) เปนชดของฆองแขวนขนาดใหญ 4 อน ใชเลนเปนสวนหนง

ของวงดนตรกลนตง (Kulingtan) เมอรวมเขากบวงแลวกานดงน จะมหนาทเปนเครอง

ดนตรชนทสองเลนหลงจากเครองดนตรท�านองหลกเมอเลน กานดงน เดยวๆ จะเปน

สญญาณสอสารโดยสงขอความหรอค�าเตอนในระยะไกล

ภาพ Chimes ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 2 มนาคม 2557

ภาพGandingan ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 2 มนาคม 2557

71ด น ต ร ฟ ล ป ป น ส

กดยาป (Kudyapi) เปนพณรปคลายเรอ อยในตระกลเดยวกบซาเป (Sape) ทพบท

บอรเนยวและอนโดนเซย ถกจดใหอยในตระกล “เครองดนตรคลายกตารทมรปทรง

เรอ” บางครง กดยาปจะมความยาวประมาณ 4 ฟตถง 6 ฟต

กงซา (Gangsa) เปนเครองดนตรประกอบการเตนแบบพนเมอง และใชในการขอพร

จากพระเจาเพอใหโชคด มวธการเลนกงซาหลายวธในฟลปปนสโดยเฉพาะชาว

Cordillera และชนเผาอน ๆ ตาง

วฒนธรรมจากอเมรกาเและสเปน

วฒนธรรมจากอเมรกาและสเปนมอทธพลอย างย งต อการพฒนาของ

ฟลปปนส วฒนธรรมเหลานไดน�ารปแบบสวนดนตร Harana Kundiman และ Rondalla

รปแบบการพฒนาเปนเพลงเมกซกนและของชนเผา ระหวางดนตรและฟวชนและรป

ภาพKudyapi ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 2 มนาคม 2557

ภาพGangsa ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 2 มนาคม 2557

72 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

แบบดงเดมสเปน ปจจบนอทธพลของสเปนและยงคงอยในเพลงฟลปปนส

รอนดาลา (Rondalla)

เปนวงเครองสายจากสเปนเครองดนตรกจะหลากหลายเชน กตาร แมนดาลน

ไวโอลน เชลโล ขลย เปนตน

ภาพวงRondalla ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 2 มนาคม 2557

บทท 5ดนตรสงคโปร

สงคโปร (Singapore)

ชอทางการ : สาธารณรฐสงคโปร (Republic of Singapore)

เมองหลวง : สงคโปร

ธงประจ�าชาต ตราแผนดน

ภาพแผนท ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 12 เมษายน 2557

74 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ทตง : เปนนครรฐทตงอยบนเกาะในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทละตจด 1°17’35″เหนอลองจจด 103°51’20″ตะวนออก ตงอยทางใตสดของคาบสมทรมาเลยอยทางใตของรฐยะโฮร (Johor Bahru) ของประเทศมาเลเซยและอยทางเหนอของเกาะเรยล (Riau) ของประเทศอนโดนเซยภาษา : ภาษาทางราชการ คอ ภาษามาเลย (ภาษาประจ�าชาต) จนกลาง (แมนดารน) ทมฬ และองกฤษ สงคโปร สงเสรมใหประชาชนพด 2 ภาษาโดยเฉพาะจนกลาง ในขณะทภาษาองกฤษเปนภาษาทใชในการตดตองานและในชวตประจ�าวนศาสนา : พทธ 42.5% อสลาม 14.9% ครสต 14.5% ฮนด 4% ไมนบถอศาสนา 25%

ดนตร : เนองจากประเทศสงคโปรมประชากรทหลากหลายและเปนชาวจนโดยสวนใหญจงท�าใหทงวฒนธรรมและรวมถงดนตรกมาจากประเทศจนเชนกนทงเครองดนตรและลกษณะของดนตรเอง

เครองดนตร

ตซ (Dizi) ขลย เปนเครองดนตรประเภทเครองเปาทไดรบความนยมในจนและแผเขาสประเทศสงคโปร ขลยชนดนเนองจากท�าดวยไมไผธรรมชาตจงไดชอวา“ขลยไมไผ” แมวาขลยมขนาดเลกและงายๆแตมประวตยาวนานถงเจดพนป ประมาณสพนหารอยกวาปกอนขลยเรมท�าดวยไมไผแทนกระดก สมยฮนอตเมอปลายศตวรรษทหนงกอน ครสกาลขลยชอวา“เหงชย”แปลวา เปาตามขวาง มบทบาทส�าคญมากในเครองดนตรประเภทเครองเปาสมยนน นบตงแตศตวรรษทเจดเปนตนมา ขลยมการปรบปรงอยางมากไดเพมรเพอท�าใหการแสดงออกของขลยไดรบการพฒนาอยางมากฝมอการเปาขลยกพฒนาไปถงระดบทสงมากจนถงศตวรรษทสบพรอมๆกบบทกวซงและกลองงวสมยหยวน ขลยไดกลายเปนเครองดนตรทส�าคญในการบรรเลงประกอบเสยงในงวพนเมอง

และวงงวชนชาตสวนนอยตางๆ ขลยกเปนเครองดนตรทขาดไมได

75ด น ต ร ส ง ค โ ป ร

เออห หรอ ซออ (Erhu) เปนเครองดนตรจนประเภทสทมชอเสยงเรมมตงแต

สมยราชวงศถง (ครสตศตวรรษท7 - ครสตศตวรรษท10) เวลานนเออห (Erhu) เปน

เครองดนตรทนยมเลนในหมชนชาตสวนนอยทพ�านกอยในเขตพนทภาคตะวนตกเฉยง

เหนอของจน ในประวตววฒนาการนานกวา 1,000 ปนนซอสองสายเปนเครองดนตร

บรรเลงประกอบในวงงวโดยตลอด ซอสองสายมโครงสรางงายมาก มคนซอทท�าดวยไม

ดามเลกๆ ยาวประมาณ 80 เซนตเมตร บนคนซอมสายซอ 2 สาย ใตคนมกระบอกเสยง

ของซอรปรางแบบถวยน�าชา นอกจากนยงมคนซกซอทท�าดวยหางมา เวลาบรรเลงผ

บรรเลงจะใชทานงมอซายถอตวซอ มอขวาถอคนซกซอ ระดบเสยงของซอสองสายจะ

กวางถง 3 ชองเสยงของซอสองสายสามารถแสดงถงอารมณความรสกไดเตมเปยม

ซอสองสายมเสยงคลายเสยงคน จงเปนเครองดนตรทมลกษณะเหมอนการรองเพลง

บางคนขนานนามวาเปน “ไวโอลนจน” เนองจากเสยงซอมความเศราในตวจงมกเอามา

บรรเลงเพลงทเนนอารมณซาบซง หลงป ค.ศ. 1949 การผลต ปรบปรงและเทคนคการ

บรรเลงซอ ไดรบการพฒนาอยางมาก ซอสองสายสามารถบรรเลงเดยว และยงสามารถ

บรรเลงประกอบเพลงระบ�างวและเพลงปกณกะ ในวงดนตรประเภทปและซอของจน

ซอสองสายเปนเครองดนตรหลก เทากบเครองไวโอลนในวงดนตรตะวนตกเนองจากวธ

การผลตซอสองสายงาย เรยนเปนเรวและฝกงายทงมเสยงใสไพเราะ จงไดรบความนยม

ชมชอบจากชาวจนทวไปและแผรหลายมาในประเทศสงคโปร

76 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

เกาห (Gaohu) เปนเครองดนตรหลกของเพลงกวางตงและเพลงอปรากรจน เกาห

(Gaoh) มลกษณะคลายกบ เออห (Erhu) แตมกลองเสยงทมน�าหนกเบากวา โดยทวไป

กลองเสยงจะเปนวงกลม และมระดบเสยงทสงกวาคอ 5 ระดบดวยกน และมเสยงท

กงวานกวาเมอเทยบกบเออห

วนา (Veena) เปนเครองดดทสวนใหญแลวจะใชในดนตรคานาตก (Carnatic) (ดนตรท

เลนกนทางตอนใตของอนเดย) รปแบบของวนา มลกษณะทแตกตางกนออกไปผทเลนวนา

เราจะเรยกเขาวาไวนกา (Vainika)

ซงหรวน (Zhongruan) เปนเครองดดของจนทอาจจะใชนวหรอป กดดกได ม

ลกษณะคลายกบ ผผา (pipa) มคอตงตรง มกลองเสยงเปนวงกลมและมลวดลายสลก

77ด น ต ร ส ง ค โ ป ร

กเจง (Gu - ZhingหรอGuzheng) เปนเครองสายดดโบราณของจนซงมประวต

ยาวนานประมาณ 2500 ปโดยเรมแรกจากสมยจานกวเปนเครองดนตรเมองฉน

(ปจจบนคอเมองสนซ)ชอกเจงมาจากเสยงของเครองดนตรทเวลาดดจะมเสยง “zheng-

zheng” ในสมยกอนเรยกวา เจน ค�าวา ก หมายถงประวตศาสตรทยาวนานและสะทอน

วฒนธรรมทเปนเอกลกษณของชาวจนโบราณ เมอ 2500 ปกอนท�าจากไมและพฒนา

มาอยางตอเนองถงสมยฮนเปน 12 สาย สมยถานและซงเปน 13 สาย สมยชงเปน

16สายจนถง ค.ศ. 1960 ไดพฒนาเปน 18, 21, 23 และ 26 แตสวนมากปจจบนนยม

ใช 21

หยางฉน (Yangqin) เปนเครองดนตรรปทรงคลายขมของประเทศไทย แตเดม

แลวมาจากประเทศแถบตะวนออกกลาง มรปแบบแตกตางกนไป เปนทนยมไม

เพยงแตเฉพาะในประเทศจน แตยงนยมในยโรปกลาง ตะวนออกกลาง อนเดยและ

ปากสถานอกดวย หยางฉน ใชเลนอยในวงหรอเลนเดยวกได

78 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

คงโหว (Konghou) ลกษณะเดนทคงโหว (Konghou) ตางจากพณคอนเสรตในตะวน

ตกคอ สายของ คงโหว จะถกพบเพอท�าใหเกดแถวสองแถว ซงท�าใหผเลนสามารถใช

เทคนคการเลนชนสงได สายทมสองแถวนนยงเหมาะกบการเลนจงหวะเรวและเสยง

ประกอบดวย

ผผา (Pipa) เปนเครองดนตรประเภทดด ทมความเปนมายาวนานมากเปนตวแทนของ

เครองสายดดทกประเภทซงไดสะทอนถงวฒนธรรมอนยาวนานของจน ลกษณะของผผาม

การพฒนามาโดยตลอด ในสมยโบราณลกษณะของพณพระจนทรหลวฉน เยยฉนและ

พณสามสายทงหมดถเรยกวา ผผา หลงจากทมการพฒนามากขนกไดมการก�าหนดชอ

ของแตละรปรางของผผาอยางชดเจน ซงผผาทเหนในรปนกคอ ผผา ในปจจบน สวน

หลวฉนและพณพระจนทรไดถกเรยกตามชอของแตละเครองแตกตางกนไป ผผาไดรบ

การพฒนาตอมาใหสามารถเลนเสยงทมระยะหางครงเสยงเทากบชวงเสยงแบบโครมาตก

ของดนตรสากลได ผผามความโดดเดนในการบรรเลงเพลงเดยว เปนเครองดนตรส�าคญ

ทขาดไมไดในวงดนตรจนในปจจบน เปนเครองดนตรทมชอเสยงระดบโลก

บทท 6ดนตรบรไนดารสซาลาม

บรไน ดารสซาลาม (Brunei Darussalam)

ชอทางการ : เนการา บรไน ดารสซาลาม (Negara Brunei Darussalam แปลวา ดน

แดนแหงความสงบสข)

เมองหลวง : บนดาร เสร เบกาวน (Bandar Seri Begawan)

ธงประจ�าชาต ตราแผนดน

ภาพแผนท ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 20 เมษายน 2557

80 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ทตง : ทางตะวนตกเฉยงเหนอของเกาะบอรเนยว (ละตจดท 5 เหนอเสนศนยสตร) แบงเปนสเขต คอ เขต Brunei-Muara เขต Belait เขต Temburong และเขต Tutongภาษา : ภาษามาเลย (Malay หรอ Bahasa Malaya) เปนภาษาราชการ รองลงมาเปนองกฤษและจนศาสนา : ศาสนาประจ�าชาต คอ อสลาม 67%, พทธ 13%, ครสต 10% และฮนด 10%ดนตร: ดนตรของบรไนไดรบอทธพลจากจนและอนเดยเนองจากมการคาขายและเปลยนกนมาตงแตสมยประวตศาสตร บรไนมวตถโบราณ และเครองดนตรโบราณทแสดงใหเหนหลายอยางเชน กลองโลหะ ฆองมปม กบ ฆองหนาเรยบ ระฆง และฉาบ เครองดนตรบรไนแบงไดเปน 3 กลม เครองดนตรทท�าดวยไม (Wood) เครองดนตรทท�าดวยไมไผ (Bamboo) และเครองดนตรทท�าดวยโลหะ ตวอยางเชน กลนตางน (Gulintangan) ใชบรรเลงในพธตอนเรมตนและตอนจบของการตดหวศตร (Head hunting) หรอในงานฉลองการเกบเกยว หรอแตงงาน ศาสนา

อสลามมอทธพลอยางมากในดนตรของบรไนเพราะประชาชนสวนใหญเปนอสลาม

เครองดนตร

ตาวะค ตาวะค(TawakTawak) เปนเครองดนตรผลตจากทองเหลอง พบทซาราวกบนเกาะบอรเนยว เครองดนตรทท�าจากทองเหลองของบรไน ดารสซาลามและทอนๆ บนเกาะบอรเนยวในสมยกอนนนโดยมากมกจะไดรบอทธพลจากประเทศจน เหนไดจากการทมลวดลายดานหนาเปนรปมงกรและสตวทะเล ปและปลา ขอบดานขางเปนรปจระเขและปลา ครงหนง ตาวะค ตาวะคใชเปนสญญาณเรยกคนใหมารวมตวกนไมไดใชเปนสวนหนงของวงมโหรกาเมลน (Gamelan) เหมอนเชนในอนโดนเซย

81ด น ต ร บ ร ไ น ด า ร ส ซ า ล า ม

กมบส (Gambus) เปนเครองดนตรทมลกษณะคลายกตาร มสายทงหมด 12 เสน ดด

ดวยปกไมเหมอนกบเครองดนตรตะวนตก เชน แมนโดลน ตรงท กมบสไมมลายสลก

การปรบเสยงและรปแบบการเลนของกมบสนนมสวนคลายคลงกบเครองดนตรของชาว

อาหรบ

กนดง (Gandang) เปนค�าทวไปทใชแสดงความหมายถงกลองทกชนด ตวกลองมขนาด

ยาว ผวหนาของกลองมสองดาน ซงมขนาดตางกน ท�ามาจากหนงแกะหรอหนงวว หนง

กลองแนบชดไปกบตวกลองดวยเสนหวาย กนดง จะพบไดทกล มของกาเมลน

(Gamelan) ของชาวชวาในรฐยะโฮร กนดงมลายเปนเครองดนตรทส�าคญในการแสดง

ดนตรในโรงมหรสพ เชนเดยวกบกาเมลน (Gamelan)

บทท 7ดนตรเวยดนาม

เวยดนาม (Vietnam)

ชอทางการ : สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม (Socialist Republic of Vietnam)

เมองหลวง : กรงฮานอย (Hanoi)

ธงประจ�าชาต ตราแผนดน

ภาพแผนท ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 22 เมษายน 2557

83ด น ต ร เ ว ย ด น า ม

ทตง : เปนประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมพรมแดนตดกบประเทศจน ทางทศ

เหนอตดประเทศลาว และประเทศกมพชาทางทศตะวนตก และอาวตงเกยทะเลจนใต

ทางทศตะวนออก

ภาษา : ภาษาเวยดนาม (Vietnamese) เปนภาษาราชการซงเมอป พ.ศ. 2463 วงการ

วชาการเวยดนามไดลงประชามตทจะใชตวอกษรโรมน (Quocngu) แทนตวอกษรจน

(Chu Nom) ในการเขยนภาษาเวยดนาม

ดนตร : ดนตรเวยดนามมประวตทยาวนานและมเอกลกษณเฉพาะตว ดงมการพบหน

แกะสลกทเปนภาพเครองดนตรท�าดวยหน 2-3 ชด ทบรเวณสวนกลางของประเทศซง

น าจะมอายหลายพนปมาแลว เครองดนตรทส�าคญคอ กลองบรอนซ พบใน

เวยดนามเหนอบางทอาจพฒนาจากเครองดนตรสมยประมาณ 2500 ปมาแลว เครอง

ดนตรอนๆทใชในปจจบนมลกษณะคลายกบดนตรเพอนบานชาวเอเชยตะวนออกเฉยง

ใต เชน ระนาดไมไผ, ออรแกนปาก, และวงฆอง (Gong) เปนเครองดนตรทใชกนทวไป

ทกพนท ความสมพนธอยางแนนแฟนระหวางเวยดนามกบจน ท�าใหเกดราชส�านก

(Court Music) ดนตรประกอบละคร ดนตรคลาสสก ทฤษฎดนตร และโนต นอกจากน

ยงมอทธพลจากศาสนาพทธซงเชอมโยงโดยตรงกบอนเดย และชาตตางๆทนบถอพทธ

ศาสนาในเอเชยตะวนออกฉยงใต

เรมตนในราชวงศเลอ ไดมการประพนธท�านอง แบบของชาวจามดวยในสมย

ราชวงศอองได ไดมการศกษาดรยางคศาสตรของจนดวย ดนตรประจ�าชาตของ

เวยดนามแตโบราณ ไดรบอทธพลจากจน ค�ารองและลลาของเพลง ไดจากธรรมชาต

และความรก คณคา ทศนคต ความเชอ ของชาวเวยดนามจนกลายเปนสงสะทอน

วฒนธรรมทมมาชานานดนตรในแตละพนทของเวยดนามทง เว ดานงฮอยอน ลวน

ปรากฏเครองดนตรทเหมอนกน ซงอาจกลาวไดวาเครองดนตรเหลานเปนเครองดนตร

ประจ�าชาตของเวยดนาม วงดนตรของเวยดนามนนโดยสวนใหญแลวจะประกอบดวย

เครองดนตร 5 ชน คอ nhi , tranh , nguyet , ty และ tam เรยกวาการรวมตวของเครอง

ดนตร 5 ชน ทสมบรณแบบ เครองดนตรเหลานอาจจะดเปนองคประกอบทธรรมดาแต

กลบสามารถถายทอดอารมณไดอยางจบใจผฟง

84 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ดนตรเวยดนามทงหมดใชบนไดเสยงแบบ 5 เสยง (Pentatonic Scale) โดยแบง

เปน 2 กลม คอ Bac Scale ใหความรสกราเรง Nam scale ใหความรสกเศรา จงหวะ

ของเพลงเวยดนามมกอยในอตราจงหวะ 2/4

วงดนตรในประเทศเวยดนาม

สามารถแบงไดเปน 4 ชวง เรมจากราชวงศดนห (ค.ศ.968-980) ในชวงนไมม

การบนทกหลกฐานทางประวตศาสตรเกยวกบดนตรทเชอถอได

1. The First Period

(ศตวรรษท 10-14) เรมไดรบอทธพลจากแควนจ�าปาของอนเดยกบจน

2. The Second Period

(ศตวรรษท 15-18) อทธพลของดนตรจนแผขยายมาก ในขณะทมคนพยายามอนรกษ

ของดงเดม

3 The Third Period

(ศตวรรษท 19 ถงสงครามโลกครงท 2) มการอนรกษของดงเดมเพมมากขนและไดรบ

อทธพลจากดนตรตะวนตก

4. The Fourth Period

(ตงแต ค.ศ. 1945) มการฟนฟดนตรดงเดมใหกลบมาอกครงมการพฒนารปแบบของดนตร

ใหตามอยางดนตรตะวนตก

85ด น ต ร เ ว ย ด น า ม

เครองดนตร

ภาพDan bauทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 12 พฤษภาคม 2557

ดานเบา (Dan bau) เปนดนตรทไดรบความนยมมากในเวยดนามเปนเครอง

ดดแนวนอน (Zither) พณน�าเตามสายเดยวแบบโบราณคอมสายเดยว ยาวประมาณ

80-100 เซนตเมตร และกวาง 9-12 เซนตเมตร ประกอบดวยกานไมไผท�าใหโยกได มน�า

เตาหรอกะลามะพราวเปนกลองเสยง (Resonator) กานไมไผผกตดกบปลายขางหนง

ของกลองเสยง มสายเหลกอยทปลาย อกขางหนงผกตดกบกานไมไผ ผเลนจะถอกาน

ไมไผและโยกทปม Vibration nodes ทมสายผกอย ขณะเดยวกนกใชหลงนวแตะสาย

ซงจะใหระดบเสยงตางๆเครองดนตรนเปนลกษณะของการใช Harmonics และ Varia-

tion จากการตงของสาย

เสยงของ ดานเบานมเสนหมากจนกระทงมค�ากลาวทวา ใหผหญงระวงผชายท

เลน ดานเบาใหดเพราะมเชนนนแลวอาจจะตกหลมรกนกดนตรโดยไมรตว

ภาพđànnguyệtทมา:http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 12 พฤษภาคม 2557

86 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

คม (Kim) หรอ ดานงด(đànnguyệt) เปนเครองดนตรประเภทเครองสาย

(เครองดด) ดานงด พณเวยดนาม คอยาว กลองเสยงกลมบางทเรยกวาพณพระจนทร

(ดาน แปลวาพณหรอเครองสาย, งดแปลวาพระจนทร) มวธการจบเหมอนกตาร ประกอบ

ดวยสาย 2 สาย มเสยงทนมนวล สายท�าจากไหม (ปจจบนนยม ไนลอนแทน)ระบบการ

เทยบเสยงเปนคสหรอคหาโดยไมจ�าเปนตองมมาตรฐาน เนองจากความสะดวกของผขบ

รองเปนส�าคญใชเทคนคการดดเขาออกและกดบนต�าแหนงสายทคนดวยนมทตงสงโดย

ใชน�าหนกการกดสายทเนนเสยงเออน (bending tone) ทเปนลกษณะเฉพาะของเวยดนาม

นยมเลนทวไป พบทงเวยดนามเหนอและใต

ภาพDannhiทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 12 พฤษภาคม 2557

น (Nhi) หรอ ดานน (Dannhi) เปนเครองดนตรประเภทเครองสาย (เครองส)

เปนเครองดนตรทมลกษณะคลายเครองดนตรจนคอเออฮ (Erhu) และคลายซอดวงของ

ไทยมเสยงสงต�าทเปนเอกลกษณเฉพาะและมเสยงทมความชดเจน น (Nhi) ประกอบ

ดวยสาย 2 สาย ขงบนกลองเสยงทมลกษณะยาว สาย 2 สายนท�ามาจากไหมถก และท

หมกลองเสยงนนท�ามาจากหนงง แตในปจจบนนนเครองสายแบบนจะท�ามาจากลวด

และกลองเสยงไม เวลาเลนจะวางไวบนเขาของนกดนตร

87ด น ต ร เ ว ย ด น า ม

ภาพDàntranhทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 10พฤษภาคม 2557

ดานตราน (Dàntranh) หรอพณเวยดนาม เปนเครองดนตรประเภทเครองสาย

(เครองดด) เปนพณในตระกลดนตร plucked zither รวมเครอญาตกบกเจง guzheng

ของจน, โคโตะkotoของญปน, คายากมkayagumของเกาหล และยตกา Yatga ของ

มองโกเลย พณดานตรานพฒนาขนในเวยดนามชวงศตวรรษท 14 นกประวตศาสตร

ดนตรเชอวามทมาจากพณกระบอกไมไผยาวและมการปรบเปลยนโครงสรางของตว

เครองและจ�านวนสายจนมาเปนรปแบบทลงตวในปจจบน มสาย 17 สาย มกจะเทยบ

เสยงเปนเพนตาโทนค (5 เสยง) นมของพณสามารถปรบเลอนไดตามโหมดเพลงท

บรรเลงพณดานตรานมความยาวประมาณ 104-120 เซนตเมตร ผบรรเลงจะใชเลบ

ปลอมหรอปกสวมทนว มหลายระบบ เชน นวโปง-นวช, นวโปง-ช-กลาง ซงเปนระบบ

การสวมนวมาตรฐาน สวนมอซายท�าหนาทกดสายใหเลอนไหลตามลกษณะสนทรยะ

ของเวยดนาม พณดานตรานสามารถเลนเดยวและเลนเปนวงได

ในปจจบนดานตรานเปนเครองดนตรทนยมกนอยางแพรหลายและเปนเครอง

ดนตรทนกเรยนหญงชาวเวยดนามเลอกเรยน

88 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ภาพsáotrúcทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 10พฤษภาคม 2557

ซาวตรก (sáotrúc) หรอเรยกยอๆวา ซาว ขลยไมไผของเวยดนามพบไดทวไป

ทงประเทศ ลกษณะเปนขลยเปาขาง (transverse flute) คลายการเปาฟลทเจาะรเสยง

ทเปนนวบงคบ 6 ร สวนใหญไมเจาะรนวค�าแตกมปรากฏบางในบางพนท ซาวตรกมความ

ยาวประมาณ 70 เซนตเมตร ใหเสยงแหลมเลกนมนวล ซาวตรกยงสามารถท�าเลยนเสยง

ของนกไดดวยใชบรรเลงเดยวและเขาวงดนตรตางๆ ทงวงดนตรราชส�านกวงดนตร

ประกอบการแสดงละครเฉยว (คลายงว)

ภาพทมาDan Trung:http://www.dmc.tv/images/00-iimage/570617-aec15.jpg

สบคนเมอวนท 10 พฤษภาคม 2557

ดานตรง Dan Trung โปงลางไมไผทก�าเนดจากแถบทราบสงตอนกลางของ

เวยดนามประกอบดวยทอไมไผขนาดตางกนผกโยงเรยงล�าดบจากขนาดเลกไปขนาด

89ด น ต ร เ ว ย ด น า ม

ใหญ รปแบบการเทยบเสยงแตกตางกนออกไป ปจจบนนยมเทยบเสยงในระบบโครมาตก

ไมตท�ามาจากไมไผเหลาลกษณะเดยวกบไมขมแตหนากวาและมสองหวหมปลายไมดวย

แผนยางรดหรอผาหนาๆ ตลงไปบนทอไมไผดวยเทคนคตางๆเชนสลบมอกน ตรว ต

สะบด ดานตรงสามารถบรรเลงไดทงเดยวและเขาวงดรยางคของเวยดนาม

บทท 8ดนตรพมา

สหภาพพมา (Union of Myanmar)

ชอทางการ : สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมาร (The Republic of the Union of

Myanmar)

เมองหลวง : นครเนปดอว (Nay Pyi Taw) (มความหมายวามหาราชธาน) เปนเมอง

หลวงและเมองศนยกลางการบรหารของสหภาพพมาทไดยายมาจากยางกง ตงแตวน

ท 6 พฤศจกายน พ.ศ. 2548 ตงอยในหมบานจตปแว (Kyatpyae) ทางทศตะวนตกของ

ตวเมองเปยนมานา (Pyinmana) ในเขตมณฑะเลย สภาพภมประเทศเปนภเขาโดยรอบ

เมองนเปนเมองเดยวของประเทศพมาทสามารถใชไฟฟาไดตลอด 24 ชวโมง ซงในขณะ

ทเมองหลวงเกายางกงจะไฟฟาดบอยางนอย 6 ชวโมง เมองนอยหางยางกงไปทางเหนอ

ประมาณ 320 กโลเมตร ไมมสญญาณโทรศพท ซงทางการพมานนตองการเมองนเรมม

การสรางสงตาง ๆ บางแลว เชน อพารตเมนท ซงคนพอมเงนทจะมาซออยอาศยเรมม

ประชาชนอพยพมาอาศยอย หลายหมนคน แตเมองหลวงแหงนยงไมมโรงเรยน

โรงพยาบาล เปรยบเสมอนเมองทหาร ซงก�าลงกอสรางตอไป

ธงประจ�าชาต ตราแผนดน

91ด น ต ร พ ม า

ทตง : ตงอยทละตจดท 28 องศา 30 ลปดา ถง 10 องศา 20 ลปดาเหนอภมประเทศตง

อยตามแนวอาวเบงกอลและทะเลอนดามนท�าใหมชายฝงทะเลยาวถง 2,000 ไมล

ทศเหนอและตะวนออกเฉยงเหนอตดกบจน (2,185 กโลเมตร) ทศตะวนออกเฉยงใตตด

กบลาว (235 กโลเมตร) และไทย (2,401 กโลเมตร) ทศตะวนตกตดกบอนเดย (1,463

กโลเมตร) และบงกลาเทศ (193 กโลเมตร) ทศใตตดกบทะเลอนดามนและอาวเบงกอล

ดนตรพมา :

ประวตความเปนมาดนตรพมา

เอกสารทมการบนทกเรองราวของดนตรพมา คอพงศาวดารจนสมยราชวงศถง

บนทกวา ราชส�านกพยไดสงนกดนตรและการแสดงไปแสดงในราชส�านกจนใน ป ค.ศ.

800 (พ.ศ. 1343) ในการแสดง นนมเครองดนตรถง 14 ชนด ลกษณะของเครองดนตร

ภาพแผนท ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 6เมษายน 2557

92 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ทบนทกสอดคลองกบลกษณะของเครองดนตรในปจจบน พงศาวดารดงกลาวระบชอ

พณ 2 ชนด ชนดหนงนาจะเปน มยอง จะเขทมหวคลายจระเขจรงๆ ไมมเครองดนตร

อนในบนทกทแสดงวาคลายกบเครองดนตรส�าหรบบรรเลงนอกอาคารอยางในปจจบน

เหตทเปนเชนนมความเปนไปได 2 กรณ คอ สมยนนไมมเครองดนตรแบบปจจบนหรอ

ไมกมแลวแตราชส�านกไมเหนสมควรทจะสงไปแสดง (Becker 1967, 1980)

เครองดนตรทมในอดตแตปจจบนแทบไมมใครรจกไดแก ตะยอ (ซอมอญ) ซง

ในปจจบนถกแทนทดวยไวโอลน แคนทเรยกวา ฮยน (Hnayin) ทไมมใครรจก เครอง

ดนตรอกชนดหนงทสญไปแลวคอ สนตะยา (Santaya) ทปจจบนใชเรยกเปยโน สวน

มยอง (Mijaun) กไมมใชในดนตรพมาแลว แตชาวรามญในพมายงใชกนอย (Garfias

1985)

ดนตรของพมาไมมหลกฐานชดเจนจนกระทงป ค.ศ. 1700 ในสมยราชวงศ Kaun-

baun ทางราชส�านกไดใหการอปถมภดนตรอยางด ท�าใหดนตรเจรญรงเรองเปนปกแผน

ราชส�านก ใหการอปถมภดนตร 2 ชนดคอ อนยน ตวาย (Anyeintiwain) ดนตร

ประกอบการเตนร�าและ ขบรองของสตรในราชส�านก และ ชเว โตมยช ตวาย (Htwe to

mui ci tiwain) ดนตรพธกรรม ในราชส�านก และดนตรส�าหรบกระบวนแห

ในสมยราชวงศ Kuanbuan มหลกฐานแนนอนวาศลปนทชอ “ เมยวด มนซ

อ สะ ” (Myawa di Minci U Sa) หรอเรยกกนสนวา วนซอสะ (Wunci U Sa) ซง

ถอก�าเนดทางภาคเหนอในป 1766 มความส�าคญมากดานการรบเอาศลปะไทยเขาไว

แลวปรบปรงใหเปนแบบพมา โดยการประสมประสานกจกรรมดนตรเขากบการทหาร

ในการประพนธเพลงแบบฉบบ เขาไดรบพระราชานญาตใหเรยนดนตรกบครดนตรชาว

ไทยทถกจบเปนเชลยอยกอนแลว รวมทงศกษาวรรณคดและ ละครเรองตางๆ เชน

รามเกยรต และอเหนา ซงเปนเรองราวอนเปนทชนชอบของราชส�านกพมา ทงยงไดแตง

เพลงและดนตรประกอบการแสดงเพอใหในราชส�านกอกดวย และโดยการเคลอนไหว

ทางทหารท�าใหโชคชะตาของเขาผนผวนอยางนาอศจรรยทงทางดและทางราย ตราบจน

บนปลายของชวตจงไดรบการยกยองอยางสมเกยรตจากพระเจามนดอง (Mindon) ใน

ปค.ศ. 1853 (Williamson 1979)

93ด น ต ร พ ม า

ประเภทของเครองดนตร

ความแตกตางของดนตรในอาคารและภายนอกอาคารของพมาอยท เสยง

อนดงตนเตนเราใจ กบเสยงอนออนหวานนมนวลนนเอง “ดนตรนอกอาคาร” มชอเรยก

กนหลายชอ แตละชอมกมาจากชนดของกลองทใชเปนเครองดนตรหลก โดยม วงซายวาย

(sainwaing) เปนวงดนตรหลก และแพรหลายทสด วงดนตรประกอบดวยฆอง กลอง

และปเปนหลก “วงดนตรในอาคาร” ใชเครองดนตรเพยง 2 – 3 ชนเทานน บางคราว

กมเพยงนกรองคนหนง กบเครองดนตรชนหนงเชน พณ – ซองกอก หรอระนาด – ปตตลา

เพยงอยางเดยว ประกอบกบฉง หรอกรบ ทนกรองเปนผต เครองดนตร ดงกลาวน

มทงเครองดนตรเสยงตายตวและเครองดนตรทปรบเสยงได ปจจบนมการน�าเอา

ไวโอลนและเปยโนไปประสมกบดนตรดงเดมของพมามากขน

ซายวาย หรอทคนไทยเรยกวาวงปพาทยของพมา (MyanmarSaingwaing)

ค�าวา ซายวาย ใชเรยกทงเครองดนตรและวงดนตร วงดนตรเปนดนตรประกอบ

การแสดงทส�าคญของพมา ใชบรรเลงประกอบการแสดงบนเวท ประกอบพธกรรมทาง

ศาสนา ตลอดจนใชบรรเลงในงานเทศกาลและพธการอยางหลากหลาย เชน การ

ตอนรบแขกบาน แขกเมอง เครองดนตรในวงซายวาย สามารถปรบเปลยนไปไดตาม

ความเหมาะสมกบ สถานการณ เครองดนตรหลก อนไดแก ปตวาย หรอ พาทวาย

(Pat – Wain) . มองซาย (Maungzaing), เน (Hne), ชอค ลอน บต (Chauklon bat)

และมเครองประกอบจงหวะอนๆ

94 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ภาพปตวาย(Patwaing)ทมา:http://thewandererschuckandkate.blogspot.com/2014/01/a-day-at-mim-3.html สบคนเมอวนท 22 มถนายน 2557

ปตวาย, พาทวาย (Patwaing) คอ กลองวงทปรบเสยงเรยงล�าดบสงต�าตาม

บนไดเสยงทเหมาะสม ประกอบดวยกลองสองหนาขนาดตางๆ กนจ�านวน 21 ลก

แขวนไวกรอบราว รปโคงคลายรานเปงมางคอกของมอญ กรอบนนท�าดวยไมแกะสลก

ลวดลายงดงาม ตวกลอง ท�าดวยไมขงหนงสองหนา มขนาดยาวตงแต 12 – 40

เซนตเมตร ท�าใหเสยงไดมากกวา 3 ชวงทบ ตวคอกทแขวนกลองสงประมาณ 1 เมตร

ประดบกระจกลายทอง ผ เลนจะนงบนเกาอสง ภายในคอกมองเหนแตสวนบนของ

ล�าตวและตกลองดวย นวมอแตไมไดจงหวะแบบกลองทวไป หากเปนท�านองเพลง

ซงเปนคณสมบตเฉพาะของปตตวาย (เชนเดยวกบเปงมางคอกของมอญและใชเปน

เครองดนตรน�าวง)

ภาพจวาย(Kyiwaing)ทมา:http://www.fwfamily.com/departments-family/online/image_9394a999-11ec-51c4-82d6-0f67006bf71c.htmlสบคนเมอวนท 22 มถนายน 2557

95ด น ต ร พ ม า

จวาย (Kyiwaing) จวาย เปนเครองดนตรประเภทเดยวกนกบฆองวงของไทย

เพยงแตรานฆอง ท�าดวยไมปดทองประดบกระจกเชนเดยวกบ มองวาย จวายชดหนงม

21 ลก ใชบรรเลงท�านองเพลง ฆองวงพมาเรยงลกฆองตามแนวนอนเชนเดยวกบฆอง

ไทย แตฆองมอญเรยงตามแนวนอนและตงขนทงสองขางคลายตว U ภาษาทองถนเรยก

จวาย วา จนอง กม

ภาพมองซาย(MuangZaing)ทมา:http://myanmargamelan.wordpress.com/instruments/

สบคนเมอวนท 22 มถนายน 2557

มองซาย (Maung zaing) มองซาย คอฆองรางชด เปนเครองดนตรทประกอบ

ดวยฆองปมขนาดตางๆ กน แขวนไว รางทเปนกรอบไมตรงๆรปสเหลยมไมมการประดบ

ตกแตงอยางจวาย หรอ มองซาย มลกฆองทงสน 18–19 ลก เรยงกนเปน 5 แถว ลกฆอง

ของมองซาย มขนาดใหญกวา จวาย รางฆองจะวางราบกบพน ยกเวนกรอบทบรรจฆอง

ลกใหญชดทเสยงต�าทสดจะวางพงไวกบ จวาย เมอออกแสดง มองซายเปนเครองดนตร

ทปรบปรงขนใหมในราวป 1920 – 1930

ภาพเน(Hne)ทมา:http://myanmargamelan.wordpress.com/instruments/สบคนเมอวนท 22 มถนายน 2557

96 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

หเน, เน (Hne)เน เปนเครองดนตรประเภท Double reed Aerophones

หรอปลนค ทรงกรวยปากผาย มล�าโพงโลหะครอบตอจากสวนปลาย เชนเดยวกบปมอญ

เพยงแตปากล�าโพงไมบานกวางอยางปมอญ

เครองประกอบจงหวะในวงซายวาย ทส�าคญไดแก ชอค ลอน บต (Shauklon

but) หรอกลองสอง-หนาทจดไวเปนชด ชดหนงมกลอง 6 ลก ใชตเปนรปแบบหรอ

กระสวนจงหวะ ตามท�านองเพลง แตละชดประกอบดวยกลองทรงถง 4 ลก โดยวางหนา

กลองดานหนงลงบนพน มกลองคลายกบตะโพนไทย เรยกวา ซาหกน (Sahkun) มกลอง

ใหญแขวนบนราว เรยกวา ปตมา, พาทมา (Patma) 1 ลก ทงชดใชผบรรเลงคนเดยว

เครองจงหวะอนๆไดแก บออก (Byauk) เกราะไม, วาเลต กอก (wallet kok)

กรบไมยาว 150 เซนตเมตร ยกวน (Yakwin) ฉาบใหญเสนผาศนยกลาง 30 เซนตเมตร

ซ (Si) ฉง, มอง (Mong) ฆองหย นอกจากนน ยงมกลองขนาดตางๆ กน ทตประกอบ

บทเพลงเฉพาะกรณอกดวย

ซายวายใชบรรเลงประกอบละคร และการแสดงตางๆเกอบทกประเภท รวมทง

ประกอบพธกรรมเกยวกบวญญาณ และพธทางพทธศาสนาดวย การบรรเลงประกอบ

ละครวงซายวายอาจจะบรรเลงเพลงพเศษขนาดเลกทเหมาะสมกบเหตการณหรอ

เฉพาะตวละคร นอกจากนน ยงมเพลงทใชในพธกรรมทางวญญาณ ทเรยกวา นตพเว

(Nat pwe) ซงมเพลงทงชดรวม 37 เพลง แตละเพลงส�าหรบเทพแตละองค ผแตละตน

บทเพลงเหลานเปนทเขาใจและรความหมายกนดในหมชาวพมา บทเพลงอกชนดหนงท

เปนวฒนธรรมของพมากคอ นารา ไล กา (Nara lei hka) ทรวบรวมขนในศตวรรษท

17 ประกอบดวยเพลงพธกรรมทางศาสนา 37 เพลง และเพลงส�าหรบดวงวญญาณพมา

(นต – Nat) ทเกยวของกน อก 37 เพลง

วงดนตรและเครองดนตรอนๆ

แมวาวงซายวายจะเปนวงดนตรทใหญทสดและส�าคญทสดของพมากตาม แต

ยงมวงอนๆ อก วงดนตรดงกลาวนเรยกชอตามชนดของกลองทน�ามาใช เพราะกลอง

แตละชนดจะท�าหนาท เฉพาะท เหมาะสมกบกาลเทศะ ไดแก วงสดอ (Si daw) วงบอง

จ (Bon gyi) วงโอซ (O-zi) วงโดบต(Do-bat) และ วงบยอ (Byaw) เปนตน

97ด น ต ร พ ม า

ส ดอ เปนกลองสองหนาคหนง ขนาดหนากวาง 60 เซนตเมตร ตวกลองยาว

120 เซนตเมตร รจกกนในนามกลองหลวง (Royal drum) ใชบรรเลงในงานพระราชพธ

ตางๆ ในอดต กอนทองกฤษจะเขามายดพมาเปนเมองขน ในราวกลางศตวรรษท 19

ปจจบนใชบรรเลงในพธฉลองทส�าคญเทานนโดยบรรเลงรวมกบ เน ขนาดใหญ ทเปา

ด�าเนนท�านอง มองซาย และ ยกวน

บอง จ เปนกลองสองหนา ยาวประมาณ 1 เมตร คลองคอผเลนขวางไวกบกลอง

ใชมอต ทหนากลองทงสองขาง ตามปกตจะใชเปนค เพอตในเทศกาลการปลกขาว หรอ

ฉลองพระเจดย เครองดนตรประกอบอนๆ ไดแก เน ยกวน วาเลตกอก หรอ ซายวายทง

วงกได

โอ ซ กลองยาว ใชแขวนเฉวยงบาผบรรเลงโดยใหกลองอยขางล�าตว ตามปกต

ใชหลายลกพรอมกน และมกจะใช ขลย - เพาเล (Palwei) หรอ เน เปาประกอบ ใชใน

กระบวนแหฉลองพระเจดย

โด บต เปนกลองสองหนาขนาดเลก มหลายขนาด ใชคลองคอใหกลองอยดาน

หนา ตดวยมอทงสองขาง วงโดบตเปนวงดนตรชนบท พบทวไปทงประเทศ เชนใน

กระบวนแห เพอบอกบญ หรอในอาสเฉลมฉลอง ในเทศกาลตางๆ เครองดนตรประกอบ

ไดแก เน ยกวน และวาเลตกอก

บยอ เปนกลองสองหนาขนาดใหญ ตดวยไม (คลายกลองเพล) ใชเปนสญญาณ

เมอมการแจกทาน หรอลงแขกด�านา บยอ นยมบรรเลงรวมกบ เน ยกวน วาเลกกอก

และ จวาย

ปตตลา ปตตลาเปนระนาดทมเสยง 7 เสยง เชนเดยวกบจวาย และซายวาย ใน

การบรรเลงจงใชวธการเดยวกนกบซองกอก ซงสามารถเลนไดทงเดยวและประกอบ

การขบรองซองกอก สามรถปรบเสยงใหมใหเขากบทกมาตราเสยงเชนเดยวกบ ปตตวาย

แตกตางกนตรงท ซองกอก ไมถกขดขวางจากเครองดนตรเสยงตายอนๆ ในปจจบนซอง

กอกไดรบอทธพลการปรบเสยงจากดนตรตะวนตก มากกวาจะไดจาก ซายวาย โดยใช

หลกของวฎจกร 5 เสยงรวมกน

เสยงท 7 เพอใหครบชวงทบ นกเลนซองกอกใชกลมเสยงเพยงแค 4 กลมแรก

เปนสวนมาก เพราะเพลงแบบฉบบสวนมาใชเสยงกลมน แตบางคนกเลนทง 7 บนไดเสยง

98 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ชาวพมามความคดวา ปตตลา เปนเครองดนตรส�าหรบฝกหดกอนทจะไปเลน

ซายวายไดดเทาๆ กบการใชปตตลา ประสมในวงดนตรขนาดเลก เมอใชในวง ซายวาย

จะตงเสยงหลก than-hman C หรอ C# เชนเดยวกบวงซายวาย แตในดนตรเลกนก

ดนตรจะปรบเสยง ขนไปอก 1 เสยง ดงการเปรยบเทยบทแสดงไวในตารางท 6 ซงตาม

ทฤษฎแลวทง 7 เสยงของปตตลาสามารถใชเปนเสยงตน (tonic) ไดทงหมด แตในทาง

ปฎบตแลวนกดนตรปตตลาจะใชเพยงระดบเสยง than-hman, และ nga-bauk เปน

เสยงหลกเสยสวนมาก เพราะโครงสรางของเสยงในบนไดเสยงอนๆ หางไกลความเปนจรง

เกนไป และแมวาเสยงรองจะมความส�าคญอยางมากส�าหรบดนตรพมา แตดนตรบรรเลง

กถอเปนเครองมอบรณาการดนตรดงเดมของพมาดวย แมวาในการฝกหดจะใชเสยงตรง

ตามทสบทอดมากตาม แตกไมยากทจะปรบแตงเสยงของท�านองเพลงใหเขากนกบเสยง

รอง ถานกดนตรมฝมอพอ

Saung

พณพมา ซองกอก (SaungGauk) เครองดนตรประเภทนจดอยในประเภท

bowed harp ในประเทศพมาม 2 ชนดใหญๆ คอ ชนดทเกดจากภมปญญาของชนเผา

มอญ และกะเหรยง ซงอาศยอยทางชายแดนไทยพมา สวนอกชนดหนงเปนชนดท

พฒนาไปจนมความงามวจตรพสดาร เปนเครองดนตรในราชส�านกพณชนดแรกเปน

เครองดนตรพนเมองมสายระหวาง 5 – 7 สายขน สายดวยลกบด เครองดนตรชนดน

ชาวกะเหรยงแถบตะนาวศรในประเทศไทยเรยกวา นาเดย สวนกระเหรยงทาง

แมฮองสอนชาวปกากะยอ เรยกวา เตนา / เตหนาฮารพชนดเดยวกนน ชาวกะตในลาว

99ด น ต ร พ ม า

ตอนใต เรยกวา ตะลอ เครองดนตรชนดนผเขยนเชอวาเปนตนแบบใหเกด ซองกอกใน

ราชส�านกพมา สวนอกชนดหนงเปนชนดทพฒนาแลว ใชวธขนสายดวยการผกเชอก

เปนเงอนปมอนชาญฉลาด และมสายถง 14 สาย ฮารพชนดนแตเดมเรยกวา คอน

(Con) แตในปจจบนเรยกวา ซองกอก นกวชาการบางทานอางวาพณชนดนมความ

สมพนธกบฮารพ ของชาวเมโสโปโตเมยโบราณ ซงตอมาไดมการน�าไปใชในราชส�านก

กษตรยชาวพทธแหงอนเดยโบราณ แตกขาดหลก-ฐานสนบสนน นอกจากนน ค�าวา

“วณา vina” ทเปนภาษาสนสกฤตกไมมใช ในภาษาพมาดวย ( Grove p.470) มการ

พบพณฮารพแบบนเปนสภาพสลกนนต�าทศรเกษตรา (Sri ksetra) ทพมาเรยกวาทาย

คตตยา (Thayei-hkittaya) ซงสรางขนในราวศตวรรษท 7 ประมาณ ป พ.ศ. 1,500 และ

เปนภาพวงดนตรทอาจเปนไปไดวา เปนวงดนตรทสงไปบรรเลงในราชส�านกจน ทเมอง

ฉางอาน ในป คศ. 801-802 ซงนาจะเปนวงประสมระหวาง “พย” พมาตอนเหนอ กบ

“ มอญ ” พมาตอนใตกเปนได วงดนตรดงกลาวนใชพณฮารพทมลกบดท�าดวยไม

นอกจากนนพงศาวดารพมายงไดกลาวถงพณฮารพทเมองพกาม (Pagan) ซงตง

อยบนทราบกลางของประเทศวา มวงดนตรส�าหรบเฉลมฉลอง มนกดนตรสตรบรรเลง

พณฮารพ ในราชส�านก มภาพสลกทพระเจดยในเมอง เปต-เลยก(Hpet-leik) ทางตะวน

ตกของประเทศ แสดงใหเหนวา รปพณฮารพทปรากฎนนเปนวงโคงอยางงดงาม ดวย

ฝมอชางมอญทางตอนใต อยางไรกตามมหลกฐานวามอทธพลอนเดยเขามาสเมองพกาม

บางแลว ในศตวรรษท 11-12

พณพมาชนดทปรบปรงอยางงดงามแลว ปรากฏในราชวงศพมาทเมอง อวา

(Ava) ซงอยทางตอนเหนอของระหวางป 1,364 - 1,555 แตพงศาวดารฉบบมวนท

เขยนดวยมอสมย ราชวงศกอน - บอง (Kon-bauna) ระหวางป 1,752 – 1,885 ท

ปรากฏภาพพณพมาทรงเพรยว ออนชอย ขน เสยงดวยปมเชอก และกลองเสยงเปนรป

เรอ มหวงเลกๆอยใตคนทวนดวย เปนไปไดวาพณชนดนประดษฐขนโดย “เมยวด

มนคย อ สะ” (Myo-wadi Min-gyi U Sa) ซงมชวตอยระหวางป 1855-1933 โดยเพม

สายท 14 ซงเปนสาย สนทสดเขาไป ตอมากระทรวง วฒนธรรมไดอนญาตใหเพมสาย

เขาไปอก 2 สาย จนท�าใหซองกอกมสาย ถง 16 สายในปจจบน

คนทวนอนออนชอยของซองกอก ท�าดวยรากไมทรงโคงทพมาเรยกวา กอก

100 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

(gauk) โดยท�ามาจากรากของตน ชา-Sha ( ชอพฤกษศาสตร Acacea catechu ตนส

เสยด ) ขดแตงจนไดเสนผาศนยกลางประมาณ 2.8 เซนตเมตร ตอนปลายท�าใหผาย

ออกเปนรปใบโพธ ตามคตพทธ (แตในทางปฎบตใชส�าหรบแนบหเพอฟงเสยงเวลาตง

สาย – Kit Young) ตวกลองเสยงท�าดวยไม ปาดอก (Padauk ชอพฤษศาสตร Pleroca-

pusmacrocpus ตนประด) ทมคณภาพด บาง เบา เปนรปโคงคลายเรอ สวนหวทตดกบ

คนทวนโคงขนเลกนอย ขดใหเรยบแลวทาดวยน�ามนพนเมอง สวนทใชผกสายตอจาก

กลองเสยงปดสนทดวยหนงกวางสดเขากบตวกลองเสยงอยางแนบเนยน เผยใหเหน

เพยงสวนกลางของหนงทจะใชผกสายเทานน สวนหวงทอยใตคนทวนใชเปนเครอง

ตกแตง และอาจใชยนไวจากเขาเวลาจะขนสาย เนองจากตองใชแรงมาก

หนงกวางทปดหนาเมอแหงแลวจะตองทาทบดวยแลคเกอรหลายชน แลวฉาบ

ดวยของเหลวสแดงทเปนผลตภณฑพนเมองใหสวยงาม ขนสดทายจงทาทบดวยน�ามน

พเศษ จากรฐฉานใหทวทงตว เพอ ใหเกดเงางาม สายของซองกอกแตเดมท�าดวยไหมดบ

ฟนดวยมอ ปจจบนใชไนลอน สายของซองกอกจะ ผกตดกบเชอกทพนไขวไวกบคน

ทวนดวยเงอนปมพเศษ สามารถเลอนใหตงหยอนเพอปรบเสยงของสายไดดวยการหมน

หรอเลอนขนลงเพยงเลกนอย แตเดมในระหวางทท�าซองกอกจะมพธกรรมเชญผ (nat)

ใหเขามาสงสถตอยในตวพณ เพอใหมเสยงดเปนทนยมดวย ปจจบนอาจเลกไปแลว

ทฤษฎดนตรพมา

มขอเขยนเกยวกบทฤษฎดนตรของพมาอยเพยงเลกนอย เนองจากการสบทอด

ดนตรดวยวธมขปาฐะ นกดนตรจงเรยนการปฎบตมากกวาทฤษฎ อาจกลาวไดวา ระบบ

เสยงของดนตรพมาเปนแบบเจดเสยงหลก ทบทเพลงทกเพลงจะขนอยกบเสยงทง 7

เสยงน เปนส�าคญอยางไรกตามมขอยกเวนส�าหรบเพลงรองทไมจ�าเปนตองรองใหตรง

เสยงเครองดนตรเสยงตายและแมแตพนเสยงทง7 ดงกลาวมาแลวกยงสามารถปรบ

เปลยนไปตามเครองดนตรทน�ามาบรรเลงได เชน ระบบเสยงหนงส�าหรบวงซายวาย

ระบบหนงส�าหรบวงดนตรขนาดเลก และอกระบบหนงส�าหรบบรรเลงพณซองกอก

เปนตน นองจากนนยงมระบบเสยงตะวนตกทยอมรบ ใหน�ามาบรรเลงเพลงพมาไดดวย

สงตางจากวฒนธรรมอนๆกคอการเรยงเสยง ในบนไดเสยงพมา เรยงจากสงไปหาต�า

101ด น ต ร พ ม า

(descendling) และชอของตวตวโนตแตละตวน�ามาจากเสยงของป (hne) ทเปน

เสยงตายตว ดงน

Than hman correct sound เสยงตรง (leading note)

Hnapauk second hole เสยงล�าดบท 7

Thon-bauk third hole เสยงล�าดบท 6

Lei-bauk fourth hole เสยงล�าดบท 5

Nga-bauk fifth hole เสยงล�าดบท 4

Chauk-bauk sixth hole เสยงล�าดบท 3

Hkun-nathan-gyai great 7 soung เสยงล�าดบท 2

ระบบเสยงหลกของดนตรพมาทงสองระบบคอระบบเสยงส�าหรบวงซายวาย

กบระบบส�าหรบ ซองกอก และ ปตตลา หาไดแตกตางกนเพยงขนคเสยงไม แตยงแตก

ตางกนในเสยงหลก (Fonda mental pitch) อกดวย เชน ระบบเสยงของซองกอกและ

ปตตลาทงสองระบบจะใชเสยงตนหรอ tonic (than-hman) สงกวาระบบของซายวาย

1 เสยง สวนดนตรวงเลกในปจจบนใชเสยงตนทใกลเคยงกบ D แตซายวายใชเสยงตน

ใกลเคยงกบ C# และเมอเปรยบเทยบกบระบบ diatonic ตะวนตกแลว เสยงล�าดบท 7

และท 3 ของพมาต�ากวาตะวนตก แตเสยงล�าดบท 4 สงกวาเลกนอย ท�าใหฟงเปนแบบ

7 เสยงเทาๆ กน แตระบบเสยงเทากนไมเคยมการระบโดยนกดนตรพมา ท�าใหชาวตะวนตก

ระบวาระบบเสยงดนตรพมาเปนแบบ heptatonic ไมใช diatonic แบบตะวนตก

เพราะเมอน�าเครองดนตรตะวนตกมาใชรวมกบดนตรพมา ชาวพมาจะตองขนเสยงใหม

ใหเปนแบบพมา แตทวาเมอเอาเปยโนซงยากทจะขนเสยงมาใชนกดนตรพมากลบ

ยอมรบเอาเพอถอโอกาสใช chromatic scale มาใชกบเพลงรองอยางเหมาะเจาะ

เพราะเพลงรอง

ไมถอเรองเสยงตรงเสยงตายแตผนแปรไปไดมาก เปยโนจงเหมาะกวาใชปตตลา

หรอซายวาย เพราะสามารถเลนไดใกลเคยงกบเพลงพมาแทๆ

102 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

แตละบนไดเสยงประกอบดวยเสยง 7 เสยง แตเลอกใชเพยง 5 เสยงเปนสวน

มาก ในลกษณะของ penta tonic และใชเสยงทเหลอเปนเสยงจรตามความจ�าเปน การ

ตงเสยงของ ปตตวาย และ ซองกอก ทตางกน เปนการขนเสยงหลกทแสดงใหเหนถง

กลมเสยงหลก กบกลมเสยงรองไดเปนอยางด เครองดนตรทงสองนตองตงเสยงใหมทก

ครงทเปลยนบนไดเสยง แตอยางไรกตาม ปตตวายสามารถรกษาสวนของเสยงสงไวได

เพราะมครบ 7 เสยง ซงใชกบทกบนไดเสยงไดแตตองปรบชวงของเสยงต�าทมเพยง 5

เสยงเสยใหม แตส�าหรบเครองดนตร อนๆ เชน ปตตลา จวาย และมองซาย ไมจ�าเปน

ตองขนเสยงใหม เพราะมเสยงครบ 7 เสยง ใหเลอกเลนอยแลว นกดนตรสามารถเลอก

เลนเพยง 5 เสยงใหเขากบลลาของ ปตตวาย และ ซองกอก ได โดยเลอกเลน 5 เสยงจาก

เสยงต�าและอก 7 เสยงในกลมเสยงสงเพอใชเปนเสยงจร (passing tone) และนคอ

เหตผลทระนาดพมาตองตแยกมอ ไมตคแปดอยางระนาดไทย แมวาจะรบเอาดนตรไป

จากไทยกตาม

บทท 9ดนตรลาว

ลาว (Laos)

ชอทางการ : สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว (The Lao People’s Demo-

cratic Republic)

เมองหลวง : นครหลวงเวยงจนทร (Vientiane)

ธงประจ�าชาต ตราแผนดน

ภาพแผนท ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 6เมษายน 2557

104 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ทตง : ลาวเปนประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตซงไมมทางออกสทะเล มพรมแดนตด

จนและพมา ทางทศตะวนตกเฉยงเหนอตดตอกบเวยดนาม ทางทศตะวนออกตดตอกบ

กมพชา และตดตอกบประเทศไทยทางทศตะวนตกพนท : 236,800 ตารางกโลเมตร

(ประมาณครงหนงของประเทศไทย) แบงเปน 16 แขวง และ 1 เขตปกครองพเศษ

(นครหลวงเวยงจนทน) ประเทศลาวมประชากรรวม 6,068,117 คน ประกอบดวย

ชนชาตตางๆ หลากหลายเชอชาตซงในภาษาลาวจะเรยกรวมกนวา “ประชาชนบรรดา

เผา” สามารถจ�าแนกไดเปน 68 ชนเผา โดยประมาณ แบงเปน 3 กลมใหญตามถนทอย

อาศยดงน

1.ลาวลม หมายถง ชาวลาวทอาศยอยในเขตทราบ สวนใหญไดแกคนเชอชาต

ลาว ภไทไทด�า ไทลอ ฯลฯ ใชภาษาลาวหรอภาษาตระกลภาษาไทเปนภาษาหลก

ประชาชนกลมนมอยรอยละ 68 ของจ�านวนประชากรทงหมดและอาศยกระจายอยทว

ประเทศถอวาเปนกลมชาวลาวทมจ�านวนมากทสดในประเทศ

2.ลาวเทง หมายถง ชาวลาวทอาศยอยในเขตทราบสง เชน ชาวบร มะกอง งวน

ตะโอย ตาเลยง ละเมด ละเวน กะตง ฯลฯ สวนใหญอาศยอยทางภาคใตของประเทศ

เชนแขวงจ�าปาสก แขวงเซกอง แขวงอตตะปอ คดเปนรอยละ 22 ของจ�านวนประชากร

ทงหมด

3.ลาวสง หมายถง ชาวลาวทอาศยอยในเขตภเขาสง เชน ชาวมง เยา มเซอ

ผนอย และชาวเขาเผาตางๆ สวนมากอาศยอยในเขตภาคเหนอของลาว เชน แขวงหลวง

พระบาง แขวงเชยงขวาง และตามแนวตะเขบชายแดนภาคเหนอ ชาวลาวกลมนคดเปน

จ�านวนรอยละ 9 ของจ�านวนประชากรทงหมด

ภาษา : ภาษาลาว เปนภาษาราชการ

ศาสนา : ชาวลาวสวนใหญนบถอศาสนาพทธนกายเถรวาท ซงเปนศาสนา ประจ�าชาต

(รอยละ 70 ของชาวลาวทงหมด) ควบคไปกบลทธนบถอผ บรรพบรษของชนชาตสวน

นอยในแถบภเขาสง สวนชาวลาวทนบถอศาสนาครสตและศาสนาอสลามมจ�านวนท

คอนขางนอยมาก โดยศาสนาครสตสวนมากจะมผนบถอเปนกลมชาวเวยดนามอพยพ

และชาวลาวเชอสายเวยดนาม สวนศาสนาอสลามพบวามการนบถอในหมชนชาตสวน

นอย โดยเปนกลมจนฮอทอาศยตามชายแดนดานตดกบประเทศพมา และมชมชนมสลม

105ด น ต ร ล า ว

ทมเชอสายเอเชยใต และจามในเวยงจนทนดานวฒนธรรมมความคลายคลงกบคนภาค

อสานของไทยเปนอยางมาก ยงมค�ากลาว ทวา “มลาวอยแหงใด มมดหมแลลายจกอยท

นน” ลาวมประเพณทางพระพทธศาสนาและอนๆ เชน วนมาฆบชา วนสงกรานต

วนออกพรรษาบญเขาประดบดน บญเขาฉลาก บญซวงเฮอ (แขงเรอ) บญธาตหลวง

เวยงจนทนในเดอน 12 เปนตน พทธศาสนาแบบเถรวาทนบเปนแบบแผนหลกของ

วฒนธรรมลาว ซงปรากฏใหเหนทวประเทศทงในดานภาษา และศลปะ วรรณคด ศลปะ

การแสดง ฯลฯ

ประวตดนตร : ดนตรลาวไดรบอทธพลตางๆจากภายนอก และเนองจากไมมการ

จดบนทกเกยวกบเครองดนตรและวงดนตรทเปนแบบแผนไวจงมความยากล�าบากใน

การอางอง อยางไรกตามเครองดนตรลาวสามารถแบงไดเปน 4 ประเภท คอ เครองสาย

(Chordophone), เครองกระทบ (Idiophone), เครองหนง (Membranophone) และ

เครองลม (Aerophone)

วงดนตรมทงวงปพาทย มโหร และขบ-ล�า ส�าหรบการแสดงของลาวม 2

ประเภท คอ นาฏศลปทเปนแบบแผน (Classical Dance) และนาฏศลปรวมสมย

(Contemporary Dance) ส�าหรบนาฏศลปแบบแผนประกอบดวยนาฏศลปพนเมอง

และนาฏศลปพนบาน เชน เรองรามเกยรต (Ramayana) สวนนาฏศลปรวมสมย เชน

ร�าวง

เฉลมศกด พกลศร. (2551). ดนตรลาวเดม. ขอนแกน: ศนยวจยพหลกษณสงคมลมน�า

โขง มหาวทยาลย ขอนแกน. 181 หนา. ผลการศกษาดนตรลาวเดมสรปไดดงน

1. ในยคทลาวมการปกครองในระบอบทมพระมหากษตรยหรอเจามหาชวต

ทรงเปนองคพระประมขของประเทศ นกดนตรไดรบการอปถมภจากเจามหาชวตสง

ผลใหเกดการพฒนาสรางสรรคผลงานดนตรอยางกวางขวาง ในชวงทลาวตกเปน

อาณานคมของฝรงเศสจนถงยคทถกแทรกแซงทางการเมองโดยสหรฐอเมรกา ไดเกด

การเรยกรองเพอเอกราชดนตรลาวเดมไดถกน�าไปเชอมโยงกบเพลงปฏวต และหลงจาก

ชยชนะของฝายสงคมนยมดนตรลาวเดมไดถกน�าไปปฏรปเพอใหเปนดนตรของมวลชน

2. ตงแต ค.ศ. 1975 การประสมวงดนตรลาวเดมไดพฒนาเปนวงมโหร ซง

พฒนามาจากวงพณพาทยไมแขงและไมนวม โดยการผสมรวมของเครองดนตรพน

106 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

เมองและชนเผา ตามกรอบแนวคดทตองการสรางความเปนเอกภาพและเทาเทยมกน

ในสวนของบทเพลงประกอบดวยเพลงเพอการเสพ เพลงพธกรรม เพลงเพอการแสดง

และเพลงปฏวต เพลงในทกกลมจะถกตดทอนเวลาในการบรรเลงใหสนลง ตดเนอหา

ของค�ารองทเปนปฏปกษตอกรอบความคดในระบอบสงคมนยมและน�าท�านองพนเมอง

ท�านองของชนเผาตาง ๆ มาใชในการบรรเลง มการน�าเพลงปฏวตมาเปนสวนหนงของ

บทเพลง การเปลยนแปลงทเกดขน เพอใหดนตรมสวนในการสรางความเปนเอกภาพ

และเกดความเทาเทยมกนของคนในชาต ใหเปนศลปะของมวลชนตามกรอบแนวคด

ในระบอบสงคมนยม และเพอใหส�านกถงบญคณของพรรคประชาชนปฏวตลาวทเคย

ตอสเพอประเทศชาต

3. หลงจากการลมสลายของระบอบสงคมนยมสหภาพโซเวยตและการ

เปลยนแปลงทาทของจน ท�าใหสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวหนมาทบทวน

แนวทางการปฏบตอนเหมาะสมกบวฒนธรรมของตนเอง ดนตรลาวเดมเรมไดรบการ

ดแลเพมมากขน มการจดตงโรงเรยน องคกรเพอรบผดชอบ แตจากการทดนตรลาวถก

ละเลยมาเปนระยะเวลานาน ท�าใหกระบวนการถายทอดความร ภมปญญา ขาดความ

ตอเนอง บทเพลงจ�านวนหนงสญหาย ขาดการพฒนาทกษะและแนวกลวธในการ

บรรเลงเครองดนตรอยในสภาพทช�ารดทรดโทรมและขาดการถายทอดภมปญญาในการ

ผลตสรางสรรคงานใหม ๆเพอใหเขากบสภาพของสงคมลาวในปจจบน

• ดนตร : ส�าหรบดนตรลาวนนม “แคน” ซงเปนเครองดนตรประจ�าชาต

วงดนตรของลาวกคอ วงหมอล�า มหมอล�า และหมอแคน ทวงท�านองของการขบล�าจะ

แตกตางกนไป ตามทองถนและมร�าวงบดสลบ (Paslop Dance)

นอกจากแคนแลว เครองดนตรของลาวกจะม 4 ประเภทหลกๆดวยกน คอ

เครอง ดด ส ต เปา เหมอนของไทย ดงน

- ประเภทเครองดด ไดแก กระจบป หรอพณ

- ประเภทเครองส ไดแก ซออ ซออ (ซอดวง)

- ประเภทเครองต ไดแก ละนาดเอก คนไทยเรยกวา (ระนาดเอก) ละนาดทม

(ระนาดทม) คองวงนอย (ฆองวงเลก) คองวงใหย (ฆองวงใหญ) กองแขก (กลองแขก)

กลชองทด (กลองทด) กองหาง (กลองหาง) หรอกองยาว (กลองยาว) ซง (ฉง) ซาบ (ฉาบ)

107ด น ต ร ล า ว

ขม เปนตน

- ประเภทเครองเปาไดแก ป แคน ขยเพยงออ (ขลยเพยงออ) สะไน เปนตน

การบรรเลงสวนใหญจะเลนเปนวงมโหร ปพาทย หรอวงพณพาทย เพอ

ประกอบในพธกรรมทางพทธศาสนาตางๆของชาวลาวแตเหนอตลอดใต โดยแตละชน

เผากจะมดนตรทเปนเอกลกษณประจ�าเผาของตน แตกตางกนออกไปเชนเครองดนตร

การบรรเลงดนตร การร�า การขบรอง ทเกยวพนธกบวถชวตของเขาเปนตน

ร�าวงบดสลบ (Paslop Dance) เปนการเตนทาตามจงหวะเพลงโดยจะเตนพรอมกน

ไปอยางเปนระเบยบ ทกคนยนตงแถวเปนหนากระดาน หรอแถวตอนมหนงแถวหรอ

มากกวากได สงทสงเกตเหนไดชดเจน คอทกคนจะเตนเปนจงหวะ อยางพรอมเพยงกน

ขยบไปซายท ขวาทมการเตะเทาเปนจงหวะตามเพลงจงถอวาเปนการเตนทเปน

เอกลกษณของคนลาว เปนการรวมสนกกนของชาวลาวในงานรนเรง งานมงคลตางๆ

เพอความสนกสนาน

108 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

ภาพตวอยางเครองดนตร

ประเภทดด

พน

พน ชอเครองดนตรชนดหนงมสาย

ส�าหรบดด มหลายชนดแตกตางตามทองท โดย

ทวไปม 3 สาย บรรเลงโดยการดดดวยวสดท

เปนแผนบาง เชน ไมไผเหลา หรออาจใชปกกตาร

ดดได

พน มเสยงกงวานสดใส สามารถบรรเลง

เพลงไดทงจงหวะออนหวาน เศรารนทด และสนกสนานครนเครง เขาถงอารมณ พนจง

เปนเครองดนตรชนเอกชนหนงของคนลาว

ประเภทส

ซออ

ซออ ตวกะโหลกซอท�าดวยกะลามะพราว ขงหนงวว ม 2

สาย คนชกท�าดวยขนหางมา มเสยงทมนมนวล

ซออ

ซออ เปนซอ 2 สาย กะโหลกซอท�าดวยไมไผ ใชหนงง

เหลอมขง คนชกท�าดวยขนมา มเสยงแหลม

109ด น ต ร ล า ว

ประเภทต

นางนาดเอก

บางทองทเรยกละนาดเอก นางนาดเอก

มระดบเสยงหาวกวานางนาดทม มไมแขงสองอน

ส�าหรบต

นางนาดทม

บางทองทเรยกละนาดทม นางนาดทมม

ระดบเสยงต�ากวานางนาดเอก แตมเสยงนมนวล

กวา มไมนวมสองอนส�าหรบต

คองวงนอย

คองวงเลกมลกษณะเหมอนกบคองวง

ใหญแตลกคองมขนาดเลกกวา มลกคอง 18 ลก

บรรเลงท�านองคลายละนาดเอก

คองวงใหย

คองวงใหย ประกอบดวยลกคองและวงคอง ลก

คองม 16 ลกท�าจากทองเหลอง เรยงจากลกเลก

ดานขวาวงฆองสงประมาณ 24 เซนตเมตร ใช

หวายโปงท�าเปนรางใหหวายเสนนอกกบเสนใน

หางกน 14-17 เซนตเมตร ใชหวาย 4 อน ดาน

ลาง 2 อนขดเปนวงขนานกน เวนทไวใหนกดนตร

เขาไปบรรเลง

110 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

คองวงใหยเปนเครองดนตรทส�าคญทสดเพราะคนทจะเลนดนตรในวงปพาทย

ตองมาเรยนคองวงใหยกอน คองวงใหยท�าหนาทเดนท�านองหลก ซงถอเปนแมบท

ของเพลง

กองทด

กองทด เปนกลองสองหนาขนาดใหญ ขนหนาทง

สองขางดวยหนงวว หรอหนงควาย ตรงดวย

หมด หนกลองท�าจากไมเนอแขง กลงควานขางใน

จนเปนโพรง กองทดมขนาดหนากวางเทากนทง

สองขาง กองทดม 2 ลก มเสยงดง ตม และ ตอม

ซง

ซง เปนโลหะหลอหนา ชดนงม 2 ฝา เสยงจะดง ซง-ซบ

ท�าหนาทเปนหลกในการบรรเลง

ซาบ

ซาบ (ฉาบ) เปนโลหะหลอชนดเดยวกบซง แตมเสนผา

ศนยกลางกวางกวาซง และบางกวา จะใชซาบ ตขดกบซง

เพอใหการบรรเลงสนกสนาน

กองยาว

กองยาว เปนกลองหนาเดยวรปรางทรงยาว ดานลางกลง

เปนรปคลายปากแตร สวนบนปองเลกนอยปดดวยหนงวว ขงดวย

เชอกใหตงกลองยาวมหลายขนาดขนอยกบความเหมาะสมของผ

เลน มสายสะพายคลองบาเพอสะดวกในการเดนตผเลนกองยาวจะ

111ด น ต ร ล า ว

ใชมอตทงสองมอบางครงตแบบโลดโผนเพอความสนกสนานใชก�าปน ศอก เขา ศรษะ

หรอตอตวในการตกลอง ซงตองใชทกษะและความช�านาญในการต

ประเภทเปา

แคน

แคน เปนเครองเปามลนโลหะ เสยงเกดจากลมผานลนโลหะไปตาม

ล�าไมทเปนลกแคน การเปาแคนตองใชทงเปาลมเขาและดดลมออกดวย

จงเปายากพอสมควร แคนมหลายขนาดบางขนาดมเสยงประสานอย

ดวย แคนมหลายประเภทตามจ�านวนลกแคน นอกจากบรรเลงเปนวง

แลวกยงใชบรรเลงประกอบการร�า (การขบรอง) หรอใชบรรเลงรวมกบ

พณ โปงลาง ฯลฯ

การไลสเกลของแคนกจะม 7 โนตเสยงพนฐานเชน โนต C D E F G A

B C สวนเพลงพนบานสวนใหญจะใชแค5ตวโนตเชน C D E G A C

เนองจากวาตวโนตจะไมม F# Bb

ขยพงออ

ขยพงออ เครองดนตรชนดหนงท�าดวยไมปอง (ไมไผไมซาง)

เจาะรตามทางยาวส�าหรบเอานวมอนบใหเปนเสยงเพลง

สะไน

สะไนแปลวา “เขาสตว” สะไนเปนเครองเปา

ชนดหนง ท�าดวยเขาควาย เจาะรทปลายเขา ใสสน

เงนหรอเสนทอง สะไนเสยงดงเพราะ และดงไกล

ใชเปาในเวลาแหบญงานตางๆ เวลาไปคลองชาง

และเวลากลบมา

บทท 10ดนตรกมพชา

กมพชา (Cambodia)

ชอทางการ : ราชอาณาจกรกมพชา (Kingdom of Cambodia)

เมองหลวง : กรงพนมเปญ (Phnom Penh)

ธงประจ�าชาต ตราแผนดน

ภาพแผนท ทมา :http://instrumentasean.wordpress.com/สบคนเมอวนท 6เมษายน 2557

113ด น ต ร ก ม พ ช า

ทตง : กมพชาตงอยกลางภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต มพรมแดนทศเหนอตดกบ

ประเทศไทย (จงหวดอบลราชธาน ศรสะเกษ สรนทร และบรรมย) และลาว (แขวง

อตตะปอและจ�าปาสก) ทศตะวนออกตด เวยดนาม (จงหวดกอนทม เปลก ซาลาย ด

กลก สองแบ เตยนน ลองอาน ดงทาบ อนซาง และเกยงซาง) ทศตะวนตกตดประเทศไทย

(จงหวดสระแกว จนทบร และตราด) และทศใตตดอาวไทย

ภาษา : ภาษาเขมร เปนภาษาราชการ รองลงมาเปนองกฤษ, ฝรงเศส, เวยดนามและจน

ศาสนา : พทธ (เถรวาท) เปนหลก (แยกเปน 2 นกายยอย คอ ธรรมยตนกาย และ

มหานกาย) และศาสนาอนๆ อาท ศาสนาอสลามและศาสนาครสต

ดนตรกมพชา : สงแรกทควรพจารณาเกยวกบเขมรคอชอประเทศวา Cambodia แตสง

อนๆเรยกวาเขมร เชน นาฏศลปเขมร ภาษาเขมร ดนตรเขมร ในทางประวตศาสตร

กมพชา (Cambodia) แบงออกเปนหลายยค แตยคทส�าคญทสดของศลปะคอ

Angkor Era ซงอยในชวงศตวรรษท 9-14 ในยคนศลปะมการพฒนามาก โดยเฉพาะ

อยางยงพฒนาจากความเชอและศาสนา ศลปะการดนตรของกมพชาไดรบอทธพลจาก

วฒนธรรมพราหมณ-ฮนด มนาฏกรรมทางศาสนาและเรองเลาศกดสทธ การแสดงบาง

ชนดใชวงพณพาทย (pinpeat) ทประกอบดวย ฉง ระนาด ป กระจบป ฆอง ซอ และ

กลองหลายชนด การเคลอนไหวแตละทาจะเปนแนวคดแทนสงตางๆ การฟนฟนาฏศลป

เกดขนมากในราว พ.ศ. 2493 โดยพระนางสสวตถ กสมนารรตน ดนตรสมยใหมใน

กมพชามสองแบบคอ ร�าวง และรมบจ ร�าวงเปนดนตรชาๆ สวนรมบจมลกษณะคลาย

ดนตรพนบานของไทยในแถบอสานใต ในจงหวดเสยมราฐจะนยมดนตรทเรยกกนตรม ท

เปนดนตรพนบานของชาวเขมรสรนทร และเปนทนยมตามแนวชายแดนไทยและ

กมพชา กมพชามดนตรพนบานหลายชนด ทส�าคญคอ วงกา (Ka-music) เพลงกา ทใช

บรรเลงในพธแตงงาน และดนตรทเกยวของกบจตวญญาณทเรยกวา อารกษ (Arakk) ซง

เปนดนตรทดงดดความสนในอยางมาก ท�านองเพลงทบรรเลง ดวยป มลกษณะเปนแจส

ขณะทซมย (Siemouy) พณน�าเตา ดดเปนจงหวะดวยเสยงกงวานเปนระยะๆเมอเปรยบ

เทยบกบดนตรไทย โดยเฉพาะอยางยงในบทเพลงชนสง ดนตรแบบฉบบของเขมรจะฟง

งายและตดตามไดงายกวาเพราะการบรรเลงเครองดนตรแตละชนดไมพสดารสลบซบ

ซอน (Virtuosity) แบบดนตรไทย โดยเฉพาะอยาง ยงสราไล(ป) ทเปาท�านองหลก

114 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

มากกวาทจะบรรเลงดวยลลาอสระ มขอสงเกตทชดเจนอกประการหนงกคอ ท�านอง

เพลงปพาทยเขมรจะเลนตวโนตสนยาวสลบกนเสมอ ซงตางจากไทยทเลนโนตเทากน

ทกตว ในการบรรเลงทางเกบ (Motivic music)

เครองดนตรกมพชา

คราปอ (Krapeu) หรอทเรยกวา จะเข เปนเครองดนตร

ทมรปรางเหมอนจะเข ประดบดวยลวดลายมสายสาม

สายส�าหรบดดค�าวา คราปอ ในภาษากมพชาหมายถงจะเข

คราปอเปนเครองดนตรคลาสสคของกมพชาสมยปจจบน

จะเขมกจะม 3 หรอ 5 ขารองรบตวเครอง เมอแสดงผเลน

จะนงขางเครองดนตรมอซายดดพณขนและลง ขณะท

มอขวาดงดวยการใชไมดด คราปอ ใชส�าหรบเปนเครอง

ดนตรในงานแตงงาน

ซามโป (Sampho) เปนกลองยาวขนาดเลกของชน

พนเมองในประเทศกมพชา มสองหวและเลนโดยการใช

มอสองมอ ผเลนซามโปเปนผน�ากลมเครองเปาและ

กลองคอยก�าหนดจงหวะ ซามโปมลกษณะคลายกบ

ตะโพน

โทร (Tro) ซอกมพชาเปนเครองดนตรพนเมองประเภท

เครองสายของกมพชา ตวซอท�ามาจากกะลามะพราว

ชนดพเศษ ปลายขางหนงจะถกปดดวยหนงสตว สาย

ทงสามท�ามาจากเสนไหม ซอกมพชามลกษณะคลายคลง

กบซอสามสายของไทย

115เ อ กส า รอ า ง อ ง

เอกสารอางอง

ขอมลเกยวกบอาเซยน.สบคนเมอวนท 6 เมษายน 2557จาก, http://www.thaimaster.info/pornpilai/wannisa/asean/asean_info_ home.htmlจารวรรณไวยเจตน.(2529).พนฐานอารยธรรมไทย.กรงเทพฯ : งานต�าราและค�าสอน กองบรการวชาการ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.เฉลมพงศอาจารย.(มปป.) ประวตวงดนตรไทยและเครองสายไทย.เฉลมศกด พกลศร. (2551). ดนตรลาวเดม. ขอนแกน: ศนยวจยพหลกษณสงคมลม น�าโขง มหาวทยาลย ขอนแกน. 181 หนา. ภาพประกอบ. (ส.ร. 780.9594 ฉ573ด).ดนตรอาเซยน. สบคนเมอวนท 10 เมษายน 2557จาก,http://instrumentasean. wordpress.com/ธ�ารงศกด อายวฒนะ. 2544ราชสกลจกรวงศและราชสกลสมเดจพระเจาตากสน มหาราชกรงเทพฯประเทศสมาชกอาเซยน (ASEAN Member States).สบคนเมอวนท 12 เมษายน 2557จาก, http://instrumentasean.wordpress.com/,http://www. trueplookpanya.com/true/search_google.php?c =00657726203 5313064220%3Aerg4hmucokw&cof=FORID%3A10&ie=UTF8&q=% E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B4% E0%B8%81+AEC&x=-738&y=-10ปญญา รงเรอง. (2551).ดนตรโลก ชดท2 อาศรมสงคต, กรงเทพฯ.ปญญา รงเรอง.(2552).ดนตรโลก ชดท3 อาศรมสงคต, กรงเทพฯ.พนพศ อมาตยกล.(2524)ประวตและทมาดนตรไทย. ดนตรวจกษณ, กรงเทพฯ.วทย บณฑตกล, เรยบเรยง. (2554). รจกประชาคมอาเซยน. กรงเทพฯ : นานมบคส.มนตร ตราโมท. (2540).ดรยางคศาสตรไทย: ภาควชาการ. กรงเทพฯ: มตชน.สงบศก ธรรมวหาร. (2545).ดรยางคไทย.กรงเทพฯ: ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย.สงด ภเขาทอง. (2539).การดนตรและทศทางไปสดนตรไทย พมพครงท ๒ กรงเทพ : เรอนแกวการพมพ.

116 ¹ÂÕ«àÒÍÕõ¹´จดท�ำโดย อำจำรย ดร.นฏฐกำ สนทรธนผล

สญลกษณของอาเซยน. สบคนเมอวนท 15 เมษายน 2557จาก, http://www.maejopoll.mju.ac.th/webpage_show.php?id=MTU wNzMwNTQ=สนทด ตณฑนนทน. (2542).บนทกเพลงไทยเปนโนตสากลอยางไร. สมชาย รศม (บรรณาธการครดนตรของแผนดน (หนา 1-108).กรงเทพฯ: สถาบนราชภฏ บานสมเดจเจาพระยา.สารานกรศพทดนตรไทยภาคคตะ-ดรยางค. (2540).ฉบบราชบณฑตยสถาน,กรงเทพฯ : มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.สรพล สวรรณ. (2549). ดนตรไทยในวฒนธรรมไทย.กรงเทพฯ : แอคทฟพรนท.อรวรรณ บรรจงศลป และคณะ (2546). ดรยางคศลปไทย กรงเทพฯ :สถาบนไทย ศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย.อรวรรณ บรรจงศลป. (2527). ววฒนาการของเพลงไทยสมยรตนโกสนทร./อรวรรณ บรรจงศลป, โกวทย ขนธศรกรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.อรวรรณ บรรจงศลป. (2557). ดนตรและเพลงรอง เอเชย-แปซฟก Favorite Melodies of Asia-Pacific, สมาคมครดนตร ประเทศไทย.อทศ นาคสวสด. (2514). ทฤษฎและการปฏบตดนตรไทย– กรงเทพฯ: ครสภา.Brown, D. E. (1976).Principles of Social Structure: Southeast Asia. Boulder.Brown, D. E. Brunei: (1970). The Structure and History of a Bornean Malay Sultanate.Cleary, Mark, and Hairuni H. M. Ali Maricar. (1992) “Aging, Islam and the Provision of Services for Elderly People in Brunei Darus salam.”In Aging in East and South-East Asia, edited by David R. Phillips.Clewley, John. “Beyond Our Khaen”. (2000). In Broughton, Simon and Ellingham, Mark withMcConnachie, James and Duane, Orla (Ed.), World Music, Vol. 2: Latin & North America, Caribbean, India, Asia and Pacific, pp 170–174. Rough Guides Ltd, Penguin Books. Gudgeon, L. W. W. (1913).British North Borneo. London: Adam and Charles Black,

117เ อ กส า รอ า ง อ ง

Kinsler, L. E., Frey, A. R., Coppens, A. B., and Sanders, J. V.(1982).Funda mentals of acoustics. Singapore: John Wiley & Sons.Malm, William P. (1996). Music Cultures of the Pacific, the Near East and Asia, Third Melayu Di Malaysia.PercetakanWatanSdn. Bhd, no date given. Morton, D. (1976). The traditional music of Thailand. USA: University of California Press.Nasuruddin, Mohammed Ghouse. (1992) The Malay Traditional Music. DewanBahasadanNoll, A. M. (1995). Introduction to telecommunication electronics. Boston: Artech House.Robert L. Winzeler. (1997) “The Origin of the Brunei Kadayan in Eth no-historic Perspective.” In Indigenous Peoples and the State: Politics, Land, and Ethnicity in the Malayan Peninsula and Borneo.Rumsey, F., and McCormick, T. (1994).Sound & recording: An introduc tion. Great Britain: Focal Press.Saunders, Graham. (1994). A History of Brunei.Oxford University Press.Salleh, Nik Mustapha Nik Mohammed. (1994) AlatMuzikTradisionalDa lamMasyarakat Melayu Di Malaysia. PercetakanWatanSdn. Bhd, no date given.Skeat, Walter William. (1967). Malay Magic.(Originally published 1900). Dover.Taylor, Eric. (1989). Musical Instruments of Southeast Asia.Oxford University Press.Terry E. Miller,Sean Williams. (1999).The Garland Handbook of South east Asian MusicUniversity Putra Malaysia. (1999).AkademicKalendar.University Putra Malaysia.Wright, Leigh. (1977). “Brunei: An Historical Relic.” Journal of the Hong Kong Branch of the Royal Asiatic Society 17.