การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ...

14
ศิลปกรรมสาร 1 การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ The life creation for product design development บทคัดย่อ บทความนี้ได้กล่าวถึงการออกแบบผลิตภัณฑ์มีชีวิต โดยค�านึงถึงปฏิสัมพันธ์ ด้านการสื่อสารบนตัวผลิตภัณฑ์กับผู้ใช้ ซึ่งผ่านสิ่งบ่งชี้วิธีใช้สอย “Affordance” ทีเป็นตัวกลางการรับรู ้ระหว่างมนุษย์กับผลิตภัณฑ์ ช่วยในการรับรู ้และท�าความเข้าใจ ว่าจะต้องมีปฏิกิริยาอย่างไรในการกระท�ากับวัตถุ โดยสิ่งบ่งชี้วิธีใช้สอยเป็นตัวก�าหนด ของพฤติกรรมหรือการกระท�าของมนุษย์ที่มีต่อการใช้งานผลิตภัณฑ์นั้นๆ หาก ผลิตภัณฑ์จะมีชีวิตได้ ผลิตภัณฑ์เองต้องสามารถสื่อสารและบ่งชี้ถึงหน้าที่การใช้งาน การรับรู้ด้านการมองเห็นจึงเป็นส่วนส�าคัญในการสื่อสารและส่งผลถึงปฏิกิริยาการ กระท�าที่เกิดขึ้นหลังจากการตีความหมาย สิ่งบ่งชี้วิธีใช้สอยที่ดีจึงเป็นส่วนส�าคัญ ในการลดความผิดพลาดในการใช้งานผลิตภัณฑ์ได้ ค�าส�าคัญ: ออกแบบผลิตภัณฑ์, ผลิตภัณฑ์มีชีวิต, สิ่งบ่งชี้วิธีใช้สอย Abstract This article explained about the product design as a life product by considering the interaction of communications between the product and the user through the affordance as the intermediate of recognition between human and products and support human recognition and กัมพล แสงเอี้ยม 1 1 อาจารย์ประจ�า สาขาออกแบบหัตถอุตสาหกรรม คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์ล�าปาง

Transcript of การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ...

Page 1: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

ศลปกรรมสาร 1

การสรางสรรคชวตใหกบการออกแบบ

และพฒนาผลตภณฑThe life creation for product design development

บทคดยอ

บทความนไดกลาวถงการออกแบบผลตภณฑมชวตโดยค�านงถงปฏสมพนธ

ดานการสอสารบนตวผลตภณฑกบผใชซงผานสงบงชวธใชสอย“Affordance”ท

เปนตวกลางการรบรระหวางมนษยกบผลตภณฑชวยในการรบรและท�าความเขาใจ

วาจะตองมปฏกรยาอยางไรในการกระท�ากบวตถโดยสงบงชวธใชสอยเปนตวก�าหนด

ของพฤตกรรมหรอการกระท�าของมนษยทมตอการใชงานผลตภณฑนนๆ หาก

ผลตภณฑจะมชวตไดผลตภณฑเองตองสามารถสอสารและบงชถงหนาทการใชงาน

การรบรดานการมองเหนจงเปนสวนส�าคญในการสอสารและสงผลถงปฏกรยาการ

กระท�าทเกดขนหลงจากการตความหมาย สงบงชวธใชสอยทดจงเปนสวนส�าคญ

ในการลดความผดพลาดในการใชงานผลตภณฑได

ค�าส�าคญ:ออกแบบผลตภณฑ,ผลตภณฑมชวต,สงบงชวธใชสอย

Abstract

Thisarticleexplainedabouttheproductdesignasalifeproduct

byconsideringtheinteractionofcommunicationsbetweentheproduct

andtheuserthroughtheaffordanceastheintermediateofrecognition

betweenhumanandproductsandsupporthumanrecognitionand

กมพล แสงเอยม1

1อาจารยประจ�า สาขาออกแบบหตถอตสาหกรรม คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ศนยล�าปาง

Page 2: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

The Fine & Applied Arts Journal2

supporthumanrecognitionandperceptiontoproducts.Theaffordance

isadeterminantofhumanbehaviorsoractionsofusinglifeproducts.

Productsmustbeabletocommunicateandindicatethefunctionality.

Thus,recognitionofthevisionistheimportancefactortocommunicate

andaffectthereactionsthatoccurafterthe interpretation.Agood

affordancewillbe theconsequenceof reducing theproductused

incorrectly.

Keywords:ProductDesign,LifeProduct,Affordance

บทน�า

ปจจบนการออกแบบผลตภณฑ(ProductDesign)หมายถงการออกแบบ

สงของเครองใชเพอน�ามาใชสอยในชวตประจ�าวนเพอสงผานไปยงผใชหรอผบรโภค

(Consumer)การสรางสรรคองคประกอบตางๆทงหมดของรปรางรปทรงผลตภณฑ

ใหปรากฏ และสรางความรสกพงพอใจใหแกผบรโภคโดยมการวเคราะหหาขอมล

ตางๆเกยวกบหนาทใชสอยของผลตภณฑ(Function)ขอมลเกยวกบผใชผลตภณฑ

(ConsumerUser)ขอมลเกยวกบการตลาด(Market)แลวน�ามาออกแบบปรบปรง

ผลตภณฑ เพอผลตเปนจ�านวนมาก (Mass Production) การออกแบบโดยเนน

มนษยเปนศนยกลาง(HumanCenteredDesign)คอกระบวนการในการออกแบบ

โดยเนนในดานการหาปญหาทแทจรงทมผลตอมนษยโดยใชกระบวนการวจยและ

ทดสอบเพอใหไดมาซงขอมลทางดานตางๆ1)ทางดานกายภาพ (Physiological

Human Factor) เปนปจจยทว าดวยขนาดสดสวนมาตรฐานและขอจ�ากด

ทางกายภาพของมนษยทมผลตอการใชงานผลตภณฑ ใหเกดประสทธภาพสงสด

ในผลตภณฑแตละตวจะมบคคลกลมตางๆ มากกวาหนงคนเขาไปมสวนเกยวของ

ในชวงระยะเวลาแตละชวงเวลาทแตกตางกน ซงอาจกลาวไดวากลมคนเหลาน

อาจเปนไดทงผใชโดยตรง(DirectUser)และ/หรอผใชโดยออม(IndirectUser)

ในคนเดยวกน2)ทางดานจตวทยาการตอบสนอง(PsychologicalHumanfactor)

เปนปจจยทท�าการศกษาถงการตอบสนองของมนษยตอสงตางๆ อนจะมผลตอ

Page 3: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

ศลปกรรมสาร 3

การตดสนใจ ทงในสวนของการตดสนใจวาจะซอ-ไมซอ ใช-ไมใช ชอบ-ไมชอบ

สวย-ไมสวยหรอการตดสนใจวาจะใชผลตภณฑนนๆตอไปอยางไร3)ทางดานสงคม

และวฒนธรรมความเปนอย (Social Trend & Culture Human Factor)

เปนปจจยทท�าการศกษาถงความตองการของมนษยทแตกตางกนอนมผลจาก

การใชชวตประจ�าวนทแตกตางกน การตความเชอมโยงตอสญลกษณทพบเหน

ในสงคม เพอคนหาวากลมผบรโภคเปาหมาย มลกษณะการด�าเนนชวตอยางไร

มความตองการทแตกตางกนอยางไร

ปฏสมพนธระหวางคนกบผลตภณฑ

สกลธระวรญญ(2554)ไดใหความเหนในเรองปฏสมพนธระหวางคนกบ

ผลตภณฑไววาทกวนนผลตภณฑตางๆเรมจะมความยงยากสลบซบซอนเนองจาก

คอมพวเตอรและขอมลสารสนเทศตางๆ ไดเขามาเปนสวนหนงของผลตภณฑ

ยกตวอยางเชนโถสวมในประเทศญปนทมระบบชะลางกนอตโนมตทสามารถปรบ

ระดบแรงดนและอณหภมได

ภาพท 1 โถสวมในประเทศญปน

ทมา : https://www.dek-d.com/studyabroad/35729/ สบคนวนท 1 กนยายน พ.ศ. 2559

Page 4: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

The Fine & Applied Arts Journal4

ในอนาคตผลตภณฑเกอบทกอยางจะเรมมความฉลาดขนถาเราลองคดถง

เครองเกบเงนอตโนมตส�าหรบทจอดรถสาธารณะทมความสามารถเตอนเจาของรถ

ใหมาเตมเงนทกครงเมอเวลาหมดเปนสวนหนงทชวยท�าใหชวตความเปนอยของคน

สบายขนเราอาจจะเรมตงค�าถามวาคนกบผลตภณฑอจฉรยะจะอยรวมกนไดหรอ

ทงนเพราะคนเปนตวแปรทมความซบซอนมากกวาเครองจกร เนองจากปจจย

ดานการเรยนรภาษาวฒนธรรมและการสอสารความแตกตางระหวางการเรยนร

ของคนเปนองคประกอบหนงทส�าคญผใชบางคนอาจจะใชเวลาทงวนในการเรยนร

วาผลตภณฑนนท�างานอยางไรหรอทอถอยทจะใชงานดงนนการศกษาดานปฏสมพนธ

จงเปนศาสตรหนง ทชวยท�าใหนกออกแบบเหนถงความสมพนธระหวางคนกบ

ผลตภณฑเพอใหเกดความสอดคลองในดานการใชงานและวฒนธรรมของผใช

ค�าวาปฏสมพนธจะรวมไปถงการกระท�า(Action)ในแงตางๆระหวางคนกบ

ผลตภณฑถาลองคดถงปฏสมพนธระหวางคนกบเกาอพบวามค�ากรยาทเกยวของ

กบผลตภณฑนมากมายดงเชนนงยนนอนหรอแตะกรยาเหลานบงชถงหนาท

การใชงาน (Function) ทเกดขนหลงจากการตความหมายของเกาอโดยผใช

นอกจากนปจจยทมสวนส�าคญคอ“สงบงชวธใชสอย(Affordance)”นกจตวทยา

ชอNorman(1988)ไดกลาววาตวบงบอกนเกยวของกบการมองและคณสมบต

ของวตถปฏสมพนธระหวางคนกบผลตภณฑจะมผเกยวของกบศาสตรนหลายฝาย

ดวยกนเชนนกออกแบบผลตภณฑนกจตวทยาการเรยนรผเชยวชาญดานปจจย

ของมนษยนกภาษาศาสตรนกสงคมศาสตรนกเทคโนโลยสารสนเทศนกวทยาการ

คอมพวเตอรผเชยวชาญดานการยศาสตร(Ergonomics)ดงนนการศกษาทางดานน

จงไมใชการศกษาของศาสตรเฉพาะดานตงแตปค.ศ.1967ไดมความพยายามทจะ

สรางองคความรใหมจากกลมดานเทคโนโลยคอมพวเตอรและเรยกการศกษาดานน

วาปฏสมพนธระหวางคนกบคอมพวเตอร (Human-Computer Interaction)

องคกรและสถานศกษาทเกยวของกบทางดานคอACMไดใหค�าจดความในรปแบบ

ของ“การออกแบบการตรวจสอบการสรางระบบของคอมพวเตอรส�าหรบผใชงาน

และปรากฏการณทอยรอบๆตวผลตภณฑนน”เปาหมายหลกของการศกษาปฏสมพนธ

ระหวางคนกบผลตภณฑสามารถมองไดเปนสองแนว(RogersและSharp.2002)

Page 5: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

ศลปกรรมสาร 5

เปาหมายแรก คอ เปาหมายดานความสามารถในการใชงาน (Usability Goals)

ดวยความเชอทวาผลตภณฑควรมประสทธภาพปลอดภย งายตอการใชงานงาย

งายตอการเรยนรงายตอการจดจ�าเปาหมายลกษณะนคอนขางจะวดไดในเชงปรมาณ

ดวยการจบเวลาการใชหรอศกษาไดจากจ�านวนของงานทท�าไป เปาหมายทสอง

คอเปาหมายดานประสบการณของผใชงานโดยค�านงถงความพงพอใจความสนก

อารมณ แรงจงใจ เปาหมายในลกษณะนคอนขางจะเกยวของกบความรสกซง

สามารถทจะวดในเชงคณภาพ เปาหมายทสองอาจจะขดแยงกบเปาหมายแรก

ยกตวอยางเชน เกมทสนกอาจจะใชงานยากและซบซอนแตจะใหความพงพอใจ

ในดานอารมณความสนก เปาหมายทงสองดานมความส�าคญถาสามารถบรรลได

ทงหมดกจะเปนประโยชนตอผใชงานสงสด

ความสมพนธระหวางคนกบสงแวดลอม

การศกษาเกยวกบ จตวทยาของความสมพนธระหวางคนกบสงแวดลอม

ถกน�าเสนอโดยJ.J.Gibson(1986)เปนสงทมอทธพลอยางยงในการวางรากฐาน

ของความเปนจรงเสมอน จตวทยาของความสมพนธระหวางคนกบสงแวดลอม

(EcologicalPsychology)เปนจตวทยาทเกยวของกบความตระหนก(Awareness)

และการปฏบตกจกรรมดวยตนเองกบสงแวดลอม(Gibson.1986;Mace.1977)

นคอทฤษฎทเกยวกบระบบการรบรทตงอยบนพนฐานทเกยวกบการรบร(Perception)

โดยตรงกบสงแวดลอมทฤษฎของGibsonคอ“Affordance”เปนตวทมลกษณะ

เดนเปนพเศษของสง (thing) อนทจะมาชวยเหลอเพอแยกใหเหนความแตกตาง

(Distinguish)จากสงตางๆทไมเหมอนกน“Affordance”จะชวยในการรบรและ

ท�าความเขาใจวาจะตองมปฏกรยาอยางไรในการกระท�ากบวตถ ยกตวอยาง คอ

การควบคมทจะชวยสรางความเขาใจเชนการปนรปถวยมคมอบอกเราในการท�า

และลกบดประตจะเปนตวบอกเราวาจะท�าการเปดประตอยางไร“Affordance”

จะจดเตรยม สงทนาเชอถอและบอกเปนนย เกยวกบวธทจะท�ากบสงนน

“Affordance”จะยนยอมใหผเรยนพสจน(Identify)สารสนเทศทงหมดตงแต

ตนจนจบการรจกความสมพนธระหวางวตถตางๆ รวมทงสภาวะและบรบทของ

Page 6: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

The Fine & Applied Arts Journal6

Affordanceไดจ�าแนกถงการสรางความเขาใจทจะตองมการตดสนใจทจะกระท�า

ในแตละบรบท อะไรทจะกระท�า (เปนไปไดเหมาะสมทสด) เอาใจใส ตลอดจน

การรบรและการเขาใจ

Gibson (1986) ไดอธบายถง ความสามารถในการรบร (Recognize)

ของAffordanceซงจะเลอกเฟนกระบวนการทมความเชอมโยงกบการใหความสนใจ

ความสามารถของแตบคคลในแตละบรบท สงทมความจ�าเปนอยางยงของโมเดล

Gibson คอ ความตระหนกเปนสงส�าคญ ทเกยวกบความสมพนธระหวางคนกบ

สงแวดลอม(EcologicalPerceptive)นนกคอกระบวนการปฏบตกจกรรมไมได

มองเพยงความรสกทแตกตางไมใชเพยงแคการผลตการมองเหนการไดยนการรบร

จากการสมผส(Tactile)หรอการรบรอนๆแทนทเขาจะมความสนใจเหมอนกบ

เปนการเคลอนไหวของเครองกลแตเปนการใชเพอการคนหาการฟงการสมผส

หรออนๆทยงกวานนนอกจากนGibsonยงใหความสนใจเกยวกบความส�าคญ

ของระบบการรบรทมความแตกตาง ระหวางสงทเกยวของกน การปฏบตการกบ

สงทเรยงกนมา(Tandem)เขาใหเหตผลวาการรบรทเกยวกบการมองเหนจะคอยๆ

พฒนาขน ตามบรบทของแวดลอมทเกยวกบการรบร และระบบเครองยนตกลไก

สงทเกดขนอยางตอเนองจะท�างานพรอมๆกนเพอรกษาสภาพต�าแหนงของเรา

ในSpaceจะท�าใหเราหาเสนทางและจดการในโลกนนไดดงนนการรบรเกยวกบ

การมอง จงเกยวพนกบสมอง และการเคลอนไหวของสายตา เปนความถทเปน

ความคนเคยในการคนหาขอมลสารสนเทศโดยเปนการรวมกนท�างานระหวางมอ

กบการเคลอนไหวทางกายและด�าเนนตอไปอยางสมดลท�านองเดยวกนในการปฏบต

กจกรรมไดเกดการปรบปรงเกยวกบการฟงเพอใหรวมตวเปนอนเดยวคอหกบ

ระบบของสมองการสรางสมมตฐานของJ.J.Gibson(1986)เกดจากการสงเกต

ในสงทเปนความสามารถในการมองเหนของเรา มการปรบใหเหมาะสม และ

เกดปฏสมพนธในขณะทเคลอนท กบสงแวดลอม และวตถนน หนงในการรบร

นนเปนสงทมความหมาย และเปนสงทกอประโยชนตอสงแวดลอม และวตถนน

Affordance เหลาน McGreevy (1993) กไดใหความส�าคญกบความคดของ

Gibsonสงทเปนจดเดนคอความสามารถในการท�าความเขาใจเกยวกบชนดของ

Page 7: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

ศลปกรรมสาร 7

ปฏสมพนธทถกน�าเสนอโดยสงแวดลอมและวตถทแทจรงในสภาพแวดลอมนน

บางสภาวะในสงแวดลอมเปนจรง

สงบงชวธใชสอย

สกล ธระวรญญ (2554) ไดใหความเหนของค�าวา Affordance หรอ

ตวบงบอกการใชงานโดยมนกจตวทยาชาวอเมรกนชอGibsonไดใหค�าจ�ากดความ

เมอปค.ศ.1979ไวในทฤษฎของเขาวาคอการรบรทางสายตาของสงตางๆ เชน

ทก�าบง วตถ ทอยในสงแวดลอม ขอมลทไดจากการมองเหนจะถกตความหมาย

และรบรซงจะมผลตอพฤตกรรมตอบสนองในขนตอมา

ภาพท 2 ตวบงบอกการใชงานหรอ Affordance

ทมา : http://digital.lib.kmutt.ac.th/magazine/issue3/article3.html สบคนวนท 1 กนยายน พ.ศ. 2559

ทฤษฎของเขาไดถกนกจตวทยาอกทานหนงน�ามาประยกตใหเขากบ

ตวบงบอกในผลตภณฑ Norman ไดใหความหมายไววา ตวทบงบอกการใชของ

อปกรณทสามารถแยกไดเปนสองสวนคอสวนทรบร(Perception)และสวนทกระท�า

(Action)ยกตวอยางเชนเมอผใชงานเหนมอจบประตเขากจะเหนคณสมบตตางๆ

ของตวมอจบ (Attributes) เชน วสด ส ขนาดและรปราง ในสวนนผใชเรมทจะ

เกบขอมลเขาไปในสมองในสวนทกระท�าผใชกจะเรมตงค�าถามแลววาหนาทของ

ตวมอจบคออะไรถาหนาท(Function)ของมอจบคอการดงดงนนผใชกจะเรมกระท�า

โดยการใชมอดง ดงนนจะเหนไดวาสวนรบรจะมผลกระทบกบสวนทกระท�าเสมอ

Page 8: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

The Fine & Applied Arts Journal8

สวนส�าคญทชวยในการประมวลผลหนาทเพมเตมคอ ขอจ�ากดบนตวบรบท

(Constraint)เชนมอจบนเปนมอจบประตหรอมอจบหนาตางเพอทผใชประเมน

สถานการณไดถกตอง เราจะเหนไดวาสงบงชวธใชสอยปรากฏอยบนวตถตางๆ

รอบตวเรา โดยเฉพาะอยางยงสวนปฏบตการควบคมการท�างานของเครองจกร

เชน มอจบ สวทช อปกรณเหลานสามารถมองไดในรปแบบของการกระท�าท

แตกตางกนออกไปเชนมอจบส�าหรบรถยนตสามารถทใชงานดวยการดงการบด

การผลกมองดเผนๆอาจจะเปนเรองธรรมดาแตถาลองคดถงวาถาเราขาดสงบงช

วธใชสอยจะเกดอะไรขน

ตวอยางของการขาดสงบงชวธใชสอยคออปกรณตเฟอรนเจอรเกบของ

ทยากตอการเปดและไมสามารถหาสวนทบงบอกวาสวนไหนเปนทเปดผใชอาจจะ

ตองเดาดานทเปดเองในทางตรงกนขามถาเรามตวบงบอกมากเกนไปจะท�าใหเกด

ความสบสนตอการใชงาน เชน กลอนประตทมมากเกนความจ�าเปนบางครงแลว

เราอาจจะเหนการแกปญหาของกลอนประตในทตางๆ โดยการตดปายทประตวา

ประตนจะตองดงหรอผลก ซงอาจจะเปนการแกปญหาทปลายเหตเนองจาก

การสรางมอจบประตทดจะสามารถบงบอกไดวาผลตภณฑนนควรจะถกใชงาน

อยางไรดวยความหมายของตวมนเอง(SemanticProduct)โดยไมจ�าเปนทจะตอง

สอความหมายดวยค�าพดหรอประโยค(Syntax)

ภาพท 3 กรอบแนวคดของตวบงบอกการใชงาน (Affordances)

ทมา : กมพล แสงเอยม, 2556

Product - CenteredApproaches

User - CenteredApproaches

Product UserAffordances

Page 9: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

ศลปกรรมสาร 9

ภาพท 4 Poor Perceived Affordance

ทมา : https://twitter.com/laghari_ux/status/679046554959802368 สบคนวนท 1 กนยายน พ.ศ. 2559

สงบงชวธใชสอยในความหมายของซอฟแวรอนเตอรเฟสจะเปนในลกษณะ

เชงการรบรและเรยนรทเกดในสมองมากกวาการกระท�าจรง(PerceivedAffordance)

คณสมบตทส�าคญของการสรางอนเตอรเฟสจะเปนตวทชน�าผใชแตละขนตอนของ

การใชงานเพอทจะบรรลเปาหมายถาเปนภาษาทวไปทางจตวทยาคอความเขากน

ของตวกระตนและพฤตกรรมการตอบสนองStimulus-responsecompatibility

(ค�านยามโดย Usability First) ยกตวอยางเชน ปมส�าหรบกดจะมลกษณะนน

เพอใหผใชรสกถงการกดในขณะทปมสไลดจะมสวนน�าสายตาเชนสเกลใหผใช

เลอนขนลงหรอหมนโดยรอบรปแบบของปมกดมความหลากหลายขนกบวตถประสงค

ของการใชงานปมทมลกษณะเปนสเหลยมจะเหมาะสมกบการใชงานดานการพมพ

ซงจะพบมากในแปนคยบอรดปมนจะมความถในการกดและแชนวนานกวาปมทม

ลกษณะเปนทรงลกวงกลมทไมไดสนบสนนใหวางนวตลอดเวลาบนตวปมตวบงบอก

เหลานจะมการเลยนแบบคลายกบตววตถจรงบนเครองใชไฟฟา เครองเสยง

Page 10: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

The Fine & Applied Arts Journal10

เพอทจะท�าใหผใชเกดการเรยนรและลดเวลาของการศกษาจากการเปรยบเทยบกบ

ประสบการณการทไดเคยกระท�ามาแตอาจจะไมไดสงเสรมในเรองของการกระท�า

เนองจากขอจ�ากดทางดานอปกรณ เราจะใชเมาสในการกดปมแทนทจะใชนวมอ

ดงนนการกดปมตางๆ บนหนาจออาจจะไมเหมอนกบการกดปมตางๆ ทอยบน

เครองจกรโดยสรปแลวตวบงบอกมความส�าคญกบการใชงานอปกรณตางๆในปจจบน

ทงในดานการใชงานและจตวทยาสงบงชวธใชสอยเปนเรองทนาสนใจและสามารถ

น�ามาประยกตใหเขากบชวตประจ�าวนได อยาลมนกถงชนดของกลอนประตทจะ

น�ามาใชทกครงส�าหรบการตดตงครงตอไป

ภาพท 5 แนวคดของตวบงบอกการใชงาน (Affordances) บนผลตภณฑถงขยะในโรงเรยน

ทมา : https://twitter.com/laghari_ux/status/679046554959802368 สบคนวนท 1 กนยายน พ.ศ. 2559

การออกแบบทมผลตอการรบรตามแนวคดสงบงชวธใชสอย(Affordances)

ของ Norman (1988) ไดกลาวไววาการเรยนรวาสงใดสงหนงนนท�างานอยางไร

บางครงผใชอาจจะทอถอยทจะใชงานเสยเวลากบการเรยนรดงนนจงไดสรปสงบงช

วธใชสอยทตองมในระบบคดแยกประเภทขยะมลฝอย คอ ส สดสวน สญลกษณ

รปรางรปทรงต�าแหนงและทศทางทจะมความสมพนธกนระหวางผใชตวบงบอก

การใชงานผลตภณฑ

Page 11: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

ศลปกรรมสาร 11

ประเภทถงขยะ ชนดขยะ รปแบบชองทงขยะ สถงขยะ

ขยะอนทรยใบไม เศษผก ผลไม เขยว

เศษอาหาร เขยว

ขยะขายไดกระดาษ เทา

ขวดน�า แกวน�าพลาสตก เหลอง

ขยะคดทง เศษขยะ ซองขนม ถง น�าเงน

ขยะอนตราย หลอดไฟ ยาหมดอาย สม

ภาพท 6 แนวคด สงบงชวธใชสอย (Affordances) บนผลตภณฑถงขยะในโรงเรยน

ทมา :กมพล แสงเอยม (2556) การออกแบบระบบคดแยกประเภทขยะมลฝอยในโรงเรยนประถมศกษา.

วารสารครศาสตรอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง, 12(2), 95-102.

ภาพท 7 การออกแบบถงขยะทใชแนวคด สงบงชวธใชสอย (Affordances)

ทมา :กมพล แสงเอยม (2556) การออกแบบระบบคดแยกประเภทขยะมลฝอยในโรงเรยนประถมศกษา.

วารสารครศาสตรอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง, 12(2), 95-102.

Page 12: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

The Fine & Applied Arts Journal12

ภาพท 8 การออกแบบถงขยะทใชแนวคด สงบงชวธใชสอย (Affordances)ทมา :กมพล แสงเอยม (2556) การออกแบบระบบคดแยกประเภทขยะมลฝอยในโรงเรยนประถมศกษา. วารสารครศาสตรอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง, 12(2), 95-102.

ภาพท 9 การทดลองระบบคดแยกประเภทขยะมลฝอยภายนอกอาคารทมา :กมพล แสงเอยม (2556) การออกแบบระบบคดแยกประเภทขยะมลฝอยในโรงเรยนประถมศกษา. วารสารครศาสตรอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง, 12(2), 95-102.

ภาพท 10 การทดลองระบบคดแยกประเภทขยะมลฝอยภายในอาคารทมา :กมพล แสงเอยม (2556) การออกแบบระบบคดแยกประเภทขยะมลฝอยในโรงเรยนประถมศกษา. วารสารครศาสตรอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง, 12(2), 95-102.

Page 13: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

ศลปกรรมสาร 13

สรป

การออกแบบผลตภณฑใหมชวตจงขาดแนวคดAffordanceตวทบงบอก

การใชของอปกรณทสามารถแยกไดเปนสองสวนคอ สวนทรบร (Perception)

และสวนทกระท�า(Action)ยกตวอยางเชนเมอผใชงานเหนตวถงขยะเขากจะเหน

คณสมบตตางๆของการแยกประเภทขยะในแตละถง(Attributes)เชนสญลกษณ

ชองทงสภาษาต�าแหนงและทศทางในสวนนผใชเรมทจะเกบขอมลเขาไปในสมอง

ในสวนทกระท�า ผใชกจะเรมตงค�าถามแลววาหนาทของถงแตละใบคออะไร ถา

หนาท (Function)ของถงขยะแตละใบทบงชในการทงดงนนผใชกจะเรมกระท�า

โดยการดขยะในมอวาเปนประเภทอะไรดงนนจะเหนไดวาสวนรบรจะมผลกระทบ

กบสวนทกระท�าเสมอสวนส�าคญทชวยในการประมวลผลหนาทเพมเตมคอขอจ�ากด

บนตวบรบท(Constraint)เชนรปแบบชองทงขยะแตละประเภทกสอดคลองกบ

รปรางของตวขยะดวย เพอทผใชประเมนสถานการณไดถกตอง เราจะเหนไดวา

สงบงชวธใชสอยปรากฏอยบนวตถตางๆรอบตวเราการออกแบบผลตภณฑใหมชวต

ทสามารถตอบโตและบงชการใชงานตางๆแกผใชงานจงเปนสงส�าคญในโลกอนาคต

Page 14: การสร้างสรรค์ชีวิตให้กับการออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ · 2 The Fine & Applied Arts

The Fine & Applied Arts Journal14

บรรณานกรม

กมพล แสงเอยม. 2556. การออกแบบระบบคดแยกประเภทขยะมลฝอยใน

โรงเรยนประถมศกษา.วารสารครศาสตรอตสาหกรรมสถาบนเทคโนโลย

พระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง,12(2),95-102.

สกลธระวรญญ.2554.ตวบงบอกการใชงาน Affordance.[online].เขาถงไดจาก:

http://digital.lib.kmutt.ac.th/magazine/issue5/articles/article1.html.

สบคนวนท1กนยายนพ.ศ.2559

สกลธระวรญญ.2554.ปฏสมพนธระหวางคนกบผลตภณฑ คออะไร.[online].

เขาถงไดจาก:http://digital.lib.kmutt.ac.th/magazine/issue2/

articles/art4.html.สบคนวนท1กนยายนพ.ศ.2559

Gibson,J.J.1987.The Ecological Approach to Visual Perception.

LawrenceErlbaumAssoc.

Norman,A.D.1988.The Design of Everyday Things.NewYork,Currency

andDoubleday,p.9.

Rogers,Y.,andSharp,H.2002.Interaction Design.JohnWiley&Sons,

Inc.,pp.18–19

https://twitter.com/laghari_ux/status/679046554959802368

สบคนวนท1กนยายนพ.ศ.2559

https://www.dek-d.com/studyabroad/35729/สบคนวนท1กนยายนพ.ศ.2559