ประวตศาสตรเปนวชาทศกษาเกยวกบอดต โดยศกษาถงพฤตกรรมของมนษย ตามบรบทของชวงเวลาทเกดขนซงมผลตอมนษยชาตเมอเหตการณนนเปลยนแปลงไป ประวตศาสตรซ ารอยไมมจรง เพราะ ถงเหตการณทเกดขนจะคลายกบในอดตแต บรบทของสถานการณ บคคลกไมเหมอนเดม

ซองจดหมายสวนพระองค ร.5

ภาพพระราชพธฉลองสรราชสมบตครบ 60 ปป

ภาพพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว (รชกาลท 7) พระราชทานรฐธรรมนญ

ฉบบแรก แหงราชอาณาจกรไทย

ภาพน าทวมกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2485

ภาพพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท 5)

เสดจประพาสรสเซย

ภาพวาดแสดงสงครามยทธหตถ

ภาพวาดแสดงเหตการณคณะราชทตไทย น าโดยออกญาโกษาธบด (ปาน) เขาเฝา

พระเจาหลยสท 14 แหงฝรงเศส

ประกอบดวย 5 ขนตอนตามล าดบ ดงน ขนตอนท 1 การก าหนดหวเรองทจะศกษา เลอกหวขอ หรอประเดนทางประวตศาสตรทสนใจ โดยอาศยความรจากการอาน หรอคนควา และความสนใจอยากร กจะท าใหเกดควากระตอรอรนในการศกษาอยางจรงจง การก าหนดหวเรอง จะศกษาเรมจากเหตการณทมความส าคญ ทมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม การเมอง เศรษฐกจ

ขนตอนท 2 การรวบรวมหลกฐาน หลกฐานทเปนลายลกษณอกษร เปนหลกฐานทส าคญ โดยเฉพาะในชนตน หรอปฐมภม รองลงมาคอ หลกฐานทตยภม โดยผศกษาจะตองรวบรวมหลกฐานส าคญ และศกษาใหมาก

ขนตอนท 3 การประเมนคณคาของหลกฐาน หลงจากทรวบรวมหลกฐานทางประวตศาสตรชนตน, ชนรอง จะตองมการวเคราะห และประเมนคาวาหลกฐานชนตนใดนาเชอถอ ไมใชของปลอม มความถกตองเทยงตรง ถาเปนหลกฐานชนรองจะวเคราะหวา ใครเปนผเขยน มคณสมบตในการเขยนเพยงใด ขนตอนนมความส าคญมาก ถาเกดความผดพลาด จะท าใหขอมลไมถกตอง

ขนตอนท 4 การวเคราะห สงเคราะห จดหมวดหมขอมล การวเคราะห ชวยท าใหประเดนตาง ๆ ไดรบการแยกแยะ สวนการสงเคราะหจะเปนการรวมประเดนแลวน าเคราะหมลมาวเคราะหใหไดประเดนใหม แลวน ามาจดเปนหมวดหมใหตรงกบเรองทศกษา จดใหเปนระบบ เหนความสมพนธของขอมล โดยใหความส าคญกบเวลาวาเวลาใดมากกอนหลง

ขนตอนสดทาย ขนตอนการเรยบเรยง / น าเสนอ เปนขนตอนทส าคญทสด ผศกษาจะตองน าขอมลตาง ๆ ทได มาเรยบเรยง ใหชดเจนตรงประเดน มการวเคราะห น าเสนอความรทไดจากการศกษา โดยภาษาทเขาใจงาย ชดเจน มการอางองทไปทมาของขอมล โดยใชเชงอรรถ และบรรณานกรม

1) หลกฐานทเปนลายลกษณอกษร - พระราชพงสาวดารกรงเกา ฉบบหลวงประเสรฐฯ เปนทยอมรบเรองของความถกตองเกยวกบเวลาศกราช และเหตการณทกลาวถง - พระราชพงสาวดารฉบบพระราชหตถเลขา มการตรวจสอบและช าระในสมยรชกาลท 4 ท าใหเขาใจแหตการณไดงาย ถกตอง ชดเจน

- หลกฐานทบนทกเปนตวหนงสอ เชน จารก ต านาน พงศาวดาร ชวประวต เอกสารราชการ จดหมายเหต บนทกสวนบคคล สอสงพมพ วรรณกรรม และเวบไซต - หลกฐานไมถกบนทกเปนตวหนงสอ เชน หลกฐานทางโบราณคด (โบราณสถาน/โบราณวตถ) ค าบอกเลา สอโสตทศน หลกฐานดานศลปกรรม

- พระราชพงศาวดารกรงธนบร ฉบบพนจนทนมาศ (เจม) ใหความรเหตการณทเกดขนตงแตกอนเสยกรงศรอยธยาครงท 2 จนถงสนสดสมยกรงธนบร เปนหลกฐานทส าคญเปนอยางด

หลกฐานทเปนบนทกของชาวตางชาต ทส าคญ คอ จดหมายเหตลาลแบร เขยนโดยทตฝรงเศสทเขามากรงศรอยธยาสมยสมเดจพระนารายณมหาราช

หลกฐานทเปนลายลกษณอกษรอน เชน รายงานการเขามาเผยแผศาสนาครสตของมชชนนาร ซงเลาเรองเกยวกบประวตศาสตร การปกครอง สภาพสงคมชวตความเปนอยของคนไทย, รายงานการคาของบรษทตางชาตทเขามาตงสถานการคาในกรงศรอยธยา

หลกฐานทไมเปนลายลกษณอกษร โบราณสถาน โบราณวตถตาง ๆ ศลปวตถตาง ๆ ภาพเขยน การตงถนฐานของชาวตางชาต ซงสามารถใชประกอบกบหลกฐานทเปนลายลกษณอกษรในการศกษาคนควา

1) เปนของแท หรอของท าเลยนแนบ โดยพจารณาจากส านวนการเขยน วสดทใชในการเขยน รปแบบของตวเขยน เชน ในสมยอยธยานยมบนทกลงในสมดขอย 2) วตถประสงคของการจดท า เหตใดจงมการบนทกเรองนน ๆ 3) ชวงระยะเวลาทจดท าหลกฐาน มการบนทกไวเปนรายวน ยอมดกวาบนทกเมอเวลาผานไปนานแลว ซงอาจมการหลงลม

4) การศกษาภมหลงของผจดท าหลกฐานนน ๆ เชน ผบนทกเปนบคคลทมความรในเรองทบนทกหรอไม เปนผทใกลชดอยหรอในเหตการณหรอไม เปนคนไทยหรอคนตางชาต มการวางตวเปนกลางทางการเมองหรอไม 5) รปลกษณของหลกฐาน ถาเปนการบนทกสวนตว อาจมการใสอารมณและความรสกลงไป

การแยกแยะหลกฐานทางประวตศาสตร 1) ความแตกตางระหวางขอเทจจรง กบความคดเหน 2) ความจรง (ความจรงหรอไมเปนความจรง) กบขอเทจจรง (ค าอธบายหรอเหตผล)

ความส าคญของการตความทางประวตศาสตร 1. เพออธบายเรองราวทปรากฏในหลกฐาน 2. เพอตความ วเคราะหความส าคญของหลกฐาน 3. เพอความเทยงตรง ไมล าเอยงในการวพากษวจารณหลกฐาน 4. ชวยอธบายความถกตองของหลกฐานได 5. เพออธบายหลกฐานใหเขาใจงายขน เกยวกบสถานท ตวบคคล

หลกฐานทางประวตศาสตร แบงตามความส าคญของหลกฐาน 1) หลกฐานชนตน (ปฐมภม) คอ หลกฐานทถกสราง บนทก หรอจดท าขนจากผพบเหนหรอเกยวของกบเหตการณโดยตรง เชน จารก จดหมายเหต กฎหมาย เอกสารราชการ โบราณสถาน โบราณวตถ

2) หลกฐานชนรอง (ทตยภม) การน าเอาหลกฐานชนตนมาเขยนตามแนวคดทไดมาถายทอด รวบรวมหลงจากเหตการณนนผานไปแลว ซงผสรางหรอจดท าไมไดอยในเหตการณขณะนน เชน ต านาน ค าบอกเลา สอสงพมพ ต าราวชาการ ชวประวต เวบไซต เปนตน

ตวอยางหลกฐานทเปนลายลกษณอกษร จารก บนทกอกษรลงวสดทคงทน เชน แผนหน (ศลาจารก) ใบลาน แผนเงน เรองราวเนนศาสนา บานเมอง กษตรย เปนหลกฐานเกาทสดในไทย ใชอกษรทแตกตางกนไปตามยคสมย เชน ปลลวะ ขอมโบราณ

จารก มความนาเชอถอสง เพราะสรางไดครงเดยว แกไข หรอแตงเตมยาก อยไดนาน นกประวตศาสตรจงใหความส าคญกบหลกฐานชนดนมาก ศกษาไดยาก ตองใชผเชยวชาญ ดานภาษาศาสตรในการศกษา

ต านาน - มขปาฐะ ทบอกเลาสบตอกนมา แลวบนทกเปนลายลกษณอกษรภายหลง และผดจากตนฉบบไปเรอย ๆ - มอทธฤทธปาฏหารยมาเกยวของ สวนใหญเปนเรองราวทางศาสนา, ก าเนด บานเมอง และราชวงศ, กษตรยและวรบรษ (ทาวแสนปม, พระรวง) - พบไดทกภาคของไทย มคณคาทางประวตศาสตรนอย

พระราชพงศาวดาร - บนทกเรองราวของพระมหากษตรยลงบนสมดไทยตามล าดบเหตการณ - เรมตงแตสมยอยธยาถงสมยรชกาลท 5 - มการช าระภายหลง คอ การน าเอา พระราชพงศาวดารเกามาตรวจสอบแกไข และเตมเรองใหมเขาไป

จดหมายเหต - จดหมายเหตของชาวตางชาต คอ บนทกของชาวตางชาตทเขามาตดตอกบไทยสมยตาง ๆ และเขยนเรองราวดานการเมอง เศรษฐกจ สงคมในสมยนน เชน จดหมายเหตของ บาทหลวงปาเลอกวซ (เรองเลากรงสยาม), เยเรเมยส ฟานฟลต - ประโยชน ไดขอมลทหลากหลายกวา หลกฐานไทย, มกบนทกตามสงทพบเหน (ปราศจากอคต) - ขอเสย ไมเขาใจวฒนธรรมแทจรง

บนทกสวนบคคล - บนทกเหตการณในอดตทผบนทกมสวนเกยวของ หรออยในเหตการณนน - ท าใหรจกอธยาศย และความรสกของผเขยน - ตวอยาง ไกลบาน, สาสนสมเดจ, บนทก พระยาทรงสรเดช

ชวประวต - ประวตชวต ผลงาน เหตการณส าคญ และความเปลยนแปลงในชวตของบคคล - พมพแจกในงานศพ วาระส าคญของชวต และพมพจ าหนายเหมอนหนงสอทวไป

กฎหมาย กฎเกณฑของสงคมทบอกความสมพนธระหวางประชาชนกบประชาชน และประชาชนกบรฐ เชน รฐธรรมนญ, กฎหมายตราสามดวง, กฎหมายพระธรรมศาสตร

วรรณกรรม - เรองราวทผแตงจนตนาการขน โดยน าเอาเรองราวทางประวตศาสตรมาประกอบ - สะทอนวถชวต พธกรรม คานยม ความเชอ หรอความคดของคนสมยนน

งานเขยนทางประวตศาสตร - ผลการศกษาคนควาของนกประวตศาสตร หรอนกวชาการสาขาอน ๆ - งานเขยนประวตศาสตรสมยใหมตามแบบตะวนตก เรมขนในสมยรชกาลท 4 เชน วทยานพนธ ปรญญานพนธ งานวจยทางประวตศาสตร

หลกฐานทางโบราณคด - รองรอยทเปนวตถเกยวของกบมนษยในอดต ซงมนษยในอดตไดสรางหรอทงไว - นกโบราณคด ไดส ารวจขดคนมาศกษา และใหนกประวตศาสตรน าไปศกษาตอ เชน โครงกระดก เครองปนดนเผา ภาพวาดตามฝาผนง คน า คนดน พระราชวง

หลกฐานดานศลปกรรม - มกไดรบแรงบนดาลใจจากความเชอทางศาสนา แบงตามรปแบบศลปะตามสมยทสราง เชน ศลปะศรวชย ทวารวด ลพบร ลานนา อทอง อยธยา - เชน ทศนศลป (ประตมากรรม, จตรกรรม), ศลปะการแสดง (ดนตร, นาฏศลป, เพลงพนบาน )

หลกฐานดานค าบอกเลา - ถายทอดดวยค าพดสบตอกนมา - มกเปลยนแปลงตามผเลา และกาลเวลา จงตองใชขอมลจากหลกฐานอนประกอบ - การหาขอมลไดโดยการสมภาษณ และเหมาะกบการศกษาประวตศาสตรทองถน เชน นทาน สภาษต ชวประวต ขนบธรรมเนยม

หลกฐานชนตน หลกฐานชนรอง ลายลกษณอกษร ไมเปนลายลกษณอกษร ลายลกษณอกษร ไมเปนลายลกษณอกษร

A บนทกคณะราษฎร B จดหมายลาลแบร C พระแกวมรกต D ค าบอกเลากรงเกา E ศลาจารกอกษรขอม F ลลตตะเลงพาย G ภาพวาดฝาผนงผาแตม H กฎหมายตราสามดวง

A B C D E

F G H

ขอ 1 การจดบนทกขอมลรายละเอยดตางๆ ทงขอมลและแหลงขอมลใหถกตอง เพอการอางองทนาเชอถอ อยในขนตอนใดขอวธการทางประวตศาสตร 1. วเคราะหขอมล 2. ระบประเดนปญหา 3. สรปองคความร 4. รวบรวมขอมล

ขอ 2 ขนตอนสดทายของวธการทางประวตศาสตร คอขอใด 1. ใหความหมายของงานทศกษา 2. อธบายค าตอบทมเหตผลชดเจน 3. เชอมโยงความสมพนธของหลกฐาน 4. รวบรวมการสมภาษณของปราชญชาวบาน

ขอ 3 หลกฐานทางประวตศาสตรขอใดทนาเชอถอนอยทสด 1. จารกโบราณ 2. จดหมายเหต 3. ต านานโบราณ 4. เครองปนดนเผา

ขอ 4 ขอใด ไมใช หลกฐานทางประวตศาสตรประเภทวตถ 1. พระพทธรปสมยเชยงแสน 2. พระราชพงศาวดาร 3. ปราสาทหนพมาย 4. โครงกระดก

ขอ 5 หลกฐานทางประวตศาสตรในขอใดจดไดวาเปนหลกฐานชนตน 1. พระพทธรป 2. พระไตรปฎก 3. จดหมายเหตวน วลต 4. เครองปนดนเผาบานเชยง

ขอ 6 วพากษวธการทางประวตศาสตรหมายถงวธการใด 1. การตความ 2. การประเมน 3. การวเคราะห 4. การสงเคราะห

ขอ 7 ขอใดคอขนตอนแรกของวธการทางประวตศาสตร 1. การคนหาขอมล และ รวบรวมหลกฐาน 2. การตงค าถาม และ ก าหนดประเดนของการศกษา 3. การอธบายทมเหตผล และ มค าตอบทชดเจน 4. การแสวงหาความหมาย และ ความสมพนธของขอมล

ขอ 8 พระราชพงศาวดารสมยอยธยาฉบบใดทนกประวตศาสตรยอมรบวามขอมลถกตองทสด 1. ฉบบบรตชมวเซยม 2. ฉบบพนจนทนมาศ (เจม) 3. ฉบบสมเดจพระพนรตน 4. ฉบบหลวงประเสรฐอกษรนต

ขอ 9 การพจารณาวาหลกฐานทางประวตศาสตรเปนของแทหรอของท าเลยนแบบอยในขนตอนใดของวธการทางประวตศาสตร 1. การรวบรวมหลกฐาน 2. การประเมนคณคาของหลกฐาน 3. การวเคราะหขอมลหลกฐาน 4. การเรยบเรยงขอมลและน าเสนอ

ขอ 10 “การใชภาษาทชดเจน เขาใจงาย มการอางองหลกฐานในเชงอรรถ...” คอขนตอนใดของวธการทางประวตศาสตร 1. การรวบรวมหลกฐาน 2. การวเคราะหขอมลหลกฐาน 3. การประเมนคณคาของหลกฐาน 4. การเรยบเรยงขอมลและน าเสนอ

ขอ 11 “พดซอนสาวชาวลาวพบบนทองแผนสลกอกขระโบราณคลายภาษาขอมบรเวณแควนจ าปาศกด” ขอความนเปนหลกฐานทางประวตศาสตรในอนาคตไดหรอไม 1. ไมได เพราะเปนหลกฐานชนรอง 2. ไมได เพราะผพบไมใชนกโบราณคด 3. ได แตตองตงประเดนปญหา 4. ได แตตองประเมนความนาเชอถอของหลกฐาน

วธการทางประวตศาสตรประกอบดวยกขนตอนอะไรบาง 1. การก าหนดหวเรองทจะศกษา 2. การรวบรวมหลกฐาน 3. การประเมนคณคาของหลกฐาน 4. การวเคราะห สงเคราะห การจดหมวดหมขอมล 5. การเรยบเรยง / การน าเสนอ