1

ระบบศาลและพระธรรมนญศาลยตธรรม

ขอบเขตการบรรยาย

1. ระบบศาล

2. ผพพากษาทเปนหวหนาในแตละศาล และผทำการแทน

3. อำนาจหนาทของผพพากษาทเปนหวหนา และผทำการแทน รวมถง

กรณมเหตสดวสย หรอมเหตจำเปนอนอนมอาจกาวลวงได

4. เขตอำนาจศาล

2

ขอบเขตการบรรยาย

5. อำนาจของผพพากษาคนเดยว

6. องคคณะผพพากษา

7. การจายสำนวนคด

8. การเรยกคนหรอโอนสำนวนคดและการขอคน

สำนวนคด

3

4

ระบบศาล

อำนาจอธปไตย

บรหาร นตบญญต ตลาการ

5

ตลาการ

ศาลยตธรรม

ศาลปกครอง

ศาลทหาร

ศาลรฐธรรมนญ

6

ศาลยตธรรม

ศาลฎกา

ศาลอทธรณ

ศาลชนตน

l ศาลชนตนในเขต

กรงเทพมหานคร

l ศาลชำนญพเศษ

l ศาลจงหวด

l ศาลแขวง

l ศาลเยาวชนและ

ครอบครว7

➢ ผพพากษาทเปนหวหนาในศาล

- มาตรา 8

- มาตรา 9

-มาตรา 13 ➢ ผทำการแทน

ผพพากษาทเปนหวหนาในศาล

8

ผพพากษาทเปนหวหนาในศาล !มาตรา 8

• ตำแหนงหวหนา

- ประธานศาลฎกา

- ประธานศาลอทธรณ

- ประธานศาลอทธรณภาค

- อธบดผพพากษาศาลชนตนประจำศาล

• ตำแหนงรองหวหนา9

ผพพากษาทเปนหวหนาในศาล

!มาตรา 9

• ตำแหนงหวหนา

- ผพพากษาหวหนาศาลจงหวด

- ผพพากษาหวหนาศาลแขวง

- ผพพากษาหวหนาศาลเยาวชนและครอบครว• ตำแหนงรองหวหนา

10

ผพพากษาทเปนหวหนาในศาล

!มาตรา 13

• ตำแหนงหวหนา

- อธบดผพพากษาภาค

• ตำแหนงรองหวหนา

- รองอธบดผพพากษาภาค

11

การเปนผทำการแทน

ตำแหนงหวหนา

วางลง

· ตาย

· เกษยณราชการ

· ลาออก

· ปลดออก

· ไลออก

ไมอาจปฏบตราชการได

· ปวยกะทนหน

· ลาปวย

· ลากจ

· ลาพกผอน

· ไปราชการทอน12

ผทำการแทน

ตำแหนงหวหนา

วางลง

หรอ

ไมอาจปฏบต

ราชการได

ใหรองหวหนา

ทำการแทน

ถามหลายคน

ใหผทมอาวโส

สงสด

เปนผทำการแทน

ถาผทมอาวโส

สงสดไมอาจ

ปฏบตราชการได

ใหผทมอาวโสถด

ลงมาตามลำดบ

เปนผทำการแทน

13

ผทำการแทน

ไมมผทำการแทน

หรอม

แตไมอาจปฏบต

ราชการได

ใหผพพากษาท

มอาวโสสงสด

ในศาลนน

เปนผทำการแทน

ถาผทมอาวโส

สงสดไมอาจ

ปฏบตราชการได

ใหผทมอาวโสถด

ลงมาตามลำดบ

เปนผทำการแทน

ถาไมม

ประธานศาลฎกา

จะสงใหผพพากษา

คนหนง

ทำการแทนกได

14

ผทำการแทน

แตหาม

บคคลตอไปน

ทำการแทน

ผพพากษาอาวโส

ผพพากษาประจำศาล

15

ผทำการแทน (มาตรา 13) !ขอสงเกต

➢ ผทำการแทนอธบดผพพากษาภาคได มเพยงรองอธบดผ

พพากษาภาค เรยงตามลำดบอาวโส

➢ ไมใชหลกเกณฑทใหผพพากษาทมอาวโสสงสดในศาลนน

เปนผทำการแทน

➢ ถาตำแหนงวางลง หรอไมอาจปฏบตราชการได ใหประธาน

ศาลฎกาสงใหผพพากษาคนหนงทำการแทน

16

อำนาจหนาทของผพพากษาทเปนหวหนา

● มาตรา 11

● มาตรา 14

● มาตรา 28

● มาตรา 29

● มาตรา 32 และ 33

17

อำนาจหนาทของผพพากษาทเปนหวหนา อำนาจตามมาตรา 11 (1) – (7) เชน

(1) นงพจารณาและพพากษาคดในศาลนน หรอเมอไดตรวจ

สำนวนคดใดแลว มอำนาจทำความเหนแยงได

- ในการนงพจารณาและพพากษาคดในศาลนน

ตองเปนการเขาไปเปนองคคณะผพพากษา

- มไดมการจำกดประเภทคดไว

18

อำนาจหนาทของผพพากษาทเปนหวหนา

- เปนการปฏบตตามตำแหนงหนาททผนนดำรงอย

มใชเปนการเฉพาะตว

- ถาไมไดนงพจารณาตงแตตน จะลงลายมอชอทำคำ

พพากษาไมได ทำความเหนแยงไดเทานน

19

อำนาจหนาทของผพพากษาทเปนหวหนา

(2) สงคำรองคำขอตางๆทยนตอตนตามบทบญญตแหงกฎหมายวา

ดวยวธพจารณาความ

(4) ใหคำแนะนำแกผพพากษาในศาลนน ในขอขดของเนองในการ

ปฏบตหนาทของผพพากษา

- นงพจารณาคดแทน ในกรณทผพพากษาองคคณะในคดมเหตสดวสยหรอ

มเหตจำเปนอนอนมอาจกาวลวงได ตามมาตรา 28

20

อำนาจหนาทของผพพากษาทเปนหวหนา

- อำนาจลงลายมอชอในคำพพากษาหรอทำความเหนแยง ภายหลงเมอไดตรวจ

สำนวนนนแลว ในกรณมเหตสดวสยหรอมเหตจำเปนอนอนมอาจกาวลวง

ได ทำใหผพพากษาทเปนองคคณะในการพจารณาคดนน ไมอาจทำคำ

พพากษาคดนนตอไปได ตามมาตรา 29

- อำนาจในการจายสำนวนคด ตามมาตรา 32 (ยกเวนอธบดผพพากษาภาค)

- อำนาจในการเรยกคนสำนวนคด ตามมาตรา 33 วรรคหนง

21

อำนาจหนาทของผพพากษาทเปนหวหนา

- อำนาจในการรบคนสำนวนคดและโอนใหผพพากษาหรอองคคณะผ

พพากษาอนตามมาตรา 33 วรรคส

- อธบดผพพากษาภาคมอำนาจตามมาตรา 14 ดวย

- เปนผพพากษาในเขตอำนาจดวยผหนง

- ในกรณจำเปนจะสงใหผพพากษาในศาลทอยในเขตอำนาจ

ของตนไปชวยทำงานชวคราวไดไมเกน 3 เดอน

22

เหตจำเปนอนอนมอาจกาวลวงไดมาตรา 30

- เปนเหตจำเปนทเกดจากตวผพพากษาเอง

- เกดจาก

1. พนจากตำแหนงทดำรงอย

2. ถกคดคานและถอนตวไป (ป.ว.พ. มาตรา 13(1))

3. ไมอาจปฏบตราชการจนไมสามารถนงพจารณาหรอทำคำ

พพากษาคดนนตอไปได

23

เหตจำเปนอนอนมอาจกาวลวงได มาตรา 31

1. เปนเหตจำเปนทเกดจากการใชอำนาจของผพพากษาคนเดยวใน

การพจารณาพพากษาคด

2. ทำใหเกดปญหา ดงน

2.1 ผพพากษาคนเดยวไตสวนมลฟองคดอาญาแลวเหนวา

ควรพพากษายกฟอง แตคดนนมอตราโทษเกนกวาท

กำหนดในมาตรา 25(5)

24

เหตจำเปนอนอนมอาจกาวลวงได 2.2 ผพพากษาคนเดยวพจารณาคดอาญา ตามมาตรา 25(5)

แลวเหนวาควรพพากษาลงโทษจำคกเกนกวา 6 เดอน

หรอปรบเกน 10,000 บาท หรอทงจำทงปรบ

2.3 คำพพากษาหรอคำสงคดแพง จะตองทำโดยองคคณะท

ประกอบดวยผพพากษาหลายคน แตผพพากษาในองค

คณะมความเหนแยงจนหาเสยงขางมากมได

25

เหตจำเปนอนอนมอาจกาวลวงได

2.4 ผพพากษาคนเดยวพจารณาคดแพงตามมาตรา

25(4) ไปแลว ตอมาปรากฏวาราคาทรพยสนท

พพาท หรอจำนวนเงนทฟอง เกนอำนาจผ

พพากษาคนเดยว

26

เขตอำนาจศาลยตธรรม มาตรา 15 หามมใหศาลยตธรรมศาลใดศาลหนง

รบคดซงศาลยตธรรมอนไดสงรบประทบฟองโดยชอบแลว

ไวพจารณาพพากษา เวนแตคดนนจะไดโอนมาตามบทบญญตแหง

กฎหมายวาดวยวธพจารณาความหรอ

ตามพระธรรมนญศาลยตธรรม

เปนปญหาทเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชน27

เขตศาลยตธรรม

ศาลชนตน

(มาตรา 16)

ศาลอทธรณ (มาตรา 21)

ศาลฎกา

เขตศาลชนตนทวไป

เขตศาลเยาวชนและครอบครว

เขตศาลยตธรรมอน

เขตศาลอทธรณ

เขตศาลอทธรณภาค 1-9

เขตศาลแพงและศาลอาญา

28

อำนาจศาล

ศาลชนตน

ศาลอทธรณ (มาตรา 22)

ศาลฎกา (มาตรา 23)

อำนาจศาลแขวง

อำนาจศาลจงหวด

อำนาจศาลแพง ศาลแพงกรงเทพใต

และศาลแพงธนบร

อำนาจศาลอาญา ศาลอาญากรงเทพใต

และศาลอาญาธนบร

อำนาจศาลยตธรรมอน 29

อำนาจของศาลชนตน

อำนาจศาลแขวง (มาตรา 17)

พจารณาพพากษาคด ไตสวน หรอมคำสงใดๆ

ซงผพพากษาคนเดยวมอำนาจ

มาตรา 24มาตรา 25

วรรคหนง 30

อำนาจของศาลชนตน

อำนาจศาลจงหวด (มาตรา 18)

คดแพง คดอาญา

เปนคดทไมอยในอำนาจศาลยตธรรมอน31

การฟองคดทอยในอำนาจและเกดขนในเขตศาลแขวง

จงหวดทไมมศาลแขวง ฟองทศาลจงหวด

จงหวดทมศาลแขวง ตองฟองทศาลแขวง

ถานำคดมายนฟองตอ

ศาลจงหวด

ศาลจงหวดตองมคำสง

โอนคดไปยงศาลแขวงทมเขต

อำนาจ32

การฟองคดทอยในอำนาจและเกดขนในเขตศาลแขวง

● คำพพากษาศาลฎกาท 4094/49

! แมศาลจงหวดพษณโลกไดรบฟองโจทกไว และมการพจารณาสบ

พยานโจทกจนเสรจและอยระหวางนดสบพยานจำเลย แตเมอปรากฏ

ขอเทจจรงวาเปนคดทอยในเขตอำนาจของศาลแขวงพษณโลก ศาล

จงหวดพษณโลกยอมไมมอำนาจพจารณาคดนอกตอไป การทศาลม

คำสงใหโอนคดไปยงศาลแขวงซงเปนศาลทมเขตอำนาจเปนการชอบ

ดวยมาตรา 16 วรรคทายแลว

33

การฟองคดทอยในอำนาจและเกดขนในเขตศาลแขวง!ขอสงเกต

➢ เมอศาลจงหวดมคำสงโอนคดแลว กจะมคำสงใหจำหนายคดออกจากสารบบความของศาลจงหวด

➢ คำสงโอนคดเปนการออกคำสงใดๆ ซงมไดเปนไปในทางวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคด ตามมาตรา 24(2)ผพพากษานายเดยวมอำนาจออกคำสงได แมจะเปนเพยงผพพากษาประจำศาล (ขอสอบผชวยผพพากษาป 2548)

➢ ศาลแขวงมคำสงโอนคดไปศาลจงหวดไมได

34

อำนาจของศาลชนตน

อำนาจศาลแพง ศาลแพงกรงเทพใต

และศาลแพงธนบร

พจารณาพพากษาคดแพงทงปวง

และคดอนใดทมไดอยในศาลยตธรรมอน

35

อำนาจของศาลชนตน

อำนาจศาลอาญา ศาลอาญากรงเทพใต

และศาลอาญาธนบร

พจารณาพพากษาคดอาญาทงปวง

และคดอนใดทมไดอยในศาลยตธรรมอน

รวมถงคดทมกฎหมายบญญตใหอยในอำนาจของศาลทมอำนาจ

พจารณาคดอาญา 36

ขอยกเวนเขตอำนาจศาลแพงและศาลอาญา

มการยนฟองคดตอศาลแพง หรอศาลอาญา

เปนคดทเกดขนนอกเขตของศาลแพงหรอศาลอาญา

ใชดลพนจยอมรบไว

พจารณาพพากษา

มคำสงโอนคดไปยงศาล

ยตธรรมอนทมเขตอำนาจ37

ขอยกเวนเขตอำนาจศาลแพงและศาลอาญา

! ตวอยางการใชดลพนจยอมรบไวพจารณาพพากษา

● คำพพากษาศาลฎกาท 6287/38

− ศาลแพงรบฟองคด และดำเนนกระบวนพจารณาสบ

พยานโจทก จำเลยจนเสรจ

● คำพพากษาศาลฎกาท 2403/23

− ศาลแพงอนญาตใหถอนฟองจำเลยทอยในเขตศาล และ

ดำเนนกระบวนพจารณาสบพยานจำเลยทไมมภมลำเนา

ในเขตศาลจนเสรจ38

ขอยกเวนเขตอำนาจศาลแพงและศาลอาญา● คำพพากษาศาลฎกาท 2545/34

− ศาลแพงรบฟองโจทกไว นดชสองสถาน กำหนดใหโจทกเสย

คาขนศาลเพม และโจทกเสยคาขนศาลครบแลว

● คำพพากษาศาลฎกาท 2115/2523 (ป)

− ศาลอาญาไตสวนมลฟองแลว สงคดมมลใหประทบฟอง และ

นดสบพยานโจทกไวแลว

− แตถาการไตสวนมลฟองไมชอบดวยกฎหมาย ไมถอวามการ

ไตสวนมลฟอง เชน ผพพากษาประจำศาลไมมอำนาจตาม

มาตรา 25 (3) (4) และ (5) 39

อำนาจศาลอทธรณ➢ อำนาจพจารณาพพากษาคดทอทธรณคำพพากษา หรอคำสงศาลชนตน

➢ อำนาจพพากษาในคดโทษประหารชวตหรอจำคกตลอดชวต

➢ วนจฉยชขาดคำรองคำขอทยนตอศาลอทธรณหรอศาลอทธรณภาค

➢ วนจฉยชขาดคดทศาลอทธรณหรอศาลอทธรณภาคมอำนาจวนจฉยได

ตามกฎหมายอน เชน รธน ม. 219 ว.3

40

อำนาจศาลฎกา

พจารณาคดทรฐธรรมนญ

หรอกฎหมายบญญตให

เสนอตอศาลฎกาไดโดยตรง

( รธน ม. 219 ว. 3)

พจารณาคดทมการอทธรณ

หรอฎกา

คำพพากษา

คำสง

ศาลชนตน

ศาลอทธรณ

ของ

41

อำนาจศาลฎกา!ศาลฎกาอาจไมพจารณาพพากษาคดทเสนอมากไดหากปรากฏวา

➢ เปนกรณทศาลฎกาเหนวาขอกฎหมาย/ขอเทจจรง ทมการอทธรณ ฎกา

นน จะไมเปนสาระอนควรแกการพจารณา

➢ เปนการใชอำนาจตามรฐธรรมนญ มาตรา 219 วรรคสอง

➢ ตามระเบยบทประชมใหญศาลฎกาวาดวยการไมรบคดซงขอกฎหมาย

หรอขอเทจจรงทอทธรณหรอฎกาจะไมเปนสาระอนควรแกการพจารณา

พพากษา พ.ศ. 2551

42

อำนาจศาลฎกา!คำพพากษาฎกาท 2454/2552

− จำเลยฎกาวาในระหวางการพจารณาของศาลอทธรณ โจทกโอนทดนพพาทใหบคคลอน โจทกจงไมมอำนาจฟอง

− เปนการฎกาในปญหาขอกฎหมายซงศาลฎกาเคยวนจฉยทำนองเดยวกนวา อำนาจฟองของโจทกยงบรบรณอยแมภายหลงจะไดโอนสทธครอบครองใหบคคลอน

− ไมมเหตเปลยนแปลงแนววนจฉยเดม

− เปนฎกาทไมเปนสาระแกคดอนควรแกการพจารณา

43

อำนาจศาลฎกา!คำพพากษาฎกาท 9520/2553

− จำเลยท 3 ฎกาในปญหาขอเทจจรงวามไดรวมกนมกญชาไว

ในครอบครองเพอจำหนาย

− ศาลฎกาเหนวาศาลอทธรณภาค 9 ไดวนจฉยขอเทจจรงดง

กลาวไวชอบดวยเหตผลแลว จงไมมเหตเปลยนแปลงคำ

วนจฉย

− เปนฎกาทไมเปนสาระแกคดอนควรแกการพจารณา

44

อำนาจศาลฎกา!คำพพากษาฎกาท 9520/2553 (ตอ)

− ศาลฎกาไมรบฎกาของจำเลยท 3 ไวพจารณาตามรฐธรรมนญ

มาตรา 219 วรรคสอง ประกอบพระธรรมนญศาลยตธรรม

มาตรา 23 วรรคหนง

− แตศาลฎการบวนจฉยในปญหาขอกฎหมายวาการกระทำของ

จำเลยท 1 และ ท 3 เปนความผดฐานรวมกนมยาเสพตดให

โทษประเภท 3 ไวในครอบครองเพอจำหนายหรอไม

− การสงไมรบคดไวพจารณาจงไมรบไวบางสวนได

45

อำนาจของผพพากษาคนเดยว➢ อำนาจผพพากษาคนเดยวในทกชนศาล

➢ อำนาจผพพากษาคนเดยวในศาลชนตน

➢ ผพพากษาประจำศาลไมมอำนาจ (มาตรา 25 (3)

(4) หรอ (5))

➢ ผพพากษาประจำศาลและผพพากษาอาวโสจะ

เปนผทำการแทนไมได

46

อำนาจผพพากษาคนเดยวในทกชนศาล➢ เปนการใชอำนาจตามมาตรา 24

➢ มอำนาจออกหมายเรยก หมายอาญา หรอหมายสง

➢ ออกคำสงใดๆ ซงมไดเปนไปในทางวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคด

➢ ผพพากษาประจำศาล และ ผพพากษาอาวโสมอำนาจตามมาตรานดวย

➢ แตผชวยผพพากษาไมมอำนาจตามมาตราน (ฎ. 7352/50)

47

อำนาจออกหมาย➢ หมายอาญาม 5 ประเภท ไดแก หมายจบ หมายขง

หมายจำคก หมายปลอยและหมายคน

➢ มอำนาจออกหมายอาญาไดทงในคดแพงและคด

อาญา

➢ โดยไมตองพจารณาจำนวนทนทรพยในคดแพง

หรออตราโทษในคดอาญา

48

อำนาจออกคำสง➢ มอำนาจออกคำสงไดทงในคดแพงและคดอาญา

➢ โดยไมตองพจารณาจำนวนทนทรพยในคดแพง หรออตรา

โทษในคดอาญา

➢ เชน คำสงไมรบฟอง หรอคนคำคความ (ป.ว.พ. ม.18) คำสง

โอนคด (ป.ว.พ. ม.6, 28) คำสงใหรวมการพจารณาคดเขาดวย

กน (ป.ว.พ. ม.28)คำสงงดการไตสวนมลฟอง (ป.ว.อ. ม.14)

คำสงเรยกพยานมาสบเพมเตม (ป.ว.อ. ม.150)

49

อำนาจออกคำสง!กรณดงตอไปนไมใชการออกคำสงตามมาตรา 24(2)

➢ การตรวจคำรองขดทรพย แลวมคำสงวาผรองเปนผมหน

สวนในการซอทดนทยด และผรองไมไดกลาวอางวาจำเลย

หรอลกหนตามคำพพากษาไมใชเจาของทรพยทยดไว จง

ไมมสทธยนคำรองขดทรพย ใหยกคำรองนน เปนการ

วนจฉยชขาดคดตาม ป.ว.พ. มาตรา 131(2) (ฎ.

125/2526)

50

อำนาจออกคำสง➢ คำสงยกคำรองของผรองทอางวามใชบรวารของโจทกในคดฟองขบ

ไล เปนการออกคำสงทมลกษณะเปนการวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคด (ฎ. 3459/2538)

➢ คำสงวนจฉยชขาดคดชนขอคนของกลางในคดอาญา ผรองอางวาเปนเจาของรถจกรยานยนต และมไดรเหนเปนใจในการกระทำความผด แตโจทกคดคาน จงเปนคดมขอพพาททศาลตองวนจฉยชขาด เมอเปนคดทอยในอำนาจพจารณาพพากษาของศาลจงหวด จงตองมองคคณะอยางนอยสองคน (ฎ. 8492/2548)

51

อำนาจออกคำสง➢ การทผรองไมมาศาลในวนนดไตสวนคำรอง ศาล

จงหวดโดยผพพากษานายเดยว มคำสงใหยกคำรองของ

ผรองทขอคนของกลางทศาลสงรบ โดยฟงขอเทจจรง

วาผรองรเหนเปนใจดวยในการกระทำความผด

เปนการวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคด จงไมชอบดวย

พระธรรมนญศาลยตธรรมมาตรา 24(2) และ 26 (ฎ.

8914/2551)

52

อำนาจผพพากษาคนเดยวในศาลชนตน

◦ ผพพากษาคนเดยวในศาลชนตนมอำนาจตามมาตรา 25 ดงน

➢ ไตสวนและวนจฉยชขาดคำรองหรอคำขอ (มาตรา 25 (1)) เมอคความยนคำรองหรอคำขอขนมาใหศาลวนจฉย

➢ ไตสวนและมคำสงเกยวกบวธการเพอความปลอดภย (มาตรา 25 (2)) ซงมบญญตไวใน ป.อ. มาตรา 39 และเมอวธการเพอความปลอดภยเปนสวนหนงของคำพพากษา คำพพากษานนตองชอบดวยกฎหมาย เชน

53

อำนาจผพพากษาคนเดยวในศาลชนตน!คำพพากษาฎกาท 5943/2548 (ป)

! ศาลชนตนพพากษาลงโทษจำคกจำเลย 1 ป และปรบ 5,000 บาท

โทษจำคกใหรอการลงโทษไว 2 ป และใหคมความประพฤตจำเลยไว แตมผ

พพากษาลงนามในคำพพากษาคนเดยว จงเปนกรณทศาลชนตนมไดปฏบต

ตามพระธรรมนญศาลยตธรรมมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25(5) ทงน

เพราะผพพากษาคนเดยวจะพพากษาลงโทษจำคก 6 เดอนไมได เมอคำ

พพากษาศาลชนตนไมชอบ ยอมมผลใหคำสงเกยวกบวธการเพอความ

ปลอดภยไมชอบดวยกฎหมายเชนกน

54

อำนาจผพพากษาคนเดยวในศาลชนตน➢ ไตสวนมลฟองและมคำสงในคดอาญา (มาตรา 25(3))

➔ ถาในระหวางการมคำสงไตสวนมลฟอง และผพพากษาคนเดยวเหนควรยกฟองเพราะคดไมมมล การมคำสงนจะกลายเปนคำสงวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคด

➔ ตองพจารณาวาอยในอำนาจผพพากษาคนเดยวทจะเปนองคคณะพพากษาไดหรอไม คอตองเปนคดทมอตราโทษไมเกน 3 ป หรอปรบไมเกน 60,000 บาท หรอทงจำทงปรบ

➔ ถาไมอยในอำนาจกตองนำมาตรา 31(1) ประกอบมาตรา 29 มาบงคบใช

55

อำนาจผพพากษาคนเดยวในศาลชนตน➢ พจารณาพพากษาคดแพง ทนทรพยไมเกน 300,000 บาท

(มาตรา 25(4))

➔ ปกตเปนกรณการพจารณาพพากษาคดแพงทอยใน

อำนาจศาลแขวงอยแลว

➔ ถาปรากฏขนในระหวางพจารณาของศาลวาราคา

ทรพยสนเกนกวาอำนาจพจารณาพพากษาของผ

พพากษาคนเดยวในศาลชนตน ตองดำเนนการตาม

มาตรา 28 หรอ 29 แลวแตกรณ56

อำนาจผพพากษาคนเดยวในศาลชนตน➢ พจารณาพพากษาคดอาญา ซงมอตราโทษจำคกอยางสงไมเกน 3 ป

หรอปรบไมเกน 60,000 บาท หรอทงจำทงปรบ แตจะลงโทษจำคก

เกน 6 เดอน หรอปรบเกน 10,000 บาท หรอทงจำทงปรบ ไมได

(มาตรา 25(5))

➔ คำพพากษาฎกาท 4479/2549 ผพพากษาคนเดยวมอำนาจ

พจารณาพพากษาความผดฐานละเมดอำนาจศาลได ไมมขอหาม

มใหผพพากษาทสงใหเจาหนาทรายงานการกระทำความผด

ฐานละเมดอำนาจศาล เปนผพจารณาพพากษาคด

57

อำนาจผพพากษาคนเดยวในศาลชนตน➔ คำพพากษาฎกาท 6234/2548 คำพพากษาศาลชนตนซงเปนศาลแขวง

มผพพากษาลงนามใหจำคกจำเลย 1 ป ตองมผพพากษาเปนองคคณะอยางนอย 2 คนจงเปนกรณทศาลชนตนมไดปฏบตใหถกตองตามกฎหมาย

➔ กรณความผดหลายกรรมตางกน การพจารณาวาอยในอำนาจผพพากษาคนเดยวหรอไม ตองดจากโทษสทธทลงแตละกระทงความผดเปนสำคญ

➔ กรณการเพมโทษ รวมแลวตองไมเกน 6 เดอนหรอปรบไมเกน 10,000 บาท หรอทงจำทงปรบ (ฎ. 4189/2550 (ป))

58

อำนาจผพพากษาคนเดยวในศาลชนตน➢ ผพพากษาประจำศาลไมมอำนาจพจารณาพพากษาตามมาตรา 25

(3) (4) หรอ (5) มเพยงอำนาจตาม (1) และ (2) เทานน หาก

ฝาฝนคำพพากษาหรอคำสงดงกลาวยอมไมชอบดวยกฎหมาย

➢ ผพพากษาอาวโสไมมขอจำกดเรองอำนาจตามมาตรา 25 จงเปนผ

พพากษาคนเดยวในศาลชนตนทเปนองคคณะพจารณาพพากษาคด

ตาม (1) ถง (5) ได

59

องคคณะผพพากษา

➢ องคคณะในศาลชนตน

➢ องคคณะในศาลอทธรณ ศาลอทธรณภาค หรอ องคคณะในศาลฎกา

60

องคคณะผพพากษา! องคคณะในศาลชนตน

➔ ถาเปนคดแพงหรอคดอาญาทอยในอำนาจพจารณาพพากษาของผพพากษาคนเดยวเปนองคคณะในศาลชนตน ตามมาตรา 25 ใหบงคบตามมาตรา 25

➔ ถาเปนการพจารณาพพากษาคดของศาลแขวงและศาลยตธรรมอน ตองเปนไปตามพระราชบญญตจดตงศาลนนๆ เชน พระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522 ทตองประกอบดวยผพพากษา ผพพากษาสมทบฝายนายจางและลกจางอยางนอยฝายละ 1 คน จงจะครบองคคณะ (ฎ. 7473-7530/2543, ฎ. 399/2544)

61

องคคณะผพพากษา➔ องคคณะผพพากษาทจะพจารณาพพากษาคดในศาลชนตน ตองมผ

พพากษาอยางนอย 2 คน และตองไมเปนผพพากษาประจำศาลเกน 1

คน

➔ คำพพากษาฎกาท 7651/2552 โจทกฟองจำเลยตอศาลจงหวดวากระทำ

ความผดกรรมเดยวฐานหมนประมาทโจทกรวมโดยการโฆษณา ตาม

ป.อ. มาตรา 326 และ 328 ซงมาตรา 328 มระวางโทษจำคกไมเกน 2 ป

และปรบไมเกน 200,000 บาท ศาลชนตนตองมผพพากษาอยางนอย 2

คนจงเปนองคคณะทมอำนาจพจารณาพพากษาคดได การทศาล

ยกฟองโดยผพพากษาคนเดยวเปนผพจารณาพพากษาคด จงไมชอบ

ดวย พระธรรมนญศาลยตธรรม มาตรา 25(5) และ 26

62

องคคณะผพพากษา➔ ในกรณทผพพากษาหลายคนเปนองคคณะในคดอาญา มความเหนแยง

กน ใหผพพากษาซงมความเหนเปนผลรายแกจำเลยมาก ยอมเหนดวย

กบผพพากษาซงมความเหนเปนผลรายแกจำเลยนอยกวา (ป.ว.อ. ม.

184) ไมอาจนำเรองเหตจำเปนอนอนมอาจกาวลวงได ตามมาตรา 29

มาใชบงคบได (ฎ. 6988/2549)

➔ คำพพากษาของศาลชนตนทไมครบองคคณะตามมาตรา 26 ถอเปนคำ

พพากษาทไมชอบดวยกฎหมาย ศาลสงตองยกยอนสำนวนไปใหศาล

ชนตนพพากษาใหม

63

องคคณะผพพากษา➔ คำพพากษาฎกาท 3977/2553 การวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคด

ตามคำรองขอเฉลยทรพย (ป.ว.พ. ม. 290) ศาลชนตนซงเปนศาลจงหวดตองมองคคณะอยางนอย 2 คนจงเปนองคคณะทมอำนาจพพากษาคดไดตามมาตรา 26 การทผพพากษาคนเดยวในศาลชนตนเปนองคคณะพจารณาและมคำสงวนจฉยชขาดขอพพาทโดยไมมอำนาจกระทำเชนนนไดตามมาตรา 24(2) และมาตรา 25 จงเปนกรณทศาลชนตนมไดปฏบตใหถกตองตามกฎหมาย ตองใหศาลชนตนดำเนนการใหถกตองกอน

64

องคคณะผพพากษา!องคคณะในศาลอทธรณ ศาลอทธรณภาค หรอศาลฎกา (มาตรา 27)

➔ ตองมผพพากษาอยางนอย 3 คน

➔ ถาผพพากษาไดลงนามไวในตนรางคำพพากษาแลว ตอมาปรากฏวาได

เกษยณอายราชการ 1 คน และยายไปดำรงตำแหนงอน 1 คน กอนทจะลง

ลายมอชอในคำพพากษา ตามบนทกของประธานศาลฎกาตอทายคำ

พพากษาศาลฎกาแสดงเหตทผพพากษามไดลงลายมอชอโดยอางถงการลง

ลายมอชอในตนราง ยอมแสดงแจงชดวาองคคณะดงกลาวมความเหนพอง

ดวยกบคำพพากษานนแลว จงถอเปนองคคณะตามกฎหมาย และเปนคำ

พพากษาทชอบดวยกฎหมายแลว

65

องคคณะผพพากษา➔ ในกรณทมการประชมใหญของศาลนน หรอในแผนกคดของ

ศาลดงกลาว ผพพากษาทเขาประชมใหญและไดตรวจสำนวน

คดนนแลวมอำนาจพจารณาพพากษาคดนนได

➔ เฉพาะในศาลอทธรณและศาลอทธรณภาค ผพพากษาในศาล

ดงกลาวมอำนาจทำความเหนแยงไดดวย

➔ ผพพากษาศาลฎกาไมมอำนาจทำความเหนแยง

66

การจายสำนวนคด!ผมอำนาจจายสำนวนคด

➢ ประธานศาลฎกา

➢ ประธานศาลอทธรณ

➢ ประธานศาลอทธรณภาค

➢ อธบดผพพากษาศาลชนตน

➢ ผพพากษาหวหนาศาล

➢ ผพพากษาหวหนาแผนกคดในแตละศาล67

การจายสำนวนคด!การจายสำนวนคดตองปฏบตตามหลกเกณฑและวธการทกำหนดโดย

ระเบยบราชการฝายตลาการของศาลยตธรรม

➔ คท. 442/2551 การจายสำนวนคดตองจายตามหลกเกณฑ

และวธการทกำหนดโดยระเบยบราชการฝายตลาการของ

ศาลยตธรรมตามมาตรา 32 ววรคหนง ซงไมจำตองจาย

สำนวนคดขอใหปลอยชวคราวใหผพพากษาองคคณะเดม

เปนผสง

68

การเรยกคนหรอโอนสำนวนคด และ การขอคนสำนวนคด

➢ การเรยกคนหรอโอนสำนวนคด

➢ การขอคนสำนวนคด

69

การเรยกคนหรอโอนสำนวนคด

ผมอำนาจเรยกคน

หรอโอนสำนวนคด ไดแก

• ประธานศาลฎกา

•ประธานศาลอทธรณ

•ประธานศาลอทธรณภาค

•อธบดผพพากษาศาลชนตน

•ผพพากษาหวหนาศาล

อธบดผพพากษาภาคไมม

อำนาจเรยกคน หรอโอน

สำนวนคด เชนเดยวกบ

อำนาจการจายสำนวนคด

ผพพากษาหวหนาแผนกคด

ในศาล มอำนาจจายสำนวน

คดแตไมมอำนาจเรยกคน

หรอโอนสำนวนคด70

การเรยกคนหรอโอนสำนวนคด ตองเปนกรณทจะ

กระทบกระเทอน

ตอความยตธรรม

ในการพจารณา

หรอพพากษาคด

ของศาลนน

ตองมบคคลดงตอไปนเสนอความ

เหนใหกระทำได (วรรคแรก)

·รองประธานศาลฎกา ·รองประธานศาลอทธรณ

·รองประธานศาลอทธรณภาค

·รองอธบดผพพากษาศาลชนตน

·ผพพากษาในศาลจงหวดหรอศาลแขวงทมอาวโสสงสดในศาลนนบคคลกลมนตองไมเปน

องคคณะในสำนวนคด

ดงกลาว 71

การเรยกคนหรอโอนสำนวนคด

ถาบคคลตามวรรคแรก

ไมอาจปฏบตราชการได

หรอเขาเปนองคคณะ

ในสำนวนคด

ทเรยกคนหรอโอนนน

ใหรองฯ หรอ

ผพพากษา

ทมอาวโสถดลงมา

ตามลำดบในศาลนน

เปนผมอำนาจในการ

เสนอความเหนแทน

72

การเรยกคนหรอโอนสำนวนคด

ในกรณทมรองฯ 1 คน

หรอมหลายคนแตไม

อาจปฏบตราชการได

หรอเขาเปนองคคณะ

ในสำนวนคดทเรยกคน

หรอโอนทงหมด

ใหผพพากษาทมอาวโส

สงสดของ ศาลนนเปน

ผมอำนาจในการเสนอ

ความเหน

73

การเรยกคนหรอโอนสำนวนคด

ผพพากษาอาวโส

ไมมอำนาจในการ

เสนอความเหน

ผพพากษาประจำศาล

74

การขอคนสำนวนคด

ผพพากษาเจาของสำนวน

หรอองคคณะผพพากษาม

คดคางการพจารณาอย

เปนจำนวนมาก ทำใหการ

พจารณาพพากษาคดของ

ศาลนนลาชา

ผพพากษาเจาของสำนวน

หรอองคคณะผพพากษา

นน ไดขอคนสำนวนคดท

ตนรบผดชอบอย

(โดยสมครใจ)

75

การขอคนสำนวนคด

• ประธานศาลฎกา

• ประธานศาลอทธรณ

•ประธานศาลอทธรณภาค

•อธบดผพพากษาศาล ชนตน

• ผพพากษาหวหนาศาล

มอำนาจรบคนสำนวน

โอนใหผพพากษา หรอ

องคคณะอนในศาลนน

รบผดชอบแทน76