เอกสารประกอบการฝกอบรมเชงปฏบตการ เพอเผยแพรความรธรณวทยา ทรพยากรธรณ และธรณพบตภย

ส ำนกธรณวทยำ กรมทรพยำกรธรณ มนำคม ๒๕๕๕

I

เกรนน ำ

ปจจบนการศกษาของนกเรยนระดบตางๆ ในประเทศไทยไดมการเปลยนแปลงโครงสราง โดยเพมความส าคญของนกเรยนใหเปนศนยกลางของการเรยนร และไดเพมการเรยนการสอนในเชงวเคราะหและปฏบตการมากขน ครหรออาจารยผสอนจ าเปนตองมองคความรชดเจนและหลากหลาย เพยงพอทจะถายทอดความร ความเขาใจตางๆ ใหแกนกเรยน เพอตอบสนองลกษณะของการศกษาดงกลาว และจากการเปลยนแปลงหลกสตรใหมในการศกษาระดบตางๆ ไดเพมวชาความรรอบตวมนษย ซงไดแกความรทางดานโลกและการเปลยนแปลง ทรพยในดนและสนในน า ซงทงหมดเปนสวนหนงขององคความรทางธรณวทยา ทถอวาเปนวชาใหมทครหรออาจารยผสอนประสบปญหาทงความเขาใจพนฐานทางทฤษฎ ภาคปฏบตการ และการอธบายถงประโยชนทางธรณวทยา ซงเมอมขอสงสยของนกเรยนในเรองดงกลาว จะท าใหมการตอบปญหาทไมชดเจนนก

กรมทรพยากรธรณซงเปนหนวยงานหลกทรบผดชอบองคความรทางดานธรณวทยา ทรพยากรธรณ ธรณพบตภย และการบรหารจดการซากดกด าบรรพ ไดตระหนกถงความส าคญของการพฒนาความรทางธรณวทยาของครหรออาจารยผสอน ทงทางทฤษฎและปฏบต การทศนศกษาแลกเปลยนความคดเหน และการทดลองปฏบตการจรง เนองจากเลงเหนวาคร อาจารยผสอนแตละทานสามารถเผยแพรความรสนกเรยนและบคคลตางๆในจงหวดไดอยางดยง ซงจะท าใหความรทางดานธรณวทยาและสงแวดลอมขยายตวไปสประชาชนอยางรวดเรวตรงตามยทธศาสตรของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สวนพฒนาและเผยแพรองคความรดานธรณวทยา ส านกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ ไดจดท าเอกสารประกอบการฝกอบรมเชงปฏบตการเพอเผยแพรความรธรณวทยาทรพยากรธรณและธรณพบตภย เรอง ธรณวทยาและแหลงเรยนรทางธรณวทยาจงหวดกระบ เปนเอกสารแนะน าธรณวทยาจงหวดกระบและแหลงเรยนรทางธรณวทยานอกหองเรยน คณะผจดท าหวงเปนอยางยงวา สอการสอนนจะเปนประโยชนตอครอาจารย สามารถน าไปพฒนาการเรยนการสอนในเรองทเกยวของกบธรณวทยาตอไป

คณะผจดท า

II

สำรบญ

หนา

เกรนน า……………………………………………………………………………………………………………….……………… I

สารบญ………………………………………………………………………………………………………………….…………… II

ธรณวทยาของจงหวดกระบ………………………………………………………..…………………………………………. 1

เสนทางศกษาธรณวทยาภาคสนาม………………………………………………………..………………………………

จดศกษาท 1 ศกษาชนดของหอย ทสสานหอยแหลมโพธ………………………………………………..………

16

18

จดศกษาท 2 ศกษาการกดเซาะชายฝงและการปองกน ทหาดนพรตนธารา.....………………………… 19

จดศกษาท 3 ศกษาหนตะกอนเนอประสม-เนอประสาน บานชองพล............................................ 20

จดศกษาท 4 ศกษาภมประเทศแบบคาสต ททาเทยบเรอแหลมสก............................................... 21

จดศกษาท 5 ศกษาหนตะกอนเนอประสมสแดงมหายคกลาง………………………………………………… 22

จดศกษาท 6 ศกษาซากดกด าบรรพ ชนด brachiopod ทอาวน า………………………..………………… 23

จดศกษาท 7 ศกษาการเกดถ า ทวดถ าเสอ………………………………………………………………………….. 24

จดศกษาท 8 ศกษาหนแกรนต ดนถลม ทหนวยพทกษปาหวยเนยง……………………………………….. 25

จดศกษาท 9 ศกษาน าตกรอนและการบรหารจดการ…………………………………………………………….. 26

จดศกษาท 10 ศกษาการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตทเหมองถานหนลกไนต...................

บานเหนอคลอง

27

1

ธรณวทยาจงหวดกระบ “แหลงถานหน ถนหอยเกา เขาตระหงาน ธารสวย รวยเกาะ

เพาะปลกปาลม งามหาดทราย ใตทะเลสวย มรกตอนดามน สวรรคเกาะพพ”

1. บทน า

กระบ เปนอกหนงจงหวดของภาคใตทตงอยรมฝงทะเลอนดามน ซงคาดวานาจะเปนแหลงชมชน โบราณทเกาแกทสดในประเทศไทย และมแหลงทองเทยวทางธรรมชาต ตลอดจนทรพยากรใตทองทะเล ทกระบ เปนอกหนงจงหวดของภาคใตทตงอยรมฝงทะเลอนดามน ซงคาดวานาจะเปนแหลงชมชน โบราณท เกาแกทสดในประเทศไทย และมแหลงทองเทยวทางธรรมชาต ตลอดจนทรพยากรใตทองทะเล ทสวยงาม มากลกษณะภมประเทศโดยทวไป ประกอบดวยภเขา ทดอน ทราบ และหมเกาะนอยใหญกวา 130 เกาะ เนอทอดมสมบรณไปดวยไมแสม และ ไมโกงกาง จงหวดกระบประกอบไปดวย 8 อาเภอ คอ อาเภอเมอง อาเภอเขาพนม อาเภอคลองทอม อาเภอปลายพระยา อาเภอเกาะลนตา อาเภออาวลก อาเภอลาทบและอาเภอเหนอคลอง กระบเคยเปนชมชนโบราณกอนประวตศาสตรมผคนพบเคร องมอยคหนเปนจานวนมาก กระจดกระจายทวไปและยงพบภาพเขยนสโบราณบนผนงถาหลายแหงในเขตจงหวดกระบโดยเฉพาะบรเวณอาเภอคลองทอม และในประวตศาสตรเมองนครศรธรรมราช (อาณาจกรตามพรลงค) กระบเปนเมองหนงใน12นกษตรมตราประจาเมองเปนรปลง (ปวอก) ในสมยกรงศรอยธยาและกรงธนบร เมองกระบ(บนไทยสมอ) มสภาพเปนชมชนเลกๆขนอยกบเมองนครศรธรรมราชตลอดมา จนในสมยรชกาลท 2 แหงกรงรตนโกสนทร เจาพระยานคร(นอย) ไดมอบให ปลดเมองไปตงเพนยดจบชางทกระบอยเปนเวลานาน ผคนกอพยพตามเขาไปตงหลกแหลงมากขน จนกลายเปนชมชนใหญตอมาจงยกฐานะขนเปน"แขวงเมองกาไสหรอปกาไส" ในป พ.ศ.2415 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงพจารณาเหนวาแขวงเมองปกาไสม ความเจรญพอทจะยกฐานะเปนเมองได จงโปรดใหยกขนเปนเมอง และพระราชทานนามวา "กระบ"มฐานะเปนเมองออก ขนอยกบเมองนครศรธรรมราช จนถงป พ.ศ.2418 โปรดฯใหเมองกระบเปนเมองจตวา ขนตรงตอกรงเทพฯในฐานะ "หวเมองฝายทะเลตะวนตก" โดยอยใตการดแลของสมหพระกลาโหมครนเมอจดใหมการปกครองแบบมณฑลเทศาภบาลขนจงไดโอนไปขนกบมณฑลภเกตเมอป พ.ศ.2438 ในป พ.ศ.2443 ไดยายเมองกระบจากบานตลาดเกา ต.กระบใหญ มาตงท ต.ปากนา คอตวจงหวดในปจจบน พ.ศ.2476 กระบจงมฐานะเปนจงหวดตามระเบยบราชการบรหารสวนภมภาคตงแตนนมา

2. ภมศาสตร

จงหวดกระบมเนอทประมาณ 4,708 ตารางกโลเมตร ถอวาเปนจงหวดทมขนาดใหญเปนอนดบ 46 ของประเทศ พนทสวนใหญเปนภเขา ทดอน ทราบ และหมเกาะนอยใหญกวา 130 เกาะ รมปากอาวและรอบ

2

หมเกาะหลายเกาะคอปาชายเลนอนอดมสมบรณ มภเขาพนมเบญจาเปนภเขาสงทสดของกระบ (1,397 เมตร จากระดบนาทะเลปานกลาง) และเปนตนกาเนดของคลองปกาสย คลองกระบใหญ และคลองกระบนอย สายนาสาคญของจงหวด มอาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยงดงน ทศเหนอ ตดตอกบจงหวดพงงาและจงหวดสราษฎรธาน ทศใต ตดตอกบจงหวดตรงและทะเลอนดามน ทศตะวนออก ตดตอกบจงหวดตรงและจงหวดนครศรธรรมราช ทศตะวนตก ตดตอกบจงหวดพงงาและทะเลอนดามน

2.1 ลกษณะภมประเทศและสณฐานธรณวทยา

ลกษณะภมประเทศโดยทวไปประกอบดวย ทราบ ทราบชายฝงทะเล เขาโดด หรอเนนเตยๆ และทว

เขาสง (รปท 1)

บรเวณทราบลม ไดแก พนททางตอนกลางถงตอนลางทางดานตะวนตก และชวงกลางตอนบนของ

จงหวดครอบคลมพนทดานตะวนตกของอาเภอคลองทอม ตอนกลางของอาเภอเหนอคลอง และอาเภอเมอง

ตอนบนของอาเภออาวลก และบางสวนทางทศใตของอาเภอปลายพระยา สามารถแบงไดเปน

1.ทราบลมนาหลาก คอพนทตามบรเวณรมฝงแมนาลาคลองสายตางๆ

2.ทราบตะกอนเชงเขา เกดจากการกดเซาะของทางนาจนมลกษณะเปนทราบ พบตามบรเวณเชงเขา

ทมการผพงอยางรนแรง มความสงเฉลยจากระดบนาทะเลปานกลางประมาณ 10-30 เมตร

3.ทราบชายฝงทะเล เปนปาชายเลนและสนทรายชายหาด

บรเวณเขาโดดหรอเนนเขาเตยๆ เปนพนทซงกระจายอยทวไป บรเวณเขาโดดทสาคญไดแก บรเวณ

ตอนกลางและฝงตะวนตกของอาเภออาวลก สวนเนนเขาเตยๆ นน มเกอบทกอาเภอ แตสวนใหญจะอยท

อาเภอลาทบ อาเภอเขาพนม อาเภอเหนอคลองตอนบน และอาเภอคลองทอมตอนบน มระดบความสงอย

ในชวง 10-100 เมตร บางบรเวณมความสงถง 200-250 เมตร จากระดบทะเลปานกลาง

บรเวณทวเขาสง แบงออกเปน 4 บรเวณ ดวยกนคอ

1.บรเวณรอยตอระหวางจงหวดกระบ และจงหวดพงงา บรเวณทศตะวนตกเฉยงเหนอของอาเภอ

ปลายพระยา

2.บรเวณตอนกลางของจงหวดกระบขนเหนอเขาไปยงจงหวดสราษฎรธานไดแก เทอกเขาพนม

3.บรเวณดานทศตะวนออกถงตะวนออกเฉยงใตของจงหวด

4.บรเวณตอนใตของจงหวด อนไดแกบรเวณเกาะลนตาใหญ ยอดเขาสงสดมความสงประมาณ 820

เมตร จากระดบทะเลปานกลาง

3

รปท 1 แสดงระดบความสงเหนอระดบทะเลปานกลาง

4

2.2) ภมอากาศ

สภาพอากาศแบบมรสมในเขตรอน ไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนออกเฉยงใต ลมมรสม ตะวนตก

เฉยงใต และลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ ทาใหมเพยง 2 ฤด คอ ฤดรอนเรมตงแตเดอนมกราคมถงเมษายน

และฤดฝนเรมตงแตเดอนพฤษภาคมถงธนวาคม โดยมอณหภมทงป อยระหวาง 16.9 ถง 37.3 องศาเซลเซยส

และมปรมาณนาฝนโดยเฉลยปละประมาณ 2,568.5 มลลเมตร ถาทานตองการสมผสกบบรรยากาศทสดแสน

จะธรรมชาต กระบเปนอนดบตนๆทเราตองนกถง อกทงยงสามารถจองโรงแรมกระบ ในราคาพเศษไดอกดวย

2.3) การคมนาคม

ทางรถยนต จากกรงเทพฯ ใชทางหลวงหมายเลข 4 ผานจงหวดเพชรบร-ประจวบครขนธ-ชมพร-ระนอง-พงงา-

กระบ รวมระยะทางประมาณ 946 กม. หรอใชทางหลวงหมายเลข 4 ถงจงหวดชมพรตอดวยทางหลวงหมายเลข 41 ผานอาเภอหลงสวน อาเภอไชยา เขาอาเภอสระเวยง จ.สราษฎรธาน จากนนใชทางหลวงหมายเลข 4 อกครง เขาส จ.กระบ รวมระยะทางประมาณ 814 กม.

บรษทขนสง จากด ไดเปดบรการการเดนรถ กรงเทพฯ-กระบ ทกวน รายละเอยดตดตอทโทร . (02) 4351195-6 (รถธรรมดา) และโทร.(02) 4351200 (รถปรบอากาศ) จากภเกตใชทางหลวงแผนดนหมายเลข 402 ตอดวยทางหลวงหมายเลข 4 ผาน ต.โคกลอย อ.ตะกวทง อ.ทบปด จ.พงงา เขา อ.อาวลก จ.กระบ รวม ระยะทางประมาณ 185 กม. สาหรบรายละเอยดรถโดยสารประจาทาง ภเกต-กระบ ตดตอไดท บรษทขนสง จากด โทร.(076) 211480

ทางรถไฟ - ตารางการเดนรถไฟ - ตารวจรถไฟ จากสถานรถไฟกรงเทพฯ-มาลงไดทงทสถานรถไฟ จ.ตรง สถานรถไฟ พนพน จ.สราษฎรธาน หรอ

สถานรถไฟทงสง จ.นครศรธรรมราช จากนนตอรถโดยสารเขา จ.กระบ รายละเอยดตดตอสอบถาม ทโทร.(02) 2237010 หนวยการเดนทางการรถไฟแหงประเทศไทย

ทางเครองบน จากทาอากาศยานกรงเทพฯมาลงทสนามบนนานาชาตภเกตและตอรถโดยสารเขา จ.กระบ หรอโดยสารเครองบนลงททาอากาศยานกระบ โทร. 0-7563-6541-2 ตอ 1200

3. ธรณวทยาทวไป

จงหวดกระบสวนใหญปกคลมดวยตะกอนยคควอเทอรนารเปนสวนใหญ ซงเปนยคท 2 ของมหายคซโนโซอค มชวงอายประมาณ 1.8 ลานปถงปจจบน สวนหนแขงสวนมากพบตามพนทภเขา พนทเนนเขา หนทสะสมตวมอายแกทสดในยคคารบอนเฟอรส ลกษณะทางธรณวทยาทโดดเดน และสวยงามในรปภมประเทศ

5

แบบคาสต มอายในยดเพอรเมยน ลกษณะของหนในจงหวดกระบสามารถอธบายตามลกษณะหนไดดงน (รปท 2 แผนทธรณวทยาจงหวดกระบ)

หนยคคารบอนเฟอรส-เพอรเมยน หรอ “กลมหนแกงกระจาน”

ธรณวทยาจงหวดกระบ มหนอายคารบอนเฟอรส-เพอรเมยน แบงไดเปน กลมหนแกงกระจานตอนลาง (CPk) ประกอบดวย หนโคลนปนกรวด หนดนดาน หนทรายแปง หนเชรต หนทรายเนอภเขาไป หนทรายเนอซลกาสเทา เทาเขยว และนาตาล มซากหอยแบรคคโอพอด ไบรโอซว ปะการงและไนอยด สวนกลมหนแกงกระจานตอนบนประกอบดวย CP หนทราย หนปนเนอดน หนดนดาน และหนเชรต ซงวางตวอยางตอเนองกบหนยคเพอรเมยน

หนยคเพอรเมยน

กลมหนราชบร (Pr) ประกอบดวย หนปน หนปนเนอโดโลไมต มหนเชรตแทรกเปนกอนและเปนชน หนโดโลไมตมซากฟซลนด หอยแบรคคโอพอด ปะการง และไบโอซว หนกลมราชบร เปนชอทใชเรยกหนยคเพอรเมยน (อายประมาณ 286-245 ลานป ทแพรกระจายอยตงแตอาเภอสงขละบร จงหวดกาญจนบร ลงมาจนถงจงหวดยะลา สวนมากมลกษณะเปนเขาโดด กลมหนราชบรโดยสวนใหญแลวเปนหนปน แสดงลกษณะภมประเทศแบบคาสต ลกษณะของหนปนและคณสมบตของหนปน ประกอบดวย หนปน หนปนเนอโดโลไมต และหนโดโลไมต แทรกสลบดวยหนทรายและหนดนดาน หนปน หนปนเนอโดโลไมต และหนโดโลไมต ม ส เทาถงสเทาเขม ไมแสดงลกษณะเปนชน ม หนเชรต เปนกะเปาะ พบซากดกด าบรรพ จาพวกฟวซลนด แบรคโอพอด ปะการง แอมโมนอยด และไครนอยด

หนยคไทรแอสซค ( Tr1)

หมวดหนไสบอน (Tr) หนกรวดมนฐานสแดงเนอปนผสม หนดนดานสเทาแทรกสลบดวยหนทรายแปงและหนทราย

หนยคจแรสซก-ครเทเชยส (JK)

Jk หนโคลน หนปนเนอดนแทรกสลบดวยหนดนดานบาง และหนทรายแปงมซากดกดาบรรพพวกนากรอยมาก

JKI หนทรายอารโคส หนโคลน หนทรายแปงสนาตาลแดง การวางชนเฉยงกบแนวระดบ หนกรวดมน และหนทรายในตอนบนของลาดบชนหน มซากหอยสองฝาของนาจดและนากรอยบรเวณตอนลางของการเรยงลาดบชนหน

6

รปท

2 แผ

นทธร

ณวทย

าจงห

วดกร

ะบ

7

หนยคเทอรเชยร

กลมหนกระบ (Tkb) หนดนดาน หนดนดานเนอปนผสม หนทรายและหนทรายแปงสนาตาล นาตาลเหลองและขาว หนปน ลกไนต หนนามน และบางแหงแทรกสลบดวยยปซมบางพบซากหอยกาบเดยวและรองรอยใบไมในบางชนหน หนกงแขงตว หนโคลน หนทรายแปง หนทราย หนมารล พบซากหอยสกลววพารสและยปซมแพรกระจายทวไป อายเทอรเชยร แองกระบ (Krabi Basin) มพนทสวนใหญอยในเขตอาเภอเมอง และ อาเภอเหนอคลอง จงหวดกระบ มรปรางคลายสเหลยมดานขนาน มลกษณะราบอยบรเวณรมฝงทะเล มความยาวประมาณ 28 กโลเมตร กวางประมาณ 13 กโลเมตร มเนอทประมาณ 364 ตารางกโลเมตร (Markirt et al., 1984) หนยคเทอรเชยรในแองกระบ จดอยใน กลมหนกระบ (Krabi Group) โดย Javanaphet (1969) โผลใหเหนเปนบรเวณแคบ ๆ หลายบรเวณเชน ทสสานหอยกระบ บรเวณแหลมโพธ บานหนราว บานเกาะยาว คลองทาปลง และเคยปรากฏใหเหนมากทสดในบรเวณเหมองลกไนต ของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย จาก 3 บอเหมอง ไดแก บอเหมองบานบางปดา บอเหมองบางหมาก และ บอเหมองหวายเลก ขณะนบอเหมองทงหมดปดดาเนนการไปแลว และมระดบนาสงเกอบเตมบอไมสามารถเหนชนหนใด ๆ อก โดยเฉพาะอยางยง บอเหมองบานบางปดา และบอเหมองหวายเลก ชนหนทสะสมตวในแองกระบมความหนาตงแต 280-710 เมตร Leow (1985) และ Bristow (1991) ไดศกษาชนหนในแองกระบ พบวาประกอบดวยชน หนโคลน สนาตาลแดง สเทา หนทรายแปง หนทราย สเทา และหนโคลนทมอนทรยสารปน หนาประมาณ 70-200 เมตร ชนตอเนองขนมาเปนหนโคลนสเทา-เทาเขยว หนดนโคลนทมชนของอนทรยสารแทรกสลบ มความหนาประมาณ 70-180 เมตร และพบชนถานหนดวย โดยชนถานหนหนาประมาณ 20 เมตร พบซากดกดาบรรพหลายชนดในชนถานหนโดยเฉพาะอยางยง ซากสตวมกระดกสนหลง เปนสตวเลยงลกดวยนม 27 ชนด สตวเลอยคลาน จาพวก ง จระเข และเตา 6 ชนด สตวชนดใหม ๆ ทคนพบ ไดแก บาง (Dermotherium major) ไพรเมต (Siamopithecus eocaenus, Wailekia orientale) สตวกนเนอ (Miasis thailandicus) สตวกบ (Egatochoerus jaegeri, Siamotherium krabiense, Anthracotherium chaimanei, Anthacokeryx thailandicus, Bothriogenys orientalis) (Chaimanee et al., 1997; Ducrocq, 1994, 1999; Ducrocq et al., 1992a, 1992b, 1993, 1995, 1997, 1998; Rage et al., 1992 และ Suteethorn et al., 1988) ถดขนมาเปนชนหนโคลนเนอสารปนทมซากหอยขมอยหนาแนน วางตวอยบนชนถานหนน และมชนหนโคลนสเทา เทาเขยว หนทราย หนทรายแปง ซงมซากดกดาบรรพจาพวกหอยกาบ หอยเจดย ปลา และใบไมวางปดทบ นอกจากนทบรเวณเหมองถานหนลกไนตยงพบชนถานหนบาง ๆ อก 2-3 ชนแทรกอยในชนหนน ซงมความหนาประมาณ 100-400 เมตร และพบซากสตวมกระดกสนหลงบาง ทางตอนเหนอของแองกระบ มหนทรายสขาว หนโคลนสเทา หนทรายแปงสเทา มซากดกดาบรรพนอยมาก หนาประมาณ 40-160 เมตรวางทบแบบรอยชนไมตอเนอง สวนทางตอนใตของแองกระบ เปนหนโคลนสเทาและนาตาลแดง หนทรายเนอละเอยดสเทา หรอขาว หนโคลนปนถานหนวางทบแบบรอยชนไมตอเนองเชนกน

8

หนอคน (Igneous Rocks) เปนหนทเกดจากการเยนตวแขงของหนหนด (magma and lava) ทกาเนดจากการหลอมเหลวของหนชนดตางๆ ทอยลกลงไปใตเปลอกโลก หนหนดทแทรกดนตวขนมาอยางชาๆ ไดระดบหนงแลวเยนตว แขงเปนหนกอนถงผวโลก เรยกวา หนอคนแทรกซอน (intrusive igneous rocks) ในกรณน แรประกอบหนตางๆไดมการตกผลกและเยนตวลงอยางชาๆ ผลกของแรจงมขนาดหยาบและสวนใหญมลกษณะเปนเหลยมแสดงหนาผลกเกาะประสานตวกนแนนสนท (interlocking texture) แตถาหนหนดพออกมานอกผวโลก หรอทเรยกวาลาวา (lava) จะเยนลงและแขงตวเปน หนอคนพ (extrusive igneous rocks) หรอ หนภเขาไฟ (volcanic rocks) การทลาวาพออกมาภายนอกหรออยใกลผวโลกมาก และมการเยนตวลงอยางรวดเรว ผลกของแรประกอบหนจงมกมขนาดเลกมากจนมองดวยตาเปลาไมเหน อยางไรกตามบอยครงลาวาอาจพาผลกแรประกอบหนทตกผลกอยกอนแลวในแมกมาหรอเศษหนขางเคยงขนมาดวย และถาลาวาเยนตวเรวอยางฉบพลน ลกษณะเนอหนทไดจะเปนเนอแกว (obsidian) โดยอาจไมมการตกผลกของแรเลย ลาวาทพขนมาสผวโลกมกมกาซและสารระเหดอยดวย เมอเยนตวแขงจงมรพรนอยทวไป จงหวดกระบมหนอคนดงน Granite (Kgr) หนไบโอไทตฮอรนเบลนดแกรนต มสโคไวตแกรนต ผลกขนาดเทาๆกน และผลกเนอดอก หนแกรโนไดโอไรต อายครเทเชยส พบกระจายตวบรเวณเขาพนม ...... Rhyolite (Krh) หนไรโอไลต หนไซยอไนต ขนาดผลกละเอยด-ปานกลาง เปนผลกเนอดอก อายครเทเชยส พบกระจายตวบรเวณตะวนออกของอาเภอเหนอคลอง Gyserite (Qgy) หนกเซอรไรต เปนหนทเกดจากการสะสมตวใหมจากแรซลกา มสขาวนานม ครม

เทาอมนาตาล เนอแนน ประกอบดวย ผลกซลกาเนอละเอยดมาก เฟลสปาร เมอผกลายเปนเคลยสขาว อาย ควอเทอรนาร พบกระจายตวบรเวณตะวนออกของเขาพนม

ตะกอนรวนทยงไมแขงตวยคควอเทอรนาร

ตะกอนรวนเปนตะกอนทยงไมแขงตวเปนหน เกดจากขบวนการผพง ทาลาย แลวมาสะสมตวโดยตวกลางทแตกตางกน เชน ทางนา คลน กระแสนาขน-ลง เปนตน ตะกอนรวนแบงไดดงน

Qt ตะกอนตะพกลานา กรวด ทราย ทรายแปง ดนเหนยวและศลาแลง

Qc ตะกอนเศษหนเชงเขาและตะกอนผพงอยกบท กรวด ทราย ทรายแปง ดนเหนยวและศลาแลงและเศษหน

Qmc ตะกอนชายฝงทะเลโดยอทธพลของนาขนนาลง ดนเหนยว ทรายแปง และทรายละเอยดของทราบลมราบนาขนถง ทลมชนแฉะ ทลมนาขงปาชายเลน และชะวากทะเล

Qa ตะกอนธารนาพา กรวด ทราย ทรายแปง และดนเหนยวสะสมตวตามรองนา คนดนแมนา และ

แองนาทวมถง

9

4. ธรณวทยาโครงสราง

จงหวดกระบมธรณโครงสรางทยาวนาน ตงแตมหายคพาลโอโซอคตอนบน จนยคเทอรเชยร ดงนนแรงทมากระทาตอเปลอกโลกแหงนจงมอยมากมาย เชน รอยเลอนคลองมารย หรอการชนกนของแผนเปลอกโลกอนเดยกบยเรเชย ทาใหเกดแองสะสมตะกอนขนมากมายในประเทศไทย รวมทงแองกระบดวย แองตางๆเหลานเปนแหลงทมทรพยากรธรณ ดานพลงงานเปนสวนใหญ แนวรอยแยก รอยแตก รอยเลอน จะอยในแนวตะวนออกเฉยงเหนอ-ตะวนตกเฉยงใต (NE-SW) แนวตะวนตกเฉยงเหนอ-ตะวนออกเฉยงใต (NW-SE) นอกจากนนยงมแนวเหนอ-ใตอกดวย

5. ทรพยากรธรณ

น าบาดาล (Ground water)

แหลงนาบาดาลในจงหวดกระบแบงออกเปน 3 ประเภทใหญๆ ตามลกษณะชนหนทกกเกบนาดงน 1.แหลงนาบาดาลชนดตะกอนรวน (Unconsolidated aquifers) แหลงนาบาดาลชนดตะกอนรอน ไดแกนาบาดาลทพบอยในชนตะกอนทยงไมแขงตวเปนชนหน โดย

จะถกกกเกบอยภายในชองวางระหวางเมดตะกอน ซงสวนใหญเปนตะกอนนาพา ไดแก ดนเหนยวชายทะเล (marine clay) ประกอบดวยดนเหนยวและดนเหนยวปนทรายไดแกบรเวณท

เปนปาชายเลน สนทรายชายหาด (sand ridge) ประกอบดวยตะกอนทรายหยาบถงละเอยด ซงมกเกดจากการพดพา

มาสะสมตวของนาทะเล ความหนาของชนตะกอนอยระหวาง 1-5 เมตร พบในบรเวณตาบลคลองประสงค อาเภอเมอง อาเภอตลงชน และอาเภอเหนอคลอง

ตะกอนนาพา (alluvial deposit) ประกอบดวยกรวด ทราย ทรายแปง และดนเหนยว นาบาดาลถกกกเกบอยในชองวางระหวางกรวดทรายทสะสมตวอยในทราบลมนาหลาก และบรเวณแนวคดโคงของทางนา ความลกของชนนาบาดาลประมาณ 25-50 เมตร พบในบรเวณตาบลคลองทอมใต อาเภอคลองทอม ตาบลคลองยาง และเกาะกลาง อาเภอเกาะลนตา

แหลงนาบาดาลชนดตะกอนรวนกงหนแขง (Semi-consolidated aquifers) ไดแก ชนนาบาดาลทพบในหนชดกระบ ซงประกอบดวย หนดนดาน หนดนดานปนปน หนทราย และ

หนทรายแปง บางแหงมหนปน ถานหนลกไนต หนนามน และยปซมแทรกคนบาง นาบาดาลถกกกเกบอยในรอยแตก รอยแยก รอยเลอน และรอยตอระหวางชนหน ความลกอยในชวง 20-50 เมตร พบในบรเวณอาเภอเมอง อาเภออาวลก และอาเภอเหนอคลอง

แหลงนาบาดาลชนดหนแขง (Consolidated aquifers) แหลงนาบาดาลชนดชนหนแขงแบงออกเปน 3 ชนดไดแก นาบาดาลในหนชน (sedimentary rock) แบงออกเปน 2 ประเภทคอ

10

นาบาดาลในหนตะกอน(clastic rock) นาบาดาลจะถกกกเกบอยภายในรอยแยก รอยเลอน รอยตอระหวางชนหน และบรเวณทชนหนผ ความลกของชนนาบาดาลอยในชวง 1-60 เมตร สวนใหญจะใหปรมาณนาไมเกน 5 ลกบาศกเมตรตอชวโมง

นาบาดาลในหนคารบอเนต (carbonate rock) นาบาดาลจะถกกกเกบอยในโครงสรางตางๆ เชน รอยแยก รอยแตก รอยเลอน ถา โพรง ความลกของชนนาบาดาลโดยเฉลย 10-50 เมตร ใหปรมาณนาอยในชวง 5-10 ลกบาศกเมตรตอชวโมง

นาบาดาลในหนชนกงหนแปร (meta-sedimentary rock) นาบาดาลไดจากโครงสรางทางธรณวทยา ความลกของชนนาบาดาลอยในชวง 15-30 เมตร ใหปรมาณนาไมเกน 5 ลกบาศกเมตรตอชวโมง

นาบาดาลในหนอคน (igneous rock) นาบาดาลจะถกกกเกบอยในรอยแตกทเกดขนภายหลง (secondary porosity) ซงไดแก รอยแตก รอยแยก หรอรอยเลอนภายในชนหนสวนใหญมไมมากนก และบางสวนจะถกกกเกบอยภายในหนผ มกพบอยในระดบตนๆ คณสมบตของหนเหลานเมอผพงมกจะสลายตวเปนดนเหนยวปนทราย ไมเหมาะสมในการกกเกบนาบาดาล ความลกของชนนาบาดาลประมาณ 20-50 เมตร ใหปรมาณนาบาดาล 1-5 ลกบาศกเมตรตอชวโมง

คณภาพนาบาดาลในจงหวดกระบจากผลการศกษาวเคราะหคณภาพนาจานวน 357 บอ ป พ.ศ. 2546 พบวา มคาการนาไฟฟาอยระหวาง 22-4,550 ไมโครซเมนสตอเซนตเมตร ปรมาณเหลกอยระหวาง 0.0-100 มลลกรมตอลตร ปรมาณคลอไรดอยระหวาง 2.0-1,300 มลลกรมตอลตร ปรมาณไนเทรตอยระหวาง 0.0-78มลลกรมตอลตร ปรมาณฟลออไรดอยระหวาง0.0-4.1มลลกรมตอลตร ปรมาณความกระดางทงหมด อยระหวาง 6-1,400มลลกรมตอลตร และปรมาณสารทงหมดทละลายไดอยระหวาง 22-2,960 มลลกรมตอลตร โดยมบอบาดาลทมแรธาตไมเกนเกณฑมาตรฐานนาบาดาลทจะใชบรโภคไดจานวน 172 บอ คดเปนรอยละ 48.2 บอบาดาลทมปรมาณแรธาตเกนเกณฑมาตรฐานนาบาดาลทจะใชบรโภคได จานวน 185 บอ คดเปนรอยละ51.8 เปนบอทมปรมาณเหลกทงหมดเกนเกณฑมาตรฐานนาบาดาลทจะใชบรโภคได จานวน 172 บอ คดเปนรอยละ 48.2 คลอไรดเกนเกณฑมาตรฐานฯจานวน 3 บอ คดเปนรอยละ 0.8 ไนเทรตเกนเกณฑมาตรฐานฯจานวน 2 บอ คดเปนรอยละ 0.6 ฟลออไรดเกนเกณฑมาตรฐานฯจานวน 11 บอ คดเปนรอยละ 3.1 ความกระดางทงหมดเกนเกณฑมาตรฐานฯจานวน 5 บอ คดเปนรอยละ 1.4 และปรมาณสารทงหมดทละลายไดเกนเกณฑมาตรฐานฯจานวน 8 บอ คดเปนรอยละ 2.2

สรปไดวาคณภาพนาบาดาลสวนใหญของจงหวดกระบจะมปญหาเรองปรมาณเหลกทงหมดเกนเกณฑมาตรฐานทจะใชบรโภคได กอนนาไปใชควรกาจดใหตกตะกอนและกรองกอน รองลงมาคอฟลออไรด และทอาเภอคลองทอมพบปรมาณไนเนทรตสงจงควรเทซเมนตปดทบรอบบอใหดเพอปองกนนาจากภายนอกไหลชะลางเอาปยหรอสงปฏกลลงบอบาดาล

6. ธรณพบตภย

การเกดเหตการณหรอปรากฏการณแผนดนถลมหรอหลมยบนน ไดเกดขนทวโลกมาหลายครงหลายระดบความรนแรงและหลายระดบความหายนะ เกดพบตภยเสยหายสญเสยทงชวตและทรพยสน สวนใหญทเกด

11

แผนดนถลมและแผนดนยบกเพราะสภาพการเปลยนแปลงของธรรมชาตและการเรงใหธรรมชาต เปลยนแปลงโดยเรวทงโดยตรงและโดยออม เชน การตดไมทาลายปา การใชประโยชนพนททากนพนทสงปลกสรางตางๆ โดยไมคานงถงสภาพความเปนจรงบางอยางของธรรมชาตทอาจมผลเสยตอกจกรรมททาขนนน และทสาคญไมยอมรบเหตการณทเกดขนละเลยขอมลและเหตการณทเคยเกดขนมากอน

ดนถลม

ดนถลมหรอโคลนถลม คอ การเคลอนทของมวลดนและหนลงมาตามลาดเขาดวยอทธพลของแรงโนมถวงโลกและจะมนาเขามาเกยวของ ในการทาใหมวลดนและหนเคลอนตวดวยเสมอ ดนถลมมกเกดตามมาหลงจากนาปาไหลหลาก และดนถลมตามมาไดซงอาจจะทาใหเกดการสญเสยชวตและทรพยสน ของประชาชน ลกษณะของพนทเสยงภยดนถลม มกเปนพนททอยตามลาดเชงเขา หรอบรเวณทลมทตดอยกบภเขาสงทมการพงทลายของดนสง หรอสภาพพนทตนนาทมการทาลายปาไมสง นอกจากนนในบางพนทอาจเปนบรเวณภเขาหรอหนาผาทเปนหนผพงงาย ซงมกกอใหเกดเปนชนดนหนา โดยเฉพาะอยางยงในบรเวณทหนรองรบชนดนนนมความเอยงเทสง และเปนชนหนทไมยอมใหนาซมผานไดสะดวก ลกษณะดงกลาวทงหมดพบไดทวไปในประเทศไทย ในปพ.ศ. 2554 กรมทรพยากรธรณไดจดทาแผนทเสยงภยดนถลมระดบชมชนจงหวดกระบมาตราสวน 1: 10,000 ใน 5 ตาบล 3 อาเภอ คอตาบลหนาเขา ตาบลเขาพนม อาเภอเขาพนม ตาบลกระบนอย ตาบลทบปรก อาเภอเมองกระบ และตาบลคลองหน อาเภออาวลก พรอมกาหนดพนทปลอดภยสาหรบจดตงศนยอพยพชวคราวของแตละหมบาน จานวน 30 พนท จากหมบานเสยงภยดนถลม นาปาไหลหลากและนาทวมฉบพลน จานวน 25 หมบาน ทงนแผนทเสยงภยดนถลมระดบชมชน สามารถนาไปใชเปนเครองมอในการกาหนดแผนการเฝาระวง แจงเตอนภย แผนการอพยพ แผนการใหความชวยเหลอ และแผนฟนฟในหมบาน และหมบานขางเคยงได สามารถ download ไดท www.dmr.go.th

การกดเซาะชายฝงทะเล

การกดเซาะตามบรเวณชายฝงทะเล เกดขนเนองจากชายฝงทะเลเปนพนทพลวตร (dynamic) เปนรอยตอระหวางทะเลกบแผนดน มความไวตอผลกระทบทงทมาจากทะเลและแผนดน จงมการเปลยนแปลงอยเสมอ ลม คลน กระแสนา และนาขนนาลงเปนกระบวนการทางทะเลททาใหเกดการกดเซาะชายฝง กระบวนการเหลานเปลยนแปลงทกวน และเปลยนแปลงตามฤดกาลดวย สาหรบประเทศไทย ในชวงทมลมมรสมตะวนตกเฉยงใตพดผานระหวางกลางเดอนพฤษภาคมถงพฤศจกายน จะเปนชวงทมลมพายพดจดและรนแรงกวาปกต เชน พายหมนเขตรอน พายใตฝน เปนตน ทาใหชายฝงในบรเวณทพายพดผานถกกดเซาะมากขน การกดเซาะชายฝงเกดขนทกประเทศทวโลกทมพนทชายฝงทะเล สาหรบประเทศไทย การกดเซาะชายฝงเกดขนมาเปนเวลานานแลว โดยมหลกฐานจากลกษณะธรณสณฐาน เชน รอยนาเซาะหน (sea notch)

12

ลานชายทะเล (shore platform) ซมหนโคง (sea arch) เกาะหนโดง (stack) และซากสตวทะเลหลายชนดทถกพดพามากองรวมกนในชนตะกอน

7. แหลงทองเทยวทางธรณวทยา

สสานหอยแหลมโพธ

ตงอยทชายฝงทะเลบานแหลมโพธ หม 6 ตาบลไสไทย อาเภอเมอง จงหวดกระบ โดยอยหางจากตวเมองกระบไปทางทศตะวนตกเฉยงใต หรอตามเสนทางถนนสายกระบ-หาดนพรตนธารา ประมาณ 20 กโลเมตร ธรณวทยา หนทสสานหอยแหลมโพธเปนชนหน เกดจากการสะสมตวของตะกอนดนเหนยวหรอดนเคลย(clay) ตะกอนทรายและปนในแองสะสมตวซงอยบนบก เชน ทะเลสาบ บง หนอง แบงออกไดเปนชนตางๆ ตามชนดของตะกอนจานวน 8 ชน โดยมลาดบชนตามอายทแกกวาไปหาอายทออนกวาดงน ชนหนเคลย ชนลกไนตหรอหนเคลยเนอถาน ชนหนเคลยเนอปนชนหนเคลยผ ชนดนเคลยมแถบส ชนดนลกรง ชนศลาแลง และชนดนเคลยปนทราย ชนตะกอนทสะสมตวในยคเทอรเชยรมสภาพเปนชนหนแตตะกอนทสะสมตวในยคควอเทอรนารยงมสภาพเปนดนตะกอน ชดชนดนตะกอนนบไดตงแตชนดนเคลยมแถบสจนถงชนดนเคลยปนทราย โผลใหเหนมากทบรเวณศนยบรการนกทองเทยว(แหลมโพธ2) สวนชดชนหนซงมวากหอยสะสมอยดวยและเปนจดแหงความสนใจนน พบทง 3 บรเวณ ชายหาดลานหนปนเปนจดเดนทสดของแหลงทองเทยวสสานหอยแหลมโพธ นกทองเทยวจากลานจอดรถหนาศนยบรการนกทองเทยวของกรมปาไมจะพากนเดนลงมาชมคลนเซาะลานหน บนลานหาดหนจะพบแนวรอยแยก(Joint) เหนไดชดเจนสองทศทาง คอรอยแยกหลก ซงมทศทางเกอบเหนอ-ใต และรอยแยกรอง ซงมแนว 80 องศา ไปทางทศตะวนออกเฉยงเหนอ แนวรอยแยกนเปนผลมาจากธรณแปรสณฐาน (Tectonic) ทเกดขนไมนอยกวา 2 ครง นอกจากนยงทาใหเกดรอยเลอน(Fault) ใหญ เปนมมประมาณ45 องศา ไปทางทศตะวนออกเฉยงเหนอขนานไปกบชายฝงและมมมเอยงเท 60 องศา ไปทางทศตะวนออกเฉยงใต รอยเลอนทาใหชนสสานหอยแตละบรเวณวางตวเปนมมตางๆกนไป เชน บร เ วณดานทศตะวนตกของศนยบรการนกทอง เท ยว มการวางตวในทศทาง 68-72 องศา ตะวนออกเฉยงเหนอดวยมมเท 7-17 องศา ตะวนออกเฉยงใต บรเวณศนยบรการนกทองเทยว มแนว 30 องศา ตะวนออกเฉยงเหนอ มมมเอยงเท 7 องศา ตะวนตกเฉยงเหนอและบรเวณตะวนออกเฉยงเหนอของศนยบรการนกทองเทยว มแนว 15 องศา ตะวนออกเฉยงเหนอ มมมเอยงเท 5-15 องศา ตะวนตกเฉยงเหนอ อายของชนหนสสานหอย เดมอายของสสานหอยแหลมโพธใชอายของซากหอยขมโบราณวงศ Viviparidae เปนตวกาหนด ไดอายกวางๆ คอ ยคเทอรเชยร (65-1.75 ลานป) ปจจบนการกาหนดอายของชนหนสสานหอยไดจากการนาชนหนเคลยทบรเวณศนยบรการนกทองเทยว ไปสกดซากเรณและสปอร ซงเปนเซลลสบพนธของพชทมขนาดเลกมากจนตองศกษาดวยกลองจลทรรศนกาลงขยายสง เรณเปนละอองเกสรตวผของพชไมดอก สวนสปอรเปนเซลลสบพนธของพชชนตาประเภทเฟรนและสงมชวตทไมสามารถจาแนกไดวาเปนพชหรอสตว เรณและสปอรทพบในชนหนเคลยใตชนสสานหอยมมากถง 29 ชนด เปนของพชทเจรญเตบโตไดในภม

13

ประเทศและภมอากาศหลายแบบ มทงพวกทพบในนา ตามปาชายเลน ปาดบชน ปาสนเขา และพบวาชวงเวลาทมเรณและสปอรทกตวปรากฏนน เปนชวงเวลาตงแต 40-20 ลานป ดงนนอายของชนสสานหอยจงกาหนดใหแคบลงกวาเดมเปน40-20 ลานป

พน ารอน

ตงอยบรเวณอาเภอคลองทอม อาเภอคลองทอม จงหวดกระบ อยหางจากตวอาเภอเมองกระบ ตามถนนเพชรเกษมหรอเสนทางกระบ-ตรงประมาณ 45 กโลเมตร จากตลาดคลองทอมมถนนแยกไปทางตะวนออก ปากทางมปายบอกเขตรกษาพนธสตวปา เขาประ-บางคราม เดนทางไปเปนระยะ 10 กโลเมตร จะถงบรเวณพนารอนหรอนาตกรอน ถาเดนทางตอไปอกประมาณ 10 กโลเมตร จะถงบรเวณพนารอนหรอสระมรกต

ลกษณะของแหลง พนารอน (Hot spring or Thermal spring) เปนปรากฏการณธรรมชาตทนารอนไหลพงขนมาจากใตดนในบรเวณใดบรเวณหนงของพนผวโลก อณหภมของนาทพงขนมาอาจจะอนถงเดอดพลาน อาจจะมหรอไมมแรธาตและกาซละลายอยดวย ปรมาณนาทไหลพงขนมาจะแตกตางกน บางแหลงอาจจะเปนเพยงไหลซมขนมา ซงทาใหมชอเรยกพนารอนแตกตางกน เชน พนารอนทมกาลงอดดนของนาแรงมาก จนทาใหนาพขนมาสงเปนชวงๆ บางแหลงอาจพงขนสงถงกวา 50 เมตร เรยกวา พนารอนไกเซอร(Geyser) ถามเพยงไอรอนหรอกาซพงขนมาตามรอยแยกในดนเรยกวา พกาซ (Fumarole) และถามเพยงนารอนไหลซมขนมาบนผวดนเรยกวานาซม (Seepage) สวนพนารอนทมโคลนซงเกดจากการหลอมละลายของหนโดยนารอนเดอดปนพงขนมาดวยเรยกวา พโคลน (Mud pot)

ในขอบเขตจงหวดกระบ มพนารอนหลายแหลง มทงทอยในบรเวณชายฝงทะเล ปาชายเลน และพนทบนบก พนารอนเหลาน มสภาพรปรางตามธรรมชาตแตกตางกนไปตามลกษณะภมประเทศ เกดเปนธรณสณฐาน (Geomorphology) เฉพาะแบบของพนทพนารอน โดยเฉพาะอยางยงแหลงพนารอนบนบกบรเวณบานบางคราม บานบางเตยว อาเภอคลองทอม มพนารอนทมลกษณะธรณสณฐานหลายรปแบบ เชน นาตกรอน สระหรอบอนารอน ลานนารอน

ลกษณะของนาตกรอนบานบางเตยวคอ พนารอนทไหลขนานกบภเขา โดยลดเลาะไปตามระดบความลาดชนของผวดนจนกระทงไหลผานตลงตกลงสคลองทอม ขณะทไหลลงสคลองทอมมลกษณะเปนนาตกและนาทไหลมอณหภมสงกวานาปกต ชาวบานจงเรยกวา นาตกรอน พนารอนทบรเวณนปรากฏใหเหนเปนหยอมๆ และสวนมากนาจะไมรอนมาก อณหภมประมาณ 40-50 องศาเซลเซยส อาจเรยกพนาอนกได นาทไหลพงขนมาไมคอนแรงบางแหงเพยงแคไหลซมขนมาตามผวดนซงมปาละเมาะปกคลมอย แตจะไหลตามความลาดเอยงจากระดบความสงตงแต 80-20 เมตร จากระดบทะเลปานกลาง ไปรวมกนเปนทางนาเลกๆ เนองจากบรเวณนมหนปนอยดวย ทาใหนามสารละลายแคลเซยมคารบอเนต (CaCo3) ปนเปนปรมาณสง

14

เมอนาทมสารละลายแคลเซยมคารบอเนตพงขนมาสผวดน อณหภมของนาลดลง คารบอนไดออกไซด (H2CO3) กจะสลายตวขนสชนบรรยากาศ ทาใหสารละลายแคลเซยมคารบอเนตตกตะกอนเปนคราบหนปน(Travertine) เวลาผานไปนานเขา คราบหนปนเหลานกทบถมพอกพนขนเปนชนหนา มสขาวหรอสครม แตตามบรเวณนาตกจะมสเขยวเพราะตะไครนาเกาะ เนองจากคราบหนปนนกอตวขนตามนาตกหรอนาทไหลตามความลาดชนของพนทจงมลกษณะเปนชนแบบตะพก (Travertine terraces) หรอเปนหลนซอนกนถๆ (Travertine tiered) ซงในบรเวณนาตกรอนนจะเหนชนหรอหลนดงกลาวอยทบรเวณคลองทอมเทานน โดย ปรากฏเปนระยะทางยาวประมาณ 30 เมตร กวางประมาณ 2-3 เมตร ถงแมวาจะเปนนาตกขนาดเลก แตมจดเดนตรงทนามกาเนดมาจากพนารอนทาใหอนกวาทอน บางชวงจะเหนควนกรนทาใหมบรรยากาศแปลกตาประกอบดวยตนไมสองฟากนาตก ทาใหเกดความรมรนและสงบ

แหลงพนารอนอกแหลงหนงของบานบางเตยว คอ สระมรกต พบอยในลาดเนนเขา ซงเปนสวนหนงของเขานอยจจในระดบความสงประมาณ 100 เมตร จากระดบทะเลปานกลาง ซงจดเปนพนทปาทราบตา ในบรเวณนจะเหนพนารอนเปนลกษณะของสระนารอน (Hot pool) ประมาณ 3 สระ สระหนงมรปทรงกลมนาใสสะอาด มชอเรยกวา สระมรกต อยในระดบลางใกลสานกงานเขตรกษาพนธสตวปา และลานจอดรถ เปนแหลงทมนกทองเทยวมาเยยมชมมากทสด พนารอนทนเกดเปนบรเวณกวาง นอกจากจะเกดแบบไหลพงขนมาจนเกดเปนสระแลว ยงมบางสวนไหลซมขนมาตามผวดนแลวไหลลงไปตามลาดเนนเขา สวนหนงไหลลงสสระมรกตและแหลงนาเบองลาง อณหภมของนารอนทนไมรอนมาก ประมาณ 30-50 องศาเซลเซยส บรเวณทนารอนไหลซมขนมาจะมอณหภมสงกวาอณหภมของนาในสระ ตามขอบสระมคราบหนปนจบอยแนนแขง สวนในบรเวณลาดเนนเขาทนารอนซมขนมามคราบหนปนตกตะกอนอยเชนกน แตยงไมจบตวแขง เมอยาลงไปจงรสกนมลน สาหราย (Algae) และแบคทเรย (Bacteria) ทอาศยอยในสระนารอน ทาใหนาในสระมสตางๆ กนตามอณหภมของนา บรเวณทอยใกลศนยกลางพนารอนซงมความรอนสงกวาทอนจะมสนาเงน และมสเขยวเมอนาอนขน สวนตามขอบสระหรอตามรองนาทไหลลงสระ ซงอยหางจากจดทนารอนพขนมานน จะมสนาตาลหรอสขาว

ธรณวทยาและการเกดพน ารอน

สภาพพนทของแหลงพนารอนในบรเวณบานบางคราม-บางเตยว เปนทราบลอนคลน (Undulating) มความสงตงแต 30-100 เมตร จากระดบทะเลปานกลาง มภเขาและเนนเขาเลกๆ วางตวในแนวเกอบเหนอ-ใต ทางดานทศตะวนตกของพนท ภเขาเหลานสงประมาณ 150-400 เมตร สวนทางดานตะวนออกมเทอกเขาลอมรอบตอเนองคลายกบทราบสง (Plateau) โดยมภเขาขนาดใหญลกหนงมลกษณะเปนรปกรวยควา (Cone) มยอดสงสดประมาณ 250 เมตร อยบรเวณขอบดานทศใตเรยกวา เขานอยจจ

เขานอยจจ เปนตนกาเนดของทางนาทเรยกวา คลองทอม ไหลลดเลาะผานลาดเขาและหบเขาลงสทลมเบองลางทางทศตะวนตก การกดเซาะและเปลยนแนวการไหลของคลองทอมและสาขายอย ทาใหเกดเปนท

15

ราบตะกอนนาพา (Alluvial plain) สองฟากฝงคลองเปนพนทกวาง คลองทอมไหลผานตวอาเภอแลวออกสทะเลอนดามน รวมระยะทางประมาณ25 กโลเมตร

ชนหนในบรเวณแหลงนาพรอนแหงน สวนมากเปนหนทราย หนทรายแปง และหนกรวดมน หนมสแดง สนาตาลแดง เหลองและขาว และเกดรวมกนโดยจะเปนชนหนทรายหนา มหนทรายแปงสลบ และมหนกรวดมนเกดเปนหนาผาตงชนอยบนสด บางบรเวณจะมหนปนเกดแทรกอยดวย มทงทเปนชนและเปนเลนส หนปนนบางแหงจะโผลใหเหนบนยอดเขา แตบางแหงเปนหนโผลระดบผวดน หนทงหมดนเปนหนชน พบซากดกดาบรรพจาพวกใบไมและซากหอยสองฝาในชนหนดวย ชวงอายของชนหนอยในมหายคมโซโซอกตอนปลาย(Late Mesozoic) หรอประมาณ 150 ลานปทผานมา นอกจากนนในบรเวณนยงพบหนภเขาไฟจาพวกหนไรโอไลต และพบหนอคน จาพวกหนแกรโนไดโอไรตดวย

หนทราย หนกรวดมน และหนปน จดเปนหนทมรพรน และมความซมไดสง สวนหนปนมกเปนหนทมโพรงและรอยแตกในเนอหนมาก หนเหลานจงมความเหมาะสมในการกกเกบนา ประกอบกบพนทอาเภอคลองทอม มหนอคนแทรกดนหนทรายและหนกรวดมนขนมา เหนไดชดทบรเวณยอดเขานอยจจ ทาใหเกดรอยเลอน รอยแยก เปนชองทางใหนารอนจากใตดนไหลพงขนสพนดนได โดยรอยเลอนสวนมากเปนแนวเดยวกบการวางตวของภเขา คอแนวทศตะวนตกเฉยงเหนอ-ตะวนออกเฉยงใต คอนมาทางเหนอ-ใต

ปรากฏการณของนารอนใตโลก (Geothermal water) และพนารอนมกพบอยในพนทของภเขาไฟทยงมพลง (Active) อยในปจจบน หรอตามแนวขอบของแผนเปลอกโลก (Edge of Earth’s plates) หรอตามแนวรอยเลอน (Faults)

สวนมากนารอนใตโลกกคอ นาบนพนผวโลกทไหลซมลงไปผานชนดน และหน แลวในทสดถกกกเกบไวในชนหนทมความซมไดสง หรอชนหนทมรพรน (Porous rock) นอกจากนนบางสวนอาจเปนนาในอดตทมอยทมอยในชนหน ชนหนเหลานจะอยใตพนผวโลกในระดบความลกพอควร และนากลายเปนนารอนเพราะไดรบความรอนภายในโลกทอยลกลงไป แหลงความรอนหรอตนกาเนดความรอนใตโลกคอมวลหนหนด (Magma chamber) พลงงานความรอนจากหนหนดใตโลกจะถายเทลงไปสชนหนทปดทบอยดานบน ทาใหชนหนเหลานนมความรอนสะสมอยดวย(Heated rock) ความรอนจากหนเหลานจะถายเทหรอแผไปสชนหนเนอพรน ซงอยถดขนไปทาใหนาในบรเวณนนกลายเปนนารอน และเมอมความดนเนองจากนาหนกของนาเองกบนาหนกของชนหนทปดทบอยขางบน ทาใหนารอนบรเวณนมความรอนเพมขนอาจมอณหภมสงถง 260 องศาเซลเซยส นารอนทมอณหภมสงนจะมนาหนกนอยกวานาเยนทไหลซมลงมาจากชนหนตอนบนหรอนาจากผวดน จงทาใหนารอนอณหภมสงนไหลยอนขนสผวดนตามแนวรอยเลอน รอยแตก และรอยแยกในเนอหนโดยไมมสงกดขวาง ถานารอนเหลานผสมกบนาเยน ซงอาจจะเปนนาบาดาล กจะทาใหนารอนคลายความรอนลงไมเดอดพลาน แตจะพงขนมาสพนผวโลก นารอนทพงขนมาสพนผวโลกจะปรากฏใหเหนในรปแบบตางๆ กน ขนอยกบสภาพแวดลอมตามแนวทางทมนไหลพงขนมา

16

แผนทแสดงจดทศนศกษา วนท 16-17 มนาคม 2555

17

กจกรรมทศนศกษาแหลงเรยนรทางธรณวทยา วนศกรท 16 มนาคม ถงวนเสารท 17 มนาคม 2555 แหลงเรยนรนอกหองเรยน ในจงหวดกระบ เสนทางท 1 08.30 น. ออกเดนทางจากโรงแรมมารไทม ปารค แอนด สปา รสอรท 09.00 - 10.00 น. จดศกษาท 1 ศกษาชนดของหอย ทสสานหอยแหลมโพธ 10.00 - 10.30 น. พกรบประทานอาหารวางและเครองดม 10.30 - 11.00 น. จดศกษาท 2 ศกษาการกดเซาะชายฝงและการปองกน ทหาดนพรตนธารา 11.30 - 12.00 น. จดศกษาท 3 ศกษาหนตะกอนเนอประสม-เนอประสาน บานชองพล 12.00 – 13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน 13.00 - 14.30 น. จดศกษาท 4 ศกษาภมประเทศแบบคาสต ททาเทยบเรอแหลมสก 14.30 – 15.30 น. จดศกษาท 5 ศกษาหนตะกอนเนอประสมสแดงมหายคกลาง 15.30 - 16.00 น. พกรบประทานอาหารวางและเครองดม 16.00 - 17.00 น. จดศกษาท 6 ศกษาซากดกดาบรรพ ชนด brachiopod ทอาวนา 17.30 น. กลบถงโรงแรมมารไทม ปารค แอนด สปา รสอรท 17.30 - 20.00 น. รบประทานอาหารเยนพรอมสมมนากลม 08.30 น. ออกเดนทางจากโรงแรมมารไทม ปารค แอนด สปา รสอรท 09.00 - 10.00 น. จดศกษาท 7 ศกษาการเกดถา ทวดถาเสอ 10.00 - 10.30 น. พกรบประทานอาหารวางและเครองดม 10.30 - 11.30 น. จดศกษาท 8 ศกษาหนแกรนต ดนถลม ทหนวยพทกษปาหวยเนยง 11.30 – 12.00 น. จดศกษาท 9 ศกษานาตกรอนและการบรหารจดการ 12.00 - 13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน 13.00 - 17.00 น. จดศกษาท 10 ศกษาการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตทเหมองถานหน

ลกไนต บานเหนอคลอง 15.00 – 15.30 น. พกรบประทานอาหารวางและเครองดม 17.00 น. กลบถงโรงแรมมารไทม ปารค แอนด สปา รสอรท 17.00 - 18.00 น. พธแจกประกาศนยบตร โดย อธบดกรมทรพยากรธรณ 18.00 - 19.00 น. พธแจกประกาศนยบตร โดย อธบดกรมทรพยากรธรณ 19.00 - 21.00 น. พธปดการฝกอบรมพรอมรบประทานอาหารเยน

กลาวรายงานสรปการฝกอบรม โดย ผอานวยการสานกธรณวทยา

กลาวปดการฝกอบรม โดย อธบดกรมทรพยากรธรณ

18

จดศกษาท 1 ศกษาชนดของหอย ทสสานหอยแหลมโพธ พกด WGS 84 Z47 04 87 237 E, 08 86 758 N ระวางจงหวดกระบ 4725 II ประเดนศกษา – ศกษาซากดกดาบรรพ – ศกษาสภาวะการสะสมตวของตะกอนและซากดกดาบรรพ สสานหอยแหลมโพธ ตงอยในเขตอทยานแหงชาต หาดนพรตนธารา-หมเกาะพพ บรเวณชายทะเลบานแหลมโพธ ทางดานทศตะวนออกเฉยงเหนอของพนทอทยานแหงชาต มซากดกดาบรรพของหอยนาจดชนดตางๆ ชนหนในบรเวณนเปนสวนหนงของกลมหนกระบ มการเรยงลาดบชนหนจากลางไปบนดงน หนชนลางสดทโผลใหเหนคอ หนเคลย (claystone) สเทาดา มซากพชและหอยบางเลกนอย หนาประมาณ 20-40 เซนตเมตร ถดขนมาเปนชนถานลกไนต ทมทงเกดแบบเปนชนและเกดเปนเลนส แทรกอยในหนคลย ชนถานมความหนาตงแต 10-15 เซนตเมตร ชนหนบนสดหรอชนสสานหอย ประกอบดวยหนเคลยเนอปน และมซากดกดาบรรพของหอยนาจดเปนจานวนมาก สวนใหญเปนหอยฝาเดยว (gastropods) จาพวกหอยขม หอยคน หอยมวนพลและหอยกาบค อายของชนสสานหอย จากการศกษาซากดกดาบรรพสตวเลยงลกดวยนม หลกฐานทางเรณวทยาและสนามแมเหลกโลกโบราณ พบวาแองกระบและสสานหอยมอายอยระหวาง 35-20 ลานป (Late Eocene to Early Miocene)

บนทก ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

19

จดศกษาท 2 ศกษาการกดเซาะชายฝงและการปองกน ทหาดนพรตนธารา พกด WGS 84 Z47 04 78 299 E, 08 89 348 N ระวางจงหวดกระบ 4725 II ประเดนศกษา – การกดเซาะชายฝงทะเล – การสะสมตวของชายฝงทะเล – การกดเกดสนดอนเชอมเกาะ (tombolo) บรเวณทศกษาอยหนาปายอทยานแหงชาตหาดนพรตนธารา -หมเกาะพพ ตลอดเสนทางเลยบชายหาด ทางการไดจดทาแนวปองกนการกดเซาะชายจากคลนทะเล โดยการใชกอนหนขนาดใหญ ทหอหมดวยตาขายเหลกขนานไปกบขอบถนน หนาประมาณ 50 เซนตเมตร สงประมาณ 1.2 เมตร นอกจากนน ยงปองในแนวราบบนชายหาดประมาณ 70 เซนตเมตร เปนการลดความรนแรงในการกดเซาะชายฝง จะเหนไดวาบรเวณทางดานตะวนตกของหาดจะเปนบรเวณทมการกดเซาะแตไมรนแรงมากนก ในขณะเดยวกน บรเวณทางดานตะวนออกของชายหาด พบวามการทบถมของตะกอนทราย ประมาณครงหนงของแนวปองกน การสะสมตวของตะกอนทรายอกประเภทหนงคอ สนดอนเชอมเกาะ เกดจากคลนปะทะสงกดขวาง ทาใหเกดการสะสมตวของตะกอนทราย เชน ทะเลแหวก เปนตน บนทก ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

20

จดศกษาท 3 ศกษาหนตะกอนเนอประสม-เนอประสาน บานชองพล อาเภอเมอง จงหวดกระบ พกด WGS 84 Z47 04 82 064 E, 08 90 751 N ระวางจงหวดกระบ 4725 II ประเดนศกษา – หนตะกอนเนอประสม ชนด หนโคลน หนทราย หนทรายแปง – ศกษาสภาวะการสะสมตวของหนตะกอนเนอประสมไปเปนหนตะกอนเนอประสาน บรเวณจดศกษาเปนเหมองหนเกา เคยทากจการเพอนาวสดไปใหในการถมท ปจจบนไมไดดาเนนการแลว บรเวณเสนทางหลวงหมายเลข 4201 ทางทศใตบานชองพลประมาณ 2 กโลเมตร เปนชนหนสงประมาณ 20 เมตร ประกอบไปดวย หนตะกอนเนอประสมขนาดเลก จาพวกหนโคลน สเทา สเทาเขยว สนาตาลอมเหลอง และหนทรายเนอละเอยด สเหลองอมนาตาล แสดงชนหนขนาดบาง โดยหนทงสองชนดแทรกสลบชนกน หนาประมาณ 10 เมตร มทศทางการวางตวของชนหนในแนวประมาณเหนอใต (287 องศา) ชนหนเอยงเทไปทางทศตะวนตก จากนนจะคอยเปลยนไปเปนหนตะกอนเนอประสารจาพวกหนปน แสดงชนขนาดหนาปานกลาง แสดงใหเหนถงสภาวะแวดลอมการของสะสมตวของตะกอนเปนแบบนาทะเลมระดบทตนขน เหมาะแกการสะสมตวของหนปน

บนทก ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

21

จดศกษาท 4 ศกษาภมประเทศแบบคาสต ททาเทยบเรอแหลมสก พกด WGS 84 Z47 04 60 725 E, 09 15 840 N ระวางจงหวดพงงา 4725 IV ประเดนศกษา – ศกษาภมประเทศแบบ Karst – ศกษาการเกด sea cave บรเวณแหลมสก อาเภออาวลก จงหวดกระบ เปนบรเวณทมหนปน ทมผลจากการกรอน จะไดภเขายอดตะปมตะปา และภเขามหลายยอด เรยกลกษณะภมประเทศแบบนวา ภมประเทศแบบคาสต (karst topography) หนปนเปนหนตะกอนเนอประสานชนดหนง มแคลเซยมคารบอเนต (CaCO3) เปนสวนประกอบหลก เมอหนปนถกนาฝนทมฤทธเปนกรดคารบอนกออนๆ ละลายกลายเปนโพรงเลกๆไดงาย การเปลยนแปลงเปลอกโลกมอยตลอดเวลา แตละครงทาใหเกดแนวรอยแยก รอยแตก รอยเลอน การคดโคงของชนหน ปรากฎการณตางๆเหลาน ทาใหหนปนซงถกละลายไดงายอยแลว ประกอบกบมรอยแตก รอยแยก ทเปรยบเสมอนบรเวณทมออนแอ ทาใหเกดเปนโพรงไดงายขน โพรง หรอถาใตดน เมอขยายใหญขน สามารถทาใหเทอกเขาตอเนองกน แยกขาดออกจากกนได ทาใหเหนลกษณะเปนภเขาหนปนลกโดด หรอยอดเขาหนปนเปนแทง เยอะแยะในบรเวณใกลกน เกดเปนลกษณะภมประเทศทสวยงาม เปนแหลงทองเทยวไดทงระดบทองถนหรอนานาชาตได

บนทก ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

22

จดศกษาท 5 ศกษาหนตะกอนเนอประสมสแดง มหายคกลาง พกด WGS 84 Z47 04 62 638 E, 09 16 839 N ระวางจงหวดพงงา 4725 IV ประเดนศกษา – ศกษาตะกอนเนอประสม – ศกษาโครงสรางทางธรณวทยา บรเวณจดศกษาเปน road cut ขางทางหลวงหมายเลข 4039 กอนถงบานแหลมสก อาเภออาวลก จงหวดกระบ ประมาณ 1 กโลเมตร แสดงชนหนชดเจน ยาวประมาณ 100 เมตร สงประมาณ 5 เมตร ชนหนประกอบไปดวย หนตะกอนเนอประสมขนาดใหญจนถงขนาดดนเหนยว ประกอบดวยหนกรวดมน หนทราย หนทรายแปง และหนโคลน เรยงลาดบขนาดตะกอนจากใหญไปหาละเอยด หนทงหมดวางตวในทศทางตะวนออกเฉยงเหนอ-ตะวนตกเฉยงใต (NE-SW, 60 องศา) เอยงเทไปทางตะวนตกเฉยงเหนอ (NW) ประมาณ 60 องศาจากแนวระดบ มสแดง สะสมตวในมหายคกลาง (Mesozoic Era) โดยสะสมตวบนบกโดยทางนา แมนา ไมเกยวของกบทะเล โครงสรางทางทางธรณ มแนวรอยเลอนตดผานชนหนบรเวณน ทาใหชนหนซงเดมเคยเปนชนหนตอเนองกน แตถกแรงจากการเคลอนทของเปลอกโลกมากระทา ทาใหชนหนแยกขาดออกจากกน บางบรเวณอาจทาใหชนหนเกดการคดโคงรวมดวย บนทก ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

23

จดศกษาท 6 ศกษาซากดกดาบรรพ ชนด brachiopod ทอาวนา พกด WGS 84 Z47 04 59 974 E, 09 20 379 N ระวางจงหวดพงงา 4725 IV ประเดนศกษา – ศกษาซากดกดาบรรพ – ศกษาแนวทางการอนรกษ บรเวณจดทศกษาเปนเหมองเกา ใชเปนวสดในการถมท ปจจบนเลกกจการแลว หนาเหมองมลกษณะสงชน ประมาณ 30-40 เมตร ประกอบดวยหนตะกอนเนอประสมเปนสวนใหญ จาพวกหนทราย หนทรายแปง สเหลองอมนาตาล และหนตะกอนเนอประสานจาพวกหนเชรตแสดงชนขนาดบาง (หนานอยกวา 10 เซนตเมตร) แทรกสลบ ซงหนเชรตประกอบดวยแรซลกา ทาใหหนประเภทนมความแขงและเหนยวมาก ซากดกดาบรรพในบรเวณนประกอบดวย แบรคโอพอดสกล Spinomartinia sp., และพบ Retimarginifera sp., Spiriferella sp., Linoproductus sp., เปนลาดบรองลงมา และไบรโอซว สกล Fenestella sp. และ Polypora sp. ซากดกดาบรรพเหลานสามารถบงบอกสภาวะการสะสมตะกอนวาสะสมตวในทะเลและบอกอายวาอยในชวงยคเพอรเมยนหรอประมาณ 286 – 245 ลานป แนวทางในการอนรกษแหลงซากดกดาบรรพ ควรจะมความรวมระหวางภาพรฐ องคกรปกครองสวนทองถน ตลอดจนภาคประชาชน มารวมกนหาแนวทางใหเหมาะสมกบทองถน อกทงยงเปนการสงเสรมการทองเทยวอกดวย บนทก ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

24

จดศกษาท 7 ศกษาการเกดถา ทวดถาเสอ พกด WGS 84 Z47 04 91 674 E, 08 97 997 N ระวางจงหวดกระบ 4725 II ประเดนศกษา – ศกษาการเกดถา โพรงหน หนงอก หนยอย วดถาเสอ อยหางจากตวเมองกระบประมาณ 9 กโลเมตร ตงอยในเขตพนท บานถาเสอ ตาบลกระบนอย อ.เมอง จ.กระบ พนทบรเวณวดประมาณ 200 ไร ประกอบไปดวยพนทราบ หบเขาและยอดเขา ชอวดนนมขอสนนษฐานวาเนองจากในอดตเคยมเสออาศยอย และภายในถายงปรากฏหนธรรมชาต เปนรปแบบขององเทาเสอ สวนทมาของวดนนาจะมาจากพระธดงคทเดนทางจารกไปเพอหาสถานทวเวกในการปฏบตธรรม มาอาศยอยตามถา และมชาวบานทศรทธาตามมากราบไหวเปนจานวนมาก จนกลายเปนวดในเวลาตอมา หนปน เปนหนตะกอนเนอประสานชนดหนง เกดจากการตกผลกทางเคม หรอเกดจากซากเปลอกหรอโครงรางของสงมชวต เชน เปลอกหอย ซากปะการง สาหราย เปนตน มสารประกอบจาพวก แคลเซยมคารบอเนต (CaCO3) เปนสวนประกอบหลก เมอหนปนถกนาฝนทมฤทธเปนกรดคารบอนกออนๆละลายกลายเปนโพรงเลกๆ การละลายดงกลาวเกดขนอยางชาๆ แตเปนระยะเวลายาวนาน ทาใหขนาดและรปรางของโพรงมขนาดใหญขน ถงจดหนงเมอเพดานของโพรงละลายมากจนกระทงเพดานนนพงลงมา ตะกอนดนทอยดานบนเพดานโพรงกไหลเขาไปในโพรง ทาใหเหนเปนหลมยบอยบนผวดน เมอเกดฝนตกลงมา นา (H2O) จะละลายแกสตางๆ ทอยในอากาศตามธรรมชาต เมอนาละลายแกสคารบอนไดออกไซดในอากาศ จะทาใหนาฝนมสภาพเปนกรดคารบอนก (H2CO3)

ตอมานาฝนทมสภาพเปนกรดไหลไปตามภเขาหนปนกจะทาปฏกรยากบแคลเซยมคารบอเนต ในหนปน และไดสารละลายแคลเซยมไฮโดรเจนคารบอเนต (Ca(HCO3)2) เมอสารละลายแคลเซยมไฮโดรเจนคารบอเนตไหลซมไปตามเพดานถา นาจะระเหยไปเหลอแตหนปนเกาะจนกลายเปนหนยอยทเพดานถา ถาสารละลายนหยดลงบนพนถา เมอนาระเหย ไปจะกลายเปนหนงอกตอไป บนทก__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

25

จดศกษาท 8 ศกษาหนแกรนต ดนถลม ทหนวยพทกษปาหวยเนยง พกด WGS 84 Z47 04 97 109 E, 09 12 271 N ระวางบานคลองยา 4725 I ประเดนศกษา – ศกษาหนอคนชนดแทรกซอน – ศกษาการเกดดนถลมทหนวยพทกษปาหวยเนยง หนวยพทกษปาหวยเนยง ตาบลเขาพนม อาเภอเขาพนม จงหวดกระบ ตงอยทางดานตะวนออกของเทอกเขาพนม ซงวางตวในแนวประมาณเหนอ-ใต มยอดเขาทสงทสดท 1,402 เมตรเหนอระดบทะเลปานกลาง มความลาดชนสง หนอคนเกดจากหนหนดใตเปลอกโลก แทรกดนขนมา แลวตกผลกเปนแรตางๆ และเยนตวลงจบตวแนนเปนหนแขงทเปลอกโลก หนอคนแบงไดเปน 2 ประเภทคอ หนอคนแทรกซอน และหนอคนพ หรอหนภเขาไฟ หนอคนบรเวณนแทรกซอน จาพวกหนแกรนต เนอดอก หมายถง ลกษณะเนอหนอคนทมผลกแรขนาดปะปนอยกบผลกแรเลก ทเปนพนของหนนน ทาใหเหนเปนเนอดอก นอกจากนนยงพบหนแปลกปลอม หมายถงเศษชนของหนพวกอนทปลอมปนอนในหนแกรนต บรเวณทหนแกรนตผพงและกลายเปนดน หากความลาดชนของพนทสง โอกาศทจะเกดพบตภยยอมมสง ปจจยสาคญทสดกคอปรมาณนาฝนทตกลงมาในบรเวณทลาดชนสง และมชนดนหนา ประชาชนบรเวณดงกลาวควรระมดระวงอยางสง บนทก ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

26

จดศกษาท 9 ศกษานาตกรอนและการบรหารจดการ พกด WGS 84 Z47 05 22 823 E, 08 76 886 N ระวางอาเภอคลองทอม 4824 IV ประเดนศกษา – ศกษาการเกดนาตกรอน – ศกษาการบรหารจดการแหลงทองเทยวเชงอนรกษ นาตกรอนคลองทอม ตงอยทบานบางคราม-บานบางเตยว อาเภอคลองทอม จงหวดกระบ เปนนาตกขนาดเลก มความสงประมาณ 5 เมตร และกวางประมาณ 10 เมตร นาตกรอนคลองทอม เกดจากนาผวดนซมลงไปใตดน ไหลผานชนนาในระดบลก ถงบรเวณทหนแกรนตทยงคงมความรอนอย จนกระทงนาใตดนนนรอนขนมากกวาจดเดอดของนา แรงดนของไอนาเพมขน นาใตดนจงไหลยอนขนมาสผวดน กลายเปนนาพรอน ขนสผวดน ไหลรวมกบลาธาร ในบางบรเวณสายนามควนลอยกรน คราบหนปนทสะสมตวในลกษณะชนๆ ลดหลนกน เปนแอง ทใหนกทองเทยวไดแชรอนรอนไดอยางสบาย อณหภมของนาเฉลยอยทประมาณ 42 องศาเซลเซยส บรเวณใกลๆกบนาตกรอน มการสรางพนทสาหรบแชนารอน ทตอทอมาจากธารนานอน เตรยมไวบรการนกทองเทยวอยางทวถง นบเปนแหลง Unseen Thailand ทไดรบความนยมอยางมากทงจากนกทองเทยวชาวไทยและชาวตางชาต บนทก ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

27

จดศกษาท 10 ศกษาการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตทเหมองถานหนลกไนต บานเหนอคลอง พกด WGS 84 Z47 04 91 674 E, 08 97 997 N ระวางอาเภอคลองทอม 4824 IV ประเดนศกษา – ศกษาใชทรพยากรธรณ

แองกระบเปนแองถานหนทอยตอนใตของประเทศไทย อยในพนท อ.เหนอคลอง จ.กระบ หางจาก อ.เมอง จ.กระบ ประมาณ 35 กโลเมตร แองกระบประกอบดวยแหลงถานหนยอยๆ จ านวน 5 แหลง คอ แหลงถานหนคลองบางปด า แหลงถานหนคลองโตแหลงถานหนคลองบางหมาแหลงถานหนคลองหวายเลก และแหลงถานหนคลองมนา

ป พ.ศ.2507 การลกไนตท าการเปดเหมองถานหนบรเวณแหลงบางปด า เพอผลตถานหนใหกบโรงไฟฟา ซงมก าลงผลต 60 เมกกะวตต พ.ศ.2512 มการรวมหนวยงานการไฟฟา 3 หนวยงานเขาดวยกนประกอบดวย การลกไนต การไฟฟาตะวนออกเฉยงเหนอ และการไฟฟายนฮ เปนการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) โรงไฟฟากระบขนกบ กฟผ. ตงแตนนมา พ.ศ.2538 โรงไฟฟากระบไดปดตวลงเนองจากสาพเกา และปรมาณส ารองถานหนไมเพยงพอตอการพฒนา พ.ศ.2544 กฟผ. ท าการกอสรางโรงไฟฟา ใชน ามนเตาเปนเชอเพลง ขนาดก าลงผลต 300 เมกกะวตต ปดต านานการใชพลงงานจากถานหน บนทก ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ส านกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ ถนนพระรามท ๖ เขตราชเทว กรงเทพฯ 10400 โทรศพท 0 2621 9650, 0 2621 9632 โทรสาร 0 2621 9651 http://www.dmr.go.th