พืๅนฐานการบันทึกสียงดนตรีportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/18360JA6Fg7esJ0g7LiJ.pdf ·...

พนฐานการบนทกเสยงดนตร

(Basic Music Recording)

อครพล สหนาท

สาขาวชาดนตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

2559

ค ำน ำ

การบนทกเสยงดนตรมบทบาทตองานดนตรทงทอยในรปแบบของดนตรโดยตรง และโดยทางออมเนองจากดนตรไดเขาไปมบทบาทในงานดานตาง ๆ ดนตรจงเปนสวนเสรมใหงานเหลานนแสดงออก หรอสนองตอบตอการน าเสนอ ความรสก อารมณทจะถายทอดหรอสอดแทรกลงไปเชน การจดท าบทเพลงประกอบละคร การจดท าบทเพลงประกอบสารคดเปนตน

ต าราเรองพนฐานการบนทกเสยงดนตรจดท าขนโดยมวตถประสงคเพอใชประกอบการเรยนในรายวชาปฏบตการบนทกเสยงดนตร 1 (MS22332) และเพอเผยแพรความรพนฐานดานการบนทกเสยงดนตร ประกอบไปดวยเนอหาทส าคญไดแก ววฒนาการของการบนทกเสยง ไมโครโฟน เทคนคการจดวางไมโครโฟนส าหรบการบนทกเสยง ระบบการบนทกเสยง การบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอร หองบนทกเสยง มอนเตอร และซกแนลโปรเซสเซอรและการบนทกเสยงดวยโปรแกรมดเอดบบลว ซงผเขยนไดรวบรวมเนอหาจากเอกสาร ต ารา และประสบการณทไดปฏบตงานดานการบนทกเสยง ผเขยนขอขอบคณเจาของเอกสาร หนงสอ ต ารา บทความทางวชาการทกฉบบตลอดจนผทไดรวบรวมขอมลทส าคญตาง ๆ ทผจดไดน าความรมาเรยบเรยงไวในเอกสารฉบบน ไว ณ โอกาสน

อครพล สหนาท

กมภาพนธ 2559

สารบญ

หนา

ค าน า ............................................................................................................................. .............. ก

สารบญ .......................................................................................................... ............................. ค – ง สารบญภาพ ............................................................................................................................. .. จ - ญ

สารบญตาราง .............................................................................................................. .............. ฎ - ฏ

บทท 1 ววฒนาการของการบนทกเสยง .................................................................................. 1

ตนก าเนดของเครองบนทกเสยงและเครองเลนเสยง ................................................ 1

ววฒนาการจากกระบอกเสยงสแผนเสยง ................................................................. 3

ยคแหงเทปคาสเซท .................................................................................................... 4

อตสาหกรรมเครองเลนเสยง ...................................................................................... 5

ยคของเครองเลนดจทล ................................................................. .............................. 6

การบนทกเสยงดวยคอมพวเตอร ............................................................................ ..... 7

บทสรป ...................................................................................................................... .. 9

บทท 2 ไมโครโฟน ........................................................................................ ............................. 11

ชนดของไมโครโฟน ....................................................................... ............................. 11

การตอบสนองความถของไมโครโฟน ......................................................................... 15

คณสมบตทางเอาทพทของไมโครโฟน ....................................................................... 18

ทศทางในการรบสญญาณของไมโครโฟน ................................................................... 19

บทสรป ........................................................................................... .............................. 24

บทท 3 เทคนคการจดวางไมโครโฟนส าหรบการบนทกเสยง ................................................... 25

เทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบเสตอรโอ ................................................................ 25

เทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบโคลสไมคกง ........................................................... 32

เทคนคการใชไมโครโฟนรบสญญาณจากตล าโพง ...................................................... 37

ปอบฟลเตอร ................................................................................................................ 38

บทสรป ........................................................................................... .............................. 39

บทท 4 คอนเนคเตอรและสายสญญาณ ................................................................................. ..... 41

ชนดของคอนเนคเตอรและสายสญญาณ .................................................................... 41

การเชอมตอสายสญญาณ ............................................................................................ 46

อมพแดนซ .................................................................................................................... 49

บทสรป ......................................................................................................................... 49

ง

สารบญ(ตอ) หนา

บทท 5 ระบบการบนทกเสยง ...................................................................................................... 51

การบนทกเสยงในระบบสเตอรโอดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรค ...................... 52

การบนทกเสยงในระบบสเตอรโอดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรคและมกเซอร .. 54

การบนทกเสยงในระบบมลตแทรก .............................................................................. 57 การบนทกเสยงในระบบมด .......................................................................... ................ 61

การซงโครไนซ ................................................................................. ............................. 66

บทสรป ...................................................................................................................... .... 67

บทท 6 การบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอร ........................................................................ ... 69

อปกรณทใชบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอร ............................................................ 70

บทสรป ............................................................................................. ............................ 85

บทท 7 หองบนทกเสยง มอนเตอร และซกแนลโปรเซสเซอร .................................................. 87

หองบนทกเสยง ..................................................................... ....................................... 87

มอนเตอร ..................................................................................................................... 91

ซกแนลโปรเซสเซอร ....................................................................... ............................ 94

บทสรป ............................................................................................. ............................ 102

บทท 8 การบนทกเสยงดนตรในระบบมดดวยโปรแกรมควเบส ................................................. 103

การสรางโปรเจคใหมส าหรบการบนทกเสยง .............................................................. 104

การควอนไทซ .............................................................................................................. 108

การบนทกเสยงในระบบมดแบบสเตปอนพท ............................................................. 108

การบนทกเสยงในระบบมดแบบเรยลไทม .................................................................. 119

บทสรป ........................................................................................................................ 120

บทท 9 การบนทกเสยงในระบบมลตแทรคดวยโปรแกรมควเบส .............................................. 121

การตงคาโปรเจค ......................................................................................................... 121

การตดตงออดโอแทรคและการเลอกอนพท เอาทพท ................................................ 122

การบนทกซ าและการรวมไฟลออดโอในแทรค ....................................................... .... 127

ปลกอนเอฟเฟกน ......................................................................................................... 130

การเอกสพอรตออดโอมกซดาวน ................................................................................ 135

บรรณานกรม ............................................................................................... ................................. 141

สารบญภาพ

หนา ภาพท 1.1 โทมส อลวา เอดสน กบเครองทนฟอยซลนเดอร ………………………………………………….. 2

ภาพท 1.2 เครองบนทกกระบอกเสยงซลนเดอร (Wax Cylinder Record) …………………………….. 2

ภาพท 1.3 กระบอกเสยงส าหรบบนทกเสยง (Brown Wax) ………………………………………………….. 3

ภาพท 1.4 เครองบนทกเสยงแบบพกพา นากราพอรเทเบล (Nagra Portable) ………………………. . 5

ภาพท 1.5 ไอพอดทช .......................................................................... ............................................6

ภาพท 1.6 หนาตางซอรฟแวร ควเบส 1.0 อาตาร (Cubase 1.0 Atari) ………………………………….. 8

ภาพท 2.1 สวนประกอบของไดนามคไมโครโฟน ........................................................................... 12

ภาพท 2.2 การท างานของไดนามคไมโครโฟน ............................................................................... 12

ภาพท 2.3 คอนเดนเซอรไมโครโฟนและชอคเมาท ....................................................................... 13

ภาพท 2.4 หลกการท างานของคอนเดนเซอรไมโครโฟน .............................................................. 13

ภาพท 2.5 รบบอนไมโครโฟน ....................................................................................................... 14

ภาพท 2.6 หลกการท างานของรบบอนไมโครโฟน ........................................................................ 15

ภาพท 2.7 ไมโครโฟนยหอชวร รน เบตา 91 ................................................................................ 16

ภาพท 2.8 ไมโครโฟนยหอ เอเคจ รน ด-112 ................................................................................ 16

ภาพท 2.9 กราฟแสดงการตอบสนองความถของไมโครโฟน ชวร รน เบตา 52 .......................... 17

ภาพท 2.10 กราฟแสดงการตอบสนองความถของไมโครโฟนยหอ ชวร รน เอสเอม 58 ............... 17

ภาพท 2.11 ลกษณะการรบสญญาณของไมโครโฟนแบบรบสญญาณรอบทศทาง ......................... 20

ภาพท 2.12 สญลกษณการรบสญญาณเสยงแบบรบสญญาณรอบทศทาง ................................... 20

บนไมโครโฟน เอเคจ รน ซเค 32

ภาพท 2.13 ลกษณะการรบสญญาณของไมโครโฟนแบบคารดออด ............................................. 21

ภาพท 2.14 สญลกษณการรบสญญาณเสยงแบบคารดออด ......................................................... 21

บนไมโครโฟนเอเคจ รน ซเค 31

ภาพท 2.15 ลกษณะการรบสญญาณของไมโครโฟนแบบไฮเปอรคารดออด ................................. 22

ภาพท 2.16 สญลกษณการรบสญญาณเสยงแบบไฮเปอรคารดออด ............................................. 22


ภาพท 2.17 ลกษณะการรบสญญาณของไมโครโฟนแบบรบสญญาณสองทาง ............................. 23

ภาพท 2.18 สญลกษณการรบสญญาณเสยงแบบรบสญญาณสองทาง .......................................... 26

ภาพท 3.1 เทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบเอกสวาย ................................................................. 26

ภาพท 3.2 การจดวางไมโครโฟนแบบเอกสวาย ........................................................................... 27

ฉ

สารบญภาพ(ตอ) หนา

ภาพท 3.3 การจดวางไมโครโฟนแบบสเปชแพร ........................................................................... 28

ภาพท 3.4 การจดวางไมโครโฟนแบบเสปชแพรและฉากกน ........................................................ 29

ภาพท 3.5 การจดวางไมโครโฟนแบบบลมเลยน .......................................................................... 30

ภาพท 3.6 การจดวางไมโครโฟนแบ เอมเอส ................................................................................ 31

ภาพท 3.7 การจดวางไมโครโฟนแบบโออารทเอฟ ....................................................................... 32

ภาพท 3.8 ขาจบไมโครโฟนส าหรบกลองชด ................................................................................ 33

ภาพท 3.9 การจดวางไมโครโฟนส าหรบเบสดรม ......................................................................... 33

ภาพท 3.10 เฟสของเสยงกลองสแนร .......................................................................................... 34

ภาพท 3.11 การจดวางไมโครโฟนส าหรบกลองทอม ................................................................... . 34

ภาพท 3.12 การจดวางไมโครโฟนส าหรบ ไฮ – แฮท ................................................................... 35

ภาพท 3.13 การจดวางไมโครโฟนโอเวอรเฮดเพอรบเสยงกลองชดทงหมด .................................. 36

ภาพท 3.14 การจดวางไมโครโฟนโอเวอรเฮดเพอรบเสยงฉาบ ..................................................... 36

ภาพท 3.15 แสดงต าแหนงการจดวางไมโครโฟนเพอรบสญญาญเสยงจากตล าโพง ..................... 37

ภาพท 3.16 แสดงต าแหนงการจดวางไมโครโฟนเพอรบสญญาญเสยงจากตเลสล ........................ 38

ภาพท 3.17 ลกษณะการจดวางปอบฟลเตอรส าหรบการขบรอง ................................................... 38

ภาพท 3.18 ลกษณะการเอยงไมโครโฟนเพอลดเสบงปอบ ........................................................... 39

ภาพท 4.1 คอนเนคเตอรแบบเอกสแอลอารตวผและตวเมย ......................................................... 42

ภาพท 4.2 คอนแนคเตอรแบบ 1/4 ทเอสโฟน ......................................... .................................... 42

ภาพท 4.3 คอนแนคเตอรแบบ 1/4 ทอารเอสโฟน ....................................................................... 43

ภาพท 4.4 คอนแนคเตอรแบบอารซเอ ......................................................................................... 43

ภาพท 4.5 ลกษณะภายในของสายสญญาณทใชในระบบของการบนทกเสยง .............................. 44

ภาพท 4.6 ลกษณะภายในของสายมลตเคเบลหรอมลตคอร ......................................................... 45

ภาพท 4.7 สายมลตเคเบลหรอมลตคอร ..................................................................................... ... 45

ภาพท 4.8 สปลตเตอรบอก ........................................................................................................... 46

ภาพท 4.9 การตอคอนเนคเตอรแบบเอกสแอลอารตวเมยกบเอกสแอลอารตวผ .......................... 46

ภาพท 4.10 การตอคอนเนคเตอรแบบเอกสแอลอารกบ 1/4 ทอารเอสโฟน ................................ 47

ภาพท 4.11 การตอคอนเนคเตอรแบบเอกสแอลอารกบ 1/4 ทเอสโฟน ....................................... 47

ภาพท 4.12 การตอคอนเนคเตอรแบบ 1/4 ทเอสโฟนกบ 1/4 ทเอสโฟน .................................... 48

ภาพท 4.13 การตอสายอนเสรท ................................................................................................... 48

ช


ภาพท 5.1 การบนทกเสยงดวยเครองบนทกเสยงซลนเดอร .......................................................... 51

ภาพท 5.2 การเชอมตออปกรณส าหรบการบนทกเสยงในระบบสเตอรโอ .................................... 52

ดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรค

ภาพท 5.3 การบนทกเสยงเปยโนในระบบสเตอรโอดวยเครองบนทกเสยงแบบมลตแทรค ........... 53

ภาพท 5.4 ตวอยางท 1 การเชอมตออปกรณส าหรบบนทกเสยงในระบบสเตอรโอ ...................... 55

ดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรค และมกเซอร ภาพท 5.5 ตวอยางท 2 การเชอมตออปกรณส าหรบบนทกเสยงในระบบสเตอรโอ ...................... 56

ดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรค และมกเซอร ภาพท 5.6 การแบงเสนเทปในระบบสเตอรโอ ............................................................................... 57

ภาพท 5.7 การแบงเสนเทปในระบบมลตแทรค ............................................................................. 58

ภาพท 5.8 เครองบนทกเสยงในระบบมลตแทรคแบบเสนเทป ....................................................... 59

ภาพท 5.9 เครองบนทกเสยงมลตแทรคแบบดจทล ....................................................................... 59

ภาพท 5.10 การเชอมตออปกรณส าหรบบนทกเสยงในระบบมลตแทรค ...................................... 60

ภาพท 5.11 สามยมดแบบ DIN 5 ................................................................................................. 62

ภาพท 5.12 สาย USB MIDI Interface ........................................................... ............................. 63

ภาพท 5.13 การเชอมตออปกรณเพอบนทกเสยงในระบบมด ....................................................... 64

ภาพท 5.14 การเชอมตอระบบการเลนกลบของการบนทกเสยงในระบบมด ................................ 65

ภาพท 5.15 การซงโครไนซดวยสญญาณซงโครไนซอน/เอาท ...................................................... 66

ภาพท 5.16 การซงโครไนซดวยระบบมด ......................................................................... ............ 67

ภาพท 6.1 ตวอยางสแตนอโลนดเอดบบลว .................................................................................. 69

ภาพท 6.2 จากบนลงลาง พซไอเอกสเพลสสลอต มนพซไอเอกสเพลสสลอต และพซไอสลอต .... 71

ภาพท 6.3 ยเอสบพอรต ................................................................................... ............................. 71

ภาพท 6.4 ไฟรไวรพอรต .................................................................................. ............................. 72

ภาพท 6.5 ตวอยางการสมตวอยางเสยงในระบบดจทล ................................................................ 73

ภาพท 6.6 แผนผงกระบวนการท างานของออดโออนเตอรเฟส ..................................................... 74

ภาพท 6.7 www.asio4all.org ..................................................................................................... 75

ภาพท 6.8 การตงคาเอเอสไอโอใน ควเบส 8.0 ................................................ ............................. 76

ภาพท 6.9 การไดเรคมอนเตอร ...................................................................... ............................... 77

ภาพท 6.10 ออดโออนเตอรเฟสของโปรทลส (Pro tools Audio Interface) .............................. 78

ซ


ภาพท 6.11 ออดโออนเตอรเฟสแบบตดตงภายในสลอตพซไอ (PCI Audio Interface) ............... 79

ภาพท 6.12 ยเอสบออดโออนเตอรเฟส ............................................................ ............................. 79

ภาพท 6.13 ไฟรไวรออดโออนเตอรเฟส ........................................................... ............................. 80

ภาพท 6.14 การท างานของคอนโทร,เซอรเฟส ออดโออนเตอรแฟส ............................................ 80

ภาพท 6.15 การเชอมตอและการท างานของอนาลอกมกเซอรออดโออนเตอรเฟส ....................... 81

ภาพท 6.16 ดจทลมกเซอรออดโออนเตอรเฟส ............................................................................. 82

ภาพท 6.17 มนแกรนดเปยโน เวอรชวลอนสทรเมนท ของโปรทลส ............................................. 83

ภาพท 6.18 ฮาลออนโซนค เอสอ 2 ในควเบส 8.0 ....................................................................... 83

ภาพท 6.19 หนาตางโปรเจคในควเบส 8.0 ............................................... .................................... 84

ภาพท 6.20 หนาตางคยอดเตอรในลอจกโปรเอกส ....................................................................... 84

ภาพท 6.21 การบนทกเสยงในระบบมลตแทรค และปลกอนตาง ๆ ในควเบส 8.0 ...................... 85

ภาพท 6.22 มกเซอรคอนโซลในโซนาร ............................................................. ............................. 85

ภาพท 7.1 ตวอยางแบบแปลนหองบนทกเสยง ............................................................................. 88

ภาพท 7.2 ผนงหองบนทกเสยง ..................................................................................................... 88

ภาพท 7.3 โครงสรางผนง พนและเพดานหองบนทกเสยง ............................................................ 89

ภาพท 7.4 ประตหองบนทกเสยง ............................................................................................. ..... 90

ภาพท 7.5 ลกษณะการตดตงกระจกในหองบนทกเสยง ................................................................ 91

ภาพท 7.6 การตอบสนองความถของมอนเตอรยามาฮา ................................................................ 92

ภาพท 7.7 มอนเตอรยามาฮา รน เอชเอส 50 เอม ........................................... ............................. 93

ภาพท 7.8 ลกษณะการวางล าโพงมอนเตอร .................................................... ............................. 93

ภาพท 7.9 การเชอมตอหฟงเพอมอนเตอร ...................................................... ............................. 94

ภาพท 7.10 การท างานของคอมเพลสเซอร ..................................................... ............................. 96

ภาพท 7.11 ฮารดนและซอรฟนของคอมเพลสเซอร ..................................................................... 96

ภาพท 7.12 การท างานของลมเตอร ................................................................ ............................. 97

ภาพท 7.13 การท างานของเกท/เอกศแพนเดอร ............................................. ............................. 98

ภาพท 7.14 การเชอมตอเอฟเฟกต .................................................................. ............................. 99

ภาพท 7.15 ปมปรบขนาดสญญาณเวท – ดราย .......................................................................... 100

ภาพท 7.16 ตวอยางดเลย – แอคโค ................................................................ ............................. 101

ภาพท 7.17 ลกษณะการเกดเสยงกองหรอรเวรบ ............................................. ............................. 102

ฌ


ภาพท 8.1 แสดงการเชอมตอระหวางโปรแกรมควเบสกบอปกรณภายนอก ……………………………. 103

ภาพท 8.2 การสรางโปรเจคใหม (New Project) ………………………………………………………………… 104

ภาพท 8.3 การเลอกรปแบบ จ านวนแทรคในการบนทกเสยง ……………………………………………….. 105

ภาพท 8.4 การเลอกแหลงจดเกบขอมลและสรางโฟลเดอรใหม …………………………………………….. 105

ภาพท 8.5 หนาตางโปรเจค ………………………………………………………………………………………………. 106

ภาพท 8.6 การบนทกขอมลโปรแกรมควเบส 8.0 ………………………………………………………………… 107

ภาพท 8.7 การตงชอเพอบนทกขอมลในควเบส 8.0 ……………………………………………………………. 107

ภาพท 8.8 การตดตงมดแทรค ………………………………………………………………………………………….. 109

ภาพท 8.9 การเลอกจ านวนมดแทรค และตงชอแทรค ………………………………………………………… 109

ภาพท 8.10 ตดตงมดแทรค ……………………………………………………………………………………………… 110

ภาพท 8.11 เลอกตดตงวเอสทอนสทรเมนท ………………………………………………………………………. 111

ภาพท 8.12 เลอกวเอสทอนสทรเมนททจะใชงาน ……………………………………………………………….. 111

ภาพท 8.13 กลองค าถามโตตอบในการตดตงมดแทรค ………………………………………………………… 112

ภาพท 8.14 ตวอยางฮาลออนโซนคเอสอ …………………………………………………………………………… 112

ภาพท 8.15 Activate Output ………………………………………………………………………………………… 113

ภาพท 8.16 เลอก All Output …………………………………………………………………………………………. 113

ภาพท 8.17 เอาทพทของฮาลออนโซนคเอสอในมกเซอรแทรค …………………………………………….. 114

ภาพท 8.19 การก าหนดความเรวของบทเพลง ……………………………………………………………………. 114

ภาพท 8.20 การเลอกเมนเทมโปแทรค (Tempo Track) ……………………………………………………… 115

ภาพท 8.21 การก าหนดอตราจงหวะในเทมโปแทรคอดเตอร ........................................................ 115

ภาพท 8.22 การก าหนดความเรวของบทเพลงในเทมโปแทรคอดเตอร …………………………………… 116

ภาพท 8.23 การสรางพนท/หองเพลง เพอบนทกขอมลในระบบมด ………………………………………. 117

ภาพท 8.24 การบนทกโนตในหนาตางคยอดเตอร ........................................................................ 117

ภาพท 8.25 การเลอกจเอมแมปในอนสปคเตอร …………………………………………………………………. 118

ภาพท 8.26 ดรมอดเตอร …………………………………………………………………………………………………. 118

ภาพท 8.27 การเปด – ปด เมโทรนอรม ……………………………………………………………………………. 119

ภาพท 8.28 การบนทกเสยงในระบบมดแบบเรยลไทมในควเบส 8.0 ……………………………………… 120

ภาพท 9.1 การเขาเมนค าสงโปรเจคเซตอพ (Project Setup) ………………………………………………. 121

ภาพท 9.2 การตงคาในโปรเจคเซตอพ ……………………………………………………………………………….. 122

ญ


ภาพท 9.3 เลอกค าสงแออออดโอแทรค (Add Audio Track) …………………………………………….. 123

ภาพท 9.4 เลอกจ านวนออดโอแทรค รปแบบของออดโอแทรค และตงชอแทรค …………………… 123

ภาพท 9.5 ออดโอแทรคถกตดตง ……………………………………………………………………………………… 124

ภาพท 9.6 วเอสทคอนเนคชน (VST Connections) ………………………………………………………….. 124

ภาพท 9.7 เลอกชองสญญาณอนพท เอาทพท ……………………………………………………………………. 125

ภาพท 9.8 การตรวจสอบระดบสญญาณและการเลอกใชปลกอน …………………………………………. 125

ภาพท 9.9 การบนทกเสยงในออดโอแทรค ………………………………………………………………………… 126

ภาพท 9.10 อนดเคเตอรแสดงสญญาณอนพททมขนาดสญญาณมากเกนไป (Peak Level) …….. 126

ภาพท 9.11 ออโตพนชอน ออโตพนชเอาท ………………………………………………………………………… 127

ภาพท 9.12 การบนทกเสยงซ าโดยใชออโตพนชอน ออโตพนชเอาท ……………………………………… 128

ภาพท 9.13 การใชค าสงเบาสซเลคชน (Bounce Selection) ………………………………………………. 128

ภาพท 9.14 กลองถามตอบการรวมไฟลเสยง ………………………………………………………………………. 129

ภาพท 9.15 การลบไฟลเสยงทไมจ าเปน …………………………………………………………………………….. 129

ภาพท 9.16 ล าดบการท างานอนเสรทเอฟเฟกต …………………………………………………………………. 130

ภาพท 9.17 การอนเสรทเอฟเฟกตทางหนาตางโปรเจค ……………………………………………………….. 131

ภาพท 9.18 เลอกเอฟเฟกในชองอนเสรท ………………………………………………………………………….. 131

ภาพท 9.19 อดดชาแนลเซตตง (Edit Channel Setting) ……………………………………………………. 132

ภาพท 9.20 หนาตางชาแนลเซตตง (Channel Setting) ………………………………………………………. 132

ภาพท 9.21 การอนเสรทเอฟเฟกตทางมกซคอนโซล ……………………………………………………………. 133

ภาพท 9.22 การเลอกระบบเอฟเฟกตชาแนลแทรค ……………………………………………………………… 134

ภาพท 9.23 การก าหนดเสนทางสงสญญาณเสยง ………………………………………………………………… 134

ภาพท 9.24 การแอคตเวทยเซนด (Activate Send) ……………………………………………………………. 134

ภาพท 9.25 ดเทอรรง UV22HR ……………………………………………………………………………………….. 135

ภาพท 9.26 การก าหนดจดเรมตนและจดสนสดของเพลง …………………………………………………….. 136

ภาพท 9.27 หนาตางเอกสพอรตออดโอมกซดาวน ………………………..……………………………………. 136

สารบญตาราง หนา

ตารางท 5.1 โปรแกรมแชงจในระบบจเอม (GM) แบงตามกลงเครองดนตร ............................... 62

ตารางท 6.1 ความเรวในการโอนถายขอมลของพอรตและสลอตในคอมพวเตอร .…………………… 72

บทท 1

ววฒนาการของการบนทกเสยง

หองบนทกเสยง (Recording Studio) ในปจจบนดเหมอนจะเปนสงใกลตวและสามารถจบตองไดของบรรดานกแตงเพลง โปรดวเซอร และนกดนตร หรอศลปนนกรองมากขน ซงถายอนกลบไปเมอสบถงยสบปทแลว การผลตผลงานเพลงออกมาไดนนถอวาเปนเรองทไมงายนก เพราะสมยกอนการทจะมหองบนทกเสยงทมคณภาพนนตองใชเงนทนไมตากวาสบลานบาทซงกคงไมมนกแตงเพลง โปรดวเซอร นกรอง นกดนตรคนไหนทจะลงทนสรางหองบนทกเสยงสวนตวแนนอน จงทาใหทกษะในการใชหองบนทกเสยงมไมมากนกหรอไมเปนทแพรหลาย ซงสมยนนตองอาศยชางเสยง (Sound Engineer) ประจาหองบนทกเสยงททาหนาทดาเนนการบนทกเสยง (วรภทร องอาพร, 2551 : 29) การบนทกเสยงไดมหลกการ แนวคด การพฒนา และววฒนาการมาเปนลาดบจนถงปจจบนน

ตนก าเนดของเครองบนทกเสยงและเครองเลนเสยง การบนทกเสยงครงแรกของโลกถกบนทกโดย โทมส อลวา เอดสน (Thomas Alva Edison) ในป ค.ศ. 1877 โดยเอดสนไดประดษฐเครองบนทกเสยงขนโดยใชวสดททาจากปน ปาสเตอรหลอเปนรปทรงกลมคลายกระบอกไมไผหมดวยดบกบาง ๆ โดยรอบ ซงเขาเรยกผลงานชนนวา “ทนฟอยซลนเดอร” (Thin Foil Cylinder) ซงเครองบนทกเสยงของเขาประกอบไปดวยกระบอกสบทเปนรองทลานเกลยวยาวอนหนงซงหมนไปดวยขอเหวยง ทงสองดานของกระบอกสบนเปนทอเลก ๆ พรอมกบมแผนกระบงและเขม เขาไดสงแบบเครองบนทกเสยงนพรอมกบคาแนะนาใหกบ จอหน ครยส (John Kruesi) ซงเปนผชวยของหวหนาโรงงาน เมอครยสนาเครองกลตนแบบทสรางเสรจแลวมาใหเอดสนทงทครยสยงไมเขาใจวาเครองกลนมประโยชนอยางไร จนกระทงเอดสนพดใสลงไปในกระบอกสบวา “Mary had a little lamb” และหมนเครองอกครงกมเสยงดงออกมาวา “Mary had a little lamb” ซงไดสรางความประหลาดใจใหกบคนงานในโรงงานเปนอยางมาก ซงประโยคดงกลาวทเอดสนไดพดลงไปในกระบอกสบนนถอวาเปนการบนทกเสยงครงแรกของโลก ดงนนจงนบไดวา โทมส อลวา เอดสน ไดเปนผออกแบบ และประดษฐเครองบนทกเสยงทชอวา “ทนฟอยซลนเดอร” เปนคนแรก และเครองแรกของโลก (พงษพทยา สพโส, 2559 : 1 – 13)

2

ภาพท 1.1 โทมส อลวา เอดสน กบเครองทนฟอยซลนเดอร

ทมา : (Meyer, 2003 : 1)

จากภาพท 1.1 โทมส อลวา เอดสน เมอครงยงหนมกบเครองทนฟอยซลนเดอรตนแบบทใชพลงงานจากการหมนตมนาหนกโดยมแกนเหลกยดตดกบกระบอกสบทหมดวยแผนดบกบาง ๆ และหวเขมสาหรบบนทกและเลนกลบ

ภาพท 1.2 เครองบนทกกระบอกเสยงซลนเดอร (Wax Cylinder Record) ทมา : (Sage, 1996 : 1)

3 จากภาพท 1.2 เครองบนทกกระบอกเสยงซลนเดอรทพฒนาขนโดยใชการหมนจากการไขลานใชกระบอกเสยงททาจากขผงแขงทรงกระบอกสาหรบบนทกเสยงผานโทรโขงทรงกรวยและเขมสาหรบเซาะรองเสยงบนกระบอกแวกส

ภาพท 1.3 กระบอกเสยงสาหรบบนทกเสยง (Brown Wax) ทมา : (Bruderhofer, 2016 : 3)

ววฒนาการจากกระบอกเสยงสแผนเสยง ตอมาในวนท 16 พฤษภาคม ค.ศ. 1888 เอมล เบอรลนเนอร (Emile Berliner) ไดแสดงใหเหนถงการปรบปรงรปแบบของแผนเสยงในสถาบนแฟรงคลน (Flanklin Institute) โดยใชแผนเสยงขนาด 7 นว ทมรองเสยงดานเดยวเทานน โดยใชความเรวในการหมน 30 รอบ ใน 2 นาท หรอ 15 รอบตอนาท เบอรลนเนอรเปนคนแรกทใชหลกการบนทกเสยงในแนวราบแบน วสดทใชคอแผนยางแขงทสาเนามาจากแผนสงกะสท เปนตนแบบ และเรยกเครองเลนแผนเสยงนวา กราโมโฟน (Gramophone) ในป ค.ศ. 1893 เอมล เบอรลนเนอร เรมประสบความสาเรจกบบรษทแผนเสยงใหมของเขาทชอวา บรษท ย.เอส.กราโมโฟน (U.S. Gramophone Company) โดยในป ค.ศ. 1894 เขาผลตและจาหนายเครองเลนกราโมโฟนไดมากกวา 1,000 เครอง และจาหนายแผนเสยงไดมากกวา 25,000 แผน ป ค.ศ. 1896 ไอดรก จอหนสน (Eldridge Johnson) ไดทาการปรบปรงเครองเลนแผนเสยงโดยใชมอเตอรทออกแบบดวยตวเขาเองและลวาย มอนโทรส (Levi Montross) ซงไดรบสทธบตรหมายเลข 601,198 ในวนท 19 สงหาคม ค.ศ. 1897 ทาใหเครองเลนแผนเสยงทางานไดงายขนและยงมราคาทถกลง แผนเสยงไดรบความนยมมากทสดในป ค.ศ. 1900 ตอมาจงไดสรางบรษทวค

4 เตอรทอลคกง แมชชน จากด ขน (Victor Talking Machine Co.) ในป ค.ศ. 1901 โดยใชลตเตล นปเปอร (Little Nipper) เปนเครองหมายการคา ตอมาป ค.ศ. 1900 โทมส แลมเบรต (Thomas Lambert) ไดพฒนาวธการทาซาของกระบอกเสยง “Indestructible” จากเซลลลอยนสาเรจ (Celluloid) ทาใหเขาไดรบสทธบตรหมายเลข 645,920 วธการทาซาของกระบอกเสยงทาโดยการใชเมทรกซเชงลบของกระแสไฟฟาจากกระบอกเสยงตนฉบบ ใชความรอนและความดนเพอสาเนาแผนพลาสตกแมพมพจากแมทรกส ในป ค.ศ. 1905 โรงงานผลตกระบอกเสยงของโคลมเบย (Columbia) สามารถผลตกระบอกเสยงไดมากกวา 10,000 กระบอกตอวน และยงสมารถผลตแผนเสยงไดมากกวา 5,000 แผนตอวน จงทาใหหลายบรษทยกเลกการผลตกระบอกเสยง เนองจากการผลตแผนเสยงสามารถทาไดงายกวาอกทงยงมราคาทถกลงกวากระบอกเสยง สงผลกระทบใหมหลายบรษททผลตกระบอกเสยงเกดการขาดทนและปดกจการ นอกจากนยงสงผลกระทบไปยงผจาหนายเครองเลนกระบอกเสยงอกดวย

ยคแหงเทปคาสเซท

ในป ค.ศ. 1945 พอล คลปซ (Paul Klipsch) ไดดาเนนการจดสทธบตรลาโพงฮอรนทมชอวาคลปสฮอรน (Klipschorn) ซงเปนวตกรรมของลาโพง เครองขยายเสยง และเทปบนทกเสยง โดยหลงจากสงครามโลกครงท 2 ไดเกดยคแหง ไฮ – ไฟ (Hi – Fi) ซงเปนยคทมการผลตสเตอรโอ วทยทรานซสเตอร และเครองเลนเทปคลาสเซท ซงตอมาในป ค.ศ. 1949 แมกนคอรด (Magecord) ไดประดษฐหวอานเทปคลาสเซทเพมเปน 2 หว ในเทปบนทกเสยงรน PT-6 เพอสรางเทปบนทกเสยงแบบสเตอรโอ ตอมาไดมการผลตเทปบนทกเสยงยหอไดนาวอกซ (Dynavox) ขนในประเทศสวตเซอรแลนด และไดพฒนาไปส รวอกซ เอ เทอรตซก (Revox A36) สงผลใหมการพฒนาการผลตเทปบนทกเสยงแบบ 2 แทรค ในป ค.ศ. 1953 และเทปบนทกเสยงแบบ 4 แทรค ในป ค.ศ. 1960 โดยกอนหนานนนน ในป ค.ศ. 1951 สเตฟาน ค เดลสก (Stefan Kudelski) จากประเทศสวตเซอรแลนดไดคดคนเครองเลน นากรา พอรทเทเบล (Nagra Portable) เปนเทปบนทกเสยงแบบพกพา และป ค.ศ. 1954 บรษท ไอ ด อ เอ (I.D.E.A Co.) จากเมองอนเดยนาโปลส ไดไดผลตวทยทรานซสเตอรขนมาชอวา รเจนซ ทอาร วน (Regency TR-1) ในป ค.ศ. 1962 บรษทฟลปส (Phillips) ไดคดคนเทปคลาสเซทแบบพกพาขน โดยมวตถประสงคเพอใชงานดานดนตรโดยเฉพาะ ซงเทปคลาสเซทไดเปนทนยมมากกวาเทปแบบอนอยางรวดเรวอนเนองมาจากบรษทฟลปสไดถกกดดนจากบรษทโซน ใหปลอยใหบรษทอน ๆ สามารถผลตเทปคลาสเซทไดอยางเสร และตอมาฟลปสไดเปดตวเครองเลนและบนทกเสยงยหอ Norelco รน Carry-Corder 150 ซงทาใหเทปคลาสเซทเปนทนยมอยางมาก

5

ภาพท 1.4 เครองบนทกเสยงแบบพกพา นากราพอรเทเบล (Nagra Portable) ทมา : (Brien, 2011 : 2)

ในป ค.ศ. 1963 บรษทฟลปส ไดคดคนเครองเลนเทปคลาสเซททใช บเอเอสเอฟ โพลเอสเตอร (BASF Polyester) ในการผลตเสนเทปคณภาพสงโดยมความกวางของเนอเทปเทากบ 1/8 นว และความเรวในการเลนเทากบ 1-7/8 IPS (นวตอวนาท) ตอมาในป ค.ศ. 1965 บรษท แอมปเพกซ แมกเนตก เทป (Ampex Megnetic Tape Company) บรษทเลยรเจท (Lear Jet Company) และอารซเอ เรคคอรด (RCA Record) ไดรวมกนพฒนาเทป 8 แทรค (8-Track Stereo Cartridge Tape Players) เปนอปกรณเสรมในรถยนตยหอฟอรด (Ford Motor) ดงนนในชวงแรกเครองเลนเทป 4 แทรค และเครองเลนเทป 8 แทรค จงเปนเพยงอปกรณเสรมในรถยนตเทานน

อตสาหกรรมเครองเลนเสยง ตอมาในเดอนสงหาคม ค.ศ. 1959 บรษทโตชบา ไดเปดตวเครองเลนเทปหวเทปแบบ จานหมน (Herical Scan) ตนแบบ รน VTR-1 ทใชเทปขนาด 2 นว ทางานทความเรว 15 นวตอวนาท และมหวอานมากกวาหนงหวอาน หลงจากนนบรษทโซนกไดเรมพฒนาเลนเทปหวเทปแบบจานหมนทมหวเทปแบบจานหมนเหมอนหวเทปวดโอ โดยไดรวมมอกบบรษทแอมปเปก (Ampex) พฒนาหวเทปและวงจรทรานซสเตอรสงผลใหโซนผลตเครองเลนเทปทใชหวเทปแบบจานหมนสาหรบใชในบานโดยใชเสนเทปขนาด ½ นว ขนในป ค.ศ. 1963 โดยจาหนายในราคา 995 เหรยญสหรฐ ตอมาในป ค.ศ. 1965 บรษทฟลลปสไดคดคนเทปคาสเซตสาหรบการบนทกเสยงและการเลนเสยงแบบเครองพกพาขนาดเลกยหอ Noreco รน Carry Corder 150 และในป ค.ศ. 1972 บรษทฟลลปสไดคดคนเครองเลนเลเซอรดสก (Laser Disk) ซงสามารถเลนแผนซดไดอยางเดยว ตางจากปจจบนทเครองเลนเลเซอรดสกสามารถเลนดสกไดหลายรปแบบเชน ซด วซด ดวด เปนตน เลเซอรดสกไดเรมวางจาหนายในเดอนธนวาคม ค.ศ. 1978 โดยไดรบอนญาตใหวางจาหนายในเอมซเอ ดสสโควชน (MCA Disco Vision) ในอเมรกาเหนอ

6

ยคของเครองเลนดจทล

ในป ค.ศ. 1985 ซงนบไดวาเปนจดเรมตนแหงยคการปฏวตสเครองเลนดจทล โดยบรษท โซนและบรษทฟลลปสไดผลตแผนคอมแพคดสก แบบอานอยางเดยว (Compact Disk Read Only Memory) หรอซดรอม (CD-ROM) โดยใชเทคโนโลยเดยวกนกบออดโอคอมแพคดสก (Audio CD) ตอมาในป ค.ศ. 1996 เครองเลนแผนดวด (DVD Players) ไดเรมออกวางจาหนายในประเทศญปน และวางจาหนายในประเทศสหรฐอเมรกาในปถดมา ตอมา โจเนลล โพแลนสก (Jonell Polansky) ไดคดคนเครองบนทกเสยงแบบดจทล 24 บต 48 แทรก (24 Bit 48 Track Digital Recorder) ขนในป ค.ศ. 1998 ทแนชวลมวสคโรว (Nashville’s Music Row) ในโอเชยนเวย (Ocean Way) และในวนท 23 ตลาคม ค.ศ. 2001 บรษทแอบเปล คอมพวเตอร (Apple Computer) ไดคดคนไอพอ (IPod) ซงเปนเครองเลนเพลงเอมพ3 (MP3) ทสามารถบรรจเพลงไดมากกวา 1,000 เพลงโดยมคณภาพเสยงเทยบเทากบซด (CD-Quality) แอบเปลไอพอดมหลายรนดวยกนคอ ไอพอดคลาสสก ไอพอดนาโน ไอพอดมน ไอพอดชฟเฟล และไอพอดทช

ภาพท 1.5 ไอพอดทช

ทมา : (Ipod Touch, 2559 : 5)

7

การบนทกเสยงดวยคอมพวเตอร ในป ค.ศ. 1951 การบนทกเสยงลงในคอมพวเตอรครงแรกไดเกดขนโดยไดบนทกเสยงลงในเครองคอมพวเตอร เฟอรรานต รนมารควน (Ferranti Mark 1 Computer) ทมหาวทยาลยแมนเชสเตอร โดยครสโตเฟอร สเตรซย (Cristopher Strachey) บนทกเสยงโดยบบซ (BBC) ซงประกอบไปดวยเพลง บา บา เบลคชพ (Baa Baa Black Sheep) กอตเซฟเดอะคง (God Save the King) และ อน เดอะม ด ( In the Mood) ต อมา ในป ค . ศ . 1960 แมกซ แมทท วส (Max Matthews) ไดเขยนโปรแกรมดนตรโดยไดทางานทหองทดลองเบลล (Bell lab) ซงเปนศนยวจยทดาเนนการโดย เอทแอนดท (AT&T) เปนบรษทททางานเกยวกบดานโทรศพท งานหลกของแมกสคอการพฒนาแนวคดตาง ๆ ใหบรษท แตเขากลบใชเวลาในการทางานดานโปรแกรมดนตรซงเขาเรยกโปรแกรมทพฒนาขนวา มวสค (MUSIC) โดยในป ค.ศ. 1957 โปรแกรมมวสคสามารถเลนโนตไดเพยงแคบรรทดเดยว โดยในปตอมาเขาไดพฒนาโปรแกรมดนตรทชอวา มวสค 2 (MUSIC II) ซงสามารถเลนโนตไดถง 4 แนว และในป ค.ศ. 1960 เขาไดพฒนาโปรแกรม มวสค 3 (MUSIC III) ซงใชแนวคดของยนตเจนเนอรเรเตอร (Unit Generator) ซงมการประมวลผลทไมซบซอน โดยเขาไดรบฟงแนวคดตาง ๆ จากนกประพนธเพลงเพอนามาพฒนาโปรแกรมทางดนตร ซงตอมากไดมโปรแกรม มวสค เวอรชน 4 และ 5 ทมการพฒนาประสทธภาพของโปรแกรมใหดยงขน โดยการเชญนกประพนธเพลงมารวมคดคนและพฒนาโปรแกรมอยางจรงจงอนไดแก เจมส เทนน (James Tenny) เอฟ บ มวร (F. B. Moore) ยน คลาวด รสเซท (Jean Claude Risset) และ คาเลส โดดจ (Charles Dodge) ตอมาในเดอนมกราคม ค.ศ. 1982 บรษทคอมมอดอร อนเตอรเนชนแนล (Commodore International) ได เปดตวคอมพวเตอรคอมมอดอร ซซกต โฟร (Commodore C64) ซ งเปนคอมพวเตอร 8 บต ทสามารถทางานดานดนตรไดจรง โดยใชชฟเสยงของ เอสไอด (SID) ซงชวยใหผสรางเพลงสามารถสรางเสยงดนตรไดถงสามชอง (Channel) ในการสงเคราะหเสยง ซงเสยงของ C64 เปนเสยงท โดดเดนซ ง ไดจากชฟของ เอสไอดน ย งคงเปนทนยมและยงคงใชส าหรบระบบปฏบตการแมคโอเอส และระบบปฏบตการวนโดวสในปจจบน มด (MIDI) ยอมาจากคาวา Musical Instrument Digital Interface คอมาตรฐานการประสานเครองดนตรแบบดจทล หรอเปนการประสานขอมลทางดนตรในระบบดจทล ซงไดถอกาเนดในป ค.ศ. 1982 โดยไฟลมดไมไดมการเกบเสยงดนตรใด ๆ ไวเหมอนกบการบนทกเสยงในรปแบบอน ๆ เชน ซดเพลง MP3, WMA, ORG, WAVE เปนตน ตอมาในป ค.ศ. 1983 ระบบมดสามารถทางานสอสารขอมลทางดนตรระหวางเครองดนตรอเลกทรอนกสตาง ๆ รวมไปถงคอมพวเตอรอกดวย ซงทาใหในเวลาดงกลาวบรษททผลตเครองดนตรตางกมงพฒนาแตระบบของตวเองใหมความสามารถกาวลานาหนาบรษทคแขงใหมากทสดเทาทเทคโนโลยขณะนนจะเอออานวย จนกลายเปนผลเสยตอวงการดนตรอยางมากเพราะถาเลอกใชเครองดนตรของบรษทใดบรษทหนงแลว กจะไมสามารถนาเครองดนตรของบรษทอนมารวมใชงานผานระบบมดได เนองจากแตละบรษทมรปแบบในการคดคน การสราง และการใชงานคาสงทแตกตางกน ในป ค.ศ. 1985 บรษท อาตาร คอปเปอรเรชน (Atari Corporation) ไดผลตคอมพวเตอรอาตาร รนเอสท (Atari ST) ซงเปนเครองคอมพวเตอรทนกดนตรตองการเปนอยางมากในขณะนนเนองจากบรษทอาตาร ไดนามดพอรต (MIDI Port) ซงประกอบไป

8 ดวยพอรตมดอน (MIDI IN) และมดเอาท/ทร (MIDI OUT/THRU) ซงเปนพอรตสาหรบรบขอมล และสงขอมลของมดไฟลมาตดตงไวในเครองคอมพวเตอรอาตาร รนเอสท ทาใหเครองคอมพวเตอรอาตารมความสมบรณแบบสาหรบนกดนตรทตองการนาฮารดแวรภายนอกมาตอเพอควบคมหรอทางานรวมกบเครองคอมพวเตอรดงกลาว นอกจากนแลวซอรฟแวรซเควนเซอรของอาตาร เอสท ยงมประสทธภาพทสงจงทาใหเปนทตองการของนกดนตร ในป ค.ศ. 1989 บรษทสไตนเบรก (Steinberg) ประสบผลสาเรจกบซอรฟแวร โปร 24 ซเควนเซอร (Pro 24 Sequencers) มากอนหนานและไดรบการยอมรบจากนกคอมพวเตอรดนตร โดยตอมาบรษทไดพฒนาซอรฟแวรดงกลาวและเปลยนชอเปนควเบส (Cubase) ในเวอรชนแรกควเบสไดแนวคดจากหนาอารเรนจ (Arrange Page) โดยการจดไทมไลน (Timeline) ในแนวตงและแนวนอน ซงการออกแบบนกลายเปนอนเตอรเฟซมาตรฐานของซเควนเซอรทกซอรฟแวรในการพฒนาเชงพาณช

ภาพท 1.6 หนาตางซอรฟแวร ควเบส 1.0 อาตาร (Cubase 1.0 Atari) ทมา : (Ramage, 2010 : 2)

กอนหนานมการใชเครองเลนซเควนเซอรผานระบบมดซงไมสามารถบนทกเสยงได บรษท สไตนเบรกไดเปดตวซอรฟแวรควเบสออดโอ (Cubase Audio) ซงสามารถบนทกเสยงไดดวยโดยแรกเรมสามารถใชกบระบบปฏบตการ Mac เทานน ตอมาใน ค.ศ. 1989 บรษท ครเอทฟ แลป

9 (Creative Lab) ไดผลตการดเสยงซาวดบลาสเตอรเวอรชนโปร (Sound Blaster V.Pro) ทสามารถรองรบการบนทกเสยงดวยความละเอยดท 44.1 kHz แตบนทกไดเพยง 8 บต ซงตากวามาตรฐานซดออดโอ และไดรบความนยมเปนอยางยง ซาวดบลาสเตอรไดรบการพฒนาจนสามารถบนทกเสยงท 16 บต เทยบเทามาตรฐานซดออดโอในอก 16 ปตอมา เวอรชวล สตดโอ เทคโนโลย (Virtual Studio Technology) หรอเรยกสน ๆ วา วเอสท (VST) เปนการออกแบบซอรฟแวรทสามารถทางานรวมกบซอรฟแวรทางดนตรทเรยกวา ดเอดบบลว (DAW) ซงยอมาจากคาวา Digital Audio Workstation ซงเปนการออกแบบการทางานโดยใชระบบดจทลในการประมวลผลเพอจาลองฮารดแวรทใชในหองบนทกเสยง มาเปนซอรฟแวรทางดนตรซงมทงในเชงพาณชและฟรแวร โดยวเอสทนอยภายใตใบอนญาตจากบรษทสไตนเบรก ป ค.ศ. 1996 ไดมการพฒนา สไตนเบรก ควเบส เวอรชน 3.02 ทมาพรอมกบวเอสทตาง ๆ อาท รเวรบ คอรรส แอคโค ตอมา ค.ศ. 1999 ไดมการพฒนาควเบส เวอรชน 3.7 โดยมการพฒนาเพมเตมในสวน วเอสท อนสทรเมนท (VST Instrument) หรอ วเอสทไอ (VSTi) ซงเปนการจาลองเสยงของเครองดนตรตางๆ และเครองสงเคราะหเสยงตาง ๆ และไดปรบปรง วเอสท เวอรชน 2.0 และในป ค.ศ. 2006 ไดปรบปรงระบบประมวลผลของซอรฟแวรใหรองรบระบบประมวลผลแบบ 64 บต วเอสท 3.5 ไดเปดตวในเดอนกมภาพนธ ค.ศ. 2011 โดยมการเนนหนกเรองของความยดหยนของโนต การทางาน นาหนกเสยงเพอความเปนธรรมชาตของเสยงทมากขน ตอมาในเดอนสงหาคม ค.ศ. 2013 สไตนเบรกไดประกาศยกเลกการปรบปรง วเอสท เวอรชน 2 ซงโปรแกรมทางดนตรสวนใหญสามารถรองรบ หรอสามารถใชวเอสท และวเอสทไอไดอยางกวางขวาง ปจจบนนกพฒนาซอรฟแวรดานดนตรไดมการพฒนาอยางตอเนอง โดยมการนาเอาเทคโนโลยใหม ๆ ทชวยในการบนทกเสยง บนทกโนตเพลง แกไขไฟลเสยง และการผสมเสยงมาใชอยางไมหยดนงทาใหงานทางดานการบนทกเสยงดนตรสามารถเขาถงนกดนตรไดมากยงขน

บทสรป ววฒนาการของการบนทกเสยงนนมววฒนาการมาเปนลาดบเรมตนในยดแรก ๆ จากแนวคดในการเปลยนการสนสะเทอนใหเปนรองเสยงทมความตนลก ระยะทางทตางกนตามแรงและความถทเกดขนในการสนสะเทอนและนามาแปลงกลบเปนเสยงโดยการนารองเสยงมาทาใหเกดการสนสะเทอนซงในยคนการบนทกเสยงดนตรสามารถทาไดสน ๆ หรอลกษณะเปนซงเกล ตอมามววฒนาการในการบนทกเสยงลงบนเสนเทปทสามารถบนทกเสยงไดยาวนานขนหรอทเรยกวาเปนลองเพลย (Long Play) โดยการเปลยนการสนสะเทอนมาเปนสนามแมเหลก พฒนาจนเปนการบนทกเสยงในระบบดจทล และการบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอรในปจจบน อยางไรกดการบนทกเสยงดนตรนนจาเปนอยางยงทจะตองทราบถงหลกการ กระบวนการ ขนตอน อปกรณ เครองมอ ตลอดจนการเชอมตอและเทคนคตาง ๆ ทใชในการบนทกเสยงจงจะสามารถผลตหรอสรางสรรคผลงานการบนทกเสยงดนตรออกมาอยางมคณภาพ

บทท 2

ไมโครโฟน

ในการบนทกเสยงดนตรอปกรณทส าคญอยางยงในการรบสญญาณเสยงจากเครองดนตรทมความส าคญเปนอยางยง ทงในดานคณภาพของเสยง และความสะดวกตอการใชงานนนไดแกไมโครโฟน ไมโครโฟนคออปกรณรบเสยงทท าหนาทเปลยนจากการสนสะเทอนใหเปนสญญาณไฟฟา ไมโครโฟนมอยดวยกนหลายชนดซงแตละชนดแตละแบบตางกออกแบบมาเพอใชงานในลกษณะทตางกนโดยเฉพาะอยางยงการเลอกใชไมโครโฟนใหเหมาสมกบการบนทกเสยงนนควรพจารณาคณสมบตของไมโครโฟนใหเหมาะสมกบลกษณะของการบนทกเสยง

ชนดของไมโครโฟน

ไมโครโฟนทใชงานในการบนทกเสยงดนตร มอยดวยกน 2 ชนด คอ ไดนามคไมโครโฟน (Dynamic Microphone) และคอนเดนเซอรไมโครโฟน (Condenser Microphone) ซงไมโครโฟนแตละชนดนนมคณลกษณะและรายละเอยดดงน (โมร, 2558 : 35)

1. ไดนามคไมโครโฟน ไดนามคไมโครโฟน หรอเรยกอกอยางหนงวา มพวงคอยลไมโครโฟน เปนไมโครโฟนทใชหลกการของการเคลอนทของขดลวดทสนสะเทอนตามเสยงทมากระทบ และเมอขดลวดเคลอนทตดผานสนามแมเหลกถาวร กจะเกดเปนแรงเคลอนไฟฟาตามคลนเสยงนน ไมโครโฟนชนดนเปนทนยมแพรหลาย ครอบคลมการใชงานเกอบทกประเภท เพราะสามารถรบเสยงในยานกวางทงความถต าและความถสงได หลกการท างานของไดนามคไมโครโฟน

ไดนามกไมโครโฟน จะประกอบดวยขดลวดพนอยบนฟอรมพลาสตกทรงกระบอกทยดตดกบแผนไดอะแฟรมบาง ๆ แลวสวมลงในชองวางระหวางแมเหลกถาวร เมอมคลนเสยงมากระทบแผนไดอะแฟรม แผนไดอะแฟรมทเปนพลาสตกหรอแผนอลมเนยมบาง ๆ กจะมการอดและคลายตวตามคลนเสยง ท าใหขดลวดเคลอนทเขาออกตามไปดวย ซงขดลวดก เคลอนทตดกบสนามแมเหลกถาวร ท าใหเกดแรงดนไฟฟาออกมาทขดลวด ตามคลนเสยงทเขามากระทบ ไดนามคไมโครโฟนจะท างานไดดกบเสยงทมความดงพอเหมาะทท าใหแผนไดอะแฟรมสามารถขยบหรอเคลอนทไดมากพอสมควรเพอทจะสามารถผลตสญญาณซงเปนกระไฟฟาไดมากพอ

12

ภาพท 2.1 สวนประกอบของไดนามคไมโครโฟน

ทมา : (ความรพนฐานเกยวกบไมโครโฟน, 2559 : 2)

ภาพท 2.2 การท างานของไดนามคไมโครโฟน


2. คอนเดนเซอรไมโครโฟน

คอนเดนเซอรไมโครโฟน เปนไมโครโฟนทออกแบบโดยใชหลกการในการเปลยนแปลงคาความจของประจไฟฟาขวบวก (+) และขวลบ (-) บนแผนเพลทซงจะเปลยนไปตามเสยงทมากระทบแผนฉนวนทอยระหวางแผนเพลทสองแผน โดยสวนใหญไมโครโฟนประเภทนจะตองมแหลงจายไฟเลยงใหแกไมโครโฟนจงจะสามารถท างานได และไมโครโฟนชนดนมคณสมบตทสามารถตอบสนองความถสงไดดมากกวาไดนามคไมโครโฟน โดยปกตทวไปแลวคอนเดนเซอรไมโครโฟนจะมขาจบตวไมโครโฟนแบบพเศษทออกแบบไวส าหรบซบแรงกระแทกจากพน หรอจากขาตงไมโครโฟนทเรยกวา ชอคเมาท (Shock mouth)

13

ภาพท 2.3 คอนเดนเซอรไมโครโฟนและชอคเมาท


หลกการท างานของคอนเดนเซอรไมโครโฟน

คอนเดนเซอรไมโครโฟนนจ าเปนจะตองมไฟฟากระแสตรง (DC) เลยงใหแกไมโครโฟนจงจะท างานได โดยมแรงดนไฟฟาตงแต 1.5 ถง 48 โวลท ซงคอนเดนเซอรไมโครโฟนไดใชหลกการคาความจของคาปาซเตอรทเปลยนแปลงโดยเมอมเสยงปะทะทไดอะแฟรม จงจะท าใหเกดการสนไหว ท าใหมการขยบตวของระยะหางชองแผนเพลททเปนไดอะแฟรมกบแผนเพลทแผนหล ง ท าใหคาความจของกระแสไฟฟาบนแผนเพลททงสองมการเปลยนแปลงตามแรงปะทะจากคลนเสยง ท าใหเกดสญญาณไฟฟาของเสยงนนสงมายง ภาคขยายสญญาณเสยง แลวท าการขยายสญญาณเสยงเปนกระแสไฟฟาทแรงสงออกไปตามสายน าสญญาณ ดงนน ไมโครโฟนชนดนจงมความไวตอเสยงมาก มอมพแดนซต ามาก และสามารถออกแบบใหมทศทางการรบสญญาณรอบทศทางได มความไวตอเสยงสง สามารถรบชวงความถเสยงไดกวางกวา เสยงทไดรบจะมความชดเจน แตกสงผลใหมเสยงรบกวน หรอนอยส มากตามไปดวย สวนใหญใชกบงานบนทกเสยงและแสดงดนตร

ภาพท 2.4 หลกการท างานของคอนเดนเซอรไมโครโฟน


14

อยางไรกดในการเลอกใชไมโครโฟนส าหรบการบนทกเสยงดนตร นนกยงมสงทจ าเปนอยางยงทตองพจารณาในการเลอกใชไมโครโฟน ไมวาจะเปนไดนามคไมโครโฟน หรอคอนเดนเซอ รไมโครโฟนส าหรบการบนทกเสยงดนตรนน ผควบคมการบนทกเสยงยงตองทราบถงคณสมบตทส าคญของไมโครโฟนอนไดแก การตอบสนองความถของไมโครโฟนและทศทางการรบสญญาณอกดวย

3. รบบอนไมโครโฟน (Ribbon Microphone) รบบอนไมโครโฟนหรอเรยกอกอยางหนงวา รบบอนวโลซตไมโครโฟน (Ribbon

Velocity Microphone) เปนไมโครโฟนทบอบบาง เสยงายไมมไดอะแฟรม

ภาพท 2.5 รบบอนไมโครโฟน

ทมา : (คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร, 2559)

หลกการท างานของรบบอนไมโครโฟน

รบบอนไมโครโฟนอาศยการท างานโดยการสนสะเทอนของแผนรบบอน ทท าจากแผนอลมเนยม (Aluminum) ดลาลมนม (Duraluminum) หรอนาโนฟลม (Nano Film) ทมลกษณะบางเบา และขงตงอยระหวางแมเหลกถาวรก าลงสงและจะท างานทนทเมอไดรบการสนสะเทอนเปนไมโครโฟนทมคณภาพสงและควบคมสญญาณไดดทสด (Highest Fidelity) แตไมคอยนยมใชกนมาก เพราะมขอเสยคอ ไมเหมาะตองานสถานท แมแตเสยงลมพดกจะรบเสยงเอาไวหมดอาจแกไดโดยใชวสดกนลม เปนกระบอกฟองน าสวมครอบแตกไมไดผลนก นอกจากนยงมปญหาอน ๆ อก เชน

15

สญญาณไฟฟาทไดออกมาคอนขางต า (Low Output) ตองใชเครองขยายเสยงทมก าลงแรง และ คณภาพสง ถาพดใกลมาก เสยงลมหายใจจะกลบเสยงทพด ไมโครโฟนชนดนไมนยมใชนอกสถานท มกพบในสถานสงวทย โทรทศนและหองบนทกเสยง ขอเสยของรบบอนไมคยคแรก ๆ คอแผนรบบอนเสยงหายงายมากหากใชงานไมระวง เชน ตกหรอแมกระทงเสยงรองทรองดงมากในบางครงกอาจท าใหแผนรบบอนขาดไดมาในปจจบนมการพฒนาใหทนทานขนลกษณะเสยงทไดยนจากรบบอนไมคนนจะใหเสยงทหวานกงวาลโดยเฉพาะปลายเสยงหากวางไมคแบบรบบอนนไวหางจากเครองดนตรเสยงทไดจะมความบาง แตจะใหเสยงไดดเมอวางแบบใกล และยงใหเสยงทดมากกบการจบเสยงกลองโดยเฉพาะเสยงแสนร

ภาพท 2.6 หลกการท างานของรบบอนไมโครโฟน

ทมา : (คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร, 2559)

การตอบสนองความถของไมโครโฟน (Microphone Frequency Response) ไมโครโฟนแตละรนแตละแบบลวนแลวแตมความสามารถในการตอบสนองตอความถของเสยงทแตกตางกน ไมโครโฟนบางตวสามารถตอบสนองไดดตอเฉพาะยานความถสงหรอเสยงแหลม ๆ จงชวยขยายระดบความดงของเสยงความถสงหรอเสยงแหลมไดด แตกลบสามารถตอบสนองตอยานความถเสยงต า หรอเสยงทมไมได หรอไดไมดกจะลดทอนความดงของเสยงความถต า ดงนนคาการตอบสนองความถของไมโครโฟนจงเปนลกษณะพเศษของไมโครโฟนแตละรน และเปนสงทไมควรมองขามในการเลอกใชไมโครโฟนเพอใหสามารถใชใหตรงกบความตองการของงานและระบบ

การตอบสนองความถของไมโครโฟนในอดมคตนน คอความตองการใหมไมโครโฟนทสามารถตอบสนองไดทกความถเทา ๆ กน ไมวาจะเปนยานเสยงทม ยานเสยงกลาง หรอยานเสยง

16

แหลมซงหมายความวา ไมโครโฟนดงกลาวสามารถสงผานสญญาณเสยงทกความถ ไดเหมอนกนหมด โดยไมมเสยงความถใด ถกลดทอน ขาดหาย หรอขยายเกนความจรง แตในความเปนจรงแลวไมมไมโครโฟนใดสามารถตอบสนองไดทกความถ (โมร, 2558 : 45) อาจกลาวไดวาควรพจารณาไมโครโฟนทสามารถตอบสนองชวงความถท เหมาะสมกบยานความถเสยงของเครองดนตร หรอแหลงก าเนดเสยงทไมโครโฟนดงกลาวจะตองรบสญญาณเขามา เชน กลองกระเดองทมลกษณะเสยงทม ต า กควรเลอกใชไมโครโฟนทสามารถตอบสนองความถในยานความถเสยงต าไดด อาท ชวร รน เบตา91, ชวร รน เบตา52 หรอ เอเคจ รน ด-112 เปนตน

ภาพท 2.7 ไมโครโฟนยหอชวร รน เบตา 91

ทมา : (Jenning , 2016 : 5)

ภาพท 2.8 ไมโครโฟนยหอ เอเคจ รน ด-112

ทมา : (AKG D112 Dynamic Microphone Rental, 2016 : 1)

17

ภาพท 2.9 กราฟแสดงการตอบสนองความถของไมโครโฟน ชวร รน เบตา 52

ทมา : (Microphone Buying Guide, 2016 : 9)

จากภาพท 2.9 แสดงกราฟการตอบสนองความถของไมโครโฟนยหอ ชวร รน เบตา 52 โดยกราฟแนวนอนแสดงยานความถเสยงทมนษยเราสามารถไดยน และกราฟในแนวตงแสดงความดง หรอความสามารถในการตอบสนองความถในระยะทางทจดวางไมโครโฟนทแตกตางกนโดยเรมจาก 0.6 เมตร 51 มลลเมตร 25 มลลเมตร และ 3 มลลเมตร

เมอพจารณาจากกราฟจะพบวา ไมโครโฟนดงกลาวสามารถตอบสนองความถในยานเสยงทมไดดตงแตประมาณ 40 - 300 Hz แตจะตอบสนองความถยานเสยงกลางไดไมดเทาทควร และจะสามารถตอบสนองความถไดดในยานเสยงกลางแหลม สวนเสยงแหลมหรอความถสงไมโครโฟนดงกลาวไมสามารถตอบสนองไดเลย ดงนนจงควรเลอกใชไมโครโฟนดงกลาวรบสญญาณเสยงเครองดนตรหรอแหลงก าเนดเสยงทมเสยงต า

ภาพท 2.10 กราฟแสดงการตอบสนองความถของไมโครโฟนยหอ ชวร รน เอสเอม 58

ทมา : (Microphone Buying Guide, 2016 : 5)

18

และจากภาพท 2.10 แสดงกราฟการตอบสนองความถของไมโครโฟนยหอ ชวร รน เอสเอม 58 โดยกราฟแนวนอนแสดงยานความถเสยงทมนษยเราสามารถไดยน และกราฟในแนวตงแสดงความดง หรอความสามารถในการตอบสนองความถของไมโครโฟน และเมอพจารณาจากกราฟการตอบสนองความถดงกลาวกแสดงใหเหนวา ไมโครโฟนดงกลาวตอบสนองความถยานเสยงต าหรอเสยงทมไดไมด แตตอบสนองความถทงยานเสยงกลางทมจนถงเสยงกลางไดคอนขาราบเรยบ และตอบสนองไดดในยานเสยงกลางแหลมและเสยงแหลมไดดพอสมควร ดงนนไมโครโฟนดงกลาวจงเหมาะกบเสยงรอง และเครองดนตรทมคณลกษณะเสยงดงทกลาวมา

คณสมบตทางเอาทพทของไมโครโฟน คณสมบตทางเอาทพทของไมโครโฟนสามารถจ าแนกไดดงน (Gibson, 2011 : 159)

1. คาอตราการเกดสญญาณรบกวน (Equivalent Noise Rating/Self - Noise)

คาอตราการเกดสญญาณรบกวน คอคาของสญญาณรบกวนทเกดจากตวของไมโครโฟนเองหรอทเรยกทบศพทวา นอยสเรตตง(Noise Rating) หรอ เซลฟนอยส(Self – Noise) นนเกดจากการทไมโครโฟนรบเอาสญญาณเสยงเขามาในขณะทสญญาณเสยงทรบเขามานนกจะประกอบไปดวย สญญาณเสยงทตองการและสญญาณอน ๆ ทเราไมตองการซงเหลานเรยกวาสญญาณรบกวนหรอนอยส ทงสน โดยปกตแลว เมอเปรยบเทยบกนระหวางไมโครโฟนชนดไดนามคไมโครโฟนและรบบอนไมโครโฟน กบคอนเดนเซอรไมโครโฟนแลว ไดนามคไมโครโฟนและรบบอนไมโครโฟนจะมอตราของ การเกดคาอตราการเกดสญญาณรบกวน ทนอยกวาคอนเดนเซอรไมโครโฟน เนองจากไมโครโฟนดงกลาวเปนไมโครโฟนแบบพาสซพ (Passive) กลาวคอไมมการขยายสญญาณใด ๆ จากไมโครโฟน ซงแตกตางจากคอนเดนเซอรไมโครโฟนทมวงจรขยายทางภาคเอาทพท ดงนนเมอตวไมโครโฟนแบบคอนเดนเซอรรบสญญาณเสยงทมสญญาณรบกวนเขามาดวยกจะท าการขยายทงสญญาณเสยงทเราตองการและสญญาณรบกวนไปพรอม ๆ กน จงท าใหอตราการเกดสญญาณรบกวนทเกดจากการท างานของไมโครโฟนหรอนอยสเรทตงหรอเซลฟนอยสทมากกวา

2. เซนซตวต (Sensitivity) เปนคาทใชวดประสทธภาพ หรอความไวตอเสยงของไมโครโฟน โดยปกตใชหนวยเปน เดซเบลโดยท 0 dB จะเทากบ 1 โวลต/ไมโครบาร ซงจะวดกนทความถ 1 kHz ซงคอนเดนเซอรไมโครโฟนจะมคาเซนซตวตเฉลยอยท –65dB ซงถอวาเปนคาความไวตอเสยงทสง (High sensitivity)

ไดนามคไมโครโฟนจะมคาเซนซตวต เฉลย –75dB ซงถอวาเปนคาความไวตอเสยงปานกลาง (Medium sensitivity) และรบบอนไมโครโฟน มคาเซนซตวตเฉลย –85 dB ซงถอวาเปนคาความไวตอเสยงต า (Low sensitivity)

19

3. อตราการทนตอความดงสงสด (Maximum SPL Rating)

พเอสแอล (PSL) ยอมาจาก Sound Pressure Level Maximum ดงนนพเอสแอล คอคาความดงสงสดท ไมโครโฟนสามารถทนไดในขณะทสรางทเอชด (THD) (Total Harmonic

Distortion) ขนมาท x% ของสญญาณตนแบบ อาท 147dB SPL @ 1% THD เมอพจารณาแลวถอวาเปนคาทสงมากและเปนผลดตอการน าไมโครโฟนไปใชกบนกรองทมพาวเวอรมาก ๆ หรอใชกบเครองดนตรทมเสยงดง ๆ คา 1% THD ถอวาเปนคาทนอยและไมสามารถแยกแยะดวยหได แตคาตงแต 3% จะชดขนตามล าดบ โดยปกตแลวตนเสยงทมความดงสงถง 147dB เอสพแอลนนหาไดยาก จงพอกลาวไดวาไมโครโฟนตวนสามารถทนเสยงดงจากตนเสยงทกชนดไดอยางแนนอน

4. อมพแดนซ (Impedance)

คาอมพแดนซหรอคาความตานทานภายในของไมโครโฟนเกดจากการค านวณคาความตานทานรวมทางภาคเอาทพทของไมโครโฟน ซงในปจจบนนไมโครโฟนชนดตาง ๆ ลวนแลวแตออกแบบและสรางออกมาใหมลกษณะทมอมพแดนซต า ปกตจะอยระหวา 50 - 250 Ω เพอใหเขากนกบอนพทอมพแดนซของอปกรณอน ๆ ไมโครโฟนทมคาอมพแดนซสง ๆ ในปจจบนไมนยมนก ปกตคาอมพแดนซจะอยระหวาง 20,000 - 50,000 Ω

ทศทางในการรบสญญาณของไมโครโฟน (Microphone Polar patterns)

ทศทางในการรบสญญาณของไมโครโฟนนนเปนคณสมบตทแตกตางกนของไมโครโฟนในแตละรนแตละยหออกอยางหนงของไมโครโฟน ทศทางในการรบสญญาณคอ ทศทางในการรบคลนเสยงซงเราสามารถจ าแนกทศทางการรบสญญาณของไมโครโฟน ออกเปน 3 ลกษณะหลก ไดแก (Gibson, 2011 : 141)

1. แบบรบสญญาณรอบทศทาง (Omni - directional)

ไมโครโฟนแบบรบสญญาณรอบทศทาง หรอ Omni - directional นนคอไมโครโฟนทสามารถรบคลนเสยงไดจากทกทศทาง หรอ 360 องศา ขอดของไมโครโฟนทมทศทางในการรบสญญาณแบบนกคอ ใชงานงาย ในการรบคลนเสยงทวไป รบเสยงไดจากทกทศของไมโครโฟนโดยไมตองขยบไมโครโฟนไปตามทศทางของเสยง แตกมขอเสย คอ สามารถรบเสยงรบกวนหรอเสยงทไมตองการเขามาไดทกทศทางเชนกน

20

ภาพท 2.11 ลกษณะการรบสญญาณของไมโครโฟนแบบรบสญญาณรอบทศทาง

ทมา : (Microphone Polar pattern, 2016 : 1)

ภาพท 2.12 สญลกษณการรบสญญาณเสยงแบบรบสญญาณรอบทศทาง


ทมา : (CK31 High-Performance Cardiod Condenser Microphone Capsule. 2016 : 1)

21

2. แบบรบสญญาณเฉพาะทาง (Uni - directional)

ไมโครโฟนแบบรบสญญาณเฉพาะทางสามารถจ าแนกไดดงน 2.1 แบบคารดออด (Cardiod) เปนไมโครโฟนทสามารถรบสญญาณเสยงไดทศทางเดยวจากทศทางใดทางหนง ซงโดยทวไปจะสามารถรบสญญาณเสยงไดดดานหนา และดานขางสวนดานหลงจะไมสามารถรบสญญาณไดเลย

ภาพท 2.13 ลกษณะการรบสญญาณของไมโครโฟนแบบคารดออด

ทมา : (Microphone Polar Pattern, 2016 : 1)

ภาพท 2.14 สญลกษณการรบสญญาณเสยงแบบคารดออด

บนไมโครโฟนเอเคจ รน ซเค 31

ทมา : (CK31 High-Performance Cardiod Condenser Microphone Capsule. 2016 : 1)

22

2.2 แบบไฮเปอรคารดออด (Hyper cardioid) ไมโครโฟนทมลกษณะทศทางในการรบสญญาณแบบนจะคลายกนกบแบบคารดออด แตจะสามารถรบสญญาณเสยงจากดานหลงไมโครโฟนไดบางเลกนอย ดงภาพ

ภาพท 2.15 ลกษณะการรบสญญาณของไมโครโฟนแบบไฮเปอรคารดออด

ทมา : (Audio Engineering - Sound Reinforcement System, 2016 : 16)

ภาพท 2.16 สญลกษณการรบสญญาณเสยงแบบไฮเปอรคารดออด


ทมา : (CK33 High-Performance Hypercardiod Condenser

Microphone Capsule. 2016 : 1)

23

3. แบบรบสญญาณสองทาง (Bi - directional)

ไมโครโฟนแบบรบสญญาณเสยงสองทาง หรอ Bi - directional เปนไมโครโฟนทสามารถรบคลนเสยงไดพรอมกนไดจาก 2 ทศทางตรงขามกน ขอดของการรบสญญาณของไมโครโฟนแบบนคอ เหมาะส าหรบการใชแบบเฉพาะเจาะจงทตองการเสยงจากสองแหลงทเฉพาะเจาะจงเขามาพรอม ๆ กน ไดแก การใชไมโครโฟนในการสมภาษณ หรอการรองเพลงคดวยไมโครโฟนเพยงตวเดยว

ขอเสยคอ เปนไมโครโฟนทใชไดอยางคอนขางเฉพาะเจาะจง จงไมเหมาะกบใชในงานทวไป

ภาพท 2.17 ลกษณะการรบสญญาณของไมโครโฟนแบบรบสญญาณสองทาง


ภาพท 2.18 สญลกษณการรบสญญาณเสยงแบบรบสญญาณสองทาง

ทมา : (Oktava MK-012, 2016 : 1)

24

อยางไรกตามการเลอกใชไมโครโฟนส าหรบการบนทกเสยงดนตรนนจะตองค านงถงองคประกอบ ลกษณะการท างาน หนาทการท างาน ตลอดจนความเหมาะสมของวงดนตร และเครองดนตร เพอใหไดคณภาพ ประสทธภาพ รวมทงคาใชจายตาง ๆ อนจะเกดขนในการจดซออปกรณ อกทงเพอลดปญหาทางเทคนคทจะเกดขนอกดวย

บทสรป ไมโครโฟนคออปกรณรบเสยงทท าหนาทเปลยนจากการสนสะเทอนใหเปนสญญาณไฟฟา ไมโครโฟนทใชในการบนทกเสยงดนตรหลก ๆ มอยดวยกน 2 ชนด คอ ไดนามคไมโครโฟน และคอนเดนเซอรไมโครโฟน การตอบสนองความถของไมโครโฟนนน เปนลกษณะพเศษของไมโครโฟนแตละรน ทมความสามารถในการรบสญญาณเสยงในยานความถเสยงทแตกตางกน เราควรเลอกไมโครโฟนทมการตอบสนองความถทเหมาะสมกบเครองดนตรหรอแหลงก าเนดเสยง เพอคณภาพ ประสทธภาพและเปนการลดความผดเพยนทจะเกดขนได คณสมบตทางเอาทพทของไมโครโฟนสามารถจ าแนกไดเปน คาอตราการเกดสญญาณรบกวน เซนซตวต อตราการทนตอความดงสงสดและอมพแดนซ ทศทางในการรบสญญาณของไมโครโฟนนนสามารถจ าแนกออกเปน 3 ลกษณะหลก ไดแก แบบรบสญญาณรอบทศทาง (โอมนไดเรคชนแนล) แบบคารดออด แบบไฮเปอรคารดออด

และแบบรบสญญาณสองทาง (ไบไดเรคชนแนล) เราควรเลอกใชไมโครโฟนใหเหมาะกบเครองดนตร

บทท 3

เทคนคการจดวางไมโครโฟนส าหรบการบนทกเสยง

นอกจากการพจารณาเลอกใชไมโครโฟนทเหมาะสมส าหรบการบนทกเสยงแลว เทคนคในการจดวางไมโครโฟนส าหรบการบนทกเสยงดนตรนนมความส าคญไมนอยไปกวาสงอนใด เนองจากเทคนควธการทหลากหลายจากการเกดเสยงของเครองดนตร เสยงรองหรอเสยงอน ๆ ทเราไดยนนนมรายละเอยดและลกษณะการก าเนดของสญญาณทแตกตางกนออกไป ฉะนนในบทนจะกลาวถงเทคนคการจดวางไมโครโฟนในรปแบบตาง ๆ ทเราสามารถน าไปใชกบการบนทกเสยงในรปแบบ ตาและความเหมาะสมของการบนทกเสยงนน ๆ ได

เทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบเสตอรโอ

เทคนคในการจดวางไมโครโฟนแบบเสตอรโอนเปนเทคนคการจดวางไมโครโฟนเพอรบสญญาณเสยงจากเครองดนตร หรอแหลงก าเนดเสยงทมลกษณะเปนกลม เชน เสยงคอรรส กลมเครองดนตรตาง ๆ ในวงออรเคสตรา หรอเครองดนตรทมระยะหางของเสยงกวาง ๆ เชน อะคสตกเปยโน เปนตน

ในการจดวางไมโครโฟนแบบเสตอรโอในรปแบบตาง ๆ นนควรค านงถงสงตาง ๆ ดงตอไปน (Gibson, 2011 : 161)

1. มม หรอองศาในการรบสญญาณเสยงจากเครองดนตร หรอกลมของเครองดนตรทไมโครโฟนเมอตดตง หรอจดวางแลวสามารถรบสญญาณเขามาได ซงหากจดวางไมดกอาจจะไมไดเสยงครบตามทตองการ

2. ระยะหางของการจดวางไมโครโฟน หากจดวางใกลเกนไปกอาจจะท าใหไมโครโฟนดงกลาวรบสญญาณเสยงไดเฉพาะทอยใกล ๆ หรอถาหางเกนไปกอาจจะไดรบสญญาณเสยงจากเครองดนตร หรอกลมเครองดนตรขาง ๆ ดวยเชนกน

3. ขนาดของกลมเครองดนตรหรอแหลงก าเนดเสยง หากเปนกลมใหญ ๆ หากจะใหไมโครโฟนดงกลาวรบสญญาณไดหมดอาจจะตองตงไมโครโฟนในระยะทาทหางมาก ดงนนอาจจะตดตงไมโครโฟนเปนหลายชดโดยพจารณาจากระยะหาง มม องศา ในการรบสญญาณเสยงใหตอเนองกนกได 4. เกน หรอทรมในการขยายสญญาณ ซงหากระยะหาง และมม องศา ของการจดวางไมโครโฟนหางกนเกนไปกอาจจะท าใหตองเพมเกน หรอ ทรม มากท าใหอตราการเกดการหอน หรอการฟดแบค เกดขนไดงาย

26

อยางไรกดควรพจารณาสงเหลานควบคไปกนกบพนท เครองดนตร และวงดนตรทจะท าการบนทกเสยงดวย ซงเทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบเสตอรโอมดงตอไปน 1. แบบเอกซวาย (X – Y) เปนการจดวางไมโครโฟนเพอรบสญญาณเสยงแบบเสตอรโอโดยการจดวางไมโครโฟนไขวกนโดยไมโครโฟนทงสองตวจะตองท ามมกนท 90 องศา การแพนสญญาณจะตองท าใหถกตองเนองจากไมโครโฟนดานขวาจะเอยงไปรบสญญาณดานซายและไมโครโฟนดานซายจะรบสญญาณเสยงดานขวา มมในการรบสญญาณของการจดวางไมโครโฟนแบบ เอกซวายนจะอยระหวาง 90 ถง 120 องศา โดยสามารถจดวางเพอรบสญญาณเสยงไดทงแนวตงและแนวนอน เทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบนตองใชไมโครโฟนทมทศทางในการรบสญญาณแบบ คารดออดทมคณสมบตเหมอนกนทงสองตว โดยมระยะในการรบสญญาณเสยงเครองดนตรแบบ อะคสตกทดอยระหวาง 3 - 10 ฟต ขอควรพงระวงอยางหนงในการจดวางไมโครโฟนแบบนกคอ เฟส ของไมโครโฟนทงสองตวตองไมหกลางกน กลาวคอควรอนเฟส หรอเปนเฟสเดยวกน เทคนคในการจดวางไมโครโฟนแบบเอกซวายนยมใชส าหรบการบนทกเสยงเครองดนตรทตองการมตของระบบสเตอรโอ เชน อะคสตคเปยโน อะคสตคกตาร เปนตน โดยสามารถจดวางแบบเอกซวายในแนวนอนดงภาพท 3.1 หรอจดวางเอกซวายในแนวตงเพอรบมตสเตอรโอในแนวตง เชน การบนทกเสยงอะคสตคกตารทตองการจดมตสเตอรโอดวยต าแหนงของสายกตาร เปนตน

ภาพท 3.1 เทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบเอกซวาย

ทมา : (Stereo Microphone Techniques, 2016 : 3)

27

ภาพท 3.2 การจดวางไมโครโฟนแบบเอกซวาย


2. แบบสเปชแพร (Spaced Pair) เปนการจดวางไมโครโฟนแบบเสตอรโอโดยใชไมโครโฟนทมการรบสญญาณแบบรอบทศทาง หรอทศทางเดยวสองตวจดวางดานหนาของเครองดนตร วงดนตร หรอกลมเครองดนตร โดยระยะหางระหวางไมโครโฟนทงสองตวจะอยระหวาง 1 - 12 ฟต หรอจดเปน 1/3 - 1/2 ของครงหนงของความกวางของวงดนตร เครองดนตร กลมของเครองดนตรหรอแหลงก าเนดเสยงดงภาพท 3.3 เทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบสเปชแพรนมความสะดวก และคลองตว สามารถจดวางไมโครโฟนในการบนทกเสยงดนตรไดงาย เนองจากไมตองมาตรวจสอบมมตาง ๆ ในการจดวางไมโครโฟน หากแตสามารถบนทกเสยงในระบบสเตอรโอไดในแนวนอนเทานน ไมสามารถมจะจดวางเพอบนทกเสยงใหไดมตสเตอรโอในแนวตงไดเนองจากไมสะดวกตอการจดวาง นอกจากนยงมขอจ ากดของระยะหางในการจดวางไมโครโฟนทจดวางหางกนไดไมเกน 12 ฟต เนองจากเกนกวานนแลวไมโครโฟนจะรบสญญาณเสยงวงดนตร หรอเครองดนตรบรเวณตรงกลางไดไมดนก ดงนนหากวงดนตรมการจดวงกวาง ๆ กควรใชเทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบสเปสแพรนหลาย ๆ ชด หรอตามกลมของเครองดนตร เชน กลมบราส กลมวดวน กลมเครองสาย เปนตน

28

ภาพท 3.3 การจดวางไมโครโฟนแบบสเปชแพร ทมา : (Stereo Microphone Techniques, 2016 : 12)

3. แบบเสปชแพรและฉากกน (Spaced Pair with Baffle) มลกษณะการจดวางไมโครโฟนคลายแบบเสปชแพรแตจะมแผนกนกลางระหวางไมโครโฟนทงสองตวซงอาจจะใชแผนซบเสยงกนกลางกได การใชฉากกนนมสาเหตจากระยะของการจดวางไมโครโฟนทอยใกลกนมากจนไมสามารถทจะแยกรบสญญาณในระบบเสตอรโอได หรออาจจะกลาวไดวาการรบสญญาณของไมโครโฟนทงสองตวใกลเคยงกนมากจนไมสามารถจ าแนก ซาย – ขวา ไดเนองมาจากเครองดนตรมความกวางไมมากนก เชน การบนทกเสยงขม การบนทกเสยงเพอรคสชน เปนตน

29

ภาพท 3.4 การจดวางไมโครโฟนแบบเสปชแพรและฉากกน


4. แบบบบลมเลยน (Crossed Bidirectional Blumlein Configuration) หรอเรยกสน ๆ วา บลมเลยน เปนการพฒนาการจดวางไมโครโฟนจากแบบ เอกซวาย โดยเปลยนมาใชไมโครโฟนทมทศทางในการรบสญญาณแบบ ไบไดเรคชาแนล ซงสามารถรบสญญาณเสยงไดสองทศทางพรอม ๆ กนดงภาพท 3.5 ซงเทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบนจะสามารถรบสญญาณเสยงดานหลงของวงดนตรไดดวย ใชในกรณทตองการบนทกเสยงทมสญญาณเสยงดานหลงดวย เชน การบนทกการแสดงคอนเสรตทตองการรบเสยงปรบมอ หรอเสยงทแสดงความชนชมจากผชม เปนตน

30

ภาพท 3.5 การจดวางไมโครโฟนแบบบลมเลยน


5. แบบเอมเอส (MS (Mid - Side) Configuration) เปนการจดวางไมโครโฟนในระบบเสตอรโอทสามารถรบสญญาณเสยงไดถง 180 องศา โดยการใชไมโครโฟนทมการรบสญญาณแบบคารดออดและไบไดเรคชาแนลรวมกน

เทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบนเหมาะส าหรบการบนทกเสยงวงดนตรทมขนาดใหญ อาทเชน วงออรเคสตรา วงวนซมโฟน ซงระยะและทศทางการรบสญญาณของเทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบมดไซดนจะถกชดเชย หรอลดชองโหวในการรบสญญาณตรงกลางดวยไมโครโฟนแบบคาดออด และแบบไบไดเรคชาแนลจะท าหนาทรบสญญาณในสวนดานขางท าใหสามารถรบสญญาณไดกวางถง 180 องศา

31

ภาพท 3.6 การจดวางไมโครโฟนแบ เอมเอส


จากภาพท 3.6 ไมโครโฟนมด (Mid) จะเปนไมโครโฟนทมทศทางในการรบสญญาณแบบคารดออดเมอเชอมตอกบมกเซอรคอนโซลจะแพนสญญาณไวตรงกลางใหขนาดและความสามารถในการรบสญญาณเทากน สวนไมโครโฟนทท าหนาทไซด (Side) นน จะใชไมโครโฟนทมทศทางการรบสญญาณแบบไบไดเรคชาแนล ซงสามารถรบสญญาณไดสองทางเมอเชอมตอกบมกเซอรคอนโซลจะใชสญญาณสองชอง ชองหนงแพนดานซายใหเฟสสญญาณเปนแบบปกต อกชองแพนมาดานขวาแลวกลบเฟสของสญญาณกจะไดการจดวางไมโครโฟนแบบเอมเอส หรอมดไซด 6. แบบโออารทเอฟ (ORTF Configuration) การจดวางไมโครโฟนแบบนพฒนาโดย Office de Radiodiffusion Television Francais (ORTF) ประเทศฝรงเศส ในราวป ค.ศ.1960 การจดวางไมโครโฟนแบบนมลกษณะคลายกนกบแบบเอกซวาย แตกตางกนตรงทไมโครโฟนสองตวจะวางหางกน 17 เซนตเมตร และท ามม 110 องศา การจดวางไมโครโฟนแบบนจะเหมาะกบการรบสญญาณเสยงทมลกษณะกลมกลนกนในระยะใกล ๆ ซงจะรบสญญาณไดกวางไดดกวาแบบเอกซวาย เทคนคการจดวางไมโครโฟนเพอบนทกเสยงแบบนนยมใชในสถานททแคบมความลกไมมาก หรอมขดจ ากดในการทจะตองขยบไมโครโฟนออกมาหางจากแหลงก าเนดเสยง หรอเครองดนตรเพอใหไมโครโฟนสามารถรบเสยงใหครอบคลมพนท เชน สถานวทย สถานโทรทศน เปนตน

32

ภาพท 3.7 การจดวางไมโครโฟนแบบโออารทเอฟ


เทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบโคลสไมคกง เทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบโคลสไมคกง (Close Miking) คอเทคนคการจดวางไมโครโฟนโดยการใชไมโครโฟนจอรบสญญาณเสยงจากเครองดนตรเฉพาะจด หรอเครองดนตรนน ๆ เชน กลองชด (Drum set) เปนเครองดนตรประเภทเครองกระทบทไปประกอบดวยกลองหลายใบ ไดแก เบสดรม, สแนร, กลองทอม, ไฮ - แฮท และฉาบตาง ๆ เปนตน ซงกลองและอปกรณแตละชนนนมลกษณะเสยงทดงและมความถทแตกตางกนออกไป ดงนนในการจดวางไมโครโฟนส าหรบกลองชดจงควรพจารณาในเรองของการตอบสนองความถของไมโครโฟนทจะน ามารบสญญาณเสยงกลอง หรอทเราเรยกกนตดปากวาเอาไมคมาจอกลอง การเอาไมคมาจอกลองกคอการโคลสไมคกง นนเอง นอกจากนแลวยงตองค านงถงทศทางในการรบสญญาณของไมโครโฟนนน ๆ ดวย เนองจากกลองมลกษณะเสยงทดง หากเลอกใชไมโครโฟนทรบสญญาณเสยงหลายทศทางอาจจะกอใหเกดปญหาในการปรบแตง ตลอดจนการตดตงกได (โมร, 2558 : 56)

โดยปกตการจดวางไมโครโฟนส าหรบกลองชดนนสามารถตดตงไมโครโฟนเพอรบสญญาณเสยงไดดวยสแตนดไมคทวไป หรอคลปส าหรบจบไมโครโฟนทออกแบบมาใชกบกลองชดโดยเฉพาะดงภาพท 3.8 การจดวางไมโครโฟนส าหรบกลองชดโดยเทคนคการโคลสไมกงสามารถจ าแนกเทคนค วธการจดวางไมโครโฟนไดดงน

33

ภาพท 3.8 ขาจบไมโครโฟนส าหรบกลองชด

ทมา : (Alice Studio Recording, 2016 : 15)

1. เบสดรม (Bass Drum)

ต าแหนงของไมโครโฟนทจอเบสดรมควรมระยะทไมลกหรอออกหางจนเกนไป เนองจากถาเราจดวางไมโครโฟนเขาไปลกจนเกนไปกจะไดเสยงททบ หรอถาจดวางหางจนเกนไปกอาจจะท าใหไมโครโฟนดงกลาวตองมเกนทสงและรบเอาเสยงเครองดนตรอนมาดวยกได ระยะทพอดราวเสมอกบหนงกลอง ควรใชการปรบมมชวยดวย ไมควรน าไมโครโฟนยดใส หรอวางไวในเบสดรมเนองจากอาจจะเกดเสยงรบกวนทเกดจากการสะเทอนของไมโครโฟน ควรใชขาไมโครโฟนจบใหแนน ควรเลอกไมโครโฟนทสามารถตอบสนองความถต าไดด และมการรบสญญาณแบบทศทางเดยว หรอคารดออด หรอเลอกใชไมโครโฟนทออกแบบมาใชกบเบสดรมโดยเฉพาะ

ภาพท 3.9 การจดวางไมโครโฟนส าหรบเบสดรม


34

2. สแนรดรม (Snare Drum)

เสยงของสแนรดรมเกดจากการผสมผสานระหวางเสยงของหนงกลองดานบน รวมกบเสยงของแสดานลาง ดงนนหากเลอกใชไมโครโฟนจอแสนรเพยงตวเดยวแลว ควรจดต าแหนงใหสามารถรบเสยงทงสองดานทใกลเคยงกน แตหากเปนการจดไมโครโฟนแบบ 2 ตว กควรมการปรบความดงของเสยงใหสมดลกน และควรมการกลบเฟสของไมโครโฟนดานใดดานหนง เนองจากมฉะนนแลวจะเกดการหกลางของสญญาณกนเนองจากสญญาณเอาทออฟเฟสกน ซงหากไมมสวตชปรบทมกเซอรกใหกลบขวสายไมโครโฟน โดยการบดกรสลบกนระหวางขว 2 และขว 3 ไมโครโฟนทใช ควรเปนแบบคารดออดและสามารถตอบสนองความถในยานของกลองสแนรได

ภาพท 3.10 เฟสของเสยงกลองสแนร

ทมา : (4 Tips for Recording Your Snare Drum, 2016 : 2)

กลองทอม (Tom Drum)

การใชกลองทอมในกลองชดนนขนอยกบความชอบ หรอรสนยมและแนวดนตร หากใชกลองทอมหลาย ๆ ใบนนการใชขาไมคอาจจะไมสะดวก ควรใชคลปส าหรบไมโครโฟนตดตงจะสะดวกกวาสวนไมโครโฟนกควรเลอกใหเหมาะสมทงทศทางในการรบสญญาณเสยงและการตอบสนองความถ หรออาจจะเลอกใชไมโครโฟนทเปนเซทส าหรบกลอง

ภาพท 3.11 การจดวางไมโครโฟนส าหรบกลองทอม


35

3. ไฮ – แฮท (Hi – Hat)

ไฮแฮทเปนเครองดนตรทมเสยงแหลม หรอมความถสง ดงนนควรเลอกใชไมโครโฟนทสามารถตอบสนองความถสงไดด หรอเลอกใชคอนเดนเซอรไมโครโฟนกจะไดเสยงแหลมทคมชดยงขน ลกษณะการบรรเลงของ ไฮ – แฮท มการเหยยบ เปด – ปด ซงจะท าใหเกดลมออกมาดานขางของ ไฮ - แฮท ดวย เมอใชไมโครโฟนจอกจะไดยนเสยงลมออกมาดวยยงไมโครโฟนทไวตอเสยงอยางคอนเดนเซอรไมโครโฟนแลวเสยงลมกยงชด ซงถอวามนเปนเสยงรบกวน หรอนอยส วธการแกไขเพอลดเสยงรบกวนดงกลาวควรเอยงไมโครโฟนทรบสญญาณเสยง ไฮ – แฮท เปนมมประมาณ 45 องศา กจะสามารถลดเสยงลมใหนอยลงได อกประการหนงคอ มอกลองสวนใหญมกตง ไฮ – แฮท ไวใกลกบกลองสแนรท าใหมเสยงจากกลองสแนรเขาไมโครโฟนทจอ ไฮ – แฮท การแกไขสามารถท าไดโดยการเลอนต าแนงและใชความเอยงของ ไฮ – แฮท เขาชวย พรอมใชการปรบแตงเสยงจากอควอไลเซอรบนมกเซอร พรอมทงใช โลวคท หรอ ไฮพาสฟลเตอร เพอตดยานความถต า หรอเสยงทมออก

ภาพท 3.12 การจดวางไมโครโฟนส าหรบ ไฮ – แฮท


4. ไมคโอเวอรเฮด (Overhead)

การจดวางไมโครโฟนโอเวอรเฮด เปนการจดวางไมโครโฟนไวใหอยดานบนของกลองชดทงดาน ซายและดานขวา โดยจะมลกษณะการวางต าแหนงตามวตถประสงคของการจดวางไมโครโฟน โอเวอรเฮด มดวยกน 2 ลกษณะ คอ

1. เพอรบเสยงกลองชดทงหมด จะใชการจดวางไมโครโฟนโอเวอรเฮดแบบนในกรณทไมไดจอไมโครโฟนทกลองสแนรและกลองทอม โดยจะก าหนดทศทางของไมโครโฟนไปทกลองสแนรและกลองทอม

36

ภาพท 3.13 การจดวางไมโครโฟนโอเวอรเฮดเพอรบเสยงกลองชดทงหมด


2. เพอรบเสยงเฉพาะฉาบ (Cymbal) หากมวตถประสงคจดวางไมโครโฟนเพอรบเสยงเฉพาะฉาบการจดวางต าแหนงของไมโครโฟนจะวางใกลกบฉาบ และควรปรบแตงอควอไลเซอรในชองสญญาณในมกเซอรใหนบเสยงในยานความถสงหรอเสยงแหลมหรอใชโลวคท เพอลดเสยงทมของกลองทเขาไมโครโฟนดงกลาว การเลอกใชไมโครโฟนโอเวอรเฮด นไมโครโฟนทงสองตวควรเปนรนเดยวกนเพอใหคณภาพเสยงทออกมาไมตางกน หรอถาใชไมโครโฟนแบบคอนเดนเซอรกจะไดเสยงทคมชดยงขน

ภาพท 3.14 การจดวางไมโครโฟนโอเวอรเฮดเพอรบเสยงฉาบ


37

เทคนคการใชไมโครโฟนรบสญญาณจากตล าโพง ตแอมปส าหรบเครองดนตรไฟฟาจะมตล าโพง (Cabinet) ทท าหนาทมอนเตอรเสยงเครองดนตรจากการปรบแตงของนกดนตร โดยนกดนตรจะปรบแตงเสยงตามสไตลเพลงหรอรสนยมของตนเอง การจะเอาสญญาณเสยงมาบนทกเสยงไดดวยการใชไมโครโฟนจอทหนาตล าโพงตรงดอกล าโพง ระยะหางของการจดวางไมโครโฟนจากหนาตล าโพงจะสงผลถงมตของเสยงทบนทกวามลกษณะกวาง เหมอนการบนทกเสยง หรอฟงเสยงเครองดนตรหนาเวท หรอคมชดเหมอนฟงอยหนาตแอมปดงกลาว หากใชระยะใกลแบบโคลสไมคกง ควรจอเสมอกบล าโพง หรอหากมตะแกรงตดทหนาตล าโพงกควรขยบไมโครโฟนไมใหตดกบตะแกรงเนองจากอาจจะเกดเสยงรบกวนได หากเราจดวางไมโครโฟนไวทต าแหนงตรงกลางดอกล าโพงสญญาณเสยงจะมลกษณะใส แหลม หากขยบออกมาดานขางเรอย ๆ สญญาณเสยงกจะมลกษณะทมขนเรอย ๆ อนงกรณทตล าโพงมการแยกความถของล าโพงเปนแบบสองทาง เชน ตเลสล (Leslie) ของแฮมมอนออรแกน (Hammond Organ) กควรใชไมโครโฟนสองตวจอทล าโพงเสยงทม และล าโพงเสยงแหลมและควรค านงถงการตอบสนองความถของไมโครโฟนทใชดวยแลวคอยปรบสมดลยเสยงจากไมโครโฟนทงสองใหเหมาะสมส าหรบการบนทกเสยงดงกลาว

ภาพท 3.15 แสดงต าแหนงการจดวางไมโครโฟนเพอรบสญญาญเสยงจากตล าโพง

38

ภาพท 3.16 แสดงต าแหนงการจดวางไมโครโฟนเพอรบสญญาญเสยงจากตเลสล

ทมา : (Armstrong, 2015 : 22)

ปอบฟลเตอร (Pop Filter) ปอบฟลเตอร (Pop Filter) เปนอปกรทใชส าหรบดกเสยงลมทเกดจากการรอง พด หรอบรรเลงเครองดนตรทมลมออกมาแลวกอใหเกดเสยง พรบ ผบ หรอเสยงปอบนนเอง ปอบฟลเตอร มอยดวยกนสองลกษณะคอ ลกษณะทเปนตาขายถ ๆ และลกษณะทเปนตาขายแบบทตาหางกวา โดยแบบทเปนตาขายถ ๆ นนจะสามาถดกเสยงปอบไดมากกวา แตจะท าใหเสยงดรอป (Drop) ลงไปมากกวา ดงนนเราควรพจารณาเลอกใชใหเหมาะสม อาทเชน การบนทกสยงรองทนกรองตองใชก าลงมาก ๆ ควรใชแบบตาขายตาถ ๆ หรอทเปนผาบาง ๆ สวนการบนทกเสยงบรรยายทใชก าลง หรอเสยงทเบากวา ลม หรอเสยงปอบนอยกวาควรเลอกใชแบบตาขายตาหาง ๆ หรอตระแกรง เปนตน

ภาพท 3.17 ลกษณะการจดวางปอบฟลเตอรส าหรบการขบรอง

39

นอกจากการใชปอบฟลเตอรในการลดหรอหลกเลยงการเกดเสยงลมทเกดจากการพด การรอง และเครองดนตร เชน โหวด ฟลต เปนตน แลวสามารถใชเทคนคในการเอยงไมโครโฟนเพอใหแผนไดอะแฟรมทรบสญญาณของไมโครโฟนเอยง หรอมลกษณะลลมเพอลดเสยงปอบทเกดจากลม โดยสามารถเอยงไมโครโฟนไดตงแต 60 -30 องศา ดงภาพท 3.18

ภาพท 3.18 ลกษณะการเอยงไมโครโฟนเพอลดเสยงปอบ

บทสรป

การจดวางไมโครโฟนเพอรบสญญาณเสยงนนมเทคนคในการจดวางทงแบบเสตอรโอและแบบโครสไมคกง ในการจดวางไมโครโฟนส าหรบการบนทกเสยงดนตรนนเราควรพจารณาใชความรและทกษะในการปฏบตงาน ควรเลอกวธทและ อปกรณทเหมาะสมทงการตอบสนองความถ ทศทางในการรบสญญาณ เพอใหเสยงทถกบนทกมความสมบรณ คมชด และมมตเสยงตามความตองการ หรอวตถประสงคในการบนทกเสยงนน ๆ ตลอดจนทรพยากรณทม

บทท 4

คอนเนคเตอรและสายสญญาณ

คอนแนคเตอรและสายสญญาณในระบบของการบนทกเสยงมความส าคญไมนอยกวาระบบอน เนองจากเปนระบบสงสงสญญาณจากภาคอนพท และเอาทพทไปยงอปกรณในระบบของการบนทกเสยง จงจะท าใหเกดประสทธภาพและลดปญหาเรองสญญาณรบกวนในการบนทกเสยงนน

ดงนนแลวในระบบของการบนทกเสยงการทจะเชอมตออปกรณตาง ๆ ใหท างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพนน สญญาณตาง ๆ จะถกสงผาน และเชอมตอเขาดวยกนดวยอปกรณหรอหวตอหรอทเรยกกนวา คอนเนคเตอร และสายสญญาณ โดยทคอนเนคเตอรและสายสญญาณถกออกแบบและผลตมาใชอปกรณในระบบเสยงโดยเฉพาะ ดงนนจงตองศกษาและท าความเขาใจเกยวกบอปกรณดงกลาวอยางด

ชนดของคอนเนคเตอรและสายสญญาณ

สญญาณเสยงทจะท าการบนทกเสยงจะถกสงผานสายสญญาณ และผานคอนเนคเตอรสายสญญาณจ าแนกตามลกษณะของสญญาณโดยปกตแลวสญญาณเสยงจะมอยดวยกน 2 แบบ คอ

สญญาณแบบบาลานซ (Balance) จะใชสายสญญาณ 3 เสน ไดแก กราวด (Ground), ขวบวก (+) และขวลบ (-) และสญญาณแบบอนบาลานซ (Unbalance) จะใชสายสญญาณ 2 เสน ไดแก กราวด (Ground) และขวบวก (+) (Gibson, 2011 : 56)

คอนเนคเตอรทใชในระบบของการบนทกเสยงมอยมากมายหลายรปแบบ ในทนจะอธบายลกษณะและการท างานของคอนเนคเตอรทใชในระบบการบนทกเสยงไปดงน 1. คอนเนคเตอรแบบเอกแอลอาร (XLR) คอนเนคเตอรแบบเอกแอลอาร ตวผและ ตวเมย โดยปกตคอนเนกเตอรแบบเอกซแอลอารจะมขวตอภายใน 3 ขา ใชกบสายไมโครโฟน และการเชอมตอสญญาณระหวางเครอง การใชงานปกตแลวคอนเนคเตอรแบบเอกซแอลอารตวผจะท าหนาทเปนเอาทพท และคอนเนคเตอรแบบเอกซแอลอารตวเมยจะเปนอนพท มชอทนยมเรยกกนอกอยางวาหวแคนนอน หรอแจคแคนนอน ใชส าหรบสญญาณแบบบาลานซ ดงภาพท 4.1

42

ภาพท 4.1 คอนเนคเตอรแบบเอกซแอลอารตวผและตวเมย

ทมา : (Tech Tip: Unbalanced vs. Balanced I/O & How to Work with Them, 2016 : 5)

2. คอนเนคเตอรแบบ 1/4 ทเอสโฟน (1/4 TS Phone plug) หรอทนยมเรยกกนวา โมโนโฟนปลก (Mono Phone plug) ใชเชอมตอระหวางเครองดนตรไฟฟา เชน กตารไฟฟา เบสไฟฟา และคยบอรด เขากบตแอมป หรอเอฟเฟกตตาง ๆ เพอท าการบนทกเสยงโดยใชกบสญญาณแบบอนบาลานซ

ภาพท 4.2 คอนเนคเตอรแบบ 1/4 ทเอสโฟน

ทมา : (Canare F-15 Mono ¼”Phone Plug, 2016 : 1)

43

3. คอนเนคเตอรแบบ 1/4 ทอารเอสโฟน (1/4 TRS Phone plug) หรอทนยมเรยกกนอกอยางหนงวา เสตอรโอโฟนปลก (Stereo Phone plug) เปนคอนเนคเตอรทใชเชอมตอ หฟง เอฟเฟกต สายอนเสรท (Insert cable) หรอไลนอน (Line in)

ภาพท 4.3 คอนเนคเตอรแบบ 1/4 ทอารเอสโฟน

ทมา : (Neutrik NP3X, 2016 : 1)

4. คอนเนค เตอรแบบอารซ เอ (RCA Pin plug) ใชกบเครองเลนตาง ๆ เชน เครองเลนซด เครองเลนทใชภายในบาน สญญาณเปนแบบอนบาลานซ

ภาพท 4.4 คอนเนคเตอรแบบอารซเอ

ทมา : (RCA Connector, 2016 : 1)

44

5. สายสญญาณ สายสญญาณทใชในระบบของการบนทกเสยงนนจะมขนาดแตกตางกนไปทงขนาดเลกหรอขนาดมาตรฐานเทากบสายไมโครโฟน แตไมวาจะมขนาดเทาใดโครงสรางภายในสายจะประกอบไปดวยสายยอย ๆ อก 3 เสน โดยจะเปนสายน าสญญาณแบบมฉนวนหมคนละสจ านวน 2 เสน และสายเปลอยทถกเปนแพร (Shield) อกจ านวน 1 เสน

ภาพท 4.5 ลกษณะภายในของสายสญญาณทใชในระบบของการบนทกเสยง ทมา : (The Anatomy of a Microphone Cable, 2016 : 6)

6. สายมลตเคเบลหรอมลตคอร หมายถงสายสญญาณหลาย ๆ เสนทรวมอยภายในสายเสนเดยว สายมลตเคเบลหรอมลตคอรถกออกแบบโดยมวตถประสงคเพออ านวยความสะดวกในการทไมตองลากสายสญญาณหลาย ๆ เสน หลาย ๆ ครงในกรณทตองลากหรอตดตงสายสญญาณหลาย ๆ เสนในการบนทกเสยง เชน การบนทกเสยงกลองชดทจ าเปนตองใชไมโครโฟนหลายตว โดยอาจจะใชคอนเนคเตอรบอก (Connector Box) เปนตวเชอมตอสญญาณรวมดวย โดยจะมหมายเลขก ากบไวในแตละเสนภายใน หรอใชสของสายเปนตวก าหนดหมายเลขดงน 1 = สน าตาล

2 = สแดง 3 = สสม

4 = สเหลอง 5 = สเขยว

6 = สน าเงน

7 = สมวง

45

8 = สเทา 9 = สขาว

10 = สด า

ภาพท 4.6 ลกษณะภายในของสายมลตเคเบลหรอมลตคอร ทมา : (Multi Core Instrumentation Cables, 2016 : 4)

ภาพท 4.7 สายมลตเคเบลหรอมลตคอร

ทมา : (Snake Cable on a Reel, 2016 : 1)

46

ภาพท 4.8 สปลตเตอรบอก

ทมา : (Microphone Splitters, 2016 : 8)

การเชอมตอสายสญญาณ สายสญญาณทใชในระบบการบนทกเสยงมอยหลายแบบดวยกน ในทนจะอธบายถงวธการเชอมตอสายสญญาณดงน (โมร, 2558 : 31)

1. เอกซแอลอารตวผ กบเอกซแอลอารตวเมย การตอสายสญญาณกบคอนเนคเตอรแบบน เปนการตอสายสญญาณแบบ บาลานซ โดยขวตอจะมดวยกน 3 ขว คอ 1 = กราวด (Ground), 2 = ขวบวก (+) และ 3 = ขวลบ (-) การเชอมตอจะเปนดงภาพท 4.9 โดยกราวดจะตอกบสายชลดเพอปองกนสญญาณคลนวทย (RF) รบกวน

ภาพท 4.9 การตอคอนเนคเตอรแบบเอกซแอลอารตวเมย กบเอกแอลอารตวผ

ทมา : (Moore, 2016 : 3)

47

2. เอกซแอลอารกบ 1/4 ทอารเอสโฟน การตอสายสญญาณกบคอนเนคเตอรแบบนเปนการตอสายสญญาณแบบ บาลานซ โดยขวตอของคอนเนคเตอรแบบเอกแอลอาร จะมดวยกน 3 ขว คอ 1 = กราวด, 2 = ขวบวก และ 3 = ขวลบ สวน 1/4 โฟนปลกจะประกอบไปดวย ทป(Tip), รง (Ring) และสลฟ (Sleeve) การเชอมตอจะตอขวบวกเขากบทปขวลบเขากบรงและกราวดเขากบสลฟดงภาพท 4.10

ภาพท 4.10 การตอคอนเนคเตอรแบบเอกซแอลอารกบ 1/4 ทอารเอสโฟน

ทมา : (XLR to 1/4 TRS Wiring Diagram, 2016 : 1)

3. เอกแอลอารกบ 1/4 ทเอสโฟน การตอสายสญญาณกบคอนเนคเตอรแบบนเปนการตอสายสญญาณแบบ อนบาลานซ โดยขวตอของคอนเนคเตอรแบบเอจะมดวยกน 3 ขว คอ 1 =

กราวด, 2 = ขวบวกและ 3 = ขวลบ สวน 1/4 ทเอสโฟนจะประกอบไปดวยขวตอเพยง 2 ขว คอ ทปและสลฟ การเชอมตอจะตอขวบวกเขากบทป ขวลบและกราวดตอรวมกนเขากบสลฟ ดงภาพท 4.11

ภาพท 4.11 การตอคอนเนคเตอรแบบเอกแอลอารกบ 1/4 ทเอสโฟน

ทมา : (XLR to 1/4" Mono Plug, 2016 : 2)

48

4. TS Phone plug กบ TS Phone Plug การตอคอนเนคเตอร 1/4 ทเอสโฟนกบ 1/4 ทเอสโฟน แบบนมกใชกบการเชอมตอเครองดนตรเขากบตแอมป หรอเอฟเฟกตตาง ๆ หรอทเรยกกนวาไลน สญญาณทไดจะเปนแบบอนบาลานซ ขวตอจะมเพยง 2 ขว คอ ทป (+) และ สลฟ (-)

เทานน

ภาพท 4.12 การตอคอนเนคเตอรแบบ 1/4 ทเอสโฟนกบ 1/4 ทเอสโฟน

ทมา : (Sound System Interconnection, 2016 : 10)

5. สายอนเสรท สายอนเสรท หรอเรยกวาสายวาย (Y-Cable) กคอสายทแยกสญญาณออกไป 2 ทาง โดยปกตจะใชเชอมตอกบชองอนเสรทในมกเซอร โดยสายดานหนงจะเปน 1/4 ทอารเอสโฟนและอกดานหนงจะเปน 1/4 ทเอสโฟน สองเสน หรอ เอกแอลอาร ตวผและตวเมย โดยควรจะท าสญลกษณเพอใหทราบวาสองเสนนตางกน โดยเสนหนงจะเปน เซนด (Send) คอ สงสญญาณขาออก และอกเสนคอ รเทรน (Return) สงสญญาณขาเขา นนเอง

ภาพท 4.13 การตอสายอนเสรท ทมา : (Insert Cable, 2009 : 3)

49

อมพเดนซ (Impedance) อมพแดนซ หมายถงคาความตานทานทจะใหกระแสไฟฟา ซงในระบบของการบนทกเสยง นหมายถงสญญาณเสยงทถกเปลยนเปนกระแสไฟฟากระแสสลบหรอทรจกกนอกอยางหนงวาคาความตานทานภายใน คาอมพแดนซนใชสญลกษณแทนคอ Z โดยจะมคาเปนโอหม (Ω) เชนเดยวกนกบคาความตานทานทวไป (Gibson, 2011 : 55)

อนพทอมพแดนซ (Input Impedance) คาอนพทอมพแดนซ หมายถง คาความตานทานภายในขาเขา หรออนพท ของเครองมอ อปกรณ หรอเครองดนตรวามคาความตานทานภายในหรออมพแดนซเปนอยางไร

เอาทพทอมพแดนซ (Output Impedance) คาเอาทพทอมพแดนซ หมายถง คาความตานทานภายในขาออก หรอเอาทพทของเครองมอ อปกรณ หรอเครองดนตรวามคาความตานทานภายในหรออมพแดนซเปนอยางไร

ไฮ อมพแดนซ (High Impedance) ใชสญลกษณ Hi Z หมายถง คาความตานทานภายในของเครองมอ เครองเสยง อปกรณหรอเครองดนตรน นมคาความตานทานภายใน ทมคาระหวาง 5,000 – 15,000 Ω ส าหรบเอาทพทอมพแดนซ และคาระหวาง 50,000 – 1,000,000 Ω ส าหรบอนพทอมพแดนซ โลว อมพแดนซ (Low Impedance) ใชสญลกษณ Lo Z หมายถง คาความตานทานภายในของเครองมอ เครองเสยง อปกรณหรอเครองดนตรนนมคาความตานทานภายใน ทมคาระหวาง 50 – 300 Ω ส าหรบเอาทพทอมพแดนซ และคาระหวาง 500 – 3,000 Ω ส าหรบอนพทอมพแดนซ ในเรองของอมพแดนซนนเราควรพจารณาเลอกเชอมตออปกรณ เครองมอ เครองดนตรเขากบอปกรณในการบนทกเสยง หรอระบบเสยงใหขนาดหรอคาอมพแดนซของอปกรณทใชในการบนทกเสยงทใกลเคยงกนโดยพจารณาจากอนพทและเอาทพทอมพแดนซ เชน ไมโครโฟน มโลวเอาทพทอมพแดนซ กตองเชอมตอกบชองสญญาณไมโครโฟนทมโลวอนพทอมพแดนซ ผลจะท าใหอปกรณทงสองสามารถท างานเขากนไดด หรอทเรยกวาแมชกน (Match)

บทสรป

คอนเนคเตอร สามารถจ าแนกได 2 แบบ คอ แบบบาลานซจะม 3 ขว โดยแบบบาลานซจะมคาอมพแดนซต า และอนบาลานซจะมคาอมพแดนซสง สายสญญาณทใชในระบบเสยง พ.เอ. จะประกอบดวยสายยอย 3 สายไดแก สายน าสญญาณ 2 เสน และสาย ชลดอก 1 เสน การตอสายสญญาณจะใหชลดเปนกราวดและอกสองเสนเปนสายสญญาณขวบวก และขวลบ สวนสายมลต

50

คอรคอสายทมสายสญญาณหลาย ๆ ชดรวมกนไวในเสนเดยว โดยจะมหมายเลข หรอสของสายก ากบไว ใชรวมกบมลตคอรบอกซเพอเชอมตอสญญาณจากเวทมายงมกเซอรคอนโซล อมพแดนซ คอคาความตานทานภายในของอปกรณทเกดจากการค านวณมหนวยเปนโอหมประกอบดวยอนพทอมพแดนซ เอาทพทอมพแดนซ ไฮ อมพแดนซ และโลว อมพแดนซ ในการเชอมตอสญญาณระหวางอปกรณควรพจารณาใหคาอมพแดนซระหวางอนพท และเอาทพทตรงกน เชน เอาทพทของไมโครโฟนเปนโลว อมพแดนซ ควรตอกบชองไมโครโฟนอนพทท เปนโลว อมพแดนซเชนกน ไมควรตอกบไลนอนพท ทเปน ไฮ อมพแดนซ

บทท 5 ระบบการบนทกเสยง

การบนทกเสยงดนตรไดมววฒนาการมาเปนล าดบโดยไดมการพฒนา ท งรปแบบของการบนทกเสยง กระบวนการในการบนทกเสยงตลอดจนระบบทใชในการบนทกเสยง ทงนกเพอคณภาพและความคมชดของการบนทกเสยง โดยไดมการศกษาคนควา ทดลอง สรางและออกแบบระบบของการบนทกเสยงมาเปนล าดบตามววฒนาการทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทพฒนาควบคกนไปโดยระบบและวธการบนทกเสยงดนตรในยคตน ๆ นน เปนการบนทกเสยงแบบงาย ๆ วธการบนทกไมสลบซบซอนนกเนองจากความรดานการบนทกเสยงยงไมมมาตรฐานอกทงเทคโนโลยดานการบนทกเสยงพงเรมตนขนไดไมนาน ดงตวอยางการบนทกเสยงลงบนเครองซลนเดอร ดงภาพท 5.1

ภาพท 5.1 การบนทกเสยงดวยเครองบนทกเสยงซลนเดอร ทมา : (Rose, 2015 : 2)

จากภาพท 5.1 เปนการบนทกเสยงวงเครองเปาทประกอบไปดวยเครองดนตรประเภทเครองลมไมและเครองดนตรประเภทเครองลมทองเหลองโดยใชเครองบนทกเสยงซลนเดอรทโธมส อลวาเอดสน ไดออกแบบไว จะสงเกตไดวาการบนทกเสยงจะบนทกโดยการบรรเลงพรอมกนทงวง โดยมการจดสมดลยของเสยงจะใชระยะหางระหวางเครองดนตรกบอปกรณรบสญญาณเสยงของเครองบนทกเสยง ซงในขณะนนไดแกทรโขงทมลกษณะเหมอนปากแตร โดยเครองดนตรทมเสยงทเบาจะจดใหอยใกลกบทรโขง สวนเครองดนตรทมเสยงทดงจะจดใหอยหางจากทรโขง ซงในยคนการ ส าเนากระบอกเสยงหรอแวกสยงไมสามารถท าได หากตองการกระบอกเสยงทบนทกเสยงดนตรไวจ านวนมากกตองบรรเลงและบนทกเสยงตามจ านวนทตองการ

52

การบนทกเสยงในระบบสเตอรโอดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรค การบนทกเสยงในระบบสเตอรโอดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรค (2 Track Stereo Recording) น เกดขนจากการพฒนาเครองบนทกเสยงทสามารถบนทกได 2 แทรค และการพฒนาอปกรณรบสญญาณเสยงไมโครโฟน โดยหลกการในการบนทกเสยงแบบนสามารถใชในการบนทกเสยง วงดนตร อาท วงออรเคสตรา วงซมโฟนคแบนด วงควอเตด แมแตการบรรเลงเดยวเครองดนตร หรอบนทกเสยงเครองดนตรตาง ๆ เชน ไปปออรแกน แกรนดเปยโน ไวโอลนเวคชน เปนตน ทงนจะตองอาศยอะคสตกของหองทเหมาะสมกบลกษณะของวงดนตร หรอเครองดนตรทจะบนทกดวย เชน หากจะบนทกกลมไวโอลน หองกควรจะมเสยงสะทอนทพอเหมาะใหเสยงของไวโอลนกองกงวาน หรอบนทกกลองชดหองส าหรบการบนทกเสยงกควรมเสยงสะทอนทนอยกวากลมไวโอลนเพอใหไดมตของเสยงทบนทกประกอบกบการใชเทคนคในการจดวางไมโครโฟนทเหมาะสม (Bartlett B. and Bartlett J., 2005 : 2) การเชอมตออปกรณส าหรบการบนทกเสยง การเชอมตออปกรณส าหรบการบนทกเสยงในระบบสเตอรโอดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรค นนจะประกอบไปดวยอปกรณดงตอไปน 1. ไมโครโฟนจ านวน 2 ตว โดยจะตองพจารณาเลอกเทคนคการจดวางไมโครโฟนทเหมาะสมกบลกษณะของการบนทกเสยงนน ๆ 2. เครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรค หรอ 2 แทรคโมโนโยการแพนซายขวาในกรณใชระบบมลตแทรคเพอบนทกเครองดนตรในระบบสเตอรโอ 3. พาวเวอรแอมปลไฟเออรและมอนเตอร หรอแอคทฟมอนเตอร ส าหรบฟงเสยงทจะท าการบนทก ซงหากใชมอนเตอรแบบพาสซพควรเลอกพาวเวอรแอมปลไฟเออรทตอบสนองความถไดอยางราบเรยบ (Flat)

ภาพท 5.2 การเชอมตออปกรณส าหรบการบนทกเสยงในระบบสเตอรโอ ดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรค

53 จากภาพท 5.2 เมอวงดนตรหรอเครองดนตรบรรเลงเกดการสนสะเทอนผานอากาศทเปนตวกลาง เสยงบางสวนจะตกกระทบกบพน เพดาน ผนง หรอรเฟลกสตาง ๆ (Reflection) แลวสะทอนมารวมกบเสยงจากเครองดนตรสงมายงไมโครโฟนทจดวางโดยใชเทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบสเตอรโอทเหมาะสม เชนในภาพเปนการจดวางไมโครโฟนแบบสเปชแพร ไมโครโฟนจะท าหนาทในการเปลยนคลนเสยงทเกดจากการสนสะเทอนใหเปนกระแสไฟฟาสลบโดยไมโครโฟนดานซายและขวาจะรบสญญาณเสยงทมลกษณะทแตกตางกนตามลกษณะของการจดวงดนตรหรอเครองดนตร เชน หากจดวางเครองดนตรทมเสยงเลกแหลมไวทางดานซาย สวนเครองดนตรทมเสยงทมไวดานขวา ไมโครโฟนทจดวางไวดานซายกจะรบเอาเสยงของเครองดนตรทม เสยงเลกแหลมไดมากกวาเครองดนตรทมเสยงทมทอยหางจากไมโครโฟนดานซายมากกวา ตรงกนขามกนไมโครโฟนทจดวางไวดานขวาอยใกลกบเครองดนตรทมเสยงทมมากกวากจะรบเสยงของเครองดนตรทมเสยงทมไดดกวา เมอบนทกเสยงและน ามาเลนกลบ (Playback) กจะไดยนเสยงดนตรทมลกษณะเสยงเลกแหลมทางล าโพงดานซายมากวาล าโพงดานขวา และไดยนเสยงเครองดนตรทมลกษณะเสยงทมมากกวาเครองดนตรทมเสยงเลกแหลมท าใหการฟงเกดมตเสยงแบบสเตอรโอ ทงนขนอยกบเทคนคการจดวางไมโครโฟน การบนทกเสยงในระบบสเตอรโอแบบนยงสามารถน ามาประยกตใชกบการบนทกเสยงแบบ มลตแทรคไดในกรณทตองการบนทกเสยงกลมเครองดนตร หรอบนทกเสยงเครองดนตรทตองการมตเสยงแบบสเตอรโอ เชน กลมไวโอลน วโอลา เชลโล หรอกลมเครองเปาตาง ๆ ในวงออรเคสตรา บนทกเสยงเปยโน กตารอะคสตค เปนตน โดยใช 2 แทรค ในระบบมลตแทรคส าหรบบนทก นอกจากนแลวยงควรตรวจสอบวธการแพนสญญาณ ซาย – ขวา ในการบนทกเสยงดงกลาวตามวธการและเทคนคการจดวางไมโครโฟนแบบสเตอรโอ

ภาพท 5.3 การบนทกเสยงเปยโนในระบบสเตอรโอดวยเครองบนทกเสยงแบบมลตแทรค

54

การบนทกเสยงในระบบสเตอรโอดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรคและมกเซอร การบนทกเสยงในระบบสเตอรโอดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรคและมกเซอรนไดเกดขนหลงจากทมการคดคนมกเซอรขนมาใชส าหรบงานดนตร โดยมกเซอรจะท าหนาทดงตอไปน 1. ท าหนาทผสมสญญาณเสยงจากเครองดนตรตาง ๆ ในวงดนตรทตองการบนทกเสยง 2. ท าหนาทจดความสมดลยเสยง (Balance) ของเครองดนตรในวงดนตรทท าการบนทกเสยง 3. ท าหนาทปรบแตงคณภาพเสยงของเครองดนตรทท าการบนทกเสยงโดยการปรบแตงอควอไลเซอรบนมกเซอร 4. ท าหนาทจดต าแหนงเสยงของเครองดนตรในวงดนตรโดยการแพน ซาย – ขวา 5. ท าหนาทจดมตเสยงของเครองดนตรในวงดนตรโดยการใสเอฟเฟกตตาง ๆ เชน รเวรบ ดเลย คอรรส เปนตน 6. ท าหนาทจดระดบสญญาณเพอสงไปยงเครองบนทกเสยง การบนทกเสยงในระบบสเตอรโอดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรคและมกเซอรนอปกรณทใชในการบนทกเสยงจ านวนมากนนไดแกไมโครโฟน ทงนหากจะใหคณภาพในการบนทกเสยงออกมามคณภาพทดจ าเปนอยางยงทจะตองเลอกใชไมโครโฟนใหเหมาะสมกบเครองดนตรนน ๆ และควรพจารณาเลอกใชเทคนคการจดวางไมโครโฟนใหเหมาะสมกบลกษณะงาน เครองดนตร หรอทรพยากรทม มกเซอรทใชส าหรบการบนทกเสยงในระบบนไมจ ากดจ านวนชองสญญาณอนพท แตมกเซอรควรจะมคอนโทรลรม (Control Room) ซงเปนชองสญญาณส าหรบเชอมตอกบมอนเตอรเนองจากการปรบคอนโทรลรมใหมอนเตอรมความดง – เบา ทเหมาะสมนนจะไมสงผลกระทบตอระดบสญญาณทสงไปบนทกยงเครองบนทกเสยง สวนมาสเตอรเอาทพท (Master Output) ของมกเซอรจะเชอมตอสญญาณกบเครองบนทกเสยงเพอสงสญญาณไปบนทก โดยปกตจะตงไวท 0 dB สวนเอฟเฟกตตาง ๆ กสามารถเชอมตอผานทางชองอกซเซนด (Aux Send) ตาง ๆ ไดและควรเลอกอกซนนใหเปนแบบโพสเฟดเดอร และรเทรน (Return) สญญาณกลบมายงอกซรเทรน (Aux Return) หรอชองสญญาณอนพทของมกเซอร ขอจ ากดของการบนทกเสยงในระบบสเตอรโอดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรคและมกเซอรนคอจะตองปรบแตงเสยงใหไดตามความตองการจงจะท าการบนทกเสยง ดงนน นกดนตรจงจะตองบรรเลงหลายครง หรอจนกวาจะสามารถปรบแตงเสยงไดตามความตองการ อกประการหนงหากตองบนทกเสยงทมเครองดนตรจ านวนมากจ าเปนจะตองใชมกเซอรทมจ านวนชองสญญาณอนพทจ านวนมากซงคอนขางทจะมราคาแพงพอสมควร ซงการเชอมตออปกรณในการบนทกเสยงมดงน

55

ภาพท 5.4 ตวอยางท 1 การเชอมตออปกรณส าหรบบนทกเสยงในระบบสเตอรโอ

ดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรคและมกเซอร การเชอมตออปกรณส าหรบการบนทกเสยง จากภาพท 5.4 เปนตวอยางการเชอมตออปกรณส าหรบบนทกเสยงในระบบสเตอรโอดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรคและมกเซอรทมจ านวนชองสญญาณอนพทจ านวน 16 ชอง โดยสงสญญาณส าหรบบนทกเสยงจ านวน 2 แทรคทางมาสเตอรเอาทพทส าหรบการบนทกเสยง และสงสญญาณผานเอฟเฟกตทางอกซเซนด (Aux Send) แลวสงสญญาณทผานเอฟเฟกตกลบมายงมกเซอรเพอบนทกเสยงทางอกซรเทรน (Aux Return) สวนมอนเตอรเชอมตอกบมกเซอรทางชองสญญาณคอนโทรลรม (Control Room) ซงสามารถอธบายรายละเอยดและเทคนคในการบนทกเสยงไดดงน 1. ชองท 1 – 8 เชอมตอกบไมโครโฟนทรบสญญาณจากกลองชดโดยการโคลสไมคกง (Close Miking) ทงนควรเลอกใชไมโครโฟนทสามารถตอบสนองความถกบกลองแตละใบ ฉาบ และ ไฮ – แฮด จดสมดลยของเสยงกลองชด ปรบแตงเสยงใหมคณภาพเสยงตามความตองการในการบนทกเสยงดวยอควอไลเซอรในมกเซอรแตละชอง กดปมโลวคทเพอกรองเสยงในยานเสยงทมทไมตองการส าหรบกลองทกใบยกเวนกระเดองและฟลอรทอม จดต าแหนงเสยงของกลองแตละใบดวยการแพนตามลกษณะการจดวาง 2. ชองท 9 เชอมตอสญญาณอนพทโดยใชไลนอนพทเพอใหเหมาะสมกบระดบของสญญาณจากเครองดนตร ส าหรบกตารหากตองใชเอฟเฟกตรวมดวยใหท าการปรบแตงใหเรยบรอย กดปมโลวคททชองสญญาณของกตาร ปรบแตงคณภาพเสยงดวยอควอไลเซอรในมกเซอร จดสมดลยในบทเพลงกบเครองดนตรอน ๆ และจดต าแหนงเสยงดวยการแพน 3. ชองท 10 เชอมตอสญญาณเบสไฟฟาทางไลนอนพทไมตองกดปมโลวคทบนมกเซอรเนองจากจะเปนการกรองความถต าของเบสทงไปท าใหคณภาพเสยงไมดตามตองการ ปรบแตง

56 คณภาพเสยงดวยอควอไลเซอรในมกเซอรชาเนล จดต าแนงเสยงดวยการแพนซงปกตแลวเบสจะแพนไวกลาง และจดสมดลยเสยงใหเหมาะสมกบบทเพลง 4. ชองท 11 – 14 เชอมตอกบไมโครโฟนทางไมโครโฟนอนพทส าหรบรบเสยงจากเครองดนตรประเภทเครองเปาโดยใชการโคลสไมคกง การใชปมโลวคทเพอกรองเสยงทมนนใหพจารณาจากระดบเสยงของเครองเปาแลวจงด าเนนการปรบแตงคณภาพเสยงเครองเปาแตละตวดวยอควอไลเซอรบนมกเซอรชาแนล จดสมดลยเสยงของกลมเครองเปาโดยการก าหนดเกนและเฟดเดอรบนมกเซอร จดต าแหนงเสยงของเครองเปาโดยการแพน จดมตของเสยงโดยการเตม เอฟเฟกตผานทางอกซเซนด 5. ชองท 15 เชอมตอกบไมโครโฟนเพอบนทกเสยงรองทางไมโครโฟนอนพท กดปมโลวคทเนองจาก ปรบแตงคณภาพเสยงรองโดยการปรบแตงอควอไลเซอรในชองสญญาณของมกเซอร จดสมดลยเสยงโดยการปรบเกนและเฟดเดอร จดมตเสยงดวยการเตมเอฟเฟกตทางอกซเซนด การบนทกเสยงในระบบนจ าเปนอยางยงทวงดนตรจะตองบรรเลงหลาย ๆ รอบเพอใหผดแลควบคมการบนทกเสยงสามารถปรบแตงเสยงใหมความสมบรณตามความตองการจงจะสามารถเรมด าเนนการบนทกเสยงดนตรดงกลาวได ทงนการมอนเตอรสญญาณเสยงกลบไปใหแกนกดนตรสามารถท าไดทางหฟง ดงนนกควรมหฟงและชองสญญาณของปรแอมปส าหรบหฟงทเพยงพอตอจ านวนนกดนตรอกดวย เทคนคการบนทกเสยงแบบนท าใหไดเสยงของเครองดนตรทกชนครบตามความตองการแตตองใชอปกรณในการบนทกเสยงจ านวนมาก

ภาพท 5.5 ตวอยางท 2 การเชอมตออปกรณส าหรบบนทกเสยงในระบบสเตอรโอ

ดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรคและมกเซอร

57 ภาพท 5.5 เปนตวอยางการเชอมตออปกรณส าหรบบนทกเสยงในระบบสเตอรโอดวยเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรคและมกเซอร ตวอยางท 2 ซงสมมตในกรณทมจ านวนชองสญญาณอนพทของมกเซอรนอยกวาจ านวนของเครองดนตรทจะบนทก เชน มชองสญญาณอนพทของมกเซอรจ านวน 14 ชอง แตจ าเปนตองบนทกเสยงวงดนตรทงสน 15 ชอง ในการแกปญหานเราสามารถน าเทคนคการจดวางไมโครโฟนมาใชแกปญหาโดยปรบเปลยนจากการบนทกเสยงเครองเปาทใชเทคนคการโคลสไมคกงดงตวอยางท 1 มาใชเทคนคการจดวางไมโครโฟนในระบบสเตอรโอแบบสแปซแพร หรอเอกสวาย กไดทงนขนอยกบความเหมาะสม สวนการจดสมดลยเสยงของกลมเครองเปาจะตองควบคมหรออธบายใหนกดนตรทบรรเลงเขาใจ หากไมสามารถปฏบตไดสามารถก าหนดระยะหางของการวางต าแหนงในการบรรเลง ใกล – ไกล ชวยได

การบนทกเสยงในระบบมลตแทรก การบนทกเสยงในระบบมลตแทรคเปนการพฒนาเครองบนทกเสยงเดมทมจ านวนแทรคทใชในการบนทกเสยงเพยงแค 2 แทรค (ซาย – ขวา) เทานน ซงหากเปนการบนทกเสยงลงบนเสนเทปกจะใชหลกการแบงเสนเทปออกเปน 2 สวนตามแนวขนานของเสนเทปและใชหวเทปในการบนทกเสยงจ านวนสองหวเทป ดงภาพ 5.6

ภาพท 5.6 การแบงเสนเทปในระบบสเตอรโอ

ซงตอมากไดมการพฒนาใหมจ านวนแทรคทใชในการบนทกเสยงใหมจ านวนมากขนเปนจ านวน 4 แทรค 8 แทรค 16 แทรค และ 24 แทรค ดงภาพท 5.7 ทแบงเสนเทปออกเปน 4 สวนเทา ๆ กน และด าเนนการพฒนาปรบปรงหวเทปใหสามารถวางซอนกนได 4 หวเทป จนกลายเปนเครองบนทกเสยงแบบมลตแทรคจ านวน 4 แทรค เปนตน

58

ภาพท 5.7 การแบงเสนเทปในระบบมลตแทรค

จากภาพท 5.7 เปนการแบงเสนเทปออกเปน 4 สวน และพฒนาปรบปรงหวเทปใหมขนาดเลกลง บางลงจนสามารถวางซอนกนไดจ านวน 4 หวเทป กลายเปนเครองบนทกเสยงในระบบมลตแทรคจ านวน 4 แทรค ซงสามารถบนทกเสยงเครองดนตรไดอยางอสระจ านวน 4 เครอง นอกจากการปรบปรงและพฒนาเครองบนทกเสยงในระบบมลตแทรคแลวกระบวนการในการบนทกเสยงในระบบมลตแทรคยงมขอแตกตางจากการบนทกเสยงในระบบสเตอรโอ กลาวคอการบนทกเสยงในระบบสเตอรโอทท าการบนทกเสยงดนตรโดยการใหนกดนตรบรรเลงพรอม ๆ กนทงวง หากมขอผดพลาดกจะตองเรมบรรเลงใหมทงวง สวนการบนทกเสยงในระบบมลตแทรค เปนการบนทกเสยงเครองดนตรทละเครอง ทละชนลงไปบนเสนเทปทละแทรค หรอบนทกเสยงเครองดนตรหลาย ๆ ชนพรอมกนโดยแตละเครองดนตรจะแยกการบนทกเสยงออกจากกนโดยอสระในแตละแทรค แลวจงน าเสยงดนตรทบนทกไวมาจดสมดลยของเสยง ปรบแตงคณภาพของเสยงของเครองดนตรแตละชน จดต าแหนงเสยง และจดมตเสยงภายหลง ขอดของการบนทกเสยงในระบบมลตแทรคซงในยคแรก ๆ นนเปนการบนทกเสยงลงบนเสนเทปนนคอการทสามารถแยกบนทกเสยงเครองดนตรไดอยางอสระ สามารถแกไขโดยการบนทกซ าไดในแตละเครองดนตร แลวจงน ามาปรบแตงตามกระบวนการท าใหคณภาพเสยงทออกกมามคณภาพทด แตกยงมขอจ ากดอนไดแกการกรอกลบเสนเทปท าไดชาไมมความแมนย าเทาทควร หากมการกรอกลบบอย ๆ กอาจจะท าใหเสนเทปยดท าใหเสยงทบนทกไวยดดวยเชนเดยวกน ตอมาจงไดมการพฒนาเครองบนทกเสยงแบบมลตแทรกในระบบดจทลขนเพอแกปญหาดงกลาว

59

ภาพท 5.8 เครองบนทกเสยงในระบบมลตแทรคแบบเสนเทป

ทมา : (Multitrack Recording, 2016 : 1)

ภาพท 5.9 เครองบนทกเสยงมลตแทรคแบบดจทล

ทมา : (Tascam X-48 MKII - 48 Track Hard Disk Recorder – Discontinued, 2016 : 1)

60 การเชอมตออปกรณส าหรบการบนทกเสยง การเชอมตออปกรณทใชในการบนทกเสยงในระบบมลตแทรคจะประกอบไปดวยดงน

ภาพท 5.10 การเชอมตออปกรณส าหรบบนทกเสยงในระบบมลตแทรค

1. ไมโครโฟน ใชส าหรบรบสญญาณเสยงจากเครองดนตรเพอท าการบนทกเสยง 2. มกเซอร ในการบนทกเสยงในระบบมลตแทรคนมกเซอรจะท าหนาทในกระบวนการของการบนทกเสยงอย 2 กระบวนการคอ 2.1 ท าหนาทจดระดบสญญาณทจะสงไปบนทกเสยงยงเครองบนทกเสยงแบบมลตแทรค ดงนนมกเซอรจ าเปนจะตองมชองสญญาณส าหรบสงสญญาณไปบนทกแตละชองอยางอสระซงโดยทวไปจะสงสญญาณไปทาง ดไอชาแนลเอาทพท โดยปกตจะมเทคนคในการบนทกคอ จะแฟลตอควอไลเซอร สวนเฟดเดอรชาแนลจะตงไวท 0 แลวจงปรบเกนเพอใหไดระดบสญญาณตามทตองการโดยใหไดสญญาณมากทสดแตไมมการพคของสญญาณซงจะท าใหเสยงแตกพรา ดงภาพท 5.10 ทสงสญญาณเพอบนทกเสยงทาง ดไอเอาทพทชาแนล 2.2 ท าหนาทจดสมดลยของเสยง ปรบแตงคณภาพเสยงดวยอควอไลเซอรบนมกเซอร จดวางต าแหนงเสยงของเครองดนตรแตละชนทท าการบนทกเสยง และจดมตของเสยงโดยการเพมเอฟเฟกต ดงภาพท 5.10 ทเชอมตอสญญาณอนพทของเอฟเฟกตทางชองอกซเซนดแลวสงสญญาณกลบไปเพอผสมสญญาณทางอกซรเทรน ซงกระบวนการดงกลาวนเรยกวา มกซดาวน (Mix down) แลวจงสงสญญาณกลบมาบนทกในระบบสเตอรโออกครงทางชอมมาสเตอรเอาทพทของมกเซอร ทง 2 กระบวนการทกลาวมาจะไมไดท าพรอมกนจงสามารถปรบเปลยนหนาทการท างานของมกเซอรโดยใชแพชเบย (Patch bay) ทสามารถปรบเปลยนหรอจดการกบชองสญญาณอนพท และเอาทพทตาง ๆ ของมกเซอรไดโดยไมจ าเปนตองเพงชองสญญาณของมกเซอรเพอท าการบนทกเสยงชดหนง และเพอการมกซดาวนอกชดหนงซงเปนการสนเปลองทรพยากร

61 3. เครองบนทกเสยงในระบบมลตแทรค เปนเครองบนทกเสยงทสามารถบนทกเสยงไดพรอมกนหลาย ๆ แทรค หรอสามารถบนทกเสยงเครองดนตรไดอยางอสระทละเครองหลาย ๆ เครอง การเชอมตอสญญาณอนพทจะเชอมตอกบดไอชาแนลเอาทพท สวนสญญาณเอาทพทจะเชอมตอกบอนพทของมกเซอรโดยใชแพชเบยเปนตวก าหนดวาสญญาณจะมาจากแหลงก าเนดใด 4. มอนเตอร ท าหนาทตรวจสอบความชดเจน ความถกตองของการบรรเลง หรอเสยงตาง ๆ ทจะท าการบนทกเสยง จะเชอมตอกบชองสญญาณคอนโทรลรม เนองจากการปรบระดบความดงเบาของมอนเตอรผานทางชองคอนโทรลรมจะไมสงผลกระทบตอระดบสญญาณทสงไปบนทกซงตางจากมาสเตอรเอาทพททเมอปรบระดบสญญาณ หรอความดง – เบา ทางมาสเตอรเอาทพทแลวนน ระดบสญญาณทสงไปบนทกกจะมการเปลยนแปลงดวยเชนกน ดงนนควรตงมาสเตอรเอาทพทตายตวไวท 0 เพอใหระดบสญญาณคงท สวนการจดสมดลยของความดงในบทเพลงสามารถปรบแตงไดในแตละชองสญญาณของมกเซอร สวนการมอนเตอรใหแกนกดนตร นกรองนนสญญาณจะถกสงทางเฮดโฟนเอาทพท (Headphone Output) มายงเฮดโฟนแอมป (Headphone Amp) ทสามารถเชอมตอหฟงไดตามจ านวนทตองการและสามารถปรบความดงไดอยางอสระ

การบนทกเสยงในระบบมด (MIDI) มด (MIDI) คอมาตรฐานของการสอสารขอมล หรอการจดสงขอมลทางดนตรในระบบดจทล ทถอก าเนดขนในป ค.ศ. 1982 ซงขอมลของระบบมดจะไมมการบนทกเสยงดนตรในรปแบบใด ๆ (พงษพทยา สพโส, 2559 : 29) การรบ - สงขอมลในระบบมดเปนการรบ – สง ขอมลดวยสญญาณทางไฟฟาระหวางเครองดนตรอเลกทรอนกส ตลอดจนคอมพวเตอร โดยระบบมดจะรบ – สง ขอมลไดสงสด จ านวน 16 ชอง (16 Channels) เพอจ าแนกเสยงของเครองดนตร ขอมลทางดนตร ตลอดจนค าสงควบคมตาง ๆ ใหเปนอสระจากกน ขอมลทางดนตรทรบ – สง ในระบบมดประกอบไปดวยขอมลดงตอไปน 1. ตวโนตและตวหยด ทประกอบไปดวยความสนยาวของเสยงและระดบเสยง (Note and Pitch) พรอมกบน าหนกในการบรรเลงของตวโนตนน ๆ (Velocity) 2. ค าสงในการควบคม หรอเทคนคการบรรเลงตาง ๆ เชน ไวบราโต การแพน ซาย – ขวา ซสเทน และพชเบนด เปนตน รวมไปถงสญญาณคลอค (Clock Signal) ทใชส าหรบการวงโครโนซ (Synchronize) เพอใหเครองมอ อปกรณ ทใชรวมกนระบบมดสามารถเรมตนท างาน และหยดการท างานพรอม ๆ กนไดตามความเรวของบทเพลง (Tempo) ทก าหนดไว 3. โปรแกรมแชงจ (Program change) เปนขอมลค าสงในรปแบบตวเลขเพอก าหนดเสยงของเครองดนตรในระบบมด

62

หมายเลข กลมเครองดนตร หมายเลข กลมเครองดนตร 1-8 Piano 65-72 Reed 9-16 Chromatic Percussion 73-80 Pipe 17-24 Organ 81-88 Synth Lead 25-32 Guitar 89-96 Synth Pad 33-40 Bass 97-104 Synth Effect 41-48 String 105-112 Ethnic 49-56 Ensemble 113-120 Percussive 57-64 Brass 121-128 Sound Effect

ตารางท 5.1 โปรแกรมแชงจในระบบจเอม (GM) แบงตามกลงเครองดนตร

มดเปนการสอสารขอมลแบบอนกรมแบบซงโครนสความเรว 31.25kbps โดยสงขอมลทงสน 8 บต และยงม สตารทบต (Start Bit) และสตอบบต (Stop Bit) รวมทงสนเปน 10 บต มดสามารถรบสงโนตได 500 ตวตอวนาท โดยสงทางพอรตอนกรมแบบ Din 5 ขา พอรตมดม 3 แบบ คอ (Bartlett B. and Bartlett J., 2005 : 13) 1. มดอน (MIDI IN) ท าหนาทรบขอมลค าสงเขามายงอปกรณในระบบมด 2. มดเอาท (MIDI OUT) ท าหนาทสงขอมลไปยงอปกรณอนในระบบมดทเชอมตอไว 3. มดทร (MIDI THRU) จะขนานสญญาณจากมดเอาท

ภาพท 5.11 สายมดแบบ DIN 5

ทมา : (5 Pin Din Keyboard Extension Cables, 2017 : 1)

63

ภาพท 5.12 สาย USB MIDI Interface

การเชอมตออปกรณส าหรบการบนทกเสยง เนองจากมดเปนขอมลทางดนตรและไมมการบนทกเสยงในรปแบบใด ๆ ไวในไฟลมด ดงนนการบนทกเสยงในระบบมดจงจ าเปนตองมอปกรณในการสรางเสยงเชอมตอไวในระบบ เชน เครองสงเคราะหเสยง (Sound Module) หรอซนธไซเซอรตาง ๆ (Synthesizer) โดยใชซเควนเซอรเปนอปกรณในการบนทกขอมลและเลนกลบ เชน Roland MC500 ซงปจจบนซเควนเซอรไดเลกผลตไปแลวเนองจากมการพฒนาระบบคอมพวเตอรทดแทน การบนทกขอมลในระบบมดสามารถท าได 2 วธ คอ 1. แบบสเตป (Step Midi recording) เปนการปอนตวโนต ตวหยด และค าสงตาง ๆ ผานทางปมเครองมอในซเควนเซอร หรอใชเมาทปอนขอมลในหนาตาวเปยโนโรล (Piano Roll) ในคอมพวเตอร 2. แบบเรยลไทม (Real time Midi Recording) เปนการบนทกขอมลจากการบรรเลงผานมดคอนโทรลเลอร (Midi Controller) เชนมดคยบอรด กตารมด เปนตน โดยซเควนเซอรจะบนทกขอมลทนกดนตรบรรเลงไวในระบบมด

64

ภาพท 5.13 การเชอมตออปกรณเพอบนทกเสยงในระบบมด

จากภาพท 5.13 เปนการเชอมตออปกรณส าหรบการบนทกเสยงในระบบมดสามารถอธบายการเชอมตอและการท างานไดดงน 1. มดคอนโทรลเลอร ท าหนาทสงขอมลทางมดเอาทส าหรบบนทกขอมลทางดนตรดวย ซเควนเซอรหรอคอมพวเตอรทท าหนาทแทนซเควนเซอรทางมดเอาท 2. ซเควนเซอร หรอปจจบนใชระบบคอมพวเตอรแทนอปกรณดงกลาว ท าหนาทบนทกขอมลทางดนตรซงสามารถบนทกแบบสเตป หรอแบบเรยลไทม โดยซเควนเซอรจะรบขอมลทางดนตรทางมดอน นอกจากนยงสงขอมลทท าการบนทกออกมาทางมดเอาทและมดทรอกดวย 3. เครองสงเคราะหเสยง หรอซนธไซเซอร ท าหนาทสรางเสยงเครองดนตรทถกก าหนดไวในแตละชองสญญาณ โดยรบขอมลทางมดอน แลวเปลยนเปนคลนเสยงทางออดโอเอาทพทของเครองสงเคราะหเสยง สงไปยงมอนเตอรท าใหไดยนเสยงทก าลงบนทก การเลนกลบของการบนทกเสยงในระบบมด เมอท าการบนทกเสยงในระบบมดจนครบ 16 ชอง หรอครบตามจ านวนของเครองดนตรทตองการแลว การเลนกลบในระบบมดสามารถเชอมตอกบอปกรณทตองการไดดงน

65

ภาพท 5.14 การเชอมตอระบบการเลนกลบของการบนทกเสยงในระบบมด

จากภาพท 5.14 ซเควนเซอรท าหนาทสงขอมลทางดนตรทบนทกไวสงออกไปยงอปกรณตาง ๆ ทางชอง มดเอาทของซเควนเซอร อปกรณและเครองดนตรอเลกทรอนกสรบขอมลทางชองมดอนโดยมชองสญญาณ 1 – 16 (Channel 1 – 16) เปนตวก าหนดในการรบขอมลหากชองสญญาณไมตรงกนอปกรณ เครองดนตรอเลกทรอนกสนนกจะไมท างานหรอสรางเสยงเครองดนตรออกมา และถกก าหนดใหเลนเสยงตาง ๆ ตามโปรแกรมแชงจทก าหนดไว เมอชองสญญาณตรงกบขอมล อปกรณเครองดนตรอเลกทรอนสกจะสรางเสยงดนตรสงสญญาณผานทางเอาทพทสงมายงอนพทชาแนลของมกเซอรทท าหนาทปรบคณภาพของเสยง สมดลยของเสยง ต าแหนงของเสยงและมตของเสยง ขอดของการบนทกเสยงในระบบมดคอ การกรอกลบสามารถท าไดอยางรวดเรวและแมนย าสามารถก าหนดใหหยดหรอเลนในต าแหนงตาง ๆ ในหองเพลงไดเรยกวา ซองโพซชนพอยตเตอร (Song Position Pointer) สามารถปรบเปลยนความเรวของบทเพลง เปลยนแปลงระดบเสยงของเพลงไดตามความตองการ หากแตมขดจ ากดทเสยงของเครองดนตรจะมคณภาพมากนอยเพยงใดนนขนอยกบคณภาพของเครองสงเคราะหเสยง เครองแซมเพลอร หรอเครองดนตรอเลกทรอนกสตาง ๆ ทน ามาประกอบ อกทงยงไมสามารถบนทกเสยงใด ๆ ได ระบบจงมการออกแบบใหมการซงโครไนซเพอเชอมตอกบอปกรณทสามารถบนทกเสยงดนตรได ประกอบไปดวยซงโครไนซอนพท และซงโครไนซเอาทพท

66

การซงโครไนซ (Synchronize) การซงโครไนซคอการเชอมตออปกรณ เครองดนตรอเลกทรอนกสใหเรมตนท างาน และหยดท างานพรอม ๆ กน เชน การใหซเควนเซอรและเครองบนทกเสยงในระบบมลตแทรคท างานรวมกนเพอบนทกเสยงในระบบมดและบนทกเสยงในระบบมลตแทรกรวมกนได การซงโครไนซสามารถท าไดท าไดดงน 1. การซงโครไนซดวยสญญาณซงโครไนซอน/เอาท (Synchronize In/Out) สญญาณซงโครไนซเปนสญญาณทเกดขนจากซเควนเซอรทสงสญญาณเมอซเควนเซอรเรมท างานและหยดเมอ ซเควนเซอรหยดท างาน ดวยเหตผลนเราจงสามารถน าสญญาณซงโครไนซมาเปนตวสงงานอปกรณและเครองบนทกเสยงใหท างานและหยดท างานพรอมกนได

ภาพท 5.15 การซงโครไนซดวยสญญาณซงโครไนซอน/เอาท

จากภาพท 5.15 การซงโครไนซท าไดโดยการเชอมตอสญญาณซงโครไนซเอาทเขากบชองสญญาณอนพทของมลตแทรคชองใดชองหนงดงในตวอยางทเชอมตอกบชองท 1 ของมลตแทรค และเอาทพทของชองสญญาณทเชอมตอนนเชอมตอกบชองซงโครไนซอนของซเควนเซอร จากนนกดบนทกเสยงในชองท 1 ของมลตแทรค และเลนกลบเพลงทท าการบนทกเสยงในระบบมด ไวจนจบเพลง หยดการท างานของทงซเควนเซอร และมลตแทรค กระบวนการนเปนการบนทกสญญาณซงโครไนซลงยงแทรคท 1 ของเครองบนทกเสยงมลตแทรค กรอเสนเทปกลบจนถงสวนทเรมบนทก เมอเลนกลบ(Play back) เครองบนทกเสยงมลตแทรคสญญาณซงโครไนซทถกบนทกไวจะสงไปยงชองซงโครไนซอนของซเควนเซอร สญญาณดงกลาวจะสงงานใหซเควนเซอรท างานไปพรอม ๆ กน ท าใหไดยนเสยงทบนทกไวในระบบมด นอกจากนแลวยงสามารถบนทกเสยงเครองดนตร เสยงรอง ลงบนมลตแทรคไดอกดวย 2. การซงโครไนซดวยระบบมด (MIDI Synchronize) ขอมลท รบ – สง ในระบบมดนนสวนหนงนนไดแกสญญาณนาฬกา หรอสญญาณคลอค (Clock Signal) ทเรมตนสงสญญาณเมอเลนกลบ(Play back) ซเควนเซอร และหยดเมอซเควนเซอรหยดเชนเดยวกนกบสญญาณซงโครไนซอน/เอาท ดงนนจงสามารถน าสญญาณดงกลาวมาซงโครไนซเพอใหอปกรณ เครองดนตรอเลกทรอนกส สามารถเลน – หยด พรอมกนได หากแตอปกรณนนจะตองมชองมดอน มดเอาท/ทร ดงตวอยาง

67

ภาพท 5.16 การซงโครไนซดวยระบบมด

จากภาพท 5.16 ซเควนเซอร เครองสงเคราะหเสยง แซมเพลอร เครองดนตรอเลกทรอนกส และเครองบนทกเสยงในระบบมลตแทรคแบบดจทลถกเชอมตอกนทางชองมดอน มดเอาทจนครบวงจร ผควบคมการบนทกเสยงจะตองพจารณาเพอเลอกระหวางซเควนเซอรกบมลตแทรควาจะใหเครองใดท าหนาทเปนหลก (Master) และเครองใดท าหนาทเปนลกขาย (Slave) เชน เลอกใหมลตแทรคเปนหลกกจะตองตงคาใหมลตแทรครบสญญาณนาฬกา หรอคลอคภายในเคร องตวเอง (Internal Clock) ซงมนจะสงสญญาณดงกลาวออกมายงมดเอาท และมดทรดวย สวนซเควนเซอรนนใหตงเปนลกขายโดยตงคาใหรบสญญาณนาฬกา หรอสญญาณคลอคจากภายนอก (External Clock) ทงนจะตองตรวจสอบดวยวาตวหลกนนสงสญญาณแบบใดเพอทจะตงใหสามารถรบและเขากนได เมอการตงคาถกตองอปกรณทงสองกจะสามารถท างานไดพรอมกน

บทสรป ระบบการบนทกเสยงในแตละระบบมการพฒนาปรบปรงเพอตอบสนองแนวคด และการสรางสรรคผลงานทางดนตร โดยแตละระบบของการบนทกเสยงนนมรายละเอยดทแตกตางกนออกไปตงแตระบบทใชเครองมอ อปกรณไมมากนกหากแตจะตองอาศยเทคนคความช านาญทสง จนถงระบบทใชเครองมอ อปกรณจ านวนมากตลอดจนเทคโนโลยทสงขน สามารถอ านวยความสะดวก ตอบสนองความตองการ และคณภาพของการบนทกเสยง อยางไรกดผควบคมการบนทกเสยง ตลอดจนผปฏบตงานควรศกษาระบบในการบนทกเสยงใหละเอยดเพอทจะไดสามารถประยกตใช และแกไขปญหาทเกดขนระหวางการปฏบตการบนทกเสยง อกทงยงเปนแนวทางในการตดสนใจในการเลอกใชระบบทเหมาะสมตอการเรมตนการศกษาการบนทกเสยงดนตร อาชพ ตลอดจนการวางแผนการปฏบตงานและการพฒนาระบบงานในอนาคต

บทท 6 การบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอร

การบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอรเปนววฒนาการทางเทคโนโลยคอมพวเตอรทมความทนสมย สามารถใชกบเครองคอมพวเตอร ไดท ง พซคอมพว เตอร (P.C. Computer) ท ใชระบบปฏบตการวนโดว (Windows) และแมคอนทอรชคอมพวเตอร (Macintosh Computer) ทใชระบบปฏบตการแมคโอเอส (Mc OS) สามารถท าการบนทกเสยงดนตรไดอยางสะดวก ประหยด และมการจ าลองเครองมอ อปกรณทใชในการบนทกเสยงในรปแบบของซอรฟแวร อยางครบถวน ลดปญหาการเชอมตอเครองมอ อปกรณ โดยสายสญญาณ สามารถเชอมตอโดยซอรฟแวรโดยตรง ซงการพฒนาการบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอรนไดมแนวคดในการ พฒนาจาก ดเอดบบลวแบบสแตนอโลน (Standalone DAW) ทสามารถปฏบตการ หรอสรางสรรคผลงานการบนทกเสยงดวยอปกรณชนดนนในตวเอง ดจทลออดโอเวอรคสเตชนหรอเรยกสน ๆ วา ดเอดบบลว (DAW) คออปกรณทถกออกแบบและสรางขนในรปแบบของอปกรณอเลกทรอนกสหรอซอรฟแวรทจดท าขนโดยมวตถประสงคในการบนทกเสยง การแกไข ตดตอเสยง หรอสรางสรรคผลงานทางดานการบนทกเสยงตาง ๆ เชน ผลงานเพลง บทสนทนา และเสยงประกอบ (Sound Effect) ตาง ๆ (Bartlett, 2005 : 11)

ภาพท 6.1 ตวอยางสแตนอโลนดเอดบบลว

ทมา : (New Recording Options: Better Than Daws, 2018 : 5)

จากภาพท 6.1 เปนดเอดบบลว ทสามารถบนทกเสยงในระบบมลตแทรคในตวเครองพรอมทงยงมดจทลมกเซอร ซกแนลโปรเซสเซอร อกทงสามารถน าบทเพลงทบนทกไวเขยนลงบนแผนซดได

70

อปกรณทใชบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอร การบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอรนนนอกจากจะทนสมย และเปนการพฒนามาจาก สแตนอโลนดเอดบบลวแลวการบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอรยงสามารถลดตนทนในการผลต สามารถตดตงระบบทใชงานไดสะดวก ครบถวน ตามความเหมาะสมของงบประมาณและความจ าเปนในการใชงาน และสามารถศกษาเรยนรระบบการท างานไดงาย อปกรณทใชในการบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอรทส าคญมดงน 1. คอมพวเตอร (Computer) 2. ออดโออนเตอรเฟส (Audio Interface) 3. ดเอดบบลวซอรฟแวร (DAW Software) 1. คอมพวเตอร การเลอกใชคอมพวเตอรเพอมาปฏบตการบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอรนนสามารถเลอกใชไดทง พซคอมพวเตอร (P.C. Computer) หรอแมคอนทอชคอมพวเตอร (Macintosh Computer) ทงนขนอยกบความตองการและงบประมาณ คอมพวเตอรควรมประสทธภาพดจะท าใหสามารถปฏบตงานไดอยางคลองตว เชน 1.1 ซพย (CPU) แบบ Core I 3 ขนไป หรอเทยบเทา 1.2 แรม (RAM) อยางนอยความจ 1 GB หรอมากกวา 1.3 ฮารดดสก (Hard disk) ควรส ารองใหเพยงพอตอระบบการท างานเมอแบงสวนการท างานภายในฮารดดสกแลวควรมเนอทส าหรบตดตงซอรฟแวรส าหรบใชในการบนทกเสยงไมนอยกวา 100 GB เนองจากปจจบนวเอสทไอ (VSTi) ทใชแซมเพลอร (Sampler) ทใหคณภาพเสยงทดนนมกจะมไลบราร (Library) ของเสยงขนาดใหญ ทงนหากสามารถเลอกใชอปกรณคอมพวเตอรไดกควรค านงถงความเรวในการโอนถายขอมล (Bus) ระหวางอปกรณตาง ๆ ในระบบคอมพวเตอรใหสมพนธกนจะท าใหเครองคอมพวเตอรนน ๆ มประสทธภาพสงขนดวย 1.4 ระบบปฏบตการควรเลอกใชใหเหมาะสมกบซอรฟแวรทจะใชงานรวมไปถงอปกรณทใชรวมดวยวาสามารถรองรบอปกรณนนดวยหรอไม ด าเนนการตดตงไดรฟเวอร (Driver) ของอปกรณคอมพวเตอรตาง ๆ ใหเสรจสนสามารถท างานไดเปนอยางด เชน การดจอ ออดโออนเตอรเฟส อไลเซนเซอร (E-Licenser) เปนตน นอกจากนแลวควรค านงถงพอรต (Port) และสลอต (Slot) ทตดตงในคอมพวเตอรดวยวาสามารถรองรบการเชอมตอกบอปกรณ เครองมอทออกแบบไวใชกบระบบการบนทกเสยงดวยคอมพวเตอรทจะใชดวยหรอไม เชน พซไอ (PCI) พซไอเอกสเพลส (PCIe) มนพซไอเอกเพลส (Mini PCIe) ยเอสบ (USB) หรอไฟรไวร (FireWire or IEEE1394) เปนตน สงตาง ๆ เหลานอาจจะโยงไปถงการเลอกใชออดโออนเตอรเฟสดวย

71

ภาพท 6.2 จากบนลงลาง พซไอเอกสเพลสสลอต มนพซไอเอกสเพลสสลอต และพซไอสลอต

ภาพท 6.3 ยเอสบพอรต

72

ภาพท 6.4 ไฟรไวรพอรต

จากภาพท 6.2 – 6.4 พอรต และสลอตตาง ๆ ในคอมพวเตอรนนมไวเชอมตอกบอปกรณภายนอกทท างานรวมกบคอมพวเตอร ซงประสทธภาพของพอรตและสลอตตาง ๆ นนกแตกตางกน โดยเฉพาะอยางยงความเรวในการโอนถายขอมลซงจะสงผลตอระบบตลอดจนจ านวนอนพท เอาทพท ของออดโออนเตอรเฟส

พอรต/สลอต ความเรวในการโอนถายขอมลสงสด ยเอสบ 1.0 (USB 1.0) 12 Mbit/s ยเอสบ 2.0 (USB 2.0) 480 Mbit/s ยเอสบ 3.0 (USB 3.0) 5 Gbit/s ยเอสบ 3.1 (USB 3.1) 10 Gbit/s ไฟรไวรเอ (IEE1394a) 400 Mbit/s ไฟรไวรบ (IEE1394b) 800 Mbit/s พซไอ (PCI) 133 Mbit/s พซไอเอกสเพลส 2.0 (PCIexpress 2.0) 500 Mbit/s พซไอเอกเพลส 3.0 (PCIexpress 3.0) 1 Gbit/s

ตารางท 6.1 ความเรวในการโอนถายขอมลของพอรตและสลอตในคอมพวเตอร

2. ออดโออนเตอรเฟส ออดโออนเตอรเฟส (Audio Interface) หรอเรยกกนอกชอวา ซาวดการด (Sound Card) คออปกรณทท าหนาทแปลงสญญาณเสยงทอยในรปแบบของกระแสไฟฟาใหเปนขอมลแบบดจทลเพอท าการบนทกเสยง และท าหนาทแปลงขอมลในระบบดจทลทท าการบนทกไวใหกลบมาเปนกระแสไฟฟาเพอสงไปยงมอนเตอรในการเลนกลบ หรอมอนเตอรแกนกดนตรพรอมการบนทกเสยง

73 (พงษพทยา สพโส, 2559 : 52) โดยมกระบวนการทส าคญในการเปลยนแปลงสญญาณไฟฟาเปนดจทลโคด และจากดจทลโคดเปนสญญาณทางไฟฟาดวยออดโออนเตอรเฟสดงตอไปน 2.1 การสมตวอยางเสยง (Sample Rate) การสมตวอยางเสยงในระบบดจทลเปนการก าหนดความละเอยดในแนวราบหรอถาเปรยบกบกราฟทแสดงคลนเสยงในแกนวาย (Y) เพอสมตวอยางคลนเสยงทสงเขามาเพอบนทกเสยงซงมาตรฐานของซดออดโอคอ 41,100 Hz หรอ 44.1 KHz เมอเทยบเคยงกบความถ ซงในปจจบนออดโออนเตอรเฟสสามารถก าหนดคาการสมตวอยางเสยงไดสงกวามาตรฐานน เชน 48 KHz หรอ 96 KHz ทงนการก าหนดคาการสมตวอยางเสยงดงกลาวควรพจารณาจากลกษณะ ความตองการ และความสามารถของงานทจะน าการบนทกเสยงดงกลาวไปใชประกอบ เชน การบนทกเสยงเพลงในรปแบบของออดโอซด กควรก าหนดคาของการสมตวอยางเสยงเทากบ 44.1 KHz แตหากตองน าไฟลเสยงไปประกอบการท ามวสควดโอในระบบ HD ทรองรบระบบเสยงท 48 KHz กควรก าหนดคาการสมตวอยางเสยงไวท 48 KHz หรอสงกวา เนองจากการปรบเปลยนจากการสมตวอยางเสยงทสงกวาลงมาสามารถท าไดโดยคณภาพเสยงนนเปลยนแปลงคณภาพทต าลงมาได แตจะเปลยนคาการสมตวอยางเสยงจากต ากวาไปหาสงกวาแลวท าใหคณภาพเสยงดกวานนไมสามารถท าได ดงนนหากเราสามารถทราบถงวตถประสงคของการบนทกเสยงดงกลาวแลวจะสามารถก าหนดคา ตาง ๆ ในการบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอรได

ภาพท 6.5 ตวอยางการสมตวอยางเสยงในระบบดจทล

จากภาพท 6.5 ตวอยางการสมตวอยางเสยงในระบบดจทล จากคลนเสยงตนฉบบเปรยบเทยบกบการสมอยางเสยงทมความละเอยดมากกวานน ระบบคอมพวเตอรจะสามารถเกบรายละเอยดของคลนเสยงทรปรางทใกลเคยงกบคลนเสยงตนฉบบมากกวา นนกหมายความวาหากคา

74 ของการสมตวอยางเสยงสงความผดเพยนของสญญาณเสยงกจะนอยท าใหคณภาพของการบนทกเสยงดกวาการสมตวอยางเสยงทต าซงท าใหรปรางของคลนเสยงเดมผดเพยนไป ลกษณะเสยงจงมความแตกตางจากตนฉบบ หรอกลาวไดวามความเพยนสง 2.2 บตเรต (Bit Rate) เมอออดโออนเตอรเฟสท าการสมตวอยางเสยงตามคาของการสมตวอยางเสยงทก าหนดไวในการบนทกเสยง การเปลยนแปลงจากคลนเสยงในรปแบบของกระแสไฟฟาใหเปนขอมลในระบบดจทลนนเปนกระบวนการตอมา ซงในระบบดจทลนนจะสามารถบนทกขอมล หรอทเรยกวาการเขารหส (Encode) ขอมลในระบบดจทลไดมากเพยงใดนนขนอยกบจ านวนตวตงของเลขฐานทเขารหส รวมถงการเลนกลบทจะตองท าการถอดรหส (Decode) หรอการเปลยนจากขอมลในระบบดจทลใหกลบมาเปนคลนเสยงในรปแบบของกระแสไฟฟา จ านวนตวตงน เรยกวา บต (Bit) ซงหากบนทกเสยงดวยบตเรตสง ๆ เชน 24 bit หรอ 32 bit ขอมลทไดจากการบนทกเสยงดงกลาวกจะมความละเอยดสง ขนาดขอมลทจดเกบหรอบนทกกมากกว าจ านวนบตทนอยกวา ดงนนจงตองพจารณาอปกรณในการเกบขอมล เชน ฮารดดสก ใหมขนาดความจทเพยงพอตอการก าหนดคา บตเรต รวมถงความสามารถในการบนทกเสยง หรอการท างานของออดโออนเตอรเฟสวาสามารถท างานไดสงสดกบตดวย 2.3 คาลาเทนซ (Latency) จากกระบวนการท างานในการบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอร เมอออดโออนเตอรเฟสไดรบสญญาณไฟฟาทถกเปลยนแปลงจากอปกรณรบสญญาณเสยง เชน ไมโครโฟน ปคอพกตาร หรอเครองดนตรไฟฟาตาง ๆ แลวออดโออนเตอรเฟสจะเปลยนจากสญญาณคลนเสยงทางไฟฟาใหเปนขอมลแบบดจทลเพอท าการบนทกเสยง พรอมกนนนออดโออนเตอรเฟสดงกลาวกจะตองน าเอาขอมลดงกลาวมาเปลยนกลบเปนคลนเสยงในรปแบบของกระแสไฟฟาเพอส งสญญาณเสยงมาใหนกดนตรฟง หรอมอนเตอรเพอบนทกเสยงอน ๆ ใหตรงตามจงหวะและระดบเสยง จากกระบวนการดงกลาวในการท างานแตละขนตอนใชเวลาในการท างานแมเพยงเลกนอยแตกสงผลใหมคาเวลาในการท างานดงกลาว เราเรยกคาเวลาในการท างานนวา ลาเทนซ

ภาพท 6.6 แผนผงกระบวนการท างานของออดโออนเตอรเฟส

75 โดยหลกการแลว เพอใหการบนทกเสยงเปนไปอยางราบรนคาลาเทนช หรอเวลาทใชในการท างานในระบบของการบนทกเสยงและมอนเตอรกลบมายงนกดนตรควรจะมคาเทากบ 0 หรอใกลเคยงกบ 0 มากทสดจงจะท าใหการบนทกเสยงเปนไปอยางราบรน แตในทางปฏบตแลวไมสามารถหลกเลยงคาลาเทนซไดเลย ซงหากคาลาเทนซมคามากกจะท าใหไดยนการมอนเตอรไมตรงกบการบรรเลง คลายกบเสยงทบรรเลงมาชากวา หรอดเลย ท าใหไมสามารถบรรเลงไดตรงตามจงหวะของเพลง ซงเปนปญหาในการบนทกเสยงดวยคอมพวเตอรในยคแรก 2.4 เอเอสไอโอ (ASIO) เอเอสไอโอ (ASIO) ยอมาจาก Audio Stream Input Output เอเอสไอโอเปนไดรฟเวอรทบรษทสไตนเบรกพฒนาขนมา โดยมการออกแบบและพฒนาใหเหมาะสมกบการท างานของออดโออนเตอรเฟสแตละแบบ แตละรนเพอลดเวลาในการท างานของออดโออนเตอรเฟสซงหมายถง คาลาเทนซกจะลดลงดวยท าใหปญหาการดเลยของสญญาณเสยงทสงมามอนเตอรกจะลดลงดวย ปจจบนมเอเอสไอโอทออกแบบและสรางขนมาเพอใชกบออดโออนเตอรเฟส หรอซาวดการดทวไปทสามารถดาวนโหลดมาใชงานไดฟร ทงนคณภาพของการใชงานขนอยกบการตงคาเอเอสไอโอนนใหเหมาะสมและถกตอง ทชอวา เอเอสไอโอโฟรออล (ASIO4ALL) ทสามารถดาวนโหลดไดท www.asio4all.org

ภาพท 6.7 www.asio4all.org

การตงคาเอเอสไอโอนนหลก ๆ จะเปนการตงคาความละเอยด ของการสมตวอยางเสยง ขนาดของบฟเฟอร (Buffer Size) วาจะก าหนดคาบฟเฟอรมากนอยเพยงใด ซงหากก าหนดคาบฟเฟอรนอยกจะท าใหลาเทนซลดลงดวยแตตองระวงถาหากตงคาบฟเฟอรนอยเกนไปกจะท าใหเสยงทท าการบนทกแตกพรา หรอมการสะดดของเสยงได ดงนนในปจจบนออดโออนเตอรเฟสมกจะมฟงกชนไดเรคมอนเตอร (Direct Monitor) ซงเปนการสงสญญาณเสยงจากอปกรณทท าการบนทกเสยงมายงมอนเตอรโดยตรงท าใหเสมอนไมมคาลาเทนซ

76

ภาพท 6.8 การตงคาเอเอไอโอใน ควเบส 8.0

จากภาพท 6.8 เปนตวอยางการตงคาเอเอสไอโอใน ควเบส 8.0 ประกอบไปดวยการแสดงชอออดโออนเตอรเฟส ตวอยางเปนออดโออนเตอรเฟสสไตนเบรก รน ยอาร 12 (Steinberg UR12) คาบฟเฟอรท 512 Sample อนพทลาเทนซ 16.440 msec และเอาทพทลาเทนซ 19.433 msec หมายความวาหากตงคาบฟเฟอรท 512 Sample จากออดโออนเตอรเฟสรนนจะไดยนเสยงทมอนเตอรกลบมาผานโปรแกรมควเบส 8.0 ใชเวลาเทากบ เวลาของอนพทลาเทนซรวมกนกบคาเอาทพทลาเทนซ เทากบ 35.883 msec นนเอง การแกปญหาของลาเทนซในปจจบนออดโออนเตอรเฟสมกจะมฟงกชนในการไดเรคมอน เตอร (Direct Monitor) เ พอลดหรอแก ไขปญหาโดยสามารถอธบายไดด งภาพท 6 .9 สญญาณเสยงทถกสงไปส าหรบบนทกเสยงนนจะถกแยกออกเปน 2 สวนคอ สญญาณเสยงสวนท 1 สงไปบนทกเสยงดวยโปรแกรมดเอดบบลวตามปกต หากแตไมมการสงสญญาณกลบมามอนเตอรจนกวาจะมการตงคา หรอค าสงจากโปรแกรมนน ๆ สญญาณเสยงสวนท 2 ถกแยกโดยขนานสญญาณออกจากสญญาณทจะสงไปท าการบนทกเสยงดวยโปรแกรมดเอดบบลวมายงมอนเตอรโดยตรงท าใหเสมอนไมมคาลาเทนซใด ๆ

77

ภาพท 6.9 การไดเรคมอนเตอร

ในการบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอรอยางหนงทผควบคมการบนทกเสยงจ าเปนจะตองทราบเพอเตรยมความพรอมในการบนทกเสยงไดแก พนทในการจดเกบขอมลบทเพลง หรองานบนทกเสยงซงโดยปกตจะบนทกขอมลไวในฮารดดสก ยงการบนทกเสยงนนก าหนดความละเอยดของการสมตวอยางเสยง จ านวนบต และจ านวนแทรคทใชส าหรบการบนทกออดโอมากเพยงใด พนทในการจดเกบขอมลกมากขนดวย โดยสามารถค านวณ (หนวยเปน Bytes/sec) ไดดงน การค านวณหาจ านวนความจของพนทตอวนาท โดยค านวณจากคา 1,048,576 มคาทกบ 1 MB คอ

สตร จ านวนบตเรท/8 x คาการสมตวอยางเสยง x จ านวนแทรคทใชในการบนทกเสยง ตวอยาง เชน การบนทกเสยงท 24 บต คาของการสมตวอยาง 44,100 Hz จ านวน 16 แทรค สามารถค านวณได ดงน (24/8 x 44,100 x 16)/1,048,576 = 2MB/sec ดงนนพนททใชในการเกบขอมลในการบนทกเสยงดงกลาวจะใชเทากบ 2 MB ในหนงวนาท แตการบนทกเสยงนนยงตองค านวณพนทในการจดเกบขอมลจากเวลาทใชในการบนทกเสยงทงหมด ดงนนจงสามารถค านวณไดจากสตร สตร จ านวนบตเรท/8 x คาการสมตวอยางเสยง x จ านวนแทรคทใชในการบนทกเสยง x 60 x เวลา (นาท) ตวอยาง เชน การบนทกเสยงท 24 บต คาของการสมตวอยาง 44,100 Hz จ านวน 16 แทรค ความยาว 120 นาท สามารถค านวณได ดงน 24/8 x 44,100 x 16 x 60 x 120)/1,048,576 = 14.2 GB ดงนนพนททใชในการเกบขอมลในการบนทกเสยงดงกลาวจะใชเทากบ 14.2 GBาท

78 2.5 รปแบบ การเชอมตอ ออดโออนเตอรเฟส ออดโออนเตอรเฟสมความส าคญตอการบนทกเสยงดนตรเปนอยางยงในระบบการบนทกเสยงดวยคอมพวเตอร ดงนนการเลอกใชออดโออนเตอรเฟสทเหมาะสมกบระบบงานจงมความส าคญไมนอยไปกวาสงอนใด หากพจารณาตามรปแบบหรอลกษณะของการตดตงออดโออนเตอรเฟสแลวสามารถจ าแนกออดโออนเตอรเฟสตามรปแบบของการตดตงไดสองแบบคอ ออดโออนเตอร เฟสแบบตดต งภายในเครองคอมพวเตอร ( Internal Audio Interface) และ ออดโออนเตอรเฟสแบบตดตงภายนอกเครองคอมพวเตอร (External Audio Interface) ซงเราสามารถเลอกใชไดตามความเหมาะสม และความตองการของระบบทจะตดตงส าหรบการบนทกเสยงนนซงขอดอยางหนงของการบนทกเสยงในระบบนกคอ ผทเรมตนศกษา หรอฝกปฏบตการบนทกเสยงสามารถจดหาอปกรณทมราคายอมเยาวแลวจงคอยพฒนาจดหาอปกรณทมความสามารถ หรอท าการขยายระบบใหดขน 1. ออดโออนเตอรเฟสแบบตดตงภายในเครองคอมพวเตอร ออดโออนเตอรเฟสแบบตดตงภายในเครองคอมพวเตอร (Internal Audio Interface) นนจะตดตงออดโออนเตอรเฟสไวในสลอตตาง ๆ ของคอมพวเตอรตามทบรษทผผลตไดออกแบบมาและมอปกรณเชอมตอ หรออปกรณพวงตอมายงภายนอกเครองคอมพวเตอร เหมาะส าหรบการตดตงทไมตองการเคลอนยาย โดยสวนใหญมกจะมจ านวนอนพท เอาทพทจ านวนมาก ดงตวอยาง

ภาพท 6.10 ออดโออนเตอรเฟสของโปรทลส (Pro tools Audio interface)

จากภาพท 6.10 เปนการเชอมตอโปรทลสเอชดคารด (Pro tools HD Card) ทตดตงภายในเครองคอมพวเตอรทางสลอดมนพซไอเอกซเพลส (Mini PCIe) โดยมออดโออนเตอรเฟสดจดไซน 192 (Digidesign 192) เชอมตอรวมซงในระบบนของโปรทลสและดจดไซนในหนงระบบสามารถรองรบได 32 อนพท และ 32 เอาทพท

79

ภาพท 6.11 ออดโออนเตอรเฟสทตดตงภายในสลอตพซไอ (PCI Audio Interface)

ภาพท 6.11 เปนออดโออนเตอรเฟสทตดตงภายในเครองคอมพวเตอรทางสลอตพซไอโดยมกลองเชอมตอสญญาณจ านวน 8 อนพท 8 เอาทพท เชอมตอออกมายงภายนอกพรอมทงสายมดอน (MIDI IN) และมดเอาท (MIDI OUT) พรอมทงดจทลออดโอเอาทพท 2. ออดโออนเตอรเฟสแบบตดตงภายนอกเครองคอมพวเตอร

ออดโออนเตอรเฟสแบบตดตงภายนอกเครองคอมพวเตอร (External Audio Interface) ไดรบความนยมเปนอยางสงในปจจบน เนองจากหางาย ราคาประหยด สามารถพกพาไดอยางสะดวก ดงตวอยางตอไปน 2.1 ย เอสบออด โออนเตอร เฟส (USB Audio Interface) เปนออด โออนเตอรเฟสทเชอมตอทางพอรตยเอสบ 2.0 (USB 2.0) โดยสวนใหญมกจะมจ านวน 2 อนพท 2 เอาทพท และในปจจบนไดพฒนาใหสามารถเชอมตอทางชองยเอสบ 3.0 (USB 3.0) ซงสามารถพฒนาใหมจ านวนอนพท เอาทพทไดมากยงขน ออดโออนเตอรเฟสจะมปรแอมปทสามารถจดระดบสญญาณเพอท าการบนทก พรอมทงแฟนทอมพาวเวอร 48 โวลต (Phantom Power 48 Volt) ชองส าหรบหฟงทสามารถปรบความดงและชองสญญาณเอาทพท (ชยบรรฑต พชผลทรพย, 2557 : 20)

ภาพท 6.12 ยเอสบออดโออนเตอรเฟส

80 2.2 ไฟรไวรออดโออนเตอรเฟส (Firewire Audio Interface) เปนออดโออนเตอรเฟสทเชอมตอกบคอมพวเตอรทางพอรตไฟรไวร มกจะมจ านวนอนพท เอาทพทตงแต 4 อนพทขนไป ฟงกชนการท างานจะคลายกบยเอสบออดโออนเตอรเฟส ดงภาพท 5.14 เปนออดโออนเตอรเฟสทมจ านวน 4 อนพท และมเอาทพท 4 เอาทพท

ภาพท 6.13 ไฟรไวรออดโออนเตอรเฟส

2.3 คอนโทรลเซอรเฟสออดโออนเตอรเฟส (Control surface Audio Interface) เปนออดโออนเตอรเฟสทมทงแบบเชอมตอทางพอรตยเอสบ และไฟรไวรพอรต ความพเศษของออดโออนเตอรเฟสแบบนคอมปมปรบ และเฟดเดอรทสามารถควบคมการท างานของปมตาง ๆ ในดเอดบบลวซอรฟแวรไดแทนการใชเมาสคอมพวเตอรคลกเพอปรบแตงเสยง เฟดเดอร หรอเอฟเฟกตตาง ๆ

ภาพท 6.14 การท างานของคอนโทรลเซอรเฟส ออดโออนเตอรเฟส

81 2.4 มกเซอรออดโออนเตอรเฟส (Mixer Audio Interface) มกเซอรออดโออนเตอรเฟสมทงระบบอนาลอก และในระบบดจทล มทงรนทเชอมตอกบพอรตยเอสบ และไฟรไวรพอรตโดยมลกษณะการท างานดงตอไปน 2.4.1 อนาลอกมกเซอรออดโออนเตอรเฟส (Analog Mixer Audio Interface) คอ มกเซอรในระบบอนาลอกทสามารถท าหนาทเปนออดโออนเตอรเฟสไดดวย ปกตจะมจ านวนอนพทของอนเตอรเฟสเทากนกบจ านวนมกเซอรชานแนล เชน มมกเซอรชาแนลจ านวน 16 ชอง กสามารถท าหนาท เปนอนพทของออดโออนเตอรเฟสไดทง 16 ชอง โดยสามารถจดระดบสญญาณเพอสงไปท าการบนทกเสยงดวยเกน และเฟดเดอรบนมกเซอรชาแนล อกทงยงสามารถจดต าแหนงเสยง ปรบแตงคณภาพเสยง พรอมทงจดมตของเสยงกอนการบนทกเสยงเชนเดยวกนกบการบนทกเสยงในระบบสเตอรโอดวยมกเซอร และเครองบนทกเสยงแบบ 2 แทรค ซงอนาลอกมกเซอรออดโออนเตอรเฟสจะมเอาทพทเพยง 2 เอาทพท และไมสามารถสงสญญาณเสยงกลบมายงมกเซอรชาแนลเพอใชมกเซอรท าการมกซดาวนได การมกซดาวนสามารถท าไดในมกเซอรแทร ค (Mixer Track) ในหนาตางมกเซอร (Mixer Window) ในดเอดบบลวซอรฟแวร

ภาพท 6.15 การเชอมตอและการท างานของอนาลอกมกเซอรออดโออนเตอรเฟส

2.4 .2 ดจทล มก เซอรออด โอ อน เตอร เฟส (Digital Mixer Audio Interface) อปกรณดงกลาวเปนดจทลมกเซอรทสามารถตดตงออดโออนเตอรเฟสการด หรอบางรนกตดตงมาใหพรอม การเชอมตอมทงเชอมตอดวยยเอสบ และไฟรไวร มกเซอรสามารถสงสญญาณเพอท าการบนทกเสยงไดพรอม ๆ กน ครงละหลาย ๆ แทรคเชนเดยวกนกบการบนทกเสยงในระบบมลตแทรคโดยคอมพวเตอรผานทางดเอดบบลวซอรฟแวร หลงจากนนสามารถแยกสญญาณทบนทกไวสงกลบมายงดจทลมกเซอรเพอท าการมกซดาวน ขอดของดจทลมกเซอรคอ มซกแนลโปรเซสเซอร เอฟเฟกตโปรเซสเซอรใหเลอกใชในตวมากกวา 2 ตว ขนไป และยงสามารถบนทกการท างาน (Save Scene) และการปรบแตงคาในสวนตาง ๆ ไวและสามารถเรยกกลบมาใชงานได ปจจบนหองบนทกเสยงขนาดกลางจนถงขนาดใหญนยมใชระบบนกนมาก

82

ภาพท 6.16 ดจทลมกเซอรออดโออนเตอรเฟส

3. ดเอดบบลวซอรฟแวร ดเอดบบลวซอรฟแวร(DAW Software)ไดมการพฒนาใหสามารถท างานในระบบการบนทกเสยงไดเปนอยางด อกทงยงสามารถลดตนทนในการลงทน ท าใหการสงเสรมและเผยแพรความรดานการบนทกเสยงดนตรนนสามารถสงไปถงผสนใจไดงายยงขน ดเอดบบลวซอรฟแวรในปจจบนทไดรบความนยมนนมอยจ านวนมาก เชน โปรทลส (Pro Tools) ซงออกแบบมาใหสามารถใชไดกบระบบปฏบตการทง Mac OS และ Window ลอจก (Logic) ปจจบนนนพฒนาใหแกระบบปฏบตการ Mac OS เทานน โซนา (Sonar) ทพฒนามาจาก เคกวอรค (Cake Walk) หรอ ควเบส (Cubase) ทรองรบกบระบบปฏบตการทงสองระบบ ทงนการเลอกใชดเอดบบลวซอรฟแวรนนขนอยกบรสนยม และความพงพอใจตอซอรแวรนน ๆ วา สามารถตอบสนองความตองการไดมากนอยเพยงใด ดเอดบบลวซอรฟแวรนนไมวาจะเปนคาย บรษทใดกมการพฒนาใหมความสามารถในการบนทกเสยงดงน 1. การบนทกเสยงในระบบมด ดเอดบบลวทกคายลวนแลวแตพฒนาขนมาใหสามารถบนทกเสยงในระบบมด นอกจากนแตละคายยงพฒนาโปรแกรมส าหรบจ าลองเสยงเครองดนตร และสามารถรองรบวเอสทไอ VSTi (Virtual Studio Technology Instrument) ทท าหนาทเสมอนเครองสงเคราะหเสยง ซนธไซเซอร และแซมเพลอรตาง ๆ ซงมการพฒนาคณภาพใหดขนมาเปนล าดบ ตลอดจนยงสามารถจดหาไดงายซงมทงฟรแวร และในระบบธรกจการซอขาย การบนทกเสยงในระบบมดสามารถบนทกไดทงแบบสเตป และแบบเรยลไทม พรอมทงเลอกการเชอมตอเครองดนตร (Instrument) หรอวเอสทไอผานทางหนาตางโปรเจค (Project Window) และหนาตางคยอดเตอร (Key editor) ทมเปยโนโรลแสดวต าแหนงเสยง (Piano roll)

83

ภาพท 6.17 มนแกรนดเปยโน เวอรชวลอนสทรเมน ของโปรทลส

ภาพท 6.18 ฮาลออนโซนค เอสอ 2 ในควเบส 8.0

84

ภาพท 6.19 หนาตางโปรเจคในควเบส 8.0

ภาพท 6.20 หนาตางคยอดเตอรในลอจคโปรเอกส

2. การบนทกเสยงในระบบมลตแทรก ดเอดบบลวซอรฟแวรสามารถบนทกเสยงในระบบมลตแทรคไดโดยไมจ ากดจ านวนแทรค ทงนขนอยกบความสามารถของคอมพวเตอรและออดโออนเตอรเฟส พรอมทงยงมปลกอน (Plug In) ทเปนซกแนลโปรเซศเซอร และเอฟเฟกตโปรเซสเซอรตาง ๆ ใหใชงานอยางครบครน

85

ภาพท 6.21 การบนทกเสยงในระบบมลตแทรค และปลกอนตาง ๆ ในควเบส 8.0

3. มกเซอรคอนโซล ดเอดบบลวซอรฟแวรมการสรางหนาตางทจ าลองการท างานของมกเซอรคอนโซล โดยสามารถปรบแตงคณภาพเสยง จดต าแหนงเสยง สรางสมดลยของเสยงในหนาตางมกเซอรคอนโซลไดเสมอนกบมกเซอรทเปนฮารดแวร

ภาพท 6.22 มกเซอรคอนโซลในโซนาร

บทสรป การบนทกเสยงในระบบคอมพวเตอรเปนววฒนาการทางดานเทคโนโลยในการบนทกเสยงทมความสะดวก ประหยด โดยกระบวนการ และเทคนคทใชในการบนทกเสยงยงคงไมเปลยนแปลงไมวาจะเปนการจดวางไมโครโฟน การเลอกใชไมโครโฟน ตลอดจนเทคนคอน ๆ ท าใหการผลตผลงานทางดานดนตร หรอการสรางสรรคผลงานทางดนตรทมความสะดวก คลองตว สามารถแกไข และ

86 รองรบการบนทกเสยงไดทกระบบ ประกอบกบการสรางปลกอน และอนสทรเมน ทสามารถจ าลองเสยงเครองดนตรทมความจ าเปนตอการบนทกเสยง ในดานอปกรณทใชในระบบการบนทกเสยงดวยคอมพวเตอรนน หากท าการศกษาอยางละเอยดถถวน มความเขาใจดแลวสามารถออกแบบระบบทมความเหมาะสมกบความตองการ รวมถงการเลอกใชดเอดบบลวซอรฟแวรทเหมาะสมตอความตองการนนจะสามารถตอบสนองระบบทถกออกแบบหรอวางแผนไวเปนอยางด

บทท 7

หองบนทกเสยง มอนเตอร และซกแนลโปรเซสเซอร หองบนทกเสยง มอนเตอร และซกแนลโปรเซสเซอร เปนอกสวนประกอบหนงทมความส าคญตอระบบการบนทกเสยงดนตร ผศกษาควรมความเขาใจและศกษาหลกการออกแบบหองบนทกเสยง คณสมบตของมอนเตอรตลอดจนหลกในการจดวางมอนเตอร การท างาน ฟงกชนและหนาทบนปมปรบตาง ๆ ของซกแนลโปรเซสเซอรตาง ๆ เพอทจะใชงานไดอยางมประสทธภาพ

หองบนทกเสยง

หองบนทกเสยง (Studio) นนส าหรบการปฏบตการบนทกเสยงดนตร หองบนทกเสยงมความส าคญไมนอยไปกวาอปกรณและเทคนคทใชในการบนทกเสยง ซงหากการจดการหรอการออกแบบหองบนทกเสยงไมมความเหมาะสมแลวคณภาพของเสยงทบนทกตลอดจนกระบวนการในการบนทกเสยงนนยอมมอปสรรค และท าใหคณภาพของเสยงทบนทกไมบรรลตามวตถประสงค องคประกอบของหองบนทกเสยง หองบนทกเสยงโดยทวไปมกจะเปนหองทมลกษณะแบบปดซงมวตถประสงคไมใหเสยงจากภายนอกเขามารบกวนการบนทกเสยงภายในหองบนทกเสยง โดยมหองหลก ๆ ทใชในการปฏบตงานอย 2 หองดวยกนคอ (Bartlett, 2005 : 6) 1. หองควบคม หองควบคม(Control Room)เปนหองทผควบคมการบนทกเสยงใชในการปฏบตงานหลกไดแก การควบคมการบนทกเสยง การมกซดาวนและท ามาสเตอร ภายในหองจะถกตดตงอปกรณหลกทใชในการบนทกเสยง เชน มกเซอร เครองบนทกเสยง มอนเตอร และโปรเซสเซอรตาง ๆ โดยอปกรณ เครองมอจะถกจดวางไวในบรเวณทผควบคมการบนทกเสยงสามารถหยบจบ หรอปรบแตงไดงายไมตองเดนไปไกล อะคสตคหองจะตองมการควบคมเสยงสะทอนใหเหมาะสมตอการปฏบตงาน ดงนนผนงของหอง เพดาน และพนหองจงตองมความแขงแรงแนนหนาไมเกดการกระพออนจะท าใหเกดเสยงรบกวน มการตดตงวสดซบเสยงเพอจ ากดการสะทอนของเสยงในยานความถเสยง 2. หองส ำหรบบนทกเสยง หองส าหรบบนทกเสยง(Record Room)เปนหองทถกออกแบบส าหรบการบนทกเสยงดนตรดวยอปกรณรบสญญาณเสยง เชน โครโฟน หองส าหรบบนทกเสยงอาจจะมการออกแบบใหมหองบนทกเสยงยอยภายในหองบนทกเสยงหลกเพอการบนทกเสยงเครองดนตรทตองบรรเลงพรอม ๆ กน หรอมการออกแบบหองบนทกเสยงยอยทมคณสมบตของการสะทอนเสยงทแตกต างกนส าหรบเลอกใชใหเหมาะสมกบคณภาพเสยงของเครองดนตรทจะบนทก

88

ภาพท 7.1 ตวอยางแบบแปลนหองบนทกเสยง

ภาพท 7.2 ผนงหองบนทกเสยง

89

ภาพท 7.3 โครงสรางผนง พนและเพดานหองบนทกเสยง

จากภาพท 7.1 เปนตวอยางแบบแปลนหองบนทกเสยงทประกอบไปดวยหองควบคม จ านวน 1 หอง หองบนทกเสยง จ านวน 2 หอง ภาพท 7.2 เปนลกษณะผนงของหองบนทกเสยง และภาพท 7.3 เปนลกษณะของโครงสรางผนง พน และเพดานหองบนทกเสยงโดยผนงหอง เพดาน และพนจะถกออกแบบใหประกอบไปดวยดงน ชนท 1 ท าหนาทปองกนเสยงรบกวนจากภายนอกหากเปนผนงมกกอดวยอฐและตดทบดวยวสดกนเสยง (Sound Block) พนและผนงมกจดสรางเปนโครงคราวทใชวสดทไมเกดการสนสะเทอนจนเกดเสยงรบกวนเชน โครงคราวไม โดยวางระยะหางราว 40 – 50 เซนตเมตรเพอลดการกระพอของไม หรอวสดทใชแลวปทบดวยวสดกนเสยง ชนท 2 ผนงจะถกเวนระยะหางจากผนงชนแรกประมาณ 7 – 10 เซนตเมตร เพอมใหการสนสะเทอนจากเสยงรบกวนภายนอกทท าใหผนงชนแรกสนสงถายมายงผนงชนท 2 ทเปนโครงคราวปทบดวยไมอด หรอยปซมบอรด ทงพน ผนงและเพดานของหอง ชนท 3 ตดวสดซบเสยงเพอลด หรอจ ากดการสะทอนของเสยง ทงนตองพจารณาเลอกใชวสดซบเสยงใหเหมาะสมดวย

ทงนการตดตงระบบไฟฟา แสงสวาง สายสญญาณ และระบบปรบอากาศจะตองออกแบบและด าเนนการไปพรอม ๆ กนในระหวาการจดท าหองบนทกเสยง โดยหลกการแลวหองควบคมและหองบนทกเสยงจะไมออกแบบใหมลกษณะของผนงหองทขนานกน มกออกแบบใหเปนรปหลายเหลยมเพอลดการเสรมกนของสญญาณเสยง ( In phase) บรเวณมมหองกจะตดตงแผนดกเสยงเบส (Bass Strap) เพอลดการเสรมกนของสญญาณในยานความถต าทท าใหเราไดยนเสยงในยานความถต า

90

ดงกวาปกตซงจะสงผลตอการจดสมดลยของเสยงในยานเสยงต า สวนประตของหองบนทกเสยงนนจะออกแบบใหมการปดรอยของการเชอมตอระหวางประตและวงกบประตใหสนทเพอไมใหเสยงเลดลอดเขามารบกวนไดดงภาพท 7.4

ภาพท 7.4 ประตหองบนทกเสยง

ทมา : (Home music Studio door, 2015 : 1)

การตดตงกระจกเพอสอสารกนระหวางผควบคมการบนทกเสยงและนกดนตรนนกมความส าคญไมนอยเนองจากหองบนทกเสยงจะมลกษณะเปนหองแบบปด กลาวคอจะไมมหนาตางเพอลดหรอจ ากดการเลดลอดของเสยงจากภายนอกเขามา ดงนนเพอใหสามารถสอสารกนทางสญลกษณหรอกรยาตาง ๆ จงจ าเปนตองตดตงกระจกระหวางหองตาง ๆ แตกระจกเปนวสดทมลกษณะผวมนและแขงซงสามารถสะทอนเสยงออกมาไดงายซงเสยงทสะทอนออกมานนไมเปนผลดตอการบนทกเสยงเลย ดงนนเราจงควรตดกระจกใหเอยงเปนลกษณะตวว (V) เพอควบคมใหเสยงทสะทอนจากกระจกตกลงยงพนทปพรมหรอปดวยไมทสามารถดดซบเสยงไดดงภาพท 7.5 กระจกควรเปนกระจกหนาตดตงใหแนนหนามขนาดทพอเหมาะไมเกดการสนจนเกดเสยงดงรบกวนในขณะทท าการบนทกเสยง

91

ภาพท 7.5 ลกษณะการตดตงกระจกในหองบนทกเสยง

ทมา : (Klien Steven, 1999 : 2)

มอนเตอร มอนเตอร (Monitor) ในการบนทกเสยงนนการมอนเตอรมความส าคญเปนอยางมากนอกจากจะเปนการตรวจสอบความถกตองของการบนทกเสยง ความถกตองของการบรรเลงแลวมอนเตอรยงเปนอปกรณในการตรวจสอบคณภาพของเสยงทท าการบนทกในขนตอนของการมกซดาวนอกดวย อปกรณทใชในการมอนเตอรส าหรบการบนทกเสยงนนมอย 2 ชนด คอ

1. ล ำโพงมอนเตอร ล าโพงมอนเตอรทใชส าหรบการบนทกเสยงนนมความส าคญเปนอยางยงโดยเฉพาะการมกซดาวน เนองจากหากล าโพงมอนเตอรไมสามารถสนองตอบความถเสยงไดอยางเปนจรง ถกตองแมนย าแลว การผลตผลงานในการบนทกเสยงยอมสงผลไปถงคณภาพของงานดงกลาว ดงนนมอนเตอรทใชส าหรบการบนทกเสยงจงตองมคณสมบตในการตอบสนองความถในยานทหของคนเราสามารถไดยนไดอยางราบเรยบ (20 Hz – 20KHz) กลาวคอ ใหความดงในยานความถเสยงใกลเคยง

92

กนมากทสด หรอทเรยกวา แฟลต (Flat) นนเอง ล าโพงมอนเตอรจ าแนกตามระยะในการฟงออกได 2 ลกษณะดงน 1.1 ล าโพงมอนเตอรฟงระยะใกล (Near field monitor) เปนล าโพงมอนเตอรทใชส าหรบฟงในระยะใกลซงเหมาะกบงานในหองบนทกเสยงทมลกษณะเปนหองทไมกวางนก ทงน อะคสตกของหองบนทกเสยงจะมผลตอเสยงคอนขางนอยมาก

1.2 ล าโพงมอนเตอรฟงระยะไกล (Far field monitor) เปนล าโพงทออกแบบส าหรบใชฟงในระยะไกล ใชส าหรบฟงเสยงทมความดงมาก ๆ ซงอะคสตกของหองจะมผลกระทบอยางมากกบล าโพงมอนเตอรแบบน

ภาพท 7.6 การตอบสนองความถของมอนเตอรยามาฮา

ทมา : (Muff Wiggler, 2015 : 2)

จากภาพท 7.6 เปนกราฟแสดงคณสมบตการตอบสนองความถของล าโพงมอนเตอร ยหอยามาฮา เรมจากสน าเงน รน เอนเอส 10 เอม (NS-10M) สด า รน เอชเอส 50 เอท (HS50M) สแดง รน เอชเอส 80 เอม (HS80M) และสเหลอง รน เอชเอส 10 ดบบลว (HS10W) จะสงเกตไดวาสรนแรกจะสามารถตอบสนองความถไดคอนขางจะราบเรยบ มบางชวงความถในยานเสยงทมทแตกตางกน สวนรน เอชเอส 10 ดบบลว (HS10W) เปนมอนเตอรทสรางขนเพอชดเชยในยานความถต า

93

ภาพท 7.7 ล าโพงมอนเตอรยามาฮา รน เอชเอส 50 เอม

ล าโพงมอนเตอรปจจบนม 2 แบบ คอ แอคทฟมอนเตอร (Active Monitor) และพาสซพมอนเตอร (Passive Monitor) ซงแอคทฟมอนเตอรจะมแอมปลไฟเออรในตว ซงมกจะมแอปปลไฟเออรสองชด คอ ใชขบล าโพงเสยงแหลมหนงชด และขบเสยงทม – กลางแหลม อกหนงชด เรยกวา ไบแอมป (Bi – Amp) สวนพาสซพมอนเตอรจะตองมพาวเวอรแอมปลไฟเออรมาท าการขยายสญญาณเสยงภายนอก

2. หลกกำรจดวำงมอนเตอร ล าโพงมอนเตอรทใชส าหรบการบนทกเสยงสวนใหญจะมระยะการฟงในระยะใกล (Near Field Monitor) โดยมหลกในการจดวางใหมระยะหางระหวางล าโพงและผฟงเปนลกษณะสามเหลยมดานเทาเพอใหการฟงเปนธรรมชาต และไมใหมสงกดขวางใด ๆ ระหวางล าโพงมอนเตอรกบการฟงดงกลาว

ภาพท 7.8 ลกษณะการจดวางล าโพงมอนเตอร

94

3. หฟง ในการบนทกเสยง หฟงจะถกน ามาใชส าหรบการสงสญญาณเสยงมอนเตอรแกนกดนตร นกรอง หรอผบรรยาย ซงหากตองสงสญญาณไปใหแกนกดนตรหลายคนพรอม ๆ กน แลวจ าเปนอยางยงทจะตองมแอมปส าหรบหฟงทสามารถแยกสญญาณใหแกหฟงหลายตวไดพรอม ๆ กน โดยสญญาณจะถกสงจากชองหฟงในออดโออนเตอรเฟส หรอชองหฟงในมกเซอรทงระบบอนาลอก และดจทล

ภาพท 7.9 การเชอมตอหฟงเพอมอนเตอร

ซกแนลโปรเซสเซอร (Signal Processor)

ซกแนลโปรเซสเซอรเปนอปกรณทใชปรบแตงควบคมระดบสญญาณเสยง และเปลยนแปลงลกษณะของสญญาณเสยงท าใหเสยงทไดยนมลกษณะทเปลยนไป ในการบนทกเสยงสามารถบนทกเสยงผานโปรเซสเซอรตาง ๆ กอนแลวจงบนทกเสยงกไดเปนการประหยดทรพยากรทใชหากแตไมสามาถปรบแตงหรอแกไขการใชโปรเซสเซอรนน ๆ หลงการบนทกเสยงดงกลาวได และอกวธหนงโดยการใชโปรเซสเซอรปรบแตงภายหลงโดยการอนเสรตจะใหความสะดวกและแมนย าในการปรบแตงมากกวา หากแตตองใชทรพยากรมากกวา ซงโปรเซสเซอรสามารถจ าแนกได 2 ลกษณะดงน Gibson (2011 : 117)

1. ไดนำมคโปรเซสเซอร ไดนามคโปรเซสเซอร (Dynamic Processor) ในการบนทกเสยงนนหนาทหลกคอการควบคมระดบความดงของสญญาณไมใหเกดการพค โดยจะอธบายหนาทและการท างานเปนอปกรณดงตอไปน

95

1.1 คอมเพรสเซอร (Compressor) คอเครองมอทท าหนาทควบคมความดงหรอความแรงของสญญาณโดยอตโนมตเมอระดบสญญาณดงกลาวมความแรงเกนกวาทก าหนดไวโดยจะมการลดทอนสญญาณลงตามอตราสวนทก าหนดไว กลาวคอเปนการควบคมความกวางของความดงของระดบเสยงหรอไดนามคเรนจ นนเอง การเชอมตอคมเพรสเซอรจะเชอมตอทางชองอนเสรทในมกเซอรคอนโซลโดยใชสายวายเคเบลโดยเซนด (Send) จะตอเขากบอนพทของคอมเพรสเซอรและ รเทรน (Return) จะตอเอาทพทของคอมเพรสเซอร หรอถาเปนวเอสทปลกอนกจะอนเสรทในชาแนลแทรคออดโอทจะท าการคอมเพลส

ปมปรบและฟงกชนการท างานหลก ๆ ของคอมเพรสเซอรจะประกอบดวย (Gibson,

2011 : 120)

1. เทรชโฮลด (Threshold) เปนปมปรบตงเพดานการท างานของคอมเพรสเซอรโดยจะใชความดงหรอความแรงของสญญาณหนวยเปนเดซเบล (dB) เปนตวก าหนดการเรมการท างานของคอมเพรสเซอร เชน -6dB หมายถงหากสญญาณมความแรงนอยกวา -6dB คอมเพรสเซอรกจะไมท างาน แตหากสญญาณมากเกนคาดงกลาวคอมเพรศเซอรกจะท างาน

2. เรโช (Ratio) เปนการปรบตงคาอตราการคอมเพรส หรอกดสญญาณ เชน 1 :1

หากคอมเพรสเซอรท างานกจะไมมการบบกดสญญาณ หรอ 2:1 คอเมอสญญาณมความแรงเกนกวาทก าหนดไวจะบบกดสญญาณสวนทเกนใหเหลอในอตรา 2:1

3. แอทแทก (Attack) เปนการก าหนดความเรวในการท างานของคอมเพรสเซอรโดยเมอปรบมาทางซายสด (ทวนเขมนาฬกา) คอมเพรสเซอรจะท างานทนทเมอสญญาณเกนระดบทก าหนด และเมอคอย ๆ ปรบมาดานขวา (ตามเขมนาฬกา) คอมเพรสเซอรกจะคอย ๆ ท างานชาลงเมอสญญาณเกนทก าหนด

4. รลสซ (Release) เปนการก าหนดเวลาเมอคอมเพรสเซอรท างานแลวใหหนวงเวลาการท างานไวนานเทาไร

5. ปมฮารดน - ซอรฟน (Hard Knee - Soft Knee) คอปมเลอกลกษณะของสญญาณทถกคอมเพรสวาหกโคงเรว (ฮารด) หรอคอย ๆ หกโคง (ซอฟท) 6. ปมปรบระดบสญญาณเอาทพท (Output Level) ใชปรบระดบสญญาณขาออกจากคอมเพรสเซอร อยางไรกดหากก าหนดคาตาง ๆ ในคอมเพรสเซอรไมเหมาะสม เชน ตงเทรซโฮลดสงเกนไปกอาจจะท าใหคอมเพรสเซอรไมไดชวยอะไรนก หรอตงนอยไป บบอดมากไปกอาจจะท าใหเสยงหรอสญญาณเกดการแตกพรากได

96

ภาพท 7.10 การท างานของคอมเพรสเซอร ทมา : (Compressor Knee, 2016 : 2)

ภาพท 7.11 ฮารดนและซอฟทนของคอมเพรสเซอร

ทมา : (Compression knee, 2016 : 1)

1.2 ลมเตอร (Limiter) คออปกรณทท าหนาทรกษาระดบสญญาณดานขาออกของเครองใหมความแรงสงสดไดไมเกนคาทตงไว เชนตงไวท 0dB สญญาณขาออกกจะออกไดสงสดไมเกน 0dB หรอตงไวท +5dB สญญาณขาออกกจะออกไดสงสดไมเกน +5dB เปนตน

97

ภาพท 7.12 การท างานของลมเตอร ทมา : (Audio Limiters, 2016 : 1)

1.3 เกท/เ อกสแพนเดอร (Gate/Expander) ท าหนาท เสมอนประต (Gate) เปด - ปด โดยใชความดงของสญญาณเปนตวก าหนดเพดานการท างานหรอจดเรมตนการท างานของเครองมอคลายกนกบคอมเพรสเซอรแตจะไมมการบบอดสญญาณใด ๆ จะท าหนาทเพยงเปนประต หรอสวตช เปด - ปด สญญาณ อตโนมตเทานน โดยมปมปรบตาง ๆ ดงนคอ (Gibson, 2011 : 127)

1. ปมเทรซโฮลด เปนปมปรบเพอใหเกท/เอกสแพนเดอร เรมท างานและหยดท างาน หนวยทปรบมคาเปน dB เชนปรบตงคาไวท -45 dB หมายความวา สญญาณเสยงทมระดบสญญาณต ากวา -45dB เกท/เอกสแพนเดอร จะไมท างาน ซงจะท าใหไมมสญญาณใด ๆ ผานออกไปได และเกท/เอกสแพนเดอร จะเรมท างานเมอระดบสญญาณมคาสงกวา -45 dB คาทเราตงเพอใหเครองเรมท างานนเรยกวา "คาเทรชโฮลด" อยางไรกตามถาปรบไวทต าแหนงต าสดหรอ OFF หมายความวา สญญาณทมระดบสดแคไหนกตามกสามารถผานเขาไปในเกท/เอกสแพนเดอร ได นนคอสญญาณจะผานเขาไปไดทงหมดตลอดเวลานนเอง การจะตงคาเทรชโฮลดเปนเทาไรนน ขนอยกบวาใชเกท/เอกสแพนเดอร ควบคมเสยงอะไร เชน ถาตองการควบคมเสยงส าหรบไมโครโฟนนกรอง หรอควบคมเสยงทงระบบ ใหตงคานทจดต ากวา -45 dB เพราะตองใหระดบเสยงเบา ๆ ออกไปได แตถาควบคมเสยงของไมโครโฟนส าหรบกลองกระเดอง กลองสแนร หรอไฮแฮต กใหตงคาทสงกวา -45 dB ซงมคาไมเทากนขนอยกบความดงของกลองหรอเครองดนตรชนนน ๆ

2. ปมรลส (Release) เปนปมส าหรบหนวงเวลา คอหลงจากทเกท/เอกสแพนเดอร เปดใหสญญาณเขามาในเครองแลว ถาไมมสญญาณใด ๆ เขามาอกหรอสญญาณทเขามามคาต ากวาคาเทรชโฮลดทตงไว เกทกจะปด สวนอน ๆ ของเครองกไมท างาน ระยะเวลาทใชในการปดเกทอกครงหลงจากไมมสญญาณเขามาแลวนนเรยกระยะเวลานวารลสไทม (Release Time) ปมทท าหนาทปรบ

98

ระยะเวลานคอปมรลสคาทบอกไวทเครองคอฟาสท (Fast) หมายความวาเกทจะปดอยางรวดเรวหลงจากหมดสญญาณ และสโลว (Slow) หมายความวา เกทจะหนวงเวลาไวระยะหนงจงคอยปด ระยะเวลาเรวหรอชาแคไหนกขนอยกบการทจะปรบตงคาไว คา รลสไทม ของเกทนจะตงเปนเทาไรกขนอยกบเสยงทใชงาน เชนไมโครโฟนส าหรบเสยงพดหรอเสยงนกรอง ใหปรบไวทประมาณบายสองโมง (Slow) เพราะเสยงคนเราจะมปลายหางเสยง ปลายหางเสยงเหลานจะไดไมขาดหายไป สวนการปรบเสยงจากเครองดนตรเชนเสยงกลองกระเดอง ถาหากไมตองการเสยงกระพอหลงจากทเหยยบลงไปทหนากลองลกแรก กใหเวลาในการปดเกทเรวขน (Fast) หรอเสยงไฮแฮตถาเราไมตองการใหมปลายหางเสยงมากเกนไปกใหปดเกทใหเรวขนเพอปลายหางเสยงทเบา ๆ จะไดถกตดออกไป

3. ปมเรโช (Ratio) เปนปมท าหนาทปรบลดระดบเสยงลงเปนอตราสวนของ dB เมอเทยบคากบ 1 เชน 1:1 หมายความวาสญญาณจะไมถกลดระดบเลย 2:1 หมายความวาสญญาณทเพมสงขนเปนเทาไหรกตามจะถกท าใหลดลงสองเทา

ภาพท 7.13 การท างารของเกท/เอกสแพนเดอร

ทมา : (Noise gate, 2016 : 2)

2. เอฟเฟกตโปรเซสเซอร เอฟเฟกตโปรเซสเซอรหรอเรยกวาเอฟเฟกตนน เปนอปกรณในการสรางมตของเสยงใหมลกษณะทสลบซบซอนหรอมลกษณะทางอะคสตกทเปลยนแปลงไป เชน ท าใหเกดเสยงสะทอนเพมขน ท าใหเสยงกองขนเปนตน เอฟเฟกตทใชส าหรบการบนทกเสยงหลก ๆ นนไดแก ดเลย (Delay) แอคโค (Echo) รเวรบ (Reverb) และคอรส (Chorus) เปนตน

99

กำรเชอมตอเอฟเฟกตโปรเซสเซอร โมร (2558 : 133) ไดอธบายวา การเชอมตอเอฟเฟกตโปรเซสเซอรนนจะไมเชอมตอทางชองอนเสรทเนองจากการเชอมตอทางชองสญญาณนจะตองมจ านวนเอฟเฟกตครบตามจ านวนชองทตองการใชเปนการสนเปลองทรพยากร เราจงเชอมตอเอฟเฟกตทางชองอกซเซนด โดยเลอกใหอกซดงกลาวเปนแบบโฟสทเฟดเดอรคอผานเฟดเดอรเพอใหขนาดปรมาณขแงสญญาณทผานเอฟเฟกตปรบขนลงตามการลดเพมของเฟดเดอร เพอรกษาอตราสวนในการผสมสญญาณระหวางสญญาณทผานเอฟเฟกตและทไมผานเอฟเฟกตมารวมกนหรอรเทรนกลบมายงมาสเตอรเอาทใหคงท โดยปกตเอาทพทของเอฟเฟกตจะรเทรนกลบมายงอกซรเทรนหรอกลบมายงอนพทชานแนลใดชานแนลหนงกได ดงภาพท 7.14 กท าใหสามารถใชเอฟเฟกตเพยงตวเดยวไดทกชองสญญาณในมกเซอรคอนโซล

ภาพท 7.14 การเชอมตอเอฟเฟกต

ทมา : (Emerson Maningo, 2016 : 2)

เวท - ดรำย (Wet - Dry)

เวท - ดราย หมายถงเปอรเซนตของขนาดสญญาณทผานเอฟเฟกต โดยหากปรบปมมาทางซายมอสด (ทวนเขมนาฬกา) จะเปนดราย คอเรมจาก 0 เปอรเซนต คอไมมสญญาณผานไปยงเอฟเฟกตเลย และเมอปรบมาทางขวา (ตามเขมนาฬกา) ขนมาเรอย ๆ จนถงตรงกงกลาง ปรมาณ ขนาดของสญญาณทผานเอฟเฟกตกจะเพมขนเรอย ๆ จนถงตรงกลางจะอยท 50 เปอรเซนต และหากปรบไปทางขวามอหรอตามเขมนาฬกาไปเรอย ๆ จะเปนฝง เวท คอสญญาณทผานเอฟเฟกตจะม

100

ปรมาณมากกวาสญญาณทไมผานเอฟเฟกตจนถง 100 เปอรเซนต เปนการปรบคาระดบสญญาณทผานเอฟเฟกตเพอไปรวมกบสญญาณดงเดมทสงมาจากชองสญญาณตาง ๆ

ภาพท 7.15 ปมปรบขนาดสญญาณเวท - ดราย

ทมา : (Tozzoli, 2016 : 2)

ดเลย-แอคโค Gibson (2011 : 129) กลาววา ดเลย-แอคโค เปนเอฟเฟกตทสรางมตเสยงเสยงสะทอน เปนการจ าลองการเกดแอคโคเอฟเฟคของเสยงซงมฟงกชนในการปรบแตงและคาพารามเตอรตาง ๆ ดงน 1. ดเลยไทม (Delay Time) เปนการปรบคาของเวลาทเสยงสะทอนออกมาแตละครง ซงเมอน ามาใชในงานทางดนตร คาดเลยไทมนจะขนอยกบความเรวของบทเพลงทมหนวยเปน bpm

(Beat Per Meter) ซงมสตรในการค านวนหาคาดงกลาวจาก 60,000/bpm โดยคาทไดออกมาจะมหนวยเปนมลลวนาท (mSec) และเปนคาเวลาของโนตตวด า หากจะเปลยนเปนคาเวลาของโนตตวด าสามพยางคใหหารดวย 1.5, คาเวลาของโนตตวขเบดหนงชนใหหารดวย 2, คาเวลาของโนตขเบดหนงชนสามพยางคใหหารดวย 3, คาเวลาของโนตขเบดสองชนใหหารดวย 4 และคาเวลาของโนตขบดสองชนสามพยางคใหหารดวย 6 ซงคา 60,000 มาจากในหนงวนาทเทากบ 1,000 มลลวนาท และในหนงนาทเทากบ 60 วนาท ดงนน ในหนงนาทจงมคาเทากบ 60,000 มลลวนาท นนเอง ในทางปฏบตแลวนนการทจะตองมาปรบคาดเลยไทมในแตละบทเพลงทมความเรวไมเทากนและไมแนนอนนนท าไดยาก ดงนนบรษทผผลตจดจ าหนายดเลย-แอคโค จงไดออกแบบสรางแทปดเลย (Tap Delay) ทมปมแทปเทมโป(Tap) เพอก าหนดความเรวของบทเพลงโดยการเคาะตาม

101

จงหวะ ความเรวของบทเพลงและมไฟกระพรบบอกความเรวตามจงหวะของบทเพลงเพอความสะดวก

2. ฟดแบค (Feedback) เปนปมปรบจ านวนของเสยงสะทอนวาใหสะทอนกลบมามากนอยเพยงใด

ภาพท 7.16 ตวอยาง ดเลย – แอคโค

ทมา : (Suhonen, P., 2016 : 1)

รเวรบ (Reverb Effect)

Gibson (2011 : 130) ไดอธบายวารเวรบเปนเอฟเฟกตทจ าลองมตของเสยงกองทไดรบความนยมเปนอยางมากในงานระบบเสยง พ.เอ. โดยเสยงกองนนเกดจากเสยงสะทอนทมาจากรอบดาน หรอหลาย ๆ ดาน เชน จากผนงหองทงสดาน จากพนและเพดานซงแตกตางจากดเลยทเปนเสยงสะทอนทมาจากดานเดยวเทานน ปกตแลวไมวาจะเปนรเวรบแบบอนาลอกหรอดจทลกจะมฟงกชน หรอสวตชเลอกชนดของรเวรบซงจ าลองมาจากวสดหรอสถานทตาง ๆ ดงตอไปน 1. รมรเวรบ (Room Reverb) คอ รเวรบทจ าลองเสยงกองในหองขนาดเลกจะมลกษณะเสยงสะทอนของหองทเปนชวงสน ๆ

2. ฮอลรเวรบ (Hall Reverb) คอ การจ าลองเสยงกองในหองขนาดใหญซงจะใหเสยงสะทอนยาว ๆ

3. แชมเบอรรเวรบ (Chamber Reverb) เปนรเวรบทจ าลองลกษณะเสยงกองทเกดในหองส าหรบแสดงดนตร หรอหองประชมขนาดใหญทมพนผวของผนง พนและเพดานแขง ดงนนเสยงสะทอนจงมลกษณะยาว ๆ และมฟดแบคมากกวาชนดอน

4. เพลทรเวรบ (Plate Reverb) เปนการจ าลองเสยงสะทอนทผานแผนโลหะ โดยเสยงทเกดจะมลกษณะแหลมใส (Bright Sound) สะอาด (Clean Sound) นยมใชกบเสยงรอง 5. รเวรสรเวรบ (Reverse Reverb) เปนการจ าลองรเวรบแบบสวนทางกลบกนกบแบบปกต

6. เกทรเวรบ (Gate Reverb) เปนรเวรบทมความเขมของเสยงกองในเวลาหนงแลวหายไปอยางรวดเรว นยมใชกบกลองสแนรเปนตน

7. สปรงรเวรบ (Spring Reverb) เปนการจ าลองเสยงกองทผานสปรงโดยสวนใหญมกจะอยในตแอมปกตาร

102

คำตำง ๆ ในกำรปรบแตงรเวรบ

ในการปรบแตงรเวรบเอฟเฟกตนนมคาทส าคญในการปรบแตงดงน 1. ปรดเลย (Predelay) คอคาของเวลากอนเกดการรเวรบหรอเกดเสยงกอง 2. ดฟฟวชน (Diffusion) คอการตงคาขนาดและระยะของผนง เพลทหรอขนาดของสปรง คาดฟฟวชนนอย ๆ กเสมอนแผนเพลทเลก ๆ คาดฟฟวชนมาก ๆ แผนเพลทหรอผนงหองกจะขนาดใหญ 3. ดเคยไทม (Decay Time) คอคาของเวลาทเสยงกองเกดขนวามความยาวเพยงใด

ภาพท 7.17 ลกษณะการเกดเสยงกองหรอรเวรบ

ทมา : (Whole System Acoustical Treatments, 2016 : 1)

บทสรป หองบนทกเสยงมความส าคญตออะคสตกของเครองดนตร ตอระบบการบนทกเสยง ตลอดจนคณภาพของเสยงดนตรทท าการบนทก ดงนนควรออกแบบหรอเลอกใชหองส าหรบท าการบนทกเสยงใหถกตองตามลกษณะงาน ลกษณะและธรรมชาตของเครองดนตร วงดนตร เนองจากแตละสวนมความแตกตางกน ปจจบนหองบนทกเสยงแบบปดเปนทนยมคอนขางมาก

มอนเตอรและการจดวางมอนเตอรมสวนส าคญตอการฟงตงแตการมอนเตอรดวยหฟงส าหรบนกดนตร นกรอง ทท าการบนทกเสยง อกทงล าโพงมอนเตอรทมความส าคญในการตรวจสอบเสยงของผควบคมการบนทกเสยง และการมกซดาวน เราควรเลอกล าโพงมอนเตอรใหเหมาะสมทงการตอบสนองความถ และระยะของการฟง การควบคมระดบสญญาณเสยง การสรางมตของเสยงโดยการใชซกแนลโปรเซสเซอรตาง ๆ จ าเปนจะตองทราบถงหลกการท างาน การปรบแตงใหถกตองและเหมาะสม

บทท 8 การบนทกเสยงดนตรในระบบมดดวยโปรแกรมควเบส

โปรแกรมดเอดบบลวทใชในการบนทกเสยงและการผลตผลงานทางดนตรนนมอยดวยกนหลายโปรแกรม เชน โปรทลส (Pro Tools) ลอจก (Logic) เคกวอรคโซนาร (Cakewalk Sonar) เปนตน ในต าราเลมนจะขอน าเสนอดวยโปรแกรมควเบส 8.0 เนองจากผเขยนมความช านาญในการใชโปรแกรมดงกลาวอกทงยงไดซอลขสทธโปรแกรมไวส าหรบใชในการเรยนการสอน โปรแกรมควเบส 8.0 เปนดเอดบบลวซอรฟแวรทบรษทสไตน เบรกเปนผผลตและจ าหนาย สามารถรองรบระบบปฏบตการไดทงแมคโอเอส (Mac OS) และวนโดว (Windows) ซงเปนทนยม สามารถบนทกเสยงดนตรในระบบมดโดยสามารถรองรบการเชอมตออปกรณสรางเสยงเครองดนตรจากภายนอก ทงทางมดพอรต หรอยเอสบพอรต เนองจากปจจบนเครองดนตรอเลกทรอนกสตาง ๆ มกจะมพอรตยเอสบไวรองรบส าหรบการท างานในระบบคอมพวเตอร และรองรบการเชอมตอกบวเอสทไอ (VSTi) ทอยในรปแบบของซอรฟแวรส าหรบสรางเสยงเครองดนตรตาง ๆ ทงซาวดโมดลย (Sound Module) ซนธไซเซอร (Synthesizer) และแซมเพลอรตาง ๆ (Sampler) ส าหรบบนทกเสยงดนตร

ภาพท 8.1 แสดงการเชอมตอระหวางโปรแกรมควเบสกบอปกรณภายนอก

จากภาพท 8.1 ในกรอบสแดงแสดงการเชอมตอทางมดเอาทของโปรแกรมควเบส 8.0 กบอปกรณสร า ง เสยงภายนอกด งภาพเปนการเช อมตอกบซาวด โมดลย ( Sound Module) ยหอเอดดรอล รน เอสด 20 (Edirol SD-20) เพอบนทกเสยงเครองดนตรในระบบมด

104

การสรางโปรเจคใหมส าหรบการบนทกเสยง (New Project) ทกครงเมอจะเรมตนท าการบนทกเสยงดวยโปรแกรมควเบส 8.0 จ าเปนทจะตองสรางพนทและต าแหนงในการจดเกบขอมลในการบนทกเสยงในบทเพลง หรองานนน ๆ เพอมใหขอมลกระจดกระจายโดยการสรางโปรเจคใหม (New Project) หลงจากนนจงท าการบนทกโปรเจค (Save) และสามารถเรยกใชงานโปรเจคทท าการบนทกไวไดดงน (ประโยชน กงสดา, 2550 : 36) 1. ไปทเมน File เลอกไปทค าสง New Project

ภาพท 8.2 การสรางโปรเจคใหม (New Project)

2. เลอกไปท Recording หลงจากนนจงเลอกรปแบบของงานทจะท าการบนทกเสยงทเปนรปแบบทก าหนดมาส าเรจรปทตรงกบงานทจะท าการบนทกเสยง หรอเลอกไปท Create Empty ส าหรบการบนทกเสยงทตองการก าหนดจ านวนแทรคในรปแบบตาง ๆ เองอยางอสระ ซงในตวอยางจะเลอกไปท Create Empty เพอใชส าหรบอธบายในสวนของการตดตงแทรคตาง ๆ อยางอสระตามความตองการและความจ าเปนในการปฏบตงาน

105

ภาพท 8.3 การเลอกรปแบบ จ านวนแทรคในการบนทกเสยง

3. หลงจากนนจะมหนาตางในการเลอกทจดเกบขอมลทจะท าการบนทกเสยง ไปท New Folder ตงชองานหรอบทเพลง คลก OK

ภาพท 8.4 การเลอกแหลงจดเกบขอมลและสรางโฟลเดอรใหม

4. หลงจากนนโปรแกรมควเบสจะเปดหนาตางโปรเจคขนมา (Project Window) ซงหนาตางจะแสดงชอโปรเจคเมอท าการบนทกขอมล (Save) โดยขอมลตาง ๆ ทท าการบนทกเสยง

หรอ

106 การปรบแตง ตลอดจนการตงคาตาง ๆ นนจะถกบนทกลงในชองทางและโฟลเดอรทไดสรางขนไวกอนหนาน ในหนาตางโปรเจคจะประกอบไปดวยสวนประกอบทส าคญดงน 4.1 แถบเครองมอ (Toolbar) จะเปนสวนแสดงเครองมอในโปรแกรมควเบส 8.0

4.2 อนสเปคเตอร (Inspector) จะเปนสวนแสดงรายละเอยด สวนควบคมของแทรคทเลอกไวซงจะแสดงรายละเอยดแตกตางกนออกไปตามประเภทของแทรคทถกเลอกใชงาน 4.3 แทรคลส (Track List) จะเปนสวนทใชส าหรบตดตงแทรคทใชในการบนทกเสยง เชน ออดโอแทรค มดแทรค เปนตน โดยแตละแทรคสามารถก าหนดชอเพอความสะดวกได 4.4 ออปเจค (Object) เปนสวนพนทแสดงการบนทกเสยงในแทรคตาง ๆ

4.5 วเอสทอนสทรเมนท (VST Instrument) เปนสวนทใชส าหรบเลอกตดตงวเอสทอนสทรเมนทเพอบนทกเสยง สรางเสยงเครองดนตรส าหรบบนทกเสยงในระบบมด 4.6 ทรานสปอรต (Transport) เปนสวนทใชส าหรบควบคมการท างานในฟงกชนของการบนทกเสยง การเลนกลบ การตงความเรวของบทเพลง การเลนซ า การบนทกแบบอตโนมต การเลอกสญญาณคลอก (Clock signal) หองเพลง อตราจงหวะ และเวลา ซงทรานสปอรตสามารถเปด – ปด ไดโดยใชปม F2

ภาพท 8.5 หนาตางโปรเจค 5. การบนทก (Save) การบนทก หรอการเซฟขอมลในการบนทกเสยงสามารถท าไดดงน ไปทเมน File และ Save หลงจากนนจะมหนาตางใหตงชอไฟลทจะบนทก ซงไฟลทบนทกจะมนามสกล .cpr ซงหมายถงควเบสโปรเจคไฟล (Cubase Project File) นนเอง เมอท าการบนทกขอมลแลวกจะสามารถเปดขอมลทท าการบนทกไวเพอปรบปรงแกไข หรอด าเนนการบนทกเสยงใหแลวเสรจไดตามล าดบ

4.1 ทลบาร

4.2 อนสเปคเตอร (Inspector)

4.3 แทรคลส

(Track List)

4.4 ออปเจค (Object)

4.5 วเอสทอนสทรเมนท (VST Instrument)

4.6 ทรานสปอรต

(Transport)

107

ภาพท 8.6 การบนทกขอมลโปรแกรมควเบส 8.0

ภาพท 8.7 การตงชอเพอบนทกขอมลในควเบส 8.0

108

การควอนไทซ (Quantize) กอนทจะท าการบนทกเสยงในระบบมดดวยโปรแกรมควเบส 8.0 จะตองท าความเขาใจกบการควอนไทซ (Quantize) คาของตวโนตกอน ซงการควอนไทซคอการใชตวเลขแทนคาของตวโนตในอตราจงหวะ 4/4 ไดแก หมายเลข 1 แทนโนตตวกลม หมายเลข 1/2 แทนโนตตวขาว หมายเลข 1/4 แทนโนตตวด า หมายเลข 1/8 แทนโนตขเบตหนงชน หมายเลข 1/16 แทนโนตขเบตสองชน หมายเลข 1/32 แทนโนตขเบตสามชน หมายเลข 1/64 แทนโนตขเบตสชน หมายเลข 1/128 แทนโนตขเบตหาชน ทงนเพอความสะดวกในการตงคาตวโนตทจะบนทกเสยง โปรแกรมควเบส 8.0 จงมคาของโนตสามพยางค (Triplet Note) ตงแตคาของโนตตวขาวสามพยางคจนถงโนตขเบตสชนสามพยางค (1/2 Triplet – 1/64 Triplet) และโนตประจด (Dotted) ตงแตคาของโนตตวขาวประจดจนถงโนต ขเบตสชนประจด (1/2 Dotted – 1/64 Dotted) ไวรองรบการตงคาการบนทกตวโนตทมความละเอยดสงสดในการบนทกเสยงในระบบมดในแตละเครองดนตร เชน บนทกจงหวะกลองทใชคาต วโนตสงสดทขเบตหนงชน กควรตงการควอนไทซไวท 1/8 เปนตน

เมอเรมตนการท างานโดยการสรางโปรเจคใหมเรยบรอยแลวสามารถด าเนนการบนทกเสยงดนตรในระบบมดดวยโปรแกรมควเบส 8.0 ได

การบนทกเสยงในระบบมดแบบสเตปอนพท (MIDI Step Input Recording) การบนทกเสยงในระบบมดแบบสเตปอนพทเปนการบนทกเสยงในระบบมดทใชหลกการในการปอนตวโนตทละตวดวยเมาส หรอมดคอนโทรลเลอรตาง ๆ คลายกบการเขยนโนตเพลงทละตว ทละหองเพลง โดยสามารถปฏบตไดดงน 1. ตดตงมดแทรค (MIDI Track) โดยการน าเคอเซอรไปวางไวบรเวณแทรคลสแลวคลกขวา ไปท Add MIDI Track เลอกจ านวนแทรคทจะตดตงทชอง Count ตงชอแทรคในชอง Track Name ในหนาตาง Add MIDI Track แลวคลก Add โปรแกรมกจะตดตงมดแทรคไวส าหรบบนทกเสยงในระบบมดตามจ านวนทเราไดก าหนดไว ดงภาพท 8.8 – 8.10

109

ภาพท 8.8 การตดตงมดแทรค

ภาพท 8.9 การเลอกจ านวนมดแทรค และตงชอแทรค

110

ภาพท 8.10 ตดตงมดแทรค

2. เลอกวเอสทอนสทรเมนท เมอตองเลอกวเอสทอนสทรเมนส าหรบท าหนาทสรางเสยงเครองดนตรทจะท าการบนทกเสยงโดยคลกท Rack Instruments ดงภาพท 8.11 แลวเลอก วเอสทอนสทรเมนททตองการตามรายการของวเอสทอนสทรเมนททตดตงไว ดงภาพท 8.12 ผใชเลอกฮาลออนโซนคเอสอ (Halion Sonic SE) จากนนจะมกลองโตตอบค าถามวาตองการสรางมดแทรคทใชส าหรบฮาลออนโซนคเอสอหรอไม เลอกยกเลก (Cancel) เนองจากกอนหนานเราไดตดตงมดแทรคไปแลว ซงกลองขอความโตตอบทปรากฏขนมานแสดงใหเหนวาสามารถเลอกวเอสทอนสทรเมนทผานทาง Rack Instruments แลวก าหนดใหสรางมดแทรคเปนค าสงทางลดไดเลย ในทนจะขออธบายเปนระบบเบองตน กลาวคอมดแทรคจะเปนสวนบนทกขอมลทางดนตร เชน ตวโนต ตวหยด ค าสงควบคมตาง ๆ สวนวเอสทอนสทรเมนทจะท าหนาทเปนอปกรณสรางเสยงดนตร ดงนนเมอตดตงและเลอกวเอสทอนสทรเมนทแลว จะตองไปก าหนดเอาทพทของมดแทรคนนทเราตองการจะบนทกเสยงจากวเอสทอนสทรเมนทนนใหเปนวเอสทอนสทรเมนททเราตองการดวย ดงตวอยางเมอเลอกฮาลออนโซนคเอสอแลว หนาตางของฮาลออนโซนคเอสอกจะปรากฏขนมาดงภาพท 8.14 ซงหากเลอนเมาสไปคลกบรเวณทเปนลมนวเปยโนกจะเกดเสยงของเครองดนตรขน หากแตจะยงไมใชเสยงของเครองดนตรทตองการจะเลอกใชส าหรบบนทกเสยง การเลอกเสยงเครองดนตรสามารถเลอกโดยเลอนเมาสไปคลกบรเวณชองวางในชอง Multi Program Rack ทงนจะตองเลอกเสยงของเครองดนตรใหตรงกบชอง (Channel) ตงแตชองท 1 – 16 ใหตรงกบทเราก าหนดในมดแทรคดวย

111

ภาพท 8.11 เลอกตดตงวเอสทอนสทรเมนท

ภาพท 8.12 เลอกวเอสทอนสทรเมนททจะใชงาน

112

ภาพท 8.13 กลองค าถามโตตอบในการตดตงมดแทรค

ภาพท 8.14 ตวอยางฮาลออนโซนคเอสอ

113 ภาพท 8.14 เปนการเลอกเสยงเครองดนตร (Program Change) ในชองท 1 เปนเสยงอะคสตกแกรนดเปยโน และชองท 2 เปนกลมเครองสายสตรง ดงนนมดแทรคทตองการเสยงเปยโนกจะตองก าหนดใหเปนชองท 1 และมดแทรคทตองการเสยงสตรงจะตองก าหนดใหเปนชองท 2 จงจะไดเสยงเครองดนตรจากฮาลออนโซนคตามความตองการ นอกจากนนแลวยงสามารถก าหนดเอาทพทของเสยงเครองดนตรนน ๆ ใหสงไปยงมกเซอรแทรคไดอยางอสระถง 16 เอาทพท ทงนจะตอง Activate Output ท VST Rack Instrument แลวเลอก All Output ดงภาพท 8.15 แลวเอาทพททงหมดกจะปรากฏในมกเซอรแทรค ซงสามารถเปดปดไดโดยใชปมคย F3 ดงภาพท 8.16 ทงนวเอสทอนสทรเมนทแตละตว แตละบรษทกจะมลกษณะทแตกตางกนไปผใชควรศกษาขอมลใหละเอยดเพอการใชงานอยางเตมประสทธภาพ

ภาพท 8.15 Activate Output

ภาพท 8.16 เลอก All Output

114

ภาพท 8.17 เอาทพทของฮาลออนโซนคเอสอในมกเซอรแทรค

3. ก าหนดอตราจงหวะและความเรวของบทเพลง การก าหนดอตราจงหวะสามารถก าหนดไดโดยการเลอนเมาสมายงชองอตราจงหวะในทรานสปอรตพาแนล(Transport Panel) ดบเบลคลกทตวเลขก าหนดอตราจงหวะ พมพอตราจงหวะทตองการ สวนความเรวของบทเพลงมหนวยเปน Beat Per Meter หรอ BPM ซงจะใชตวเลขตงแต 0 ขนไปเปนตวก าหนดความเรว การก าหนดความเรวของบทเพลงในควเบส 8.0 สามารถก าหนดได 2 ชองทาง คอ ก าหนดทางทรานสปอรตพาแนล โดยเลอนเมาสมาคลกท Tempo แลวดบเบลคลกทตวเลขในชอง Tempo จะปรากฏแถบสฟาแลวกจะสามารถพมพตวเลขทตองการก าหนดได ดงภาพท 8.18

ภาพท 8.19 การก าหนดความเรวของบทเพลง

115 การก าหนดความเรวของบทเพลงอกชองทางหนงคอทางชองทาง Tempo Track สามารถก าหนดไดโดยการเลอนเมาสมายงแถบเครองมอ Project และ Tempo Track หรอกดคยลด Ctrl+T หนาตางเทมโปแทรคอดเตอร(Tempo Track Editor) จะปรากฏขนดงภาพ 8.20

ภาพท 8.20 การเลอกเมนเทมโปแทรค (Tempo Track)

การทจะใหโปรแกรมท างานตามการก าหนดในหนาตางเทมโปแทรคอดเตอรนนกอนอนจะตองเปดการท างานของหนาตางนโดนการคลกทรปเมโทรนอม (Metronome) ใหกลายเปนสสม ซงการก าหนดอตราจงหวะของบทเพลงทางเทมโปแทรคอดเตอรนเราสามารถก าหนดใหหนงบทเพลงมหลายอตราจงหวะไดโดยการเลอกทเครองมอปากกาแลวเลอนเมาสไปยงตวเลขดานบนทเปนตวบอกจ านวนของหองเพลงแลวคลกในหองเพลงทตองการ พมพอตราจงหวะทตองการ เชน 2/4 แลวกดเอนเตอร เมอบทเพลงเลนมาถงหองเพลงดงกลาวอตราจ งหวะกจะเปลยนไปตามทก าหนด ดงภาพท 8.21

ภาพท 8.21 การก าหนดอตราจงหวะในเทมโปแทรคอดเตอร

116 เชนเดยวกนกบการก าหนดอตราจงหวะในเทมโปแทรคอดเตอร การก าหนดความเรวในบทเพลงกสามารถก าหนดความเรวไดหลายอตราความเรวในหนงบทเพลง ซงโปรแกรมจะใชหลกในการอานกราฟความเรวทก าหนด โดยแกนเอกส (X) จะเปนความเรว และแกนวาย (Y) จะเปนหองเพลง ทงนในการเปลยนความเรวของบทเพลงยงตองเลอกลกษณะการเปลยนความเรววาจะเลอกแบบเปลยนทนท (Jump) คอย ๆ เปลยนตามการก าหนด (Ramp) หรอเปลยนแบบอตโนมต (Automatic) ทงนขนอยกบความเหมาะสมในบทเพลง จากนนเลอกรปดนสอก าหนดความเรวตงแตเรมบทเพลง ก าหนดจดหรอหองเพลงทจะเปลยนความเรว จะสงเกตไดวากราฟจะเปลยนไปตามทก าหนด ดงนนเมอบทเพลงเลนกลบถงจดทก าหนดความเรวของบทเพลงกจะเปลยนไปตามกราฟ ดงภาพท 8.22

ภาพท 8.22 การก าหนดความเรวของบทเพลงในเทมโปแทรคอดเตอร

4. สรางพนทในการปอนขอมลในหนาตางโปรเจคอดเตอร ขนตอนแรกกดสแนปออน (Snap On) เพอใหพนททสรางลอคตามหองเพลง จากนนเลอกเครองมอรปดนสอแลวคลกในหองเพลงของมดแทรคทตองการบนทกขอมล หากตองการหลายหองเพลงใหเลอกเครองมอรปลกศร (Object Selection) คลกบรเวณดานลางของพนททตองการขยายแลวลากออกไปตามจ านวนหองเพลงทตองการ ดงภาพท 8.23

117

ภาพท 8.23 การสรางพนท/หองเพลง เพอบนทกขอมลในระบบมด

5. บนทกขอมลทางดนตรในระบบมด การบนทกเสยง หรอบนทกขอมลในระบบมดสามารถท าโดยเลอนเมาสมายงบรเวณพนท/หองเพลงทสรางขนแลวดบเบลคลก พนทดงกลาวจะปรากฏในหนาตางคยอดเตอร (Key Editor) ซงมเปยโนโรลจ าลองลมนวของเปยโนในออคแตฟตาง ๆ เราสามารถบนทกตวโนตและตวหยดไดโดยการควอนไทซเพอก าหนดคาของตวโนต ทงนในระบบมดจะใชระยะทางแทนคาตวโนต เชน ตวกลมจะใชระยะทางทงหองเพลง ตวขาวใชครงหองเพลง ตวด าใช 1/4 ของหองเพลง เปนตน เลอกคาของน าหนกในการบรรเลง (Velocity) ซงสามารถแกไขไดในคอนโทรลเลอรเลนดานลาง เลอกแถบเครองมอรปดนสอ หรอกด Alt คางไวแลวคลกทเสยงทตองการบนทก

ภาพท 8.24 การบนทกโนตในหนาตางคยอดเตอร

ควอนไทซ วโลซต

คอนโทรลเลอรเลน

118 6. การบนทกจงหวะกลองในโปรแกรมควเบส 8.0 โปรแกรมควเบสไดออกแบบใหมความสะดวกและงายตอการบนทกจงหวะกลองโดยการออกแบบใหมจเอมแมป (GM Map) ซงสามารถก าหนดไดทางอนสเปคเตอร หลงจากนนเมอก าหนดสรางพนท/หองเพลง ในการบนทกขอมลแลวเขาไปยงหนาตางคยอดเตอร (Key Editor) แลวหนาตางนจะกลายเปนดรมอดเตอร (Drum Editor) ทบอกต าแหนงของเสยงกลองตาง ๆ การบนทกขอมลท าไดโดยการเลอกแถบเครองมอรปไมกลองแลวคลกบนทกขอมล โดยสามารถปรบแกวโลซตไดทางคอนโทรลเลอรเลนเชนเดม

ภาพท 8.25 การเลอกจเอมแมปในอนสปคเตอร

ภาพท 8.26 ดรมอดเตอร

119

การบนทกเสยงในระบบมดแบบเรยลไทม (MIDI Real time Input Recording) การบนทกเสยงในระบบมดแบบเรยลไทมนนมกระบวนการทคลายกนกบการบนทกเสยงในระบบมดแบบสเตปอนพท ตางกนตรงทขอมลทบนทกนนไดจากการบรรเลงของนกดนตรโดยตองอาศยมดคอนโทรลเลอร เชน ยเอสบมดคยบอรด มดกตาร เปนตน หากเปนมดคอนโทรลเลอรทจะตองตดตงไดรฟเวอรใหด าเนนการตดตงใหเรยบรอยเสยกอนจงเปดโปรแกรม หรอโปรเจคงานทจะท าการบนทกเสยง กระบวนการในการบนทกเสยงปฏบตเชนเดยวกนกบการบนทกเสยงในระบบมดแบบสเตปอนพทจนถงกระบวนการในการก าหนดอตราจงหวะ ก าหนดความเรวของบทเพลง การบนทกเสยงในระบบนสงทจ าเปนอยางยงคอการใหจงหวะ ทงนหากมการบนทกเครองดนตรทก ากบจงหวะไวแลวกสามารถน ามาประกอบการบนทกเสยงได แตถาหากยงไมม หรอเปนการเรมตนในการบนทกเสยงนน โปรแกรมควเบส 8.0 ไดออกแบบใหมเมโทรนอรมไวคอยก ากบจงหวะใหกบนกดนตรโดยการเลอกคลก (Click) ททราสปอรตพาแนล หรอกดคยลด C

ภาพท 8.27 การเปด – ปด เมโทรนอรม

จากนนกดปมเรคคอรด (Record) ทแทรคทจะท าการบนทก กดเรคคอรดทแถบเครองมอ/ทรานสปอรตพาแนล หรอกดปมดอกจน แทรคทกดเรคคอรไวจะเรมท าการบนทกทนท ทงนการบนทกนเปนการบนทกขอมลทผบรรเลง หรอนกดนตรบรรเลงเครองดนตรผานทางมดคอนโทรลเลอรโดยจะบนทกโนต ตวหยด วโลซตและค าสงควบคมตาง ๆ ทมาพรอมในการบรรเลง และสามารถเขาไปแกไขขอมลในการบรรเลงไดทางคยอดเตอร ขอพงระวงในการบนทกเสยงในระบบมดแบบเรยลไทมคอการมอนเตอร หากค าลาเทนซมากเกนไปกจะท าใหนกดนตรบรรเลงไดไมถนดเนองจากการบรรเลงไมตรงกบจงหวะเทาทควร และหากความดงของการมอนเตอรจากหฟง หรอล าโพงมอนเตอรมความดงไมเพยงพอตอการรบฟงของนกดนตรจะท าใหนกดนตรบรรเลงดวยน าหนก หรอวโลซตทมากขนท าใหการบรรเลงมส าเนยงหรอน าหนกทผดเพยนไป การบนทกเสยงในระบบมดทงสองแบบนสามารถเปลยนเสยงของเครองดนตร และความเรวของบทเพลงไดตามความตองการไมวาจะกอนหรอหลงจากการบนทกเสยงเสรจแลว

120

ภาพท 8.28 การบนทกเสยงในระบบมดแบบเรยลไทมในควเบส 8.0

บทสรป การบนทกเสยงในระบบมดดวยโปรแกรมควเบส 8.0 สามารถบนทกไดทงแบบสเตปอนพท และแบบเรยลไทม โดยโปรแกรมสามารถรองรบการเชอมตอกบอปกรณสรางเสยงภายนอก และวเอสทอนสรเมนททอยในรปแบบของซอรฟแวร วเอสทอนสรเมนทแตละตว แตละคายมกจะมลกษณะการใชงานทคลายกน ผใชควรศกษาคณสมบตของวเอสทอนสทรเมนนน ๆ ใหละเอยด คณภาพของการบนทกเสยงในระบบนจะขนอยกบประสบการณ ความเขาใจในการเลอกใชอปกรณสรางเสยง หรอวเอสทอนสรเมนท นอกจากนยงตองอาศยความคนเคยในการฟงเสยงเครองดนตร ธรมมชาตของเสยงเครองดนตรทท าการบนทกเสยง เพอใหไดคณภาพเสยงทด มความสมจรง และนาฟงยงขน

บทท 9 การบนทกเสยงดนตรในระบบมลตแทรคดวยโปรแกรมควเบส

นอกจากความสามารถในการบนทกเสยงในระบบมดแลว โปรแกรมควเบส 8.0 ยงสามารถบนทกเสยงในระบบมลตแทรคโดยไมจ ากดจ านวนแทรคทจะบนทก ทงนความสามารถตาง ๆ นอกจากซอรฟแวรแลว เครองคอมพวเตอรกมสวนส าคญเปนอยางยง ดงนนในการบนทกเสยงดนตรเราจงตองวางแผนส าหรบการบนทกเสยงนน ๆ ใหด เพอคณภาพของงานและลดปญหาอนจะเกดขนในระหวางปฏบตการบนทกเสยงดนตร

การตงคาโปรเจค (Project Setup) เมอจะท าการบนทกเสยงในระบบมลตแทรค กอนอนจะตองตงคาฟอรแมทเสยงทจะท าการบนทกเสยง ทงนการตงคาฟอรแมทเสยงนนควรค านงถงการน าไปใชงานทจะท าการบนทกเสยง รวมไปถงความจของอปกรณในการจดเกบขอมลในคอมพวเตอร เชน ฮารดดสก การตงคาโปรเจคท าไดดงน (ประโยชน กงสดา, 2550 : 35) 1. ไปทเมน Project เลอกค าสง Project Setup หรอ Shift + S

ภาพท 9.1 การเขาเมนค าสงโปรเจคเซตอพ (Project Setup)

122 2. ด าเนนการตงคาเรมจาก ชอ บรษท เวลาทเรมตนในการบนทกเสยง ความยาวสงสดในการบนทกเสยงแตละครง จ านวนเฟรมเรท (ใชในกรณท างานรวมกบภาพเคลอนไหว) รปแบบของการแสดงผล การชดเชยเวลาในการแสดงผล การชดเชยหองเพลง คาการสมตวอยางเสยง จ านวนบตทใชในการบนทกเสยง ชนดของไฟลในการบนทกออดโอ ลกษณะของการแพน ความด งสงสด ชนดและความละเอยดของไฟล เอชเอมท ดงภาพท 9.2 ทงนการตงคาดงกลาวขนอยกบความเหมาะสมและความตองการของการบนทกเสยงในงานนน

ภาพท 9.2 การตงคาในโปรเจคเซตอพ

การตดตงออดโอแทรคและการเลอกอนพทเอาทพท การตดตงออดโอแทรคเพอท าการบนทกเสยงนนมวธการเชนเดยวกนกบการตดตงมดแทรค กลาวคอเลอนเมาสมาบรเวณแทรคลส คลกขวา เลอกค าสง Add Audio Track หนาตาง Add Audio Track จะปรากฏขนมาใหเราก าหนดจ านวนของออดโอแทรคทจะตดตงลงในแทรคลส ทงนเราสามารถบนทกเสยงดวยออดโอแทรคในระบบมลตแทรคไดพรอมกนหลายแทรคไดขนอยกบความจ าเปนและจ านวนอนพทของออดโออนเตอรเฟส ก าหนดรปแบบออดโอแทรคแบบเสตอรโอหรอโมโน จะตองพจารณาจากรปแบบของการจดวางไมโครโฟนและเครองดนตร เชน กตาร เบส เส ยงรอง กลองชด เราจะเลอกรปแบบโมโน คยบอรด เพอรคสชน หรอเครองดนตรทใชเทคนคในการจดวางไมโครโฟนแบบสเตอรโอกจะเลอกรปแบบของออดโอแทรคแบบโมโน ตงชอแทรคเพอเตอนความจ าใน Track Name เลอก Add Track จากนนโปรแกรมจะตดตงออดโอแทรคใหตามทก าหนด ดงภาพท 9.3 - 9.5

123

ภาพท 9.3 เลอกค าสงแออออดโอแทรค (Add Audio Track)

ภาพท 9.4 เลอกจ านวนออดโอแทรค รปแบบของออดโอแทรค และตงชอแทรค

124

ภาพท 9.5 ออดโอแทรคถกตดตง

เมอออดโอแทรคถกตดตงแลวขนตอนตอไปจะตองก าหนดอนพทและเอาทพทใหกบออดโอแทรคแตละแทรค หากตงอนพทเดยวกนออดโอแทรคกจะบนทกเสยงเครองดนตรเดยวกน เราสามารถตรวจสอบอนพท เอาทพทของออดโออนเตอรเฟสไดทางหนาตางวเอสทคอนเนคชน (VST Connections) Device / VST Connections หรอคยลด F4 หนาตางวเอสทคอนเนคชนจะปรากฏ เราสามารถตรวจสอบอนพท เอาทพทได ดงภาพท 9.6 มจ านวนอนพท 2 ชองสญญาณ

ภาพท 9.6 วเอสทคอนเนคชน (VST Connections)

125 จากนนก าหนดอนพท เอาทพทของแทรคทตดตงทปรากฏในอนสเปคเตอรดงภาพท 8.7 เมอก าหนดอนพทเอาทพทแลวใหทดสอบระดบสญญาณทจะท าการบนทกเสยง

ภาพท 9.7 เลอกชองสญญาณอนพท เอาทพท

การทดสอบสญญาณเพอท าการบนทกเสยงนนจะก าหนดใหสญญาณทจะท าการบนทกสงสดไดไมเกน 0 ซงจะสงเกตไดจากระดบสญญาณทแสดงผานทางทรานสปอรตพาแนลหรอทางหนาตางมกเซอรทงนสามารถเลอกตดตงปลกอนทจ าเปนตอการท างาน เชน จนเนอร โดยสามารถตดตงทางชองอนเสรต (Insert) ในอนพทชาแนล ดงภาพท 9.8

ภาพท 9.8 การตรวจสอบระดบสญญาณและการเลอกใชปลกอน

126

ภาพท 9.9 การบนทกเสยงในออดโอแทรค

ภาพท 9.10 อนดเคเตอรแสดงสญญาณอนพททมขนาดสญญาณมากเกนไป (Peak Level)

ภาพท 9.10 แสดงไฟสญญาณทบอกถงขนาดสญญาณในภาคอนพททมากเกนไป หรอเกดการพคอนพท(Peak Input Level) ซงจะท าใหเสยงทบนทกไวมลกษณะทแตกพราหรอเกดความเพยนนนเอง(Distrotion)

สญญาณไฟสแดง

127

การบนทกซาและการรวมไฟลออดโอในแทรค ในกรณทบนทกเสยงแลวเกดการบรรเลงผด หรอเกดขอผดพลาดในการบนทกเสยงนน สามารถแกไขโดยการบนทกซ าเฉพาะตรงทบรรเลงผด หรอเกดขอผดพลาดนนไดโดยใหนกดนตรเรมบรรเลงทอนเพลงกอนหนาทจะเกดขอผดพลาด เมอบรรเลงมาถงทอนทตองการบนทกซ าใหเรากดปม ดอกจนเพอท าการบนทกไฟลจะถกบนทกทบไฟลเสยงเดมเหมอนกบการวางกระดาษแผนใหมทบกระดาษแผนเกา หรอทเรยกกนตกปากวา “การเจาะ” ทงนการบนทกซ าควรค านงถงธรรมชาตของเสยงทบนทกทบซ าดวยซงอาจจะใชเทคนคในการท าเฟสอน เฟสเอาท เพอชวยใหเสยงทบนทกออกมามความสมจรงและเปนธรรมชาต ในกรณทตองการความแมนย าในการบนทกซ าทบไฟลเสยงเดมนนสามารถใชฟงกชนออโตพนชอน (Auto Punch In) คยลด I และ ออโตพนชเอาท (Auto Punch Out) คยลด O ซงอยในทรานสปอรตพาแนล ดงภาพท 9.11

ภาพท 9.11 ออโตพนชอน ออโตพนชเอาท

เรมตนการท างานโดยเลอนต าแหนงของมารคเกอร (Marker) ทอยบรเวณไทมไลนออกมาไว ณ จดทตองการจะเรมตนบนทกซ าและต าแหนงทตองการหยดท าการบนทก บนไทมไลนจะเปนสฟาครอบถาหากไทมไลนเปนสแดงครอบแสดงวามารคเกอรสลบดานกน คลกทออโตพนชอน และออโตพนชเอาท คลกเรคคอรดทแทรคทตองการบนทก เลอนเคอรเซอรเพอใหเพลงบรรเลงกอนจดเรมตนทก าหนดไวตามความเหมาะสม จากนนกดปมเพลยแบค หรอกดคยลดสเปซบาร (Spacebar) เมอบทเพลงเลนมาถงจดทมารคเกอรก าหนดเปนออโตพนชอนโปรแกรมจะเรมท าการบนทกเสยงดนตร และเมอถงต าแหนงทมารคเกอรก าหนดเปนออโตพนชเอาทโปรแกรมกจะหยดท าการบนทกเสยงโดยอตโนมต ฟงกชนนจะท าใหสามารถบนทกเสยงทตองการแกไขไดตรงต าแหนงมากยงขน อกทงยงสามารถท ามาปรบใชในกรณทท าการบนทกดวยตนเองเพยงล าพงอกดวย

128

ภาพท 9.12 การบนทกเสยงซ าโดยใชออโตพนชอน ออโตพนชเอาท

เมอท าการบนทกเสยงในออดโอแทรคแลวมการบนทกแกไขซ า ไฟลทถกบนทกจะไมเปนไฟลเดยวกนทงหมดแตจะแยกตามชอทตงในแตละแทรคแลวตามดวยตวเลขซงตวเลขนนหมายถงจ านวนครงทท าการบนทกในแตละแทรค เชน GUITAR1_09 หมายถงไฟลทบนทกในแทรคทชอวา GUITAR1 ไฟลนเปนการบนทกแกไขซ าครงท 9 เปนตน เมอบนทกเสยงแกไขไฟลทบนทกซ าจนมนใจวาดทสดแลวการรวมไฟลสามารถกระท าไดโดยเลอกทแถบเครองมอเรนจซเลคชน (Range Selection) แดรกลากครอบไฟลออดโอทตองการรวมไฟลตงแตตนจนจบ เลอกเมน Audio ใชค าสง Bounce Selection จากนนจะมกลองค าถาม Replace Event คลกท Replace ไฟลในแทรคนนกจะรวมและตงชอใหมตามชอแทรคออดโอนน ๆ

ภาพท 9.13 การใชค าสงเบาสซเลคชน (Bounce Selection)

129

ภาพท 9.14 กลองถามตอบการรวมไฟลเสยง

เมอรวมไฟลเสยง หรอชนเสยงแลวไฟลดงเดมทถกบนทกไวนนจะไมถกลบทงจากงานแตอยางใด จะยงคงถกเกบไวในโฟลดเดอรทถกสรางขนในโฟลดเดอรยอยทชอวาออดโอ (Audio) จนกวาจะท าการลบขอมลผานทางเมน Media ค าสง Open Poll Window ดงนนหากบนทกเสยงดนตรแลวขนาดขอมลในโฟลดเดอรของมความจมากผดปกตนนหมายความวาไดมการบนทกซ าเพอแกไขและลบไฟล หรอชนเสยงในหนาตางโปรเจคเยอะ ดงนนการแกไขเพอใหขนาดขอมลลดลงสามารถทจะลบไฟลเสยงทไมจ าเปนออกไปโดยการรวมไฟลเสยงในแตละแทรคแลวจงเขาไปลบทางเมน Media ค าสง Open Poll Window ดงภาพท 9.14

ภาพท 9.15 การลบไฟลเสยงทไมจ าเปน

130

ปลกอนเอฟเฟกต ในควเบส 8.0 ปลกอนเอฟเฟกตไดปรบเปลยนมาใชเทคโนโลยวเอสท 3 (VST3) แตยงคงรองรบการท างานในวเอสท 2 (VST2) จะแตกตางกนในเรองของพรเซต (Preset) ซงเปนรปแบบการปรบแตงเสยงส าเรจรปอนไดแก นามสกลของพรเซตจากเดม .fxp / .fxb แทนทดวย .vstpreset ซงสามารถก าหนดคณสมบตใหกบพรเซตของเอฟเฟกตนนไดเอง เพอชวยใหปรบแตงเสยงไดอยางตองการ รวดเรว และสามารถท าการเลนฟงพรเซตของเอฟเฟกตนนไดกอนทจะโหลดมาใชงาน นอกจากนยงมฟเจอรใหมทเรยกวาสมารท Smart ทชวยในเรองการประมวลผลของซพย โดยแตเดมโปรแกรมจะเรมใหซพยประมวลผลทนทโดยมไดค านงถงวาจะมตวสญญาณเสยงอยหรอไม แตดวยฟงกชนสมารทในวเอสท3 จะไมใหซพยท าการประมวลผลถาไมมสญญาณเสยง สามารถตดตง เอฟเฟกตเพอใชงานไดดวยกย 3 วธ คอ (ประโยชน กงสดา, 2550 : 247) 1. แบบอนเสรทเอฟเฟกต (Insert Effect) เปนการใสเอฟเฟกทตองการผสมลงไปกบสญญาณเสยงในชาแนลนนเลย 2. แบบเซนดเอฟเฟกต (Send Effect) เปนการสงสญญาณเสยงจากในแทรคชาแนลใหเชอมตอหรอผสมกบเอฟเฟกต 3. แบบออฟไลนโปรเซสซง (Offline Processing) เปนการใสเอฟเฟกผานสญญาณเสยงตรง ๆ กอนท าการบนทกเสยง การอนเสรทเอฟเฟกต (Insert Effect) การอนเสรทเอฟเฟกตเปนการใสเอฟเฟกตผสมกบสญญาณเสยงในชาแนลแทรคนนเลย กลาวคอสญญาณเสยงทงหมดในชาแนลแทรคนนจะถกสงผานเอฟเฟกตทอนเสรทเขาไป วธนเหมาะกบการมกซเสยงในแบบทไมตองปรบดารย (Dry) และเวท (Wet) เชน การใชเอฟเฟกตดสทรอชน (Distortion) หรอฟลเตอร (Filter) เพอท าใหโทนเสยง หรอลกษณะเสยงมการเปลยนแปลงไป ในแตละชาแนลแทรคสามารถใสเอฟเฟกตแบบอนเสรทไดทงหมด 8 ตว แยกอสระการท างานจากกน ซงสญญาณเสยงจะท าการสงผานไปยงเอฟเฟกต โดยเรยงล าดบการท างานดงน

ภาพท 9.16 ล าดบการท างานอนเสรทเอฟเฟกต

131 จากภาพท 9.16 อนเสรทเอฟเฟกตล าดบท 7 – 8 คอ โพสอคว (Post –EQ) และโพสเฟดเดอร (Post fader) เอฟเฟกตซงเหมาะส าหรบการตดตงเอฟเฟกตทไมตองการใหมการเปลยนระดบคาตาง ๆ ไดอก เชน ดเทอรง (Dithering) และแมกซไมเซอร (Maximizers) เปนตน การตดตงสามารถอนเสรทเอฟเฟกตไดสามทาง ดงน 1. การอนเสรทเอฟเฟกตทางอนสเปคเตอร (Inspector Insert) สามารถตดตงไดโดยคลก Insert ในอนสเปคเตอรของชาแนลทตองการใสเอฟเฟก คลกทชองอนเสรทเอฟเฟกตทคลกท Select Insert (รปลกศรชลง) แลวเลอกเอฟเฟกตทตองการ กดปมเปด/ปด เอฟเฟกต ปรบแตงคาตามความตองการดงภาพท 9.17 และ 9.18

ภาพท 9.17 การอนเสรทเอฟเฟกตทางหนาตางโปรเจค

ภาพท 9.18 เลอกเอฟเฟกในชองอนเสรท

132 2. การอนเสรทเอฟเฟกตทางชาแนลแทรค (Channel Track Insert) การอนเสรตเอฟเฟกตสามารถตดตงเอฟเฟกตผานทางชาแนลแทรคไดโดบคลกทอดดชาแนลเซตตง (รปตวอ (e)) ทแทรคชาแนลในแทรคลส แลวหนาตางชาแนลเซตตง (Channel Setting) กจะปรากฏขนมา เราสามารถอนเสรทเอฟเฟกตไดทางชองอนเสรทดานซายมอเชนเดยวกบการอนเสรทเอฟเฟกตทางอนสเปคเตอร ในหนาตางนอกทงยงสามารถปรบแตงเสยงทท าการบนทกไวดวยอควอไลเซอรไดพรอมกนเพอความสะดวก ดงภาพท 9.19 – 9.20

ภาพท 9.19 อดดชาแนลเซตตง (Edit Channel Setting)

ภาพท 9.20 หนาตางชาแนลเซตตง (Channel Setting)

133 3. การอนเสรทเอฟเฟกตทางมกซคอนโซล (Mix Console Insert) เพอความสะดวกในการการท างานผบนทกเสยงไมตองเปด ปดหนาตางบอย ๆ สามารถท าไดโดยการอนเสรทเอฟเฟกตทางมกซคอนโซลในขณะทท าการปรบความสมดลยของเสยงได โดยดานบนของมกเซอรชาแนลจะมชองอนเสรทใหเราสามารถอนเสรทเอฟเฟกตเชนเดยวกนกบการอนเสรทเอฟเฟกตทางอนสเปคเตอร ดงภาพท 9.21

ภาพท 9.21 การอนเสรทเอฟเฟกตทางมกซคอนโซล

การเซนดเอฟเฟกต (Send Effect) การเซนดเอฟเฟกตเปนการสงสญญาณเสยงในชาแนลแทรคทตองการใหไปเชอมตอ หรอผสมสญญาณเสยงกบเอฟเฟกตชาแนล (FX Channel) ทตดตงหรอก าหนดไว การเซนดเอฟเฟกตนเหมาะกบการทจะควบคมความสมดลยระหวางเสยงทไมผานเอฟเฟกต (Dry) กบเสยงทผสมกบเอฟเฟกต (Wet) โดยเอฟเฟกตหนงตวทตดตงในเอฟเฟกตชาแนลจะสามารถท างานรวมกบชาแนลแทรคไดหลายชาแนล วธนเปนการประหยดทรพยากรและความฟมเฟอยของการประมวลผลของเครองคอมพวเตอรอกดวย วธการเรมจากการสรงเอฟเฟกตชาแนลแทรคขนมาโดยคลกขวาทบรเวณแทรคลส หรอไปทเมน Project / Add Track จากนนเลอกไปทค าสง FX Channel หนาตาง Add FX Channel จะปรากฏขนมา ดงภาพท 9.21 ในหนาตางนจะใหท าการเลอกระบบชาแนล ซงปกตจะเลอกแบบสเตอรโอ เลอกชนดของเอฟเฟกตทตองการกอนทจะตดตง

134

ภาพท 9.22 การเลอกระบบเอฟเฟกตชาแนลแทรค

ท าการปรบแตงคาของเอฟเฟกตโดยคลกทอดดชาแนลเซตตง (รปตวอ (e)) หนาตางชาแนลเซตตงจะปรากฏขนมา การตงคาเซนดเอฟเฟกตผานเอฟเฟกตชาแนลจะอยทางชองดานขวาของหนาตาง คลกทซเลคเดสตเนชน (Select Destination) เพอก าหนดเสนทางของสญญาณทจะสงไปโดยเลอกเสนทางทสงสญญาณเสยงไปยงเอฟเฟกตชาแนลทเราก าหนด คลกเปดปมแอคตเวทยเซนด จากนนปรบคาสญญาณทสงผานเอฟเฟกตชาแนล หรอการปรบดราย (Dry) เวท (Wet) นนเอง สามารถตรวจสอบโดยการเลนกลบและปรบดราย เวท ไปพรอม ๆ กนได

ภาพท 9.23 การก าหนดเสนทางสงสญญาณเสยง

ภาพท 9.24 การแอคตเวทยเซนด (Activate Send)

135 ดเทอรรง (Dithering) ดเทอรรง คอวธการควบคมการเกดเสยงรบกวน (Noise) ใหกบระบบเสยงดจทลอนเนองมาจากความผดพลาดจากการเปลยนแปลงความละเอยดของเสยงอนไดแก คาการสมตวอยางเสยง และจ านวนบต ปลกอนประเภทดเทอรรงนจะใชกตอเมอตองการท าการเอกซพอรตออดโอมกซดาวนใหมความละเอยดของเสยงลดลงต ากวาการตงคาในการบนทกเสยงเดมทเปนอย เชน ตงโปรเจคเซตอพไวท 48 kHz 24 Bit ตองการเอกสพอรตออดโอมกซ?ดาวนท 44.1 kHz 16Bit โดยสามารถตดตงวเอสทปลกอนทชอวา UV22HR ไวทชองอนเสรตของเอาทพท หรอบสทตองการเอกสพอรตในชองท 7 หรอ ชองท 8 ท าการก าหนดคาในตวปลกอนใหตรงกบคาของการเอกสพอรตออดโอมกสดาวน เทานน เมอท าการเอกสพอรตออดโอมกสดาวนดเทอรรงทชอ UV22HR กจะท างานโดยอตโนมต

ภาพท 9.25 ดเทอรรง UV22HR

การเอกสพอรตออดโอมกซดาวน (Export Audio Mixdown) เมอบนทกเสยงดนตรเสรจ จดสมดลยเสยง จดต าแหนงเสยง และสรางมตของเสยงโดยการใสเอฟเฟกตตาง ๆ แลว จนพรอมทจะน าบทเพลง งานการบนทกเสยงดงกลาวออกไปเผยแพรหรอ ใชงาน ขนตอนในการเอกสพอรตออดโอมกซดาวนคอการแปลงสญญาณเสยงจากการบนทกเสยงในระบบตาง ๆ ในโปรแกรมใหเปนไฟลฟอรแมทเสยงทตองการ การเอกพอรทออดโอมกสดาวนสามารถท าไดดงน (ชยบรรฑต พชผลทรพย, 2559 : 51) 1. สรางจดเรมตนและจดสนสดของเพลง (Left Right Locator) โดยการลากมารคเกอรครอบบทเพลงเพอก าหนดชวงทจะท าการเอกสพอรตออดโอมกซดาวน

136

ภาพท 9.26 การก าหนดจดเรมตนและจดสนสดของเพลง

2. ระบแทรคตาง ๆ ทตองการใหมสญญาณเสยงสงออกไปในการเอกสพอรตออดโอมกซดาวนนโดยการมวท (Mute) หรอโซโล (Solo) แทรคในบทเพลง 3. ไปทเมน File / Export เลอกไปทค าสง Audio Mixdown หนาตางออดโอมกซดาวนกจะปรากฏขน ดงภาพท 9.26

ภาพท 9.27 หนาตางเอกสพอรตออดโอมกซดาวน

137 4. ท าการตงชอไฟลและก าหนดปลายทางทจะเกบไฟลขอมลไว หรอเลอกท Use Project Audio Folder เพอบนทกไฟลเสยงนไวในโฟลเดอร Audio ของตวงานกได 5. เลอกเอาทพทปลายทางทจะสงสณญาณทงหมดออกเพอจะเอกสพอรต หรอจะเลอกแคชาแนลทตองการเอกสพอรต 6. เลอกฟอรแมทเสยงทตองการในชอง File Format 7. ก าหนดคาการสมตวอยางเสยง (Sample Rate) จ านวนบต (Bit Depth) 8. ถาตองการใหไฟลเสยงยอนกลบมายงตวงานใหเลอก Audio Track เพอสรางออดโอแทรคขนมาใหม และ Pool เพอน าไฟลเสยงไปเกบไวยงหนาตาง Pool 9. คลกปม Export เพอเรมการเอกสพอรตออดโอมกซดาวน ฟอรแมทไฟลเสยง การเอกสพอรทออดโอมกซดาวนสามารถก าหนดไฟลฟอรแมทไฟลเสยงไดแก AIFF, AIFC, Wave, Wave64, Broadcast Wave, Mp3, Ogg Vorbis และ Windows Media Audio Pro ซ งสามารถเลอกใชไดตามความเหมาะสมดงน (ประโยชน กงสดา, 2550 : 220) AIFF ไฟล AIFF เปนไฟลพนฐาน และเปนมาตรฐานของบรษท แอปเปลคอมพวเตอร ทไฟลจะมนามสกล “.aif” ซงสามารถน าไปใชกบแพลทฟอรม (Plat Form) ของคอมพวเตอรสวนใหญทวไป วธการตงคาเอกสพอรตออดโอมกซดาวนส าหรบไฟล AIFF ท าไดโดย File name : ตงชอไฟล Path : ก าหนดปลายทางทเกบไฟล Use Project Audio Folder : ก าหนดใหบนทกไฟลไวในโฟลเดอร Audio ของตวงาน File Format : เลอก AIFF File Insert Broadcast Wave Chunk : เปนการก าหนดรายละเอยดและขอมลไวในตวไฟล เชน วน เวลา ต าแหนงไทมโคด (Time code) ชอศลปน บรษท เปนตน หากแตมบางแอปพลเคชนไมสามารถเลนไฟลทระบรายละเอยดเหลานได ดงนนไมควรเลอกใชค าส งนหากมความจ าเปนตองใชแอปพลเคชนดงกลาว Edit : เปนค าสงเพอเขาไปแกไข ก าหนดรายละเอยดขางตน Outputs : เปนการก าหนดเอาทพท (Output) บส (Busses) และชาแนลตาง ๆ ทจะท าการเอกพอรตออดโอมกซดาวน Mono Export : เลอกถาตองการใหไฟลเปนโมโน Split Channel : เปนค าสงใหเอกสพอรตออดโอออกเปน ซาย – ขวา คนละไฟล Real-Time Export : ใชส าหรบในกรณทมวเอสทปลกอน (VST Plug In) ทท างานแบบเรยลไทม เพอใหการประมวลผลนนเปนไปตามคาเวลาการเลนแบบปกต Update Display : เปนค าสงใหแถบมเตอรท าการอพเดทสถานะไปในระหวางขนตอนการเอกสพอรตเพอใชตรวจสอบจดทสญญาณเกดการคลป เปนตน

138 Sample rate : เปนการก าหนดคาการสมตวอยางเสยงของการเอกสพอรต ทงนขนอยกบความจ าเปนและความตองการของการน าไปใช เชน หากตองการน าไปท าออดโอซดกควรก าหนดทมาตรฐานของออดโอซดท 44.1 kHz เปนตน Bit Depth : เปนการก าหนดคาของจ านวนบตในการเอกสพอรตไฟล เชน มาตรฐานออดโอซดอยท 16 บต เปนตน Audition Volume : ใชส าหรบควบคมเสยงในภาคคอนโทรลรม (Control Room) ถาหากมการใชงานในสวนน Pool : เปนค าสงทตองการใหไฟลทท าการเอกสพอรตถกสงยอนกลบมายงตวงานและเกบไวในหนาตางพล (Pool Windows) Audio Track : เปนค าสงทตองการใหไฟลทท าการเอกสพอรตนถกสงกลบเขามายงตวงานในแทรคทสรางขนใหม Close dialog after Export : เปนค าสงใหปดหนาตางเอกสพอรตออดโอมกซดาวเมอท าการเอกสพอรตเสรจ AIFC ไฟล AIFC เปนฟอรแมทไฟลเสยงของบรษทแอปเปลคอมพวเตอร โดยเปนไฟลชนดทบบอดใหมขนาดความจนอยลง สงสดไดถง 6 : 1 มนามสกลเปน “.aifc” สามารถน าไปใชกบแพลทฟอรของคอมพวเตอรทวไปได และรองรบการตงคาเชนกนกบ AIFF Wave ไฟล wave เปนไฟลเสยงในแพลทฟอรมของเครองคอมพวเตอรแบบพซ ทใชระบบปฏบตการวนโดว (Windows) มนามสกลเปน “.wav” การตงคาการเอกสพอรตรองรบเชนเดยวกนกบ AIFF Wave64 ไฟล Wave64 เปนมาตรฐานไฟล เสยงของบรษทโซนคฟนดร (Sonic Foundry) สามารถรองรบคาจ านวนบตไดถง 64 บต เหมาะส าหรบงานบนทกเสยงแบบรอบทศทาง หรองานทตองใชจ านวนบตมาก ๆ มนามสกลเปน “.w64” รองรบการตงคาเชนเดยวกบไฟล AIFF Broadcast Wave ไฟล Broadcast Wave เปนไฟลเสยงทมคณสมบตเชนเดยวกบไฟล Wave และ Wave64 แตไมสามารถทจะบบอดไฟลได การสรางไฟลตองเปดใชค าสง Insert Broadcast Wave Chunk กอนแลวจงใชค าสง Edit เพอเขาตงคาโดยรองรบการตงคาเชนเดยวกบไฟล AIFF MPEG Layer 3 ไฟล MPEG Layer 3 หรอ MP3 มนามสกลเปน “.mp3” เปนไฟลทบบอดขอมลซงมลกษณะการก าหนดคาทแตกตางไปจากไฟล AIFF บางค าสง ไดแก Bit Rate, Insert ID3 Tag และ Edit ID3 Ogg Vorbis ไฟล Ogg Vorbis เปนไฟลประเภททถกบบอดขอมลใหมขนาดเลกลงเชนเดยวกน มนามสกลเปน”.ogg” ซงมลกษณะการก าหนดคาแตกตางไปจาก AIFF บางค าสง Windows Media Audio Pro เปนมาตรฐานไฟลเสยงของบรษทไมโครซอรฟ ซงสามารถลดขนาดของไฟลไดโดยไมสญเสยรายละเอยดของเสยง เหมาะกบงานบนทกเสยงรอบทศทาง มนามสกลเปน “wma”

139

บทสรป การบนทกเสยงในระบบมลตแทรคดวยโปรแกรมควเบส 8.0 นนเปนการบนทกออดโอในระบบดจทลทจะตองอาศยเทคนคในการจดวางไมโครโฟนเขารวมดวย ทงนความสามารถของการก าหนดอนพท และเอาทพท ในการบนทกเสยงนนขนอยกบออดโออนเตอรเฟส หรอทเรยกตดปากกนวาซาวดการดวาเปนแบบใด มจ านวนอนพท และเอาทพทมากนอยเพยงใด ทงนผควบคมระบบการบนทกเสยงจะตองมความเขาใจในหลกการ ทฤษฎทใชในการบนทกเสยงตลอดจนการเลอกใชค าสงในโปรแกรมตงแตการตงคาการบนทกเสยง เทคนคการบนทกเสยง การจดสมดลยเสยง การจดต าแหนงของเสยง การจดมตเสยง และการเอกสพอรตไฟลเสยงเพอน าออกมาใชงานไดอยางมประสทธภาพ การบนทกเสยงดวยโปรแกรมควเบส 8.0 หรอดเอดบบลวซอรฟแวรอนนนจะมประสทธผลกตอเมอมความเขาใจ มทกษะ และมเครองมอ อปกรณทเหมาะสม มประสทธภาพ ตลอดจนทกษะในการฟงทดทจะตองอาศยการฝกฝน การท าซ าบอย ๆ จนเกดความช านาญ

บรรณานกรม มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร, (2559). บทเรยนออนไลน วชาปฏบตบนทกเสยง (Studio Recording). สบคนเมอ 24 กมภาพนธ 2560, จาก http://human.tru.ac.th/elearning/music_record/rec_07/microphone_04.html ความรพนฐานเกยวกบไมโครโฟน. (2558). สบคนเมอ 24 กมภาพนธ 2559, จาก http://www.winnerintegrator.com/images/column_1350719078/ Dynamic%20mic.JPG ชยบรรฑต พชผลทรพย. (2559). เบสคโฮมเรคอรด. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: วงศสวาง พบลชชง แอนด พรนตง. ประโยชน กงสดา. (2550). CUBASE 4. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: เบสคซาวด. พงษพทยา สพโส. (2559). คอมพวเตอรดนตรเบองตน. พมพครงท 1. ขอนแกน: โรงพมพมหาวทยาลยขอนแกน. โมร, ฮเดก. (2558). ระบบเสยงพเอ. พมพครงท 2. ปทมธาน: สถาบนอเลกทรอนกสกรงเทพ รงสต. วรภทร องอ าพร. (2551). กระแสนยมของหองบนทกเสยงยคดจตอล. วารสารดนตรรงสต. 3(1), 29-38. 4 Tips for Recording Your Snare Drum. (2014). Retrieved February 25, 2016, from http://blog.audio-technica.com/4-tips-recording-snare-drum/ 5 Pin Din Keyboard Extension Cables. (2016). Retrieved January 30, 2016, from https://www.videk.co.uk/section.php/1333/1/5-pin-din-keyboard-extension- cables AKG D112 Dynamic Microphone Rental. (2014). Retrieved February 23, 2016, from http://tcfurlong.com/rentals/rental-inventory/microphones/akg-d112- rental/ Alice Studio Recording. (2016). สบคนเมอ 25 กมภาพนธ 2559, จาก http://www.alicerecordingstudio.com/article_webpage/article_drum_ recording/article_webpage_drum_recording/article_drum_recording_001.html Armstrong, T. (2011). Leslie Cabinet Mods and Recording Techniques. Retrieved Februry 24, 2015, from https://strongsounds.wordpress.com/page/3/ Audio Engineering - Sound Reinforcement System. (2014). Retrieved February 23, 2016 from http://irwansound.blogspot.com/2014/01/ microphonepart-i.html Audio Limiters. (2016). Retrieved March 15, 2016, from http://www.mediacollege.com/audio/processing/limiter/

142 Barllet, B., & Barllet, J. (2005). Practical Recording Techniques. 4th ed. United State of America: Focal Press. Canare F-15 Mono ¼”Phone Plug. (2016). Retrieved February 22, 2016, from http://www.performanceaudio.com/item/canare-f-15-mono-1-4-phone-plug-ts- /438/ CK31 High-Performance Cardiod Condenser Microphone Capsule. (2016). Retrieved February 23, 2016 from http://www.akg.com/pro/p/ck31 CK33 High-Performance Cardiod Condenser Microphone Capsule. (2016). Retrieved February 23, 2016 from http://www.akg.com/pro/p/ck33 Compression knee. (2014). Retrieved March 15, 2016, from https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Compression_knee.svg

Rose, C. Eugene. (2015). Pioneering recording artist. Retrieved January 23, 2015. From http://www.tinfoil.com/rose.htm. Gibson, B. (2011). Live Sound Operator's Handbook. 2nd ed. United State of America: Hal Leonard Book. Sage Glenn. (1996). Wax Cylinder Record. Retrieved August 22, 2017. From http://www.tinfoil.com/cylinder.htm. Home music Studio door. (2015). Retrieved March 28, 2015, from https://www.pinterest.com Insert Cable. (2009). Retrieved February 22, 2015, from http://www.soundlease.com/cable_wiring.htm Ipod Touch. (2015). Retrieved February 27, 2015, frome https://www.apple.com /music/ Jenning, P. (2014). How to mic a cajon. Retrieved February 23, 2016, from http://playcajon.org/2014/02/12/how-to-mic-a-cajon/ Klien Steven. (1999). Steven Klien’s Sound Controll room, Inc. Retrieved March 29, 2016. From http://www.soundcontrolroom.com/window-detail.php Ramage, Malcolm. (2010). History of Cubase. Retrieved October 12, 2016. From http://atarimusic.exxoshost.co.uk/index.php?option=com_content& view=article&id=245:history-of-cubase&catid=59:atari-music-software&Itemid=213 Maningo, E. (2011). How to use Reverb unit with Mixing Console using Aux Sends and Returns. Retrieved March 15, 2016, from http://www.audiorecording.me/how-to-use-reverb-unit-with-mixing-console- using-aux-sends-and-returns.html

143 Microphone Buying Guide. (2013). Retrieved February 23, 2016, from http:// thehub.musiciansfriend.com/audio-recording-buying-guides/buying-guide- microphones Microphone Polar Patterns. (2011). Retrieved February 23, 2016, from http://www.bandwagonmedia.com/micPatterns.html Microphone Splitters. (2013). Retrieved February 22, 2016, from http://whirlwindusa.com/support/tech-articles/microphone-splitters/ Moore, John F. (2011). YHS Sound Tech Manual. Retrieved February 22, 2016, from http://lions-wing.net/YHS/sound-tech.html Muff Wiggler. (2015). Yamaha NS10 alternative? Studiospares SN10 OK?. Retrieved Febuary 3, 2016, From https://www.muffwiggler.com/forum/viewtopic.php?p= 1435930 Multi Core Instrumentation Cables. (2013). Retrieved February 22, 2016, from http://bhansali.tradeindia.com/multi-core-instrumentation-cables-36961.html Multitrack Recording. (2016). Retrieved January 24, 2016, from https://en. wikipedia.org/wiki/Multitrack_recording New Recording Options: Better Than Daws. (2016). Retrieved Februry 1, 2016, from https://www.emusician.com/gear/new-recording-options-better-than-daws Noise Gate. (2016). Retrieved March 15, 2016, from https://en.wikipedia.org/ wiki/Noise_gate Bruderhofer, Norman. (2016). Cylinder Guide. Retrieved August 22, 2016, From http://www.cylinder.de/guide_brown-wax-cylinders.html. Neutrik NP3X. (2015). Retrieved February 22, 2016, from http://www.audiocity2u.com/index.php?lay=show&ac=cat_show_pro_ detail&pid=45992 Oktava MK-012. (2013). Retrieved February 23, 2016, from http://recordinghacks.com/microphones/Oktava/MK-012 RCA Connector. (2016). Retrieved March 22, 2016, from http://www.showmecables.com/category/RCA-Connectors-Adapters.aspx Brien, Rich O. (2011). Nagra III Tape Recorder. Retrieved September 15, 2016. from https://sketchucation.com/forums/viewtopic.php?f=81&t=37600. Meyer, Ronal Bruce. (2003). Thomas Edison’s first sound recording (1877). Retrieved August 21, 2016. From http://freethoughtalmanac.com/?p=407. Snake Cable on a Reel. (2016). Retrieved January 14, 2016, from https://www. seismicaudiospeakers.com/products/16-channel-8-return-snake-cable-on-a-reel- 100-feet

144 Sound System Interconnection. (2015). Retrieved February 22, 2016, from http://www.rane.com/note110.html Stereo Microphone Techniques. (2016). Retrieved February 25, 2016, from http://lossenderosstudio.com/article.php?subject=11 Suhonen, P. (2011). Brief Introduction To Delay Effect. Retrieved March 16, 2016, from http://howtomakeelectronicmusic.com/brief- introduction-to-delay-effect Tascam X-48 MKII - 48 Track Hard Disk Recorder – Discontinued. (2016). Retrieved January 24, 2016, from http://www.studiocare.com/tascam-x-48-mkii-48-track- hard-disk-recorder.html Tech Tip: Unbalanced vs. Balanced I/O & How to Work with Them. (2015). Retrieved February 22, 2016, from http://thehub.musiciansfriend.com/ tech-tips/unbalanced-versus-balanced-i-o-and-how-to-work-with-them The Anatomy of a Microphone Cable. (2015). Retrieved February 22, 2016, from http://ehomerecordingstudio.com/microphone-cables/ Tozzoli, R. (2015). Using Delay to Help Lead Guitars Cut Through the Mix. Retrieved March 15, 2016, from https://ask.audio/articles/using- delay-to-help-lead-guitars-cut-through-the-mix Whole System Acoustical Treatments. (2013). Retrieved March 15, 2016, from https://continuingeducation.bnpmedia.com/course.php?L=217&C= 893&P=4 XLR to 1/4" Mono Plug. (2011). Retrieved February 22, 2016, from http://www.mediacollege.com/audio/connection/xlr-jack-mono.html XLR to ¼ TRS Wiring Diagram. (2010). Retrieved February 22, 2016, from http://www.marybicycles.com/moderate-upgrades/

พืๅนฐานการบันทึกสียงดนตรีportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/18360JA6Fg7esJ0g7LiJ.pdf ·...

Documents

Transcript of พืๅนฐานการบันทึกสียงดนตรีportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/18360JA6Fg7esJ0g7LiJ.pdf ·...