1

สำ�นกง�นคณะกรรมก�รวจยแหงช�ต โครงการวจย

แบบเสนอโครงการวจย (research project)ประกอบการเสนอของบประมาณ ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560

ตามมตคณะรฐมนตร

------------------------------------ชอโครงการวจย (ภาษาไทย) ก�รปรบปรงพนธข�วเจ�หอมน�

ชลประท�น ต�นท�นโรคไหมและโรคขอบใบแหงอย�งกว�ง สำ�หรบภ�คเหนอตอนบน โดยใชวธก�รผสมกลบรวมกบก�รใชเครองหม�ยดเอนเอชวยในก�รคดเลอก

(ภาษาองกฤษ) Breeding of non-glutinous rice for aroma, blast and bacterial blight broad spectrum resistances for irrigated areas in the Upper Northern region using marker assisted backcrossing method

ชอแผนงานวจย (ภาษาไทย) ก�รพฒน�พนธข�วหอมน�ชลประท�นสำ�หรบภ�คเหนอตอนบน โดยใชวธก�รผสมกลบรวมกบก�รใชเครองหม�ยดเอนเอชวยในก�รคดเลอก

(ภาษาองกฤษ) Improvement of aromatic rice for irrigated areas in the Upper Northern region using marker assisted backcrossing method

สวน ก : ลกษณะโครงการวจย

(ฉบบปรบปรงป

2

โครงก�รวจยใหม โครงก�รวจยตอเนองระยะเวล�…….ป ปนเป นปท..….. รหสโครงก�รวจย..…....….....…..

I ระบความสอดคลองของโครงการวจยกบยทธศาสตรการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559)

ยทธศ�สตรท 3 ยทธศ�สตรคว�มเขมแขงภ�คเกษตร คว�มมนคงของอ�ห�รและพลงง�น

คว�มสำ�คญ ก�รเพมประสทธภ�พและศกยภ�พก�รผลตภ�คเกษตรII ระบความสอดคลองของโครงการวจยกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต

ยทธศ�สตรก�รวจยท 2 ก�รสร�งศกยภ�พและคว�มส�ม�รถเพอก�รพฒน�ท�งเศรษฐกจ

กลยทธก�รวจยท 1 สร�งมลค�ผลผลตท�งก�รเกษตร และก�รพฒน�ศกยภ�พในก�รแขงขน และก�รพงพ�ตนเองของสนค�เกษตร

แผนง�นวจยท 1ก�รวจยเกยวกบก�รพฒน�ก�รผลตพชเศรษฐกจเพอสร�งมลค�เพมและนำ�ไปสก�รแขงขนและก�รพงพ�ตนเอง โดยเฉพ�ะอย�งยง ข�ว (รวมถงข�วพนเมอง) ย�งพ�ร� ข�วโพด ป�ลมนำ�มน ออย มนสำ�ปะหลง พชผก ผลไม และไมดอกไมประดบ

III ระบความสอดคลองของโครงการวจยกบยทธศาสตรการวจยของชาตรายประเดน

ยทธศ�สตรท 14 ก�รวจยในข�ว ยทธศ�สตรท 1 ยทธศ�สตรด�นพนธข�ว ยทธศ�สตรท 1.6 ก�รวจยและพฒน�พนธเพอเพม

ประสทธภ�พผลผลตข�วน�ชลประท�น

3

IV ระบความสอคลองกบโครงการวจยกบยทธศาสตรประเทศ ยทธศ�สตรท 1 ก�รเพมขดคว�มส�ม�รถในก�รแขงขนของ

ประเทศ เพอหลดพนจ�กประเทศร�ยไดป�นกล�ง (Growth & Competitiveness)

ประเดนหลกท 1 ด�นเกษตรV ระบความสอดคลองของโครงการวจยกบนโยบาย/เปาหมายของรฐบาล (ระบคว�มสอดคลองต�มนโยบ�ย/เป�หม�ยของรฐบ�ล เพยง 1 เรอง ทมคว�มสอดคลองม�กทสด โดยโปรดดร�ยละเอยดในภ�คผนวก 3)

นโยบ�ยท 8: ก�รพฒน�และสงเสรมก�รใชประโยชนจ�กวทย�ศ�สตร เทคโนโลย ก�รวจยและพฒน� และนวตกรรม

สวน ข : องคประกอบในการจดทำาโครงการวจย 1. ผรบผดชอบ [คณะผวจย บทบาทของนกวจยแตละคนในการทำาวจย และสดสวนททำาการวจย (%)] และหนวยงาน ประกอบดวย หนวยงานหลกและหนวยงานสนบสนนหวหนาโครงการวจย

ดร.ภ�วน จนทรวจตร สดสวนง�นวจย 50 %

เวล�ทใชทำ�วจย 15 ชวโมง : สปด�ห หนวยง�นตนสงกด มห�วทย�ลยพะเย�คณะเกษตรศ�สตรและทรพย�กรธรรมช�ต มห�วทย�ลยพะเย� อ. เมอง จ.พะเย� 56000หน�ท: เตรยมก�รทดลอง ก�รสร�งประช�กรข�วลกผสมกลบ

และก�รตรวจสอบจโนไทป ผรวมวจย

ดร.ไวพจน กนจ สดสวนง�นวจย 30 %

เวล�ทใชทำ�วจย 15 ชวโมง : สปด�ห

4

หนวยง�นตนสงกด มห�วทย�ลยพะเย�คณะเกษตรศ�สตรและทรพย�กรธรรมช�ต มห�วทย�ลยพะเย� อ. เมอง จ.พะเย� 56000หน�ท: ก�รสร�งประช�กรข�วลกผสมกลบ และก�รตรวจสอบ

จโนไทป

น�งส�วศรพร กออนทรศกด สดสวนง�นวจย 20 %

เวล�ทใชทำ�วจย 20 ชวโมง : สปด�ห หนวยง�นตนสงกด หนวยปฏบตก�รคนห�และใชประโยชนยน

ข�ว ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภ�พแหงช�ต มห�วทย�ลยเกษตรศ�สตร วทย�เขตกำ�แพงแสน อ.กำ�แพงแสน

จ.นครปฐม 73140หน�ท: ก�รตรวจสอบจโนไทปของประช�กรข�วลกผสมกลบ

ทปรกษาโครงการดร. ธรยทธ ตจนด�หนวยง�นตนสงกด หนวยปฏบตก�รคนห�และใชประโยชนยน

ข�วศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภ�พแหงช�ต (BIOTEC) ส ำ�น กง �นพฒน� ว ทย� ศ�สต ร แ ละ เทคโน โลย แ ห ง ช � ต

อ.คลองหลวง จ.ปทมธ�น

หนวยงานหลกคณะเกษตรศ�สตรและทรพย�กรธรรมช�ต มห�วทย�ลยพะเย�

อ.เมอง จ.พะเย�

หนวยงานสนบสนน

5

หนวยปฏบตก�รคนห�และใชประโยชนยนข�ว ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภ�พแหงช�ต (BIOTEC) มห�วทย�ลยเกษตรศ�สตร วทย�เขตกำ�แพงแสน อ.กำ�แพงแสน จ.นครปฐม

2. ประเภทการวจย ก�รวจยประยกต (Applied research)

3. สาขาวชาการและกลมวชาททำาการวจย ส�ข�เกษตรและชววทย�

4. คำาสำาคญ (keywords) ของโครงการวจยก�รปรบปรงพนธ, พษณโลก 2, คว�มหอม, โรคไหม, โรคขอบ

ใบแหง, เครองหม�ยดเอนเอ

5. ความสำาคญและทมาของปญหาททำาการวจยพนทปลกข�วน�ชลประท�นในเขตภ�คเหนอตอนบน มพนท

ประม�ณ 1,071,629 ไร มผลผลตข�วน�ชลประท�นประม�ณ 723,648 ตนตอป พนธข�วทเกษตรกรนยมปลกไดแก พษณโลก 2 กข 47 กข 10 กข 14 และสนป�ตอง 1 โดยข�วพนธพษณโลก 2 เปนพนธข�วน�ชลประท�นทเกษตรกรในเขตภ�คเหนอตอนบนปลกม�กทสด โดยเฉพ�ะอย�งยงจงหวดพะเย� และเชยงร�ย ในป 2556 มพนทเพ�ะปลกประม�ณ 413,907 ไร มผลตรวมประม�ณ 286,933 ตน (สำ�นกง�นเศรษฐกจก�รเกษตร, 2556) เนองจ�กเปนพนธข�วทปรบตวไดดกบสภ�พแวดลอมในเขตภ�คเหนอตอนบน และมเสถยรภ�พของผลผลตสง แตเปนข�วเจ�ไมหอม มปรม�ณแปงอะไมโลสสง จงทำ�ใหข�วหงสกแขง ไมเปนทนยมของผบรโภค เกษตรกรกรปลกเพอข�ยใหกบโรงสในพนทเท�นนเท�นน และข�ยไดในร�ค�ทตำ�กว�ทตำ�กว�ข�วหอมมะล ดงนนถ�มก�รปรบปรงพนธข�วพษณโลก 2 ใหมคณภ�พหงตมคล�ยกบข�วข�วดอกมะล 105 ไดแก มคว�มหอม และมปรม�ณแปงอะไมโลสตำ�กว� 20% กจะทำ�ใหเกษตรกรจำ�หน�ยผลผลตข�วไดใน

6

ร�ค�ข�วหอม ซงสงกว�ข�วข�วทวไปเกอบเท�ตว และเนองจ�กพนทปลกข�วในเขตภ�คเหนอตอนบน สวนใหญจะเปนพนทปลกข�วหอมมะลคณภ�พดของไทย ไดแก พนธข�วดอกมะล 105 และ กข 15 แตก�รปลกข�วพษณโลก 2 ในพนทน�ชลประท�นทงในฤดน�ปรงและน�ป ทำ�ใหเกดก�รปนเป อนของข�วข�วในข�วหอมมะล สงผลตอคณภ�พและชอเสยงของข�วหอมมะลทผลตจ�กภ�คเหนอตอนบน โดยเฉพ�ะข�วหอมมะลจ�กจงหวดเชยงร�ย และพะเย� ซงเปนจงหวดในภ�คเหนอตอนบนทมก�รปลกข�วน�ปรงจำ�นวนม�ก และยงเปน 2 ใน 23 จงหวด ทนโยบ�ยรบจำ�นำ�ข�วเปลอกของรฐบ�ล กำ�หนดใหเกษตรกรทปลกข�วหอมมะลแลวส�ม�รถจำ�หน�ยข�วไดในร�ค�ข�วหอมมะล ดงนนถ�พนทปลกข�วในเขตน�ชลประท�นในฤดน�ปรง มก�รเพ�ะปลกข�วหอมคณภ�พดคล�ยกบข�วหอมมะลดวย กจะทำ�ใหลดก�รปนเปอนหรอก�รปลอมปนของข�วข�วในข�วหอมมะลลดลง อนจะสงผลใหคณภ�พข�วหอมมะลทผลตจ�กภ�คเหนอตอนบนของไทยมคณภ�พเปนทน�เชอถอม�กขน

ข�วพษณโลก 2 (Pitsanulok 2: PSL-2) เปนข�วเจ�น�ชลประท�น ไมไวตอชวงแสง ตนเตย มผลผลตสง ผลผลตตอไรเฉลย 807 กโลกรมตอไร ต�นท�นเพลยกระโดดสนำ�ต�ล และเพลยกระโดดหลงข�ว มเสถยรภ�พในก�รใหผลผลต ส�ม�รถปรบตวไดดในพนทภ�คเหนอตอนบน ซงมอ�ก�ศเยน จงเปนข�วน�ชลประท�นทเกษตรกรในภ�คเหนอตอนบนนยมปลกในฤดปลกน�ปรง ตลอดจนข�วพษณโลก 2 มเมลดเรยวย�ว คณภ�พก�รสด เมลดข�วส�รใส คล�ยข�วข�วดอกมะล 105 แตว�มปรม�ณแปงอะไมโลสสง ประม�ณ 28.6% และเปนข�วไมหอม จงทำ�ใหข�วพษณโลก 2 ไมเปนทชนชอบของผบรโภค และมร�ค�จำ�หน�ยในเกณฑของร�ค�ข�วข�วทวไป ซงตำ�กว�ร�ค�ข�วหอม ตลอดจนข�วพษณโลก 2 ไมต�นท�นตอโรคไหม (Blast) และโรคขอบใบแหง (Bacterial blight) ซงเปนโรคทสำ�คญและมก�รระบ�ดอยเปนประจำ�ในพนทภ�คเหนอตอนบน (กรมก�รข�ว, 2558) แตเนองจ�กข�วพษณโลก 2 เปนข�วเจ�น�ชลประท�นทมก�รปรบตวไดด เข�กบสภ�พแวดลอมในเขต

7

ภ�คเหนอตอนบนอยแลว และเกษตรกรนยมปลกม�กทสดในฤดน�ปรง ดงนนถ�มก�รปรบปรงพนธข�วพษณโลก 2 มคว�มหอม และมปรม�ณแปงอะไมโลสตำ�คล�ยกบข�วดอกมะล 105 และมคว�มต�นท�นตอโรคไหมและโรคขอบใบแหงอย�งกว�ง (Broad spectrum) กจะทำ�ใหร�ยไดตอพนทของเกษตรกรทปลกข�วหอมในฤดน�ปรงสงขน สงผลใหเกษตรกรมชวตคว�มเปนอยทดขน ตอไป

ในปจจบนไดมก�รนำ�เทคโนโลยด�นดเอนเอเข�ม�ใชในก�รคดเลอกตนข�วทมลกษณะทเร�ตองก�รกนอย�งแพรหล�ย หรอทเรยกว� ก�รใชเครองหม�ยโมเลกลชวยในก�รคดเลอก (Marker assisted selection: MAS) โดยจะใชรวมกบก�รปรบปรงพนธพชแบบดงเดม ส�ม�รถใชรวมกบก�รผสมกลบ (Marker assisted backcrossing method: MAB) และคผสมเดยว (Single cross) เปนก�รคดเลอกตนพชทมประสทธภ�พ และแมนยำ�ระดบยน จะทำ�ใหโครงก�รปรบปรงพนธมคว�มก�วหน�อย�งรวดเรว ตวอย�งพนธข�วทประสบคว�มสำ�เรจจ�กก�รใช MAS เชน พนธรบรองจ�กกรมก�รข�ว กข 51 (ข�วดอกมะล 105 ทนนำ�ทวมฉบพลน) ธญสรน (กข 6 ต�นท�นโรคไหม) (ธรยทธ, 2555) เครองหม�ยดเอนเอ (DNA marker) ทนยมนำ�ม�ใชคดเลอกในโครงก�รปรบปรงพนธข�ว สวนใหญจะเปน Gene specific marker ซงมคว�มจำ�เพ�ะตอยนทควบคมลกษณะเป�หม�ย และเปนเครองหม�ยดเอนเอประเภท Functional marker ส�ม�รถใชแยกตนพชทมลกษณะทตองก�รแตกต�งกนอย�งชดเจน ในบ�งลกษณะทยงไมมก�รคนพบยนทควบคม มเพยงแตขอมล QTL ทควบคมลกษณะนน ๆ กจะใช DNA marker ชนด SSR markers ทมตำ�แหนงอยบนหรอใกลเคยงกบ QTL ดงกล�วเปนตวคดเลอก ตวอย�งของเครองหม�ยดเอนเอทนำ�ม�ใชเปนตรวจสอบจโนไทปหรอตดต�มยนเป�หม�ยในโครงก�รปรบปรงพนธข�ว เชน Aromarker ทจำ�เพ�ะตอยน BADH2 ทควบคมลกษณะคว�มหอมในข�ว (Vanavichit et al., 2004; Wanchana et al., 2005) Waxy-1 marker ทจำ�เพ�ะตอยน Waxy ทควบคมลกษณะปรม�ณแปง

8

อะไมโลสในข�ว (รฐถ�, 2558) PB7-8 จำ�เพ�ะตอยน Xa21 บนโครโมโซม 11 PAxa5 จำ�เพ�ะตอยน xa5 บนโครโมโซม 5 ทควบคมคว�มต�นท�นโรคขอบใบแหง (Korinsak et al., 2014) RM212, RM319 มตำ�แหนงใกลเคยงกบ qBL1 บนโครโมโซม 1 และ RM224, RM144 มตำ�แหนงใกลเคยงกบ qBL11 บนโครโมโซม 11 ทควบคมคว�มต�นท�นโรคไหม (Wongsaprom et al., 2010)

ดงนนโครงก�รวจยนจงมเป�หม�ยทจะทำ�ก�รปรบปรงพนธข�วพษณโลก 2 ใหมคว�มหอม มปรม�ณแปงอะไมโลสตำ�คล�ยกบข�วข�วดอกมะล 105 และมคว�มต�นท�นโรคไหมและโรคขอบใบแหงอย�งกว�ง โดยในระยะแรกของโครงก�รปรบปรงพนธ จะทำ�ก�รพฒน�ประช�กรลกผสมกลบชวท BC3F1 ในฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 จำ�นวน 2 ประช�กร ไดแก BC3F1 ทไดรบก�รถ�ยทอดยน BADH2 และยน Waxy จ�กข�วข�วดอกมะล 105 (ข�วทมคว�มหอมและออนนมจ�กกรมก�รข�ว) และ BC3F1 ทไดรบยนต�นท�นโรคไหม จำ�นวน 2 ยน (qBL1, qBL11) และยนต�นท�นโรคขอบใบแหงจำ�นวน 2 ยน (xa5 และ Xa21) จ�กข�วเหนยวส�ยพนธ RD6-BL-BB-No.15 (ข�วเหนยวส�ยพนธปรบปรงใหมทมยนต�นท�นโรคไหมและโรคขอบใบแหงอย�งกว�งจ�กหนวยปฏบตก�รคนห�และใชประโยชนยนข�ว ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภ�พแหงช�ต) หลงจ�กนนจงทำ�ก�รผสมข�มระหว�งประช�กรลกผสมกลบทง 2 ประช�กร เพอรวมยน BADH2, Waxy, qBL1, qBL11, xa5 และ Xa21 เข�สฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 ตนเดยวกน หรอทเรยกว�ก�รทำ� Gene pyramiding ในแตละชว (Generation) จะใชเครองหม�ยดเอนเอทจำ�เพ�ะตอยนเป�หม�ยม�ตรวจสอบจโนไทป เพอตดต�มยนเป�หม�ยจ�กส�ยพนธผให (Donor parents) ในขณะนผวจยไดทำ�ก�รพฒน�ประช�กรลกผสมชวท F1 ทเกดจ�กคผสมระหว�งข�วพษณโลก 2 x ข�วดอกมะล 105 ไดจำ�นวน 41 ตน เมอนำ�ไปตรวจสอบจโนไทปดวยเครองหม�ยดเอนเอ Aromarker และ Waxy-1 พบตนทแสดงจโนไทปเปน Heterozygous ทง 2 ตำ�แหนง จำ�นวน 30 ตน (โสรญ�, 2558) ซงตนเหล�นจะถกนำ�ไปผสมกลบเข�ห�ข�วพษณโลก

9

2 และเข�สขนตอนก�รรวมยนตอไป หลงจ�กสนสดโครงก�รวจยน ผวจยค�ดว�จะไดรบประช�กรข�วเจ�หอม ปรม�ณแปงอะไมโลสตำ� คล�ยข�วหอมมะล และมยนต�นท�นโรคไหม และโรคขอบใบแหงอย�งกว�ง ในฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 สำ�หรบนำ�ไปประเมนผลผลตในแปลงเกษตรกร และก�รประเมนก�รยอมรบของเกษตรกร ในพนทน�ชลประท�นของภ�คเหนอตอนบนตอไป

6. วตถประสงคของโครงการวจยเพอปรบปรงพนธข�วเจ�หอม มปรม�ณแปงอะไมโลสตำ� และมยน

ต�นท�นโรคไหม และโรคขอบใบแหงอย�งกว�ง (Broad spectrum resistances) ในฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 ทเหม�ะสำ�หรบพนทชลประท�นในภ�คเหนอตอนบน โดยใชวธก�รผสมกลบรวมกบก�รใชเครองหม�ยดเอนเอชวยในก�รคดเลอก

7. ขอบเขตของโครงการวจย โครงก�รวจยนอยในแผนง�นวจยเรอง: ก�รพฒน�พนธข�วหอม

น�ชลประท�นสำ�หรบภ�คเหนอตอนบน โดยใชวธก�รผสมกลบรวมกบก�รใชเครองหม�ยดเอนเอชวยในก�รคดเลอก

โดยขอบเขตของโครงก�รวจยน จะทำ�ก�รพฒน�ประช�กรลกผสมกลบ จำ�นวน 2 ประช�กร ไดแก คผสมท 1 (พษณโลก 2 x ข�วดอกมะล 105) จะนำ�ประช�กรลกผสมชวท F1 ทเกดจ�กคผสมระหว�งข�วพษณโลก 2 x ข�วดอกมะล 105 และผ�นก�รตรวจจโนไทปดวยเครองหม�ยดเอนเอทจำ�เพ�ะตอยน BADH2 (คว�มหอม) และยน Waxy และแสดงจโนไทปเปน Heterozygous ทง 2 ตำ�แหนง ทพฒน�ขนโดย โสรญ� (2558) ม�ผสมเข�กลบห�ข�วพษณโลก 2 เพอพฒน�ประช�กรข�วลกผสมกลบจนถงชวท BC2F1 ทมยน BADH2 (คว�มหอม) และยน Waxy ในฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 โดยใชวธก�รผสมกลบรวมกบก�รใชเครองหม�ยดเอนเอชวยในก�รคดเลอก โดยมตำ�แหนงยนเป�หม�ยทตองก�รถ�ยทอดเข�สข�วพษณโลก 2

10

จำ�นวน 2 ยน ไดแก ยน BADH2 บนโครโมโซม 8 ทควบคมคว�มหอม, ยน Waxy บนโครโมโซม 6 ทควบคมลกษณะปรม�ณแปงอะไมโลส โดยใชข�วข�วดอกมะล 105 เปน Donor parent สำ�หรบลกษณะคว�มหอม และลกษณะปรม�ณแปงอะไมโลสตำ� และใชเครองหม�ยดเอนเอ จำ�นวน 2 ตำ�แหนง ไดแก Aromarker และ Waxy-1 marker เปนตวตรวจสอบจโนไทปของยนทงสอง ต�มลำ�ดบ สวนคผสมท 2 (พษณโลก 2 x RD6-BL-BB-No.15) จะทำ�ก�รผสมข�มข�วพษณโลก 2 กบ RD6-BL-BB-No.15 จนถงชวท BC1F1 เพอถ�ยทอดยน qBL1, qBL11, xa5 และ Xa21 เข�ไปในฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 ในแตละชวจะใชเครองหม�ยดเอนเอจำ�นวน 6 ตำ�แหนง ไดแก RM144, RM212, RM224, RM319, Paxa5 และ PB7-8 เปนตวตรวจสอบจโนไทป หลงจ�กสนสดโครงก�รวจยในระยะท 1 (ระยะเวล� 1 ป) จะไดประช�กรข�วลกผสมกลบชวท BC2F1 ทมยนคว�มหอมและยน Waxy ภ�ยในตนเดยวกน (คผสมพษณโลก 2 x ข�วดอกมะล 105) และประช�กรลกผสมกลบชวท BC1F1 ทมยน qBL1, qBL11, xa5 และ Xa21 (คผสมพษณโลก 2 x RD6-BL-BB-No.15) ในรปแบบของ Heterozygous genotypes อย�งนอยคผสมละจำ�นวน 10 ส�ยพนธ สำ�หรบนำ�ไปผสมข�มในขนตอนของก�รรวมยนทงหมดเข�สฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 ตอไป

8. ทฤษฎ สมมตฐาน (ถาม ) และกรอบแนวความคดของโครงการวจย

ก�รปรบปรงพนธพชแบบดงเดม (Conventional breeding) จะเปนก�รคดเลอกโดยพจ�รณ�จ�กลกษณะภ�ยนอก (Phenotypes) ทแสดงออกม� ซงอ�จมอทธพลของสงแวดลอมรวมอยดวย อ�จทำ�ใหก�รคดเลอกตนพชเป�หม�ยผดพล�ดได และทำ�ใหระยะเวล�ทใชในก�รปรบปรงพนธคอนข�งน�น ก�รประยกตใชเครองหม�ยโมเลกล ทมคว�มจำ�เพ�ะตอยนหรอลกษณะทตองก�ร ม�ชวยในก�รคดเลอกรวมกบก�รคดเลอกลกษณะแบบดงเดม หรอทเรยกว� Marker assisted selection (MAS) จะทำ�ใหก�รคดเลอกมคว�มแมนยำ�ม�กขน

11

เนองจ�กเปนก�รตรวจสอบทยนโดยตรง และส�ม�รถลดระยะเวล�ก�รปรบปรงพนธใหสนลง จะชวยใหโครงก�รปรบปรงพนธมประสทธภ�พม�กขน และมคว�มก�วหน�อย�งรวดเรว อกทงลกษณะททำ�ก�รปรบปรงในโครงก�รน ไดแก คว�มหอม ลกษณะคว�มนม (ปรม�ณแปงอะไมโลสตำ�) ลกษณะคว�มต�นท�นโรคไหม และโรคขอบใบแหงอย�งกว�ง (Broad spectrum resistances) เปนลกษณะปรม�ณทถกควบคมดวยยนหลก (Major gene) ก�รถ�ยทอดยนเหล�นเข�สข�วอกพนธหนง ๆ นนได จะทำ�ใหไดข�วส�ยพนธใหมทมลกษณะทตองก�รปรบปรงเพมเข�ไปใกลเคยงกบส�ยพนธผให เนองจ�กเปนอทธพลของยนหลก ประกอบกบก�รใชเครองหม�ยดเอนเอทมคว�มจำ�เพ�ะตอยน หรอทเรยกว� Gene specific marker (Waxy-1 marker) และเปน Functional marker (Aromarker, PB7-8 และ PAxa5) หรอเปน Marker ทมตำ�แหนงใกลเคยงม�กกบยน (RM144, RM212, RM224 และ RM319) ม�ตรวจสอบจโนไทป จะทำ�ใหก�รคดเลอกตนข�วมคว�มแมนยำ�ม�ก ทำ�ใหโอก�สทจะประสบคว�มสำ�เรจในก�รปรบปรงพนธข�วสง

ก�รสร�งประช�กรลกผสมกลบในแตละชวจะใหลงตวกบก�รทำ� PCR ดวย 96 well PCR plate ซงในคผสมท1 (PSL-2 x KDML105) จะผลตใหไดลกผสมกลบ BCnF1 ชวละ 94 ตน/1 ชว โดยมยนเป�หม�ยคอ BADH2 และยน Waxy และใชเครองหม�ยดเอนเอ 2 ตำ�แหนง (Aromarker และ Waxy-1 marker) ในก�รตรวจสอบจโนไทป ซงค�ดว�จะไดตนทแสดงจโนไทปเปน Heterozygous จำ�นวน 23.5 ตน [(1/2)n ซง n=2] สวนคผสมท 2 (PSL-2 x RD6-BL-BB-No.15) จะผลตตนใหไดลกผสมกลบ BCnF1 ชวละ 470 ตน/1 ชว โดยมยนเป�หม�ย 4 ยน ไดแก ยน qBL1, qBL11, xa5 และ Xa21 ตองคดเลอกดวยเครองหม�ยดเอนเอ 6 ตำ�แหนง (RM144, RM212, RM224, RM319, PAxa5 และ PB7-8) จะไดตนทแสดงจโนไทปเปน Heterozygous ทง 6 ตำ�แหนง จำ�นวน 7.2 ตน [(1/2)n ซง n=6] ซงจำ�นวนตนข�วลกผสมกลบเหล�นมจำ�นวนเพยงพอทจะใชเปนตนพอสำ�หรบนำ�ไปผสม

12

กลบเข�ห�ข�วพษณโลก 2 เพอสร�งลกผสมกลบในชวถดไป เนองจ�กตนข�วทผ�นก�รตรวจสอบจโนไทปแลว และแสดงจโนไทปเปน Heterozygous จะมยนเป�หม�ยแนนอน

ก�รสร�งประช�กรลกผสมกลบในแผนง�นวจยนจะดำ�เนนก�รถงชวท BC3F3 ซงประช�กรดงกล�วจะมฐ�นพนธกรรมเหมอนกบข�วพษณโลก 2 ประม�ณ 93.75% แตมลกษณะเปนข�วเจ�หอมและนม มคว�มต�นท�นโรคไหมและโรคขอบใบแหงอย�งกว�ง หลงจ�กนนจะนำ�ไปประเมนคณภ�พหงตม ประเมนคว�มต�นท�นโรคไหม และโรคขอบใบแหง ทำ�ก�รทดสอบผลผลตในสภ�พแปลงทดลองตอไป ซงค�ดว�ข�วเจ�หอม ปรม�ณแปงอะไมโลสตำ� ทมคว�มต�นท�นตอโรคไหมและโรคขอบใบแหงอย�งกว�ง และมลกษณะท�งก�รเกษตรคล�ยกบข�วพษณโลก 2 ส�ม�รถปรบตวไดเข�กบสภ�พแวดลอมของพนทน�ชลประท�นในเขตภ�คเหนอตอนบน และส�ม�รถใหผลผลตสงไดทงในฤดน�ปและน�ปรง เชนเดยวกบข�วพษณโลก 2 ตอไป และส�ม�รถทำ�ใหเกษตรกรผปลกข�วในเขตน�ชลประท�นส�ม�รถจำ�หน�ยข�วหอมพนธใหม ไดสงกว�ก�รปลกข�วข�วพนธเดม อกดวย

PSL-2 x KDML105PSL-2 X F1

Physical grain quality test Cooking and eating quality test

BL-BB screening

Yield trials

Homozygous(Aroma, Waxy, qBL1, qBL11, xa5, Xa21)

New improved aromatic non glutinous rice(like KDML105 cooking qualities)

x

PSL-2 X BC1F1PSL-2 X BC2F1

BC3F1

F2

F3

îŖêĈė1

îŖêĈė2

PSL-2 x RD6-BL-BB-No.15PSL-2 X F1

PSL-2 X BC1F1PSL-2 X BC2F1

BC3F1x

F1

MAS 6 markersMAS 6 markersMAS 6 markers

MAS 6 markers

MAS 2 markersMAS 2 markersMAS 2 markers

MAS 2 markersMAS 8 markersMAS 8 markers îŖêĈė3

îŖêĈė4

13

ภาพท 1 กรอบแนวคว�มคดของโครงก�รก�รปรบปรงพนธข�วเจ�หอม ปรม�ณแปงอะไมโลสตำ� ต�นท�นโรคไหมและโรคขอบใบแหงอย�งกว�ง ในฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 โดยใชวธก�รผสมกลบรวมกบก�รใชเครองหม�ยดเอนเอชวยในก�รคดเลอก ทเหม�ะสำ�หรบพนทน�ชลประท�นในเขตภ�คเหนอตอนบน

9. การทบทวนวรรณกรรม /สารสนเทศ (information) ท เกยวของ

สถานการณการผลตขาวขาวและขาวหอมของไทยก�รเพ�ะปลกข�วของประเทศไทยในปหนง ๆ ส�ม�รถแบงออกได

เปน 2 ฤด คอ ฤดน�ป และฤดน�ปรง มก�รปลกข�วทงหมดประม�ณ 80.67 ล�นไร แยกเปนก�รปลกข�วฤดน�ป มพนทเพ�ะปลกประม�ณ 64.57 ล�นไร และฤดน�ปรงมพนทเพ�ะปลกประม�ณ 16.10 ล�นไร (สำ�นกง�นวจยนวตกรรมและพนธมตร, 2557) พนทปลกข�วน�ชลประท�นในเขตภ�คเหนอตอนบน มพนทประม�ณ 1,071,629 ไร มผลผลตข�วน�ชลประท�นประม�ณ 723,648 ตนตอป พนธข�วทเกษตรกรนยมปลกไดแก พษณโลก 2 กข 47 กข 10 กข 14 และสนป�ตอง 1 ซงข�วพนธพษณโลก 2 เปนพนธข�วน�ชลประท�นทเกษตรกรในเขตภ�คเหนอตอนบนปลกม�กทสด โดยเฉพ�ะอย�งยงจงหวดพะเย� และเชยงร�ย ในป 2556 มพนทเพ�ะปลกประม�ณ 413,907 ไร มผลตรวมประม�ณ 286,933 ตน (สำ�นกง�นเศรษฐกจก�รเกษตร, 2556) เนองจ�กเปนพนธข�วทปรบตวไดดกบสภ�พแวดลอมในเขตภ�คเหนอตอนบน และใหผลผลตสง แตเปนข�วเจ�ไมหอม มปรม�ณแปงอะไมโลสสง จงทำ�ใหข�วหงสกแขง ไมเปนทนยมของผบรโภค ดงนนจงปลกไวเพอข�ยใหกบโรงสในทองถนเท�นน

ก�รเพ�ะปลกข�วในจงหวดพะเย�ฤดน�ป 2557/2558 มพนทปลกข�ว 665,999 ไร ปรม�ณผลผลต 375,372 ตน ข�วทปลกสวนใหญเปนข�วหอมมะล สวนพนทเพ�ะปลกข�วน�ปรง ป 2558 มทงหมด 50,311 ไร ค�ดว�จะไดผลผลต 33,155 ตน โดยใหผลผลตเฉลย

14

660 กโลกรม/ไร ซงเกษตรกรสวนใหญจะปลกข�วเจ�พนธพษณโลก 2 โดยปลกม�กทอำ�เภอดอกคำ�ใต และอำ�เภอภก�มย�ว สวนอำ�เภออน ๆ ปลกเพยงเลกนอย ส�เหตม�จ�กไมมแหลงนำ�ธรรมช�ตทเพยงพอ และข�ดระบบก�รชลประท�น ขณะทร�ค�ผลผลตข�วเปลอกเจ� 5% ทคว�มชน 25-30% ร�ค�ตนละ 5,000-5,500 บ�ท สวนร�ค�ผลตข�วเปลอกหอมมะลจะอยท 11,000-12,000 บ�ทตอตน (สำ�นกง�นก�รค�ภ�ยในจงหวดพะเย�, 2557) จะเหนไดว�ข�วหอมจะมร�ค�สงกว�ข�วข�วธรรมด�คอนข�งม�ก

ขาวพษณโลก 2: ขาวเจานาชลประทานทมศกยภาพผลผลตในเขตภาคเหนอตอนบน

ข�วพษณโลก 2 (Phitsanulok 2: PSL-2) ถกปรบปรงพนธขนโดยกรมก�รข�ว และรบรองพนธเมอวนท 26 มถน�ยน 2543 เกดจ�กก�รผสมพนธ 3 ท�งระหว�ง CNTLR81122-PSL-37-2-1 / SPRLR81041-195-2-1 // ไออ�ร 56 ทศนยวจยข�วพษณโลก ป พ.ศ. 2533-2534 ปลกคดเลอกจนไดส�ยพนธ PSL91014-16-1-5-1 เปนข�วเจ�น�ชลประท�น ไมไวตอชวงแสง ตนเตย มลกษณะทรงตนทด มผลผลตสงผลผลตตอไรเฉลย 807 กโลกรมตอไร ต�นท�นเพลยกระโดดสนำ�ต�ลและเพลยกระโดดหลงข�ว ส�ม�รถปรบตวไดดในพนทภ�คเหนอตอนบน ซงมอ�ก�ศเยน มเสถยรภ�พในก�รใหผลผลต จงเปนข�วน�ชลประท�นทเกษตรกรในภ�คเหนอตอนบนนยมปลกในฤดปลกน�ปรงม�กทสด ตลอดจนข�วพษณโลก 2 มเมลดเรยวย�ว คณภ�พก�รสด เมลดข�วส�รใส คล�ยข�วข�วดอกมะล 105 แตว�มปรม�ณแปงอะไมโลส ประม�ณ 28.6% ข�วสกจะรวนและแขง และเปนข�วไมหอม จงทำ�ใหข�วพษณโลก 2 ไมเปนทชนชอบของผบรโภค และมร�ค�จำ�หน�ยในเกณฑของร�ค�ข�วข�วทวไป ซงตำ�กว�ร�ค�ข�วหอม นอกจ�กนยงพบว�ข�วพษณโลก 2 ไมต�นท�นตอโรคไหมและโรคขอบใบแหง ถ�ปใดเกดก�รระบ�ดของโรคทงสอง กจะทำ�ใหผลผลตข�วน�ปรงไดรบคว�มเสยห�ย (กรมก�รข�ว, 2558)

15

ความหอมในขาว (Aroma หรอ Fragrance) คว�มหอมเปนลกษณะหนงทมคณค�ท�งเศรษฐกจทำ�ใหข�วม

มลค�เพมม�กขน ทำ�ใหข�วมมนตเสนหชวนรบประท�น ข�วหอมทคนทวโลกรจกกนอย�งแพรหล�ยม 2 ชนด คอ ข�วบ�สม�ต (Basmati) และข�วหอมมะล (Jasmine rice) ปจจบนตล�ดข�วหอมโลกมมลค� ร�ว 80,000- 100,000 ล�นบ�ท (4-5 ล�นตน) ข�วหอมมะลไทยเปนข�วทไดรบคว�มนยมทวโลก เพร�ะมคณภ�พดทำ�ใหข�ว ซงเปนสนค�หลกท�งก�รเกษตรทำ�ร�ยไดใหกบประเทศปละกว�หล�ยหมนล�นบ�ท ข�วเจ�หอมของไทยทมชอเสยง ไดแก ข�วดอกมะล 105 (KDML105) และ กข 15 (RD15) สวนข�วเหนยวหอมทมคณภ�พด ไดแก กข 6 (RD6) โดยข�วหอมของไทยเปนทตองก�รของผบรโภคทงในและต�งประเทศ ร�ค�ข�ยของข�วหอมจะสงกว�ข�วไมหอม ดงจะเหนไดจ�กร�ค�ข�วหอมทเข�รวมโครงก�รรบจำ�นำ�ข�วเปลอกของภ�ครฐฯ ทกำ�หนดใหข�วหอมมะลมร�ค�สงกว�ข�วข�วทวไป โดยข�วหอมมะลทมพนทปลกใน 23 จงหวด (อยในภ�คเหนอ 3 จงหวด ไดแก พะเย� เชยงร�ย และเชยงใหม และภ�คตะวนออกเฉยงเหนอของไทย 20 จงหวด) จะมร�ค�สงกว�ข�วหอมมะลทปลกจ�กภมภ�คอนๆ ทตองใชชอว�ข�วหอมจงหวด (กรมก�รค�ภ�ยใน, 2555) เนองจ�กว�ข�วหอมมะลทปลกในพนทดงกล�ว จดเปนข�วหอมมะลคณภ�พด มกลนหอมม�กกว�ข�วหอมจ�กภมภ�คอนๆ เนองจ�กปรม�ณส�รหอมในข�วจะขนอยกบพนธกรรมแลว ยงขนอยกบสภ�พแวดลอมในแหลงทปลกอกดวย (Yoshihashi et al., 2004)

กลนหอมของข�วเกดจ�กก�รผสมผส�นของส�รระเหยม�กกว� 100 ชนด (Buttery et al., 1982; Petrov et al., 1996) แตมส�รทเปนองคประกอบหลกคอส�ร 2-Acetyl-1-pyrroline (2AP) เปนส�รประกอบทมโครงสร�งเปนวงแหวน มกลนหอมคล�ยใบเตยหรอกลนข�วโพดคว คว�มหอมในข�วจะม�กหรอนอยขนอยกบระดบปรม�ณของส�ร 2AP ในข�วหอมจะปรม�ณของส�ร 2AP ม�กกว�ข�วไมหอมถง 100 เท� (Grosch and Schieberle, 1997) ก�รตรวจสอบคว�มหอมส�ม�รถทำ�ไดโดยวธก�รดมซงเปนวธทมคว�มคล�ดเคลอน

16

สง หรออ�จทำ�ไดโดยก�รวดปรม�ณส�ร 2AP ในเมลดข�วโดยใช Gas-chromatography/mass-spectrometry (GC–MS) (Wongpornchai et al., 2004) และเทคนค GCxGC-TOFMS (สปรด� และคณะ, 2555) ซงวธก�รดงกล�วจะใชค�ใชจ�ยสงม�กในก�รวเคร�ะหและทงสองวธจะไมส�ม�รถใชตรวจสอบคว�มหอมไดในเมลดข�วทส�รหอมระเหยออกไปหมด เนองจ�กก�รเกบเมลดข�วไวน�น ดงนนจงทำ�ใหก�รตรวจสอบข�วหอมใชเวล�น�นและตองใชตวอย�งทเกบรกษ�ไวเปนอย�งด

ลกษณะคว�มหอมในข�วถกควบคมดวยยนหลก (Major gene) ททำ�หน�ทสร�งส�รหอม 2AP ในข�ว ไดแกยน BADH2 หรอเรยกอกชอหนงว�ยน Os2AP มตำ�แหนงอยบนโครโมโซมคท 8 บนแขนข�งย�ว เปนยนดอยทำ�หน�ทสร�งเอนไซม BADH2 ซงเปนเอนไซมในกลม Amino aldehyde dehydrogenase ยน BADH2 ประกอบดวย 15 Exon 14 Intron กำ�หนดรหสก�รสร�งโปรตนทมจำ�นวนกรดอะมโนจำ�นวน 503 ตว (กมลวรรณ, 2013) ถ�เกดคว�มผดปกตของลำ�ดบเบสในยนนแลวทำ�ใหเอนไซม BADH2 ไมส�ม�รถทำ�ง�นได เชน ตำ�แหนง 8 bp deletion (GATTAGGC) ท Exon7 ซงเปน Common allele พบในข�วหอมไทยและข�วหอมสวนใหญของโลก (Vanavichit et al., 2004) ตำ�แหนง 7 bp deletion (CGGGCGC) ท Exon2 (Shi et al., 2008) ตำ�แหนง 3 bp insertion ท Exon13 ทพบในข�วหอมพนเมองจ�กพม� (Myint et al., 2010) ตำ�แหนง 3 SNP ท Exon7 (Bradbury et al., 2005) ตำ�แหนง Discontinuous 8 bp deletion และ SNP ท Exon7 (Amarawathi et al., 2008) และ ตำ�แหนง 7 bp insertion ท Exon8 (Amarawathi et al., 2008) จะสงผลให Proline เปลยนไปเปนส�รหอม 2AP (Yoshihashi et al., 2002) ยน BADH2 จะมคว�มเหมอนกบยน Betaine aldehyde dehydrogenase (BADH) บนโครโมโซม 4 คอนข�งม�ก ซงตำ�แหนงดงกล�วเปน Minor QTL ทควบคมลกษณะคว�มหอมในข�วเชนกน (Lorieux et al., 1996)

17

ปรมาณแปงอะไมโลส

ข�วเจ�และข�วเหนยวมสวนประกอบสำ�คญของแปง 2 ชนด ไดแก อะไมโลส (Amylose) และอะไมโลเพกตน (Amylopectin) ในแปงข�วเหนยวประกอบดวยแปงอะไมโลเพกตนเกอบทงหมด จงทำ�ใหข�วเหนยวเก�ะตวกนเปนกอนเมอหงสก ซงแตกต�งไปจ�กข�วเจ�ทมปรม�ณอะไมโลเพกตนนอยกว� ในข�วเจ�พบว�ปรม�ณแปงอะไมโลสจะเปนปจจยสำ�คญในก�รกำ�หนดคณภ�พก�รหงตมของข�ว โดยข�วเจ�ทมปรม�ณแปงอะไมโลสสงจะเปนส�เหตทำ�ใหข�วนมนอยลง ก�รแบงชนดของพนธข�วต�มปรม�ณแปงอะไมโลส จะแบงไดดงน ไดแก ข�วเหนยว (0-2%) ข�วอะไมโลสตำ�ม�ก (3-9%) ข�วอะไมโลสตำ� (10-19%) ข�วอะไมโลสป�นกล�ง (20-25%) และข�วอะไมโลสสง (>25%) (เครอวลย, 2536; อรอนงค, 2550) ก�รประเมนปรม�ณแปงอะไมโลสจะใชเทคนค Colorimetric method โดยเครองวดปรม�ณก�รดดกลนแสง (Juliano, 1971) ลกษณะปรม�ณแปงอะไมโลสในเมลดข�วจะถกกำ�หนดดวยยนหลกทเรยกว� Waxy (Wx) มตำ�แหนงอยบนโครโมโซม 6 ทำ�หน�ทควบคมก�รสร�งเอนไซม Granule-bound starch synthase I (GBSSI) ทจำ�เปนสำ�หรบก�รสงเคร�ะหปรม�ณแปงอะไมโลส ยนนมอลลล 2 อลลล ไดแก Wxa และ Wxb ทพบในข�ว indica และ japonica ต�มลำ�ดบ โดยอลลล Wxa จะทำ�ใหข�วมปรม�ณแปงอะไมโลสสง เนองจ�กยนทำ�ง�นปกต สวนอลลล Wxb จะมลำ�ดบเบส 1 ตวทต�งออกไปท Intron 1 splice site (AG(G/T)TATA) ก�รถกแทนทของเบส G ไปเปน T จะลดประสทธภ�พของ Intron 1 splice site ทำ�ใหข�วมก�รสงเคร�ะหอะไมโลสลดลง สวนใหญจะพบอลลลแบบ Wxb ในข�วกลม Japonica และข�วเหนยวซงมปรม�ณอะไมโลสตำ� (Wang et al., 1995) นอกจ�กนยงพบว�ยน Waxy มตำ�แหนงลำ�ดบเบสซำ�ๆ ทเรยกว� Microsatellite-(CT)n บรเวณ Exon1 ซงเปนบรเวณ Non-translated region (Bligh et al. 1995) ซงตำ�แหนงดงกล�วเปนตำ�แหนงของ RM190 (Temnykh et al., 2000) และส�ม�รถ

18

ใชคดเลอกส�ยพนธข�วในประช�กรข�วทเกดจ�กคผสมพอแมทมปรม�ณแปงอะไมโลสแตกต�งกนได

นอกจ�กนยงพบว�มยนอนทเกยวของกบคณสมบตแปงในข�ว เชน ยน SBE ควบคมก�รสร�งเอนไซม Starch branching enzyme (SBE) ทำ�หน�ทในก�รนำ� α-1, 6-glucosidic linkage เข�ส α-polyglucan ดงนน SBE จงเปนสวนสำ�คญในก�รกำ�หนดโครงสร�งของอะไมโลเพกตนในข�ว เอนไซม SBE1 และ SBE3 เปนเอนไซมทเกยวของกบก�รสงเคร�ะหแปงใน Endosperm ของข�ว โดย SBE3 ทำ�หน�ทสงเคร�ะหอะไมโลเพกตนของข�วโดยใชโซเสนทสนกว� SBE1 (Liu et al., 2004)

โรคไหมและยนตานทานโรคไหมในขาวโรคไหม (Blast) เปนโรคทพบระบ�ดม�กในข�วน�นำ�ฝนในภ�ค

เหนอและภ�คตะวนออกเฉยง เหนอ เกดจ�กเชอร� Pyricularia oryzae (Magnaporthe oryzae) ส�ม�รถเข�ทำ�ล�ยตนกล�ในทกระยะของก�รเจรญเตบโตและถ�ทำ�ล�ยในระยะข�วตงทองจะทำ�ใหรวงข�วลบไมตดเมลดผลผลตเสยห�ยไดถง 60% (Surin et al., 1986) ถ�มก�รระบ�ดรนแรงจะทำ�ใหไมส�ม�รถเกบเกยวผลผลตได ตำ�แหนงของยนทควบคมลกษณะคว�มต�นท�นโรคไหม มตำ�แหนงอยบนหล�ยโครโมโซม จ�กก�รศกษ�ของ Noenplab et al. (2006) โดยใชประช�กร Recombinant inbred lines (RILs) จำ�นวน 587 ส�ยพนธ ทไดจ�กคผสมข�วข�วดอกมะล 105 x ข�วเจ�หอมนล ซงไดประเมนคว�มต�นท�นโดยใชเชอร�โรคไหม 3 ไอโซเลท พบว�ม 14 QTL ทว�งตวอยบนโครโมโซม 1, 2, 11 และ 12 และพบว�ข�วเจ�หอมนลม QTL บนโครโมโซม 1 (qBL1) และ 11 (qBL11) เปนตวใหคว�มต�นท�นตอเชอทง 3 ไอโซเลททนำ�ไปประเมน และ QTL บนโครโมโซม 12 มคว�มเฉพ�ะเจ�ะจงกบบ�งเชอ และในบ�งเชอมข�วเจ�หอมนลเปนตวใหคว�มต�นท�น แตบ�งเชอข�วข�วดอกมะล 105 เปนตวใหคว�มต�นท�น QTL ต�นท�นโรคไหมทพบบนโครโมโซม 2 ว�งตว

19

อยระหว�งเครองหม�ยดเอนเอ RM207 และ RM48 สวน QTL บนโครโมโซม 12 ว�งตวอยระหว�งเครองหม�ยดเอนเอ RM313 และ RM277 ก�รประเมนคว�มต�นท�นในประช�กร Double haploid lines (DHLs) ทไดจ�กคผสมระหว�ง IR64xAzucena พบ QTL ทงโครโมโซม 1, 2, 11 และ 12 เชนกน และประช�กรแสดงคว�มต�นท�นแบบกว�ง ต�มร�ยง�นของ Utami et al. (2008) ในประเทศไทยพบว�ยนททำ�หน�ทเปนยนหลก (Major QTL) ทต�นท�นตอเชอแบบกว�งไดแก qBL11 มตำ�แหนงอยบนโครโมโซม 11 ซงมตำ�แหนงใกลเคยงกบยน Xa21 ทควบคมลกษณะคว�มต�นท�นโรคขอบใบแหง (Wongsaprom et al., 2010)

โรคขอบใบแหงและยนตานทานโรคขอบใบแหงในขาวโรคขอบใบแหง (Bacterial blight) เปนโรคทพบก�รระบ�ดใน

ข�วน�นำ�ฝนและน�ชลประท�น เกดจ�กเชอ Xanthomonas oryzae pv. oryzae เข�ทำ�ล�ยข�วตงแตระยะตนกล� แตกกอ จนถงออกรวง ทำ�ใหใบแหง ทอนำ�ทออ�ห�รอดตนหรอแหงเฉ�ต�ยในทสด ก�รระบ�ดของโรคอ�จทำ�ใหผลผลตลดลง 20-30% ถ�มก�รระบ�ดรนแรงอ�จทำ�ใหผลผลตลดลงถง 80% (Ou et al., 1971) ในป พ.ศ. 2556 พนทจงหวดพะเย�มก�รระบ�ดของโรคขอบใบแหงม�กกว� 500 ไร ทำ�ใหเกษตรกรตองฉดพนย�ปฏชวนะเพอควบคมก�รระบ�ดของโรค (สถ�นโทรทศนไทยพบเอส, 2556) ยนทควบคมลกษณะคว�มต�นท�นมก�รแสดงออกใน 2 รปแบบ คอ Dominant genes ม 18 ยน (Xa1, Xa2, Xa3, Xa4, Xa6, Xa7, Xa9, Xa10, Xa11, Xa12, Xa14, Xa16, Xa17, Xa18, Xa21, Xa20, Xa23 และ Xa24) และลกษณะยนต�นท�นเปน Recessive genes ม 6 ยน คอ (xa5, xa8, xa13, xa15, xa19 และ xa22) (Khush and Kinoshita, 1991; Kinoshita, 1995; Kameswara et al., 2002) โดยยน Xa3, Xa4, Xa10 และ Xa21 กระจกรวมตวกนอยบนโครโมโซม 11 ใกลเคยงกบยนต�นท�นโรคไหม (qBL11) ในกลมยนต�นท�นน xa5 เปนยนแรกทถกว�งตำ�แหนงบนโครโมโซมและใน

20

ทงหมดน ในปจจบนพบว�ในข�วไทยจำ�เปนตองปรบปรงพนธข�วใหมยน xa5 บนโครโมโซม 5 ซงเปนยนหลก และถ�มยน Xa21/qBB11 บนโครโมโซม 11 กจะทำ�ใหข�วต�นท�นตอเชอในประเทศไทยเพมม�กขน ในขณะทข�วแถบประเทศอนเดยและพม�จะมยน Xa21 เปนยนหลก (Win et al., 2013)

เครองหมายดเอนเอ (DNA marker) กบการประยกตใชสำาหรบการปรบปรงพนธขาว

เทคโนโลยดเอนเอเปนเทคนคท�งอณพนธศ�สตรทกำ�ลงมบทบ�ทสำ�คญในก�รเกษตรโดยเฉพ�ะในง�นปรบปรงพนธพชซงถอว�เปนหวใจสำ�คญในก�รสร�งพชพนธใหม ใหมลกษณะดตรงต�มคว�มตองก�รของตล�ดและมผลผลตสง ซงเปนลกษณะทตองก�ร ปจจบนเครองหม�ยดเอนเอ (DNA marker) ไดเข�ม�มบทบ�ทในง�นด�นพนธศ�สตรและก�รปรบปรงพนธพชอย�งม�กเนองจ�กก�รจำ�แนกสงมชวตโดยอ�ศยลกษณะท�งสณฐ�นวทย� หรอลกษณะฟโนไทปทำ�ไดย�ก ซงลกษณะทปร�กฏเปนผลม�จ�กก�รแสดงออกของจโนไทป และผลกระทบของสภ�พแวดลอมทสงมชวตเจรญเตบโตในชวงเวล�นน ดงนนก�รใชลกษณะฟโนไทปจำ�แนกสงมชวตจงอ�จไมเพยงพอในก�รคดเลอกหรอระบส�ยพนธของสงมชวตใหถกตองแมนยำ�ไดนอกจ�กนนกระบวนก�รปรบปรงพนธยงตองอ�ศยระยะเวล�น�นและใชแรงง�นจำ�นวนม�กอกดวย (จฑ�พร, 2555)

จ�กโครงก�รถอดรหสจโนมข�ว (International Rice Genome Sequencing Project) ทมเป�หม�ยในก�รห�ลำ�ดบเบสของจโนมข�วทง 12 โครโมโซมทงข�ว (Oryza sativa) สำ�เรจขนในป 2005 (International Rice Genome Sequencing Project, 2005) และร�ยง�นไวในฐ�นขอมลส�ธ�รณะ เชน ฐ�นขอมล NCBI (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/) ตลอดจนมก�รร�ยง�นลำ�ดบเบสของยนต�ง ๆ จำ�นวนม�กทมก�รห�ลำ�ดบเบสสำ�เรจแลวของข�วพนธต�ง ๆ ทสำ�คญของโลก และส�ม�รถเข�ถงฐ�นขอมลส�ธ�รณะเหล�นไดง�ย และส�ม�รถนำ�ขอมลลำ�ดบเบสของยนต�ง ๆ ของข�วม�

21

ใชพฒน�เปนเครองหม�ยดเอนเอ ทจำ�เพ�ะตอยนเป�หม�ย และนำ�ม�ประยกตใชในก�รตรวจสอบจโนไทปในโครงก�รปรบปรงพนธข�วอย�งม�กม�ย นอกจ�กนยงมฐ�นขอมลทรวบรวมขอมลและร�ยละเอยดของเครองหม�ยดเอนเอตำ�แหนงต�ง ๆ ทกระจ�ยอยบนโครโมโซมต�ง ๆ ของข�ว หรอมตำ�แหนงอยบน/ใกลเคยงกบยนหรอ Quantitative trait loci (QTLs) ทควบคมลกษณะทสำ�คญท�งเศรษฐกจอย�งม�กม�ย ส�ม�รถเลอกนำ�ไปใชไดง�ย โดยไมตองเสยเวล�ในก�รคนห� หรอออกแบบไพรเมอรทมคว�มจำ�เพ�ะ เชน ฐ�นขอมล Gramene (http://www.gramene.org/)

ในโครงก�รวจยน ไดนำ�เครองหม�ยดเอนเอบ�งสวนทเคยนำ�ไปใชในโครงก�รปรบปรงพนธข�วและมร�ยง�นคว�มสำ�เรจไปแลว ม�ประยกตใชในก�รตรวจสอบจโนไทปและตดต�มยนเป�หม�ยในประช�กรรนลก เชน เครองหม�ยดเอนเอ Aromarker ทจำ�เพ�ะตอยน BADH2 ทควบคมลกษณะคว�มหอมในข�ว ส�ม�รถใชจำ�แนกข�วหอมออกจ�กข�วไมหอมได (Vanavichit et al., 2004; Wanchana et al., 2005; ไวพจน และคณะ, 2556) PB7-8 จำ�เพ�ะตอยน Xa21 บนโครโมโซม 11 (อยใกลเคยงกบ qBL11) และ PAxa5 จำ�เพ�ะตอยน xa5 บนโครโมโซม 5 ใชคดเลอกข�วทมคว�มต�นท�นโรคขอบใบแหง (Korinsak et al., 2014) นอกจ�กนยงมเครองหม�ยดเอนเอชนด SSR markers ทมตำ�แหนงใกลเคยงกบยน และส�ม�รถใชคดเลอกตนพชทมยนดงกล�วไดคอนข�งแมนยำ� เชน RM122, RM153 มตำ�แหนงใกลเคยงกบยน xa5 บนโครโมโซม 5 ทควบคมคว�มต�นท�นโรคขอบใบแหง RM212, RM319 มตำ�แหนงใกลเคยงกบ qBL1 บนโครโมโซม 1 และ RM224, RM144 มตำ�แหนงใกลเคยงกบ qBL11 บนโครโมโซม 11 ทควบคมคว�มต�นท�นโรคไหม (Wongsaprom et al., 2010) ซงลำ�ดบเบสของไพรเมอรแตละเครองหม�ยดเอนเอ SSR ร�ยง�นไวในฐ�นขอมล http://www.gramene.org/ นอกจ�กนยงนำ�เครองหม�ยดเอนเอทพฒน�ขนใหมและมคว�มจำ�เพ�ะตอยน Waxy ทควบคมก�รสร�งแปงอะไมโลสในข�ว ไดแก Waxy-1 marker ทแสดงรปแบบของ

22

แถบดเอนเอทแตกต�งกน (Polymorphism) ระหว�งพนธข�วพษณโลก 2 กบข�วข�วดอกมะล 105 (รฐถ�, 2558) ดงนนจงส�ม�รถนำ�ม�ใชตดต�มยน Waxy จ�กข�วข�วดอกมะล 105 ทถกถ�ยทอดใหกบข�วพษณโลก 2 โดยวธก�รผสมกลบได

ภาพท 2 รปแบบของแถบดเอนเอทตรวจสอบในประช�กรข�วพนธต�ง ๆ จำ�นวน 16 พนธ โดยใชเครองหม�ยดเอนเอ Waxy-b1 (รฐถ�, 2558)

โครงการ: การปรบปรงพนธขาวเจาหอม ปรมาณแปงอะไมโลสตำา ตานทานโรคไหมและโรคขอบใบแหงอยางกวาง สำาหรบพนทนาชลประทานในเขตภาคเหนอตอนบน

จ�กคณค�ของลกษณะก�รท�งก�รเกษตรของข�วพษณโลก 2 ทส�ม�รถปรบตวไดดและใหผลผลตสงในพนทน�ชลประท�นในเขตภ�คเหนอตอนบน ประกอบกบมลค�ของข�วหอมในทองตล�ดทมร�ค�สงกว�ข�วข�วทวไป จงทำ�ใหผวจยมแนวคว�มคดทจะทำ�ก�รปรบปรงพนธข�วพษณโลก 2 ใหมคว�มหอม ปรม�ณแปงอะไมโลสตำ� คล�ยกบข�วหอมมะล (ข�วดอกมะล 105) มคว�มต�นท�นตอโรคไหมและโรคขอบใบแหงอย�งกว�ง (Broad spectrum resistances) โดยใหยงคงลกษณะท�งก�รเกษตรอน ๆ คล�ยกบข�วพษณโลก 2 และม

23

เสถยรภ�พก�รใหผลผลตในเขตภ�คเหนอตอนบน เพอใหเปนพนธข�วท�งเลอกหนงสำ�หรบเกษตกรผปลกข�วในเขตน�ชลประท�น ทจะส�ม�รถเพมร�ยไดจ�กก�รปลกข�วทมมลค�สงขนได ซงก�รพฒน�พนธข�วเจ�หอมและนม ต�นท�นโรคไหมและโรคขอบใบแหงอย�งกว�งในฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 น จะใชวธก�รผสมกลบรวมกบก�รใชเครองหม�ยดเอนเอชวยในก�รคดเลอก หรอทเรยกว� Marker assisted backcrossing method ซงจะทำ�ใหก�รคดเลอกตนข�วทมยนเป�หม�ยทำ�ไดรวดเรวและแมนยำ�ม�กขน ในขณะน ป 2558 ท�งคณะผวจยไดดำ�เนนก�รสร�งประช�กรลกผสมชวท F1 ทเกดจ�กคผสมระหว�งข�วพษณโลก 2 x ข�วดอกมะล 105 ไดจำ�นวน 41 ตน เมอนำ�ไปตรวจสอบจโนไทปดวยเครองหม�ยดเอนเอ Aromarker และ Waxy-1 พบตนทแสดงจโนไทปเปน Heterozygous ทง 2 ตำ�แหนง จำ�นวน 30 ตน (โสรญ�, 2558) ซงแสดงในภ�พท 3 ตนเหล�นจะถกนำ�ไปผสมกลบเข�ห�ข�วพษณโลก 2 เพอทจะพฒน�ประช�กรลกผสมกลบจนถงชวท BC3F3 สำ�หรบนำ�ไปเข�สขนตอนก�รรวมยน (Gene pyramiding) ตอไป

24

ภาพท 3 ประช�กรข�วลกผสมชวท F1 ทเกดจ�กคผสมระหว�งข�วพษณโลก 2 x ข�วดอกมะล 105 และแถบดเอนเอทถกตรวจสอบดวยเครองหม�ยดเอนเอ Aromarker ทจำ�เพ�ะตอยน BADH2 ทควบคมลกษณะคว�มหอมในข�ว

25

10. เอกสารอางองของโครงการวจยกมลวรรณ เรยบรอย, ศรสวสด ขนทอง, ธรยทธ ตจนด� และสรพร

เกตง�ม. 2013. ยนคว�มหอมและลกษณะพนฐ�นท�งอณพนธศ�สตรของข�วหอม. Thai J. Genet. 6(2): 93-114.

กรมก�รข�ว. 2558. องคคว�มรเรองข�ว. แหลงทม�: http://brrd.in.th/rkb/varieties/index.php.htm (สบคนเมอ 20 มน�คม 2558).

กรมก�รค�ภ�ยใน. 2555. ก�รรบจำ�นำ�สนค�เกษตร: ข�วเปลอกน�ป 2555/2556. กระทรวงพ�ณชย. แหลงทม�: http://www.dit.go.th/contentmain.asp?typeid=8&catid=152 (สบคนเมอ 20 กรกฎ�คม 2558).

เครอวลย อตตะวรยะสข. 2536. คณภ�พเมลดข�วท�งก�ยภ�พและก�รแปรสภ�พเมลด. หน� 1-53. ใน เอกส�รประกอบก�รบรรย�ยฝกอบรมหลกสตรวทย�ก�รหลงก�รเกบเกยว ณ ศนยวจยข�วพทลง. กรมวช�ก�รเกษตร, กรงเทพฯ.

จฑ�พร แสงประจกษ. 2555. ก�รใชเครองหม�ยดเอนเอสำ�หรบศกษ�คว�มหล�กหล�ยท�งพนธกรรมและก�รปรบปรงพนธข�ว. แกนเกษตร. 40: 299-308.

ธรยทธ ตจนด�. 2555. ร�ยง�นฉบบสมบรณโครงก�รวจยและพฒน�พนธข�วน�นำ�ฝนโดยใชเทคโนโลย ชวภ�พภ�ยใตคว�มรวมมอระหว�งสถ�บนวจยข�วกบศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภ�พแหงช�ต. ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภ�พแหงช�ต, ปทมธ�น. 219 หน�.

รฐถ� ฟ�. 2558. ก�รพฒน�เครองหม�ยดเอนเอทจำ�เพ�ะตอยนทเกยวของกบลกษณะแปงในข�วและก�รประยกตใชสำ�หรบก�รปรบปรงพนธข�วเหนยวดำ�โภชน�ก�รสง. ปญห�พเศษระดบปรญญ�ตร, ส�ข�เกษตรศ�สตร คณะเกษตรศ�สตรและทรพย�กรธรรมช�ต, มห�วทย�ลยพะเย�, 32 หน�.

โสรญ� เกดแลว. 2558. ก�รพฒน�พนธข�วเจ�หอมน�ชลประท�น ปรม�ณแปงอะไมโลสตำ�โดยใชวธก�รผสมกลบรวมกบก�รใช

26

เครองหม�ยโมเลกลชวยในก�รคดเลอก.ปญห�พเศษระดบปรญญ�ตร, ส�ข�เกษตรศ�สตร คณะเกษตรศ�สตรและทรพย�กรธรรมช�ต, มห�วทย�ลยพะเย�, 37 หน�.

พยอม โคเบลล. 2549. โรคขอบใบแหงของข�ว (Bacterial leaf blight of rice). เอกส�รประกอบก�รฝกอบรมนกศกษ�ฝกง�น คณะวทย�ศ�สตร จฬ�ลงกรณมห�วทย�ลย. 20 มน�คม-10 พฤษภ�คม 2549 ศนยวจยข�วอบลร�ชธ�น. จำ�นวน 6 หน�.

วร�ภรณ แสงทอง. 2556. ข�วเหนยวหอมตนเตยไมไวตอชวงแสงส�ยพนธแมโจ 2. ง�นบรก�รวช�ก�รและวจย คณะวทย�ศ�สตร มห�วทย�ลยแมโจ, เชยงใหม, แหลงทม�: http://www.science. mju.ac.th/rar_web/mju2/index.php/content/index/106. (สบคนเมอ 26 กนย�ยน 2557).

ไวพจน กนจ, สกญญ� เรองขำ�, สมน หอยม�ล�, อนช� พลบพล�, อภช�ต วรรณวจตร และ ธรยทธ ตจนด�. 2556. ก�รตรวจสอบคว�มหอมในเชอพนธกรรมข�วไรไทยโดยใชเครองหม�ยดเอนเอทจำ�เพ�ะตอยน Os2AP และก�รวเคร�ะหคณภ�พหงตมและคว�มหน�แนนของธ�ตเหลกในเมลด. Thai J Genetics. 6(1): 11-24.

สถ�นโทรทศนไทยพบเอส. 2556. เกดโรคขอบใบแหงระบ�ดน�ข�วในจ.พะเย� เสยห�ยกว� 500 ไร. แหลงทม�: http://news.thaipbs.or.th/content/เกดโรคขอบใบแหงระบ�ดน�ข�วในจงหวดพะเย�-เสยห�ยกว�-500-ไร. (สบคนเมอ 10 กรกฎ�คม 2557).

สปรด� หอมกลน, จระนช นตย�ธ�รกล และสกญญ� วงศพรชย. 2555. ก�รวเคร�ะหองคประกอบทระเหยไดในเมลดข�วพนธข�วดอกมะล 105 (KDML105) ดวยเทคนค GCxGC-TOFMS. หน� 543-546. ใน: ก�รประชมวช�ก�รข�วแหงช�ต ครงท 2 มตใหมวจยข�วไทยพรอมรบก�รเปลยนแปลงของสภ�พภม

27

อ�ก�ศและก�รเปดตล�ดเสรอ�เซยน. วนท 21-23 ธนว�คม 2555 โรงแรม Swissotel Le Concorde, กรงเทพมห�นคร.

สำ�นกง�นก�รค�ภ�ยในจงหวดพะเย�. 2556. ร�ยง�นก�รประชมคณะอนกรรมก�รตดต�มกำ�กบดแลก�รรบจำ�นำ�ข�วระดบจงหวด จงหวดพะเย� ครงท 5/2556. วนท 12 มถน�ยน 2556 หองประชมจอมทอง ศ�ล�กล�งจงหวดพะเย�, จงหวดพะเย�.

สำ�นกง�นวจยนวตกรรมและพนธมตร. 2557. ยทธศ�สตรก�รวจยในข�ว. แหลงทม�: http://www.kmutt.ac.th/rippc/nrct59/38s14.pdf (สบคนเมอ 5 มน�คม 2558).

สำ�นกง�นเศรษฐกจก�รเกษตร. 2556. ข�วน�ปรง: เนอทเพ�ะปลก เนอทเกบเกยวผลผลตป 2554-2556. แหลงทม�: http://www.oae.go.th/download/prcai/.../majorrice52-54 ( สบคนเมอ 4 กมภ�พนธ 2558).

อรอนงค วนยกล. 2550. ข�ว : วทย�ศ�สตรและเทคโนโลย. สำ�นกพมพมห�วทย�ลยเกษตรศ�สตร,กรงเทพฯ.

Amarawathi, Y., Singh, R., Singh, A.K., Singh, V.P., Mohapatra, T. and Sharma, T.R. 2008. Mapping of quantitative trait loci for basmati quality traits in rice (Oryza sativa L.). Mol. Breed. 21: 49-65.

Bligh, H.F.J., Till, R.I. and Jones, C.A. 1995. A microsatellite sequence closely linked to the Waxy gene of Oryza sativa. Euphytica. 86: 83–85.

Bradbury, L.M.T., Fitzgerald, T.L., Henry, R.J., Jin, Q.S. and Waters, D.L.E. 2005. The gene for fragrance in rice. Plant Biotech. J. 3: 363-370.

Buttery, R.G., Ling, L.C. and Juliano, B.O. 1982. 2-Acetyl-1-pyrroline: an important aroma component of cooked rice. Chem. Ind (Lond) 12: 958–959.

Caetano, A. 1997. Resolving DNA amplification products using polyacrylamide gel electrophoresis and silver staining. pp. 119-134. In: Micheli, R. M. and R. Bova (Eds.),

28

Fingerprinting methods based on PCR. Springer-Verlag, Heidelberg.

Grosch, W. and Schieberle, P. 1997. Flavor of cereal products-a review. Cereal Chem. 74: 91-97.

International Rice Genome Sequencing Project. 2005. The map-based sequence of the rice genome. Nature. 436: 793-800.

Juliano BO. 1971. A simplified assay for milled rice amylose, Cereal Sci. Today 16(10): 334-338.

Kameswara, R.K., Lakshminarasu, M. and Jena, K.K. 2002. DNA markers and marker assisted breeding for durable resistance to bacterial blight disease in rice. Biotechnology Advances. Elsevier Sci. 20: 33-47.

Khush, G.S. and Kinoshita, T. 1991. Rice karotype, marker gene and linkage groups. Pp. 83-108. In: Khush, G.S. and Toenniessen, G.H. (eds) Rice biotechnology. CAB int. Wallingford, UK.

Kinoshita, T. 1995. Report of committee on gene symbolization, nomenclature and linkage groups. Rice Genet. Newsl. 12: 9-153.

Korinsak, S., Sirithunya, K. and Toojinda, T. 2014. Identifying a source of a bacterial blight resistance gene xa5 in rice variety ‘IR62266’ and development of a functional marker ‘PAxa5’, the easy agarose based detection. Thai J. Genet. 7(4): 164-172.

Liu, X., Gu, M., Han, Y., Ji, Q., Lu, J., Gu, S., Zhang, R., Li, X., Chen, J., Korban, S.S. and Xu, M. 2004. Developing gene-tagged molecular markers for functional analysis of starch-synthesizing gene in rice (Oryza sativa L.). Euphytica. 135: 345-353.

Lorieux, M., Petrov, M., Huang, N., Guiderdoni, E. and Ghesquiere, A. 1996. Aroma in rice: genetic analysis of a quantitative trait. Theor. Appl. Genet. 93: 1145-1151.

Myint, K.M., Arikit, S., Wanchana, S., Yoshihashi, T., Choowongkomon, K. and Vanavichit, A. 2010. A PCR-based marker for a locus conferring the

29

aroma in Myanmar rice (Oryza sativa L.). Theor. Appl. Genet. 125: 887-896.

Noenplab, A., Vanavichit, A., Toojinda, T., Sirithunya, P., Tragoonrunge, S., Sriprakhon, S. and Wongsaprom, C. 2006. QTL Mapping for leaf and neck blast resistance in Khao Dawk Mali 105 and Jao Hom Nin recombinant inbred lines. ScienceAsia. 32: 133-142.

Ou, S.H., Nuque, F.L. and Silva, J.P. 1971. Varietal resistance to bacterial blight of rice. Plant Dis. 55: 17-21.

Petrov, M., Danzart, M., Giampaoli, P., Faure, J. and Richard, H. 1996. Rice aroma analysis: discrimination between a scented and a non-scented rice. Sci. Aliments. 16: 347-360.

Shi, W., Yang, Y., Chen, S. and Xu, M. 2008. Discovery of a new fragrance allele and the development of functional markers for the breeding of fragrant rice varieties. Mol. Breed. 22: 185-192.

Surin, A., Arunyanart, P., Dhitikiattipong, R., Rojanahosdin, W., Munkong, S. and Disthaporn, S. 1986. Yield loss due to rice blast (bl) disease at different crop stages. Int. Rice Res. Newsletter. 14: 34-35.

Temnykh, S., Park, W.D., Ayres, N., Cartinhour, S., Hauck, N., Lipovich, L., Cho, Y.G., Ishii, T., McCouch, S.R. 2000. Mapping and genome organization of microsatellite sequences in rice (Oryza sativa L.). Theor. Appl. Genet. 100: 697–712.

Vanavichit, A., Yoshihashi, T., Wanchana, S., Areekit, S., Saengsraku, D., Kamolsukyunyong, W., Lanceras, J., Toojinda, T. and Tragoonrung, S. 2004. Positional cloning of Os2AP, the aromatic gene controlling the biosynthetic switch of 2-acetyl-1-pyrroline and gamma aminobutyric acid (GABA) in rice. pp. 71-80. In: Proceedings of the 1st international conference on rice for the future. Aug 31–Sep 3, 2004, Bangkok.

30

Wanchana, S., Kamolsukyunyong, W., Ruengphayak, S., Toojinda, T., Tragoonrung, S. and Vanavichit, A. 2005. A rapid construction of a physical contig across a 4.5 cM region for rice grain aroma facilitates marker enrichment for positional cloning. Sci. Asia. 31: 299-306.

Wang, Y., Zheng, Q., Shen, Z., Gao, P., Snustad, P., Li, G., Zhang, L. and Hong, M. 1995. The amylose content in rice endosperm is related to the posttranscriptional regulation of the waxy gene. Plant Journal. 7: 613–622.

Win, K.M., Korinsaka, S., Sirithunya, P., Lanceras-Siangliw, J., Jamboonsri, W., Da, T., Patarapuwadol, S. and Toojinda, T. 2013. Marker assisted introgression of multiple genes for bacterial blight resistance into aromatic Myanmar rice MK-75. Field Crops Res. 154: 164–171.

Wongpornchai, S., Dumri, K., Jongkaewwattana, S. and Siri, B. 2004. Effects of drying methods and storage time on the aroma and milling quality of rice (Oryza sativa L.) cv. Khao Dawk Mali 105. Food Chem. 87: 407-414.

Wongsaprom, C., Sirithunya, P., Vanavichit, A., Pantuwan, G., Jongdee, B., Sidhiwong, N., Siangliw, J.L. and Toojinda, T. 2010. Two introgressed quantitative trait loci confer a broad-spectrum resistance to blast disease in the genetic background of the cultivar RD6 a Thai glutinous jasmine rice. Field Crops Res. 119: 245-251.

Yi, M., Nwe, K.T., Vanavichit, A., Chai-arree, W. and Toojinda, T. 2009. Marker assisted backcross breeding to improve cooking quality traits in Myanmar rice cultivar Manawthukha. Field Crops Res. 113: 178-186.

Yoshihashi, T., Huong, N.T.T. and Inatomi, H. 2002. Precursors of 2-acetyl-1-pyrroline, a potent

31

flavour compound of an aromatic rice variety. J. Agric. Food Chem. 50: 2001-2004.

Yoshihashi, T., Nguyen, T.T.H. and Kabaki, N. 2004. Area dependency of 2-acetyl-1-pyrroline content in an aromatic rice variety, Khao Dawk Mali 105. JARQ. 38: 105-109.

11. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ เชน ด�นวช�ก�ร ด�นนโยบ�ย ด�นเศรษฐกจ/พ�ณชย อตส�หกรรม ด�นสงคมและชมชน รวมถงก�รเผยแพรในว�รส�ร จดสทธบตร ฯลฯ และหนวยง�นทนำ�ผลก�รวจยไปใชประโยชนประโยชนตอเกษตรกรและผบรโภค

หลงจ�กสนสดโครงก�รในระยะท 1 (1 ป) ค�ดว�จะไดประช�กรลกผสมกลบข�วเจ�ลกผสมกลบชวท BC2F1 อย�งนอย 2 ส�ยพนธ ในฐ�นพนธกรรมของข�วพษณโลก 2 คอ พษณโลก 2 ทมยนควบคมลกษณะคว�มหอมและปรม�ณอะไมโลสตำ� (PSL-2+ BADH2+Waxy) และ พษณโลก 2 ทมยนต�นท�นโรคไหมและโรคขอบใบแหง (PSL-2+qBL1+qBL11+xa5+Xa21) ซงจะนำ�ไปไปผสมพนธกนเพอทำ�ก�รรวมยนทง 6 ตำ�แหนงเข�ไวในตนเดยวกน หรอทเรยกว� Gene pyramiding เพอใหไดข�วเจ�น�ชลประท�นทมคว�มหอม ออนนม ทมคว�มต�นท�นโรคไหมและโรคขอบใบแหงอย�งกว�ง ในฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 ซงจะไมไวตอชวงแสง ส�ม�รถปลกไดตลอดทงป เพอนำ�ไปสงเสรมใหเกษตรกรในพนทน�ชลประท�นในเขตภ�คเหนอตอนบน ซงจะทำ�ใหเกษตรกรมพนธข�วทด มศกยภ�พและเหม�ะสมกบพนทไวปลก ทำ�ใหยกระดบเศรษฐกจและชวตคว�มเปนอยของช�วน�ไทยใหสงขน ตลอดจนทำ�ใหคนไทยไดบรโภคข�วเจ�ทมคว�มหอมและออนนม น�รบประท�นเพมขนอก 1 พนธ ประโยชนตอนกปรบปรงพนธขาว

นกปรบปรงพนธของกรมก�รข�ว มห�วทย�ลยต�งๆ หรอผสนใจส�ม�รถใชข�วเจ�ทมยนคว�มหอมออนนม ต�นท�นโรคไหมและโรคขอบ

32

ใบแหง ส�ยพนธปรบปรงใหมเปน Genetic materials สำ�หรบนำ�ไปตอยอดง�นปรบปรงพนธได

ประโยชนดานการศกษาของนสตสาขาเกษตรศาสตรโครงก�รวจยนจะเปนหวขอวทย�นพนธระดบปรญญ�โท หลกสตร

วท.ม. (วทย�ศ�สตรก�รเกษตร) ของมห�วทย�ลยพะเย� จำ�นวน 1 คน ซงจะเปนก�รผลตบคล�กรด�นง�นปรบปรงพนธข�วใหกบวงก�รปรบปรงพนธพชของประเทศ และโครงก�รวจยนจะเปน Model เพอใชบรณ�ก�รกบก�รเรยนก�รสอนใหกบนสตระดบปรญญ�ตร ส�ข�เกษตรศ�สตร ทลงทะเบยนเรยนในร�ยวช� หลกก�รปรบปรงพนธพช พนธศ�สตรท�งก�รเกษตร และนสตระดบบณฑตศกษ� ทลงทะเบยนเรยนในร�ยวช� ก�รปรบปรงพนธพชขนสง และร�ยวช�เทคโนโลยชวภ�พเพอก�รปรบปรงพนธพช และไดบทคว�มท�งวช�ก�รทนำ�เสนอในประชมวช�ก�รอย�งนอย 1 เรอง

12. แผนการถายทอดเทคโนโลยหรอผลการวจยสกลมเปาหมาย

นำ�ข�วเจ�น�ชลประท�นทมคว�มหอม ปรม�ณแปงอะไมโลสตำ� มคว�มต�นท�นโรคไหม และโรคขอบใบแหงส�ยพนธใหม ทมฐ�นพนธกรรมคล�ยกบข�วพษณโลก 2 ไปปลกทดสอบผลผลตในแปลงเกษตรกรในพนทเขตชลประท�นของภ�คเหนอตอนบนทงในฤดน�ปและน�ปรง เพอใหเกษตรกรมสวนรวมในก�รคดเลอกพนธข�วทปรบปรงขนใหม ส�ยพนธทเกษตรกรยอมรบและพงพอใจจะนำ�ม�ขย�ยเมลดพนธใหกบเกษตรไดปลกตอไป ซงค�ดว�จะเปนทยอมรบของเกษตรกรเนองจ�กผลผลตข�วส�ม�รถจำ�หน�ยไดในร�ค�ทสงกว�ข�วข�วทวไป

13. วธการดำาเนนการวจย และสถานททำาการทดลอง/เกบขอมล

13.1 พนธขาวทใชในการสรางประชากร

33

พนธข�วทใชเปนพอแมพนธในโครงก�รปรบปรงพนธน มจำ�นวน 3 พนธ โดยเมลดพนธทใชเปนพอแมพนธจะไดรบคว�มอนเคร�ะหจ�กศนยวจยข�วเชยงร�ย และศนยวจยข�วพษณโลก กรมก�รข�ว และหนวยปฏบตก�รคนห�และใชประโยชนยนข�ว (RGDU) ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภ�พแหงช�ต (BIOTEC) มห�วทย�ลยเกษตรศ�สตร วทย�เขตกำ�แพงแสน จงหวดนครปฐม ดงมร�ยละเอยดดงน

1) ข�วพษณโลก 2 เปนข�วเจ�น�ชลประท�น ไมไวตอชวงแสง ไมหอม ปรม�ณแปงอะไมโลสสง ไมต�นท�นตอโรคไหมและโรคขอบใบแหง ไดรบคว�มอนเคร�ะหเมลดพนธจ�กศนยวจยข�วพษณโลก ใชเปนพนธรบ (Recipient parent)

2) ข�วข�วดอกมะล 105 เปนข�วเจ�น�นำ�ฝน มคว�มหอม ปรม�ณแปงอะไมโลสตำ� มคณภ�พหงตมด ตนสง ไวตอชวงแสง ไมต�นท�นตอโรคไหมและโรคขอบใบแหง ไดรบคว�มอนเคร�ะหเมลดพนธจ�กศนยวจยข�วเชยงร�ย ใชเปนพนธให (Donor parent) ของลกษณะคว�มหอม (ยน BADH2) และปรม�ณแปงอะไมโลสตำ� (ยน Waxy)

3) ข�วเหนยวส�ยพนธปรบปรงใหม RD6-BL-BB-No.15 (หรอชอท�งพนธประวต RGD07585-5-B-MAS-12-1-MAS-14) เปนพนธใหของลกษณะคว�มต�นท�นโรคไหมและโรคขอบใบแหง มยน xa5/Xa21/qBL1/ qBL11 ปรบปรงพนธม�จ�กข�วเหนยว กข 6 โดยใชเครองหม�ยดเอนเอชวยในก�รคดเลอกเชนกน ในป 2555 ข�วเหนยวส�ยพนธ RD6-BL-BB-No.15 เปนข�วเหนยวไวแสง ไมหอม ตนเตยกว� กข 6 เลกนอย แตมคว�มต�นท�นโรคไหมและโรคขอบใบแหงแบบกว�ง ไดรบคว�มอนเคร�ะหเมลดพนธข�วจ�กหนวยปฏบตก�รคนห�และใชประโยชนยนข�ว (RGDU) ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภ�พแหงช�ต (BIOTEC) มห�วทย�ลยเกษตรศ�สตร วทย�เขตกำ�แพงแสน จงหวดนครปฐม

34

13.2 การสรางประชากรลกผสมกลบขาวเจานาชลประทานทมยนความหอม ยน Waxy (ปรมาณแปงอะไมโลสตำา) ยนตานทานโรคไหม และโรคขอบใบแหงอยางกวางในฐานพนธกรรมขาวพษณโลก 2

เนองจ�กส�ยพนธผให หรอ Donor parents ทใชในโครงก�รวจยน มลกษณะทตองก�รไมครบภ�ยในตนเดยวกน ดงนนในก�รปรบปรงพนธข�วพษณโลก 2 ใหมลกษณะทง 4 ลกษณะ (6 ยน)ใหอยในตนเดยวกนไดนน จงจำ�เปนตองพฒน�ประช�กรลกผสมกลบหรอทเรยกว� Backcross introgression lines (BILs) จำ�นวน 2 ประช�กร เพอถ�ยทอดยนเป�หม�ยเข�ไปสฐ�นพนธกรรมเดยวกนกอน แลวจงนำ�ไปผสมข�มเพอทำ�ก�รรวมยนทงหมด 6 ยนเข�ไปภ�ยในตนเดยวกน หรอทเรยกว�ก�รทำ� Gene pyramiding ตอไป โดยก�รสร�งประช�กรลกผสมกลบในแตละคผสมของโครงก�รวจยนจะดำ�เนนก�รทมห�วทย�ลยพะเย� จงหวดพะเย� ดงมร�ยละเอยดตอไปน

คผสมท 1 การสรางประชากรลกผสมกลบทมยนความหอมและยน Waxy ในฐานพนธกรรมขาวพษณโลก 2

นำ�ประช�กรลกผสมชวท F1 ทเกดจ�กคผสมระหว�งข�วพษณโลก 2 x ข�วดอกมะล 105 ทพฒน�ขนโดยโสรญ� (2558) และไดรบก�รตรวจสอบจโนไทปดวยเครองหม�ยดเอนเอ Aromarker และ Waxy-1 ทแสดงจโนไทปเปน Heterozygous ทง 2 ตำ�แหนง (คดเลอกม�เพยง 2-3 ตน จ�กจำ�นวนทงหมด 30 ตน) ม�ผสมกลบเข�ห�ข�วพษณโลก 2 เพอพฒน�ประช�กรลกผสมกลบจนถงชวท BC2F1 ในฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 (ปท 1) ในแตละชวของก�รผสมกลบ จะผลตเมลดลกผสมกลบใหไดชวละประม�ณ 94 ตน ซงค�ดว�จะไดตนทแสดงจโนไทปเปน Heterozygous ทตำ�แหนง Aromarker และ Waxy-1 marker (PSL-2+ BADH2+Waxy) ประม�ณ 23.5 ตน ซงเพยงพอสำ�หรบนำ�ไปผสมกลบเข�ห�พษณโลก 2 จนถงชวท BC3F3 (ปท 2) และขนตอนก�รรวมยน (ปท 3) ตอไป

คผสมท 2 การสรางประชากรลกผสมกลบทมยนตานทานโรคไหมและโรคขอบใบแหงอยางกวางในฐานพนธกรรมขาวพษณโลก 2

35

นำ�ข�วพษณโลก 2 ม�ผสมกบข�วเหนยวส�ยพนธ RD6-BL-BB-No.15 เพอสร�งประช�กรลกผสมชวท F1 จำ�นวน 94 ตน หลงจ�กนนนำ�ไปตรวจสอบจโนไทปดวยเครองหม�ยดเอนเอ 6 ตำ�แหนง (RM144, RM212, RM224, RM319, Paxa5 และ PB7-8) ตนทแสดงจโนไทปเปน Heterozygous จะถกนำ�ไปผสมกลบเข�ห�ข�วพษณโลก 2 จนถงชวท BC2F1 เพอถ�ยทอดยน xa5/Xa21/qBL1/ qBL11 จ�กข�วเหนยวส�ยพนธ RD6-BL-BB-No.15 เข�ไปในฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 ในแตละชวทผสมกลบจะผลผลตตนลกผสมกลบใหไดชวละ 470 ตน ซงค�ดว�จะไดตนทแสดงจโนไทปเปน Heterozygous ทเครองหม�ยดเอนเอทง 6 ตำ�แหนง (PSL-2+qBL1+qBL11+xa5+Xa21) ประม�ณ 7.2 ตน ซงเพยงพอสำ�หรบนำ�ไปผสมกลบเข�ห�พษณโลก 2 จนถงชวท BC3F3 (ปท 2) และขนตอนก�รรวมยนกบ PSL-2+ BADH2+Waxy (ปท 3) ตอไป

13.3 การตรวจสอบจโนไทปของประชากรขาวลกผสมและลกผสมกลบ

เมอเมลดลกผสมชวท F1 และเมลดลกผสมกลบชวท BC1F1 และ BC2F1 แกเตมท นำ�ม�อบเพอทำ�ล�ยก�รพกตว ทำ�ก�รเพ�ะใหงอก แลวย�ยปลก ใหหม�ยเลขตนกล�ทตองก�รตรวจสอบจโนไทป ทำ�ก�รเกบตวอย�งใบข�วม�สกดดเอนเอ ดวยวธ DNATrap® ของหองปฏบตก�รดเอนเอเทคโนโลย มห�วทย�ลยเกษตรศ�สตร วทย�เขตกำ�แพงแสน นำ�ดเอนเอทไดไปทำ� PCR โดยใชไพรเมอรของแตละเครองหม�ยดเอนเอ ต�มวธของ Myint et al. (2010) เพอเพมชนดเอนเอเป�หม�ย โดยเครองหม�ยดเอนทใชตรวจสอบจโนไทปในโครงก�รวจยน แสดงในต�ร�งท 1 หลงจ�กนนนำ�ผลผลต PCR ทไดไปตรวจสอบดวยรปแบบของแถบดเอนเอดวยกระแสไฟฟ�ใน 4.5% Polyacrylamide gel electrophoresis แลวยอมเจลดวยวธ Silver straining ซงดดแปลงม�จ�กวธของ Caetano (1997)

36

หลงจ�กนนทำ�ก�รอ�นผลรปแบบของแถบดเอนเอของตวอย�งข�วลกผสมและลกผสมกลบเปรยบเทยบขน�ดกบแถบดเอนเอของพอและแมในแตละคผสม เพอคดเลอกตนทแสดงจโนไทปเปน Heterozygous ทตำ�แหนงเครองหม�ยดเอนเอเป�หม�ยไปผสมตอไป

ตารางท 1 เครองหม�ยดเอนเอทใชตรวจสอบจโนไทปของประช�กรลกผสมและลกผสมกลบจ�กคผสมระหว�งข�วพษณโลก 2 x ข�วข�วดอกมะล 105 (คผสมท 1) และคผสมระหว�งข�วพษณโลก 2 x RD6-BL-BB-No.15 (คผสมท 2)

Crossing

Markers

Chr.

Genes

Traits References

คผสมท 1

Aromarker

8 BADH2

Aroma Vanavichit et al. (2004)

Waxy-1

6 Waxy

Amylose content

รฐถ� (2558)

คผสมท 2

RM212

1 qBL1

Blast resistance Wongsaprom et al. (2010)

RM319

1 qBL1

Blast resistance Wongsaprom et al. (2010)

RM144

11 qBL11

Blast resistance Wongsaprom et al. (2010)

RM224

11 qBL11

Blast resistance Wongsaprom et al. (2010)

Paxa5 5 xa5 Bacterial blight resistance

Korinsak et al. (2014)

PB7-8 11 Xa21

Bacterial blight resistance

Korinsak et al. (2014)

13.4 การบนทกและวเคราะหขอมลขอมลจำ�นวนเมลดผสม จำ�นวนตนทนำ�ม�ตรวจ และจำ�นวนตนทม

ยนเป�หม�ย จะถกบนทกและสรปเปนจำ�นวน และคดเปนเปอรเซนต สวนขอมลลกษณะทรงตนของประช�กรข�วลกผสมกลบในฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 จะใชสถตพรรณน�

37

PSL-2 x KDML105PSL-2 X F1

Physical grain quality test Cooking and eating quality test

BL-BB screening

Yield trials

Homozygous(Aroma, Waxy, qBL1, qBL11, xa5, Xa21)

New improved aromatic non glutinous rice(like KDML105 cooking qualities)

x

PSL-2 X BC1F1PSL-2 X BC2F1

BC3F1

F2

F3

PSL-2 x RD6-BL-BB-No.15PSL-2 X F1

PSL-2 X BC1F1PSL-2 X BC2F1

BC3F1x

F1

MAS 6 markersMAS 6 markersMAS 6 markers

MAS 6 markers

MAS 2 markersMAS 2 markersMAS 2 markers

MAS 2 markersMAS 8 markersMAS 8 markers

đ×öÚÔąöúćÛĄõêĈėÕĀýìĄíýìċì îŖ2560

ภาพท 4 แผนก�รดำ�เนนก�รปรบปรงพนธข�วเจ�หอม ปรม�ณแปงอะไมโลสตำ� ต�นท�นโรคไหมและโรคขอบใบแหง ในฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 สำ�หรบพนทน�ชลประท�นในภ�คเหนอตอนบน โดยใชวธก�รผสมกลบรวมกบก�รใชเครองหม�ยดเอนเอชวยในก�รคดเลอก

14. ระยะเวลาทำาการวจย และแผนการดำาเนนงานตลอดโครงการวจย (ใหระบขนตอนอย�งละเอยด)

14.1 ระยะเวล�ททำ�ก�รวจย : 1 ป สถ�นททำ�วจย: มห�วทย�ลยพะเย� (จะดำ�เนนก�รสร�งประช�กรลกผสมและลกผสมกลบ, ก�รตรวจสอบจโนไทปของประช�กรสวนใหญ) และหนวยปฏบตก�รคนห�และใชประโยชนยนข�ว (จะดำ�เนนก�รตรวจสอบจโนไทปบ�งสวน เพอใหง�นสำ�เรจต�มแผน)

14.2 แผนก�รดำ�เนนง�นตลอดโครงก�รวจย

38

กจกรรมระยะเวลา (เดอน)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11

12

1. ก�รสร�งลกผสมชวท F1

2. ตรวจสอบจโนไทปลกผสมชวท F1

3. ก�รสร�งลกผสมกลบชวท BC1F1

4. ตรวจสอบจโนไทปลกผสมกลบชวท BC1F1

5. ก�รสร�งลกผสมกลบชวท BC2F1

6. ตรวจสอบจโนไทปลกผสมกลบชวท BC2F1

7. สรป วเคร�ะหขอมล และเขยนร�ยง�นฉบบสมบรณ

15. ปจจยทเออตอการวจย (อปกรณก�รวจย โครงสร�งพนฐ�น ฯลฯ) ระบเฉพ�ะปจจยทตองก�รเพมเตม

16. งบประมาณของโครงการวจย16.1 ร�ยละเอยดงบประม�ณก�รวจย จำ�แนกต�มงบประเภทต�ง ๆ [ปงบประม�ณทเสนอขอ (ผนวก 5)] รวมงบประม�ณทเสนอขอสนบสนนจ ำ�นวน 300,000 บ�ท ถวน

1. งบบคลากร -2. งบดำาเนนงาน 300,000 2.1 คาตอบแทน คาใชสอย และวสด 297,000 2.1.1 คาตอบแทน 20,0001) ค�ตอบแทนคณะผวจย 20,000 2.1.2 คาใชสอย 66,0001) ค�จ�งเหม�เตรยมแปลงทดลอง 10,0002) ค�จ�งเหม�วเคร�ะห/ทำ�ก�รทดลอง 10,000

39

3) ค�เดนท�งไปปฏบตง�น/ประชม/นำ�เสนอผลง�น

30,000

4) ค�จ�งเหม�ถ�ยเอกส�ร/พมพง�น 3,0005) ค�จ�งเหม�จดทำ�วสดเผยแพร 5,0006) ค�จ�งเหม�ซอมแซมครภณฑ ย�นพ�หนะและขนสง

5,000

7) ค�ใชสอยอนๆ 3,000 2.1.3 คาวสด 211,0001) ส�รเคมและวสดท�งวทย�ศ�สตร 150,0002) วสดเกษตรและชวภ�พ 35,0003) ค�วสดเอกส�รและสำ�นกง�น 5,0004) วสดคอมพวเตอร 5,0005) วสดง�นบ�นง�นครว 5,0006) นำ�มนเชอเพลง 8,0007) ค�วสดอนๆ 3,000 2.2 คาสาธารณปโภค 3,0001) ค�บรก�รด�นสอส�รและโทรคมน�คม/ค�โทรศพท/ ค�ไปรษณยโทรเลข

3,000

รวม 300,000

16.2 ร�ยละเอยดงบประม�ณก�รวจย จำ�แนกต�มงบประเภทต�ง ๆ ทเสนอขอในแตละป [กรณเปนโครงก�รวจยทมระยะเวล�ดำ�เนนก�รวจยม�กกว� 1 ป (ผนวก 7)]16.3 งบประม�ณก�รวจยทไดรบจดสรรในแตละปทผ�นม� (กรณเปนโครงก�รวจยตอเนองทไดรบอนมตใหทำ�ก�รวจยแลว)

40

17. ผลสำ�เรจและคว�มคมค�ของก�รวจยทค�ดว�จะไดรบก�รพฒน�ประช�กรลกผสมกลบข�วเจ�หอม ปรม�ณแปงอะโม

โลสตำ� มยนต�นท�นโรคไหมและโรคขอบใบแหงอย�งกว�งในฐ�นพนธกรรมข�วพษณโลก 2 ทเหม�ะสำ�หรบพนทสงเสรมทน�ชลประท�นในเขตภ�คเหนอตอนบน เปนผลสำ�เรจระดบป�นกล�ง I (Intermediate results)

18. โครงก�รวจยตอเนองปท 2 ขนไป

18.1 คำ�รบรองจ�กหวหน�โครงก�รวจยว�โครงก�รวจยไดรบก�รจดสรรงบประม�ณจรงในปงบประม�ณทผ�นม�

18.2 ระบว�โครงก�รวจยนอยระหว�งเสนอของบประม�ณจ�กแหลงเงนทนอน หรอเปนก�รวจยตอยอดจ�กโครงก�รวจยอน (ถ�ม)

18.3 ร�ยง�นคว�มก�วหน�ของโครงก�รวจย (แบบ ต-1 ช/ด)

19. คำ�ชแจงอน ๆ (ถ�ม)

20. ลงล�ยมอชอ หวหน�โครงก�รวจย พรอมวน เดอน ป

ล ง ช อ ……………………………………………….

(ดร.ภาวน จนทร วจตร)

หวหน�โครงก�ร วนท 28 เดอนกรกฎ�คม พ.ศ.

2558

41

สวน ค : ประวตคณะผวจยหวหนาโครงการ1. ชอ - น�มสกล (ภ�ษ�ไทย) น�งส�ว ภ�วน จนทร วจตร ชอ - น�มสกล (ภ�ษ�องกฤษ) Miss Pavinee Chanvichit2. เลขหม�ยบตรประจำ�ตวประช�ชน 35099010603383. ตำ�แหนงปจจบน อ�จ�รย เวล�ทใชทำ�วจย 15 ชวโมง : สปด�ห4. หนวยง�นและสถ�นทอยทตดตอไดสะดวก พรอมหม�ยเลขโทรศพท โทรส�ร และไปรษณยอเลกทรอนกส (e-mail)

คณะเกษตรศ�สตรและทรพย�กรธรรมช�ต มห�วทย�ลยพะเย� อำ�เภอเมอง จงหวด พะเย� รหสไปรษณย 65000โทรศพท 054-466666 ตอ 3156 โทรส�ร 054-

466663e-mail : p_nuring@yahoo.com

5. ประวตก�รศกษ�

ปทจบ

ระดบปรญญ�

ชอปรญญ�/ส�ข�วช�

สถ�บนก�รศกษ�ประเทศ

2552 เอก วท.ด. พชสวน

มห�วทย�ลยเชยงใหม

ไทย

2542 โท วท.ม. พชสวน

มห�วทย�ลยเชยงใหม

ไทย

2540 ตร วท.บ. พชสวน

มห�วทย�ลยเชยงใหม

ไทย

6. ส�ข�วช�ก�รทมคว�มชำ�น�ญพเศษ (แตกต�งจ�กวฒก�รศกษ�) ระบส�ข�วช�ก�รก�รเพ�ะเลยงเนอเยอ ธ�ตอ�ห�รพช ระบบก�รผลตผก-ไมผล

42

7. ประสบก�รณทเกยวของกบก�รบรห�รง�นวจยทงภ�ยในและภ�ยนอกประเทศ โดยระบสถ�นภ�พในก�รทำ�ก�รวจยว�เปนผอำ�นวยก�รแผนง�นวจย หวหน�โครงก�รวจย หรอผรวมวจยในแตละผลง�นวจย

7.1 หวหน�โครงก�รวจย : ชอโครงก�รวจย : ก�รศกษ�ท�งชววทย�และก�รแพรกระจ�ยของผก

ตบชว�ในกว�นพะเย�ชอโครงก�รวจย : ก�รวเคร�ะหก�รระบ�ดของผกตบชว�ในแหลงนำ�ท

ไหลลงสกว�นพะเย�ชอโครงก�รวจย : ก�รศกษ�ชววทย�และก�รยดตวของผกตบชว�ใน

กว�นพะเย�ชอโครงก�รวจย : ก�รศกษ�คว�มสมพนธของประช�กรหนอนผเสอ

กบพชอ�ห�รในพนทปกปก พนธกรรมพชมห�วทย�ลยพะเย�

7.2 ง�นวจยททำ�เสรจแลว : 1. ชอผลง�นวจย : โครงก�รวจยคว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พของระบบนเวศบนบกพนทปกปกพนธกรรมพชเขอนสรกต ในโครงก�รอนรกษพนธกรรมพชอนเนองม�จ�กพระร�ชดำ�รสมเดจพระเทพรตนร�ชสด�ฯ สย�มบรมร�ชกม�ร พนทปกปกพนธกรรมพชเขอนสรกต จงหวดอตรดตถ

ปทพมพ : 2555ก�รเผยแพร : ร�ยง�นฉบบสมบรณแหลงทน : งบแผนดน มห�วทย�ลยพะเย�

2. ชอผลง�นวจย : ก�รศกษ�ท�งชววทย�และก�รแพรกระจ�ยของผกตบชว�ในกว�นพะเย�

ปทพมพ : 2555ก�รเผยแพร : ง�นประชมวช�ก�ร เกษตรนรเศวรแหลงทน : งบแผนดน มห�วทย�ลยพะเย�

43

3. ชอผลง�นวจย : โครงก�รพฒน�ฐ�นขอมลวฎจกรชวตสำ�หรบก�รเกษตร เพอสนบสนนอตส�หกรรมไทย

ปทพมพ : 2555ก�รเผยแพร : ร�ยง�นฉบบสมบรณแหลงทน : ศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงช�ต (MTEC)

4. ชอผลง�นวจย : ก�รวเคร�ะหก�รระบ�ดของผกตบชว�ในแหลงนำ�ทไหลลงสกว�นพะเย�

ปทพมพ : 2555ก�รเผยแพร : ร�ยง�นฉบบสมบรณแหลงทน : สำ�นกง�นคณะกรรมก�รวจยแหงช�ต (วช)

5. ชอผลง�นวจย : ก�รศกษ�ชววทย�และก�รยดตวของผกตบชว�ในกว�นพะเย�

ปทพมพ : 2556ก�รเผยแพร : ก�รประชมแหงช�ตแหลงทน : งบแผนดน มห�วทย�ลยพะเย�

6. ชอผลง�นวจย : ก�รศกษ�คว�มสมพนธของประช�กรหนอนผเสอกบพชอ�ห�รในพนทปกปก พนธกรรมพชมห�วทย�ลยพะเย�

ปทพมพ : 2556ก�รเผยแพร : ก�รประชม อพสธ แหลงทน : งบแผนดน มห�วทย�ลยพะเย�

7. ชอผลง�นวจย : โครงก�ร ก�รพฒน�กระบวนก�รผลต“ข�วหอมมะลปลอดภยแบบครบวงจรเพอก�รพงพ�ตนเองอย�งยงยนของเกษตรกรผปลกข�วจงหวดพะเย�”

แหลงทน : สกว7.3 ง�นวจยทกำ�ลงทำ�

1. ก�รรวบรวมและก�รใชประโยชนพชผกพนบ�นในจงหวดพะเย�

44

ผรวมวจย1. ชอ-สกล (ภ�ษ�ไทย) น�ยไวพจน กนจ

(ภ�ษ�องกฤษ) Mr. Vaiphot Kanjoo 2. เลขหม�ยบตรประจำ�ตวประช�ชน 3 660 600150 9163. ตำ�แหนงปจจบน อ�จ�รย ส�ข�เกษตรศ�สตร

เงนเดอน 32,600 บ�ทเวล�ทใชทำ�วจย 15 ชวโมง : สปด�ห

4. หนวยง�นและสถ�นทอยทตดตอไดสะดวก พรอมหม�ยเลขโทรศพท โทรส�ร และไปรษณยอเลกทรอนกส (e-mail)

คณะเกษตรศ�สตรและทรพย�กรธรรมช�ต มห�วทย�ลยพะเย� อำ�เภอเมองจงหวดพะเย� 65000โทรศพท 054-466666 ตอ 3147 โทรศพทมอถอ

086 7951234โทรส�ร 054-466666 ตอ 3155E-mail: kanjoov@gmail.com; pot6127@hotmail.com

5. ประวตก�รศกษ�ปรญญ�ตร วท.บ. (เกษตรศ�สตร) เกยตนยมอนดบ 2 มห�วทย�ลยนเรศวร ปทสำ�เรจ 2543ปรญญ�โท วท.ม. (พนธศ�สตร) มห�วทย�ลยเกษตรศ�สตร ปทสำ�เรจ 2547หวขอวทย�นพนธ: ก�รวเคร�ะหกรดไขมนและก�รประเมนค�คว�ม

หล�กหล�ยท�งพนธกรรมในข�วโดยใชเครองหม�ยโมเลกลทมคว�มจำ�เพ�ะตอยนทสงเคร�ะหกรดไขมน

ปรญญ�เอก ปร.ด. (เทคโนโลยชวภ�พเกษตร) มห�วทย�ลยเกษตรศ�สตร ปทสำ�เรจ 2555

หวขอวทย�นพนธ: Development of Chromosome Segment Substitution Lines Related to

45

Drought Tolerance in Rice (Oryza sativa L.).

6. ส�ข�วช�ก�รทมคว�มชำ�น�ญพเศษ (แตกต�งจ�กวฒก�รศกษ�) ระบส�ข�วช�ก�ร

ส�ข�วช�ทมคว�มชำ�น�ญพเศษ - Genetics and plant breeding

- Application of DNA markers on rice breeding for abiotic and biotic stresses

เกยรตประวต/ร�งวลทเคยไดรบ2551 ชนะเลศก�รเสนอผลง�นภ�คบรรย�ย ง�นประชม

วช�ก�รเกษตรนเรศวร ประจำ�ป พ.ศ. 2551 จ.พษณโลก

2552 ชนะเลศก�รเสนอผลง�นภ�คบรรย�ย ง�นประชมวช�ก�รบณฑตศกษ�ส�ข�เทคโนโลยภ�พเกษตร ครงท 3

2557 ร�งวลบคล�กรดเดนส�ยวช�ก�ร คณะเกษตรศ�สตรและทรพย�กรธรรมช�ต มห�วทย�ลยพะเย�

7. ประสบก�รณทเกยวของกบก�รบรห�รง�นวจยทงภ�ยในและภ�ยนอกประเทศ โดยระบสถ�นภ�พในก�รทำ�ก�รวจยว�เปนผอำ�นวยก�รแผนง�นวจย หวหน�โครงก�รวจย หรอผรวมวจยในแตละผลง�นวจย

โครงก�ร: ก�รประเมนศกยภ�พก�รใหผลผลต และก�รยอมรบของเกษตรกรตอข�วข�วดอกมะล 105 และข�วเหนยว กข 6 ส�ยพนธปรบปรงในพนทน�นำ�ฝนของภ�คเหนอตอนบนสถ�นะ: หวหน�โครงก�ร ผลก�รดำ�เนนก�ร: ปดโครงก�ร

แลวแหลงทน: งบประม�ณแผนดน ป 2556 มห�วทย�ลยพะเย�

โครงก�ร: ก�รคดเลอกส�ยพนธข�วเจ�อ�ยเบ� (นอยกว� 100 วน) ทมศกยภ�พผลผลตสำ�หรบ พนทเสยงภยนำ�ทวมในจงหวดพะเย�

46

สถ�นะ: หวหน�โครงก�ร ผลก�รดำ�เนนก�ร: ปดโครงก�รแลว

แหลงทน: งบประม�ณ สกอ. ปงบประม�ณ 2556 โครงก�ร: ก�รพฒน�กระบวนก�รผลตข�วหอมมะลปลอดภยแบบครบ

วงจรเพอก�รพงพ�ตนเองอย�งยงยนของเกษตรกรผปลกข�วจงหวดพะเย�สถ�นะ: หวหน�โครงก�ร ผลก�รดำ�เนนก�ร: ปดโครงก�ร

แลวแหลงทน: งบประม�ณ สกว. ปงบประม�ณ 2556

โครงก�ร: ก�รคนห�คว�มหอมในเชอพนธกรรมข�วไรโดยใชเครองหม�ยดเอนเอ

สถ�นะ: หวหน�โครงก�ร ผลก�รดำ�เนนก�ร: ปดโครงก�รแลว

แหลงทน: งบประม�ณเงนร�ยได ป 2555 มห�วทย�ลยพะเย�โครงก�ร: Development of single QTL near isogenic

lines (NILs) of KDML105 for drought toleranceสถ�นะ: ผรวมวจย ผลก�รดำ�เนนก�ร: ปดโครงก�ร

แลวแหลงทน: ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภ�พแหงช�ต

ง�นวจยและบทคว�มทเผยแพร:ไวพจน กนจ, สกญญ� เรองขำ�, สมน หอยม�ล�, อนช� พลบพล�, อภ

ช�ต วรรณวจตร และ ธรยทธ ตจนด�. 2556. ก�รตรวจสอบคว�มหอมในเชอพนธกรรมข�วไรไทยโดยใชเครองหม�ยดเอนเอทจำ�เพ�ะตอยน Os2AP และก�รวเคร�ะหคณภ�พหงตมและคว�มหน�แนนของธ�ตเหลกในเมลด. Thai Journal of Genetics. 6(1): 11-24.

Vaiphot Kanjoo, Kanchana Punyawaew, Jonaliza L. Siangliw and Theerayut Toojinda. 2007. Development of single QTL near isogenic line of KDML 105 for dissection of drought tolerance.

47

The 2nd International Conference on Rice for the Future. 5-9 November, 2007. Queen Sirikit National Convention Center, Bangkok, Thailand.

Vaiphot Kanjoo, Kanchana Punyawaew, Jonaliza L. Siangliw, Apichart Vanavichit and Theerayut Toojinda. 2008. Marker assisted introgression with plant type selection for grain yield improvement under drought stresses in Thai jasmine rice. Naresuan Agriculture Journal. 11(Suppl): 46-50.

Vaiphot Kanjoo, Kanchana Punyawaew, Jonaliza L. Sinagliw, Suwat Jearakongman, Apichart Vanavichit and Theerayut Toojinda, 2011. Evaluation of agronomic traits in chromosome segment substitution lines containing drought tolerance QTL under rainfed lowland of Thailand. Rice Science. 19(2): 117-124.

Vaiphot Kanjoo, Suwat Jearakongman , Kanchana Punyawaew, Jonaliza L. Siangliw, Meechai Siangliw, Apichart Vanavichit and Theerayut Toojinda. 2011. Co-location of quantitative trait loci for drought and salinity tolerance in rice. Thai Journal of Genetics. 4(2): 126-138.

48

ผรวมวจย1. ชอ - น�มสกล (ภ�ษ�ไทย) น�งส�วศรพร กออนทรศกด

ชอ - น�มสกล (ภ�ษ�องกฤษ) Miss Siriporn Korinsak2. เลขหม�ยบตรประจำ�ตวประช�ชน 37403004132103. ตำ�แหนงปจจบน ผชวยวจย สงกดศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภ�พแหงช�ต สวทช

เงนเดอน 37,000 บ�ทเวล�ทใชทำ�วจย 40 ชวโมง : สปด�ห

4. หนวยง�นและสถ�นทอยทตดตอไดสะดวก หนวยปฏบตก�รคนห�และใชประโยชนยนข�ว มห�วทย�ลย

เกษตรศ�สตร วทย�เขตกำ�แพงแสน อ. กำ�แพงแสน จ. นครปฐมโทร. 034-355192-4 โทรส�ร 034-355197E-mail yin_54@hotmail.com

5. ประวตก�รศกษ� ตองระบสถ�บนก�รศกษ� ส�ข�วช�และปทจบก�รศกษ�

ปรญญ�โท วท.ม. (วจยและพฒน�ก�รเกษตร) มห�วทย�ลยเกษตรศ�สตร วทย�เขตกำ�แพงแสน พ.ศ. 2548-2551

ปรญญ�ตร วท.บ. (เกษตรศ�สตร) เกยรตนยมอนดบ 1มห�วทย�ลยเกษตรศ�สตร วทย�เขตกำ�แพงแสน พ.ศ. 2540กษ.บ. (ธรกจก�รเกษตร) มห�วทย�ลยสโขทยธรรม�ธร�ช พ.ศ. 2548

6. ส�ข�วช�ก�รทมคว�มชำ�น�ญพเศษ (แตกต�งจ�กวฒก�รศกษ�) ระบส�ข�วช�ก�ร

ก�รปรบปรงพนธข�วแนวอณวธ (Molecular breeding) โดยใชเครองหม�ยโมเลกลชวยในก�รคดเลอก (Marker-Assisted Selection: MAS), QTL mapping, และ ก�รประเมนคว�มต�นท�นโรคขอบใบแหง

49

7. ประสบก�รณทเกยวของกบก�รบรห�รง�นวจยทงภ�ยในและภ�ยนอกประเทศ

7.1 เปนผรวมโครงก�รวจย :- ก�รปรบปรงพนธข�วแนวอนวธ (Rice Molecular

Breeding)- Long-term practical training (Rrgional workshop)

on molecular breeding in rice for Mekong region- โครงก�รวจยและพฒน�พนธข�วน�นำ�ฝนโดยใชเทคโนโลยชวภ�พ

ภ�ยใตคว�มรวมมอระหว�งสถ�บนวจยข�วกบศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภ�พแหงช�ต (Research and Development of Rainfed Lowland Rice Varieties using Biotechnology: project collaboration between Rice Research Institute and BIOTEC)

- โครงก�รวจยและพฒน�พนธข�วโดยใชเทคโนโลยชวภ�พภ�ยใตคว�มรวมมอระหว�งกรมก�รข�วกบสำ�นกง�นพฒน�วทย�ศ�สตรและเทคโนโลยแหงช�ต ระยะท 2 (Research and development of rice varieties using biotechnology under project collaboration between Rice Department and NSTDA: Phase II)

- ก�รพฒน�ส�ยพนธข�วน�ชลประท�นใหทนตอนำ�ทวมฉบพลน ต�นท�นโรคขอบใบแหง และเพลยกระโดดสนำ�ต�ล โดยใชเครองหม�ยโมเลกลในก�รคดเลอก (Marker Assisted Development of Irrigated Rice Varieties for Submergence Tolerance and Bacterial blight and Brown planthopper resistance)

50

7.2 ง�นวจยททำ�เสรจแลว :ศรพร กออนทรศกด, ปทม� ศรธญญ�, อภช�ต วรรณวจตร, ธรยทธ

ตจนด�. 2553. ก�รใชเครองหม�ยโมเลกลชวยในก�รรวมยนต�นท�นโรคขอบใบแหง xa5 Xa21 xa33 Xa34 และ qBB11 ในข�ว. ใน ง�นประชมวช�ก�รข�วแหงช�ต ครงปฐมฤกษ. ประเทศไทย.

ศรพร กออนทรศกด, ศรภ� กออนทรศกด, ปทม� ศรธญญ�, ธรยทธ ตจนด�. 2555. ก�รคนพบยนต�นท�นโรคไหมหลกในข�วพนธห�งย 71 บนโครโมโซมข�วคท 5. ใน ง�นประชมวช�ก�รข�วแหงช�ต ครงท 2. 21-23 ธนว�คม 2555, กรงเทพฯ, ประเทศไทย.

Siriporn Korintrsak, Silprakorn S, Toojinda T. 2004. Identification of bacterial blight resistance gene in rice variety ‘IR62266’, pp. 132. In Proceedings The 1st International Conference on Rice for the Future. Kasetsart University, Bangkok, Thailand.

Suradet Palawisut, Weerathep Pongprasert, Siriporn Korinsak and Thanee Srivongchai. 2005. Screening SSR markers for brown planthopper resistant genes, Bph3, on introgressive lines of rice (Oryza indica). Journal of Agriculture, CMU. 21(3): 269-276.

Weerathep Pongprasert, Suradet Palawisut, Siriporn Korinsak and Thanee Srivongchai. 2007. Screening of SSR markers for brown planthopper (Nilapavata ligens (Stål), Delphacidae, Homoptera) resistant genes, Qbph6 and Qbph12, on rice (Oryza sativa L. spp. indica), Abhaya introgression lines and Chai Nat 1. King Mongkut’s Agricultural Journal. 25(1): 47-55.

Siriporn Korinsak, Sienglew M, Janthaboon J, Toojinda T, Vanavichit A. 2007. Marker-assisted pyramiding of QTL conferring submergence tolerance, brown planthopper and bacterial

51

blight resistant Xa21 in Kao Dawk Mali 105, pp 339. In Proceedings the 2nd International Rice for the Future. Bangkok, Thailand.

Siriporn Korinsak, Saengchai Sriprakhon, Pattama Sirithanya, Jirapong Jairin, Siripar Korinsak, Apichart Vanavichit, and Theerayut Toojinda. 2009. Identification of microsatellite markers (SSR) linked to a new bacterial blight resistance gene xa33(t) in rice cultivar ‘Ba7’.Maejo International Journal of Science and Technology. 3(2): 235-248.

Siriporn Korinsak, Pattama Sirithanya and Theerayut Toojinda. 2009. Identification of SSR Markers Linked to a Bacterial Blight Resistance Gene in Rice Cultivar ‘Pin Kaset’. KKU Res. J. 9(2): 16-21.

Jate Kocharerk, Weeratep Pongprasert, Suradet Palawisut and Siriporn Korinsak. 2009. Development of BC4F1 rice line of Rathu Heenati/KDML105 and Chai Nat 1 carrying Bph3 resistance gene against brown planthopper by marker assisted selection. Journal of Agriculture, CMU. 25(2): 135-143.

Siriporn Korinsak, Pattama Sirithunya, Apichart Vannavichit, Theerayut Toojinda. 2012. Identifying a new source of a bacterial blight resistance gene xa5 in rice variety ‘IR62266’ and development of a functional marker ‘PAxa5’, the easy agarose based detection. In The 10th International Symposium on Rice Functional Genomics (ISRFG 10th), Nov 26-29, 2012, Chiang Mai, Thailand.

รางวลและทนการศกษาทเคยไดรบ2552 ร�งวลก�รนำ�เสนอผลง�นวจยระดบบณฑตศกษ� ระดบด

ม�ก แบบโปสเตอร ระดบปรญญ�โท กลม

52

วทย�ศ�สตรชวภ�พ ในง�นประชมเสนอผลง�นวจยระดบบณฑตศกษ�แหงช�ต ครงท 12

2548 ทนก�รพฒน�บคล�กรระดบปรญญ�โท โครงก�รวจยและพฒน�ข�วน�นำ�ฝนโดยใชเทคโนโลยชวภ�พ โดยคว�มรวมมอระหว�งสถ�บนวจยข�ว และศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภ�พแหงช�ต

ผลงานประชมวชาการ2555 ง�นประชมวช�ก�รข�วแหงช�ต ครงท 2 21-23 ธนว�คม 2555 กรงเทพฯ ประเทศไทย2555 The 10th International Symposium on Rice

Functional Genomics (ISRFG 10th), 26-29 Nov 2012, Chiang Mai, Thailand

2553 ง�นประชมวช�ก�รข�วแหงช�ต ครงปฐมฤกษ ประเทศไทย2552 ง�นประชมเสนอผลง�นวจยระดบบณฑตศกษ�แหงช�ต

ครงท 12 จงหวดขอนแกน ประเทศไทย2549 The 2nd International Conference on Rice for the Future. Bangkok, Thailand2547 The 1st International Conference on Rice for the Future. Bangkok, Thailand.

7.3 ง�นวจยทกำ�ลงทำ� : ชอโครงก�รวจย: โครงก�รวจยและพฒน�พนธข�วโดยใช

เทคโนโลยชวภ�พภ�ยใตคว�มรวมมอระหว�งกรมก�รข�วกบสำ�นกง�นพฒน�วทย�ศ�สตรและเทคโนโลยแหงช�ต ระยะท 2 (Research and development of rice varieties using biotechnology under project collaboration between Rice Department and NSTDA: Phase II)

แหลงทน สวทชสถ�นภ�พในก�รทำ�วจย ผรวมวจย ไดทำ�ก�รวจยลลวงแลว

ประม�ณรอยละ 50ระยะเวล� ตล�คม 2554 ถง กนย�ยน 2558

53

ชอโครงก�รวจย: ก�รพฒน�ส�ยพนธข�วน�ชลประท�นใหทนตอนำ�ทวมฉบพลน ต�นท�นโรคขอบใบแหง และเพลยกระโดดสนำ�ต�ล โดยใชเครองหม�ยโมเลกลในก�รคดเลอก (Marker Assisted Development of Irrigated Rice Varieties for Submergence Tolerance and Bacterial blight and Brown planthopper resistance)

แหลงทน สวกสถ�นภ�พในก�รทำ�วจย ผรวมวจย ไดทำ�ก�รวจยลลวงแลว

ประม�ณรอยละ 40ระยะเวล� พฤษภ�คม 2556 ถง กนย�ยน 2558