มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 9039-2556

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 9039-2013

การปฏบตทดส าหรบการผลตผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภค

GOOD MANUFACTURING PRACTICES FOR

READY-TO-EAT FRESH PRE-CUT FRUITS AND

VEGETABLES

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ICS 67.020 ISBN 978-74-403-658-2

มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 9039 -2556

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 9039 -2013

การปฏบตทดส าหรบการผลตผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภค

GOOD MANUFACTURING PRACTICES FOR

READY-TO-EAT FRESH PRE-CUT FRUITS AND VEGETABLES

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

50 ถนนพหลโยธน เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

โทรศพท 0 2561 3384 โทรสาร 0 2561 3357

www.acfs.go.th

ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 131 ตอนพเศษ 32 ง

วนท 13 กมภาพนธ พทธศกราช 2557

คณะกรรมการวชาการพจารณามาตรฐานสนคาเกษตร

เรอง การปฏบตทดส าหรบการผลตผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภค

1. นายทรงพล สมศร ประธานกรรมการ กรมวชาการเกษตร

2. นางอรสา ดสถาพร กรรมการ

กรมสงเสรมการเกษตร

3. นางสาวจตรา เศรษฐอดม กรรมการ

ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา

4. นางสาวนลนทพย เพณ กรรมการ

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

5. วาทรอยตรธงชย วรวงศากล กรรมการ

ส านกพฒนาระบบและรบรองมาตรฐานสนคาพช กรมวชาการเกษตร

6. นางอภตา บญศร กรรมการ

คณะเกษตร ก าแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน

7. นางศศธร ตรงจตภกด กรรมการ

คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

8. นายทว ตระกลทอง กรรมการ

สภาหอการคาแหงประเทศไทย

9. นางอรวรรณ แกวประกายแสงกล กรรมการ

สถาบนอาหาร

10. นางอญชญ ชมภพวง กรรมการ

มลนธโครงการหลวง

11. นางพวงเพชร ศลกานต กรรมการ

สมาคมผคาปลกไทย

12. นายไพบลย วงศโชตสถต กรรมการ

สมาคมผคาและสงออกผลไมไทย

13. นายบญม กาญจโนภาศ กรรมการ

สมาคมผตรวจรบรองและวเคราะหคณภาพ

14. นายปฐม แทนข า กรรมการ

สมาคมผประกอบการพชผกผลไมไทย

15. นางศศวมล ทบแยม กรรมการและเลขานการ

ส านกก าหนดมาตรฐาน

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

(3)

ผกและผลไมตดแตงพรอมบรโภคสด เปนสนคาทไดรบความนยมและมแนวโนมการบรโภคมากขน

การปฏบตทดในการผลต จะท าใหผกและผลไมสดตดแตงมคณภาพและความปลอดภยตอการบรโภค

กระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยคณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตร จงเหนควรจดท ามาตรฐาน

สนคาเกษตร เรอง การปฏบตทดในการผลตผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภค ขน เพอสงเสรม

การผลตและใหผบรโภคมนใจในคณภาพและความปลอดภยของสนคา

มาตรฐานสนคาเกษตรน ก าหนดขนโดยใชเอกสารตอไปนเปนแนวทาง

CAC/RCP 53-2003. Code of Hygienic Practice for Fresh Fruits and Vegetables. Joint FAO/WHO

Food Standards Programme, FAO, Rome.

มาตรฐานสนคาเกษตร. มกษ.9023-2550. หลกเกณฑการปฏบต : หลกการทวไปเกยวกบสขลกษณะอาหาร. กรงเทพฯ : ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต.

มกษ. 9039-2556

มาตรฐานสนคาเกษตร

การปฏบตทดส าหรบการผลตผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภค

1. ขอบขาย

1.1 มาตรฐานสนคาเกษตรน ครอบคลมขอก าหนดการปฏบตทดส าหรบการผลตผกและผลไมสด

ตดแตงพรอมบรโภค (ready-to-eat fresh pre-cut fruits and vegetables) ในทกขนตอน ตงแตการรบ

วตถดบ การลาง การแช การปอกเปลอก การตดแตง การหนเปนชนเลก การซอย การบรรจ การเกบรกษา

และการขนสง เพอใหไดผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภคสดทปลอดภยและมคณภาพเหมาะสม

1.2 มาตรฐานนไมรวมถงการคดบรรจผกและผลไมสด การตดแตงผกและผลไมสดเพอการแปรรปตอไป

เชน การท าน าผลไม การหมก การแชเยอกแขง การผลตโดยใชสวนผสมระหวางผกและผลไมสดตดแตง

พรอมบรโภคกบเนอสตว

2. นยาม

ความหมายของค าทใชในมาตรฐานสนคาเกษตรน มดงตอไปน

2.1 ผกและผลไมสดตดแตง (fresh pre-cut fruits and vegetables) หมายถง ผกและผลไมสดทผาน

ขนตอนการผลต โดยเซลลของผกและผลไมสดยงมชวตอย

2.2 อนตราย (hazard) หมายถง สารชวภาพ เคม หรอกายภาพทมอยในอาหาร หรอสภาวะของอาหารทม

ศกยภาพในการกอใหเกดผลเสยตอสขภาพ

2.3 การปนเปอน (contamination) หมายถง การไดรบหรอการเกดมสารปนเปอนในอาหารหรอสงแวดลอม

ทอยรอบอาหาร (food environment)

2.4 การปนเปอนขาม (cross contamination) หมายถง การเคลอนยายของอนตราย โดยเฉพาะอนตรายจาก

จลนทรยทท าใหเกดโรคจากอาหารหนงไปยงอาหารอน พนผวสมผสตางๆ หรอ อากาศ โดยการสมผสกน

ทางตรง และ/หรอทางออม

2.5 สารปนเปอน (contaminant) หมายถง สารเคมหรอชวภาพ สงแปลกปลอม หรอสารอนๆ ทไมไดตงใจ

เตมเขาไปในอาหาร ซงอาจท าใหความปลอดภยหรอความเหมาะสมของอาหารลดลง

2.6 น าสะอาด (clean water) หมายถง น าทไมมการปนเปอนจากอนตรายตามขอ 2.2 ในระดบทท าให

อาหารไมปลอดภย ตามวตถประสงคของการใชน านน

มกษ. 9039-2556

2

2.7 น าบรโภค (potable water) หมายถง น าทมคณภาพตามมาตรฐานน าดมหรอน าบรโภค ซงประกาศโดย

หนวยงานตามกฎหมายทเกยวของ

3 ขอก าหนด

ขอก าหนดของการปฏบตทดส าหรบการผลตผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภค ใหเปนไปตามตารางท 1

ตารางท 1 ขอก าหนด

รายการ ขอก าหนด

1. สถานประกอบการ

(1) ทตง

1.1 ตองอยในบรเวณทไมเสยงตอการปนเปอนจากอนตรายทสงผลกระทบกบ

ความปลอดภยของผบรโภค และหางจากแหลงทอาจท าใหเกดการปนเปอน เชน

บรเวณทมมลพษจากแหลงอตสาหกรรม บรเวณทน าทวมถงได บรเวณทอาศยของ

สตวพาหะน าโรค และบรเวณทมของเสยสะสมจนไมสามารถขจดออกได

1.2 หากตงอยในบรเวณทมความเสยงตอการปนเปอน ตองมมาตรการปองกน

อนตรายทมประสทธภาพและเหมาะสม

1.3 กรณทเคยเกดเหตวกฤตทมผลตอทต งสถานประกอบการ เชน อทกภย

ตองมหลกฐานการทวนสอบระบบเพอยนยนการแกไขระบบการผลตใหเขาส

สภาวะปกต

(2) อาคารผลต 1.4 แยกบรเวณผลตออกเปนสดสวนไมปะปนกบทอยอาศย

1.5 โครงสรางภายในอาคารและสวนประกอบตองแขงแรงทนทาน งายตอ

การบ ารงรกษาและการท าความสะอาดหรอการฆาเชอ

1.6 พนของอาคารผลต ท าดวยวสดทนทาน ท าความสะอาดได งายตอ

การบ ารงร กษา ไมล น ไมดดซบน า ไมแตกราว อย ในสภาพด และมความ

ลาดเอยงไปทางทอระบายน า เพอใหสามารถระบายน าไดด

1.7 เพดานอยในสภาพด ไมมการสะสมของสงสกปรกหรอหยดน าเกาะ

1.8 ผนง ประต และหนาตางอาคารผลต ท าดวยวสดทท าความสะอาดงาย

มสออน ผวเรยบ ไมดดซบน า อยในสภาพด

มกษ. 9039-2556 3

รายการ ขอก าหนด

1.9 มระบบระบายน าและระบบก าจดของเสยในบรเวณอาคารและสวนผลต

ทมประสทธภาพ และไมเกดการปนเปอนตอผกและผลไมสดทผานการตดแตงแลว

หรอระบบน าบรโภค

1.10แยกระบบน าบร โภคจากระบบน า ใช ประ เภทอ น และม ป ายหร อ

เครองหมายแสดงใหชดเจน

1.11 ไมมสงของทไมใชแลวหรอไมเกยวของกบการผลตอยในบรเวณผลต

1.12 มพ นทเพยงพอส าหรบการตดต งเคร องจกร เคร องมอ อปกรณ และ

การปฏบตงาน

1.13 ออกแบบและวางผงสายการผลตให เอ ออ านวยตอการปฏบต งาน

อยางถกสขลกษณะ สะดวกตอการบ ารงรกษา การท าความสะอาด ปองกน

สตวเลยง สตวพาหะน าเชอ และการปนเปอนขาม

1.14 แยกบรเวณผลตผกและผลไมสดทผานการลางท าความสะอาดแลว

จากบรเวณรบวตถดบทยงไมผานการลางท าความสะอาด

(3) เ ค ร อ ง จ ก ร

เ ค ร อ ง ม อ แ ล ะ

อปกรณการผลต

1.15 เครองจกร เครองมอ และอปกรณทใชในการผลตมจ านวนเพยงพอตอ

การปฏบตงาน อยในสภาพพรอมใชงาน ไมช ารด และผลตจากวสดทไมท า

ปฏกรยากบผกและผลไมสด รวมถงไมกอใหเกดการปนเปอน

1.16 เครองมอและอปกรณตองมผวเรยบ ทนตอการกดกรอน ท าความสะอาด

และบ ารงรกษาไดงาย

1.17 เครองมอและอปกรณทเกยวของกบการควบคมการผลต เชน เครองจบเวลา

เคร องวดอณหภม เครองช งน าหนก ตองท างานไดถกตองและแมนย า และ

ตรวจสอบใหท างานไดถกตองอยเสมอ

1.18 พนผวของโตะปฏบตงานทสมผสกบผกและผลไมสดทผานการตดแตงแลว

ผลตจากวสดทไมท าปฏกรยากบผกและผลไมสด สารท าความสะอาดและสารฆาเชอ

มผวเรยบ ไมดดซบน า และทนทานตอการกดกรอน

(4) สงอ านวยความ 1.19 มน าสะอาด และ/หรอน าบรโภคในปรมาณเพยงพอตอการผลต

สะดวก 1.20 มทางระบายน าในบรเวณผลตเพยงพอ และมการจดการระบายน าอยาง

มประสทธภาพ

1.21 มอปกรณในการท าความสะอาดอยางเพยงพอ และมทเกบแยกเปนสดสวน

ถกสขลกษณะ

มกษ. 9039-2556

4

รายการ ขอก าหนด

1.22 มอางลางมอ อปกรณในการลางมอ สบหรอน ายาฆาเช อ และอปกรณ

ท าใหมอแหงอยางถกสขลกษณะ

1.23 หองสขาอยในสภาพใชงานได สะอาด และมจ านวนเพยงพอส าหรบ

ผปฏบตงาน

1.24 ทตงหองสขาแยกจากบรเวณผลต และไมเปดสบรเวณผลตโดยตรง

1.25 มบรเวณทเหมาะสมและสงอ านวยความสะดวกส าหรบการเปลยนเสอผา

อยางเพยงพอ

1.26 มสงอ านวยความสะดวกในการควบคมอณหภมอยางเพยงพอ

1.27 มการระบายอากาศภายในอาคารผลตอยางเหมาะสมตอการปฏบตงาน

1.28 มแสงสวางภายในอาคารผลตเหมาะสมกบการปฏบตงาน

1.29 มฝาครอบหลอดไฟในบรเวณผลต และเกบรกษาผลตภณฑและภาชนะบรรจ

รวมถงบรเวณทมความเสยงตอการปนเปอนจากเศษแกว เพอปองกนการปนเปอน

จากอนตรายทางกายภาพ

1.30 มบรเวณทเหมาะสม เปนสดสวน พรอมสงอ านวยความสะดวกในการ

เกบรกษาเครองมอ อปกรณ วตถดบ วตถเจอปนอาหาร วสด และสารเคมอนๆ

และแยกเกบเปนหมวดหม เพอปองกนการปนเปอน

2. ก า ร ค ว บ ค ม

การปฏบตงาน

(1) การรบวตถดบ 2.1 วตถดบตองมาจากแปลงทไดรบการรบรองตามมาตรฐานการปฏบต

ทางการเกษตรทดส าหรบพชอาหาร หรอมาตรฐานการผลตพชอนทเทยบเทา หรอ

มมาตรการในการรบวตถดบทมคณภาพและปลอดภยตามขอก าหนดของคคา

หรอกฎหมายทเกยวของ

2.2 มมาตรการควบคมวตถดบระหวางการขนสงเพอปองกนการปนเปอนขามและ

การปนเปอนจากวตถอนตรายทางการเกษตรและตรวจสอบความสะอาดของพาหนะ

ทใชขนสงวตถดบ

มกษ. 9039-2556 5

รายการ ขอก าหนด

2.3 ตรวจสอบวตถดบ โดยคดเลอกวตถดบทมคณภาพและความปลอดภยตามเกณฑ

ก าหนดทเหมาะสมกบการผลต พรอมบนทกผลการตรวจสอบและจดหาวตถดบ

2.4 ควบคมการปฏบตงานระหวางการขนยายวตถดบไมใหเกดการปนเปอนและ

การเสอมสภาพ และเกบรกษาอยางถกสขลกษณะ เพอปองกนการปนเปอนและ

เสอมสภาพ

(2) ภาชนะบรรจ 2.5 ผลตจากวสดทไมเปนพษหรอเปนอนตรายตอผบรโภค

2.6 มมาตรการควบคมการรบ ตรวจสอบ และคดแยกภาชนะบรรจทไมเปนไป

ตามเกณฑก าหนด เพอปองกนการปนเปอนและอนตรายตอผบรโภค รวมทง

ความเสยหายทอาจเกดกบผลตผล

2.7 เกบรกษาภาชนะบรรจในหบหอทแหงและสะอาด ปองกนการปนเปอนจาก

ฝนละออง และสตวพาหะน าเชอได

2.8 มบรเวณเกบภาชนะบรรจ โดยแยกเปนสดสวน และถกสขลกษณะ

2.9 มมาตรการท าความสะอาด และตรวจความสะอาดของภาชนะบรรจกอนน าไปใช

(3) น า 2.10 ควบคมและตรวจสอบคณภาพของน าลางวตถดบ น าลางผกและผลไมสด

ทผานการตดแตงแลว ตามความถและเกณฑทก าหนด พรอมบนทกผล

2.11 ควบคมและตรวจสอบคณภาพและอณหภมน าในระบบใหความเยนตาม

ความถและเกณฑทก าหนด พรอมบนทกผล

2.12 น าทใชสมผสกบผกและผลไมสดโดยตรงในกระบวนการผลตตองเปน

น าบรโภค

(4) ก า ร ค ว บ ค ม

กระบวนการผลตใน

ขนตอนทส าคญ

- การเตรยมวตถดบ

2.13 มมาตรการคดแยกสงทไมเหมาะสม และ/หรอก าจดสงแปลกปลอม และ

ตดแตงวตถดบสวนทเสยหายและเนาเสยออกกอนน าไปผลต

- การ ลางเบ องตน

และการลดปรมาณ

จลนทรย

2.14 มมาตรการลางท าความสะอาดวตถดบเบองตนดวยน าสะอาด เพอลด

สงสกปรก เชน เศษดน เศษทราย

มกษ. 9039-2556

6

รายการ ขอก าหนด

2.15 หากจ าเปนตองใชสารฆาเชอ และ/หรอสารยบยงการเจรญเตบโตของ

จลนทรยเพอลดการปนเปอนขามในระหวางการลาง ตองใชอยางถกสขลกษณะ

รวมทงมการควบคมและตรวจสอบชนด ปรมาณการใช และความเขมขนของสาร

ทใช เพอใหมนใจในประสทธภาพ และลางซ าเพอลดปรมาณสารตกคางทอาจ

เหลออย ตามความจ าเปนและความเหมาะสม พรอมบนทกผล ทงน ปรมาณ

สารตกคางตองเปนไปตามขอก าหนดของกฎหมายทเกยวของ

2.16 กรณทจ าเปน อาจตองควบคมและตรวจสอบอณหภมน าลางวตถดบ

2.17 หากมการใชน าแขงสมผสกบผกและผลไมสดในกระบวนการผลต น าแขง

ตองมคณภาพตามมาตรฐานทกฎหมายก าหนด มการผลตและเกบรกษา

ทถกสขลกษณะ สามารถปองกนการปนเปอนได

-การลดอณหภม 2.18 กรณลดอณหภมของผกและผลไมสดโดยท าใหเยนแบบสญญากาศ(vacuum

cooling) หรอลมเยน (room cooling) ตองควบคมอณหภมและสภาว ะ

ทเกยวของเพอไมใหเกดการควบแนนของหยดน าตกลงบนผกและผลไมสดและม

การรกษาความสะอาดภายในหองลดอณหภมอยางสม าเสมอ พรอมบนทกผล

2.19 กรณลดอณหภมของผกและผลไมสดโดยใชน าเยน(hydro cooling)หรอ

น าแขง(ice cooling) ตองใชน าบรโภคเพอการท าความเยน และมมาตรการควบคม

และตรวจสอบคณภาพน าอยางสม าเสมอ พรอมบนทกผล

2.20 กรณลดอณหภมของผกและผลไมสดโดยการบงคบลมเยน (forced-air

cooling)ใหไหลผานผกและผลไมสด ตองออกแบบและดแลรกษาระบบลมเยน

(air cooling systems) เพอหลกเลยงการปนเปอน พรอมบนทกผล

- การเกบรกษาใน

หองเยน เพอรอ

การตดแตง

2.21 ถามการเกบผกและผลไมสดทลดอณหภมแลว ใหเกบในหองเยนทสะอาด

ถกสขลกษณะและมการควบคมสภาวะการจดเกบใหเหมาะสมกบชนดของผกและ

ผลไม และตรวจสอบอณหภมอยางสม าเสมอ

2.22 มมาตรการควบคมไมใหมหยดน าจากการควบแนนตกสผกและผลไมสด

ทลดอณหภมแลวทเกบภายในหองเยน

- การตดแตง 2.23 มมาตรการควบคมกระบวนการตดแตงอยางถกสขลกษณะ

2.24 มเอกสารขนตอนการปฏบตงานส าหรบกระบวนการตดแตง เชน การหน

เปนชน หนเปนแวน ซอย เพอลดการปนเปอนจากอนตราย

มกษ. 9039-2556 7

รายการ ขอก าหนด

-การลางหลงตดแตง 2.25 มการควบคมคณภาพ ตรวจสอบอณหภมของน า และความถของการเปลยน

น าลางในแตละขนตอนตามขอก าหนด เพอลดการสะสมของสงสกปรกและ

การปนเปอนขาม

2.26 ถาใชสารฆาเชอ และ/หรอสารยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรยเพอลด

การปนเปอนขามในระหวางการลาง ตองใชอยางถกสขลกษณะ และมการควบคม

และตรวจสอบ ชนด ปรมาณการใช ความเขมขนของสารตานจลนทรยทใช เพอให

มนใจในประสทธภาพและลางซ าเพอลดปรมาณสารตกคางทอาจเหลออย ตามความ

จ าเปนและความเหมาะสม พรอมบนทกผล ทงน ปรมาณสารตกคางตองเปนไป

ตามขอก าหนดของกฎหมายทเกยวของ

2.27 ถามการใชสารยบยงการเกดสน าตาลหรอการออนตวของผกและผลไม

สดตดแตง หรอใชวตถเจอปนอาหารอนๆ ใหเปนไปตามขอก าหนดของกฎหมาย

ทเกยวของ พรอมบนทกผล

2.28 ท าใหผกและผลไมสดตดแตงสะเดดน าหลงการลาง เพอลดการเจรญเตบโต

ของจลนทรย

-การบรรจ 2.29 มมาตรการควบคมการบรรจผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภคอยาง

ถกสขลกษณะ

2.30 มเอกสารวธปฏบตงานส าหรบการบรรจ เพอลดการปนเปอนจากอนตราย

- ก า ร เ ก บ ร กษ าท

อณหภมต า

2.31 เกบผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภคกอนการขนสงทอณหภมต าเพอลด

การเจรญเตบโตของจลนทรย

2.32 มมาตรการควบคมอณหภมและสภาวะการจดเกบใหเหมาะสมกบชนด

ของผกและผลไม

2.33 ตองควบคมระบบเครองท าความเยนไมใหเกดการควบแนนของหยดน า

ตกลงบนผกและผลไมสดทผานการตดแตงแลว

2.34 สมตรวจสอบคณภาพผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภคตามเกณฑก าหนด

และกฎหมายทเกยวของ

(5) การจดการและ

การก ากบดแล

2.35 ผควบคมการปฏบตงานตองมความสามารถเพยงพอในการปฏบตงานได

อยางถกตอง

2.36 มเอกสารขนตอนการด าเนนงานทถกตองส าหรบการปฏบตงานและ

การตรวจเฝาระวง

มกษ. 9039-2556

8

รายการ ขอก าหนด

( 6 ) ก า ร เ ร ย ก ค น

ผลตภณฑ

2.37 มการบงชหรอระบรนการผลต เมอผลตภณฑมปญหาไมปลอดภย สามารถ

เรยกคนผลตภณฑและตามสอบได

3. การบ ารงรกษา

และการสขาภบาล

(1) แผนการบ าร ง

รกษาและการสขาภบาล

3.1 มแผนการบ ารงรกษา การสขาภบาล และการตรวจสอบประสทธภาพ ทระบบรเวณ

รายการของ เครองจกร เครองมอ/อปกรณ วธการ ความถ และผรบผดชอบ ดงน

(1) การบ ารงรกษาและการซอมบ ารง อาคารผลต เครองมอ เครองจกร และ

อปกรณในการผลต

(2) การท าความสะอาดอาคารผลต เครองจกร เครองมอ และอปกรณ และการฆาเชอ

(3) การปองกนและก าจดสตวพาหะน าเชอ (4) การจดการของเสย

(2) การบ ารงรกษา 3.2 มการตรวจสอบและบ ารงรกษาสถานประกอบการ เคร องจกร เครองมอ

เครองลดอณหภม และอปกรณ ใหอยในสภาพพรอมใชงาน และบนทกขอมล

การปฏบตงานตามแผนบ ารงรกษาทก าหนด

3.3 มการสอบเทยบเครองมอและอปกรณทมผลตอความปลอดภยอาหาร

ในกระบวนการผลตผกและผลไมสดตดแตงอยางนอยปละ 1 ครง และการทวนสอบ

อยางนอยปละ 2 ครง และเกบบนทกผลการสอบเทยบไวเปนหลกฐาน

(3) การท าความ

สะอาด

3.4 ท าความสะอาดอาคารผลต และบรเวณผลตตามแผนทก าหนด และบนทก

ขอมลการปฏบตงานตามแผนการท าความสะอาดทก าหนด

3.5 ท าความสะอาด เครองมอและอปกรณในการผลตทสมผสกบวตถดบและ

ผกและผลไมสดทผานการตดแตงแลวตามแผนทก าหนด ทงกอนและหลงปฏบตงาน

เพอปองกนการปนเปอน และมการตรวจสอบประสทธภาพของการท าความสะอาด

และบนทกขอมลการปฏบตงานตามแผนการท าความสะอาดทก าหนด

3.6 เกบเครองมอและอปกรณทผานการท าความสะอาดแลวอยางเหมาะสม

ในบรเวณทแยกเปนสดสวนและถกสขลกษณะ

3.7 หากใชสารลางท าความสะอาดและสารฆาเชอ ตองใชชนดและปรมาณ

อยางถกตอง ตามค าแนะน าบนฉลาก กฎระเบยบทเกยวของ และมมาตรการ

ควบคมการใชใหเปนไปตามขอก าหนด

3.8 เกบรกษาสารลางท าความสะอาด และสารฆาเชออยางถกสขลกษณะในสถานท

เกบทเปนสดสวน และมปายชอระบชนดและสถานะอยางชดเจน

มกษ. 9039-2556 9

รายการ ขอก าหนด

(4) การควบคมสตว

พาหะน าเชอ

3.9 มมาตรการปองกนและก าจดสตวพาหะน าเชอและสตวเลยงในสถานประกอบการ

และในบรเวณผลต

3.10 ตรวจสอบรองรอยการเขาอย อาศยของสตวพาหะน า เช อในสถาน

ประกอบการและบรเวณโดยรอบ

3.11 ตรวจสอบการปฏบตงานตามแผนปองกนและก าจดสตวพาหะน าเชอ

3.12 ใชสารเคมในการก าจดสตวพาหะน าเชอตามค าแนะน าบนฉลาก กฎ ระเบยบ

ทเกยวของ และมมาตรการควบคมการใชใหเปนไปตามขอก าหนด และบนทก

ขอมลไว

3.13 ไมมสตวเลยงในอาคารผลต

(5) การจดการกบ

ของเสย

3.14 มวธการแยกชนดของภาชนะใสของเสยจากการผลตและภาชนะใสผกและ

ผลไมสดตดแตงพรอมบรโภค

3.15 มวธการจดการ ก าจด ขนยายขยะและของเสยทเหลอจากกระบวนการผลต

อยางเหมาะสม

4. สขลกษณะสวน

บคคล

4.1 มขอก าหนดเก ยวกบสขลกษณะสวนบคคลส าหรบผปฏบต งานและ

บคคลภายนอกทเขาไปในบรเวณผลต และมแผนการตรวจสอบสขลกษณะสวนบคคล

รวมทงบนทกผลการปฏบตงานตามแผน

4.2 ผปฏบตงานตองปฏบตงานอยางถกสขลกษณะ เชน ลางมอใหสะอาดกอน เรมปฏบตงาน หลงจากการใชหองสขา หรอหลงจากจบตองวตถดบ/สารเคม/

วสดทอาจกอใหเกดการปนเปอน รวมถงดแลมอและเลบใหสะอาดอยเสมอ

4.3 ผปฏบตงานทสมผสกบผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภคตองมสขภาพด

ไมเปนโรคทางเดนหายใจ ทางเดนอาหาร หรอเปนพาหะของโรคตดตอ

โรคผวหนง และไมมบาดแผล ทอาจกอใหเกดการปนเปอน

4.4 ผปฏบตงานสวมเสอผา เครองแตงกาย ถงมอ ผาปดปากหรอหมวกคลมผม

ทสะอาดและเหมาะสมกบการปฏบตงาน ตามความจ าเปน

4.5 ผปฏบตงานในบรเวณผลตไมสวมเครองประดบขณะปฏบตงาน

4.6 มมาตรการปองกนการปนเปอนอนตรายจากแกว พลาสตกแขง และ

การปนเปอนจากรองเทากอนเขาสบรเวณผลต โดยเฉพาะบรเวณผลตทตองการความ

สะอาดสง (high care area) เชน การบรรจผลตภณฑขนสดทาย

มกษ. 9039-2556

10

รายการ ขอก าหนด

4.7 ตรวจสอบการปฏบตงานตามแผนการตรวจสอบสขลกษณะสวนบคคลทก าหนด

ส าหรบผปฏบตงานในบรเวณผลตทสมผสกบผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภค

และบคคลภายนอกทเขาไปในบรเวณผลต

4.8 ไมบรโภคอาหารหรอสบบหรในขณะปฏบตงาน หรอมพฤตกรรมขณะปฎบตงาน

ทไมเหมาะสมอนๆ ทอาจท าใหเกดการปนเปอนสผกและผลไมสดตดแตงพรอม

บรโภค

5. การขนสง 5.1 มมาตรการปองกนการปนเปอนและการเสอมคณภาพของผลตภณฑระหวาง

การขนสงอยางมประสทธภาพ

5.2 พาหนะขนสงตองใชส าหรบการขนสงอาหารเทานน กรณจ าเปนตองขนสง

ผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภครวมกบอาหารชนดอนหรอสนคาทมใชอาหาร

ตองมวธแยกประเภทสนคาใหชดเจน และมการบนทกขอมลไว

5.3 หากใชพาหนะหรอตขนสงสนคาเดยวกนส าหรบการขนสงอาหารตางชนด

หรอขนสงสนคาท ม ใชอาหาร ตองท าความสะอาดหลงการขนสงอยาง

มประสทธภาพ กรณจ าเปนอาจมการฆาเชอดวย และมการบนทกการใชพาหนะ

ขนสงและการฆาเชอไวดวย

5.4 ตองควบคมอณหภมผกและผลไมสดตดแตง หรอสภาวะทจ าเปนในระหวาง

การขนสงอยางเหมาะสม และมการบนทกขอมลไว

5.5 พาหนะขนสงตองสะอาด สามารถฆาเชอไดในกรณทจ าเปน อยในสภาพ

พรอมใชงาน มประสทธภาพในการปองกนการปนเปอน และรกษาคณภาพสนคา

ตงแตตนทางจนถงปลายทางได

6. ฉลากผลตภณฑ 6.1 ระบขอมลบนฉลากอยางถกตองตามกฎหมายทเกยวของและขอก าหนดของคคา

7. การฝกอบรม

(1) ผปฏบตงาน

7.1 ผปฏบตงานตองไดรบการอบรมอยางนอยดงตอไปน

(1) ดานการปฏบตทดส าหรบการผลตผกและผลไมสดตดแตงพรอมบรโภค (2) ดานสขลกษณะอาหารทจ าเปนส าหรบการปฏบตงาน

(3) หวขอเฉพาะเกยวกบระบบการบรรจส าหรบผกและผลไมสดตดแตง ความส าคญ

ของการควบคมอณหภมระหวางการผลตและเกบรกษา รวมทง ความเสยงในการเกด

การปนเปอนหรอการเจรญเตบโตของจลนทรยระหวางการบรรจ

มกษ. 9039-2556 11

รายการ ขอก าหนด

(2) การทบทวน 7.2 มการทบทวนหรอฝกอบรมเพอฟนฟและเพมเตมความรดานการผลตและ

สขลกษณะอาหาร และปรบใหทนสมยอยางนอยปละ 1 ครง

8. ระบบเอกสารและ

บนทกขอมล

8.1 ผผลตตองบนทกขอมลส าคญของกระบวนการผลต เชน ชนดและปรมาณ

การผลต รปแบบและเกณฑก าหนดของผลตภณฑ การควบคมกระบวนการผลต

การจ าหนาย เพอใหตรวจประเมนและตามสอบได และใชเปนขอมลส าหรบการ

ปรบปรงระบบการผลต ไดแก

(1) บนทกผจดหาวตถดบ (ขอก าหนด 2.1.3) (2) บนทกการควบคมกระบวนการผลต (ขอก าหนด 2.4.2 ถง 2.4.8, 2.5.2

และ 2.6)

(3) บนทกคณภาพน าทใชและผลการวเคราะหน าบรโภค (ขอก าหนด 2.3.1และ

2.3.2)

(4) บนทกการตรวจสอบ และบ ารงรกษา (ขอก าหนด 3.2.1)

(5) บนทกการสอบเทยบเครองมอ (ขอก าหนด 3.2.2) (6) บนทกการสขาภบาล (7) บนทกการควบคมสตวพาหะน าเชอ (ขอก าหนด 3.4.4)

(8) บนทกการควบคมสขลกษณะสวนบคคล (ขอก าหนด 4.1) (9) บนทกประวตการฝกอบรม (ขอก าหนด 7.2)

(10) บนทกการกระจายสนคา (ขอก าหนด 5.2, 5.3 และ 5.4)

8.2 เกบรกษาบนทกไวอยางนอย 2 ป หรอตามทคคาหรอหนวยรบรองก าหนด