จดหมายข่าวฉบับที่ 3 EDIT FOR...
Transcript of จดหมายข่าวฉบับที่ 3 EDIT FOR...
ปท 1 ฉบบท 3 พฤษภาคม - มถนายน 2558
DHS Southรอบรวเครอขาย
จดหมายขาวฉบบท 3บก.ชวนคย หนา2ถอยแถลงจากชายแดนใต หนา3หองเรยนอาจารยวราวธ หนา4แวดวงDHML หนา5ระบบขอมลสขภาพชมชน หนา5ปฏบตการงานวจย หนา6ประเมนเพอการพฒนา หนา6หนงอ�าเภอหนงโครงการ หนา7บทเรยนจากพนท หนา8
กรณาสง
มลนธสขภาพภาคใตชน 1 อาคารบรหารคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรอ�าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 90110 โทรศพท/โทรสาร 0 7445 1168เวบไซต : www.SHFthailand.org อเมล : [email protected]
...อวยวะตางๆ ในรางกายมหนาทตางกน
แตประกอบกนขนเปนรางกาย
อยางเปนหนงเดยวกน เชนเดยวกบ
การท�างานของระบบสขภาพในชมชน...
แวดวง DHMLอานตอหนา 5
หนงอ�าเภอหนงโครงการอานตอหนา 7
...ตงหลายปมาแลว
อะไรท�าใหปผน
ยงสอนลเกปาใหเดกๆ พวกนอย
ถงเคาไมมตงคใหกเตมใจสอน...
บทเรยนจากพนทอานตอหนา 8
...แมการเดนทางไปเยยมบานของผพการ
จะมความยากล�าบาก
บานบางหลงรถเขาไมถงตองใชวธเดนเทา
แตทมงานเขาชยสนกไมยอทอ...
บก. ชวนคยสวสด สมาชกจดหมายขาว “รอบรวเครอขาย DHS South” ทกทาน เขาสฉบบท 3 แลวทเครอขาย DHS
รวมรอยเรยงเรองราวในพนทลงในหนากระดาษของจดหมายขาว “รอบรวเครอขาย DHS South” ผอานทกทานคงได เหนแลววา แตละพนทมลกษณะเดนอนเปนเสนหเฉพาะตวในการด�าเนนงานสขภาพทแตกตางหลากหลาย และคงสงเกตไดวา เนอหาของแตละคอลมนในจดหมายขาวเองกจะมความเขมขนมากขนเมองานเขยนนนกลนออกมาจากประสบการณของคนท�างานสขภาพในพนทโดยตรง
ส�าหรบเนอหาทง 8 คอลมนในฉบบนเรมดวยคอลมนท 1) ถอยแถลงจากชายแดนใต งานเขยนจาก คณหมอสวฒนกบการลงพนทศกษาการท�างานสขภาพชมชนทเรมจากการท�างานจดเลกๆ ทน�าไปสการเปลยนแปลง ในภาพใหญ คอลมนท 2) หองเรยนอาจารยวราวธ เรองราวของการสรางแรงบนดาลใจในการขบเคลอนงานใหทม DHS ตากใบกบผลจากการลงพนทของอาจารย คอลมนท 3) แวดวง DHML ทน�าเสนอเครองมอในการถอดบทเรยนงานสขภาพชมชนในรปแบบกจกรรม Body paint ของทมละง คอลมนท 4) ระบบขอมลสขภาพชมชน (DHIS) ขอคดของทมกะพอ ทตกผลกจากการไปศกษาดงานและรวมอบรม Saraphi Health คอลมนท 5) ปฏบตการงานวจย ทมพนทไมแกนกบการขบเคลอนงานในประเดน Stroke ทใชกระบวนวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (PAR) มาคลคลายและแกไขปญหา ในพนทใหตรงจด คอลมนท 6) ประเมนเพอการพฒนา กจกรรมเกมส “เปดชงพนท” ในการอบรม DE ทท�าใหเขาใจความซบซอนในสถานการณตางๆ ไดมากขน คอลมนท 7) หนงอ�าเภอหนงโครงการ เรองราวของคนท�างานดวยใจในการสรางคณภาพชวตทดใหคนพการจากพนทเขาชยสน และคอลมนท 8) บทเรยนจากพนท เรองราวอนนาประทบใจของ “ปผน” พระเอกลเกปาทาได กบการมสวนรวมของชมชนและคนท�างานสขภาพทชวยกนฟนฟวถวฒนธรรมชมชนทก�าลงสญหายใหกลบคนมาอกครง ทง 8 คอลมนน ทางทมกองบรรณาธการหวงวาจะท�าใหผอานรจกและเขาใจการท�างานของเครอขาย DHS มากยงขน และถอเปนการแลกเปลยนเรยนรระหวางกนของเครอขาย DHS ผานพนทหนากระดาษของจดหมายขาว “รอบรวเครอขาย DHS South” อกดวย
ทงน ทกคอลมนในจดหมายขาว “รอบรวเครอขาย DHS South” ฉบบท 3 ในมอทาน พรอมรบขอแนะน�าและค�าตชมจากสมาชกเครอขาย DHS ทกทานและขอเชญชวนผสนใจรวมสงงานเขยนจากพนทมายงกองบรรณาธการทอเมล: [email protected] และทานสามารถตดตาม จดหมายขาว “รอบรวเครอขาย DHS South” และกจกรรมอนๆ ของ DHS เขต 12 ไดท www.K4DS.org/dhssouth แลวพบกนใหมอกครงในฉบบท 4 ในอก 2 เดอนขางหนา
กองบรรณาธการชญานษฐ เพชรรตน
เมษยา มะประสทธ
อสมน บอโต
ทปรกษานพ.สวฒน วรยพงษสกจ
บรรณาธการดร.นพ.วรสทธ ศรศรวชย
แกวตา สงขชาต
ภาวณ ไชยภาค
2 รอบรวเครอขาย
ถอยแถลงจากชายแดนใตโดย นพ.สวฒน วรยพงษสกจ
ชวง 2 เดอนทผานมา ผมมโอกาสเดนทางลงพนทอยางหลากหลาย อาท เกาะสมย จ.สราษฎรธาน
ทมความโดดเดนของแกปญหาสขภาพเรมจากพนทเปนฐานตงตน โดยทมงานระดบอ�าเภอ เทศบาลเกาะสมย
เครอขายองคกรภาคประชาสงคม รวมกบทมสาธารณสขสมย ใหโอกาสเดกเรรอน เดกพลดถน เดกไรสญชาต
จ�านวนกวาหมนชวตไดรบบรการวคซนปองกนโรคอนเปนสทธพนฐานทเดกทกคนทลมตามาดโลกตองไดรบ
พนทถดมา คอ ดอนพด จ.สระบร พนทซงมความลงตวระหวางฝายปกครองทน�าโดยทานนายอ�าเภอคนหนม
ไฟแรงมศกยภาพ สามารถประสานสรางพลงชมชน ผน�าศาสนา ผอ�านวยการโรงพยาบาล และพๆ นองๆ จาก
สาธารณสขอ�าเภอและโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล ผนวกทนในชมชนดานภมปญญาทองถนการแพทย
แผนไทย ปรบงานบรการสขภาพใหสอดคลองกบวถชวตคนในชมชน สวนในพนท อ�าเภอกงหรา จ.พทลง
เทคนคการใชเครองมอจราจรปงปองเจดสทไมไดจ�ากดอยในสถานบรการเพยงสวนเดยวแตยงประยกตใช
ภายในครวเรอนอยางเปนธรรมชาต เพอปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพผานวถชวตในครวเรอนไดอยางกลมกลน
และลงตวทามกลางความเขมแขงของชมชน
ประสบการณการแลกเปล ยนเรยนร ดการท�างานและแลกเปล ยนมมมองของเครอขายสขภาพ
ระดบอ�าเภอ (DHS) ท�าใหเหนภาพอยางเปนรปธรรมในการขบเคลอนงานสขภาพระดบพนทซงตอบโจทย
การปฏ ร ประบบบรการสขภาพระดบปฐมภมซง “ใชพ นท เปนฐานและใหประชาชนเปนศนยกลาง”
ในความงดงามท เกดข นไม เฉพาะค ณภาพช ว ตของพ น องประชาชนท ด ข นเท าน น แต ย งรวมถ ง
ความรวมมอขององคาพยพในช มชนท ม การรวมกลมดแลส ขภาพของตนเองอยางเขมแขง รอยยมของเครอขายคนท�างานทกระดบท แสดงให เหนถงความสขและความร ส กถงชว ตท ม ค ณคาและ
ค�าพดทบอกวา “เงนทองไมใชเร องสำาคญ กำาลงใจและการชวยเหลอกนนละทสำาคญทสด” การขบเคลอนพลงทางสงคมอยางมความสขและมพลงควรเรมดวยการมเปาหมายรวมกนคดการใหญ
ใหรอบดานเหมอนมความฝนทย งใหญ (Big dream) ตอดวยการเรมท�าจากจดเลกๆ โดยไมตองมากเรอง
(Small is beautiful) จดทมฐานทนเดม มแรงตานนอย งายตอการลงมอปฏบต สงทท�าสามารถ “คลก”
ท�าใหเกดการเปลยนแปลงใหญได มารวมดวยชวยกนนะครบ
พบกนใหมอก 2 เดอนหนา กบเรองราวดๆ อกครงครบ
เชอมนและศรทธา
นพ.สวฒนวรยพงษสกจ
ประธานมลนธสขภาพภาคใต
...จากจดเลกๆ สการเปลยนเเปลงในภาพใหญเรองราวดๆ จากการลงพนท...
3รอบรวเครอขาย
โดย จราวรรณ พรหมเพชร รพ.ตากใบ จ.นราธวาส
หองเรยนอาจารยวราวธ
ความงามกลางไฟใต...หองเรยน DHS ณ สดชายขอบของประเทศ...
“เราจะเรมกนอยางไรด”
“ทำาเรองนไดมยพ”
“ของพนทนองไดเรองเดยวกนเลย ทำาไดมย”
...เสยงค�าถามผานสายโทรศพทจากนองๆ คนท�างานในพนททดงขน หลงจากทมโอกาสแลกเปลยนกบ
อาจารยวราวธ สรพฤกษ ทคอยเตมไฟใหคนท�างานในพนท ไฟแหงความมงมนท�างานเพอญาตพนองของพวกเรา
ไมแปลกใจเลยทวนนฉนจะไดรบโทรศพทหลายสาย แตกอดภมใจไมไดทนองๆ ตางมความมงมนตงใจ ซงถอวา
เปนกาวแรกทดและเปนการสร างรากฐานทมนคงในกาวตอไป ท�าใหหวนนกถงวนแรกทไดฟงเรองราวดๆ
จากอาจารยวราวธ ทมาแลกเปลยนเรยนรรวมกบพวกเราทงชาวสาธารณสข แกนน�าชมชน และภาคประชาสงคม
ทตางกชวยกนมองภาพสถานการณสขภาพของคนตากใบดวยกนอยางสนใจและพรอมทจะใหความชวยเหลอ ในเยนวนนน
กอนจะแยกยายกน ผใหญบานทานหนงไดพดกบฉนวา “หมอจะลงหมบานเมอไหรบอกนะ เดยวจะนดชาวบานใหเอง”
ฉนยมพรอมไหวขอบคณและคดวางานนจะขอลงพนททามกลางสถานการณความไมสงบสกตงเพราะเหนถงความตงใจ
และความมงมนอนเปยมลนของแกนน�าชมชน
จากวนนนผานมาถงวนน พวกเราไดมาเรยนรรวมกบอาจารยวราวธไมต�ากวา 4 ครง ท�าใหพนทอ�าเภอตากใบ
อ�าเภอทอยใตสดของจงหวดนราธวาส ไดมเรองราวดๆ ของ 8 พนท ทผลดเปลยนเรยนรและถายทอดประสบการณ ท�าให
เหนถงศกยภาพของคนท�างาน ทงปลดอ�าเภอ ผชวยผใหญบาน หรอแมแต อสม. ทสามารถเลาเรองราวการด�าเนนงาน
จากหวใจคนท�างานไดอยางคลองแคลว การรวมเรยนรไปดวยกนทไมมผดหรอถก ไดเหนถงมมมองของชาวบานตอปญหา
สขภาพ เหนภาพความรวมมอของชาวบานในพนทในการแกปญหานน อนเปนภาพความงดงามในพนทเลกๆ ระดบชมชน
ทคอยๆ รอยเรยงประกอบกนเปนภาพของอ�าเภอตากใบ และอกไมนานคงจะเกดเปนภาพของสงคมทไมทอดทงกน
ทามกลางสถานการณความไมสงบในพนทพหวฒนธรรมชายขอบตอนใตสดของประเทศ
4 รอบรวเครอขาย
“ลงทะเบยนทางนคะ ดรายชอตามจงหวดเลย” เสยงประกาศของผ ประสานงาน DHML เขต 12 ก�าลงเรยก
ผคนทดคนหนาคนตาเพอเขาสการอบรมทก�าลงจะเรม ระยะเวลาของการอบรม 3 วน 2 คน กบกระบวนการยาวเหยยดถง 3 ทม
คงจะนาอดอดและนาเบอหนายแนๆ แตเมอกาวเขาไปในหองประชมกวางขวางทลอมรอบดวยกระจกโปรงโลง เกาอทจดเรยง
เปนวงกลมบนพนไมกระดานขดเรยบ กลนใบเตยออนๆ หอมชนใจทโชยมากบลมเยนจากเครองปรบอากาศชวยท�าใหรสกผอนคลาย
ความรสกของฉนกเปลยนไป...การเรยนรเรองใหมกำาลงเรมตนขนแลว...
ในหองเรยน DHML สงทอดกลาวถงไมได คอ กจกรรม Body paint กระบวนการทมาจากการคดคนของทมสขภาพละงและ
ทมงานวจยเพอท องถน ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย จ.สตล ซ งถอได ว าเป นกระบวนการถอดบทเรยนหรอ
การจดการความรของทมละงกวาได โดยการใหสมาชกทง 6 กลมคดทบทวนถงองคประกอบตางๆ ของงานจากประสบการณการท�างาน
แลวน�ามาจนตนาการเทยบเคยงกบอวยวะตางๆ เชน สมองอาจเปรยบกบผน�าในการท�างาน หวใจอาจเปนทศทางของงาน
สวนของแขนและขาอาจเปนเครอขายทชวยขบเคลอน เปนตน ท�าใหเหนความเชอมโยงและความส�าคญขององครวมและ
สวนประกอบตางๆ ของระบบสขภาพตามแนวคดทวา “อวยวะตางๆ ในรางกายมหนาทตางกน แตประกอบกนขนเปนรางกายอยาง
เปนหนงเดยวกน เชนเดยวกบการทำางานของระบบสขภาพในชมชน”
เมอถงเวลาน�าเสนอ หองเรยนของเราไดกลายเปน “ตลาดนดขายของ”จ�าลอง โดยแตละกลมมนายแบบนางแบบ 2 คน เปน
ผขายทน�าเสนอใหเพอนๆ ในหองทเปนผซอคอยเสรมเตมแตงสสน Body paint จนสมบรณ แลวตางผลดกนแลกเปลยนสนคาความร
กนรอบหอง กลายเปน “ตลาดนดความร” ทสรางการมสวนรวมและความสนทสนม และดวยกระบวนการเรยนรอยางเปนขนเปนตอน
นเองทสรางแรงบนดาลใจในการท�างานไดเปนอยางด จนเกดเปน “ความประทบใจทเหนอความคาดหวง” ทเปนความรสกทสะทอน
มาจากพวกเราทกคนในหอง และท�าใหฉนแนใจวาจะตองเขารวมกระบวนการในหองเรยน DHML ครงตอไป เพอทจะไดแลกเปลยน
แรงบนดาลใจ ความร และเทคนคดๆ กบเพอนๆ อก เพอใหพวกเราสามารถท�างานสขภาพในชมชนไดดยงๆ ขนไป
Application ทนสมย กบ ชาวบาน(บาน) โดย อนวาท ยามา รพ.กะพอ จ.ปตตาน
หลงจากได ไปศกษาดงาน “ระบบขอมลชมชนSaraphiHealth”ทอ�าเภอสารภ จงหวดเชยงใหม ทสามารถ
ขยายระบบขอมลสขภาพจากหนวยงานสาธารณสขจนครอบคลมถ งชมชนและกลายเป นการรวมแรงรวมใจดแลสขภาพได
อยางเปนรปธรรม ท�าใหพวกเราไดแนวคดดๆ มาปรบใชในการพฒนาระบบขอมลสขภาพชมชนของ อ.กะพอ จ.ปตตาน ใหม
จากเดมทเรามขอมลสขภาพซงจดท�าโดยเจาหนาทสาธารณสขเทานน โดยเราเ ร มต ง ค� าถามว าถ าจะเขยน Application
ขอมลสขภาพในชมชนกะพอสกตวควร เร มอย าง ไรด ? ใช แล ว! เ ร าจะ เ ร ม ต นจากป ญหาสขภาพหลกในพนทของเรา
คอ“ผ ป วยโรคเรอรง” โดยพฒนาระบบขอมลทมประวตการเจบปวย การดแลรกษาผ ป วย ประวตการใชยา รวมถงเวลา
ในการรบประทานยา เปนตน โดยออกแบบ Application ใหใชงานงาย ททงผใหและผรบบรการสามารถเขาถงขอมลไดสะดวก
ตอมาเมอเราพบปญหาวาผสงอายทเปนผปวยกลมใหญมชองวางในการเขาถงและใชงาน Application ททนสมย เราจ ง เ รม
ดงกลมผดแลผปวยวยหนมสาวเขามามสวนรวมในการใชงาน Application นมากขน ระบบขอมลชมชน Saraphi Health ไดสราง
แรงบนดาลใจใหทมกะพอเหนความส�าคญของ “การมขอมลสขภาพทเปนของเรา” ทหมายถง ผปวย ผดแล ครอบครว ชมชน
และเจาหนาทสาธารณสขสามารถเหนปญหาและสถานะสขภาพเปนภาพเดยวกนผาน Appl icat ion ขอมลสขภาพชมชนกะพอ
ซงจะชวยใหเจาหนาทสามารถใหบรการสขภาพไดอยางทวถงและทกคนมความรวมมอรวมใจกนในการดแลสขภาพพอแมพนอง
ของเราเองเพอสขภาวะทดของชมชนของเรา
แวดวง DHML:โดย นภาภรณ แกวเหมอน นตยา ลมวรยะกล รพ.ละง จ.สตล
Body Paint บนเสนทางการเรยนร DHML
ระบบขอมลสขภาพชมชน:
5รอบรวเครอขาย
“เปดชงพนท” กจกรรมละลายพฤตกรรมในการอบรมการประเมนเพอการพฒนาของ อาจารย ลอชย ศรเงนยวง
ซงท�าใหสมาชกเครอขาย DHS เกดกระบวนการเรยนรตวตนทงมตภายในและภายนอกผานเกมส โดยกตกามอยวาใหแตละคนยน
บนกระดาษ 1 แผน และในวงจะมกระดาษอก 1 แผนเปนพนทวาง ซงผเขารวมอบรมสามสบกวาคนตองรวมมอกนไมใหสมาชกท
สมมตใหเปนเปดมาชงพนทวางนนได ถงแมวาสมาชกเครอขาย DHS จะมการวางแผน การจดตงผน�า และใชกลยทธตางๆ ทกวถทาง
เพอปกปองพนท แตดวยสถานการณทมความโกลาหลวนวาย ในการเลนเกมส 5-6 ครงกลบถกเปดชงพนทไดในเวลาไมถง 1 นาท
เกมสนก�าลงสะทอนบทเรยนอะไรบางอยางใหกบเครอขาย DHS เสยแลว!
เมอกจกรรมผานพนไปพวกเราเครอขาย DHS ตางนงลอมวงสนทนาถงกจกรรมทผานมา โดยมอาจารยลอชยเปนผน�าคย
“เราเหนอะไรจากเกมสเปดชงพนทบาง?” สมาชกตางแลกเปลยนความคดเหนกนจนในทสดพบวา เกมสนสะทอนใหเหนความจรง
ดานหนงของการท�างาน โดยในสถานการณทคบขนตางคนตางมสญชาตญาณในการแกไขปญหาทแตกตางกน ถงแมจะมเปาหมาย
ไปในทศทางเดยวกนกตาม การท�างานในชวตจรงทมความหลากหลายและความซบซอนการท�าความความเขาใจในปรากฏการณ
และคนท�างานนาจะเปนหวใจส�าคญมากกวาการมงไปสเปาหมายโดยไมพจารณารายละเอยดระหวางทาง เกมสเปดชงพนท -
กจกรรมธรรมดาทไมธรรมดานเองท�าใหสมาชกเครอขาย DHS ไดหนกลบมาทบทวนตวเองอกครง และเรมพจารณาท�าความเขาใจ
ปรากฏการณทมความซบซอนอยางตนรมากยงขน
ขอมลจากเวทคนขอมลใหชมชนครงหนงทโรงพยาบาลไมแกน จงหวดปตตาน จดขนในชมชนพบวา อ�าเภอไมแกนเปนพนทท
มผ ป วยโรคหลอดเลอดสมอง (Stroke) จ�านวนมาก แตขาดกระบวนการดแลรกษาทถกตอง จนท�าใหผปวยหลายคนตองกลาย
เปนผพการ หลงจากทราบปญหา ทม DHS ไมแกนจงเรมใชกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมมาชวยหาค�าตอบ เรมตน
จากการท�าเวทประชาคมและดงกลมตางๆ ทง ชาวบาน ผน�าชมชน ผน�าศาสนา มามสวนรวม จนพบวาชาวบานสวนหนงยงมความเชอ
วา Stroke “เปนอาการของผถกของทางไสยศาสตร” จงไมจ�าเปนตองเขารบการรกษาทโรงพยาบาลกได ทม DHS จงด�าเนนการ
สรางทม อสม. เพออบรมใหความรเรอง Stroke แกชาวบานควบคไปกบการประชาสมพนธในชมชนเพอใหมความเขาใจทถกตอง
ตอโรคและการรกษาโรคน
ถงแมจะมการพฒนาดานกระบวนการแตการใหความรเทานนกยงไมพอทจะปรบเปลยนทศนคตและความเชอของชมชน
จากการลงเยยมบานผปวยโดยทมงานเยยมบานของไมแกนพบผปวย Stroke รายหนง ทไมยอมรบการรกษาจากโรงพยาบาลเนองจาก
มความเชอดานไสยศาสตร ในเวลาตอมาเมอผปวยมอาการชกเกรง ญาตของผปวยคดวาเปนเพราะเจาหนาทเยยมบานเขามาลบหล
ความเชอทางไสยศาสตรท�าใหผปวยมอาการหนกขน ญาตผดแลผปวยจงไมยนยอมใหเจาหนาทลงเยยมบานอก ท�าใหเปนอปสรรค
อยางยงในการดแลรกษาผปวยรายน ทมเจาหนาทไมแกนจงขอใหผน�าชมชนเขามาชวยประนประนอมแตกไมเปนผล จนถงขนตอง
ใหผน�าศาสนามารวมพดคยจงชวยคลคลายปญหาลงได และท�าใหญาตของผปวยรวมถงชมชนเขาใจธรรมชาตของโรคและยอมรบ
การรกษามากขน จากเหตการณดงกลาวท�าใหทมงานเรยนรวาการท�างานสขภาพปฐมภมในชมชนยงมความทาทายอย อกมาก
แตกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมสามารถชวยหาค�าตอบในการสรางกระบวนการดแลรกษาทสอดคลองกบบรบทของ
พนทดวยเชนกน
ปฏบตการงานวจย: ความสขของวจยเชงปฏบตการโดย มาลน ยามา รพ.ไมแกน จ.ปตตาน
ประเมนเพอการพฒนา: กจกรรมธรรมดาทไมธรรมดา
แกวตา สงขชาต มลนธสขภาพภาคใต
6 รอบรวเครอขาย
หนงอ�าเภอ หนงโครงการ: แรงใจจากฉนสฝนถงเธอ
“งานชวยเหลอผพการนมความส�าคญอยางยง เพราะผพการไมไดเปนผอยากพการ
ถาไมชวยเขาใหสามารถทจะปฏบตงานอะไรเพอชวตและมเศรษฐกจของครอบครว
จงท�าใหเกดสงทหนกแกครอบครว หนกแกสวนรวม
ฉะนนนโยบายทจะท�า คอ ชวยใหเขาชวยเหลอตวเอง เพอใหเขาสามารถเปนประโยชนตอสงคม”
พระราชด�ารส พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พ.ศ. 2517
เมอฉนไดมสวนรวมรบผดชอบงาน DHS ของอ�าเภอเขาชยสน ท�าใหมโอกาสดในการพฒนาทมงาน
และสรางเครอขายในการดแลผพการในพนทเทศบาลต�าบลโคกมวงและใหการสนบสนนงบประมาณส�าหรบจดท�า
โครงการฟนฟสมรรถภาพผพการอยางตอเนองตงแตป 2554 จนกระทงปจจบน โดยผพการจะไดรบการดแลอยาง
ตอเนองโดยนกกายภาพบ�าบดและ อสม. ทผานการอบรมใหเปนหมอพนบาน และเพราะความตอเนองในการฟนฟ
สมรรถภาพนเองทท�าใหผปวยจากโรคหลอดเลอดสมองสามารถดแลตวเองไดโดยไมเปนภาระแกญาตผดแลมากนก
สามารถประกอบอาชพและด�ารงชวตอยในสงคมได
แมการเดนทางไปเยยมบานผพการจะมความยากล�าบาก บานบางหลงทรถเขาไมถงตองใชวธเดนเทาเขาไป
แตทมงานดแลผพการกไมยอทอ เมอฉนและนกกายภาพบ�าบดจากโรงพยาบาลเขาชยสนไปเยยมผพการรวมกบเทศบาล
โคกมวงแลวไดพบวา ผพการทไดรบการดแลทดอยางสม�าเสมอโดยทม อสม. ทเปนหมอพนบานทใหการชวยเหลอดแล
พวกเขาดวยใจจรงๆ สามารถมพฒนาการทดขนอยางตอเนอง จากทตองนอนอยกบทเปนแรมปกเรมเดนได
ท�างานได ถงแมวาจะไมสมบรณ 100 เปอรเซนต แตพวกเขากลบรสกภาคภมใจทไมเปนภาระของครอบครวและสงคม
นคอภาพแหงความภาคภมใจทท�าใหทมงานปลมใจจนหายเหนอย ทไดเปนสวนหนงทท�าใหพวกเขาเหลานน
ลกขนมา ยน เดน ท�างานหาเลยงครอบครวได โดยทพวกเขาและผดแลไมตองล�าบากเดนทางเขาไปท�ากายภาพบ�าบด
ทโรงพยาบาลเพราะมทมงานดแลผพการอ�าเภอเขาชยสน ทคอยตดตามใหการชวยเหลอดแลฟนฟชนดเขาถงทกบาน
ทไมวาระยะทางจะไกลแคไหนกไมเปนอปสรรคส�าหรบความตงใจทจะชวยใหผพการมคณภาพชวตทดขน
โดย มนชยา ซอนข�า รพ.เขาชยสน จ.พทลง
7รอบรวเครอขาย
บทเรยนจากพนท: ลเกปาทาได...สานฝนบนปลายปผนโดย นจฉรา ชผล รพ.ยานตาขาว จ.ตรง
4-5 มถนายน 2558 อบรมการประเมนเพอการพฒนา
(DevelopmentalEvaluation-DE)
18-19มถนายน 2558 อบรมการเขยนผลงานวชาการ(PAR/DHIS)
2-3 กรกฏาคม2558 มหกรรมสขภาพเสรมสานสรางพลงสขภาพคนใต
ขาวประชาสมพนธ
สามปมาแลวทพฮะห และน รคลาส บณฑตอาสาจากมหาวทยาลยสงขลานครนทร ได ท�างานรวมกบ
ชมชนบานทาบนได อ�าเภอยานตาขาว จ งหวดตร ง เราเรมต นด วยการลงพนทเยยมบานเพอท�าความร จกชมชน
ใหมากขน จนกระทงเมอสาวนอยบณฑตอาสาคดจะเรมท�าโครงการโดยใชเวทประชาคมเพ อหาค� าตอบวา “อะไร
คอสงทชาวบานอยากท�า?” ในเวทประชาคมคร งนน “หวาผอง” เปนผจดประเดนการพดคยวา “เนย! คนขางๆ บน
วาคงนอนตายตาไมหลบถาไมมใครมารบชวงตอ” หวาผ องคงหมายถง “ปผน” ผ เปนสามอดตพระเอก “ลเกปา” อนเปนมรดกตกทอดกนมาร นตอร น เมอเรองราวของลเกปาผดขน บทสนทนาทเตมไปดวยความสขทกลาวถงการเเสดง
อนเปนต�านานของชมชนในเวทประชาคมกออองขนทนควน “ปผนเปนพระเอกลเกปา ผสบสานอนรกษการแสดงคนเดยว
ทหลงเหลออย ถาปผนสนใจ ลเกปาทาไดคงสนสญ เอาละนะ! พวกเราจะสานฝนของปผนนแหละ”
การตดสนใจรวมกนในเวทประชาคมครงนนเอง เปนจดเรมตนทสรางการเปลยนแปลงหลายๆ อยางในชมชน
จนกระทงเกดโครงการ “สาน 2 วยดวยใจคนทาได” ขน มการรวมกล มกนของเดกๆ ในชมชนโดยมปผนเปนครสอนให
ดวยจตอาสา ถงแมโครงการนจะเสรจสนลงแลว แต จดเรมต นจากการสานฝ นลเกปาของปผนท�าใหปจจบนโรงเรยน
บานทาบนไดมหลกสตรการละเลน “ลเกปา” เปนหลกสตรเฉพาะของโรงเรยนส�าหรบนกเรยนชน ป.4 - ป.6 โดยมคณะครจตอาสา
ทน�าโดย “ปผน ศกดนอย” ปราชญทองถนสาขาครลเกปา ทไดรบการยกยองจากพฒนาสงคมและมนษยจงหวดตรง และมการตอยอด
กบโครงการของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานทาบนได ท�าใหลเกปาของปผนไดกลายเปนสอในการถายทอดการปรบเปลยน
พฤตกรรมเพอการดแลสขภาพของลกหลานบานทาบนได จากมรดกวฒนธรรมทก�าลงจะสญหายจนไดฟนคนและคงอยอยางมคณคา
ดวยความสงางาม
หลายปหลงจากนน เมอไดยนพฮะหถามวา “ตงหลายปมาแลว อะไรท�าใหปผนยงสอนเดกๆ พวกนอย เคาไมมตงคให
กเตมใจสอน” ปผนนงนงเหมอมองไปเทอกเขาบรรทดทอยไกลลบๆ พกใหญ กอนทค�าสนๆ แตท�าใหคนทไดยนน�าตาแทบไหล
จะหลดออกมาจากรมฝปากเหยวยนวา “กท�าเพราะกรกของก” เสยงเบาๆ แตเตมเปยมดวยพลงและความหวงของชายชรา
ทไดท�าในสงทรกบอกกบตวเองและพวกเราทกคนทนงอยรอบๆ วา
“ตอนนกยงตายไมได กยงอยากเหนลเกปาของลกหลานคนทาไดตอไป!”