กรมทรัพยากรธรณี - แผนแม่บทการ ...บทท 3...

กรมทรพยากรธรณ 3-1

บทท 3 ทรพยากรแร

1. การบรหารจดการทรพยากรแร

ทรพยากรแรมความสาคญอยางยงตอการพฒนาประเทศ เพราะเปนแหลงวตถดบขนพนฐานของกระบวนการผลตตางๆ ไมวาจะเปนทรพยากรแรในกลมโลหะ เชน เหลก ดบก สงกะส กลมแรอตสาหกรรมซเมนต เชน หนปน หรอยปซม หรอแรกลมรตนชาตกลวนแตเปนทรพยากรทมประโยชนตอสงคมอยางมากมาย เนองจากแรเปนทรพยากรทเกดขนตามกระบวนการทางธรรมชาตและใชเวลาหลายลานป จงทาใหทรพยากรแรจดอยในทรพยากรประเภท Non-Renewable หรอทเรยกวาทรพยากรทใชแลวหมดไป ไมสามารถสรางขนไดใหมในระยะเวลาอนใกลซงจะแตกตางจากทรพยากรประเภท Renewable ทสามารถเพมปรมาณการผลตได เชน ทรพยากรประมง หรอทรพยากรปาไม เปนตน

จากการททรพยากรแรเปนทรพยากรทใชแลวหมดไป จงทาใหมความจาเปนตองมการกาหนดหลกการการใชประโยชนจากทรพยากรแร เพอปองกนมใหมการนาทรพยากรแรมาใชประโยชนในปจจบนมากเกนไปจนไมสามารถคงเหลอไวเพอใชประโยชนในอนาคต ผลทอาจตามมากคอ จะทาใหประเทศขาดฐานทรพยากรธรรมชาตทสาคญเพอใชในการพฒนา และไมสามารถไปสกระบวนการพฒนาทยงยนได ในขณะเดยวกนหากประเทศมทรพยากรแรทมประโยชนตอสงคมแตไมสามารถพฒนาทรพยากรดงกลาวขนมาใหเกดประโยชนไดกจะทาใหเกดความสญเสยตอสงคมเชนเดยวกน

1.1 การใชประโยชนอยางยงยนและการคาแรระหวางประเทศ

เนองจากทรพยากรแรเปนทรพยากรทใชแลวหมดไป ดงนน ในการพฒนาทรพยากรแรเพอใชประโยชนในปจจบนจาเปนตองพจารณาถงการใชประโยชนในอนาคตดวยวาสงคมมอตราการใชประโยชนในปจจบนทสงหรอตาเกนไปหรอไม การพฒนาทรพยากรแรเพอประโยชนในปจจบนหากมอตราทสงเกนไป อาจทาใหทรพยากรทนามาใชประโยชนมมลคาตา (มลคาตอตน) เมอเทยบกบการทจะอนรกษทรพยากรดงกลาวไวเพออนาคตเมอนาทรพยากรมาใชแลวจะใหมลคา (มลคาตอตน) ทสงกวาได ในทางตรงกนขาม หากมการอนรกษทรพยากรแรมากเกนไปกจะทาใหเกดการสญเสยประโยชนทควรจะไดในปจจบน ซงทรพยากรดงกลาวถงแมจะสงวนไวใชในอนาคตได แตกอาจไมสรางมลคามากมายนกในอนาคต ดวยเหตนจงควรกาหนดหลกการการใชทรพยากรแรเพอชวยในการกาหนดอตราการใชประโยชนในปจจบน และการอนรกษเพอการใชประโยชนในอนาคตอยางเหมาะสม

ทรพยากรแรเปนสนคาทมการซอขายระหวางประเทศในปรมาณทสงไมวาจะเปนทองคา ดบก ตะกว ฯลฯ ในหลายกรณตลาดการซอขายทรพยากรแรระหวางประเทศเปนตลาดทมประสทธภาพ สงเกตไดจากการมประเทศผสงออกและผนาเขาทรพยากรแรหลายรายจนทาใหเกดตลาดกลางขน เชน ตลาดกลางทกรงลอนดอน เปนตน โดยตลาดกลางนจะทาหนาทเปนผรบราคาทผซอเสนอมา และราคาทผขายตองการไดรบ และจดการใหเกดธรกรรมการซอขายขน

โครงการจดทาแผนแมบทการจดการทรพยากรธรณ บทท 3 (แผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรธรณ ยกเวนในสวนของซากดกดาบรรพ) ทรพยากรแร


การคาแรระหวางประเทศเปนธรกรรมทมประโยชนอยางยงตอการใชประโยชนจากแรในประเทศตางๆ ดงจะเหนไดจากการทประเทศใดประเทศหนงทโดยสภาวะตามธรรมชาตแลวจะไมมทรพยากรแรทอดมสมบรณเปนของตนเอง แตเมอมการคาแรระหวางประเทศขนกสามารถนาเขาแรจากตางประเทศมาใชในกระบวนการพฒนาได และทาใหประชาชนมฐานะความเปนอยทดได เชน ประเทศสงคโปร หรอเขตเศรษฐกจฮองกง ซงมลกษณะเปนเกาะและไมมทรพยากรธรรมชาตเปนของตนเอง แตจะพบวาทง 2 ประเทศสามารถนาเขาแรจากตางประเทศได ทาใหประชาชนในประเทศทง 2 มฐานะความเปนอยทดได การบรหารจดการทรพยากรแรควรเปนการบรหารจดการทพจารณาประโยชนตอประชาชนโดยรวมเปนหลกคอ พจารณาทงผประกอบการและประชาชนผบรโภคแรในขนสดทายเขาดวยกนในเชงองครวม

1.2 การใชประโยชนทรพยากรแรรวมกบทรพยากรหรอกจกรรมอนๆ

การพฒนาทรพยากรแรเปนกจกรรมทสามารถดาเนนการไดโดยกรรมวธทหลากหลายซงทผานมากระบวนการทาเหมองแรบางประเภทไดสงผลกระทบตอชมชนและสงแวดลอม หรอพนทในบรเวณใกลเคยงในระดบความรนแรงทแตกตางกน การดาเนนกจการเหมองแรทรดกมตามขนตอนทไดมาตรฐาน ถงแมจะมตนทนการดาเนนงานทสงขนแตสามารถลดผลกระทบทางลบตอชมชนขางเคยงและสภาพสงแวดลอม ในทางตรงกนขามการดาเนนกจการเหมองแรทขาดการระมดระวงกจะทาใหเกดผลเสยตอชมชนขางเคยงและสภาพแวดลอม และในหลายกรณอาจทาใหเหมองแรตองถกระงบใหปดกจการลงเนองจากผลกระทบดงกลาว

การพฒนาทรพยากรแรเพอใชประโยชนในปจจบนจาเปนตองพจารณาถงการใชประโยชนในอนาคตดวย และทรพยากรแรเปนสนคาทมการซอขายระหวางประเทศในปรมาณทสงการพฒนาทรพยากรแรของประเทศจงตองเชอมโยงกบความตองการใชแรในตลาดโลก นอกจากน กจกรรมการพฒนาทรพยากรแรอาจสงผลกระทบทางลบตอชมชนขางเคยงและสภาพแวดลอมไดจงตองมการตดตามตรวจสอบการดาเนนกจการเหมองแรทรดกม

2. สถานภาพทรพยากรแรของประเทศไทย

ทรพยากรแร มความสาคญตอเศรษฐกจไทย จากลกษณะทางภมศาสตรประเทศไทย มทรพยากรแรทหลากหลาย ไดแก ทงสะเตน ตะกว สงกะส ลกไนต เฟลสปาร ดนขาว หนปนและยปซม ทรพยากรแรเปนทรพยากรทใชแลวหมดไป เปนวตถดบสาหรบอตสาหกรรมตอเนอง ในปจจบนประเทศไทยมการผลตแรมากกวา 40 ชนด ซงสามารถแบงออกตามลกษณะการใชประโยชนจากแรไดเปน 10 ประเภท ไดแก 1) กลมแรเชอเพลงและพลงงาน เชน ลกไนต 2) กลมแรเหลกและโลหะผสมเหลก เชน เหลก แมงกานส ทงสเตน 3) กลมแรโลหะพนฐาน เชน พลวง ตะกว ดบก สงกะส 4) กลมแรโลหะและหนมคา เชน โลหะทองคา 5) กลมแรโลหะเบาและหายาก เชน เซอรคอน 6) กลมแรอตสาหกรรมซเมนต เชน แอนไฮไดรต ยปซม หนปน 7) กลมแรอตสาหกรรมเซรามก เชน บอลเคลย เฟลสปาร ทรายแกว ดนขาว 8) กลมหนประดบ เชน หนแกรนต หนออน 9) กลมหนอตสาหกรรม เชน หนแอนดไซต หนไรโอไลต หนทราย และ 10) กลมหนอตสาหกรรมอนๆ เชน แบไรต ฟอสเฟต เกลอหน และ ทลก



2.1 เศรษฐกจอตสาหกรรมเหมองแรไทย

มลคาการใชแรในประเทศมแนวโนมเพมขน ในขณะทมลคาการสงออกแร มแนวโนมลดลง ชใหเหนวาประเทศไทยยงใชประโยชนจากการนาเขาแรจากตางประเทศเพอนามาใชในการพฒนาอตสาหกรรมตางๆ ผลตภณฑภาคอตสาหกรรมการผลตคดเปนรอยละ 25 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Gross Domestic Product: GDP) สดสวนของอตสาหกรรมเหมองแรและยอยหนในผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศมแนวโนมคงทประมาณรอยละ 1.4 ในชวงป พ.ศ. 2539-2545 นอกจากน ในชวงเวลานอตสาหกรรมเหมองแรและยอยหนมอตราการเตบโตสงกวาการเตบโตของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (ตารางท 3.1 - ตารางท 3.2)

ตารางท 3.1 สดสวนผลตภณฑมวลรวมในประเทศแยกตามภาคเศรษฐกจ ราคาคงท ป พ.ศ. 2531

หนวย: รอยละ 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 เหมองแรและยอยหน 1.3 1.4 1.4 1.4 1.4 1.5 1.6 เกษตรกรรม 6.4 7.1 6.8 6.9 7.0 6.8 6.7 อตสาหกรรมการผลต 23.3 23.0 24.3 24.5 24.3 24.6 24.6 บรการและอนๆ 69.0 68.5 67.5 67.2 67.3 67.1 67.1

รวม 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

ทมา: สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2547ก

ตารางท 3.2 อตราการขยายตวทางเศรษฐกจของแตละภาคเศรษฐกจและการขยายตวทาง เศรษฐกจโดยรวม ราคาคงท ป พ.ศ. 2531

หนวย: รอยละ 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 เหมองแรและยอยหน 13.4 -6.2 8.2 5.5 0.6 10.9 16.1 เกษตรกรรม -0.7 -1.5 2.3 7.2 3.5 3.0 3.1 อตสาหกรรมการผลต 1.4 -10.9 11.9 6.1 1.4 6.8 6.9 บรการและอนๆ -1.4 -10.5 4.4 4.8 2.1 5.4 5.7 ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ -0.5 -10.0 6.1 5.2 2.0 5.7 6.1

ทมา: สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2547ก

การผลตแรของประเทศไทย

ในป พ.ศ. 2547 การผลตแรของประเทศไทย มมลคารวม 34,042.6 ลานบาท กลมแรเชอเพลงและพลงงาน แรทสาคญคอแรลกไนต มมลคาสงถง 10,029.9 ลานบาท หรอรอยละ 29.46 ของมลคาการผลตแร ในป พ.ศ. 2547 ปรมาณและมลคาการผลตแรลกไนตคอนขางคงท ในชวงป พ.ศ. 2545-2547 กลม



แรโลหะและโลหะผสม แรทผลตไดมลคาสงทสดคอแรสงกะสหรอคดเปนมลคา 1,649.8 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547

กลมแรโลหะมคา ทองคามมลคาการผลตสงสดคอ 2,369.9 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 ซงแรทองคามมลคาการผลตสงตงแตป พ.ศ. 2545 เปนตนมา กลมอตสาหกรรมซเมนต แรทมมลคาการผลตสงสดคอหนปนและยปซม มมลคา 5,371.6 และ 3,698.6 ลานบาท ตามลาดบ ในป พ.ศ. 2547 ซงมลคาการผลตยปซมไดเพมขนในชวงป พ.ศ. 2545-2547 กลมแรอตสาหกรรมเซรามก แรทสาคญคอ เฟลสปาร (โซเดยมกอน) และทรายแกว ซงมมลคา 686.1 และ 205.7 ลานบาท ตามลาดบ ในป พ.ศ. 2547 ซงมลคาการผลตโซเดยมกอนไดเพมขน ในป พ.ศ. 2545-2547 กลมหนอตสาหกรรม แรทสาคญคอหนปน (กอสราง) มมลคา 5,129.4 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 ซงมลคาการผลตหนปน (กอสราง) ไดเพมขนสงมากในป พ.ศ. 2545-2547 กลมหนอตสาหกรรมอนๆ ทสาคญคอ เกลอหน มมลคา 515.6 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 ซงมมลคาเพมขนจากป พ.ศ. 2546 (ตารางท 3.3)

ตารางท 3.3 การผลตแรทสาคญ ป พ.ศ. 2545-2547 ปรมาณ : ตน

มลคา : ลานบาท 2545 2546 2547 ชนดแร

ปรมาณ มลคา ปรมาณ มลคา ปรมาณ มลคา กลมแรเชอเพลงและพลงงาน ลกไนต 19,601,984 9,801.0 18,843,395 9,421.7 20,059,845 10,029.9 กลมแรโลหะและโลหะผสม สงกะส 151,876 946.5 148,297 964.9 199,477 1,649.8 กลมแรโลหะและหนมคา ทองคา (กรม) 4,949,637 2,116.0 4,269,472 2,065.9 4,506,610 2,369.9 กลมแรอตสาหกรรมซเมนต ยปซม 6,325,591 2,997.2 7,191,167 3,432.1 7,619,205 3,698.6 หนปน (ซเมนต) 53,670,149 4,562.0 46,362,061 3,940.8 63,195,561 5,371.6 กลมแรอตสาหกรรมเซรามก เฟลสปาร (โซเดยมกอน) 728,111 509.7 809,022 566.3 980,171 686.1 ทรายแกว 781,014 273.4 1,293,929 452.9 587,655 205.7 กลมหนอตสาหกรรม หนปน (กอสราง) 54,489,821 3,814.3 64,858,409 4,540.1 73,277,274 5,129.4 กลมหนอตสาหกรรมอนๆ เกลอหน 908,968 454.5 892,243 446.1 1,031,200 515.6 ทมา: กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2548ก

การใชแรของประเทศไทย

ในป พ.ศ. 2547 การใชแรของประเทศไทย มมลคารวม 32,373.8 ลานบาท เพมขนจากป พ.ศ. 2546 ประมาณ 5,200 ลานบาท หรอเพมขนรอยละ 19.14 กลมแรเชอเพลงและพลงงาน แรทสาคญคอแรลกไนต มมลคาการใชสงถง 10,271.7 ลานบาทหรอรอยละ 31.73 ของมลคาการใชแร ในป พ.ศ. 2547



มลคาการใชแรลกไนตมมลคาคอนขางคงทในป พ.ศ. 2545-2547 กลมแรโลหะและโลหะผสม แรทมมลคาการใชสงทสดคอ โลหะผสมสงกะสและโลหะสงกะส มมลคาการใช 3,005.0 และ 1,765.3 ลานบาท ตามลาดบ โดยมลคาการผลตมแนวโนมเพมขน ในชวงป พ.ศ. 2545-2547 โลหะดบกเปนโลหะอกชนดหนงทมมลคาการใชสง หรอเทากบ 1,993.9 ในป พ.ศ. 2547 โดยมมลคาการใชเพมสงขนจากป พ.ศ. 2546 ประมาณหนงเทา

กลมอตสาหกรรมซเมนต แรทมมลคาการใชสงสดคอหนปนและยปซม มมลคา 4,875.1 และ 1,073.9 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 ตามลาดบ มลคาการใชยปซมไดเพมขนในป พ.ศ. 2545-2547 กลมแรอตสาหกรรมเซรามก แรทสาคญคอ เฟลสปาร (โซเดยมบด) และทรายแกว ซงมมลคา 449.9 และ 213.9 ลานบาท ตามลาดบ ในป พ.ศ. 2547 มลคาการใชเฟลสปาร (โซเดยมบด) ไดเพมขนในป พ.ศ. 2545-2547 มลคาการใชทรายแกวไดลดลงในป พ.ศ. 2547 กลมหนอตสาหกรรม แรทสาคญคอหนปน (กอสราง) มมลคา 5,081.6 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 มลคาการใชหนปน (กอสราง) ไดเพมขนในชวงป พ.ศ. 2545-2547 กลมหนอตสาหกรรมอนๆ ทสาคญคอ เกลอหน มมลคา 516.4 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 มลคาการใชเกลอหนเพมขนเลกนอยในป พ.ศ. 2545-2547 (ตารางท 3.4)

ตารางท 3.4 การใชแรทสาคญ ป พ.ศ. 2545-2547 ปรมาณ : ตน


ปรมาณ มลคา ปรมาณ มลคา ปรมาณ มลคา กลมแรเชอเพลงและพลงงาน ลกไนต 19,539,145 9,769.6 18,159,619 9,079.8 20,543,394 10,271.7 กลมแรโลหะและโลหะผสม โลหะดบก 4,799 839.6 4,667.7 945.8 5,807 1,993.9 โลหะผสมสงกะส 22,502 1,091.3 29,118 1,416.1 33,020 1,765.3 โลหะสงกะส 62,535 2,395.7 62,754 2,424.8 65,807 3,005.0 กลมแรอตสาหกรรมซเมนต ยปซม 1,982,953 940.3 2,166,781 1,016.8 2,219,322 1,073.9 หนปน (ซเมนต) 51,658,099 4,390.9 45,614,078 3,877.2 57,354,380 4,875.1 กลมแรอตสาหกรรมเซรามก เฟลสปาร (โซเดยมบด) 219,242 306.9 282,710 395.8 321,396 449.9 ทรายแกว 622,100 217.7 1,228,813 430.1 611,390 213.9 กลมหนอตสาหกรรม หนปน (กอสราง) 52,949,788 3,706.5 64,406,145 4,508.4 72,594,907 5,081.6 กลมหนอตสาหกรรมอนๆ เกลอหน 833,299 416.6 896,819 448.4 1,032,702 516.4 ทมา: กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2548ก



การนาเขาแรของประเทศไทย

การนาเขาแรของประเทศไทย มมลคารวม 25,934.6 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 กลมแรเชอเพลงและพลงงาน แรทสาคญคอถานหนไบทนมส มมลคาการนาเขาสงถง 8,356.0 ลานบาท มลคาการนาเขาถานหนไบทนมสเพมขนคอนขางมากในชวงป พ.ศ. 2545-2547 การนาเขากลมแรเหลกและโลหะผสมเหลก แรทมมลคาการนาเขาสงทสดคอ แทนทาไลต มมลคาการนาเขา 1,610.7 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 ซงเพมขนจากป พ.ศ. 2546 ประมาณหนงเทาตว กลมแรโลหะและโลหะผสม แรทมมลคาการนาเขาสงทสดคอ แรดบกและแรสงกะส มมลคาการนาเขา 2,670.5 และ 1,432.4 ลานบาท ตามลาดบ มลคาการนาเขาแรดบกไดลดลงในป พ.ศ. 2545-2546 แตไดเพมขนในป พ.ศ. 2547

กลมแรอตสาหกรรมเซรามก แรทสาคญคอ ดนขาว ซงมมลคาการนาเขา 784.3 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 มลคาการนาเขาดนขาวเพมขนในป พ.ศ. 2545-2547 กลมหนประดบ หนแกรนตมการนาเขามากทสดคดเปนมลคาการนาเขา 533.7 ลานบาท กลมหนอตสาหกรรมอนๆ ทสาคญคอ แอสเบสตอส มมลคาการนาเขา 1,799.6 ลานบาท รองลงมาไดแก ทลก ฟอสเฟต และกามะถน ซงมมลคาการนาเขา 539.4 และ 509.7 และ 309.8 ลานบาท ตามลาดบ มลคารวมของแรในกลมน 3,959.2 ลานบาท ในป พ.ศ. 2546 (ตารางท 3.5)

ตารางท 3.5 การนาเขาแรทสาคญ ป พ.ศ. 2545-2547 ปรมาณ : ตน


ปรมาณ มลคา ปรมาณ มลคา ปรมาณ มลคา กลมแรเชอเพลงและพลงงาน ถานหนไบทนมส 3,562,159 4,918.4 5,349,888 6,016.9 4,912,897 8,356.0 กลมแรโลหะและโลหะผสม แทนทาไลท 194 214.8 581 794.0 1,090 1,610.7 แรดบก 26,578 2,274.4 18,409 2,179.4 12,753 2,670.5 แรสงกะส 153,129 1,234.3 151,623 1,636.9 96,749 1,432.4 กลมแรอตสาหกรรมเซรามก ดนขาว 70,662 616.2 91,418 700.2 108,583 784.3 กลมหนประดบ หนแกรนต 111,842 344.9 114,482 516.5 118,967 533.7 กลมหนอตสาหกรรมอนๆ แอสเบสตอส 181,348 2,145.2 166,483 1,925.2 166,075 1,799.6 ฟอสเฟต 262,853 607.2 189,950 443.1 175,447 509.7 กามะถน 139,081 356.2 95,851 398.4 81,145 309.8 ทลก 69,245 455.0 66,999 441.1 80,770 539.4

ทมา: กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2548ก



การสงออกแรของประเทศไทย

ในป พ.ศ. 2547 การสงออกแรของประเทศไทย มมลคารวม 13,919.1 ลานบาท เพมขนจากป พ.ศ. 2546 รอยละ 27.94 กลมแรโลหะและโลหะผสม แรทมมลคาการสงออกสงทสดคอ โลหะดบกมมลคาการสงออก 5,046.5 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 รองลงมาคอผงแทนทาลมและโลหะผสมสงกะส มมลคาการสงออก 2,003.7 และ 655.6 ลานบาท ตามลาดบ กลมแรโลหะและหนมคา โลหะทองคามมลคาการสงออกสงทสด เทากบ 2,368.6 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 กลมแรอตสาหกรรมซเมนต ยปซม (กอน) มมลคาการสงออกสงสด เทากบ 2,422.2 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 (ตารางท 3.6)

ตารางท 3.6 การสงออกแรทสาคญ ป พ.ศ. 2545-2547 ปรมาณ : ตน


ปรมาณ มลคา ปรมาณ มลคา ปรมาณ มลคา กลมแรโลหะและโลหะผสม ผงโลหะแทนทาลม 0.3 3.0 136 1,500.6 205 2,003.7 ผงแทนทาลมเพนตอกไซด

53 555.9 0.1 0.3 17 93.7

โลหะดบก 12,621 2,223.6 10,390 2,157.1 14,566 5,046.5 โลหะผสมสงกะส 11,163 439.8 16,230 626.3 14,320 655.6 โลหะสงกะส 9,304 319.8 7,889 276.5 2,818 111.7 กลมแรโหะและหนมคา โลหะทองคา (กรม) 4,948,000 2,115.3 4,265,000 2,063.8 4,504,500 2,368.6 กลมแรอตสาหกรรมซเมนต ยปซม (กอน) 4,329,972 2,041.7 5,117,270 2,338.5 5,321,258 2,422.2


การผลตแรของประเทศโดยรวมในชวงป พ.ศ. 2538-2547 มมลคาการผลตแรอยทประมาณ 2.1-3.4 หมนลานบาท ถงแมแนวโนมการผลตจะขยายตวดขนจาก 20,975 ลานบาท ในป พ.ศ. 2538 เปน 34,043 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 และในป พ.ศ. 2547 มลคาการผลต การบรโภค การนาเขา และการสงออก ไดเพมขนจากป พ.ศ. 2546 อยางชดเจน อยางไรกตามการผลตแรทเพมสงขนเปนการผลตเพอการบรโภคในประเทศเกอบทงหมดโดยคดเปนประมาณรอยละ 90 ของการผลต ดงนน มลคาการสงออกแรของประเทศไทยมไมมากนก ซงไทยมยอดการคาแรขาดดลทกปเนองจากความตองการนาเขาแรเพอเปน วตถดบในอตสาหกรรม เมอแรในประเทศมปรมาณนอยลงทาใหขาดแคลนวตถดบมากขน จากมลคาการนาเขารวม ป พ.ศ. 2547 จานวน 25,935 ลานบาท (รปท 3.1) กลมแรทมการนาเขามากเปนแรมเปอรเซนตสง หรอในประเทศไมมการผลต เชน ถานหน แรดบก แรใยหน และแรสงกะส ในป พ.ศ. 2548 จะมการนาเขาแรทองแดงเปนจานวนมาก เพราะโรงงานถลงแรทองแดงซงมกาลงการผลต 165,000 ตนตอป ไดเปดดาเนนการในชวงปลายป พ.ศ. 2547 เปนตนมา สวนแรทมมลคาการสงออกสงอยในกลม อตสาหกรรมแทนทาลม แรทองคา และแรยปซม



รปท 3.1 มลคาการผลต การนาเขา การสงออก และการบรโภคแรของไทย ป พ.ศ. 2538-2547

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 ป พ.ศ.

มลคา (ลานบาท)

การผลต การบรโภค การนาเขา การสงออก


การคาโลหะของประเทศไทย

ในป พ.ศ. 2547 การคาโลหะของประเทศไทยคดเปนมลคารวมสงกวา 5 แสนลานบาท เปนมลคาการนาเขารวม 434,819 ลานบาท และมลคาการสงออก 135,183 ลานบาท เหลกและเหลกกลามมลคา การคามากทสด รองลงมาเปน ทองคา ดบก แทนทาลม และสงกะส ตามลาดบ (ตารางท 3.7) ซงเปนโลหะทสามารถผลตไดในประเทศ อยางไรกตาม ยงมโลหะหลายชนดทความตองการใชในประเทศมแนวโนมมากขน แตในประเทศยงไมสามารถผลตได เชน โลหะอะลมเนยม

ตารางท 3.7 การผลต การนาเขาและการสงออกโลหะทสาคญของไทย ป พ.ศ. 2547 ผลต นาเขา สงออก

โลหะ ปรมาณ (ตน)


ปรมาณ (ตน)




แทนทาลม 317 4,120 83 1,229 226 2,233 ทองคา 4.5 2,250 156 51,320 101 37,909 สงกะส 115,500 4,620 46,189 2,321 29,940 1,133 ดบก 20,800 6,780 10,365 3,603 15,097 5,250 ตะกว 57,500 2,010 81,884 3,398 1,926 121 ทองแดง 5,800 725 414,323 50,590 112,686 14,096 อะลมเนยม - - 549,659 46,929 72,190 5,851 เหลกและเหลกกลา 12,185 267,800 13,679,807 275,429 2,456,806 68,590

รวม 212,107 288,305 14,782,466 434,819 2,688,972 135,183 หมายเหต: 1) เปนปรมาณและมลคารวมซงสาหรบโลหะแตละชนดจะประกอบดวยโลหะในลกษณะตางๆ ทมา: กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2548ข



2.2 อตสาหกรรมเหมองแรกบระบบเศรษฐกจ

การผลตแรเปนอตสาหกรรมทใชทนหนาแนน (Capital-Intensive Industry) การจางงานในอตสาหกรรมเหมองแรมไมมากนก ในชวงป พ.ศ. 2541-2546 กาลงแรงงานในภาคเหมองแรมแนวโนมลดลง โดยลดลงจาก 22,400 คน ในป พ.ศ. 2541 เหลอเพยงประมาณ 17,600 คน ในป พ.ศ. 2546 การจางงานในภาคเหมองแรนบวาเปนจานวนทนอยเมอเทยบกบจานวนแรงงานในภาคเกษตรกรรมหรออตสาหกรรม ซงกาลงแรงงานสวนใหญของประเทศยงคงอยในภาคเกษตรกรรม (ตารางท 3.8)

ตารางท 3.8 จานวนแรงงานจาแนกตามภาคเศรษฐกจ หนวย: พนคน

2541 2542 2543 2544 2545 2546 จานวนประชากร 61,466.2 61,661.7 61,878.7 62,308.9 62,799.9 63,079.8 จานวนแรงงานทมงานทา 32,138.0 32,087.1 33,001.0 33,483.7 34,262.4 34,676.4 เกษตรกรรม 16,471.7 14,888.5 16,095.6 14,933.8 15,311.3 15,146 อตสาหกรรม 4,189.4 4,394.6 4,784.9 4,750.4 5,039.7 5,086.3 เหมองแร 22.4 20.8 19.6 21.1 18.0 16.9

ทมา: 1) สมดสถตรายป ประเทศไทย สานกงานสถตแหงชาต

2) กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2548ก

แรกบอตสาหกรรมในประเทศ

แรมความสาคญตอระบบเศรษฐกจ เนองจากเปนวตถดบสาหรบอตสาหกรรมตอเนองในประเทศหลายชนด การทาเหมองแรและแปรรปแรในขนตอนตางๆ เพมมลคาผลตภณฑประชาชาตในประเทศ ดงนน ความสาคญของแรตอระบบเศรษฐกจจงไมเฉพาะแตมลคาโดยตรงทเกดขนจากการผลตแรแตยงรวมถง มลคาเพมทเกดขนจากอตสาหกรรมตอเนองทใชแรเปนวตถดบซงในแตละปมลคาเพมจากอตสาหกรรมเหลานคดเปนเงนหลายแสนลานบาท

มลคาทางเศรษฐกจทเกดขนจากอตสาหกรรมตอเนองสามารถจะประมาณไดโดยใชตารางปจจยการผลตและผลผลต (Input-Output Table) เพอดถงความเชอมโยงทางเศรษฐกจของอตสาหกรรมเหมองแรและอตสาหกรรมอน ซงผลตอเนองทางเศรษฐกจจะมทงผลตอเนองไปขางหนา (Forward Linkage) คอผลถงอตสาหกรรมทใชแรเปนวตถดบ และผลตอเนองไปขางหลง (Backward Linkage) หรอผลจาก อตสาหกรรมทเปนวตถดบในการทาเหมองแร ในกรณของแรซงปจจยการผลตชนดหนง ผลตอเนองไปขางหนาอาจมไมมากนก แตมลคาทางเศรษฐกจจะเกดขนอยางมากจากผลตอเนองไปขางหนา

ตารางปจจยการผลตและผลผลต (ป พ.ศ. 2543) ไดแยกประเภทการทาเหมองแรไวอยางกวางๆ เปนชนดของเหมองแร 11 ประเภท ไดแก การทาเหมองถานหน (030) การทาเหมองแรเหลก (032) การทาเหมองแรดบก (033) การทาเหมองแรทงสเตน (034) การทาเหมองแรอนทไมใชแรเหลก (035) การทาเหมองแรฟลออไรท (036) การทาเหมองแรทใชทาเคมภณฑและปย (037) การผลตเกลอ (038) การทาเหมองหนปน (039) การทาเหมองหนและการยอยหน (040) และการทาเหมองแรและเหมองหนอนๆ (041)



มลคาเพมจากอตสาหกรรมตอเนองของแรบางประเภทแสดงไวในตารางท 3.9 ซงจะเปนตวอยางทแสดงใหเหนวามลคาทางเศรฐกจทเกดจากอตสาหกรรมแรเองแมจะมคาไมมากนกในแตละป แตความสาคญของแรในฐานะปจจยการผลตเปนสงสาคญเพราะชวยใหเกดอตสาหกรรมตอเนองซงกอใหเกดมลคาเพมทางเศรษฐกจในประเทศเปนมลคามหาศาลในแตละป เชนในกรณการทาเหมองหนปน มลคาเพมจากการทาเหมองหนปนเทากบ 5,008.6 ลานบาท แตมลคาเพมจากอตสาหกรรมตอเนองของหนปน ไดแกมลคาเพมจากการผลตซเมนต การผลตผลตภณฑจากดนทใชกบงานกอสราง การผลตเคมภณฑและอตสาหกรรมขนมลฐาน การผลตกระเบองและเครองปนดนเผา การผลตแกวและผลตภณฑแกว และอตสาหกรรมทเกยวของอนๆ มมลคาถง 70,047.8 ลานบาท ในป พ.ศ. 2543 เปนตน แมมลคาเพมทงหมดนไมไดเปนผลจากการใชหนปนเพยงอยางเดยวแตยงรวมถงการใชวตถดบอนๆ ประกอบดวย (ตารางท 3.9)

ผลตอเนองทางเศรษฐกจทเกดขนไมไดสนสดลงแคมลคาเพมทางเศรษฐกจของอตสาหกรรมดงกลาวขางตนเทานน แตยงมผลไปถงอตสาหกรรมทตอไปจากอตสาหกรรมเหลาน เชน อตสาหกรรมทใชผลผลตจากอตสาหกรรมเหลานเปนวตถดบในการผลตสนคาขนตอไป และยงรวมไปถงมลคาจากภาคบรการและการขนสงอกดวย

ตารางท 3.9 มลคาเพมจากอตสาหกรรมตอเนอง (ราคาตลาด ป พ.ศ. 2543) หนวย: ลานบาท

ประเภทของอตสาหกรรม มลคาเพม (030) การทาเหมองถานหน 6,407.9 (065) การบมใบยาสบ 1,659.7 (085) การผลตปยและยาปราบศตรพช 4,018.9 (102) การผลตซเมนต 30,935.3 (107) การผลตผลตภณฑโลหะทไมใชเหลก 13,666.8 (135) การไฟฟา 168,411.6

รวม 225,100.2 (032) การทาเหมองแรเหลก 0.017 (105) อตสาหกรรมเหลกและเหลกกลา 1,401.4

รวม 1,401.4 (033) การทาเหมองแรดบก 197.0 (107) การผลตผลตภณฑโลหะทไมใชเหลก 13,666.8

รวม 13,863.8 (034) การทาเหมองแรทงสเตน 5.4 (107) การผลตผลตภณฑโลหะทมใชเหลก 13,666.8

รวม 13,672.2 (035) การทาเหมองแรอนทมใชแรเหลก 1,133.2 (084) การผลตเคมภณฑและอตสาหกรรมขนมลฐาน 8,879.4



ตารางท 3.9 (ตอ) ประเภทของอตสาหกรรม มลคาเพม

(087) การผลตสทา นามนชกเงา และแลคเกอร 5,054.1 (090) การทาเครองสาอางค 4,185.1 (092) การผลตผลตภณฑเคมอนๆ 9,099.2 (100) การผลตแกวและผลตภณฑแกว 5,386.2 (107) การผลตผลตภณฑโลหะทมใชเหลก 13,666.8

รวม 47,404.0 (037) การทาเหมองแรทใชทาเคมภณฑและปย 8.6 (084) การผลตเคมภณฑและอตสาหกรรมขนมลฐาน 8,879.4 (085) การผลตปยและยาปราบศตรพช 4,018.9 (091) การผลตไมขดไฟ 157.9 (092) การผลตผลตภณฑเคมอนๆ 9,099.2 (094) การผลตผลตผลตภณฑอนๆ จากนามนปโตรเลยม 11,689.0 (096) การผลตยางนอกและยางใน 13,711.1 (100) การผลตแกวและผลตภณฑแกว 5,386.2

รวม 52,950.3 (039) การทาเหมองหนปน 5,008.6 (084) การผลตเคมภณฑและอตสาหกรรมขนมลฐาน 8,879.4 (099) การผลตกระเบองและเครองปนดนเผา 9,086.2 (100) การผลตแกวและผลตภณฑแกว 5,386.2 (101) การผลตผลตภณฑจากดนทใชกบงานกอสราง 6,653.7 (102) การผลตซเมนต 30,935.3 (104) การผลตผลตภณฑอโลหะอนๆ 2,697.0 (105) อตสาหกรรมเหลกและเหลกกลา 1401.4

รวม 70,047.8

ทมา: สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2547ข

2.3 ดชนชวดในการประเมนนโยบายและแผนทรพยากรธรณ

ทรพยากรธรณมความหมายครอบคลม ทรพยากรแร ทรพยากรนาบาดาล แหลงอนควรอนรกษทางธรณวทยา ซากดกดาบรรพ ปโตรเลยม รวมไปถง การจดการพนทเพอการฝงกลบและพนทเสยงภยตอธรณพบตภย ในการชวดตามเปาหมายขางตนนควรพจารณาทงทรพยากรแร ซากดกดาบรรพ และการจดการพนทเพอการฝงกลบขยะและพนทเสยงภยตอธรณพบตภย

• ดชนชวดในการประเมนนโยบายทรพยากรธรณ



นโยบายและแผนการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2540-2559 ไดกาหนดเปาหมายใหมการอนรกษและพฒนาทรพยากรธรณระยะยาว เพอสงวน รกษาทรพยากรธรณทจะมความสาคญตอการพฒนาในอนาคตและความมนคงของประเทศ รวมทงประสานการใชประโยชน รกษาคณภาพสงแวดลอม และลดความขดแยงกบการจดการทรพยากรอนๆ

ในแงของการอนรกษและพฒนาทยงยน สาหรบทรพยากรแรจาเปนอยางยงทจะตองทราบถง ปรมาณสารองแร เพอสามารถระบไดวา ปจจบนการพฒนาใชประโยชนเปนอยางไร มความยงยนหรอไม เนองจากขอมลทจากดของปรมาณสารองแร จงทาใหไมสามารถทจะทราบถงสถานะทแทจรง ตวชวดเรองการใชประโยชนทรพยากรแรทรกษาคณภาพสงแวดลอม และลดความขดแยงกบการจดการทรพยากรอนๆ ควรพจารณาจานวนเรองรองเรยนดานปญหาผลกระทบสงแวดลอมทเกดจากเหมองแรทเรมเหนเดนชดขน เชน กรณการปนเปอนของสารตะกวในลาหวยคลต การปนเปอนของสารแคดเมยมในลมนาหวยแมตาว เปนตน มาตรการของรฐในการปองกนและฟนฟผลกระทบยงไมมประสทธภาพมากนก ในขณะททกภาคสวนไดเขามามสวนรวมในการดาเนนงานดานธรณวทยาและธรณพบตภย โดยเฉพาะในการเฝาระวงภย แตปญหาดานธรณพบตภยกยงคงเปนปญหาทสาคญ ทสงผลกระทบตอคณภาพชวตของประชาชนในพนทเสยงภย

ขอเสนอแนะในการประเมนนโยบายและแผนการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2540-2559 ในสวนของทรพยากรธรณ คอ ควรมการจดเกบขอมลสนบสนนเพอใหสามารถวดผลสมฤทธของเปาหมาย ดงน (1) ตวชวดทบงบอกถงสดสวนการพฒนาทรพยากรธรณเทยบกบศกยภาพทมอย โดยมหลกเกณฑในการกาหนดมลคาของทรพยากรเพอประโยชนสงสดทคานงถงตนทนเชงเศรษฐกจ (2) ควรมการประเมนมลคาของผลกระทบทเกดขน เพอจดลาดบความสาคญของปญหาทเชอมโยงตอสขภาพของประชาชน (3) สนบสนนใหมการพฒนาตวชวดใหครบถวน ไดแก ทรพยากรแร ซากดกดาบรรพ ธรณวทยา ธรณพบตภย และธรณวทยาสงแวดลอม (สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 2548)

• ตวชวดตามแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรธรณ

สาหรบตวชวดตามแผนแมบทการจดการทรพยากรธรณ ประกอบดวยตวชวด 4 ดาน ไดแก ตวชวดดานธรณวทยา ตวชวดดานทรพยากรแร ตวชวดดานธรณพบตภยและธรณวทยาสงแวดลอม และตวชวดดานแหลงอนควรอนรกษทางธรณวทยา

ตวชวดดานธรณวทยา

ตวชวดดานธรณวทยาควรเปนตวชวดทแสดงถงการพฒนาองคความรดานธรณวทยาของประเทศไทย ตวชวด ไดแก (1) งบประมาณดานการสารวจแหลงแร และ (2) งบประมาณดานการคนควาวจยดานธรณวทยา

ตวชวดดานทรพยากรแร

ตวชวดดานทรพยากรแรเปนตวชวดทชใหเหนถงความแตกตางระหวางราคาแรในตลาดโลกกบราคาแรทใชในภาคอตสาหกรรมไทย ซงถาแตกกนตางนอยแสดงวาการดาเนนนโยบายในการพฒนาแรเพอการสนบสนนภาคอตสาหกรรมบรรลผลเพราะสามารถจดหาแรวตถดบไดในราคาทใกลเคยงกบราคา



ในตลาดโลก ตวชวด ไดแก ความแตกตางระหวางราคาแรในตลาดโลกกบราคาแรทใชในภาคอตสาหกรรมไทย ซงอาจคานวณโดยการถวงนาหนกแรทสาคญๆ ของประเทศ ในการพฒนาตวชวดดานทรพยากรแรนน มลคาเพมจากการผลตแรอาจไมใชตวชวดทดเพราะอาจมการสงเสรมการลงทนในลกษณะตางๆ เชนการจดเกบภาษนาเขาแรทาใหอตสาหกรรมแรถกบดเบอน

ตวชวดดานธรณพบตภยและธรณวทยาสงแวดลอม

ตวชวดดานธรณวทยาสงแวดลอมและพบตภยเปนตวชวดทแสดงถงความเสยหายในชวตและทรพยสนจากเหตการณธรณพบตภย ซงจะเปนตวชวดผลการดาเนนงานดานการปองกนความเสยหายจากพบตภย ตวชวด ไดแก (1) จานวนผไดรบผลกระทบจากดนถลม (2) จานวนผไดรบผลกระทบจากแผนดนไหว (3) มลคาความเสยหายจากการกดเซาะชายฝงทะเล และ (4) มลคาความเสยหายจากหลมยบ

ตวชวดดานแหลงอนควรอนรกษทางธรณวทยา

ตวชวดดานแหลงอนควรอนรกษทางธรณวทยาเปนตวชวดทแสดงถงสถานภาพและโอกาสในการเสอมโทรมของแหลงอนควรอนรกษทางธรณวทยา ตวชวด ไดแก (1) จานวนแหลงอนควรอนรกษทเปนแหลงทองเทยวทมการดาเนนการตามมาตรฐานทกาหนดไว และ (2) จานวนแหลงอนควรอนรกษทไมเปนแหลงทองเทยวทมการดาเนนการตามมาตรฐานทกาหนดไว และ (3) แหลงทองเทยวทมการศกษาศกยภาพในการรองรบนกทองเทยว(ตารางท 3.10)

ประเทศไทยมทรพยากรแรทหลากหลาย และแรหลายชนดมในปรมาณมาก ดงนนนโยบายการบรหารจดการทรพยากรแรจงมความสาคญสาหรบประเทศไทย โดยนโยบายการบรหารจดการทรพยากรแร จะเปนสงทจะตดสนวาเมอใดควรผลต นาเขา หรอสงออกแรชนดใด

3. การผลต การบรโภค และการคาแรระหวางประเทศ

ในการวเคราะหการผลต การบรโภค และการคาแรระหวางประเทศ เปนการวเคราะหแรทใชเปนกรณศกษาเศรษฐศาสตรทรพยากรแร ซงดาเนนการศกษา 5 ชนดแร ไดแก หนปน ยปซม ทองคา สงกะส และโพแทช



ตารางท 3.10 ตวชวดตามแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรธรณ และการแปลความหมาย กลมตวชวด ตวชวด การแปลความหมาย

ธรณวทยา งบประมาณดานการสารวจแหลงแร แปรตามกน งบประมาณดานการคนควาวจยดานธรณวทยา แปรตามกน ทรพยากรแร ความแตกตางระหวางราคาแรในตลาดโลกกบราคาแรทใช

ในภาคอตสาหกรรมไทย แปรผกผน

ธรณวทยาสงแวดลอมและพบตภย

จานวนผไดรบผลกระทบจากดนถลม แปรผกผน

จานวนผไดรบผลกระทบจากแผนดนไหว แปรผกผน มลคาความเสยหายจากการกดเซาะชายฝงทะเล แปรผกผน มลคาความเสยหายจากหลมยบ แปรผกผน แหลงอนควรอนรกษทางธรณวทยา

จานวนแหลงอนรกษทเปนแหลงทองเทยวทมการดาเนนการตามมาตรฐานทกาหนดไว

แปรตามกน

จานวนแหลงอนรกษทไมเปนแหลงทองเทยวทมการดาเนนการตามมาตรฐานทกาหนดไว

แปรตามกน

หมายเหต: แปรตามกน หมายถง ทศทางของตวชวดและการสมฤทธผลตามแผนการบรหารจดการทรพยากรธรณไปในทศทางเดยวกน

แปรผกผน หมายถง ทศทางของตวชวดและการสมฤทธผลตามแผนการบรหารจดการทรพยากรธรณไปในทศทางตรงขามกน

ทมา: รวบรวมโดยสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

3.1 หนปน

หนปนหมายถงหนทอยในพวกหนชนหรอหนตะกอนทมสวนประกอบของแรแคลเซยมคารบอเนต (CaCO3) สงเกนรอยละ 50 ของสวนประกอบทงหมด หนปนอาจรวมอยกบแรโดโลไมต1 ซงจะตองมแรแคลไซตมากกวาแรโดโลไมต หนปนในประเทศไทยพบวากาเนดมาจากหลายยคตงแตยคเกาแกทสด (ยค Precambrian) จนถงยค Quarternary และเปนหนทมคณภาพด ม CaCO3 สง

หนปนสามารถใชทาประโยชนไดหลายอยาง การนาไปใชประโยชนเพอวตถประสงคใดขนอยกบสดสวนของแคลเซยมออกไซด (CaO) ในหนปน หนปนทมแคลเซยมออกไซดรอยละ 53 ขนไปเหมาะทจะนาไปใชในอตสาหกรรมเคม อตสาหกรรมปนขาว และอตสาหกรรมซเมนต หนปนทมสดสวนของแคลเซยมออกไซดนอยกวารอยละ 53 มกนาไปใชในอตสาหกรรมกอสราง หนปนยงใชในการถลงโลหะตางๆ ไดอกดวย เชน เปนฟลกซ (flux) ในการถลงเหลก ใชเปนวตถดบในการผลตธาตแคลเซยม และใชทาอฐทนไฟ เปนตน นอกจากน หนปนยงสามารถนาไปใชประโยชนในการอตสาหกรรมไดหลายชนด ทสาคญ ไดแก อตสาหกรรมกระดาษ ส และยาง

1 แรโดโลไมต คอ หนปนทมปรมาณแมกนเซยมออกไซดเปนองคประกอบมากกวารอยละ 18



• การผลตปนซเมนตและวสดทใชทดแทนปนซเมนตและปรมาณสารอง

ในตลาดปนซเมนตโลก ประเทศจนเปนประเทศผผลตรายใหญทสด รองลงมาคอประเทศอนเดย และสหรฐอเมรกา (รปท 3.2) ผผลตปนซเมนตในประเทศไทยตงราคาขายปนซเมนตสงออกประมาณตนละ 30 ถง 35 ดอลลารสหรฐ ในขณะทขายใหผบรโภคภายในประเทศในราคาทสงกวามากคอขายในประเทศในราคาประมาณตนละ 50 ดอลลารสหรฐ (ราคา ณ ป พ.ศ. 2547)

รปท 3.2 ประเทศผผลตและปรมาณการผลตปนซเมนตของโลก ป พ.ศ. 2546

รวมทงหมด 1,950 ลานตน

ประเทศอน ๆ27%(541.0 ลานตน)

สเปน2%(42 ลานตน)

รสเซย2%(41 ลานตน)

อตาล2%(40 ลานตน)

บราซล2%(37.9 ลานตน)

อนโดนเซย2%(35 ลานตน)

ตรก2%(33 ลานตน)

ไทย2%(32.5 ลานตน)

เกาหล3%(59.2 ลานตน)

ญปน4%(71.0 ลานตน)

สหรฐอเมรกา5%(94.3 ลานตน)

อนเดย6%(110.0 ลานตน)

จน41% (813.1 ลานตน)

ทมา: U.S. GEOLOGICAL SURVEY MINERALS YEARBOOK 2003

ปนซเมนตใชในการทาคอนกรตหรอวตถทมสวนผสมของปนซเมนต วสดทใชในอตสาหกรรม กอสรางทสามารถใชแทนปนซเมนตได ไดแก อะลมเนยม แอสฟลต อฐดนเหนยว ไฟเบอรกลาส แกว เหลกกลา หน และไม นอกจากน วสดบางชนด เชน เถาลอย (Fly Ash) กมการนามาใชในการทาคอนกรตแทนปนซเมนต

สาหรบปรมาณสารองหนปนของโลกยงมเหลออยในปรมาณมหาศาลและคาดวาจะไมถกนามาใชหมดในอนาคตอนใกล (U.S. Geological Survey 2005)

• การบรโภคปนซเมนต

ประเทศผบรโภคปนซเมนตรายใหญของโลก ไดแก จน สหรฐอเมรกา อนเดย ญปน และเกาหล (ตารางท 3.11)



ตารางท 3.11 ประเทศผผลต และผบรโภค ปนซเมนตรายใหญของโลก ป พ.ศ. 2544 การผลต การบรโภค

ลาดบ ประเทศ ปรมาณ (ลานตน) ประเทศ ปรมาณ (ลานตน) 1 จน 627.2 จน 630.5 2 อนเดย 104.8 สหรฐอเมรกา 112.6 3 สหรฐอเมรกา 88.9 อนเดย 99.4 4 ญปน 79.5 ญปน 68.6 5 เกาหล 53.7 เกาหล 50.1

ทมา: Japan Cement Association 2004

• การคาปนซเมนตของโลก

ประเทศผนาเขาปนซเมนตรายใหญของโลก ไดแก สหรฐอเมรกา สเปน บงคลาเทศ สงคโปร และอยปต เกาหล ประเทศผสงออกปนซเมนตรายใหญของโลก ไดแก ไทย อนโดนเซย ตรก ญปน และจน (ตารางท 3.12)

ตารางท 3.12 ประเทศผนาเขา และผสงออกปนซเมนตรายใหญของโลก ป พ.ศ. 2544 การนาเขา การสงออก ลาดบ

ประเทศ ปรมาณ (ลานตน) ประเทศ ปรมาณ (ลานตน) 1 สหรฐอเมรกา 25.5 ไทย 16.6 2 สเปน 6.6 อนโดนเซย 9.5 3 บงคลาเทศ 5.0* ตรก 8.6 4 สงคโปร 4.1 ญปน 7.6 5 อยปต 4.0* จน 6.1

หมายเหต: *ประมาณการ

ทมา: Japan Cement Association 2004

บรษทผผลตปนซเมนตรายใหญ 3 อนดบแรกของโลก ไดแก บรษท Lafarge ประเทศฝรงเศส กาลงการผลต 165 ลานตนตอป บรษท Holcim ประเทศสวตเซอรแลนด กาลงการผลต 165 ลานตนตอป และบรษท Cemex ประเทศเมกซโก กาลงการผลต 96 ลานตนตอป ทงสามบรษทมกาลงการผลตรวมกนคดเปนรอยละ 32 ของกาลงการผลตโลก นอกจากน ผผลตรายใหญตางแขงขนกนโดยไดขยายขอบเขตการลงทนของบรษทไปตางประเทศมากขน ดงเชน บรษท Lafarge เขาไปถอหนรอยละ 52.6 ในบรษท Malayan Cement ผผลตอนดบหนงของมาเลเซย และในบรษท Semen Andalas ผผลตอนดบ 4 ของอนโดนเซย มกาลงการผลต 2.6 ลานตน (World Business Council for Sustainable Development 2004)

3.2 ยปซม

แรยปซมเปนวตถดบทสาคญทใชเปนสารเฉอยในกระบวนการผลตปนซเมนตเพอชะลอการแขงตวของปนซเมนต และเปนวตถดบสาหรบอตสาหกรรมทเกยวของกบวสดกอสรางอนๆ เชน การผลตแผน



ยปซมบอรด ปนปลาสเตอร ปนหลอ การผลตเครองปนดนเผา ชอลค ใชเปนวสดปรบปรงดนเคม เปนตน โดยคณสมบตของแรยปซมทนาไปใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมแตละประเภทจะมคณสมบตทางเคม ความชน และขนาดแตกตางกนไป

• การผลตยปซมและวสดทใชทดแทนยปซมและปรมาณสารองยปซมของโลก

เนองจากแรยปซมเปนแรทราคาไมสงนก ในตลาดโลกมการผลตคอนขางมากจากหลายแหลง ขอมลในป พ.ศ. 2546 พบวา มประเทศผผลตทวโลกประมาณ 90 ประเทศ มปรมาณการผลตรวมประมาณ 102 ลานตน โดยมประเทศสหรฐอเมรกาเปนผนาดานการคาและการผลตทสาคญของโลก รองลงมาไดแก อหราน แคนาดา สเปน จน เมกซโก ไทย ญปน (รปท 3.3)

รปท 3.3 ประเทศผผลตและปรมาณการผลตยปซมของโลกในป พ.ศ. 2546

รวมทงหมด 102.0 ลานตน


อหราน10%(10.5 ลานตน)

แคนาดา9%(8.9 ลานตน)

สเปน7%(7.5 ลานตน)จน

7%(6.9 ลานตน)เมกซโก

6%(6.5 ลานตน)

ไทย6%(6.3 ลานตน)

ญปน6%(5.7 ลานตน)

ประเทศอนๆ32%(33.0 ลานตน)

ทมา: U.S. GEOLOGICAL SURVEY MINERALSS YEARBOOK 2003

การฉาบปนและการทาปนพลาสเตอรปนขาวกบปนซเมนตสามารถใชแทนกนได อฐ แกว โลหะและพลาสตกบางชนด และไม อาจใชเปนวสดทดแทนฝากระดานตดผนง (Wallboard) ได ไมมวสดใดใชแทนยปซมในการผลตปนซเมนตได ยปซมสงเคราะหเปนผลพลอยไดจากการดกจบกาซซลเฟอรไดออกไซดในโรงไฟฟาและโรงงานอตสาหกรรมทใชถานหนเปนวตถดบในการผลตพลงงานเพอปองกนปญหามลภาวะทางอากาศจากการใชถานหน ยปซมสงเคราะหเปนแหลงวตถดบทสาคญในการทดแทนยปซมจากเหมองแรสาหรบใชในอตสาหกรรมแผนผนง อตสาหกรรมปนซเมนต และในทางการเกษตร ในป พ.ศ. 2547 ยปซมสงเคราะหมการใชคดเปนรอยละ 26 ของการใชยปซมในประเทศสหรฐอเมรกาซงเปนผผลตยปซมรายใหญทสดของโลก



สาหรบปรมาณสารองยปซมของโลกยงมเหลออยในปรมาณมหาศาลในประเทศผผลตแรยปซมหลกๆ ของโลก แตไมมขอมลปรมาณสารองแรยปซมทชดเจน (U.S. Geological Survey 2005)

• การบรโภคยปซม

การบรโภคยปซมของโลก ในป พ.ศ. 2541 เทากบ 104 ลานตน และมแนวโนมเพมขนจนมการบรโภค 109 ลานตนในป พ.ศ. 2545 ประเทศในเอเชยเปนผบรโภคยปซมรายใหญของโลกหรอคดเปนรอยละ 36 ของการบรโภคยปซมโลก (Gobi International 2004)

• การคาแรยปซม

สาหรบการคายปซมของโลกประเทศผสงออกรายใหญ คอ แคนาดา สหรฐอเมรกา และไทย สวนประเทศผนาเขารายใหญ คอ สหรฐอเมรกา แคนาดา และญปน (ตารางท 3.13)

ตารางท 3.13 การคายปซมของโลก ป พ.ศ. 2543 ปรมาณ มลคา

ปรมาณ (พนตน) สดสวน (รอยละ) มลคา (ลาน USD) สดสวน (รอยละ) การสงออก แคนาดา 9,270.5 23.40 79.7 13.48 สหรฐอเมรกา 4,352.1 10.99 56.0 9.47 ไทย 4,279.1 10.80 84.3 14.26 สเปน 3,825.1 9.66 56.3 9.52 ญปน 3,123.6 7.89 24.8 4.19 สวเดน 1,519.5 3.84 11.4 1.93 โปแลนด 1,515.7 3.83 14.8 2.50 เมกซโก 1,162.9 2.94 9.0 1.52 ประเทศอนๆ 10,561.1 26.66 255.0 43.13 ทงโลก 39,609.6 100.00 591.3 100.00 การนาเขา สหรฐอเมรกา 13,378.8 30.89 115.2 15.29 แคนาดา 4,362.9 10.07 28.2 3.74 ญปน 2,778.7 6.42 62.9 8.35 เยอรมน 2,694.2 6.22 31.3 4.15 ไตหวน 2,607.8 6.02 33.8 4.49 ฟนแลนด 1,570.0 3.62 21.8 2.89 ฮองกง 1,527.6 3.53 21.2 2.81 ไทย 2.8 0.01 0.9 0.12 ประเทศอนๆ 14,390.8 33.22 438.2 58.16 ทงโลก 43,313.6 100.00 753.5 100.00 ทมา: United Nations 2002



3.3 ทองคา

ทองคา เปนโลหะทสวยงามและมมลคาสงซงมการใชมาแตโบราณ การใชประโยชนจากทองคาสวนใหญใชในการทาเครองประดบ เหรยญตรา เหรยญทองคา ใชในอตสาหกรรมตางๆ อาท ชนสวนอปกรณอเลกทรอนกสซงมกใชทองคาในรปโลหะเจอ หรอใชในงานทนตกรรม เปนตน นอกจากน ทองคายงเปนองคประกอบสาคญของทนสารองเงนตราตางประเทศ

• การผลตทองคาและวสดทใชทดแทนทองคาและปรมาณสารองทองคาของโลก

ในชวงป พ.ศ. 2515-2546 การผลตโลหะทองคาของโลกมแนวโนมเพมขน โดยเพมขนจากปละประมาณ 1,500 ตน ในป พ.ศ. 2514 เปนปละประมาณ 2,500 ตน ในป พ.ศ. 2545 (รปท 3.4)

ประเทศผผลตแรทองคาทสาคญของโลก ไดแก ประเทศแอฟรกาใต สหรฐอเมรกา ออสเตรเลยและจน (รปท 3.5)

ทองคามกถกใชเปนโลหะหมโลหะชนดอนๆ เพอใชในผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส และเครองประดบเพอลดปรมาณทองคาทตองใช ผลตภณฑเหลานมการพฒนาอยางตอเนองเพอรกษา คณสมบตในการใชงานไวในขณะทสดสวนของทองคาในผลตภณฑลดลง โดยเฉพาะพาลเลเดยม แพลทนมและเงน อาจใชเปนวสดทดแทนทองคาได

สาหรบปรมาณสารองของแรทองคาโลกมประมาณ 10,000 ตน ซงอยทประเทศแอฟรกาใตประมาณรอยละ 50 อยทบราซลกบสหรฐอเมรกาอกประเทศละประมาณ 900 ตน (U.S. Geological Survey 2005)

• การบรโภคทองคา

สาหรบประเทศทมการใชทองคามากทสดในโลก คอ ประเทศอนเดย รองลงมา ไดแก ประเทศสหรฐอเมรกา จน และซาอดอาระเบย ตามลาดบ (รปท 3.6)

• การคาทองคา

สาหรบประเทศทสงออกทองคารายใหญของโลก ไดแก สหรฐอเมรกา ออสเตรเลย แคนาดา สวนประเทศผนาเขาทองคารายใหญของโลก คอ อนเดย อตาล และสหรฐอเมรกา (ตารางท 3.14)



รปท 3.4 ผลผลตทองคาของโลก ป พ.ศ. 2515-2546

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

251 5 25 17 25 19 2 521 2 523 252 5 252 7 252 9 25 31 25 33 25 35 2 537 2 539 254 1 25 43 25 45 ป พ.ศ.

ปรมาณ : ตน


รปท 3.5 ประเทศผผลตแรทองคาโลกและปรมาณการผลตในป พ.ศ. 2546

รวมทงหมด 2,590 ตน

แอฟรกาใต15%(376 ตน)

ออสเตรเลย11%(282 ตน)

สหรฐอเมรกา11%(277 ตน)

จน8%(202 ตน)

เปร7%(172 ตน)

เปร7%(170 ตน)

แคนาดา5%(141 ตน)

ไทย0.2%(4 ตน)

ประเทศอนๆ37.3%(966 ตน)




รปท 3.6 การใชทองคาโลก ป พ.ศ. 2545

รวมทงหมด 3,067.4 ตน

อนเดย19%(575.7 ตน)

สหรฐอเมรกา13%(409.3 ตน)

จน7%(202.3 ตน)

ซาอดอาระเบย5%(143.0 ตน)

ญปน5%(141.5 ตน)อนโดนเซย

3%(102.9 ตน)สหรฐอาหรบเอมเรสต

3%(93.4 ตน)

ประเทศอนๆ45%(1,399.3 ตน)

ทมา: World Gold Council 2003

ตารางท 3.14 การคาทองคาของโลก ป พ.ศ. 2543

หนวย: ลานเหรยญสหรฐ การสงออก การนาเขา

มลคา สดสวน (รอยละ) มลคา สดสวน (รอยละ) ทองคาไมขนรป (unwrought) สหรฐอเมรกา 5,176.1 21.03 อนเดย 4,200.0 17.52 แอฟรกาใต 3,309.7 13.45 อตาล 3,661.5 15.28 ออสเตรเลย 2,862.6 11.63 สหรฐอเมรกา 2,585.1 10.79 แคนาดา 1,691.5 6.87 เกาหล 2,245.1 9.37 เกาหล 1,526.7 6.20 ซาอดอาระเบย 1,178.1 4.92 เปร 1,144 4.65 ฮองกง 1,140.4 4.76 ปาปวนวกน 875.6 3.56 มาเลเซย 919.0 3.83 ไทย 21.4 0.09 ไทย 598.2 2.50 ประเทศอนๆ 8,000.9 32.51 ประเทศอนๆ 7,438.7 31.04 ทงโลก 24,608.5 100.00 ทงโลก 23,966.1 100.00



ตารางท 3.14 (ตอ)

หนวย: ลานเหรยญสหรฐ การสงออก การนาเขา

มลคา สดสวน (รอยละ) มลคา สดสวน (รอยละ) เศษทอง (waste and scrap) สหรฐอเมรกา 710.0 73.02 แคนาดา 188.3 23.69 อกนดา 43.3 4.45 เยอรมน 155.5 19.56 มาเลเซย 42.8 4.40 ฮองกง 128.4 16.15 ฝรงเศส 32.6 3.35 ญปน 84.3 10.60 ไทย 19.5 2.01 สหรฐอเมรกา 71.2 8.96 ประเทศอนๆ 124.2 12.77 ประเทศอนๆ 167.3 21.04 ทงโลก 972.4 100.00 ทงโลก 795.0 100.00

ทมา: United Nations 2002

ราคาโลหะทองคา มการกาหนดราคาซอขายโดยองราคาโลหะตลาดโลก คอ ตลาดโลหะลอนดอน (London Metal Exchange: LME) ราคาซอขายโลหะทองคาทตลาดโลหะลอนดอน ในชวง 10 ปทผานมา อยในระดบ 271-408 ดอลลารสหรฐตอออนซ โดยมแนวโนมลดลงในป พ.ศ. 2538-2544 และไดมแนวโนมเพมขนในป พ.ศ. 2545-2547 ราคาทองคาในป พ.ศ. 2547 เพมขนจากป พ.ศ. 2546 กวารอยละ 12 คอเพมขนจาก 364 ดอลลารสหรฐ/ออนซ เปน 408 ดอลลารสหรฐ/ออนซ (ตารางท 3.15)

ตารางท 3.15 ราคาโลหะทองคา ณ ตลาดกรงลอนดอน ตงแตป พ.ศ. 2538-2547 ป ราคาโลหะทองคา ณ ตลาดกรงลอนดอน (หนวย : ดอลลารสหรฐ/ออนซ) พ.ศ. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. คาเฉลย

2538 379 377 382 391 385 388 386 383 383 383 385 387 384 2539 399 405 397 393 392 385 383 388 383 381 378 369 388 2540 355 347 352 344 344 341 324 324 323 325 307 289 331 2541 289 297 296 308 299 292 293 284 289 297 294 290 294 2542 287 287 286 282 277 261 256 257 267 311 293 283 279 2543 284 300 286 280 275 286 282 274 274 270 266 272 279 2544 266 262 263 261 272 270 268 273 285 283 277 276 271 2545* 282 296 294 303 315 321 313 310 319 317 319 343 311 2546 357 360 341 328 355 356 351 360 379 379 389 407 364 2547 414 405 407 404 384 393 380 401 405 420 438 442 408

ทมา: 1) London Metal Exchange (LME) 2) *World Gold Council



สาหรบการประมาณการราคาโลหะทองคาในอก 24 ปขางหนา ไดใชราคาโลหะทองคาในปทผานมาเปนฐานในการพยากรณซงหกคาการจดการคดแยกทองคาคาความสมบรณของโลหะในแร และเปอรเซนตทองคาทใชไดหลงจากการถลง2 เพอใหไดราคาโลหะทองคาทซอขายจรง (รปท 3.7) จากรปดงกลาวถงแมราคาตลาดโลหะทองคาจะมการผนผวน แตถาพจารณาตลอดชวง 30 ปทผานมา คอ ชวงป พ.ศ. 2515-2547 พบวาราคาตลาดโลหะทองคามแนวโนมสงขน สาเหตสาคญทราคาตลาดโลหะทองคามแนวโนมสงขน เพราะราคาตลาดโลหะทองคาทซอขายนนไดรวมคาเงนเฟอเขาไปดวย ซงภาวะเงนเฟอหรอดชนราคาผบรโภคในชวงเวลา 30 ปทผานมามแนวโนมเพมสงขนมาโดยตลอด (รปท 3.8) จงทาใหราคาตลาดโลหะทองคาทยงไมไดเอาคาเงนเฟอออกมแนวโนมเพมสงขน ดงนนเพอใหไดราคาโลหะทองคาทแทจรง จงตองหกคาเงนเฟอออก จากรปท 3.9 จะเหนวาเมอนาคาเงนเฟอออกแลว ราคาโลหะโลหะทองคาทแทจรงมแนวโนมลดลง

จากการประมาณการราคาโลหะทองคาในอก 24 ปขางหนา โดยใชราคาโลหะทองคาทแทจรงเปนฐานในการพยากรณ พบวา ราคาโลหะทองคาทแทจรงในอนาคตมแนวโนมลดลง กลาวคอ จากราคาโลหะทองคาทแทจรงในป พ.ศ. 2547 เทากบ 14,768 บาท/ออนซ จะลดลงเหลอ 12,158 บาท/ออนซ ในป พ.ศ. 2561 และ 10,945 บาท/ออนซ ในป พ.ศ. 2571 แตคาดวาจะไมตกตาลงเรอยๆ เพราะมราคาโลหะทองคาในอดตทเปนราคาตาสดเปนฐาน (รปท 3.10)

3.4 สงกะส

สงกะสเปนโลหะสขาวปนนาเงน (Bluish-white) โดยปกตสงกะสเปนโลหะออนทอณหภมปกตสามารถตดไดดวยมด แตสงกะสมความเหนยวนอยมากเพราะมระบบผลกเปนรปหกเหลยม ทาใหมลกษณะเปราะอตราการยดตวนอยแมจะมความบรสทธสงกตาม (ฉววรรณ 2541)

• การผลตสงกะสและวสดทใชทดแทนสงกะสและปรมาณสารอง

การผลตแรสงกะสและโลหะสงกะสของโลกในชวงป พ.ศ. 2515-2546 มแนวโนมเพมขนจากประมาณปละ 6 ลานตน เปนประมาณปละ 9 ลานตน ในป พ.ศ. 2545 (รปท 3.11)

2 1) คาการจดการแยกทองคา ประมาณรอยละ 25 ของราคาทองคา 2) คาความสมบรณของแรทองคา โดยคดทรอยละ 60 และ 3) เปอรเซนตทองคาทใชประโยชนไดหลงจากการถลง โดยคดทรอยละ 90 ดงนน ราคาโลหะทองคาทซอขายจรง = ราคาโลหะทองคา- (รอยละ 25 ของราคาโลหะทองคา) x 0.60 x 0.90



รปท 3.7 ราคาโลหะทองคา ตงแตป พ.ศ. 2515-2547 (ราคาตลาด)

-

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

16,000

2515 2520 2525 2530 2535 2540 2545 ป พ.ศ.

บาท/ออนซ

ราคาโลหะทองคา 3 ตอคาเฉลยเคลอนไหว (ราคาโลหะทองคา) 10 ตอคาเฉลยเคลอนไหว (ราคาโลหะทองคา)

ทมา : London Metal Exchange (LME) 2004

รปท 3.8 ดชนราคาผบรโภค ตงแตป พ.ศ. 2515-2547 (ราคา ณ ป 2545)

0

20

40

60

80

100

120

2515 2520 2525 2530 2535 2540 2545 ป พ.ศ.

รอยละ

ทมา: International Financial Statistics Yearbook 2004



รปท 3.9 ราคาโลหะทองคา ตงแตป พ.ศ. 2515-2547 (ราคา ณ ป 2545)

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

2515 2520 2525 2530 2535 2540 2545 ป พ.ศ.

บาท/ออนซ

ราคาโลหะทองคา 10 per. Mov. Avg. (ราคาโลหะทองคา) 3 per. Mov. Avg. (ราคาโลหะทองคา)

ทมา: คานวณโดยสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

รปท 3.10 การประมาณการราคาโลหะทองคา ตงแตป พ.ศ. 2548-2571 (ราคา ณ ป 2545)

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

2515 2520 2525 2530 2535 2540 2545 2550 2555 2560 2565 2570 ป พ.ศ.

บาท/ตน

ราคาโลหะทองคา 3 ตอคาเฉลยเคลอนไหว (ราคาโลหะทองคา) 10 ตอคาเฉลยเคลอนไหว (ราคาโลหะทองคา)

ทมา: พยากรณโดยสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย



รปท 3.11 ผลผลตแรและผลผลตโลหะสงกะสของโลก ป พ.ศ. 2515-2546

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2515 2517 2519 2521 2523 2525 2527 2529 2531 2533 2535 2537 2539 2541 2543 2545 ป พ.ศ.

ปรมาณ : ลานตน

ผลผลตแรสงกะสของโลก ผลผลตโลหะสงกะสของโลก


ประเทศผผลตแรสงกะสทสาคญของโลก ไดแก ประเทศจน ออสเตรเลย เปร แคนาดา และ สหรฐอเมรกา (รปท 3.12)

อะลมเนยม เหลกกลาและพลาสตก สามารถใชทดแทนวสดทหมดวยสงกะสได พลาสตก ส แคดเมยม อะลมเนยมอลลอยด สามารถใชทดแทนสงกะสในการเปนวสดหมเพอปองกนการกดกรอน อะลมเนยมอลลอยดใชเปนวสดทดแทนทองเหลอง (Brass) ธาตหลายชนดสามารถใชทดแทนสงกะสไดในอตสาหกรรมเคมภณฑ อเลกทรอนกส และสยอม

สาหรบปรมาณสารองของแรสงกะสโลกมประมาณ 460 ลานตน โดยอยในประเทศจน 92 ลานตน สหรฐอเมรกา 90 ลานตน และออสเตรเลย 80 ลานตน สวนทเหลออยในประเทศอนๆ (U.S. Geological Survey 2005)



รปท 3.12 การผลตแรสงกะสโลก ป พ.ศ. 2546

รวมทงหมด 9,010,000 ตน

จน18%(1,650,000 ตน)

ออสเตรเลย16%(1,480,000 ตน)

เปร14%(1,250,000 ตน)

แคนาดา11%(1,000,000 ตน)

สหรฐอเมรกา8%(738,000 ตน)

เมกซโก5%(460,000 ตน)

คาซกสถาน4%(395,000 ตน)

ไทย0.4%(32,900 ตน)

ประเทศอนๆ22%(2,004,100 ตน)


• การบรโภคสงกะส

แรสงกะสเปนแรทนยมใชกนอยางแพรหลายทงในชวตประจาวนและในการประกอบอตสาหกรรมโดยสามารถจาแนกการใชประโยชนหลกในดานตางๆ ไดแก การกอสราง การขนสง ไฟฟาและอเลกทรอนกส ยานยนต เครองจกรกล ชนสวน เครองมอเครองใช ของเลนเดก เคมภณฑ และเวชภณฑ (รปท 3.13)

รปท 3.13 การนาโลหะสงกะสไปใชประโยชนดานตางๆ ของโลก ป พ.ศ. 2546

Galvanizing47%

Manufactures8%

Brass & Bronze19%

Zinc Alloys14%

Chemicals9%

ทมา: International Lead and Zinc Study Group (ILZSG) 2004



ในบรรดาการใชโลหะทมใชเหลกปจจบนสงกะสครองอนดบสามของโลกรองจากอะลมเนยมและทองแดง สาหรบภมภาคทมการบรโภคโลหะสงกะสมากทสดในโลกคอ ภมภาคเอเชยและยโรป (รปท 3.14)

รปท 3.14 การบรโภคโลหะสงกะสของโลกแยกตามภมภาค ป พ.ศ. 2543-2546

0500,000

1,000,0001,500,0002,000,0002,500,0003,000,0003,500,0004,000,0004,500,0005,000,000

2543 2544 2545 2546


ยโรป แอฟรกา อเมรกา เอเชย โอเชยเนย

ทมา: International Lead and Zinc Study Group (ILZSG) 2004

• การคาแรสงกะส และโลหะสงกะส

ประเทศผสงออกแรสงกะสรายใหญของโลก คอ ประเทศออสเตรเลย เปร และสหรฐอเมรกา สวนประเทศผนาเขาแรสงกะสรายใหญของโลก คอ ญปน เกาหล และเบลเยยม (ตารางท 3.16) สาหรบประเทศผสงออกโลหะสงกะสและสงกะสผสมรายใหญของโลก คอ ประเทศแคนาดา จน และออสเตรเลย สวนประเทศผนาเขาโลหะสงกะสและสงกะสอลลอยดรายใหญของโลก คอ ประเทศสหรฐอเมรกา และเยอรมน (ตารางท 3.17)

ราคาโลหะสงกะส มการกาหนดราคาซอขายโดยองราคาโลหะตลาดโลก คอ ตลาดโลหะลอนดอน (London Metal Exchange: LME) ราคาซอขายโลหะสงกะสทตลาดโลหะลอนดอน ในชวง 10 ปทผานมา อยในระดบ 778-1,311 ดอลลารสหรฐตอตน โดยทรงตวอยในระดบสงในชวงป พ.ศ. 2538-2543 และราคาไดลดลงในชวงป พ.ศ. 2544-2545 ป พ.ศ. 2546 ราคาเพมสงขนจากป พ.ศ. 2545 เลกนอย คอเพมขนจาก 778 ดอลลารสหรฐ/ตน เปน 827 ดอลลารสหรฐ/ตน ป พ.ศ. 2547 ราคาราคาเพมสงขนจากป พ.ศ. 2546 มาก คอเพมขนจาก 827 ดอลลารสหรฐ/ตน เปน 1,047 ดอลลารสหรฐ/ตน หรอเพมขนประมาณ รอยละ 27 (ตารางท 3.18)



ตารางท 3.16 การคาแรสงกะสของโลก ป พ.ศ. 2543 ปรมาณ มลคา

ปรมาณ (พนตน) สดสวน (รอยละ) มลคา (ลาน USD) สดสวน (รอยละ) การสงออก ออสเตรเลย 906.3 21.93 509.3 20.95 เปร 687.3 16.63 347.8 14.31 สหรฐอเมรกา 525.5 12.71 308.1 12.67 แคนาดา 315.9 7.64 268.8 11.06 เบลเยยม 223.4 5.41 167.4 6.89 ไอรแลนด 208.9 5.05 108.5 4.46 สวเดน 169.0 4.09 108.7 4.47 ประเทศอนๆ 1,096.9 26.54 612.7 25.20 ทงโลก 4,133.2 100.00 2,431.3 100.00 การนาเขา ญปน 534.0 13.63 292.3 12.94 เกาหล 480.0 12.25 275.7 12.20 เบลเยยม 443.2 11.31 278.0 12.31 ฝรงเศส 318.5 8.13 199.8 8.84 สเปน 269.3 6.87 174.8 7.74 แคนาดา 238.4 6.09 91.1 4.03 เนเธอรแลนด 228.8 5.84 142.8 6.32 ไทย 93.2 2.38 50.4 2.23 ประเทศอนๆ 1,311.7 33.49 754.2 33.38 ทงโลก 3,917.1 100.00 2,259.1 100.00




ตารางท 3.17 การคาโลหะสงกะสและสงกะสอลลอยดของโลก ป พ.ศ. 2543 ปรมาณ มลคา

ปรมาณ (พนตน) สดสวน (รอยละ) มลคา (ลาน USD) สดสวน (รอยละ) การสงออก แคนาดา 605.1 14.70 730.6 15.64 จน 593.3 14.42 650.3 13.92 ออสเตรเลย 427.1 10.38 484.2 10.36 คาซคสถาน 232.2 5.64 198.2 4.24 เนเธอรแลนด 226.0 5.49 275.9 5.91 เกาหล 196.3 4.77 228.0 4.88 เปร 159.6 3.88 189.3 4.05 ไทย 26.1 0.63 30.6 0.65 ประเทศอนๆ 1,649.3 40.08 1,884.8 40.34 ทงโลก 4,115.0 100.00 4,671.9 100.00 การนาเขา สหรฐอเมรกา 924.1 21.02 1,127.6 21.42 เยอรมน 337.5 7.68 405.0 7.69 ไตหวน 310.4 7.06 372.8 7.08 อตาล 251.4 5.72 301.6 5.73 เบลเยยม 235.3 5.35 270.0 5.13 ฝรงเศส 178.4 4.06 216.4 4.11 สงคโปร 160.5 3.65 184.1 3.50 ไทย 23.8 0.54 30.0 0.57 ประเทศอนๆ 1,974.3 44.91 2,356.4 44.7 ทงโลก 4,395.7 100.00 5,263.9 100.00




ตารางท 3.18 ราคาสงกะส ณ ตลาดกรงลอนดอน ตงแตป พ.ศ. 2538-2547 ป ราคาโลหะสงกะส ณ ตลาดกรงลอนดอน (หนวย : ดอลลารสหรฐ/ตน) พ.ศ. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. คาเฉลย

2538 1,157 1,033 1,023 1,062 1,037 1,010 1,027 1,015 987 980 1,031 1,018 1,032 2539 1,019 1,036 1,064 1,045 1,036 1,008 1,000 1,007 1,000 1,003 1,046 1,036 1,025 2540 1,086 1,179 1,255 1,240 1,311 1,354 1,518 1,654 1,641 1,280 1,117 1,102 1,311 2541 1,097 1,045 1,048 1,097 1,061 1,010 1,040 1,030 1,000 940 967 959 1,025 2542 933 1,017 1,030 1,019 1,041 1,000 1,072 1,131 1,123 1,148 1,147 1,183 1,070 2543 1,179 1,059 1,116 1,128 1,157 1,118 1,136 1,169 1,224 1,096 1,059 1,060 1,125 2544 1,033 1,021 1,005 970 938 895 852 828 799 762 773 755 886 2545 793 771 819 808 769 767 794 747 756 754 765 797 778 2546 781 785 791 754 775 790 827 817 818 898 914 977 827 2547 1,017 1,087 1,105 1,032 1,028 1,021 988 975 975 1,064 1,095 1,180 1,047

ทมา: London Metal Exchange (LME)

สาหรบการประมาณการราคาโลหะสงกะสในอก 24 ปขางหนา ไดใชราคาโลหะสงกะสในปทผานมาเปนฐานในการพยากรณซงหกคาการจดการคดแยกสงกะส คาความสมบรณของโลหะในแร และเปอรเซนตสงกะสทใชไดหลงจากการถลง3 เพอใหไดราคาโลหะสงกะสทซอขายจรง (รปท 3.15) จากรปดงกลาวถงแมราคาตลาดโลหะสงกะสจะมการผนผวน แตถาพจารณาตลอดชวง 30 ปทผานมา คอ ชวงป พ.ศ. 2515-2547 พบวาราคาตลาดโลหะสงกะสมแนวโนมสงขน สาเหตสาคญทราคาตลาดโลหะสงกะสมแนวโนมสงขน เพราะราคาตลาดโลหะสงกะสทซอขายนนไดรวมคาเงนเฟอเขาไปดวย ซงภาวะเงนเฟอหรอดชนราคาผบรโภคในชวงเวลา 30 ปทผานมามแนวโนมเพมสงขนมาโดยตลอด (รปท 3.8) จงทาใหราคาตลาดโลหะสงกะสทยงไมไดเอาคาเงนเฟอออกมแนวโนมเพมสงขน ดงนนเพอใหไดราคาโลหะสงกะสทแทจรง จงตองหกคาเงนเฟอออก จากรปท 3.16 จะเหนวาเมอนาคาเงนเฟอออกแลว ราคาโลหะสงกะสทแทจรงมแนวโนมลดลง

จากการประมาณการราคาโลหะสงกะสในอก 24 ปขางหนา โดยใชราคาโลหะสงกะสทแทจรงเปนฐานในการพยากรณ พบวา ราคาโลหะสงกะสทแทจรงในอนาคตมแนวโนมลดลง กลาวคอ จากราคาโลหะสงกะสทแทจรงในป พ.ศ. 2547 เทากบ 15,751 บาท/ตน จะลดลงเหลอ 10,561 บาท/ตน ในป พ.ศ. 2561 และ 9,493 บาท/ตน ในป พ.ศ. 2571 แตคาดวาจะไมตกตาลงเรอยๆ เพราะมราคาโลหะสงกะสในอดตทเปนราคาตาสดเปนฐาน (รปท 3.17)

3 1) คาการจดการแยกสงกะส ประมาณรอยละ 25 ของราคาสงกะส 2) คาความสมบรณของแรสงกะส โดยคดทรอยละ 60 และ 3) เปอรเซนตสงกะสทใชประโยชนไดหลงจากการถลง โดยคดทรอยละ 90 ดงนน ราคาโลหะสงกะสทซอขายจรง = ราคาโลหะสงกะส- (รอยละ 25 ของราคาโลหะสงกะส) x 0.60 x 0.90



รปท 3.15 ราคาโลหะสงกะส ตงแตป พ.ศ. 2515-2547 (ราคาตลาด)

-

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

16,000

18,000

20,000

2515 2520 2525 2530 2535 2540 2545 ป พ.ศ.

บาท/ตน

ราคาโลหะสงกะส 3 ตอคาเฉลยเคลอนไหว (ราคาโลหะสงกะส) 10 ตอคาเฉลยเคลอนไหว (ราคาโลหะสงกะส)

ทมา : London Metal Exchange (LME) 2004

รปท 3.16 ราคาโลหะสงกะส ตงแตป พ.ศ. 2515-2546 (ราคา ณ ป 2545)

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

40,000

2515 2520 2525 2530 2535 2540 2545 ป พ.ศ.

บาท/ตน





รปท 3.17 การประมาณการราคาโลหะสงกะส ตงแตป พ.ศ. 2547-2571 (ราคา ณ ป 2545)

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

40,000

2515 2520 2525 2530 2535 2540 2545 2550 2555 2560 2565 2570 ป พ.ศ.

บาท/ตน



3.5 โพแทช

โพแทช เปนคาเรยกทวไปสาหรบสารประกอบของธาตโพแทสเซยม (K) ซงเปนหนงในธาตอาหารหลกของพช เชนเดยวกบไนโตรเจน (N) และฟอสฟอรส (P) สวนเกลอหนเปนชอทนยมใชเรยกเฮไลต ธาตโพแทสเซยมเปนสวนประกอบของเปลอกโลกประมาณรอยละ 2.50-3.11 โดยเกดเปนสารประกอบซลเกตในหนอคนประมาณรอยละ 95 อกประมาณรอยละ 4.07 พบในหนตะกอนตางๆ ดงนนหนอคนเมอเกดการผกรอนจงทาใหธาตโพแทสเซยมทจบตวเปนสารประกอบเชงซอนเกดการเปลยนแปลงและละลายลงส ชนนา ซงจะไหลลงสแมนาและทะเลตามลาดบอยางตอเนองมาตงแตประมาณ 4.6 พนลานป ธาตโพแทสเซยมทละลายอยในนาทะเลนจะเขาสกระบวนการระเหย (Evaporation Process) และสะสมตวเปนแรจากการระเหย (Evaporite Minerals) รวมกบเกลอหนและอนๆ ตามสวนตางๆ ของโลกโดยมหนตะกอนปดทบ

• การผลตโพแทชและวสดทใชทดแทนโพแทชและปรมาณสารอง

ในชวงป พ.ศ 2515-2546 ปรมาณการผลตปยโพแทชของโลกไดเพมขนจาก ประมาณ 22 ลานตนในป พ.ศ. 2515 เปนประมาณ 34 ลานตนในป พ.ศ. 2546 สาหรบปรมาณการใชปยโพแทชของภมภาค เอเชยตะวนออกและเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดเพมขนจากประมาณ 1 ลานตน เปนประมาณ 2 ลานตน (รปท 3.18)



รปท 3.18 ผลผลตและการใชปยโพแทชของโลกและการใชปยโพแทชของภมภาคเอเชยตะวนออก และเอเชยตะวนออกเฉยงใต ป พ.ศ. 2515-2546

0

5

10

15

20

25

30

35

2515 2517 2519 2521 2523 2525 2527 2529 2531 2533 2535 2537 2539 2541 2543 2545ป พ.ศ.

ปรมาณ : ลานตน

ผลผลตปยโพแทชของโลกการใชปยโพแทชของโลกการใชปยโพแทชของเอเชยตะวนออกและเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ทมา: 1) U.S. GEOLOGICAL SURVEY MINERALS YEARBOOK 2003

2) International Fertilizer Industry Association 2004

ประเทศผผลตโพแทชรายใหญของโลก คอประเทศแคนาดา รสเซย เบลารส และเยอรมน โดย 4ประเทศนเปนผผลตแรโพแทชกวา 3 ใน 4 ของการผลตแรโพแทชทงโลก ในป พ.ศ. 2546 (รปท 3.19) สาหรบภมภาคทมการผลตปยโพแทชมากทสดในป พ.ศ. 2545 คอ อเมรกาเหนอ และรสเซย (รปท 3.20)

ไมมสารทสามารถใชทดแทนธาตโพแทสเซยมไดเพราะโพแทสเซยมเปนธาตทสาคญสาหรบพช ปยคอกหรอปยธรรมชาตซงมโพแทสเซยมเปนองคประกอบกคมคาทจะขนสงไปใชเมออยใกลกบแปลงเพาะปลกเทานน สาหรบปรมาณสารองของแรโพแทชมประมาณ 17,000 ลานตน โดยอยในประเทศแคนาดา 9,700 ลานตน รสเซย 2,200 ลานตน และเบลารส 1,000 ลานตน สวนทเหลออยในประเทศอนๆ (U.S. Geological Survey 2005)

• การบรโภคโพแทช

ภมภาคทมความตองการใชปยโพแทชมาก คอ เอเชย/โอเชยเนย และอเมรกาเหนอ โดย 2 ภมภาคนมความตองการใชปยโพแทชกวาครงหนงของความตองการใชปยโพแทชทงโลก ในป พ.ศ. 2545 (รปท 3.21)



รปท 3.19 ประเทศผผลตแรโพแทชและปรมาณการผลตในป พ.ศ. 2546


แคนาดา33%(9.2 ลานตน)

รสเซย17%(4.7 ลานตน)เบลารส

15%(4.2 ลานตน)

เยอรมน13%(3.6 ลานตน)

อสราเอล7%(2.0 ลานตน)

จอรแดน4%(1.2 ลานตน)


ประเทศอนๆ8%(2.3 ลานตน)


รปท 3.20 ปรมาณการผลตปยโพแทชในแตละภมภาค ป พ.ศ. 2545


อเมรกาเหนอ37% (16.0 ลานตน)

ฟลปปนส3% (1.1 ลานตน)

รสเซย32% (13.5 ลานตน)

ยโรปตะวนตก16% (7.0 ลานตน)

เอเชย/โอเชยเนย 12%(5.1 ลานตน)

ทมา: International Fertilizer Industry Association 2004



รปท 3.21 ความตองการใชปยโพแทชในแตละภมภาคของโลก ป พ.ศ. 2545


เอเชย/โอเชยเนย37%(15.7 ลานตน)

อเมรกาเหนอ22%(9.3 ลานตน)

ยโรปตะวนตก17%(7.4 ลานตน)

ละตนอเมรกา14%(5.8 ลานตน)

รสเซย6%(2.7 ลานตน)

ยโรปตะวนออก3%(1.2 ลานตน)

แอฟรกา1%(0.6 ลานตน)


• การคาแรโพแทช

การคาแรโพแทชของโลกเปนการคาในลกษณะปยโพแทช ประเทศผนาเขาปยโพแทชรายใหญของโลก ไดแก สหรฐอเมรกา จน บราซล อนเดย และฝรงเศส โดยในป พ.ศ. 2545 ประเทศไทยมการนาเขาปยโพแทช 0.3 ลานตน ประเทศผสงออกปยโพแทชรายใหญของโลก ไดแก แคนาดา รสเซย เบลารส เยอรมน และอสราเอล (ตารางท 3.19)

ตารางท 3.19 ประเทศผนาเขา และผสงออกปยโพแทชรายใหญของโลก ป พ.ศ. 2545 การนาเขา การสงออก

ลาดบ ประเทศ ปรมาณ (ลานตน) ประเทศ ปรมาณ (ลานตน) 1 สหรฐอเมรกา 5.3 แคนาดา 7.8 2 จน 4.0 รสเซย 3.6 3 บราซล 2.6 เบลารส 3.2 4 อนเดย 1.7 เยอรมน 2.8 5 ฝรงเศส 1.2 อสราเอล 1.6

ทมา: The Fertilizer Institute 2004

กลมประเทศอาเซยนมความตองการใชปยโพแทชประมาณ 3.2 ลานตน โดยประเทศมาเลเซยมความตองการใชมากทสด รองลงมา ไดแก อนโดนเซย และเวยดนาม (รปท 3.22) ปจจบนอาเซยนนาเขาปยโพแทชจากรสเซยและแคนาดากวารอยละ 80 ของการนาเขาปยโพแทชของอาเซยนทงหมด (รปท 3.23)



รปท 3.22 ความตองการใชปยโพแทชของแตละประเทศในอาเซยน


มาเลเซย38% (1.2 ลานตน)

ฟลปปนส9% (0.3 ลานตน)

อนโดนเซย25% (0.8 ลานตน)

เวยดนาม19% (0.6 ลานตน)

ไทย9% (0.3 ลานตน)


รปท 3.23 ปรมาณการสงออกปยโพแทชมายงอาเซยน ป พ.ศ. 2545


รสเซย48% (1.5 ลานตน)

อสราเอล3% (0.1 ลานตน)

แคนาดา35% (1.1 ลานตน)

จอรแดน10% (0.3 ลานตน)

เยอรมน3% (0.1 ลานตน)


สาหรบราคาแรโพแทชในตลาดโลก ในชวงป พ.ศ. 2530-2542 มแนวโนมเพมขนจากประมาณ 69 เหรยญสหรฐ/ตน เปน 119 เหรยญสหรฐ/ตน หลงจากนนในชวงป พ.ศ. 2543-2546 ราคาแรโพแทชม แนวโนมคงทอยท 117 เหรยญสหรฐ/ตน (รปท 3.24)



รปท 3.24 ราคาแรโพแทช ในตลาดโลก พ.ศ. 2518-2547

0

25

50

75

100

125

150

2518 2520 2522 2524 2526 2528 2530 2532 2534 2536 2538 2540 2542 2544 2546ป พ.ศ.

เหรยญสหรฐ/ ตน

ทมา: PotashCorp 2005

สาหรบการประมาณการราคาแรโพแทชในอก 24 ปขางหนา ไดใชราคาแรโพแทชในปทผานมาเปนฐานในการพยากรณซงหกคาการจดการคดแยกแรโพแทช คาความสมบรณของโพแทชในแร และเปอรเซนตโพแทชทใชไดหลงจากการถลง4 เพอใหไดราคาแรโพแทชทซอขายจรง (รปท 3.25) จากรปดงกลาวถงแมราคาตลาดแรโพแทชจะมการผนผวน แตถาพจารณาตลอดชวงประมาณ 30 ปทผานมา คอ ชวงป พ.ศ. 2518-2547 พบวาราคาตลาดแรโพแทชมแนวโนมสงขน สาเหตสาคญทราคาตลาดแรโพแทชม แนวโนมสงขน เพราะราคาตลาดแรโพแทชทซอขายนนไดรวมคาเงนเฟอเขาไปดวย ซงภาวะเงนเฟอหรอดชนราคาผบรโภคในชวงเวลา 30 ปทผานมามแนวโนมเพมสงขนมาโดยตลอด (รปท 3.8) จงทาใหราคาตลาดแรโพแทชทยงไมไดเอาคาเงนเฟอออกมแนวโนมเพมสงข น ดงนนเพอใหไดราคาแรโพแทชทแทจรง จงตองหกคาเงนเฟอออก จากรปท 3.26 จะเหนวาเมอนาคาเงนเฟอออกแลว ราคาแรโพแทชทแทจรงมแนวโนมลดลง

4 1) คาการจดการแยกโพแทช ประมาณรอยละ 25 ของราคาโพแทช 2) คาความสมบรณของแรโพแทช โดยคดทรอยละ 60 และ 3) เปอรเซนตโพแทชทใชประโยชนไดหลงจากการถลง โดยคดทรอยละ 90 ดงนน ราคาแรโพแทชทซอขายจรง = ราคาแรโพแทช- (รอยละ 25 ของราคาแรโพแทช) x 0.60 x 0.90



รปท 3.25 ราคาแรโพแทช ตงแตป พ.ศ. 2518-2547 (ราคาตลาด)

-

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

2518 2523 2528 2533 2538 2543 ป พ.ศ.

บาท/ตน

ราคาแรโพแทช 3 ตอคาเฉลยเคลอนไหว (ราคาแรโพแทช) 10 ตอคาเฉลยเคลอนไหว (ราคาแรโพแทช)

ทมา : PotashCorp 2005

รปท 3.26 ราคาแรโพแทช ตงแตป พ.ศ. 2518-2547 (ราคา ณ ป 2545)

0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

2518 2523 2528 2533 2538 2543 ป พ.ศ.

บาท/ตน





จากการประมาณการราคาแรโพแทชในอก 24 ปขางหนา โดยใชราคาแรโพแทชทแทจรงเปนฐานในการพยากรณ พบวา ราคาแรโพแทชทแทจรงในอนาคตมแนวโนมลดลง กลาวคอ จากราคาแรโพแทช ทแทจรงในป พ.ศ. 2547 เทากบ 4,747 บาท/ตน จะลดลงเหลอ 3,908 บาท/ตน ในป พ.ศ. 2561 และ 3,518 บาท/ตน ในป พ.ศ. 2571 แตคาดวาจะไมตกตาลงเรอยๆ เพราะมราคาแรโพแทชในอดตทเปนราคาตาสดเปนฐาน (รปท 3.27) รปท 3.27 การประมาณการราคาแรโพแทช ตงแตป พ.ศ. 2548-2571 (ราคา ณ ป 2545)

0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

2518 2523 2528 2533 2538 2543 2548 2553 2558 2563 2568 ป พ.ศ.

บาท/ตน



ในตลาดการคาแรของโลกประเทศไทยเปนผผลตและผบรโภครายยอย ประเทศไทยจงไมมอานาจในการกาหนดราคาแรหรอตอรองราคาแรในตลาดโลก ในภาวะทราคาแรในตลาดโลกตาจะมผลทาใหการลดทนผลตแรลดลงดวย ดงนนจงเปนเหตจาเปนทประเทศไทยตองดาเนนมาตรการตามทศทางการผลตและการบรโภคแรในตลาดโลกดวย

4. การผลต บรโภค การนาเขา และการสงออกแร ของประเทศไทย

การศกษาในสวนนเปนการพจารณาถงสภาพทางเศรษฐกจ และลกษณะการตลาดของแรเปาหมาย 5 ชนดแรททาการศกษา โดยจะเนนถงดานการผลต การบรโภค การนาเขาและการสงออกแร เพอชถงสภาพของปญหาและนาไปสแนวทางแกไข

4.1 หนปน

สดสวนการใชประโยชนหนปนของประเทศไทย ใชเพออตสาหกรรมซเมนตประมาณรอยละ 40 ใชในอตสาหกรรมหนกอสรางประมาณรอยละ 57.8 ใชในอตสาหกรรมกระจกและแกวประมาณรอยละ 0.3 ใชในอตสาหกรรมอนๆ ประมาณรอยละ 1.9 (พทกษ 2547)



• ปรมาณสารองของหนปน

ประเทศไทยมทรพยากรหนปนแผกระจายอยทวทกภาคของประเทศ ครอบคลมพนทประมาณ ครอบคลมพนทประมาณ 16 ลานไร คดเปนรอยละ 5 ของเนอททงหมดของประเทศ ปรมาณทรพยากร หนปนมมากกวา 16,073,000 ลานตน โดยอยในพนทภาคเหนอ 9,756,400 ลานตน ภาคกลาง ภาคตะวนตกและภาคตะวนออก 5,182,400 ลานตน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 642,000 ลานตน และ ภาคใต 492,200 ลานตน (เลศสน 2547)

• การใชประโยชนหนปนในอตสาหกรรมปนซเมนต

วตถดบทใชในการผลตปนซเมนตทสาคญไดแกหนปน ยปซม หนดนดาน และแรเหลก ซงหนปนเปนวตถดบทสาคญทสด โดยทวไปในการผลตปนซเมนตเมดทไดจากเตาเผาอณหภมสง 1 ตน จะใช หนปนเปนวตถดบประมาณ 1.20-1.25 ตน นอกจากนนจะมสวนผสมอนคอหนดนดานประมาณ 0.392 ตน แรเหลก 0.008 ตน และเมอนามาบดผสมกบยปซมเพอเปนปนซเมนตผสมจะตองใชแรยปซมประมาณรอยละ 4-5 ของปนเมด

อตสาหกรรมปนซเมนตในประเทศมโครงสรางการผลต ซงประกอบดวยผประกอบการรวม 8 ราย มกาลงการผลตรวมประมาณ 54 ลานตน/ป โดยผผลตรายใหญมจานวน 5 ราย ไดแก บรษท ปนซเมนตไทย จากด มกาลงการผลตประมาณ 23 ลานตน/ป บรษท ปนซเมนตนครหลวง จากด บรษท ชลประทานซเมนต จากด บรษท ทพไอ โพลน จากด และบรษท ปนซเมนตเอเชย จากด สวนผผลตรายเลก จานวน 3 ราย ไดแก บรษท ไทยสถาปนา จากด บรษท เซเมกซ (ประเทศไทย) จากด และบรษท สามคคซเมนต จากด ซงมกาลงการผลตรวมกนประมาณ 1 ลานตนเศษ (ตารางท 3.20)

ปรมาณสารองของหนปนเพออตสาหกรรมปนซเมนตทสามารถนามาผลตไดรวมประมาณ 7,520 ลานตน แบงเปนปรมาณสารองจากประทานบตร 130 แปลง มปรมาณหนปนเพออตสาหกรรมปนซเมนตประมาณ 3,915.28 ลานตน และปรมาณสารองจากคาขอประทานบตร 182 คาขอ มปรมาณหนปนเพอ อตสาหกรรมซเมนตประมาณ 3,645.16 ลานตน (ตารางท 3.20) แหลงหนปนสาหรบผลตปนซเมนตทสาคญอยในพนทจงหวดสระบร (รปท 3.28)

การผลตปนซเมนตของประเทศไทยผลตไดมากกวาความตองการใชภายในประเทศ จงมการ สงออกปนซเมนตไปจาหนายยงตางประเทศ ในรปของปนเมดและปนซเมนตอนๆ (ตารางท 3.21) โดยตลาดสงออกปนซเมนตทสาคญของประเทศไทยคอ สหรฐอเมรกา และเวยดนาม เปนซงรายไดจากการสงออกปนซเมนตไปประเทศสหรฐอเมรกาคดเปนประมาณ 1 ใน 3 ของรายไดจากการสงออกปนซเมนตของประเทศไทยทงหมด (ตารางท 3.22)



รปท 3.28 พนทแหลงหนปนในเขตจงหวดสระบร

ทมา: กรมทรพยากรธรณ 2548



ตารางท 3.20 ปรมาณการผลตปนเมด จานวนประทานบตร และปรมาณหนปนสารองตาม ประทานบตร และคาขอประทานบตรรายบรษท

ประทานบตร คาขอประทานบตร

ผประกอบการปนซเมนต

กาลงการผลต

ปนซเมนต (ลานตน/ป)

การผลต ปนเมด

(ลานตน/ป)

จานวน (แปลง)

ปรมาณสารอง

(ลานตน)

จานวน (แปลง)

ปรมาณสารอง

(ลานตน)

1. บรษท ปนซเมนตไทย จากด (มหาชน) 23.2 - บรษท โรงงานปนซเมนตไทยแกงคอย จากด 6 10 315.15 16 1,023.00 - บรษท โรงงานปนซเมนตไทยเขาวง จากด 3 - - - บรษท โรงงานปนซเมนตไทยทาหลวง จากด 0.67

20 651.30 - -

- บรษท โรงงานปนซเมนตไทยลาปาง จากด 1.13 17 296.24 - - - บรษท โรงงานปนซเมนตไทยทงสง จากด 3.9 19 537.4 - -

รวม 14.7 66 1,800.09 16 1,023.00 2. บรษท ชลประทานซเมนต จากด (มหาชน) 1.7 - บรษท ชลประทานซเมนตชะอา จากด 0.42 2 17.50 9 51.00 - บรษท ชลประทานซเมนตตาคลจากด 0.38 7 269.96 2 12.22

รวม 0.8 9 287.46 11 63.22 3. บรษท ปนซเมนตเอเชย จากด (มหาชน) 4.8 3.12 7 392.10 9 477.00 4. บรษท ปนซเมนตนครหลวง จากด (มหาชน) 14.3 9.3 24 883.78 21 891.00 5. บรษท ทพไอ โพลน จากด (มหาชน) 8.9 7.2 21 465.78 124 1,184.69 6. บรษท เซเมกซ (ประเทศไทย) จากด* 0.7 0.45 1 11 - - 7. บรษท ไทยสถาปนา จากด 0.2 0.08 1 25.07 1 6.25 8. บรษท สามคคซเมนต จากด 0.2 - 1 50 - -

รวม 20.15 55 1,827.73 155 2,558.94 รวมทงสน 54.0 35.65 130 3,915.28 182 3,645.16

หมายเหต: *เดมคอ บรษท สระบรซเมนต จากด ทมา: กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2546

ตารางท 3.21 กาลงการผลต การผลต ความตองการ และการสงออกปนซเมนต ปรมาณการผลตปนเมด การสงออกปนเมดและปนพอรตแลนด

ป พ.ศ. กาลงการผลตปนเมดสงสด

(ลานตน) ลานตน รอยละ ความตองการใชในประเทศ

(ลานตน)

ปนซเมนตสวนเกน (ลานตน) ปรมาณ

(ลานตน) มลคา

(ลานบาท) ราคาเฉลย

FOB (บาท/ตน)

2538 48.65 34.15 70.20 33.29 0.86 3.62 3,751.2 1,036.2 2539 48.65 38.55 79.24 37.40 1.15 3.95 4,387.0 1,110.6 2540 48.65 37.27 76.71 36.09 1.18 6.42 7,623.4 1,187.4 2541 51.91 22.83 43.94 20.33 2.50 9.58 10,687.0 1,115.6 2542 55.48 25.06 45.17 18.53 6.53 16.18 12,020.4 742.9 2543 51.84 24.03 46.35 17.78 6.25 15.13 11,876.8 784.9 2544 51.84 37.93 73.17 18.34 17.02 17.61 14,965.8 849.8 2545 51.84 38.77 74.78 20.33 13.49 16.18 14,499.3 893.1 2546 51.84 33.19 64.02 26.59 6.60 12.19 12,406.6 1,018 2547 51.84 36.11 69.66 30.10 6.01 11.82 12,335.2 1,044 ทมา: 1) กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2546 2) กรมศลกากร 2548 3) สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม 2548



ตารางท 3.22 มลคาการสงออกปนซเมนตของไทย ตามประเทศปลายทาง ป พ.ศ. 2544-2547

หนวย: ลานบาท ป พ.ศ.

ประเทศปลายทาง 2544 2545 2546 2547 1. สหรฐอเมรกา 4,537 4,687 4,002 3,332 2. เวยดนาม 882 2,178 2,866 3,127 3. กมพชา 913 1,169 1,257 1,822 4. บงคลาเทศ 2,266 1,842 1,518 1,580 5. สหรฐอาหรบเอมเรตส 376 133 42 434 6. ลาว 553 377 375 405 7. เรอเนยง 161 176 259 308 8. เมยนมาร 862 253 165 287 9. ประเทศอนๆ 4,729 3,928 2,104 1,235

รวมทงสน 15,279 14,742 12,587 12,530 ทมา: กรมศลกากร 2548

การผลต และการใชหนปนสาหรบอตสาหกรรมซเมนต

หนปนเพออตสาหกรรมปนซเมนต มแหลงผลตทสาคญอยในจงหวดสระบร ซงมโรงงานปนซเมนตมากทสด โดยมปรมาณการผลตปนซเมนตกวารอยละ 80 ของปรมาณการผลตปนซเมนตทวประเทศ สวนแหลงผลตอนๆ ไดแก แหลงผลตในจงหวดนครศรธรรมราช ลาปาง นครสวรรค เพชรบร และราชบร (ตารางท 3.23)

ตงแตป พ.ศ. 2538 จนถง พ.ศ. 2540 มลคาการผลตหนปนสาหรบอตสาหกรรมซเมนต มมลคาใกลเคยงกบมลคาการใชหนปนสาหรบอตสาหกรรมซเมนต โดยมมลคาเฉลยปละประมาณ 5,000 ลานบาท และไดลดลงเหลอปละประมาณ 4,000 ลานบาท ในป พ.ศ. 2542-2546 และไดเพมขนเปนประมาณ 5,000 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 (รปท 3.29)

ตารางท 3.23 ปรมาณการผลตหนปนเพออตสาหกรรมซเมนตจงหวดตางๆ ป พ.ศ. 2543-2547 ปรมาณ : ตน

ป พ.ศ. จงหวด 2543 2544 2545 2546 2547 ลาปาง 792,405 888,355 1,559,904 1,267,550 1,691,796 นครสวรรค 416,026 355,087 651,715 620,750 1,040,820 นครราชสมา 15,306 17,995 10,468 20,984 24,662 เพชรบร 518,274 489,012 494,684 543,108 772,344 ราชบร 1,500 270 60 2,310 0 สระบร 36,507,276 40,125,967 46,100,418 39,908,190 52,972,225 นครศรธรรมราช 5,241,163 5,107,600 5,396,701 3,999,169 6,693,714 รวม 43,491,950 46,984,286 54,213,950 46,362,061 63,195,561 ทมา: กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2548ก



รปท 3.29 มลคาการผลตและการใชหนปนในอตสาหกรรมปนซเมนต และมลคาการผลตและการใชหนปนในอตสาหกรรมกอสราง ป พ.ศ. 2538-2547

0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 ป พ.ศ.


การผลตหนปนอตสาหกรรมซเมนต การใชหนปนอตสาหกรรมซเมนตการผลตหนปนอตสาหกรรมกอสราง การใชหนปนอตสาหกรรมกอสราง

หมายเหต: 1) กอนป พ.ศ. 2539 ไมมขอมลการผลต และการใชหนปนสาหรบอตสาหกรรมกอสราง

2) ราคาคงท ป พ.ศ. 2545 ทมา: 1) กรมทรพยากรธรณ 2540 2) กรมทรพยากรธรณ 2545ก 3) กรมอตสาหกรรมพนฐาน และการเหมองแร 2548ก

• การผลตและใชหนปนสาหรบอตสาหกรรมกอสราง

หนอตสาหกรรมเพอการกอสราง ไดแก หนปน หนบะซอลต หนแกรนต และหนทราย แตเนองจากการทาเหมองหนเพอการกอสรางในประเทศไทยสวนใหญเปนการทาจากแหลงประทานบตรหนปน ดงนนหนกอสรางจงเปนหนปนเปนสวนใหญ คอประมาณกวารอยละ 90 ของหนกอสรางทงหมด นอกนนเปนหนกอสรางชนดอนๆ

หนอตสาหกรรมชนดหนปนมการใชในงานกอสรางมากทสด เพราะหางาย คณภาพสมาเสมอ งายตอการผลตและใชไดกบงานกอสรางเกอบทกประเภท ในป พ.ศ. 2546 กาลงการผลตหนปนกอสราง มทงสนประมาณ 245 ลานตนตอป โรงโมหนปน 397 โรงงาน โดยเปนโรงโมหนปนตงอยในพนทกรงเทพมหานครและจงหวดใกลเคยง 150 โรงงาน สวนทเหลอกระจายอยทกภาคของประเทศ

การผลตและการใชหนปนสาหรบอตสาหกรรมกอสรางมมลคาใกลเคยงกนและมแนวโนมเพมขนในชวงป พ.ศ. 2539-2546 จากมลคาไมถง 1,000 ลานบาท ในป พ.ศ. 2539 เปนเกอบ 5,000 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 (รปท 3.29)

อตสาหกรรมตอเนองหลกทสาคญของหนปน คออตสาหกรรมกอสราง ในระยะทผานมาประเทศไทยไดมการพฒนาโครงสรางพนฐานมาอยางตอเนอง โดยมการลงทนดานโครงสรางพนฐานอยในระดบเฉลยรอยละ 5-6 ของผลตภณฑมวลรวมประชาชาต การพฒนาโครงสรางพนฐานกเพอเพมขด



ความสามารถในการแขงขนของประเทศ และเพอตอบสนองตอความตองการใชบรการ การกระจายความเจรญสภมภาคและทาใหประชาชนมคณภาพชวตทดขน

ในป พ.ศ. 2547-2548 รฐบาลไดอนมตโครงการพฒนาโครงสรางพนฐานขนาดใหญทจะดาเนนการในชวงป พ.ศ. 2547-2552 หลายโครงการดวยกนโครงการเหลานลวนเปนโครงการทใชเงนลงทนกอสรางเปนจานวนมาก ซงจะทาใหเกดอปสงคตอวตถดบทตองใชในการกอสรางทสาคญ คอ ปนซเมนต และหนกอสราง

โครงการการลงทนขนาดใหญของภาครฐ (Mega Projects) ในชวงป พ.ศ. 2548 – 2552 ไดแก สาขาขนสงมวลชนขนาดใหญ สาขาทอยอาศย สาขาทรพยากรนา สาขาการศกษา และสาขาสาธารณสข และสาขาอนๆ (ตารางท 3.24) (มตคณะรฐมนตร วนท 14 มถนายน พ.ศ. 2548)

ตารางท 3.24 โครงการการลงทนขนาดใหญของภาครฐ ป พ.ศ. 2548-2552

สาขา/วตถประสงค หนวยงานดาเนนงาน งบประมาณ (ลานบาท)

สาขาขนสงมวลชนขนาดใหญ (Mass Transit) เพมประสทธภาพในการคมนาคมและลดความสญเสยดานพลงงาน รวมทงพฒนาและยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล ประกอบดวยการลงทนในระบบรถไฟฟา 7 สายทาง ระยะทาง 277.41 กโลเมตร

การรถไฟฟาขนสงมวลชนแหงประเทศไทย การรถไฟแหงประเทศไทย และกรงเทพ มหานคร

423,430

สาขาทอยอาศย พฒนาทอยอาศยใหแกกลมผมรายไดนอยและผดอยโอกาสในชมชนเมอง รวมทงจดใหมสาธารณปโภคทไดมาตรฐานและสงแวดลอมทดภายใตระดบราคาทเหมาะสม โดยการดาเนนโครงการบานเอออาทรครอบคลมพนทในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล เมองหลก และเมองรองในภมภาค จานวน 450,000 หนวย

การเคหะแหงชาต 213,793

สาขาทรพยากรนา บรหารจดการทรพยากรนาของประเทศในภาพรวมใหเปนไปอยางมระบบและยงยน ประกอบดวยการพฒนาขดความสามารถของทองถนและชมชนในการบรหารและจดการนา การจดหาและพฒนาแหลงนาเพอการอปโภค บรโภค และการเกษตร รวมถงการอนรกษและฟนฟแหลงนา และการเพมประสทธภาพในการใชประโยชนจากทรพยากรนา

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงมหาดไทย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพลงงาน และการประปาสวนภมภาค

200,000

สาขาการศกษา พฒนาระบบการศกษาและทรพยากรมนษยใหมคณภาพและสนบสนนการพฒนาตามยทธศาสตรของประเทศ โดยเฉพาะการพฒนางานว จยดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ

ส า นก งานคณะก รร มก า รก า ร ศ ก ษ า ข น พ น ฐ า น สานกงานคณะกรรมการการอ ด ม ศ ก ษ า ส า น ก ง า นปลดกระทรวงศกษาธการ สานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา และสานกงานเลขาธการสภาการศกษา

96,433



ตารางท 3.24 (ตอ)

วตถประสงค หนวยงานดาเนนงาน งบประมาณ (ลานบาท)

สาขาสาธารณสขสาขาสาธารณสข พฒนาและยกระดบโครงสรางพนฐานดานสาธารณสขของประเทศ เพอใหบรการดานการแพทยและสาธารณสขทมมาตรฐานเดยวกน ทวประเทศ รวมทงการพฒนาศนยการแพทยเฉพาะทางในภมภาค และการพฒนาการผลตวคซนกงอตสาหกรรมทมมาตรฐาน

กระทรวงสาธารณสข และ องคการเภสชกรรม

96,387

สาขาอนๆ (การพฒนาระบบพลงงาน การสอสาร และอตสาหกรรม) เพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ และเสรมสรางความมนคงใหแกระบบไฟฟาและพลงงาน เพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศในอนาคต ประกอบดวยการลงทนดานไฟฟาและพลงงาน การสอสาร และการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบอตสาหกรรมทองเทยว

ก า ร ไ ฟฟ า ฝ า ย ผ ล ต แ ห ง ประเทศไทย การไฟฟานครหลวง การไฟฟาสวนภมภาค บรษท ปตท. จากด (มหาชน) บรษท ทศท. คอรเปอเรชน จากด (มหาชน) บรษท กสท. โทรคมนาคม จากด (มหาชน) การทองเทยวแหงประเทศไทย และโรงงานยาสบ

342,095

รวม 1,700,750


4.2 แรยปซม

แรยปซมทพบในประเทศไทยมกมลกษณะคลายคลงกนคอ เนอเปนเกลดเลกๆ เหมอนเกลดนาตาลทรายจานวนมากสมานกนแนนเรยกวา “อะลาบาสเตอร” (Alabaster) ซงจากการศกษาทางธรณวทยาแหลงแรพบวา ยปซมมไดเกดจากการตกตะกอนทบถมกน แตเกดจากกระบวนการเตมนา (Rehydration) ใหกบมวลของแรแอนไฮไดรตเดม (แคลเซยมซลเฟต แตไมมนาในโมเลกล) ทถกยกตวขนมาอยระดบใกลผวดน หลกฐานทบอกถงกาเนดในลกษณะนคอ การทแนวชน (เสนสดาบางๆ) ตอเนองขามเสนแบงชนดแรระหวางยปซมกบแอนไฮไดรตออกไป ซงเหนไดชดวา การเตมนานนจากดอยเฉพาะทางสวนบนสดของมวลแรเทานน ในขณะทมวลของแอนไฮไดรตทอยลกลงไปยงคงอยในสภาพเดมไมเปลยนแปลง

ภายในโพรงหรอรอยแยกในชนยปซม อาจพบแรทเกดจากการตกผลกใหม ลกษณะเปนผลกหยาบมาก หนาผลกชดเจนและแรจะใสไมมส ขนาดของผลกอาจมความยาวกวา 20 เซนตเมตร เรยกวา เซเลไนต (Selenite) ซงพบไดในเหมองแรหลายแหง



แรทมกเกดรวมกบยปซมเสมอๆ คอ แรพวกคารบอเนต แรอแวพอไรต5ชนดอนๆ แรดน และตะกอนละเอยด อยางไรกดผลการวเคราะหองคประกอบทางเคมของแรยปซมจากแหลงตางๆ ในประเทศไทยพบวาสวนใหญมความบรสทธสงกวารอยละ 95

แรยปซมม 2 ประเภทคอ แรยปซมทเกดขนโดยธรรมชาต และแรยปซมจากการสงเคราะหซงเปนผลพลอยไดจากกระบวนการลดสารซลเฟอรไดออกไซดจากการเผาถานหนในโรงงานผลตไฟฟา สาหรบประเทศไทยยปซมทใชเปนยปซมทไดจากธรรมชาตทงหมด เนองจากประเทศไทยมแหลงแรยปซมธรรมชาตเปนจานวนมาก

แหลงแรยปซมในประเทศไทยพบอย 4 พนทใหญๆ ดวยกนคอ บรเวณจงหวดเลย นครสวรรค พจตร สราษฎรธาน และนครศรธรรมราช (รปท 3.30) มปรมาณสารองรวมกนประมาณ 200 ลานเมตรกตน (ตารางท 3.25)

ตารางท 3.25 แหลงแรยปซมและปรมาณสารองในประเทศไทย แหลงแร ปรมาณสารอง (ลานตน)

อ.วงสะพง จ.เลย 35.0 อ.หนองบว จ.นครสวรรค และ อ.บางมลนาก จ.พจตร 98.4 อ.กาญจนดษฐ อ.นาสาร และอ.เวยงระ จ.สราษฎรธาน 47.2 อ.ทงใหญ จ.นครศรธรรมราช 21.2

รวม 201.8

หมายเหต: ปรมาณสารอง หมายถง ผลรวมของปรมาณสารองวดได (Measured reserves) ปรมาณสารอง บงช (Indicated reserves) และปรมาณสารองคาดคะเน (Inferred reserves)


การผลตแรยปซมในปจจบนประเทศไทยมเหมองแรยปซมเปดดาเนนการอยในพนท 4 จงหวด ไดแก จงหวดนครสวรรค พจตร สราษฎรธาน และนครศรธรรมราช ประมาณ 37 เหมอง (ตารางท 3.26)

5 อแวพอไรต (Evaporites) คอ แรทตกตะกอนในแองทมการระเหยของนาสงมากและตอเนอง ทาใหนาสวนทเหลอมความเขมขนสงขนจนมการตกตะกอนออกมาตามลาดบความสามารถในการละลาย (Solubility) ซงโดยทวไปเรมจากพวกคารบอเนต (Carbonates) ซลเฟต (Sulphates) และเฮไลด (Halides)



รปท 3.30 พนทแหลงแรยปซมอาเภอหนองบว จงหวดนครสวรรค และอาเภอวงสะพง จงหวดเลย




ตารางท 3.26 จานวนเหมองแรยปซมในประเทศไทยและกาลงการผลตในป พ.ศ. 2547 จงหวด จานวนเหมองทเปดดาเนนการ กาลงการผลต (ตน/ป)

นครสวรรค 12 1,866,839 พจตร 3 227,950 นครศรธรรมราช 11 1,325,191 สราษฎรธาน 23 4,199,225

รวม 49 7,619,205


ยปซมเปนแรทมปรมาณการผลตสงแตเนองจากผใชแรยปซมภายในประเทศมจากด ทาใหความตองการใชแรตากวากาลงการผลตของผประกอบการทาเหมองยปซมอยมาก ทาใหมการสงออกแรยปซมเปนจานวนมากกวารอยละ 70 ของปรมาณการผลตทงหมด

ความตองการใชยปซมของประเทศไทยประกอบดวยความตองการใชยปซมในอตสาหกรรมปนซเมนตรอยละ 65 ใชในอตสาหกรรมการผลตยปซมบอรด รอยละ 26 ใชในอตสาหกรรมผลตปนปลาสเตอร รอยละ 5 และใชในการฉาบผนงกอนการทาสและและอนๆ รอยละ 4 (กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2547)

ยปซมสวนใหญจะใชในอตสาหกรรมกอสราง โดยเฉพาะอยางยงในการผลตปนซเมนต และทาแผนฝาเพดานกนความรอนทเรยกวา “ยปซมบอรด” สวนการใชประโยชนดานอนๆ ไดแก การทาปนปลาสเตอร สาหรบทาแมพมพผลตภณฑเซรามก งานตกแตงภายใน เชน บว หวเสาแกะลาย หรอปนยารอง งานดานทนตกรรม รวมทงทาชอลก เขยนกระดาน เปนตน

การผลต การใชและการสงออกยปซม

ตงแตป พ.ศ. 2537 จนถง พ.ศ. 2546 การผลตยปซมในพนท 4 จงหวด ไดแก นครสวรรค พจตร นครศรธรรมราช และสราษฎรธาน ผลผลตยปซมคอนขางคงทอยทประมาณ 8-9 ลานตน ในชวงป พ.ศ. 2538-2540 และลดลงประมาณรอยละ 50 ในป พ.ศ. 2541 เนองจากวกฤตการณทางเศรษฐกจในป พ.ศ. 2540 เมอเศรษฐกจฟนตวในชวงป พ.ศ. 2542-2546 ผลผลตยปซมไดเพมขนอยางตอเนอง มลคาการผลตแรยปซมชวงป 2538-2540 มมลคากวา 4,000 ลานบาท และไดลดลงเหลอประมาณ 3,000 ลานบาท ในป พ.ศ. 2541-2547 มลคาการใชและมลคาการสงออกแรยปซมมการเคลอนไหวในทศทางเดยวกบมลคาการผลต โดยมลคาการสงออกแรยปซมมากกวามลคาการใชแรยปซมปละประมาณ 1,000 ลานบาท ในชวงป พ.ศ. 2542-2547 (รปท 3.31)

เนองจากแรยปซมทผลตไดสวนใหญประมาณรอยละ 71 ผลตไดจากจงหวดทางภาคใตของประเทศ ประกอบกบการทภาคใตมทาเลทตงเหมาะสมในการขนสงสนคา ทาใหผลผลตสวนใหญทผลตในประเทศใชเพอการสงออก ประเทศไทยเปนผผลตและสงออกแรยปซมรายใหญในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต



จากทผลผลตแรยปซมทไดสวนใหญใชเพอการสงออก แตเนองจากการทประเทศไทยมผสงออกแรยปซมหลายราย ทาใหมการแยงตลาดกนโดยการตดราคาจาหนาย ราคาแรยปซมทสงออกจงอยในระดบราคาประมาณ 7-8 เหรยญสหรฐ ทาใหประเทศไดรบประโยชนจากการขายทรพยากรในมลคาท คอนขางตา โดยราคาแรยปซมสงออก ป พ.ศ. 2547 ราคาเฉลยตนละประมาณ 500 บาท ประเทศทนาเขาแรยปซมจากประเทศไทยรายสาคญๆ ซงอยในภมภาคเอเชย คอ อนโดนเซย ญปน มาเลเซย เวยดนาม ไตหวน และเกาหลใต (ตารางท 3.27)

ตารางท 3.27 ประเทศปลายทาง ปรมาณและมลคาการสงออกในการสงออกแรยปซมของ ประเทศไทย ป พ.ศ. 2547

ประเทศปลายทาง ปรมาณ (ตน) มลคา (ลานบาท) มลคา (รอยละ) อนโดนเซย 1,197,950 552.9 22.49 ญปน 956,593 459.6 18.69 มาเลเซย 902,341 426.5 17.35 เวยดนาม 693,194 324.3 13.19 ไตหวน 467,700 214.7 8.73 เกาหลใต 377,862 171.9 6.99 ประเทศอนๆ 589,792 309.0 12.57

รวม 5,185,432 2,458.9 100.00

ทมา: กรมศลกากร 2548

รปท 3.31 มลคาการผลต การใช และการสงออกแรยปซม ป พ.ศ. 2538-2547

0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 ป พ.ศ.


ผลตแร ใชแร สงออกแร

หมายเหต: ราคาคงท ป พ.ศ. 2545




4.3 แรทองคา

แหลงแรทองคาในประเทศไทย มการกระจายตวทวไปในหลายจงหวดของประเทศ ซงมความสมบรณแตกตางกนในแตละพนท การทาเหมองแรทองคาในอดตจะเปนลกษณะการรอนแรทองคาทมขนาดใหญ สามารถมองเหนไดดวยตาเปลา พบตามผวดนทระดบความลกไมเกน 10 เมตร ซงไมจาเปนตองอาศยเทคโนโลยทสลบซบซอนมากนก แตในปจจบนการสารวจและพฒนาแหลงแรทองคาใน เชงพาณชยจาเปนตองใชเงนลงทนจานวนมาก เนองจากแหลงแรอยในระดบลกลงไปใตดนทระดบความลกหลายรอยเมตร และแรทองคาทพบมขนาดเลกกระทงไมสามารถมองเหนดวยตาเปลา ทาใหตองใชเทคโนโลยสมยใหมสาหรบการแยกสกดทองคาออกมา

• ปรมาณสารองของแรทองคา

ปรมาณแรทองคาสารอง บรษท ทงคา จากด ซงประมลไดสทธสารวจและทาเหมองแรทองคาในพนทจงหวดเลย ไดสารวจพบแรทองคาทบรเวณ ต.เขาหลวง อ.วงสะพง จ.เลย ซงมปรมาณแรสารอง 985,682 ตน ทความสมบรณทองคาเฉลย 5.05 กรม ตอเนอหนปนทองคา 1 ตน ซงจะเปนผลผลตโลหะทองคาประมาณ 5 ตน คดเปนมลคาประมาณ 1,500 ลานบาท บรษทฯ ไดรบอนญาตประทานบตรแร ทองคาในเดอนกนยายน พ.ศ. 2545 และเดอนมกราคม พ.ศ. 2546 รวม 6 แปลง เนอทรวม 1,291 ไร ประทานบตรมอาย 25 ป ขณะนบรษทฯ ยงมไดเรมทาเหมอง (สมหมาย 2546)

บรษท อคราไมนง จากด ไดรบอาชญาบตรพเศษเพอการสารวจแรทองคาในพนทจงหวดพจตรและเพชรบรณ ไดสารวจพบแหลงแรทองคา บรเวณพนทเขาโปงบรเวณรอยตอระหวางอาเภอทบคลอ จงหวดพจตร และอาเภอวงโปง จงหวดเพชรบรณ ซงมปรมาณแรสารอง 14.5 ลานตน ทคาความสมบรณของทองคา 2.6 กรมตอตน ซงจะเปนผลผลตโลหะทองคาประมาณ 32 ตน คดเปนมลคาประมาณ 9,600 ลานบาทบรษทฯ ไดรบอนญาตประทานบตรทาเหมองแรทองคาจานวน 4 แปลง เนอทรวม 1,166 ไร ในทองท ต.เขาเจดลก อ.ทบคลอ จ.พจตร และ ต.ทายดง อ.วงโปง จ.เพชรบรณ (รปท 3.32) เมอวนท 19 มถนายน พ.ศ. 2543 (สมหมาย 2546)



รปท 3.32 พนทแหลงแรทองคา อ.ทบคลอ จ.พจตร




• การผลต และการใชแรทองคา

ในป พ.ศ. 2548 เหมองทองคาทเปดดาเนนการมเพยงรายเดยว คอ เหมองทองคาของบรษท อครา ไมนง จากด ซงมระยะเวลาในการทาเหมอง 20 ป โดยในระยะ 4 ป แรก เปนการผลตโลหะทองคาเพอสงออกชาระหนเงนกการลงทนใหกบบรษทคสญญา ซงสามารถผลตทองคาจากเนอหนปนทองคาประมาณปละ 1 ลานตน (กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2546) การผลตแรทองคาของประเทศไทยในป พ.ศ. 2538-2539 มการผลตระหวาง 0.0318-0.1027 ตน มลคาระหวาง 10-30 ลานบาท โดยในป พ.ศ. 2538 มการผลตมากทสด ในป พ.ศ. 2545-2547 มการผลตทองคาปละประมาณ 4 ตน คดเปนมลคาปละประมาณ 2,000 ลานบาท

• การผลต การใช การนาเขาและการสงออกโลหะทองคา

ในป พ.ศ. 2545-2546 มการผลตโลหะทองคาปละประมาณ 4 ตน คดเปนมลคาปละประมาณ 2,000 ลานบาท การใชแรทองคาระหวางป พ.ศ. 2543-2545 มการใชประมาณปละ 65.5 64.8 58.9 ตนตามลาดบ (World Gold Council 2003) โลหะทองคาจะใชในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ โดยเครองประดบทองคา 96.5% ยงเปนเครองประดบอกประเภทหนงทผบรโภคภายในประเทศนยมซอ ซงในการซอเครองประดบประเภทนจะนยมซอเพอการออม หรอการลงทน นอกจากนแรทองคายงใชในอตสาห-กรรมบางประเภท เชน อตสาหกรรมอเลกทรอนกส และใชในงานทนตกรรม การนาเขาโลหะทองคาและเครองประดบทองคาในชวง 10 ปทผานมา ในชวงป พ.ศ. 2538-2542 มมลคาการนาเขาปละประมาณ 15,000 ลานบาท และมแนวโนมเพมขนจนมมลคากวา 50,000 ลานบาท ในป พ.ศ. 2547 มลคาการ สงออกโลหะทองคาในชวงป พ.ศ. 2543-2547 มแนวโนมเพมขน ซงในป พ.ศ. 2547 มมลคาการสงออกโลหะทองคาประมาณ 37,000 ลานบาท (รปท 3.33) เครองประดบทองคาเปนสนคาสงออกสาคญทสดในหมวดสนคาเครองประดบแท6 มสดสวนรอยละ 70 ของมลคาการสงออกเครองประดบแทรวม ตลาดสงออกเครองประดบทองคาทสาคญของไทยประกอบดวย สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร เยอรมน อสราเอล และออสเตรเลย เปนตน

4.4 แรสงกะส

สนแรสงกะสทพบในประเทศไทยม 3 ประเภท คอ แรสงกะสซลเกต แรสงกะสคารบอเนต และสงกะสซลไฟด ซงแหลงแรสงกะสทสารวจพบมทงแหลงชนดทตยภมและปฐมภม โดยแหลงแรสงกะสในประเทศไทยเกอบทงหมดพบอยทางดานตะวนตกของประเทศ ตงแตจงหวดกาญจนบร ตาก ลาพน จนถงเชยงใหม แหลงสาคญทมการผลตมาเปนเวลานานแลว ไดแก แหลงสงกะสผาแดง อ.แมสอด จ.ตาก และแหลงแรสองทอ-บอใหญ อ.ทองผาภม จ.กาญจนบร (กรมทรพยากรธรณ 2543)

6 เครองประดบแท หมายถง เครองประดบททาจากโลหะมคาจาพวก ทองคา เงน หรอแพลทนม อาจมลกษณะเปนเครองประดบททาจากโลหะมคาลวน (Plain jewelry) หรอเปนเครองประดบประกอบอญมณ (Gemset Jewelry)



รปท 3.33 มลคาการผลต และมลคาการใชแรทองคา และมลคาการผลต นาเขา และสงออก โลหะทองคา ป พ.ศ. 2538-2547

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 ป พ.ศ.


ผลตแร ใชแร ผลตโลหะ นาเขาโลหะ สงออกโลหะ

ทมา: 1) กรมทรพยากรธรณ 2539, 2540, 2544-2545 2) กรมอตสาหกรรมพนฐาน และการเหมองแร 2548ก, 2548ข

ประเทศไทยเปนประเทศเดยวในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตทมทมโรงงานผลตโลหะสงกะสจากแรสงกะสคอโรงงานของ บรษท ผาแดงอนดสทร จากด (มหาชน) ซงตงอยทจงหวดตาก ผลตภณฑของบรษทฯ ไดแก โลหะสงกะสบรสทธ และโลหะสงกะสผสม (Zinc Alloys) ในป พ.ศ. 2546 กาลงการผลตโลหะสงกะสรวมของบรษทฯ 113,686 ตนตอป ผลตภณฑรอยละ 80 จาหนายในประเทศ (รปท 3.34) ทเหลอสงออก สาหรบปรมาณสารองของแรสงกะสทสาคญอยในพนทจงหวดกาญจนบร (รปท 3.35) และจงหวดตากมประมาณ 5 ลานตน ซงอยในพนทประทานบตรของ บรษท ผาแดง อนดสทร จากด (มหาชน) (ตารางท 3.28 และตารางท 3.29)



รปท 3.34 การผลตแรสงกะส การถลงแรสงกะส และผลตภณฑโลหะสงกะสของ บรษท ผาแดง อนดสทร จากด (มหาชน) ป พ.ศ. 2546

นาเขาแรสงกะสซลไฟด139,739 ตน

โรงสงกะสแคลไซนจงหวดระยอง

ยางแรสงกะสซลไฟด

สงกะสแคลไซน 98,743 ตน

โรงถลงแรทจงหวดตาก แรสงกะสซลเกต 166,810 ตน

ในประเทศ149,539 ตน

นาเขา17,271 ตน

โลหะสงกะสบรสทธ (Special High Grade Zinc) 69,600 ตนโลหะสงกะสผสม (Zinc Alloys) 44,086 ตน

จาหนายในประเทศ (รอยละ 80) สงออก (รอยละ 20)

อตสาหกรรมเหลกแผนชบเคลอบสงกะสเกนรอยละ 75 ของการใชภายในประเทศ

อตสาหกรรมผลตชนสวนยานยนต เครองใชไฟฟา ทอเหลก และเฟอรนเจอร

ทมา: 1) บรษท ผาแดง อนดสทร จากด (มหาชน) 2547 2) พรพนจ 2547



รปท 3.35 แหลงแรสงกะสในพนทจงหวดกาญจนบร




ตารางท 3.28 ปรมาณสารองแรสงกะส

ผาแดง บรเวณ ขมเหมอง (ซลเกต)

ผาแดง ตะวนตกเฉยงเหนอขมเหมอง (ซลเกต)

ผาเตะ (ซลเกต)

ผาเตะ (ซลไฟด)

สองทอ (ซลไฟด)

บอใหญ (ซลไฟด)

แมตน (ซลไฟด)

ยางเกยง (ซลไฟด)

ปรมาณทรพยากรแร คงเหลอ (ตน)

4,357,000 441,000 17,500 267,000 1,200,000 2,060,000 5,450,000 900,000

ขอมล ณ ป พ.ศ.

2547 2542 2542 2542 2541 2532 2541 2541

เกรดเฉลย (รอยละ)

12.20 16.00 32.50 8.60 2.57 5.56 2.39 1.17

สถานภาพแหลงแร

1 1 1 0 2 0 2 0

หมายเหต: สถานภาพแหลงแร 0=ยงไมมการผลต 1=มการผลต 2=หยดการผลต ทมา: 1) ดดแปลงจาก กรมทรพยากรธรณ 2543 2) บรษท ผาแดง อนดสทร จากด (มหาชน) 2548

ตารางท 3.29 ปรมาณสารองแร ในพนทประทานบตรเหมองแรสงกะส บรษท ผาแดง อนดสทร จากด (มหาชน) ณ วนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2547 ประเภท เมตรกตนแหง เกรดโลหะสงกะส (รอยละ)

ปรมาณสารองแรสงกะสเกรดตา 482,000 6.9 ปรมาณสารองแรสงกะสเกรดสง 26,000 24.8 ปรมาณสารองวดได 1,629,000 13.0 ปรมาณสารองบงช 1,858,000 12.6 ปรมาณสารองคาดคะเน 362,000 13.0

รวม 4,357,000 12.2 ทมา: บรษท ผาแดง อนดสทร จากด (มหาชน) 2548

ปรมาณสารองแรสงกะสททบรษทฯ จะทาการถลงไดมปรมาณ 3,554,000 ตน ทเกรดเฉลยรอยละ 12.3 (บรษท ผาแดง อนดสทร จากด (มหาชน) 2548) เหมองแรของบรษทฯ จงมแรสงกะสทจะทาการถลงปละประมาณ 400,000 ตน เปนเวลา 9 ป (พ.ศ. 2548-2556)

• การผลตและการนาเขาแรสงกะส

ในป พ.ศ. 2538-2547 มการผลตแรสงกะส คดเปนมลคาเฉลยปละประมาณ 1,000 ลานบาท การนาเขาแรสงกะสในป พ.ศ. 2540-2547 คดเปนมลคาเฉลยปละประมาณ 1,500 ลานบาท (รปท 3.36)



• การผลต การใช การนาเขาและการสงออกโลหะสงกะส

ในป พ.ศ. 2538-2547 มการผลตโลหะสงกะสคดเปนมลคาเฉลยปละประมาณ 3,500 ลานบาท การใชโลหะสงกะส คดเปนมลคาเฉลยปละ 3,000 ลานบาท โลหะสงกะสไดถกนาไปใชในอตสาหกรรมตอเนองหลายประเภท สวนมากเปนการใชในการผลตเหลกแผนชบเคลอบสงกะส นอกจากนยงนาไปใชในอตสาหกรรมชนสวนยานยนต เครองใชไฟฟา ทอเหลก การกอสรางและเฟอรนเจอร การนาเขาโลหะสงกะสมมลคาเฉลยปละประมาณ 1,500 ลานบาท การสงออกโลหะสงกะสมมลคาเฉลยปละประมาณ 1,100 ลานบาท (รปท 3.36) รปท 3.36 มลคาการผลตและการนาเขาแรสงกะส และมลคาการผลต การใช การนาเขา และ

สงออกโลหะสงกะส ป พ.ศ. 2538-2547

0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 ป พ.ศ.


ผลตแร นาเขาแร ผลตโลหะ ใชโลหะ นาเขาโลหะ สงออกโลหะ

หมายเหต: ราคาคงทป พ.ศ. 2545 ทมา: 1) กรมทรพยากรธรณ 2539, 2540, 2544, 2545 2) กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2548ก, 2548ข

4.5 แรโพแทช

แรโพแทชทพบในประเทศไทย ไดแก คารนลไลต (Carnallite) มสตรเคมเปน KCl•MgCl2•6H2O แรซลไวต มสตรเคมเปน KCl ซลวไนต (Sylvinite) คอแรโพแทชทมสวนผสมของแรซลไวตและแรเกลอหนชนดเฮไลต (Halite) แรซลไวตใชเปนสวนผสมของปยเคมไดเลยเพอเพมธาตโพแทสเซยม สวนแรคารนลไลต จะตองนามาผานกระบวนการทางเคม เพอแยกธาตโพแทสเซยมออกมาใชประโยชนทาเปนปยเคมตอไป

แรเกลอโพแทชทง 3 ชนดน มกเกดรวมอยในชนอแวพอไรต ซงสวนใหญเปนชนแรเฮไลต (NaCl) โดยทชนอแวพอไลตจะตกตะกอนจากนาทะเลในแองทถกปดตามธรรมชาตจนทาใหมการระเหยของนาทะเลถงจดททาใหเกลอโพแทชตกตะกอน โดยทแรคารนลไลตมการกาเนดแบบปฐมภมและมกเกดรวมกบ



แรเฮไลต สวนแรซลไวตและซลวไนต มกจะมการกาเนดแบบทตยภม โดยการเขาไปแทนทในผลกของแรคารนลไลต

แหลงแรโพแทชของประเทศไทย สามารถพบไดในบรเวณภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยสะสมตวอยใน 2 บรเวณ คอ

• แองโคราช ไดแก บรเวณ จงหวดขอนแกน ชยภม นครราชสมา มหาสารคาม บรรมย สรนทร อบลราชธาน รอยเอด กาฬสนธ และยโสธร

• แองสกลนคร ไดแก บรเวณ จงหวดอดรธาน สกลนคร นครพนม และหนองคาย (รปท 3.37)

จากผลการเจาะสารวจของกรมทรพยากรธรณทงหมด 118 หลม ในทง 2 แองของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สามารถทจะประเมนปรมาณสารองของแรโพแทชไดทงหมดประมาณ 4 แสนลานตน และปรมาณสารองของแรเกลอหนไดทงหมดประมาณ 18 ลานลานตน (กรมทรพยากรธรณ 2546)

โครงการพฒนาแรโพแทชของประเทศไทย

การสารวจและพฒนานาบาดาลในภาคตะวนออกเฉยงเหนอโดยกรมทรพยากรธรณ ทาใหพบแหลงแรเกลอหนและโพแทชปรมาณมหาศาลอยเกอบทวทงภาค กรมทรพยากรธรณจงดาเนนการเจาะสารวจแหลงแรเกลอหนและโพแทชในหลายจงหวดเมอป พ.ศ. 2516 พรอมกบศกษาเพอพฒนาโครงการนาเกลอหนและโพแทชมาใชประโยชน โดยการทาเหมองทดลองทอาเภอบาเหนจณรงค จงหวดชยภม นอกจากนยงมโครงการเหมองแรโพแทชทอยระหวางดาเนนการขอประทานบตร อก 2 พนท คอ พนทจงหวดอดรธาน และพนท อ.วานรนวาส จงหวดสกลนคร

แหลงแรโพแทช-เกลอหนในประเทศไทย ซงอยบนทราบสงโคราชซงมลกษณะภมประเทศคลายกระทะหงายหรอเกดเปนแองจานวน 2 แอง ไดแกแองสกลนครหรอแองเหนอ (โครงการเหมองแรท จงหวดอดร และท อ.วานรนวาส จงหวดสกลนคร ใชแรจากแหลงน) และแองโคราชหรอแองใต (โครงการเหมองแรโพแทช อาเซยน ใชแรจากแหลงน) สวนทกนระหวางแองทงสองคอเทอกเขาภพาน

• ความเปนมาของโครงการเหมองแรโพแทชอาเซยน

เมอวนท 28 มนาคม พ.ศ. 2532 คณะรฐมนตรไดมมตใหความเหนชอบโครงการพฒนาแหลงแรโพแทชท อ.บาเหนจณรงค จ.ชยภม โดยกระทรวงอตสาหกรรมไดพยายามผลกดนจนไดรบความเหนชอบจากรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Ministers: AEM) ใหเปนโครงการอตสาหกรรมรวมลงทนระหวางประเทศอาเซยนในการประชมครงท 21 ในปลายปเดยวกน

หลงจากนน ในป พ.ศ. 2534 ทประเทศมาเลเซย รฐมนตรตางประเทศไดลงนามกน โดยกรมทรพยากรธรณไดดาเนนการจดทะเบยนหนงสอบรคณหสนธจดตงบรษทรวมทน ใชชอวา บรษท รวมทนโพแทชอาเซยน จากด โดยประเทศไทยถอหนรอยละ 71 ของเงนลงทน สวนอกรอยละ 29 เปนการรวมทนของประเทศอนๆ ทเปนสมาชกอาเซยน คาดวาตองใชเงนลงทนทงสน 20,000 ลานบาท และคาดวาจะผลตแรโพแทชไดในป พ.ศ. 2549 นอกจากนยงมการเตรยมความพรอมในการศกษาการพฒนาอตสาหกรรมเคมภณฑตอเนองจากโครงการเหมองแรโพแทชอาเซยน โดยคาดหวงวาหากโครงการนประสบความสาเรจจะชวยพฒนาประเทศทงทางดานอตสาหกรรมและเกษตรกรรมอยางมาก



รปท 3.37 แหลงแรโพแทชในพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ




• ความเปนมาของโครงการเหมองแรโพแทชท จ.อดรธาน

4 มถนายน พ.ศ. 2536 กรมทรพยากรธรณ กระทรวงอตสาหกรรม โดยออกอาชญาบตรใหแกบรษท เอเซย แปซฟค รซอสเซส จากด จากประเทศแคนาดา เขามาสารวจแหลงแรโพแทชในจงหวดอดรธาน และจงหวดใกลเคยง

ผลการศกษาเบองตนระบวา ประเทศไทยถอเปนพนททมศกยภาพในการพฒนาแหลงแรโพแทชทสาคญทสดแหงหนงของโลก กลาวคอ มมากถง 1,000 ลานตน และกวา 300 ลานตน อยใกลกบบรเวณบานโนนสมบรณ จงหวดอดรธาน

บรษท เอเชย แปซฟค โพแทช คอรปอเรชน จากด (APPC) เปนผไดรบสมปทานการสารวจแรในจงหวดอดรธานดวยอาชญาบตรพเศษ พบแหลงแรโพแทชชนดซลไวตปรมาณมหาศาล แหลงแรโพแทชทอดรธานถอวามความอดมสมบรณระดบโลกแหงหนงหากเปรยบเทยบกบแหลงโพแทชทคารลสแบด รฐนวเมกซโก สหรฐอเมรกา และทซสแกตเชวน ประเทศแคนาดา ถงแมความหนาแนนโดยรวมจะนอยกวาแตความอดมสมบรณสงกวา อยในระดบความลกทนอยกวา (โดยเฉลยลก 300 เมตร จากพนดนในขณะทแหลงโพแทชทคารลสแบด รฐนวเมกซโก สหรฐอเมรกา และทซสแกตเชวน ประเทศแคนาดา อยทระดบความลก 600-1,000 เมตร จากผวดน) ปรมาณแรทจะขดทาเหมองในชวงเวลา 22 ป ประมาณไดเทากบ 111 ลานตน และมความสมบรณของ K2O รอยละ 23.50

บรษท เอเชย แปซฟค โพแทช คอรปอเรชน จากด ไดประมาณการคาภาคหลวงทจะจายใหรฐเมอมการดาเนนโครงการเมอคานวณจากราคาโพแทชท 125 เหรยญสหรฐตอตน อตราแลกเปลยน 40 บาทตอเหรยญสหรฐ บรษทฯ จะจายคาภาคหลวงคดเปนเงนทงสน 12,800 ลานบาท หรอปละประมาณ 700 ลานบาท (ตารางท 3.30)

ตารางท 3.30 คาภาคหลวงโดยประมาณของการผลตแรโพแทช จงหวดอดรธาน ในชวงเวลาทม กาลงการผลตคงทตอป และตลอดอายโครงการทาเหมอง

คาภาคหลวงทงหมด

การผลตแรโพแทช ปรมาณทผลตได (ลานตน)

มลคา (ลานเหรยญสหรฐ:มลคาตลาดโดยประมาณ 125 เหรยญสหรฐตอตน)

ลานเหรยญสหรฐ ล า น บ า ท (อ ต ร าแลกเปลยน 40 บาท : 1 เหรยญสหรฐ

การผลตแรโพแทชในชวงกาลงการผลตคงท การผลตตอป 2 268 17.3 692 การผลตแรโพแทชในชวงตลอดอายการทาเหมอง การผลตโดยรวม 37 5,000 320 12,800 หมายเหต: มการเปลยนแปลงดานราคาเลกนอย

ทมา: บรษท เอเชย แปซฟค โปแตช คอรปอเรชน จากด 2546



การทาเหมองแรโพแทชอดรธานนคอ การสกดแรซลวไนทออกจากชนแรใตดน จากนนจะนามาทโรงงานบนผวดนเพอแยกแรโพแทชออกโดยใชกระบวนการลอยแร การตกผลก การระเหย ผลพลอยไดจากกระบวนการผลตแรโพแทชนคอ เกลอแกง ซงเปนเครองปรงอาหารทสาคญ อกทงยงเปนสารประกอบในโซดาไฟ โซเดยมคารบอเนต กรดเกลอ คลอรน สบ สารลดความกระดางของนา ฯลฯ อยางไรกตามเกลอทจะผลตไดจากโครงการเหมองแรโพแทชอดรธานนยงถอวาเลกนอยเมอเทยบกบเกลอทผลตไดทวโลกเปนจานวน 200 ลานตนตอป

• ความเปนมาของโครงการเหมองแรโพแทชท อ.วานรนวาส จงหวดสกลนคร

ป พ.ศ. 2519-2520 กรมทรพยากรธรณดาเนนการเจาะสารวจแรท อ.วานรนวาส อ.พรรณานคม และ อ.สวางแดนดน จงหวดสกลนคร ประเทศไทยและประเทศจนไดมการลงนามในบนทกความเขาใจ (MOU) รวมกน เมอวนท 2 เมษายน พ.ศ. 2540 ตอมาในเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2547 จนโดยบรษท ไชนา หมงตา โปแตส คอรปอเรชน (ประเทศไทย) จากด ยนขออาชญาบตรพเศษ จานวน 12 แปลง ครอบคลมพนท 120,000 ไร ขณะนอยระหวางการพจารณาตรวจสอบของกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร และวนท 14 กนยายน พ.ศ. 2547 บรษท ไชนา หมงตา โปแตส คอรปอเรชน (ประเทศไทย) จากด ยนขอเปดพนทภายใต มาตรา 6 ทว แหงพระราชบญญตแร พ.ศ. 2510

รายละเอยดของโครงการเหมองโพแทช ของบรษท เหมองแร โพแทช อาเซยน จากด และบรษท เอเซย แปซฟค โปแตช คอรปอเรชน จากด สรปไดดงตารางท 3.31 กระบวนการขดแรและการใชประโยชนแรของบรษท เหมองแร โพแทช อาเซยน จากด และบรษท เอเซย แปซฟค โปแตช คอรปอเรชน จากด แสดงในรปท 3.38 แรโพแทชเมอผานกระบวนการผลตแลว จะกลายเปนสวนประกอบทสาคญของปยในอตสาหกรรมการเกษตร และกวารอยละ 95 ของการบรโภคโพแทชในโลก มวตถประสงคเพอการผลตปย ขณะทอกรอยละ 5 นนจะเปนการใชแรโพแทชในอตสาหกรรมดานตางๆ เชน อตสาหกรรมการผลตสบ และสารซกฟอก กระจกและเซรามก ยางสงเคราะหและสารเคมตางๆ

การนาเขาและสงออกปยโพแทชของประเทศไทย ในป พ.ศ. 2547 ประเทศไทยนาเขาปยเปนมลคารวมกวา 33,000 ลานบาท และสงออกปย

ประมาณ 1,610 ลานบาท โดยปยไนโตรเจนมการนาเขาและสงออกมากทสด (ตารางท 3.32)



ตารางท 3.31 สรปรายละเอยดของโครงการเหมองโพแทช ของบรษท เหมองแร โพแทช อาเซยน จากด และบรษท เอเซย แปซฟค โปแตช คอรปอเรชน จากด

บรษท เหมองแร โพแทช อาเซยน จากด (ASEAN Potash Mining Company Co., Ltd.)

บรษท เอเซย แปซฟค โปแตช คอรปอเรชน จากด

(Asia Pacific Potash Corporation Ltd.) ความเปนมา

กรมทรพยากรธรณสารวจเรมสารวจแรโพแทชในป 2516 และไดทาเหมองทดลองทอาเภอบาเหนจณรงค จ.ชยภม เมอป 2524 จดตงเปนบรษทโดยเปนความรวมมอของประเทศในอาเซยนในป 2534

ป พ.ศ. 2536 บรษท เอเซย แปซฟค โปแตช คอรปอเรชน จากด ไดเรมขดเจาะสารวจแหลงแร และในป พ.ศ. 2539 บรษทฯ ไดมการซอทดนกวา 1,300 ไร ทบานหนองตะไก ตาบลหนองไผ จ.อดรธาน

สดสวนการถอหน รฐบาลประเทศอาเซยนถอหน รอยละ 29

รฐบาลไทยถอหน รอยละ 20 ทเหลออกรอยละ 51 ถอหนโดยเอกชน

บรษท เอเซย แปซฟค รซอสเซส ซงถอหนรอยละ 62.5 บรษทศรกรงวฒนารอยละ 27.5 และรฐบาลไทยรอยละ 10

เงนลงทน 590 ลานบาทเหรยญสหรฐ 500 ลานเหรยญสหรฐ

ปรมาณแรสารองในแหลง 570 ลานตน 300 ลานตน รายละเอยดโครงการ การขดเจาะอโมงคความยาวประมาณ 935

เมตร ระดบความลก 180 เมตร บาท เปาหมายในการผลตแรโพแทชตอปประมาณ 1.2 ลานตน สวนผลผลตทไดจะจาหนายภายในประเทศ รวมทงประเทศในกลมสมาชกอาเซยน ซงคาดวาในแตละปจะสามารถทดแทนการนาเขาไดประมาณ 17,070.6 ลานบาท และสามารถสงออกไดปละประมาณ 9,145.5 ลานบาท

ลกษณะของโครงการเปนการทาเหมองใตดน โดยขดเจาะอโมงคระดบความลก 350 เมตร เปนโพรงกวาง 3.5 เมตร และสรางเสาหลกคาเปนระยะๆ สวนหนแรทขดไดจะนามาแยกแรโพแทชออก ซงพบวาหนแร 6 ลานตนมองคประกอบของโพแทช 2 ลานตน ดงนนสวนทเหลอ (ซงเรยกวาหางแร) อก 4 ตน จะนากลบลงไปในโพรงดานลาง ทงนโครงการมเปาหมายการผลต 2 ลานตนตอป โดยปรมาณ 4 แสนตน จะผลตเพอปอนตลาดภายในประเทศ สวนอก 1.6 ลานตน นนผลตเพอสงไปจาหนายยงตลาดตางประเทศ

ระยะเวลาการทาเหมอง 30 ป 22 ป

การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม ด า เ นนการ จดท า ร า ยงานการว เค ร าะ ห

ผลกระทบสงแวดลอมโดยบรษท ทม เอนจเนยรง แอนด แมเนจเมนจ จากด และและรายงานฯ ผานการพจารณาของคณะกรรมการผชานาญการแลว

ด า เ นนการ จดท า ร า ยงานการว เค ร าะ หผลกระทบสงแวดลอมโดยบรษท ทม เอนจเนยรง แอนด แมเนจเมนจ จากด และรายงานฯ ผานการพจารณาของคณะกรรมการผชานาญการ เดอนกมภาพนธ ป พ.ศ. 2544

สถานะของโครงการในปจจบน อยระหวางการหาผรวมลงทนโครงการพฒนา

โรงแตงแรโพแทช และอยระหวางการดาเนนการยนขอประทานบตรทาเหมองใตดน

บรษทฯ ไดดาเนนการยนขอประทานบตรทาเหมองใตดนในพนทอดรเหนอตอกระทรวงอตสาหกรรมในเดอนกนยายน พ.ศ. 2547 โดยกระทรวงอตสาหกรรมอยระหวางพจารณาประทานบตร




รปท 3.38 การผลตแรโพแทช การถลงแร และการใชประโยชนจากโพแทช

การผลตแรโพแทช

การถลงแรโพแทช

การใชประโยชน


แหลงแรโพแทช จงหวดอดรธาน (บรษท เอเชยแปซฟค โปแตช คอรปอเรชน จากด)และแหลงแรโพแทชจงหวดชยภม (บรษท เหมองแรโพแทช อาเซยน จากด)

ทาเหมองแรใตดน

นาแรออกมาจากอโมงคโดยขดเปนหองๆ ใหมเสาคายนไวกนการทรดตวของพนดน จะทาใหแผนดนทรดได

นาแรโพแทชขนมายงโรงแตงแรและถมกลบหางแรลงไป (เมอปดเหมองจะเหลอกองหางแรซ งอาจเกดการแพรกระจายความเคมสสงแวดลอม)

สงออกไปตางประเทศ 2.8 ลานตน/ป (รอยละ 87.5) (สวนใหญสงออกไปประเทศในเอเชย)

แรโพแทช

- เหมองอดรฯ 2 ลานตน/ป

- เหมองอาเซยน 1.2 ลานตน/ป

ใชภายในประเทศ 4 แสนตน/ป(ร อยละ 12.5) น าไปใช ใ นอตสาหกรรมปยเคม ไมนอยกวารอยละ 90 ท เหลอจะใช ในอ ต ส า ห ก ร ร ม อ น เ ช น

กระบวนการแตงแร: โรงแตงแรตงอยบรเวณเหมองทงสองแหง มผลกระทบตอสงแวดลอมคอการแพรกระจายของไอเกลอ และการรวซมของนาเกลอสแหลงนาใตดนและแหลงนาผวดน

ผลพลอยไดคอเกลอหนหลายลานตน

ใชในประเทศเพอการอตสาหกรรม



ตารางท 3.32 มลคาการนาเขาและสงออกปยของประเทศไทย ป พ.ศ. 2547 นาเขา(ลานบาท) รอยละ สงออก (ลานบาท) รอยละ

ปยอนทรย 10.2 0.03 161.3 10.02 ปยไนโตรเจน 15,689.3 47.19 808.9 50.24 ปยฟอสฟอรส 111.1 0.33 0.8 0.05 ปยโพแทสเซยม 3,521.5 10.59 4.3 0.27 ปยธาตผสม N P K 13,912.5 41.85 634.9 39.43 รวม 33,244.6 100.00 1,610.2 100.00 หมายเหต: N หมายถง ไนโตรเจน P หมายถง ฟอสฟอรส และ K หมายถง โพแทสเซยม


ตงแตป พ.ศ. 2538-2547 ประเทศไทยนาเขาปยโพแทช 3,110,363 ตน ปรมาณและมลคาการ นาเขามแนวโนมสงขนโดยตลอด ซงในป พ.ศ. 2547 มปรมาณการนาเขา 494,830 ตน คดเปนมลคา 3,521.5 ลานบาท สวนการสงออกปยโพแทชมเพยงเลกนอย สวนใหญเปนการสงออกไปประเทศทมพรมแดนตดกบประเทศไทย ไดแก มาเลเซย ลาว เมยนมาร และกมพชา (ตารางท 3.33) แหลงนาเขาปยโพแทชของประเทศไทยทสาคญคอประเทศแคนาดา อสราเอล และเยอรมน โดยนาเขาจาก 3 ประเทศนคดเปนสดสวนกวารอยละ 90 ของการนาเขาปยโพแทชทงหมด ในป พ.ศ. 2547 (ตารางท 3.34)

ตารางท 3.33 การสงออก และการนาเขาปยโพแทช ป พ.ศ. 2538-2547

ปรมาณ:ตน มลคา: ลานบาท

การนาเขา การสงออก ป พ.ศ. ปรมาณ มลคา ปรมาณ มลคา

2538 198,491 737.0 339 2.3 2539 218,270 841.2 0 0 2540 247,092 1,124.6 34 0.6 2541 247,324 1,495.0 19 0.7 2542 297,050 1,667.8 53 2.1 2543 361,202 1,530.7 99 1.3 2544 338,541 2,171.8 91 0.8 2545 327,195 2,042.6 10 0.4 2546 380,368 2,310.1 39 0.3 2547 494,830 3,521.5 554 4.3 รวม 3,110,363 17,442 1,326 13

เฉลย/ป 311,036 1,744 132.6 1.3 ทมา: กรมศลกากร 2548



ตารางท 3.34 แหลงการนาเขาปยโพแทชของประเทศไทย ป พ.ศ. 2547 ปรมาณ มลคา

ประเทศ ตน รอยละ ลานบาท รอยละ แคนาดา 267,338 55.08 1,819.6 53.26 อสราเอล 130,062 26.80 932.4 27.29 เยอรมน 49,478 10.19 386.6 11.32 จอรแดน 23,220 4.78 159.7 4.67 รสเซย 8,316 1.71 60.0 1.76 อนๆ 6,940 1.43 58.1 1.70

รวม 485,354 100.00 3,416.4 100.00

หมายเหต: เฉพาะปยโพแทชในรปของโพแทสเซยมคลอไรด (KCl)


ในการพฒนาทรพยากรแรของประเทศไทยตองใชขอมลแหลงแร ปรมาณแรสารอง ตนทนการผลต การผลตและอตสาหกรรมตอเนอง และราคาแรในตลาดโลก เปนสงทจะกาหนดวาประเทศไทยจะพฒนาทรพยาแรไดมากนอยเพยงใดเปนสาคญ

5. ราคาแรในประเทศ และการพยากรณความตองการใชแร

การศกษาในสวนนจะเปนการพจารณาราคาแรในประเทศ และเครองมอทางเศรษฐศาสตรของรฐในการบรหารจดการทรพยากรแร ซงไดแก คาภาคหลวง และภาษนาเขา และการประมาณความตองการใชปนซเมนตและสงกะสในชวง 5 ป (2548-2552) เพอใชเปนขอมลในการกาหนดนโยบายการบรหาร จดการทรพยากรแรใหมประสทธภาพ

5.1 ราคาแรในประเทศ คาภาคหลวง และภาษนาเขา

• หนปน

ราคาประกาศเฉลยตอปเพอใชเปนเกณฑประเมนสาหรบเรยกเกบคาภาคหลวงหนปนสาหรบ อตสาหกรรมกอสรางเทากบ 70 บาท/ตน สวนอตสาหกรรมอนๆ เทากบ 85 บาท/ตน อตราคาภาคหลวงหนปนคดจากราคาหนปนประกาศสาหรบอตสาหกรรมกอสราง ณ วนท 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2548 เทากบ 2.80 บาท/ตน สวนอตสาหกรรมอนๆ เทากบ 3.40 บาท/ตน7 คาภาคหลวงหนปนสาหรบอตสาหกรรมกอสรางทจดเกบได ในชวงป พ.ศ. 2543-2547 มแนวโนมสงขนจากประมาณ 98 ลานบาท ในป พ.ศ. 2543 เปนประมาณ 209 ลานบาทในป พ.ศ. 2547 สวนคาภาคหลวงหนปนสาหรบอตสาหกรรมซเมนต เกบไดตาสดในป พ.ศ. 2543 เกบไดประมาณ 150 ลานบาท เกบไดสงสดในป พ.ศ. 2547 เกบไดประมาณ 230 ลานบาท สวนคาภาคหลวงหนปนสาหรบอตสาหกรรมเกบไดปละประมาณ 3-9 ลานบาท สาหรบอตรา

7 คาภาคหลวงหนปนคดในอตรารอยละ 4 ของราคาประกาศ เชน ณ วนท 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2548 ราคาประกาศหนปน (กอสราง) เทากบ 70 บาท/ตน คาภาคหลวงเทากบ 0.04 x 70 = 2.80 บาท/ตน



ภาษนาเขาหนปนจดเกบในอตรารอยละ 5 อตราภาษนาเขาปนซเมนตจดเกบในอตรารอยละ 10 โดยภาษศลกากรทเกบจากการนาเขาปนซเมนตเกบไดประมาณปละ 5 ลานบาท (ตารางท 3.35)

ตารางท 3.35 ราคาประกาศเฉลยตอปเพอใชเปนเกณฑประเมนสาหรบเรยกเกบคาภาคหลวง หนปน คาภาคหลวง และภาษศลกากรขาเขาทเกบได ป พ.ศ. 2543-2547

หนวย: บาท ชนดแร 2543 2544 2545 2546 2547

ราคาประกาศเฉลยตอปเพอใชเปนเกณฑประเมนสาหรบเรยกเกบคาภาคหลวง (บาท/ตน) หนปน (กอสราง) 70 70 70 70 70 หนปน (อนๆ) 85 85 85 85 85 คาภาคหลวงหนปนทจดเกบ หนปน (กอสราง) 98,436,969 109,882,073 149,555,431 185,343,476 208,817,77หนปน (ซเมนต) 149,942,842 158,035,084 193,537,519 157,517,339 229,530,09หนปน (อนๆ) 3,720,022 5,985,812 8,496,909 9,012,106 6,517,484 ภาษศลกากรนาเขาทจดเกบ หนปน 35,823 76,338 19,445 21,790 32,640 ปนซเมนต 4,944,900 5,646,486 5,758,211 5,074,654 6,183,742

ทมา: 1) กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2548ค 2) สานกเหมองแรและสมปทาน กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2548ง 3) กรมศลกากร 2548

• ยปซม

ราคาประกาศเฉลยตอปเพอใชเปนเกณฑประเมนสาหรบเรยกเกบคาภาคหลวงยปซมอยระหวาง 440 ถง 483 บาท ในชวงป พ.ศ. 2543-2547 อตราคาภาคหลวงยปซมคดจากราคายปซมประกาศสาหรบอตสาหกรรมกอสราง ณ วนท 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2548 เทากบ 17.96 บาท/ตน คาภาคหลวงยปซมท จดเกบได ในชวงป พ.ศ. 2543-2547 มแนวโนมสงขนจากประมาณ 105 ลานบาท ในป พ.ศ. 2543 เปนประมาณ 146 ลานบาทในป พ.ศ. 2547 สาหรบอตราภาษนาเขาแรยปซมเกบในอตรารอยละ 10 โดยเกบภาษนาเขาแรยปซมไดประมาณปละ 300,000 บาท (ตารางท 3.36)



ตารางท 3.36 ราคาประกาศเฉลยตอปเพอใชเปนเกณฑประเมนสาหรบเรยกเกบคาภาคหลวงยปซม คาภาคหลวง และภาษศลกากรขาเขาทเกบได ป พ.ศ. 2543-2547

หนวย: บาท ชนดแร 2543 2544 2545 2546 2547

ราคาประกาศเฉลยตอปเพอใชเปนเกณฑประเมนสาหรบเรยกเกบคาภาคหลวง (บาท/ตน) 437.85 481.00 473.92 470.78 483.69 คาภาคหลวงยปซมทจดเกบ 104,931,419 115,199,57 126,810,100 135,792,207 146,336,364 ภาษศลกากรนาเขาทจดเกบ 258,975 134,913 177,956 381,262 279,444


• ทองคา

ราคาทองคาในประเทศ ป พ.ศ. 2542-2547 มแนวโนมสงขนจากกโลกรมละ 331,000 บาทใน ป พ.ศ. 2542 เปน 504,000 บาท ในป พ.ศ. 2547 ราคาประกาศเฉลยตอปเพอใชเปนเกณฑประเมนสาหรบเรยกเกบคาภาคหลวงทองคาเคลอนไหวในทศทางเดยวกบราคาทองคาในประเทศ คอ จากราคาประกาศกรมละประมาณ 339 เปนราคาประมาณกรมละประมาณ 530 บาท อตราคาภาคหลวงทองคา ณ วนท 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2548 เทากบ 13.03 บาท/กรม8 คาภาคหลวงทองคาทจดเกบได ในชวงป พ.ศ. 2545-2547 อยระหวาง 45-48 ลานบาท สาหรบอตราภาษนาเขาโลหะทองคาปจจบนไดรบการยกเวน (ตารางท 3.37)

ตารางท 3.37 ราคาทองคาในประเทศและราคาประกาศเฉลยตอปเพอใชเปนเกณฑประเมนสาหรบเรยกเกบคาภาคหลวงทองคา และคาภาคหลวงทเกบได ป พ.ศ. 2542-2547

ป พ.ศ. 2542 2543 2544 2545 2546 2547 ราคาทองคาในประเทศ (บาท/กโลกรม) 331,000 343,000 378,000 410,000 458,000 504,000 ราคาประกาศเฉลยตอปเพอใชเปนเกณฑประเมนสาหรบเรยกเกบคาภาคหลวงทองคา (บาท/กรม) 339.26 359.60 387.40 428.09 484.29 529.67 คาภาคหลวงทองคาทจดเกบ (บาท) - - 1,927,477 45,079,50 47,647,264 45,916,753

ทมา: 1) กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2548ค 2) สานกเหมองแรและสมปทาน กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 2548ง

8 อตราคาภาคหลวงทองคาคดในอตรารอยละ 2.5 ของราคาประกาศ



• สงกะส

ราคาโลหะสงกะสในประเทศ ป พ.ศ. 2545-2547 มแนวโนมเพมขนจากกโลกรมละ 43 บาท ในป พ.ศ. 2545 เปน 54 บาท ในป พ.ศ. 2547 ราคาประกาศเฉลยตอปเพอใชเปนเกณฑประเมนสาหรบ เรยกเกบคาภาคหลวงโลหะสงกะสและแรสงกะสมแนวโนมเพมขนเชนกน ณ วนท 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2548 อตราคาภาคหลวงแรสงกะส เทากบ 3,577 บาท/ตน สาหรบอตราคาภาคหลวงโลหะสงกะสเทากบ 1,354.88 บาท/ตน9 คาภาคหลวงโลหะสงกะสทจดเกบได ในชวงป พ.ศ. 2542-2547 อยระหวาง 22-46 ลานบาท สวนคาภาคหลวงแรสงกะสทจดเกบได ในชวงป พ.ศ. 2542-2547 มแนวโนมลดลงจากทเกบไดประมาณ 700,000 บาทในป พ.ศ. 2542 ในป พ.ศ. 2547 ไมมการจดเกบ สาหรบอตราภาษนาเขาโลหะสงกะสปจจบนจดเกบในอตรารอยละ 7.75 สวนอตราภาษนาเขาแรสงกะสปจจบนจดเกบในอตรารอยละ 1 ภาษนาเขาโลหะสงกะสในป พ.ศ. 2547 เกบไดประมาณ 62 ลานบาท (ตารางท 3.38)

ตารางท 3.38 ราคาโลหะสงกะสในประเทศและราคาประกาศเฉลยตอปของแรสงกะส คาภาคหลวง และภาษศลกากรขาเขาทเกบได ป พ.ศ. 2542-2547

ชนดแร 2542 2543 2544 2545 2546 2547 ราคาโลหะสงกะสในประเทศ (บาท/กโลกรม) โลหะสงกะส 51 57 52 43 45 54 ราคาประกาศเฉลยตอปเพอใชเปนเกณฑประเมนสาหรบเรยกเกบคาภาคหลวงสงกะส (บาท/เมตรกตน) โลหะสงกะส 44,140.33 49,738.57 45,486.19 38,395.31 38,657.90 45,546.97 สงกะส (100%) 36,269.05 40,501.01 34,181.25 28,395.82 29,328.53 37,312.59 สงกะส (22%) 7,979.19 8,910.22 7,519.87 6,247.08 6,452.28 8,208.77 คาภาคหลวงโลหะสงกะสและแรสงกะสทจดเกบ (บาท) โลหะสงกะส 22,003,624 30,968,548 31,335,480 25,608,769 30,898,978 46,077,158 แรสงกะส 639,883 557,861 345,476 172,459 9,963 - ภาษศลกากรนาเขาทจดเกบ (บาท) โลหะสงกะส 31,716,644 50,347,059 46,229,996 47,406,906 59,788,839 62,341,008 แรสงกะส 6,571,961 9,840,005 6,207,580 9,548,188 16,368,995 17,515,224


คาภาคหลวงกาหนดไวโดยขาดความยดหยน ทาหนาทในการหารายไดเขารฐ มากกวาถกใชเปนเครองมอในการควบคมการใชประโยชนทรพยากรแร

9 คาภาคหลวงแรสงกะสคดในอตรา (015 x ราคาประกาศ)-2,800 บาท/ตน เชน ณ วนท 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2548 ราคาประกาศแรสงกะสเทากบ 44,510 บาท/ตน คาภาคหลวงเทากบ (0.15 x 44,510) – 2,800 = 3,877 บาท/ตน สาหรบคาภาคหลวงโลหะสงกะสคดในอตรารอยละ 2.5 ของราคาประกาศ



คาภาคหลวงควรสะทอนมลคาทางเศรษฐกจของทรพยากรแร (Hotelling rent) ซงกคอ มลคาแรในอนาคตสบเนองจากแรขาดแคลนและราคาสงในอนาคตเนองจากการแรทเกบไวมมลคาสงขนในอนาคต การนาแรมาใชในปจจบนจงทาใหสญเสยประโยชนทจะไดในอนาคต การใชประโยชนแรจากแหลงตางๆ หรอไมในปรมาณเทาใด ควรคานงถงตนทนคาเสยโอกาสของสงคมในการเกบแรนนไวดวย ดงนน การนาแรชนดใดขนมาใชควรคดคาภาคหลวงในระดบทใกลเคยงกบคาเสยโอกาสของแร เพอใหสะทอนตนทนรวมทแทจรง รวมทงตนทนคงทและตนทนแปรผนในการพฒนาทรพยากรแร คาภาคหลวงจงควรมการปรบปรงอยางตอเนอง

ในสวนของภาษนาเขานนควรดาเนนการดวยความระมดระวง เพราะอาจทาใหเกดการผลตในประเทศมากเกนไป หากไมมเหตผลทจาเปนอยางยงยวด ควรยกเลกภาษเพอใหมการนาเขาแรวตถดบราคาตาจากตางประเทศ ซงผบรโภคแรจะเปนผไดประโยชน และเมอมการนาเขาแรจากตางประเทศเขามาใชมากจะทาใหมการใชแรจากแหลงแรในประเทศนอยลง ทาใหสามารถเกบรกษาแหลงทรพยากรแรไวในอนาคตไดดวย

5.2 แนวโนมความตองการใชแรของประเทศไทย

การศกษาในสวนนจะเปนการประมาณการความตองการใชแรในภาคอตสาหกรรมทสาคญในชวงป พ.ศ. 2548-2552 เพอใชเปนขอมลประกอบการจดทาแผนแมบทการจดการทรพยากรธรณใหม ประสทธภาพ การประมาณการจะใชวธ Ordinary Least Square ใชขอมลอยในชวงระหวางป พ.ศ. 2517-2546 และเนองจากความตองการใชแรในประเทศมความสมพนธอยางมากกบอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ ซงจะใชขอมลการพยากรณภาพรวมของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศในชวงป พ.ศ. 2548-2552 ของกระทรวงการคลง

แนวโนมการเจรญเตบโตเชงมหภาค

อตราการขยายตวทางเศรษฐกจ ในชวงป พ.ศ. 2548-2552 ป พ.ศ. 2548 ขยายตวรอยละ 6.0 สวนในป พ.ศ. 2549-2552 ขยายตวอยทประมาณรอยละ 5.5-6.0 ตอป อตราเงนเฟอ อยทระดบรอยละ 3.1 ในป พ.ศ. 2548 และในป พ.ศ. 2549-2552 อยทประมาณรอยละ 2.5-3.0 ตอป รฐบาลสามารถทา งบประมาณสมดลไดตงแตปงบประมาณ 2548 เปนตนไป และสดสวนงบลงทนตองบประมาณไมตากวารอยละ 25 (ตารางท 3.39)



ตารางท 3.39 กรอบความยงยนทางการคลงและการประมาณการอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ป พ.ศ. 2548-2552

หนวย: รอยละ กรอบความยงยนทางการคลง 2547 2548 2549 2550 2551 2552

การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ 6.1 6.0 5.8 5.8 5.5 5.5

อตราเงนเฟอ 2.7 3.1 2.5 2.5 3.0 3.0

ยอดหนสาธารณะคงคาง/GDP 47.14 42.47 39.90 35.64 31.57 27.42

ภาระหน/งบประมาณ 13.12 12.02 12.92 13.12 11.54 10.97

ดลงบประมาณ/GDP -1.56 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

รายไดนาสงคลง (ลานบาท) 1,127,153 1,250,000 1,360,000 1,491,000 1,630,600 1,782,700

วงเงนงบประมาณรายจาย (ลานบาท)

1,163,500 1,250,000 1,360,000 1,491,000 1,630,600 1,782,700

รายจายลงทน/งบประมาณ 25.17 25.20 25.96 27.35 30.44 32.46

เงนอดหนนใหแก อปท./ วงเงนงบประมาณ

7.86 9.22 20.15 20.05 19.94 19.96

อตราการเปลยนแปลง 38.36 20.97 147.77 8.88 8.67 9.40

รายได อปท./รายไดรฐบาลสทธ

22.50 23.50 35.00 35.00 35.00 35.00

หมายเหต: อปท. หมายถง องคการปกครองสวนทองถน ทมา: สานกงานเศรษฐกจการคลง 2548

• แนวโนมความตองการใชแรทใชเปนวตถดบของอตสาหกรรมปนซเมนต

ในการศกษาแนวโนมความตองการใชแรทใชเปนวตถดบของอตสาหกรรมปนซเมนต จะประมาณอปสงคปนซเมนตโดยกาหนดปรมาณการใชปนซเมนต (LCCE) ขนอยกบตวแปรราคาขายปลกปนซเมนตชนดผสม ณ ราคาคงทในป พ.ศ. 2545 (LRPCE) และมลคาผลตภณฑการกอสรางภายในประเทศ ณ ราคาคงทในปเดยวกน (LDGPCO) โดยใหความสมพนธของตวแปรในสมการอยในรปลอกการธม โดยใชขอมลตงแต ป พ.ศ. 2517-2545 เปนขอมลในการประมาณการ โดยสมการอปสงคทใชประมาณการมลกษณะดงน

LCCE = 0.658 - 0.541LRPCE + 1.030LDGPCO (0.517) (-2.545) (18.742)

Adjusted R-squared 0.948 D. W. Statistic 1.439 F-Statistic 202.159



ผลการประมาณการทางสถตเปนทนาพอใจ โดยสรปผลการประมาณการไดวา ความตองการปนซเมนตภายในประเทศมคาความยดหยนตอราคาเทากบ –0.541 และความยดหยนตอรายไดเทากบ 1.030 หมายความวาทกๆ รอยละ 1 ทมการกอสรางเพมขน ปรมาณการใชปนซเมนตจะเพมขนรอยละ 1.03 ซงแสดงใหเหนวา การเปลยนแปลงของราคาจะมผลกระทบตอปรมาณการใชปนซเมนตเพยงเลกนอย แตการเปลยนแปลงของรายไดในระบบเศรษฐกจจะมผลกระทบตอปรมาณการใชปนซเมนตมาก ทงนเปนเพราะวาปนซเมนตเปนวสดกอสรางทจาเปน แมวาราคาจะเพมขนความตองการใชจะลดลงเพยงเลกนอยเทานน

จากการประมาณการปรมาณการใชปนซเมนตจะมการใชปนซเมนตเพมขนจาก 31.96 ลานตน ในป พ.ศ. 2548 เพมขนเปน 40.07 ลานตนในป พ.ศ. 2552 ปรมาณการใชปนซเมนตเพมขนตามการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศในชวง 5 ปขางหนา ซงเตบโตในอตรารอยละ 5-6 (ตารางท 3.40)

ตารางท 3.40 กาลงการผลตและการประมาณการปรมาณการใชปนซเมนตป พ.ศ. 2548-2552 2548 2549 2550 2551 2552 กาลงการผลต 53.70 53.70 53.70 53.70 53.70 ปรมาณการใช 31.96 33.87 35.89 37.93 40.07 สวนตางกาลงการผลต-การใช 21.74 19.83 17.81 15.77 13.63

ทมา: ปรมาณการใชประมาณการโดยสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย 2548

• แนวโนมความตองการใชสงกะสในประเทศ

การคาดคะเนความตองการในการบรโภคสงกะส (LCZN) พจารณาจากปจจยทเกยวของ คอมลคาผลตภณฑรายไดประชาชาตจากภาคกอสราง (LGNPCO) ราคาสงกะส (LPZN) และดชนราคาผผลตของสนคากอสราง (LPICON) โดยดความสมพนธในรปลอกการธม

LCZN = -1.672 + 1.322LGNPCO - 0.263LPZNt-1 - 0.376LPICONt-1

(-1.391) (9.611) (-3.519) (-3.255)

Adjusted R-squared 0.904

D. W. Statistic 2.193

F-Statistic 137.247

ผลการประมาณการสรปไดวาความตองการใชโลหะสงกะสภายในประเทศมคาความยดหยนของราคาตา คอมคาเพยง –0.263 ในขณะทคาความยดหยนของรายไดสง คอมคาเทากบ 1.322 ซงอธบายไดวา เมอราคาโลหะสงกะสเพมขนรอยละ 1 ปรมาณความตองการใชโลหะสงกะสจะลดลงเพยงรอยละ 0.263 ในขณะทเมอมลคาเพมจากภาคกอสรางเพมรอยละ 1 ปรมาณความตองการใชโลหะสงกะสจะเพมขนรอยละ 1.322 แสดงใหเหนวาความตองการใชโลหะสงกะสในประเทศถกกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราการขยายตวของภาคกอสรางมากกวาจากการเปลยนแปลงของราคาโลหะสงกะสเอง การเปลยนแปลงของ



ราคาสนคากอสรางกมผลกระทบตอความตองการใชโลหะสงกะส โดยทความตองการใชโลหะสงกะสจะลดลงรอยละ 0.376 เมอราคาสนคากอสรางโดยรวมเพมขนรอยละ 1

จากการประมาณการปรมาณการใชโลหะสงกะสจะมการใชเพมขนจาก 65,001 ตน ในป พ.ศ. 2548 เพมขนเปน 68,745 ตน ในป พ.ศ. 2552 ปรมาณการใชโลหะสงกะสเพมขนตามการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศในชวง 5 ปขางหนา ซงเตบโตในอตรารอยละ 5-6 (ตารางท 3.41)

ตารางท 3.41 ประมาณการปรมาณการใชโลหะสงกะสป พ.ศ. 2548-2552

หนวย: ตน

2548 2549 2550 2551 2552

ปรมาณความตองการใช 65,001 65,944 66,900 67,816 68,745

ทมา: ปรมาณการใชประมาณการโดยสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย 2548

คาภาคหลวงกาหนดไวโดยขาดความยดหยน และทาหนาทในการหารายไดเขารฐ มากกวาถกใชเปนเครองมอในการควบคมการใชประโยชนทรพยากรแร คาภาคหลวงควรสะทอนมลคาทางเศรษฐกจของทรพยากรแร (Hotelling rent) การนาแรชนดใดขนมาใชควรคดคาภาคหลวงในระดบทใกลเคยงกบคาเสยโอกาสของแร เพอใหสะทอนตนทนรวมทแทจรง คาภาคหลวงจงควรมการปรบปรงอยางตอเนอง สาหรบภาษนาเขานน ควรยกเลกภาษเพอใหมการนาเขาแรวตถดบราคาตาจากตางประเทศ ซงผบรโภคแรจะเปนผไดประโยชน และเมอมการนาเขาแรจากตางประเทศเขามาใชมากจะทาใหมการใชแรจากแหลงแรในประเทศนอยลง ทาใหสามารถเกบรกษาแหลงทรพยากรแรไวในอนาคตไดดวย

แนวโนมความตองการใชหนปน แรสงกะส และแรอนๆ จะมการขยายตวเพมขนอยางตอเนองในชวง 5 ปขางหนา ตามการเตบโตทางเศรษฐกจ ซงในชวงเวลาดงกลาวน การจดหาและการผลตแรกจะเพมขนเชนกนและอยในระดบทเพยงพอตอความตองการใชแร

6. หลกการอนรกษทรพยากรแร

การศกษาหลกการอนรกษทรพยากรแร ประกอบดวยการศกษาในดาน หลกการอนรกษทรพยากรแรดานการใชประโยชน ดานการ จดการทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม และผลกระทบ สงแวดลอมจากการทาเหมองแร

6.1 หลกการอนรกษทรพยากรแร: ดานการใชประโยชน การพจารณาหลกการอนรกษทรพยากรแรจาเปนตองคานงถงภาวะการคาแรในตลาดโลกเปน

สาคญ ไมวาจะเปนทางดานปรมาณแรสารองในตลาดโลก ปรมาณการผลตแรในตลาดโลก การบรโภคแรในตลาดโลก ปรมาณการใชวสดทดแทนแรและแนวโนมราคาแรในตลาดโลกดวย สาเหตเปนเพราะการผลตแรในประเทศนนตองคานงถงราคาแรเปนสาคญ หากในตางประเทศมการผลตแรชนดใดชนดหนงขนมาในปรมาณมากจะมผลทาใหราคาแรในตลาดโลกลดลงทาใหมผลตอธรกจแรในประเทศในทสด ดงนนการพจารณาพฒนาการทรพยากรแรใดๆ ในประเทศ จงไมสามารถพจารณาจากปจจยภายในประเทศเทานนวาประเทศไทยมแรชนดดงกลาวอดมสมบรณมากนอยเพยงใด แตตองคานงถงภาวะการคาแรในตลาดโลกและปจจยอนๆ ดวย



หลกการพจารณาวาแหลงแรใดควรอนรกษเพอการใชประโยชนในปจจบนและการใชประโยชนในอนาคตไมควรคานงถงการอนรกษหรอการพฒนาแหลงแรนนๆ เปนทตง แตควรพจารณาโดยใชหลกการวาประเทศไทยควรจะมการพฒนาแหลงแรอยางไรเพอทจะใหสงคมไทยโดยรวมไดประโยชนจากทรพยากรแรสงสดและเกดความมนคงตอภาคเศรษฐกจในระยะยาวดวย จากแนวคดการพฒนาแหลงแรเพอใหเกดประโยชนสงสดตอสงคม และใหเกดความมนคงในระยะยาวนทาใหตองนาประเดนดานตนทนการผลตแรและราคาแรมาเปนปจจยในการพจารณาดงตอไปน

เพอใหภาคการผลตของไทยมแหลงวตถดบหรอแรโลหะเพอใชประโยชนอยางพอเพยงและสามารถซอหาไดในราคาตนทนทตาเพอประโยชนตอภาคการผลตและผบรโภคในทสด จาเปนทประเทศไทยตองเปดโอกาสและชองทางทมาของแหลงแรหรอโลหะแรใหหลากหลายเพอใหเปนทางเลอกใหกบภาคการผลตใหสามารถจดหาแรไดในปรมาณทเพยงพอ เกดความมนคงดานแหลงวตถดบและมราคาตนทนทประหยด ดงนนจงจาเปนทประเทศไทยตองมการเปดตลาดแรใหภาคการผลตไทยสามารถใชประโยชนจากแหลงแรไดอยางหลากหลาย ไมวาจะเปนการซอแรในประเทศมาใชหรอการนาเขาแรจากตางประเทศกตาม การเปดเสรตลาดแรเปนหลกการทจะทาใหเกดประโยชนตอประเทศไทยใน 3 ประการ ไดแก

ประการทหนงดานตนทน การเปดเสรตลาดแรจะทาใหภาคการผลตไทยสามารถนาเขาแรไดในราคาตา เนองจากภายใตภาวะการแขงขนในตลาดโลกจะทาใหผสงออกแรจากประเทศตางๆ ไมสามารถกาหนดราคาแรทสงเกนราคาแรในตลาดโลกได ดงนนการเปดเสรตลาดแรจงเปนกลยทธทจะทาใหผประกอบการไทยสามารถซอหาแรเพอใชเปนวตถดบในราคาทประหยดและจะเปนประโยชนตอการขยายตวของภาคการผลตไทยตอไป หากประเทศไทยมการพจารณาพฒนาแหลงแรขนมาเอง ซงมตนทนการผลตสงกวาราคาแรนาเขา แรชนดเดยวกนจากตางประเทศกจะทาใหสงคมไทยโดยรวมตองสญเสยเพราะตองเผชญกบภาวะราคาแรทสงเกนความจาเปน

ประการทสอง ดานการอนรกษ หากมการนาเขาแรจากตางประเทศมาใชเนองจากมตนทนตากวา ตนทนการผลตแรชนดดงกลาวในประเทศเอง กจะทาใหประเทศไทยสามารถอนรกษแรชนดนนไวไดเพอการใชประโยชนในอนาคต ซงหมายความวา การเปดเสรตลาดแรจะไมเพยงแตจะเปนการเปดโอกาสใหภาคการผลตไทยสามารถซอหาวตถดบไดในราคาทตาเทานน แตยงทาใหประเทศสามารถอนรกษแหลงแรภายในประเทศไวใชในอนาคตไดอกดวย

ประการทสาม การเปดเสรทางการคาทาใหภาคการผลตไทยมเสถยรภาพทางดานแหลงวตถดบมากขน เนองจากสามารถเลอกซอแรไดจากหลากหลายประเทศมากขน นอกจากนนเพอเปนการเพมความมนคงทางดานแหลงวตถดบ ประเทศไทยควรเพมความพรอมในการพฒนาแหลงแรของตนเองหากเกดภาวะขาดแคลนในตางประเทศ เชน ควรมการสนบสนนใหมการสารวจแหลงศกยภาพแรอยางตอเนองเพอใหทราบสภาวะทแทจรงของทรพยากรแร ควรใหมการพฒนาบคลากรอยางตอเนอง ควรมการนาระบบมาตรฐานการทาเหมองมาใชเพอชวยลดผลกระทบตอสงแวดลอมหรอผลกระทบตอสขภาพ เปนตน

ดงนนจงสามารถสรปไดวาในสวนของมตดานการอนรกษทรพยากรแรดานการใชประโยชนนน ประเทศไทยควรนาหลกการเปดเสรดานการคาแรมาใช ตองการลดภาษนาเขาแรและโลหะ ลดการสรางความบดเบอนในรปแบบตางๆ เชน การลดหยอนภาษเงนไดนตบคคลใหกบผประกอบการ ฯลฯ เพอสรางบรรยากาศการแขงขนเสร เพอใหภาคการผลตไทยสามารถจดหาวตถดบแรไดในราคาตาและจากแหลง



ผลตทหลากหลายเพอเปนการสรางความมนคงอกทางหนง ในกรณทประเทศไทยสามารถนาเขาแรไดในราคาตาจะทาใหประเทศสามารถอนรกษแรทมอยไวไดเพอประโยชนในอนาคตอกทางดวย ดงนนการพฒนาแหลงแรภายในประเทศเองจะเกดขนเฉพาะกรณทประเทศไทยมตนทนในการพฒนาแหลงแรทตากวาราคาแรในตลาดโลกเทานน ซงในกรณนจงจะทาใหสงคมไทยไดประโยชนจากการพฒนาแหลงแรในประเทศทแทจรงเพราะสามารถชวยลดตนทนการผลตได

6.2 การอนรกษทรพยากรแร: ดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

การจดการทรพยากรแรรวมถงการใชประโยชนจากทรพยากรแรอยางมประสทธภาพทงในปจจบนและในอนาคต นอกจากจะพจารณาในสวนของมตดานการคาหรอความไดเปรยบในเชงตนทนการผลตแลว ยงจะตองพจารณาในสวนของมตดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดวย การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมซงจะรวมถงการจดการทรพยากรแรมประเดนทควรนามาพจารณา คอ การใชประโยชนจากทรพยากรอยางใดอยางหนงอาจสงผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตขางเคยงหรออาจสงผลกระทบตอสงแวดลอมได ดงตวอยางทแสดงในตารางท 3.42 ทแสดงใหเหนถงผลกระทบระหวางทรพยากรตางๆ โดยเนนททรพยากรธรณ ดงจะเหนไดวา การใชทรพยากรแรจะสงผลกระทบตอทรพยากรปาในรปของการสญเสยปาไม สารตกคางจากเหมองแรยงสงผลตอสตวปา ในสวนของทรพยากรดนพบวาการทาเหมองแรอาจสงผลกระทบตอการสญเสยหนาดนจากการเปดหนาเหมอง ในสวนของทรพยากรนาพบวา การทาเหมองอาจสงผลตอคณภาพนาในสวนความเปนกรด-ดางของนา หรอการฝงกลบขยะอาจสงผลตอคณภาพนาใตดน และทายสดการใชประโยชนจากทรพยากรธรณอาจสงผลกระทบตอชนบรรยากาศ เชน ปญหาฝนละอองจากการทาเหมองหนและโรงโมหน เปนตน

การใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตอยางใดอยางหนงโดยละเลยการพจารณาถงผลกระทบทมตอทรพยากรธรรมชาตประเภทอนๆ อาจสงผลทาใหเกดตนทนคาเสยโอกาสตอสงคมและมความเปนไปไดทในบางกรณ หากมการพฒนาใชประโยชนจากทรพยากรแรอยางไมระมดระวงอาจสงผลกระทบทรนแรงตอทรพยากรธรรมชาตอนๆ หรอสงผลกระทบตอสงแวดลอมทจะสรางความสญเสยตอสงคมมากกวาประโยชนทจะไดรบจากการพฒนาใชประโยชนจากทรพยากรแรนนๆ เสยอก ดวยเหตผลดงกลาวจงจาเปนตองนาหลกการการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแบบองครวมมาใชเพอเปนการยนยนวาการพฒนาทรพยากรแรจะทาใหสงคมโดยรวมไดรบประโยชนอยางแทจรง

การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตแบบองครวมสามารถกระทาไดโดยใชเครองมอในการดาเนนการตางๆ เชน ใชกระบวนการมสวนรวมของประชาชน ในการรวมพจารณาถงผลกระทบของโครงการพฒนาตางๆ ใชหลกการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (Environmental Impact Assessment: EIA) กอนอนมตดาเนนโครงการใดๆ หรออาจใชการวเคราะหความคมคาการลงทนโดยนาตนทนคาเสยโอกาสของผลกระทบทางลบของโครงการมาพจารณารวมดวย วธการเหลานลวนจะสงผลใหสงคมโดยรวมไดรบประโยชนจากโครงการพฒนาแหลงแรมากขนเพราะสามารถชวยขจดโครงการทสรางผลเสยตอสงคมมากกวาประโยชนทสงคมโดยรวมไดรบ ดงนนการเพมมตของการจดการทรพยากรธรรมชาตแบบองครวมเขาไปในการพฒนาใชประโยชนจากทรพยากรแร จะทาใหเกดการอนรกษทรพยากรแรมากขนเพราะจะมการลดการใชประโยชนในบางโครงการทสงผลกระทบทางลบตอสงคมสง



แรหลายชนดอาจมปรมาณสารองในประเทศมหาศาล ซงเมอเทยบกบปรมาณการใชในอนาคตทคาดวาจะเปน อาจพบวามอยมากเพยงพอทจะผลตใชในประเทศและสงออกไดหลายสบป แตเมอพจารณาทตงของแหลงแรแลวอาจพบปญหาในการเขาไปใชพนทเพอการพฒนาแหลงแร เนองจากแหลงแรนนตงอยในเขตพนททกฎหมายกาหนดใหเปนพนทปาอนรกษ ตวอยางการพฒนาแหลงแรอนจะนามาสความเปนไปไดในการกอใหเกดผลกระทบทางลบตอสงคมในรปของผลกระทบตอทรพยากรปาไมและสตวปา (ตารางท 3.43-ตารางท 3.45) และผลกระทบตอประชาชน (ตารางท 3.46) พนทศกยภาพแรอยในเขตปาอนรกษรอยละ 29.53 พนทศกยภาพแรทอยในพนทปาอนรกษในสดสวนทสงคอแรสงกะสอยในปาอนรกษรอยละ 32.48 สงคมจงมตนทนสงในการพฒนาแรสงกะส พนทศกยภาพแรทอยในเขตอทยานแหงชาตคดเปนรอยละ 6.98 พนทศกยภาพแรทอยนอกเขตอทยานแหงชาตคดเปนรอยละ 93.02 พนทศกยภาพแรทอยในเขตอทยานแหงชาตในสดสวนทสงคอแรสงกะสอยในเขตอทยานแหงชาตรอยละ 21.89 สงคมจงมตนทนสงในการพฒนาแรสงกะส สาหรบพนทศกยภาพแรทอยในเขตรกษาพนธสตวปาคดเปนรอยละ 6.55 พนทศกยภาพแรทอยนอกเขตรกษาพนธสตวปาคดเปนรอยละ 93.45 พนทศกยภาพแรทอยในเขตรกษาพนธสตวปาในสดสวนทสงคอแรสงกะสอยในเขตรกษาพนธสตวปารอยละ 18.39 สงคมจงมตนทนสงในการพฒนาแรสงกะส และพนทศกยภาพแรทอยในเขตอาเภอเมองคดเปนรอยละ 11.76 พนทศกยภาพแรทอยนอกเขตอาเภอเมองคดเปนรอยละ 88.24 พนทแหลงแรของประเทศไทยมพนทรวม 97,310.39 ลานตารางเมตร กระจายอยในพนท 69 จงหวดของประเทศ พนทศกยภาพแรของประเทศไทยมพนทรวม 72,692.79 ลานตารางเมตร กระจายอยในพนท 62 จงหวดของประเทศ พนทแหลงแรและพนทศกยภาพแรในจงหวดตางๆ ปรากฏในภาคผนวกท 1

ในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแบบองครวม แนวทางหนงทควรดาเนนการคอ การกาหนดพนทเขตเศรษฐกจแรเพอการพฒนา (Mining Zone) เพอกาหนดเขตการใชประโยชนจากพนทแหลงแรและพนทศกยภาพแร วาจะสามารถพฒนาทรพยากรแรในพนทใดไดบาง จะพฒนาแรชนดใดบางและในปรมาณเทาใด ซงในการจาแนกเขตทรพยากรธรณตองพจารณาองคประกอบหลายดาน เชน ชนคณภาพลมนา รปแบบการใชทดนในปจจบน ศกยภาพแร พนทปาอนรกษและแหลงธรรมชาตอนควรอนรกษ และระยะหางระหวางชมชนกบพนทพฒนาทรพยากรแร การกาหนดพนทเขตเศรษฐกจแรเพอการพฒนา ยงจะเปนการลดความขดแยงของการใชพนท และลดขนตอนและระยะเวลาในการขออนญาตใชประโยชนจากพนทบรเวณนน ซงในการกาหนดพนทเขตเศรษฐกจแรเพอการพฒนา กรมทรพยากรธรณสามารถใชอานาจตามมาตรา 6 จตวา แหงพระราชบญญตแร พ.ศ. 2510 กฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมทรพยากรธรณ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2545 และมตคณะรฐมนตร วนท 8 มนาคม พ.ศ. 254810 ดาเนนการได การกาหนดพนทเขตเศรษฐกจแรเพอการพฒนา ตองพจารณาปจจยหลายๆ ดานประกอบกน ไมวาจะเปน ชนคณภาพลมนา รปแบบการใชทดนในปจจบน ศกยภาพของทรพยากรธรณ และระยะหางของชมชนกบแหลงทรพยากรธรณ

ตารางท 3.43 พนทแหลงแรและพนทศกยภาพแร จาแนกตามประเภทปาสงวน

10 มตคณะรฐมนตร วนท 8 มนาคม พ.ศ. 2548 เรอง การปรบปรงกระบวนการพจารณาอนญาตประทานบตรเหมองแร ใหกรมทรพยากรธรณรวมกบหนวยงานทเกยวของพจารณากาหนดพนทเขตศกยภาพแรเพอการทาเหมองแร (Mining Zone) ในพนทลมนาชนท 1 และพนทปาอนรกษตามมตคณะรฐมนตร (ยกเวน พนทอทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา เขตหามลาสตวปา) เสนอคณะรฐมนตรใหความเหนชอบเพอใหสามารถอนญาตประทานบตรและ ตออายประทานบตรไดอยางเหมาะสมและรวดเรวขน



หนวย: ตารางกโลเมตร

ลกษณะพนท ปาอนรกษ

รอยละ

พนทเหมาะกบ

การเกษตร

รอยละ ปาเศรษฐกจ

รอยละ นอก พนทปาสงวน

รอยละ รวม รอยละ

พนทแหลงแร (รวมทกประเภท)

16,733 16.88 1,155 1.17 15,044 15.18 66,178 66.77 99,110 100.00

แหลงแรหนปน 12,981 56.48 86 0.37 3,574 15.55 6,341 27.59 22,982 100.00 แหลงแรยปซม 1 0.97 6 5.83 47 45.63 49 47.57 103 100.00 แหลงแรทองคา 32 41.03 1 1.28 7 8.97 38 48.72 78 100.00 แหลงแรสงกะส 16 53.33 - - 13 43.33 1 3.33 30 100.00 แหลงแรโพแทช 573 0.97 760 1.28 8,287 14.01 49,541 83.74 59,161 100.00 พนทศกยภาพแร (รวมทกประเภท)

20,669 29.53 1,543 2.20 11,651 16.65 36,122 51.61 69,985 100.00

ศกยภาพแรยปซม 22 5.47 15 3.73 88 21.89 277 68.91 402 100.00 ศกยภาพแรทองคา 2,901 24.16 519 4.32 3,553 29.59 5,034 41.93 12,007 100.00

ศกยภาพแรสงกะส 869 32.49 33 1.23 423 15.81 1,350 50.47 2,675 100.00

หมายเหต: 1) พนทแหลงแร หมายถง พนทใดพนทหนงซงมแหลงแรหรอแหลงสนแรชนดเดยวและ/หรอหลาย ชนดรวมกนในพนทนน รวมทงพนททมคาขอประทานบตรและ/หรอประทานบตร 2) พนทศกยภาพแร หมายถง พนทใดพนทหนงทยงไมมการคนพบทรพยากรแรแตมแนวโนมทจะม ไดโดยมหลกฐานบงชจากขอมลทางธรณวทยา ธรณวทยาแหลงแร ธรณเคม และธรณฟสกส และ หมายรวมถงพนททมแรกระจดกระจายในหนซงมนยสาคญ หรอมบรเวณพบแรในสวนใดสวนหนง ของพนทนน 3) การใชประโยชนทดนในปาสงวนแบงออกเปน (1) ปาอนรกษ (2)พนทเหมาะกบการเกษตร และ (3) ปาเศรษฐกจ 4) ทงอทยานแหงชาตบนบกและเขตรกษาพนธสตวปาเปนสวนหนงของปาอนรกษ สวน อทยานแหงชาตทางทะเลมพนทบางสวนอยในปาอนรกษ

ทมา: ขอมลจากฐานขอมลทรพยากรธรณ คานวณโดยสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย



ตารางท 3.44 พนทแหลงแรและพนทศกยภาพแร จาแนกตามเขตอทยานแหงชาตบนบก และนอกเขตอทยานแหงชาตบนบก


ลกษณะพนท เขตอทยานฯ บนบก

รอยละ นอกเขตอทยานฯ

บนบก รอยละ รวม รอยละ


5,702 5.75 93,408 94.25 99,110 100.00

พนทแหลงแรหนปน 5,037 21.92 17,945 78.08 22,982 100.00 พนทแหลงแรยปซม 0 0 103 100.00 103 100.00 พนทแหลงแรทองคา 4 5.06 75 94.94 79 100.00 พนทแหลงแรสงกะส 13 44.83 16 55.17 29 100.00 พนทแหลงแรโพแทช 0 0 59,161 100.00 59,161 100.00 พนทศกยภาพแร (รวมทกประเภท)

4,886 6.98 65,099 93.02 69,985 100.00

พนทศกยภาพแรยปซม 2 0.50 400 99.50 402 100.00 พนทศกยภาพแรทองคา 497 4.14 11,510 95.86 12,007 100.00 พนทศกยภาพแรสงกะส 586 21.90 2,090 78.10 2,676 100.00


ตารางท 3.45 พนทแหลงแรและพนทศกยภาพแรจาแนกตามพนทเขตรกษาพนธสตวปา และนอกเขตรกษาพนธสตวปา


ลกษณะพนท เขตรกษาพนธสตวปา

รอยละ นอกเขตรกษาพนธสตวปา

รอยละ รวม รอยละ


5,922 5.98 93,188 94.02 99,110 100.00

พนทแหลงแรหนปน 5,447 23.70 17,535 76.30 22,982 100.00 พนทแหลงแรยปซม 0 0 103 100.00 103 100.00 พนทแหลงแรทองคา 0 0 79 100.00 79 100.00 พนทแหลงแรสงกะส 0.9 3.11 28 96.89 28.9 100.00 พนทแหลงแรโพแทช 190 0.32 58,971 99.68 59,161 100.00 พนทศกยภาพแร (รวมทกประเภท)

4,582 6.55 65,403 93.45 69,985 100.00

พนทศกยภาพแรยปซม 0 0 402 100.00 402 100.00 พนทศกยภาพแรทองคา 813 6.77 11,194 93.23 12,007 100.00 พนทศกยภาพแรสงกะส 492 18.39 2,184 81.61 2,676 100.00




ตารางท 3.46 พนทแหลงแรและพนทศกยภาพแรจาแนกตามพนทในเขตเมอง และนอกเขตเมอง


ลกษณะพนท อาเภอเมอง รอยละ นอกอาเภอเมอง รอยละ รวม รอยละ พนทแหลงแร (รวมทกประเภท)

10,910 11.01 88,200 88.99 99,110 100.00

พนทแหลงแรหนปน 1,549 6.74 21,433 93.26 22,982 100.00 พนทแหลงแรยปซม - - 103 100.00 103 100.00 พนทแหลงแรทองคา 5 6.33 74 93.67 79 100.00 พนทแหลงแรสงกะส - - 29 100.00 29 100.00 พนทแหลงแรโพแทช 6,911 11.68 52,250 88.32 59,161 100.00 พนทศกยภาพแร (รวมทกประเภท)

8,231 11.76 61,754 88.24 69,985 100.00

พนทศกยภาพแรยปซม - - 402 100.00 402 100.00 พนทศกยภาพแรทองคา 1,524 12.69 10,483 87.31 12,007 100.00 พนทศกยภาพแรสงกะส 201 7.51 2,475 92.49 2,676 100.00


ในสวนของกระบวนการในการดาเนนงานของเหมองแรควรมการปฏบตอยางรดกม เนองจากในขนตอนการปฏบตงานมโอกาสเกดผลกระทบตอแรงงานในเหมองแร รวมทงสภาพแวดลอม และชมชนขางเคยงจงจาเปนตองมการดาเนนงานตามหลกเกณฑในการปฏบต (Code of Conduct) อยางใกลชด และมการตดตามตรวจสอบอยเสมอเพอใหมการดาเนนงานตามหลกเกณฑในการปฏบต

6.3 ผลกระทบสงแวดลอมจากการทาเหมองแร

การพฒนาทรพยากรแรอาจสงผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในหลายรปแบบ เชน ปญหาความเสอมโทรมของคณภาพสงแวดลอมในบรเวณพนทททาเหมองแรและแตงแร ปญหาความขดแยงของการใชทดนระหวางการทาเหมองแรและแตงแรกบการใชและการอนรกษทรพยากรประเภทอน เชน พนทปาไม พนทอยอาศย แหลงนา เปนตน ปญหาการขาดการฟนฟพนททผานการทาเหมองแรอยางเหมาะสม เปนตน

ในกระบวนการพฒนาทรพยากรแรมาใชประโยชน สามารถดาเนนการไดหลากหลายวธ ตงแตวธการแบบพนบานดวยการขดแร ลอยแร รอนแร ดวยชะแลงหรอตะแกรงรอนแร จนถงการพฒนาทรพยากรแรดวยการทาเหมองอโมงค และมกระบวนการแยกแร ถลงแรโดยใชเทคโนโลยชนสง ซงในกระบวนการทาอตสาหกรรมเหมองแรอาจกอใหเกดมลพษอนมสาเหตมาจากสารพษทเกดขนในระหวางกระบวนการผลตแร (ตารางท 3.47) ทงนลกษณะผลกระทบจากการทาเหมองแรและแตงแร สามารถแบงเปน 2 ลกษณะ คอ 1) ผลกระทบจากกระบวนการทางธรรมชาตจากการผพง เนองจากบรเวณนนๆ เปนพนทแหลงแรและคณสมบตของแร เนองจากเปนแรทละลายนาหรอถกนาชะสงผลกระทบตอคณภาพนาและการปนเปอนในดน และ 2) ผลกระทบทเกดจากกระบวนการผลต เนองจากการทาเหมองในกระบวนการลางแร โดยปกตแลวจะมตะกอนในปรมาณมาก ถาตะกอนดงกลาวนสามารถจะเกบกกเอาไวภายในบรเวณเหมอง ปญหาผลกระทบสงแวดลอมอนเนองมาจาก



มลภาวะจะไมเกดขน แตจากสภาพความเปนจรงในหลายๆ เหมอง พบวาประสทธภาพของการเกบกกตะกอนและนาขนขนไมดเทาทควรหรออาจเปนการจงใจปลอยปละละเลยไมดาเนนการตามมาตรการปองกนและลดผลกระทบสงแวดลอม ทาใหตะกอนเหลานถกเกบกกเอาไวไดไมหมดและมกถกปลอยลนออกสบรเวณภายนอกขอบเขตเหมอง เกดการปนเปอนลงสแหลงนา สงผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมจากการแพรกระจายของแร เชน กรณการปนเปอนของแคดเมยมบรเวณหวยแมตาว จงหวดตาก กรณการปนเปอนของตะกวในลาหวยคลต จงหวดกาญจนบร เปนตน สาหรบผลกระทบจากกระบวนการผลตของการทาเหมองหนและโรงโมหนปญหาหลกคอปญหาฝนละออง เสยงดงและความสนสะเทอน ดงเชนกรณการทาเหมองหนบรเวณหนาพระลาน จงหวดสระบร นอกจากผลกระทบทเกดจากแรและกระบวนการผลตแลวยงมผลกระทบทางดานสงคมซงเปนการคดคาน รองเรยนเกยวกบการทาลายสภาพทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจากการทาเหมองแรและเหมองหนในหลายพนททสงผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เชน กรณการขอสมปทานทาเหมองหนบรเวณภเขาถาเอราวณ จงหวดลพบร เปนตน

ตารางท 3.47 มลภาวะทเกดจากการทาเหมองแร ประเภทกจกรรม มลภาวะ/ผลกระทบ ระดบความรนแรง มาตรการ การทาเหมองบนดน - การยอยแร ฝน นอย/เฉพาะท เครองดกฝน - การขนสงแร ฝน นอย พรมนา - การระเบด ฝน/ความสนสะเทอน นอย/เฉพาะท การควบคมการระเบด - การลางแร นาขนขน-มลดนทราย ปานกลาง ทานบและบอดกตะกอน - การลอยแร นาขนขน -สารเคมปนเปอน

และมลดนทราย ปานกลาง การทาใหเปนกลางทานบ

และบอดกตะกอน - การเปดหนาดน มล ดนทราย /การพงทะลาย

และนาเสยจากบอเหมอง มาก เทคนคการกองมล

ดนทราย นาเสยแกโดย ทาใหเปนกลาง

การทาเหมองใตดน นาเสยทเกดจากการ

ชะละลายและการระบายนาในอโมงค

นอย การทาใหเปนกลาง (Neutralization)

เศษหน-ดน จากการ ทาเหมอง

นอย เทคนคการกอง มลดนทราย




การจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมเปนมาตรการหนงในการปองกนและลด ผลกระทบสงแวดลอมจากการทาเหมองแร เมอวนท 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2547 คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตไดมมตเหนชอบใหมการปรบปรงประเภทและขนาดของโครงการทตองจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม สาหรบโครงการหรอกจการการทาเหมองตามกฎหมายวาดวยแร โดยแยกระดบการจดทารายงาน 2 ระดบ คอ รายงานผลกระทบสงแวดลอมเบองตน และรายงานการวเคราะหผลกระทบ สงแวดลอม11 โดยมรายละเอยด คอ 1) โครงการเหมองแรทจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบ สงแวดลอม ไดแก โรงโมและบดยอยหน เหมองแรตามกฎหมายวาดวยแร (ถานหน โพแทช เกลอหน หนปนเพออตสาหกรรม ปนซเมนต แรโลหะทกชนด) เหมองใตดน และเหมองแรทกชนดทตงในพนทลมนาชน 1บ ทะเล ปาอนรกษ พนทชมนาทมความสาคญระดบชาตและนานาชาต และเหมองแรทตงอยใกลโบราณสถาน แหลงโบราณคด แหลงประวตศาสตรทขนทะเบยนตามกฎหมายวาดวยโบราณสถาน โบราณวตถ ศลปวตถ และพพธภณฑสถานแหงชาต หรอแหลงธรรมชาตอนควรอนรกษ ตามมตคณะรฐมนตร ภายในระยะ 2 กโลเมตร และ 2) โครงการเหมองแรทจดทารายงานผลกระทบสงแวดลอมเบองตน คอ โครงการเหมองแรอนๆ ทไมไดอยในกลมเหมองแรในขอ 1) ดงกลาว12

สงสาคญทควรดาเนนการเพอแกไขปญหาสงแวดลอมจากการทาเหมองแรคอ การปรบปรง ขอกาหนดเกยวกบมาตรฐานและมาตรการลดผลกระทบตอสงแวดลอมใหเหมาะสมกบสภาพการณและใหสามารถปฏบตได ตลอดจนใหมบทบงคบทเหมาะสมและใหมการตดตามตรวจสอบจากเจาหนาทของรฐอยางตอเนอง การตดตามตรวจสอบการดาเนนการตามเงอนไขทางดานสงแวดลอม และการตรวจสอบ คณภาพสงแวดลอมตองมการดาเนนการอยางจรงจงเพอใหเกดความมนใจวาผประกอบการเหมองแรไดดาเนนการตามมาตรการลดผลกระทบตอสงแวดลอมทไดกาหนดไว

นโยบายการคาแรควรเนนการคาเสร ลดภาษนาเขา ปรบปรงมาตรการสงเสรมการลงทน นโยบายเหลานจะทาใหไดแรวตถดบตนทนตาเปนประโยชนตอการผลตของอตสาหกรรมตอเนอง และผบรโภคไดบรโภคแรในราคาเหมาะสม ไมบดเบอนหรอแพงกวาทควรจะเปน

11 รายงานผลกระทบสงแวดลอมเบองตน หรอ IEE เปนการคาดการณผลกระทบสงแวดลอมทอาจเกดขนจากการพฒนา มกใชขอมลเบองตนทมอยหรอขอมลทสามารถหาไดทนท พจารณาเฉพาะประเดนสาคญ ซงเปนการใชวธการประเมนแบบเรงดวน (rapid assessment) จากวจารณญาณของคณะผชานาญการ มเหตผลประกอบชดเจน รวมทงตองมการเสนอมาตรการปองกนและแกไขผลกระทบสงแวดลอม และมาตรการตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมทชดเจน มความเปนไปไดในทางปฏบต แตกตางกบ รายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม หรอ EIA ซงเปนการศกษาเพอคาดการณผลกระทบสงแวดลอมทงในทางบวกและทางลบทอาจเกดจากการพฒนาโครงการ ซงอาจมผลกระทบทซบซอน จาเปนตองมการเกบขอมลปฐมภมเพอใชในการวเคราะหท ชดเจน อาจใชเทคนคการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมขนสง และมการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมทสาคญและผลกระทบ สงแวดลอมระดบรอง เพอกาหนดมาตรการปองกนและแกไขผลกระทบสงแวดลอม มาตรการตดตามตรวจสอบทชดเจน และมความเปนไปไดในทางปฏบต (สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 2547)

12 ขณะนอยระหวางการจดทารางประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กาหนดประเภทและขนาดของโครงการทตองจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม ฉบบท.(พ.ศ. ....) ทงน จะประกาศใชเมอไดมการประกาศลงในราชกจจานเบกษา



7. บทสรปและขอเสนอแนะแนวทางการจดการทรพยากรแรใหมประสทธภาพ

ทรพยากรแรเปนทรพยากรทใชแลวหมดไป จงทาใหมความจาเปนตองมการกาหนดหลกการการใชประโยชนจากทรพยากรแร เพอปองกนมใหมการนาทรพยากรแรมาใชประโยชนในปจจบนมากเกนไปจนไมสามารถคงเหลอไวเพอใชประโยชนในอนาคต ผลทอาจตามมากคอ จะทาใหประเทศขาด ฐานทรพยากรธรรมชาตทสาคญเพอใชในการพฒนา และไมสามารถไปสกระบวนการพฒนาทยงยนได ในขณะเดยวกนหากประเทศมทรพยากรแรทมประโยชนตอสงคมแตไมสามารถพฒนาทรพยากรดงกลาวขนมาใหเกดประโยชนไดกจะทาใหเกดความสญเสยตอสงคมเชนเดยวกน

ทรพยากรแร มความสาคญตอเศรษฐกจไทย จากลกษณะทางภมศาสตรประเทศไทย มทรพยากรแรทหลากหลาย ในปจจบนประเทศไทยมการผลตแรมากกวา 40 ชนด และไดใชเปนวตถดบสาหรบ อตสาหกรรมตอเนองทสาคญของประเทศ อยางไรกตามมลคาการใชแรในประเทศมแนวโนมเพมขน ในขณะทมลคาการสงออกแร มแนวโนมลดลง ชใหเหนวาประเทศไทยยงใชประโยชนจากการนาเขาแรจากตางประเทศเพอนามาใชในการพฒนาอตสาหกรรมตางๆ เชน อตสาหกรรมปยและเคมภณฑ อตสาหกรรมโลหะ และอตสาหกรรมเซรามก

การศกษาเศรษฐศาสตรทรพยากรแรมแรเปนกรณศกษา 5 ชนดแร ไดแก หนปน ยปซม ทองคา สงกะส และโพแทช การบรหารจดการทรพยากรแรเพอการใชประโยชนอยางยงยน จะครอบคลมหลกการ 2 ประการไดแก การใชประโยชนอยางยงยน และการใชประโยชนรวมกบทรพยากรหรอกจกรรมอนๆ ประการแรก ในการใชประโยชนทรพยากรแรอยางยงยนเปนหลกการทมความเชอมโยงกบการคาแรระหวางประเทศ ทรพยากรแรเปนสนคาทมการซอขายระหวางประเทศในปรมาณทสงไมวาจะเปนทองคา ดบก ตะกว ฯลฯ ดงนน การพจารณาหลกการอนรกษทรพยากรแรจาเปนตองคานงถงภาวะการคาแรในตลาดโลกเปนสาคญ ไมวาจะเปนทางดานปรมาณแรสารองในตลาดโลก ปรมาณการผลตแรในตลาดโลก การบรโภคแรในตลาดโลก ปรมาณการใชวสดทดแทนแรและแนวโนมราคาแรในตลาดโลกดวย สาเหตเปนเพราะการผลตแรในประเทศนนตองคานงถงความคมคาการลงทนและราคาแรเปนสาคญ หากในตางประเทศมการผลตแรชนดใดชนดหนงขนมาในปรมาณมากจะมผลทาใหราคาแรในตลาดโลกลดลงและจะมผลตอธรกจแรในประเทศในทสด

7.1 สรปหลกการใชประโยชนและการอนรกษทรพยากรแร

หลกการพจารณาวาแหลงแรใดควรอนรกษเพอการใชประโยชนในปจจบนและการใชประโยชนในอนาคตควรพจารณาโดยใชหลกการวาประเทศไทยควรจะมการพฒนาแหลงแรอยางไรเพอทจะใหสงคมไทยโดยรวมไดประโยชนจากทรพยากรแรสงสดและเกดความมนคงตอภาคเศรษฐกจในระยะยาวดวย จากแนวคดการพฒนาแหลงแรเพอใหเกดประโยชนสงสดตอสงคม และเพอใหภาคการผลตของไทยมแหลงวตถดบหรอแรโลหะเพอใชประโยชนอยางพอเพยงและสามารถซอหาไดในราคาตนทนทตาเพอประโยชนตอภาคการผลตและผบรโภคในทสด ประเทศไทยตองมการเปดตลาดแรใหภาคการผลตไทยสามารถใชประโยชนจากแหลงแรไดอยางหลากหลาย ไมวาจะเปนการซอแรในประเทศมาใชหรอการนาเขาแรจากตางประเทศกตาม การเปดตลาดแรทาไดโดยการลดภาษนาเขาแรและโลหะ ลดการสรางความบดเบอนใน รปแบบตางๆ เชน การลดหยอนภาษเงนไดนตบคคลใหกบผประกอบการ เปนตน



นโยบายชวยเหลอของรฐตอเอกชนผผลตแรและโลหะไมมความจาเปนในปจจบน เนองจากการ คมครองของรฐตออตสาหกรรมใดไมควรทาตลอดไป แตควรเปนเพยงชวงเวลาทกาหนด เพอใหผผลตสามารถจะชวยเหลอตวเองได และดาเนนกจการอยางมประสทธภาพ การเลกตงกาแพงภาษนาเขาแรและโลหะ ทาใหราคาแรและโลหะในประเทศและราคาแรและโลหะจากตางประเทศแขงขนกนได ทาใหเกดความเปนธรรมตอผบรโภค

การเปดเสรตลาดแรเปนหลกการทจะทาใหเกดประโยชนตอประเทศไทยใน 3 ประการ ไดแก ประการทหนงดานตนทน การเปดเสรตลาดแรจะทาใหภาคการผลตไทยสามารถนาเขาแรไดในราคาตา ประการทสอง ดานการอนรกษ หากมการนาเขาแรจากตางประเทศมาใชเนองจากมตนทนตากวา ตนทนการผลตแรชนดดงกลาวในประเทศเอง กจะทาใหประเทศไทยสามารถอนรกษแรชนดนนไวไดเพอการใชประโยชนในอนาคต ซงหมายความวา กลยทธการเปดเสรตลาดแรจะไมเพยงแตจะเปนการเปดโอกาสใหภาคการผลตไทยสามารถซอหาวตถดบไดในราคาทตาเทานน แตยงทาใหประเทศสามารถอนรกษแหลงแรภายในประเทศไวใชในอนาคตไดอกดวย ประการทสาม การเปดเสรทางการคาทาใหภาคการผลตไทยมเสถยรภาพทางดานแหลงวตถดบมากขน เนองจากสามารถเลอกซอแรไดจากหลากหลายประเทศมากขน นอกจากนนเพอเปนการเพมความมนคงทางดานแหลงวตถดบ ประเทศไทยควรเพมความพรอมในการพฒนาแหลงแรของตนเองหากเกดภาวะขาดแคลนในตางประเทศ เชน ควรมการสนบสนนใหมการสารวจแหลงศกยภาพแรอยางตอเนองเพอใหทราบสภาวะทแทจรงของทรพยากรแร ควรใหมการพฒนาบคลากรอยางตอเนอง ควรมการนาระบบมาตรฐานการทาเหมองมาใชเพอชวยลดผลกระทบตอสงแวดลอมหรอ ผลกระทบตอสขภาพ เปนตน

ประการทสอง การใชประโยชนแรรวมกบทรพยากรอนๆ การใชประโยชนจากทรพยากรอยางใดอยางหนงอาจสงผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตขางเคยงหรออาจสงผลกระทบตอสงแวดลอมได การใชทรพยากรแรจะสงผลกระทบตอทรพยากรปาในรปของการสญเสยปาไม หรอการทาเหมองอาจสงผลตอ คณภาพนาในสวนความเปนกรด-ดางของนา เปนตน ดงนนจงจาเปนตองนาหลกการการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแบบองครวมมาใช ซงการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตแบบองครวมสามารถกระทาไดโดยใชเครองมอในการดาเนนการตางๆ เชน ใชกระบวนการมสวนรวมของประชาชน ในการรวมพจารณาถงผลกระทบของโครงการพฒนาตางๆ ใชหลกการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (Environmental Impact Assessment: EIA) กอนอนมตดาเนนโครงการใดๆ หรออาจใชการวเคราะหความคมคาการลงทนโดยนาตนทนคาเสยโอกาสของผลกระทบทางลบของโครงการมาพจารณารวมดวย วธการเหลานลวนจะสงผลใหสงคมโดยรวมไดรบประโยชนจากโครงการพฒนาแหลงแรมากขนเพราะสามารถชวยขจดโครงการทสรางผลเสยตอสงคมมากกวาประโยชนทสงคมโดยรวมไดรบ ดงนนการเพมมตของการจดการทรพยากรธรรมชาตแบบองครวมเขาไปในการพฒนาใชประโยชนจากทรพยากรแร จะทาใหเกดการอนรกษทรพยากรแรมากขนเพราะจะมการลดการใชประโยชนในบางโครงการทสงผลกระทบทางลบตอสงคมสง13

13 แรบางชนดทมการผลตมากเกนไป และมการสงออกแรในราคาถก ไมคมกบมลคาทแทจรงของแร เชน หนปนสาหรบการผลต ปนซเมนต และยปซม มลคาทแทจรงของแรตองคานงถงคาเสยโอกาสในการใชแร ทาไดโดยการกาหนดคาภาคหลวงทเหมาะสม คานวณตนทนทางสงคมและสงแวดลอม ซงจะทาใหการตดสนใจในการใชทรพยากรแรของผใชทรพยากรแรเปนไปอยางมประสทธภาพ



7.2 ขอเสนอแนะเชงมาตรการ

• การกาหนดพนทเขตเศรษฐกจแรเพอการพฒนา เพอลดตนทนทางสงคม

ในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแบบองครวม แนวทางหนงทควรดาเนนการคอ การกาหนดพนทเขตเศรษฐกจแรเพอการพฒนา (Mining Zone) เพอกาหนดเขตการใชประโยชนจากพนทแหลงแรและพนทศกยภาพแร วาจะสามารถพฒนาทรพยากรแรในพนทใดไดบาง จะพฒนาแรชนดใดบางและในปรมาณเทาใด ซงในการจาแนกเขตทรพยากรธรณตองพจารณาองคประกอบหลายดาน เชน ชนคณภาพลมนา รปแบบการใชทดนในปจจบน ศกยภาพแร พนทปาอนรกษและแหลงธรรมชาตอนควรอนรกษ และระยะหางระหวางชมชนกบพนทพฒนาทรพยากรแร

• การดาเนนงานตามหลกเกณฑในการปฏบต (Code of Conduct หรอ Best Practice)

ในสวนของกระบวนการในการดาเนนงานของเหมองแรควรมการปฏบตอยางรดกม เนองจากในขนตอนการปฏบตงานมโอกาสเกดผลกระทบตอแรงงานในเหมองแร รวมทงสภาพแวดลอม และชมชน ขางเคยงจงจาเปนตองมการดาเนนงานตามหลกเกณฑในการปฏบต (Code of Conduct) อยางใกลชด และมการตรวจสอบเปนระยะวาไดมการดาเนนงานตามหลกเกณฑในการปฏบตหรอไม

• การวเคราะหตนทนทางสงคมและสงแวดลอม

ควรไดมการวเคราะหตนทนทางสงคมและสงแวดลอมจากการพฒนาทรพยากรแรเพอใหการผลตแรสะทอนตนทนทแทจรงจากการพฒนาทรพยากรแรททาใหเกดมลพษตอสงแวดลอมและการสญสนไปของทรพยากรธรรมชาต เมอตนทนในการพฒนาทรพยากรแรซงรวมตนทนทางสงคมและสงแวดลอมสงจะเปนผลใหโอกาสทจะผลตแรชนดหนงชนดใดมากเกนไปมนอยลงไปดวย ทาใหสามารถทจะสงวนแรนนไวเพอใชในอนาคตไดอกทางหนงดวย

• ระบบเงนมดจาความเสยหาย/การจายคาชดเชย และการตดตามตรวจสอบผลการดาเนนงาน

ระบบเงนมดจาความเสยหาย จะเปนหลกประกนวาผพฒนาทรพยากรแรจะมความสามารถในการชดเชยความเสยหายทอาจเกดขนจากการพฒนาทรพยากรแร การตดตามตรวจสอบผลการดาเนนงานเปนมาตรการสาคญทควรมการดาเนนการ โดยควรตดตามตรวจสอบตวชวดทอาจเปนผลจากการพฒนาทรพยากรแร เชน การปนเปอนของสารอนตรายในสงแวดลอม

สงสดตอสงคม กาหนดใหมการปฏบตตามมาตรการดานสงแวดลอมทรดกม และการใชโครงสรางภาษ และไมใหการสงเสรมการ ลงทนในการพฒนาทรพยากรแรเหลาน



7.3 ขอเสนอแนะการบรหารจดการเฉพาะทรพยากรแร

การบรหารจดการหนปน

หนปน เปนทรพยากรธรณทมการนามาใชประโยชนอยางมาก ทงในอตสาหกรรมกอสรางและ อตสาหกรรมการผลตปนซเมนต และอตสาหกรรมอนๆ เชน อตสาหกรรมเคม หนประดบ กระจกและแกว เปนตน เฉลยปละกวา 100 ลานตน ซงหากมการใชทรพยากรหนปนในปรมาณมากเกนไปประโยชนทไดรบจากการนาทรพยากรหนปนมาใชนนอาจไมคมกบสภาพแวดลอมและทศนยภาพทสงคมตองสญเสยไป ดงนนจงจาเปนตองมการบรหารจดการการใชประโยชนหนปนอยางมประสทธภาพ ใหเกดประโยชนสงสดและสงผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด มาตรการทควรนามาใชในการบรหารจดการทรพยากรหนปน ไดแก

1. การจาแนกเขตทรพยากรหนปน เพอการสงวน การอนรกษ และการใชประโยชน

2. การศกษาคาเสยโอกาสในการใชหนปนเพอกาหนดคาภาคหลวงหนปนในอตราทเหมาะสม

3. การศกษาผลกระทบสงแวดลอมและคานวณตนทนดานสงแวดลอมของสงคมจากการพฒนาทรพยากรหนปน

4. การปรบลดภาษนาเขาปนซเมนต

การบรหารจดการแรยปซม

ประเทศไทยผลตแรยปซมปละประมาณ 7 ลานตน สวนใหญเปนการผลตเพอการสงออกหรอประมาณรอยละ 75 ประเทศทนาเขาแรยปซมจากประเทศไทยรายสาคญๆ ทอยในภมภาคเอเชยคอ อนโดนเซย ญปน มาเลเซย เวยดนาม เกาหลใต ไตหวน บงคลาเทศ และฟลปปนส ซงประเทศไทยเปน ผผลตและสงออกแรยปซมธรรมชาตรายเดยวในภมภาคเอเชยตะวนออก ประเทศผสงออกรายสาคญทเปนคแขงของประเทศไทยมเพยงประเทศออสเตรเลย แตเนองจากประเทศไทยมผผลตและสงออกหลายรายและมกาลงการผลตสงกวาความตองการจากตางประเทศ ประกอบกบการเพมการผลตแรยปซมกระทาไดโดยงาย จงมการแขงขน และมการตดราคากนเองระหวางผสงออกของไทย เปนผลใหราคาสงออก แรยปซมตากวาทควรจะเปน ดงนน มาตรการในการบรหารจดการแรยปซมใหเกดประสทธภาพ ไดแก

1. ไมอนญาตประทานบตรใหกบผผลตรายใหมเพอลดการผลตในประเทศ

2. การใชระบบโควตาจากดการสงออกของผสงออกแตละราย

3. การศกษาคาเสยโอกาสในการใชแรยปซมเพอกาหนดคาภาคหลวงแรยปซมในอตราทเหมาะสม

4. การศกษาผลกระทบสงแวดลอมและคานวณตนทนดานสงแวดลอมของสงคมจากการพฒนายปซม

การบรหารจดการแรทองคา

ปจจบนมผผลตโลหะทองคาภายในประเทศเพยงรายเดยวไดแก เหมองแรทองคาของบรษท อครา ไมนง จากด ตงอยบรเวณเขตรอยตอของจงหวดพจตร และจงหวดเพชรบรณ มปรมาณสารองโลหะ



ทองคา 39 ตน และเงน 193 ตน โดยไดรบอนญาตประทานบตรทาเหมอง และเปดดาเนนการมาตงแตเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2544 ซงมมลคาการผลตปละกวา 2,000 ลานบาท โดยมแนวทางการบรหาร จดการแรทองคา ไดแก

1. แสวงหาแหลงสารองและการผลตจากแหลงในประเทศและแหลงประเทศเพอนบาน

2. กาหนดมาตรฐานวธการจดการมลพษของการดาเนนการอตสาหกรรมเหมองแรและโลหะทองคา

3. ทบทวนมาตรการสนบสนนการลงทนในการผลตแรทองคา

4. การศกษาผลกระทบสงแวดลอมและคานวณตนทนดานสงแวดลอมของสงคมจากการพฒนาแรทองคา

การบรหารจดการแรสงกะส

สงกะสเปนโลหะทใชประโยชนไดหลากหลาย โดยสามารถจาแนกการใชประโยชนหลกๆ ในดานตางๆ ไดดงน การกอสราง การขนสง ไฟฟาและอเลกทรอนกส ยานยนต เครองจกรกล ชนสวนอเลกทรอนกส เครองมอเครองใช ของเลนเดกและเคมภณฑ ในบรรดาการใชโลหะทไมใชเหลก ปจจบนสงกะสมการใชอยในลาดบทสามของโลกรองจากอะลมเนยมและทองแดง ประเทศไทยเปนประเทศเดยวในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตทมโรงงานผลตโลหะสงกะสจากแรของ บรษท ผาแดง อนดสทร จากด (มหาชน) ซงตงอยทจงหวดตาก ผลตภณฑของบรษท ไดแก โลหะสบรสทธ (Special High Grade Zinc) และสงกะสผสม (Zinc alloys) มกาลงการผลตโลหะสงกะสของบรษทฯ ประมาณปละ 105,000 ตนตอป โดยมากกวารอยละ 50 จาหนายในประเทศ สวนทเหลอสงออกไปขายตางประเทศ ทงนแหลงแรสารองสงกะสทมอยคาดวาจะผลตไดอกไมนาน จากรายละเอยดดงกลาว แนวทางในการบรหารจดการแรสงกะส ไดแก

1. การแสวงหาแหลงสารองจากประเทศเพอนบาน

2. การไมคมครองอตสาหกรรมโลหะสงกะส

3. การจาแนกเขตทรพยากรแรสงกะสเพอการสงวน การอนรกษ และการใชประโยชน

4. การศกษาผลกระทบสงแวดลอมและคานวณตนทนดานสงแวดลอมของสงคมจากการพฒนาแรสงกะส

การบรหารจดการแรโพแทช

แรโพแทชเปนวตถดบในการผลตปยโพแทช และใชเปนสวนประกอบของปยผสม (ปยไนโตรเจน ฟอสฟอรส และโพแทสเซยม หรอ N P K) นอกจากนยงใชเปนวตถดบทสาคญในอตสาหกรรมพนฐานตางๆ เชน อตสาหกรรมเคม อตสาหกรรมกรด-ดาง อตสาหกรรมปโตรเคม อตสาหกรรมฟอกยอม เปนตน การผลตโพแทชของโลกถกควบคมโดยผผลตรายใหญ กาลงการผลตและความตองการทวโลกประมาณ 41 ลานตนตอป ความตองการใชโพแทชในอาเซยนประมาณ 3 ลานตนตอป ความตองการใชโพแทชของไทย ประมาณ 0.3 ลานตนตอป ปจจบนมโครงการเหมองแรโพแทชทอาจเกดขนในอนาคตหลายโครงการ ไดแก โครงการเหมองแรโพแทชอาเซยน ในพนทจงหวดชยภม โครงการเมองแรโพแทชของบรษท เอเชย แปซฟค โพแทช คอรปอเรชน จากด ในพนทจงหวดอดรธาน และโครงการเหมองแรโพแทชของบรษท ไชนา หมงตา



โปแตส คอรปอเรชน (ประเทศไทย) จากด ในพนทจงหวดสกลนคร โดยมแนวทางการบรหารจดการแร โพแทช ไดแก

1. การใหขอมลเกยวกบการทาเหมองแรโพแทชแกประชาชนอยางชดเจนในพนททจะมการดาเนนโครงการเหมองแรโพแทช

2. การกาหนดมาตรการตางๆ ทจะมผลกระทบตอสงคมและสงแวดลอมใหชดเจนเมอมโครงการทาเหมองแร เชน การวางแผนการปดเหมองเมอเหมองหยดดาเนนการ

3. ควรมการทบทวนการศกษาความคมคาของโครงการโดยพจารณาถงกรณทมโครงการเหมองแรโพแทชเปดดาเนนการในประเทศไทยในชวงเวลาเดยวกนหลายโครงการ

4. การศกษาผลกระทบสงแวดลอมและคานวณตนทนดานสงแวดลอมของสงคมจากการพฒนาแรโพแทช



เอกสารอางอง

กรมทรพยากรธรณ. 2539. Metal Statistics of Thailand 1991-1995.

. 2540. Mineral Statistics of Thailand 1992-1996.

. 2543. “เศรษฐธรณวทยาของแรสงกะส” วารสารเศรษฐธรณวทยา ปท 2 ฉบบท 8 สงหาคม 2543. กองเศรษฐธรณวทยา กรงเทพมหานคร.

. 2544. Thailand Metal Statistics Yearbook 2000.

. 2545ก. Mineral Statistics of Thailand 1997-2001.

. 2545ข. “หนอตสาหกรรมเพอการกอสราง” วารสารเศรษฐธรณวทยา ปท 4 ฉบบท 8 สงหาคม 2545. กองเศรษฐธรณวทยา กรงเทพมหานคร.

. 2546. การสารวจและประเมนปรมาณทรพยากรแร. เอกสารเผยแพรทรพยากรแร ฉบบท สทร 2/2546. สานกทรพยากรแร กรมทรพยากรธรณ.

กรมศลกากร. 2547. ภาษนาเขาและอตราภาษนาเขาหนปน ปนซเมนต ยปซม ทองคา แรสงกะส โลหะสงกะส และปยโพแทช.

___. 2548. สถตนาเขาสงออก. อางองจาก http://www.customs.go.th/Statistic/StatisticIndex.jsp. (11/02/2548).

กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร. 2546. เอกสารการประชมเชงปฏบตการ เรอง ยทธศาสตรการบรหารจดการอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร วนศกรท 25 เมษายน 2546 ณ โรงแรมสยามซต กรงเทพฯ.

. 2547. ยทธศาสตรอตสาหกรรมเหมองแร และอตสาหกรรมตอเนอง.

. 2548ก. Mineral Statistics of Thailand 1999-2003.

. 2548ข. “ราคาประกาศเฉลยตอปเพอใชเปนเกณฑประเมนสาหรบเรยกเกบคาภาคหลวงแร ตงแต ป 2541-2546”. กลมขอมลและสถต สานกเหมองแรและสมปทาน.

. 2548ค. “ราคาประกาศของแรเพอเรยกเกบคาภาคหลวง 8 กรกฎาคม 2547”. กลมขอมลและสถต สานกเหมองแรและสมปทาน.

. 2548ง. “คาภาคหลวงแรทจดเกบปปฏทน พ.ศ. 2541-2546”. กลมขอมลและสถต สานกเหมองแรและสมปทาน.

. 2548จ. Thailand Metal Statistics Year 2003 สานกอตสาหกรรมพนฐาน.

จตตมา อรรถอารณ. 2546. “แนวทางการบรหารจดการหนปนเพออตสาหกรรมซเมนต” . กองอนรกษและจดการทรพยากรธรณ กรมทรพยากรธรณ.

http://www.customs.go.th/Statistic/StatisticIndex.jsp



ฉววรรณ จนทรเณร. 2541. “อตสาหกรรมการถลงแรสงกะส”. กองโลหกรรม กรมทรพยากรธรณ.

บรษท ผาแดง อนดสทร จากด (มหาชน). 2547. รายงานประจาป 2546 บรษท ผาแดง อนดสทร จากด (มหาชน).

บรษท เอเชย แปซฟค โปแตช คอรปอเรชน จากด. 2546. รายงานผลประโยชนโครงการเหมองแรโพแทช อดรธาน. พมพครงท 6 มนาคม 2546.

พรพนจ พลลาภ. 2547. “ผลการปรบโครงสรางพกดอตราภาษป 2546 ตออตสาหกรรมแรและโลหะ”. รายงานวชาการ กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร ฉบบท สอพ. 25/2547.

พทกษ รตนจารรกษ. 2547. “สถานการณทรพยากรหนปน” เอกสารประกอบการสมมนา เรอง “การบรหารจดการทรพยากรหนปน” จดโดย กรมทรพยากรธรณ วนท 24 กนยายน 2547 ณ โรงแรมเดอะทวนทาวเวอร กรงเทพฯ.

เลศสน รกษาสกลวงศ. 2547. “สถานภาพทรพยากรหนปนของประเทศไทย” เอกสารประกอบการสมมนา เรอง “การบรหารจดการทรพยากรหนปน” จดโดย กรมทรพยากรธรณ วนท 24 กนยายน 2547 ณ โรงแรมเดอะทวนทาวเวอร กรงเทพฯ.

สมหมาย เตชวาล. 2546. “สถานการณการพฒนาแหลงแรทองคาในประเทศไทย” กองอนรกษและจดการทรพยากรธรณ กรมทรพยากรธรณ.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2547ก. รายไดประชาชาตของประเทศไทย ป พ.ศ. 2538-2545. อางองจาก www.nesdb.go.th. (11/11/2547).

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2547ข. ตารางปจจยการผลตและผลผลตของประเทศไทย ป 2543. อางองจาก www.nesdb.go.th. (11/11/2547).

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2547ค.โครงการพฒนาโครงสรางพนฐานขนาดใหญในชวงป พ.ศ. 2547-2555 ทไดรบการอนมตแลว.

สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2547. เอกสารประกอบการประชมทางวชาการเพอระดมความคดเหน เรอง “การปรบปรงระบบการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม” วนท 19 สงหาคม 2547 ณ โรงแรมเอเชย กรงเทพฯ.

สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2548. โครงการตดตามประเมนผลการแปลงนโยบาย แผน และมาตรการไปสการปฏบต. รายงานการศกษาฉบบสมบรณ.

สานกงานเศรษฐกจการคลง. 2548. “กรอบความยงยนทางการคลง”. อางองจาก

http://www.fpo.go.th/scripts/getpdf.php?id=1207. (04/03/2548).

สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม. 2548. สรปภาวะเศรษฐกจอตสาหกรรม ป 2547 และแนวโนมป 2548 อางองจาก http://www.oie.go.th/industrystatus1/r_s47_48/Annual2004.zip. (11/02/2548).

United Nations. 2002. Handbook of World Mineral Trade Statistics 1995-2000. United Nations Conference on Trade and Development. New York and Geneva.

http://www.nesdb.go.th

http://www.nesdb.go.th

http://www.fpo.go.th/scripts/getpdf.php?id=1207

http://www.oie.go.th/industrystatus1/r_s47_48/Annual2004.zip



Website

http://www.ilzsg.org/ilzsgframe.htm. International Lead and Zinc Study Group (ILZSG). 2004. Zinc: Metal Consumption. (11/09/2004).

http://www.gold.org. World Gold Councill. 2003. Gold: consumer demand (tonnes) 1996-2002. (20/09/2004).

http://minerals.er.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/myb/#G. U.S. Geological survey. 2005. U.S. Geological survey Minerals Yearbook 2005 (11/02/2005).

http://www.lme.co.uk/data _prices/home.html. The London Metal Exchange Limited. England. (18/08/2004).

http://www.jcassoc.or.jp/Jca/English/Ue.html. Japan Cement Association. 2004. “5 Leading Countries in the World Cement Market (2001)”. (18/08/2004).

http://www.potashcorp.com/media/pdf/npk_markets/industry_overview/2004_overview.pdf. 2004. Overview of PotashCorp and Its Industry 2004. PotashCorp. (17/09/2004).

http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/mcs/2005/mcs2005.pdf. U.S. Geological survey. 2005. “Mineral Commodity Summaries 2005”. (10/03/2005).

http://www.tfi.org/Statistics/largestimporters.asp. The Fertilizer Institute. 2004. “Major Fertilizer Importing Countries”. (15/09/2004).

http://www.gobi.co.uk/pdfs/Gypsum.PDF. Gobi International. 2004. “Gypsum & Anhydrite: The International Market 2002”. (26/04/2548).

http://www.ilzsg.org/ilzsgframe.htm

http://www.gold.org

http://minerals.er.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/myb/#G

http://www.lme.co.uk/data

http://www.jcassoc.or.jp/Jca/English/Ue.html

http://www.potashcorp.com/media/pdf/npk_markets/industry_overview/2004_overview.pdf

http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/mcs/2005/mcs2005.pdf

http://www.tfi.org/Statistics/largestimporters.asp

http://www.gobi.co.uk/pdfs/Gypsum.PDF

กรมทรัพยากรธรณี - แผนแม่บทการ ...บทท 3...

Documents

Transcript of กรมทรัพยากรธรณี - แผนแม่บทการ ...บทท 3...