การบรหารจดการ การผลตและการตลาดพรรณไมน าสวยงามในประเทศไทย เพอการสงออกและการใชทรพยากรอยางยงยน

อรณ รอดลอยกองวจยและพฒนาการเพาะเลยงสตวนาจด กรมประมง

พรรณไมนำสวยงำม เปนพชเศรษฐกจทมมลคำกำรสงออกเพมสงขนอยำงตอเนอง บำงชนดมกำร เกบรวบรวมจำกธรรมชำตจนใกลสญพนธ และมกำรนำเขำชนดพนธตำงถนมำขยำยพนธเพอกำรคำทอำจกอใหเกดปญหำกำรรกรำนตอชนดพนธพนเมองของไทย ปจจบนกำรผลตพรรณไมนำสวยงำมเพอกำรสงออกยงมปรมำณ ไมเพยงพอตอควำมตองกำรของลกคำ ซงภำครฐมนโยบำยสนบสนนใหมผประกอบกำรรำยใหม รวมทงสรำง องคควำมรโดยทำกำรศกษำวจยเพอเพมศกยภำพกำรผลต กำรพฒนำสนคำ กำรแกไขปญหำดำนกำรสงออก และศกษำตนทนผลตอบแทนเพอเปนขอมลในกำรนำไปใชลงทนสรำงอำชพ กำรวจยเรองน แบงเปน 3 สวน สวนท 1 ดำนกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรพรรณไมนำในประเทศไทย สวนท 2 ดำนกำรบรหำรจดกำรกำรผลตเพอกำรสงออก กำรตลำด ตนทน/ผลตอบแทน และสวนท 3 ดำนกำรสรำงมลคำเพมในรปแบบเศรษฐกจสรำงสรรค (Creative Economy) วธดำเนนกำรศกษำ ดำเนนกำรดวยระเบยบวธวจยจำก 2 แหลง แหลงของขอมลทตยภม ไดแก รำยงำนกำรวจย หนงสอ วำรสำร รำยงำนจำกหนวยงำนรำชกำร และแหลงขอมลปฐมภม ไดแก ขอมลทไดจำกแหลงทเปนบคคล โดยเกบรวบรวมขอมลจำกกำรสมภำษณ ผผลตและผสงออกพรรณไมนำสวยงำม ผมอำชพในกำรจดตพรรณไมนำสวยงำม โดยใชแบบสอบถำม กำรประชมรวมกบเกษตรกรและผประกอบกำร แบบ Groupdiscussion กำรสำรวจเกบขอมลในฟำรมผลตพรรณไมนำ หองเพำะเลยงเนอเยอพรรณไมนำเพอกำรสงออก สรปผลกำรศกษำดงน สวนท 1 เรองกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรพรรณไมนำในประเทศไทย จำกขอมลกำรศกษำชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในประเทศไทย พรรณไมนำสวยงำมของไทยทมศกยภำพในกำรผลตเพอกำรสงออก ชนดพนธหำยำกและใกลสญพนธ และชนดพนธตำงถน รวมทงขอมลจำกสถตกำรสงออกพรรณไมนำไปตำงประเทศ และขอมลจำกกำรสมภำษณผผลตพรรณไมนำในประเทศไทย สำมำรถกำหนดกลยทธในกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรพรรณไมนำในประเทศไทย ไดแก กลยทธดำนกำรใชประโยชนทรพยำกรพรรณไมนำพนเมองเพอกำรคำและเพอกำรสงออก ประกอบดวย 2 แนวทำง กลยทธดำนกำรอนรกษทรพยำกรพรรณไมนำและใชประโยชนอยำงยงยน ประกอบดวย 4 แนวทำง กลยทธในกำรบรหำรจดกำรชนดพนธตำงถน (Aliens species) ประกอบดวย 2 แนวทำง สวนท 2 ดำนกำรบรหำรจดกำรกำรผลตเพอกำรสงออก กำรตลำด ตนทน/ผลตอบแทน

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 40

บทคดยอ

จำกขอมลกำรสงออก แบบสอบถำมและกำรสมภำษณผประกอบกำร นำมำวเครำะหควำมสมพนธแบบ TOWS Matrix ทำใหสำมำรถสรำงกลยทธในกำรเพมศกยภำพกำรผลตพรรณไมนำสวยงำมเพอกำรสงออก ไดเปน 4 กลยทธ จำกนนทำกำรวเครำะหสถำนกำรณทำงกำรตลำดสนคำพรรณไมนำทมมลคำกำรสงออกสง โดยใช BCG Matrix ผลกำรวเครำะหสำมำรถแบงกลมสนคำออกไดเปน 4 กลม ไดแก สนคำในกลม Star (กลมดำวรง) เปนพรรณไมนำทมอตรำกำรเจรญเตบโตสงและมสวนแบงกำรตลำดสง ไดแก Anubias, Microsorium, Nymphaeaและ Elodea สนคำในกลม Cash Cows (กลมทำเงน) เปนพรรณไมนำทมสวนแบงกำรตลำดสง แตมอตรำกำรเจรญเตบโตตำ ไดแก Echinodorus สนคำในกลม Question marks เปนพรรณไมนำทมสวนแบงกำรตลำดตำ แตมอตรำกำรเจรญ เ ตบโตส ง ไ ดแก Cryptocoryne, Bucephalandra Vesicularia, Vallisneria และAlternanthera สนคำในกลม Dogs เปนพรรณไมนำทมสวนแบงกำรตลำดตำ และอตรำกำรเจรญเตบโตตำ ไดแก Cabomba, Hygrophila, Ludwigia, Seleginella และ Ophiopogon โดยกำหนดแนวทำงกำรพฒนำสนคำพรรณไมนำสวยงำมดงกลำว ได 10 แนวทำง สำหรบกำรศกษำตนทน และผลตอบแทนในกำรผลตสนคำพรรณไมนำในระบบกำรเพำะเลยงเนอเยอของพรรณไมนำชนด Anubiasspp. พบวำ มตนทนคงท 68,400.34 บำท/ป ตนทนผนแปร 455,358.44 บำท/ป รวมตนทนทงหมด 523,758.78 บำท/ป ตนทนตอตน 2.18 บำท/ตน รำคำผลผลตทจำหนำยได 5 บำท/ตน ปรมำณผลผลต 240,000 ตน/ป รำยไดรวม 1,200,000 บำท/ป ไดกำไรสทธ 676,241.22 บำท/ป ผลตอบแทนตอกำรลงทน 142.20 เปอรเซนต และสวนท 3 กำรสรำงมลคำเพมในรปแบบเศรษฐกจสรำงสรรค จำกกำรสมภำษณโดยใชแบบสอบถำม ผทมอำชพในกำรรบจดตพรรณไมนำ และผผลต พรรณไมนำในระบบเพำะเลยงเนอเยอ สำมำรถกำหนดกลยทธกำรสรำงมลคำเพมสนคำพรรณไมนำสวยงำม ได 3 แนวทำง

คาสาคญ : กำรบรหำรจดกำร กำรผลต กำรตลำด พรรณไมนำ พรรณไมนำสวยงำม กำรสงออก ทรพยำกร กำรใชทรพยำกรอยำงยงยน เศรษฐกจสรำงสรรค*ผรบผดชอบ : กรมประมง เกษตรกลำง จตจกร กรงเทพฯ 10900 Email : arunee_fish33@hotmail.com

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 41

Mand Production Management of Aquatic Plants in

Thailand for Exported and Sustainable Use of ResourcesArunee Rodloy

Inland Aquaculture Research and Development Division,

Department of Fisheries

Aquarium plants are becoming one of the most important economic plant in Thailand as their exporting value are continue increasing. Sources for exporting had come from both collecting of wild plant until their population was reaching nearly extinction status, while the rapid growing of exotic species had accidentally leaked to natural habitats until becoming a potential invasive alien species. However, increasing of exporting demand make shortage of whole country production of aquarium plants. In order to increase of production of native aquarium plants with sustainable responsibility. The government of Thailand had launched a plan to promote new farmers along with conducting of researches in order to boosting potential in aquarium plants production, development of new plant varieties along with unlocking the limitation on exporting procedure along with trial to find new technique that can reduce investment cost while gaining the highest benefits in aquarium plants business. Therefore, topics in this study would divided into 3 parts which comprising of 1) Strategic for management of aquarium plants resources in Thailand, 2) strategic for management on production for exporting purpose, marketing and capital and return of investment, and 3) strategic for value added under Creative Economy concepts.

Data for analysis in this study come from 2 sources a) secondary data gained from the research articles related to aquatic plants in Thailand and b) primary data gained from interviewing of stakeholder who participated with ornamental plant business such as farmers, exporters, and the aquatic plant keepers. Interviewing was performing both individual and group interviewing and data also come from co - meeting with farmer and retailers. And some data come from survey of famers and tissue culture laboratory who produce aquarium plants for exporting purpose. Results were summarized as followed;

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 42

Abstract

Section 1 : Data was obtained from both primary and secondary data which can revealed total species of aquatic plants of Thailand, species that had potential to be propagated for exporting purpose, rare and near extinction species, and exotic species that related to aquarium plants exporting industry. Depiction from data had leaded to establish strategy for aquarium plants conservation plan and sustainable utilization with 4 measures including strategic plan for management of invasive alien species with 2 measures. Section 2 : Data was compiling from questionnaires and interviewing with exporters along with TOWS matrix analysis which leaded to establish strategic to enhancing the potential in aquarium plants production which comprising with 4 strategies. The situation on marketing of aquarium plants were analyzed by BCG Matrix which can be classified into 4 groups of exporting aquatic ornamental plants which comprising of the rising star (high growth rate and high marketing share) such as Anubias, Microsorium, Nymphaea and Elode. The cash cows group (high marketing share but had slower growth rate plants) such as Echinodorus. The question marks group (low market share with higher growth rate plants) such as Cryptocoryne, BucephalandraVesicularia, Vallisneria and Alternanthera. The Dogs group (low market share and slower growth rate plant such as Cabomba, Hygrophila, Ludwigia, Seleginella and Ophiopogon . This section contained 10 measures. Analysis of capital and returning income in aquarium plants tissue culture laboratory which focusing on Anubias spp had revealed the fixed cost was 68,400.34 Baht/year and variable cost 455,354.44 Baht/year, total cost equal to 523,758.78 Baht/year and cost per plant was 2.18 Baht. Retailing price equal to 5.00 Baht/plant and total production was 240,000.00 plants/year, so the total revenue equal to 1,200,000 Baht/year so the total benefit was 676,241.22 Baht/year and return on investment 142.20%. Section 3 : Data which compiling from questionnaires on professional aquascaping and tissue culture based aquarium plants producers had leaded to 1 strategic plan with 3 measures for increasing of value added on aquarium plants business.

Keywords : management, marketing, production, aquatic plants, aquarium plants, exported,resources, sustainable, creative economy*Corresponding auther : Department of fisheries, Kasetklang, Chatuchak, Bangkok 10900 Email : arunee_fish33@hotmail.com

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 43

บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหาประเทศไทยมชนดพรรณพชอยประมำณ

15,000 ชนด (สำนกงำนนโยบำยและแผนสงแวดลอม, 2539) ปจจบนกำรนำพรรณไมนำของไทยบำงชนดทมควำมสวยงำมเมออยใตนำมำประดบตปลำ พรรณไมนำพนเมองของไทยมหลำกหลำยชนด บำงชนดขยำยพนธไดงำย และมปรมำณมำกในธรรมชำต บำงชนดขยำยพนธไดยำก เจรญเตบโตชำ และมปรมำณนอย ในธรรมชำต เมอมกำรเกบรวบรวมพรรณไมนำเหลำน ในธรรมชำตอยำงตอเนองเพอกำรคำ ทำใหปรมำณในธรรมชำตลดลงอยำงรวดเรว เชน พรรณไมนำสกล Cryptocoryne ซงเปนชนดทไดรบควำมนยมในกำรนำ ม ำประ ดบ ต ปล ำ แล ะส ำ ม ำรถส ง ออกขำ ยตำงประเทศ แมวำจะสำมำรถเพำะขยำยพนธโดยวธกำรเพำะเลยงเนอเยอได แตเนองจำกมกำรเจรญเตบโตชำในแปลงทปลกจงยงมกำรเกบเกยวจำกธรรมชำต ซงเปนกำรทำลำยควำมหลำกหลำยทำงธรรมชำตของพรรณไมนำทำงหนง นอกจำกนจำกควำมนยมนำพรรณไมนำมำประดบตปลำเพอควำมสวยงำมดงกลำว ทำใหมกำรนำเขำพรรณไมนำจำกตำงประเทศหลำยชนด เพอนำมำเพำะขยำยพนธแลวจำหนำยและสงออกขำยตลำดตำงประเทศ เมอมกำรเพำะเลยงในปรมำณมำกจงมสวนหนงทแพรพนธลงไปในแหลงนำธรรมชำตของไทย เชน สำหรำยคำบอมบำ Cabomba caroliniana กระจบญปน Ludwigia sedioides เดนซำ Egeria densaและสำหรำยญปน Myriophylum brasiliense

ซงพรรณไมนำดงกลำวสำมำรถปรบตวเขำกบสภำพพนทและภมอำกำศของไทยไดด จงแพรกระจำยพนธอยำงรวดเรวโดยเฉพำะในพนทจงหวดรำชบร และนครปฐม (อรณ และคณะ, 2547) ซงมฟำรมเพำะขยำยพนธพรรณไมนำอย จงอำจมผลกระทบตอแหลงนำและชนดพนธพนเมองของไทย ในอนำคตได

ดำนกำรผลตพรรณไมนำสวยงำมเพอกำรคำ ขอมลจำกกรมวชำกำรเกษตรพบวำ ปรมำณและมลคำกำรสงออกสนคำพรรณไมนำสวยงำม ในป พ.ศ. 2557 -2 5 6 1 ม ป ร ม ำ ณ ร ว ม 9 , 1 8 5 , 0 6 6 / 9,707,473/11,852,634/11,619,169 และ12,693,360 ตน/ ชน ตำมล ำ ดบ มม ล คำรวม 35 ,515 ,499 / 36 ,904 , 493/41 ,006 ,394/49 ,863 ,605 และ 46,094,540 บำท ตำมลำ ดบ จะเหนวำมล คำกำรสงออกเพมขนอยำงตอเนอง ทงนมลคำของพรรณไมนำจะคลำยกบปลำสวยงำม คอ มลคำทแทจรงจะสงกวำ ทมรำยงำน ซงในกรณของพรรณไมนำสวยงำมนน บำงช น ด ม ม ล ค ำ ใ น ต ล ำ ด ส ง เ ช น Anubias, Bucephalandra เปนตน และประเทศทนำเขำพรรณไมนำจำกประเทศไทย มถง 109 ประเทศ ชนดพรรณไมนำทสงออกมมำกถง 114 ชนด จำกขอมลดงกลำว จะเหนวำในอนำคตตลำดพรรณไมนำสวยงำมของไทยสำมำรถขยำยตวไดอยำงตอเนอง หำกมกำรสงเสรมสนบสนนใหมกำรผลตอยำงมมำตรฐำน ตรงกบควำมตองกำรของตลำด และสำมำรถใหลกคำเขำถงสนคำไดโดยงำยในตลำดแบบออนไลน

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 44

งำนวจยเรองน แบงกำรศกษำวจยเปน 3 สวน คอ สวนท 1 เรองกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรพรรณไมนำในประเทศไทย จะนำขอมลจำกงำนวจยกำรสำรวจชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในประเทศไทย มำวเครำะหเพอใชในกำรบรหำรจดกำรทรพยำกร กำหนดแนวทำงในกำรอนรกษ กำรปองกนกำรรกรำนของชนดพนธตำงถน รวมทงแนวทำงกำรนำชนดพนธทมอยในธรรมชำตของประเทศไทย มำพฒนำดำนกำรขยำยพนธ ในเชงกำรคำเพอทดแทนกำรเกบรวบรวมจำกธรรมชำต สวนท 2 เกยวกบกำรผลตเพอกำรสงออก โดยจะรวบรวมขอมลจำกกำรสมภำษณผประกอบกำร รวมทงนำขอมลชนด ปรมำณและมลคำกำรสงออก มำวเครำะห เพอกำหนดกลยทธ ในกำรผลตใหสนคำ

พรรณไมนำใหมมำตรฐำน ตรงตำมควำมตองกำรของตลำด กำรวเครำะหแนวโนมของตลำด เพอกำหนด กลยทธในกำรพฒนำสนคำเพอขยำยตลำดกำรคำทง ในประเทศ และตลำดตำงประเทศ รวมทงวเครำะหตนทนผลตอบแทนในกำรผลตสนคำพรรณไมนำ เพอเปนขอมลประกอบกำรลงทนสำหรบเกษตรกรรำยใหม และ สวนท 3 ธรกจ ทสรำ งมล คำเพ มในรปแบบเศรษฐกจสรำงสรรค (Creative Economy) เปนรปแบบกำรนำสนคำพรรณไมนำสวยงำมมำใชประโยชนโดยกำรสรำงมลคำเพม เชน กำรจดตพรรณไมนำสวยงำม กำรสรำงแบรนดสนคำ ซงสำมำรถนำมำตอยอดในกำรประกอบอำชพ ทสรำงรำยไดทเพมขน

วตถประสงค

1. รวบรวมองคควำมร เกยวกบทรพยำกรพรรณไมนำในประเทศไทย เพอวเครำะหขอมลเพอกำหนดแนวทำงในกำรอนรกษ กำรปองกนกำรรกรำนของชนดพนธตำงถน รวมทงแนวทำงกำรนำชนดพนธ ทมอยในธรรมชำตของประเทศไทย มำพฒนำดำนกำรขยำยพนธในเชงกำรคำ เพอทดแทนกำรเกบรวบรวมจำกธรรมชำต

2. ศกษำขอมลมลคำกำรสงออกของพรรณไมนำสวยงำม เพอวเครำะหแนวทำงกำรขยำยตลำด

ยกระดบกำรแขงขน สรำงมำตรฐำนสนคำและกำหนดกลยทธในกำรเพมศกยภำพในกำรผลต กลยทธในกำรพฒนำสนคำพรรณไมนำสวยงำมของประเทศไทย

3. วเครำะหตนทนผลตอบแทนในกำรผลตสนคำพรรณไมนำ เพอเปนขอมลประกอบกำรลงทน

4. ศกษำ ขอมลเรองกำรสรำ งมล คำ เพ ม ในรปแบบเศรษฐกจสรำงสรรค ในธรกจทเกยวของกบพรรณไม นำสวยงำม เพอวเครำะห กำหนดกลยทธ ในกำรสรำงมลคำเพมของสนคำ และสรำงอำชพ

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 45

กลมเปาหมาย

ผทมสวนเกยวของกบกำรศกษำครงน ไดแก1. เกษตรกรผ เพำะขยำยพนธพรรณไม นำ

สวยงำม ผประกอบธรกจกำรจดตพรรณไมนำ และ ธรกจทเกยวของ

2. ผคำ และ ผสงออกพรรณไมนำสวยงำม 3. มหำวทยำลย วทยำลย นสต นกศกษำ ทม

กำรเรยนกำรสอนเกยวกบธรกจพรรณไมนำสวยงำม

ขอบเขตการศกษา

ศกษำขอมลทรพยำกรพรรณไมนำในประเทศไทย กำรผลตและกำรตลำดของพรรณไมนำทมศกยภำพในกำรผลตเพอกำรสงออก รวมทงกำรสรำงมลคำเพมใหแกสนคำพรรณไมนำสวยงำม โดยแบงกำรศกษำวจยเปน 3 สวน คอ สวนท 1 เรองกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรพรรณไมนำในประเทศไทย จะนำขอมลจำกงำนวจยมำวเครำะหเพอใชในกำรจดกำรทรพยำกร กำหนดแนวทำงในกำรอนรกษ กำรปองกนกำรรกรำนของชนดพนธตำงถน รวมทงแนวทำงกำรนำชนดพนธ ทมอยในธรรมชำตของประเทศไทย มำพฒนำดำนกำรขยำยพนธในเชงกำรคำ เพอทดแทนกำรเกบรวบรวมจำกธรรมชำต สวนท 2 เกยวกบกำรผลตเพอกำรสงออก นำขอมลมำวเครำะหเพอกำหนดกลยทธในกำรผลตให

สนคำพรรณไมนำใหมมำตรฐำน ตรงตำมควำมตองกำรของตลำด วเครำะหสนคำทมปรมำณ และมลคำในกำรสงออกสง เพอกำหนดกลยทธในกำรพฒนำสนคำ เพอขยำยตลำดกำรคำ ทงในประเทศ และตลำดตำงประเทศ รวมทงกำรคดตนทนผลตอบแทนในกำรผลตสนคำเพอเปนขอมลประกอบกำรลงทน สวนท 3 ศกษำรปแบบธรกจทสรำงมลคำเพมในสนคำพรรณไมนำสวยงำมในรปแบบเศรษฐกจสรำงสรรค (Creative Economy) เปนรปแบบกำรนำสนคำพรรณไม น ำสวยงำมมำใ ชประโยชนโดยกำรสรำ งมล คำเพ ม ซงสำมำรถนำมำตอยอดในกำรประกอบอำชพทสรำงรำยไดสง

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 46

วธการดาเนนการ

1. กำรวจยเชงสงเครำะหจำกขอมล และเอกสำรตำง ๆ ไดแก ขอมลทตยภมจำกเอกสำร รำยงำนผลกำรศกษำจำกหนวยงำนตำง ๆ ทเกยวของ จำกนนนำขอมลมำสงเครำะห และจดระเบยบเปนขนตอนเพอใหเกดองคควำมร ควำมเขำใจในกำรนำไปเผยแพรใหแกเกษตรกร และผประกอบกำร เปนภำพองครวมของกำรศกษำ

2. เครองมอทใชในกำรศกษำ รวบรวมขอมล สมภำษณ แบบสอบถำม ประชม เสวนำ แลวประเมนสถำนกำรณทงระบบ ดงน

2.1 เกบรวบรวมขอมลองคควำมรพนฐำน ไดแก ชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในแหลงนำของประเทศไทย และมลคำทำงธรกจกำรคำพรรณไมนำสวยงำมในประเทศไทย โดยดำเนนกำรดวยระเบยบวธวจยจำก 2 แหลง ดงน

2.1.1 แหลงขอมลทตยภม ไดแก รำยงำนกำรวจย หนงสอ วำรสำร รำยงำนจำกหนวยงำนรำชกำร ไดแก- งำนวจยเกยวกบชนดและกำรกระจำยพนธ ของพรรณไมนำในประเทศไทย - ชนดพนธตำงถนทมรำยงำนกำรรกรำนในแหลงนำของประเทศไทย - ชนดพรรณไมนำพนเมองของไทยทมศกยภำพในกำรผลตเพอสงออก- ชนดพรรณไมนำตำงประเทศทมกำรนำเขำมำเพอผลต และจำหนำยทงตลำดในประเทศ และสงออก

ขำยตลำดตำงประเทศ- ขอมลสถตมลคำและปรมำณกำรสงออกสนคำพรรณไมนำสวยงำม ป 2557 – 25612.1.2 ขอมลปฐมภมเปนขอมลทไดจำกแหลงทเปนบคคล เกบรวบรวมขอมล 3 แหลง ไดแก- กำรสมภำษณผประกอบกำรผลตพรรณไมนำสวยงำมจำหนำยตำงประเทศ และผประกอบกำรรวบรวม

พรรณไมนำสวยงำมเพอกำรสงออก โดยใชแบบสอบถำม และสอบถำมโดยตรง จำนวน 10 รำย- กำรสมภำษณผเชยวชำญในกำรจดตพรรณไมนำสวยงำมเพอประกวด ทงกำรประกวดภำยในประเทศ

และตำงประเทศ โดยใชแบบสอบถำม และสอบถำมโดยตรง จำนวน 10 รำย- กำรประชมหำรอเพอรวบรวมขอมลภำพรวมธรกจพรรณไมนำสวยงำมจำกเกษตรกร /ผประกอบกำร

แบบ Group discussion จำนวน 1 ครง- กำรออกไปสำรวจขอมลจรงจำกฟำรมผลตพรรณไมนำ 3 แหง ผประกอบกำรเพำะเลยงเนอเยอ 3 แหง

ผจดตพรรณไมนำประกวดในกำรประกวดงำนประมงนอมเกลำฯ ครงท 30 ณ ศนยกำรคำฟวเจอรพำรค รงสต

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 47

ขอ 2.1.2 ใชวธกำรเลอกกลมตวอยำงแบบเจำะจง (Purposive sampling) เปนกำรเลอกกลมตวอยำงโดยพจำรณำจำกกำรตดสนใจของผวจยเอง ลกษณะของกลมทเลอกเปนไปตำมวตถประสงคของกำรวจย กำรเลอกกลมตวอยำงแบบเจำะจง ตองอำศยควำมรอบร ควำมชำนำญ และประสบกำรณในเรองนน ๆ ของผวจย กำรเลอกกลมตวอยำงแบบน จงมชอเรยกอกอยำงวำ Judgement sampling รวมทงกำรเชญผประกอบกำรรวมประชมหำรอ โดยเชญทกคนหรอตวแทนบรษท และรวมทงหนวยงำนทเกยวของกบกำรสงออก เชน กรมวชำกำรเกษตร เปนตน

2.2 กำรวเครำะหขอมล 2.2.1 กำรวเครำะหขอมลทตยภม ดงน

ขอมลชนดพรรณไมนำสวยงำมทสำรวจพบมกระจำยพนธในประเทศไทย ชนดพนเมองของไทยทมศกยภำพในกำรผลตเพอกำรสงออก มำวเครำะหแนวทำงกำรใชประโยชนในกำรจดกำรทรพยำกรอยำงยงยน และกำหนดมำตรกำรในกำรอนรกษ และสรำงองคควำมรเพอนำไปถำยทอดเทคโนโลยดำนกำรเพำะเลยงพรรณไมนำสวยงำมทดแทนกำรเกบเกยวจำกธรรมชำต รวมทงกำหนดแนวทำงในกำรปฎบต ดงน

- แนวทำงกำรใชประโยชนทรพยำกรพรรณไมนำพนเมองในประเทศไทยอยำงยงยนและกำหนดมำตรกำรในกำรอนรกษ

- แนวทำงกำรปองกนชนดพนธตำงถนทนำเขำมำในประเทศ ไมใหมกำรรกรำนในแหลงนำของป ร ะ เ ท ศไทย

นำขอมล ชนด ปรมำณ และมลคำพรรณไมนำสวยงำมทมศกยภำพในกำรสงออกจำกเอกสำรรำยงำนของกรมวชำกำรเกษตร และจำกกำรสมภำษณเกษตรกรผผลต ผประกอบกำร เพำะ ขยำยพนธจำกหองเพำะเลยงเนอเยอ รวมทงผสงออกพรรณไมนำ สวยงำม มำทำกำรวเครำะห ดงน

- วเครำะหจดแขงและจดออน โอกำสและอปสรรค (SWOT Analysis) และกลยทธของธรกจกำรผลตพรรณไมนำสวยงำมเพอสงออก เพอประเมนภำพรวมของธรกจ

- วเครำะหควำมสมพนธระหวำงจดแขงกบโอกำส จดแขงกบอปสรรค จดออนกบโอกำส และจดออนกบอปสรรค หรอทเรยกวำ TOWS Matrix ซงผลของกำร

- วเครำะหควำมสมพนธในขอมลของแตละค ทำใหเกดกลยทธของธรกจกำรผลตพรรณไมนำเพอกำรสงออก

นำขอมลชนดพรรณไมนำทมปรมำณและมลคำกำรสงออกสง 15 อนดบ (จำกขอมลกำรสงออกพรรณไมนำ ป 2557 – 2561 ) มำวเครำะหสถำนกำรณทำงกำรตลำด โดยใช BCG Matrix (Boston Consulting Group) เพอเปนแนวทำงในกำรจดกำรกำรผลตสนคำพรรณไมนำ เพอขยำยตลำดกำรสงออกพรอมวำงแผนกลยทธของสนคำนน

นำขอมลจำกกำรผลตสนคำจรง มำวเครำะหตนทน และผลตอบแทนในกำรผลตสนคำพรรณไมนำสวยงำมในระบบกำรเพำะเลยงเนอเยอเพอใชเปนแนวทำงในกำรตดสนใจลงทนผลตพรรณไมนำสวยงำมเพอกำรสงออก

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 48

2.2.1 แนวทำงในกำรสรำงมลคำเพมในธรกจพรรณไมนำสวยงำมในรปแบบเศรษฐกจ 2.2.2 สรำงสรรค (Creative Economy) โดยนำขอมลจำกกลมผประกอบกำรจดตพรรณไมนำและผสงประกวดตพรรณไมนำ และผทขำยพรรณไมนำออนไลน มำใชในกำรกำหนดแนวทำงในกำรสรำงมลคำเพมในธรกจ

2.3 สรปผล ในรปแบบกลยทธและแนวทำง

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. แนวทำงกำรใชประโยชนทรพยำกรชนดพรรณไมนำพนเมองในประเทศไทยอยำงยงยน และกำหนดมำตรกำรในกำรอนรกษ

2. กลยทธในกำรบรหำรจดกำรดำนกำรผลตพรรณไมนำสวยงำมเพอกำรสงออก ดำนกำรพฒนำคณภำพสนคำพรรณไมนำสวยงำม และดำนกำรตลำด

3. ทรำบขอมลเกยวกบตนทนผลตอบแทนในกำรผลตสนคำพรรณไมนำ เพอเปนขอมลประกอบกำรลงทนสำหรบเกษตรกรรำยใหม

4. กำรสรำงมลคำเพมในธรกจพรรณไมนำสวยงำมในรปแบบเศรษฐกจสรำงสรรค (Creative Economy)

ผลการศกษา

สวนท 1 เรองการบรหารจดการทรพยากรพรรณไมนาในประเทศไทย

ในสวนท 1 จะเปนกำรรวบรวมองคควำมรจำกงำนวจยทเปนกำรสำรวจชนด และกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในประเทศไทย และองคควำมรเกยวกบกำรนำพรรณไมนำพนเมองของไทยมำใชประโยชนทำงกำรคำ มำใชในกำรกำหนดกลยทธและแนวทำงในกำรจดกำรทรพยำกรอยำงยงยน กำรอนรกษ กำรปองกนกำรรกรำนของชนดพนธตำงถน รวมทงแนวทำงกำรนำชนดพนธทมอยในธรรมชำตของประเทศไทย มำพฒนำ

ดำนกำรขยำยพนธ ในเชงกำรคำเพอทดแทนกำรเกบรวบรวมจำกธรรมชำต

1. ชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในประเทศไทย

จำกชดโครงกำรวจย กำรศกษำชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในประเทศไทย (อรณ และคณะ 2559) ททำกำรสำรวจ ตลำคม 2548 - กนยำยน 2554 ไดผลกำรศกษำ ดงน

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 49

1.1 กำรศกษำชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในภำคกลำงตอนบน

กำรสำรวจชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในภำคกลำงตอนบน 17 จงหวด ไดแก จงหวดกรงเทพมหำนคร ฯ นครปฐม นนทบร ปทมธำน พระนครศรอยธยำ อำงทอง สพรรณบร สงหบร ชยนำท อทยธำน นครสวรรค พจตร กำแพงเพชร สโขทย พษณโลก ลพบร และสระบร ระหวำงเดอนพฤศจกำยน 2548 ถงเดอนกนยำยน 2549 พบพรรณไมนำทงหมด 202 ชนด (Species) ใน 70 ครอบครว (Family) ครอบครวทพบจำนวนชนดมำกทสดคอ Cyperaceaeรองลงมำ คอ Poaceae, canthaceae, Asteraceae, Araceae และ Hydrocharitaceae โดยพบจำนวน 33, 19, 8, 7, 7, 7 ชนด ตำมลำดบ ชนดพนธตำงถนทพบกระจำยในแหลงนำธรรมชำตของไทยมจำนวน 23 ชนด ใน 18 ครอบคร ว คด เป นรอยละ 11 .39 ของ พรรณไมนำทงหมด พรรณไมนำไทยหำยำกในแหลง ทอยอำศยตำมธรรมชำตม 6 ชนด 2 ครอบครว คดเปนรอยละ 2.97 ของพรรณไมนำทงหมด ไดแก หำงนกยงใบยำว หำงนกย งใบสน ใบพำยเขำใหญ วำนนำ หำงนกยงแดง และดำวกระจำย พรรณไม นำไทยสวยงำมม 26 ชนด คดเปนรอยละ 12.87 ของพรรณไมนำทงหมด ชนดทนยมประดบตปลำ ไดแก หำงนกยง ใบยำว หำงนกยงใบสน หำงนกยงแดง ดำวกระจำย ขำไก ผกเปดไทย วำนนำ ใบพำยเขำใหญ ใบพำย สำหรำยพงชะโด สำหรำยขำวเหนยว หญำหวหงอก หญำห ว ไม ขด สำหร ำยห วไม ขด สำหรำยขนนก สนตะวำใบขำว สนตะวำหำงไก สำหรำยหำงกระรอก สนตะวำใบพำย เทปเลก โรทำลำ บวสำย ผกกดเขำกวำง ดปล นำ พรหม ผกแขยง สำหรำยฉตร ชนด ทนยมนำมำใชประดบสวนนำ ไดแก พลบพลงสชมพ

พลบพลง พลบพลงตนเปด พทธรกษำไทย กกรม กกกลม ปรงทะเล บวบำ คลำนำ บวหลวง บวสำย บวผน เตยหอม เตยนำ เตยทะเล โพลง ผกตบไทย จอกหหน พรหม กระจบ 2 เขำ กระจบ 4 เขำ จกนำ จกสวน เปนตน แมแตพรรณไมชำยเลน เชน ฝำดดอกขำว ฝำดแดง ลำแพน ลำพทะเล กนยมนำมำประดบสวนนำเชนเดยวกน

1.2 กำรศกษำชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในภำคตะวนออก

สำรวจพรรณไมนำในภำคตะวนออกของประเทศไทย 9 จงหวด ไดแก จงหวดสมทรปรำกำร ฉะเชงเทรำ นครนำยก ปรำจนบร สระแกว ชลบร ระยอง จนทบร และตรำด ตงแตเดอนพฤศจกำยน 2549 ถงเดอนกนยำยน 2550 พบพรรณไมนำทงหมด 241 ชนด (Species) ใน 83 ครอบครว (Family) โดยครอบครวทพบจำนวนชนดมำกทสด คอ Cyperaceaeรองลงมำ คอ Poaceae และ Araceae โดยพบจำนวน 35, 17, 8 ชนด ตำมลำดบ พรรณไมนำทสำรวจพบแยกเปนชนดพนธพนเมอง 217 ชนด 79 ครอบครว คดเปนรอยละ 90.04 ชนดพนธตำงถน 24 ชนด ใน 18 ครอบครว คดเปนรอยละ 9.96 ของพรรณไมนำทพบทงหมด ในกำรสำรวจครงน พบชนดพรรณไมนำไทย ทหำยำกในแหลงทอยอำศยตำมธรรมชำต 12 ชนด 7 ครอบครว คดเปนรอยละ 4.98 พรรณไมนำไทยสวยงำม 33 ชนด ใน 17 ครอบครว คดเปนรอยละ 13.69 และชนดพรรณไมนำชำยเลน 55 ชนด ใน 33 ครอบครว คดเปนรอยละ 22.82 ของพรรณไมนำทพบทงหมด

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 50

1.3 กำรศกษำชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในภำคเหนอ

กำรสำรวจพรรณไม นำในภำคเหนอ 9 จงหวด ไดแก จงหวดแมฮองสอน เชยงรำย เชยงใหม แพร นำน อตรดตถ ลำพน ลำปำง และตำก ระยะเวลำทสำรวจตงแตเดอนพฤศจกำยน 2550 – กนยำยน 2551 พบพรรณไมนำทงหมด 225 ชนด (Species) ใน 72 ครอบครว (Family) โดยครอบครวทพบจำนวนชนดมำกทสดคอ Cyperaceae รองลงมำคอ Poaceae, Asteraceae, Nymphaeaceae, Polygonaceae และ Scrophulariaceae โดยพบจำนวน 43, 17, 8, 7, 7, 7 ชนด ตำมลำดบ พรรณไมนำทสำรวจพบแยกเปนชนดพนธพนเมอง 201 ชนด 69 ครอบครว คดเปนรอยละ 89.33 ชนดพนธตำงถน 24 ชนด ใน 16 ครอบครว คดเปนรอยละ 10.67 ของพรรณไมนำทพบทงหมด ในกำรสำรวจครงนพบพรรณไมนำไทยหำยำกในแหลงทอยอำศยตำมธรรมชำต 10 ชนด 7 ครอบครว คดเปนรอยละ 4.44 พรรณไมนำไทยสวยงำม 34 ชนด ใน 17 ครอบครว คดเปนรอยละ 15.11 ของพรรณไมนำทพบทงหมด

1.4 กำรศกษำชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน

ก ำ ร ส ำ ร ว จ พ ร ร ณ ไ ม น ำ ใ น ภ ำ คตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 8 จงหวด ไดแก จงหวดกำฬสนธ ขอนแกน มกดำหำร นครพนม สกลนคร อดรธำน หนองคำย และเลย ระหวำงเดอนพฤศจกำยน 2551 – กนยำยน 2552 พบพรรณไมนำทงหมด 267 ชนด (Species) ใน 77 ครอบครว (Family) โดยครอบครวทพบจำนวนชนดมำกทสด คอ Cyperaceaeรองลงมำคอ Poaceae, Araceae, Lentibulariaceae, Scrophulariaceae, Eriocaulaceae, Asteraceaeและ Hydrocharitaceae โดยพบจำนวน 44, 20, 9, 9,

9, 9, 8, และ 8 ชนด ตำมลำดบ พรรณไมนำทสำรวจพบแยกเปนชนดพนธพนเมอง 245 ชนด 76 ครอบครว คดเปนรอยละ 91.76 ชนดพนธตำงถน 22 ชนด ใน 15 ครอบครว คดเปนรอยละ 8.24 ของพรรณไมนำทพบทงหมด ในกำรสำรวจครงนพบพรรณไมนำไทยหำยำกในแหล ง ทอย อำ ศยตำมธรรมชำ ต 18 ชนด 11 ครอบครว คดเปนรอยละ 6.74 พรรณไมนำไทยสวยงำม 78 ชนด ใน 37 ครอบครว คดเปนรอยละ 29.21 ของพรรณไมนำทพบทงหมด

1.5 กำรศกษำชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลำง

ก ำ ร ส ำ ร ว จ พ ร ร ณ ไ ม น ำ ใ น ภ ำ คตะวนออกเฉยงเหนอตอนลำง 12 จงหวด ไดแก จงหวดเพชรบรณ ชยภม ขอนแกน มหำสำรคำม รอยเอด ยโสธร อำนำจเจรญ อบลรำชธำน ศรสะเกษ สรนทร บรรมย และนครรำชสมำ ระหวำงเดอนพฤศจกำยน 2552 – กนยำยน 2553 พบพรรณไมนำทงหมด 268 ชนด (Species) ใน 74 ครอบครว (Family) ครอบครวทพบจำนวนชนดมำกทสด คอ Cyperaceae รองลงมำค อ Poaceae, Eriocaulaceae, Lentibulariaceaeโดยพบจำนวน 44, 20, 17 และ 9 ชนด ตำมลำดบ พรรณไมนำทสำรวจพบแยกเปนชนดพนธพนเมอง 246 ชนด 74 ครอบครว คดเปนรอยละ 91.79 ชนดพนธตำงถน 22 ชนด ใน 15 ครอบครว คดเปนรอยละ 8.21 ของพรรณไมนำทพบทงหมด ในกำรสำรวจครงนพบพรรณไมนำไทยหำยำกในแหลงทอยอำศยตำมธรรมชำต 13 ชนด 9 ครอบครว คดเปนรอยละ 4.85 ชนดพรรณไมนำไทยสวยงำม 71 ชนด ใน 36 ครอบครว คดเปนรอยละ 26.49 ของพรรณไมนำทพบทงหมด

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 51

จำกผลกำรศกษำชนด และกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในประเทศไทย ตงแตเดอนตลำคม 2551 - กนยำยน 2555 จะพบวำชนด และกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในภำคใต มควำมหลำกหลำยของชนดพนธ (Biodiversity) มำกทสด โดยพบพรรณไมนำทงหมด 338 ชนด ใน 99 ครอบครว รองลงมำไดแก ภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลำง (268 ชนด ใน 74 ครอบครว) ภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน (267 ชนด ใน 77 ครอบครว) และภำคตะวนออก (241 ชนด ใน 83 ครอบครว) ทงน เนองจำก ภำคใตมพนท ทเหมำะสมตอกำรเจรญเตบโตของพรรณไมนำ เพรำะมฝนตกเกอบตลอดทงป ทำใหนำในแหลงนำธรรมชำตอดมสมบรณ มปรมำณนำตลอดทงป นอกจำกนสภำพพนทมควำมหลำกหลำย ทงพนทภเขำทมลำธำร พนรำบทมแหลงนำทงหวย หนอง คลอง บง และมพนททเปนปำชำยเลน รวมทงปำพร ทำใหมควำมหลำกหลำยของพรรณไมนำสง นอกจำกน ยงมพชนำเฉพำะถนทมควำมสำคญ เชน พลบพลงธำร Crinum thaianumบอนแดง Cryptocoryne cordata เปนตน

สำหรบชนดพรรณไม นำไทยสวยงำม ภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบนพบปรมำณมำกทสด (78 ชนด ใน 37 ครอบครว คดเปนรอยละ 29.21 ของพ ร ร ณ ไ ม น ำ ท พ บ ท ง ห ม ด ) ร อ ง ล ง ม ำ ไ ด แ ก

ภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลำง (71 ชนด ใน 36 ครอบครว คดเปนรอยละ 26.49) และภำคใต (36 ชนด ใน 16 ครอบครว คดเปนรอยละ 10.65 ของพรรณไมนำทพบทงหมด) เนองจำกภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน มพน ทบงนำ ทเปนพนท ชม นำ (Wetland) ทสำคญทมควำมหลำกหลำยของพรรณไมนำสวยงำม เชน กดทง และเขตหำมลำสตวปำบงโขงหลง ซงเปนพนท ชมนำ 2 ใน 14 แหงของประเทศไทยทอย ในทะเบยนพนทชมนำทมควำมสำคญระหวำงประเทศ หรอ แรมซำร ไซด (Ramsar site) (สำนกงำนนโยบำยและแผนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม กระทรวงท ร พ ย ำ ก ร ธ ร ร ม ช ำ ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม , http://wetland.onep.go.th/ramsarsites.html)

2. ชนดพรรณไม น ำพ นเมองของไทยทมศกยภำพในกำรผลตเพอสงออก

สำหรบขอมลชนดพรรณไมนำพนเมองของไทยทมศกยภำพในกำรผลตเพอสงออก ไดทำกำรรวบรวมขอมลจำกผสงออก 5 รำย ไดแก บรษท White Crane Aquatic Plants, บรษท Aquatic plants centre, บรษท B & B Aquarium, Siam Aquarium Fish and Plants และฟำรมไมนำภเกต มดงตอไปน

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 52

ตารางท 1 ชนดพรรณไมนำพนเมองของไทยทมศกยภำพในกำรผลตเพอสงออก

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 53

ชอไทย ชอวทยาศาสตรวำนนำ Acorus calamus ชบำนำ Aponogeton undulatusชบำแดง Aponogeton rigidifoliaพรหมม Bacopa monnieriสนตะวำใบขำว เทปเลก Blyxa echinospermaไสปลำไหล Braclaya longifoliaรำกดำใบใหญ Bolbitis heteroclitaหอมนำ Crinum thaianumใบพำยเขำใหญ Cryptocoryne balansaeผมหอม ครป Cryptocoryne tonkinensisคลปอลบดำ Cryptocoryne albidaบอนแดง Cryptocoryne cordataคลปรโทรสไปรำลส Cryptocoryne retrospiralisหญำหวไมขด Eriocaulon cinereumสำหรำยหวไมขด Eriocaulon setaceumหญำหวไมขด Eriocaulon truncatumขำไก Hygrophila polyspermaหำงนกยงใบยำว Hygrophila angustifolia หำงนกยงใบสน Hygrophila stricta สำหรำยฉตร Limnophila heterophyllaรำกดำใบยำว Microsorium pteropusสำหรำยแดง สำหรำยขนนก Myriophylum tetandrumบวสำย Nymphaea lotus ดำวนอย Pogostermon helferiโรทำลำ ทบทม Rotala rotundifoliaสำหรำยแปรงลำงขวด Rotala wallichiiรคเซย Riccia fluitansเทปเลก Vallisneria spiralisเทปยกษ Vallisneria giganteaมอสนำ Vesicularia dubyana

กำรศกษำชนด และกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในประเทศไทย (อรณ และคณะ 2559) ททำกำรสำรวจในชวงเดอนตลำคม 2551 - กนยำยน 2555 ชนดพรรณไมนำพนเมองในประเทศไทยทมกำรเกบเกยวจำกธรรมชำต และมโอกำสสญพนธจำกธรรมชำต ไดแก ชบำนำ Aponogeton undulatusชบำแดง Aponogeton rigidifolia ไสปลำไหล Braclaya longifolia ใบพำยเขำใหญ Cryptocorynebalansae ผมหอม Cryptocoryne tonkinensisคลปอลบดำ Cryptocoryne albida บอนแดง Cryptocorynecordata หำงนกยงใบยำว Hygrophila angustifoliaหำงนกยงใบส น Hygrophila stricta สำหร ำยฉตร Limnophilaheterophylla โรทำลำทบทม Rotala rotundifolia ดำวนอย Pogostermon helferi หอมนำ Crinum thaianum และ รคเซย Riccia fluitans ซงชนดทกลำวมำทงหมดเปนพรรณไมนำสวยงำมทนยมนำมำประดบตปลำ และมมลคำทำงเศรษฐกจ แตเนองจำก

แหลงอำศยในธรรมชำตมกำรเปลยนแปลงถกบกรกจำกทอยอำศยของชมชน และกำรเปลยนพนท เพอทำกำรเกษตรอน และกำรทำฝำยชะลอนำเพอนำนำไปใชในกำรเกษตร ทำใหพรรณไมนำในธรรมชำตลดลงอยำงรวดเร ว ในชวงระยะเวลำ 5 - 10 ป ทผ ำนมำ โดยเฉพำะพรรณไมนำทอำศยในลำธำรทมนำไหล เชน พ ร ร ณ ไ ม น ำ ใ น ส ก ล Cryptocoryne, Braclaya, Aponogeton และ Crinum เมอสภำพนำในลำธำร ทอำศยเปลยนไปเปนนำนง พรรณไมนำเหลำนจะหำยไปจำกธรรมชำต

อย ำ ง ไ ร ก ต ำม ได ม ก ำ ร ศกษำ โ ดย นำม ำขยำยพนธ ท ง ว ธป ก ช ำ และ เพำะ เล ย ง เ นอ เย อ จนสำมำรถเกบรกษำพนธ ไวได ตำมรำยละเอยดในตำรำงท 2 และตำรำงท 3

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 54

ตารางท 2 ชนดพรรณไมนำพนเมองของไทย ทมกำรผลตและขยำยพนธ เพอกำรสงออก

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 55

ชอไทย ชอวทยาศาสตร การผลตและการขยายพนธวำนนำ Acorus calamus ปกชำในแปลงดนชบำนำ Aponogeton undulatus เพำะเลยงเนอเยอ/เกบจำกธรรมชำตชบำแดง Aponogeton rigidifolia เพำะเลยงเนอเยอ/เกบจำกธรรมชำตไสปลำไหล Braclaya longifolia เพำะเลยงเนอเยอ/เกบจำกธรรมชำตรำกดำใบใหญ Bolbitis heteroclita ปกชำในแปลงดนและปกชำในนำหอมนำ Crinum thaianum ปกชำในนำใบพำยเขำใหญ Cryptocoryne balansae เพำะเลยงเนอเยอ/เกบจำกธรรมชำตผมหอม ครป Cryptocoryne tonkinensis เพำะเลยงเนอเยอ/เกบจำกธรรมชำตคลปอลบดำ Cryptocoryne albida เพำะเลยงเนอเยอ/เกบจำกธรรมชำตบอนแดง Cryptocoryne cordata เพำะเลยงเนอเยอ/เกบจำกธรรมชำตใบพำยเรโทรสไปรำลส Cryptocoryne retrospiralis เพำะเลยงเนอเยอ/เกบจำกธรรมชำต

ใบพำยกรฟฟทธไอ Cryptocoryne griffithii เพำะเลยงเนอเยอ/เกบจำกธรรมชำต

ขำไกดำง Hygrophila polysperma ปกชำในแปลงดนและปกชำในนำ

หำงนกยงใบยำว Hygrophila angustifolia ปกชำในแปลงดนและปกชำในนำ

หำงนกยงใบสน Hygrophila stricta ปกชำในแปลงดนและปกชำในนำสำหรำยฉตร Limnophila heterophylla ปกชำในแปลงดนและปกชำในนำรำกดำใบยำว Microsorium pteropus ปกชำในแปลงดนและปกชำในนำสำหรำยแดง สำหรำยขนนก Myriophylum tetandrum ปกชำในนำดำวนอย Pogostermon helferi ปกชำในแปลงดนและปกชำในนำโรทำลำ ทบทม Rotala rotundifolia ปกชำในแปลงดนและปกชำในนำรคเซย Riccia fluitans ปกชำในนำเทปเลก Vallisneria spiralis ปกชำในนำเทปยกษ Vallisneria gigantea ปกชำในนำมอสนำ Vesicularia dubyana ปกชำในนำ

ตารางท 3 ชนดพรรณไมนำพนเมองของไทย ทมงำนวจยเกยวกบกำรขยำยพนธโดยวธกำรเพำะเลยงเนอเยอ

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 56

จำกกำรศกษำชนด และกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในประเทศไทย (อรณ และคณะ 2559) ททำกำรสำรวจในชวงเดอนตลำคม 2548 - กนยำยน 2554 พบชนดพนธตำงถน โดยภำคใตพบมำกทสด 25 ชนด ใน 18 ครอบครว คดเปนรอยละ 7.40 รองลงมำไดแก ภำคตะวนออก (24 ชนด ใน 18 ครอบครว คดเปนรอยละ 9 .96) ภำคเหนอ (24 ชนด ใน 16 ค ร อ บ ค ร ว ค ด เ ป น ร อ ย ล ะ 1 0 . 6 7 ) ภ ำ คตะวนออกเฉยง เหนอตอนบน (22 ชนด ใน 15 ค ร อ บ ค ร ว ค ด เ ป น ร อ ย ล ะ 8 . 2 4 ) แ ล ะ ภ ำ คตะวนออกเฉยง เหนอตอนลำง (22 ชนด ใน 15 ครอบครว คดเปนรอยละ 8.21) ชนดพนธตำงถนทพบ สวนใหญเปนพชนำทเคยเขำมำ และมกำรรกรำนเดมอยแลว เชน จอก Pistia strayiotes ไมยรำบยกษ Mimosa pigra บวฝรง Nymphaea spp. ออหลวง Arundo dunax หญำคำ Imperata cylindricaผ ก ต บ ช ว ำ Eichorniacrassipes ห ญ ำ โ ข ย ง Rottboelliacochinensis ธ ป ฤ ๅ ษ Typha angustifolia พทธรกษำอนเดย Canna indicaเปนตน ซงเหลำนในปจจบนเปนวชพชทกอใหเกดปญหำรกรำนในแหลงนำ เชน จอก ผกตบชวำ ไมยรำบยกษ เปนวชพชในทชนแฉะทวไป เชน ออหลวง หญำคำ หญ ำ โขย ง และท น ำมำ เปนไมป ระดบ เ ชน พทธรกษำอนเดย และบวฝรง สวนชนดพนธตำงถนทเขำมำโดยวตถประสงคเพอเปนพรรณไมนำสวยงำม

ประดบสวนนำ เชน กกรำชน Cyperus involucatusกกอยปต Cyperus papyrus กกอยปตแคระ C. prolifer คลำนำชอตง Thalia dealbata คลำนำชอหอย T. geniculata กระดมทองเลอย Wedelia trilobata ซงยงไมถอวำมกำรแพรกระจำยจนเกดกำรรกรำนในแหลง นำมำก โดยเฉพำะ กกรำชน ปจจบนในภำคอสำน ชำวบำนจะปลกเพมมำกขนเพอนำมำใชในกำรทำเครองใช เครองจกสำน เชน กระเปำ เสอ เปนตน เนองจำกปรมำณทขนในแหลงนำไมเพยงพอในกำรนำมำใช สวนชนดทนำเขำมำเพอใชในกำรจดตปลำสวยงำม และประดบส ว น น ำ เ ช น ส ำ ห ร ำ ย ค ำ บ อ ม บ ำ Cabombacaroliniana อเมซอน Echinodorus sp.แวนแกว Hydrocotyle umbellata สำหร ำยญป น Myriophyllum brasiliense กระจบญปน Ludwigiasedioides ชอครำมนำ Pontederia cordataบอนดำ Colocasia esculenta ยงถอวำเปนชนดพนธตำงถนทมกำรรกรำนมำกในแหลงนำ โดยเฉพำะตน อเมซอน ปจจบนยงมกำรนำเขำมำหลำกหลำยชนด (species) เพรำะเปนสนคำสงออก สวนแวนแกว Hydrocotyle umbellate ปจจบนเปนพรรณไมนำทมกำรปลกขยำยพนธเพอจำหนำยประดบสวนนำ และสำหรำยญปน Myriophyllum brasiliense เปนพรรณไมนำทขยำยพนธในฟำรมเพอสงออก

ชนดพรรณไมนา เอกสารอางองใบพำยผมหอม Cryptocoryne tonkinensis กำญจนร, 2542บอนแดง Cryptocoryne blassii วนเพญ, 2547อะโกลนมำ Aglaonema simplex นงนชและคณะ, 2548หอมนำ Crinum thaianum Schulze วรรณดำ และคณะ, 2551รำกดำใบยำว Microsorium pteropus รฐภทร, 2553ใบพำยเรโทรสไปรำลส Cryptocoryne retrospiralis กำญจนร และคณะ, 2557ดำวนอย Pogostemon helferi มณรตน และคณะ, 2554

กลยทธในการใชประโยชนในทรพยากรพรรณไมนาพนเมองของไทยอยางยงยน

จำกขอมลกำรศกษำชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในประเทศไทย พรรณไมนำสวยงำมของไทยทมศกยภำพในกำรผลตเพอกำรสงออก ชนดพนธ หำยำกและใกลสญพนธ และชนดพนธตำงถนทนำเขำมำเพอขยำยพนธเพอกำรสงออก รวมทงขอมลจำกสถต กำรสงออกพรรณไมนำไปตำงประเทศ และขอมลจำกกำรสมภำษณผประกอบกำร ผผลตพรรณไม นำในประเทศไทย สำมำรถกำหนดกลยทธในกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรพรรณไม นำพนเมองของไทยใหสำมำรถใชประโยชนอยำงยงยนควบคไปกบกำรอนรกษ ได 2 กลยทธ 6 แนวทำง และกลยทธในกำรบรหำรจดกำรช นดพนธ ต ำ ง ถน 1 กลยทธ 2 แนวทำง ดงตอไปน

1. กลยทธดานการใชประโยชนทรพยากรพรรณไมนาพนเมองทางการคาและเพอการสงออก ประกอบดวย 2 แนวทำง

1) ภำครฐมกำรศกษำวจยดำนชนดพนธพรรณไม นำสวยงำมพนเมองของไทย ทไดรบควำมนยม ใหนำมำใชในกำรประดบตปลำ กำรพฒนำสำยพนธ วธกำรขยำยพนธ และกำรนำเทคโนโลยมำใชในกำรผลตพรรณไมนำเชงพำณชย ไดแก พรรณไมนำชนดชบำนำชบำแดง ไสปลำไหล รำกดำใบใหญ รำกดำใบยำว หอมนำ ใบพำยเขำใหญ ผมหอม คลปอลบดำ บอนแดง ใบพำยเรโทรสไปรำลส ใบพำยกรฟฟทธไอ ดำวนอย โรทำลำ รคเซย เปนตน

2) ภำครฐมกำร ถำยทอดองคควำมร แกเกษตรกรผผลต เพอสรำงอำชพ สรำงรำยไดใหแกเกษตรกร และทดแทนกำรเกบเกยวจำกธรรมชำต สำมำรถผลตสนคำใหไดมำตรฐำน สำมำรถสงออกขำยทงตลำดภำยในประเทศและตลำดตำงประเทศ

2. กลยทธดานการอนรกษทรพยากรพรรณไมนาและใชประโยชนอยางยงยน พรรณไมนำชนดหำยำก และมโอกำสจะสญพนธเนองจำกกำรเกบเกยวจำกธรรมชำตเพอกำรคำ รวมทงสภำพแวดลอมถนอำศยมกำรเปลยนแปลง และถกรกรำน นน ภำครฐควรมแนวทำงในกำรอนรกษ 4 แนวทำง ดงน

1) ภำครฐมระบบจดกำรแหลงนำเพอใชในกำรเกษตรอยำงเหมำะสม ไมใหเกดผลกระทบกบชนดพนธของพรรณไมนำทอยอำศยในธรรมชำต เชน กำรหำมสร ำ งฝำยก นล ำ น ำ เ นองจำกระบบนเ วศ น ทเปลยนไป ทำใหพรรณไมนำทอำศยในแหลงนำไหลลดลง และอำจจะสญพนธได เชน ชบำนำ ชบำแดง ไสปลำไหล ใบพำยเขำใหญ ผมหอม สำหรำยฉตร และ หอมนำ

2) ภำครฐถำยทอดองคควำมรดำนกำรอนรกษแบบชมชนมสวนรวม โดยกำรอนรกษควบคไปกบกำรใชประโยชนอยำงยงยน ดงตวอยำงเชน กำรอนรกษหอมนำ หรอพลบพลงธำร Crinum thaianum ทภำครฐ องคกำรปกครองสวนทองถน และชมชน รวมกนฟนฟทรพยำกร อนรกษแหลงอำศย และชมชนไดประโยชนดำนกำรทองเทยวรปแบบทองเทยวเชงนเวศ

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 57

3) ดำนวชำกำร ภำครฐมกำรศกษำวจยวธกำรเกบรกษำพนธพช เพอกำรอนรกษพรรณไมนำทหำยำก และมโอกำสสญพนธจำกแหลงธรรมชำต แลวนำไปปลกคนในแหลงอำศยเดม หรอแหลงอำศยทมระบบนเวศคลำยคลงกนทสำมำรถควบคมดแลไมใหมกำรรบกวนตอไปได เชน ในเขตอทยำนแหงชำต เปนตน

ตวอยำงงำนวจยเกยวกบกำรเกบรกษำพนธพรรณไมนำในประเทศไทย เชน

- กำรเกบรกษำพนธพรรณไม นำไทยสกล Cryptocoryne 3 ชนด โดยวธกำรใชเทคนคเมลดเทยม (วรรณดำ พพฒนเจรญชย และคณะ, 2562) ไดศกษำระดบควำมเขมขนทเหมำะสมของ Sodium alginateในกำรทำเมลดเทยมเพอเกบรกษำพนธพรรณไมนำไทยสกล Cryptocoryne 3 ชนด ไดแก Cryptocorynebalansae Gagnepain ( ใ บ พ ำ ย ม ว ก เ ห ล ก ) Cryptocoryne blassii De wit ( บ อ น แ ด ง ) แ ล ะCryptocoryne tonkinensis Gagnepain (ผมหอม ) ในสภำพปลอดเชอ

- เทคนคกำรทำเมลดเทยมเพอกำรเกบรกษำพรรณไมนำสกลใบพำย (มณรตน หวงวบลยกจ และคณะ, 2551)

- กำรเกบรกษำพนธกรรมพรรณไมนำไสปลำไหลของไทยโดยว ธ กำรทำเมลด เทยม (มณรต น หวงวบลยกจ และคณะ, 2561)

4) ดำนกำรปลกจตสำนกดำนกำรอนรกษทรพย ำกร ธรรมชำ ต แก เ ย ำ วชน ภำ คร ฐ ม ก ำ รประชำสมพนธ จดฝกอบรมสรำงควำมร ควำมเขำใจ จดตงกลมเยำวชนใหมสวนรวมในองคกรภำครฐ และชมชน ท อ ง ถ น เ พ อ ใ ห ส ร ำ ง เ ค ร อ ข ำ ยอ น ร ก ษทรพยำกรธรรมชำต ใหเขมแขง

3. กลยทธในการบรหารจดการชนดพนธตางถน (Aliens species) ประกอบดวย 2 แนวทาง

1) ชนดพนธ ตำงถนทมกำรรกรำน หรอมแนวโนมทจะรกรำน ภำครฐควรมแนวทำงในกำรบรหำร

จดกำร เชน กำรกำหนดชนดทหำมนำเขำ หรอนำเขำแบบมเงอนไข อำจจะกำหนดใหเปนพชควบคม ใหมกำรขยำยพนธเฉพำะในฟำรมเพอกำรสงออกเทำนน สำหรบชนดพนธตำงถนทมรำยงำนวำเปนชนดทมกำรแพรพนธรวดเรวจนเปนอนตรำยกควรจะประกำศใหเปนพชตองหำมมใหมกำรนำเขำมำในรำชอำณำจกร โดยออกเปนประกำศกระทรวงเกษตรและสหกรณ และใชอำนำจตำมพระรำชบญญตกกพช พ.ศ. 2507 ในกำรควบคม

2) ภำครฐมกำรประชำสมพนธใหควำมรแกประชำชน เรองชนดพนธ ตำงถนทมกำรแพรพนธรวดเรวจนเปนอนตรำยตอระบบนเวศ แนะนำวธกำรทำลำยทถกตอง และรณรงคไมใหมกำรทงลงในแหลงนำธรรมชำต

ตวอยำง เชน ปจจบนประเทศไทยไดมกำรประกำศใหจอกหหนยกษเปนสงตองหำมมใหมกำรนำเขำมำในรำชอำณำจกร ตำมประกำศกระทรวงเกษตรและสหกรณ ฉบบท 14 ซงประกำศตงแตวนท 1 5 ธ น ว ำ ค ม 2 5 2 1 โ ด ย อ ำ ศ ย อ ำ น ำ จ ต ำ มพระรำชบญญตกกพช พ.ศ. 2507 ใชชอวำเฟรนนำซำลวเนย เนองจำกเปนพชทมไดมอยในประเทศไทย และหำกใหเขำมำอำจกอใหเกดควำมเสยหำยอยำงรำยแรงได พระรำชบญญตกกพชน ไดมกำรปรบปรง ใหทนสมย และเพมบทลงโทษมำกขน ผครอบครองจะตองเปนผทำลำย และหำกเจำหนำทเปนผทำลำย สำมำรถเรยกเกบคำใชจำยจำกเจำของได และผทไมปฏบตตำมกฎหมำย ขดขน ขดขวำง กำรกระทำ กำรปฏบตงำนของเจำหนำท ตองระวำงโทษจำคก ไมเกน 1 ป หรอปรบไมเกนสองหมนบำทหรอทงจำทงปรบ แลวแตฐำนควำมผด ในปจจบนพบจำหนำย หรอปลกเปนไมประดบ โดยไมทรำบวำเปนสงผดกฎหมำย และผลกระทบทอำจเกดขน

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 58

สวนท 2 การบรหารจดการดานการผลตพรรณไมนาสวยงามเพอการสงออก การพฒนาคณภาพสนคา และการตลาด

ในสวนนจะนำขอมลสถต ชนด ปรมำณและมลคำกำรสงออก จำกกลมวชำกำร สำนกควบคมพชและวสดกำรเกษตร กรมวชำกำรเกษตร และขอมลจำกผประกอบกำรผลตและสงออกพรรณไมนำสวยงำม ในประเทศไทย มำวเครำะหเพอกำหนดกลยทธในกำรผลตใหสนคำพรรณไมนำใหมมำตรฐำนตรงตำมควำมตองกำรของตลำด รวมทงนำขอมลชนดพรรณไมนำทม

กำรสงออกอนดบตน ๆ มำวเครำะหแนวโนมของตลำด เพอกำหนดกลยทธในกำรพฒนำสนคำเพอขยำยตลำดกำรคำทงตลำดในประเทศ และตลำดตำงประเทศ นอกจำกน ยงมกำรวเครำะหตนทน และผลตอบแทน ในกำรผลตสนคำพรรณไมนำสวยงำมในระบบกำรเพำะเลยงเนอเยอ เพอใชเปนแนวทำงในกำรตดสนใจลงทนผลตพรรณไมนำสวยงำมเพอกำรสงออกสำหรบเกษตรกรรำยใหมอกดวย

ตารางท 4 มลคำและปรมำณกำรสงออกสนคำพรรณไมนำสวยงำม ป 2557 - 2561 (เฉพำะทมใบรบรองสขอนำมยพช)

ตารางท 5 ปรมำณและมลคำพรรณไมนำสวยงำมสงออกไปประเทศตำง ๆ 10 อนดบ ป 2561 (เฉพำะทมใบรบรองสขอนำมยพช)

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 59

ป ปรมาณ (ตน / ชน) มลคา (บาท)2557 9,185,066 35,515,4992558 9,707,473 36,904,4932559 11,852,634 41,006,3942560 11,619,169 49,863,6052561 12,693,360 46,094,540

ลาดบท ประเทศ ปรมาณ (ตน / ชน) มลคา (บาท)

1 UNITED STATES OF AMERICA 8,824,671 13,218,2502 JAPAN 1,185,334 11,254,4833 UNITED KINGDOM 241,783 3,731,6644 RUSSIA 708,231 3,293,6645 POLAND 498,995 1,764,4906 THE NETHERLANDS 172,265 1,445,5247 TURKEY 108,051 1,344,5968 CZECH REPUBLIC 216,635 1,337,0589 ITALY 127,650 1,251,47510 GERMANY 34,089 979,249

จำกขอมล มลคำกำรสงออกสนคำพรรณไมนำสวยงำม ในป พ .ศ . 2557 - 2561 มมล คำรวม 35,515,499 / 36,904,493/41,006,394/49,863,605 และ 46,094,540 บำท ตำมลำดบ จะเหนวำมลคำกำรสงออกเพมขนอยำงตอเนอง ทงน มลคำของพรรณไมนำจะคลำยคลงกบปลำสวยงำม คอ มลคำทแทจรงจะสงกวำทมรำยงำน ซงในกรณของพรรณไมนำสวยงำม นน บ ำ ง ช น ด ม ม ล ค ำ ใ น ต ล ำ ด ส ง เ ช น Anubias, Nymphaea, Echinodorus และ Bucephalandra

ประเทศทนำเขำพรรณไมนำจำกประเทศไทย มถง 109 ประเทศ ชนดพรรณไมนำทสงออกมมำกถง 114 ชนด จำกขอมลดงกลำว จะเหนวำในอนำคตตลำดพรรณไมนำสวยงำมของไทยสำมำรถขยำยตวไดอยำงตอเนอง หำกมกำรส งเสรมส นบสนนใหมกำรผลตอย ำงมมำตรฐำน สนคำตรงกบควำมตองกำรของตลำด และสำมำรถใหลกคำเขำถงสนคำไดโดยงำยในตลำดแบบออนไลน

ตารางท 6 ชนด ปรมำณและมลคำ พรรณไมนำสวยงำมสงออก 20 อนดบ ป 2561

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 60

ลาดบท พรรณไมนา ปรมาณ (ตน / ชน) มลคา(บาท)1 ANUBIAS 1,314,219 13,009,9992 NYMPHAEA 420,983 5,810,4053 MICROSORIUM 639,600 3,575,3724 ELODEA 3,933,735 2,916,1495 ECHINODORUS 557,005 2,838,4536 CRYPTOCORYNE 298,661 2,428,7717 HYGROPHILA 1,964,193 1,747,4158 CABOMBA 683,087 1,668,4499 VESICULARIA 85,762 1,234,73110 VALLISNERIA 285,777 1,103,68511 LUDWIGIA 271,384 1,014,62012 BUCEPHALANDRA 55,376 1,090,282

13 ALTERNANTHERA 137,302 577,61014 ELEOCHARIS 95,212 466,78515 OPIHOPOGON 455,159 455,15916 HEMIANTHUS 25,000 442,19717 BACOPA 120,453 407,99518 MICRANTHEMUM 54,863 372,01519 STAUROGYNE 60,005 346,79820 LILAEOPSIS 31,934 280,244

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 61

สำหรบชนดพรรณไมนำทสงออก อนดบตน ๆ ชวงป พ.ศ. 2557 - 2561 ไดแก พรรณไมนำในสกล Anubias, Nymphaea, Echinodorus, Cryptocoryne, Microsorium, Elodia, Cabomba, Hygrophila, Ludwigia, Valissneria, Vessicularia, Bucephalangra, Ammania, Ophiopogon, Aglaonema, Micranthemum, Bacopa, Alternanthera, Ceratphyllum, Opihopogon และ Rotalaซงพรรณไมนำ สกล Anubias, Cryptocoryne และ Echinodorus เปนชนดทมควำมหลำกหลำยของสำยพนธ (Varieties) สง ไดรบควำมนยมเพรำะเจรญเตบโตชำในต ทำใหไมตองมกำรตดแตงบอย ซงกำรขยำยพนธสำมำรถทำไดทงกำรขยำยพนธโดยกำรแตกหนอ หรอเพำะเลยงเนอเยอ (Tissue culture) พรรณไมนำในส ก ล Cryptocoryne ท พ บ ในป ระ เทศ ไทย เ ช น Cryptocoryne balansae, C. albida, C. cordata,

C. tonkinensis ผประกอบกำรจะเกบจำกธรรมชำตสวนหนง และนำมำขยำยพนธเองสวนหนง แตเนองจำกเปนพรรณไม นำทเจรญเตบโตชำ จงนยมเกบจำกธรรมชำตแลวสงออก ชนดทนำเขำมำจำกตำงประเทศแลวนำมำเพำะขยำยพนธเพอจำหนำยและสงออก เชน Cryptocoryne becketii, C.nurii, C.parva, C. retrospiralisและ C. wendtii สำหรบพรรณไมนำในสกล Elodia, Cabomba, Hygrophila, Ludwigia, Valissneria, Vessicularia, Ammania, Micranthemum, Bacopa, Alternanthera, Ceratphyllum, Nomaphila และ Rotala สวนใหญจะขยำยพนธโดยกำรปกชำ และชำนำ ในสกลเหลำนสวนใหญเปนไมขอ เจรญเตบโตเรว ขยำยพนธไดงำย รำคำไมสงมำก แตมกำรสงออกในปรมำณมำก

ภาพท 1 พรรณไมนำสวยงำมชนดทมปรมำณและมลคำในกำรสงออกสง

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 62

ANUBIAS

ECHINODORUS

ELODEA

NYMPHAEA

HYGROPHILA

LUDWIGIA

MICROSORIUM

CRYPTOCORYNE

BUCEPHALANDRA

VESICULARIA

CABOMBA

OPHIOPOGON

ALTERNANTHERA

BACOPA

VALLISNERIA

ในสวนขอมลทไดจำกภำคเอกชน เปนขอมลจำกกำรสมภำษณ ผประกอบกำร ทผลตและสงออกพรรณไมนำสวยงำม จำนวน 10 รำย ไดแก

- บรษท White Crane Aquatic Plants (บรษทสงออก และฟำรม)

- บรษท Aquatic plants center (บรษทสงออก และฟำรม)

- รำนปรำณ (ผลต และจำหนำยทงในประเทศและตำงประเทศ)

- บรษท B & B Aquarium (บรษทสงออก และหองเพำะเลยงเนอเยอ)

- บรษท Siam Aquarium Fish and Plants(บรษทสงออก)

- ฟำรมไมนำภเกต (บรษทสงออก และฟำรม)AM Lab (หองเพำะเลยงเนอเยอ)

- คณกฤษณำ (หองเพำะเลยงเนอเยอ)ฟำรม เลก ไมนำ จ.ระยอง (ฟำรมผลตพรรณไมนำ)รำน Atlantic

ซงผประกอบกำรทผลตและสงออกพรรณไมนำสวยงำม จำนวน 10 รำย ไดใหขอมลดงตอไปน

ตารางท 7 ชนดพรรณไมนำตำงประเทศ ทมกำรนำเขำมำผลตเพอสงออกและจำหนำยในประเทศ

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 63

ชอไทย ชอวทยาศาสตร

ผกเปดนำ Alternanthera reineckii Briquet

ผกเปด Alternanthera reineckii ‘rosaefolia’

แอมแมนเนยเลก Ammannia gracilis Guill. and Perr.

แอมแมนเนยแดง Ammannia senegalensis Lam

อนเบยส Anubias barteri var. barteri Engler

อนเบยสใบกวำง Anubias barteri ‘Broad leaf’

อนเบยส Anubias barteri‘Wrinkled Leaf’

อนเบยสแคระ Anubias barteri var. nana Engler

อนเบยส Anubias barteri ‘Coffeefolia’

อนเบยส Anubias congensis N.E. Brown

อนเบยส Anubias minima Chevalier

อนเบยส Anubias lanceolata Schott

ชบำนำ Aponogeton crispus Thunb.

ตารางท 7 ชนดพรรณไมนำตำงประเทศ ทมกำรนำเขำมำผลตเพอสงออกและจำหนำยในประเทศ (ตอ)

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 64

ชอไทย ชอวทยาศาสตรชบำนำ Aponogeton madagascariensis (Mirbel) van Bakerผกกำดนำ Armoracia aquatic (Eaton) Wieg.ลำนไพลน Bacopa caroliniana (Walt.) Rob.บำโคปำ Bacopa lannigera (C.&S.) Wettst.บลบทส Bolbitis sp.บเซป Bucephalandra sp.บวสำหรำย สำหรำยคำบอมบำ Cabomba carolininia A. Grayสำหรำยคำบอมบำแดง Cabomba piauhyensis Gardnerใบพำยเบคแคททอ Cryptocoryne becketii Thwaites exใบพำยครป Cryptocoryne nurii Furtadoครปพำวำ Cryptocoryne parva de Witใบพำยเรโทรสไปรอลลส Cryptocoryne retrospiralis (Roxburgh) Fischerใบพำยศรลงกำ Cryptocoryne wendtii de Witอเมซอนรบน Echinodorus sp. “Rubin”อเมซอนโอเซลอต Echinodorus sp. “Ozelot”อเมซอนโรส Echinodorus sp. “Rose”อเมซอนใบดำง Echinodorus cordifolius “Marble queen”อเมซอนฮอรมำนอ Echinodorus horemanii Ratajอเมซอนฮอรรซอนทอลลส Echinodorus horizontalis Ratajอเมซอนแดง Echinodorus osiris Ratajอเมซอนแคระ Echinodorus quadricostatus Fassetอเมซอนซลเทอร Echainodorus schlueteri Ratajหญำเตย Echinodorus tenellus (Mart.) Buch.สำหรำยเดนซำ Egeria densa Planch.ฮสเทอรอลลส Eusteralis stellata (Lour.) panigrahiกลอสโซสตกมำ Glossostigma elantinoides Benth.จมโนโคโรนส Gymnocoronis spilanthoides

ตารางท 7 ชนดพรรณไมนำตำงประเทศ ทมกำรนำเขำมำผลตเพอสงออกและจำหนำยในประเทศ (ตอ)

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 65

ชอไทย ชอวทยาศาสตรแวนแกว Hydrocotyle sp.โลบเลย Lobilia cardinalis L.ลดวเจยเลก Lugwigia arcuata Walterลดวเจยพำลสทรส Lugwigia palustris (L.) Elliottลดวเจยแดง Lugwigia perennis L.ใตใบแดง Lugwigia repens J.R. Forst.ลดวเจย “ไดมอนด” Lugwigia repems “Diamond”เกลดปลำใหญ Lysimachia nummularia L.มำยำคำ Mayaca fluviatilis Aubletไมแครนทมม Micranthemum micranthemoides (Nutt.) Wettstเกลดปลำเลก Micranthemum umbrosumบวสวรรค บวญปน Nuphar japonica DC.บวไทเกอร Nymphae lotus “Zenkeri”บวกลวย Nymphoides aquatica (Walt.) O.Kuntzeดปลนำ Potamogeton mucronatus Preslโรทำลำมำครำนดำ Rotala macranda Koehneแซกจททำเรย Sagittaria platyphylla (Engelm.) J.G.SM.หญำนำ Sagittaria subulata (L.) Buch.ยตรคลำเรย Utricularia graminifolia Vahlเทปเกลยว Vallisneria spiralis Mikiเทปใหญ Vesicularia duyana (C.Mull) Broth.

ตารางท 8 รำยชอพรรณไมนำทมกำรขยำยพนธ ในหองเพำะเลยงเนอเยอของภำคเอกชน

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 66

รายชอพรรณไมนา แหลงทมาของขอมลAcorus pusillus APC Tissue CultureAlternanthera lilacina APC Tissue CultureAlternanthera reineckii APC Tissue CultureAlternanthera rosaefolia APC Tissue Culturealternanthera sessilis red APC Tissue CultureAmmoricia aquatica APC Tissue CultureAnubias barteri APC Tissue Culture /AM Lab/ B & B Aquarium /กฤษณำAnubias barteri (broad leaf) APC Tissue Culture /AM Lab/ B & B Aquarium /กฤษณำAnubias congensis APC Tissue Culture /AM Lab/ B & B Aquari m /กฤษณำAnubias minima APC Tissue Culture /AM Lab/ B & B Aquarium /กฤษณำAnubias nana AM Lab/กฤษณำAnubias nana 'gold' APC Tissue Culture /AM Lab/กฤษณำAnubias nana marble APC Tissue Culture/กฤษณำ / B & B Aquarium Anubias nana mini 'White' APC Tissue Culture/กฤษณำ/ B & B AquariumAnubias nana 'pinto' APC Tissue Culture/AM Lab/B & B Aquarium/กฤษณำAnubias nana thick leaf' APC Tissue Culture/กฤษณำ/ B & B AquariumAnubias stardust APC Tissue Culture/กฤษณำ/ B & B AquariumBucephalandra APC 'marble' APC Tissue CultureBucephalandra Black Carpet APC Tissue CultureBucephalandra brownie phoenix (red) APC Tissue CultureBucephalandra brownie phoenix green

APC Tissue Culture

Bucephalandra Cascade King (CK) APC Tissue CultureBucephalandra Catherine Red APC Tissue CultureBucephalandra Velvet (Crocodile) APC Tissue CultureBucephalandra dark skeleton king (BS) APC Tissue CultureBucephalandra green wavy APC Tissue CultureBucephalandra kedagang AM LabBucephalandra kedagang Japan APC Tissue CultureBucephalandra kedagang round APC Tissue CultureBucephalandra red mini APC Tissue Culture

ตารางท 8 รำยชอพรรณไมนำทมกำรขยำยพนธ ในหองเพำะเลยงเนอเยอของภำคเอกชน (ตอ)

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 67

รายชอพรรณไมนา แหลงทมาของขอมลCardamine lyrata sp. (Vietnam) APC Tissue CultureCryptocoryne affinis APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne albida brown APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne albida green APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne albida red APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne balansae APC Tissue Culture /AM Lab/กฤษณำCryptocoryne becketii APC Tissue Culture /AM Lab/กฤษณำCryptocoryne blassii APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne broad Dwarf APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne Flamingo APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne lucens APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne lutea APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne mioya APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne nevillii APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne nurii APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne parva APC Tissue Culture /AM LabCryptocoryne petchii APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne retrospiralis 'red' APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne retrospiralis 'green' APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne timahensis APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne tropica APC Tissue Culture /AM LabCryptocoryne walkeri APC Tissue Culture/กฤษณำ

Cryptocoryne usteriana green (Philippines) APC Tissue Culture/กฤษณำ

Cryptocoryne wallisii APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne wendtii 'Brown' APC Tissue Culture /AM Lab

Cryptocoryne wendtii brown [Indonesia] APC Tissue Culture/กฤษณำ

Cryptocoryne wendtii 'Green' APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne wendtii green gekco APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne wendtii pink APC Tissue Culture/กฤษณำCryptocoryne willisii APC Tissue Culture /AM LabCryptocoryne yujii APC Tissue Culture/กฤษณำ

ตารางท 8 รำยชอพรรณไมนำทมกำรขยำยพนธ ในหองเพำะเลยงเนอเยอของภำคเอกชน (ตอ)

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 68

รายชอพรรณไมนา แหลงทมาของขอมลCrytocoryne spiralis [Indonesia] APC Tissue Culture/กฤษณำCrytocoryne hudoroi APC Tissue Culture/กฤษณำDidiplis Diandra APC Tissue CultureEchinodorus aflame APC Tissue Culture /AM LabEchinodorus americanus APC Tissue CultureEchinodorus bleheri APC Tissue CultureEchinodorus diamond red APC Tissue CultureEchinodorus hadi red pearl APC Tissue CultureEchinodorus ozelot 'Red' APC Tissue CultureEchinodorus horemanii 'Red' APC Tissue CultureEchinodorus madalengensis APC Tissue CultureEchinodorus Rose APC Tissue CultureEchinodorus Small Bear APC Tissue CultureEchinodorus schlueteri APC Tissue CultureEchinodorus tenellus APC Tissue Culture /AM LabEchinodorus uruguayensis APC Tissue CultureEchinodorus gabriell APC Tissue CultureElatine hydropiper APC Tissue Culture /AM LabElatine orientalis APC Tissue Culture /AM LabEleocharis sp. AM LabEleocharis parvulus AM LabEleocharis parvulus mini APC Tissue CultureEriocaulon cinereum APC Tissue CultureEustralis stellata APC Tissue CultureGlossostigma elatinoides APC Tissue CultureGratiola viscidula APC Tissue CultureHedyotis salzmannii APC Tissue CultureHemianthus callitrichoides APC Tissue Culture /AM LabHemianthus callitrichoides 'Cuba' APC Tissue CultureHomalomena sp. Sekadau South APC Tissue CultureHottonia Inflate APC Tissue Culture

รายชอพรรณไมนา แหลงทมาของขอมล

Hydrocotyle tripartita APC Tissue CultureHygrophila sp. Tiger APC Tissue CultureIsoetes vetata varsicula APC Tissue CultureJuncus repens APC Tissue CultureLagenandra meeboldii red long APC Tissue Culture

Lagenandra meeboldii red roundAPC Tissue Culture

Lilaeopsis novaezelandiae APC Tissue CultureMicranthemum Monte Carlo APC Tissue Culture /AM LabMicrocarpea minima APC Tissue Culture /AM LabMyriophllum elafinoides 'mini' APC Tissue Culture

Myriophyllum matogrossense RedAPC Tissue Culture

Nymphoides hydrophylla 'Taiwan' APC Tissue Culture

Pogostemon helferi AM LabPiptospatha ridleyi (aglao army) APC Tissue CultureRotala indica ‘Bonsai’ AM LabStaurogyne repens AM LabUtricularia graminifolia AM Lab

ตารางท 8 รำยชอพรรณไมนำทมกำรขยำยพนธ ในหองเพำะเลยงเนอเยอของภำคเอกชน (ตอ)

ตารางท 9 รำยชอพรรณไมนำทมงำนวจยเกยวกบกำรเพำะเลยงเนอเยอ

รายชอ เอกสารอางอง

ใบพำยผมหอม Cryptocoryne tonkinensis กำญจนร, 2542ใบพำยเขำใหญ Cryptocoryne balansae มณรตน, 2546อนเบยส Anubias nana กำญจนร, 2547บอนแดง Cryptocoryne blassii วนเพญ, 2547แอมมำเนย Ammannia senegalensis สรยำ และคณะ, 2547อะโกลนมำ Aglaonema simplex นงนช และคณะ, 2548หอมนำ Crinum thaianum Schulze วรรณดำ และคณะ, 2551รำกดำใบยำว Microsorium pteropus รฐภทร, 2553

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 69

ตารางท 9 รำยชอพรรณไมนำทมงำนวจยเกยวกบกำรเพำะเลยงเนอเยอ (ตอ)

สรปปญหาในการผลตพรรณไมนาเพอการสงออก จำกกำรสมภำษณและกำรประชมหำรอ

รวมกบผประกอบกำรผลตและสงออกพรรณไม นำสวยงำม สำมำรถสรปประเดนปญหำ ไดดงน

1 . ด ำน ศต ร พ ช เ ม อ ป 2 550 - 2 551 กลมสหภำพยโรป (EU) ซงเปนผนำเขำพรรณไมนำและ ไมประดบจำกประเทศไทย ไดตรวจพบไสเดอนฝอย 2 สกล ซงเปนศตรพชกกกนตดไปกบพรรณไมนำ และพรรณไมนำของไทยถกระงบกำรนำเขำ ณ ดำนตรวจพชของ EU และถกเผำทงหมดทตรวจพบ จำกนนมำ EU เพมมำตรกำรเขมงวดในกำรสมตรวจมำกขน และมกำรแจงเตอนอยำงตอเนอง EU เรมสมตรวจกำรนำเขำพรรณไมนำ ในป 2550 ตรวจพบไสเดอนฝอยศตรพชกกกนอย ในรำกไม นำทสงเขำไป ประมำณ 5 คร ง ป 2551 พบ 11 ครง EU ไดสงเจำหนำทเขำมำประเมนพรรณไมนำในประเทศไทย และเตอนใหเรำหำวธกำรแกปญหำไมใหมไสเดอนฝอยปนเปอนไปโดยเรงดวน มฉะนนจำเปนจะตองสงหำมนำเขำพรรณไมนำ ปจจบนประเทศผนำเขำโดยเฉพำะกลมประเทศอยไดเพมควำมเขมงวดในกำรตรวจสอบ และควบคมกำรนำเขำสนคำพรรณไมนำเพมมำกขน เนองจำกเกรงวำจะมไสเดอนฝอยศตรพชตดไปกบรำกพรรณไมนำทนำเขำ และไปแพรระบำดทำลำยพชปลกในอย ซงหำกตรวจพบวำมไสเดอนฝอยศตรพชปนเปอน สนคำจะถกตกลบ หรอถกเผำทำลำยทงทนท กรมวชำกำรเกษตรจงไดดำเนน

โครงกำรพฒนำกำรผลตพรรณไมนำปลอดไสเดอนฝอยศตรพชเพอกำรสงออก เพอยกระดบกำรผลตพรรณไมนำของไทย และสรำงควำมเชอมนใหประเทศคคำ โดยไดพฒนำชดตรวจไสเดอนฝอยภำคสนำม หรอ NEMA KIT ใชตรวจแยกไสเดอนฝอยซงเปนศตรพชในกลม Migratory endoparasite เปนชดเครองมอตรวจแยกไสเดอนฝอยออกจำกรำกพรรณไมนำทมขนำดเลก พรอมตดตง Mini microscope กำลงขยำย 50 เทำ ตรวจหำไสเดอนฝอยทแยกจำกรำกไดทนท ซงเกษตรกรสำมำรถพกพำไปใชในแปลงปลกพชทประสบปญหำกำรปนเปอนไสเดอนฝอยในระบบรำกได โดยหลกกำรทำงำนของชดตรวจไส เ ดอนฝอยภำคสนำม เปนกระบวนกำรแยกไสเดอนฝอยออกจำกรำกพชดวยคลนเสยงอลตรำโซนค ทควำมถ 40 กโลเฮรตซ ผลกดนใหไสเดอนฝอยทอำศยอยภำยในรำกเคลอนทออกมำ โดยมนำเปนตวกลำงสงคลนควำมถส รำกพชมผลทำใหโมเลกลของของเหลวเกดกำรบบอด และคลำยตวเปนจงหวะ เกดเปนฟองอำกำศขนำดเลก ๆ ทมพลงงำนแฝง ซงสำมำรถเขำซอกซอนในระบบรำก และรบกวน หรอขบไลไสเดอนฝอยใหเคลอนทออกมำสนำ โดยใชเวลำตรวจเพยง 20 นำทกทรำบผล และตรวจไดครงละ 2 ตวอยำง มประสทธภำพสงกวำกำรใชเครองพนหมอก (นชนำรถ ตงจตสมคด และวำนช คำพำนช, 2552)

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 70

รายชอ เอกสารอางอง

คลปอฟฟนส Cryptocoryne affinis กำญจนร, 2554ดำวนอย Pogostemon helferi มณรตน และคณะ, 2554อเมซอนแดง Echinodorus osiris กำญจนร และคณะ, 2555ใบพำยกรฟฟทธไอ Cryptocoryne griffithii กำญจนร และคณะ, 2557ใบพำยเรโทรสไปรำลส Cryptocoryne retrospiralis กำญจนร และคณะ, 2557

2. ดำนกำรลงทน เนองจำกกำรผลตเพอกำรสงออกทตองมพนทเพยงพอในกำรผลตใหมทงคณภำพ และปรมำณตองใชโรงเรอนเพำะพนธทมขนำดใหญจงตองลงทนสง เปนปญหำดำนกำรลงทน และกำรแขงขนกบผคำจำกประเทศตำง ๆ ทำใหไมสำมำรถขำยในรำคำสงได โดยเฉพำะสำธำรณรฐประชำชนจน มกำรขยำยตวกำรผลตเพมขนแตมตนทนทตำกวำ

3. ดำนแรงงำน ปจจบนแรงงำนทจำงคอนขำงจะตองใชคำจำงทสงแตไมมคณภำพ และมกำรเปลยนงำนบอย ตองจำงคนใหม ตองฝกงำนใหม ทำใหกำรผลตทมคณภำพไมตอเนอง

4 . อ ง ค ค ว ำ ม ร ด ำ น ง ำ น ว จ ย ป จ จ บ นผประกอบกำรใหขอคดเหนวำ งำนวจยท นำไปสเกษตรกรหรอผผลตยงมนอย รวมทงงำนวจยเกยวกบกำรผลตพรรณไมนำยงไมตอบสนองควำมตองกำรของผประกอบกำร เชน ดำนกำรปองกนและกำจดโรค และศตรพช ซงเปนปญหำหลกในกำรสงออกพรรณไมนำไปยงประเทศ กลม EU และสหรฐอเมรกำ

กรมวชำกำรเกษตรยงไดวจย และพฒนำระบบกำรจดกำรฟำรมพรรณไมนำ ซงเกษตรกรสวนใหญมระบบปลกแบบใชดนซงมโอกำสปนเปอนไสเดอนฝอยสง สำหรบวธกำรปองกนกำจดไส เดอนฝอย ในฟำรมผลตพรรณไมนำ มดงน

1.ควรหลก เล ยงกำร ใ ชว ส ดปลก ไ ดแก ดน ทรำยหยำบ เมดกรวดขนำดเลก จำกแหลงทอำจมไสเดอนฝอยศตรพชระบำด หำกไมทรำบแหลงทมำของวสดปลกควรเผำดวยควำมรอน โดยกำรใชแกลบเผำเปนเวลำ 8 ชวโมง หรอตำกแดดจด 2 - 3 แดด กอนนำมำปลก

2. ทำควำมสะอำดบอปลก สำหรบบอปลกใหมควรลำงเศษดนออกใหหมด ตำกทงไวแหงสนท หรออำจใชไอรอน หรอนำรอนทอณหภมไมตำกวำ 70 องศำเซลเซยส เทรำดในบอแลวปลอยใหแหงสนท สวนบอปลกเกำควรลำงทำควำมสะอำดทก 1 - 2 ป โดยเฉพำะบอปลกตนแมพนธของพรรณไมนำ โดยเท

คลอรน 10 – 40% แชกรวด หรอทรำยหยำบในบอปลกทงไว 1 คนจำกนนลำงดวยนำสะอำดอกครง ปลอยใหกรวด หรอทรำยหยำบในบอแหงสนทกอนยำยตนพชลงปลก

3. นำทใชเพำะปลกพรรณไมนำตองมำจำกแหลงนำทสะอำด ควรมระบบพกนำทใชเพำะปลกในถงกกเกบนำทรงสง หรอถงเกบนำทมควำมจไมตำกวำ 2,000 - 3,000 ลตร เพอใหไสเดอนฝอยทอำจปนเปอนมำกบนำตกตะกอนทกนถง และใชนำสวนเหนอกนถงประมำณ 50 เซนตเมตร

4. ไมนำตนพนธพรรณไมนำจำกแหลงผลต ทเคยตรวจพบไสเดอนฝอยศตรพชกกกน Radopholusและ Hirchmanniella หรอไมนำพรรณไมนำจำกตำงถนเขำมำในฟำรมเพอปองกนกำรปนเปอน

5. กอนยำยปลกพรรณไมนำในบอใหมควรตดรำกสวนปลำยออก เหลอรำกตดหนอประมำณ 1 นว และนำรำกแชในสำรกำจดศตรพช ไดแก ฟโปรนล อะบำเมกตน หรออมดำโคลพรด ควำมเขมขน 0.3% นำน 30 นำท หรอแชรำกในสำรกำจดศตรพชดงกลำวรวมกบกำรใชคลนเสยง Ultrasonic เปนเวลำ 5 นำท คอยยำยตนลงปลกในบอสะอำดจะสำมำรถกำจดไสเดอนฝอยได 90 - 100%

6. ควรตดตำมเฝำระวงกำรระบำดของไสเดอนฝอยในฟำรม โดยสงเกตอำกำรของพชในบอปลก หำกพบวำพชเจรญเตบโตชำ ใบเหยวเหลอง หรอใบสลด ควรสมตรวจรำกโดยใชชดตรวจสอบไสเดอนฝอยภำคสนำม หรอสงตวอยำงตรวจทหองปฏบตกำรไสเดอนฝอยของกรมวชำกำรเกษตรได ซงงำนวจยและพฒนำกำรผลตพรรณไมนำปลอดไสเดอนฝอยศตรพชเพอกำรสงออกน สำมำรถใชไดผลจรงและเกษตรกรใหกำรยอมรบ อนำคตคำดวำจะมกำรขยำยผลงำนวจยสประเทศสมำชกอำเซยนดวย

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 71

สำหรบขนตอนกำรสงออกพรรณไมนำสวยงำม ผสงออกจะตองตดตอตำมขนตอน ทกลมบรกำรสงออกสนคำเกษตร กรมวชำกำรเกษตร เพอขอใบรบรองสขอนำมยพช ตำมขอกำหนดของผ คำปลำยทำง ในสวนของไสเดอนฝอย กำรขอใบรบรองจะตองมกำรตรวจรบรองสนคำ โดยเจำหนำทจะไปสมตรวจทฟำรม เพอใหกำรรบรอง เนองจำกตองใชเครองมอทสำมำรถตรวจไดอยำงละเอยด สวนศตรพชอน ๆ เชน เชอรำ แมลง และไขศตรพชตำง ๆ ทสำมำรถมองเหนไดดวยตำเปลำ หรอใชแวนขยำย สำมำรถสงสนคำไปทดำนตรวจพชทำอำกำศยำนสวรรณภม ซงอยบรเวณศนยบรกำรสนคำสดและผลไม (ภำพท 2 ก) เจำหนำทจะตรวจสอบชนดและปรมำณสนคำพรรณไม นำวำตรงกบใบขออนญำตหรอไม (ภำพท 2 ข) จำกนนเจำหนำทจะนำสนคำไปหองตรวจวนจฉยศตรพช (ภำพท 2 ค) ซงจะมนกวชำกำรดำนกฏวทยำตรวจสอบโดยใชแวนขยำย 10 เทำ หรอหำกตองกำรดละเอยดขน สำมำรถดผำนเครองไมโครสโคป (Microscope) (ภำพท 2 ง - จ) หำกพบศตรพช เจำหนำทจะสงคนสนคำแกผสง เพอนำไปทำควำมสะอำดกำจดศตรพช หำกไมพบศตรพชเจำหนำทจะออกใบรบรองสขอนำมยทสวนบรกำรสงออกสนคำ

เกษตร ดำนตรวจพชทำอำกำศยำนสวรรณภม (ภำพท 2 ฉ) แลวสนคำจะนำไปบรรจในกลองสนคำ และผำนเครองเอกซเรย เพอตรวจสอบควำมเรยบรอยปลอดภย กอนนำขนเครองสงไปยงจดหมำยปลำยทำงตอไป ขนตอนดงกลำวใชเวลำประมำณ 1 ชวโมง หำกเกษตรกรมระบบกำรผลตทสำมำรถปองกนศตรพชได กำรสงออกสนคำไปตำงประเทศไมใชเรองยงยำกแตหำกระบบกำรผลต ไมมมำตรฐำนในกำรปองกน และกำจดศตรพช กจะทำใหสนคำดงกลำวไมไดรบกำรรบรองสขอนำมยตำมขอกำหนดของผคำปลำยทำง หรอหำกออกไปจำกประเทศไทยแลว มกำรสมตรวจพบทประเทศปลำยทำง สนคำจะถกทำลำยเพอปองกนไมใหศตรพชทตดไป แพรระบำดในประเทศนนได นอกจำกนประเทศปลำยทำงจะแจงเ ตอนมำยงหนวยงำนทเกยวของ และหนวยงำนจะแจงใหผผลตทรำบ เพอทำกำรแกไขปรบปรงกำรผลตสนคำนน หำกไมทำกำรแกไขใหสนคำมคณภำพตำมทประเทศผคำตองกำร ผผลตรำยดงกลำว กจะไมไดรบควำมเชอมนในระบบกำรผลตอกตอไป

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 72

(ก) (ข)

(ง)

(ง)(จ)

ภาพท 2 ขนตอนกำรสงออกพรรณไมนำสวยงำม ณ ดำนตรวจพชทำอำกำศยำนสวรรณภม (ก) สนคำนำมำสงทหองตรวจวนจฉยศตรพช (ข) เจำหนำทและผประกอบกำรจะเปดกลองตรวจเชคชนดและปรมำณ (ค) จำกนนนกวชำกำรดำนกฎวทยำจะตรวจหำศตรพชทตดมำกบตนไมนำผำนแวนขยำย (ง - จ) จำกนน จะนำสนคำไปบรรจหบหอ และออกไปรบรองท สวนงำนบรกำรสงออกสนคำเกษตร (ฉ)

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 73

(ค)

จำกขอมลจำกทงภำครฐและภำคเอกชน สำมำรถนำมำวเครำะหจดแขงและจดออน โอกำสและอปสรรค (SWOT Analysis) เพอสรำงกลยทธของธรกจกำรผลตพรรณไมนำสวยงำมเพอสงออก และวเครำะหควำมสมพนธระหวำงจดแขงกบโอกำส จดแขงกบอปสรรค จดออนกบโอกำส และจดออนกบอปสรรค หรอทเรยกวำ TOWS Matrix ดงน

กลยทธในการเพมศกยภาพในการผลตพรรณไมนาสวยงามเพอการสงออก

จำกขอมลกำรสงออก และกำรสมภำษณผประกอบกำร ทำใหสำมำรถนำมำวเครำะหและสรำงกลยทธ เพอกำรพฒนำธรกจพรรณไมนำสวยงำม โดยกำรวเครำะหจดแขงและจดออน โอกำสและอปสรรค (SWOT) และกลยทธของธรกจกำรผลตพรรณไมนำสวยงำมเพอสงออก เพอประเมนภำพรวมของธรกจ มดงตอไปน

จดแขง (Strengths)1. พรรณไมนำสวยงำมเปนสนคำสงออกทม

กำรขยำยตวของตลำดเพมขนอยำงตอเนอง มตลำดรองรบ ซงกำรผลตในปจจบนยงไมเพยงพอตอควำมตองกำรของผซอ

2. ประเทศไทยมพรรณไม นำพนเมอง ทมศกยภำพนำมำผลตเพอกำรสงออก เพอเพมควำมหลำกหลำยของสนคำ

3 . ผ ผ ล ตส น ค ำพรรณไม น ำ ส วยงำม ใน

ประเทศไทย สำมำรถผลตสนคำทมคณภำพ และมกระบวนกำรผลตตำมมำตรฐำนกำรสงออก

4. ภำครฐใหกำรรบรองกระบวนกำรผลต (มำตรฐำนฟำรม) และใหบรกำรทกขนตอนของกำรส งออก เ ชน กำรออก ใบร บรอ งปล อดศตรพ ช (Phytosanitary Certifucate : PC) กำรตรวจสอบคณภำพกำรผลต (ศตรพช) เปนตน

5. ภำครฐใหกำรสนบสนนดำนกำรตลำด และกำรประชำสมพนธสนคำทงในประเทศและตำงประเทศ เชน กำรจดนทรรศกำรเกยวกบปลำสวยงำมและพรรณไมนำ กำรประกวดจดตพรรณไมนำ เชน งำนประมงนอมเกลำฯ งำนมหกรรมสตวเลยงแหงประเทศไทย งำนนครปฐม ฟชแฟร งำนปลำสวยงำมภำคอสำน งำนปลำสวยงำมภำคเหนอ เปนตน และกำรนำผประกอบกำรเขำร วมงำนประชำสมพนธและ เจรจำกำรคำ ในตำงประเทศ เชน งำน Aquarama (สำธำรณรฐสงคโปร) งำน Interzoo(สหพนธสำธำรณรฐเยอรมน ) งำน Interpets Asia Pacific(ประเทศญปน) เปนตน

6. ภำครฐใหกำรสนบสนนดำนองคควำมร โดยจดประชมหำรอ และจดฝกอบรม ดำนกำรเพำะขย ำ ย พ น ธ พ ร รณ ไ ม น ำ ก ำ ร ผ ล ต เ ช งพ ำ ณ ช ย (กำรเพำะเลยงเนอเยอ กำรเลยงระบบไฮโดรโปนกส) กำรปองกนกำจดศตร กฎระเบยบกำรนำเขำ - สงออก กำรจดตพรรณไมนำ เปนตน

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 74

จดออน (Weaknesses)1. ปญหำดำนโรคและศตรพชทตดไปกบพรรณ

ไม นำ ซง เปนชนดทกำจดไดยำก ทำใหมปญหำในผลผลตทสงออกโดยเฉพำะตลำดประเทศกลมยโรป

2. ปญหำดำนควำมหลำกหลำยของสนคำชนดพนธสงออก เนองจำกชนดพนธทตลำดมควำมตองกำรสง จะตองนำเขำมำเพำะขยำยพนธเพอผลตและสงออก สวนชนดพนธพนเมองของไทย บำงชนดตลำดมควำมตองกำรแตปรมำณกำรผลตไมเพยงพอ

3. ผผลตรำยยอยไมสำมำรถผลตสนคำตำมมำตรฐำน ขำดองคควำมรดำนกำรผลตทมคณภำพ ทำใหผลผลตไมเพยงพอตอควำมตองกำรของตลำด

4. ผผลตรำยยอยไมสำมำรถเขำถงขอมลดำนกำรตลำดเพอกำรสงออก

5. ปญหำดำนแรงงำนทมควำมรดำนกำรผลต ทมคณภำพ เชน ระบบกำรผลตแบบเพำะเลยงเนอเยอ (Tissueculture) ก ำ ร ผ ล ต แ บ บ ไ ฮ โ ด ร โ ป น ก ส(Hydroponic) และกำรผลตแบบกำรปลกในแปลงทรำยทมคณภำพ

6. งำนวจยของภำครฐยงไมลงไปถงผปฏบต ทแทจรง งำนวจยยงไมตอบโจทยทผผลตตองกำร เชน ดำนโรค และศตรพช และยงไมมกำรดำเนนงำนวจยแบบ On farm ทนำไปใชไดอยำงแทจรง

7. ผประกอบกำรปลำสวยงำมและพรรณไมนำในประเทศไทย ขำดกำรรวมกลมในลกษณะสมำคม หรอสมำพนธ ทชวยสนบสนนเรองคำใชจำยในกำรประชำสมพนธสนคำในตำงประเทศ

โอกาส (Opportunities)1. ปจจบนผผลต และผคำสำมำรถตดตอซอ

ขำย ประชำสมพนธสนคำในอนเทอรเนต ทง Website, Facebook, Line และสออน ๆ ทำใหกำรตดตอซอขำยไดงำยขน

2. มำตรฐำนกำรผลตของประเทศไทย ไดรบ

กำรยอมรบ ภำครฐสำมำรถออกใบรบรองปลอดศตรพช (Phytosanitary Certifucate : PC) ใหแกผประกอบกำร สรำงควำมเชอมนใหแกลกคำตำงประเทศ

3. กำรแขงขนภำยในประเทศดำนกำรผลตเพอกำรสงออกยงมไมมำก เนองจำกมผผลตนอยรำย โอกำสในกำรขยำยผลผลตเพอสงออกยงมสง

4. ประเทศไทยมภมประเทศ และภมอำกำศทเหมำะสม สำมำรถผลตพรรณไมนำสวยงำมไดทงป ไมมชวงฤดหนำวทหนำวเยนเปนเวลำนำนถอเปนขอไดเปรยบ

อปสรรค (Threats)1. ประเทศคคำโดยเฉพำะประเทศในโซนยโรป

มควำมเขมงวดในกำรตรวจสอบโรคและศตรพช ซงศตรพชบำงชนดยำกในกำรกำจด ทำใหเกดปญหำในกำรสงออก

2. กำรนำเขำพรรณไมนำยงตองมกำรเสยภำษนำเขำ ทำใหตนทนในกำรผลตเพมขน

3. กำรประชำสมพนธสนคำในตำงประเทศ และกำรเขำรวมเจรจำกำรคำกบผคำในตำงประเทศ ผประกอบกำรมคำใชจำยสง ตองอำศยภำครฐสนบสนน แตภำครฐมปญหำดำนนโยบำยทไมตอเนอง ทำใหไมสำมำรถนำผประกอบกำรเขำรวมงำนไดอยำงตอเนอง เกดควำมเสยเปรยบกบประเทศคแขง ทสำมำรถเขำรวมเจรจำกำรคำอยำงตอเนอง

จำกกำรวเครำะหควำมสมพนธระหวำงจดแขงกบโอกำส จดแขงกบอปสรรค จดออนกบโอกำส และจดออนกบอปสรรค หรอทเรยกวำ TOWS Matrix ซงผลของกำรวเครำะหควำมสมพนธในขอมลของแตละค ทำใหเกดกลยทธของธรกจกำรผลตพรรณไมนำเพอกำรสงออก สำมำรถแบงไดเปน 4 กลยทธ ดงน

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 75

กลยทธเชงรก (SO Strategy)1. ภำคเอกชนมกำรรวมตวสรำงเครอขำยกำร

ผลตในลกษณะ Contract farming หรอรปแบบ Aquatic plants Cluster เพอใหไดผลผลตทมมำตรฐำนและปรมำณเพยงพอในกำรสงออก

2. เพมควำมหลำกหลำยของสนคำในตลำด เชน กำรนำเขำสำยพนธใหม ๆ ทตลำดมควำมตองกำรสง โดยภำครฐใหกำรสนบสนนขนตอนกำรนำเขำตนพนธทมศกยภำพในกำรผลตเพอสงออก หรอมมำตรกำรยกเลกภำษกำรนำเขำตนพนธ

3. ภำครฐมกำรศกษำวจยวธกำรขยำยพนธพรรณไมนำพนเมองของไทยทมศกยภำพในกำรผลตเพอกำรสงออก นำมำถำยทอดเทคโนโลยสผผลต เพอสรำงมลคำ และเพมควำมหลำกหลำยของสนคำเพอเพมมลคำกำรสงออก

4. ภำครฐประชำสมพนธใหขอมลเกยวกบกำรผลต และกำรสงออกอยำงตอเนอง เพอสรำงผผลตและผประกอบกำรรำยใหม เนองจำกตลำดยงมกำรเตบโตอยำงตอเนอง และกำรผลตเพอกำรสงออกยงไมเพยงพอ

5 . ภำคร ฐ และ เ อกชนร วมม อ ในกำ ร จดนทรรศกำร และกจกรรมทสนบสนนใหมกำรขยำยตวของตลำดในประเทศ เชน กำรประกวดกำรจดตพรรณไมนำ เพอกระตนใหมกำรขยำยตวของตลำดอยำงตอเนอง

กลยทธเชงปองกน (ST Strategy)1. ภำครฐเรงทำงำนวจยปญหำทเกยวของ เชน

เรองกำรปองกน รกษำโรค และศตรพชทมอยในขอกำหนดของประเทศคคำตำง ๆ ซงเปนปญหำใหญในกำรสงออกทผสงออกตองกำรใหชวยเหลออยำงเรงดวน และมกำรถำยทอดองคควำมรถงผผลตอยำงทนทวงท

2 . ภ ำคร ฐ ม ม ำ ตรก ำ ร ในกำ รตรว จสอ บกระบวนกำรผลตสนคำในฟำรม โดยกำรตรวจรบรองฟำรมทผลตไดมำตรฐำนปรำศจำกศตรพช โดยเขำไปใหคำแนะนำในฟำรมอยำงตอเนอง

3. ภำครฐ และเอกชนใหควำมรวมมอในกำรวำงแผนกำรประชำสมพนธสนคำ เชน กำรเขำรวมงำนแสดงสนคำ และเจรจำกำรคำในตำงประเทศ โดยนำสนคำทมคณภำพไปจดแสดง และเจรจำกำรคำ โดยรฐจดหำ

งบประมำณในกำรจดพนทแสดงสนคำอยำงตอเนอง 4. ภำครฐใหกำรสนบสนนขนตอนกำรนำเขำตน

พนธทมศกยภำพในกำรผลตเพอสงออก หรอมมำตรกำรยกเลกภำษกำรนำเขำตนพนธเพอเพมควำมหลำกหลำยของสนคำ

5. ภำครฐมกำรถำยทอดเทคโนโลย และองคควำมรสผผลต เชน กำรจดฝกอบรม จดทำคมอเรองโรค ศตรพช รวมทงหลกเกณฑระเบยบกำรนำเขำ – สงออกเพอสรำงควำมรควำมเขำใจแกผผลต และผประกอบกำรสงออก

กลยทธเชงแกไข (WO Strategy)1. ภำครฐเรงทำงำนวจยปญหำทเกยวของ เชน

เรองกำรปองกนรกษำโรค และศตรพชทมอยในขอกำหนดของประเทศคคำตำง ๆ ซงเปนปญหำใหญในกำรสงออก ทผสงออกตองกำรใหชวยเหลออยำงเรงดวน และมกำรถำยทอดองคควำมรถงผผลตอยำงทนทวงท

2. ผผลตมกำรรวมกลมสรำงเครอขำยในกำรผลตสนคำทมคณภำพทไดมำตรฐำนในกำรสงออก โดยมภำครฐสนบสนนใหคำแนะนำเพอให สนคำม คณภำพ และมปรมำณทเพยงพอกบควำมตองกำรของผซอ

3. กำรขอรบกำรสนบสนนจำกหนวยงำนรำชกำรทมศกยภำพในกำรนำเขำตนพนธทมศกยภำพในกำรผลตเพอกำรสงออก เพอใหมควำมหลำกหลำยของสนคำ

4.ปญหำด ำนแรงงำนท ม คณภำพ ร ฐควรชวยเหลอดำนเทคโนโลย เพอนำมำใชทดแทนปญหำกำรขำดแคลนแรงงำนทมคณภำพรวมทงชวยลดตนทนกำรผลต เชน กำรพฒนำศกยภำพกำรผลตพรรณไมนำตนทนตำโดยกำรนำระบบไบโอรแอคเตอรแบบจมชวครำว มำใชในกำรเพำะเ ลยง เ นอ เยอ เพอกำรเพำะปลกระดบอตสำหกรรมสงออก

5. ภำครฐเรงสนบสนนเกษตรกร หรอผผลตรำยใหม โดยกำรอบรมถำยทอดองคควำมรดำนกำรผลตสนคำใหมคณภำพตำมมำตรฐำน กำรตลำด และกำรสงออก เนองจำกตลำดยงเตบโตอยำงตอเนอง แตกำลงกำรผลตยงไมเพยงพอ

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 76

กลยทธเชงรบ (WT Strategy)1. ปญหำดำนกำรสงออกเกยวกบศตรพช

ภำครฐตองเรงแกไขปญหำ เพอสรำงควำมเชอมนใหแกผ คำ ในประเทศ ในกระบวนกำรผลตทม คณภำพปรำศจำกศตรพช

2. กำรประชำสมพนธสนคำ โดยกำรนำสนคำทมคณภำพไปจดแสดง และเจรจำกำรคำ โดยรฐจดหำงบประมำณในกำรจดพนทแสดงสนคำอยำงตอเนอง

3. กำรเพมควำมหลำกหลำยของสนคำเพอใหมสนคำใหมออกสตลำด โดยกำรออกสนคำตวใหม สรำงแบรนดสนคำ

4. สรำงชองทำงตลำดใหมในโลกออนไลน เพอใหผผลต ผสงออก และผซอสำมำรถตดตอซอขำย

แลกเปลยน และประชำสมพนธสนคำกนไดงำยขนจำกขอมลกำรสงออก ป 2557 – 2561 พรรณ

ไมนำทมปรมำณ และมลคำกำรสงออกสง 15 อนดบ นำมำวเครำะหสถำนกำรณทำงกำรตลำด โดยใช BCGMatrix (Boston Consulting Group) เพอเปนแนวทำงในกำรจดกำรกำรผลตสนคำพรรณไมนำเพอขยำยตลำดกำรสงออก พรอมวำงแผนกลยทธของสนคำนน ๆ ซงในกำรนำ BCG Matrix มำใชครงนเปนกำรนำมำประยกตใชเนองจำกเรำไมสำมำรถหำมลคำรวมของพรรณไมนำแตละชนดในตลำดโลก ดงนนเรำจงใชมลคำรวมของกำรสงออกเปนมลคำรวมทงตลำดแทนตำมสตร ดงน

1. สวนแบงกำรตลำด (Relative Market Shares)

= สวนแบงตลำดของผลตภณฑ (ของพรรณไมนำแตละชนด) มลคำรวมทงตลำด

2. อตรำกำรเจรญเตบโตของผลตภณฑ (Market Growth Rate %)

= สวนแบงตลำดของผลตภณฑปปจจบน - สวนแบงตลำดของผลตภณฑปทผำนมำ สวนแบงตลำดของผลตภณฑปทผำนมำ

3. จำกนนจดกลมแบง Rating จำกคำ Market Shares และ Market Growth วำสนคำตวไหน ควรจะเปน Stars, Cash Cows, Question Marks หรอ Dogs

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 77

ตารางท 10 กำรวเครำะหสดสวนมลคำกำรสงออกและอตรำกำรกำรขยำยตวของพรรณไมนำ (ทมมลคำกำรสงออกสง 15 อนดบ) ตอมลคำรวมของกำรสงออก

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 78

ตารางท 11 สดสวนมลคำกำรสงออกตอมลคำรวม และอตรำกำรกำรขยำยตวของพรรณไมนำ ทมมลคำกำรสงออกสง 15 อนดบ

ภาพท 3 ภำพแสดงพรรณไมนำทมปรมำณและมลคำกำรสงออกสง 15 ชนด ในตำรำง BCG Matrix

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 79

สนคาพรรณไมนา share Growth ratingANUBIAS 28.2 14.1 StarECHINODORUS 6.2 1.8 Cash Cow

CRYPTOCORYNE 5.3 36.4 Question MarksNYMPHAEA 12.6 17.5 StarMICROSORIUM 7.8 22.9 StarELODEA 6.3 18.9 StarCABOMBA 3.6 -2.8 DogsHYGROPHILA 3.8 0.3 DogsLUDWIGIA 2.2 -4.7 Dogs

VALLISNERIA 2.4 10.5 Question Marks

VESSICULARIA 2.7 23.9 Question MarksSELEGINELLA 0.7 -18.3 DogsOPHIOPOGON 1.0 -6.9 Dogs

BUCEPHALANDRA 2.4 18.9 Question Marks

ALTERNANTHERA 1.3 48.9 Question Marks

4. วำงกลยทธในกำรสงเสรมกำรลงทนและกำรตลำด โดยนำขอมลจำกกำรกำหนดRating และขอมลทไดจำกกำรสมภำษณผประกอบกำร (ปญหำ อปสรรค และ แนวทำง ในกำรปฏบตงำนจรง)กลยทธในการสงเสรมการลงทนและการตลาดพรรณไมนาทมปรมาณและมลคาการสงออก 15 ชนด

โดยนำขอมลจำกกำรกำหนด Rating และขอมลทไดจำกกำรสมภำษณผประกอบกำร มำใชในกำรกำหนดกลยทธ ดงน

1. สนคาในกลม Star(กลมดาวรง) กลมนเปนพรรณไมนำทมอตรำกำรเจรญเตบโตสงและมสวนแบงกำรตลำดสง ไดแก Anubias, Microsorium, Nymphaea และ Elodea Anubias

จดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค ไดรบควำมนยมสงทงในประเทศและตำงประเทศมควำมหลำกหลำยของสนคำ สำมำรถอยในตไดนำนมำกกวำชนดอน และสำมำรถปลกใหรำกเกำะตดวสดตำง ๆ ไดเชน ขอนไม กอนหน ทำใหนำไปประดบตกแตงตปลำไดหลำกหลำยรปแบบ ขยำยพนธในหองเพำะเลยงเนอเยอแลวนำไปเลยงตอในโรงไฮโดรโปนกส ทำใหปองกนศตรพชไดด ถำมกำรจดกำรโรงเรอนทด หรอขยำยพนธโดยกำรแตกห นอ ในโรง เร อน ทม กำ รพรำ งแสง ทเหมำะสม ปญหำดำนกำรผลตเพอกำรสงออก คอ ศตรพช ไสเดอนฝอย ซงปจจบนยงไมสำมำรถกำจดได 100 % ผผลตไดแกไขปญหำโดยกำรตดรำกทงใหเหลอรำกสวนโคนเพรำะไสเดอนจะอำศยอยในรำกเปนสวนใหญ

กลยทธในการพฒนาสนคา Anubias มสวนแบงในกำรตลำดสง แตมกำรผลตไดมำกในหลำยประเทศ เรำจงตองมกำรพฒนำ และปรบปรงพนธอยำงตอเนองเพอใหไดลกษณะแปลกใหมออกมำ เชน วธกำรฉำยรงส เพอใหไดสำยพนธทมลกษณะแบบใหม เชน ตนแคระ (นยมใชในตพรรณไมนำขนำดเลก หรอ Nano

Aquarium) แบบทม ใบ ดำง หรอ ใหม สสนใหม ๆ นอกจำกน ตองมกำรลดตนทนกำรผลต เพอใหสำมำรถแขงขนกบคแขงได เชน นำเทคโนโลยใหมมำใช หรอรปแบบกำรเลยงทสำมำรถลดตนทนกำรผลตได หรอรปแบบกำรเลยงทสำมำรถปองกนศตรพชพวกไสเดอนฝอยได จะสำมำรถขยำยตลำดไปไดอกเปนจำนวนมำก เพรำะปจจบนไมใชแคยโรป สหรฐอเมรกำ เทำนน ทมขอกำหนดพรรณไมนำสงออกตองปลอดจำกไสเดอนฝอย แมแตญปน ฮำวำย กเพมขอกำหนดขนมำ

Microsoriumจดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค ไดรบ

ควำมนยมสงทงในประเทศ และตำงประเทศอยในตไดนำน และสำมำรถปลกใหรำกเกำะตดวสดตำง ๆ ได เชน ขอนไม กอนหน ทำใหนำไปประดบตกแตงตปลำไดหลำกหลำยรปแบบ ปจจบนขยำยพนธในโรงเรอน และในระบบไฮโดรโปนกสทมดชดสำมำรถปองกนศตรพชได และ ไม นยมเพำะ เล ยง เ นอ เย อ เพ รำะ เปนพ ช ทเจรญเตบโตชำ ปญหำในกำรผลตสวนใหญเปนโรคพช เชน เชอรำ ใบจด ใบไหม แตโรคพชเหลำนกอนสงออกสำมำรถตดแตงใบทเสยออกไปได

กลยทธในการพฒนาสนคา Microsoriumมสวนแบงในกำรตลำดสง มอตรำกำรขยำยตวของตลำดเพมขนอยำงตอเนอง แตตองรกษำคณภำพของสนคำ และลดตนทนกำรผลตเพอใหสำมำรถแขงขนกบคแขงได เชน นำเทคโนโลยใหมมำใช หรอรปแบบกำรเลยง ทสำมำรถลด ตน ทนกำรผลต ไ ด ผ ผล ตของ ไทย ยงไดเปรยบในเรองสภำพภมอำกำศ จงควรรกษำสวนแบงของตลำดโดยกำรผลตสนคำใหมคณภำพตรงตำมควำมตองกำรของตลำด

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 80

Nymphaeaจดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค มควำม

หลำกหลำยของสนคำในตลำดโลก ผผลตของไทยจะนำสำยพนธตำงประเทศมำผสมกบสำยพนธพนเมองของไทย แลวขยำยพนธเพอกำรสงออก กำรผลตสวนใหญทำเปนนำบว ปลกขยำยพนธแลวสงออกเปนหวหรอเหงำ เพอใหลกคำนำไปปลกชำใตนำใหแตกใบกอนนำไปปลกประดบในตตอไป ไมมปญหำเรองโรคและศตรพชเหมอนพรรณไมนำชนดอน เนองจำก สงออกแบบหว

กลยทธในการพฒนาสนคา Nymphaea เปนพรรณไมนำทตลำดมควำมนยมอยำงตอเนอง หำกจะเพมสวนแบงตลำดจะตองมกำรนำเขำสำยพนธทแปลกใหม ทไดรบควำมนยมนำมำผสมขำมพนธ (โดยวธนำเกสรมำผสม) และขยำยพนธใหมคณภำพตำมควำมตองกำรของตลำด เพอเพมควำมหลำกหลำยของสนคำ และเพมสวนแบงของตลำดเพมสงขน

Elodeaจดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค เปนไม

ขอไดรบควำมนยมสงทงในประเทศ และตำงประเทศ (สหรฐอเมรกำมควำมตองกำรสงอยำงตอเนอง เพรำะใชทดแทนสำหรำยคำบอมบำซงเปนชนดทหำมนำเขำ ) แตเปนไมโตเรวจงตองคอยตดแตงอยำงสมำเสมอ สวนใหญขยำยพนธโดยกำรปกชำในนำ หำกกำรจดกำรคณภำพนำ และวสดปลกไมดจะมปญหำดำนศตรพช ในกำรสงออก เชน ไสเดอนฝอย โดยปญหำไสเดอนฝอย ในกำรสงออกผผลตจะแกปญหำโดยกำรเดดยอดจำหนำย เนองจำกไสเดอนฝอยจะอยในรำกพรรณไมนำ แตควำมตองกำรของลกคำจะนำสวนยอดไปปลก

กลยทธในการพฒนาสนคา Elodea มสวนแบงในตลำดสง สำมำรถขยำยพนธไดงำยและโตเรว แตเนองจำกไมขอกลมน ขยำยพนธโดยกำรปกชำในนำกอนสงออก หำกกำรจดกำรคณภำพนำ และวสดปลกไมด จะมปญหำดำนศตรพชในกำรสงออก เชน ไสเดอนฝอย ผผลตตองกำรองคควำมรจำกงำนวจยทสำมำรถกำจดศตรพชใหไดผล หรอองคควำมรดำนกำรจดกำรฟำรม และวสดปลกใหสำมำรถปองกนศตรพชได ดงนน ภำครฐจะตองมงำนวจยเพอใหสำมำรถแกปญหำเกยวกบศตรพช จงจะสำมำรถเพมมลคำกำรสงออกไดเพมขน

2. สนคาในกลม Cash Cows (กลมทาเงน)กลมนเปนพรรณไมนำทมสวนแบงกำรตลำดสงแตมอตรำกำรเจรญเตบโตตำ ไดแก Echinodorus

Echinodorusจดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค ไดรบ

ควำมนยมสงทงในประเทศ และตำงประเทศมควำมหลำกหลำยของสำยพนธ อย ในตไดนำน สำมำรถขยำยพนธในหองเพำะเลยงเนอเยอแลวนำไปเลยงตอในโรงไฮโดรโปนกส แตวธนตนทนจะสง เนองจำกเปนพรรณไม นำ ทสำมำรถขยำยพนธ ไ ด ง ำย จง นยมขยำยพนธในโรงเรอนโดยใหมกำรแตกตนใหมตำมกำนดอกแลวแยกตนออนมำเลยง ซงเปนวธกำรทมตนทน ในกำรผลตตำ ปญหำทผผลตพบ คอ ตนพนธทปลกไวไมออกดอก หรอมดอกนอย สงผลใหไดผลผลตนอย ทงทมควำมตองกำรของตลำดสง ปญหำดงกลำวอำจจะเกดจำกตนพนธทไมไดรบกำรปรบปรงสำยพนธ หรอจำกสภำพภมอำกำศทเปลยนแปลงไป ปจจบนไทยเรำยงนำเขำ Echinodorus จำกสำธำรณรฐอนโดนเซย สำธำรณรฐสงคโปร และมำเลเซย เพอนำมำขยำยพนธเพอกำรสงออก

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 81

กลยทธในการพฒนาสนคา Echinodorus มสวนแบงในกำรตลำดสง แตมอตรำกำรเจรญเตบโตตำ จงตองมกำรพฒนำ และปรบปรงพนธอยำงตอเนองเพอใหไดลกษณะแปลกใหมออกมำ เชน วธกำรฉำยรงส หรอผสมขำมพนธ เพอใหไดลกษณะแปลกใหม เชน ตนแคระ (นยมใชในตพรรณไมนำขนำดเลก หรอ NanoAquarium) แบบทมใบดำง หรอใหมสสนใหม ๆ จำกปญหำผลผลตทไดนอยลง ทงทปรมำณควำมตองกำรสงนน ผผลตจะตองมกำรปรบปรงพนธ หรอหำวธกำร ทเหมำะสมในกำรเลยงทจะใหตนพนธมดอก ทงน ภำครฐควรมงำนวจยทนำมำแกไขปญหำ เชน กำรศกษำสภำวะทเหมำะสมในกำรผลตตนพนธทมดอก หรอมงำนทดลองสตรปยทสำมำรถเพมปรมำณดอกของตนพนธ ไ ด ซ งหำกมกำรพฒนำและปรบปรงพนธ ทมลกษณะแปลกใหม และแกไขปญหำตนพนธทมดอกในปรมำณนอยได จะสำมำรถพฒนำสนคำเปน Star ได เพรำะเปนพรรณไมนำทไดรบควำมนยมอยำงตอเนอง ขยำยพนธงำย โตเรว ตนทนตำ

3. สนคาในกลม Question marks กลมนเปนพรรณไมนำทมสวนแบงกำรตลำดตำ แตมอตรำกำรเ จ ร ญ เ ต บ โ ต ส ง ไ ด แก Cryptocoryne,BucephalandraVesicularia, Vallisneria และ Alternanthera

Cryptocoryneจดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค ไดรบ

ควำมนยมสงทงในประเทศ และตำงประเทศมควำมหลำกหลำยของสำยพนธ อย ในตไดนำน สำมำรถขยำยพนธ ในหองเพำะเลยงเนอเยอแลวนำไปเลยงตอในโรงไฮโดรโปนกส สำมำรถปองกนศตรพชไดด ถำมกำรจ ดก ำร โ ร ง เ ร อน ท ด ป จ จ บ น ไทย เร ำย ง น ำ เ ข ำ Cryptocoryne จำกสำธำรณร ฐอ นโดน เซ ย และสำธำรณรฐอนเดย เพอนำมำขยำยพนธเพอกำรสงออก

ปญหำในกำรผลตเพอกำรสงออกของไทย คอ ปรมำณไมเพยงพอตอกำรสงออก เนองเปนพชทโตชำ และปญหำเรองมำตรฐำนสนคำ เนองจำกบำงครงฟำรมผลตไมไดตำมทผคำตองกำร สวนปญหำเรองโรคและศตรพช พบนอยเพรำะสวนใหญเปนตนทไดจำกหองเพำะเลยงเนอเยอ นอกจำกน สำยพนธทมอยในแหลงธรรมชำตของไทยมนอยลง เนองจำกปญหำสภำพแวดลอมทเปลยนไป ซงเดมผผลตสำมำรถเกบเกยวผลผลตจำกแหลงนำธรรมชำตไดบำงสวน

กลยทธในการพฒนาสนคา Cryptocoryneมสวนแบงในกำรตลำดตำ แตมอตรำกำรเจรญเตบโตสง เนองจำกตลำดมควำมตองกำรเพมขน แตกำรขยำยพนธใชระยะเวลำนำน เพรำะเจรญเตบโตชำ แนวทำงในกำรกระตนตลำด ควรมกำรพฒนำวธกำรขยำยพนธใหไดคณภำพและปรมำณตำมทตลำดตองกำร และมกำรปรบปรงพนธอยำงตอเนอง เชน วธกำรฉำยรงส เพอไดสำยพนธทมลกษณะแบบใหม เชน ตนแคระ (นยมใชในตพรรณไมนำขนำดเลก หรอ Nano Aquarium) หรอแบบทมใบดำง หรอใหมสสนใหม ๆ เพอใหสำมำรถแขงขนกบคแขงได รวมทงกำรนำเทคโนโลยใหมมำใช หรอรปแบบกำรเลยงทสำมำรถเพมกำลงกำรผลตได Cryptocoryne ท เ ป น ช น ด พ น ธ พ น เ ม อ ง ไ ท ย มหลำกหลำยชนด เชน C. balansae, C. tonkinensis, C. albida, C. cordata หำกเรำนำมำพฒนำสำยพนธใหมควำมหลำกหลำย จะเปนอกแนวทำงทเพมมลคำทำงกำรตลำดขนได หรอมกำรอนรกษแหลงทอยอำศยในธรรมชำตใหมควำมสมบรณ แลวใหมกำรเกบเกยวไปใชประโยชน ควบคไปกบกำรอนรกษ กจะเปนอกชองทำงหนงทเพมมลคำทำงกำรคำได

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 82

Bucephalandraจดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค ไดรบ

ควำมนยมสงทงในประเทศและตำงประเทศ มควำมหลำกหลำยของสำยพนธ อยในตไดนำน และสำมำรถปลกใหรำกสำมำรถเกำะตดวสดตำง ๆ ได เชน ขอนไม ทำใหสำมำรถนำไปประดบตกแตงตปลำไดหลำกหลำยรปแบบ สำมำรถขยำยพนธในหองเพำะเลยงเนอเยอ และโรงเรอนทมกำรจดกำรทด ปญหำของผผลตของไทย คอ ขำดควำมรเกยวกบสำยพนธทผลต ทำใหมปญหำในกำรสงออก ขำดควำมเชอมนจำกลกคำ (ยกเวน APC ฟำรมสำมำรถผลตไดคณภำพด ตรงตำมสำยพนธ และปรมำณทผลตไดยงไมเพยงพอ)

กลยทธในการพฒนาสนคา Bucephalandraมสวนแบงในกำรตลำดตำ เพรำะกำลงผลตยงมนอยไมเพยงพอในกำรสงออก แตมอตรำกำรเจรญเตบโตสงมำก ในระยะเวลำตงแตป 2558 - 2562 จำกกำรสำรวจทมกำรซอขำยกนภำยในประเทศ (ตลำดจตจกร และกำรขำยออนไลน) จะพบวำสวนใหญจะนำเขำมำจำกตำงประเทศ สวนกำรผลตเพอสงออก มเพยงฟำรมใหญฟำรมเดยว คอ ฟำรมAPC ทผลตไดปรมำณและคณภำพสงออกขำยตำงประเทศ แตก ยงไมเพยงพอตำมควำมตองกำร ซงปจจบนนบวำเปนพรรณไมนำชนดเดยวทตลำดยงมกำรเตบโตสงและรำคำขำยสง ดงนน ควรเพมกำลงกำรผลตสนคำ ทมคณภำพตรงตำมควำมตองกำรของตลำด โดยอำจจะตองอำศยหนวยงำนภำครฐในกำรสนบสนนผเชยวชำญดำนกำรจำแนกชนดพนธ เพอแกปญหำกำรสงสนคำไมตรงตำมสำยพนธ Bucephalandra เปนพรรณไมนำประเภทดำวรง ทหำกมกำรผลตทมคณภำพและมปรมำณเพยงพอกบควำมตองกำรของตลำด สำมำรถจะเปนสนคำประเภท Star ได

Vesiculariaจดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค เปนพช

ชนตำกลมมอส และเฟรน ทไดรบควำมนยมในตลำดสงเพมขนเรอย ๆ นยมนำมำปลกบนขอนไม หรอวสดปลกหลำย ๆ รปแบบ ทำใหเกดควำมสวยงำมหลำกหลำย นยมนำไปตกแตงในตไมนำขนำดเลก (Nano Aquarium)

หรอตทจดแบบ Nature Aquarium ปจจบนยงมกำรเกบเกยวจำกธรรมชำตแลวนำมำจำหนำยยงไมสำมำรถผลตตำมควำมตองกำรตลำดได

กลยทธในการพฒนาสนคา กลยทธในกำรเพมสวนแบงกำรตลำดมำกขน ของ Vesicularia ตองมงำนวจยเกยวกบกำรเพำะขยำยพนธเพอใหไดปรมำณเพมมำกขน และใหไดคณภำพตำมทตลำดตองกำร รวมทงรปแบบกำรสรำงมลคำแบบ Creative economy เชน กำรนำมำพนกบวสดเปนกอนกลม หรอวสดทมรปรำงหลำกหลำยรปแบบ จะสำมำรถสรำงมลคำเพมได

Vallisneriaจดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค เปน

พรรณไมนำทสำมำรถขยำยพนธโดยกำรปกชำใตนำใหมกำรแตกตนออน หรอไหลเพอใหไดตนใหม จงมวธกำรขยำยพนธทไม ยงยำก แตตองใชพนททเปนบอชำนำ และตองมกำรจดกำรวสดปลกใหดเพอปองกนศตรพช เ ช น ไ ส เ ด อนฝ อย ซ ง เ ป น ปญหำ ใน กำรส งออก Vallisneria ทผลตเพอสงออกของไทย มทงสำยพนธพนเมองไทย และสำยพนธทนำเขำจำกตำงประเทศ ปญหำ ในกำรผลตเพอสงออก คอ ศตรพชชนดไสเดอนฝอย ทอำศยอยในรำกทอยในวสดปลก แตผผลตแกปญหำโดยกำรแยกตนออนทแตกออกมำ (แตกไหลออกมำ) แลวตนออนนนแตกอยในนำไมอยในวสดปลก แลวนำไปขำยพนธจำหนำยตอไป

กลยทธในการพฒนาสนคา Vallisneria มสวนแบงในกำรตลำดตำ เนองจำกไมขอกลมน ขยำยพนธโดยกำรปกชำในนำกอนสงออก หำกกำรจดกำรคณภำพนำ และวสดปลกไมด จะมปญหำดำนศตรพชในกำรสงออก เชน ไสเดอนฝอย ซงทำใหปรมำณกำรสงออกไมเพมขนมำก กลยทธในกำรเพมสวนแบงกำรตลำดตองมงำนวจยดำนกำรกำจดศตรพชใหไดผล (ปจจบนปญหำเกยวกบกำรกำจดไสเดอนฝอย ยงไมสำมำรถแกไขไดทงหมด ) จงจะสำมำรถเพมมลคำกำรสงออกไดเพมขน หรอมกำรพฒนำรปแบบกำรเลยงทสำมำรถปองกนศตรพชดงกลำว ได

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 83

Alternantheraจดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค เปน

พรรณไมนำทมสสนสวยงำม ขยำยพนธไดงำยในแปลงดน แตกำรจำหนำยในตลำด จะตองมกำรนำมำชำใตนำเพอใหมกำรเปลยนแปลงของใบใหมสสนสวยงำม กำรขยำยพนธในแปลงดนตองมกำรจดกำรวสดปลกใหด และมโรงเรอนทมดชด ปองกนศตรพชได ศตรพชทพบสวนใหญ คอ หนอนชอนใบตำง ๆ

กลยทธในการพฒนาสนคา Alternantheraหำกมกำรพฒนำและปรบปรงพนธเพอใหไดลกษณะแปลกใหมออกมำ เชน วธกำรฉำยรงส ทไดสำยพนธทมลกษณะแบบใหม หรอใหมสสนใหม ๆ จะสำมำรถเพมสวนแบงของตลำดเพมสงขนได และตองมกำรจดกำรรปแบบกำรขยำยพนธ ทไมใหมศตรพชทเปนปญหำในกำรสงออก

4. สนคาในกลม Dogs กลมนเปนพรรณไมนำทมสวนแบงกำรตลำดตำ และอตรำกำรเจรญเตบโตตำ ไดแก Cabomba, Hygrophila, Ludwigia, Seleginella และ Ophiopogon

Cabombaจดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค เปนไม

ขอ ไดรบควำมนยม ทงในประเทศและตำงประเทศ แตเปนไมโตเรวจงตองคอยตดแตงอยำงสมำเสมอ สวนใหญขยำยพนธงำยโดยกำรปกชำในนำ ปญหำในกำรสงออก คอ ศตรพชชนดไสเดอนฝอย ผผลตจะแกปญหำโดยกำรเดดยอดจำหนำย เนองจำกไสเดอนฝอยจะอยในรำกพรรณไมนำ ปจจบนไทยเรำยงนำเขำจำกสำธำรณรฐอนโดนเซย และมำเลเซย นำมำขยำยพนธเพอกำรสงออก

กลยทธในการพฒนาสนคา ตลำดตำงประเทศทมควำมตองกำร Cabomba อยำงตอเนอง ไดแก ประเทศญปน แตตลำดใหญ เชน สหรฐอเมรกำถอวำ Cabomba เปนวชพช จงหำมนำเขำ สำหรบประเทศไทย กำรผลต Cabomba มขอควรระวงเพรำะมนเปนสำหรำยทปรบตวไดด และขยำยพนธอยำงรวดเรวในแหลง นำ ทว ทกภมภำคของไทยถอวำ เปน Aliensspecies ทกอใหเกดปญหำในแหลงนำ ดงนนทำใหสำหรำยพนธพนเมองของไทยหำยไป เพรำะฉะนนตองมมำตรกำรขอควำมรวมมอไมใหมกำรนำไปทงลงในแหลงนำ เพอไมใหเกดผลกระทบตอพรรณไมนำพนเมองในแหลงนำของไทย หำกยงคงใหเปนสนคำสงออกควรบรหำรจดกำรใหสำหรำย Cabomba เปนพชทควบคมกำรผลตใหอยเฉพำะฟำรมปด หรอประเมนควำมเสยง ทจะกอใหเกดปญหำตอแหลงนำ และพชพนธพนเมองในแหลงนำของไทยแลว เหนวำไมคมคำอำจจะตองมมำตรกำรหำมกำรนำเขำ - สงออก ตอไป

Hygrophilaจด เ ด น / จดด อย /ปญหาและอปสรรค

เปนพรรณไมนำทขยำยพนธไดงำยในแปลงดน แตกำรจำหนำยในตลำดจะตองมกำรนำมำชำใตนำเพอใหมกำรเปลยนแปลงของใบใหมสสนสวยงำม กำรขยำยพนธในแปลงดน ตองมกำรจดกำรวสดปลกใหด และมโรงเรอนทมดชดสำมำรถปองกนศตรพชได

กลยทธในการพฒนาสนคา Hygrophila หำกมกำรพฒนำ และปรบปรงพนธเพอใหไดลกษณะแปลกใหมออกมำ เชน วธกำรฉำยรงส ทไดสำยพนธ ทมลกษณะแบบใหม เชน มใบดำง หรอใหมสสนใหม ๆ จะสำมำรถขยำยสวนแบงของตลำด หรอ มมลคำทำงกำรตลำดเพมสงขนได

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 84

Ludwigiaจดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค เปน

พรรณไมนำทมสสนสวยงำม ขยำยพนธไดงำยในแปลงดน แตกำรจำหนำยในตลำดจะตองมกำรนำมำชำใตนำเพอใหมกำรเปลยนแปลงสสนของใบใหสวยงำม กำรขยำยพนธในแปลงดนตองมกำรจดกำรวสดปลกใหด และมโรงเรอนทมดชดสำมำรถปองกนศตรพชได กำรสงออกของพชชนดน และ Hygrophila ม 2 แบบ คอ แบบท 1 กำรจำหนำยแบบตนทปลกชำนำแลว สวนใหญเปนลกคำทตองกำรนำตนไมทสวยแลวไปปลกในตไดเลย เชน ประเทศญปน หรอกลมลกคำทนำไปจดตพรรณไมนำไดเลย แบบท 2 คอ ลกคำโซนยโรปจะซอแบบตนบกซงตนและใบจะมควำมทนทำนมำกกวำสำมำรถขนสงระยะทำงทไกล และใชระยะเวลำนำนซงสนคำแบบนผคำในตำงประเทศตองนำตนไปชำนำอกประมำณ 2 สปดำห จงจะจำหนำยใหผคำรำยยอยได

กลยทธในการพฒนาสนคา Ludwigia หำกมกำรพฒนำและปรบปรงพนธเพอใหไดลกษณะแปลกใหมออกมำ เชน วธกำรฉำยรงส ทไดสำยพนธทมลกษณะแบบใหมจะสำมำรถเพมสวนแบงของตลำดเพมสงขนได และตองมกำรจดกำรรปแบบกำรขยำยพนธไมใหมศตรพช ทเปนปญหำในกำรสงออก

Seleginellaจดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค เปนพช

ชนตำกลมมอสและเฟรนทไดรบควำมนยมในตลำดทมกำรจดตแบบ Terrarium ตแบบครงบกครงนำ เปนพชทอยในกลมไมประดบตำมสวนมำกกวำทจะนำมำปลกในตไมนำ ปญหำในกำรผลตมนอยแตปรมำณควำมตองกำรนอยไมสมำเสมอ

กลยทธในการพฒนาสนคา Seleginella เปนพรรณไมทมกำรขยำยพนธไดนอย ปจจบนยงมกำรเกบเกยวพนธจำกธรรมชำตแลวนำมำจำหนำย แตปรมำณ และมลคำกำรสงออกทลดลงอยำงตอเนอง ผผลตอำจจะตองเปลยนเปนพชชนดอนทตลำดมควำมตองกำรมำกกวำหรอผลตเพอใหสนคำสงออกมควำมหลำกหลำย

Ophiopogon

จดเดน/จดดอย/ปญหาและอปสรรค เปนพรรณไมนำทขยำยพนธไดงำยโดยกำรแตกหนอ ในโรงเรอนทเปนแปลงดนหรอทรำย ปญหำในกำรผลตมนอยแตปรมำณควำมตองกำรนอยไมสมำเสมอ

กลยทธในการพฒนาสนคา ปรมำณและมลคำกำรสงออกทลดลงอยำงตอเนอง สงผลใหผผลตอำจจะตองเปลยนเปนพชชนดอนทตลำดมควำมตองกำรมำกกวำ หรอผลตเพอใหสนคำสงออกมควำมหลำกหลำย

สำหรบพรรณไมนำสวยงำม ทมกำรนำเขำสงสด (ป 2558 – 2562) จำกประเทศตำง ๆ ดงน สำธำรณรฐอนโดนเซย ไดแก Echinodorus spp. Cryptocorynespp. Anubias spp. Microsorum spp. Cabombaspp. สำธำรณรฐอนเดย ไดแก Rotala spp. Cryptocoryne spp. Anubias spp. Lagenandra keralensis Eleocharis spp. Ludwigia spp. Bolbitis spp.Glossostigma spp.Ludwigia spp.Hemianthus spp.แคเมอรน ไดแก Bolbitis spp. สำธำรณรฐสงคโปร ไดแก Echinodorus spp. Alternanthra spp. Vesicularia spp. Lilaeopsis spp. มำเลเซ ย ได แก Echinodorus spp. Cabomba sp. ส ำ ธ ำ ร ณ ร ฐประชำชนจน ไดแก Glossostigma spp. รำชอำณำจกรเนเธอรแลนด ไดแก Hydrocotyle spp. ออสเตรย ไดแก Aponogeton fenestralis

นอกจำกกำรเพมศกยภำพในกำรผลตสนคำและกำรพฒนำสนคำพรรณไมนำสวยงำม ใหมมำตรฐำนตำม ทผคำตองกำรแลว กำรสงเสรมดำนกำรตลำด เปนสง ทส ำคญอ ยำ ง ย ง หำกเ ร ำม ส นค ำ ทด แต ขำดกำรประชำสมพน ธไปสลกคำ ทวโลก (ภำพผนวกท 8 ) โดยเฉพำะกำรสรำงควำมเชอมนในตวสนคำ ทผลตมำจำกแหลงผลตทดไดรบกำรรบรองมำตรฐำนกำรผลตจำกภำครฐและองคกรณทเกยวของ จะเปนโอกำสทจะสรำงควำมเชอมนในตวสนคำแกผคำทวโลกได ดงนนภำครฐและภำคเอกชน (ผประกอบกำรสงออกสนคำ) ควรม กลยทธในกำรสงเสรมธรกจ ดงน

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 85

กลยทธในการสงเสรมธรกจและการตลาดสนคาพรรณไมน าเพอ เพมมลคาการสงออก ประกอบดวย 4 แนวทำง ดงน

1. ภำครฐมนโยบำยในกำรสงเสรมธรกจสนคำพรรณไมนำอยำงตอเนอง ไดแก กำรนำผประกอบกำรเขำรวมงำนแสดงสนคำในตำงประเทศ เพอใหมกำรเจรจำกำรคำ และเปดตวสนคำใหม สนคำทมคณภำพ แกลกคำทวโลก ซงงำนแสดงสนคำทผประกอบกำรตองก ำร เ ชน ง ำน Interzoo ( ประ เทศส หพน ธสำธำรณรฐเยอรมน) งำน China International PetShow (CIPS) (ประเทศสำธำรณรฐประชำชนจน) งำน Interpet Asia Pacific (ประเทศญปน) เปนตน

2. ผประกอบกำรมกำรรวมตวเพอสรำงควำมเขมแขงในกำรเจรจำธรกจรวมกบภำครฐ เนองจำก ทผำนมำนโยบำยในกำรสงเสรมธรกจของภำครฐยงไมตอเนอง ทำใหกำรจดสรรงบประมำณนำภำคเอกชน เขำรวมงำนแสดงสนคำ เจรจำธรกจไมตอเนอง หำกภำคเอกชนม ควำม เ ขมแ ข ง จะสำมำ รถออกไปประชำสมพนธสนคำ และเจรจำธรกจกบผคำไดทวโลก

3. ภำคร ฐและภำคเอกชนรวมกนแสดงศกยภำพในกำรผลตสนคำทไดมำตรฐำนกำรสงออก โดยทำกำรประชำสมพนธผำนสอออนไลนอยำงตอเนอง เพอสรำงควำมเชอมนแกผคำทวโลกในกำรผลตสนคำทมคณภำพและไดรบกำรรบรองโดยภำครฐ

4. ภำครฐและเอกชนเรงแกไขปญหำในกำรสงออก เชน ศตรพช แลวสรำงควำมเชอมนในตวสนคำทปลอดศตรพชออกสตลำดโลก ตนทน และผลตอบแทน ในการผลตสนคาพรรณไมนาสวยงาม

เนองจำกปจจบนปรมำณกำรสงซอของลกคำเพมขน แตผผลตสนคำพรรณไมนำทผลตสนคำใหมคณภำพตรงตำมควำมตองกำรของลกคำยงมนอย

โดยเฉพำะพรรณไม น ำ ทม รำคำสงผลตจำกหองเพำะเลยงเนอเยอยงเปนสนคำทขำดตลำด ปจจบนมผสงออกมำกกวำ 10 รำย ทตองกำรตนพรรณไมนำทผลตจำกหองเพำะเลยงเนอเยอเพอสงออกขำยใหลกคำตำงประเทศ แตยงมผผลตนอยรำยทำใหผลตไมทน ไมเพยงพอตำมควำมตองกำรของตลำด นบวำเปนอกทำงเลอกหนงสำหรบผทตองกำรทำเปนอำชพ ดงนน กำรคดตนทนและผลตอบแทนในกำรผลตสนคำพรรณไมนำสวยงำมในรปแบบดงกลำว จะเปนขอมลสำหรบผทเรมตนในกำรทำอำชพนนำไปใชประกอบขอมลในกำรล ง ทน ซ ง ก ำ ร ล ง ทนร ป แบบ น เ หม ำ ะ ส ำ ห ร บผประกอบกำรรำยใหมทมสถำนทในกำรประกอบกจกำรไมมำก สำมำรถดดแปลงหองในบำน หรอตอเตมบรเวณบ ำ น เพ อ ผล ต ส น ค ำ พ รรณ ไม น ำ เพ อ ส ง ใ ห แ กผประกอบกำรสงออกทมลกคำและกำลงซออยในมออยแลว หรอผผลตสำมำรถดำเนนกำรในกำรสงออกเองถำสำมำรถทำได จำกกำรสมภำษณผผลตพรรณไมนำสวยงำม สวนใหญจะผลตเพอสงสนคำใหผสงออกตำมกำรสงซอของลกคำ ซงผลผลตทไดจะขำยไดหมดเกอบ 100%

ตวอยำงขอมลจำกเอกชนทผลตพรรณไมนำสงใหกบผสงออก คอ AMLab ตนพรรณไมนำจำกหองเพำะเลยงเนอเยอ จำหนำยรำคำตนละประมำณ 5 บำท บำงชนดอำจจะรำคำสง เชน ตนบเซปสำยพนธใหม ๆ อำจจะไดรำคำตนละ 30 บำท กำรผลตแบบนจะตองเปนพรรณไมนำทมคณภำพจงจะสงออกตำงประเทศได สวนทไมมคณภำพในกำรสงออกจะนำไปจำหนำยทำงอ น เ ตอ ร เ นต ขำ ยส ง ภ ำ ย ในประ เทศ ห ร อ ถ ำผประกอบกำรมพนทสำมำรถสรำงโรงเรอนไฮโดร โปนกสเพอรองรบตนพรรณไมนำทมคณภำพตำกวำเกณฑ

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 86

นำมำเลยงตอเพอจำหนำยตลำดในประเทศตอไป หลกกำรบรหำรธรกจทสำคญทสด คอ กำรบรหำรคนใหทำงำนวนละ 8 ชวโมง ในหองปฏบตกำรอยำงตอเนอง ค ำ แ ร ง ส ง ส ว นว ต ถ ด บ บ ำ ง ต ว ไ ม ต อ ง ใ ช เ ก ร ดหองปฏบตกำรกสำมำรถทำกจกำรได สวนอปกรณ หลำย ๆ อยำง เชน เครองชง 2 ตำแหนง เครองชง 4 ตำแหนง สำมำรถหำซออปกรณมอสองในอนเทอรเนต อำหำรเลยงตนพนธอำจจะซอแบบสำเรจรปมำใชกอน ในชวงแรกเพอลดตนทน กำรลงทนรปแบบนตองมหองเพำะเลยงเนอเยอ หองเตรยมอำหำรเลยงตนไมนำ หองตดชนสวนเนอเยอ สำหรบหองเพำะเลยงเนอเยอขนำด 5x4 ตำรำงเมตร ใชเงนลงทนประมำณ 120,000 -150,000 บำท มคำใชจำยตอเดอนประมำณ 12,000 -15,000 บำท ในชวงแรกของกำรลงทน 6 เดอน ถงจะเรมไดเงนครงแรกจงควรมเงนทนสำรองในชวงของกำร

ลงทนครงแรก เปนอกทำงเลอกหนงสำหรบผทตองกำรทำเปนอำชพทปจจบนยงเปนสนคำทตลำดมควำมตองกำรเพมขนอยำงตอเนอง

กำรวจยครงน ไดนำขอมลจำกผประกอบกำร ทไดจำกกำรสมภำษณ และขอมลจำกหองปฎบตกำรของกลมวจยสตวนำสวยงำมและพรรณไมนำ กองวจยและพฒนำกำรเพำะเลยงสตวนำจด กรมประมง มำคดตนทนกำรผลตในรปแบบกำรผลตแบบหองเพำะเลยงเนอเยอ โดยใชตวอยำงพรรณไมนำชนด Anubias spp. ทงน วธกำรคดตนทนผลตอบแทน วเครำะหตำมวธกำรของ สมศกด เพยบพรอม (2530) และ Kay(1986) ตำมรำยละเอยดในภำคผนวก ผลกำรศกษำสำมำรถคำนวณตนทน ผลตอบแทน ไดดงน

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 87

ลาดบ รายการ จานวน ราคาตอหนวย

เปนเงน คาเสอมอปกรณ

(ป)

ราคา/ป (บาท)

1 ปรบปรงหองเลยงเนอเยอ (Culture room) ขนำดพนท 50 ตร.ม

1 155,000 155,000 30 5,166.67

2 ปรบปรงหองเตรยมอำหำร (Media preparation room) ขนำดพนท 25 ตร.ม และหองตดเนอเยอ (Transfer room) ขนำดพนท 25 ตร.ม

2 77,500 155,000 30 5,166.67

3 เครองปรบอำกำศ ขนำด 18000 BTU ในหองเตรยมอำหำร และหองตดเนอเยอ

1 20,000 20,000 10 2,000

4 เครองปรบอำกำศ ขนำด 30,000 BTU หองเลยงเนอเยอ

2 50,000 100,000 10 10,000

ตารางท 12 ตนทนคงท ในกำรผลตพรรณไมนำชนด Anubias spp. ในหองเพำะเลยงเนอเยอ (คดจำนวน รอบกำรผลต 60 วน/รอบ ผลต 6 รอบ/ป ไดผลตได 8,000 ขวด/รอบ)

ตารางท 12 ตนทนคงท ในกำรผลตพรรณไมนำชนด Anubias spp. ในหองเพำะเลยงเนอเยอ (คดจำนวนรอบกำรผลต 60 วน/รอบ ผลต 6 รอบ/ป ไดผลตได 8,000 ขวด/รอบ) (ตอ)

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 88

ลาดบ รายการ จานวน ราคาตอหนวย เปนเงน คาเสอมอปกรณ

(ป)

ราคา/ป (บาท)

5 ชนวำงเนอเยอพรรณไมนำ (Cultureshelves) ขนำด 50x100x200 ซม. พรอมชดไฟ 40 ชดๆ ละ 3 ชน วำงชนวำงละ 100 ขวด เลยงเนอเยอไดประมำณ 12,000 ขวด

40 2,900 116,000 15 7,733.33

6 หมอนงควำมดนไอนำ 1 150,000 150,000 20 7,5007 ตปลอดเชอ (lamina air-flow cabinet) 1 12,000 12,000 10 1,200

8 ตอบควำมรอนแหง hot air oven** 1 50,000 50,000 20 2,500

9 ตเยน 1 5,000 5,000 20 25010 เครองชงไฟฟำ ทศนยม 2 ตำแหนง 1 5,000 5,000 10 50011 เครองชงไฟฟำ ทศนยม 4 ตำแหนง 1 5,000 5,000 10 50012 เครองวดคำควำมเปนกรด-ดำง 1 7,000 7,000 2 3,50013 เตำหลอมอำหำร 1 3,000 3,000 10 30014 ตเกบสำรเคม 1 5,000 5,000 20 25015 ตเกบเครองแกว 1 5,000 5,000 20 25016 โตะสำหรบเตรยมสำรอำหำร 2 900 1,800 10 18017 หมอตม 2 500 1,000 15 66.6718 อำงลำงอปกรณ 2 5,000 10,000 15 666.6719 เกำอมพนก 3 700 2,100 5 42020 ขวดอำหำร ขนำด 8 ออนซ พรอมฝำ 12,000 5 60,000 4 15,00021 กระบอกตวง 10 140 1,400 10 140

ลำดบ รายการ จานวน ราคาตอหนวย

เปนเงน คาเสอมอปกรณ (ป)

ร า ค า / ป (บาท)

22 บกเกอร 25 120 3,000 10 30023 ฟลำสตรปชมพ 10 110 1,100 10 11024 ขวดปรบปรมำตร 15 210 3,150 10 31525 ขวดแกว 20 200 4,000 10 40026 ขวด Laboratory 20 170 3,400 10 34027 แทงแกวคน 10 40 400 10 4028 ชอนตกสำร 10 100 1,000 5 20029 ลกยำง 6 35 210 5 4230 ตะแกรงสำหรบวำงมดและปำกคบ 1 250 250 10 2531 ปำกคบ (forceps) 10 220 2,200 5 44032 ดำมมดเบอร 3 10 120 1,200 5 24033 ดำมมดเบอร 4 1 300 300 5 6034 ตะเกยงแอลกอฮอลสแตนเลส 1 80 80 5 1635 ถำด 1 35 35 10 3.5036 รถเขนสำหรบวำงขวดอำหำร 1 1,200 1,200 10 12037 ขวดฉดพนบรรจแอลกอฮอล 1 20 20 2 1038 หลอดฟลออเรสเซนต ขนำด 36 W 45 65 2,925 5 58539 หลอดฟลออเรสเซนต ขนำด 18 W 63 66 4,158 6 69340 เครองควบคมเวลำ (timer) 2 800 1,600 10 160

ตารางท 12 ตนทนคงท ในกำรผลตพรรณไมนำชนด Anubias spp. ในหองเพำะเลยงเนอเยอ (คดจำนวนรอบกำรผลต 60 วน/รอบ ผลต 6 รอบ/ป ไดผลตได 8,000 ขวด/รอบ) (ตอ)

รวมจำนวนเงน 899,528.00 67,389.50คำเสยโอกำสในกำรลงทน (1.5 % ตอป)

1010.84

รวมตนทนคงท 906,274.46 - 68,400.34

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 89

ตารางท 13 ตนทนผนแปร ในกำรผลตพรรณไมนำชนด Anubias spp. ในหองเพำะเลยงเนอเยอ (คดจำนวนรอบกำรผลต 60 วน/รอบ ผลต 6 รอบ/ป ไดผลตได 8,000 ขวด/รอบ)

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 90

ลำดบ รายการ จานวน ราคาตอหนวย

เปนเงน คาเสอมอปกรณ

(ป)

ราคา/ป (บาท)

1 คำอำหำรเลยงเนอเยอ 1,500 15.60 23,400 23,4002 คำแรงงำน (2 คน) 2 12,000 288,000 288,0003 คำไฟฟำ 12 7,900 94,800 94,8004 ใบมดเบอร 11 1 650 650 6505 ใบมดเบอร 23 1 650 650 6506 ผำปดปำก 1 100 100 1007 ผำขนหน 6 20 120 1208 ตะกรำพลำสตก 10 150 1,500 1,5009 ถงมอ 1 185 185 18510 สำรเคมสำหรบฟอกฆำ

เชอ1 300 300 300

11 กระดำษรองตดเนอเยอ ขนำด เอ 4

10 140 1,400 1,400

12 อลมเนยมฟรอยด 6.00 75.00 450 45013 นำกลน 2,250 5 11,250 11,25014 แอลกอฮอล 95% 4 556 2,224 2,22415 คำแผนกรองและบรกำร

4,000 บำท/ต/ป1 4,000 4,000 4,000

16 คำหลอดไฟยวและบรกำร 4,000 บำท/ต/ป

1 4,000 4,000 4,000

17 คำนำ+ แกส 12 300. 3,600 3,60018 คำบำรงรกษำ

เครองปรบอำกำศและบรกำร 4,000 บำท/เครอง/ป

3 4,000 12,000 12,000

รวมจำนวนเงน 448,629.00 448,629.00คำ เส ย โอกำสในกำรลงทน (1.5 % ตอป)

6,729.44

รวมตนทนผนแปร 455,358.44

สรปตนทนจากการผลตพรรณไมนาชนด Anubias spp.

1. ตนทนคงทตอป 68,400.34 บำท2. ตนทนผนแปรตอป 455,358.44 บำท

รวมตนทนทงหมด (ตนทนคงท+ตนทนผนแปร) 523,758.78 บาท

ปรมำณผลผลต (ตน/ป) ใสขวดละ 5 ตน 240,000.00 (8,000 ขวด/รอบ) **รำคำผลผลตทจำหนำยได (บำท/ตน) 5.00รำยไดจำกกำรผลตตอป (บำท) 1,200,000.00ตนทนผนแปร (บำท/ตน) 1.90ตนทนคงท (บำท/ตน) 0.29ตนทนทงหมดตอตน (บำท/ตน) * 2.18รำยไดสทธ (บำท/ตน) 3.10กำไรสทธ (บำท/ตน) 2.82ผลตอบแทนตอกำรลงทน (เปอรเซนต) 142.20จดคมทนในกำรขำย 2.18

หมำยเหต* ตนทนคดจำกปรมำณผลผลตในปท 2 เปนตนไป** จำนวนตนทสำมำรถขำยไดในปท 2 เปนตนไป(1 ขวดมจำนวน 5 ตน ขำยเปนขวด ผลตได 8,000 ขวด/รอบ ผลต 6 รอบ/ป)

คาเสยโอกาสในการลงทน คำนวนจำกอตรำดอกเบยเงนฝำกประจำ 12 เดอน รอยละ 1.5 ของธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณ ป 2561คาเสอมราคา คดโดยวธเสนตรง โดยกำหนดมลคำซำกเปนศนยเมอหมดอำยกำรใชงำน (อำยกำรใชงำนเฉลย/ป ขนอยกบชนดของอปกรณ)

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 91

ตารางท 14 ประมำณกำรผลผลตพรรณไมนำชนด Anubias spp. ในหองเพำะเลยงเนอเยอ 2 ปแรก(คดจำนวนรอบกำรผลต 60 วน/รอบ ผลต 6 รอบ/ป ไดผลตได 8,000 ขวด/รอบ)

ตารางท 15 ประมำณกำรผลผลตพรรณไมนำชนด Anubias spp. ในหองเพำะเลยงเนอเยอ 2 ปแรก (คดจำนวนรอบกำรผลต 60 วน/รอบ ผลต 6 รอบ/ป ไดผลตได 8,000 ขวด/รอบ)

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019

วารสารการประมงอเลกทรอนกส 92

เดอนท

ผลผลต (ตน) ขวด(5 ตน/ขวด)

จานวนขวดทขาย

จานวนขวดทเหลอทาพอแม

พนธ

ขายได (บาท) ตนทน (บาท)

กาไร (บาท)

1 1,000 200 - - - - -2 3,000 600 - - - - -4 9,000 1,800 - - - - -6 27,000 5,400 1,400 - 35,000 15,260 19,740

20,000 - - 4,000 - - -8 60,000 12,000 8,000 - 200,000 87,200 112,800

20,000 - - 4,000 - - -10 60,000 12,000 8,000 - 200,000 87,200 112,800

20,000 - - 4,000 - - -12 60,000 12,000 8,000 - 200,000 87,200 112,800

20,000 - - 4,000 - - -รวม 635,000 276,860 358,140

ปท 1

ปท 2 เปนตนไปเดอน

ทผลผลต (ตน) ขวด

(5 ตน/ขวด)จำนวนขวด

ทขำยจำนวนขวดทเหลอทำพอแม

พนธ

ขำยได (บำท) ตนทน (บำท)

กำไร (บำท)

2 60,000 12,000 8,000 - 200,000 87,200 112,80020,000 - - 4,000 - - -

4 60,000 12,000 8,000 - 200,000 87,200 112,80020,000 - - 4,000 - - -

6 60,000 12,000 8,000 - 200,000 87,200 112,80020,000 - - 4,000 - - -

8 60,000 12,000 8,000 - 200,000 87,200 112,80020,000 - - 4,000 - - -

10 60,000 12,000 8,000 - 200,000 87,200 112,80020,000 - - 4,000 - - -

12 60,000 12,000 8,000 - 200,000 87,200 112,80020,000 - - 4,000 - - -

รวม 1,200,000 523,200 676,800

แนวทางลดตนทนการผลตพรรณไมนาในระบบการเพาะเลยงเนอเยอ

จำกกำรสมภำษณผประกอบกำร และจำกขอมลของกำรศกษำวจยมแนวทำงในกำรลดตนทนในกำรผลตพรรณไมนำในระบบกำรเพำะเลยงเนอเยอ ดงน

1. วสดอปกรณบำงรำยกำรสำมำรถใชในรปแบบมอสองได ซงจะทำใหรำคำตนทนกำรผลตถกลง แตยงคงควำมสำมำรถในกำรผลตพรรณไมนำไดเทำเดม

2. กำรประยกตเครองใชในครวเรอนทมรำคำถก เชน หมอนงไอนำ และเตำไมโครเวฟ มำใชกำรฆำเชอจลนทรยในอำหำรเพำะเลยงเนอเยอพชทดแทนกำรใชหมอนงควำมดนทมรำคำสง (กตตศกด โชตกเตชำณรงค, http://www.lib.ku.ac.th/KUCONF/2559/KC5301039.pdf)

3. ขนำดของหองปฏบตกำรสำมำรถปรบลดหรอเพมไดตำมพนททมอยแลวเพอไมใหมตนทนสง

4. อำหำรทใชเลยงเนอเยอสำมำรถลดตนทนดวยกำรไมใชชนดทเปนเกรดเดยวกบหองปฏบตกำรของภำครฐ

5. กรณทพรรณไมนำทไดจำกกำรเพำะเลยงเนอเยอมกำรปนเปอนของเชอโรค เชน เชอรำ หรอจลนทรย ไมสำมำรถจำหนำยเปนตนในขวดเนอเยอได เพอไมใหตองทงสำมำรถนำไปเลยงตอในระบบกำรเลยงแบบไฮโดรโปนกส (Hydroponics) หรอระบบกำรปลกพชแบบไรดน ซงจะไดตนพรรณไมนำทมขนำดใหญขน ทำใหสำมำรถนำไปจำหนำยใหแกผสงออก หรอรำนคำทตองกำรตนขนำดใหญ สำมำรถนำไปปลกประดบในตพรรณไมนำ หรอตเลยงปลำไดเลย เปนกำรเพมรำยไดอกชองทำงหนงหำกมพนทเพยงพอ

6 . กำ ร ใ ชว ส ดอ ปกรณ ทประหย ด เ ช น หลอดไฟ LED จะทำใหลดตนทนคำไฟฟำลงได

7. ปจจบนกำรใชกระปกพลำสตก หรอถงพลำสตก ในขบวนกำรผลตเพำะเลยงเนอเยอพรรณ

ไมนำไดรบควำมนยมมำกขน เนองจำกสำมำรถประหยดพนท (ใชพนทนอยแตไดปรมำณผลผลตสงกวำกำรใชแบบขวด) รวมทงลดปรมำณอำหำรทใชเลยงเนอเยออกดวย นอกจำกนกำรขนสง ถงมอลกคำยง เปนกำรประหยดพนท ทำใหประหยดตนทนในกำรขนสงอกดวย

8. กำรใชเทคโนโลยใหม ๆ ทสำมำรถลดตนทน เชน เทคนคไบโอรแอคเตอร (Bioreactor) แบบจมชวครำว ซงสำมำรถผลตไดปรมำณมำก แตใชพนทนอยลง ใชแรงงำนนอย และลดตนทนวสดบำงอยำงลงได (กำญจน สทธกล, 2549)

ระบบไบโอรแอคเตอร (Bioreactor) คอ เคร อ งม อช นดห น งซ ง เป น ท ร จ กก น ด ในหม น ก จลชววทยำ และนกเภสชวทยำ เดม Bioreactor ถกนำมำใชเพมปรมำณสงมชวตพวกจลนทรยใหมจำนวนมำกขนในชวงเวลำอนสน ในแงของเภสชวทยำ กำรเพมปรมำณของสงมชวตดงกลำวจะชวยใหมนษยไดรบสำรตำง ๆ ทจะเปนประโยชนในทำงยำไดเรวและมำกยงขน Bioreactor เรมเปดตวครงแรกเมอประมำณ ค .ศ. 1990 (พ.ศ. 2533) แตเรมจะเปนทรจก เนองจำกสำมำรถนำมำใชประโยชนทำงกำรคำได เมอป พ .ศ. 2543 ประเทศทนำระบบ Bioreactor เขำมำใชกบกำรขยำยพนธพชเปนกำรคำและเปดตวไปแลว คอ บรำซล พชหลกทนำมำเขำระบบน ไดแก กำแฟ สบปะรด และกลวย ซงลวนแลวแตเปนพชเศรษฐกจดวยกนทงสน สำหรบประเทศไทยบรษท เทพวงศฯ นำมำทดสอบในป พ.ศ. 2549 เพอกำรผลตตนกลำกลวยไมฟำแลนนอปซส(Phalaenopsis) สงออกไปญปน และสหรฐอเมรกำ กำรขยำยพนธพชดวยระบบของกำรเพำะเลยงเนอเยอ ระบบกำ ร เพำ ะ เ ล ย งแบบ Conventional SolidCulture มขอดตรงทเนอเยอพชจะไมคอย เกดควำมเสยหำยจำกปญหำกำรฉำนำ (Hyperhydricity) แตมขอเสยคอ ตนพชโตชำและจะตองเปลยนอำหำรใหมโดย

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 93

ก ำ ร ย ำ ย เ น อ เ ย อ จ ำ ก ข ว ด เ ก ำ ไ ป ย ง ข ว ด ใ ห ม (Subculture) เพรำะฉะนนโอกำสทจะทำใหเกดกำรปนเปอน (Contamination) จงมเปอรเซนตสงมำกสำหรบกำรขยำยพนธดวยระบบ Conventional ระบบกำรเพำะเลยงเนอเยอแบบ Liquid Culture มขอดกวำระบบกำรเพำะเลยงแบบแรกตรงทพชจะโตไดเรวกวำแตมขอเสยตรงทเนอเยอพชมกเกดปญหำฉำนำบอยครง เพรำะตองแชในอำหำรเหลวตลอดเวลำ สำหรบปญหำกำรปนเปอนกมเปอรเซนตสงเชนกน ขอดของกำรเพำะเลยงเนอเยอระบบ TIB (Temporary ImmersionBioreactor) มดงน (กำญจน สทธกล, 2549)

1. สำมำรถเพมปรมำณพชไดจำนวนมำก 2. โอกำสรอดของกำรเพำะเลยงแบบเปนตน

กลมจะมมำกกวำกำรเลยงแบบตนเดยว และกำร ปนเปอนเกดไดนอยกวำ

3. เปนวธททำไดสะดวกและรวดเรวเนองจำกก ำ ร เป ล ย น อ ำ ห ำ ร ท ำ ไ ด ง ำ ย ล ด ข น ตอน กำ ร

Subculture ไปไดเลย โอกำสทจะเกดกำรปนเปอนกจะลดลงทนท

4. ลดคำใชจำยในสวนของคำแรงไปไดมำก สำหรบงำนเพำะเลยงเนอเยอพช “คำแรง” ถอเปนตนทนทสงทสดตกประมำณ 60 เปอรเซนตของตนทนทงหมด

5 . ลดพ น ท ในห อ ง เพำะ เล ย ง (CultureRoom) ลงไปไดเกอบ 80 เปอรเซนต เพรำะกำรปลกเลยงใหพชเตบโตในแนวตงใชเนอทนอยกวำกำรปลกเลยงพชซงเตบโตในแนวนอน ซงเปนวธทใชกนใน ระบบกำรเพำะเลยงเนอเยอแบบดงเดม

6. ลดตนทนสำหรบวสดทใชในกำรเพำะเลยงไดหลำยชนด เชน ไม ตองใชเครองเขยำ (Shaker) อกตอไป ใชขวดนอยลง ไมตองใชวนเปนสวนประกอบของอำหำร

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 94

ภาพท 4 กำรใชกระปกพลำสตก หรอ ถงพลำสตก ในขบวนกำรผลตเพำะเลยงเนอเยอพรรณไมนำ ทดแทนกำรใชขวดแกว

ภาพท 5 กำรนำตนพรรณไมนำจำกระบบกำรเพำะเลยงเนอเยอไปเลยงตอในโรงเรอนไฮโดรโปนกส

ภาพท 6 กำรใชเทคนคไบโอรแอคเตอร (Bioreactor) แบบจมชวครำว ในเพำะเลยงเนอเยอพชและพรรณไมนำ

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 95

สวนท 3 การสรางมลคาเพมในรปแบบเศรษฐกจสรางสรรค ในธรกจธรกจพรรณไมนาสวยงาม

ปจจบนธรกจทเกยวของในรปแบบเศรษฐกจสรำงสรรค Creative Economy สำมำรถสรำงมลคำเพมใหแกสนคำ และสรำงรำยไดใหแกผผลต และผทผลตสนคำทเกยวของ นนคอ ธรกจกำรจดตไม นำ และกำรจำหนำยสนคำออนไลน

ในประเทศไทยมผทประกอบอำชพเกยวกบกำรรบจดตไมนำตำมสถำนทตำง ๆ มำกกวำ 20 รำย โดยมกจกรรมทเกยวของกบอำชพดงกลำว ไดแก กำรจดประกวดตไมนำ ซงเปนกจกรรมทสำมำรถสรำงรำยได เพมกำรขยำยตวของตลำดรปแบบเศรษฐกจสรำงสรรคไดเปนอยำงด เนองจำกกำรมกจกรรมประกวด และกจกรรมจดแสดงตไมนำในงำนตำง ๆ ไดสรำงควำมเขำใจเกยวกบกำรนำธรรมชำตใตนำเขำมำอยใกล ๆ ตว เมอผคนไดเหนควำมสวยงำมของตไมนำ และมควำมตองกำรใกลชดกบธรรมชำตมำกขน โดยเฉพำะธรรมชำตใตนำทมชวตชวำ ทำใหธรกจกำรรบจดตเรมเปนทรจก และมควำมตองกำรของลกคำมำกขน

เมอมควำมตองกำรของลกคำมำกขน ทำใหธรกจทเกยวของขยำยตว ไดแก พรรณไมนำทนยมใชในกำรจดประดบในตไมนำ อปกรณทเกยวของ ไดแก ต กรองในต อปกรณไฟฟำทใช (เครองควบคมเวลำปดเปดไฟอตโนมต หลอดไฟ และขำไฟ) เครองควบคมอณหภมในต ถง และอปกรณเพมคำรบอนไดออกไซด ดน ปย เปนตน

นอกจำกน กำรขำยวสดอปกรณดงกลำว รวมทงพรรณไมนำผำนระบบโซเชยล (Social Network) และคำขำยออนไลนกตำมมำ เนองจำกไดรบควำมสะดวกในกำรคำขำยเพรำะสนคำตำง ๆ มกจะมควำมหลำกหลำยใหเลอกจะอยในเมองใหญ ๆ เชน กรงเทพฯ เชยงใหม เปนตน

จำกขอมลท ไดจำกแบบสอบถำมจำกกลมผประกอบกำรจดตพรรณไมนำ และผสงประกวดตพรรณไมนำจำนวน 10 รำย สำมำรถสรปขอมลไดดงน

1. ผประกอบกำรจดตพรรณไม นำ และสงประกวดตพรรณไม นำ มอำยอยระหวำง 25 - 60 ป มจำนวนผประกอบกำร 90% ทมกำรศกษำระดบปรญญำตร อก 10% กำรศกษำระดบตำกวำปรญญำตร สถำนภำพสมรส 50% โสด 50% รำยไดรวมอยในชวง 5,000 –80,000 บำท/เดอน ผทมรำยไดมำกกวำ 30,000 บำท/เดอน มจำนวน 70% ประสบกำรณกำรจดตไม นำอยในชวง 2 – 10 ป

2. สถำนทท ไปจดต บำนพกอำศย รำนคำ สำนกงำน ปรมำณทรบจดต 1 - 5 ครง/เดอน รำยไดจำกกำรจดต 10,000 - 90,000 บำท/เดอน

3. ทมำของพรรณไมนำ ซอจำกรำนคำ หรอฟำรมผลตพรรณไมนำ เพำะขยำยพนธดวยตวเอง และนำเขำจำกตำงประเทศ

4. ปญหำและอปสรรค ในกำรทำงำน อปกรณทใชมรำคำแพง ทมงำนทมประสบกำรณและมควำมรบผดชอบในกำรทำงำน พรรณไมนำทตองกำรใชขำดตลำด และขำดควำมหลำกหลำย เวลำทใชทำงำนมจำกด (เพรำะทำงำนประจำ ) และเวลำทใชในกำรเดนทำง (ปญหำกำรจรำจร) ลกคำขำดควำมเขำใจเรองตไมนำ

5. แหลงขอมลในกำรเรยนรเรองจดตพรรณไมนำ เรยนรดวยตนเอง จำกอนเทอรเนต สอบถำม เรยนรจำกมออำชพ และจำกกำรจดอบรมสมมนำโดยภำครฐ

6. กำรเขำรวมกจกรรมประกวดกำรจดตพรรณไม นำ 60% เขำรวมทกครง อก 40% เขำรวมเปนบำงครง และ 70% ตองกำรใหมกจกรรมกำรประกวด 1 - 2 ครง/ป อก 30% ตองกำรใหมมำกกวำ 3 ครง/ป ประโยชนของกำรเขำรวมกจกรรมประกวด คอ ไดลกคำเพมขน ทำใหคนหนมำสนใจตพรรณไมนำมำกขน และ สรำงควำมรควำมเขำใจใหคนทสนใจไดมำกขน

7. สงทตองกำรจำกภำครฐ จดงำนประกวดกำรจดตพรรณไมนำ นทรรศกำรเกยวกบกำรจดตพรรณไมนำอยำงตอเนอง จดอบรมใหควำมรแกเยำวชนและผสนใจ หำแหลงตนพนธ ทมรำคำถก และมควำมหลำกหลำยเพอใชในกำรจดต และหำชองทำงขยำยตลำดในตำงประเทศ รวมทง ลดภำษกำรนำเขำอปกรณในกำรจดตพรรณไมนำ

ปจจบนผทมอำชพใหบรกำรจดตพรรณไมนำในประเทศไทยถอวำอยระดบแนวหนำของโลก เพรำะมกำรสงประกวดกำรจดต และไดรบรำงวล ตำง ๆ มำกมำย ซงทำใหเปนทรจกในเวทระดบโลก สงผลใหวงกำรจดตพรรณไมนำไดรบควำมสนใจเพมมำกขน ทงนผทมอำชพรบจดตพรรณไมนำมควำมตองกำรทจะใหหนวยงำนภำครฐและเอกชนรวมกนจดงำนประกวดกำรจดตพรรณไมนำ เพอใหเกดกำรสรำงอำชพใหแกผสนใจ และประชำสมพนธใหลกคำไดเหนควำมสวยงำม ควำมมเสนหของสวนใตนำทสำมำรถจะนำไปจดประดบตกแตง

ในบำน หองรบแขก สำนกงำนตำง ๆ นอกจำกนกำรขยำยตวของอำชพนจะสงผลไปถงธรกจทเกยวของ เชน รำนขำยพรรณไม นำ รำนขำยอปกรณ ท เกยวของ (ต เครองกรองนำในต เครองเพมคำรบอนไดออกไซด สำรเคมปรบสภำพนำ ปยไมนำ ดนปลก และอปกรณทใชในกำรปลก ตดแตงตนไม เปนตน ซงมอใหมทตองกำรมอำชพทสรำงรำยไดสงจำกกำรใหบรกำรจดตพรรณไมนำจะตองศกษำขอมลจำกทตำง ๆ ทงในเวบไซต เฟสบคเพจ ชองยทบ ตำง ๆ เพอใหเขำใจ แลวฝกกำรจด กำรดแลรกษำเกยวกบชนดของพรรณไมนำทไดรบควำมนยม

สวนกำรขำยพรรณไมนำ และอปกรณออนไลน ขอดคอไมตองเสยคำเชำรำน ไมตองจำงคนขำย ตดตอลกคำไดตลอดเวลำ ลกคำไมตองเสยเวลำขบรถหรอเดนทำงมำซอเอง ไดรบควำมสะดวกทง 2 ฝำย แตกำรขำยพรรณไม นำออนไลน สวนใหญจะเปนสนคำทมลกษณะพเศษ หรอมควำมสวยมำกกวำพรรณไมนำ ทว ๆ ไป เชน ตน Anubias ทมใบดำง หรอสแตกตำงจำกตนทวไปรำคำขำยจะสงกวำตน Anubias ทวไป หรอตน Bucephalandra จะขำยหลำกหลำยชนดทนำเขำมำจำกตำงประเทศ คนซอตองกำรใหพรรณไมนำในตมควำมหลำกหลำยของชนด เปนลกษณะรวบรวมสำยพนธเปนหลำย ๆ ชนด ทำใหของทตองกำรซอมรำคำทสงกวำตนทวำงขำยในตลำดทวไป ดงนนกำรขำยพรรณไมนำออนไลน เปนกำรสรำงมลคำเพม เนองจำกผขำยตองพยำยำมแสดงใหผซอไดเหนถงควำมโดดเดน หรอควำมพเศษของสนคำ (ภำพท 13) ซงลกษณะกำรขำยจะคลำยกบกำรขำยปลำกดออนไลน นนคอ ผขำยจะคดปลำกดทมควำมโดนเดนสะดดตำมำลงขำยออนไลน และมกำรตงชอหรออธบำยลกษณะเดนใหนำสนใจ เพอดงควำมสนใจของลกคำ ทำใหสำมำรถสรำงมลคำเพมของสนคำนนได

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 96

ภาพท 7 ตวอยำงกำรจำหนำยพรรณไมนำออนไลน

ภาพท 8 ตวอยำงกำรจำหนำยพรรณไมนำออนไลน และกำรจดสงทำงไปรษณยผำนบรษทเคอรร (Kerry)

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 97

ภาพท 9 ตวอยำงเวบไซตและเพจ ทรบจดและดแลตไมนำ

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 98

ทำคำช อำมำโน (Takashi Amano) ชำวญปน เดมเขำเปนนกปนจกรยำน เขำเขำรวมกำรแขงขนกำรปนจกรยำนมำกมำย เพอสะสมเงนรำงวลในระยะเวลำกวำ 20 ป จนไดรบเงนรำงวลจำกกำรแขงขนจำนวนหนง เขำใชเงนทำในสงทเขำรกนนคอ กำรถำยภำพ และกำรจดตไมนำ เขำเปนผกอตงบรษท ADA หรอ Aquarium Design Amano ซงผลตและพฒนำอปกรณเกยวกบกำรจดตไมนำตำงๆ ซงเปนทยอมรบจำกคนทวโลก เขำกลำยเปนตนตำรบวธกำรจดตไมนำเล ยนแบบธรรมชำ ต หรอ ท เ ร ยกก นว ำ Nature Aquarium ซงกลำยเปนแบบอยำงในกำรจดตไมนำทไดรบควำมนยมไปทวโลก เขำไดเขยนหนงสอ Nature AquariumWorld และชดควำมร เกยวกบกำรจด ตพรรณไมนำจด และปลำทใชในกำรจดต นอกจำกน บทควำมเกยวกบ Nature Aquarium ไดมกำรตพมพใ น น ต ย ส ำ ร PracticalFishkeepinga ใ น ส ห ร ำ ชอำณำจกร และ Tropical Fish Hobbyist ใน

สหรฐอเมรกำอกดวย ทำคำช อำมำโน เสยชวตลงดวยวย 61 ป แตเขำไดทง Nature Aquarium Gallery ซงเปนสถำนทจดแสดงกำรจดตไมนำใหคนรนหลงไดเขำมำเยยมชมและศกษำ ซงตงอยในจงหวด นงำตะ ประเทศญปนจนถงปจจบน (https://en.wikipedia.org/wiki/Takashi_Amano)

โอลเวอร นอต (Oliver Knott) เปนนกจดตทมชอเสยงชำวเยอรมนทมผลงำนโดดเดนมำกมำย สวนใหญจะมกำรจดตทหลำกหลำยรปแบบ ทงทเปนกำรเลยนแบบธรรมชำต และแบบทคอนขำงทนสมย แปลกใหม เขำนำวสดตำง ๆ มำใชในกำรวำงเปนองคประกอบใหดนำสนใจ เขำมฉำยำวำ The Green Machine เขำไดรบเชญใหไปบรรยำยและสำธตกำรจดตจำกหลำย ๆ ทในงำนใหญ ๆ เชน งำน Interzoo ทประเทศเยอรมน Zoomark ทประเทศอตำล เปนตน เขำมรำยกำรทจดโชวในสอตำง ๆ มำกมำย ถอวำเปนศลปนดำนกำรจดตพรรณไมนำทมชอเสยงมำกทสดในปจจบน

ทง ทำคำช อำมำโน และ โอลเวอร นอต เมอเปนผทชอเสยงทโดงดง สงทตำมมำ คอ เขำสำมำรถออกสนคำทเกยวของกบกำรจดตพรรณไมนำออกมำจำหนำยในแบรดของตวเอง โดย ทำคำช อำมำโน จะมส น ค ำ ในแบร ด ADA (Aquarium Design Amano) ออกมำจำหนำย ถงแมวำเขำเสยชวตไปแลว แตสนคำแบรนดน ยงเปนทนยมในหมนกจดตไมนำคนไทย สวน โอลเวอร นอต จะมสนคำในแบรนด OLIVER KNOTTทมจำหนำยไปทวโลกเชนเดยวกน (ภำพท 10)

จำกตวอยำงของนกจดตทมชอเสยงทง 2 ทำน สำมำรถนำมำเปนแนวทำงในกำรสรำงแบรนด ใหแกนกจดตพรรณไมนำในประเทศไทยได นนคอเมอนกจดต

พรรณไมนำมผลงำนโดดเดน เปนทรจก เชน ไดรบรำงวลจำกกำรประกวดกำรจดตพรรณไม น ำ ท งระดบประเทศ และตำงประเทศ กำรใชสอในกำรประชำสมพนธกจกรรม และใหควำมรจนมผตดตำม เมอสรำงชอเสยงใหเปนทรจก และไดรบกำรยอมรบจะสำมำรถสรำงแบรนดสนคำของตนเอง ผลตสนคำในรปแบบเศรษฐกจสรำงสรรค ทเปนกำรสรำงมลคำเพมของสนคำออกมำจำหนำย และสรำงรำยไดตอไปได เชน กำรผลตปยพรรณไมนำ ดนปลกพรรณไมนำ นำยำปรบคณภำพนำ นำยำกำจดตะไครนำในต อปกรณในกำรจดต อปกรณในกำรปลกและตดแตงพรรณไมนำ เปนตน

ภาพท 10 ตวอยำงสนคำทเกยวกบกำรจดตพรรณไมนำทเกดจำกกำรสรำงแบรนดของนกจดตทมชอเสยง ถอวำเปนสนคำ Creative Economy

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 99

กลยทธในการสรางมลคาเพมในรปแบบเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) ของสนคาพรรณไมนาสวยงามในประเทศไทย

จำกกำรสมภำษณโดยใชแบบสอบถำม และกำรประชมหำรอผ ทมอำชพในกำรรบจดตพรรณไมน ำ จำนวน 10 รำย และผผลตพรรณไมนำในระบบเพำะเลยงเนอเยอ จำนวน 5 รำย สำมำรถกำหนดกลยทธกำรสรำงมลคำเพมสนคำพรรณไมนำสวยงำมได 4 แนวทำง ดงน

1. ภำครฐจดกจกรรมสงเสรม และกระตนใหมกำรขยำยตวของตลำด และธรกจทเกยวของกบพรรณไมนำสวยงำม เชน กำรจดประกวดกำรจดตพรรณไมนำ กำรจดแสดงนทรรศกำรทใหควำมรเกยวกบพรรณไมนำ และเทคนคกำรจดตพรรณไมนำและตปลำสวยงำมเพอใหเกดกำรขยำยตวของธรกจกำรรบจดตพรรณไมนำเพมมำกขน รวมทงธรกจทเกยวของเชน รำนคำจำหนำยอปกรณ และจำหนำยพรรณไมนำ

2. ภำครฐมกำรจดอบรมสมมนำใหควำมรเกยวกบกำรจดตพรรณไมนำ กำรดแลรกษำตพรรณไมนำใหสวยงำม และกำรผลตพรรณไมนำเพอกำรคำเพอเปนกำรสรำงอำชพทงอำชพเสรม และอำชพประจำ สรำงรำยไดใหแกผสนใจ

3. ภำครฐสนบสนนใหมกำรสรำงแบรนดสนคำ และกำรสรำงมลคำเพมของในรปแบบธรกจสรำงสรรค เพอใหเกดกำรคำ และสนคำรปแบบใหม สรำงรำยไดสงทดแทนกำรนำเขำมำจำกตำงประเทศ เพรำะมรำคำสง เชน ตพรรณไมนำ เครองควบคมอณหภม อปกรณในกำรเพมคำรบอนไดออกไซดในต หลอดไฟสำหรบตพรรณไมนำ รวมทงวสดและอปกรณทใชเกยวกบกำรดแลพรรณไมนำในต เปนตน

4. ภำครฐมงำนวจยทเกยวกบกำรพฒนำสนคำในรปแบบเศรษฐกจสรำงสรรค เชน งำนวจยทเกยวกบปยพรรณไมนำสตรตำง ๆ หลอดไฟทเหมำะสมทใชในกำรผลตสนคำพรรณไมนำ เปนตน

สรปผลการทดลอง

สรปผลกำรศกษำ สวนท 1 กำรบรหำรจดกำรทรพยำกรพรรณไมนำในประเทศไทย สำมำรถกำหนดกลยทธดำนกำรใชประโยชนทรพยำกรพรรณไมนำพนเมองเพอกำรคำและกำรสงออก 2 แนวทำง กลยทธดำนกำรอนรกษทรพยำกรพรรณไมนำและใชประโยชนอยำงยงยน 4 แนวทำง และกลยทธในกำรบรหำรจดกำรชนดพนธตำงถน 2 แนวทำง สวนท 2 กำรบรหำรจดกำรดำนกำรผลตพรรณไมนำสวยงำมเพอกำรสงออก กำรพฒนำคณภำพสนคำและกำรตลำด จำกกำรวเครำะหโดยใช TOWS Matrix สำมำรถสรำงกลยทธในกำรเพมศกยภำพกำรผลตพรรณไมนำสวยงำมเพอกำรสงออก ได 4 กลยทธ และจำกกำรวเครำะหโดยใช BCG Matrix สำมำรถกำหนดแนวทำงกำรพฒนำสนคำพรรณไมนำสวยงำมได 10 แนวทำง กำหนดกลยทธในกำรสงเสรมธรกจ และกำรตลำดสนคำพรรณไมนำเพอเพมมลคำกำรสงออก 3

แนวทำง สำหรบกำรศกษำตนทน และผลตอบแทนในกำรผลตสนคำพรรณไมนำ ในระบบกำรเพำะเลยงเนอเยอของพรรณไมนำชนด Anubias spp. พบวำ มตนทนคงท 68,400.34 บำท/ป ตนทนผนแปร 455,358.44 บำท/ป รวมตนทนทงหมด 523,758.78 บำท/ป ตนทนตอตน 2.18 บำท/ตน รำคำผลผลตทจำหนำยได 5 บำท/ตน ปรมำณผลผลต 240,000 ตน/ป รำยไดรวม 1,200,000 บำท/ป ไดกำไรสทธ 676,241.22 บำท/ป ผลตอบแทนตอกำรลงทน 142.20 เปอรเซนต และ สวนท 3 กำรสรำงมลคำเพมในรปแบบเศรษฐกจสรำงสรรค จำกกำรสมภำษณโดยใชแบบสอบถำม ผทมอำชพในกำรรบจดตพรรณไมนำ และผผลตพรรณไมนำในระบบเพำะเลยงเนอเยอ สำมำรถกำหนดกลยทธกำรสรำงมลคำเพมสนคำพรรณไมนำสวยงำม ได 3 แนวทำง

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 100

จำกผลกำรศกษำตงแตตนนำ กลำงนำ และปลำยนำ ภำครฐ ผผลต และผสงออก สำมำรถนำ กลยทธและแนวทำงทไดศกษำนำไปใชในกำรพฒนำศกยภำพกำรผลต กำรพฒนำสนคำ และกำรขยำยตลำดสงออก ใหสำมำรถเพมมลคำกำรสงออกในภำพรวมได รวมทงกำรนำทรพยำกรพรรณไม นำพนเมองมำใชประโยชนทำงกำรคำอยำงยงยน นอกจำกนเกษตรกร

หรอผประกอบกำรรำยใหมสำมำรถนำขอมลตนทน/ผลตอบแทน ไปใชประกอบกำรตดสนใจในกำรลงทน ทงนเนองจำกตลำดสงออกพรรณไมนำยงขยำยตวเพมขนอยำงตอเนอง จงเปนทำงเลอกในกำรลงทนอกทำงหนงรวมทงกำรตอยอดสนคำในรปแบบเศรษฐกจสรำงสรรค

เอกสารอางอง

กำญจน สทธกล. 2549. ไบโอรแอคเตอร (Bioreactor) เขยวเลบใหมในวงกำรขยำยพนธพชของไทย. วำรสำร เคหกำรเกษตร. ปท 30 ฉบบท 2 เดอนกมภำพนธ. : 93 - 99.

กำญจนร พงษฉว. 2542. กำรขยำยพนธผมหอม Cryptocoryne tonkinensis โดยวธเพำะเลยงเนอเยอ . เอกสำรวชำกำรฉบบท 3/2542. สถำบนวจยสตวนำสวยงำมและสถำนแสดงพนธสตวนำ สำนกวจยและพฒนำประมงนำจด กรมประมง. 22 หนำ.

กำญจนร พงษฉว. 2543. ผลของสำรควบคมกำรเจรญเตบโตทมตอกำรเพำะเลยงเนอเยอโลบเลย Lobelia cardinalis L., 1753. เอกสำรวชำกำรฉบบท 9/2543. สถำบนวจยสตวนำสวยงำมและสถำนแสดงพนธสตวนำ สำนกวจยและพฒนำประมงนำจด กรมประมง. 16 หนำ.

กำญจนร พงษฉว. 2547. กำรเพำะเลยงเนอเยออนเบยส Anubias nana Engler. ใน: รำยงำนกำรประชม ว ช ำ ก ำ ร มห ำ ว ท ย ำ ล ย เ ก ษ ต รศ ำ ส ต ร ค ร ง ท 4 2 ว น ท 3 - 6 ก มภ ำ พ น ธ 2 5 4 7 . ณ มหำวทยำลยเกษตรศำสตร กรงเทพฯ.

กำญจนร พงษฉว รฐภทร ประดษฐสรรพ และ วรรณดำ พพฒนเจรญชย. 2550. กำรปรบปรงพนธพรรณไมนำสกลอนเบยส (Anubias spp.) โดยกำรฉำยรงสรวมกบกำรเพำะเลยงเนอเยอ. วำรสำรกำรประมง 60 : 493 - 497.

กำญจนร พงษฉว รฐภทร ประดษฐสรรพ และวรรณดำ พพฒนเจรญชย. 2554. กำรเพำะเลยงเนอเยอพรรณ ไมนำ Cryptocoryne affinis Hook. f., 1893. เอกสำรวชำกำรฉบบท 18/2554 สำนกวจยและพฒนำประมงนำจด กรมประมง. 29 หนำ.

กำญจนร พงษฉว รฐภทร ประดษฐสรรพ และวรรณดำ พพฒนเจรญชย. 2557. ผลของสำรควบคมกำรเจรญเตบโตทมตอกำรเพำะเลยงเนอเยอใบพำย ‘กรฟฟทธไอ’ Cryptocoryne griffithii Schott และ กำรปลกเลยงในระบบไรดน. เอกสำรวชำกำรฉบบท 18/2557 สำนกวจยและพฒนำประมงนำจด กรมประมง. 23 หนำ.

กำญจนร พงษฉว รฐภทร ประดษฐสรรพ และ วรรณดำ พพฒนเจรญชย. 2557. กำรขยำยพนธพรรณไมนำCryptocoryne retrospiralis (Roxb.) Fischer ในสภำพปลอดเชอ. เอกสำรวชำกำรฉบบท 19/2557. สำนกวจยและพฒนำประมงนำจด กรมประมง. 16 หนำ.

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 101

กำญจนร พงษฉว สนธพนธ ผำสขด, รฐภทร ประดษฐสรรพ และวรรณดำ พพฒนเจรญชย. 2555. กำรเพำะเลยงเนอเยออเมซอนแดง Echinodorus osiris Rataj. เอกสำรวชำกำรฉบบท 3/2555 สำนกวจยและพฒนำประมงนำจด กรมประมง. 23 หนำ.

กตตศกด โชตกเดชำณรงค. 2558. ผลของเทคนคกำรนงและไมโครเวฟตอกำรฆำเชอจลนทรยในอำหำรเพำะเลยงเ น อ เย อพ ช . กำ รประ ชมทำงว ชำกำรของมหำวทยำลย เกษตรศำสตร คร ง ท 53 (สำขำพช).http://www.lib.ku.ac.th/KUCONF/2559/KC5301039.pdf

คมชดลก หนงสอพมพ. 2558. กำรพฒนำชดตรวจไสเดอนฝอย หนนผลตพรรณไมนำสงออก. (หนงสอพมพคมชดลกฉบบวนองคำรท 3 มนำคม). http://www.komchadluek.net/detail/20150303/202287.html.

นงนช เลำหะวสทธ และมลลกำ มตรนอย. 2548. กำรเพำะเลยงเนอเยอพรรณไมนำอะโกลนมำ Aglaonemasimplex. ใน : รำยงำนกำรประชมทำงวชำกำรของมหำวทยำลยเกษตรศำสตร ครงท 43: สำขำประมง สำขำกำรจดกำรทรพยำกรและสงแวดลอม. วนท 1 - 4 กมภำพนธ 2548. ณ มหำวทยำลยเกษตรศำสตร บำงเขน กรงเทพมหำนคร. หนำ 267 - 274.

นชนำรถ ตงจตสมคด และวำนช คำพำนช. 2552. กำรพฒนำเครองมอและเทคนคกำรแยกไสเดอนฝอยศตรพช ทตดมำกบพชนำเขำและสงออก. ผลงำนวจยฉบบเตม กรมวชำกำรเกษตร. 26 หนำ.

นชนำรถ ตงจตสมคด. 2555. ไสเดอนฝอยศตรพรรณไมนำและกำรปองกนกำจด. สำนกวจยพฒนำกำรอำรกขำพช กรมวชำกำรเกษตร. 72 หนำ.

ปณธำน ทองแกมแกว และจกรกฤษณ พจนศลป. 2559. กำรวเครำะหธรกจกำรผลตพรรณไมนำเพอกำรสงออก. วำรสำรเศรษฐศำสตรรำมคำแหง ปท 2 ฉบบท 2 กรกฎำคม - ธนวำคม 2559.

ภมรนทร วณชชนำนนท. 2561. รำยงำนโครงกำรวจยเรอง กำรขยำยพนธและปรบปรงพนธพชโดยใชเทคนคกำรเพำะเลยงเนอเยอ. http://www.doa.go.th/research/attachment.php?aid=2580

มณรตน หวงวบลยกจ สญญำ วชโรทย และวรำงคณำ กำซม. 2554. กำรเพำะเลยงเนอเยอพรรณไมนำดำวนอย Pogostemon helferi (Hook.F.) Press ใน : รำยงำนประชมวชำกำรพฤกษศำสตรแหงประเทศไทย ครงท 5 วนท 30 มนำคม – 1 เมษำยน 2554 ณ มหำวทยำลยเกษตรศำสตร กรงเทพฯ.

มณรตน หวงวบลยกจ. 2546. กำรขยำยพนธใบพำยเขำใหญโดยวธเลยงเนอเยอ. เอกสำรวชำกำรฉบบท 16/2546. สำนกวจยและพฒนำประมงนำจด. กรมประมง กรงเทพมหำนคร. 22 หนำ

มณรตน หวงวบลยกจ วงศปฐม กมลรตน สมศร งำมวงศชน และวรำงคณำ กำซม. 2551. เทคนคกำรทำเมลดเ ทยม เพ อกำ ร เก บร กษำพรรณไม น ำสก ล ใบพำย . ร ำยงำนกำรประ ชมทำงว ชำกำรของมหำวทยำลยเกษตรศำสตร ครงท 51. หนำ 339 - 346.

มณรตน หวงวบลยกจ อมรรตน เสรมวฒนำกล อำภำพร อนทรกษำ และวรำงคณำ กำซม. 2561. กำรเกบรกษำพนธกรรมพรรณไมนำไสปลำไหลของไทย โดยวธกำรทำเมลดเทยม. วำรสำรวทยำศำสตรเกษตร 49 : 1(พเศษ) 544 - 547.

รฐภทร ประดษฐสรรพ กำญจนร พงษฉว และวรรณดำ พพฒนเจรญชย. 2553. กำรเพำะเลยงเนอเยอรำกดำใบยำว Microsorium pteropus (Blume) Ching,1993. เอกสำรวชำกำรฉบบท 27/2553. สำนกวจยและพฒนำประมงนำจด กรมประมง. 47 หนำ.

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019

วารสารการประมงอเลกทรอนกส 102

วรรณดำ พพฒนเจรญชย และรฐภทร ประดษฐสรรพ . 2551. กำรเพำะเลยงเนอเยอหอมนำ Crinumthaianum Schulze. เอกสำรวชำกำรฉบบท 58/2551 สำนกวจยและพฒนำประมงนำจด กรมประมง. 26 หนำ.

วนเพญ มนกำญจน. 2547. กำรขยำยพนธบอนแดง (Cryptocoryne blassii De wit, 1960) โดยวธเพำะเลยงเนอเยอ. เอกสำรวชำกำร ฉบบท 3/2547. รำชกำรบรหำรสวนกลำง, กรมประมง. 40 หนำ.

ศรวเศษ เกษสงข วำนช คำพำนช นชนำรถ ตงจตสมคด ชลธชำ รกใคร และวนพญ ศรชำต. 2552. คมอกำรสงออกพรรณไมนำไปประเทศกลมสหภำพยโรป. กรมวชำกำรเกษตร. 33 หนำ.

สจนต หนขวญ อรณ รอดลอย สภำรตน ศรสงข และดนย หมำนมำนะ . 2556. ชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในภำคตะวนออก เฉยงเหนอตอนลำงของประเทศไทย. รำยงำนสมมนำวชำกำรดำนกำรประมงนำจด ประจำป 2556 สำนกวจยและพฒนำประมงนำจด กรมประมง.

สมศกด เพยบพรอม. 2530. หลกกำรและวธกำรจดกำรธรกจฟำรม. โอ เอส พรนตงเฮำส, กรงเทพมหำนคร. 240หนำ

สรยำ ตนตววฒน ศรสม สวรรณวงศ และลกขณำ วองไง . 2547. กำรขยำยพนธแอมมำเนย (Ammanniasenegalensis Larmarck) ดวยวธกำรเพำะเลยงเนอเยอ . ใน: รำยงำนกำรประชมวชำกำรของมหำวทยำลยเกษตรศำสตร ครงท 42 : สำขำพช สำขำสงเสรมและนเทศศำสตรเกษตร. วนท 3 - 6กมภำพนธ 2547. ณ มหำวทยำลยเกษตรศำสตร บำงเขน กรงเทพมหำนคร. หนำ 568 - 575.

สำนกงำนเศรษฐกจกำรเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. ยทธศำสตรเกษตรและสหกรณ ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560 – 2579) http://www.oic.go.th/FILEWEB/CABINFOCENTER2/DRAWER049/.../00000022.PDF

สำนกงำนนโยบำยและแผนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม กระทรวงทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม . http://wetland.onep.go.th/ramsarsites.html)

อรณ รอดลอย และถำวร ทนใจ. 2540. ชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำบรเวณภำคกลำงตอนลำงของประเทศไทย. เอกสำรวชำกำรฉบบท 5/2540 สถำบนพพธภณฑธรรมชำตวทยำสตวนำ กรมประมง. 80 หนำ.

อรณ รอดลอย สจนต หนขวญ และวไลวรรณ เหทศร. 2552. ชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในภำคกลำงตอนบนของประเทศไทย. สถำบนวจยสตวนำสวยงำมและพรรณไมนำ สำนกวจยและพฒนำประมงนำจด กรมประมง. 248 หนำ.

อรณ รอดลอย สจนต หนขวญ ศวมล ตรณะรต และมำล เอยมทรพย . 2552. ชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในภำคตะวนออกของประเทศไทย. สถำบนวจยสตวนำสวยงำมและพรรณไมนำ สำนกวจยและพฒนำประมงนำจด กรมประมง. 290 หนำ.

อรณ รอดลอย สจนต หนขวญ ศวมล ตรณะรต และมำล เอยมทรพย. 2553. กำรศกษำชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในภำคเหนอ เอกสำรกำรประชมวชำกำรกรมประมง ป 2553.

อรณ รอดลอย สจนต หนขวญ และยพเยำว สำยจนทร. 2553. ชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบนของประเทศไทย. สถำบนวจยสตวนำสวยงำมและพรรณไมนำสำนกวจยและพฒนำประมงนำจด กรมประมง. 316 หนำ.

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 103

อรณ รอดลอย และสจนต หนขวญ 2559. กำรศกษำชนดและกำรกระจำยพนธของพรรณไมนำในภำคใตของประเทศไทย. รำยงำนประจำป 2559 สถำบนวจยสตวนำสวยงำมและพรรณไมนำ กองวจยและพฒนำประมงนำจด กรมประมง. หนำ 62 - 85.

https://www.facebook.com/MR.MAI.Aquaplant.Layout/posts/1604493476265808/https://www.facebook.com/TheNatureJJ/Kay, R. D. 1986. Farm Management Planning, Control and Implementation. McGraw Hill Bool Co.,

Singapore. 401 pp.

ปท 2 ฉบบท 4 ตลำคม – ธนวำคม 2562Volume 2 Number 4 October – December 2019 วารสารการประมงอเลกทรอนกส 104