การบรรยายวชา รอ.605 ระบบสารสนเทศเพอการจดการManagement Information System

รศ.ดร.บญชย หงสจาร ครงท 2 วนท 9 กรกฎาคม 2549

ระบบสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support System)เปนระบบสารสนเทศทนำามาใชในระดบกลวธหรอระดบกลาง เพราะคนในระดบกลางตอง

ใชการตดสนใจคอนมาก ดงนนจงตองถามวามเครองมออะไรบางจะเขามาชวยในการตดสนใจจะพบวาเมอมการเกบขอมล หรอ Operation กจะเอาขอมลมา Process เพอใหได

ขอมลในการตดสนใจ ขอมลเหลานจะออกมาในรปแบบจำาลอง และประมวลผลออกมาเปนรปแบบกราฟชารตเพอชวยในการตดสนใจ

ในเอกสารหนา 35 จะเปน ระบบสารสนเทศกประมวลขอมลจากฐานขอมลในการขายรวม แลวทำาออกมาเปนกราฟ ซงจะมทงเสนพยากรณ (Forecast) และเสนกราฟยอดขายเกดขนจรง ซงแบงออกเปน 3 ไตรมาส ซงพบวาเดอนกรกฎาคม สงหาคม กนยายน เปนชวงทยอดขายมากทสด ทำาใหมการซอวตถดบลวงหนาเพอนำามาผลตรมเพมขน เนองจากกราฟนเปนตวชวยในการตดสนใจได

การทเราตองเอาเครองมาชวยตดสนใจแทนคนกเพราะการตดสนใจดวยคนนนสจะมอคตของมนษย สงผลใหการตดสนใจไมมความสมบบรณ ไมยตธรรม อคตดงกลาวจะเกดในทกขนตอนของกระบวนการขอมล ทง Input Process Output และ Feedback คอ

1.กระบวนการนำาเขาขอมล (Acquisition/Input) จะมปญหาตงแต-ในการตดสนใจนำาขอมลมาพจารณา เราพบวามนษยอาจจะไมสนขอมลทตนเองไมม

เปนธรรมชาตของมนษยทเลอกใชขอมลเดมๆทมอย -ปญหา Selective Perception ธรรมชาตของมนษยเลอกทจะรบรขอมลบางอยาง

และเลอกทจะไมสนใจขอมลบางอยาง ตามความพอใจและตงใจ ตรงนทำาใหมนษยมพฤตกรรมตางกน ปญหาในการเลอกจะรบรม 3 แบบ คอ

/ เลอกทจะตงใจ (Selective Attention) เชนถาคนเรามาเรยนหนงสอนานมากหมายชวโมง คนเราเลอกทจะตงใจในบางชวงเวลาเทานน

จากการศกษาวจยของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พบวาในคาบเวลาเรยน 50 นาท นกเรยนมความตงใจเรยนเพยงแค 5 นาท และเปน 5 นาททแตกตางกนในแตละคน

/เลอกทจะเขาใจ (Selective Comprehension) เมอขอมลเขาไปคนเราจะ ไมเขาใจขอมลบางเรองทำาใหเลอกอธบายขอมลนนและตความตามความเขาใจของตวเอง

/เลอกทจะเกบหรอจำา (Selective Retention) ธรรมชาตของมนษยไมไดจำาทกเรอง แตเลอกทจะจำาบางเร องเทานน บางครงการจำาขนอยกบเวลา เชนเดก 10 ขวบลมสงตาง ๆทเกดขนใน 1 ขวบ เปนตน

ดวยเหตนมนษยจงไมไดมความสมบรณในการตดสนใจเพราะแคในขน Input ขอมลเขาสมองกจะมอคตเสยแลว

2.Processing การประมวลโดยมนษยอาจเจอปญหาในการประมวลขอมลดงน

1

-การประมวลขอมลทไมสมำาเสมอ (Inconsistency) หรอเลอกปฏบต จนทำาใหการตดสนใจของมนษยเกดจากการมอคต ขาดมาตรฐานทมาเปนเกณฑในการตดสนใจท ำาใหมปญหา Double Standard

-การ เป นต วแทนประชากรหรอการ เล อกกล มประชากร และกล มต วอย าง (Representativeness) เปนปญหาดานสถต

ตวอยางการโฆษณา Oral B ทใชทนตแพทยมาเปนพรเซนเตอร และบอกวาจากการวจยพบวาหมอฟนใชยาสฟน Oral B มากทสด เปนโฆษณาทถก สคบ.ฟองเพราะมองวาเปนการโฆษณาทมการ Bias เนองจากตอนททำาวจยนนมการตงคำาถามแบบ Bias เพราะเกบขอมลจากบคคลทมเปาหมายนอยและแคบเกนไป ขอมลในการเลอกซอแปรงสฟนยหอนไมเปนธรรม ทำาใหถอนโฆษณาออกไปในทสด

-Scale effects : การตง Scale คำาถาม/คำาตอบ บางครงเกดอคตขนมาได เชน ถามวาการสบบหรเปนสงทไมดคณจะสบบหรตอไปหรอไม แนวคำาตอบแบบ Yes,No ทำาใหรสกวาคำาตอบเปนกลาง ๆไมบวกลบมากนก

-Wishful thinking เปนคำาถามทเราคาดหวงไว เพราะรผลสงทจะเกดขนมากอนแลวนำาผลทเกดขนโยงกบเหตการณทเกดขน เชน พอเครองบนชนตกเวรดเทรดกจะมคนตรงกบทนอสตราดามสทำานายไว

3.Feedback : ในขนการยอนกลบของขอมล กจะมอคตเชนกนเพราะฉะนนเมอมนษยมอคตทำาใหการตดสนใจของเราไมสมบรณ เพราะวาขอมลทเขามา

ไมสมบรณ กระบวนการประมวลขอมลไมสมบรณ การ Feed Back ขอมลไมสมบรณ ทำาใหเราตองพงพาแบบจำาลอง (Model) ในการตดสนใจ

แบบจำาลอง (Model) คอ สงทเลยนแบบของจรง เพอทำาใหเราเขาใจการปฏบตงาน เชน สถาปนกจะสรางบานกจะตองสรางแบบจำาลองของบานขนมาเพอใหเปนรปธรรมสามารถจบตองได

สำาหรบแบบจำาลองทขามาชวยในการตดสนใจ คอ Computer – aided design (CAD) ทมช อเสยงมากโปรแกรม Auto CAD เปนโปรมแกรมทใชส ำาหรบการออกแบบผลตภณฑ เชน รถยนต รวมทงการออกแบบอนๆ เชนแบบกอสราง (โปรแกรมนไมมเรยนในระดบปรญญาโท แตจะเรยนในระดบปวช.,ปวส.)

วตถประสงคของระบบสนบสนนการตดสนใจ ม 4 ประการ ดงน 1.Understanding the Process แบบจำาลองทำาใหเราเขาใจกระบวนในการ

ทำางาน เชน Organization Chart กจะเปนแบบจำาลองททำาใหเราเขาใจกระบวนการปกครองในองคการ เราจะรวาใครตองรายงานใคร

ตวอยางแผนผงในหนา 51 จะเปนแบบจำาลองทชวยในการตดสนใจวาจะดแลลกคาอยางไร เชนลกคาเดนเขามาเซลลตองรบ Order จากลกคา ผจดการฝายขายตองดจำานวนผสงซอสนคาเทาไหร

2

จากนนตองตดตอผจดการฝายตลาดเพอดยอดขาย ตอมาตองเชคทสตอกวาของนนมหรอไม ถาไมมตองรายงานตอ Vice President เพอใหตดสนใจในการผลต และจะผลตตามคำาสงซอของลกคาเทานน เมอมการผลตตองตดตอผจดการฝายผลตวามขนตอนอะไรบาง แลวนำาวตถดบไปใหผจดการบญชคำานวณ Cost ในการผลต

เหลานคอกระบวนการและขนตอนในการทำางาน ซงการทำางานลกษณะจะมโปรแกรมชวยในการทำางานเพอใหเหนขนตอนของการทำางาน โดยการสราง Charts เพอชวยในการทำางานและเขาใจการทำางานของแตฝายไดทำาใหเราสามารถสรางความรวมมอไดดขน

2.Optimization แบบจำาลองจะชวยหาจดทเหมาะสมทสด จดทเหมาะสมสมทสดไมไดหมายความวาเราใสทรพยากรหรอวตถดบสงสด แตการใสวตถดบตองใสในสดสวนทเหมาะสมเพอใหไดจดสงสด (Maximum)

Optimization มสวนชวยในการหาสตรยาตาง ๆได สตรเคม สตรเคก ฯลฯการนำาแบบจำาลองเพอหาจดทเหมาะสมทสดทดงมากในเมองไทยคอการหาคา FT คอ

สตรทใชคดคาไฟ (คดคนโดยคณาจารยของนดา) ซงเปนโมเดลหาจดทเหมาะสมมากทสดในการคดคา FT ซงจะประกอบดวยตวแปรหลายตว เชนราคาวตถดบ ราคานำามน

คา FT ดงกลาวเปนเปนตวทชวยลดโอกาสการขาดทนใหกบการไฟฟา เพราะไมมทางขาดทนแนนอนเนองจากเปนการผลกภาระใหกบผบรโภค

3.Prediction แบบจำาลองจะชวยในการการพยากรณ การคาดเดา และการทำานาย เปนการนำาขอมลทเกดขนจรงนำามาพยากรณเหตการณในอนาคตได โดยการนำาตวแปรตาง ๆใสเขาไปแลวสามารถคำานวณหาอนาคตไดเพอชวยในการตดสนใจได โดยใชสถตสมการถดถอยในการคำานวณ

สำาหรบการตดสนใจเชงสาระสนเทศจะมองวาถาม Information ในอดตมากเทาไหรยงทำาใหการพยากรณแมนมากยำาเทานน เชนการพยากรณยอดขายในอนาคตกจะตองดยอดขายในอดต

ปจจบนหนวยงานภาครฐทตองทำาหนาทพยากรณคอนขางมากคอกรมอตนยมวทยา กระทรวง ICT ซงจำาเปนจะตองมทงเครองมอทางการสอสาร และมขอมล เพอมาชวยในการทำานาย (แตกรมอตทำานายผดประจำา)

การ Forecast ตองอาศยขอมลเดม ๆมาก และยงชวยทำานายผลกระทบในสงทเกดขนไดดวย เชนบรเวณดานตะวนออกของสหรฐฯจะเกดพายเออรเคนอยเสมอจะชวยใหท ำานายวาเมอมพายราคานำามนจะสงขน เพราะฐานเจาะนำามนอยกลางทะเล

ทงนการพยากรณ (Forecast) กบ การทำานาย (Prediction) มลกษณะคลาย ๆ แต Forecast มความแมนยำาสงกวาการ เพราะ Prediction เปนความคาดเดา คาดคะเน การทำานาย

4. Simulation :การจำาลองสถานการณ การสรางแบบจำาลองสถานการณจะชวยในการตดสนใจเมอสถานการณจรงเกดขน เชน การซอมหนไฟ ,สถานการณจำาลองการฝกบน

3

,แบบจำาลองนำามนขนทระดบตาง ๆเชน 25,30,35,40 บาทหรอเพมขนเร อย ๆซงผบรหารตองมการเตรยมแผนการลวงหนา โดยใชโปรแกรม Excel ชวยในการตดสนใจ

Simulation เปนการจำาลองสถานการณทเหมอนกบสถานการณจรงทกอยาง โดยนำาเทคโนโลย IT ทนสมยใหมเขามาชวย ท ำาใหเราค นเคยกบสถานการณนน ๆ สงผลใหม ประสบการณมากขน เพอชวยในการตดสนใจไดงายและดขน

การสรางแบบจ ำาลองตาง ๆ ท ำาได เม อเรา Input ขอมลใสเขาไปในกระบวนการ (Process) ทำาใหมผล (Output) ออกมา ผลชวยใหเราในการตดสนใจ และผลทออกมาสวนใหญจะอยในรปชารตหรอกราฟ

โดยปกตในการสรางแบบจำาลองจำาเปนตองมสมมตฐานตาง ๆ (Assumption) วาจะตองใสตวแปรใดบาง กระบวนการตาง ๆทใชมอะไรบาง ใชซอรฟทแวรอะไรบางเพอเขามาชวยในการตดสนใจ ซงปจจบนมโปรแกรมสำาเรจ

สรป ระบบสนบสนนการตดสนใจ (DSS) จะเปนการดงขอมลทเกบไวใน Database ดวยระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการ (Transaction processing) จากนนกนำาขอมลดงกลาวมาสรางแบบจำาลองแลวนำามาวเคราะห ผลของการวเคราะหทออกมาอยในรปชารตและกราฟทำาใหเราสามารถตดสนใจ โดยเฉพาะการตดสนใจของระดบกลวธหรอระดบกลางใช

EIS : Executive Information System เปนระบบยอยของระบบสนบสนนการตดสนใจ (DSS) เปนระบบสารสนเทศของผ

บรหาร เปนระบบทชวยดงขอมลทสำาคญ ๆมาใชในการตดสนใจโดยเหนขอมลทตองพบเหนเปนประจำา

เชนบรษทขายเครองใชไฟฟาแหงหนง (ดรปหนา 58) พบวายอดขายของเครองเลนซดเตบโตมากถง 56 % และขอมลยงบอกดวยวายอดขายไปโตในภาคตะวนตกของประเทศเทานน

ถาผบรหารเหนขอมลนจะตองเรมตงคำาถามแลววาทำาไมภาคตะวนออกของประเทศยอดขายจงไมเตบโต ดงนนจะตองตดสนใจเพมตวแทนจำาหนาย

สำาหรบ EIS หรอระบบสารสนเทศสำาหรบผบรหารจะไมมรปแบบสำาเรจรป แตละบรษทหรอหนวยงานจะออกแบบแตกตางกน เพราะแตละบรษทจะมขอมลสำาคญทผบรหารตองสนใจตางกน เชนถาเปน กฟผ. จะตองดขอมลทตองดประจำาการใชไฟฟาของผบรโภค ดราคานำามน หรอการบนไทย(ดการใชบรการของลกคา) เปนตน

เพราะฉะนนการ Design EIS จะตองมขอมลจำาเพาะเจาะจง จะมซอฟทแวรแยกออกไป แตสงทจะตองคำานงคอ

-Easy access to data : งายตอการดงขอมลหรอการเขาถง -Graphical interface : สามารถแสดงผลออกมาเปนกราฟหรอชารตได-Non-intrusive : ไมละลาบละลวง หมายความวาผจดการไมตองลงไปถามขอมลตาง

ๆกบพนกงานดวยตวเอง เนองจากสามารถคลกขอมลดไดงายดวยตวเอง

4

-Drill-down capabilities :ผบรหารสามารถเจาะลกขอมลสารสนเทศได เพราะมสทธทจะเหนขอมลไดมากกวา

ตวอยางในหนา 59 จะเปน EIS ของบรษทแหงหนงทผบรหารจะตองดขอมลประจำาๆ คอยอดขาย ตนทนการผลต ตนทนการกระจายสนคา ตนทนคงท เชนจากกราฟพบวาภาคเหนอมตนทนการผลตตำา เนองจากมปจจยการผลตวตถดบการผลตถกกวาภาคอน ๆ

นอกจากนผบรหารยงไดขอมลจากโรงงาน จดขายทวงตรงมาจากรานคาตาง ๆดวยระบบ TPS สฐานขอมลของบรษท ซ งในฐานขอมลจะมขอมลบางขอมลทตองใชเปนประจ ำา สามารถเหนไดตลอดทกนาท และเปนตวยนของการเจรญเตบโต

(อกตวแบบหนงทนำามาใชใน คอการตดวเคราะหความไว เปน Model ทมการสรางสถานการณขนมาเพอใหรวา ถาปจจยตวหนงเปลยนแปลงไปตวแปรใดจะเปลยนตามบางและเปลยนอยางไร

เชนใหราคานำามนเปน Independent Variable เปลยนไป 5 บาท จะทำาใหอตราคาโดยสารซงเปนตวแปรตามเปลยนไปเทาไหร เปนอตราสวนไลลงมาเพอวเคราะหความไว

การวเคราะหความไวมความสำาคญมาก เชน อตราดอกเบยประเทศไทยมอตราบรษทดอกเบยขน-ลงเรวมาก และบรษทใดมความไวในการขนดอกเบย 1% ทำาใหบรษทมกำาไร 300 ลาน กลายเปนขาดทน 400 ลาน ทำาใหบรษทมหนสนทสงมาก)

การประยกต DSS เขามาใชในแผนกงาน (Decisions in Functional Area)

ในการตดสนใจในแผนกงานตางจะมการนำาเครองมอหรอแบบจำาลองมาใชในการตดสนมากขน

การนำา DSS มาใชในฝายการตลาด จะอาศยขอมลในการตดสนอยางมาก เชนขอมลของลกคา เพอใหทราบความตองการของลกคา ทำาใหเราสามารถตดสนใจไดมากขน

ขอมลทไดมาสวนใหญมากจาก1.ขอมลภายในองคกร/บรษท (Internal) ไดแก-ยอดขาย -บตรประกนสนคา ทำาใหเราทราบจำานวนการใชของลกคา -คปอง-การสำารวจ-สายดวนลกคา-การเจาะกลม2.ขอมลระหวางซอ(Purchase) ไดแก-Scanner data : ขอมลการซอ เชน Bar code -การเปรยบเทยบกบขอมลของคแขง-การเกบขอมลของสมาชก-ขอมลทลกคาสงมา /ขอมลจากลกคา

5

-ขอมลจากกรมศลกากร3.ขอมลจากภาครฐ ไดแก-สำามะโนประชากรทก ๆ 10 ป เชนรายไดประชาชนเปนอยางไร ประชากรเปลยนแปลง

มากนอยอยางไร ผหญงมากกวาผชายกเปอรเซนต -การจดทะเบยนตาง ๆเชน ทะเบยนรถยนต ทะเบยนสมรส การทองเทยว -ขอมลการกอสรางตวอยางในดานการตลาดขอมลทนำามาใชในการวเคราะหการโปรโมชนกจะชวยในการ

ตดสนใจไดมาก การวเคราะหการโปรโมชน (Promotion Analysis) จะเปการพจารณาวาโปรโมชนใด

เปนโปรโมชนดทสด คอทำาใหเกดยอดมากทสด เชนมโปรโมชน 4 แบบ คอ1. No promotion 2. promotion 13. promotion 24. promotion 3การวเคราะหกจะมการนำาเอายอดขายทเกดจากโปรโมชนแตละแบบและเอาประมวลผลใน

แบบจำาลอง และแสดงผลออกมาในรปชารท (จากกราฟหนา 66) จะเหนไดวาโปรโมชนแบบท 2 เปนโปรโมชนทดทสด แตถาทำาโปร

โมชนเพยง 2 สปดาหสามารถเลอกใชโปรโมชน 3 ไดดทสด แตถาใชโปรโมชน 3 เกน 7 สปดาหยอดขายตดลบ แสดงวาไมควรทำาโปรโมชนระยะยาว

จากกราฟยงพบวาในชวง No promotion ยอดขายกสามารถขนเองได ดงนนไมตองมโปรโมชนกได

การนำา DSS มาใชในแผนก Human Resource สวนใหญป ญหาของการจดการทรพยากรมนษยคอ การขนเงนเดอน จากตวอยางตาราง (หนา 67) จากแผนกขายมพนกงานขาย (Seller) 6 คน

พนกงานขายของจะมเงนเดอนทไมแนนอน การวธคดการขนเงนเดอน โดยการน ำาเปอรเซนตในการขนเงนเดอน X คาทจะตองเพมเงนเดอน = เปนเงนเดอนทตองขน ซ งเปนการยตธรรมและปกตตามการขนเงนเดอน

จากกราฟนพบวา Werrmuller มการประเมนผลการขนเงนเดอนรองบวย เพราะฐานเงนเดอนเกาสง สามารถแกปญหาในองคกรโดยการขายสนคาใหมากขนและมการใหโบนสพเศษสงถง 90% สำาหรบบรษททมพนกงานขายมาก จะมการขนเงนเดอนในลกษณะเงนพเศษ 90% ในขณะทเงนเดอนเพยง 10 % เทานน

การนำา DSS มาใชตลาดการเงน (Finance Markets) เชนการซอขายหน ตองมการนใชกราฟชารตสามารถดเปนรายนาทไดตลอด และไมสามารถนำาขอมลเกามาใชในการอางองในการตดสนใจซอหนได

6

จากกราฟหนา 70 เปนตวอยางกราฟทชวยในการตดสนใจในการลงทนของโปรเจกต NPV พบวาโปรเจกต A,B เปนโปรเจกตทดดและสามารถรบได แตโปรเจกต C นนขาดทน ตรงนกราฟชารทจะเปนตวชวยในการตดสนใจได

ตวอยางแบบจำาลองทนำามาใชในงานตางๆ แบบจำาลองทางการเงน Accounting Model 1.Transaction Process & Tactics

-บญชเปนแบบจำาลองทางการเงนชนดหนง -เปนมาตรฐานในการรายงานผลทางการเงน-ทำาใหสามารถการตดสนใจ และเปนขอมลใหกบเรา

2.เปนวธการควบคมระบบ-ความถกตอง มองวาทงสองขางเทากนหรอไม ถาไมเทากนจะตองมสงใดผด

พลาด เราตองกลบไปแกไข-เปนตวตรวจสอบการโกง โดยไมตองลงไปตรวจสอบลวงลกถงท เนองจาก

ตวเลขเปนตวฟองใหเหนชดเจน สามารถตรวจสอบได3.สามารถนำามาวางแผนกลกลยทธ

-นำาขอมลสารสนเทศมาใชในการวางแผน-นำาตวเลขมาหาคาตาง ๆได

แบบจำาลองบญชมลกษณะไขวกน บญชงบดลกบบญชงบกำาไร-ขาดดลมเกยวพนกน ทำาใหเราสามารถ

1.พยากรณยอดขายและตนทนได2.พยากรณเงนสด,ลกหนคงคาง,เจาหนคาจายเทาไหร3.ดกำาไรสะสมProduction Model แบบจำาลองในการผลต เชน-Process Control สามารถดไดจากขอมลเครองจกรตาง ๆ-สนคาคงคลง เพอดวาในโกดงมของอยหรอไม-การออกแบบผลตภณฑกระบวนการทำางานของ Production Model จะมลกษณะบรณาการ (Integrated

Manufacturing) โดยเร มจาก Suppliers รบวตถดบมาจากทตาง ๆเพอนำามาผลต แพคของสงใหลกคา แตเบองหลงการผลตมขอมลทตดมาตลอด เชนการสงซอของตองมใบสงของและสงของหรอขอมลตาง ๆทราตองสงใหซพพลายเออร ใหทราบความตองการของเรา จงมการสรางตารางทเหมาะสมเพอใชในการทำางาน โดยนำาเคร องจกรและคนมาชวยในการทำางาน และขอมลลกคาสามารถทำาใหเราพยากรณยอดขายหรอยอดซอได

ตารางการเกบขอมลเครองจกร ซงทก ๆ 15 วนมเครองจกรเสยหนงครง และทกครงทเครองจกรเสยตองจายคาซอม 150 บาท/ตอครง เพราะฉะนนเรามวธการใดทไมตองปดเครองทำาการซอม เนองจากกอใหเกดความเสยหาย แตอยางไรกตามถารจกการซอมหรอพก

7

เคร องจกรในชวงทไมจ ำาเปน ทำาใหยดอายการใชงานของเคร องจกรได ซ งปจจยทต องระมดระวง เชน มพนกงานสำารองหรอไม มชางซอมกคน โดยดวาจะตองจางชางซอมเครองจกรทอยในโรงงานกคน ตองมชางตลอด 24 ชวโมง โยการวางแผนใหคมคากบการจาง จงเกยวของกบคาใชจาย ตองการทราบคาใชจาย เพราะฉะนนเครองจกรเปนตวชวยใหเราเตรยมตวทจะดแลกอนทเครองจกรจะพง

ระบบสาระสนเทศทางภมศาสตร (GIS ) เปนระบบสนบสนนการตดสนใจ (DSS) ประเภทหนง โดยการดงขอมลจากฐานขอมลมาใสในแบบจ ำาลองและแสดงผลออกมาในรปแผนท

จากตารางหนา 77 แสดงถงเมองตางๆทอยในรฐฟอรดา มตวเลขของประชากรป 1990 ,2000 ,ตวเลขของ Hard Good และตวเลขของ Soft Good

บรษทขนสงสามารถนำาเอาระบบ GIS มาชวยในการตดสนใจในการวางแผนขนสงสนคาได โดยเอาขอมลเหลานปอนเขาไปในในระบบ GIS จะ Process ออกมาเปนแผนทซงจะชวยใหบรษทตดสนใจไดวา จะใชคนใหญเพอสงสนคาขนากใหญ หรอใชรถคนเลกเพอสงสนคาขนาดเลกไปยงจดใดบาง

ระบบ GIS ถกนำามาใชในหนวยงานภาครฐและกจการของประเทศไทยมาก เชน การประนครหลวง ซงมปญหานำารวมากทสดถง 49 % เกดจากทอแตกการประปานครหลวงจงใช GIS ในการสำารวจวาตรงไหนมรอบรวเพอจะซอมไดทน

นอกจากน GIS ยงนำามาใชในการในดานการเกษตร เชนชวยใหตดสนใจวาจะตองปลกสปปะรดในจงหวดประจวบ

ดงนนระบบขอมลจะชวยในการตดสนใจไดแทบทกเร อง (แมกระทงรถตดนานกนาทจะทำาอะไรไดบาง)

การน ำาสารสนเทศมาใชในการตดสนใจทซบซอน ในป ญหาเฉพาะเจาะจง (Specialized Problems)

ในความเปนจรงจะมปญหาหรอประเดนมากมายทมความซบซอน เชนปญหาเฉพาะเจาะจง (Specialized Problems) เปนปญหาทมความซบซอน เปนเรองเฉพาะของบางงาน เมอเปนเชนนระบบสารสนเทศทจะนำามาใชในการตดสนใจจะตองทำาในสงตอไปนได

-ตองทำาใหเราวนจฉยได(Diagnostics) และเปนการวนจฉยเชงวเคราะห-ตองใชความรวดเรว (Speed)ในการแกปญหา-ความสมำาเสมอในการตดสนใจแกไขปญหา(Consistency) เชนรอบนแกปญหาได

รอบตอไปกตองแกไดเหมอนรอบแรกอยางสมำาเสมอ เชน พนกงาน 2 คนทำางานเหมอนกน แตไดขนตางกน เพราะฉะนนตองมการ Training เพอชวยในการตดสนใจครงตอไป

-เปน Case กรณศกษาครงตอไประบบผเชยวชาญ (Expert System; ES) ระบบผเชยวชาญเปนระบบทจะนำามาใชในการตดสนใจในปญหาทมความซบซอนทเปน

ปญหาเฉพาะทาง เชนการตดสนใจการปลอยเงนก หรอการปลอยสนเชอเปนระบบทจะทำาหนาท

8

เหมอนกบเรามผเชยวชาญไวปรกษาในการตดสนใจ วาตดสนใจอยางไรปลอยกแลวไมกลายเปนหนสญ

ระบบผเชยวชาญเปนขอมลชนดหนงทนำามาเกบในฐานขอมล เพอชวยในการตดสนใจของคนทไมเชยวชาญใหเปนเสมอนผเชยวชาญ เปนระบบทมขนเพอชวยแบงเบาภาระ และสามารถทำางานททาทายได

เปนระบบทดงเอาความรของผเชยวชาญมาเอาไวในรปแบบของกฎ เพอเปนฐานความร ของคอมพวเตอรเพอใหเราสามารถตดสนใจได

ตวอยาง Expert System Example Bears by EaSys : เปนระบบคอมพวเตอรท

มความสามารถแยกหมออกเปน 3 ประเภทได -หมประเภทแรก เรยกวา Polar Bear เปนหมขวโลก โดยเครองแสกนออกมามความ

แนนอน 110-หมประเภททสอง เรยกวา Grizzly Bear มความแนนอน 100-หมประเภททสาม เรยกวา Black Bear เครองรสกไมแนใจเพยงแค 20เพราะฉะนนเมอมความไมแนนอนตองขอขอมลเพมเตมใหมากขน เชนอาหารทชอบกน

เพอมความแนใจมากขนดวย

ความแตกตางระหวาง DSS และ ES ระบบ DSS เปนระบบทชวยในการตดสนใจ โดยคนเปนผตดสนใจ ในขณะทระบบ ES

เปนระบบทใหคำาแนะนำาเสมอนเปนผเชยวชาญ ตดสนใจโดยเคร อง จะเหนไดวาปจจบนมการตดสนใจโดยใชเครองมากกวาคนมากขน เพราะชวยลดภาระของคนได

วธการทำางานของระบบ DSS โดยการนำาฐานขอมลใสใน Model และแสดงผลออกมาในรปของกราฟชารต/แผนท แลวตดสนใจตามนน ในขณะทวธการทำางานของระบบ ES เปนการถามคำาถาม โดยการเตมขอมลลงในชองคำาถาม โดยใชเกณฑหรอกฎทเปนความร สามารถอธบายได (ES เปนความรในรปแบบกฎ)ลกษณะของปญหาของระบบ DSS เปนปญหาทวไป มอยในทกสาขาวชา ในขณะทปญหาของระบบ ES เปนปญหาเฉพาะเจาะจงในแตละสายงาน

*ES จะมโปรแกรมสำาเรจรปออกมานอยกวา DSS เพราะเปนการเจาะจงเฉพาะสายงาน เพอชวยในการสรางฐานความรใหเกดขน

ตวอยางการนำา ES ไปใช -การตดสนใจในการปลอยสนเชอของธนาคาร (หนา 84) โดยผทตองการกเงนตองไป

ตอบคำาถามกบธนาคาร(ฝายสนเชอ) เพอเขาระบบการประเมนสนเชอ โดยเคร องจะมค ำาถาม โดยการเรยงคำาถาม (Forward Chining) ลำาดบความสำาคญกอน-หลง เชน

-จดประสงคในการขอสนเชอ นำาไปทำาอะไร-ตองการเงนจำานวนเทาไหร

9

-เปนเวลาเทาไหร-คณตองจายเงนตอเดอนจำานวนเทาไหร (เครองบอกมาให)-รายไดตอเดอนเทาไหร-รายจายตอเดอนเทาไหร-เครดตดหรอไม-งานมนคงหรอไมจากการปลอยเครดตในรปของบตรเครดตของธนาคารกรงไทย พบวามการแยกบตร

ออกเปน 3 ส คอสขาว(ปลอยสนเชอแนนอน), สเทา(เปนเครดตทมมากทสด) และสดำา(ไมปลอยสนเชอเดดขาด) เพราะฉะนนจะเปนตองใชเครองในการอนมตเพอใหบตรเครดตสเทานอยลง เปนการลดภาระของคนในการตดสนใจ ลกษณะการตดสนใจเปนลำาดบขนเหมอนตนไม

United Airlines ใช ES ในการทำา Gate Assignment พาไปสนามบน เชนสนามบนสวรรณภม มเครองบนจอดอยเตมสนามบน โดยเครองบนทลงจอดหรอออกจากสนามบนใชเครองคอมพวเตอรเปนตวจดระบบ ทำาใหผโดยสารไมตองขนภาระหรอเดนทางขนเทยวบนตอไปยงจงหวด/ประเทศอน ๆลำาบาก/ยงยาก เชนการสรางรถไฟ

Oil exploration : การสำารวจนำามน ใชดาวเทยมสำารวจ โดยดความหนาแนนของชนหน/ใตทะเล,การจบตวของชนดน ดวยวธการ X-Ray ซงการเจาะนำามนแตละครงจะตองมองคความรทบนทกไวแตละครง

IRS : กรมสรรพากรอเมรกา จะใช ES ในการเลอกตรวจ(Audit Selection) บรษทตางๆในกรณดงน

-บรษทใดทมการแกวงตวของกำาไร-ขาดทนขน ๆลง ๆ-ปจจยแวดลอม เชนรายไดตอบคคล (ไมยอมจายเงนภาษเงนได)(ในสหรฐธรกรรมทมมากกวา 5,000 $ ตองแจงกรมสรรพากร เพอปองกนการฟอก

เงน)สรปปญหาของ ES System ดงน 1.เปนปญหาแคบ ๆ เนองจากเปนปญหาเฉพาะสาขา 2.การแกไขปญหาตองใชผเชยวชาญ/ผทมความร 3.การแกไขปญหานนตองใชหลกตรรกะ(หลกเหตผล)ทซบซอน 4.สามารถจดการหาขอมลทหายไปหรอไมพรอมได5.อาศยความรวมมอจากผเชยวชาญ/ผมความร 6.ปญหาทแกไขใน ES ตองเปนปญหาทซ ำา ๆซากๆทเจอเปนประจำา โดยการสราง

โปรแกรมขนมาแกปญหาขอจำากดของ ES1.เปนระบบทเปราะบาง เชนเมอเกดการเปลยนแปลงสงแวดลอมภายนอกเลกนอยก

ทำาใหตองกลบมาแกไข เชนอตราดอกเบยสงขนผดปกต2.เมอเกดการผดพลาดจะไมรจะโทษใคร เชน

10

-ผเชยวชาญ-ผเชยวหลาย ๆคนทสราง ES ขนมา-วศวกรความรทเปนผนำาขอมลไปลงคอมพวเตอร -บรษท3.กฎเกณฑทละหลวม ทำาใหมกองบตรสเทามาก ตดสนใจไดยาก4.มความขดแยงกน 5.เหตการณทไมไดคดลวงหนา/ไมทราบลวงหนา ซงเหตการณใดกตามทเกดขนโดยไม

ไดคดลวงหนา ทำาใหเครองตดสนใจลำาบาก ในขณะทคนสามารถตดสนใจไดดกวาทงนการเขยนโปรแกรม ES ขนมาควรตองอาศยความคดเหน Expert หลาย ๆคน Knowledge Management : การจดการความร 1.เปนการเกบรวบรวมเอกสารและขอมล รวมถงการตดสนใจของธรกจ ซงสรางขนโดย

Expert และสามารถเสาะแสวงหาได และนำาเกบไวใน topic ทแยกออกมา ทำาใหบรษทเกบขอมลไดเปนระบบ ทำาใหคนในบรษทสามารถคนขอมลออกมาใชประโยชนได และจะมโปรแกรม Groupware แยกออกมาเพอเกบขอมลเหลาน

2.เนนบรบทการใชงานและสงทเกยวของ โดยเฉพาะการตดสนใจทางธรกจ -บนทกบทเรยนราคาแพงทเจบปวดไวใหลกหลานด -เพอไมใหเกดเหตการณนนเกดขนกบบรษทอกคร งในอนาคต เปนการเรยนรภายใน

บรษท เปนกรณศกษาของบรษท -ทำาใหมการตดสนใจมากขนและมประสทธภาพมากขน และสามารถจดทำาแผน รองรบได-การแกปญหา ทำาอยางไหรเพอใหทกคนบอกหรอถายทอดความรตาง ๆใหกบองคกร

เพราะความรทอยกบคนเปน Tacit knowledge หรอความรทจบตองไมได เปนความรทมาจากประสบการณ เชนวธการทำางานทรวดเรว สตรขนม ถาไมตองการใหมการสญหายจะตองมการจดการกบความร

ปญญาประดษฐ (AI) เปนความพยายามของมนษยในการใหเครองหรอเทคโนโลยสารสนเทศ (IT) ทงหลาย

ปฏบตงานใหเหมอนมนษยโดยเฉพาะอยางยงการเลยนแบบประสาทสมผสทง 5 ของมนษยใหได โดยนำาไปใชประยกตทางธรกจ

AI Research Areas 1.Computer Science2.ใชหนยนตทำางานแทนมนษย โดยเฉพาะการไปอยในสถานททมนษยอยไมได/ทำางานได

ไมคลองแคลว*ประเทศไทยเปนประเทศทสงออกผลตภณฑแชแขงมากทสดในโลก โรงงานสวนใหญ

อยในจงหวดสมทรสาคร3.มความรดานภาษา4.วทยาการการเรยนรตงแตระดบ Expert ,ระดบการเรยนร,และความรดานตาง ๆตวอยาง AI

11

Neural Network : Pattern recognition : เครอขายใยประสาท เป นเหตการณทเกดขนซำา ๆ(วาดรปเปนวงกลมเลก ๆ)

การทำา Pattern recognition นำามาใชประโยชนทางธรกจได เชน บตรอเมรกนเอกซเพรส เปนบตร Smart gard จดเดนของบตรคอไมจำากดวงเงน มการอนมตตามวงเงนใชจาย ตามวงเงนทเคยจาย สงเกตไดวามการบนทกขอมลไวอยางละเอยด ซ งเคร องคอมพวเตอรสามารถทำาหนาทแทนคนได (การทำา Pattern recognition เคร องเปนผตดแตงแทนคน)

Machine Vision : ตากล เชนรถยนตเคลอนทไดโดยไมมคนขบ ซ งกระทรวงกลาโหมสหรฐฯใหทนมหาวทยาลย Hanachy Melon ออกแบบ Soft ware ททำาใหรถคนนเคลอนทอตโนมตโดยไมมคนขบ เพอนำามาใชเปนรถพยาบาลประกอบกองทพบก สามารถเคลอนทในถนทรกนดาร 16 กโลเมตร เคลอนทดวยความเรวถง 110 กโลเมตร/ไมเกน 140 กโลเมตร Speech Recognition : ความสามารถทางภาษา เปนความสามารถทพกลพการทสดของคอมพวเตอร เชน

-เคร องไมสามารถแยกประโยคงาย ๆได เชน Copy File ทเปนสแดง ,สฟาใส file ,กากบาททเปนสเหลอง คำาสงนเคร องแยกไมออก ทำาไมได เชนรถฉกเฉนหามจอด ,เขตทหารหามเขา ซงคำาสงเหลานสามารถตความออกไดหลายความหมายได

Subjective (fuzzy) Definitions : ประสาทสมผสของเครอง การแตะตอง เชนเคร องปรบอากาศ (แอร) มการตดอณหภมโดยอตโนมต โดย compressor รไดโดยอตโนมตตามอณหภมทเราตงไว เปนระบบประสาทสมผสทเครองทำางานแทนเรา

นนคอเร องของปญญาประดษฐทมนษยพยายามสรางขนมาโดยเลยนแบบความสามารถของมนษย

อยางไรกตามเรายงมคำาถามเกยวกบ AI มากมาย เชน อยางไรกตามคำาถามทเกยวของกบ AI มากมายเชน มความคดสรางสรรคหรอไม มการเรยนรไดหรอไม มความจ ำาหรอไม สามารถแกปญหาเฉพาะหนาไดหรอไม เครองคดแบบคนไดหรอไม เปนตน

System Development : การพฒนาระบบสาระสนเทศการนำาระบบสาระสนเทศมาใชในองคการม 2 วธ ดงน1.Top Down คอผบรหารระดบมอำานาจตดสนใจ สวนใหญนยมใชลกษณะนเพราะผ

บรหารรถงปญหาของการทำางาน และการตดสนใจของผบรหารจะสงผลกระทบตอองคการทงองคการ

2.Bottom up คอคนระดบลาง/ปฏบตงานคอย ๆสรางระบบขนมาเพอใหผบรหารยอมรบ โดยเรมจากปญหาอยางยางหนงแลวพนกงานสราง Database ขนมาเปนของตนเอง และเขยน Code และโปรแกรมขนมา แตปญหาทเกดขนคอตางคนตางมเขยนขอมลขนมาเอง และขาดการบรณาการจะทำาใหขาดมาตรฐานเดยวกน

12

ปญหาในการนำาเอาระบบสารสนเทศมาใชจะพบกบปญหาทเรยกวา Runaway Projects ซงเปนปญหาสำาคญ ๆ 2 ประการ คอ

1.เวลา 2.เงนเชนโครงการสนามบนสวรรณภม ,โครงการโฮบเวลล ถอเปน Runaway Projects

เกดปญหา คอ1.Technical measures-เปนโครงการททำาเกนงบประมาณ 2-5 เทา-เปนโครงการทชาไป 2- 5 เทา-ผดพลาดทางวตถประสงคทางเทคนค เพราะเทคโนโลยกาวลำาเกนกวา เรากาวไมทน

เชน การอนมตเงน ตองมการเปลยนแปลงเทคโนโลยใหมเพอใหทนสมยตองสญเสยเงนมากมาย วนเวยนในลกษณะนตลอด

2.ปญหาในการออกแบบ เชน-คนทใชงานกบคนออกแบบระบบตกลงกนไมได มการใชทรพยากรซ ำาซอน และไม

สามารถเขากนได-ระบบใหมกบระบบเกาเขากนไมได-เกดความขดแยงกนระหวางผใชงานกบผออกแบบดงนนสงทตองคดคออะรจงนำามาซงความความสำาเรจ/ไมประสบความสำาเรจ และม

ลกษณะอยางไรบางโปรเจกตทประสบความสำาเรจมลกษณะดงน1.ระบบทดผใชงานตองมสวนรวมในการออกแบบ2.ผบรหารตองใชการสนบสนน ตองมความอดทน3.ตงขอกำาหนดทชดเจน มความจำาเปนในการวางแผน *การตอบคำาตอบประสทธภาพ

ใหอธบายใหชดเจน โดยการวเคราะหประสทธภาพวาคออะไร ทำาไดเรวขนกชวโมงกนาทเมอเทยบกบของเดม ใชInput อยางไร ใชนอยลงเทาไหร ซงการมระบบนทำาใหเราสามารถทำางานไดเรวขน เชนการคยรายชอเรวกวาเดม การเปลยนชอเดมตองใชเวลา 15 วนมาใชเวลา 4 นาท

4.เปนความคาดหวงทเปนไปไดไมเพอเจอโปรเจกตทไมประสบความสำาเรจเกดจาก1.ไมรวาผทใชงานจรงชอบอะไร2.การตงขอกำาหนดเปลยนไป-มาตลอดเวลา3.ขาดการสนบสนนจากผบรหาร4.ขาดความชำานาญทางเทคโนโลยวธการพฒนาระบบ 1.System Development Life Cycle : วงจรชวตการพฒนาระบบแบบ

ดงเดม (SDLC) เปนวธการพฒนาระบบสารสนเทศขนาดใหญทมความซบซอนมาก มคนใช

13

จำานวนมาก จำาเปนตองใชกฎเกณฑเขมงวด และจำาเปนตองสรางขนตอนตาง ๆซงมลกษณะ Follow wall (ขนนำาตก)

ชนทมคนใชมากทสดคอระบบสาระสนเทศแบบประมวลรายการ (TPS) เพราะมคนมาก จำาเปนตองออกแบบอยางรดกม เพราะเกยวของกบคนหลาย ๆคนทตองใชเงนเปนจ ำานวนมาก เพราะฉะนนกระบวนการในการทำาตองเขมงวดและตองประกบเปนพเศษ

สงทตองพจารณาในการพฒนาระบบ1.ตองเขาใจวาระบบทกระบบตองมระบบเกาและระบบใหม 2.ศกษาปญหาแลวหาทางแกไข เพราะวธการของระบบ SDLC เร มจากการศกษา

ปญหา 3.จากนนศกษาความเปนไปได และการวางแผนดานการเงนและเวลา จะไดวตถประสงค

และแผนงาน4.วเคราะหระบบเกาวามขอดขอเสยอยางไรบาง สงทไดคอความตองการเชงธรกจ ได

ผลกำาไรออกมา 5.การออกแบบระบบ ผทออกแบบกบผใชงานตองมการปรกษาหารอกน โดยมผบรหาร

เปนคนกลาง สงทไดคอการออกแบบเชงเทคนค เปนขอกำาหนดทางเทคนคทตองจดทำาใหได โดยการบอกความตองการกบผออกแบบ

6.ขนตอนการลงมอปฏบตกบระบบใหม7.การบำารงรกษาระบบ ถามปญหามากขนกจะนำาไปสการปรบปรงหรอเปลยนแปลง

ระบบใหมอกครงSystem Implementation ใน SDLC เปนสวนทส ำาคญทสดในการพฒนา

ระบบการจะนำาเอาระบบใหมมาใชสงทตองทำา คอ1.คอการซอมใหญ เชนการใชสนามบนสวรรณภมครงแรกจะตองมการซอมใชระบบกน

ในทกสวน 2.ตองเปดใหผใชเขามารวมใชงานดวย3.การใหการศกษาและการฝกอบรม4.ระบบควรยดหยนพอสมควร ปรบเปลยนใหเขากบความตองการของผใช 5.ผบรหารตองสอสารใหพนกงานรบรถงการเปลยนแปลงในการนำาระบบใหมเขามาม

วตถประสงคอะไร มขอด –ขอเสยอยางไรกบธรกจ เพราะหากไมสอสารใหพนกงานไมเขาใจอาจจะเกดการตอตาน ไมอยากใชระบบใหม

Implementation Plan : การวางแผนระบบใหมเขาสการปฏบตทสมบรณ มวธการดงตอไปน

1.Direct cutover คอ การเปลยนจากระบบสาระสนเทศเกาเปนระบบใหมในชวขามคน เชน การเปลยนสนามบนมหาชน เกดความยงยาก

2.Parallel คอระบบคขนาน มทงระบบเกาและระบบใหมในเวลาเดยวกน ทำาใหเกดความงง สนเปลองคาใชจายในการบรหาร เชน จน 1 ประเทศแตมระบบ 3 ระบบ

14

3.Pilot คอระบบนำารอง เปนการทดลองแตละสวน/สาขา/กลม เชน ธนาคารกสกรไทย Muti -Stop ตอมาเปลยนเปน One-Stop

4.Phased คอการทำาทละขนตอน System Evaluation คอ การวดผลของระบบ ทำาใหเราทราบวาระบบตาง ๆท

เราเลอกใช สามารถทำางาน/ดำาเนนงานตามทเราตองการหรอไม ซงสามารถดไดจาก-ตนทน ,งบประมาณ -เวลา-คาใชจายการบำารงรกษา *ระบบทดตองไมใชเงนบำารงรกษามากเกนไป-บรรลเปาหมายโครงการ-ผใชงานพงพอใจหรอไม-สามารถไววางใจระบบนนไดหรอไม-ไดผลถกตองตรงตามเวลาทกำาหนด-ระบบตองใชไดอยางตอเนอง-ระบบรกษาความปลอดภยขอด – ขอเสยของ SDLC ขอด ไดแก1.ควบคมและมเปาหมายชดเจน2.เปนทางการ3.ควบคมการเงนไดอยางเขมงวด4.ผทเปนพนกงานใหความรวมมอในการออกแบบระบบ5.มคมอการใชงาน 6.ทดสอบได7.งายตอการดแลรกษาระบบขอเสย ไดแก1.เปนระบบใหญสนเปลอง คาใชจายสง ตนทนมาก2.ใชระยะเวลานาน4.ไมเหมาะสมกบระบบ DSS แตเหมาะสมกบระบบ TPS (ระบบสาระสนเทศแบบ

ประมวลรายการ)5.จดตงนยามไวตงแตเรมตน6.เขมงวดนนคอวธการพฒนาระบบ2.Prototyping ตวตนแบบ เป นอกวธการในหนงในการพฒนาระบบ เป น

ออกแบบระบบทไมใหญมากนก โดยมตวละคร 2 ตว คอผออกแบบระบบ และผใชระบบวธการทจะออกแบบทำาโดยสมภาษณความตองการของผใช จนกระทงผใชและผ

ออกแบบยนยอม จงออกแบบตวตนแบบออกมา

15

ตวตนแบบระบบททางการสวนใหญสรางขนจากตวตนแบบซงเปนความคดคราว ๆกอน ขอดของ Prototyping 1.ไดระบบเรวขนเมอเทยบกบ SDLC 2.ผใชระบบสามารถใหขอมลไดมากขน3.การออกแบบระบบเพอใหสามารถปรบเปลยนไดงายปญหาทเจอ คอ-ผออกแบบตองใชภาษาในยคท 4 ซงเปนภาษาทใชระบบ Click ทเรยกวาภาษาวตถ -ไมเหมาะสมในกรณมคนใชจำานวนมาก เพราะถามคนใชจำานวนมากจะมผเกยวของใน

การออกแบบจำานวนมากตวตนแบบจะเหมาะสมกบ ผใชคนเดยวหรอการใชงานทเปนสวนตว ดงนนตวตนแบบ

มกจะเปน DSS 3.การออกแบบทมลกษณะวตถ (Object Orientation)วตถกลายเปนภาษาแบบใหมเพราะคนทำางานคยเคยกบวตถ เชนถาชอวตถเปนลกคา

ขอมลทอยภายในลกษณะลกคาทงหมด เชนชอของลกคา ทอย หรอขอมลพนฐานทงหลาย ประเภทของลกคา

ซงจะระบบจะตองทำาใหเราแกไขตรงนไดหมด เชนเปลยนชอ เพมชอ (ตรงนฟงแลวไมคอยเขาใจแตใหรวา เปนวธการในการพฒนาระบบอยางหนงนะคะ )ความแตกตางระหวาง SDLC กบ Object Orientation 1.การหาความตองการ Object Orientation จะนาน2.การออกแบบใชเวลานานกวา2.ใชเวลาในการวเคราะหนานกวา3.การนำาไปใช Object Orientation จะใชงายกวา4.End User Development การออกแบบระบบโดยผใช-วธการนจะมความรวดเรว-ราคาถก-ไดในสงทตองการปญหาคอ -ไมมการจดบนทก คนทใชทหลงอาจจะลำาบากในการใช-แตละบคลมความตองการตางกน ถาตางคนตางเขยนจะทำาใหมความวนวาย-ระบบทออกแบบเองอาจจะไมสามารถใชโปรแกรมสำาเรจรปกบระบบทเขยนมาเองได-พนกงานอาจจะใชเวลาออกแบบระบบมากกวาทำางานดงนนสงทตองคดกคอในกรณไหนทจะตองเรยกผวางระบบมาชวยกรณไหนควรจะ

ออกแบบเองทงนเราสมควรใชผออกแบบระบบในกรณดงตอไปน-มคนใชระบบจำานวนมาก

16

-ระบบมความซบซอน เปนระบบทยงเกยวกบหลายแผนก แตละแผนกมความแตกตางกน

-การออกแบบระบบตองใชเวลานาน จะตองมคนกลางออกมาชวยเพอท ำาใหเกดการประสานงาน

-ใชสำาหรบขอมลสำาคญๆ ควรจะออกแบบระบบทมความซบซอนเพอความปลอดภย - เหมาะสำาหรบฮารดแวรทมราคาแพง-เปนระบบทใชสำาหรบงานทเปนงานเฉพาะเจาะจงและตองใชผเชยวชาญกรณทผใชงานออกแบบเอง เหมาะกบ-ใชงานครงเดยวทง-ผใชงานตองมความเชยวชาญดงนนพนกงาน MIS จะมาชวยในสงตางๆของการพฒนาระบบคอ1.ชวยใหผใชงานเขาถงขอมลไดงาย2.ใหคำาแนะนำาในการใชงาน3.ทดสอบคณภาพของระบบในบรรดาเครองมอในการพฒนาระบบทเราพดถงไปแลว จะมตวทเพมเขามาคอRAD-Rapid Application Development เปน Subset ของ SDLC ทเขามา

ชวยให SDLC ทำาไดเรวขนโดยแยกมาทำา RAD ในบางขนตอน JAD –Joint Application Development เปน Subset ของ Prototype ทอาจ จะมกลมผใชใหออกมาเปนกลม ตว JAD จะชวยทำาใหคนทมารวมกนใชชวยกนออกแบบไดเรว ขน สมบตของวธการพฒนาระบบแตละวธการจะแตกตางกนตามตาราง

SDLC RAD Object JAD Prototype

End User

ก า รควบคม

ค ว บ ค มอย าง เป นทางการ

ค ว บ ค มโดย MIS

ค ว บ ค มต า มมาตรฐาน

ค ว บ ค มโ ด ย ค ณ ะทำางาน

ค ว บ ค มโดยผใช

ค ว บ ค มโดยผใช

ร ะย ะ เวลาในการวางระบบ

นาน สน กลางๆ สน สน

เหมาะกบผใช

จำานวนมาก กลมเลก หลากหลาย กลมเลก คนเดยว คนเดยว

MIS Staff

หลายคน นอย เปนกลม นอย 1-2 คนเดยว

ใช ร วมก บโปรแกรมอ นได หรอไม

ใชไดนอย ใชไดนอย ใชได จำาเปนตองใช ร วมก บโปรแกรมอนๆ

จำาเปนตองใช ร วมก บโปรแกรมอนๆ

จำาเปนตองใช ร วมก บโปรแกรมอนๆ

17

Training จำาเปนมาก จำาเปน อยในระบบอยแลว

จำาเปน ไมจำาเปน ไมจำาเปน

ระบบความปลอดภย

เขมขนมาก เขมขนมาก อยในระบบ นอย ไมจำาเปน ไมจำาเปน

การบรหารจดการทรพยากรทางดาน ITในองคกรจะมคนททำางานดาน IT และทรพยากรดาน IT จะมอยในโครงสรางองคการ

ทง 3 สวนคอระดบปฏบตงาน ระดบการกลวธ และระดบกลยทธ ดงนนจงมความจำาเปนจะตองมการบรหารทรพยากรดาน IT จงประกอบไปดวยคน ขอมล และเครองมอตางๆ

ในบรรดาทรพยากรทงหมดดาน IT ยงมขอถกเถยงกนวาทรพยากรทมความสำาคญคอคนหรอขอมล

คนในระบบ MIS ในระบบ MIS จะมคนทำาหนาทหลายดาน คอ1.Hardware Administrator คนททำาหนาทดแลบรหารฮารดแวร ปจจบนองคการ

มกจะ Outsource จากภายนอก คนททำางานดานนจะจบวศวกรรมคอมพวเตอร2.Software Support คนททำาหนาทใหรายละเอยดเกยวกบซอฟทแวรของผใช3.Corporate Data Access คนทท ำาหนาทบรหารการเขาถ งขอมลของบรษท

เพราะการเขาถงขอมลในบรษทจะมลำาดบชน คอผบรหารระดบสงจะเขาถงขอมลไดมากกวาคนระดบลาง และผบรหารมอำานาจในการเปลยนแปลงขอมลไดมากกวา

4.Soft development คนททำาหนาทพฒนาซอฟทแวร หรอโปรแกรมเมอร ปจจบนคนทเปนโปรแกรมเมอรจะนอยลงเพราะมการใชโปรแกรมสำาเรจรปมากขน ปจจบนตำาแหนงแบบนจะเรยกวานกวเคราะหโปรแกรม สวนมากจะจบในสาขา Computer Science ทำาหนาทวเคราะหวาโปรแกรมทนำามาใชจะมประโยชนอยางไร (เวลานคนทเรยนดานนจะไปทอนเดยคอบงกาลอร)

5.En User Support คนททำาหนาทชวยเหลอผใชงาน เชนชวยกขอมล แนะนำาการใชโปรแกรม

6.Computing Standard คนททำาหนาทมาตรฐานการคำานวณ สำาหรบบรษททมการคำานวณมากๆ เชนบรษทหลกทรพย งานดานดาราศาสตร สถาปนก

7.Database Administration ผบรหารฐานขอมล ตำาแหนงนก ำาลงไดรบความนยมมาก เพราะบรษทตางๆใหความส ำาคญกบขอมลมากขน และบรษทมองวาขอมลเปนสนทรพยของบรษท

8.Advocacy ผใหการสนบสนนดแล MIS ทงหมดในบรษททเนนขอมลมกจะเปน CIO สวนบรษททเนนสนคาดานเทคโนโลยจะม CTO- Chief Technology Officer

ทงนงานทางดาน MIS ในองคการจะประกอบดวยสวนตางๆ คอ1.IS Management2.System Development3.Network

18

4.Database5.Internet ในงานสวนนจะม Webmaster เปนผดและ 6.Security7.Use Support8.Operation แนวโนมความตองการบคลากรทางดาน MIS ความตองการหรอตลาดแรงงานดาน MIS จะมการพฒนาเปลยนแปลง จากป 1994-

2001 ดงน-ป 1994 งานทเปนทนยมมากคองานดาน Networking ตามมาดวยงาน ฐานขอมล

UNIX และผเชยวชาญภาษา Cobol-ป 1998 ผเชยวชาญในระบบ ERP (ระบบ IS ทใชในการบรณาการขอมล) จะมาเปน

อนดบ 1 ตามมาดวย ผเชยวชาญดาน Groupware Database และ Cobol ตามลำาดบ-ป 2001 ERP ยงมาเปนอนดบ 1 ตามมาดวย Object Engineering (ระบบทใช

การคลก) ตามมาดวย Data Warehouse และ Data Visual (ขอมลรปภาพ) ตามมาดวย Groupware และ Wireless

ในอนาคตสงทมาแรงคอ Wireless ซงตว Networking กยงจำาเปนอยแตอยในรป Wireless

การบรหารงาน IT โดย OutsourcingOutsourcing เปนแนวคดในการบรหารงาน IT ทไมตองทำาเอง แตใหผเชยวชาญมา

ดำาเนนการให ซงพบวาแนวโนมของการ Outsourcing จะมความสำาคญมากขน และบรษททรบ Outsourcing ดาน IT จะเพมมากขน มการขยายตวของมลคาธรกจสงมากขนเรอยๆ

คำาถามกคอเราควรจะใหคนภายนอกเขามาวางระบบใหหรอไม ในเรองนมกรอบทจะชวยในการประเมนวาควรจะมการ Outsource หรอไมโดยตองพจารณาถงปจจยตางๆคอ

1.งานทเราทำาอยตองใชทกษะพเศษหรอไม ถาใชทกษะพเศษนอยก Outsource ได แตบางงานกไมเหมาะสม เชนงานเภสชกรรม งานการเงน

2.ระดบของเทคโนโลยทใช งานบางสาขาตองใชเทคโนโลยลำายคมากๆ เชนการเอา IT มาวเคราะหสตรยา จงไมควร Outsource

3.ระบบรกษาความปลอดภยตองการมากนอยแคไหน เชน ธนาคาร หลกทรพย จะตองมระบบความปลอดภยสำาคญมาก จงไมควร Outsource

**แตกสกรไทยมการ Outsource ในงานดาน IT กทำาใหเปนคำาถามอยเชนกน**4.ใชงบประมาณในระบบ IT ของเรามากแลวหรอไม ถาทมไปมากแลวกทำาเองดกวา5.โครงสรางตลาดทซบซอน มลกคามากมาย ชองทางการจ ำาหนายมาก ไมควรจะ

Outsource6.ตนทนททมลงไปเพอใหถงความเปนเลศทาง IT เชนซอบคลากร ควรทำาเอง ถาลงทน

ไปแลวไมตอง Outsource

19

ดงนน Outsource จงไมเหมาะสมในหลายอตสาหกรรม แตในบางอตสาหกรรมกทำาได เชนในอตสาหกรรมรองของบรษท

ตวอยางเซนทรลท Outsource ให GE Capital เปนผดแลบตรเซนทรลการด เพราะมองวาตนเองไมเชยวชาญในการบรหารงานบตรเครดตแตเนองจากเครดตการดกเปนงานทจำาเปนสำาหรบหางสรรพสนคาจงจำาเปนตองมงานนอย

แรงผลกดนททำาใหเกด Outsource 1.Globalization2.แรงกดดนในการทำากำาไรทำาใหองคการ Outsource ในงานทไมถนดทกลายเปนภาระ

ตนทนออกไป3.วงจรชวตผลตภณฑสนมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ทำาใหบรษทหนมาเอาจรงกบ

งานหลกทตนเองถนด4.การเปลยนแปลงของตลาดทำาใหเราองคการตดสนงานทไมทำากำาไรออกไป5.ทำาใหสามารถประหยด และทำาทำางานทถนดไดดยงขน

แนวทางการบรหารทรพยากร IT ม 2 แนวทางคอ 1.การรวบอำานาจเขาสสวนกลาง คอรวบอำานาจการตดสนใจอยทสำานกงานใหญ2.การกระจายอำานาจ เปนการอำานาจใหหนวยงานตางๆมทรพยากร IT ของตนเองความแตกตางระหวางการรวมและการกระจาย1.Hardware -การรวมอำานาจ จะชวยใหมอ ำานาจตอรอง เพราะทำาใหไดเคร องเปนแบบเดยวกน

ควบคมการจดซอไดงาย -การกระจายอำานาจ ทำาใหมคอมพวเตอรใชหลายรน หลายแบบ สนอง

ตอบตอผใชทตองการเลอกใชตามทตองการ2.Software-การรวมอำานาจจะทำาใหทงบรษทใชซอฟทแวรรวมกนได สวนใหญการซอซอฟทแวรจะ

ซอตามความตองการทเปดใชพรอมกน ไมจ ำาเปนตองซอตามจำานวน คอมพวเตอร การรวมอำานาจ Software จะทำาใหการเทรนนงทำาไดงาย บำารงรกษาทำาไดงาย

-การกระจายอำานาจ มความเหมาะสมกบบางงานทผใชตองการใชในสงทตนเองถนด เชนการเขยนกราฟฟก งานออกแบบมกจะใชระบบปฏบต การของแมคอนทอช (พวกหนงสอพมพใชมาก)

3.Data-การรวมอำานาจทำาใหงายตอการแบคอพขอมล งายตอการเขาถง ไมมความซ ำาซอนใน

การจดเกบ และสามารถรกษาความปลอดภยไดงายกวา-การกระจายอำานาจ เหมาะสำาหรบขอมลบางอยางทไมตองการแชรกน และการมแหลง

เกบหลายๆแหลงทำาใหมขอมลสำารอง

20

4.MIS Personal บคลากรทางดาน IT-การรวมเอาไวสวนกลาง มประโยชน เพราะทำาใหคนทมลกษณะเหมอนกนอยดวยกน

เพราะพวกนจะมลกษณะพเศษ การเทรนนงทำาไดงาย ควบคม Cost ได-การกระจายอำานาจ จะชวยในการแกปญหาไดรวดเรว มเวลาในการดแลผใชระบบมาก

ขน แตทำาใหพนกงานดาน IT ไมคอยมกลมเพอนสรป การจะกระจายอำานาจดาน IT หรอไมตองดจาก-ปจจยทางดานองคการ หรอการทำางานในองคการวาตองทำางานรวมกน พงพากน

ตลอดหรอไม ระบบยอยในองคการพงพากนหรอไม และตองดวฒนธรรมองคกรดวย ขอเสยเปรยบของการกระจายอำานาจ-มความเปนไปไดการตดสนใจแบบกระจายอำานาจวาจะทำาใหการตดสนใจแบบมอคต -ไมเปนการบรหารทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด -ลกษณะของ IT Staff ไมไดเกาะเกยวกน

***************** สรป สงทนกศกษาเรยนเปนเร องของการนำาระบบสารสนเทศมาใชใหเปนประโยชนในการจดการ ซงเราเร มทำาความเขาใจตงแตการเกบขอมล การดงขอมลมาใช ในลกษณะการบรณาการขอมล เพอใหขอมลถกนำาไปใชทงหนวยงาน ในขนของการปฏบตการ

จากนนในระดบชนทสงขนกจะตองการระบบขอมลมาในการตดสนใจในระดบกลาง หรอระบบสนบสนนการตดสนใจ (DSS)

อยางไรกตามพบวาเครองไมไดมความสามารถแคในเรองการตดสนใจ แตเครองมความสามารถมากกวา เราจงเรยนรเรอง AI ซงปรากฎอยในรปของระบบผเชยวชาญ

จากนนอาจารยกไดพดถงการพฒนาระบบซงมหลายวธ กอนจะจลลงดวยเร องการบรหารทรพยากรดาน MIS

*************************

**** ขอสอบ****จะเนนการ Apply นกศกษาตองสามารถยกตวอยางประกอบกบหลกการทเรยนไป

(หามเขยนแบบเลอนลอยหรอพดทกอยางโดยไมโฟกส)

21