บทความวิจัย ความสามารถในการ ......

1ว.พยาบาลสงขลานครนทร

ปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555จนทรา พรหมนอย และคณะ

บทความวจย

ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาล ชนปท 4 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

จนทรา พรหมนอย** เนตรนภา พรหมเทพ** ศมนนนท ทศนยสวรรณ**

บทคดยอ

การวจยครงนเปนการศกษาเชงพรรณนา มวตถประสงคเพอศกษาระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลชนปท 4 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร กลมตวอยางเปนนกศกษาพยาบาล ชนปท 4 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ประจำาปการศกษา 2551 จำานวน 102 คน เครองมอทใชเปนแบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบสอบถามความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ทดสอบความเชอมนดวยวธคเดอร รชารดสน (Kuder – Richardson) ไดคาสมประสทธ (r) เทากบ 0.73 วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา วเคราะห ความถ รอยละ และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการศกษา พบวา นกศกษาพยาบาล ชนปท 4 มความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ อยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 22.78 (S.D. = 4.70) เมอจำาแนกตามองคประกอบของการคดอยางมวจารณญาณ 7 ดาน พบวา ดานการกำาหนดสมมตฐาน มคาเฉลยสงสด เทากบ 4.29 (S.D. = 1.22) สำาหรบดานการประเมนขอสรป มคาเฉลยตำาสด เทากบ 2.26 (S.D. = 1.24) การศกษาครงนแสดงใหเหนวา ควรมการพฒนากลยทธในการเรยนการสอนทมประสทธภาพตอการพฒนาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษา โดยเฉพาะองคประกอบดานการประเมนผล และควรตดตามระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาภายหลงการสอนดวยวธดงกลาวอยางตอเนอง เพอเปนแนวทางในการพฒนาเทคนคการสอนทมคณภาพตอไป

คำาสำาคญ: การคดอยางมวจารณญาณ; นกศกษาพยาบาล

* ไดรบทนอดหนนการวจย จากเงนกองทนวจยคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร จงหวดสงขลา** อาจารย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร จงหวดสงขลา

2ว.พยาบาลสงขลานครนทรปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555

ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาฯ

ความเปนมาของปญหา การพยาบาล เปนการปฏบตทตองกระทำาตอมนษยทเกยวของกบการปองกนโรค การสงเสรมสขภาพ ดแลชวยเหลอ และฟนฟสภาพเมอเจบปวยโดยอาศยหลกวทยาศาสตรและศลปะทางการพยาบาลเพอตอบสนองตอความตองการของบคคลอยางถกตองเหมาะสมกบสถานการณภายใตกระบวนการพยาบาล (สภาการพยาบาล, 2546) ดงนน ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณจงเปนสมรรถนะหลกทจำาเปนตอวชาชพพยาบาลเพอนำาไปสกระบวนการคดอยางมระบบและสามารถตดสนใจแกปญหาอยางมประสทธภาพ (Simpsom & Courtney, 2002) การคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking) เปนกระบวนการคดอยางมเหตผล พจารณาขอเทจจรงและประเดนปญหากอนการตดสนใจ ซงจำาเปนตองมเจตคตในการแสวงหาความร (attitudes of inquiry) สามารถจำาแนกขอมล นำาความรมาอนมานไดตรงความเปนจรงและถกตองตามหลกวชาการ ดงนน การเรยนการสอนทสงเสรมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ จะชวยใหผเรยนสามารถนำาความรทางการพยาบาลมาใชในการวนจฉยสภาพปญหา ตลอดจนสามารถปฏบตการพยาบาลไดอยางมคณภาพ จากการศกษาทผานมา ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณจะชวยพฒนาความสามารถในการใชกระบวนการพยาบาลและการตดสนใจทางคลนก (เพญนภา, จนตนา และอรพรรณ, 2540; พทธยา, 2541) นอกจากน ยงสงเสรมพฤตกรรมการใฝเรยนร (อจฉราพร และณฐวรรณ, 2550) ทำาใหผเรยนมอสระในการคดและกลาแสดงความคดเหน รจกวเคราะหตนเองและเรยนรกระบวนการกลม (แนงนอย, 2547) การจดการเรยนการสอนของ คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร มการพฒนาอยางตอเนอง ภายใตแนวทางจดลำาดบการเรยนรจากสงทไมซบซอนไปสสงทซบซอน การจดการเรยน

การสอนเนนรปแบบทมความหลากหลายเพอกระตนผเรยนใหเกดกระบวนการคดวเคราะหตงแตชนปท 1 ถงชนปท 4 ประกอบดวย การบรรยาย กรณศกษา สถานการณจำาลอง การสอนโดยใชปญหาเปนหลก รปแบบอภปราย แผนผงความคด การสะทอนคด และการฝกประสบการณโดยตรง (คณะกรรมการการศกษาระดบปรญญาตร, 2550) วธการสอนแบบผสมผสานชวยสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนากระบวนการคดวเคราะหในการจำาแนกขอมล สรปประเดนปญหา ตลอดจนการตดสนใจแกปญหาในสถานการณจรงไดอยางมเหตผล เชนเดยวกบการศกษาของ ดรณ, จรยา และยวด (2544) ไดศกษาถงผลการฝกสะทอนคดในการสอนภาคปฏบตตอความสามารถในการแกปญหาทางการพยาบาลของนกศกษาพยาบาลชนปท 1 ในรายวชาการพยาบาลพนฐาน พบวา นกศกษากลมทไดรบการสอนโดยเทคนคสะทอนคดมความสามารถในการแกปญหาสงกวากลมควบคมอยางมนยสำาคญทางสถต (p < 0.05) และมคะแนนสงกวากอนการเรยนการสอน ดงนน หากนกศกษาไดรบการเรยนการสอนทสงเสรมกระบวนการคดวเคราะห จะยงสงเสรมใหนกศกษามทกษะการคดอยางมวจารณญาณสงขน สอดคลองกบการศกษาของอจฉราพร และณฐวรรณ (2550) ไดศกษาเปรยบเทยบทกษะการคดอยางมวจารณญาณหรอการคดวพากษในกลมนกศกษาชนปท 1 และชนปท 4 พบวา เมอนกศกษาอยในชนปท 4 จะมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณสงขนอยางมนยสำาคญทางสถต (p < 0.001) การศกษาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ เปนสวนหนงในการประเมนผลสมฤทธในกระบวนการจดการเรยนการสอน นกศกษาพยาบาลทผานกระบวนการเรยนการสอนทสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณจะนำาไปสการปฏบตการพยาบาลทมประสทธภาพ อยางไรกตามยงไมมการตดตามประเมนผลลพธของนกศกษาพยาบาลทผานกระบวนการเรยนการสอนจนครบ



ตามหลกสตรในรปแบบของความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในหนวยงานทผวจยปฏบตงานอย ดงนน ผวจยจงมความสนใจศกษาถงระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลชนปท 4 เพอเปนขอมลสะทอนกลบตอการพฒนาการเรยนการสอนทมคณภาพตอไป

กรอบแนวคดการวจย ในการศกษาครงนผวจยไดเชอมโยงกรอบแนวคดการคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking) ของ อรพรรณ (2543) ประกอบดวยคณลกษณะ 7 ดาน ดงน 1) การระบประเดนปญหา (identify problem) เปนการทำาความเขาใจขอมลทปรากฏหรอสถานการณ โดยพจารณาถงความชดเจนของขอมลและประเดนทสงสยและแสวงหาคำาตอบ 2) การรวบรวมขอมล (collecting information) เปนการคนควาหาขอมลเพมเตม เพอความครอบคลมและเพยงพอสำาหรบการตดสนใจ 3) การพจารณาความนาเชอถอของขอมล (credibility of sources of information) เปนขนตอนในการพจารณาถงทมาของขอมล ความนาเชอถอ ความเพยงพอทจะสนบสนนเพอนำาไปสขอสรปอยางมเหตผล และสบคนขอมลเพมเตมหากยงไมเพยงพอ 4) การระบลกษณะขอมล (identify information) เปนขนตอนในการตความและระบขอสนนษฐานหรอขอตกลงเบองตน จดกลมและเรยงลำาดบความสำาคญของขอมลเพอใชเปนแนวทางสำาหรบการตงขอสมมตฐาน 5) การกำาหนดสมมตฐาน (hypothesis) เปนการสรปปญหาเพอกำาหนดทางเลอกหรอแนวทางทเปนไปได ตองอาศยความสามารถในการเชอมโยงเหตการณ หรอการอนมานขอมล การตงสมมตฐานทมความถกตองแมนยำาตรงความเปนจรงมากทสดเปนขนตอนสำาคญของกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณ 6) การหาขอสรป (conclusion) เปนขนตอนการสรปปญหาโดยใชเหตผลเชงอปนย (inductive reasoning) คอ เนนการใชขอมลทเปนเหตเปนผล และใชเหตผลเชงนรนย (deductive reasoning) คอ เนนพจารณาหลกการหรอกฎเกณฑทวไปทกำาหนดไว 7) การประเมนผล (evaluation) เปนขนตอนของการตดสนประเมนความถกตองของขอสรป วเคราะห ไตรตรองอยางรอบคอบถงความสมเหตผลเชงตรรกะและหลกเกณฑจากขอมลทมอย รวมถงการนำาไปใชและผลลพธทเกดขน การประเมนผลเปนความสามารถขนสงทนำาไปสการพฒนาความสามารถอยางมวจารณญาณ ในการวจยครงน เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณสรางขนโดยคณะอาจารยของวทยาลยในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข (สถาบนพระบรมราชชนก, 2546)

วตถประสงคของการวจย เพอศกษาระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลชนปท 4 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ขอบเขตการวจย การวจยครงนศกษาเกยวกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลชนปท 4 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ประจำาปการศกษา 2551

วธการศกษา การวจยครงน เปนการวจยเชงพรรณนา ซงมวธการดำาเนนการวจย ดงน ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทศกษา ประกอบดวย นกศกษาชนปท 4 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร



จำานวน 137 คน คำานวณหาขนาดกลมตวอยาง โดยวธการใชสตรของ ทาโร ยามาเน กำาหนดทระดบความเชอมน 0.95 และความคลาดเคลอนในการสมตวอยางทระดบ 0.05 ไดกลมตวอยาง จำานวน 102 คน คดเลอกกลมตวอยางตามคณสมบตทกำาหนด โดยความสมครใจ กลาวคอ เปนนกศกษาพยาบาลชนปท 4 ทผานการฝกปฏบตการพยาบาลฝกหดซงเปนวชาสดทายกอนสำาเรจการศกษา และยนยอมเขารวมวจย

เครองมอการวจย ประกอบดวย 2 สวน คอ สวนท 1 ขอมลทวไป ประกอบดวย เพศ เกรดเฉลย และจำานวนครงทใชในการสอบเพอผานการสอบประมวลความรอบร ทงน การแบงระดบเกรดเฉล ย แบงตามเกณฑวดและประเมนผลหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2546 นกศกษาพยาบาลทสามารถดำารงสถานภาพนกศกษาจะตองมเกรดเฉลยตงแต 2.00 ขนไป สวนท 2 แบบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ โดยใชแบบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของสถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข สรางขนโดยคณะอาจารยของวทยาลยในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก เพอเปนเครองมอประเมนคณภาพในการเรยนการสอนของสถาบน มลกษณะเปนโจทยสถานการณ ทงหมด 6 สถานการณ แตละสถานการณ มขอคำาถาม 7 ขอ ประเมนคณลกษณะของการคดอยางมวจารณญาณ 7 ดาน รวมทงสน 42 ขอ และแตละขอม 3 ตวเลอก ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผด ได 0 คะแนน แบบประเมนนไดมการนำามาใชในการประเมนระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณสำาหรบนกศกษาพยาบาล เชน การศกษาของ ปฏญญา และปทมา (2548) ศกษาระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณกบนกศกษาพยาบาลทกำาลงสำาเรจ

การศกษา ปการศกษา 2547 มระดบความเชอมน ท 0.7 สำาหรบการศกษาครงน วเคราะหคาความเชอมน ดวยวธคเดอร รชารดสน (KR 20) มคาความเชอมน เทากบ 0.73 เกณฑการแปลผลคะแนนแบงตามอตรภาคชน ดงน ระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในระดบตำา 0 - 14 คะแนน ระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในระดบปานกลาง 15 - 28 คะแนน ระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

ในระดบสง 29 - 42 คะแนน

วธการเกบรวบรวมขอมล เกบขอมลในวนปจฉมนเทศหลกสตร โดยทำาแบบสอบถามพรอมกน และสงคนผเกบขอมลภายในเวลา 1 ชวโมง ในการตอบแบบสอบถามตองเรยงตามลำาดบขอ จากขอ 1 – 7 หามสลบขอ ผตอบสามารถเลอกตอบเพยงคำาตอบเดยวทเหนวาถกตองทสด

การพทกษสทธของกลมตวอยาง ผวจยไดชแจงวตถประสงคในการศกษา สทธของกลมตวอยางในการรวมวจยดวยความสมครใจ และสามารถยตการตอบแบบสอบถามไดตลอดเวลาโดยไมมผลกระทบใดๆ ตอความสำาเรจการศกษา ขอมลทไดจะถกเกบเปนความลบ และนำาเสนอในภาพรวมเทานน การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนาวเคราะห ความถ รอยละ คาเฉล ย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ของขอมลทวไป และความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

ผลการวจย ขอมลทวไป กลมตวอยาง รอยละ 98.04 เปนเพศหญง รอยละ 45.10 มผลการเรยนอยในเกณฑด (ระดบ



3.00 - 3.49) รองลงมา รอยละ 36.27 ผลการเรยนอยในระดบพอใช (ระดบ 2.50 - 2.99) และจำานวนครงทใชสอบเพอผานประมวลความรอบร

ตองใชจำานวนครงในการสอบสงถง 4 ครง มจำานวนมากทสด คดเปนรอยละ 39.22 (ตาราง 1)

ตาราง 1 แสดงจำานวน และรอยละของขอมลทวไปของกลมตวอยาง (n = 102)

ขอมล จำานวน รอยละเพศ ชาย 2 1.96 หญง 100 98.04ระดบเกรดเฉลย เกรดเฉลยระดบปานกลาง (fair) 3 2.94 เกรดเฉลยระดบพอใช (fairly good) 37 36.27 เกรดเฉลยระดบด (good) 46 45.10 เกรดเฉลยระดบดมาก (very good) 4 3.93 ไมระบ 12 11.76จำานวนครงทใชสอบเพอผานประมวลความรอบร สอบ 1 ครง 14 13.73 สอบ 2 ครง 25 24.50 สอบ 3 ครง 21 20.59 สอบ 4 ครง 40 39.22 ไมระบ 2 1.96

ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาล ชนปท 4 กลมตวอยางทศกษา มความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 22.78 (S.D. = 4.70) เมอจำาแนกตามองคประกอบของการคดอยางมวจารณญาณ ออกเปน 7 ดาน พบวา ดานการกำาหนดสมมตฐาน มคาเฉลยสงสด เทากบ 4.29 (S.D. = 1.22) รองลงมา ดานการรวบรวมขอมล

มคาเฉลย 3.59 (S.D. = 1.55) อยางไรกตาม องคประกอบดานการประเมนผล มคาเฉลยตำาสด เทากบ 2.26 (S.D. = 1.24) รองลงมา คอ การระบประเดนปญหา มคาเฉลยเทากบ 2.84 (S.D. = 1.28) สำาหรบคะแนนตำาสดในแตละดาน สวนใหญมคะแนน 0 คะแนน ยกเวน ดานการกำาหนดสมมตฐาน มคะแนนตำาสด 1 คะแนน สำาหรบคะแนนสงสดในแตละดานเทากบ 6 คะแนน (ตาราง 2)



ตาราง 2 คะแนนตำาสด คะแนนสงสด คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของความสามารถในการคด อยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาล ชนปท 4 โดยจำาแนกเปนรายดาน (n = 102)

คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน (X) (S.D.)การกำาหนดสมมตฐาน 1 6 4.29 1.22การรวบรวมขอมล 0 6 3.59 1.55การพจารณาความนาเชอถอของขอมล 0 6 3.48 1.17การหาขอสรป 0 6 3.33 1.23การระบลกษณะขอมล 0 6 2.89 1.26การระบประเดนปญหา 0 6 2.84 1.28การประเมนผล 0 6 2.26 1.24 คะแนนรวม 10 31 22.78 4.70

อภปรายผล ขอมลทวไป จากผลการศกษา พบวา กลมตวอยางรอยละ 98.04 เปนเพศหญง ทงน อาจสบเนองมาจากการรบรภาพลกษณตอวชาชพพยาบาล พบวา เพศหญงมการรบรภาพลกษณตอวชาชพในทางบวกมากกวาเพศชาย ซงงานพยาบาลเปนงานทมความรบผดชอบและใชความอดทนสง จงเปนเรองทาทาย ดงนน เพศหญงจงมแนวโนมเรยนวชาชพพยาบาลมากกวาเพศชาย (วมล, 2550) สอดคลองกบการศกษาของ มณฑา (2550) เกยวกบการรบรภาพลกษณของวชาชพพยาบาลตามการรบรของพยาบาลโรงพยาบาลชมชน พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญงมากถงรอยละ 99.45 สำาหรบผลสมฤทธทางการเรยนโดยประเมนจากระดบเกรดเฉลยสะสม พบวา รอยละ 45.10 กลมตวอยางมเกรดเฉลยอยในระดบด รองลงมารอยละ 36.27 อยในระดบพอใช ทงนมผลสบเนองจากการปรบนโยบายการเรยนการสอนทมงเนนแกไขปญหานกศกษาเรยนออนของมหาวทยาลยสงขลานครนทรตามวาระการประชมคณบด 1 มถนายน 2549 โดยมการตดตามนกศกษาทมเกรดเฉลยสะสมตำากวา 2.30 อยางใกลชด ประกอบกบการจดทบทวนความรเพมเตม จงสงผลใหนกศกษามระดบเกรดเฉลยสะสมโดย

ภาพรวมอยในเกณฑด การศกษาครงนยงพบวา จำานวนครงในการสอบเพอผานประมวลความรอบรของกลมตวอยาง มจำานวนครงสงสด คอ 4 ครง คดเปนรอยละ 39.22 ในขณะทสอบผานประมวลความรอบรในการสอบครงแรกมเพยง รอยละ 13.73 เทานน ซงเปนจำานวนนอยเมอเปรยบเทยบกบกลมตวอยางทงหมด อยางไรกตาม พบวา ชวง ระยะเวลาในการสอบดงกลาว เปนระยะเวลาเดยวกบทนกศกษาฝกปฏบตรายวชาการพยาบาลฝกหด ซงเปนปจจยสงเสรมใหนกศกษาเกดความเครยด สอดคลองกบการศกษาความเครยดของนกศกษาพยาบาลชนปท 4 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม (อศวณ, ชาลน, พจนย, และวราวรรณ, 2551) พบวา ลกษณะการฝกปฏบตและการดแลผปวยเปนปจจยสำาคญตอระดบความเครยดทสงขน เชนเดยวกบการศกษาของ มณฑา และสภาพ (2552) พบวา ความเครยดทเกดขนยงสงผลใหนกศกษามความกงวล ซงสงเหลานมผลตอประสทธภาพในการคดวเคราะหและการตดสนใจ จงทำาใหมผสอบผานในครงแรกมจำานวนนอย ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาล ชนปท 4 จากการวจยพบวา กลมตวอยางสวนใหญมระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

รายดาน คะแนนตำาสด คะแนนสงสด



อยในระดบปานกลาง (X = 22.78, S.D. = 4.70) สอดคลองกบการศกษาของ ปฏญญา และปทมา (2548) ทพบวา ระดบการคดอยางมวจารณญาณของผสำาเรจการศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ตรง อยในระดบปานกลาง เชนเดยวกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลชนปท 4 วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน นครราชสมา (ศภวรรณ, จฑาทพย, อสราวรรณ, และวชรนทร, 2550) พบวา สวนใหญอยในระดบปานกลางเชนกน ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณเปนกระบวนการของเหตผล เกยวของกบทกษะทางปญญาทตองอาศยองคความรและประสบการณ (Toofany, 2008) แนวคดและกระบวนการจดการเรยนการสอน จงเปนปจจยสำาคญในการพฒนาระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของผเรยน (DeSimone, 2006) ในการจดการเรยนการสอนทางการพยาบาล เนนใชกระบวนการพยาบาลซงเปนพนฐานการพฒนาคณลกษณะและทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (Chabeli, 2007) สำาหรบกระบวนการจดการเรยนการสอนของคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร นกศกษาพยาบาลจะไดรบการสอนโดยเนนกระบวนการพยาบาลเมอเขาสปท 2 และตอเนองจนสำาเรจการศกษา จากทกลาวมาจงสงผลใหนกศกษาพยาบาลชนปท 4 หรอผทเพงประสบความสำาเรจในแตละสถาบนสวนใหญมระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณทไมแตกตางกน เมอวเคราะหองคประกอบของความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณออกเปนรายดาน พบวา ดานการกำาหนดสมมตฐานมคาเฉลยสงสด 4.29 (S.D. = 1.22) องคประกอบดานการกำาหนดสมมตฐาน เปนขนตอนในการสรปประเดนปญหาและพจารณาหาขอสรป โดยอาศยความสามารถในการคดเชงเหตผลและการอนมาน (inference) ขอมลทมอยเพอระบปญหาหรอแนวทางทเปนไปได สอดคลองกบกระบวนการพยาบาล

โดยเฉพาะขนตอนการระบขอวนจฉยและวางแผนการพยาบาล การพฒนาความสามารถในการตงสมมตฐานทสอดคลองและตรงความเปนจรง ผเรยนตองสามารถคดวเคราะหภายใตความรความเขาใจในหลกการและแนวคดพนฐาน (Chabeli, 2007) ซงการเรยนการสอนของคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร เรมจากการเรยนรสงทไมซบซอนไปสเนอหาทมความซบซอน และแบงตามประสบการณการเรยนร โดยผเรยนจะไดรบการสอนเรมจากทฤษฏการพยาบาลขนพนฐาน เทคนคทางการพยาบาล การพยาบาลผรบบรการทมปญหาเฉพาะ และการประยกตใชความรนำาไปสการปฏบตการพยาบาลในสถานการณจรง ตามลำาดบ (คณะกรรมการศกษาระดบปรญญาตร, 2550) การจดหลกสตรทางการพยาบาลเนนการพฒนาทงองคความรและทกษะ ประกอบดวยวชาทฤษฎและวชาปฏบตการพยาบาล โดยผสมผสานวธการสอนทหลากหลาย ไดแก การสอนโดยใชสถานการณจำาลอง (simulation) กรณศกษา (case study) และการสอนโดยใชปญหาเปนหลก (problem-base learning) ในรายวชาทฤษฏ การสอนโดยวธดงกลาว เนนใหผเรยนฝกการคดวเคราะหสถานการณทกำาหนดและรวมอภปรายโดยอาศยพนฐานความรจากทฤษฏทเรยนมา กำาหนดสมมตฐาน และการคนควาเพมเตมเพอหาขอสรป (Cirocco, 2007) สำาหรบรายวชาปฏบตการพยาบาล เนนเทคนคการเรยนรผานประสบการณหรอสถานการณจรง รวมกบการวเคราะหประเดนปญหาโดยใชแผนผงความคด (mind mapping) การใชแผนผงความคดเปนเทคนคทชวยใหผเรยนสามารถรวบรวมขอมล สามารถวนจฉยปญหาทางการพยาบาล เชอมโยงความสมพนธของปญหาไดอยางเปนระบบ (Atay & Karabacack, 2012) และใชการสะทอนคด (reflective practice) ทงรปแบบการเขยนและรวมอภปรายกบผสอนและกลม เพอใหผเรยนประเมนผลการปฏบตและสะทอนการเรยนรจากประสบการณ เปนแนวทางในการ



พฒนาทงองคความร ประสบการณ และพฒนาความสามารถในการตดสนใจ จากการจดการเรยนการสอนทกลาวมา ถงแมวาผเรยนจะสามารถพฒนาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณและมคะแนนเฉลยสงสดโดยเฉพาะองคประกอบดานการตงสมมตฐาน อยางไรกตาม จากผลการศกษา องคประกอบดานการประเมนผล มคะแนนเฉลยตำาสด เทากบ 2.26 (S.D. = 1.24) เนองจากความสามารถดานการประเมนผล (evaluation) เปนขนตอนสงสดในการพฒนาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ และเปนขนตอนเดยวกบการประเมนผลลพธในกระบวนการพยาบาล ซงจำาเปนตองอาศยทงความรและประสบการณ โดยผเรยนตองสามารถวเคราะหเหตผลเชงตรรกะและสงเคราะหผลลพธทเกดขน (Chabeli, 2007) สอดคลองกบการประเมนเปรยบเทยบแตละองคประกอบของทกษะการคดอยางมวจารณญาณในการปฏบตทางคลนกและความมนใจตอทกษะในแตละดานของนกศกษาพยาบาลชนปท 3 พบวา นกศกษามความสามารถดานการประเมนผลลพธ มคะแนนเฉลยตำาสด และมความมนใจตอทกษะดานนอยในระดบตำาเมอเปรยบเทยบกบดานอนๆ เชนเดยวกน (Marchi-giano, Eduljee, & Harvey, 2011) นอกจากน เมอพจารณาคะแนนในแตละดานจากคะแนนเตม 6 คะแนน พบวา สวนใหญไดคะแนนตำาสด 0 คะแนน แสดงวา กลมตวอยางทไดคะแนนดงกลาวไมสามารถคดวเคราะหหรอเชอมโยงในแตละองคประกอบของความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ จากผลการศกษาครงน สะทอนใหผสอนเหนความสำาคญโดยเฉพาะการพฒนาความสามารถในการคดวเคราะหในกลมทมระดบการคดอยางมวจารณญาณอยในระดบตำา โดยผสอนตองประยกตใชเทคนคการสอนและเลอกกจกรรมทเหมาะสมกบผเรยนในแตละระดบ ตองกระตนใหผเรยนฝกการคดวเคราะห ทบทวน

และสะทอนคดการเรยนรเพอนำาไปสการพฒนาตนเองอยางตอเนอง

สรป ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาล ชนปท 4 อยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉล ยเทากบ 22.78 (S.D. = 4.7) เมอจำาแนกตามองคประกอบของการคดอยางมวจารณญาณ 7 ดาน พบวา ดานการกำาหนดสมมตฐาน มคาเฉลยสงสด เทากบ 4.29 (S.D. = 1.22) ในขณะทองคประกอบดานการประเมนผล มคาเฉลยตำาสด เทากบ 2.26 (S.D. = 1.24)

ขอเสนอแนะและการนำาไปใช ดานการจดการเรยนการสอน - ควรใชเทคนคการสอนทสงเสรมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ เชน การสะทอนคดทครอบคลมในทกมต และเปนรปแบบเดยวกนโดยเฉพาะในรายวชาปฏบต เนองจากการสะทอนคดเปนสวนหนงในการพฒนาผเรยนใหสามารถวเคราะหและตดสนใจไดอยางมเหตผล - ควรใชแผนผงความคดสรปและเชอมโยงปญหาทางการพยาบาลรวมกบการเขยนแผนการพยาบาลในรายวชาปฏบตโดยเรมตงแตรายวชาปฏบตการพยาบาลขนพนฐานเพอใหนกศกษาคนเคยและฝกคดวเคราะหในสถานการณทไมซบซอนกอนการปฏบตในรายวชาทมความซบซอนเพมขน - ผสอนควรประเมนความสามารถในการคดวเคราะหของนกศกษาแตละคน และใหความสำาคญในการประยกตใชเทคนคการสอนทเหมาะสมตอการพฒนาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษา โดยเฉพาะกลมนกศกษาทมความสามารถในการคดวเคราะหอยในระดบตำา



ดานการวจย ควรมการศกษาหรอตดตามประเมนผลระดบการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาอยางตอเนองตงแตชนปท 1 จนสำาเรจการศกษา และควรมศกษาวจยเชงปฏบตการเพอพฒนารปแบบการเรยนการสอนทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ เพอใหเกดความเหมาะสมตามบรบทและสถานการณทเปลยนแปลงในปจจบน

กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณคณะพยาบาลศาสตร ในการอดหนนทนวจยสำาหรบนกวจยรนใหม ขอบคณทมวจยทกทาน และ อาจารยจนตนา ดำาเกลยง ทอนเคราะหตรวจสอบความถกตองของขอมล ตลอดจนนกศกษาพยาบาลศาสตร ชนปท 4 สำาหรบความรวมมอเปนอยางด

บรรณานกรม

คณะกรรมการการศกษาระดบปรญญาตร. (2550). หลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต หลกสตร ปรบปรง พ.ศ. 2546 (พมพครงท 4). สงขลา: คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลย สงขลานครนทร.แนงนอย ยานวาร. (2547). ความคดเหนของ นกศกษาตอการจดการเรยนการสอน โดยใชปญหาเปนหลก. วารสารการศกษา พยาบาล, 15(1), 56-65.ดรณ ชณหะวต, จรยา ตนตกรกล, และยวด ฤาชา. (2544). ผลของการฝกสะทอนคดในราย วชาปฏบตตอความสามารถในการแก ปญหาทางการพยาบาลของนกศกษา พยาบาล. วารสารสภาการพยาบาล, 16(3), 63-76.ปฏญญา กองสกล, และปทมา แคนยกต. (2548). การศกษาทศนคตตอการบรการสขภาพ และความสามารถในการคดอยางม วจารณญาณของผสำาเรจการศกษาจาก วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ตรง ป การศกษา 2547. รายงานวจย. วทยาลย พยาบาลบรมราชชนน ตรง, ตรง.พทธยา เกดกล. (2541). ผลการสอนทเนนการ คดอยางมวจารณญาณตอความสามารถ ในการตดสนใจแกปญหาทางการปฏบต การพยาบาลของนกศกษาพยาบาล

วทยาลยพยาบาลพระปกเกลา จนทบร. รายงานวจย. วทยาลยพยาบาลพระปกเกลา, จนทบร.เพญนภา แดงดอมยทธ, จนตนา ยนพนธ, และ อรพรรณ ลอบญธวชชย. (2540). ผลของ การสอนทเนนการคดอยางมวจารณญาณ ตอความสามารถในการใชกระบวนการ พยาบาลของนกศกษาพยาบาลชนปท 1. วารสารพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 9(1-3), 92 – 98.มณฑา ภหอย. (2550). ภาพลกษณพยาบาล เชงวชาชพตามการรบรของพยาบาล วชาชพโรงพยาบาลชมชน จงหวดอตรดตถ. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตร มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม. มณฑา ลมทองกล, และสภาพ อารเออ. (2552). แหลงความเครยด วธการเผชญความ เครยด และผลลพธการเผชญความเครยด ของนกศกษาพยาบาลในการฝกภาคปฏบต ครงแรก. รามาธบดพยาบาลสาร, 15(2), 192-205.วมล ออนเสง. (2550). ภาพลกษณพยาบาลเชง วชาชพตามการรบรของนกศกษาพยาบาล จงหวดอตรดตถ. วทยานพนธปรญญา พยาบาลศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลย



เชยงใหม, เชยงใหม.ศภวรรณ ตรสรานวฒนา, จฑาทพย ศรนภาดล, อสราวรรณ สนธภมาศ, และวชรนทร วาษาหลา. (2550). ความสามารถในการ คดอยางมวจารณญาณของนกศกษา พยาบาล หลกส ตรพยาบาลศาสตร บณฑต วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน นครราชสมา. รายงานวจย. สถาบนบรม ราชชนก สำานกงานปลดกระทรวง กระทรวง สาธารณสข, นนทบร. สถาบนพระบรมราชชนก. (2546). คมอการประเมน คณภาพภายในวทยาลย สงกดสถาบน พระบรมราชชนก: การวดและประเมน ตวบงชสำาหรบวทยาลยพยาบาล. กรงเทพ มหานคร: สำานกงานปลดกระทรวง สาธารณสข.สภาการพยาบาล. (2546). จรรณยาบรรญวชาชพ. คนเมอ 2 พฤษภาคม 2553, จาก http:// www.tnc.or.th/knowledge/know03. html. อรพรรณ ลอบญธวชชย. (2543). การคดอยาง มวจารณญาณ: การเรยนการสอนทาง พยาบาลศาสตร. กรงเทพมหานคร: บรษท ธาเพรส แอนด กราฟฟค จำากด.อจฉราพร ศรภษณาพรรณ, และณฐวรรณ สวรรณ. (2550). การเปรยบเทยบเชงวพากษของ นกศกษาพยาบาลชนปท 1 และชนปท 4 หล กส ต รพยาบาลศาสตรบณฑต . พยาบาลสาร, 34(2), 1-7.อศวณ นามะกนคำา, ชาลน สวรรณยศ, พจนย ภาคภม, และวราวรรณ ภมคำา. (2551). ความเครยดและปจจยทกอใหเกดความ เครยดของนกศกษาพยาบาลในการฝก ปฏบตงานทหอผปวย. พยาบาลสาร, 35(2), 26-36.

Atay, S. & Karabacak, U. (2012). Care plan using concept maps and their effects on the critical thinking depositions of nursing students. International Journal of Nursing Practice, 18, 233–239. doi:10.1111/ j.1440-172X.2012.02034.x.Chabeli, M. M. (2007). Facilitating critical thinking within the nursing process framework: A literature review. Health SA Gesondheid, 12(4), 69-89.Cirocco, M. M. (2007). How reflective practice improves nurse’s critical thinking ability. Gerontoenterological Nursing, 30(6), 405-413.DeSimone, B. B. (2006). Curriculum design to promote the critical thinking of accelerated bachelor’s degree nursing students. Nursing Educator, 31(5), 213-217.Marchigiano, G., Eduljee, N., & Harvey, K. (2011). Developing critical thinking skills from clinical assignments: A pilot study on nursing students’ self-reported perceptions. Journal of Nursing Management, 19, 143-152. Simpsom, E. & Courtney, M. (2002). Critical thinking in nursing education: Literature review. International of journal nursing practice, 8, 89-98.Toofany, S. (2008). Critical thinking among nurses. Nursing Management, 14(9), 28-31.



Critical Thinking Ability among Senior Nursing Students Faculty of Nursing, Prince of Songkla University

Chantra Promnoi** Natenapa Promtape** Samonnun Tasaneesuwan**

Abstract

This descriptive study aimed to describe the level of critical thinking ability among senior nursing students, Faculty of Nursing, Prince of Songkla University. The sample consisted of 102 senior nursing students studying in academic year 2008 at Faculty of Nursing, Prince of Songkla University. The data were collected by a questionnaire, including demographic data and a critical thinking assessment questionnaire. Reliability of the critical thinking assessment questionnaire was determined by Kuder – Richardson method, and the result was 0.73. The data were analyzed using descriptive statistics such as frequency, percentage, mean, and standard deviation. The result of the study revealed that most of participants had critical thinking ability at a moderate level and a mean score at 22.78 (S.D. = 4.70). In addition, when the critical thinking ability was classified into 7 elements, the hypothesis ability had the highest mean score at 4.29 (S.D. = 1.22); while, the evaluation ability had the lowest mean score at 2.26 (S.D. = 1.24). These data indicated that teaching techniques and continuing evaluation of critical thinking ability among nursing students are needed to be improved.

Keywords: critical thinking; nursing students

* The funding was supported by Faculty of Nursing, Prince of Songkla University, Songkhla province.** Lecturer Faculty of Nursing, Prince of Songkla University, Songkhla province.

บทความวิจัย ความสามารถในการ ......

Documents

Transcript of บทความวิจัย ความสามารถในการ ......