PS 103 361

1. แนวคด

1.1 พรรคการเมองเปนการรวมตวและจดองคการทางการเมองประเภทหนงซงมความ

สาคญมากในสงคมยคสมยทมการขยายสทธในการออกเสยงเลอกตงของพลเมอง

1.2 พรรคการเมองมการกาเนด มหนาท และรปแบบแตกตางกน และเกยวของกบกลไก

และวธการเลอกตง รวมทงมการววฒนาการอยเสมอเรวบางชาบาง

2. วตถประสงคเชงพฤตกรรม

เมอศกษาบทนจบแลว นกศกษาจะสามารถ

2.1 บอกความหมายและกาเนดพรรคการเมองได

2.2 อธบายบทบาท หนาท และรปแบบของพรรคการเมองได

2.3 ระบวธการเลอกตงและการกาหนดวนเลอกตงได และอธบายพลวตแหงการ

เปลยนแปลงตามกาลเวลาได

แนะนาบทท 10 พรรคการเมอง

PS 103 362

PS 103 363

1. ความนา

การรวมตวทางการเมองเกยวกบ P’s ตาง ๆ คอมความเปนหนวยมหาชน(public)

ซงโยงเกยว 2) Persons คอตวบคคลระดบนาและระดบตามและเรอง 3) Power คออานาจเปน

ปรากฎการณตงแตโบราณคอยคชนเผา ซงมฐานอยทความเกยวพนเชงสายเลอด

เมอเศรษฐกจมบทบาทสาคญยงขนนาไปสการจดการรวมกนขนเปนกลมเพอการ

อาชพ

ในศตวรรษท 18 ไดมกลมผนาในรฐสภาองกฤษและเรยกชอวาเปน “พรรค”

(“parties”) หรออาจแปลกวาง ๆ วาเปน “ฝาย” มาจากศพท “parts”

พรรคแบบปจจบนเกดขนในศตวรรษท 19 ในสหรฐอเมรกา ซงเปนประเทศแรกทให

สทธแกพลเมองอยางกวางขวาง ถอวาเกดขน ในป ค.ศ.1800 ซงในการเลอกตงประธานาธบด

ปนน มฝายรปบลกนแบบเจฟเฟอรสน (Jeffersonian Republicans) ซงตอมาใชชอพรรค

เดโมแครทไดชยชนะเหนอฝายเฟดเดอรลลสต (Federalists) ซงตอมาใชชอวา “รปบลกน”

(Michael G. Roskin, et al., Political Science, 3rd ed., Englewood Cliffs, New

Jersey: Prentice Hall, 1988, p.214.) นบเปนเวลาหลายทศวรรษ

กฎหมายปฏรปทางการเมอง 2 ฉบบขององกฤษแหงป ค.ศ.1832 และ 1867 มผล

ทาใหขยายจานวนผมสทธเลอกตง แตจวบจน ค.ศ.1860-69 ผมสทธเลอกตงในองกฤษม

จานวนมากพอจนสามารถทาใหการจดรวมตวในรปของพรรคการเมองมบทบาทสาคญได

ประเทศในยโรปตะวนตกมพรรคการเมองประมาณกลางศตวรรษท 19 ดงนน พรรคการเมอง

เรมตนในการเมองแบบประชาธปไตยเพยงประมาณ 210 ปเศษ คอ ประมาณชวงตนของกรง

รตนโกสนทร

(Herbert M. Levine. Political Issues Debated, Englewood Cliffs, New Jersey:

Prentice-Hall, 1982, p.166.)

บทท 10

พรรคการเมอง

PS 103 364

2. เจาะเวลายอนหาอดต : พจารณาเชงประวตศาสตร

ปจจยททาใหเกดพรรคการเมองในยโรปตะวนตก คอ

1) การจากดอานาจของกษตรยในแบบสมบรณาญาสทธราชย (absolute

monarchy)

2) การขยายสทธในการออกเสยงเลอกตง

(Rodee, op.cit.,p.193.) ทงนเพราะตอนใดทพระราชายงมอานาจเดดขาดและราษฎรไมมสทธ

ในการออกเสยงอยางเสร การรวมกลมทางการเมองแบบพรรคการ เมองยอมไรความหมาย

ในการพจารณาเชงประวตศาสตร พรรคการเมองเรมตนจากการพยายามลด

อานาจกษตรยและการตนตวของกลมตาง ๆ เพอใหผลประโยชนและความตองการของตนเปน

ทรบรและสนองตอบ

(R.T. McKenzie. British Political Parties. 2nd

ed. New York: Praeger, 1964.)

พรรคการเมองมจดเ รมตนในการเมองแบบประชาธปไตย ตอมาเมอลทธ

คอมมวนสตในรสเซยมอานาจกจดตงกลมพวก “บอลเชวค” (Bolshevik) ขนภายในพรรค

การเมอง ชอพรรคคนงานสงคมประชาธปไตย ซงเปนเสยงขางมาก ฝายเสยงขางนอย

เรยกวา กลมเมนเชวคส กลมบอลเชวค มหวหนาชอ วลาดมร เลนน (Vladimir Lenin) ซง

กอการลมระบบพระเจาซารสาเรจและสถาปนาระบบคอมมวนสตขนแทนในป ค.ศ.1917

ซงเปนชวงทายแหงสงครามโลกครงท1

การเรยงลาดบเหตการณเรมจาก 1) พรรคแบบประชาธปไตย ตามมาดวย 2)

พรรคแบบคอมมวนสต และ 3) พรรคแบบฟาสซสต ภายหลงสงครามโลกครงท 1 4) และ

ภายหลงมหาสงครามโลกครงท 2 คอ การกาเนดและววฒนาการของพรรคการเมองในประเทศ

ทกาลงพฒนาในเอเชยและแอฟรกา

การมพรรคการเมองในประเทศทเพงไดรบเอกราช หมายถง การยอมใหกลมตาง

ๆ รวมตวกนขนมาและแสดงบทบาทไดอยางถกตองตามกฎหมาย ซงแตกตางจากสมยทอย

ภายใตอาณตของชาตอน การรวมตวและการเคลอนไหวตาง ๆ ยคอยใตอาณานคมยอมถกจบ

ตามองและถกเอาผดกได

(William N. Chambers. Political Parties in a New Nation. New York: Oxford

University Press, 1963.)

ประเทศเจาอาณานคมเชนองกฤษซงมนโยบายไมเขมงวดนกอาจยอมใหมขบวนการ

ทางการเมอง (political movement) ไดภายในขอบเขต เชน ประเทศอนเดย ซงองกฤษ

PS 103 365

ยนยอมใหม “สภาแหงชาตของอนเดย” (Indian National Congress) มาตงแตป ค.ศ.1885

เคลอนไหวเพออสรภาพคอกชาตและภายหลงไดเอกราชแลวกแปรสภาพเปนพรรคการเมองชอ

พรรคคองเกรส ซงมอทธพลตอการจดตงรฐบาลอนเดยมาเกอบตลอดเวลา ในพฤษภาคม

2547 พรรคคองเกรสภายใตการนาของนางโซเนย คานธ (Sonia Gandhi) ไดคะแนนเสยง

คอ สมาชกของพรรคไดรบเลอกตงเขามามาก จงสามารถเปนแกนนาการจดตงรฐบาลโดย

มอบหมายใหนาย Manmohan Singh เปนนายกรฐมนตร

3. นานานยามของพรรคการเมอง

3.1 คานยามท 1 คานยามคลาสสกของเอดมนด เบอรก (Edmund Burke,

1729-1797) รฐบรษองกฤษซงมแนวคดอนรกษนยมหรอ “หวเกา” ใหคานยาม พรรค

การเมอง ไดแก “คนกลมหนงซงรวมกนไดโดยยดหลกการเหมอนกน เพอประโยชนในการ

สงเสรมผลประโยชนของชาต”

(cf. J. Roland Pennock and David G. Smith. Political Science, New York:

Macmillan, 1964, p.335.)

เบอรกเนน 1) การมหลกการ หรออดมการณเหมอนกน และ 2) การมจดมงหมาย

เพอประโยชนสวนรวม เบอรกมองพรรคการเมองในแงอดมคตมากเกนไป คอเหนวาพรรค

การเมองจะตองมงกอประโยชนใหแกประเทศชาตเสมอไป แตพงพจารณากรณทพรรคมก

แสดงตนหรอสรางภาพวามเจตนากอใหเกดผลประโยชนแกสวนรวมวามงกระทาความดพอ

ฟงได แตการลงมอปฏบตกบการกาหนดหลกการไมจาเปนตองเหมอนกน

การวจยเชงพฤตกรรมศาสตรพบวาสมาชกพรรคการเมออาจมอดมการณ หรอ

หลกการใหญ ๆ คลายกนแตมความคดเหนแตกตางกนในนานาประเดน

คานยามของเอดมนด เบอรก ใชการไดในกรณพรรครปบลกน ของสหรฐอเมรกา

ซงสมาชกมกมลกษณะคลายคลงกน

(J.R. Pennock and D.G. Smith, op.cit., p.335.)

อยางไรกตาม ปรากฏการณในชวงกลางป พ.ศ. 2553 มขบวนการไมเหนดวยกบ

แนวเดม ๆ ของพรรครปบลกน ดงปรากฏในการเคลอนไหวของกลมทเรยกตนเองวา “Tea

Porty” ผนาคนหนงชอ Sarah Palin ซงเคยสมครรบเลอกตงเปนรองประธานาธบดคกบ John

McCain ในการชงชยกบ Barack Obaha และ Hillary Clinton ในป ค.ศ. 2008

3.2 คานยามท 2 : พรรคการเมอง ไดแก “การจดรวมกนเปนสมาคมหรอองคการ

ของผมสทธเลอกตง โดยมจดประสงคทจะควบคม 1) บคลากร และ 2) นโยบายของรฐบาล”

PS 103 366

(G.A. Jacobsen and M.H. Lipman, Political Science, New York: Barns and Noble,

1969, p.90.) มลกษณะสาคญสองประการ ไดแก

การรวมตวกนของผมสทธเลอกตง

มงควบคมพฤตกรรมและนโยบายของผบรหาร

คานยามนไมวาดภาพในอดมคต จงใกลสภาพความเปนจรงในแงพฤตกรรม

ศาสตร

มขอบกพรองประการหนง คอ การกาหนดขอบเขตของพรรคการเมองใหจากด

อยในวงเฉพาะผมสทธออกเสยงเลอกตง ตามความเปนจรง ผเขยน (จรโชค วระสย) เหน

วาพรรคการเมองอาจรบสมาชกทยงไมอยในเกณฑทจะลงคะแนนเสยงกได พรรคบางพรรค

รบสมาชกรนเยาว คอ ผมอายนอยยงไมมสทธออกเสยงเลอกตงไวเปนการกรยทางใหชวย

พรรคในโอกาสตอไป ในสหรฐอเมรกาพรรคเดมโมแครทมองคการยอย 1) ยวเดมโมแครท

(Young Democrats) และ 2) พรรครปบลกนกมยวรปบลกน (Young Republicans)

3.3 คานยามท 3 : พรรคการเมองไดแก “กลมคนทมบทบาทในการกาหนด

ประเดนปญหา (ใหเปนนโยบายของรฐบาล) และสงตวแทนเขาสมครรบเลอกตง”

คานยามนมงแสดงวา อาจมการรวมกลมของบคคลเพอทาหนาทตาง ๆ กน เชน สมาคม

พอคา ชมรมขาราชการ องคการกรรมกร สหพนธเกษตรกร ฯลฯ แตกลมดงกลาวยอมมใช

พรรคการเมอง ขอแตกตางทสาคญระหวางพรรคการเมองกบกลมผลประโยชน หรอกลม

อทธพล คอ กลมผลประโยชนหรอกลมผลกดนมไดมงจดตงรฐบาล

พรรคการเมองมจดมงหมายมากกวาการเปนตวแทนของกลมใดกลมหนง คอ

พยายามเปนตวแทนของคนทกกลมหรอหลาย ๆ กลม และมงจดตงรฐบาล

คาจากดความทวาพรรคการเมองมหนาทสงตวแทนเขาสมครรบเลอกตงนใชได

ทง 1) ในลทธประชาธปไตย 2) ในการปกครองของบางประเทศ ซงยอมใหมพรรค

การเมองทถกกฎหมายแตเพยงพรรคเดยวดงปรากฏในระบบเผดจการแบบฟาสซสต หรอแบบ

คอมมวนสต

(Julius Gould and W.E. Kolb, eds. A Dictionary of the Social Sciences. Free

Press of Glencoe, 1965, p.482.)

3.4 คานยามท 4 : คานยามทแพรหลายของเวเบอร คานยามทนาจะสมบรณ

ทสดเปนของนกสงคมศาสตรระดบ Guru หรอระดบปรมาจารย คอ แมกซ เวเบอร ชาว

เยอรมน ซงระบ ดงน

PS 103 367

พรรคการเมองเปนกลมแบบสมาคม การสมครเปนสมาชกของพรรคตอง

1) ทาอยางเปนทางการ

2) เปดรบสมาชกทวไป

3) มหลกฐานเปนใบสมครและ

4) ไมจากดคณสมบตของผทจะเปนสมาชก โดยการ “เลอกปฏบต” ในเชง

เพศ ผวพรรณ เชอชาต อาย ถนทอยและอาชพ

จดมงหมายของพรรคการเมอง คอ เพอไดมาซงอานาจสาหรบผนา(มกเรยกวาอ

ลท--elite) เพอบรรลเปาหมายตามอดมการณหรอผล ประโยชนตาง ๆ (ซงแลวแตสมาชกจะ

กาหนดไว) พรรคการเมองตองอยภายในกลมหรอภายในสงคมทรวมตวเปนกจจะลกษณะ

ตามนยน องคกรหรอสมาคมอนเปนหนวยยอยของสงคมกอาจมพรรคการเมองได

(Max Weber. Theory of Social and Economic Organization, trans.by A.R.

Henderson and T. Parsons, London: Hodge, 1947, pp.373-4.)

4. กาเนดของพรรคการเมอง : ทฤษฎทางจตวทยา

แนวการศกษา (approach) เกยวกบทมาของพรรคการเมองมตาง ๆ กน ทงน หาก

พจารณาเชงประวตศาสตร คออธบายสภาพแวดลอมตาง ๆ ของการกาเนดพรรคการเมองแต

ละพรรค ซงไดกลาวมาแลวในตอนตน ณ ทนจะเสนอใหพจารณา 4 ทางศกษาหรอทฤษฎ

ดงน คอ 1) ทางจตวทยา 2) ทางเศรษฐกจสงคม 3) ทางอดมการณหรอหลกการ และ 4)

ทางการจดองคการ

ทฤษฎทางจตวทยามงหาจดเรมตนแหงการมการรวมกลมเปนพรรคการเมองจาก

สภาพจตของมนษย

(A.L. Lowell. Public Opinion in War and Peace. Harvard University Press,

1923, pp.271 ff. ; cited in Avery Leiserson. Parties and Politics, New York: Knopf,

1958, pp.44-45.)

โลเวลลกลาววาพรรคการเมองนาจะเรมมาจากขอแตกตางของจตมนษย 1) ผทชอบ

สภาวะคงท หรออนรกษนยม (conservatives) ไมชอบเปลยนแปลงไปจากสภาพเดม หาก

จาเปนกสนบสนนใหเปลยนแปลงอยางชา ๆ คอยเปนคอยไป 2) ผทยอมรบและยนดรบการ

เปลยนแปลง หรอนกเสรนยมพรอมทจะรบการเปลยนแปลง แตตองเปนไปโดยไมใชกาลง

รนแรงและเปนไปเพอเสรภาพ

PS 103 368

โลเวลล ถอวาจตมนษยอาจแยกเปนสองประเภท แบบแรก คอ มองโลก ในแงด

เหนวาสนดานอปนสยเดมของมนษยด ถอวาความชวเกดขนเพราะสงแวดลอมหรอเพราะการ

หลงผด การมองโลกในแงด คอ การเปดโอกาสใหแกตว ปรบปรงตนเอง หากมการลงโทษกไม

นยมใหเปนแบบแกแคน แนวคดนมสมมตฐานลวงหนาวาคนโดยทวไปมเจตนาด แตอาจ

พลงเผลอทาผดโดยไมตงใจได

อกประเภทหนงมองโลกในแงราย—pessimistic มกไมไวใจ โดยถอวามนษยทก

คนลวนเปนผเหนแกตว เปนผตองการชวงชงประโยชนจากผอน มกระแวงวตกกงวล และ

กาวราว

จากขอสมมตฐานทางจตวทยาดงกลาว โลเวลลถอวาเปนตนกาเนดหรอทมาแหง

พรรคการเมองทมแนวคดตาง ๆ กน 4 ประเภท ซงไดแก 1) หวสมยใหม (เสรนยม) 2) หวเกา

(อนรกษนยม) 3) หวปฏวต และ 4) หวปฏกรยา

ตารางแสดง จตวทยากบอดมการณของพรรคการเมอง ตามแนวของโลเวลล

โลกทศน(มมมองตอโลก) ทศนคตในทางการเมองและสงคม

โนมเอยงสการเปลยนแปลง มงธารงรกษา หรอคงสภาวะเดม

ในแงด

ในแงราย

1. แนวเสรนยม

2. แนวปฏวต

3. แนวอนรกษนยม

4. แนวปฏกรยา

ประเภทของทศนคตทางการเมองและสงคมตามแนวของโลเวลล มดงตอไปน

1) แนวเสรนยม (liberal) มองโลกในแงดโดยถอวาบคคลไมไดถกลขตมาแตกาเนด

ใหดหรอเลว ถอวาสงแวดลอมสาคญกวากรรมพนธ ดงนน จงใหความสาคญกบการศกษา

และการปรบปรงสภาพแวดลอมทางสงคม การเปลยนแปลงตองไมพรวดพราดและใชกาลง

รนแรง ชอบจงหวะการเปลยนแปลงทเรวพอควร โดย 1) สนตวธและ 2) โดยความรวมมอการ

เปลยนแปลงในทางกาวหนา

2) แนวปฏวต (revolutionary) ในทศนะของโลเวลล นกปฏวตมองโลกในแงราย คอ

ถอวาภาวะทเปนอยมขอบกพรองมากมหาศาล

ประสงคใหมการเปลยนแปลง ไมไวใจกระบวนการหรอวธการชา ๆ ชอบใช

วธการปจจบนทนดวน รวดเรว การคนควาทางจตวทยาพบวา ผมแนวคดจะปฏวตระบบ

PS 103 369

หรอสภาพความเปนไปไดรบการกระตนจากความคกรนไมพอใจบางเรองอยางรนแรง

แสดงออกดวยวธการทมงใหไดประจกษผลโดยรวดเรว

3) แนวอนรกษนยม (conservative) มองโลกในแงด กลาวคอ ถอวาสภาวะท

เปนอย (status quo) ดอยแลวและสภาพความเปนไปในอดตเปนทนาพอใจอยแลวจงไม

จาเปนตองเปลยนแปลง การรบของใหมตองทาโดยระมดระวง ไมผลผลาม การเปลยนแปลง

ควรเปนไปทละเลกทละนอย หากมการรบวฒนธรรมของตางชาต กพงทาแบบคอยเปนคอยไป

พรรคการเมองในอนเดยบางพรรคยดแนวน และมบทบาทในการขดขวางไมให

ภรรยาของอดตนายกรฐมนตรราชพ คานธ เขาสตาแหนงนายกรฐมนตรในพฤษภาคม 2547

ทง ๆ ท Sonia Gandhi ดารงตาแหนงเปนหวหนาพรรคคองเกรสซงครองเสยงขางมาก

พรรคการเมองแบบอนรกษนยมมกประสงคใหเกดความเคารพในสถาบนทมอย

แตเดมแลว เชน สถาบนชาต สถาบนศาสนา สถาบนพระมหากษตรย หรอระบอบการเมอง

อะไรกตามทเคยชน และไดมการนามาปฏบตแลว

แนวอนรกษนยมใหความสาคญกบสถาบนครอบครวและประเพณดงเดม ยดถอ

ในระบบอาวโสหรอการเคารพผมอายมากกวา (ระบบอาวโสนยม) การศกษาลกษณะอนรกษ

นยมในเชงพฤตกรรมศาสตรทถอวาเปนแบบอยางทดเยยม คอ ทกระทาโดยเฮอรเบอรท

แมคคลอสค

(Herbert Mc Closkey, “Conservatism and Personality” American Political

Science Review. Dec.1958, pp.27-45 cf. Herbert Mc Closkey. Political Inquiry.

London: Macmillan,1969, p. 38.)

แมคคลอสค คนพบวาผยดอนรกษนยมเปนบคคลซงยกยองผเฒาผแกในสงคมและม

การเคารพ “รนพ” “อาวโสนยม” (seniority) ตอมาเกยวโยงไปถงการชวยเหลอพรรคพวก

จากสถาบนเดยวกนหรอรนเดยวกน

4) แนวปฏกรยา (reactionary) คานงถงอดต โดยมทรรศนะวาสภาพการณทผาน

มาแลวดยงกวาปจจบน นกปฏกรยานยมถอวาสภาพความเปนไปในอดตเปนภาพทนาชนชม

และสมควรพยายามยอนกลบไปดารงชวตอยางทเคยเปนมาแตเกากอน บางครงจงถกเรยกวา

พวก “ถอยหลงเขาคลอง” ตวอยางความเหนของแนวคดแบบปฏกรยา คอ ตองการให

ประเทศไทยยอนกลบไปสอดตโดยใหมการปกครองแบบสมยกรงศรอยธยาหรอสมยกรงสโขทย

เชน ประสงคใหมการปกครองแบบสมบรณา ญาสทธราชยแบบสมยกรงศรอยธยา หรอแบบ

“พอขน” สมยสโขทย สนบสนนการใชสรรพนาม “คณหลวง” หรอ “ทานเจาคณ” กบบคคล

PS 103 370

ตาง ๆ แมวาผนนไดสละฐานนดรเชนวานนไปแลวดวยใจสมคร

แนวปฏกรยามองมนษยในแงไมด คอ ฝงใจวาธรรมชาตมนษยขนอยกบการใช

อานาจหรอพละกาลงบงคบ หรอเหนวานาจะมการรอฟนระบบการเฆยนตใหมขนอกในโรงเรยน

หรอใหมการลงโทษอยางหนก โดยถอวา เพอสอนใหเขดหลาบ

5. ทฤษฎทสอง ทฤษฎทางเศรษฐกจและสงคมวาดวยกาเนดของพรรค

การเมอง

พรรคการเมองมความเกยวพนอยางใกลชดกบสภาพทางเศรษฐกจ และสงคม

มองพรรคการเมองในรปของผสนบสนนพรรคการเมองหรอสมาชกของพรรคการเมองวามา

จากชนชนใด ระดบการศกษาสงตาเพยงใด เพศใด วยใด ฐานะทางเศรษฐกจเปนอยางไร

เปนตน

หากสมาชกมาจากชนชนใด หรอระดบการศกษาใด มกมบทบาทในการกาหนด

แนวนโยบาย และวธดาเนนงานของพรรคการเมอง

5.1 กรณองกฤษ กลมวก (Whig) ในศตวรรษท 17 และศตวรรษท 18 ยงไมเปน

พรรคการเมองอยางทกวนน เปนเพยง “พวกทางการเมอง” ไดรบการสนบสนนจากนายวา

นชและผม งม นโยบายของพรรควกสะทอนความสนใจของสมาชกพรรคหรอผสนบสนน

ดงกลาว) กลมทอร (Tory) เปนกลมการเมองหวเกาในอดตขององกฤษ มสมาชกพรรคซงเปน

1) ราชาทดน 2) เจาขนมลนาย (ระบบศกดนา) และ 3) ผนาฝายศาสนาจกร (คอผท

เกยวของกบวงการบรหารขององคการศาสนา)

5.2 กรณสหรฐอเมรกาในอดต พรรคการเมองสมยเรมกอตงประเทศใน

สหรฐอเมรกา เมอประมาณ 210 ปเศษมาแลว มสองพรรค ไดแก

1) พรรคเฟดเดอรลลสต (Federalist) มผสนบสนน คอ นายธนาคาร นกธรกจ

เจาของไรขนาดใหญ ตอมากลายเปนพรรครปบลกน ซงม ยอรจ บช, จเนยรเปนหวหนาพรรค

และเปนประธานาธบดจนถง 2008

2) พรรคเดโมแครตก-รปบลกน มตงแตเรมสถาปนาสหรฐอเมรกา ผกอตงพรรคเด

โมแครตก-รปบลกน (Democratic-Republican) ไดแก ธอมส เจฟเฟอรสน ตอมาแปรสภาพ

เปนพรรคเดโมแครท ในป 2008 คนอเมรกนผวส คอโอบามา ตวแทนพรรครบเลอกเปนประธา

นาธด

ผนาพรรคทมชอเสยงระยะหลง ๆ ไดแก แฟรงคลน โรสเวลท ผเปนประธานาธด 4

PS 103 371

สมยและ จอหน เอฟ. เคนเนด สมาชกพรรคมกเปนชาวไรชาวนา ซงมททากนนอย คนงาน

และผมฐานะทางเศรษฐกจไมดนก พรรคทงสองมฐานเสยงการสนบสนนจากบคคลประเภท

ตาง ๆ

(William Ebenstein, et al. American Democracy in World Perspective, 5th

ed., New York: Harper and Row, 1980, pp.137-146.)

พรรคเดโมแครทของสหรฐอเมรกา สดสวนของผสนบสนนพรรคมกมาจากชน

กลมนอย และผมสถานภาพทางเศรษฐกจไมสงนก คอ ผใชแรงงานในโรงงานอตสาหกรรม

พรรคเดโมแครท ไดชอวาพยายามชวยเหลอหรอปกปองชนกลมนอย เชน นโกร

คนอนเดยนแดง คนยว คนอเมรกนเชอสายจน และคนอเมรกนเชอสายเมกซกน (เรยกวา ช

กาโน (Chicano) หรอ Hispanic Americans)

นบตงแตแฟรงคลน เดลาโน โรสเวลท เปนประธานาธบดครงแรกในป ค.ศ.1932

พรรคเดโมแครทไดรบการยอมรบวา เปนพรรคซงเหนใจผมฐานะตาตอยทางเศรษฐกจและ

การศกษา

อยางไรกตาม ในระดบนา ของพรรคเดโมแครท คอ ผซงเปนประธานาธบดหรอ

รฐมนตรมอยบอย ๆ ซงไมไดมพนเพมาจากผมการศกษาและฐานะทางเศรษฐกจตา ตวอยาง

ไดแก ผเปนประธานาธบดแหงพรรคเดโมแครท คอ แฟรงคลน เดลาโน โรสเวลท และ

จอหน เอฟ. เคนเนด ซงมฐานะการเงนและพนเพทางการศกษาสง (Dwaine Marvick, ed.

Political Decision-Makers. Glencoe, I11. : Free Press, 1961 ; D.R. Matthews. U.S.

Senators and Their World. University of North Carolina Press, 1960. )

5.3 มกเขาใจกนวาผมฐานะดยอมปกปองคนฐานะดดวยกนแตมปรากฏการณท

เรยกวา “เสรนยมของชนชนสง” (uppercalss liberalism) เชน กรณโรสเวลทและเคนเนด

5.4 สมาชกพรรครปบลกน มกมาจากผทมการศกษาและฐานะด แตผนาของพรรค

การเมองนอาจเปนไดทงคนรวยและจน อบราฮม ลนคอลน และรชารด นกสน มฐานะ

ยากจนกอนเปนประธานาธบด สาหรบพลเอกระดบ 5 ดาวซงมนอยมากในกองทพอเมรกน ม

คนหนงชอ ดไวท ไอเซนเฮาว ซงไดเปนประธานาธบดสงกดพรรครปบลกน 2 สมยเปนผม

ฐานะไมรารวย ในพรรครปบลกนเปนเรองคอนขางแปลกแตจรงทวา ผสนบสนนพรรค

จานวนมากเปนคนมฐานะด แตผนาของพรรคบางคนกลบมาจากฐานะทางเศรษฐกจทตาตอย

กวา

PS 103 372

ทฤษฎทวาพรรคการเมองถอกาเนดจากการมงคมครองหรอสนองผลประโยชน

ทางเศรษฐกจเปนทฤษฎเกาแก นบตงแตสมยบดาแหงรฐศาสตร คอ อารสโตเตล ทงน ใน

บทแรกของหนงสอของอารสโตเตล ชอ “การเมอง” ระบวาประโยชนทางเศรษฐกจเปน

ตวการทกอใหเกดการแบงแยกทางการเมอง จะเหนไดวาทฤษฎนเกาแกไมตากวา

ประมาณ 2400 ปมาแลว ตอมาระยะหลงดวยหลายเหตผลทาใหมการมองวาพรรคเกยว

โยงกบเรองทางเศรษฐกจและมกเรยกกนวาเปนแนวเศรษฐศาสตรการเมอง

6. ทฤษฎทสาม ทฤษฎทางอดมการณหรอหลกการวาดวยการกาเนดของ

พรรคการเมอง

ทฤษฎน ถอวาพรรคการเมองถอกาเนดขนมาจากกลมคนทมแนวคดอดมการณ

คลาย ๆ กน คาจากดความของเอดมนด เบอรก ในเรองพรรคการเมองเปนตวอยางทดของ

ทฤษฎน เบอรกถอวาพรรคประกอบดวยคนมารวมกลมกนเพอกระทาการตามอดมการณ ซงม

การยดถอรวมกน

แนวคดนถกตองในกรณของพรรคการเมองบางพรรคซงเนนอดมการณเปนหลก

พรรคการเมองมหลายประเภท ประเภทหนง คอ พรรคแบบอดมการณ คอ เนนเรองนโยบาย

และเปาประสงคเปนสาคญ โดยไมคานงถงการไดเสยงสนบสนนจากคนทกกลมหรอหลายกลม

ในสงคมหรอไม ดงปรากฏในกรณของพรรคคอมมวนสตและพรรคชาตสงคมนยม (National

Socialism or Nazi) ของฮตเลอร ในเยอรมน ยคมหาสงครามโลกครงทสอง

ในชวงตน พรรคการเมองอาจเนนและเครงครดตออดมการณอยางรนแรง แตตอมา

อาจววฒนาการมาสแนวคดท “เลงผลปฏบต” (pragmatism) คอ แนวแบบประนประนอม

หรอแบบกลาง ๆ กได ดงเหนไดในกรณพรรคการเมองในประเทศอตสาหกรรม เชน

สหรฐอเมรกาและองกฤษ ปจจบนความแตกตางเชงอดมการณลดลง กลาวคอ ระหวาง

อดมการณของ 1) พรรคเดมโมแครทกบพรรครปบลกนในสหรฐ อเมรกา และ 2) พรรคเล

เบอรและพรรคคอนเซอรเวตฟในองกฤษ

พรรคทงสองทงในองกฤษและสหรฐอเมรกามแนวคดเอนเอยงไปในรปของเศรษฐกจ

แบบผสม (mixed economy) คอ ผสมผสานระหวางแนวสงคมนยมกบแนวลทธนายทน

7. ทฤษฎทส ทฤษฎทางการจดองคการวาดวยการกาเนดพรรคการเมอง

ถอวาพรรคการเมองเกดขนหลงจากการทมผนาทางการเมองขนแลว มผสนบสนน

เปนจานวนมาก หากมสมครพรรคพวกจานวนนอย อาจรวมตวกนอยางหลวม ๆ โดยอาศย

PS 103 373

ความคนเคยเปนหลก ตอมาเมอขยายใหญขนยอมมความจาเปนในการจดระบบองคการ

คอ การจดระเบยบใหมการลดหลนแหงอานาจและใหมสายงานบงคบบญชา

ทฤษฎวาดวยการจดองคการในฐานะเปนตนกาเนดพรรคการเมองเกดขน โดยเรม

จากการมผสนบสนนผนาขนกอนมตวอยางในหลายประเทศ กรณประเทศไทยอาจ

ยกตวอยางประมาณป พ.ศ.2516 กรณการกาเนดพรรคกจสงคม ซงมผสนบสนน ม.ร.ว.คก

ฤทธ ปราโมช โดยศรทธาตอความสามารถและความรอบร อกตวอยางหนง ไดแก การกาเนด

ของพรรคเสรมนงคศลา ซงจอมพล ป. (แปลก) พบลสงคราม ซงพนเพเปนชาวนนทบรม

บทบาทสาคญยง เมอพรรคการเมองไดเกดขนอยางเปนทางการแลวยอมจะตองมการจด

องคการใหดเพอพรรคจะเจรญเตบโตตอไป หากจดองคการทด คอ มประสทธภาพ โดยม

การแบงแยกหนาท มการจดทาระบบงานใหเปนระเบยบเรยบรอยและมการปรบตวใหเขากบ

สถานการณได พรรคการเมองยอมยงยนตอไป

(Avery Leiserson, Parties and Politics, New York: Knopf, 1958, pp.44-50.)

ตวอยางหนงของการกาเนดพรรคการเมองทเรมจากผนาหรอผรเรมแลวขยายเปน

ระบบการจดองคการ ไดแก พรรคกจสงคม ซงในระยะตนไดคะแนนเสยงเพยง 18 ทนงเทานน

แตสามารถจดตงรฐบาลไดในรปรฐบาลผสม โดยม ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช เปนนายกรฐมนตร

พรรคนบางครงเรยกกนวา พรรคแสป (ซงยอมาจากคาภาษาองกฤษคอ SAP จาก Social

Action Party)

ในกรณสงคโปรไดมการจดองคการใหมประสทธภาพจนกระทงในการเลอกตงระยะ

หลง ๆ ไดทนงเปนจานวนมาก ปรากฏวาพรรคกจประชา (PAP—People’s Action Party)

(Chan Heng Chee. The Dynamics of One Party Dominance: The PAP at the

Grass-roots. Singapore University Press, 1978.)

เรมจากการกอการของนายลกวนยว (Alex Josey. Lee Kuan Yew. 3rd ed.,

Singapore: Angus and Robertson, 1980.) และคณะ ไดจดองคการอยางดโดยเฉพาะการ

พยายามสมผสกบประชาชนโดยจดตง “ศนยชมชน” (Community Center) ขนมาตามแหลง

ตาง ๆ ซงทาใหฐานพละกาลงของพรรคกจประชาดมาก

8. หนาทของพรรคการเมอง : พจารณา 5 หนาท

ในชวงเวลาประมาณ 200 ปเศษทผานมา พรรคการเมองเปนปรากฏการณทมข นใน

ประเทศตาง ๆ ทวโลก แตรปแบบการปกครองมตาง ๆ กน ดงนน การใหระบ “หนาท”หรอ

“หนาทประโยชน” (functions) ของพรรคการเมองยอมมปญหาในการทจะครอบคลมให

PS 103 374

ใชไดกบทกรปแบบของระบบการเมองการปกครอง ณ ทนจะกลาวถงแนวคดของนกวชาการ

ตาง ๆ กน คอ แนวทระบ 5 หนาท และแนวทระบ 7 หนาท ดงตอไปน

พรรคการเมองตามแนวคดหนงม 5 หนาทหลก

(Levine, op.cit., pp. 166-168.) ไดแก 1) การรวบรวมผลประโยชนหรอความสนใจ

ตาง ๆ เขาดวยกน 2) การวางแผนดาเนนงาน (programs) 3) การสงตวแทนเขาสมครรบ

เลอกตง 4) การบรหารงานรฐบาล 5) การเชอมสมพนธระหวางรฐบาลกบประชาชน

1) การรวบรวมผลประโยชน (aggregation of interests) ไดแก การรวบรวมกลม

ตาง ๆ ซงมความสนใจหรอมผลประโยชนในเรองตาง ๆ เขามาอยภายใตองคการเดยวกน

การรวมผลประโยชนนแตละกลมรวมทงกลมผลประโยชนกไดทาหนาทอยบางแลวแตพรรค

การเมองทาหนาทนกวางขวางกวา

2) การวางแผนดาเนนงาน พรรคการเมองตองจดเสนอแผนดาเนนงาน ซงมา

จากนโยบายของพรรค ทงนเพอเสนอตอราษฎรในการหาเสยงแขงขนกบพรรคอน ๆ วาจะ

ทาอะไรเมอไดรบเลอกตง

3) การเสนอชอผสมครเขาแขงขนเลอกตง ตองพรอมทจะแสดงตนในการสง

ตวแทนเขาสมครรบเลอกตง การสงตวแทนมวธตาง ๆ กน

ก. พรรคการเมองของบางประเทศ เชน อสราเอล จดประชมระดบหวหนา เพอ

คดเลอกตวแทนเขาสมครแขงขน อสราเอลมระบบใหศนยกลางมอานาจ (centralization)

โดยแตละพรรคจะเลอกและกาหนดรายชอผสมครเพอรบเลอกตงเขาสร ฐสภาเนสเซต

(Knesset)

ข. ในบางประเทศโดยเฉพาะสหรฐอเมรกา การเสนอชอมกลไกและวธการหลาย

อยาง รวมทงใหผสนใจสมครรบเลอกตงแสดงความสามารถในการหาคะแนนนยม

(popularity, popular votes) เสยกอน จงจะไดรบเลอกเปนตวแทนพรรค

วธการเชนน ไดแก การหยงเสยงเบองตน (primaries หรอ primary elections)

ระบบอเมรกนเปนแบบทองคการกลางของพรรคมอานาจนอย พรรคการเมองอเมรกนม

ลกษณะหลวม ๆ อานาจกระจายออกไป ดงนน จงไมสามารถกาชบเรองวนยได สมาชก

พรรคคอนขางอสระเสรมาก

4) การบรหารประเทศ พรรคการเมองมขนเพอทสมาชกมโอกาสเขาไปบรหารงาน

ของประเทศ แตกตางจาก “กลมผลประโยชน” ซงมงพทกษผลประโยชนของตนโดยไมได

มงรบผดชอบเขาปกครองประเทศ

PS 103 375

5) เชอมสมพนธระหวางรฐบาลกบประชาชน สมาชกอยตามทตาง ๆ กจกรรม

การเมองมเปนประจา พรรคทาหนาทชแจงขอนโยบายของรฐบาลประกอบกบความคดเหนหรอ

ทาทของพรรคตอนโยบายนน ๆ ทาใหมประชาชนกบรฐบาลมการตดตอรบทราบเรองราวตาง

ๆ ทงจากรฐบาลไปยงประชาชนและจากประชาชนไปยงรฐบาล (เชนในรปของความประสงค

ตาง ๆ ทตองการใหรฐบาลสนองตอบ)

(Roskin, et al. op.cit., p.217.)

9. การจาแนกพรรคการเมองเชงโครงสราง

การจาแนกในรปโครงสรางไดรบความสนใจจากนกวชาการชาวยโรปบนพนทวป คอ

ไมนบในเกาะองกฤษเชน มอรส ดวเวอเชย (Maurice Duverger, Political Parties. Wiley,

1963, pp.17-49.) และรอเบอรท มเชลส (Robert Michels)

หากแบงพรรคการเมองตามนกวชาการฝรงเศสชอ ดวเวอเชย เปนในรปตอไปน

คอ 1) แบบคอคส 2) แบบสาขา 3) แบบเซลล และ 4) แบบมลลเชย

การจดโครงสรางพรรคแบบทหนง : แบบคอคส (Caucus)

โครงสรางประกอบดวย 1) สมาชกจานวนจากด และพรรค 2) ไมสนใจในการหา

สมาชกเพม สมาชก 3) มกมาจากกลมผมอทธพล ในสหรฐอเมรกา มอยใน 1) ระดบแขนง

(Counties) และ 2) ระดบเทศบาล มกมกจกรรมมากเปนพก ๆ หรอเปนฤด ๆ โดยเฉพาะ

ใกลเลอกตง ในชวงทไมมการเลอกตงมกไมมบทบาทอะไรมากนก มกเปนพรรคของชนชน

กลาง คอ ผมระดบการศกษาสงพอสมควร และมฐานะทางเศรษฐกจดพอสมควร

การจดโครงสรางพรรคแบบทสอง : แบบสาขา (branch) หรอแบบมวลชน

สาขาของพรรคไมสามารถเปนอสระตองเปนสาขาของศนยกลางใดศนยกลางหนง

การจดโครงสรางของพรรคแบบคอคสเปนอสระโดยตนเองได

พรรคแบบสาขามงขยายจานวนสมาชก โดยถอวายงมสมาชกมากยอมเปนกาลงใหกบพรรค

สาขาพรรคเปดรบสมาชกงายกวาคอคส แบบคอคสมการคดเลอกสมาชกเอง แบบสาขามก

เปดรบสมาชกโดยทวไปไมจากดคณสมบตมากนก

แบบคอคสแบงแยกโครงสรางแบบงาย ๆ โดยการใชระบบผนาหรอเจานาย

(boss) แบบสาขามระบบงานเปนกจจะลกษณะ ทงน อาจเปนเพราะมสมาชกมากกวาพรรค

แบบคอคสซงจาเปนในการจดระบบการควบคมและจาแนกหนาท

ผมแนวคดแบบโซเชยลสต (สงคมนยม) เปนผรเรมระบบพรรคแบบ “สาขา” ทงน

PS 103 376

เพราะสงคมนยมสนใจใหประชาชนรวมอยในกลมหรอองคการตาง ๆ มสาขามากยอมเปน

พรรคแบบ “มวลชน” (mass party) คอ กระจายสมาชกออกไปทกหนทกแหง

การจดโครงสรางพรรคแบบทสาม : แบบเซลล (cell)

แบบคอคสและแบบสาขาตงอยตามทองถน คอ เนนเรองของสถานทซงใช

ดาเนนงาน แบบเซลลมรากฐานอยทอาชพ ทงน เซลล คอ หนวยของผมอาชพตาง ๆ กนท

รวมตวกนเขาเพอวตถประสงคของการเมอง แบบเซลลจดเปนระบบ เชน มสมาชกจาก 1)

เซลลคนงาน 2) เซลลเสมยน 3) เซลลฝายบรหาร หรอ 4) เซลลคนงานเรอกลไฟ เปนตน

แบบสาขา มสมาชกมากกวาเซลลมาก แบบเซลลมกมสมาชกไมเกน 100 คน แบบ

เซลล แตกตางจากแบบคอคสตรงทวา ในเซลลมการตดตอระหวางสมาชกอยเสมอ ๆ

เพราะสถานททางานอยแหงเดยวกน แตละวนพรรคแบบเซลลอาจออกคาสง หรอแนะนา

เรองอาชพและอน ๆ แกสมาชกดวย อนง แบบเซลลอาจทางานแบบลลบโดยไมเปดเผยกได

เกดขนครงแรกในระบบพรรคคอมมวนสตของรสเซย ซงมการประกาศ ใชเมอวนท 21

มกราคม ค.ศ.1924

การจดโครงสรางพรรคแบบทส ไดแก แบบมลลเชย (militia) ไดแก กองทพ

เอกชน หรอหนวยอาสาสมครในสหรฐอเมรกาซงเคยใชศพทน (militia) ตอมานยมใชศพท “ผ

พทกษชาต” (National Guard) แตละมลรฐของสหรฐอเมรกามกองทพแหงมลรฐ แตอย

ภายใตการควบคมของรฐสภาแมวาผวาราชการของมลรฐจะเปนผบญชาการสงสดของการ

รวมตวเปน “ผพทกษ” กตาม

(Plano, et al.,p.247.) เนนเรองเหรยญตรา การประดบธงทวปลวไสว และมวงดรยางค

แผดเสยงกอง เพอเรยกรองความสนใจและปลกใจ สมาชกของพรรคแบบมลลเชย ยงคงเปน

ฝายพลเรอน แตมการฝกซอมในกลยทธตาง ๆ อยเสมอ

ตวอยาง ไดแก 1) พรรคของผนยมลทธฟาสซสต คอ พวกหวรนแรงฝายขวาผนยม

เผดจการ เชน กองพนพาย (Storm Troopers) ของฮตเลอร และ 2) พรรคฟาสซสตในอตาล

ของมสโสลน ขอสงเกตเกยวกบการจดองคการพรรคกบลทธการเมอง ในทรรศนะของดวเวอ

เชย พรรคแบบคอคสและแบบสาขามแนวโนมทจะสนบสนนและสงเสรมระบอบเสร

ประชาธปไตย พรรคแบบเซลลและมลลเชยเหนวามลกษณะซงไมสงเสรมการปกครอง

ระบอบประชาธปไตย

(Harry Ekstein and David E. Apter, eds. Comparative Politics, Free Press of

Glencoe, 1963, pp.346-348.)

PS 103 377

10. การจาแนกระบบพรรคในรปของจานวนพรรคการเมอง

อาจศกษาไดในรปของจานวน คอ พจารณาวามมากนอยเพยงใด

จานวนพรรค หมายถง จานวนพรรคทมโอกาสจดตงรฐบาลไดโดยพรรคใดพรรค

หนงโดยเอกเทศ หรอโดยการมหลายพรรครวมกน อาจแยกประเภท 1) ระบบพรรคเดยว

(One Party System) ซงแยกออกเปน ก. พรรคเดยวแบบเผดจการ และ ข. พรรคเดนพรรค

เดยว 2) ระบบสองพรรค (Two party system) และ 3) ระบบหลายพรรค (Multi-party

system)

10.1 ระบบทหนง ไดแก ระบบพรรคเดยวแบบเผดจการ

มพรรคเดยวซงผกขาดอานาจในการเปนรฐบาลซงการมอานาจผกขาดเชนนนอาจ

ระบไวในกฎหมายของรฐธรรมนญ และในบางครงอาจมพรรคอน ๆ อยบาง แตมไวพอเปนพธ

เพอแสดงวาใหเสรภาพในการจดตงพรรคการเมอง ระบบพรรคเดยว มกมในรฐบาลเผดจ

การ ทง 1) ฝายซาย (คอมมวนสต)หรอ 2) ฝายขวา เชน ในระบบฟาสซสต หรอภายใตการ

ปกครองทหาร)

ระบบนยอมใหมเฉพาะพรรคทครองอานาจอยเทานน ไมยอมใหพรรคอนสมคร

เลอกตง หรอโดยใชวธกดกนไมใหสมคร บางครงยอมใหมพรรคอนแตเปนแบบทวาเพอใหม

คแขงเปนพธ

ในระบบพรรคการเมองเพยงพรรคเดยว พรรคการเมองมฐานะเทยบเทารฐบาล ทงนเพราะ

เทากบไมมฝายคาน พรรคการเมองซงเปนฝายบรหารเสยเอง ไดแก พรรค 1) ฟาสซสตของ

อตาล 2) นาซของเยอรมน (นาซ เปนชอพรรคการเมองในเยอรมน ซงยดหลกการฟาสซสต)

และ 3) พรรคคอมมวนสตในประเทศทยดอดมการณคอมมวนสต

10.2 ระบบทสอง ไดแก “พรรคอทธพลสง” “พรรคเดนพรรคเดยว” หรอ “ระบบ

พรรคครง” (One dominant party)ศพทนไดรบการตงขนมาโดยนกรฐศาสตรชาวฝรงเศส ชอ

มอรส ดวเวอเชย

(Maurice Duverger. Political Parties. London: Methuen, 1962, pp.307-312.)

นกรฐศาสตรอเมรกนรวมสมย ซงเปนผเชยวชาญการเมองจนและญปน ชอรอเบอรต

สกาลาปโน (Scalapino) แหงมหาวทยาลยแคลฟอรเนย ณ นครเบอรคลย เปนผใหฉายาวา

เปนระบบ “one and a half party” (“พรรคครง”) ทงน เพราะถอวาพรรคเลกพรรคนอย

หลาย ๆ พรรครวมกนแลวยงมกาลง (คอ ไดคะแนนเสยง) เพยงประมาณครงหนงของพรรค

PS 103 378

ใหญเทานน ระบบพรรคเดนพรรคเดยว มในประเทศซงมหลายพรรค เปนพรรคเลกพรรค

นอยเปนสวนใหญ หรอเกอบทงหมด

ก. พรรคใหญจะมอยหนงพรรคซงเปนพรรคทไดจดตงร ฐบาลเพยงพรรคเดยว

ตดตอกนเปนเวลาชานาน (15-20 ป)

ข. ระบบพรรคเดนพรรคเดยวแตกตางจากระบบพรรคเดยวในประเดนสาคญทวา

ระบบพรรคเดยวมในประเทศเผดจการ หรอคอมมวนสต แตระบบพรรคเดนพรรคเดยวม

ในระบบประชาธปไตย ซงไมมบทบญญตหามไมใหมพรรคการเมองเกนกวาหนงพรรค ใน

ระบบพรรคเดนพรรคเดยวจงมหลายพรรคแตเนองจากสภาวการณบาง อยาง (เชน การม

บทบาทในสมยกชาตหรอสมยตอสเพอเอกราช) จงทาใหมอยพรรคหนง ซงไดรบคะแนนนยม

จากมหาชนมาก จนกระทงไดคะแนนเสยงทพอจะตงรบบาลไดเรอย ๆ

ในเมกซโก ซงเปนประเทศใหญมพลเมองเกนกวา 110 ลานคนพรรคทมบทบาท

สาคญ ไดแก PRI (Party of the Revolutionary Institution) คอ พรรคแหงสถาบนการปฏวต

(Pablo G. Casanova. Democracy in Mexico. New York : Oxford University

Press, 1970 ; Daniel Levy and Gabriel Szekely, Mexico Paradoxes of Stability and

Change. Boulder: Westview, 1987.)

อนเดย ซงในชวงตนศตวรรษท 21 มพลเมองเกนกวา 1 พนลานคนพรรคคองเกรส

เปนพรรคทครองอานาจมาเปนเวลาชานาน คอ ชวงตนทอนเดยไดเอกราชเปนสาธารณรฐ

พรรคอนสามารถตงรฐบาลไดกในชวงสน ๆ คอ ชวงทพรรค “ชะนะตะ” (Janata)

ซงมนายเทศย (Dasai) เปนนายกรฐมนตร

(1. Rajni Kothari, Politics in India. Boston : Little, Brown, 1970 ; 2. Robert

Hardgrave Jr. and Stanley A. Kochanek, India: Government and Politics in a

Developing Nation, 4th ed., New York: Harcourt Brace Jovanovich, 1986, Chapter 6.)

ญป นไดแกพรรคเสรนยมประชาธปไตยหรอประชาธปไตยเสรนยม(Liberal

Democratic Party หรอ LDP) (Ronald J. Hrebenar, The Japanese Party System.

Boulder: Westview, 1987.)

สงคโปร ไดแก พรรคกจประชา (People’s Action Party หรอ PAP) ซงม นายล

กวนยวเปนผนาตดตอกนเกอบ 30 ป และเมอลาออกกใหผทไวใจได คอ Goh Chok Tong

เปนนายกรฐมนตรและตอมาบตรชายคอ เซยน ลง ล เปนนายกรฐมนตรจนถงปจจบน(2011)

PS 103 379

(Dennis Bloodworth. The Tiger and the Trojan Horse. Singapore: Times Book

International, 1986 ; Far Eastern Economic Review, 11 September 1986, pp.66-67.)

10.3 ระบบทสาม ไดแก ระบบสองพรรค (Two-party system) มสองพรรคใหญ

(Austin Ranney. The Governing of Men. Holt, Rinehart, and Winston, 1958,

pp.331-332.)

โดยทพรรคหนงพรรคใดมโอกาสเปนรฐบาลไดเสยงสนบสนนของแตละ 2 พรรค

นนไมแตกตางกน คอ ไมหางกนมากนก ในระบบสองพรรคเสยงของประชาชนในการเลอกตง

จะทาให มการหมนเวยนผลดเปลยนกนเปนผบรหารประเทศ ทงนแลวแตวาเมอใดพรรคใด

ไดคะแนนนยมสงสด อาจมพรรคเลกพรรคนอย (minor parties) อกหลายพรรค แตพรรค

ยอยเหลานมพละกาลงเฉพาะระดบทองถนหรอในบางทองถนเทานน มตวอยางในประเทศ 1)

องกฤษ 2) สหรฐอเมรกา 3) ออสเตรเลยและ 4) นวซแลนด องกฤษซงม 2 พรรคใหญ ไดแก

พรรคคอนเซอรเวตฟ และพรรคเสรนยม (ลเบอรล) และพรรคคอมมวนสต เปนตน

ระบบ 2 พรรคขององกฤษเปนแบบมวนย คอ ลกพรรคตองออกเสยงตามมตของ

พรรค หากออกเสยงในทางทขดกนยอมถอวาฝาฝนวนย (discipline) และจะเปนสมาชกของ

พรรคนน ๆ ตอไปไมได

ในสหรฐอเมรกาม 2 พรรคใหญ ไดแก พรรครปบลกน และพรรคเดโมแครท

พรรคอน ๆ ซงมคะแนนเสยงนอย และไมมโอกาสไดจดตงรฐบาล ซงมขนและมการลดบทบาท

หรอเพมบทบาทมากขนเปนชวงเวลา มตวอยาง คอ 1) พรรคกาวหนา (Progressive) 2)

พรรคยปป (Yippies ซงมาจาก YIP อนเปนคายอของ Youth International Party) 3) พรรค

คอมมวนสต 4) พรรคสงคมนยม 5) พรรคอเมรกนแหงสหรฐ 6) พรรคแรงงานสงคมนยม

(Socialist Labor Party) 7) พรรคเสรนยมแหงมลรฐนวยอรก และ 8) พรรคคนงานสงคมนยม

(Socialist Workers Party)

(The World Almanac and Book of Facts 1989, New York : Newspaper Enterprise

Association, 1988, pp.332.) ระบบ 2 พรรคของสหรฐอเมรกาแตกตางจากองกฤษเพราะลก

พรรคสามารถออกเสยงลงมตในทางขดกบแนวของพรรคได

11. ลกษณะของระบบพรรค

ระบบสองพรรคม 5 ลกษณะ คอ 1) สนใจไดคะแนนเสยงใหมากทสดเทาทจะมาก

ได โดยมฐานกวางมากทสด 2) กรรมการมาจากทกกลม 3) นโยบายกวางและผสม 4) ยด

PS 103 380

สายกลาง 5) นโยบายคลายกน

ในกรณแรก คอ การมงไดคะแนนเสยงมากกวาการดาเนนนโยบายเครงครดแบบ

พรรคอดมการณ (broker parties vs. ideological or missionary parties) หมายความวา

เปนพรรคซงยอมอะลมอลวยออมชอมในเรองนโยบาย เพอใหไดมาซงคะแนนเสยงจาก

หลายกลม หลายฝาย หลายทองถน หลายศาสนา

หากเนนอดมการณทเอนเอยงไปทางดานใดดานหนงอยางหนกแลว พรรคยอมได

คะแนนเสยงนอย เพราะเปนทสนใจของเฉพาะบางกลม

ลกษณะทสอง คอ กรรมการของพรรคในระบบ 2 พรรค มกมาจากทกสวนทก

กลมของประเทศ มใชจากสวนหรอภาคใดภาคหนงของประเทศ เหตผลคอ เพอใหรสกวา

พรรคการเมองใหญทงสองพรรคนนเปนพรรคของคนจากทกกลมทกเหลาทกเชอชาต

สาหรบลกษณะทสาม ไดแก นโยบายของระบบ 2 พรรคมกเปนแบบกวางและ

ผสมมใชมงแตกลมใดกลมหนงโดยเฉพาะ คอ พยายามใหไดรบการสนบสนนจากทกฝาย, ไม

วาเปนฝายแรงงาน ชาวนา หรอชนชนกลาง ผมรายไดนอย ผมฐานะด ทหาร พลเรอน ศาสนา

ตาง ๆ เปนตน

นโยบายในระบบสองพรรค มกเปนในรปของการผสมหลายสงหลายอยางเขา

ดวยกน และมกเปนไปอยางกวาง ๆ เหตผลกคอ เพอเอาใจทกฝาย

หากฝายพรรคแบบอดมการณหรอพรรคทยดแนวหมอสอนศาสนาทเครง (missionary)

ยอมมงหาเสยงกบกลมใดกลมหนงโดยเฉพาะเทานน เชน 1) อาจหาเสยงเฉพาะกบคนงานตาม

โรงงาน 2) ผประกอบอาชพใดอาชพหนง 3) ผนบถอศาสนาใดศาสนาหนงเทานน

ลกษณะทส พรรคใหญในระบบ 2 พรรคมกไมทาอะไรหกโหมหรอแบบ “หกพรา

ดวยเขา” แตยดแนวมชฌมา คอ พยายามไมแสดงตวเปนปฏปกษกบกลมใด ทงน เพอให

เขาลกษณะวาไมมพษมภยและสามารถประสานประโยชนของทกฝาย อนจะทาใหเกดผล คอ

เพอใหไดคะแนนนยมจากมหาชนเปนจานวนมาก

ลกษณะทหา คอ การมแนวนโยบายทไมตางกนมากนก การทแตละพรรคใหญม

นโยบายและการดาเนนการคลาย ๆ กน ทาใหการเปลยนแปลงผถอบงเหยนรฐบาลเปนไป

โดยสงบ ราษฎรไมตองคอยหวนเกรงวา เมอพรรคฝายคานกลายเปนผมเสยงสนบสนนพอจะ

จดตงรฐบาลได เหตการณจะผนผวนไปจากสภาวะเดมมาก

การมนโยบายคลายกนของสองพรรค คอ คลายกนในหลกหรอประเดนใหญแต

แตกตางกน 1) สวนทเปนรายละเอยด หรอเรองปลกยอย และ 2) ขอแตกตางมกเปนไปในเรอง

PS 103 381

ทเกยวกบจงหวะหรอความรบดวนแหงกาลเวลาของการกระทาวาสมควรทาเรวชาเพยงใดและ

ในโอกาสอนใด ดงนน ยอมมแนวโนมไปส “การบรรจบกนของนโยบายสองพรรคใหญ”

เชน ในองกฤษพรรคกรรมกรเปนฝายซงเรมสนบสนนใหมการเกบภาษมรดก ตอมาภายหลง

พรรคอนรกษนยมหรอคอนเซอรเวตฟเหนดวยกบนโยบายน แตมขอแตกตางกคอ สนบสนนให

เกบในอตราทนอยกวาหรอตากวาทเสนอโดยพรรคกรรมกร ทงน เพราะสมาชกพรรคคอน

เซอรเวตฟ มคนรวยเปนสมาชกอยมาก

ในสหรฐอเมรกาแตเดมพรรครปบลกนเปนปฏปกษอยางรนแรงตอการทรฐจะเขาไป

มบทบาทในการควบคมดาเนนการทางเศรษฐกจ ตอมาภายหลงมหาสงครามโลกครงท 2 พรรค

รปบลกนเรมเหนคลอยตามกบนโยบายของพรรคเดโมแครท ซงสนบสนนใหรฐบาลมบทบาท

มากขนในการควบคมการดาเนนการทางเศรษฐกจในประเทศสหรฐ อเมรกา

12. ระบบหลายพรรค

ระบบพหพรรคหรอระบบหลายพรรค (Multiple-party or Multi-party system)

ไดแก ระบบทม 1) พรรคการเมองตงแตสามพรรคขนไป 2) แตละพรรคมคะแนนเสยง

สนบสนนไมมากพอทจะจดตงรฐบาลไดดวยคะแนนเสยงของตนเอง โดยไมตองอาศยเสยง

สนบสนนของพรรคอน 3) รฐบาลในระบบพหพรรคจงมกเปนรฐบาลผสม ระบบนมอยหลาย

ประเทศของยโรปตะวนตก และแถบสแกนดเนเวย และมกเปนพรรคแบบอดมการณหรอ

แบบ “หมอสอนศาสนา” มชชนนาร

พรรคแบบอดมการณมกมสมาชกไมมากนก (ยกเวนในประเทศทนยมความเอนเอยง

ไปทางดานใดดานหนงอยางชดแจง เชน ในระบบนาซ และระบบคอมมวนสต) ตวอยางไดแก

ประเทศเยอรมน ซงมสามพรรคใหญ ไดแก

พรรคทเอนเอยงไปทางฝายซาย เรยกวา “ประชาธปไตยสงคม” (Social Democrats

หรอ SPD)

พรรคทเอนเอยงไปทางขวาไดแก“ประชาธปไตยครสเตยน” (Christian Democrats,

CDU)

พรรคประชาธปไตยเสร (Free Democrats) อนง ในชวงเวลาประมาณ 25 ปทผาน

มาไดมพรรค “สเขยว” (Green Party) ซงใหความสนใจเรองอนรกษสงแวดลอม

ประเทศสวเดน ซงในการเลอกตงในป ค.ศ.1985 มพรรคประชาธปไตยสงคม ได

159 ทนง หรอประมาณรอยละ 45 พรรคอนรกษนยม ได 76 ทนง หรอประมาณรอยละ 21

พรรคเสรนยม ได 51 ทนง หรอประมาณรอยละ 14 พรรคศนยกลาง (Center) ได 44 ทนง

PS 103 382

หรอประมาณรอยละ 13 นอกจากน มพรรคคอมมวนสตได 19 ทนง หรอประมาณรอยละ 5

(Roskin, et al., op.cit., p.222.)

พรรคการเมองแบบหลายพรรคในเอเชย : กรณมาเลเซย ประเทศในเอเชยมพรรค

การเมองประเภทตาง ๆ กน ยกเวนระบบ 2 พรรค ซงยงไมปรากฏ

พรรคแบบอดมการณและเปนแบบพรรคเดยว ไดแก พรรคคอมมวนสตในประเทศ

จน สหภาพโซเวยต เกาหลเหนอ และเวยดนาม

ระบบพรรคแบบพรรคเดนพรรคเดยวหรอพรรคครง คอ ญปนและสงคโปร

ระบบพหพรรค หรอระบบหลายพรรคมปรากฏในประเทศไทยและมาเลเซย เปนตน

ระบบหลายพรรคในมาเลเซยมมานานแลว ในยคปจจบนนมมากกวา 10 พรรค และ

เฉพาะการจดตงรฐบาลผสมภายใตการนาของ น.พ.มหาธร โมฮมหมด (Dr. Mahathir

Mohammad) มดวยกนถง 13 พรรค (Time, October 13, 1986, p.28.)

สหพรรคทจดตงรฐบาลรวมกนเรยกกนวา “แนวหนารวม” (United front) ซง

ภาษามาเลยเรยกวา “บารสาน แนชนแนล” (Barisan Nasional) ซงหากจะใหจางาย คอ

เทยบ “บารสาน” เปน “ประสาน” และแปลรวมกนวา พรรค “ประสานชาต”

พรรครวมรฐบาลมดงตอไปน เชน พรรคอมโน (UMNO) และพรรคซงมชอวาสมาคม

คนจนในมาเลเซย ไดแก Malaysian Chinese Association ชอยอ คอ MCA. สวนพรรคฝาย

คานม เชน พรรคกจประชาธปไตย (Democratic Action Party) ชอยอ คอ DAP.

13. การเลอกตงมหลายระดบในสหรฐอเมรกา

ในสหรฐอเมรกามการเลอกตงเพอตาแหนงตาง ๆ ไมวาจะเปนฝายบรหาร นต

บญญตและฝายตลาการ อกทงมการเลอกตงทงระดบชาต (federal) ระดบมลรฐ และระดบ

ทองถน

ในการเมองการปกครองระดบทองถน มการเลอกตงแทบทกเดอนสาหรบตาแหนง

ตาง ๆ กนในอาณาบรเวณทวประเทศ ตาแหนงทมการเลอกตงมตวอยาง คอ 1) นายอาเภอ

(Sheriff) 2) ผพพากษา 3) ผควบคมการบรหารงานโรงเรยน (School Board) 4) ตาแหนงผ

จบสนขจรจด (Dog Catcher) 5) ตาแหนงผบรหารโครงการตอตานความยากจน

การเลอกตงในระดบมลรฐ มตวอยางเชน 1) การเลอกตงผแทนราษฎรประจามลรฐ

2) การเลอกขาหลวงหรอผวาราชการมลรฐ (Governor) เชน Arnold Schwertzenneger

(ฉายาคนเหลก) แหง California การเลอกตงในระดบชาต มดงน 1) การเลอกตงผแทนสภา

PS 103 383

ลาง (U.S. House of Representatives) หรอเรยกกนวา ส.ส. (U.S. Congressman) ซงมทก ๆ

ป 2) การเลอกผแทนสภาสง (U.S. Senator) ผมอายของการดารงตาแหนง 6 ป 3) การ

เลอกตงประธานาธบดซงเปนมหกรรมทยงใหญ เรยกรองความสนใจไมเฉพาะแตคนอเมรกน

เทานน แตรวมถงมหาชนในประเทศอน ๆ ดวย ประธานาธบดอเมรกนอยในวาระคราวละ 4

ป และตามบทบญญตรฐธรรมนญทแกไขไปแลวในปจจบนน จะเปนประธานาธบดเกนกวา 2

สมยไมได

14. การสมครเขาแขงขนเพอรบเลอกตงเปนประธานาธบด

ระบบพรรคการเมองของสหรฐอเมรกาเปนแบบสองพรรค สาหรบสหรฐอเมรกาม

พรรคใหญอยสองพรรค ไดแก เดโมแครต และรปบลกน

โดยปกตผสมครเขาแขงขนเพอรบเลอกตงเปนประธานาธบดของสหรฐอเมรกานน

ตองสมครในนามของพรรคเดโมแครตหรอพรรครปบลกน งานขนตนของผประสงคจะเปน

ประธานาธบด คอ พยายามใหพรรคทตนสงกดตดสนใจสงตนเขาสมคร ผสมครอาจเปนคนนอก

พรรคเดโมแครตและรปบลกน (คอพรรคทสามหรอสมครอสระได)

ตวแทนของพรรคในการรณรงคแขงขนเพอตาแหนงประธานาธบดอนเปนตาแหนง

สงสดในฐานะประมขของประเทศ และในฐานะหวหนารฐบาลกลางนนมไดเพยงคนเดยว หาก

พรรคเดโมแครทหรอพรรครปบลกนไมสนบสนน กอาจสมครในนามผสมครอสระหรอใน

นามของพรรคทสามกได พรรคทสาม หมายถงพรรคอน ๆ นอกจาก 2 พรรคใหญดงกลาวนาน

มาแลว อยางไรกตาม ยงไมปรากฏวามผใดไดรบตาแหนงประธานาธบดโดยวธน

15. คณสมบตของผสมครเปนประธานาธบด

ผมสทธสมครรบเลอกตงเปนประธานาธบดตองมคณสมบตดงน

1) อายไมตากวา 35 ป

2) เปนพลเมองอเมรกนโดยกาเนด

3) ไมเคยเปนประธานาธบดมาแลวสองสมย หรอสองวาระ ทงนโดยไมคานงวา 2

สมยตดตอกน หรอไมตดตอกน

4) หากไดรบเลอกตงมาเพยงสมยเดยว (4 ป) แตเคยไดตาแหนงประธานาธบด โดย

เหตบงเอญ (เชน เพราะประธานาธบดคนกอนถงแกอนจกรรมในตาแหนง เปนเวลาเกน 2 ป)

จะไมมสทธสมครอก

PS 103 384

ตวอยางกคอ สมมตวาประธานาธบดเคนเนดผเรมรบตาแหนงในป ค.ศ.1961

เสยชวตในป ค.ศ.1962 แทนทจะเปนป ค.ศ.1963 นายลนดอน จอหนสน รองประธานาธบด

ผรบชวงการเปนประธานาธบดจะเปนไดอยางมากเพยงถงป ค.ศ.1968 เทานน (คอได 1 สมย

กบอก 2 ปเศษ) ถาหากประสงคจะสมครอกยอมไมมสทธ แตตามทเปนจรงนนปรากฏวา

ประธานาธบดเคนเนดถกประทษรายถงแกชวต หลงจากดารงตาแหนงมาแลวประมาณ 3 ป

ดงนน ตามสทธนายจอหนสน จงอาจสมครไดอกในป ค.ศ.1968 หรอหากไมสมครในป ค.ศ.

1968 เขาอาจรอการสมครในโอกาสตอไปไดอก 1 สมย ซงรวมแลวจะไดโอกาสเปน

ประธานาธบดทงสน 8 ปเศษไดแตจอหนสน ตดสนใจไมสมครรบเลอกตงในป ค.ศ.1968

16. การหยงเสยงเบองตน (ไปรมารส-primaries) เกยวกบการขาดวนยพรรค

การหยงเสยงเบองตน เปนการประลองกาลงกนเองระหวางผสมครในพรรค

หนงๆ การทจะตองการหยงเสยงเบองตนภายในพรรคแตละพรรคนนเปนเพราะพรรคการเมอง

ในสหรฐอเมรกาไมเปนพรรคแบบมวนย ดงนน แมเมอตงหวหนาพรรคเปนประธานาธบดอย

กอนแลว เชน กรณนายเจอรลด ฟอรด เปนหวหนาพรรครปบลกนในป ค.ศ.1976 แตกไมอาจ

ควบคมใหสมาชกพรรคลงมตเลอกตนเองใหเปนผสมครรบเลอกตง ในนามของพรรคได

ในป พ.ศ.2550 – 2551 มการแขงขนเพอชงการเปนตวแทนพรรค ซงผแขงสาคญ 2

คนของพรรคเดโมแครท คอ ฮลลาร คลนตน กบ บาแรค โอบามา ผลคอฝายหลงไดเปน

17. การหยงเสยงไมมในทกมลรฐของสหรฐอเมรกา

สหรฐอเมรกาปกครองแบบสหพนธรฐ ดงนน กฎหมายของแตละรฐกาหนดใหม

หรอไมใหมการหยงเสยงของผสมครระดบชาตในมลรฐของตนได อนง ผประสงคเปน

ตวแทนพรรคอาจไมเขารวมแขงขนในการหยงเสยงในบางมลรฐ หรอไมเขารวมเลยกได

ในการหยงเสยงในป ค.ศ.1976 เอดเวรด เคนเนด วฒสมาชกแหงแมสแซชชเสทส และเปน

นองชายคนสดทองของอดตประธานาธบดจอหน เอฟ เคนเนด ไมไดรวมในการหยงเสยงชน

แรกเลย แตหากมการขดแยงกนในตวผสมครในฐานะตวแทนของพรรค เขามโอกาสไดรบเลอก

เปนตวแทนกได

การ เ ปนตวแทนกรณท เ กดขดแยงกนน น เ รยกว า เ ปนผสมค รท ม ฐาน ะ

ประนประนอม (Compromise candiate) กได

ในป ค.ศ.1980 เอดเวรด เคนเนด ลงไปเตมตวเพอชงชยตาแหนงผแทนพรรคเดโม

แครตจากประธานาธบดคารเตอร ซงดารงตาแหนงอยขณะนนแลวประสงคจะเปนตวแทนเขา

PS 103 385

แขงขนกบตวแทนพรรครปบลกนซง ไดแก นายรอนนลด เรแกน

18. การประชมใหญระดบชาตของพรรค (National Convention) และ

ขบวนการรถแห

การประชมใหญของพรรคเดโมแครทและรปปลกนแยกสถานทและเวลากน แตละ

พรรคมการประชมใหญเพอเลอกตวแทนของพรรคของตน เพอเปนคแขงขนอกพรรคหนง ใน

การประชมใหญจะมการตกลงกนในเรองแนวนโยบายแหงการบรหารประเทศทเรยกวา

platforms เปนการเตรยมไวในกรณทตวแทนของพรรคของตนไดรบเลอกใหเปนประธานาธบด

จากประชาชนแลว ผประสงคเปนตวแทนของพรรคบางคน อาจหาคะแนนไวมากพอแลว

จนกระทงไมมใครขดขวางได มกจะเรยกปรากฏการณนวาเปน “ขบวนการรถแห” (แบนดแว

กกอนมฟเมนท—bandwagon movement)

ขบวนการรถแหเปนสภาวะทางจตวทยาทชกจงใหมการเฮโลสนบสนนทไดคะแนน

นยมมากอยแลว หากเปนกรณขบวนการรถแห ผสมครกมกไดรบการเลอกใหเปนตวแทนของ

พรรคในการลงคะแนนของตวแทนยอยจากรฐตาง ๆ ในการลงคะแนนเพยงครงเดยว

(ขบวนการรถแหนเกดขนในกรณของจมม คารเตอร ผสมครในนามพรรคเดโมแครท ในปค.ศ.

1976) หากมการลงคะแนนในการประชมใหญเพยงครงเดยว กสามารถหาตวแทนพรรคได คอ

มผชนะขาดเรยกกนวา เปนชยชนะลงเสยงครงแรก (First Ballot victory)

19. การรณรงคหาเสยงแขงขนกนระหวางสองพรรค

ขนตอนมโดยสงเขป คอ 1) วางแผนรณรงค 2) ใชประโยชนจากสอสารมวลชน 3)

หาผสนบสนนรายใหญ และเลอกประเดนสาคญ

การวางแผนรณรงค เมอผใดผหนงไดรบชยชนะชนตน คอ ไดรบเลอกเปนตวแทน

ของพรรค (Party Candidate) แลวกจะมการประชมคณะทปรกษาเพอวางแผนหาเสยง ปกต

มกเนนหาเสยงในรฐใหญๆ เพราะมคะแนนเสยงประชาชน และคะแนนเสยงผเลอกสรรชน

สดทาย (electoral votes) มาก การหาเสยงตองทาใหประชาชนชอบใจเวลาฟงและยอมสละ

เวลาไปลงคะแนนให

ใชสอมวลชนใหเปนประโยชน ในสหรฐอเมรกาซงเปน “สงคมมวลชน” (mass

society) หนงสอพมพ, วารสาร, วทยกระจายเสยง โทรทศน และตอมาการสอสารทเรยกวา

Net หรอสงคราม online มบทบาทสาคญมากในการกอใหเกดมตมหาชน มกมการทมเงน

จานวนหนง เพอการหาความนยมโดยผานสอมวลชน บางครงกอาจหาเสยงดวยการ

PS 103 386

เผชญหนากนในจอ โทรทศนระหวางผสมครดงไดกระทามาแลวครงแรกในป ค.ศ.1960

(พ.ศ.2503) สมยท รชารด เอม. นกสน แขงขนกบจอหน เอฟ เคนเนด ซงปรากฏวาเคนเนด

เรยกคะแนนนยมไดมากกวา

ป ค.ศ.1972 หรอ พ.ศ.2515 แมในการหยงเสยงเลอกตงภายในพรรคเดโมแครทม

การประคารมกนในจอโทรทศนระหวางยอรจ แมคกฟเวรน กบฮวเบอรท ฮมฟรย

หาผสนบสนนรายใหญ(fat cats) ปกตองคการผใชแรงงานมกสนบสนนพรรคเด

โมแครท แตอาจไมแขงขนเทาทควร หากผสมครในนามพรรคเดโมแครทไมพยายามสราง

ศรทธาในหมกรรมกร ดงนน ผสมครจะตองไปหาเสยงสนบสนนเปนการกระตนเตอนและ

กระชบสมพนธกบองคการกรรมกร พรรครปบลกนมกไดแรงสนบสนนจากผมอนจะกน เชน

นกธรกจ และนกอตสาหกรรม เมอตนป พ.ศ.2515 กฎหมายใหมไดออกใชบงคบ คอผบรจาค

เงนชวยเหลอพรรคการเมองจะตองถกเปดเผยรายชอและจานวนเงนทชวย อกทงมการกาหนด

วงเงนดวย จงมผลใหบรจาครายใหญ คอ บรจาคใหผสมคร หรอใหคราวละมาก ๆ (เรยกวา

“แมวอวน”) มจานวนลดนอยลง

เลอกประเดนสาคญ ผสมครทกาลงดารงตาแหนงอยมโอกาสมากทจะจดการเรอง

บางเรองทเดน เพอไดคะแนนนยม เชน เมอวนท 31 ตลาคม 2511นายลนดอน จอหนสนไดสง

ใหเลกทงระเบดเวยตนามเหนอเปนการชวยหาเสยงใหนายฮวเบอรท ฮมฟรย ผซงเปน

ตวแทนในนามของพรรค นายจอหนสน คอ พรรคเดโมแครท (ทงนเพราะคนอเมรกนเบอ

หนายสงครามญวนมาก และโกรธแคนพรรคเดโมแครททกอสงคราม) จอหนสน ตดสนใจไม

สมครเลอกตงเองและสนบสนนนายฮมฟรยซงเปนรองประธานาธบด ของตนในขณะนนแทน

ผสมครทไมไดเปนรฐบาลยอมหาทางโจมตจดออนตาง ๆ เชน ในป 2547 ผสมครใน

นามของพรรคเดโมแครท คอ John F. Kerry ไดโหมโจมตโดยอางวาเปนความผด พลาดของ

G e o r g e B u s h , J r . ใ น ก า ร ท า ใ ห ส ห รฐ อ เ ม ร ก า ถ ล า ต ว ไ ป ใ น ป ร ะ เ ท ศ อ ร ก

ภายหลงโคนอานาจซดดม ฮสเซนลงไปแลว

20. ผมสทธลงคะแนนเสยงและผไปใชสทธ

เดมทเดยวรฐธรรมนญอเมรกนกาหนดอายผมสทธออกเสยงเลอกตงอาย 20 ป แต

ตอมาไดมบทแกไขรฐธรรมนญท 26 (26th Amendment) เมอ พ.ศ.2514 ซงยอมลดอายใหผม

สทธออกเสยง คอ กาหนดใหมสทธไดเมออายไมตากวา 18 ป

สาเหตทลดอายผมสทธออกเสยงเลอกตงเพราะถอวาสทธกบหนาทจะตองสอด

คลองกน กอนทจะมการยกเลกการเกณฑทหารในสหรฐอเมรกา อายทถกเกณฑคอ 18 ปซง

PS 103 387

ถอเปนหนาท เมอเหนวาหนาทในการรบใชประเทศชาตในดานการเปนทหารมเมออาย 18 ป

จงไดตกลงใหสทธในการออกเสยงเลอกตงเมออาย 18 ปเชนเดยวกน เดมเพศหญงไมมสทธ

ออกเสยงเลอกตงในสหรฐอเมรกา ตอมาภายหลงสงครามโลกครงท 1 ไดมการแกไข

รฐธรรมนญ (ค.ศ.1920) โดยยอมใหสตรมสทธออกเสยงเชนเดยวกบบรษ

21. วนเลอกตง และคะแนนเสยงคณะผเลอกสรรขนสดทาย

สงคมอเมรกนมลกษณะทเรยกวา ตรรก-นตนย (rational-legal) ซงมระเบยบ

แบบแผนมกลไก คอ มกฎเกณฑระเบยบแบบแผนทกาหนดไวคอนขางแนนแฟนแนนอน

แมกระทงวนแหงการเลอกตงกกาหนดไวอยางแนนอนลวงหนา ไมเปลยนแปลงงาย ๆ

ดงเชนในประเทศอน ๆ (โดยเฉพาะประเทศในระบบรฐสภา เชน องกฤษ ซงมการยบ

สภาเพอเลอกตงใหมได) วนเลอกตงประธานาธบดกาหนดใหเปนวนองคาร ซงจะตองเปน

หลงวนจนทรแรกของเดอนพฤศจกายน ผลการเลอกประธานาธบดผลนทราบกนโดยทวไป

เรยกวาเปน popular votes คอ คะแนนเสยงของมหาชน ผลของการเลอกผแทนทจะเลอก

หรอเหนชอบกบการเลอกประธานาธบด (presidential electors) หรอผลจากคณะผเลอกสรร

ครงสดทาย ไดแก การทประชาชนไปลงคะแนนเสยงใหผแทนอกชดหนง เพอตดสนการเลอก

เปนครงสดทาย และระบบในขอนยงยากและมกไมคอยทราบกน แตจะกระจางขนเมออาน

หวขอตอไปน

22. การตดสนผไดรบเลอกเปนประธานาธบด : คะแนน คณะผเลอกสรรสาคญ

กวาคะแนนมหาชน

เปนเรองไมนาเชอวาจะเปนไปได แตกเปนไปแลว และถกตองตามรฐธรรมนญ

อเมรกน ไดแก การทผสมครทไดคะแนนเสยงของมหาชนสงสดอาจไมไดเปนประธานาธบด

ตวอยางมดงน

ในป ค.ศ.1824 แอนดรว แจคสน ไดคะแนนมหาชนเกนคแขง คอ จอหน ควนซ

แอดมส เปนจานวน 37,000 เสยง แตไดคะแนนผเลอกชนสดทายของคณะผเลอกสรร

(electoral votes) นอยกวา จงไมไดเปนประธานาธบด

ในป ค.ศ.1876 แซมมวล เจ. ทลเดน แหงพรรคเดโมแครท ไดคะแนนนยมเหนอร

เธอฟอรด บเฮยส ถง 250,000 เสยง แตทลเดนแพคะแนนการเลอกสรร เพยงเสยงเดยว

ดงนน นายทลเดน จงไมไดเปนประธานาธบด

ในป ค.ศ.1888 กรฟเวอร คลฟแลนด ไดคะแนนเสยงมหาชนมากกวานายเบนจามน

PS 103 388

แฮรสน แตไมไดเปนประธานาธบดเพราะแพคะแนนคณะเลอกสรร

23. ประธานาธบดเสยงขางนอย

มอยบอยๆ ทผรบเลอกเปนประธานาธบดไดคะแนนเสยงสวนมากของคะแนนทงหมด

แตอาจไมถง 50% ของคะแนนเสยงทงหมดทงนเพราะมการลง คะแนนเสยงใหพรรคเลก

พรรคนอยอน ๆ ดวย แมสหรฐอเมรกามระบบ 2 พรรคใหญ แตกมพรรคเลกนอยหรอพรรค

ทเกดขนชวคราวดวย เชน 1) พรรคตอตานการขายสรา 2) พรรคเสรนยม 3) พรรค

กาวหนา 4) พรรคคอมมวนสต เปนตน

ผชนะการเลอกตงตามคะแนนมหาชนจงอาจไดนอยกวาครงหนงของคะแนนเสยง

ทงหมด เรยกกนวาเปนประธานาธบดเสยงขางนอย คอ “Minority Presidents” คอ

ประธานาธบดผไดรบเสยงไมถงกงหนง เชน 1) อบราฮม ลนคอรน ในป ค.ศ.1860 2) เจมส

เอ. การฟลด ในป ค.ศ.1880 3) กรฟเวอร คลฟแลนด ในป ค.ศ.1884 และ ค.ศ.1892 4) วดโรว

วลสน ในป ค.ศ.1912 และ ค.ศ.1916 5) แฮร เอส. ทรแมน ในป ค.ศ. 1948 6) จอหน เอฟ.

เคนเนด ในป ค.ศ.1960 และ 7) รชารด เอม. นกสน ในป ค.ศ.1968

24. การคดเลอกและเลอกรองประธานาธบดและการรบตาแหนง

การคดเลอกผสมครเปนรองประธานาธบด (Vice-Presidential running mate)

ขนอยกบการตดสนใจของผสมครเปนประธานาธบด (Presidential candidate) เปน

สาคญ

ผสมครเปนประธานาธบดพยายามคดเลอกผทตนเหนวาจะชวยหาเสยงใหได มาก

ทสด ตวอยาง ไดแก การทจอหน เอฟ. เคนเนด เชญลนดอน จอหนสน มาสมครรวมทมใน

ฐานะผแขงขนเพอตาแหนงรองประธานาธบด กเพราะประสงคจะไดคะแนนเสยงของคน

อเมรกนทางภาคใตซงจอหนสนมเสยงสนบสนนทางการเมองดกวา

การเลอกรองประธานาธบดนนอยกบคะแนนเสยงสรรขนสดทาย เชนเดยวกบการ

เลอกประธานาธบด แตหากไมไดคะแนนเสยงสวนมาก ใหสงเรองนไปตดสนขนสดทายจรง ๆ

ในวฒสภาหรอสภาสง (ขอใหสงเกตวาแตกตางกบกรณประธานาธบดซงมการตดสนกน

ในสภาลาง) การเขารบตาแหนงปกตทากนในวนท 20 มกราคม ของปถดจากการเลอกตงทว

ประเทศ ประธานาธบดคนเดมหรอในวาระเดมหมดอานาจในเวลาเทยงตรงของ 20 มกราคม

การเขารบตาแหนง (inaugaration) จะตองมการปฏญาณตอหนา 1) ประธานศาลสงสด

(Chief Justice of The Supreme Court) 2) สมาชกทงสองสภาและ 3) มหาชนทวไปวาจะ

PS 103 389

ซอตรงตอรฐธรรมนญแหงสหรฐอเมรกา

หากประธานาธบดถงแกกรรมหรอถกออกจากตาแหนงเมอยงไมครบวาระ ผทจะ

เปนแทนจนกระทงหมดวาระไดตามลาดบมดงน 1) รองประธานาธบด 2) ประธานสภา

ผแทนราษฎร 3) ประธานวฒสภา 4) รฐมนตรตางประเทศ 5) รฐมนตรคลง 6) รฐมนตร

กลาโหมและ 7) รฐมนตรมหาดไทย ฯลฯ

โปรดสงเกตวาใหความสาคญกบรฐมนตรวาการตางประเทศมากเปนอนดบ 1 ใน

ฐานะรฐมนตร ตามมาดวยรฐมนตรคลง

25. ตวอยางคาถาม

1) พรรคในศตวรรษท 18 และ19 ถอกาเนด ณ ทใด

2) ระบชอเดมของพรรค รปบลกน และพรรคเดโมแครท

3) กฎหมายปฏรปขององกฤษมผลอยางไรตอความเปนประชาธปไตย

4) เลนน มบทบาทอยางไร

5) พรรคแบบฟาสซสค เกดขนกอนหรอหลงพรรคแบบประชาธปไตย

6) พรรคในอนเดย เรมตนจากอะไร

7) เอดมนด เบอรก เนนอะไรในคานยาม พรรคของเขา

8) คานยามอะไรของพรรคการเมองทใหสภาพความเปนจรง เชงพฤตกรรมศาสตร

9) คานยามระดบ Guru ของ Weber วาดวยพรรคการเมอง

10) ทรรศนะของโลเวลล เกยวกบกาเนดพรรคการเมองตามแนวจตวทยาเปน

อยางไร

11) อนรกษนยมแตกตางจากเสรนยมอยางไร

12) ชกาโน คออะไร เหมอนกบ Hispanic Americans หรอไม

13) ทฤษฎทวา พรรคการเมองหรอการแบงแยกทางการเมองมาจากการแบงแยก

หรอผลประโยชนทางเศรษฐกจยอนกลบไปถงนกทฤษฎผใด

14) “ผสมครอสระ” หมายถงอะไร

15) พรรคกจประชา อยในประเทศอะไร มบทบาทมานานมากนอยเพยงใด

16) ทรรศนะของยอรจ วอชงตน ตอพรรคการเมองเปนอยางไร

17) Spoils System หมายถงอะไร มตวอยางในประเทศใด

18) ทวเดลดม กบ ทวเดลด เกยวกบพรรคการเมองในสหรฐอเมรกาอยางไร

PS 103 390

19) ผนาแบบบารมชน มลกษณะอยางไร เกยวของอะไรกบพรรคแบบไมเนน

อดมการณ

20) อธบายความหมายของ “ขนมปงและเนย” ในการเมององกฤษ

21) พรรคอะไรมบทบาทในการปกครองอนเดยมาเปนเวลาชานาน และเปนพรรคท

จดตงรฐบาลปจจบน และอนเดยเปนเอกราชมาแลวประมาณกป

22) ระบบ 2 พรรคการเมองมในประเทศตาง ๆ ของเอเชยหรอไม

23) CIA คออะไร

24) การเลอกตงผแทนราษฎรอเมรกนมทกกป

25) อายของผมสทธสมครรบเลอกตงเปนประธานาธบดตาสดเทาใด

26) ระบความหมายของ Primaries

27) มามด หมายถงอะไรในวงการเมองอเมรกน

28) ระบความหมายของทประชมใหญระดบชาตของพรรค

29) ใหความหมายของ first ballot victory

30) ผมสทธในการออกเสยงเลอกตงในสหรฐอเมรกาอายอยางตาเทาใด

31) Fat cats หมายความวาอะไร

32) คะแนนเสยงมหาชน หมายถงอะไร

33) ประธานาธบดเสยงขางนอย หมายความวาอยางไร

34) อนดบการสบทอดแหงการเปนประธานาธบดตอจากรองประธานาธบดคอผใด

35) อายของผมสทธเลอกตงในสหรฐอเมรกาตาสด คอเทาใด