ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคน กลมเสยงอาการทางเมตาโบลคในชมชน จงหวดกาญจนบร

ณชชา โพระดก

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการพยาบาลเวชปฏบตชมชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน

พ.ศ. 2555 ลขสทธของมหาวทยาลยครสเตยน

 

วทยานพนธ เรอง

ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคน กลมเสยงอาการทางเมตาโบลคในชมชน จงหวดกาญจนบร

ไดรบการพจารณาอนมตใหเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร พยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาลเวชปฏบตชมชน

วนท 7 มถนายน พ.ศ 2555 ………………………………………………

นางสาวณชชา โพระดก ผวจย

……………………………………………… รองศาสตราจารยเพญจนท ส. โมไนยพงศ

ค.บ. (การศกษาการพยาบาล)

ค.ม. (บรหารการพยาบาล)

ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ

……………………………………………… อาจารย ดร. สพฒนา คาสอน

วท.บ.(พยาบาล), วท.ม.(พยาบาลสาธารณสข)

Ph.D. (Nursing)

กรรมการสอบวทยานพนธ

……………………………………………… รองศาสตราจารย ดร. วนเพญ แกวปาน

วท.บ.(พยาบาล), วท.ม.(พยาบาลสาธารณสข) Ph.D. (Nursing)

กรรมการสอบวทยานพนธ

……………………………………………… ผชวยศาสตราจารย ดร. ศากล ชางไม

……………………………………………… รองศาสตราจารยสมพนธ หญชระนนทน

วท.ม. (พยาบาลและผดงครรภ) วท.บ (พยาบาล) เกยรตนยมม M.S. วท.บ.(พยาบาลศาสตร), Ph.D. (Health Science) ประธานกรรมการบรหารหลกสตร คณบดบณฑตวทยาลย พยาบาลศาสตรมหาบณฑต

 

วทยานพนธ เรอง

ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคน กลมเสยงอาการทางเมตาโบลคในชมชน จงหวดกาญจนบร

............................................................................... นางสาวณชชา โพระดก ผวจย

………………………………………………… อาจารย ดร. สพฒนา คาสอน วท.บ.(พยาบาล), วท.ม.(พยาบาลสาธารณสข) Ph.D. (Nursing) ประธานกรรมการทปรกษาวทยานพนธ

………………………………………………… อาจารย พนเอกหญง ดร. นงพมล นมตรอานนท พย.บ.,วท.ม. (พยาบาลศาสตร) ส.ด. (การพยาบาลสาธารณสข) กรรมการทปรกษาวทยานพนธ

………………………………………………. ……………………………………………….. ผชวยศาสตราจารย ดร. ศากล ชางไม รองศาสตราจารยสมพนธ หญชระนนทน วท.ม. (พยาบาลและผดงครรภ) วท.บ (พยาบาล) เกยรตนยมม M.S. วท.บ.(พยาบาลศาสตร), Ph.D. (Health Science) ประธานกรรมการบรหารหลกสตร คณบดบณฑตวทยาลย พยาบาลศาสตรมหาบณฑต

 

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบน สาเรจลลวงดวยความกรณาและความชวยเหลออยางดยงจาก

อาจารย ดร. สพฒนา คาสอน อาจารยพนเอกหญง ดร.นงพมล นมตรอานนท อาจารยทปรกษาวทยานพนธทคอยดแล สงสอน ตดตามชแนะ เพอแกไขขอบกพรองตลอดระยะเวลาการทาวทยานพนธครงน ผวจยรสกซาบซงใจในความกรณาของอาจารยเปนอยางยง

ขอขอบพระคณ อาจารยนายแพทยชลทศ อไรกฤษกล ผอานวยการศนยสงเสรมสขภาพเขต 4 จงหวดราชบร นายแพทยกอพงษ ทศพรพงศ นายแพทยเชยวชาญ (ดานเวชกรรมสาขาอายร-กรรม) โรงพยาบาลมะการกษ คณจตตมา ธาราพนธ งานการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร คณอมพา กตตอดมเดช ผปฏบตการขนสง สาขาเวชปฏบตชมชน งานการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ โรงพยาบาลเจาคณไพบลย อาเภอพนมทวน จงหวดกาญจนบร คณมนา วงศาโรจน ผปฏบตการขนสงสาขาเวชปฏบตชมชน งานการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ โรงพยาบาลนภาลย จงหวดสมทรสงคราม เปนผทรงคณวฒ ทกรณาตรวจสอบเครองมอสาหรบการทาวจยครงน

ขอขอบคณผบรหารโรงพยาบาลมะการกษ หวหนาหอผปวยนอก และพนองหอผปวยนอกทกรณาเอออานวยใหความสะดวกในการศกษาตลอดหลกสตรน

ขอขอบคณนายกเทศมนตร ผบรหาร และคณะกรรมการเทศบาลตาบลทามะกา ทเหนความสาคญสนบสนนทนในการทาวจยครงน ขอบคณทมงานเวชกรรมสงคมโรงพยาบาลมะการกษ อาสาสมครสาธารณสขในตาบลทามะกาทชวยอานวยความสะดวกในการเกบขอมล รวมถงขอขอบคณประชากรชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคในเขตตาบลทามะกา ทใหขอมลอนมคา ทาใหผวจยไดเรยนรในการทาวทยานพนธเปนครงแรกจากงานน

คณประโยชนอนใดทเกดจากวทยานพนธฉบบน ผวจยขออทศบญและสวนกศลใหกบบดาผลวงลบไปแลว ขอกศลนใหมารดามสขภาพแขงแรง และกศลเกดกบคณาจารยทสงสอนใหสขภาพแขงแรง รวมท งทกทานทมสวนเกยวของในความสาเรจครงน ขอไดมความเจรญกาวหนาตลอดไป

 

532028 : สาขาวชา: การพยาบาลเวชปฏบตชมชน: พย.ม (การพยาบาลเวชปฎบตชมชน) คาสาคญ : ชายวยกลางคน/เมตาโบลค ซนโดรม/พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ณชชา โพระดก : ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคในชมชน จงหวดกาญจนบร The Factors Influencing Health–Promotive Behaviors Amongst Metabolic Syndrome Risk Group in the Middle Adult Male at a Community in Kanchanaburi Province คณะกรรมการทปรกษาวทยานพนธ อาจารย ดร.สพฒนา คาสอน Ph. D, อาจารย พนเอกหญง ดร. นงพมล นมตรอานนท ส.ด. 113 หนา

เมตาโบลค ซนโดรม (Metabolic syndrome) เปนกลมอาการทกอใหเกดโรคเรอรงทาง

ระบบหวใจและหลอดเลอดและเปนปญหาสาธารณสขทสาคญของประเทศไทย ซงสามารถปองกนไดดวยการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค โดยใชแนวคดทฤษฎการสงเสรมสขภาพของเพนเดอรและคณะ (Pender, N.J. , Murdaugh, C.L. & Parsons, M.A.,2006) ในการสรางกรอบแนวคด กลมตวอยางเปนประชากรชายวยกลางคน อายระหวาง 40–59 ป ในชมชน จงหวดกาญจนบร จานวน 210 ราย ทไดรบคดกรองยนยนความเสยงตอกลมอาการทางเมตาโบลค เกบขอมลระหวางเดอนกมภาพนธ–มนาคม พ.ศ 2555 เครองมอทใชเปนแบบสอบถาม วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา สมประสทธสหสมพนธของเพยรสน สมประสทธ Eta และสถตวเคราะหถดถอยพหคณแบบขนตอน

ผลการวจยพบวากลมตวอยางมพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยในระดบด อาย ระดบการศกษา รายได การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมและการรบรความสามารถของตนเอง มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมมความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถต นอกจากนยงพบวา การรบรความสามารถของตนเอง การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรม อาย สามารถรวมทานายความ ผนแปรของพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางไดรอยละ 30.9 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 (R 2=0 .309, p<0.001) ผวจยเสนอวา จากขอคนพบน พยาบาลเวชปฏบตชมชนควรจดกจกรรมสนบสนนการรบรความสามารถของตนเอง เพอใหชายวยกลางคนกลมเสยงอาการเมตาโบลคมพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพทดขน

 

532028 : Major: Community Nurse Practitioner; M.N.S.(Ccommunity Nurse Practitioner) KEYWORDS : MIDDLE ADULT MALE/METABOLIC SYNDROME/HEALTH–PROMOTIVE BEHAVIORS Nutcha Poradok : The Factors Influencing Health–Promotive Behaviors Amongst Metabolic Syndrome Risk Group in the Middle Adult Male at a Community in Kanchanaburi Province. Thesis advisors: Dr. Supatana Chomson, Ph.D., Col. Dr. Nongpimol Nimit-arnun, Dr. P.H. 113 pages Metabolic Syndrome is a combination of medical disorders that, when occurring together, the risk of developing cardiovascular disease and diabetes will increase. It is a major public health problem in Thailand which can be prevented by modifying health behaviors. The objective of this descriptive research was to study the factors influencing health-promotive behaviors amongst metabolic syndrome risk group in middle adult male. The Pender’s Health Promoting Model (2006) was used as a research conceptual framework. The samples consisted of 210 middle adult males aged ranged between 40-59, and lived in a community in Kanchanaburi province. They were screened to confirm the risk of metabolic syndrome. Data was analyzed by using descriptive statistics, Pearson’s product moment correlation coefficient, Eta, and stepwise multiple regression analysis.

The results revealed that the samples had a good level of health-promotive behaviors. Age, educational level, income, perceived benefits of action, perceived self-efficacy had statistically positive relationship with health-promotive behaviors. In addition, perceived self-efficacy, perceived barriers to action, and age could concurrently predict health-promotive behaviors amongst metabolic syndrome risk group in middle adult male at 30.9 percent at statistically significant level at 0.01 (R 2=0.309, p<0.001). From this research, it is suggested that community nurse practitioners should provide the enhancing self-efficacy activities in order to increase appropriate health-promotive behaviors amongst Metabolic Syndrome risk group in the middle adult male.

 

สารบญ หนา

กตตกรรมประกาศ………………………….…………………………………………………... ค บทคดยอภาษาไทย……………………………….…………………………………………….. ง บทคดยอภาษาองกฤษ…………………………..……………………………………………… จ สารบญ ………………………………………..……………………………………………..… ฉ สารบญตาราง………………………………………..…………………………………………. ซ สารบญภาพประกอบ...……………………………………..………………………………..…. ญ บทท 1 บทนา………………………………..………………………..…..…………………… 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา…………………………………..…...... 1 กรอบแนวคดของการวจย………………………………………………….......... 4 คาถามของการวจย………………………………..……………………………... 8 วตถประสงคของการวจย………………………………..……………………… 8 สมมตฐานของการวจย………………………………..………………………… 9 นยามตวแปร……………………………………………..……………………… 9 ขอบเขตของการวจย…………………………………..……..………………….. 10 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ……………………………………………………… 11 บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ…………………………………………………….. 12 เมตาโบลค (Metaolic syndrome) และผลกระทบตอสขภาพ……………………. 12 แนวคดเกยวกบสขภาพของชายวยกลางคน........................................................... 17 แนวคดทฤษฎพฤตกรรมสงเสรมสขภาพและงานวจยทเกยวของ.......................... 19 บทบาทของพยาบาลเวชปฏบตชมชนตอการดแลสรางเสรมสขภาพชายวยกลาง

คนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค........................................................................

39 บทท 3 วธดาเนนการวจย……………………………………………………………………..… 43 ลกษณะของสถานททใชเกบขอมล……………………...………........................ 43 ลกษณะประชากรและกลมตวอยาง……………………………………….…….. 44 เครองมอทใชในการวจย………………………………………………………… 46 การหาคณภาพของเครองมอ…………………………………………………….. 52 การพทกษสทธผเขารวมวจย…………………………..………………………... 53 การเกบรวบรวมขอมล…………………………………………………………... 53

 

สารบญ หนา

การวเคราะหขอมล…………………………………………………………….. 54 บทท 4 ผลการวจย…………………………………………….…………………………….… 55 บทท 5 อภปรายผล………………………………………………………….……..………….. 69 บทท 6 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ……………………………………….…………….. 77 สรปผลการวจย……………………………………………………………....… 77 ขอเสนอแนะ…………………………………………………………………… 79 บรรณานกรม………………………………………………………………………………….. 81 ภาคผนวก……………………………………………………………………………………... 90 ก. รายนามผทรงคณวฒ …………………………………..………………….. 91 ข. คาชแจงและการพทกษสทธผเขารวมวจย………………………………....... 93 ค. เครองมอทใชในการวจย……………………………………………………. 95 ง. แบบคดกรองความเสยงอาการทางเมตะบอลค…………………..…………. 108 ประวตผวจย…………………………………………………………………………………... 113

 

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 จานวนรอยละของกลมตวอยาง จาแนกตามปจจยดานประชากร……………….. 56 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปรผลระดบคะแนนการรบร

ประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพจาแนกเปนรายขอ และโดยรวม...........................................................................................................

57 3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปรผลระดบคะแนนการรบร

อปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพจาแนกเปนรายขอ และโดยรวม...........................................................................................................

58

4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปรผลระดบคะแนนการรบร ความ สามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพจาแนกเปนรายขอ และโดยรวม...........................................................................................................

60

5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปรผลระดบคะแนนพฤตกรรม การสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง จาแนกเปนรายดานและโดยรวม……….

62

6 คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปรผลระดบคะแนนพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางดานพฤตกรรมการบรโภคอาหาร จาแนก เปนรายขอ...........................................................................................................

62

7 คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปรผลระดบคะแนนพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง ดานพฤตกรรมการออกกาลงกาย จาแนก เปนรายขอ...........................................................................................................

63

8 คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปรผลระดบคะแนนพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง ดานการจดการกบความเครยด จาแนก เปนรายขอ...........................................................................................................

64

9 คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปรผลระดบคะแนนพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง ดานความรบผดชอบตอสขภาพจาแนก เปนรายขอ...........................................................................................................

65

10

ความสมพนธ ระหวาง อาย ระดบการศกษา รายได กบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ..........................................................................................................

65

 

สารบญตาราง

ตารางท หนา 11 คาสมประสทธสหสมพนธระหวาง อาย การรบรประโยชนของการปฏบต

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ กบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพโดยรวม……………………..

66

12 แสดงคาสมประสทธสหสมพนธพหคณ ระหวาง ตวแปรทานายกบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ โดยวเคราะหพหคณแบบขนตอน……………………………

67

 

สารบญภาพประกอบ

แผนภมท หนา

1 กรอบแนวคดการวจย…………………………………………………..……… 8 2 แบบจาลองการสงเสรมสขภาพฉบบปรบปรง ………………………………… 20 3 ขนตอนการสมกลมตวอยาง…………………………………………………… 46

บทท 1

บทนา ความเปนมาและความสาคญของปญหา

เมตาโบลค ซนโดรม (Metabolic Syndrome) คอ กลมอาการปวยทเกดจากขบวนการ เมตาโบลซม (Reaven & Strom and Fox., 2000: 5) เปนปจจยกอใหเกดโรคหวใจและหลอดเลอด ซงพบรวมกนไดบอย เกดจากภาวะดอตออนซลนและหรอภาวะ อวนลงพง ความผดปกตดงกลาว ไดแกความผดปกตของไขมนในเลอด ความดนโลหต ระดบน าตาล นอกจากนเมตาโบลค ซนโดรม ยงพบรวมกบภาวะแฟทต ลฟเวอร (Fatty Liver) เปนสาเหตของการสะสมไขมนในเนอตบและกรดไขมนทสะสมภายในตบ จะกอใหเกดการอกเสบของตบตามมา ผทเปนเมตาโบลค ซนโดรมจะเพมโอกาสเสยงตอการเกดโรคเบาหวานชนดท 2 โรคหวใจและหลอดเลอด (ชยชาญ ดโรจนวงค, 2006: 1)

เกณฑวนจฉยเมตาโบลค ซนโดรม (Metabolic Syndrome) ตามเกณฑของสหพนธเบาหวานโลก (International Diabetes Federation: IDF) (Alberti & Zimmet, 2005: 1059-1062) คอ เสนรอบเอวตงแต 90 เซนตเมตรขนไปในผชาย และตงแต 80 เซนตเมตร ขนไปในผหญง รวมกบความผดปกตของอาการทางเมตาโบลคอกอยางนอยสองขอในสขอคอ ระดบไตรกลเซอไรดในเลอดมากกวาหรอเทากบ 150 มลลกรมตอเดซลตร, ระดบเอช-ด-แอล โคเลสเตอรอล นอยกวาหรอเทากบ 40 มลลกรมตอเดซลตรในผชาย และนอยกวาหรอเทากบ 50 มลลกรมตอเดซลตร ในผหญงความดนโลหตมากกวาหรอเทากบ 130/85 มลลเมตรปรอท หรอรบประทานยาลดความดนโลหตอยระดบน าตาลขณะอดอาหารมากกวาหรอเทากบ 100 มลลกรมตอเดซลตร

ในการวจยครงน จะศกษาประชากรชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค คอ มอาการทางเมตาโบลคอยางนอยหนงขอแตไมเกนสองขอในหาขอ

รายงานจากองคการอนามยโลกระบวา ภาวะการตายการเจบปวยและความพการทเปนผลจากโรคทเกดจากอาการทางเมตาโบลคเปนเรองสาคญในปจจบนและกาลงเพมขนอยางรวดเรว และ

  

2

ตอเนองโดยเฉพาะในประเทศทกาลงพฒนา คดเปนรอยละ 66 ของการตายทงหมด ปจจบนประเทศไทยมผทมรปรางทวมจนถงระดบอวน 15 ลานคนคดเปนรอยละ 35 ของจานวนประชากร ทมอาย 35 ปขนไป ซงสวนใหญพบวาอยในเขตเมองถงรอยละ 30 จากสถตของกระทรวงสาธารณสข พบวา ขณะนมคนอวนในประเทศไทยมากทสด คอ กรงเทพมหานคร พบไดทก 1 ใน 10 คน รองลงมาคอ ภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคใต และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (อาภาพร เผาวฒนาและคณะ, 2553: 108) ผทมอาการทางเมตาโบลค มโอกาสเกดโรคหวใจและหลอดเลอดสงกวาคนทวไป 2.88 เทาในเพศชาย และ 2.25 เทาในเพศหญง โอกาส เกดโรคเบาหวานสงกวาคนทวไป 6.92 เทาในเพศชาย และ 6.90 เทาในเพศหญง และอตราการเสยชวตจากโรคหวใจและหลอดเลอดสงกวาคนทวไป 1.6 เทา (สารช สนทรโยธน, 2554: 3)

สาเหตของการเกดอาการทางเมตาโบลค สวนใหญเกดจากการมพฤตกรรมสขภาพ ไม เหมาะสม ไดแก การบรโภคอาหารทมไขมนสง การขาดการออกกาลงกาย ความเครยด การสบบหรและการดมเครองดมแอลกอฮอล (Scott, M., 2004: 436) องคการอนามยโลกไดระบวาในป พ.ศ. 2548 มผเสยชวตจากโรคทเกยวของกบการมพฤตกรรมสขภาพทไมเหมาะสมมากถง 35 ลานคน หรอรอยละ 60 ของผเสยชวตทงหมด 58 ลานคนทวโลก และหากไมเรงแกไข คาดวาในป พ.ศ. 2558 มผเสยชวตจากโรคดงกลาวเพมขนรอยละ 17 หรอประมาณ 41 ลานคน (สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ, 2550: 17-19) สาหรบประเทศไทย ผลกระทบของเมตาโบลคซนโดรมทาใหเกดโรค เปนสาเหตของการสญเสยทางเศรษฐกจทสาคญโดยคดเปนสดสวนรอยละ 2-6 ของงบประมาณดานสขภาพของประเทศ (สานกนโยบายและยทธศาสตร, 2553: 4)

นโยบายระดบสมชชาประชาชาตสรปการประชมระดบสงของสมชชาสหประชาชาตวา ดวยการปองกนและควบคมโรคไมตดตอ (High-level Meeting of the United Nations General Assembly on the Prevention and Control of NCDs) วนท 19-20 กนยายน 2554 ณ สหประชาชาต นครนวยอรก การประชมครงนเพอใหเกดการขบเคลอนการดาเนนการของโลก และเกดพนธะสญญาในการนาแผนกลยทธควบคมและปองกนโรคทเกดจากพฤตกรรม (The Global Strategy for the Prevention and Control of NCDs) และแผนปฏบตการทเกยวของเพอการปองกนควบคมโรคไมตดตอ ซงมปจจยเสยงรวม 4 ปจจยหลก ไดแก การบรโภคยาสบ แอลกอฮอลทบนทอนสขภาพ ขาดกจกรรมทางกาย และการบรโภคอาหารทไมไดสดสวนและไมเหมาะสม

กระทรวงสาธารณสขจงไดมการกาหนดยทธศาสตรของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559) ในการสรางระบบภมคมกนเพอลดผลกระทบจากโรค การควบคมปจจยเสยงและผลกระทบดานสขภาพ มงลดพฤตกรรมเสยงตอการเกดโรค และสงเสรมพฤตกรรมทสรางเสรมสขภาพ เพอการสรางสขภาพ และลดอตราการเกดโรคทเกดจากพฤตกรรมสงคมทไมเหมาะสม (สานกนโยบายและยทธศาสตร, 2553: 8-9)

  

3

กลมชายวยกลางคนเปนกลมทมอตราเสยงตอการเกดอาการทางเมตาโบลคสงขน เนอง จากมการเปลยนแปลงของระดบฮอรโมนเทสโทสเตอโรน (Testosterone) ระดบของฮอรโมนทลดลงมผลใหเกดการเปลยนแปลงทางดานรางกาย จตใจและอารมณ (สายณห สวสดศรและคณะ, 2545:52) ระดบของฮอรโมนเทสโทสเตอโรนทลดลงยงทาใหเกดพยาธสภาพของเสนเลอดแดง กลาวคอ จะเรมตนดวยการทาใหผนงเสนเลอดแดงเกดการแขงตว (Atherosclerosis) และเสยความยดหยน และพบวากลามเนอทวรางกายเลกหรอลบลง สาหรบการกระจายของไขมนมกจะมารวมอยทบรเวณทองและอวยวะภายในชองทองเปนสวนมาก จงทาใหมลกษณะทองโตคลายลกแอบเปล (Apple type) หรอทเรยกกนวา “ลงพง” โรคอวน (Obesity) (สานกสงเสรมสขภาพ, 2555: 8) นอกจาก นยงพบวา ความเชอตอบทบาททผชายถกยกยองและใหการนบถอวาคอหวหนาครอบครว และตองรบผดชอบตอครอบครวตองเปนคนทเขมแขงและแขงแรงกลบเปนผลทาใหกลมชายวยกลางคนจานวนมากละเลยตอความเจบปวยเลกๆ นอยๆ ไมใสใจตอการตรวจสขภาพ ซงมกจะเปนการเจบ ปวยทเกดจากพฤตกรรมสขภาพ มการปฏบตพฤตกรรมการเสยงตางๆ ขาดการออกกาลงกาย การดมสรา และสบบหรพฤตกรรมเสยงเหลานสบเนองมาจากการทสงคมใหการยอมรบวาพฤตกรรมบาง อยางเปนพฤตกรรมหนงทแสดงถงความเปนลกผชาย (ปราณ ธรโสภณ และสรอย อนสรณธรกล, 2545: 1, สายณห สวสดศรและคณะ, 2545: 22) ซงสอดคลองกบขอคนพบของนภาบด อดม (2552: 57) ทพบวาภาวะเสยงตอสขภาพของผชายวยทองทพบไดสงสด 4 อนดบแรก คอมระดบคอเลสเตอรอลสง, การสบบหร, มภาวะโภชนาการเกน และการดมเครองดมทมแอลกอฮอล รอยละ 90.4, 57.3, 45.2 และ 39.0 ตามลาดบ

จากการเปลยนแปลงทางสรรวทยาประกอบกบการปฏบตพฤตกรรมสขภาพทไมเหมาะสมดงกลาว ทาใหกลมชายวยกลางคนเปนกลมทมความเสยงสงตอการเกดอาการทางเมตา-โบลค ดงนนกลมชายวยกลางคนจงนบเปนประชากรกลมเปาหมายทควรไดรบการสรางเสรมสขภาพและปองกนปจจยเสยงททาใหเกดโรคกอนถงวยผสงอาย เพอใหกาวสการเปนผสงอายสขภาพด หรอ อยในภาวะพฤฒพลง (Active Aging) ในอนาคตตอไปตามนโยบายขององคการอนามยโลก (WHO, 2000: 4)

กระทรวงสาธารณสข มนโยบายลดปจจยเสยงทมผลตอสขภาพ โดยในปงบประมาณ 2550 ไดกาหนดเกณฑขนาดรอบเอวเปนตวชวดสขภาพทสาคญของคนไทย มการรวมกลมขององคกร ภายใตการนาของ 6 ภาคหลก ไดแก ราชวทยาลยอายรแพทยแหงประเทศไทย กรมอนามย สานกโรคไมตดตอกระทรวงสาธารณสข สมาคมโภชนาการแหงประเทศไทยในพระราชปถมภฯ สมาคมวทยาศาสตรการกฬาแหงประเทศไทย สมาคมสขศกษาและนนทนาการ ภายใตการสนบสนนงบประมาณจากสานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ดาเนนงานทงในระดบสวนกลางและระดบจงหวด เพอสรางกระแสสงคม ลดปจจยเสยงตอการเกดโรคไมตดตอเรอรง

  

4

สานกงานสาธารณสขจงหวดกาญจนบรรวมกบศนยอนามยเขต 4 ราชบร จงกาหนดนโยบายใหสถานบรการสาธารณสขทกแหงในจงหวดกาญจนบรเปดคลนกปรบเปลยนพฤตกรรม (Diet Physical Activity Clinic : DPAC) ซงโรงพยาบาลมะการกษเรมเปดคลนกปรบเปลยนพฤตกรรม ตงแตเดอนตลาคม 2554 และประกาศนโยบายเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพป 2555

จากการตรวจคดกรองยนยนความเสยงตออาการทางเมตาโบลค (Metabolic Syndrome) ตามแบบคดกรองของสานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (ส.ป.ส.ช.) ของตาบลทามะกา จงหวดกาญจนบร อยในเขตรบผดชอบดานสาธารณสขของโรงพยาบาลมะการกษ ในชายอาย 40–59 ป จานวน 1,826 ราย พบวา มความเสยงตออาการทางเมตาโบลค จานวน 512 คน คดเปนรอยละ 28 ผวจยจงไดทาการศกษานารอง (Pilot study) เกยวกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารและพฤตกรรมการออกกาลงกายของพนกงานชายวยกลางคนในโรงงาน ทอยในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาล ทเปนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคจานวน 20 ราย พบวาสวนใหญ มพฤตกรรมสขภาพเรองการบรโภคอาหารอยระดบปานกลาง และ พฤตกรรมการออกกาลงกาย อยระดบปานกลาง

จากสถานการณทกลาวมา ปญหาพฤตกรรมเสยงประกอบกบปญหาสขภาพของชายวยกลางคนทมความเสอม เมอมการเปลยนแปลงของระดบฮอรโมนเทสโทสเตอโรนลดลง ผวจยสนใจ ศกษาปญหาเพอหาแนวทางการปองกนควบคมโรคทเกดจากอาการทางเมตาโบลค ดวยแนวทางการวจย ดงนนผวจยจงสนใจทจะศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคในชมชน จงหวดกาญจนบร โดยนากรอบแนวคดการสงเสรมสขภาพของเพนเดอรและคณะ (Pender, N.J., Murdaugh, C.L. & Parsons, M.A., 2006) มาประยกตเปนกรอบแนวคดในการวจย

กรอบแนวคดของการวจย

กรอบแนวคดพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender et al., 2006: 51-57) มพนฐานมาจากแนวคดดานการคดร ซงประกอบดวย ความคาดหวงตอผลลพธของการปฏบตพฤตกรรม (Outcome expectancies) มโนทศนหลกของแบบจาลองสงเสรมสขภาพของเพนเดอรและคณะ (Pender et al.,2006) ประกอบดวย 3 มโนทศนหลก ไดแก ประสบการณและคณลกษณะของปจเจกบคคล อารมณและการคดรทเฉพาะเจาะจงกบพฤตกรรม และผลลพธดานพฤตกรรม

กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ระบวาพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ทมผลตอการเกดอาการทางเมตาโบลค ประกอบดวยพฤตกรรม 5 ดาน คอ 3อ. (อาหาร ออกกาลงกาย อารมณ) และ 2ส (สราและยาสบ) (อาภาพร เผาวฒนา และคณะ, 2553: 41) ซงพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดงกลาว

  

5

สอดคลองกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพตามแนวคดของเพนเดอรและคณะ (Pender et al., 2006) 4 ดานดงน อ. อาหาร คอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร อ. ออกกาลงกาย คอพฤตกรรมการออกกาลงกาย อ. อารมณ คอการจดการความเครยด สวนพฤตกรรมการดมสราและยาสบเปนพฤตกรรมทอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพ ซงเพนเดอรและคณะ(Pender et al., 2006) นบวาเปนการแสดงออกเกยวกบความรบผดชอบตอสขภาพ ดงนนในการวจยครงนผวจยจงสนใจทจะศกษาพฤตกรรมสงเสรมสขภาพตามแนวคดของเพนเดอรและคณะ(Pender et al.,2006) ทง 4 ดาน คอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร พฤตกรรมการออกกาลงกาย การจดการความเครยด และความรบผดชอบตอสขภาพ

เพนเดอรและคณะ (Pender et al., 2006) กลาววาการทบคคลจะปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพไดดและตอเนอง ขนอยกบปจจยสวนบคคล ปจจยดานความรความเขาใจและความรสกนกคดทเฉพาะเจาะจงตอพฤตกรรม 6 ดาน ไดแก การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรม การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรม การรบรความสามารถของตนเอง ความรสกทมตอพฤตกรรม อทธพลระหวางบคคล อทธพลจากสถานการณ แตจากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ พบวาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของประชากรวยกลางคนประชากรกลมเสยงและประชากรกลมทปวยดวยโรคทเกดจากพฤตกรรม ไดแก การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพและการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรสรางเสรมสขภาพ ผวจยจงสนใจทจะศกษาปจจยดงกลาว การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ เปนความเชอของบคคลโดยคาดหวงประโยชนทจะไดรบภายหลงการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ เปนแรงเสรมทาใหบคคลเกดแรงจงใจในการปฏบตพฤตกรรมนน บคคลจะปฏบตพฤตกรรมตามประสบการณในอดตท พบวาพฤตกรรมนนใหผลทางบวกตอตนเอง ประโยชนจากการปฏบตพฤตกรรมอาจจะเปนทงประโยชนภายนอกและภายในประโยชนจากภายใน เชน การเพมความตนตวหรอการลดความรสกเมอยลา สวนประโยชนจากภายนอกนน เชน การไดรบรางวลเงนทอง หรอความเปนไปไดของการมปฏสมพนธทางสงคมทเกดจากผลของการปฏบตพฤตกรรม ในระยะแรกนนประโยชนจากภายนอกจะเปนทรบรมากกวา แตประโยชนภายในนนจะสงผลใหเกดแรงจงใจในการปฏบตพฤตกรรมอยางตอเนองมากกวา ขนาดของความคาดหวงและความสมพนธชวคราวของประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมนน กเปนผลกระทบอยางหนงตอพฤตกรรมสขภาพ ความเชอในประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมหรอความคาดหวงผลทเกดขนในทางบวกกเปนสงจาเปน แมวาอาจจะไมสาคญแตกจาเปนในพฤตกรรมเฉพาะบางอยาง (Pender et al., 2006: 52) จากการศกษาของจนดาพร ศลาทอง (2553: 65) ทศกษาปจจยทานายพฤตกรรมการปองกนโรคความดนโลหตสงของผใหญกลมเสยง ในชมชน

  

6

อาเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร พบวา การรบรประโยชนมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการปองกนโรคความดนโลหตสง

การรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ หมายถงความเชอหรอการรบรถงสงขดขวางททาใหบคคลไมสามารถปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ซงอปสรรคดงกลาวประกอบดวย อปสรรคภายในและภายนอกของบคคล อปสรรคภายใน ไดแก ความขเกยจ ความไมร ไมมเวลา ไมพงพอใจ ถาตองปฏบตพฤตกรรมและความเขาใจผดเกยวกบพฤตกรรม เปนตน อปสรรคภายนอก ไดแก สถานภาพทางเศรษฐกจ ขาดแคลนสงเอออานวยในการปฏบตพฤตกรรม เชน คาใชจายสง การรบรวายาก สภาพอากาศ และความไมสะดวก เปนตน อปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพนอาจเปนเรองทเกดขนจรงหรอเปนสงทบคคลคาดคดกได ซงมผลตอความตงใจทจะกระทาพฤตกรรม และมผลตอแรงจงใจของบคคลใหหลกเลยงทจะปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ(Pender et al., 2006: 53) จากการศกษาของสภาวด พงสภา (2552) ศกษาลกษณะทางจตสงคมและลกษณะทางพทธทเกยวของกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของพยาบาลศนยการแพทยโรงพยาบาลกรงเทพ พบวา การรบรอปสรรคในการปฏบตการสรางเสรมสขภาพมความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ อยางมนยสาคญทางสถตท 0.01

การรบรความสามารถของตนเอง หมายถง ความเชอมนของบคคลเกยวกบความสามารถของตนเองในการบรหารจดการและกระทาพฤตกรรมใดๆ ภายใตอปสรรคหรอสภาวะตางๆ ในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ เมอบคคลเชอวาตนเองสามารถปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพภายใตอปสรรคหรอสถานการณตางๆ ไดและรบรวาตนเองมความสามารถในการปฏบตพฤตกรรมในระดบสงจะมอทธพลตอการรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพลดลงไดและการรบรความสามารถของตนเองในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ มอทธพลโดยตรงตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพและมอทธพลโดยออมตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ โดยผานการรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพและความมงมนตอแผนการปฏบตพฤตกรรมทวางไว (Pender et al., 2006: 54) จากการศกษาของอโณทย ตงธนะพงษา (2551) ศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของผทเปนเบาหวานแฝง พบวา ปจจยดานการรบรสมรรถนะของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ สามารถรวมทานายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพไดรอยละ 28.4 ทระดบนยสาคญทางสถต .05

อาย เปนปจจยพนฐานทบงชความแตกตางดานพฒนาการดานรางกายและความรสกนกคด เปนตวบงชวฒหรอความสามารถในการจดการกบสงแวดลอม มอทธพลโดยตรงตอปจจยดานอารมณและการคดรทเฉพาะกบพฤตกรรม และมความสมพนธตอการสงเสรมสขภาพตามแนวคดสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender et al., 2006: 51-52) จากการศกษาของปราณ ธรโสภณ และสรอย อนสรณธรกล (2545) ศกษาภาวะสขภาพและพฤตกรรมสขภาพของผชายวยทองพบวา อาย

  

7

มความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรมสขภาพ (r=0.231, p=0.01) สอดคลองกบสภรณ ลาสวสด(Laoswat .s , 2553) ศกษาปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลสขภาพของชายวยทอง : กรณศกษาในขาราชการตารวจชนประทวนเขตกรงเทพมหานคร พบวา อาย สามารถรวมทานายพฤตกรรมการดแลสขภาพของชายวยทองได รอยละ 36

ระดบการศกษา เพนเดอรและคณะ (Pender et al., 2006: 51-52) กลาววาระดบการศกษา เปนการจดประสบการณใหแกชวต ชวยเพมพนความรและพฒนาสตปญญาของบคคล เพราะการ ศกษาชวยใหบคคลรจกใชความร ความคดเขาแกไขปญหาการดารงชวตไดเหมาะสม การศกษาจงเปนสวนหนงทสงเสรมใหเกดพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพทด ซงตรงกบแนวคดของโอแรม (Orem, 1985: 71) ทกลาววา การศกษาจะชวยใหบคคลมการพฒนาความร สามารถใชสตปญญาอยางมเหตผล มวฒภาวะมความมนคงในการพฒนาความสามารถในการดแลตนเองดขน รายได รายไดเปนตวบงบอกสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคม ผทมเศรษฐกจดจะมโอกาสดกวาในการแสวงหาสงทเปนประโยชนตอการดแลตนเอง เปนปจจยทมอทธพลตอการดาเนนชวตในดานการตอบสนองความจาเปนและความตองการพนฐาน รวมทงความสามารถในการดแลตนเองของบคคล (Pender, 1987: 163) สอดคลองกบประสาน ไชยมหาพฤกษ (2552) ศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของพยาบาลวยทองงานการพยาบาล สต- นรเวชวทยา โรงพยาบาลศรราช พบวารายไดเฉลยตอเดอนตางกน มความคดเหนเกยวกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพในภาพรวม แตกตางกน โดยพยาบาลวยทองทมรายไดสง จะมพฤตกรรมสขภาพดกวาสตรวยทองทมรายไดของครอบครวระดบปานกลางและตา อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

ดงนนปจจยทมความสมพนธและสามารถทานายพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ไดแก ปจจยดานลกษณะสวนบคคล ประกอบดวย อาย ระดบการศกษา รายได ปจจยดานความรความเขาใจและความรสกนกคดทเฉพาะเจาะจงตอพฤตกรรม คอ การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ ทาให ชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค 4 ดาน ไดแก พฤตกรรมการบรโภคอาหาร พฤตกรรมการออกกาลงกาย การจดการความเครยด ความรบผดชอบตอสขภาพ ตามกรอบแนวคดดงน

  

8

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

แผนภมท 1 กรอบแนวคดในการวจยประยกตจากแบบจาลองการสงเสรมสขภาพ (Pender et al, 2006:50)

คาถามของการวจย 1. พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ ของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค เปนอยางไร 2. อาย ระดบการศกษา รายได การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ มอทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค หรอไมอยางไร วตถประสงคของการวจย 1. ศกษาพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค

พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายกลางคน กลมเสยงอาการทางเมตาโบลค - พฤตกรรมการบรโภคอาหาร -พฤตกรรมการออกาลงกาย -การจดการความเครยด -ความรบผดชอบตอสขภาพ

ปจจยดานการรบร - การรบรประโยชนของการปฏบต พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ - การรบรอปสรรคของการปฏบต พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ - การรบรความสามารถของตนเองตอ การปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ปจจยสวนบคคล - อาย  - ระดบการศกษา - รายได

  

9

2. ศกษาความสมพนธระหวาง อาย ระดบการศกษา รายได กบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค 3. ศกษาความสมพนธระหวาง การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ กบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค 4. ศกษาอานาจการทานายของ อาย ระดบการศกษา รายได การรบรประโยชนของการการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ กบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค สมมตฐานของการวจย 1. อาย ระดบการศกษา รายได มความสมพนธกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค 2. การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ มความสมพนธกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค 3. อาย ระดบการศกษา รายได การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรสรางเสรมสขภาพ การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ สามารถรวมกนทานายพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ นยามตวแปร พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ หมายถง กจกรรมหรอการกระทาทไดปฏบตในการดาเนนชวตประจาวนของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคเพอใหตนเองมภาวะสขภาพทดทงทางดาน รางกาย จตใจ และสงคม ประกอบดวยพฤตกรรม 4 ดาน ไดแก

  

10

1. พฤตกรรมดานการบรโภคอาหาร หมายถง กจกรรมหรอการกระทาทไดปฏบตของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคเกยวกบการเลอกชนดและลกษณะของการประกอบอาหาร โดยงดเวนอาหารทมไขมนสง อาหารทมสวนผสมของแปงและน าตาลมาก อาหารทมรส เคมจด และเพมอาหารทมกากใยสง ตลอดจนรปแบบและลกษณะนสยการรบประทานอาหาร 2. พฤตกรรมดานการออกกาลงกาย หมายถง กจกรรมหรอการกระทาของชายวยกลาง คนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค เกยวกบวธการออกกาลงกาย ระยะเวลาในการออกกาลงกาย ความสมาเสมอในการออกกาลงกาย 3. พฤตกรรมดานการจดการความเครยด หมายถง กจกรรมหรอการกระทาของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคทชวยใหเกดการผอนคลายความเครยด และการแสดงออกทางอารมณอยางเหมาะสม 4. พฤตกรรมดานความรบผดชอบตอสขภาพ หมายถง กจกรรมหรอการกระทาของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคเกยวกบการแสวงหาความรในการดแลสขภาพ การตรวจสขภาพ ตลอดจนหลกเลยงสงทเปนอนตรายตอสขภาพ การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ หมายถง ความรสก ความคดของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคเกยวกบผลดหรอผลบวกของการปฏบตพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ โดยคาดหวงประโยชนทจะลดการเกดอาการทางเมตาโบลค

การรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรม หมายถง ความรสก ความคดของ ชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคเกยวกบสงกดขวางความไมสะดวกสบาย ความยากลาบาก การไมมโอกาสทจะปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ หมายถง ความเชอมนของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคในการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ภายใตสภาวะทไมเออตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพใหสาเรจ ขอบเขตการวจย

รปแบบการวจยเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) ประชากรศกษา คอ

ประชากรเพศชาย อายระหวาง 40-59 ป ทอาศยอยในในเขตตาบลทามะกา จงหวดกาญจนบร ไดรบการตรวจคดกรองยนยนความเสยงตออาการทางเมตาโบลค ตามแบบคดกรองของสานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช) 2553 ไดผลเปนบวกอยางนอย 1 ขอไมเกน 2 ขอ ระยะเวลาของการศกษา กมภาพนธ–มนาคม 2555

  

11

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ทมสขภาพของโรงพยาบาลมะการกษ ทรบผดชอบประชากรกลมเสยงอาการทาง เมตาโบลค สามารถนาขอมลทไดไปใชเปนแนวทางในการจดโครงการและพฒนารปแบบการใหบรการสขภาพทเหมาะสม สอดรบกบความตองการของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทาง เมตาโบลค 2. ทมสขภาพของโรงพยาบาลมะการกษ และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพในเขตอาเภอ ทามะกา สามารถนาขอมลทไดไปเปนขอมลเบองตนในการพฒนาเชงลก เพอทาความเขาใจมตการดแลสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค และออกแบบระบบบรการสรางเสรมสขภาพชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ทสอดรบกบวฒนธรรมการดแลสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคในแตละบรบท

บทท 2

วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

การศกษาครงน เปนการศกษาเชงพรรณนา (Descriptive study) เพอศกษาปจจยทม

อทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ ของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคในชมชน จงหวดกาญจนบร โดยมขอบเขตการทบทวนวรรณกรรม ดงน

1. เมตาโบลค ซนโดรม (Metabolic syndrome )และผลกระทบตอสขภาพ 2. แนวคดเกยวกบสขภาพของชายวยกลางคน 3. แนวคดทฤษฎพฤตกรรมสงเสรมสขภาพและงานวจยทเกยวของ 4. บทบาทของพยาบาลเวชปฏบตชมชนตอการดแลสรางเสรมสขภาพของชายวยกลาง

คนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค

เมตาโบลค ซนโดรม (Metabolic syndrome) และผลกระทบตอสขภาพ

ความหมายและเกณฑการวนจฉยของเมตาโบลค ซนโดรม (metabolic syndrome) คาวา เมตาโบลค ซนโดรม หรอกลมอาการปวยทเกดจากขบวนการเมตาโบลซม กลม

อาการทางเมตาโบลคนมมานาน รจกกนในชอ “ซนโดรม เอกซ” (Syndrome X) ในป พ.ศ. 2531 โดยศาสตราจารยนายแพทย ดอรกเตอร เจอรล รเวน แหงมหาวทยาลยสแตนฟอรด เปนผเรมตน ขนานนามกลมอาการเหลาน (Reaven G. & Strom T.K. and Fox B., 2000: 1)

ชยชาญ ดโรจนวงค (2006: 1-3) กลาววา เมตาโบลค ซนโดรม (Metabolic syndrome) คอ กลมความผดปกตทเปนปจจยเสยงตอการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดซงพบรวมกนไดบอย ความผดปกตดงกลาวไดแกความผดปกตของไขมนในเลอด ความดนโลหต ระดบน าตาล ตลอดจนปจจยทเปน โปรทรอมโบตค (prothrombotic) และโปรอนเฟรมมาทอร(proinflammatory) เมตาโบ-

13  

 

ลคซนโดรม นมชอเรยกพองกนหลายชอดวยกน เชน อนซลนรชสแตนซนโดรม (insulin resistance syndrome), เดตลควอเตอร ซนโดรม (deadly quartet), ซนโรม เอกซ (syndrome X), ลเวนซซน-โดรม (Reaven syndrome)

ปจจบนมเกณฑในการวนจฉย metabolic syndrome อยหลายเกณฑดวยกนเชน องคการอนามยโลก (WHO, 1999) โครงการศกษาโคเลสเตอรอลแหงชาตอเมรกน (NCEP ATP III, 2001) และสมาคมตอมไรทอทางคลนกอเมรกน (ACE, 2002) อยางไรกตามเกณฑทไดรบความนยมมากทสดคอ โครงการศกษาโคเลสเตอรอลแหงชาตอเมรกน (NCEP ATPIII) เมอเดอนกนยายน พ.ศ. 2548 ไดมเกณฑในการวนจฉยเมตาโบลค ซนโดรมเพมขนใหมอก 2 เกณฑคอเกณฑของสหพนธเบาหวานโลก (IDF, 2005) และเกณฑของสมาคมแพทยโรคหวใจแหงประเทศอเมรกา (American Heart Association: AHA) รวมกบ National Heart Lung and Blood Institutes (NHLBI) ของประเทศสหรฐอเมรกา

เกณฑของโครงการศกษาโคเลสเตอรอลแหงชาตอเมรกน: NCEP ATPIII (JAMA 2001: 285-2486) ในการวนจฉย เมตาโบลค ซนโดรม ะตองมความผดปกตอยางนอย 3 ขอใน 5 ขอตอไปน ไดแก

1. อวนลงพง (เสนรอบเอวมากกวาหรอเทากบ 102 เซนตเมตรหรอ 40 นวในผชาย หรอ มากกวาหรอเทากบ 88 เซนตเมตรหรอ 35 นวในผหญง)

2. ระดบไตรกลเซอไรดในเลอดมากกวาหรอเทากบ 150 มลลกรมตอเดซลตร 3. ระดบ เอช-ด-แอล โคเลสเตอรอลนอยกวาหรอเทากบ 40 มลลกรมตอเดซลตรใน

ผชาย และนอยกวาหรอเทากบ 50 มลลกรมตอเดซลตรในผหญง 4. ความดนโลหตมากกวาหรอเทากบ 130/85 มลลเมตรปรอท หรอรบประทานยาลด

ความดนโลหตอย 5. ระดบนาตาลขณะอดอาหารมากกวาหรอเทากบ 110 มลลกรมตอเดซลตร เกณฑขององคการอนามยโลก (WHO,1999) ในการวนจฉยเมตาโบลค ซนโดรม ตองประกอบดวย ภาวะดอ ตออนสลน (วนจฉยได

โดยมความผดปกตของระดบน าตาลในเลอดขณะอดอาหารมากกวาหรอเทากบ 110 มลลกรมตอเดซลตร หรอ นาตาลในเลอดท 2 ชวโมงหลงดมน าตาลกลโคสมากกวาหรอเทากบ 140 มลลกรมตอเดซลตร หรอ วดระดบดอตออนสลนไดมากกวารอยละ 75 ของประชากรทวไป) รวมกบความผดปกตอยางนอย 2 ขอตอไปน

1. อวน มดชนมวลกาย (BMI) มากกวาหรอเทากบ 30 kg/m2 หรออตราสวนระหวางเสนรอบวงเอวตอสะโพกมากกวา 0.9 ในผชาย หรอมากกวา 0.85 ในผหญง

14  

 

2. ระดบไตรกลเซอไรดในเลอดในเลอดมากกวาหรอเทากบ 150 มลลกรมตอเดซลตรหรอระดบ เอช-ด-แอล โคเลสเตอรอลนอยกวา 35 มลลกรมตอเดซลตรในผชายหรอนอยกวา 39 มลลกรมตอเดซลตรในผหญง 3. ความดนโลหต มากกวาหรอเทากบ 140/90 มลลเมตรปรอท หรอรบประทานยาลด ความดนโลหตอย 4. ระดบอลบมนในปสสาวะ มากกวาหรอเทากบ 20 ไมโครกรม/นาท หรออตราสวนของอลบมน/ครตนน มากกวาหรอเทากบ 30 มลลกรม /กรม

สหพนธเบาหวานโลก (InternationalDiabetesFederation: IDF) (Alberti & Zimmet, 2005: 1059-1062) ไดใหเกณฑในการวนจฉย เมตาโบลค ซนโดรม ดงนคอ

ผทจะไดรบการวนจฉยวาเปนกลมโรคดงกลาวจะตองมภาวะอวนลงพงทกรายคาจากดความของอวนลงพงใหใชเสนรอบเอวเปนเกณฑในแตละเชอชาตและประเทศเปนหลก ในคนไทยจะใชเกณฑของประชากรทศกษาในประเทศทางเอเชย คอ เสนรอบเอวตงแต 90 เซนตเมตรขนไปในผชาย และตงแต 80 เซนตเมตรขนไปในผหญง รวมกบความผดปกตทางเมตาโบลคอกอยางนอยสองขอในสขอดงน

1. ระดบไตรกลเซอไรดในเลอดมากกวาหรอเทากบ 150 มลลกรมตอเดซลตร 2. ระดบ เอช-ด-แอล โคเลสเตอรอลนอยกวาหรอเทากบ 40 มลลกรมตอเดซลตรใน

ผชาย และนอยกวาหรอเทากบ 50 มลลกรมตอเดซลตรในผหญง 3. ความดนโลหตมากกวาหรอเทากบ 130/85 มลลเมตรปรอท หรอรบประทานยาลด

ความดนโลหตอย 4. ระดบนาตาลขณะอดอาหารมากกวาหรอเทากบ 100 มลลกรมตอเดซลตร

เกณฑใหมของ American Heart Association (AHA) รวมกบ National Heart Lung and Blood Institutes (NHLBI) ของประเทศสหรฐอเมรกา คลายคลงกบเกณฑของ IDF แตกตางตรงทผทจะไดรบการวนจฉยวาเปน metabolic syndrome ไมจาเปนตองมอวนลงพงทกราย แตตองมความผดปกตอยางนอยสามขอขนไปในหาขอทเปนเกณฑของ IDF (คลายคลงกบเกณฑ NCEP ATPIII เดมเพยงแตเปลยนคาเสนรอบเอวตามเชอชาตและระดบนาตาลในเลอด)

สาหรบประเทศไทยในป พ.ศ. 2550 กระทรวงสาธารณสขไดจดทาโครงการคนไทยไรพงโดยใชนยามเมตาโบลค ซนโดรม ตามเกณฑสหพนธเบาหวานโลก ในการวจยครงนจะศกษาในกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ดงนนกลมตวอยางทศกษาเปนกลมเสยง จงตองมนยามของอาการทางเมตาโบลค ของสหพนธเบาหวานโลกอยางนอย 1 ขอแตไมเกน 2 ขอ ตามเกณฑทใชวนจฉย เมตาโบลค ซนโดรม

15  

 

ปจจยของกลมอาการทางเมตาโบลค พนธกรรม : จากการศกษาของ ดร.เจอรลด รเวน พบกวารอยละ 50 ของคนไขทม

อาการตานอนซลน มสาเหตมาจากลกษณะทางพนธกรรม สวนอกรอยละ 50 มาจากปจจยการดาเนนชวต Reaven G. & Strom T.K. and Fox B. (2000) การศกษาทโรงพยาบาลมหาวทยาลยแหงชาตไตหวน ในไทเป พบวากลมอาการปวยทเรยกวา เมตาโบลค ซนโดรม สามารถถายทอดทางพนธกรรมได ในครอบครวชาวจนและญปนทมประวตความดนโลหตสง (WuKD, et al, 2002: 529-536) ทนาสนใจกคอ ความเสยงตอความสามารถในการถายทอดทางพนธกรรมจะแตกตางกนในแตละเพศ จากการศกษาใน 11 จงหวด ในจนแผนดนใหญพบวาปจจยเสยงทสาคญของเพศชายคอ เสนรอบเอว และผมประวตครอบครวเปนเบาหวาน สวนในเพศหญง ปจจยเสยงกคอเสนรอบเอวและผทมสมาชกในครอบครวมประวตเปนความดนโลหตสง (Wu G, 2002: 298-300)

โรคอวน :โดยเฉพาะอยางยงคนทเปนโรคอวนในบรเวณชองทอง ความอวนนเปนปจจยเสยงทสาคญทสดกวาได มความเชอวากรดไขมนอสระ จากไขมนบรเวณหนาทอง มบทบาทในการทาใหเกดการตานอนซลน (WuKD,et al, 2002: 529-536) นกวทยาศาสตรยงไมแนใจวาสารพนธกรรมตวใด ทเปนตวกระตนกลมอาการปวยทเรยกวาเมตาโบลค ซนโดรมน แตพวกเขาเชอกนวามความเกยวเนองกนระหวางสารพนธกรรมเดมทกอใหเกดการอวนและนาหนกเกน

การขาดการออกกาลงกาย : การขาดการออกกาลงกายและความอวน มกจะไปดวยกนเสมอ และการขาดการออกกาลงกาย กเปนปจจยเสยงสาคญทนาไปสกลมอาการปวยแบบเมตาโบลค ซนโดรม รวมไปถงโรคทเกยวเนองกน ทงนเพราะการขาดการออกกาลงกายมผลดานลบตอความแขงแรงของหลอดเลอดทไปเลยงหวใจ อาย: การศกษาในประเทศสหรฐอเมรกาไดรายงานวา กลมอาการปวยแบบเมตาโบลค ซนโดรมนเพมขนอยางชดเจนตามอาย จากรอยละ 6.7 ในกลมคนอาย 20-29 ป เพมขนเปนรอยละ 43.5 ในอาย 60-69 ป และรอยละ 42.0 ในกลมคนอาย 70 ปขนไป ผลการศกษาในเรองอาย จะคลายกนทงเพศชาย (รอยละ 24.0) และเพศหญง (รอยละ 23.4) (Ford ES, Giles WH & Dietz, 2002: 356-259)

สาเหตและกลไกของการเกดเมตาโบลค ซนโดรม( Metabolic Syndrome) สวนใหญเกดจากการมพฤตกรรมสขภาพไมเหมาะสม ไดแก การบรโภคอาหารทม

ไขมนสง การขาดการออกกาลงกาย ความเครยด การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล (Scott et al., 2004: 435) การใชวถชวตแบบสงคมคนเมองสมยใหมทมพฤตกรรมการกนเปลยนแปลงไป โดยบรโภคอาหารหวาน มน และเคมเพมขน ทาใหเกดโรค ไดแก โรคเบาหวาน โรคหวใจและหลอดเลอด โรคความดนโลหตสง โรคมะเรงบางชนด และภาวะไตวายเรอรง ซงเปนโรคท

16  

 

สามารถปองกนได ประเทศไทยเรยกวาโรคเกดจากการดาเนนวถชวต เปนโรคทไมไดเกดจากการตดเชอ (กระทรวงสาธารณสข, 2550) จากการศกษาทางระบาดวทยาพบวา ถาพนทใดมการระบาดของโรคอวนจะมการเพมขนของเมตาโบลคซนโดรม( Metabolic Syndrome) ตามมา

กลไกททาใหเกดอาการทางเมตาโบลค 1. ภาวะอวนและการกระจายตวของไขมนทผดปกต สงผลใหเกดความดนโลหตสง

2.ไขมนโคเลสเตอรอล (Cholesterol) สงขน เอช-ด-แอล (HDL) ตาลง ภาวะน าตาลในเลอดสง (Hyperglycemia) การเพมของเซลไขมนมากเกนทาใหเกดการหลงสารตางๆ ททเรงใหเกดปจจยเสยงกบการเกดโรคหลอดเลอดหวใจ 3. ภาวะดอตออนซลน (Insulin resistance) รวมถง มภาวะอนซลนในเลอดมากเกน (Hyperinsulinemia) เปนสาเหตโดยตรงทจะทาใหเกดเมตาโบลค ซนโดรม และจะสมพนธกบการเพมขนของไขมนในรางกาย ( Body fat) ความแตกตางของโมเลกลของตบ ของหลอดเลอด ซงความแตกตางของแตละคนไมวาจะเกดจากพนธกรรม (Genetics) หรอปจจยทไดมาทหลง (Acquired factors) กจะทาใหเกดความแตกตางของการเผาผลาญคารโบไฮเดรทและไขมน (Carbohydrate & Lipid Metabolism) แสดงออกของไขมนในเลอดสง (Dyslipdemia) ในคนอวนหรอคนทเกดภาวะดอตออนซลน มความแตกตางกนไปในแตละคน นอกจากนระดบน าตาลในเลอดยงขนกบปจจยของการหลง อนซลน รวมกบความไวของเนอเยอตออนซลน (Insulin sensitivity) ซงแตละคนกมความแตกตางกนออกไป พจมาน มสกะสาร (2547: 52) ศกษาในผชายวยทองจานวน 44 คน ในจงหวดขอนแกน พบวา อวนลงพง รอยละ 60.5

นราบด อดม (2552: 58) อางถงสานกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย (2545) กลาวถง ผลการ ศกษาภาวะสขภาพของผชายไทยทมอาย 40-59 ป จานวน 5,493 คน พบวากลมอาการฮอรโมนเพศชายบกพรองพบวามภาวะทวมรอยละ 28 และอวนอกรอยละ 4

แนวทางการรกษาเมตาโบลค ซนโดรม ( Metabolic syndrome) ในทางระบาดวทยา อาจกลาวไดวากลมอาการทางเมตาโบลค มเหตปจจยทสาคญมา

จากบคคล (Host) ซงอาจเปนคณลกษณะทางชวภาพ ทางสรรวทยาของบคคลทมมาแตกาเนด หรอ เปนพฤตกรรมสขภาพของบคคลนน สาหรบแนวทางการรกษากลมอาการทางเมตาโบลค สามารถสรปไดดงน (ชลทศ อไรฤกษกล, 2552: 12)

1. รกษาปฐมเหต (Underlying Cause) ของเมตาโบลค ซนโดรม การรกษาปฐมเหตนน คอการปรบวถชวต (Life Style Change) ไดแก การควบคมอาหารและการออกกาลงกาย ซงการปรบวถชวต นนตองมความเขมงวด มคาเรยกวา (Therapeutic Life Style Change :TLC) ไดแก

17  

 

1.1. การควบคมน าหนก (Intensify weight Management) หลกการในการลดน าหนกเพอใหเกดผลตอการรกษาเมตาโบลค ซนโดรม คอลดน าหนกรอยละ 5-10 ของน าหนกตวเรมตน ภายใน 6-12 เดอน ถงจะเกดผลตอการรกษา คอสามารถลดความดนโลหต ลดไขมน ลดระดบนาตาล โดยจะพบวาการลดนาหนกตว จะทาใหภาวะดอตออนซลนนอยลง

1.2 การเพมการเคลอนไหวรางกาย (Increase Physical Activity) หลกการในการเพมการเคลอนไหวรางกายเพอใหเกดผลในการรกษาเมตาโบลค ซนโดรม คอ ออกกาลงกายแบบ แอรโรบค (Aerobic) ความแรงของการออกกาลงกายคอระดบปานกลาง (Moderate Exercise) วนละ 30-45 นาท สปดาหละ 5 วน (In most Days) เชน อาย 40 ป คาชพจรสงสด= 220–อาย ไดคาชพจรสงสด=220-40 คอ 180 ครงตอนาท ถาตองการออกกาลงกายความแรงระดบปานกลาง คอใหชพจรเทากบรอยละ 70 ของชพจรสงสด และออกกาลงกายวนละ 30-45 นาท โดยในการออกกาลงกาย ชพจรใหไตจากนอยไปจนถง 180x70 เปอรเซนต เทากบ 126 ครงตอนาท ไมใชออกกาลงกายจนชพจรขนไป 126 ครงตอนาท ตลอด 30-45 นาททออกกาลงกาย

2. รกษาภาวะไขมนผดปกต ภาวะอนๆ ทนอกเหนอจากไขมนผดปกต และนอกเหนอ จากการปรบพฤตกรรม เชนรกษาความดนโลหตสง ตาม Guide line การรกษาความดนโลหตสงใชยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน Aspirin ในผปวยทมปญหาหลอดเลอดหวใจตบ ไขมนไตรกล-เซอรไรสง (riglyceride) หรอภาวะทม HDL ตา สวนใหญใหยาเพอเปาหมายหลกคอ ลด LDL หรอ Triglyceride การรกษาโดยใชยา พบวา ยา statin ในขนาดมาตรฐานจะชวย ลดระดบ LDL ลงได รอยละ 30-40 ( สารช สนทรโยธน, 2554:3) แนวคดเกยวกบสขภาพของชายวยกลางคน

ความหมายของชายวยกลางคน นกจตวทยาแบงชวงระยะพฒนาการวยผใหญตามอายปฏทนออกเปน วยกลางคน

(Middle age หรอ Middle adulthood) คอชวงอาย 40–60 ป (สชา จนทนเอม, 2536: 41) นอกจากการแบงวยตามอายปฏทน นกจตวทยาบางทานไดแบงตามขอบงชกวางๆ ทระบวาบคคลเขาสวยผใหญคอ การเปลยนแปลงบทบาท (role transition) เนองจากในวยนมหนาทและความรบผดชอบมากขน

วยกลางคนเปนวยทมอายระหวาง 40 -65 ป เปนคนวยทางาน ซงมความรบผดชอบตอความเจรญและความเสอมถอยของครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต เปนวยทจะตองปรบตวใหทนกบสภาพรางกาย อารมณ จตใจ สงคม หากปรบตวไมทนจะทาใหชวตวยผใหญตอนกลางสบสน ไรความสข (ศรเรอน แกวกงวล, 2545: 23)

18  

 

ชายวยกลางคน (Middle Adulthood) เปนประชากรกลมใหญกลมหนงของประเทศไทย ผชายวยกลางคนทมอาย 40–59 ป เปนกลมทมบทบาทสงทงในครอบครว หนาทการงาน สงคม มความมนคงในชวตเราจงเรยกวาเปนวยทองของชวต (สานกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย, 2550: 63) ผชายวยทองหมายถง กลมชายทมอายระหวาง 40–59 ป มการลดลงของฮอรโมนเพศชาย รอยละ1 ตอป (หะทย เทพพสย, 2544: 14) เกณฑในการศกษาประชากรวยกลางคนครงนผวจยยดเกณฑอายของผชายวยทอง คออาย 40–59 ป เปนเกณฑเดยวกนเพราะเปนกลมเดยวกน และใชเกณฑประชากรชายกอนวยสงอาย เพราะวยสงอายเรมตนทอาย 60 ป (สชา จนทนเอม , 2536: 41)

การพรองฮอรโมนเพศชายกบปญหาสขภาพ ชายวยกลางคนมการเปลยนแปลงของระดบฮอรโมนเพศชายเทสโทสเตอโรน (Testosterone) ในผชายทมอาย 40 ปขนไป จะมการลดลงของฮอรโมนเพศชาย โดยระดบฮอรโมนเพศชายจะลดลงประมาณรอยละ 1 ตอป ซงเมอระดบฮอรโมนเพศลดตาลงมผลทาใหระบบการทางานของรางกายเปลยนแปลง เกดอาการไมสขสบายและเกดปญหาสขภาพได ซงสามารถแบงออกไดเปน 2 ระยะ คอ กลมอาการและอาการแสดงระยะสนและกลมอาการและอาการแสดงระยะยาว (สายณห สวสดศร และคณะ, 2545: 11) ดงน

1. อาการและอาการแสดงระยะสน กลมอาการทางรางกายไมมเรยวแรง เหนอยลางาย นอนไมคอยหลบหรอตนนอนตอนกลางคนแลวหลบยาก มอาการเบออาหาร อาจมอาการปวดเมอยตามกระดกและขอ ปวดหลงโดยไมมสาเหต มอาการรอนวบวาบตามรางกาย มเหงอออกมากในเวลากลางวนและกลางคน หวใจเตนเรวหรอใจสน กลมอาการทางจตใจหลงลมมากขนไมมสมาธ กลว ตกใจอยางไมมเหตผล กระวนกระวาย วตกกงวลหงดหงดงาย โกรธงาย มความเครยดอยเสมอ ไมสนใจสงแวดลอม มปญหากบคนรอบขาง ซมเศราไมกระฉบกระเฉง กลมอาการทางเพศพบไดตงแตอาการนอย เรมจากขาดความสนใจทางเพศ ขาดความตนเตนทางเพศองคชาตไมแขงตว ขณะตนตอนเชา ลมเหลวในกจกรรมทางเพศ องคชาตออนตว ขณะมเพศสมพนธ

2. อาการและอาการแสดงระยะยาว

2.1 การเปลยนแปลงทางดานรางกายในชายวยทอง ผลจากการทลกอณฑะผลตฮอรโมนเพศชายลดลง ระดบของฮอรโมนเทสโทสเตอโรนทลดลงมผลใหเพมอตราเสยงตอการเกดโรคหวใจและหลอดเลอด ทงน เพราะการทมระดบเทสโทสเตอโรนตา จะเหนยวนาใหมการเปลยนแปลงไขมนในกระแสเลอดไปในทางทเปนโทษตอรางกาย เชน มการลดระดบเอชดแอล คอเลสเตอรอล (HDL-cholesterol) ซงเปนไขมนทมประโยชนตอรางกาย เพราะจะเปนผนาเอาไขมนทเปนโทษตอรางกายไปขจดออกจากรางกายทตบ และยงทาใหมการเพมระดบแอลดแอล

19  

 

คอเลสเตอรอล (LDL-cholesterol) รวมทงไตรกลเซอไรด (Triglyceride หรอ TG) ซงเปนไขมนทเปนโทษตอรางกาย ปรากฏการณดงกลาว จะทาใหเกดพยาธสภาพของเสนเลอดแดง กลาวคอ จะเรมตนดวยการทาใหผนงเสนเลอดแดงเกดการแขงตว (Atherosclerosis) และเสยความยดหยนกอน ซงจะแสดงใหเหนดวยการมความดนโลหตสงตอมากจะทาใหเกดเสนเลอดแดงคอยๆ ตบลง ถาเกดกบเสนเลอดแดง โคโรนาร (Coronary) ทไปหลอเลยงหวใจ กจะทาใหมอาการเจบบรเวณหวใจ (Angina pectoris) ถาเปนกบเสนเลอดแดงทไปหลอเลยงสมอง กจะทาใหเกดภาวะอมพฤกษ (Paresis) อยางไรกตาม ถาพยาธสภาพดงกลาวรนแรงมากขนไปอก กจะเกดการอดตนของเสนเลอดแดงในทสด ถาเปนเสนเลอดแดงโคโรนารทไปหลอเลยงหวใจ กอาจจะทาใหเกดภาวะกลามเนอหวใจตาย (Myocardial infarction) และเสยชวต ถาเกดการอดตนในเสนเลอดแดงทไปเลยงสมองกจะเกดอมพาต (Paralysis) และพบวากลามเนอทวรางกายเลกหรอลบลง สาหรบการกระจายของไขมนมกจะมารวมอยทบรเวณทองและอวยวะภายในชองทองเปนสวนมาก จงทาใหมลกษณะทองโตคลายลกแอปเปล (Apple type) หรอทเรยกกนวา “ลงพง” โรคอวน (Obesity) ซงจะสงผลกระทบตอรางกายหลายประการ ไดแก ความดนโลหตสง โรคหวใจและหลอดเลอด โรคขออกแสบ รวมทงทาใหเกดภาวะดอตออนซลน เกดโรคเบาหวานในภายหลงได (นราบด อดม, 2552: 9)

2.2 การเปลยนแปลงทางจตใจมอาการซมเศรา หอเหยว หลงลมมากขน ไมมสมาธ กลว ตกใจอยางไมมเหตผลหงดหงด ขาดความสนใจในสงแวดลอม ขาดความกระฉบกระเฉง ไมกระตอรอรน นอนไมหลบ

2.3 การเปลยนแปลงทางเพศ ชายวยทองจะขาดความสนใจทางเพศ ไมมความตองการทางเพศมปญหาเรองการแขงตวของอวยวะเพศ แมวาปญหานจะมความสมพนธกบการขาดฮอรโมน แตกมปจจยหลายประการทมผลตอการเปลยนแปลงทางเพศ อาจมสาเหตมาจากมลภาวะของสงแวดลอม ภาวะเครยดทงจากการทางานตอสงแวดลอม โดยเฉพาะในชายวยทองจะมความกดดนทางสงคมทกาหนดใหชายตองเปนผนาในครอบครว ผนาในสงคม มงการทางาน โดยลมถงการดแลตวเอง การทางานหนกโดยพกผอนไมเพยงพอ การดมสรา การสบบหร ภาวะทโภชนา การขาดการออกกาลงกาย แนวคดทฤษฎพฤตกรรมสงเสรมสขภาพและงานวจยทเกยวของ แบบจาลองการสงเสรมสขภาพของเพนเดอรและคณะ (Pender et al., 2006: 1–12) มพนฐานมาจากแนวคดดานการคดรซงประกอบดวยความคาดหวงตอผลลพธของการปฏบตพฤตกรรม (Outcome expectancies) จากทฤษฎการใหคณคาการคาดหวง และความคาดหวงในความสามารถของตนเอง (Self-efficacy expectancies) จากทฤษฎการเรยนรทางปญญาสงคม นอกจากน การพฒนาแบบจาลองการสงเสรมสขภาพ ไดพฒนามาจากการสงเคราะหผลการวจย

20  

 

ตางๆ ทเกดจากการทดสอบแบบจาลองโดยการศกษาตวแปรหรอมโนทศนยอยๆ ในแบบจาลองซง สามารถสะทอนใหเหนถงความสมพนธเชงเหตผลแบบจาลองทไดปรบปรง ใน ป ค.ศ. 2006 น ระหวาง มโนทศนตางๆ ทสามารถอธบายปรากฏการณทเกยวกบปจจยททาใหบคคลเกดแรงจงใจในการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ แผนภมท 2 แบบจาลองการสงเสรมสขภาพฉบบปรบปรง (Health Promotion Model Revised) ทมา (Pender, N.J., Murdaugh, C.L. & Parsons, M.A., 2006: 50)

ลกษณะเฉพาะและประสบการณของบคคล

ความคดและอารมณตอพฤตกรรม

พฤตกรรมผลลพธ

การรบรประโยชนของ การปฏบตพฤตกรรม

อารมณทเกยวของกบ การปฏบตพฤตกรรม

การรบรความสามารถ ของตนเอง

การรบรอปสรรคของ การปฏบตพฤตกรรม

ความตองการและความชอบอนทเกดขน ในขณะนน

พฤตกรรมเดม

อทธพลระหวางบคคล (ครอบครว, กลมเพอน, เจาหนาทสขภาพ) : บรรทดฐานทางสงคม, ระหวางแรงสนบสนนทางสงคม

และแบบอยาง

ปจจยสวนบคคล; ดานชวภาพ ดานจตใจ ดานสงคม/

เจตจานงทจะปฏบต พฤตกรรมสขภาพ

อทธพลจากสถานการณ

21  

 

มโนทศนหลกของแบบจาลองทฤษฏ มโนทศนหลกของแบบจาลองสงเสรมสขภาพ ดงภาพประกอบท 1 ประกอบดวย 3

มโนทศนหลก ไดแก ประสบการณและคณลกษณะของปจเจกบคคล อารมณและการคดรท เฉพาะเจาะจงกบพฤตกรรม และผลลพธดานพฤตกรรมโดยอธบายปจจยทมความสาคญหรอม อทธพลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ (Pender et al., 2006: 51-57) ดงน 1. ลกษณะเฉพาะและประสบการณของบคคล (Individual characteristics and experiences) ลกษณะเฉพาะและประสบการณของบคคลทมผลตอการปฏบตพฤตกรรม ในมโนทศนหลกน เพนเดอรไดเสนอมโนทศนยอย คอ พฤตกรรมทเกยวของ และปจจยสวนบคคล โดยมโนทศนทงสองมความเกยวของกบพฤตกรรมสขภาพบางพฤตกรรมหรอในบางกลมประชากรเทานน 1.1 พฤตกรรมทเกยวของ (Prior related behavior) จากการทบทวนงานวจยเรองปจจยดานพฤตกรรมของ เพนเดอรและคณะนน พบวา พฤตกรรมทเกยวของของการวจยเกยวของนมอยประมาณรอยละ 75 ของการวจยเกยวกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ โดยพบวา ตวทานายการเกดพฤตกรรมทดทสดตวหนง คอ ความบอยของการปฏบตพฤตกรรมทเหมอนคลายกบพฤตกรรมทพงประสงค โดยพฤตกรรมทเคยปฏบตในอดตมอทธพลโดยตรงตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ เนองจากพฤตกรรมทเคยปฏบตมานนไดกลายเปนนสย (Habit formation) และบคคลปฏบตพฤตกรรมนนไดโดยอตโนมตโดยอาศยความตงใจเพยงเลกนอยกปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพได (Pender et al., 2006: 51) 1.2 ปจจยสวนบคคล (Personal factors) ในแบบจาลองการสงเสรมสขภาพ ปจจยสวนบคคลประกอบดวย 3 สวน ดงน 1.2.1 ปจจยดานชววทยา ไดแก อาย ดชนมวลกาย สภาวะวยรน สภาวะหมดระดความจปอด ความแขงแรงของรางกาย ความกระฉบกระเฉง และความสมดลของรางกาย 1.2.2 ปจจยดานจตวทยา ไดแก ความมคณคาในตนเอง แรงจงใจในตนเอง การ รบรภาวะสขภาพของตนเอง 1.2.3 ปจจยดานสงคมวฒนธรรม ไดแก สญชาต วฒนธรรม การศกษา และสถานะทางสงคมเศรษฐกจ

โดยปจจยสวนบคคลดงกลาวมอทธพลโดยตรงตอปจจยดานอารมณและการคดรทเฉพาะกบพฤตกรรมและมอทธพลโดยตรงตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ

2. ความคดและอารมณตอพฤตกรรม (Behavior-Specific cognition and affect) เปนมโนทศนหลกในการสรางกลยทธและกจกรรมพยาบาล เพอสรางแรงจงใจให บคคลมการพฒนาหรอปรบเปลยนพฤตกรรมของตนเอง มโนทศนหลกน ประกอบดวยมโนทศน

22  

 

ยอยทงหมด 5 มโนทศน ดงน 2.1 การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรม (Perceived benefits of action) จากการทบทวนงานวจยเกยวกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของเพนเดอรและคณะ ทผานมาพบวาการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมนนมอทธพลตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพถงรอยละ 61 ซงการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมนเปนความเชอของบคคลโดยคาดหวงประโยชนทจะไดรบภายหลงการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ มโนทศนนมพนฐานความเชอมาจากทฤษฎความคาดหวง การใหคณคา (Expectancy-value theory) การรบรประโยชนจากการปฏบตพฤตกรรมเปนแรงเสรมทาใหบคคลเกดแรงจงใจในการปฏบตพฤตกรรมนน บคคลจะปฏบตพฤตกรรมตามประสบการณในอดตทพบวาพฤตกรรมน นใหผลทางบวกตอตนเอง ประโยชนจากการปฏบตพฤตกรรมอาจจะเปนทงประโยชนภายนอกและภายใน ประโยชนจากภายใน เชน การเพมความตนตว หรอการลดความรสกเมอยลา สวนประโยชนจากภายนอกนน เชน การไดรบรางวลเงนทอง หรอความเปนไปไดของการมปฏสมพนธทางสงคมทเกดจากผลของการปฏบตพฤตกรรม ในระยะแรกนนประโยชนจากภายนอกจะเปนทรบรมากกวา แตประโยชนภายในนนจะสงผลใหเกดแรงจงใจในการปฏบตพฤตกรรมอยางตอเนองมากกวา ขนาดของความคาดหวงและความสมพนธชวคราวของประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมนน กเปนผลกระทบอยางหนงตอพฤตกรรมสขภาพ ความเชอในประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมหรอความคาดหวงผลทเกดขนในทางบวกกเปนสงจาเปน แมวาอาจจะไมสาคญแตกจาเปนในพฤตกรรมเฉพาะบางอยาง (Pender et al., 2006: 52) 2.2 การรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรม (Perceived barriers to action) จากการทบทวนงานวจยเกยวกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของเพนเดอรและคณะทผานมาพบวา การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมนนมอทธพลตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพถงรอยละ 79 (Pender et al., 2006: 53) ซงการรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ หมายถง ความเชอหรอการรบรถงสงขดขวางททาใหบคคลไมสามารถปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ซงอปสรรคดงกลาวประกอบดวย อปสรรคภายในและภายนอกของบคคล อปสรรคภายใน ไดแก ความขเกยจ ความไมร ไมมเวลา ไมพงพอใจ ถาตองปฏบตพฤตกรรมและความเขาใจผดเกยวกบพฤตกรรม เปนตน อปสรรคภายนอก ไดแก สถานภาพทางเศรษฐกจ ขาดแคลนสงเอออานวยในการปฏบตพฤตกรรม เชน คาใชจายสง การรบรวายาก สภาพอากาศ และความไมสะดวก เปนตน อปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพนอาจเปนเรองทเกดขนจรงหรอเปนสงทบคคลคาดคดกได ซงมผลตอความตงใจทจะกระทาพฤตกรรม และมผลตอแรงจงใจของบคคลใหหลกเลยงทจะปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ

23  

 

2.3 การรบรความสามารถของตนเอง (Perceived self-efficacy) การรบรความสามารถของตนเอง หมายถง ความเชอมนของบคคล เกยวกบความสามารถของตนเองในการบรหารจดการและกระทาพฤตกรรมใดๆ ภายใตอปสรรคพฤตกรรม หรอสภาวะตางๆ ในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ เมอบคคลเชอวาตนเองสามารถปฏบตสงเสรมสขภาพภายใตอปสรรคหรอสถานการณตางๆไดและรบรวาตนเองมความสามารถในการปฏบตพฤตกรรมในระดบสงจะมอทธพลตอการรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพลดลงไดและการรบรความสามารถของตนเองในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ มอทธพลโดยตรงตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพและมอทธพลโดยออมตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ โดยผานการรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพและความมงมนตอแผนการปฏบตพฤตกรรมทวางไว (Pender et al., 2006: 53) 2.4 ความรสกทมตอพฤตกรรม (Activity-related affect) ความรสกทมตอพฤตกรรม หมายถง ความรสกในทางบวกหรอลบทเกดขนกอน ระหวาง และหลงการปฏบตพฤตกรรม การตอบสนองความรสกนอาจมนอย ปานกลาง หรอ มาก การตอบสนองความรสกตอพฤตกรรมใดๆ ประกอบดวยองคประกอบ 3 องคประกอบ ไดแก ความนาสนใจของกจกรรมหรอพฤตกรรม (activity-related) ความรสกตอตนเองเมอปฏบตพฤตกรรม(self-related) หรอสภาพแวดลอมหรอบรบททเกยวของกบการทากจกรรม (context-related) ความรสกทดหรอความรสกทางบวกมผลตอแรงจงใจของบคคลในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ แตถาบคคลเกดความรสกตอการปฏบตพฤตกรรมสขภาพในทางลบกจะมผลใหบคคลหลกเลยงในการปฏบตพฤตกรรมดงกลาว เพราะเมอเรวๆ นไดมการเพมเตมความรสกทมตอพฤตกรรมลงในแบบจาลองการสงเสรมสขภาพ มการศกษาจานวนนอยทไดคนพบและชวยสนบสนนในการอธบายและอานาจในการทานายของแบบจาลอง การศกษาในอนาคตขางหนานจาเปนตองใสในในความสาคญของความรสกทมพฤตกรรมทตองนามาพจารณาในพฤตกรรมสขภาพดานตางๆ (Pender et al., 2006: 54) 2.5 อทธพลระหวางบคคล (Interpersonal influences) อทธพลระหวางบคคล หมายถง พฤตกรรม ความเชอ หรอทศนคตของคนอนทมอทธพลตอความคดของบคคล แหลงของอทธพลระหวางบคคลทมผลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ไดแก ครอบครว (พอ แม พ นอง) เพอน และบคลากรทางสขภาพ นอกจากน อทธพลระหวางบคคล หมายความรวมถง บรรทดฐาน (ความคาดหวงหรอความเชอของบคคลทสาคญ กลมบคคล ชมชนซงไดวางมาตรฐานของการปฏบตพฤตกรรมเอาไว) การสนบสนนทางสงคม (การรบรของบคคลวาเครอขายทางสงคมของตนเองใหการสนบสนนทงดานวตถ ขอมลขาวสาร และอารมณมากนอย

24  

 

เพยงใด) และการเหนแบบอยาง (การเรยนรจากการสงเกตผอนทกระทาพฤตกรรมนนๆ) อทธพลระหวางบคคลมอทธพลโดยตรงตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพและมผลทางออมตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพโดยผานแรงผลกดนทางสงคม (Social pressure) หรอความมงมนตอแผนการปฏบตพฤตกรรม ซงจากการศกษาของเพนเดอรและคณะทผานมาพบวาอทธพลระหวางบคคลนนมอทธพลตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ รอยละ 57 ซงถอวาอยระดบปานกลาง (Pender et al., 2006 : 55) 2.6 อทธพลจากสถานการณ (Situational influences) อทธพลจากสถานการณ หมายถง การรบรและความคดของบคคลเกยวกบสถานการณหรอบรบททสามารถเออหรอขดขวางการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ อทธพลสถานการณทมตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ หมายความรวมถง การรบรเงอนไขทมาสนบสนน ความตองการ และความราบรนสขสบายของสภาพแวดลอมในการปฏบตพฤตกรรม บคคลมกจะเลอกทากจกรรมททาใหเขารสกวาเขากบวถชวต สอดคลองกบสภาพแวดลอมของตนเอง รสกปลอดภยและมนคงเ มอปฏบตพฤตกรรมในสภาพแวดลอมน นไมใช สง ทมาคกคามซงสภาพแวดลอมหรอสถานการณทนาสนใจ รสกคนเคย จงเปนสงทดงดดหรอทาใหบคคลเกดแรงจงใจในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ซงจากการศกษาของเพนเดอรและคณะทผานมาพบวาอทธพลจากสถานการณนนมอทธพลตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพรอยละ 50 3. พฤตกรรมผลลพธ (Behavioral outcome) การเกดพฤตกรรมผลลพธประกอบดวย 3 อยาง ไดแก 3.1 ความมงมนทจะปฏบตพฤตกรรม (Commitment to a plan of actions) ความมงมนตอแผนการปฏบตพฤตกรรม เปนกระบวนการคดรทประกอบดวยความตงใจทจรงจงทจะกระทาพฤตกรรมซงสอดคลองกบเวลา บคคล สถานท โดยอาจทารวมกบผอน รวมทงมกลยทธทชดเจนในการปฏบตพฤตกรรมและการใหแรงเสรมทางบวกในการปฏบตพฤตกรรม ความตงใจและกลยทธนจะเปนตวผลกดนใหบคคลเกดแรงจงใจในการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ ดงนนในแบบจาลองการสงเสรมสขภาพ ความมงมนตอแผนการปฏบตพฤตกรรมมอทธพลโดยตรงตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ 3.2 ความจาเปนอนและทางเลอกอนทเกดขน (Immediate competing demands and preferences)

ความจาเปนอนและทางเลอกอนทเกดขน หมายถง พฤตกรรมอนทเกดขนทนท ทนใดกอนทจะเกดพฤตกรรมสงเสรมสขภาพตามทวางแผนไวและอาจทาใหบคคลไมสามารถปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพตามทไดวางแผนไว พฤตกรรมอนเกดขนเนองจากบคคลไมสามารถควบคม

25  

 

ตนเอง (Self-regulation) จากความชอบ ความพอใจของตนเองและความตองการของบคคลอน พฤตกรรมทเกดขนโดยทนทโดยการมงกระทาตามความจาเปนอนถกมองวาเปนพฤตกรรมทอยเหนอตนเอง เปนสงทบคคลสามารถควบคมไดนอยเนองจากเปนสงเกยวของกบสงแวดลอม ดงนน ความจาเปนและทางเลอกอน เปนปจจยสงผลโดยตรงตอการเกดพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ และมอทธพลในระดบปานกลางตอความมงมนตอแผนการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ อยางไรกตามความจาเปนอนและทางเลอกอนทเกดขนไมควรจะเกดขนบอย เพราะถาเกดขนบอยจะแสดงวาบคคลพยายามมาหาเหตผลมาอางเพอจะไมปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ 3.3 พฤตกรรมสงเสรมสขภาพ (Health-promoting behavior)

พฤตกรรมสงเสรมสขภาพเปนจดสดทายและผลจากการปฏบตพฤตกรรมในแบบจาลองสงเสรมสขภาพ อยางไรกตามพฤตกรรมสงเสรมสขภาพเปนตวบงชโดยตรงตอการผลลพธทางสขภาพทประสบผลสาเรจในผรบบรการ พฤตกรรมสงเสรมสขภาพนนบางสวนกไดบรณาการเขากบการใชชวตประจาวน ผลทไดกคอการปรบภาวะสขภาพ การเพมความสามารถในการทาหนาทของรางกาย และการมคณภาพชวตทดในทกชวงพฒนาการของมนษย (Pender,1996: 18) พฤตกรรมสงเสรมสขภาพ หมายถง พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพหมายถง กจกรรมหรอการกระทาท ไดปฏบตในการดาเนนชวตประจาวน เพอใหตนเองมภาวะสขภาพทดทงทางดาน รางกาย จตใจ และสงคมประกอบดวยพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ 6 ดานดงน

1. พฤตกรรมการบรโภคอาหาร (Nutrition) 2. พฤตกรรมกรรมการออกกาลงกาย (Physical activity) 3. การจดการกบความเครยด (Stress management)

4. ความรบผดชอบตอสขภาพ (Health responsibility) 5. ความสมพนธระหวางบคคล (Interpersonal relations) 6. การพฒนาดานจตวญญาณ (Spiritual growth)

พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคน กลมเสยง อาการทางเมตาโบลค พฤตกรรมทเปนสาเหตของการเกดอาการทางเมตาโบลค สวนใหญเกดจากการม

พฤตกรรมสขภาพไมเหมาะสม ไดแก การบรโภคอาหารทมไขมนสง การขาดการออกกาลงกาย ความเครยด การสบบหรและการดมเครองดมแอลกอฮอล (Scott et al., 2004: 435)

สาหรบในประเทศ จากขอสรปของ กระทรวงสาธารณสข (2553: 4) พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ทมผลตอการเกดเมตาโบลค ซนโดรม ควรตองปรบเปลยนพฤตกรรมม 5 ดานคอ 3อ. (อาหาร ออกกาลงกาย อารมณ) และ 2ส (สราและยาสบ) เพอปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคทมคณภาพมากขน เคลอนไหวออกกาลงมากขน มพฤตกรรมการจดการกบความเครยด หลกเลยงสรา

26  

 

และยาสบ นามาประยกตกบทฤษฏสงเสรมสขภาพของเพนเดอรและคณะ (Pender et al,. 2006) ทมพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ 6 ดาน ซงการหลกเลยงสราและยาสบทง 2 พฤตกรรมน อยในพฤตกรรมดนความรบผดชอบตอสขภาพ ในการวจยครงนจงศกษาพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของเพนเดอรและคณะ (Pender et al,. 2006) 4 ดานดงน

1. พฤตกรรมการบรโภคอาหาร (Nutrition) 2. พฤตกรรมการออกกาลงกาย (Physical activity) 3. การจดการความเครยด (Stress management) 4. ความรบผดชอบตอสขภาพ ( Health responsibility) 1. พฤตกรรมการบรโภคอาหาร (Nutrition) 1.1 ความสาคญของการบรโภคอาหารในกลมเสยงอาการทางเมาโบลค

อาภาพร เผาวฒนาและคณะ (2554: 108–109) อธบายวา การรบประทานอาหารทเหมาะสมกบความตองการของรางกายมความสมพนธกบการลดความเสยงของการเกดอาการทางเมตาบอลค โรคหวใจและหลอดเลอด มะเรง และสโตรค(Stroke) คอ ลดโอกาสเสยงตอการเกดภาวะนาหนกเกน สาเหตไมใชเกดจากพนธกรรม แตเกดจากพฤตกรรมการขาดการออกกาลงกาย ใชเวลาสวนใหญนงดทว หรอเลนเกมคอมพวเตอร และยงบรโภคอาหารประเภทขนบกรบกรอบ นาหวาน อาหารสาเรจรปเกนความจาเปน สถาบนวจยโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล ไดสารวจการบรโภคอาหารของคนไทยทวประเทศ ในรอบ 3 ป ทผานมา พบเมน 9 อาหารยอดนยมทใหพลงงานสง ไดแก กลวยทอด ปาทองโก ขนมปงไสครม กนเชยง โดนท ขาวเกรยบและขาวอบกรอบ หมยอ ขนมปงแครกเกอร และเฟรนชฟราย (สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ, 2550) นอกจากนการรบรประโยชนของอาหารสงผลใหบคคลเลอกชนดอาหารทเหมาะสมกบรางกาย การใหความสาคญกบอาหารทมประโยชนตอรางกาย ใหรจกชนดอาหารทมประโยชนตอรางกาย ในแตละมอรางกายตองการอาหารครบทง 5 หม เพอประสทธภาพในการทางานของระบบตางๆ ในรางกายปองกนโรคตางๆ และใหพลงงานในการดารงชวต การบรโภคอาหารเพอสขภาพดมประโยชน สาหรบกลมเสยงอาการทาง เมตาโบลค คอ ควบคมนาหนกได ลดไขมนในเสนเลอดได ปองกนโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง และหวใจและหลอดเลอดได 1.2 การบรโภคเพอควบคมและลดนาหนก (NHLBI The Practical Guide, 2000: 57-59) การบรโภคอาหารเพอควบคมและลดนาหนกนน ควรจากดพลงงานทไดจากการ บรโภคอาหาร พลงงานทควรไดรบในกรณทตองการลดน าหนก ตองลดน าหนกโดยไมใหเกดผลเสยตอสขภาพ คอ ใหลดพลงงานจากอาหารลงวนละ 500 กโลแคลอร ภายในหนงสปดาหจะลด

27  

 

นาหนกไดครงกโลกรม สามารถคานวณพลงงานทควรไดรบในแตละวน คอ พลงงานตอวน= [(คาเฉลย 30 กโลแคลอร)×(น าหนก)]-500 จากการคานวณดงกลาว พบวาผหญงไทยควรไดพลงงานวนละ 1000-1200 กโลแคลอร และผชายไทยควรไดรบพลงงานวนละ 1400-1600 กโลแคลอร นาพลงงานตอวนทไดหารดวย 3 จะไดพลงงานทควรไดรบในแตละมอ ควรปรบนสยโดยการกนรสไมจด จากดเตมน าปลาใหนอยกวา 1 ชอนโตะตอวน หรอเกลอนอยกวาครงชอนชาตอวน หรอซอสปรงรส และไมควรกลบรสเคมดวยการเตมนามาก หลกเลยงการรบประทานอาหารแปรรป เชน ผลไมแชอม อาหารกระปอง ขนมอบทกชนดทใสผงฟ ใหบรโภคใบหรอกานผกเพมขน, งดอาหารทเตรยมโดยการทอด หรอผด , หากออกกาลงกายไมควรบรโภคอาหารเพมจากเดม , ตดตามน าหนกเองทกสปดาห หากปฏบตตอยางเหมาะสมใหคอยเปนคอยไป น าหนกควรลดประมาณครงกโลกรมตอสปดาห เลอกกนอาหารทใหพลงงานตา เปลยนวธปรงประกอบ เชน ลวก ตม นง อบ ยาง ลดความหวาน มน เคม และเพมผก ผลไม ดงแนวทางดงน 1.2.1 ลดปรมาณคารโบไฮเดรต คอ กลมขาวแปง นาตาล นาหวาน นาผลไม ผลไมและผกประเภทหว ถากนมากเกนความตองการของรางกาย คารโบไฮเดรตสวนเกนจะเปลยนเปนไขมนและสะสมบรเวณพง การกาจดปรมาณคารโบไฮเดรตจะชวยใหลดนาหนกและเอวใหเรวขน 1.2.2 ระวงนาตาลซอนรปซงมอยในอาหารทปรงสาเรจทกประเภท รวมทงผลไมและเครองดมโดยปกตแลวพลงงานทไดจากนาตาลในแตละวนประมาณ 10 เปอรเซนต ของพลงงานทงหมด 1.2.3 อาหารมอเชาเปนมอทสาคญทสด ชวยใหสมองทางานไดเฉยบไว ลดอาการออนเพลย ชวยใหหวนอยตลอดวนและชวยควบคมอาหารมอเยนไมใหกนมากเกน คนทงดอาหารเชามกกนจบกนจบและเลอกอาหารทกนสะดวกและมแปง น าตาลและไขมนสง อาหารมอเชาควรจดใหมความสมดลของสารอาหาร และเพอลดนาหนกไมตองกนมากเกนไป และการงดอาหารไมวามอใดทาใหรางกายเขาสระบบสงวนพลงงาน โดยการลดระบบเผาผลาญลง ถาระบบเผาผลาญตาจะทาใหน าหนกตวเพมขนเรว หรอลดนาหนกไดยากขน

1.2.4 ปรบเปลยนวธการบรโภคและการใชพลงงาน เพอชวยเพมระบบเผาพลาญของรางกายใหตลอดทงวนและลดน าหนกไดมากขน คนททงชวงการกนระหวางมอนานเกนไป ระบบเผาพลาญจะปรบตวใหทางานชาลงเพอชดเชยกบการไมไดกน ระวงน ามน คอ ไขมนอมตว ไดแก น ามนสตว น ามนมะพราว หลกเลยงการกนอาหารเคมจด คนอวนมกมความดนโลหตสง ดงนนในหนงวนรางกายควรไดรบโซเดยมไมเกน 2,400 มลลกรม (เกลอ 1 ชอนชา มโซเดยม 2000 มลลกรม), (นาปลา 1 ชอนโตะ มโซเดยม 1200-1400 มลลกรม)

28  

 

2. พฤตกรรมการออกกาลงกาย (Physical activity) พฤตกรรมการออกกาลงกายในชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคมวตถประสงคเพอลดความเสยงตอการเปนโรคหวใจและหลอดเลอด ความดนโลหตสง เบาหวานชนดท 2 ชวยในการลดและควบคมน าหนกตว โดยเพมการเผาผลาญพลงงาน ลดระดบไขมนในเลอด คอ คลอเลสเตอรอลรวม (Total cholesterol, TC) และไตรกลเซอไรด (Triglyceride, TG) และเพมไขมนชนดด คอเอช-ด-แอล (High density lipoprotein cholesterol, HDL-C) (Piratvisuth T, 2008: 2) he 3rd Annual Meeting of Liver Society (

2.1 ประเภทของการออกกาลงกาย แบงไดเปน 3 ประเภท (อาภาพร เผาวฒนาและคณะ, 2553: 28)

2.1.1 การออกกาลงกายแบบแอโรบก (Acrobic excrcise) เปนการออกกาลงกายทมการเคลอนไหวและคลายตวของกลามเนอมดใหญอยางตอเนองเปนระยะเวลานานตงแต 15 นาทขนไป จนทาใหมการหายใจลกและหวใจทางานมากขนเพอสบฉดเลอดไปสกลามเนอและปอด การออกกาลงกายแบบนทาใหหวใจและปอดแขงแรง ปรมาณไขมนสะสมในรางกายลดลง (Hakkinen et al., 2002: 213-231) อยางเชน การเดนเรว การวงเหยาะๆ การวงทางไกล การเตนแอโรบก ประกอบดนตร การเตนรา การเลนสะเกต การขจกรยาน วายน า พายเรอ การหมนลอรถนงของผพการ เปนตน การออกกาลงแบบแอโรบกดวยความหนกปานกลาง(หายใจเรวขนถขนไมหอบ พดคยไดจนจบประโยค) สะสมอยางนอยวนละ 30 นาท อยางนอยสปดาหละ 5 วน

2.1.2 การออกกาลงกายแบบมแรงตาน (Resistance exercise) เปนรปแบบออกกาลงกายเพอเพมความแขงแรงของกลามเนอลายแตละมดหรอกลม เชน การยกน าหนก การผลกหรอดนในแนวราบ การออกกาลงกายโดยใชสายยาง การทางานในสวนและในบาน ไดแก การยกแบกหน กระถาง ถง ปย การเลอกน าหนกทใชเปนแรงตานในการยกนน จะใชน าหนกมากและจานวนครงนอยเมอตองการสรางมวลกลามเนอใหญและแขงแรง หรอใชน าหนกนอยจานวนครงมาก ในการยกเมอตองการสรางกลามเนอใหมความทนทานควรฝกความแขงแรง 8-10 ทาดวยการใชกลามเนอมดใหญตามสะโพก ขา หลง หนาอก หวไหลและหนาทอง แตละทาฝก 1 ชด ชดละ 8-12 ครง โดยใชน าหนกทสามารถยกได 8-12 ครงแลวเหนอยพอด ฝกความแขงแรง 2-3 วน หรอวนเวนวน ตอสปดาห ระหวางการออกแรงยกอยากลนหายใจ ใหหายใจเขาออกตามปกต 2.1.3 การออกกาลงกายเพอสรางความยดหยนหรอความออนตว (Flexibility or Stretching Training) เปนการยดเหยยดกลามเนอและขออยางชาๆ หายใจออกขณะเหยยด พยามยามเหยยดกลามเนอทละ 15–30 วนาท โดยไมขยมตวและไมเหยยดจนตงเกนไป การยดเหยยดนจะทาใหเกดความคลองแคลว การเคลอนไหวทคลองตว สามารถปองกนการบาดเจบของกลามเนอและ

29  

 

ขอตอจากกจวตรประจาวน เชน การเออมหรอกมตวหยบสงของ การเอยวหรอบดตว เปนตน นอกจากโปรแกรมการยดเหยยดกลามเนอพนฐานแลวการวายน า โยคะไทเกก ชกง กเปนการยดเหยยดและสรางความออนตวไดด ยดเหยยดกลามเนอมดใหญแบบหยดคางนงไว ฝกอยางนอย 2-3 วนตอสปดาห ยดเหยยดออกไปจนรสกตง แตไมเจบ ยดเหยยดคางไว 10-30 วนาท ยดเหยยดทาละ 3-4 ครง 2.2 การออกกาลงกายเพอลดนาหนกตวในชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตา-โบลค

การออกกาลงกายทเหมาะสมสาหรบชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ทตองการลดนาหนกตว มดงน

2.2.1 ระยะเวลาในการออกกาลงกาย (Time/duration) หากตองการใหรางกายใชพลงงานหรอเผาผลาญไขมนไดมาก ควรใชระยะเวลาในการออกกาลงกายยาวนาน โดยเรยนรระดบความเหนดเหนอยทเหมาะสมดวยตนเอง เชน หากไมสามารถพดคยโตตอบกนไดใจขณะออกกาลงกาย แสดงวา การออกกาลงกายนนหนกเกนไป ซงจะทาใหไมสามารถออกกาลงกายไดนาน สาหรบผทยงไมคนเคยกบการออกกาลงกาย ควรเรมออกกาลงกายโดยใชเวลาไมนานนก ประมาณ 5–10 นาท วนละ 2–3 ครง เมอคนเคยหรอมสมรรถภาพรางกายดแลว จงปรบระยะเวลาในการออกกาลงกายเพมขนตามลาดบ จนกระทงสามารถออกกาลงกายไดอยางตอเนองเปนเวลา 30–45 นาท 2.2.2 ความหนกในการออกกาลงกาย (Intensity) การออกกาลงกายใหเหมาะสมกบสภาพรางกายของตนเอง ไมควรทาหรอเลยนแบบผอนเพราะการออกกาลงกายทดวาเบาสาหรบคนอนอาจจะกลายเปนหนกสาหรบเรา จงควรเลอกระดบความหนกใหเหมาะสมกบตนเองดวยการคานวณจากอตราการเตนชพจร ระดบความหนกปานกลางจะชวยรกษาสขภาพและลดไขมนในรางกาย คอ รอยละ 60–70 ของอตราการเตนของหวใจสงสดแมกฮารดเลท (Max. HR) แหลงของพลงงานในการออกกาลงกาย วธการออกกาลงกายเพอกาจดไขมนในรางกายใหไดมากทสด พบวา ไขมนจะถกเผาผลาญเปนพลงงานมากในการออกกาลงกายอยางเบา (Low–intensity exercise) หรอทระดบหวใจเตนรอยละ 40 ของอตราเตนสงสด หากตองการเผาผลาญไขมนใหได มากทสดระหวางการออกกาลงกายตองออกกาลงกายหนกระดบปานกลางคอหวใจเตนรอยละ 70–75 ของการเตนหวใจสงสด โดยพจารณาจากระดบเทยบอตราเตนของหวใจสงสด (Maximal heart rate) ซงคานวณไดจากสมการ อตราการเตนของหวใจสงสด = 220–อาย (ธฤษณวชร ไชยโคตร, 2553: 32) 2.2.3 ความบอยครงในการออกกาลงกาย (Frequency) ผออกกาลงกายทตองการ ลดน าหนกตว พงระลกไวเสมอวา การออกกาลงกายแบบแอโรบก หรอแบบใชออกซเจนเปนพลงงานไมวาจะเปนการเดน วง วายนา ขจกรยาน หรอเตนแอโรบก ฯลฯ ยงทาไดนาน และบอยครง

30  

 

มากเทาใด ยงชวยเผาผลาญและลดไขมนในรางกายไดมากขนเทานน อยางไรกตาม ควรมวนพกหรอหยดออกกาลงกาย อยางนอย 1 วนตอสปดาห และควรออกกาลงกายเปนประจาสมาเสมอหรออยางนอย 5 ครง/สปดาห (ชลทศ อไรฤกษกล, 2552: 12)

2.3 การลดนาหนกและรอบเอวของคนอวน ชายวยกลางคนทมเสนรอบเอวมาก ควรเรมตนดวยการลดพฤตกรรมการนงหรอ

การนอนอยเฉยๆ แทบไมคอยเคลอนไหว ปดโทรทศนหรอคอมพวเตอรเพอไปทากจกรรมทมการเคลอนไหว เชน เดน หรอ ทากจกรรมทเคลอนไหวมากขนกวาทเคยเปนมา จากนนจงเรม ออกแรง ออกกาลงมากขน โดยมขอเสนอแนะดงน

2.3.1ใหออกกาลงแบบแอโรบก ดวยความหนกปานกลาง (หายใจเรวขน ถขน ไมหอบ พดคยไดจนจบประโยค) อยางนอยวนละ 30 นาท สปดาหละ 5 วน ทงน อาจทาเปนชวงสนๆ ครงละ10-15 นาทรวมทงวนใหได 30 นาทหรอทากจกรรมใหมการเผาผลาญพลงงานเพมขน ครงละ 150 แคลอรโดยเรมตนอยางชาๆ แลวเพมระยะเวลาขนเรอยๆ จนถงเปาหมายทกาหนด

2.3.2 ถาหากควบคมอาหารเตมทแลว หนกยงไมคอยลด ใหเพมระยะเวลาการออกกาลงกายเปน 45-60 นาทตอวน

2.3.3 เมอน าหนกลดลงถงเปาหมายทตงไว ในการคงน าหนกไวตองออกกาลงเปนระยะเวลา 60-90 นาทตอวน

2.3.4 รปแบบกจกรรมทเหมาะสมสาหรบคนอวน คอ การเดน วายนา ถบจกรยาน และเคลอนไหวรางกาย ในชวตประจาวนใหมากขน

2.3.5 เพมการออกกาลงกายฝกความแขงแรงและความอดทนของกลามเนอ เพอชวยรกษามวลของกลามเนอและเพมการเผาผลาญพลงงาน

ขอควรระวงในการออกกาลงกาย การออกกาลงกายทนททนใด อาจเกดผลเสยตอสขภาพและมการบาดเจบเกดขนได จงมขอแนะนาจากวทยาลยเวชศาสตรการกฬาอเมรกา (American College of Sports Medicine, ACAM) ดงนน กอนการออกกาลงกายทกครงตองมการเตรยมพรอมและอบอนรางกาย (Warm up) ประมาณ 5–10 นาท ซงจะทาใหกลามเนอและขอตอตางๆ มการยดเหยยดไดดขน หลงจากนนจงออกกาลงกายตามแผนทกาหนด เรมจากระดบเบาๆ และคอยๆ เพมความหนกขน ระหวางการออกกาลงกายใหสงเกตตวเอง ควบคมกากบตวเอง หากรสกเหนอยมาก หวใจเตนผดปกต หายใจขด มอาการเตอนของภาวะหวใจขาดเลอด เชน การเจบหนาอก เจบราวมาทตนแขน เหงอแตก มนงง วงวอนเปนลมหรอมอาการเจบปวดกลามเนอหรอขอ ใหหยดพก หากไมดขนใหไปโรงพยาบาล

31  

 

3. การจดการกบความเครยด (Stress management) 3.1 ผลของความเครยดตออาการทางเมตาโบลค ความเครยดเปนสาเหตหนงททาใหอวนได เพราะคนทอยในภาวะเครยดมกเลอก

วธการกนเพอสนองความรสกทางอารมณ เครยด เบอ เพลย โดยมกอยากรบประทานของหวาน เพราะรสหวานทลนกระตนการหลงสารเคมในสมอง คอ เอนเดอรฟน และเซโรโทนน ซงชวยใหอารมณดขน และทาใหอารมณสงบไมรมรอน นอกจากนนแลวความซมเศรา ความรสกมคณคาในตนเองลดลง การไมสามารถควบคมชวตตนเอง สงผลใหบคคลหาทางออกโดยการรบประทานอาหารหรอขนมหวาน เพราะเชอวาชวยลดอารมณดานลบทมอย สวนอารมณบางอยาง เชน ความโกรธ ความคบแคนใจ และความรสกไมปลอดภย จะชวยลดความอยากอาหาร การปฏบตซ าๆ จนเกดเปนความเคยชนทาใหบคคลปฏบตโดยไมไดต งใจ เชน ความรสกสดชนมพลง หลงการรบประทานขนมหวาน ทาใหบคคลนนๆ รบประทานขนมหวานทกครงเมอรสกออนเพลย (อาภาพร เผาวฒนา และคณะ, 2554: 110)

วชย เอกพลากร (2549: 57) กลาวถง การศกษาในขาราชการขององกฤษในลอนดอน ตวชวดคอ ดชนความเครยดจากงานและการสะสมความเครยด และภาวะ metabolic syndrome.ผลการศกษาพบวา คนทมความเครยดจากงานมโอกาสเปน metabolic syndrome เปน 2 เทา (OR 2.25, 95% CI 1.31, 3.85) ของคนทไมมภาวะเครยด โดยคนทมความเครยดสะสมมากกวาจะมความเสยงตอโรคมากกวา.

จากผลการศกษาภาวะสขภาพของชายวยกลางคนในประเทศไทยทมอาย 40-59 ปจานวน 5,493 คน พบวา กลมทอาการบกพรองฮอรโมนเพศชายรอยละ 76 มความเครยด (กรมอนามย, 2545: 52) ควรหลกเลยงความเครยด เพราะความเครยดทาใหรางกายหลงฮอรโมนคอรตซอล มผลใหระบบเผาผลาญลดลง และความเครยดทาใหรางกายหลงกลโคคอรตคอยดมากขน หากมฮอรโมนชนดนมากจะทาใหอวนและทาใหภมตานทานโรคออนลง และความเครยดยงสงผลใหนอนไมหลบ เพราะการนอนไมเพยงพอ จะทาใหอวนลงพงงาย ทงนเกดจากรางกายหลง Growth Hormone ทาหนาทควบคมสดสวนระหวางปรมาณไขมนกบกลามเนอลดลง ทาใหมแนวโนมน าหนกเกน และรางกายยงหลงสารเลปตน (Leptin) ทาหนาทควบคมการเผาผลาญคารโบไฮเดรตลดลง สงผลใหมระดบนาตาลและอนซลนในเลอดสง ทาใหลดนาหนกยาก เพราะระดบอนซลนสงจะทาใหรางกายเกบสะสมไขมนจากอาหารสวนเกนงายขน (Scott M. , et al., 2004: 438)

3.2 วธจดการกบความเครยดของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค การจดการกบความเครยดเปนการกระทากจกรรมใดกจกรรมหนง เพอการผอน

คลายความเครยดทเกดขนจากความไมสมดลของสภาวะทางรางกาย จตใจ ทเกดผลระทบจากสงเรา

32  

 

ทไมตองการทงจากภายในและภายนอกรางกาย เปาหมายของการจดการความเครยด ไมใชการระงบหรอหลกเลยงความเครยด แตเนนการจดการกบอารมณ และการชวยใหบคคลสามารถแกปญหาไดอยางเหมาะสม (อาภาพร เผาวฒนา และคณะ, 2554: 126)

หลกการจดการกบปฏกรยาของอารมณตอความเครยด (Dealing with the emotional reactions to stress) 3.2.1 ตระหนกรถงการเกดความเครยดและปฏกรยาของอารมณและรางกายตอความเครยด คอ การทบคคลตระหนกรถงอาการทแสดงวาเรมมความเครยด เชน รสกหงดหงด ปวดศรษะ สมาธลดลง ไมมความสข เมอเรมรตววาเครยด ตองพจารณาวาอะไรทาใหเครยด แลวจดลาดบความเครยดจากนอยไปหามาก คอยๆ แกปญหาทตนเหต 3.2.2 เรยนรการผอนคลายอารมณและรางกายจากความเครยด โดยใชเทคนคการผอนคลายทเหมาะสมเพอใหเกดความสงบและพรอมทจะจดการกบความเครยดตอไป วธผอนคลายตางๆ ไดแก การฝกหายใจ การฝกสมาธเบองตน การฝกผอนคลายกลมเนอ การสรางภาพในจนตนาการ การออกกาลงกาย การรวมกจกรรมนนทนาการ การเลยงสตว

การขจดความเครยดจะทาใหสามารถเผชญความเครยดไดด โดยเลอกวธทเหมาะสมกบสถานการณ การจดการกบความเครยดทเกดขนไมใชการระงบหรอหลกเลยงความ เครยดแตเปนการ “ปรบ” และ “เผชญ” กบความเครยด ถาสามารถปรบดานจตใจและดานรางกาย สามารถชวยลดผลกระทบของความเครยดทมผลตอรางกายได (สมจต หนเจรญกล, 2544: 109)

4. ความรบผดชอบตอสขภาพ (Health Responsibility) เปนการปฏบตเพอใหแบบแผนการดาเนนชวตดขน เปนความสนใจ เอาใจใสตอ

สขภาพของตนเอง โดยการหาความรเกยวกบสขภาพจากสอตางๆ เชน วทย โทรทศน สงพมพตางๆ การปรกษาขอคาแนะนาจากบคลากรสขภาพ และการตรวจสขภาพระจาปกอนทจะเจบปวย หรอแมแตผทเจบปวย กมพฤตกรรมทแสดงถงความรบผดชอบ เชน การไปพบแพทยตามนด การปฏบตตนตามคาแนะนาของแพทย การหลกเลยงพฤตกรรมทอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพ เชน สงเสพตด บหร แอลกอฮอล จากการทบทวนงานวจยทเกยวของ การมพฤตกรรมการบรโภคยาสบและเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอลจะมผลตอการเกดความเสยงตออาการทางเมตาโบลค ในทนจงขอเสนอเฉพาะพฤตกรรมทสะทอนถงความรบผดชอบตอสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ดงน 4.1 พฤตกรรมการสบบหรของชายกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค

การสบบหรเปนปจจยเสยงทสาคญทมผลกอเกดโรคหลอดเลอดหวใจและทาใหเกดความรนแรงของโรคเพมมากขน ในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทมภาวะไขมนในเลอดผดปกต

33  

 

นน การมพฤตกรรมการสบบหรจะยงทาใหโรคทวความรนแรงมากขนและทาใหเกดการตบแคบของหลอดเลอดมความกาวหนาเพมมากขน เนองจากนโคตนทอยในบหรจะมการทาลายผนง หลอดเลอดทาใหเกดภาวะหลอดเลอดแดงตบแขง และมผลตอภาวะไขมนในเลอด โดยนโคตน ยงเพมกรดไขมนอสระ (Free fatty acid) และเพมการสงเคราะหไตรกลเซอไรดในตบและลด การสรางไขมน เอช-ด-แอล ซงพบวา คนทสบบหรจะมระดบไขมนในเลอดผดปกตคอ ระดบ แอล-ด-แอลในเลอดเพมขนและเอช-ด-แอลในเลอดตา ในเพศชายทสบบหรพบวา ระดบเอช-ด-แอลในเลอดลดลง 3-4 มลลกรมตอเดซลตร และในเพศหญงลดลง 5-6 มลลกรมตอเดซลตรและยงพบวาการสบบหรทาใหมการเพมของระดบไตรกลเซอไรดในเลอดสงรวมกบระดบเอช-ด-แอล ในเลอดตา ซงเปนปจจยเสยงทสาคญทจะพบได (สทศน รงเรองหรญญา, 2552: 186-206)

แนวทางการปฏบตตนเพอเลกสบบหร 4.1.1 หลกเลยงสถานการณทตองสบบหร เชน สถานการณททาใหเกดความเครยดสถานการณทมความสมพนธกบการสบบหร เชน ระหวางการดม ดทว จาเปนตองสรางกาลงใจ ใหเขมแขงและหากจกรรมอนๆ มาประกอบเพอใหลมเรองบหร หลกเลยงจากนกสบทงหลายหรอไมกชกชวนเพอนๆ ทใกลชดมาเลกสบบหรพรอมๆ กนเพอเปนกาลงใจ 4.1.2 หาสงทจะมาทดแทนการสบบหรโดยการออกกาลงกาย หรอใชเวลาวางซอมแซมสงตางๆ ทงในบานและนอกบาน ในสถานททมผคดจะเลกและตงใจแนวแนกควรจดตงชมรมผงดสบบหรเพอเปนกาลงใจใหกนและกน หรอไปอยในทหามสบบหรกจะชวยไดในเวลาทอยากสบบหร 4.1.3 การตอสทางจตวทยา โดยการควบคมความคดใหหางไกลจากการสบบหรหรอพยายามระงบความคดนนทนททเกดขน สงเหลานตองคอยๆ ฝก โดยใหคดหรอทาอยางอนทดแทนหรอการถวงเวลา ถาเมอใดนกอยากสบบหรกหยบงานอนทดวนหรองานทชอบทาขนมาอาง โดยผลดกบตนเองวาเอาไวเสรจงานกอนจงคอยสบ ในทสดกจะทาใหเลกสบบหรได (สทศน รงเรองหรญญา, 2552: 467) 4.2 พฤตกรรมการดมเครองดมทมแอลกอฮอลผสมของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค การสารวจพฤตกรรมการดมสราพบวาใน ป พ.ศ. 2550 ในประชากรชายกลมอาย 40-59 ป มผทดมสรา รอยละ 56.9 และเคยดมสราแตในปจจบนเลกดมแลวรอยละ15.2 ของจานวนประชากรชายกลมอาย 41-59 ป (สานกงานสถตแหงชาต, 2550) ดฟและคณะ(Deev et al., 1998) ศกษาความสมพนธระหวางการดมแอลกอฮอลกบอตราการตายในชายอาย 40-59 ป ขององกฤษและรสเซย พบวา คนทดมสรามอตราการตายสง

34  

 

กวาคนไมดมและสาเหตการตายจากโรคหวใจมความสมพนธกบการดมสรา นราบด อดม (2552) ศกษากลมอาการพรองฮอรโมนเพศชายและภาวะเสยงตอ

สขภาพในผชายวยทอง ตาบลแมปาก อาเภอวงชน จงหวดแพร พบวา ภาวะเสยงตอสขภาพ ทพบคอนขางสงคอการดมเครองดมแอลกอฮอล คดเปนรอยละ 39 คม (Kim, 2011) ศกษาความสมพนธระหวางการเกดเมตาโบลค ซนโดรม กบการดมแอลกอฮอลของชายวยกลางคนในประเทศเกาหล พบวา การดมแอลกอฮอลปรมาณนอยเปนผลดตอสขภาพ แตการดมมากจะเพมความเสยงตอการเกดความดนโลหตสง (Hypertension) รอยละ2.54 เบาหวานชนดท 2 (Diabeticmulitus type 2) รอยละ 2.48 เกดภาวะอวนลงพง (Abdomen obesity)รอยละ 1.93 และไขมนในเลอดสง (Hyperlipidemia) รอยละ1.85 ทความเชอมนเทากบ 95 เปอรเซนต ซงเปนอาการของเมตาโบลค ซนโดรม (Metabolic Syndrome) ทงสน

แบคและชน (Baik & Shin, 2008) ศกษาการใชแอลกอฮอล สมพนธกบการเกด เมตาโบลค ซนโดรมในเกาหล พบวา การเกดเมตาโบลค ซนโดรม สมพนธกบการดมแอลกอฮอลจานวนมาก เชอวาเกดจากองคประกอบของสรา และแอลกอฮอลเปนตวกระตนใหหวใจเตนเรว การสบฉดเลอดออกจากหวใจเพมขนและมความแรงสงไปกระทบหลอดเลอดแดงเกดอนตรายตอผนงหลอดเลอดซงมผลทาใหหลอดเลอดแดงแขงตวและตบตนไดงาย

แนวทางในการปฏบตเพอเลกดมเครองดมทมแอลกอฮอลผสม 4.2.1 มความตงใจแนวแนมนคงในการเลกเครองดมทมแอลกอฮอลผสม 4.2.2 สารวจสงกระตนทเปนปจจยเสยงตอการดม ซงอาจจะเปนสงของ อารมณ ความรสกและสถานท เชน อปกรณทใชในการดม เพอนทเคยดมดวยกนหลงเลกงาน หรอมความ เครยด เปนตน และหลกเลยงสงกระตนทเปนสาเหต เชน หลกเลยงกลมเพอนทดมสรา มวธการจด การกบความเครยดอยางเหมาะสม 4.2.3 ตระหนกถงความสาคญของการจดการกบสงกระตน และมวธจดการกบ สงกระตน เชน การอาบนา ดมนาผลไม เมอมความรสกอยากดมสรา 4.2.4 มการปรบเปลยนพฤตกรรมเพอพฒนาตนเอง หรอเปลยนแปลงการดาเนนชวตใหถกตอง อาจทาไดโดยการหากจกรรมใหมๆ ทาในขณะทรสกเบอหนาย ทาตนเองใหผอนคลายมากทสด เชน การพกผอน การอานหนงสอ การออกกาลงกาย เปนตน จะชวยใหเกดความสดชนและมความสข 4.2.5 การบรหารจต พจารณาตนเองโดยสารวจรางกายและจตใจ ในปจจบนวามอะไรเกดขนกบตนเองบางและฝกทาจตใจใหสงบไมฟ งซาน จะกอใหเกดสตปญญา ระลกไดถงโทษของสราตลอดเวลา การควบคมอารมณและความคด จะลดความเสยงของการดมสราลงได

35  

 

4.2.6 การเขารวมกลมบาบดตางๆ เชน กลมชวยเหลอกนเอง รวมกนแกไขปญหาเพอใหเกดพลงใจในการดาเนนชวตและสามารถเลกดมสราไดอยางตอเนอง 4.2.7 ควรพบแพทยเพอเขารบการบาบด เมอไมสามารถปฏบตเพอเลกดมสราไดดวยตนเอง

การปฏบตเพอเลกดมเครองดมทมแอลกอฮอลผสม ตองใชหลายวธรวมกนจะประสบผลสาเรจไดนน โดยขนอยกบผดมเปนสาคญ แอลกอฮอลเปนสารใหพลงงานสงถง 7 แคลอรตอกรมเมอเทยบกบไขมนซงใหพลงงาน 9 แคลอรตอกรม โดยพบวา เหลา 1.5 ออนซใหพลงงาน 100-120 แคลอร เบยร 1 แกวใหญใหพลงงาน 160 แคลอร และเหลาองน 1 แกวใหพลงงาน 100-150 แคลอร ผทดมเหลาปานกลาง 2-3 แกวตอวนจะไดพลงงาน 300-400 แคลอร หากผทดมจดจะไดพลงงานถง 1000-1500 แคลรอล เครองดมทมปรมาณแอลกอฮอลสง เมอดมเขาไปจะถกเผาผลาญใหพลงงานไดกจรง แตตามหลกโภชนาการแลว การดมแอลกอฮอลไมถอวาเปนแหลงดของพลงงานสาหรบรางกาย ดงนน ชายวยกลางคนกลมเสยงโรคเมตาโบลค จงจาเปนอยางยงทควรมการปรบเปลยนพฤตกรรมการดมเครองดมทมแอลกอฮอลผสมเพอทจะสามารถลดความรนแรงของความเสยงอาการทางเมตาโบลค ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ

จากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของกบปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ไดขอคนพบดงน

1. อาย มความสมพนธกบประสบการณในอดตทสงผลตอการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ อาย มความสมพนธตอการสงเสรมสขภาพตามแนวคดสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender et al., 2006: 51-52) ทวา อาย มอทธพลโดยตรงตอปจจยดานอารมณและการคดรทเฉพาะกบพฤตกรรมและมอทธพลโดยตรงตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพสอดคลองกบปราณ ธรโสภณและสรอย อนสรณธรกล (2545) ศกษา ภาวะสขภาพและพฤตกรรมสขภาพของผชายวยทองพบวา อายมความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรมสขภาพ (r=0.231, p=0.01) สอดคลองกบ ดวงกมล จนทรเจน (Chatngern.D, 2008) ศกษาความสมพนธระหวางการดาเนนชวตกบการเกดเมตาบอลคซนโดรมในขาราชการทหารเรอชายสงกดกรงเทพและปรมาณฑล พบวาปจจยทมความสมพนธกบการเกด เมตาโบลคซนโดรมในกลมตวอยาง มความสมพนธในกลมทมอายมากกวา 45 ป (OR adjust=5.17, 95% CI=1.91-13.99, p=0.001) สอดคลองกบ สภรณ ลาสวสด (Laoswat .s , 2553) ศกษาปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลสขภาพของชายวยทอง: กรณศกษาในขาราชการตารวจชนประทวนเขตกรงเทพมหานคร พบวา อาย สามารถรวมทานายพฤตกรรมการดแลสขภาพของชายวยทองได รอยละ 36

36  

 

2. ระดบการศกษา เปนการจดประสบการณใหแกชวต ชวยเพมพนความรและพฒนาสตปญญาของบคคล เพราะการศกษาชวยใหบคคลรจกใชความร ความคดเขาแกไขปญหาการดารงชวตไดเหมาะสม การศกษาจงเปนสวนหนงทสงเสรมใหเกดพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพทดของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค และมความสมพนธตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพตามแนวคดสงเสรมสขภาพของเพนเดอรและคณะ (Pender et al., 2006: 51-52) ทวาปจจยดานการศกษามอทธพลโดยตรงตอปจจยดานอารมณและการคดรทเฉพาะกบพฤตกรรมและมอทธพลโดยตรงตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ซงตรงกบแนวคดของโอแรม (Orem, 1985) ทกลาววา การ ศกษาจะชวยใหบคคลมการพฒนาความร สามารถใชสตปญญาอยางมเหตผล มวฒภาวะมความมนคงในการพฒนาความสามารถในการดแลตนเองดขน 3. รายได รายไดเปนตวบงบอกสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคม ผทมเศรษฐกจดจะมโอกาสดกวาในการแสวงหาสงทเปนประโยชนตอการดแลตนเอง เปนปจจยทมอทธพลตอการดาเนนชวตในดานการตอบสนองความจาเปนและความตองการพนฐาน รวมทงความสามารถในการดแลตนเองของบคคล( Pender,1987: 163) สอดคลองกบประสาน ไชยมหาพฤกษ (2552 ) ศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของพยาบาลวยทองงานการพยาบาล สต-นรเวชวทยา โรงพยาบาลศรราช พบวา รายไดเฉลยตอเดอนตางกน มความคดเหนเกยวกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพในภาพรวม แตกตางกน โดยพยาบาลวยทองทมรายไดสง จะมพฤตกรรมสขภาพดกวาสตรวยทองทมรายไดของครอบครวระดบปานกลางและตา อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 4. การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ เพนเดอรและคณะ (Pender et al., 2006: 52) กลาววา การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรม เปนความเชอของบคคลโดยคาดหวงประโยชนทจะไดรบภายหลงการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ การรบรประโยชนจากการปฏบตพฤตกรรมเปนแรงเสรมทาใหบคคลเกดแรงจงใจในการปฏบตพฤตกรรมนน บคคลจะปฏบตพฤตกรรมตามประสบการณในอดตทพบวาพฤตกรรมนนใหผลทางบวกตอตนเอง การรบรประโยชนจากการปฏบตพฤตกรรมของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค อาจจะเปนทงประโยชนภายนอกและภายใน ประโยชนจากภายใน เชน การเพมความตนตว หรอการลดความรสกเมอยลา สวนประโยชนจากภายนอกนน เชน การไดรบรางวลเงนทอง หรอความเปนไปไดของการมปฏสมพนธทางสงคมทเกดจากผลของการปฏบตพฤตกรรม ในระยะแรกนนประโยชนจากภายนอกจะเปนทรบรมากกวา แตประโยชนภายในนนจะสงผลใหเกดแรงจงใจในการปฏบตพฤตกรรมอยางตอเนองมากกวา

37  

 

จากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทศกษาพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมโรคทเกดจากพฤตกรรม (non communicable diseases: NCDs)ไดขอคนพบทสอดคลองกนดงน จตตมา ภรทตกล (2547: 58) ศกษาความเชอดานสขภาพและพฤตกรรมสขภาพของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทมภาวะไขมนในเลอดผดปกต พบวา การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ อยางมนยสาคญทางสถตท 0.05 (r=0.221, p<.05)

สภาภรณ อนรกษอดม (2552: 61) ศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการในผปวย เบาหวานชนดท 2 โรงพยาบาลมะการกษ จงหวดกาญจนบร พบวา การรบรประโยชนของการกระทาสามารถรวมทานายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพไดรอยละ 23.5 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

จนดาพร ศลาทอง (2553: 65) ศกษาปจจยทานายพฤตกรรมการปองกนโรคความดนโลหตสงของผใหญกลมเสยง ในชมชนอาเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร พบวา การรบรประโยชนมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการปองกนโรคความดนโลหตสงทระดบ 0.01 (r=.339, p<0.01)

5. การรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ เพนเดอรและคณะ (Pender et al., 2006: 53) กลาววา การรบรอปสรรคในการปฏบต

พฤตกรรมสงเสรมสขภาพ หมายถง ความเชอหรอการรบรถงสงขดขวางททาใหบคคลไมสามารถปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ซงอปสรรคดงกลาวประกอบดวย อปสรรคภายในและภายนอกของบคคล อปสรรคภายใน ไดแก ความขเกยจ ความไมร ไมมเวลา ไมพงพอใจ ถาตองปฏบตพฤตกรรม และความเขาใจผดเกยวกบพฤตกรรม เปนตน อปสรรคภายนอก ไดแก สถานภาพทางเศรษฐกจ ขาดแคลนสงเอออานวยในการปฏบตพฤตกรรม เชน คาใชจายสง การรบรวายาก สภาพอากาศ และความไมสะดวก เปนตน อปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพนอาจเปนเรองทเกดขนจรงหรอเปนสงทบคคลคาดคดกได ซงมผลตอความตงใจทจะกระทาพฤตกรรม และมผลตอแรงจงใจของบคคลใหหลกเลยงทจะปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ จากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทศกษาพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมโรคทเกดจากพฤตกรรม (non communicable diseases: NCDs) ไดขอคนพบทสอดคลองกนดงน

จตตมา ภรทตกล (2547: 58) ศกษาความเชอดานสขภาพและพฤตกรรมสขภาพของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทมภาวะไขมนในเลอดผดปกต พบวา การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสขภาพมความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถตท .001 (r=-.595, p–value< .001)

38  

 

อโณทย ตงธนะพงษา (2551: 48) ศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของผ ทเปนเบาหวานแฝง พบวา ปจจยดานการรบรอปสรรคมความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถต ( r =-.305, p-value< .001)

สภาวด พงสภา (2552: 67) ศกษาลกษณะทางจตสงคมและลกษณะทางพทธทเกยวของกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของพยาบาลศนยการแพทยโรงพยาบาลกรงเทพ พบวา การรบรอปสรรคในการปฏบตการสรางเสรมสขภาพมความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ อยางมนยสาคญทางสถตท0.05 (r=-.090, p–value< .05)

6. การรบรความสามารถของตนเอง ของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรความสามารถของตนเอง หมายถงความเชอมนของบคคลเกยวกบความสามารถ

ของตนเองในการบรหารจดการและกระทาพฤตกรรมใดๆ ภายใตอปสรรคหรอสภาวะตางๆ ในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ เมอบคคลเชอวาตนเองสามารถปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพภายใตอปสรรคหรอสถานการณตางๆ ไดและรบรวาตนเองมความสามารถในการปฏบตพฤตกรรมในระดบสงจะมอทธพลตอการรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพลดลงได และการรบรความสามารถของตนเองในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ มอทธพลโดยตรงตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพและมอทธพลโดยออมตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ โดยผานการรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพและความมงมนตอแผนการปฏบตพฤตกรรมทวางไว (Pender et al., 2006: 53) จากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทศกษาพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมโรคทเกดจากพฤตกรรม (non communicable diseases: NCDs) ไดขอคนพบทสอดคลองกนดงน

ธญรตน ตนตกฤตยา (2548: 60) ศกษาอทธพลของการรบรความสามารถของตนเอง และอทธพลระหวางบคคลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของผสงอายโรคความดนโลหตสง พบวา การรบรความสามารถของตนเองมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถต (r=0 .707, p–value< .001)

อโณทย ตงธนะพงษา (2551: 48) ศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของผทเปนเบาหวานแฝง พบวา ปจจยดานการรบรสมรรถนะของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถต (r= 0 .482, p–value< .001)

สภาวด พงสภา (2552: 67) ศกษาลกษณะทางจตรสงคมและลกษณะทางพทธทเกยว ของกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของพยาบาล ศนยการแพทยโรงพยาบาลกรงเทพ พบวา การ รบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ มความสมพนธทางบวกกบ พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถต (r=0.26, p–value< .001)

39  

 

บทบาทของพยาบาลเวชปฏบตชมชนตอการดแลสรางเสรมสขภาพชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค

พยาบาลเวชปฏบตชมชนเปนบคลากรทมความใกลชดกบประชาชนในชมชน มบทบาทหนาทครอบคลมทง 4 มต ดานการสงเสรมสขภาพ ปองกนโรค การรกษาพยาบาลตลอดจนให การ ฟนฟสภาพ การใหคาปรกษา การสอน การสงเสรมใหประชาชนในชมชน สามารถดแลสขภาพตนเอง การประสานและการใชแหลงประโยชนในชมชน รวมถงการดแลทบาน (สมจต หนเจรญกล, 2553: 58) การนา Pender’s Health Promotion Model มาประยกตใชในดแลสรางเสรมสขภาพชาย วยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค บทบาทพยาบาลในการปองกนและการสงเสรมสขภาพ

แบบจาลองการสงเสรมสขภาพของเพนเดอรไดอธบายใหทราบถงปจจยตางๆ ทมอทธพลตอการปฏบตพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพของบคคลทงโดยทางตรงและทางออม การประยกตแบบจาลองนในการปฏบตการพยาบาลจงควรมการประเมนปจจยตางๆ ทเกยวของอยางละเอยดรอบคอบ เพนเดอร (Pender, 1996: 115-141) ไดกลาวถงแนวทางการประเมนสขภาพ ความเชอดานสขภาพและพฤตกรรมสขภาพ ซงสามารถนามาใชในการปฏบตได

ขนตอนท 1 การประเมนภาวะสขภาพ (Assessment of Health) (Pender, 1996: 18) กรอบแนวคดการประเมนภาวะสขภาพ (Nursing Frameworks for Health Assessment) โดยการประเมนมโนทศน ตองประเมนใหครบทง 3 มโนทศน เพอทจะมาดแนวโนมพฤตกรรมการสงเสรมเกยวกบแบบแผนการดาเนนชวต ซงม 6 ดาน

1. พฤตกรรมการบรโภคอาหาร 2. พฤตกรรมกรรมการออกกาลงกาย 3. การจดการกบความเครยด 4. การรบผดชอบตอสขภาพ 5. ความสมพนธระหวางบคคล 6. การพฒนาดานจตวญญาณ ขนตอนท 2 การวางแผนการพฒนาการปองกนและการสงเสรมสขภาพ (Pender, 1996) แนวทางการวางแผนม 9 ขนตอนโดยจดประสงคในการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

ของผรบบรการ ซงผใชบรการควรมสวนรวมอยางแขงขนและพยาบาลควรมบทบาทเปนผใหการชวยเหลอไมใชเปนผควบคมกากบ ไดแก

1. การรวบรวมขอมลและสรปขอมลทไดจากการประเมน 2. สงเสรมพลงและความสามารถของผรบบรการ

40  

 

3. กาหนดเปาหมายและทางเลอกในการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 4. กาหนดผลลพธทางดานสขภาพหรอดานพฤตกรรม 5. สรางแผนการปรบเปลยนพฤตกรรม 6. ย าเตอนถงประโยชนของการปรบเปลยนพฤตกรรม 7. เตรยมการทางดานปจจยทางดานสงแวดลอมและความสมพนธระหวางบคคล 8. กาหนดระยะเวลาสาหรบการปรบเปลยนพฤตกรรม 9. สรางพนธะสญญาเพอนาไปสเปาหมาย คอ การปรบเปลยนพฤตกรรม ขนตอนท 3 ระยะการลงมอปฏบตและคงไวซงพฤตกรรม (The action and maintenance

phase) 1. กระบวนการดานการไดรบประสบการณ (Experiential process)

1.1 การสรางจตสานก (Consciousness Raising) 1.2 การประเมนผลตนเองใหม (Self Revaluation) 1.3 การปรบโครงสรางทางความคด (Cognitive Restructuring)

2. กระบวนการทางดานการแสดงพฤตกรรม (Behavior process) 2.1 การใหแรงเสรม (Reinforcement Management) 2.2 การสงเกตแบบอยางจากผอน (Modeling) 2.3 การเผชญกบสถานการณจรง (Stimulus control) 2.4 สงทขดขวางการเปลยนแปลง (Dealing with barriers to change)

ขนตอนท 4 การประเมนผลการพยาบาลและการคงไวซงพฤตกรรมสงเสรมสขภาพท ปรบเปลยน (Evaluation and Maintaining Behavior change) 1. เพมทกษะในการแสดงออกพฤตกรรมนนๆ 2. จานวนสมาชกทมความเชอ 3. ขยายแรงสนบสนนทางสงคม 4. ใสพฤตกรรมใหอยในแบบแผนการดาเนนชวต 5. กาจดสงแวดลอมทขดขวางพฤตกรรม 6. เพมแรงสนบสนนทางสงคม 7. คงพฤตกรรมไวดวยจตใจตนเอง

การพยาบาลเปนการดแลแบบองครวมทผรบบรการเปนผมบทบาทสาคญ (Active role) ในการกาหนดและคงไวซงพฤตกรรมสขภาพ รวมทงดดแปลงสงแวดลอมใหเหมาะสมสาหรบปฏบตพฤตกรรมนน (Pender, 1996: 55) เปาหมายในการพยาบาล คอ การสงเสรมของปจเจกบคคล ครอบครว และชมชน

41  

 

บทบาทของพยาบาลในการปองกนและสงเสรมสขภาพประกอบดวย 1. เพมระดบของภาวะสขภาพ และความเปนอยทดในปจเจกบคคล ครอบครว และชมชน 2. ลดโอกาสของการเกดความเจบปวย ความพการในปจเจกบคคลและครอบครว 3. ปรบปรงความสามารถในการตดสนใจเกยวกบภาวะสขภาพ และความเปนอยทดของปจเจกบคคล ครอบครว และชมชน 4. มความสามารถในการชวยเหลอใหปจเจกบคคลและครอบครว สามารถดแลตนเอง 5. เพมระดบความสามารถของปจเจกบคคลและครอบครว ในการประเมนความตองการเกยวกบการรบบรการทางสขภาพไดดวยตนเอง 6. สงเสรมใหชมชนไดรบความสะดวกสบายในบรการสงเสรมสขภาพ เพอชวยขจดพฤตกรรมทาลายสขภาพในชมชนนนๆ 7.สงเสรมใหประชาชนในสงคมทงหมดมวถชวตซงสงเสรมภาวะสขภาพ ขนตอนของการพยาบาลม 2 ระยะ ระยะท1 ระยะของการตดสนใจ (Decision making phase) ประกอบดวย การประเมนภาวะสขภาพ คานยมของบคคล การสงเสรมความสามารถในการดแลตนเอง การวางแผนการปองกนและสงเสรมสขภาพ ระยะท2 ระยะของการปฏบตการ (Active phase) ประกอบดวย การปรบเปลยนวถชวต การจดโปรแกรมการออกกาลงกาย และเพมพนความแขงแรงของรางกาย การจดโปรแกรมทางโภชนาการและการควบคมน าหนก การควบคมความเครยด และการนามโนทศนการสนบสนนทางสงคมมาใชในการสงเสรมสขภาพ

การประยกตแบบจาลองการสรางเสรมสขภาพของเพนเดอรและคณะ (Pender et al., 2006)ไปใชในการสรางเสรมสขภาพ (อาภาพร เผาวฒนา และคณะ, 2554: 56–57) ไดอธบายถงปจจยตางๆ ทสมพนธกนและมอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ปจจยเหลาน ไดแก คณลกษณะและประสบการณของบคคล อารมณและความคดทเฉพาะเจาะจงกบพฤตกรรมนนๆ และผลลพธทางดานพฤตกรรม ดงนน พยาบาลเวชปฏบตชมชน ทตองทาการสรางเสรมสขภาพในชมชนจงจาเปนตอง 1. ศกษาพฤตกรรมสขภาพของคนในชมชนทจะเปนเปาหมายของการเปลยนแปลงโดยอาจพจารณาจากปญหาสขภาพ หรอขอมลทมอยแลว 2. เมอไดพฤตกรรมสขภาพทตองการปรบเปลยนแลว ขนตอนตอไปกคอการสารวจหรอตรวจสอบคณลกษณะและประสบการณของบคคล อารมณและความคดทเฉพาะเจาะจงกบ

42  

 

พฤตกรรมนนๆ ทมสวนกระตนการปฏบตของคนในชมชน 3. หลงจากนน จงจดโครงการสรางเสรมสขภาพทมเนอหาและกระบวนการมงสงเสรมใหกลมเปาหมาย 3.1 มความเชอตอประโยชนทจะไดรบจากการปฏบตพฤตกรรมนนๆ โดยใหรายละเอยดของการปฏบตทถกตอง และเนนถงการเกดผลดของการปฏบตในดานของการสรางเสรมสขภาพ 3.2 ลดความเชอตออปสรรคของการปฏบต โดยการสรางความมนใจในการปฏบตใหขอมลทถกตองหรอปรบปรงรปแบบการบรหารจดการ เพอใหการปฏบตมความสะดวก ลดขนตอนทยงยากหรอลดคาใชจายทมากเกนไป 3.3 สงเสรมใหบคคลรบรถงทกษะหรอความสามารถของตนเอง โดยอาจจดประสบ-การณตรงในการปฏบตดวยตนเองและไดรบการประเมนจากผอน หรอโดยสงเกตการปฏบตของผอนแลวมากเปรยบเทยบกบตนเอง หรอโดยการชกจงดวยคาพดเพอทาใหสามารถนาเอาความสามารถทตนเองมอยมาใชในการปฏบต 3.4 ใหผทมสวนเกยวของหรอมอทธพลตอพฤตกรรมสขภาพของบคคล ซงอาจจะเปนครอบครว เพอน หรอเจาหนาทสขภาพ เขามามบทบาทในการสราง สนบสนน และเปนแบบอยางของพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ 3.5 สรางสงแวดลอมหรอปรบบรบททเปนอยใหสามารถทจะเอออานวย ใหเกดพฤตกรรมสขภาพได เชน จดใหมอาหารเพอสขภาพใหเลอกรบประทานในการทาโครงการสรางเสรมโภชนาการ 3.6 ประเมนความรสกของบคคล ขณะปฏบต และหลงปฏบตพฤตกรรม เนองจากความรของบคคล อาจมผลตอความรสกนกคดทจะปฏบตพฤตกรรมนนๆ ในภายหลง 3.7 ใหบคคลวางแผนและกาหนดเปาหมายในการปฏบตพฤตกรรมทชดเจน พรอมทงสงเสรมการกากบและมระเบยบวนยในตนเองในการปฏบตพฤตกรรม

บทท 3

วธดาเนนการวจย 

การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) เพอศกษาความสามารถในการทานายของ อาย ระดบการศกษา รายได การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และการรบรความ สามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพกบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ในชมชนตาบลทามะกา จงหวดกาญจนบร

ลกษณะและสถานทเกบขอมล ตาบลทามะกาเปนตาบลหนงของอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร ซงอยในเขตรบผดชอบดานสาธารณสขของโรงพยาบาลมะการกษ ต งอยทางทศใตของจงหวด มพนท 15 ตารางกโลเมตร แบงการปกครองเปนเขตเทศบาลตาบลทามะกาและเขตองคกรบรหารสวนตาบลทามะกา มทงหมด 11 หมบาน ลกษณะภมประเทศเปนทราบ มแมน าแมกลองไหลผาน มโรงงานอตสาหกรรมในตาบลและพนทใกลเคยง 6 โรงงาน ประชากรชายวยกลางคนสวนใหญประกอบอาชพรบจางเปนพนกงานในโรงงาน ทางานเปนเวลา การคมนาคมสะดวกสวนใหญใชรถ มอเตอรไซดและรถยนตสวนบคคลเปนพาหนะ ในเขตองคการบรหารสวนตาบล สภาพบานเรอนสวนใหญเปนบานไมอยกนเปนหยอมๆ สวนในเขตเทศบาลจะเปนหองแถว หรอตกแถวอยกนอยางหนาแนน ประชากรสวนใหญเขารบบรการทโรงพยาบาลมะการกษ

44

ประชากรและกลมตวอยาง   

ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน คอ ชายวยกลางคน อายระหวาง 40-59 ป ทอาศยอยใน

ตาบลทามะกา จงหวดกาญจนบร จานวน 512 คน ซงทไดรบการตรวจคดกรองความเสยงตอกลมอาการทางเมตาโบลค โดยใชแบบคดกรองของกองทนสงเสรมสขภาพและปองกนโรคสานกงานหลกประกนสภาพแหงชาต พ.ศ. 2553ไดผลเปนบวกอยางนอย 1 ขอไมเกน 2 ขอ โดยนยามกลมอาการทางเมตาโบลค (Metabolic syndrome) ตามเกณฑของสหพนธเบาหวานโลก (International Diabetes Federation: IDF, 2005) คอ

เสนรอบเอวตงแต 90 เซนตเมตร ขนไปในเพศชาย และตงแต 80 เซนตเมตรขนไป ในเพศหญง รวมกบความผดปกตทางเมตาโบลค อกอยางนอยสองขอในสขอดงน 1. ระดบไตรกลเซอไรดในเลอด มากกวาหรอเทากบ 150 มลลกรมตอเดซลตร 2. ระดบเอช-ด-แอล โคเลสเตอรอล มากกวาหรอเทากบ 40 มลลกรมตอเดซลตรในผชาย หรอมากกวาหรอเทากบ 50 มลลกรมตอเดซลตรในผหญง 3. ความดนโลหตมากกวาหรอเทากบ 130/85 มลลเมตรปรอท หรอรบประทานยาลดความดนโลหตอย 4. ระดบนาตาลขณะอดอาหารมากกวาหรอเทากบ 100 มลลกรมตอเดซลตร

กลมตวอยาง  กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก ชายวยกลางคนอายระหวาง 40-59 ป ทอาศยอยในตาบลทามะกา จงหวดกาญจนบร และผลการคดกรองความเสยงอาการทางเมตาโบลคไดผลเปนบวกอยางนอย 1 ขอแตไมเกน 2 ขอ โดยมการกาหนดคณสมบตของกลมตวอยางดงน 1. มสตสมปชญญะด สามารถใหขอมลไดดวยตนเอง 2. สามารถเขาใจภาษาไทย ไมมปญหาการพดและการฟง

3. ยนดใหความรวมมอในการวจยครงน การกาหนดขนาดกลมตวอยาง คานวณจากสดสวนของตวแปร: ขนาดกลมตวอยาง

เทากบ 1:30 (Hair,1998: 70) ในการวจยครงนมตวแปรจานวน7 ตวแปร ไดแก อาย ระดบการศกษา รายได การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ ดงนนขนาดกลมตวอยางทควรใชในการศกษาครงนเทากบ 7x30=210 คน

45

การเลอกกลมตวอยาง การเลอกกลมตวอยางโดยวธการสมตวอยางแบบมระบบ (Systematic random sampling) โดยมขนตอนการสมตวอยางดงน

1. กาหนดหมบานในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร ตามเขตการปกครอง กระทรวง มหาดไทย ซงมจานวน11 หมบาน กาหนดขนาดตวอยางของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทาง เมตาโบลค เทากบ 10 คนจากประชากรทงหมด 512 คน

2. กาหนดขนาดตวอยางของแตละหมบานโดยคานวณตามสดสวน (แผนภมท 3) อาท หมท1 มจานวนชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ทงหมด 80 คน คานวณขนาดตวอยางตามสดสวนทกาหนด = 80 x 210 = 33 คน 512 หมท 11 มจานวนชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ทงหมด 46 คน คานวณขนาดตวอยางตามสดสวนทกาหนด = 46 x 210 = 20 คน 512 3. กาหนดชวงในการสมตวอยางจากการเขยนรายชอชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทาง

เมตาโบลค จากกลมงานเวชกรรมสงคม โรงพยาบาลมะการกษ โดยคานวณชวงทใชในการสมตวอยางจากสตรดงน(บญใจ ศรสถตนรานกล, 2550: 192) สตร I = N / n n = ขนาดตวอยางของงานวจย

N = ขนาดประชากรทงหมด แทนคา I = 512 / 210 = 2.4 ดงนนในการวจยครงนจงกาหนดชวงทใชในการสมเทากบ 2 4. สมหมายเลขตงตน จานวน1 หมายเลขโดยใชวธการสมอยางงายดวยการจบฉลากได

หมายเลขลาดบท 6 เปนหมายเลขตงตนสาหรบการสมในแตละหมบาน 5. สมตวอยางประชากรในทะเบยนรายชอชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค

ตามรายหมบานลาดบท 6 เปาหมายเลขตงตนแลงเลอกชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค หมายเลขทบวกคาชวงทใชในการคานวณไดในขอ 3 คอ 2 เปนลาดบถดไป ในทนคอหมายเลข 8, 10, 12,…จนครบจานวนกลมตวอยางแตละหมบาน

46

จากขนตอนในการสมตวอยางดงกลาว สามารถแสดงรายละเอยดตามแผนภมดงน

แผนภมท 3 ขนตอนการสมกลมตวอยาง เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน เปนแบบสอบถามทผวจยพฒนาขนจากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ ประกอบดวยแบบสอบถาม 5 สวน (ภาคผนวก ค) คอ สวนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไปของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ไดแก อาย ระดบการศกษา รายได

หมท

1 หมท

2 หมท

3 หมท

4 หมท

5 หมท

6 หมท

7 หมท

8 หมท

9 หมท

10 หมท

11

N1 80

N2

20 N

57 N4 25

N5 23

N6 20

N7 32

N8 57

N9 67

N10 85

N11 46

n1 33

n2 8

n3 23

n4 10

n5 9

n6 8

n7 13

n8 23

n9 28

n10 35

n11 20

ชายวยกลางคนทมความเสยงตออาการทางเมตาโบลค ตาบลทามะกา จงหวดกาญจนบร จานวน 512 คน

กลมตวอยางจานวน 210 คน512 คน (N )

47

สวนท 2 แบบประเมนการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ เปนแบบสอบถามทผวจยสรางขนจากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของรวมกบดดแปลงแบบสอบถามของนราบด อดม (2552) และประสาน ไชยมหาพฤกษ (2552) ประกอบดวยขอคาถามจานวน 10 ขอ

ลกษณะคาตอบเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ ดงน เหนดวยอยางยง หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนนมาก

ทสด เหนดวย หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนนมากไมแนใจ หมายถง ทานไมแนใจมความคดเหนหรอความรสกตรงหรอความ

รสกตรงขอความนน ไมเหนดวย หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกไมตรงกบขอความนน ไมเหนดวยอยางยง หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกไมตรงกบขอความนน

อยางมาก เกณฑการใหคะแนนดงน

เหนดวยอยางยง ให 5 คะแนน เหนดวย ให 4 คะแนน ไมแนใจ ให 3 คะแนน ไมเหนดวย ให 2 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง ให 1 คะแนน

การแปลผลคะแนนรายขอและโดยรวม ใชคาเฉลยทมคาตงแต 1.00–5.00 โดยพจารณาตามเกณฑของเบสท (Best, 1977: 14) ดงน  Maximum–Minimum = คะแนนสงสด–คะแนนตาสด

Interval จานวนชน = 5- 1 = 1 4

คะแนนเฉลย 4.00-5.00 หมายถง มการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบดมาก

คะแนนเฉลย 3.00-3.99 หมายถง มการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบด

48

คะแนนเฉลย 2.00-2.99 หมายถง มการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบปานกลาง

คะแนนเฉลย 1.00-1.99 หมายถง มการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบไมด

สวนท 3 แบบประเมนการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ เปนแบบสอบถามทผวจยสรางขนจากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของรวมกบดดแปลงแบบสอบถามของประสาน ไชยมหาพฤกษ (2552) และอนงค นลกาแหง (2551) ประกอบ ดวยขอคาถามจานวน 10 ขอ

ลกษณะคาตอบเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ ดงน เหนดวยอยางยง หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนนมาก

ทสด เหนดวย หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนนมากไมแนใจ หมายถง ทานไมแนใจมความคดเหนหรอความรสกตรงหรอความ

รสกตรงขอความนน ไมเหนดวย หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกไมตรงกบขอความนน ไมเหนดวยอยางยง หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกไมตรงกบขอความนน

อยางมาก เกณฑการใหคะแนนดงน

เหนดวยอยางยง ให 5 คะแนน เหนดวย ให 4 คะแนน ไมแนใจ ให 3 คะแนน ไมเหนดวย ให 2 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง ให 1 คะแนน

การแปลผลคะแนน รายขอและโดยรวมใชคาเฉลยทมคาตงแต 1.00–5.00 โดยพจารณาตามเกณฑของเบสท (Best, 1977: 14) ดงน 

  Maximum – Minimum = คะแนนสงสด – คะแนนตาสด

Interval จานวนชน = 5 - 1 = 1 4

49

คะแนนเฉลย 4.00-5.00 หมายถง มการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบดมาก

คะแนนเฉลย 3.00-3.99 หมายถง มการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบด

คะแนนเฉลย 2.00-2.99 หมายถง มการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบปานกลาง

คะแนนเฉลย 1.00-1.99 หมายถง มการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบไมด

สวนท 4 แบบประเมนการรบรความสามารถของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ เปนแบบสอบถามทผวจยสรางขนจากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของรวมกบดดแปลงแบบสอบถามของอโณทย ตงธนะพงษา (2551) และอนงค นลกาแหง(2551) ประกอบดวยขอคาถามจานวน 10 ขอ

ลกษณะคาตอบเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ ดงน เหนดวยอยางยง หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนนมาก

ทสด เหนดวย หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนนมากไมแนใจ หมายถง ทานไมแนใจมความคดเหนหรอความรสกตรงหรอความ

รสกตรงขอความนน ไมเหนดวย หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกไมตรงกบขอความนน ไมเหนดวยอยางยง หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกไมตรงกบขอความนน

อยางมาก เกณฑการใหคะแนนดงน

เหนดวยอยางยง ให 5 คะแนน เหนดวย ให 4 คะแนน ไมแนใจ ให 3 คะแนน ไมเหนดวย ให 2 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง ให 1 คะแนน

การแปลผลคะแนน รายขอและโดยรวม ใชคาเฉลยทมคาตงแต 1.00–5.00 โดยพจารณาตามเกณฑของเบสท (Best, 1977: 14) ดงน

50

Maximum – Minimum = คะแนนสงสด – คะแนนตาสด Interval จานวนชน = 5 - 1 = 1 4

คะแนนเฉลย 4.00-5.00 หมายถง มการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบดมาก

คะแนนเฉลย 3.00-3.99 หมายถง มการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบด

คะแนนเฉลย 2.00-2.99 หมายถง มการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบต พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบปานกลาง

คะแนนเฉลย 1.00-1.99 หมายถง มการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบต พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบไมด

สวนท 5 แบบประเมนพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค มทงหมด 4 ดาน ไดแก พฤตกรรมการบรโภคอาหาร พฤตกรรมการออกกาลงกาย การจดการความเครยดและความรบผดชอบตอสขภาพ เปนแบบสอบถามทผวจยพฒนามาจากการทบทวนวรรณกรรมงานวจยเกยวของ รวมกบดดแปลงแบบสอบถามของ อโณทย ตงธนะพงษา(2551)และประสาน ไชยมหาพฤกษ(2552)มจานวน 37 ขอ เปนขอความเชงลบทงหมด 15 ขอ และมขอความเชงบวกทงหมด 22 ขอ ดงน

พฤตกรรมการบรโภคอาหาร จานวน 15 ขอ ไดแก ขอ 1-15 เปนขอความ เชงลบ 12 ขอ คอ ขอท 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 14, 15

พฤตกรรมการออกกาลงกาย จานวน 7 ขอ ไดแกขอ 16-22 เปนขอความเชงบวกทงหมด

การจดการความเครยด จานวน 7 ขอ ไดแกขอ 23-29 เปนขอความ เชงลบ 1 ขอ คอขอท 27

ความรบผดชอบตอสขภาพ จานวน 8 ขอ ไดแกขอ 30-37 เปนขอความ เชงลบ 2 ขอ คอขอท 36, 37

51

ลกษณะคาตอบเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบดงน ปฏบตเปนประจา หมายถง ขอความนน ทานปฏบตเปนประจาอยางสมาเสมอ ปฏบตเปนสวนมาก หมายถง ขอความนน ทานปฏบตเปนสวนใหญแตไมสมาเสมอ ปฏบตปานกลาง หมายถง ขอความนน ทานปฏบตปานกลางไมมากหรอไมนอย ปฏบตเปนบางครง หมายถง ขอความนน ทานปฏบตเปนบางครง หรอเปนสวนนอย ไมเคยปฏบต หมายถง ขอความนน ทานไมเคยปฏบตเลย

เกณฑการใหคะแนนดงน ตวเลอก ขอความเชงบวก ขอความเชงลบ

ปฏบตเปนประจา 5 1 ปฏบตเปนสวนมาก 4 2 ปฏบตปานกลาง 3 3 ปฏบตเปนบางครง 2 4 ไมเคยปฏบต 1 5

การแปลผลคะแนน รายขอรายดานและโดยรวม ใชคาเฉลยทมคาตงแต 1.00–5.00 โดยพจารณาตามเกณฑของเบสท (Best, 1977: 14) ดงน

Maximum – Minimum = คะแนนสงสด – คะแนนตาสด Interval จานวนชน = 5 - 1 = 1 4

คะแนนเฉลย 4.00-5.00 หมายถง การปฏบตพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยในระดบดมาก

คะแนนเฉลย 3.00-3.99 หมายถง การปฏบตพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยในระดบด

คะแนนเฉลย 2.00-2.99 หมายถง การปฏบตพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยในระดบปานกลาง

คะแนนเฉลย 1.00-1.99 หมายถง การปฏบตพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยในระดบไมด

52

การตรวจสอบหาคณภาพเครองมอ   การวจยครงน ผวจยนาแบบสอบถามทไดโดยการพฒนาขนมาใหสอดคลองกบกรอบแนวคดในการทาวจย แลวผวจยตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถาม  โดยการหาคาความตรงและความเชอมนของเครองมอ ซงมรายละเอยด ดงน 

1. ความตรงของเครองมอ (Content validity)  ผวจยนาแบบประเมน พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ แบบประเมนการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ แบบประเมนการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และแบบประเมนการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ไปตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content validity) โดยผทรงคณวฒ 5 ทาน (ภาคผนวก ก) จากนนผวจยตรวจสอบความตรงเชงเนอหาโดยนามาคานวณคาดชนความความสอดคลอง (Index of item object congruence: IOC) และคาดชนความตรงตามเนอหา (Content validity index:CVI) และปรบแกไขขอคาถามตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ ผลการตรวจสอบไดคาดชนความความสอดคลอง (Index of item object congruence: IOC) และคาดชนความตรงตามเนอหา (Content validity index: CVI) ไดคาเทากบ 1 จงนาเครองมอไปทดลองใช เพอหาคาความเชอมนของเครองมอตอไป

2. ความเชอมนของเครองมอ (Reliability) ผวจย นาเครองมอทไดปรบปรงแกไขใหชดเจนดานเนอหา และความเหมาะสมดาน

ภาษาแลวนามาทดสอบเพอหาความเชอมน (Reliability) โดยการทดสอบแบบสอบถาม (Try out) ในประชากรชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ทตาบลหวายเหนยว อาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร จานวน 30 คน ซงคลายคลงกนกบกลมตวอยางทจะทาการศกษา แตไมใชกลมทไดรบคดเลอกใหเปนกลมตวอยาง จากนนนาขอมลทไดมาวเคราะหและคานวณหาความเชอมนของเครองมอ โดยใชสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) การตรวจสอบคาความเชอมนของเครองมอไดผลดงน  

แบบประเมนพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ   = 0.79แบบประเมนการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ = 0.85 แบบประเมนการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ = 0.75แบบประเมนการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

= 0.75

53

การพทกษสทธผเขารวมวจย

ผวจยพทกษสทธผเขารวมวจยตงแตเรมการดาเนนการวจยจนกระทงนาเสนอผลการวจย กลาวคอ ขอหนงสอตอคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษย ของบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยครสเตยน เสนอขออนญาตตอคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในคนของเขตพนทเกบขอมล ในการขอความรวมมอเกบขอมลจากกลมตวอยาง ผวจยชแจงใหผเขารวมวจยทราบถงวตถประสงคของการวจย ลกษณะการเกบขอมล ขนตอนการเกบขอมล ระยะเวลาทคาดวาจะใชในการสอบถาม การวเคราะหขอมลและการนาเสนอขอมลซงนาเสนอในภาพรวม พรอมทงอธบายใหกลมตวอยางเขาใจถงการพทกษสทธของผเขารวมวจยตามแบบพทกษสทธของผเขารวมวจย หากกลมตวอยางไมพรอมหรอรสกลาบากใจในการตอบแบบสอบถามตอไปสามารถยตการใหขอมลไดโดยไมมผลกระทบใดๆ ในระหวางสอบถามผตอบมอสระในการตดสนใจเลอกทจะตอบ หรอไมตอบกได รวมทงสามารถยตการตอบแบบสอบถามไดทกเมอ และขอขอมลกลบไดตลอดเวลาโดยไมตองบอกเหตผล ผวจยเปดโอกาสใหผตอบแบบสอบถามในการคดทบทวนกอนตดสนใจ เมอกลมตวอยางยนดใหขอมลผวจยจงดาเนนการเกบขอมล การเกบรวบรวมขอมล  

1. ขอหนงสอจรยธรรมการวจยในมนษย (Institutional review board: IRB) จากบณฑต-วทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน เลขท 072 วนทรบรอง 14 พฤศจกายน 2554 (ภาคผนวก ข ) ไปเสนอตอคณะกรรมการพทกษสทธของเทศบาลตาบลทามะกา และองคการบรหารสวนตาบลทามะกา จงหวดกาญจนบร พรอมแจงวตถประสงคและรายละเอยดเกยวกบการเกบขอมล  2. ดาเนนการเกบขอมลมขนตอนปฏบตดงน 2.1 ผวจยเกบรวบรวมขอมลดวยตนเองมรายชอกลมตวอยางทจบฉลากเลอกไว โดยมอาสาสมครหมบานเปนผชวยเกบขอมล เลอกคณสมบตผชวยเกบขอมลคอ รจกบานกลมตวอยาง อานหนงสอออกเขาใจความหมายของคาถาม โดยผวจยอธบายความหมายในขอคาถามแตละขอจนผชวยเกบขอมลเขาใจ และอาสาสมครหมบานนาไปเกบขอมลทบานกลมตวอยางเลอกเกบขอมลในวนหยดและหลงเลกงาน 2.2 ผวจยเขาพบกลมตวอยางทเลอกไวทบานของกลมตวอยางแนะนาตวเอง สรางสมพนธภาพกบกลมตวอยาง ชแจงวตถประสงคและขอความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม

54

2.3 ผวจยอธบายวธการตอบแบบสอบถามใหกลมตวอยางเขาใจ ประเมนความพรอมในการใหขอมล กรณกลมตวอยางอานหนงสอไมออกหรอสายตายาวอานหนงสอไมไดจะใชเปนแบบสมภาษณแทน 2.4 ผวจยตรวจสอบความสมบรณและความถกตองของขอมลในแบบสอบถาม 2.5 นาขอมลจากแบบสอบถามทงหมด มารวบรวมจดระเบยบขอมล ลงรหส และนาขอมลมาวเคราะหดวยวธทางสถตตอไป การวเคราะหขอมล  

ผวจยนาแบบสอบถามมาตรวจความสมบรณ ความถกตอง แลวใหคะแนนตามเกณฑทกาหนดไว นาไปลงรหสทาการวเคราะหขอมล โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป เพอตอบวตถประสงคและสมมตฐานทตงไว มขนตอน รายละเอยดการวเคราะหขอมลและสถตทใชมการวเคราะหตามลาดบ ดงน 1. สถตเชงพรรณนา (Descriptive statistics) เพอสรปขอมลทได จากการศกษาอธบาย อาย ระดบการศกษา รายได การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ กบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของกลมตวอยาง โดยใชการแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน นามาเสนอขอมลในรปแบบของตาราง 2. สถตเชงวเคราะห ( Analysis statistics) ไดแก

2.1 วเคราะหความสมพนธระหวาง การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสราง เสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และการรบรความสามารถของตนตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ กบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง โดยใชสถตสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s product moment correlation coefficient)

2.2 วเคราะหความสมพนธระหวาง ระดบการศกษา รายได กบพฤตกรรมสรางเสรม สขภาพของกลมตวอยางโดยใชสถตสมประสทธ Eta (Eta Coefficient) 2.3 วเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธพหคณ ระหวางตวแปรทานายกบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางโดยใชสถตวเคราะหถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis)

 

บทท 4

ผลการวจย

การวจยครงน เปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive research) เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ในตาบลทามะกา จงหวดกาญจนบร โดยศกษาในกลมตวอยางเพศชายทมอายระหวาง 40–59 ป ทมความเสยงอาการทางเมตาโบลค จานวน 210 คน ระหวางเดอนกมภาพนธ 2555 ถงเดอนมนาคม 2555 ซงผลการวจยไดเสนอดวยตารางประกอบการบรรยายตามลาดบ ดงมรายละเอยดตอไปน

สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค สวนท 2 ขอมลเกยวกบการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

สวนท 3 ขอมลเกยวกบการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ สวนท 4 ขอมลเกยวกบการรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ สวนท 5 ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ สวนท 6 ขอมลวเคราะหความสมพนธ ระหวาง อาย ระดบการศกษาและรายได การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของ

การปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และการรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ

สวนท7 ขอมลการวเคราะหอานาจการของ อาย ระดบการศกษา รายได การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และการรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ

 

 

56

สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ตารางท 1 จานวน รอยละของกลมตวอยาง จาแนกตามอาย ระดบการศกษา สถานภาพสมรสรายได (n=210)  

ขอมลสวนบคคล จานวน(คน) รอยละ อาย (ป)

40 – 49 ป 50 – 59 ป

81 129

38.60 61.40

x = 51.17, SD = 5.77 Min = 40, Max = 59 ระดบการศกษา ประถมศกษาหรอตากวา

มธยมศกษาหรอเทยบเทา อนปรญญาหรอสงกวา

121 51 38

57.60 24.30 18.10

สถานภาพสมรส ค

มาย / หยา / แยกกนอย โสด 

175 18 17

83.30 8.60 8.10

รายได(บาท/เดอน) ไมเกน 10,000

มากกวา 10,000 – 20,000 มากกวา 20,000

125 46 89

59.50 21.90 18.60

อาชพ รบจาง

เกษตรกรรม คาขาย รบราชการ ไมไดทางาน 

85 54 43 24 4

40.50 25.70 20.50 11.50 1.90

จากตารางท 1 พบวากลมตวอยางสวนใหญรอยละ 61.4 มอายในชวง 50-59 ป โดยมอาย

เฉลยเทากบ 51.17 ป สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 5.77 ป การศกษาสวนใหญอยในระดบ

 

 

57

ประถมศกษาหรอตากวา คดเปนรอยละ 57.6 และรอยละ 83.3 มสถานภาพสมรสค รายไดเฉลย ตอเดอนสวนใหญรอยละ 59.5 อยในชวงไมเกน 10,000 บาท/เดอน สวนใหญมอาชพรบจางรอยละ 40.5 มเพยงรอยละ 1.9 ทไมไดทางาน

สวนท 2 ขอมลเกยวกบการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลระดบการรบรประโยชนของการปฏบต พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง จาแนกรายขอรายดานและโดยรวม (n=210)

ขอความ x S.D. การแปลผล

การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ(โดยรวม)

4.08 0.47 ดมาก

การรบรประโยชนดานการบรโภคอาหาร รบประทานอาหารครบ 3 มอ…………………………... 4.19 0.68 ดมาก ไมรบประทานอาหารประเภทเนอสตวตดมน………….. 4.05 0.91 ดมาก การรบประทานผกใบเขยว…………………………….. 4.03 0.71 ดมาก การรบประทานอาหารมอเยนกอนนอน 4 ชวโมง…...…. 3.94 0.78 ด ไมรบประทานของหวาน………………………………. 3.93 0.88 ด การรบประทานอาหารทมรสเคม………………………. 3.89 0.86 ด การรบรประโยชนดานการออกกาลงกาย ออกกาลงกาย 5 วนตอสปดาห…………………….…. 4.09 0.67 ดมาก การรบรประโยชนดานการจดการกบความเครยด เมอมเรองไมสบายใจ………………………………… 4.37 0.73 ดมาก การรบรประโยชนดานความรบผดชอบตอสขภาพ การตรวจสขภาพประจาป …………………………… 4.37 0.73 ดมาก การงดและเลกสบบหร…………………………………. 4.29 0.73 ดมาก

จากตารางท 2 พบวา กลมตวอยางมคาคะแนนเฉลยการรบรประโยชนของการปฏบต

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพโดยรวมอยในระดบดมาก ( x =4.08, S.D.=0.47)

 

 

58

เมอพจารณาการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดานการบรโภคอาหารเปนรายขอ พบวา ขอทมคาเฉลยมากทสดคอ การรบประทานอาหารครบ 3 มอ ในปรมาณทเหมาะสม ( x =4.19, S.D.=0.68) รองลงมาคอ ไมรบประทานอาหารจบจบชวยคมน าหนกได ( x =4.05, S.D.=0.91) สวนขอทมคาเฉลยตาสดคอการหลกเลยงการรบประทานอาหารทมรสเคมหรออาหารทมสวนผสมของเกลอมาก เพราะจะทาใหระดบความดนโลหตสงขน ( x =3.89, S.D=0.86)

เมอพจารณาการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดานการออก กาลงกายเปนรายขอ พบวาขอทมคาเฉลยอยระดบดมากมากคอ การออกกาลงกาย 5 วนตอสปดาหนานตดตอกนครงละ 30 นาท ชวยลดและชะลอการเกดโรคเบาหวาน ความดนโลหตสงและโรค หลอดเลอดหวใจ ( x =4.09, S.D.=0.67)

เมอพจารณาการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ดานการจดการกบความเครยดเปนรายขอ พบวาคาเฉลยอยระดบดมาก คอ เมอมเรองไมสบายใจ การปรกษาผใกลชด ทไวใจ จะทาใหผอนคลายความตงเครยดได ( x =4.37, S.D.=0.73)

เมอพจารณาการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดานความรบผดชอบตอสขภาพเปนรายขอ พบวาทกขอมคาเฉลยอยระดบดมากทสดคอ การตรวจสขภาพประจาป ทาใหคนพบความผดปกตของรางกายทจะนามาสการรกษาททนทวงท ( x =4.37, S.D.=0.73) รองลงมาคอ การงดหรอเลกสบบหรชวยลดและปองกนโรคระบบหวใจและหลอดเลอดได ( x =4.29 S.D.=0.73) สวนท 3 ขอมลเกยวกบการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ตารางท 3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลระดบคะแนนการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง จาแนกเปนรายขอและโดยรวม (n=210)

ขอความ x S.D. การแปลผล การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ (โดยรวม)

2.71 0.54 ปานกลาง

การรบรอปสรรคดานการบรโภคอาหาร ทานไมสามารถรบประทานอาหารมอเยน ………. 3.38 0.99 ด การรบรอปสรรคดานการออกกาลงกาย ทานทราบวาการออกกาลงกายเปนสงทด………… 3.20 1.14 ด

 

 

59

ตารางท 3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลระดบคะแนนการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง จาแนกเปนรายขอและโดยรวม (n=210)(ตอ)  

ขอความ x S.D. การแปลผล การมโรคประจาตว ……………………………… 3.09 1.01 ด ความเหนดเหนอยจากการทางานใน แตละวน…… 3.07 1.09 ด การออกกาลงกายเปนประจา……………………. 2.11 0.84 ปานกลาง ทานไมสามารถออกกาลงกายได………………… 2.87 1.05 ปานกลาง การรบรอปสรรคดานการจดการกบความเครยด วธทใชผอนคลายความเครยด……………………. 2.52 0.97 ปานกลาง การรบรอปสรรคดานความรบผดชอบตอสขภาพ ทานไมตรวจสขภาพ……………………………… 2.44 1.07 ปานกลาง ทานไมสามารถเลกหรอลดการดมเครองดม……… 2.30 1.07 ปานกลาง การใชความคด…………………………………… 2.11 1.03 ปานกลาง

จากตารางท 3 พบวา กลมตวอยางมคาคะแนนเฉลยการรบรอปสรรคของการปฏบต

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพโดยรวมอยระดบปานกลาง ( x =2.71, S.D.=0.54) เมอพจารณาการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดานการ

บรโภคอาหารเปนรายขอ พบวา มคาเฉลยอยระดบดคอ ไมสามารถรบประทานอาหารมอเยนกอนเวลานอนอยางนอย 4 ชวโมงได เพราะมภาระงานมาก ( x =3.38, S.D.=0.99)

เมอพจารณาการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดานการออกกาลงกายเปนรายขอ พบวา ขอทมคาเฉลยอยระดบมากทสดคอ การออกกาลงกายเปนสงทด แตดวยความขเกยจ หรอไมมเวลาจงไมสามารถออกกาลงกายได ( x =3.20, S.D.=1.14) รองลงมาคอ การมโรคประจาตว ทาใหทานไมสามารถออกกาลงกายไดนานตอเนอง 30 นาท ( x =3.09, S.D.=1.01) สวนขอทมคาเฉลยอยระดบตาสดคอ ไมสามารถออกกาลงกายไดเพราะไมมสถานททเหมาะสม ( x =2.87, S.D.=1.05)

เมอพจารณาการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดานการจดการกบความเครยดเปนรายขอ พบวา มคาเฉลยอยระดบดทสดคอ วธทใชผอนคลายความเครยดใหไดผลดนน เปนสงทยงยากสาหรบตนเอง ( x =2.52, S.D. = 0.97)

 

 

60

เมอพจารณาการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดานความรบผดชอบตอสขภาพเปนรายขอ พบวา ขอทมคาเฉลยอยระดบดทสดคอ ไมตรวจสขภาพเพราะ ไมมเวลาไปตรวจ ( x =2.44 , S.D.=1.07) รองลงมาคอ ไมสามารถเลกหรอลดการดมเครองดมแอลกอฮอลได เนองจากดมจนตดถาเลกดม จะมอาการใจสนกระวนกระวาย หงดหงด ( x =2.30, S.D.=1.07) สวนขอทมคาเฉลยอยระดบตาสดคอ การใชความคด การผอนคลายความเครยดและการเขาสงคม ทาใหตองสบบหรเปนประจา ( x =2.11, S.D.=1.03) สวนท 4 ขอมลเกยวกบการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ตารางท 4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลระดบคะแนนการรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพจาแนกเปนรายดานรายขอและโดยรวม (n=210)

ขอความ x S.D การแปลผล การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรม สรางเสรมสขภาพ (โดยรวม)

3.74 0.47 ด

การรบรความสามารถของตนเองดานการบรโภคอาหาร ทานสามารถกนอาหารทมสวนประกอบของผกใบเขยว…... 4.11 0.74 ดมาก ทานสามารถควบคมตวเองไมใหกนขนมกรบกรอบ………. 3.91 0.83 ด ทานหลกเลยงอาการทมรสหวานจด ………………………. 3.85 0.72 ด ทานสามารถควบคมตวเองไมใหกนอาหารทมไขมนสง…... 3.72 0.84 ด การรบรความสามารถของตนเองดานการออกกาลงกาย ถงแมจะไมมสงอานวยความสะดวกในการออกกาลงกาย… 3.63 0.77 ด ทานสามารถออกกาลงกายไดแมจะรสกเหนอย…………… 3.38 0.83 ด ทานสามารถออกกาลงกาย โดยมหวใจเตนเรว ………….. 3.00 1.89 ด การรบรความสามารถของตนเองดานการจดการกบความเครยด ทานสามารถผอนคลายความเครยดและเขาสงคมได…….... 3.98 0.94 ด การรบรความสามารถของตนเองดานความรบผดชอบตอสขภาพ ทานสามารถเขารบการตรวจสขภาพ……………………… 4.18 0.70 ดมาก ทานสามารถไมดมแอลกอฮอลได………………………... 3.56 1.04 ด  

 

 

61

จากตารางท 4 พบวา กลมตวอยางมคาคะแนนเฉลยการรบรของความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพโดยรวมอยระดบด ( x =3.74, S.D.=0.47)

เมอพจารณาการรบรของความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดานการบรโภคอาหารเปนรายขอ พบวา ขอทมคาเฉลยอยระดบสงสดคอ สามารถรบประทานอาหารทมสวนประกอบของผกใบเขยวไดทกมอ ( x =4.11, S.D.=0.74) รองลงมาคอ สามารถควบคมตวเองไมใหรบประทานอาหารหรอขนมกรบกรอบขณะนงดทวหรอขณะอานหนงสอ ( x =3.85, S.D.=0.72) สวนขอทมคาเฉลยตาสดคอสามารถควบคมตวเอง ไมใหกนอาหารทมไขมนสง เชน หมสามชน ขาหม หนงไก หนงหม หรอของทอดน ามนตางๆ แมวาตองไปงานเลยง ( x =3.72, S.D.=0.84) เมอพจารณาการรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดานการออกกาลงกายเปนรายขอ พบวา ขอทมคาเฉลยอยระดบสงสดคอ ถงแมจะไมมสงอานวยความสะดวก ในการออกกาลงกาย เชน สถานท อปกรณ กสามารถออกกาลงกายไดสปดาหละ 5 วน( x =3.63, S.D.=0.77) รองลงมาคอ สามารถออกกาลงกายได แมจะรสกเหนอยลาจากการทางาน( x = 3.38, S.D.=0.83) สวนขอทมคาเฉลยตาสดคอสามารถออกกาลงกาย โดยมหวใจเตนเรว มเหงอออกนาน 30 นาท ในแตละครง แมวามงานรอทจะตองทาตอ ( x =3.00, S.D.=1.89)

เมอพจารณาการรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดานการจดการกบความเครยดเปนรายขอ พบวา ขอทมคาเฉลยอยระดบสงสดคอสามารถผอนคลายความเครยดและเขาสงคมได โดยไมตองพงพาบหร ( x =3.98, S.D.=0.94)

เมอพจารณาการรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดานความรบผดชอบตอสขภาพเปนรายขอ พบวา ขอทมคาเฉลยอยระดบสงสดคอสามารถเขารบการตรวจสขภาพของตนเอง อยางนอยปละครง แมวาจะรสกวาสขภาพแขงแรงด ( x =4.18, S.D.=0.70)รองลงมาคอสามารถไมดมแอลกอฮอลไดแมเปนเทศกาลสงสรรค ( x = 3.56 , S.D = 1.04 )

 

 

62

สวนท 5 ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ ตารางท 5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลระดบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง จาแนกรายดานรายขอและโดยรวม (n=210)

ขอความ x S.D การแปลผล พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ(โดยรวม) 3.09 0.48 ด พฤตกรรมดานการบรโภคอาหาร 3.46 0.41 ด พฤตกรรมดานความรบผดชอบตอสขภาพ 3.32 0.84 ด พฤตกรรมดานการจดการกบความเครยด 3.24 0.66 ด พฤตกรรมดานการออกกาลงกาย 2.30 0.75 ปานกลาง

จากตารางท 5 พบวากลมตวอยางมคาคะแนนพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพโดย

รวมอยระดบด ( x =3.09, S.D.=0.48) เมอพจารณารายขอพบวา ขอทมคาเฉลยอยระดบสงสด คอพฤตกรรมดานการบรโภคอาหาร ( x =3.46, S.D.=0.41) รองลงมาคอพฤตกรรมดานความรบผดชอบตอสขภาพสวนขอทมคาเฉลยตาสดคอพฤตกรรมดานการออกกาลงกาย( x =2.30, S.D.=0.75)

ตารางท 6 คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลระดบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพดานการบรโภคอาหาร ของกลมตวอยาง จาแนกรายขอ (n=210)

ขอความ x S.D การแปลผล หลงจากรบประทานอาหารเยนแลว ขณะดทว……………… 4.12 0.88 ดมาก ทานรบประทานอาหารทปรงจากนามนสตว………………... 4.05 0.95 ดมาก ทานรบประทานขนมปง ขนมเคก คกก เบเกอร…………… 3.96 0.72 ด ทานรบประทานอาหารทมสวนประกอบดวยกะท …………. 3.69 0.62 ด ทานรบประทานผกและอาหารทมกากใยสง………………… 3.69 0.62 ด ทานรบประทานอาหารทผดโดยใชน ามน…………………… 3.67 0.72 ด ทานรบประทานผลไมรสหวานจด …………………………. 3.61 0.78 ด ทานรบประทานอาหารททอดดวยนามน…………………… 3.60 0.77 ด ทานรบประทานอาหารทมรสเคม ………………………....... 3.57 0.90 ด

 

 

63

ตารางท 6 คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลระดบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพดานการบรโภคอาหาร ของกลมตวอยาง จาแนกรายขอ (n=210) (ตอ)

ขอความ x S.D การแปลผล ทานรบประทานอาหารทมไขมนสง ………………………... 3.51 0.80 ด ทานรบประทานอาหารแตพออม……………………………. 3.46 1.12 ด ทานดมเครองดมทมรสหวาน……………………………….. 3.39 0.99 ด ทานเตมนาตาลในอาหารทรบประทาน……………………... 3.24 1.12 ด ทานรบประทานอาหารทมสวนผสมของผงชรส……………. 3.01 1.17 ด ทานรบประทานผลไมทไมหวานจด………………………… 2.55 0.91 ปานกลาง

จากตารางท 6 พบวาพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพดานการบรโภคอาหารายขอทม

คาเฉลยมากทสดคอภายหลงจากรบประทานอาหารเยนแลว ขณะดทวทานยงรบประทานอาหารอนๆ หรอขนมกรบกรอบไปดวย ( x =4.12, S.D.=0.88) รองลงมาคอ การไมรบประทานอาหารทปรงจากนามนสตว เชน นามนหม นามนไก ( x =4.05, S.D.=0.95) สวนขอทคาเฉลยตาสดคอ การรบประทานผลไมทไมหวานจด ( x = 2.55, S.D.=0.91) ตารางท 7 คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลระดบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพดานพฤตกรรมการออกกาลงกายของกลมตวอยาง จาแนกเปนรายขอ (n=210)

ขอความ x S.D การแปลผล ทานทากจกรรมทเปนงานบาน เชน ตดหญา………………… 3.14 1.23 ด ทานออกกาลงกายตดตอกนจนมเหงอออกชม ………………... 2.44 1.19 ปานกลาง ทานใชวธการเดน เมอตองออกไปนอกบาน…………………. 2.37 1.21 ปานกลาง ทานออกกาลงกายชนดทมการเคลอนไหวตลอด……………… 2.28 1.16 ปานกลาง กอนและหลงออกกาลงกายทานมการยดเหยยด………………. 2.20 1.05 ปานกลาง ทานออกกาลงกายอยางนอยสปดาหละ 5 ครง……………..... 2.10 1.10 ปานกลาง ทานออกกาลงกายตดตอกนจนรสกหวใจเตนเรว…………….. 1.58 0.95 ไมด

 

 

64

จากตารางท 7 พบวากลมตวอยางมพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพดานการออกกาลงกายรายขอทมคาเฉลยมากทสดคอ การทากจกรรมทเปนงานบาน เชน ตดหญา ถบาน ลางรถ ปลกหรอรดนาตนไม ( x =3.14, S.D.=1.23) รองลงมาคอ การออกกาลงกายตดตอกนจนมเหงอออกชมตว ครงละไมตากวา 30 นาท ( x =2.44, S.D.=1.19) สวนขอทมคาเฉลยตาสดคอ การออกกาลงกายตดตอกนจนรสกหวใจเตนเรว เหนอย ไมสามารถพดเปนประโยค ( x =1.58 , S.D.=0.95) ตารางท 8 คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลระดบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพดานการจดการกบความเครยด ของกลมตวอยาง จาแนกเปนรายขอ (n = 210)

ขอความ x S.D การแปลผล เมอเกดความเครยดทานจะรบประทานอาหารจกจก……………. 4.48 0.77 ดมาก ทานบอกตวองวาปญหาทกอยางมทางแกไข……………………. 3.38 1.03 ด ทานแบงเวลาในการทางานกบการพกผอน……………………... 3.29 1.09 ด ทานยอมรบเหตการณวกฤต…………………………………….. 3.07 1.03 ด เมอมปญหาหรอมความทกข……………………………………. 3.03 1.13 ด ทานผอนคลายความเครยด โดยการหางานอดเรกทา…………... 2.88 1.16 ปานกลาง ทานใชวธการจดการความเครยด……………………………….. 2.59 1.16 ปานกลาง

จากตารางท 8 พบวา กลมตวอยางมพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพดานการจดการกบ

ความเครยดเปนรายขอทมคาเฉลยมากทสดคอ เมอเกดความเครยดจะรบประทานอาหารจกจกและเพมจานวนมากขน ( x =4.48, S.D.=0.77) รองลงมาคอ เมอมความเครยดกลมตวอยางบอกตวองวาปญหาทกอยางมทางแกไขและหาเหตผลของปญหานน( x =3.38, S.D.=1.03) สวนขอทมคาเฉลยตาสดคอเมอเกดความเครยดจะใชวธการจดการความเครยดโดยการหายใจเขาออกชาๆ ลกๆ เชน ทาสมาธ ( x =2.59, S.D.=1.16)

 

 

65

ตารางท 9 คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลระดบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพดานความรบผดชอบตอสขภาพของกลมตวอยาง จาแนกเปนรายขอ (n=210)

ขอความ x S.D การแปลผล ทานดมเครองดมทมแอลกอฮอล………………………….. 3.69 1.32 ด ทานสนใจ อานขาว/ฟงขาว/ดโทรทศน ………………… 3.60 1.22 ด ทานไดรบการตรวจระดบนาตาลในเลอดปละ 1 ครง……. 3.43 1.46 ด ทานไดรบการตรวจระดบไขมนในเลอดปละ 1 ครง……… 3.27 1.56 ด ทานวดความดนโลหตทก 6 เดอน………………………. 3.14 1.35 ด เมอมปญหาเกยวกบสขภาพ ……………………………… 3.09 1.21 ด ทานวดรอบเอวเพอประเมนความอวนเดอนละ 1 ครง……. 2.50 1.31 ปานกลาง

จากตารางท 9 พบวา กลมตวอยางมพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพดานความรบผดชอบ

ตอสขภาพเปนรายขอทมคาเฉลยมากทสดคอการดมเครองดมทมแอลกอฮอล ( x =3.69, S.D.=1.32) รองลงมาคอ การสนใจ อานขาว/ฟงขาว/ดโทรทศน หรออานวารสารเกยวกบการดแลสขภาพ ( x =3.60, S.D.=1.22) สวนขอทมคาเฉลยตาสดคอ การวดรอบเอวเพอประเมนความอวนเดอนละ 1 ครง ( x =2.50, S.D.=1.31) สวนท 6 ขอมลการวเคราะหความสมพนธ ระหวาง อาย ระดบการศกษา รายได การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพและการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ ตารางท 10 คาความสมพนธ ระหวาง ระดบการศกษา รายได กบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง (n=210)

ตวแปร พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ

Eta. p - value ระดบการศกษา 0.250* 0.041 รายได 0.254* 0.018

*p < 0.05

 

 

66

จากตารางท 10 พบวาระดบการศกษามความสมพนธกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 (Eta=0.250, p–value=0.041) รายไดมความสมพนธกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 (Eta=0.254, p–value=0.018) ตารางท 11 คาสมประสทธสหสมพนธ ระหวาง อาย การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรความ สามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ (n=210)

ปจจย พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ

r p อาย 0.271** < 0.001 การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ 0.226** < 0.001 การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ -0.316** < 0.001 การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

0.464** < 0.001

*p<0.05 **p<0.01

จากตารางท 11 พบวา อาย มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง อยางมนยสาคญทางสถตท (r=0.271, p<.001) แสดงวา กลมตวอยางทมอายมากขนจะมพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดขน การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง อยางมนยสาคญทางสถตท (r=0.226, p<.001) การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ มความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง อยางมนยสาคญทางสถตท (r=-0.316, p<.001) การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพมความ สมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง อยางมนยสาคญทางสถตท (r=0.464, p<.001)

 

 

67

สวนท 7 ขอมลการวเคราะหอานาจทานายของ อาย ระดบการศกษา รายได การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพและการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ ตารางท 12 คาสมประสทธสหสมพนธพหคณ ระหวางตวแปรทานายกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ โดยวธการวเคราะหพหคณแบบขนตอน (n=210)

ตวแปรทานายพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ b Beta t Sig การรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรม .410 .404 6.807 < .001 การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรม -.193 -.220 -3.702 < .001 อาย .016 .191 3.224 < .001 Constant (a)=1.267 F=30.381 p=<0.001 R square=.309 Adjust R square=.299

จากตารางท 12 พบวา ในการวเคราะหความถดถอยเชงพหคณแบบผลการวเคราะห

พบวา ตวแปรทถกเลอกเขาสมการทานายพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางม 3 ตวแปร ไดแก การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพและอาย โดยสามารถรวมกนอธบายความผนแปรของพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางไดรอยละ 30.9 (R 2=0.309) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ p < 0.001

ดงนน จงสามารถสรางสมการทานายพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในรปคะแนนดบไดดงน

เมอ y = พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ สมการทไดคอ y = a+b1x1b2x2+b3x3

พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ = 0.309+0.410 (การรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ)-0.193 (การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ)+0.016 (อาย)

จากสมการ แสดงวา การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพเปนปจจยทมอทธพลตอ พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยง

 

 

68

อาการทางเมตาโบลค โดยมความสมพนธเชงเสนเชงบวก และมคาสมประสทธสหสมพนธการถดถอย เทากบ 0.410 หมายความวา เมอตวแปรอสระอนคงท ถาคะแนนการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพเพมขน 1 หนวย คะแนนพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค จะเพมเทากบ 0.410 หนวย สาหรบการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ เปนปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค โดยมความสมพนธเชงเสน เชงลบและมคาสมประสทธสหสมพนธการถดถอยเทากบ -0.193 หมายความวา เมอตวแปรอสระอนคงทถาคะแนนการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพเพมขน 1 หนวย คะแนนพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทาง เมตาโบลค จะลดลง เทากบ 0.193 หนวย และอายเปนปจจยทมอทธพลตอ พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค โดยมความสมพนธเชงเสนเชงบวก และมคาสมประสทธสหสมพนธการถดถอย เทากบ 0 .016 หมายความวาเมอตวแปรอสระอนคงท ถาอายเพมขน 1 หนวย คะแนนพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค จะเพมเทากบ 0.016 หนวย และสามารถสรางสมการทานายพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ในรปคะแนนมาตรฐานดงน

Z (พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค)

= 0.404 (Z การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ)-0.220 (Z การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ )+0.191 (Z อาย)

  

บทท 5

อภปรายผล การวจยเรองนมวตถประสงค เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคในชมชน จงหวดกาญจนบร จานวน 210 คน ผวจยไดอภปรายผลการศกษาตามวตถประสงค และสมมตฐานของการวจยดงน วตถประสงคท 1 เพอศกษาพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค จากผลการวจยพฤตกรรมดานการบรโภคอาหารของกลมตวอยาง ขอมลทได คอพฤตกรรมอยระดบดสอดคลองกบพพทธพงษ เขมปญญา (2548) ศกษาปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลตนเองของครชายวยทองโรงเรยนประถมศกษา จงหวดนครพนม พบวา ครชายวยทองสวนใหญมพฤตกรรมการดแลตนเองดทสดในดานโภชนาการ( x =4.08) แตในการวจยครงนกลมตวอยางเปนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค มความขดแยงกบผลการวจยคอมพฤตกรรมดแตยงมความเสยงเรองสขภาพ อธบายไดวากลมตวอยาง มความเขาใจและตงใจทจะบรโภคอาหารทมประโยชนตอสขภาพอย อาจมปจจยอยางอนทมอทธพลตอการเลอกบรโภคอาหารมาเกยวของดวย เชน ในสถานททางานไมมอาหารเพอสขภาพใหเลอก ไมสามารถทาอาหารเองไดตองซออาหารรบประทานทกมอเพราะไมมเวลา เพราะความรบเรงหรอทางานไมเปนเวลาทแนนอน จงมโอกาสเลอกอาหารทมประโยชนตอสขภาพไดนอย

พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพดานการออกกาลงกาย พบวา กลมตวอยางมพฤตกรรมการออกกาลงกายโดยรวมอยระดบปานกลาง ( x =3.46, S.D.=0.41) ขอทไดคาเฉลยสงสดและอยในระดบด คอ การทากจกรรมทเปนงานบาน เชน ตดหญา ถบาน ลางรถ ปลกหรอดนาตนไม ( x =3.14,

  

70

S.D.=1.23) สวนขอทมคาเฉลยตาสดและอยในระดบไมด คอ ออกกาลงกายตดตอกนจนรสกหวใจเตนเรว เหนอย ไมสามารถพดเปนประโยค ( x =1.58, S.D.=0.95) อธบายไดวากลมตวอยางสวนใหญ คดวา การทากจกรรมทเปนงานบาน เชน ตดหญา ถบาน ลางรถ ปลกหรอรดน าตนไม เปนการออกกาลงกายอยแลว แตการทจะออกกาลงกายใหเกดการเผาผลาญพลงงานและไขมนนนคอ ออกกาลงกายใหเหนอยแบบแอโรบคทระดบความหนกเบาถงปานกลาง หรอหวใจเตนรอยละ70-75 ของอตราการเตนหวใจสงสดในคน ดวยระยะเวลา 30 นาทขนไป เปนเวลาอยางนอย 5 ครงตอสปดาห (ธฤษณวชร ไชยโคตร, 2553: 28) กลมตวอยางเปนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ดงนน การออกกาลงกายแคเพยงทางานบานเหนอยแตยงไมถงจดเผาผลาญพลงงาน ขาดความตอเนองจงไมเพยงพอ และความถของการออกกาลงกายจากกลมตวอยางอยในเกณฑปานกลาง ( x =2.10, S.D.=1.10) จงทาใหการออกกาลงกายททามประโยชนนอยตอสขภาพ ความเสยงตอการเกดอาการทางเมตาโบลคไมไดรบการแกไข ผลการศกษาในครงนสอดคลองกบสพร ลาสวสด (2553) ศกษาปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลสขภาพของชายวยทอง : กรณศกษาในขาราชการตารวจชนประทวนเขตกรงเทพมหานคร พบวารอยละ 46 ขาดการออกกาลงกายอยางสมาเสมอ สอดคลองกบ ดวงกมล จนทรเจน (2008) ศกษาความสมพนธระหวางการดาเนนชวตกบการเกดเมตตาโบลค ซนโดรม ในขาราชการทหารเรอชายสงกดกรงเทพฯและปรมณฑลพบวา กลมตวอยางไมคอยออกกาลงกาย สอดคลองกบ นภาบด อดม. (2552) ศกษากลมอาการพรองฮอรโมนเพศชายและภาวะเสยงตอสขภาพในผชายวยทอง ตาบลแมปาก อาเภอวงชน จงหวดแพร พบวา ขาดการออกกาลงกายรอยละ 85.7 โดยไมมการออกกาลงกายรอยละ 81.3 สอดคลองกบสถาบนทรพยากรมนษยมหาวทยาลย ธรรมศาสตร (2550) ศกษา "ประชากรวยกลางคน: การเตรยมความพรอมเพอวยสงอายทมคณภาพในสงคมผสงอายใน 10-20 ป ขางหนาพบวา พฤตกรรมการเตรยมดานสขภาพของกลมตวอยางอยในระดบปานกลาง และใหความสาคญคอนขางนอยกบกจกรรมการดแลตนเองในเรองการออกกาลงกาย ดงนน พฤตกรรมนหนวยงานภาครฐ ชมชนและทองถน ตองจดโปรแกรมหรอสรางนวตกรรมการสรางเสรมสขภาพโดยใหความสาคญเรองการออกกาลงกายเปนลาดบแรก

พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ ดานการจดการกบความเครยด กลมตวอยางมพฤตกรรมโดยรวมอยระดบด ( x =3.24, S.D.=0.66) เมอพจารณารายขอพบวาขอทไดคาเฉลยสงสดและอยในระดบดมาก คอ เมอเกดความเครยดกลมตวอยางจะหลกเลยงการรบประทานอาหารจกจกและเพมจานวนมากขน ( x =4.48, S.D.=0.77) ขดแยงกบอาภาพร เผาวฒนาและคณะ(2554: 37) กลาววา ความเครยดเปนสาเหตหนงททาใหเกดเมตาโบลค ซนโดรม เพราะคนทอยในภาวะเครยดมกเลอกวธการกนเพอสนองความรสกทางอารมณ เครยด เบอ เพลย โดยมกอยากรบประทานของหวาน เพราะรสหวานทลนกระตนการหลงสารเคมในสมอง คอ เอนเดอรฟน และเซโรโทนน ซง

  

71

ชวยใหอารมณดขน และทาใหอารมณสงบไมรมรอน ในการศกษาครงนกลมตวอยางเปนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค เมอจดการกบความเครยดโดยรวมอยในระดบด ความเสยงอาการทางเมตา-โบลคทเปนอย นาจะเกดจากสาเหตอนๆ สวนขอทมคะแนนเฉลยตาสดและอยในระดบปานกลางม 2 ขอคอ กลมตวอยางผอนคลายความเครยดโดยการหางานอดเรกทา ฟงเพลง หรอออกกาลงกาย และเมอเกดความเครยดกลมตวอยางใชวธการจดการความเครยดโดยการหายใจเขาออกชาๆ ลกๆ เชน ทาสมาธ ( x =2.88, S.D.=1.16, x =2.59, S.D.=1.16) ตามลาดบกลมตวอยางปฏบตนอย อธบายไดวา การจดการความเครยดโดยการหางานอดเรกทา ฟงเพลง ออกกาลงกายหรอ ทาสมาธ กลมตวอยางทราบวาเปนวธทไมเหมาะสมกบกลมตวอยางจงปฏบตนอย

พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพดานความรบผดชอบตอสขภาพ กลมตวอยางมพฤตกรรมดานความรบผดชอบตอสขภาพโดยรวมอยระดบด ( x =3.32, S.D.=0.84) แตขอทมคาเฉลยมากทสดคอการดมเครองดมทมแอลกอฮอล ( x =3.69, S.D.=1.32) สอดคลองกบสถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร (2550) ศกษา "ประชากรวยกลางคน: การเตรยมความพรอมเพอวยสงอายทมคณภาพในสงคมผสงอายใน 10-20 ปขางหนา พบวา พฤตกรรมเสยงตอสขภาพทเกยวกบการดมเครองดมแอลกอฮอลพบในเพศชาย สอดคลองกบนราบด อดม (2552) ศกษากลมอาการพรองฮอรโมนเพศชายและภาวะเสยงตอสขภาพในผชายวยทอง ตาบลแมปาก อาเภอวงชน จงหวดแพร พบวาภาวะเสยงตอสขภาพ ทพบคอนขางสงคอการดมเครองดมแอลกอฮอล คดเปนรอยละ 39 สวนขอทมคะแนนเฉลยตาสดและอยในระดบปานกลาง คอ การวดรอบเอวเพอประเมนความอวนเดอนละ 1 ครง ( x =2.50, S.D.=1.31) กลมตวอยางทานอยมาก อาจเปนเพราะเปนตวชวดภาวะสขภาพตวใหม ซงกลมตวอยางยงไมเขาใจเหตผลและความสาคญในตวชวดน วตถประสงคขอท 2 ศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ไดแก อาย ระดบการศกษา รายได ตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค

สมมตฐานขอท 1 ปจจยสวนบคคล ไดแก อาย ระดบการศกษา รายได มความสมพนธกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ผลการศกษาพบวาปจจยสวนบคคล อาย มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของของกลมตวอยาง อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ0.01 p<0.001 (r=0.271) เปนไปตามสมมตฐานขอท 1 ทวาอาย มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพสอดคลองกบปราณ ธรโสภณ, สรอย อนสรณธรกล (2545) ศกษาภาวะสขภาพและพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

  

72

ของผชายวยทอง พบวา อายมความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ (r=0.231, p=0.01) กลมตวอยางทมอายมากขนจะมพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบดมากขน อธบายไดวา กลมตวอยางทมอายมากขนจะมประสบการณการดารงชวต เรมพบกบความเสอมและการเจบปวยของรางกายมากกวาคนอายนอย และกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ทศกษาสวนใหญมอายท 50–59 ปคดเปนรอยละ 61.4 เรมมปญหาดานสขภาพ จงทาใหกลมตวอยางทมอายมากขน สนใจดแลสขภาพของตนเองมากขน แสดงวาเมอเกดปญหาตอสขภาพแลวจงเรมสนใจดแลพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ระดบการศกษามความสมพนธตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถตระดบ 0.05 (Eta=0.250, p–value=0.041) เปนไปตามสมมตฐานขอท 1 ทวาระดบการศกษาม ความ สมพนธกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ สอดคลองกบสภาภรณ อนรกษอดม (2552) ศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการในผปวย เบาหวานชนดท 2 โรงพยาบาลมะการกษ จงหวดกาญจนบร .พบวา ระดบการศกษามความสมพนธกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของผปวยเบาหวานชนดท 2 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 (Eta=.324, p–value<.01) กลมตวอยางสวนใหญอยในระดบประถมศกษาหรอ ตากวา คดเปนรอยละ 57.6 สวนใหญทางานเปนลกจางโรงงาน จากประสบการณในอดตมการเรยนรนอยอยแลว ปจจบนตองทางานหนกเปนประสบการณทคลายคลงกน จงทาใหโอกาสการรบรและเขาใจการดแลสขภาพมนอยในแตละวนสนใจเรองปากทองมากกวา การอานหนงสอไมออกบางครงเปนสาเหตของการรบรดวย สวนในกลมทระดบการศกษาทดกวามโอกาสรบรจากสอตางๆ ทาใหเกดความสนใจขอมลและรบรการดแลตนเองดานสขภาพทมากกวา

รายไดมความสมพนธตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 (Eta=0.254, p–value=0.018) เปนไปตามสมมตฐานขอท 1 ทวารายไดมความ สมพนธตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ สอดคลองกบการศกษาของ ประสาน ไชยมหาพฤกษ (2552) ศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของพยาบาลวยทองงานการพยาบาล สต- นรเวชวทยา โรงพยาบาลศรราช พบวา พยาบาลวยทองทมรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มความคดเหนเกยวกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพในภาพรวม แตกตางกนอยางมนยสาคญทระดบ 0.05 รายไดเฉลยตอเดอนของกลมตวอยาง สวนใหญไมเกน 10,000 บาทตอเดอน คดเปนรอยละ 59.5 อาชพสวนใหญรบจาง คนทมรายไดนอยตองประหยดคาใชจาย จงตระหนกเรองการดแลสรางเสรมสขภาพของตนเองนอย เมอเทยบกบปญหาปากทองความอยรอด มโอกาสเลอกอาหาร หรอใชจายเพอการดแลสขภาพไดนอยกวาคนทมรายไดมาก

  

73

อาย ระดบการศกษา และรายไดของกลมตวอยางมความสมพนธตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพตามแนวคดสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender et al, 2006) ทวาปจจยสวนบคคล ไดแก อาย การศกษา และสถานะทางสงคมเศรษฐกจ มอทธพลโดยตรงตอปจจยดานอารมณและ การคดรทเฉพาะกบพฤตกรรมและมอทธพลโดยตรงตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

วตถประสงคขอท 3 ศกษาความสมพนธระหวางปจจยการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และการรบรความ สามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ กบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค

สมมตฐานขอท 2 การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ มความสมพนธกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค

ผลการศกษาพบวาการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยระดบ ดมาก มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถตท (r=0.226, p=.001) เปนไปตามสมมตฐานขอท 2 ทวา การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพมความสมพนธกบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอธบายไดวา กลมตวอยางเหนความสาคญของการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ สอดคลองกบการศกษาของ จนดาพร ศลาทอง (2553: 50) ทศกษาปจจยทานายพฤตกรรมการปองกนโรคความดนโลหตสงของผใหญกลมเสยง ในชมชนอาเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร พบวา การรบรประโยชนมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการปองกนโรคความดนโลหตสง สอดคลองกบ สภาภรณ อนรกษอดม (2552: 54) ศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการในผปวย เบาหวานชนดท 2 โรงพยาบาลมะการกษ จงหวดกาญจนบร.พบวากลมตวอยางมการรบรประโยชนของการกระทาพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการโดยรวมอยในเกณฑด จากผลการวจยกลมตวอยางมการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยระดบด แสดงวาพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพกตองดดวย แตกลมตวอยางยงอยในกลมเสยงอาการทาง เมตาโบลค แสดงวาการรบรประโยชนนไมไดเปนปจจยทนามาชวยสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางในการศกษาครงน อธบายไดวารแลวแตไมสามารถปฏบตได อาจมปจจยอนๆ ทมอทธพลมากกวาการรบรประโยชนอยางเดยว ตองศกษาปจจยอนเพมเตม ดงนนควรศกษาปจจยดานอนท

  

74

อาจมผลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพและทาใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมเพมขนไดตอไป สวนปจจยนกยงคงสงเสรมควบคกบปจจยอนๆ ตามความเหมาะสมตอไป

การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางอยระดบ ปานกลางมความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ อยางมนยสาคญทางสถตท (r=-0.316, p<.001) กลมตวอยางรบรอปสรรคมาก พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพจะนอยลง เปนไปตามสมมตฐานขอท 2 ทวาการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพมความสมพนธกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ สอดคลองกบการศกษาของสภาวด พงสภา (2552:66) ศกษาลกษณะทางจตรสงคมและลกษณะทางพทธทเกยวของกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของพยาบาลศนยการแพทยโรงพยาบาลกรงเทพ พบวา การรบรอปสรรคในการปฏบตการสรางเสรมสขภาพมความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ อยางมนยสาคญทางสถตท 0.01 สอดคลองกบจนดาพร ศลาทอง (2553: 51) ทศกษาปจจยทานายพฤตกรรมการปองกนโรคความดนโลหตสงของผใหญกลมเสยง ในชมชนอาเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร พบวาการรบรอปสรรคของกลมตวอยางมความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ อยางมนยสาคญทางสถตท (r=-0.502, p<.001) อธบายไดวาการรบรอปสรรคของกลมตวอยางเปนปจจยขดขวางของการปฏบตพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ เพราะการมอปสรรคมาก การปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพกจะนอยลง ดงนนในการวจยครงนเปนการชนาใหเหนวา ถาตองการใหกลมตวอยางมพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพด ตองมนวตกรรมหรอแผนงานสนบสนนกลมตวอยางนลดอปสรรคทมใหนอยลง เพอผลการสรางเสรมสขภาพจะดขน

การรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางมความ สมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถตท (r=.001, p<.001) สอดคลองกบแนวคดของเพนเดอร (Pender, et.al, 2006) ทวา การรบรความสามารถของตนเองในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ มอทธพลโดยตรงตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพและมอทธพลโดยออมตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ สอดคลองกบสภาวด พงสภา (2552: 66) ศกษา ลกษณะทางจตรสงคมและลกษณะทางพทธทเกยวของกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของพยาบาล ศนยการแพทยโรงพยาบาลกรงเทพ พบวา การรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของพยาบาล ศนยการแพทยโรงพยาบาลกรงเทพดวยคา r เทากบ .71

  

75

วตถประสงคขอท 4 ศกษาอานาจการทานายของปจจยสวนบคคล ไดแก อาย ระดบการศกษา รายได การรบรประโยชนของการการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และการรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ กบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค

สมมตฐานขอท 3 ปจจยสวนบคคล การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และการรบรความ สามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ สามารถรวมกนทานายพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค

ผลการศกษาพบวา ตวแปรทสามารถทานายความผนแปรของพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคไดอยางมนยสาคญทางสถต ไดแก การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และอาย ซงสามารถอธบายความผนแปรของพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางไดรอยละ 30.9 (R2=0.309) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ <.001 เปนไปตามสมมตฐานขอท 5 เมอพจารณาตามกรอบแนวคดการสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender at el, 2006) ทใชเปนกรอบแนวคดการศกษาครงน สรปไดวา ปจจยทสามารถทานายพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพไดมากทสด คอการรบรความสามารถของตนเอง การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ และปจจยอาย

สอดคลองกบ จดาพร ศลาทอง (2553: 60) ทศกษาปจจยทานายพฤตกรรมการปองกนโรคความดนโลหตสงของผใหญกลมเสยง ในชมชนอาเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร พบวา การรบรอปสรรคของการปองกนโรค การรบรความสามารถของตนเองในการปองกนโรคสามารถรวมทานายความผนแปรของพฤตกรรมการปองกนโรคความดนโลหตสงไดรอยละ 49.6 (R2=0.496)

สอดคลองกบ สภาวด พงสภา (2552: 67) ศกษาลกษณะทางจตรสงคมและลกษณะทางพทธทเกยวของกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของพยาบาล ศนยการแพทยโรงพยาบาลกรงเทพ พบวา การรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพเปนตวแปรสาคญลาดบแรกททานายพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของพยาบาล ศนยการแพทยโรงพยาบาลกรงเทพโดยทานายพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของพยาบาลไดรอยละ 53

สอดคลองกบสภรณ ลาสวสด (2553) ศกษาปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลสขภาพของชายวยทอง : กรณศกษาในขาราชการตารวจชนประทวนเขตกรงเทพมหานคร พบวา อาย สามารถรวมทานายพฤตกรรมการดแลสขภาพของชายวยทองได รอยละ 36

  

76

สอดคลองกบธญรตน ตนตกฤตยา (2548) ศกษาอทธพลของการรบรความสามารถของตนเอง และอทธพลระหวางบคคลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของผสงอายโรคความดนโลหตสง พบวา ปจจยการรบรความสามารถของตนเองและปจจยอทธพลระหวางบคคลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพสามารถรวมทานายความผนแปรของพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของผสงอายโรคความดนโลหตสงได รอยละ 52.7 อยางมนยสาคญทางสถตระดบ 0.05 (R 2 =0.527, p< 0.01)

สอดคลองกบวรนธร ดารงรตนนวงศ (2548: 59) อทธพลดานการรบรประโยชนและอปสรรคตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของผปวยโรคปอดทมอาการหอบหด ทมารบการรกษาทโรงพยาบาลเจาพระยายมราช จงหวดสพรรณบร พบวา ปจจย การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพและ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพสามารถรวมทานายความผนแปรของพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของผปวยโรคปอดทมอาการหอบหดไดรอยละ 37.2 อยางมนยสาคญทางสถตระดบ 0.01 (R 2=0.372, p< 0.01)

สวนระดบการศกษา รายได และการรบรประโยชนของการการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพไมถกเลอกสรรเขามาในสมการทานาย ทงนอาจเปนเพราะกลมตวอยางเปนกลมทมการศกษาสวนใหญระดบใกลเคยงกนและเศรษฐกจใกลเคยงกนคอ ประถมศกษาหรอตากวา คดเปนรอยละ 57.6 รองลงมาคอระดบมธยมศกษาหรอเทยบเทาคดเปนรอยละ 24.3 สวนรายได สวนใหญไมเกน 10,000 บาท/เดอน คดเปนรอยละ 59.5 อาจเนองมาจากชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ยงมปจจยอนทมอทธพลขดขวางตอการปฏบตพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ นอกจากนยงอยในชมชนและสงแวดลอมใกลเคยงกน จงไดรบขอมลและการถายทอดวถชวตทใกลเคยงกน สวนใหญทางานโรงงาน และเกษตรกร ซงขอมลตางๆทรบรแตไมไดนามาใชในการปรบเปลยนพฤตกรรม อาจตองการ การสนบสนน แหลงประโยชน หรอนโยบายในสถานททางาน ในชมชน ความรวมมอของครอบครวรวมดวย ระดบการศกษา รายได และการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพไมถกเลอกสรรเขามาในสมการทานาย

บทท 6

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Correlational descriptive research) เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคในชมชน จงหวดกาญจนบร เปนชายวยกลางคนทมอาย 40-59 ป ในชมชน อาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร ทผานการคดกรองโดยใชแบบฟอรมคดกรองความเสยงอาการทางเมตาโบลค(กองทนสงเสรมสขภาพและปองกนโรค สานกงานหลกประกนสภาพแหงชาต, 2553) แลวใหผลเปนบวกอยางนอย 1 ขอ จานวน 210 ราย เกบขอมลเดอนกมภาพนธ ถงเดอนมนาคม 2555 โดยใชแบบสอบถาม ขอมลสวนบคคลของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ไดแก อาย ระดบการศกษา และรายได การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และแบบสอบถามพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ ดานพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ดานพฤตกรรมการออกกาลงกาย ดานการจดการกบความเครยด และดานความรบผดชอบตอสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค จากนนนาขอมลทไดมาวเคราะหลกษณะตวแปร โดยแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน วเคราะหความสมพนธของตวแปรโดยคาสมประสทธสหสมพนธของ เพยรสน สมประสทธ Eta และการวเคราะหอานาจทานายโดยสถตสหสมพนธพหคณ โดยวธถดถอยพหคณแบบขนตอน สรปผลการวจยไดดงน

  

78

ปจจยพนฐาน กลมตวอยางทงหมด 210 คน เปนเพศชาย อายระหวาง 40-59 ปพบวากลมตวอยางสวนใหญมอายในชวง 50-59 ป คดเปนรอยละ 61.4 รองลงมา คอ อาย40-49 ป คดเปนรอยละ 38.6 สถาน ภาพสมรสสวนใหญเปนค รอยละ83.3 รองลงมาเปน หมายหรอแยกกนอย รอยละ 8.6 โสดรอยละ 8.1 การศกษาสวนใหญอยระดบประถมศกษาหรอตากวา คดเปนรอยละ 57.6 ระดบมธยมศกษาหรอเทยบ เทารอยละ 24.3 ระดบอนปรญญาหรอสงกวาคดเปนรอยละ18.1 อาชพสวนใหญรบจางรอยละ 40.5 รองลงมาอาชพเกษตรกรรมรอยละ 25.7 อาชพคาขายรอยละ 20.5 รบราชการรอยละ 11.5 และไมไดทางานรอยละ 1.9 รายไดเฉลยตอเดอนสวนใหญไมเกน 10,000 บาท คดเปนรอยละ 59.5 รองลงมารายไดเฉลยตอเดอนมากกวา 10,000–20,000 บาท คดเปนรอยละ 21.9 และรายไดเฉลยตอเดอนมากกวา 20,000 บาทมเพยงรอยละ 18.65

การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ของกลมตวอยางโดยรวมอยระดบดมาก มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 (r=0.226, p=0.001)

การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ โดยรวมอยระดบปานกลาง มความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทาง เมตาโบลคอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 (r=-0.316, p< 0.001)

การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ โดยรวมอยระดบด มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 (r=0.464, p< 0.001)

พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพโดยรวมอยระดบด ขอทไดคะแนนเฉลยสงสดและอยในระดบดคอ พฤตกรรมการบรโภคอาหาร( X=3.46, S.D.=0.41) สวนขอทมคะแนนเฉลยตาสดและอยในระดบปานกลางคอพฤตกรรมการออกกาลงกาย ( X =2.30, S.D.=0.75)

ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรอสระ ความสมพนธของปจจยพนฐานของกลมตวอยาง พบวา ระดบการศกษามความสมพนธ

ตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ0.05 ( Eta=0.250, p–value= 0.041) รายไดมความสมพนธตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 (Eta=0.254, p–value=0.018) อายมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของของกลมตวอยาง อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ0.01 (r=0.271, p< .001) การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 (r=0.226, p=0.001) การรบร

  

79

อปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพมความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 (r=-0.316, p<0.001) การรบรความสามารถของตนเองตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ0.01 (r=0.464, p< 0.001)

การวเคราะหถดถอยพหคณแบบขนตอน การรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ การรบรอปสรรค

ของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ และอาย สามารถอธบายความผนแปรของพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางไดรอยละ 30.9 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.0 (R 2=.309, p<.001) และสามารถสรางสมการทานาย พฤตกรรมการสงเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ในรปคะแนนดบดงน

เมอ y = พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ สมการทไดคอ y = a + b1x1+b2x2+b3x3

พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ = 0.309+0.410 (การรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ)-0.193 (การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ)+0.016 (อาย)

ขอเสนอแนะ

จากผลการวจยครงนพบวา ชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค มพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยระดบดเกอบทกดาน ยกเวนพฤตกรรมดานการออกกาลงกายทอยระดบ ปานกลาง การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยระดบดมาก และการรบรความสามารถของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางอยระดบด มเพยงการรบรอปสรรคเทานนทอยระดบปานกลาง แตกลมตวอยางยงอยในกลมเสยงผวจยมขอเสนอแนะดงน ดานการพยาบาล จดโปรแกรมใหผรบบรการเปนผมบทบาทสาคญ (Active role) ในการกาหนดและคงไวซงพฤตกรรมสขภาพ สงเสรมพลงและความสามารถของผรบบรการ กาหนดเปาหมายและทางเลอกในการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ สรางแผนการปรบเปลยนพฤตกรรม โดยเฉพาะเพมการสรางเสรมพฤตกรรมการออกกาลงกาย และลดอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรม

  

80

สรางเสรมสขภาพ โดยเฉพาะเพมความรความเขาใจและจดโปรแกรมการออกกาลงกายใหมากหลากหลายวธเหมาะสมตามปญหา คานงถงสงแวดลอมและความชอบของกลมตวอยาง

ดานการวจย จากผลการวจยพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางเกอบทกดาน อยระดบด ยกเวนพฤตกรรมการออกกาลงกายทอยระดบปานกลาง การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยระดบดมาก และการรบรความสามารถของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยระดบด ยกเวนการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพเทานนทอยระดบปานกลาง แตกลมตวอยางยงอยในกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค แสดงวาตองมปจจยดานอนทจะตองศกษาวจยตอไป เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพดานอนทยงไมไดศกษา เชน ความรสกทมตอพฤตกรรม (Activity-related affect) หรอ อทธพลระหวางบคคล (Interpersonal influences) หรออาจออกแบบการวจยใหมใชทฤษฏใหมมาศกษา เชน ทฤษฏการรบรความสามารถของตนเอง (Self-Efficacy) แบบจาลองความเชอดานสขภาพ (Health Belief Model ) ดานการบรหาร จากการวจยปจจยทานาย ควรสงเสรมและสนบสนนการรบรความสามารถของกลมตวอยาง ลดอปสรรคทมตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ และเมออายมากขน พฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพจะดขน ควรกาหนดนโยบาย และวางแผนสรางเสรมสขภาพตงแตอายยงนอย ไมควรคอยใหเกดปญหาตอสขภาพกอนแลวจงมาใสใจเรองการดแลสรางเสรมสขภาพ กาจดสงทเปนอปสรรคขดขวางพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพ โดยอาศยกลมผนาชมชน อาสาสมครสาธารณสข เจาหนาทสาธารณสข และองคกรสวนทองถนรวมกน และควรขยายการคดกรองกลมเสยงอาการทางเมตาโบลคในประชากรกลมอนและพนทใกลเคยงทมความเสยงดวย เชน กลมเดกวยเรยน กลมวยทางานในโรงงาน กลมขาราชการคร หรอขาราชการตารวจดวย และสนบสนนใหมพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพตงแตเดก หรอตงแตสขภาพทดอยแลว ไมใชเรมสนใจดแลและสรางเสรมสขภาพเมอมปญหาสขภาพไปแลว เพอใหมปญหาเรองโรคเรอรงทปองกนไดเกดขนกอนวยอนควร

  

81

บรรณานกรม  ภาษาไทย  กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. (2005). โภชนาการกบความเครยด. วารสาร Healthtoday,

(กรกฎาคม), 32-36. สบคนเมอ 15ธนวาคม 2554 จาก dmhstaff@dmhthai.com

กระทรวงสาธารณสข. (2554). สขภาพดวถชวตไทย. สบคนเมอ 20 มนาคม 2555 จาก  www.ttkcup.com

จตตมา ภรทตกล. (2547). ความเชอดานสขภาพและพฤตกรรมสขภาพของผปวยโรคหลอดเลอด หวใจทมภาวะไขมนในเลอดผดปกต. ปรญญาพยาบาลมหาบณฑต สาขาวชาการ พยาบาลผใหญ มหาวทยาลยเชยงใหม.

จนดาพร ศลาทอง. (2553). ปจจยทานายพฤตกรรมการปองกนโรคความดนโลหตสงของผใหญ กลมเสยงในชมชนอาเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร. วทยานพนธปรญญาพยาบาล- ศาตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลเวชปฏบตชมชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ครสเตยน. ชลทศ อไรฤกษกล. (2552). ถามตอบ เกยวกบ Metabolic Syndrome โดย น.พ.ชลทศ อไรฤกษกล ศนยอนามยท 4 ราชบร. อางใน The Practical Guide. (2008). Identification Evaluation   and Treatment of Overweight and Obesity in Adull. National institute of health, National Heart Lung and Blood Institute (NHLBI) สบคนเมอ 22 กรกฏาคม 2555 จาก http:// hp4.Anemia.moph.go.th/hpe/ms/obesity.

ชยชาญ ดโรจนวงศ. (2006 ). Metabolic Syndrome (โรคอวนลงพง).วารสารราชวทยาลยอายร- แพทยแหงประเทศไทย, 23 (มกราคม-มนาคม) สบคนเมอ 28 กรกฎาคม 2554, จาก    http://hpe4.anamai.moph.go.th

ดวงกมล จนทรเจน. (Chatngern.D., 2008).  ความสมพนธระหวางการดาเนนชวตกบการเกดเมตา- บอ ลคซนโดรมในขาราชการทหารเรอชายสงกดกรงเทพและปรมาณฑล วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลชมชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

ทองอร ศรสข. ( 2551). ประสทธผลของการประยกตทฤษฏความสามารถตนเองรวมกบแรง สนบสนนทางสงคม เพอสงเสรมการออกกาลงกายเพอสขภาพของชายวยทอง อาเภอ  คลองลาด จงหวดสระแกว. วทยานพนธปรญญาสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต. สาขา

  

82

สขศกษาและการสงเสรมสขภาพ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ทพวรรณ โสภาวรรณกล. (2547). วถการดาเนนชวตและพฤตกรรมสขภาพของชายวยทอง กรณ ศกษาในชมชนอสาน. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา พยาบาลชมชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ธฤษณวชร ไชยโคตร. (2553). การเผาผลาญไขมนขณะทางาน วารสารมหาวทยาลยครสเตยน, ปท

16 (มกราคม–เมษายน), 28–36. ธญรตน ตนตกฤตยา. (2548). อทธพลของการรบรความสามารถของตนเองและอทธพลระหวาง

บคคลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของผ สงอายโรคความดนโลหตสง. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน. 

นราบด อดม. (2552). กลมอาการพรองฮอรโมนเพศชายและภาวะเสยงตอสขภาพในผชายวยทอง ตาบลแมปาก อาเภอวงชน จงหวดแพร. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาตรมหา- บณฑต. สาขาวชาการพยาบาลชมชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. บญใจ ศรสถตยนรากล. (2553). ระเบยบวธการวจยทางพยาบาลศาสตร.พมพครงท 5 : กรงเทพ: ย

แอนดไอ อนเตอรมเดย.

ประสาน ไชยมหาพฤกษ. (2552). ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของพยาบาล วยทองงานการพยาบาล สต นรเวชวทยา โรงพยาบาลศรราช.    วทยานพนธปรญญา  บรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาบรหารธรกจ (การจดการทวไป) มหาวทยาลยราชภฎ นนทบร. ปราณ ธรโสภณ และสรอย อนสรณธรกล. (2545). ภาวะสขภาพและพฤตกรรมสขภาพของผชาย วยทอง. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาลชมชน มหาวทยาลยขอนแกน

พจมาน มสกะสาร. (2547). การบรโภคอาหาร การออกกาลงกาย และภาวะโภชนาการของชายวย ทอง ในชมชนหนองแวงตาช5      เขตเทศบาลนครขอนแกน จงหวดขอนแกน. คณะ สาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. 

พพทธพงษ เขมปญญา. (Kempanya, 2548).  ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลตนเอง ของครชายวยทองโรงเรยนประถมศกษา จงหวดนครพนม.  วทยานพนธปรญญา พยาบาลศาตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลชมชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย มหดล.

ภกด โพธศร. (2545). Health policies Issues for the Aging male in Thailand. กรงเทพฯ :บยอนดเอน

  

83

เทอรไพรซ

วชย เอกพลากร. (2549). ความเครยดเรอรงทาใหเปน Metabolic syndrome. วารสารคลนก 257 พฤษภาคม. สบคนเมอ 20 กรกฏาคม 2555 จาก http:// www doctor.or.th

วรนธร ดารงรตนนวงศ. (2548 ). อทธพลดานการรบรประโยชนและอปสรรคตอการปฏบต พฤตกรรมสงเสรมสขภาพของผ ปวยโรคปอดทมอาการหอบหดทมารบการรกษาทโรงพยาบาลเจาพระยายมราช จงหวดสพรรณบร. วยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตร- มหาบณฑต สาขาการพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน.

ศรเรอน แกวกงวาล. (2545). จตวทยาพฒนาการชวตทกชวงวย. พมพครงท 8. กรงเทพมหานคร:สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ศนยอนามยท 4 กรมอนามย. คมอโปรแกรมการควบคมนาหนกตว นาแนวทางจาก The Practical Guide Identification Evaluation and Treatment of Overweight and Obesity in Adult. สบคนเมอ 14 มถนายน 2554 จาก http://hpe4.anamai.moph.go.th/hpe/ms/manualf

or WiControl

สมจต หนเจรญกล. (2544). การดแลตนเอง: ศาสตรและศลปทางการพยาบาล. กรงเทพฯ: หางหน สวนจากด ว.เจ.พรนตง.

สมจต หนเจรญกล. (2553). การปฏบตการพยาบาลขนสง: บรณาการสการปฏบต. (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: บรษทจดทอง จากด. สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. (2550). ประชากรวยกลางคน : การเตรยมความ

พรอมเพอวยสงอายทมคณภาพในสงคมผสงอายใน10-20 ป ขางหนา. งานวจยทรพยากรมนษย สบคนเมอ 18 กนยายน 2554.จาก www.http:/ kc.hri.tu.ac.th

สรารตน สขสมสน. (2551). ปจจยทมผลตอพฤตกรรมสขภาพการใชยาของผสงอายในชมชนลาลกบว จงหวดนครปฐม. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาตรมหาบณฑต สาขาวชาพยาบาล ชมชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาครสเตยน. สายนห สวสดศรและคณะ. (2545). ภาวะสขภาพและพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของชายวยทอง. เวชสารแพทยทหารบก.56 (4), 227-233. สารช สนทรโยธน. (2554). Non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) and metabolic syndrome: Two Silent Killers with a Potential Link . ( Joint Conference in Medical Sciences 2011). คณะแพทยศาสตรสามสถาบน: จฬาฯ-รามาฯ-ศรราช: 1-4

สชา จนทนเอม. ( 2536). จตวทยาพฒนาการ. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: โรงพมพไทยวฒนาพานช

สทศน รงเรองหรญญา. (2552). พษภยและการรกษษโรคตดบหร. (พมพครงท 1). กรงเทพ ฯ :

  

84

สหประชาพาณชย.

สภรณ ลาสวสด. (Laoswat. S, 2553). ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลสขภาพของ ชายวยทองกรณศกษาในขาราชการตารวจชนประทวนเขตกรงเทพมหานคร . วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลผ ใหญ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

สภาพร บญม. (2552). การประยกตรปแบบการสงเสรมสขภาพของเพนเดอรเพอพฒนาพฤตกรรม สขภาพในชายวยทอง อาเภอปทมรตน จงหวดรอยเอด.วทยานพนธปรญญาสาธารณสข-

ศาตรมหาบณฑต. สาขาวชาสขศกษาและสงเสรมสขภาพ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ขอนแกน.

สภาภรณ อนรกษอดม. (2552). ปจจยทมผลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการในผปวย เบาหวานชนดท 2 โรงพยาบาลมะการกษ จงหวดกาญจนบร. วทยานพนธปรญญา พยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย  ครสเตยน.

สวรรณา ถาวรรงโรจน และปยะมตร ศรธรา. (2552). Metabolic syndrome ในการออกกาลงกาย ดวยความหนกทแตกตาง. วารสารพยาบาลสาธารณสข, 23 (มกราคม–ธนวาคม), 36  

สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ. (2551). เดกวยรนไทยเผชญ. “ภยอวน”  สบคน เมอ 2 กรกฎาคม 2554 จาก www.thaihealth.or.th  

สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. (2554). การปฏรปประเทศไทย เพอสขภาวะของคนไทย 2554 นโยบายเรงดวนรฐบาลนางสาวยงลกษณ ชนวตร นายกรฐมนตร สบคนเมอ 10 กนยายน 2554 จาก http:// www.thaireform.in.th 

สานกนโยบายและยทธศาสตร สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2554). เแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 พ.ศ.2555-2559 บรณาการสนโยบายรฐบาลเกยวกบ NCD (Non – communicable diseases). สบคนเมอ 15 สงหาคม 2554 จาก http:// www .bps.ops.moph.go.th. 

สานกนโยบายและยทธศาสตร สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข.  (2553). ภาระโรคจากปจจย เสยง ของคนไทย สบคนเมอ 11 พฤษภาคม 2554 จาก http://dpc9.ddc.moph.go.th .สานกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย. (2550 ). เอกสารวชาการสงเสรมสขภาพชายวยทอง. กรงเทพฯ : ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. สานกสารนเทศนกระทรวงสาธารณสข.( 2549 )ภาวะสขภาพชายวยกลางคน.  สบคนเมอ 20

กรกฎาคม 2554 จาก http:// www.moph.go.th/ops.

  

85

สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ. (2550). นโยบายยกระดบคณภาพชวระดบชาต เรองโรคอวนลงพง สบคนเมอ 10 กรกฏาคม 2554 จาก www.thaihealth.or.th.  

สานกงานสถตแหงชาต. (2550). เครองชวดทสาคญดานประชากร สบคน 22 มกราคม 2555 จาก www.http:/ portal.nso.go.th.

สภาพร บญม. (2552). การประยกตรปแบบการสงเสรมสขภาพของเพนเดอรเพอพฒนาพฤตกรรม สขภาพในชายวยทอง อาเภอปทมรตน จงหวดรอยเอด. วทยานพนธปรญญาสาธารณ-  สขศาตรมหาบณฑต สาขาวชาสขศกษาและสงเสรมสขภาพ บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยขอนแกน. สภาวด พงสภา. (2552).  ลกษณะทางจตสงคมและลกษณะทางพทธทเกยวของกบพฤตกรรมสราง

เสรมสขภาพของพยาบาลศนยการแพทยโรงพยาบาลกรงเทพ. วทยานพนธปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. 

สภาภรณ อนรกษอดม. (2552).  ปจจยทมผลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการในผปวย

เบาหวานชนดท 2 โรงพยาบาลมะการกษ จงหวดกาญจนบร. วทยานพนธปรญญา พยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ครสเตยน. ศภวรรณ มโนสนทร. (2548). ผลกระทบของภาวะอวนตอภาระโรคในประเทศไทย. วารสารวชา- การสาธารณสข, 14 (2), 337–344.

หะทย เทพพสย. (2544). ผชายวยทอง Andropause VS PADAM. กรงเทพฯ: ชมนม สหกรณการ เกษตรแหงประเทศไทย.

อนงค นลกาแหง. (2551). ผลของโปรแกรมสงเสรมสขภาพในการปรบเปลยนพฤตกรรมเพอลด ระดบไขมนโดเลสเตอรอลในเลอดของบคลากรโรงพยาบาลชยนาท.     วทยานพนธ หลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาการสงเสรมสขภาพ มหาวทยาลยราชภฏ นครสวรรค

อาภาพร เผาวฒนา, ภษตา อทรประสงค, วนเพญ แกวปาน และปาหนน พชยภญโญ. (2553). แนว ทางการดาเนนงาน “ โครงการสนองนาพระราชหฤทยในหลวง ทรงหวงใยสขภาพ ประชาชน”. พมพครงท 1. สานกนโยบายและยทธศาสตรสานกงานปลดกระทรวง : องคการสงเคราะหทหารผานศกในพระบรมราชปถมภ. อาภาพร เผาวฒนาและคณะ. (2554). การสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคในชมชน: การประยกต แนวคดและทฤษฏสการปฏบต. (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: หางหนสวนจากด

  

86

โรงพมพคลงนานาวทยา.

อโนทย ตงธนะพงษา. (2551). ปจจยทมผลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของผทเปนเบาหวานแฝง  วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาลผใหญ บณฑต- วทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน.

อรษา เทพพสยและคณะ. (2548). เสรมสรางคณภาพชวตในวยทอง.    พมพครงท 1. กรงเทพฯ : เทคนค 19.

ภาษาองกฤษ

Alberti, K.,G.M.M, Zimmet, S. J, for the IDF Epidemiology Task Force Consensus Group. The metabolic syndrome-a new worldwide definition. Lancet 2005; 366: 1059-1062

Baik, I., & Shin, C. (2008). Prospective study of alcohol consumption and metabolic syndrome. American Journal of Clinical Nutrition, 87 (5), 1455-1463.

Balkau B, Charles MA. Comment of the provisional report from the WHO consultation:European Group for the Study of Insulin Resistance (EGIR). Diabet Med 1999; 16: 442-443

Best, J.W.(1977). Research in Education. (3rded). Engle Wood Clift,NJ: Prentic Hall. Brown, L., Clark, P., Armstrong, K., Liping, Z., & Dunbar, S. (2010). Identification of modifiable chronic kidney disease risk factors by gender in an African-American metabolic syndrome cohort. Nephrology Nursing Journal, 37(2), 133.

Choo V. WHO reassesses appropriate body-mass index for Asian populations. Lancet 2002; 360,

235

Deev, P.A., Shestov, M.D., Abernathy, P.J., Kapustina, M.A., Muhina,M.N.  (1988). Association of alcohol consumption to mortality in middle-aged U.S. and Russian men and women. Ann Epidemiol; 8(3),147-53.

Draman, N. & Kadir, A.& Mustaffa, N. & Ibrahim, S. & Yusof, Z. (2011). Metabolic Syndrome mong Patients Undergoing Coronary Angiogram in a Tertiary Center East Coast of Peninsular Malaysia. International Medical Journal, 18(1), 34-40.

Earl S. F., Harold, W. Kohl-, A.H. Kokdad- & Umed A. A. (2005). Sedent Behavior, Physical Activity, and the Metabolic Syndrome among U.S. Adults. American . Journal of Obisity Rresearch 13 , 608-614.

  

87

Einhorn D, Reaven GM, Cobin RH, et al. American College of Endocrinology position statement

of the insulin resistance syndrome. Endocr Pract 2002; 9: 237-52.

Ford, E.S., Giles, W.H., Dietz, W.H. (2002) Prevalence of the metabolic syndrome among US adults:findings from the third National Health and Nutrition Examination Survey. JAMA. 3: 356-359.

Grundy SM, Cleeman JI, Daniels SR, et al. Diagnosis and management of the metabolic syndrome. An American Heart Association/National Heart, Lung, and Blood Institute

Scientific Satement. Executive Summary. Circulation 2005

Hair, J.F., Anderson, R.E., Tatham, R.L. & Black, W.C.(1998). Multivariate date analysis. 5thed. New Jersey: Prentice Hall.

Hakkinen K.et al,. (2002). Effects of heavy resistance/power training on maximal strength, muscle morphology, and hormonal response patterns in 60 -70 – year – old men and women. Can J Appl Physiol, 27 (3), 213-231.

Jinhee, K., Su-Kyung Chu, Kyungjoo Kim and Ju-Ryoung Moon . (2011). Alcohol use behaviors and risk of metabolic syndrome in South Korean middle-aged men(11): 48

Kawada, T., Kuratomi, Y., Kanai, T., Suto, S., Nishime, A., Koizumi, M., & Nakano, N. (2009). Anthropometric obesity indices and metabolic syndrome in Japanese working men. Work, 34(1), 89-94

KazuhikoYamamoto, AiOkazaki and SusumuOhmori. (2011). The Relationship Between

Psychosocial Stress, Age, BMI, CRP, Lifestyle, and the Metabolic Syndrome Apparently Healthy Subjects 30 (1) :15–22.

Ko GTC, Chan JCN, Cockram CS, Woo J. Prediction of hypertension, diabetes, dyslipidemia or albuminuria using simple anthropometric indexes in Hong Kong Chinese. Int J Obes 1999; 23:1136-42

Naslindh-Ylispangar, A., Sihvonen, M., Vanhanen, H., & Kekki, P. (2005). Self-rated health and risk factors for metabolic syndrome among middle-aged men. Public Health Nursing, 22(6), 515-522.

National Cholesterol Education Program Expert Panel. Executive summary of the third report of the national cholesterol education program (NCEP) expert panel on detection, evaluation, and treatment of high blood cholesterol in adults (Adult Treatment Panel

  

88

III): Final report. JAMA 2001; 285: 2486-97 National institutes of health.(2000).The practical guide identification,Evaluation, and Treatment of

Overweight and Obesity in Adults. 30/05/55 from http://hpe4,anamai.moph.goth /hpe/data/ms/obesity.pdf: 57-59

O'Donovan, K. (2009). Continuing education. Module 13: cardiology. Prevalence of metabolic syndrome. Part 8. World of Irish Nursing & Midwifery, 17(8), 41-2. Orem, D.E. (1985). Nursing : Concepts of Practice. . St.Louis : Mosby Year Book Pender, N.J. (1987). Health Promotion in Nursing Practice. 2nd (ed). Connecticut : Appleton & Lange. . (1996). Health Promotion in Nursing Practice. 3rd (ed).Connecticut : Appleton & Lange. Pender, N.J., Murdaugh, C.L. & Parsons, M.A. (2002). Health Promotion in Nursing Practice. 4th (ed). New Jersey : Pearson Education, Inc. . (2006). Health Promotion in Nursing Practice. 5th (ed). New Jersey : Pearson Education, Inc. Piratvisuth T. (2008). Metabolic syndrome and Fatty liver disease. The 3rdAnnual Meeting of Liver Society (Thailand): 1-4

Rampher, K.J.,(2006). Cardiovascular sequelae of tobacco smoking. Crit Care Nurs Clin North Am Mar; 18(1), 13 – 20. Reaven, G. & Strom, T.K. and Fox B., (2000) Syndrome X : Overcoming the Silent Killr That Can

Give You a Heart Attack July 2003 (18) p 301–308

Reed, A. (2010). Recognizing pre-diabetes. Practice Nursing, 21(1), 28. Retrieved from EBSCOhost.

Rosenstock , I. M. (1974). Historical Origins of the Health Belife Model. Health Education Monograph, 2(4), 328 – 335. Rozing, M., Westendorp, R., de Craen, A., Frolich, M., de Goeij, M., Heijmans, B.,&van Heemst, D. (2010). Favorable glucose tolerance and lower prevalence of metabolic syndrome in offspring without diabetes mellitus of nonagenarian siblings: the Leiden Longevity

Study. Journal of the American Geriatrics Society, 58(3), 564-569.

Scott M. Grundy, H. Bryan Brewer, Jr, James I. Cleeman, Sidney C. Smith, Jr, Claude (2004). Definition of Metabolic Syndrome: Report of the National Heart, Lung, and Blood Institute/American Heart Association Conference on Scientific Issues Related

  

89

to Definition. Journal of Circulation is published by the American Heart Association 109, 433–438

Wataru, A., Naito, and Yoshikawa, T. ( 2011). Dietary Exercise as a Novel Strategy for the Prevention and Treatment of Metabolic Syndrome: Effects on Skeletal Muscle Function. Journal of Nutrition and Metabolic Syndrome,51(2), 153. 

WHO (2000). Global Forum for Health Research: The 10/90 Report on Health Research. Geneva: World Health Organization.

Wu G., Zhonghua, Yu Fang Yi Xue Za Zhi. The prevalence of metabolic syndrome in a 11 provinces cohort in China. Further Study Of Risk Factors For Stroke And Coronary Heart Disease2002 Sep;36(5):298-300

Wu KD, Hsiao CF, Ho LT, Sheu WH, Pei D, Chuang LM, Curb D, Chen YD, Tsai HJ, Dzau VJ, Cox D, Tai TY. Clustering and heritability of insulin resistance in Chinese and Japanese Hypertensive families: a Stanford-Asian Pacific Program in Hypertension and Insulin Resistance sibling study. Hypertens Res. 2002 Jul;25(4): 529-36

World Health Organization. Definition, diagnosis and classification of diabetes mellitus and its complications: report of a WHO Consultaiton. Part1: diagnosis and classification of diabetes mellitus. Geneva, Switzerland: World Health Organization;1999

 

 

 

ภาคผนวก

 

 

ภาคผนวก ก

รายนามผทรงคณวฒ

 

 

รายนามผทรงคณวฒ 

 

ผทรงคณวฒในการตรวจสอบเครองมอ การทาวจยเรองปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ในตาบลทามะกา จงหวดกาญจนบร มดงน    1. นายแพทยชลทศ อไรกฤษกล ผอานวยการศนยสงเสรมสขภาพเขต 4   จงหวดราชบร   2. นายแพทยกอพงษ ทศพรพงศ นายแพทยเชยวชาญ (ดานเวชกรรมสาขาอายร-  กรรม) โรงพยาบาลทามะกา จงหวดกาญจนบร    3. นางอมพา กตตอดมเดช ผปฏบตการพยาบาลขนสง สาขาเวชปฏบต  ชมชน รบผดชอบงานโรคเรอรง (เบาหวานและ  ความดนโลหตสง) คลนกปรบเปลยนพฤตกรรม  สขภาพ ป 2553 ถงปจจบน โรงพยาบาลเจาคณ  ไพบลย อาเภอพนมทวน จงหวดกาญจนบร    4. นางสาวมนา วงศาโรจน ผปฏบตการพยาบาลขนสง สาขาเวชปฏบต     ชมชน และคลนกปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ  โรงพยาบาลนภาลย จงหวดสมทรสงคราม   5. นางสาวจตตมา ธาราพนธ พยาบาลวชาชพชานาญการ รบผดชอบงาน  ปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ ศนยอนามยท 4   จงหวดราชบร  

 

 

ภาคผนวก ข

คาชแจงและการพทกษสทธผเขารวมวจย

 

 

คาชแจงและการพทกษสทธผเขารวมวจย

ดฉน นางสาวณชชา โพระดก เปนนกศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาการพยาบาลเวชปฏบตชมชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน มความสนใจในการศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพ ของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาบอลค ในตาบลทามะกา จงหวดกาญจนบร ทานเปนบคคลทสาคญยงในการใหขอมลครงน จงใครขอความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม ซงจะใชเวลา 20 นาท การเขารวมวจยเปนไปตามความสมครใจของทาน การตอบแบบสอบถามนไมมผดหรอถก และไมมผลกระทบใดๆ ในตวทานตอบไดโดยอสระตามความคดและการปฏบตของทาน ทานมสทธทจะถอนตวจากการวจยไดทกเมอ ขอมลทไดจากทานทงหมดจะเกบเปนความลบและนาเสนอผลการวจยในภาพรวม ในระหวางเขารวมการวจย หากมขอสงสยใดๆดฉนยนดตอบขอสงสยของทานตลอดเวลา ขอขอบคณททานใหความรวมมอมา ณ โอกาสน

นางสาวณชชา โพระดก

ผวจย

มหาวทยาลยครสเตยน 144 หม 7 ถนนพระประโทน–บานแพว ตาบลดอนยายหอม อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 โทรศพท 0–3422–9480 ตอ 1401–2 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ขาพเจายนดใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถามชดน ลงชอ…………………………………………….

(………………………………………….) วนท………………………………….

 

 

ภาคผนวก ค

เครองมอทใชในการวจย

 

 

เครองมอทใชในการวจย

แบบสอบถามเรองปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ในชมชน จงหวดกาญจนบร

คาแนะนา  1. แบบสอบถามมทงหมด 13 หนา 2. แบบสอบถามมทงหมด 3 สวนคอ  สวนท 1 เปนขอมลสวนบคคลประกอบดวยแบบสอบถามขอมลทวไปของชายวย

กลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค  สวนท 2 เปนแบบสอบถามการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรม

สขภาพ การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพและ การรบรความสามารถของตนเอง ตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ประกอบดวยแบบสอบถาม 3 ตอน 

ตอนท 1 แบบสอบถามการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ตอนท 2 แบบสอบถามการรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ตอนท 3 แบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ สวนท 4 แบบสอบถามพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดานพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

พฤตกรรมการออกกาลงกาย การจดการกบความเครยด และความรบผดชอบตอสขภาพ ในการตอบแบบสอบถาม โปรดฟงคาชแจง ในแตละขอคาถาม โดยตอบตามความเปนจรง

และตรงกบความคดเหนของทานมากทสด   

ณชชา โพระดก นกศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต

มหาวทยาลย ครสเตยน

 

 

ตอนท 1 ขอมลทวไปของชายวยกลางคนกลมเสยงอาการทางเมตาโบลค ในชมชนจงหวดกาญจนบร

กรณาเตมคาในชองวาง และใสเครองหมาย ลงใน � เพยงตวเลอกเดยว ใหตรงตามความเปนจรงทเกยวกบทานมากทสด  

1. บานเลขท...............หมท.......... ตาบลทามะกา อาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร อาย..............ป (นบตาม พ.ศ. เกด ), ปจจบนนาหนกของทาน.............. กโลกรม สวนสง ............... เซนตเมตร , เสนรอบเอว................เซนตเมตร, ดชนมวลกาย……

2. ทานจบการศกษาสงสดระดบใด

� (0) ไมไดเรยน � (1) ประถมศกษา (ป.1- 6)

� (2) มธยมศกษาตอนตน(ม.1- 3) � (3) มธยมศกษาตอนปลาย /ปวช.

� (4) อนปรญญา/ปวส. � (5) ปรญญาตร

� (6) สงกวาปรญญาตร � (7) อนๆ (ระบ)................................ 3. สถานภาพสมรส

� (1) โสด � (2) ค � (3) มาย/หยา/แยกกนอย 4. ปจจบนทานประกอบอาชพใด

� (1) เกษตรกรรม � (2) รบจาง � (3) รบราชการ/รฐวสาหกจ

� (4) คาขาย/ธรกจสวนตว � (5) ขาราชการบานาญ � (6) ไมไดทางาน � (7) อนๆ ระบ..........................

5. ปจจบนทานมรายไดประมาณเดอนละเทาไร

� (1) ตากวา 5,000 บาท � (2) 5,001 – 10,000 บาท

� (3) 10,001 – 20,000 บาท � (4) 20,001 – 30,000 บาท

� (5) 30,001 – 40,000 บาท � (6) มากกวา 40,000 บาท

 

 

สวนท 2 การรบร เกยวกบการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

 ตอนท 1 แบบสอบถามการรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ คาชแจง แบบสอบถามตอไปนเปนการประเมนการรบรประโยชนของพฤตกรรมสราง

เสรมสขภาพของทาน เมอทานไดอานหรอฟงขอคาถามแลวกรณาตอบคาถามตามความเปนจรงมากทสดโปรดใสเครองหมาย ลงในชองทตรงกบพฤตกรรมในการปฏบตตนของทานโดยแตละขอมความหมายดงน  เหนดวยอยางยง หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนนมากทสด เหนดวย หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนนมาก ไมแนใจ หมายถง ทานไมแนใจวามความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนน  ไมเหนดวย หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกไมตรงกบขอความนน  ไมเหนดวยอยางยง หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกไมตรงกบขอความนนอยางมาก

รายการ

ระดบความคดเหน เหนดวยอยางยง

(5)

เหน ดวย (4)

ไมแนใจ

(3)

ไม เหนดวย

(2)

ไมเหนดวยอยางยง

(1) 1. การรบประทานอาหารมอเยนกอนอยางนอย 4 ชวโมง ทาใหลดภาวะอวนลงพงได

2.ไมรบประทานขนมหวาน เครองดมทมรสหวาน หรอผลไมทมรสหวานจด ชวยลดโอกาสการเปนเบาหวาน

3. อาหารประเภทเนอสตวตดมน หรออาหารทมไขมนมาก เชน อาหารทอด เครองในสตว อาหารผดทมน ามนมาก ไมรบประทานเปนประจา ชวยลดและชะลอการเกดไขมนในเลอดสงได

4. การรบประทานอาหารทมรสเคม หรอ อาหารทมสวนผสมของเกลอมาก ทาให

 

 

รายการ

ระดบความคดเหน เหนดวยอยางยง

(5)

เหน ดวย (4)

ไมแนใจ

(3)

ไม เหนดวย

(2)

ไมเหนดวยอยางยง

(1) ระดบความดนโลหตสงขน 5. การรบประทานผกใบเขยว หรอผกมส ตางๆ ชวยลดระดบไขมนในเลอดได

6. รบประทานอาหารครบ 3 มอ ในปรมาณทเหมาะสม และไมรบประทานอาหารจบจบ ชวยคมนาหนกได  

7. ออกกาลงกาย 5 วนตอสปดาห นานตดตอ กนครงละอยางนอย 30 นาท ชวยลดและชะลอการเกดโรคเบาหวาน ความดนโลหตสงและโรคหลอดเลอดหวใจ

8. เมอมเรองไมสบายใจ การปรกษาผใกลชดททานไวใจ จะทาใหผอนคลายความตงเครยดได 

9. การตรวจสขภาพประจาป ทาใหคนพบความผดปกตของรางกายทจะนามาสการรกษาททนทวงท

10. การงดและเลกสบบหรชวยลด และปองกนโรคระบบหวใจและหลอดเลอดได

 

 

ตอนท 2 แบบสอบถาม การรบรอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ  

คาชแจง แบบสอบถามตอไปนเปนการประเมนการรบรอปสรรคของพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของทาน เมอทานไดอานหรอฟงขอคาถามแลวกรณาตอบคาถามตามความเปนจรงมากทสดโปรดใสเครองหมาย ลงในชองทตรงกบพฤตกรรมในการปฏบตตนของทานโดยแตละขอม ความหมายดงน เหนดวยอยางยง หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนนมากทสด เหนดวย หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนนมาก ไมแนใจ หมายถง ทานไมแนใจวามความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนน  ไมเหนดวย หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกไมตรงกบขอความนน  ไมเหนดวยอยางยง หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกไมตรงกบขอความนนอยางมาก

รายการ

ระดบความคดเหน เหนดวยอยางยง

(5) 

เหน ดวย (4)

ไมแนใจ

(3)

ไม เหนดวย

(2)

ไมเหนดวยอยางยง

(1)

1. ทานไมสามารถรบประทานอาหาร มอเยนกอนเวลานอน อยางนอย 4 ชวโมงได เพราะมภาระงานมาก

2. ทานไมสามารถออกกาลงกายไดเพราะไมมสถานททเหมาะสม

3. การมโรคประจาตว ทาใหทานไมสามารถออกกาลงกายไดนานตอเนอง 30 นาท

4. การออกกาลงกายเปนประจา เปนสงทลาบากยงยาก และทาใหสนเปลองคาใชจาย

5. ความเหนดเหนอยจากการทางานในแตละวน ทาใหทานไมสามารถออกกาลงกายไดอก

6. ทานทราบวาการออกกาลงกายเปนสงทด แตดวยความขเกยจ หรอไมมเวลาทานจงไมออกกาลงกาย

 

 

รายการ

ระดบความคดเหน เหนดวยอยางยง

(5) 

เหน ดวย (4)

ไมแนใจ

(3)

ไม เหนดวย

(2)

ไมเหนดวยอยางยง

(1) 7. วธทใชผอนคลายความเครยดใหได ผลดเปนสงทยงยากสาหรบทาน 

8. การใชความคด การผอนคลายความเครยดและการเขาสงคม ทาใหตองสบบหรเปนประจา

9. ทานไมตรวจสขภาพเพราะไมมเวลา ไปตรวจ 10. ทานไมสามารถเลกหรอลดการดมเครองดมแอลกอฮอลได เนองจากดมจนตด ถาเลกดมเครองดมทมแอลกอฮอล จะมอาการใจสน กระวนกระวาย หงดหงด

 

 

ตอนท 3 แบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

คาชแจง แบบสอบถามตอไปนเปนการประเมนการรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของทาน เมอทานไดอานหรอฟงขอคาถามแลวกรณาตอบคาถามตามความเปนจรงมากทสดโปรดใสเครองหมาย ลงในชองทตรงกบพฤตกรรมในการปฏบตตนของทานโดยแตละขอมความหมายดงน เหนดวยอยางยง หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนนมากทสด เหนดวย หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนนมาก ไมแนใจ หมายถง ทานไมแนใจวามความคดเหนหรอความรสกตรงกบขอความนน  ไมเหนดวย หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกไมตรงกบขอความนน  ไมเหนดวยอยางยง หมายถง ทานมความคดเหนหรอความรสกไมตรงกบขอความนนอยางมาก

รายการ

ระดบความคดเหน เหนดวย อยางยง

(5) 

เหน ดวย (4)

ไม แนใจ

(3)

ไม เหนดวย

(2)

ไมเหนดวยอยางยง

(1) 1. ทานสามารถเขารบการตรวจสขภาพของตนเอง อยางนอยปละครง แมวา จะรสกวาสขภาพแขงแรงด

2. ทานสามารถควบคมตวเอง ไมใหกนอาหารทมไขมนสง เชน หมสามชน ขาหม หนงไก หนงหม หรอของทอดน ามนตางๆ แมวาตองไปงานเลยง 

3. ทานสามารถควบคมตวเองไมใหรบประทานอาหารหรอขนมกรบกรอบขณะนงดทว หรอขณะอานหนงสอ 

4. ทานสามารถรบประทานอาหารทมสวน- ประกอบของผกใบเขยวไดทกมอ 

5.ทานหลกเลยงอาการทมรสหวานจด และอาหารทมไขมนสงได แมวาทานจะไมไดทาอาหารรบประทานเอง 

 

 

รายการ

ระดบความคดเหน เหนดวย อยางยง

(5) 

เหน ดวย (4)

ไม แนใจ

(3)

ไม เหนดวย

(2)

ไมเหนดวยอยางยง

(1) 6. ถงแมจะไมมสงอานวยความสะดวก ในการออกกาลงกาย เชน สถานท อปกรณ ทานกสามารถออกกาลงกายไดสปดาหละ 5 วน 

7. ทานสามารถออกกาลงกายได แมจะรสกเหนอยลาจากการทางาน

8. ทานสามารถออกกาลงกาย โดยมหวใจ เตนเรว มเหงอออกนาน 30 นาท ในแตละครง แมวามงานรอทจะตองทาตอ

9.ทานสามารถผอนคลายความเครยดและเขาสงคมได โดยไมตองพงพาบหร

10.ทานสามารถไมดมแอลกอฮอลไดแมเปนเทศกาลสงสรรค 

 

 

สวนท 3 แบบสอบถามพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

คาชแจง โปรดใสเครองหมาย ลงในชองทตรงกบการปฏบตของทานโดยความหมายของการปฏบตมดงน

ปฏบตเปนประจา หมายถง ทานเหนวาเหตการณในขอความนน ทานปฏบต เปนประจาอยางสมาเสมอ

ปฏบตเปนสวนมาก หมายถง ทานเหนวาเหตการณในขอความนน ทานปฏบต เปนสวนใหญแตไมสมาเสมอ ปฏบตปานกลาง หมายถง ทานเหนวาเหตการณในขอความนน ทานปฏบต

ปานกลางไมมากหรอไมนอย ปฏบตเปนบางครง หมายถง ทานเหนวาเหตการณในขอความนน ทานปฏบต

เปนบางครงหรอนานๆ ครง หรอเปนสวนนอย ไมเคยปฏบต หมายถง ทานเหนวาเหตการณในขอความนนทานไมเคยปฏบตเลย

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ปฏบตเปนประจา

(5)

ปฏบต เปน

สวนมาก (4)

ปฏบต ปานกลาง (3)

ปฏบต เปน

บางครง (2)

ไมเคยปฏบต

(1)

พฤตกรรมการบรโภคอาหาร

1. ทานรบประทานอาหารทมไขมนสง เชน กากหม เครองในสตว เนอสตวตดมน คอหมยาง ขาหม หมกรอบ หมสามชน ขาวมนไก

2. ทานรบประทานอาหารททอดดวยนามนในปรมาณมาก เชน ไกทอด ทอดมน กลวยแขก ปลาทองโก

3. ทานรบประทานอาหารทผดโดยใชน ามนในปรมาณมาก เชน กวยเตยวผด แปงผด ผดซอว ผดหมซว มามาผด

4.ทานรบประทานอาหารทปรงจากนามนสตว เชน นามนหม นามนไก

 

 

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ปฏบตเปนประจา

(5)

ปฏบต เปน

สวนมาก (4)

ปฏบต ปานกลาง (3)

ปฏบต เปน

บางครง (2)

ไมเคยปฏบต

(1)

5. ทานรบประทานอาหารทม สวนประกอบดวยกะท

6. ทานรบประทานขนมปง ขนมเคก คกก เบเกอร ไอศกรม

7.ทานรบประทานอาหารทมรสเคม เชน ปลาเคม เตาเจยว ผกดอง ตงฉาย นาพรก หรอ เตมนาปลาเพมในจานอาหาร

8. ทานรบประทานอาหารทมสวนผสมของ ผงชรส หรอผงปรงรส เชน รสด คนอร

9. ทานรบประทานผลไมรสหวานจด เชน ขนน ท เ รยน อ งน ลาไย ละมด ลน จ นอยหนา มะขามหวาน มะมวงสก

10. ทานดมเครองดมทมรสหวาน เชน กาแฟเยน ชาเยน โอเลยง โอวลตนเยน นาอดลม

11.ทานรบประทานผกและอาหารทมกากใยสงในแตละวน เชน ขาวกลอง เมลดธญพช และถวตางๆ

12.ทานรบประทานผลไมทไมหวานจด เชน ชมพ มะละกอ ฝรง แอปเปล 6–8 ชน คาหลงอาหาร

13.ทานรบประทานอาหารแตพออมในปรมาณทเทาๆ กนวนละ 3 มอ

14.ทานเตมนาตาลในอาหารทรบประทาน เชน กบขาว กวยเตยว กวยจบ

15.หลงจากรบประทานอาหารเยนแลว ขณะดทวทานยงรบประทานอาหารอนๆ หรอขนมกรบกรอบไปดวย

 

 

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ปฏบตเปนประจา

(5)

ปฏบต เปน

สวนมาก (4)

ปฏบต ปานกลาง (3)

ปฏบต เปน

บางครง (2)

ไมเคยปฏบต

(1)

พฤตกรรมการออกกาลงกาย 16. ทานออกกาลงกายชนดทมการเคลอนไหวตลอด เชน การเดนเรว วงเหยาะ ปนจกรยาน เลนกฬากลางแจง ราไทเกก เตนแอโรบค กระโดดเชอก ราไมพลอง วายนา

17. กอนและหลงออกกาลงกายทานมการยดเหยยดกลามเนอเพอเปนการอบอนรางกายและการผอนคลายกลามเนอ

18. ทานใชวธการเดน เมอตองออกไปนอกบานในระยะ 500 เมตรถง 1 กโลเมตร

19. ทานทากจกรรมทเปนงานบาน เชน ตดหญา ถบาน ลางรถ ปลกหรอรดนาตนไม

20.ทานออกกาลงกายตดตอกนจนมเหงอออกชมตว ครงละไมตากวา 30 นาท

21. ทานออกกาลงกายตดตอกนจนรสก หวใจ เตนเรว เหนอย ไมสามารถพดเปนประโยคได

22. ทานออกกาลงกายอยางนอยสปดาหละ 5 ครง

การจดการกบความเครยด 23. ทานยอมรบเหตการณวกฤตทมผลกระทบตอชวตและครอบครวไดตามความเปนจรง

24. ทานบอกตวองวาปญหาทกอยางมทาง แกไขและหาเหตผลของปญหานน

25. ทานใชวธการจดการความเครยด โดยการหายใจเขาออกชาๆ ลกๆ เชน ทาสมาธ

26. เมอมปญหาหรอมความทกขทานจะปรกษา บคคลททานไวใจ

 

 

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ปฏบตเปนประจา

(5)

ปฏบต เปน

สวนมาก (4)

ปฏบต ปานกลาง (3)

ปฏบต เปน

บางครง (2)

ไมเคยปฏบต

(1)

27. เมอเกดความเครยดทานจะรบประทานอาหารจกจกและเพมจานวนมากขน

28. ทานผอนคลายความเครยด โดยการหางานอดเรกทา ฟงเพลง หรอ ออกกาลงกาย

29. ทานแบงเวลาในการทางานกบการพกผอนใหเหมาะสม

ความรบผดชอบตอสขภาพ

30. ทานสนใจ อานขาว/ฟงขาว/ดโทรทศน หรอ อานวารสาร เกยวกบการดแลสขภาพ

31. เมอมปญหาเกยวกบสขภาพ ทานปรกษากบบคลากรทางสขภาพ

32. ทานวดความดนโลหตทก 6 เดอน

33. ทานไดรบการตรวจระดบนาตาลในเลอด ปละ1 ครง

34.ทานไดรบการตรวจระดบไขมนในเลอด ปละ 1 ครง

35.ทานวดรอบเอวเพอประเมนความอวนเดอนละ 1 ครง

36.ทานสบบหร หรอยาเสน

37.ทานดมเครองดมทมแอลกอฮอล

 

 

ภาคผนวก ง

แบบบนทกการตรวจคดกรองยนยนความเสยงตอภาวะโรคกลมเมตาโบลค

 

 

แบบบนทกการตรวจคดกรองยนยนความเสยงตอภาวะโรคกลม Metabolic

ผประกนตน ขาราชการ สทธหลกประกนสขภาพถวนหนา

 

*** ถาคดกรองแลวพบวามปจจยเสยง ตงแตหนงขอขนไป ในขอทมรป ใหตรวจระดบนาตาล

ในเลอด***

1. ขอมลครอบครว 1.1 บดาหรอมารดาของทานมประวตการเจบปวยดวย

� 1.1.1 เบาหวาน (DM) � 1.1.2 ความดนโลหตสง (HT)

� 1.1.3 โรคเกาท Gout) � 1.1.4 ไตวายเรอรง (CRF)

� 1.1.5 กลามเนอหวใจตาย (MI) � 1.1.6 เสนเลอดสมอง (Stroke)

� 1.1.7 ถงลมโปงพอง (COPD) � 1.1.8 ไมทราบ

� 1.1.9 อนๆระบ เชน ตดขา ตาบอด

1.2 พนอง (สายตรง) ของทานมประวตการเจบปวยดวยโรค � 1.2.1 เบาหวาน (DM) � 1.2.2 ความดนโลหตสง (HT)

� 1.2.3โรคเกาท (Gout) � 1.2.4 ไตวายเรอรง (CRF)

� 1.2.5 กลามเนอหวใจตาย (MI) � 1.2.6 เสนเลอดสมอง (Stroke)

� 1.2.7 ถงลมโปงพอง (COPD) � 1.2.8 ไมทราบ

� 1.2.9 อนๆ ระบ เชน ตดขา ตาบอด

2. ทานมประวตการเจบปวยหรอตองพบแพทยดวยโรคหรออาการ 2.1 โรคเบาหวาน (DM � ม � ไมม � ไมเคยตรวจ

ภาวะแทรกซอน � ม ระบ ตา.............ไต............... เทา..............อนๆ..................

เลขทบตรประชาชน…………………………………………………………………………………

ผรบการตรวจ ชอ .................................................. สกล...................................................... อาย................ ป

ทอยปจจบน เลขท ....................... หม .......... ตาบล ..............................อาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

หนวยบรการทตรวจคดกรอง .........................................................................................................................

 

 

2.2 โรคความดนโลหตสง(HT) � ม � ไมม � ไมเคยตรวจ

2.3 โรคตบ � ม � ไมม � ไมเคยตรวจ

2.4 โรคอมพาต � ม � ไมม � ไมเคยตรวจ

2.5 โรคหวใจ � ม � ไมม � ไมเคยตรวจ

2.6 ไขมนในเลอดผดปกต � ม � ไมม � ไมเคยตรวจ

2.7 แผลทเทา/ตดขา (จากเบาหวาน) � ม � ไมม

2.8 คลอดบตรนาหนกเกน 4 กโลกรม � ม � ไมม

2.9 ดมนาบอยและมาก � ม � ไมม

2.10 ปสสาวะกลางคน 3 ครงขนไป � ม � ไมม

2.11 กนจแตผอม � ม � ไมม

2.12 นาหนกลด/ออนเพลย � ม � ไมม

2.13 เปนแผลรมฝปากบอยและหายยาก � ม � ไมม

2.14 คนตามผวหนงและอวยวะสบพนธ � ม � ไมม

2.15 ตาพรามว ตองเปลยนแวนบอย � ม � ไมม

2.16 ชาปลายมอปลายเทาโดยไมทราบสาเหต � ม � ไมม

3. กรณททานมประวตเจบปวยตามขอ 2 ทานปฏบตตนอยางไร

3.1 รบการรกษาอย/ปฏบตตนตามทแพทยแนะนา

3.2 รบการรกษาแตไมสมาเสมอ

3.3 เคยรกษา แตขณะนไมรกษา/หายาทาเอง

4. ทานสบบหรหรอไม

4.1 สบ จานวน........มวน/วน จานวน..........Pack/year ชนดของบหร.....................

4.2 ไมสบ

4.3 เคยสบแตเลกแลว ชนดบหรทเคยสบ ..............ระยะเวลา ......ป (ตงแตเรมสบจนถง

ปจจบน)

 

 

5. ทานดมเครองดมทมแอลกอฮอลหรอไม

5.1 ดม ....ครง/สปดาห (ดมเหลา > 45 cc. ตอวน/ ดมเบยร > 240 cc. ตอวน/ ดมไวน > 120 cc. ตอวน)

5.2 ไมดม

5.3 เคยดมแตเลกแลว 6. ทานออกกาลงกาย/ เลนกฬา

6.1 ออกกาลงกายทกวน ครงละ 30 นาท

6.2 ออกกาลงกายสปดาหละมากกวา 3 ครง ครงละ 30 นาท สมาเสมอ

6.3 ออกกาลงกายสปดาหละ3 ครง ครงละ 30 นาท สมาเสมอ

6.4 ออกกาลงกายนอยกวาสปดาหละ 3 ครง

6.5 ไมออกกาลงกายเลย 7. ทานชอบอาหารรสใด (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

7.1 หวาน

7.2 เคม

7.3 มน

7.4 ไมชอบทกขอ 8. การตรวจรางกาย

นาหนก……..………..กก. สวนสง……….……...ซม. BMI………………..…kg/m2 (มภาวะอวน ดชนมวลกาย ≥ 23 กก./ม2) BP ครงท1......... .........../...................... mmHg BP ครงท 2..................../...................... mmHg BP เฉลย ................ ..../...................... mmHg (กลมสงสยปวยรายใหม HT ≥ 140/90 mmHg) เสนรอบเอว..............ซม. ( ชาย ไมเกน 90 ซม. / หญง ไมเกน 80 ซม. ) การตรวจระดบนาตาลในเลอด กรณตรวจ FBS…….mg% หรอ Post pandrail blood sugar …………mg% (หลงรบประทานอาหาร..........ชม.) (กลมสงสยปวยรายใหม DM ≥ 126 mg% ) ตรวจรางกายทวไป........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

 

 

การแปลผล โรคเบาหวาน

� กลมปกต � กลมเสยงสง � กลมสงสยรายใหม � กลมปวยทไมมภาวะแทรกซอน � กลมปวยทมภาวะแทรกซอน

โรคความดนโลหตสง  

� กลมปกต � กลมเสยงสง � กลมสงสยรายใหม � กลมปวยทไมมภาวะแทรกซอน � กลมปวยทมภาวะแทรกซอน

มทงโรคเบาหวานและความดนโลหตสง   � กลมปวยทไมมภาวะแทรกซอน � กลมปวยทมภาวะแทรกซอน  เสนรอบเอว

� กลมปกต � มภาวะอวนลงพง (Obesity)

การดาเนนงาน - ใหคาแนะนาการดแลตนเอง และตรวจคดกรองซาทก 1ป - ลงทะเบยนกลมเสยงตอโรค Metabolic และแนะนาเขาโครงการปรบเปลยนพฤตกรรม

สงตอเพอการรกษา ลงชอ...................................................ผตรวจ

แบบตรวจคดกรองยนยนความเสยงตอภาวะโรคกลมMetabolic ป 2553 กองทนสงเสรมสขภาพและปองกนโรค สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต

 

 

ประวตผวจย

ชอ นางสาวณชชา โพระดก

วน – เดอน – ปเกด 23 มกราคม 2508

สถานทเกด จงหวดกาญจนบร

ประวตการศกษา - พยาบาลและผดงครรภระดบตน

วทยาลยพยาบาลสวรรคประชารกษ

พ.ศ. 2527 - 2529

- พยาบาลศาสตรบณฑต

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

พ.ศ. 2532 - 2534

- การพยาบาลเฉพาะทางสาขาการพยาบาลเวชปฏบต

( การรกษาโรคเบองตน)

วทยาลยพยาบาลสภากาชาดไทย พ.ศ. 2546

- พยาบาลศาสตรมหาบณฑต

สาขาการพยาบาลเวชปฏบตชมชน

มหาวทยาลยครสเตยน พ.ศ. 2553 - 2555

ตาแหนงและสถานททางานในปจจบน - ตาแหนง : พยาบาลวชาชพชานาญการ

รองหวหนางานผปวยนอก โรงพยาบาลมะการกษ

อาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร