คู่มือ...

คมอ การเขยนผลงานทางวชาการ

คณะเทคโนโลยการเกษตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

2556

- ก -

ค าน า การท าคมอการขอการเขยนผลงานทางวชาการ จดท าขนตามความเหนชอบของ

คณะอนกรรมการวชาการคณะเทคโนโลยการเกษตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค โดยมวตถประสงคเพอใหคณาจารยใชเปนแนวทางในการจดท าผลงานทางวชาการใหมรปแบบทถกตอง มมาตรฐานเดยวกนและสอดคลองกบหลกเกณฑ ระเบยบ ความกาวหนาทางวชาการ และสภาพการณในปจจบนทเปลยนแปลงไป การด าเนนการจดท าคมอเลมนไดปรบปรงและเรยบเรยงใหมจากคมอการเขยนผลงานทางวชาการฉบบราง ซงจดท าขนในปงบประมาณ 2555 ใหมความถกตองสมบรณยงขน พรอมทงไดใหตวอยางการจดพมพสวนตางๆ ครอบคลมและชดเจนยงขน ในการจดท าคมอการเขยนผลงานทางวชาการฉบบน คณะผจดท าขอขอบคณ รศ.พชราภา สงหธนสาร คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค ทอนญาตใหใชเอกสารค าสอนบางสวนมาเปนตวอยาง และขอขอบคณ ผศ.วราภรณ ฉยฉาย คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค ทเออเฟอเอกสารประกอบการสอนรายวชาชววทยาทวไป เพอเปนตวอยางในการเขยนผลงานทางวชาการ

คณะผจดท าหวงวาคมอการเขยนผลงานทางวชาการฉบบน จะเปนประโยชนตอคณาจารย และผสนใจทจะพฒนาเขาสต าแหนงทางวชาการตอไป

คณะผจดท า

ผศ.ดร.ทศนพนธ กศลสถตย ผศ.ดร.จงด ศรนพรตนวฒนอาจารยพรพรรณ จอ นางสาวเยาวเรศ ภเมองปาน นางอทมพร ธะในสวรรค

เมษายน 2556

- ข -

สารบญ

หนา ค าน า ก สารบญ ข บทท 1 การเขาสต าแหนงทางวชาการ 1

เกณฑการเขาสต าแหนงทางวชาการ แนวปฏบตใหเปนไปตามเกณฑการเขาสต าแหนง ลกษณะผลงานทางวชาการ

1 4 9

บทท 2 องคประกอบของผลงานทางวชาการ 17 ตวอยางปกนอก

ตวอยางปกใน ตวอยางค าน า ตวอยางสารบญ ตวอยางแผนบรหารการสอนประจ าวชา ตวอยางแผนบรหารการสอนประจ าบท

18 21 22 23 25 35

บทท 3 รปแบบการเขยนเอกสาร 91 รปแบบของหนงสอหรอต ารา

รปแบบงานวจย รปแบบงานแปล

92 96 104

บทท 4 การอางองและการเขยนบรรณานกรมในเอกสารทางวชาการ 107 การอางอง หรอการอางถงเอกสาร (Citations)

ลกษณะการอางอง รปแบบการอางองทายเลม ค ายอทใชในการเขยนเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม สรป

107 107 113 132 140

ภาคผนวก 141 ประเดนการพจารณาประเมนผลงาน

ขนตอนการเสนอขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารย และ รองศาสตราจารย ค าแนะน าการเขยนเอกสารประกอบการสอนจากผทรงคณวฒ ประกาศ ก.พ.อ. เรองหลกเกณฑและวธการพจารณาแตงตงบคคลใหด ารงต าแหนง ผชวยศาสตราจารย รองศาสตราจารย และศาสตราจารย (ฉบบท 9)

143 142

147 162

บทท 1 การเขาสต าแหนงทางวชาการ

การเขาสต าแหนงทางวชาการในระดบผชวยศาสตราจารย รองศาสตราจารย และ

ศาสตราจารยของขาราชการในสถาบนการศกษาระดบอดมศกษา ผเสนอขอเขาต าแหนงจะตองมคณสมบตเฉพาะต าแหนง ผลการสอน ผลงานทางวชาการ และจรยธรรม และจรรยาบรรณทางวชาการ ตามทก าหนดในประกาศ ก.พ.อ. เรอง หลกเกณฑและวธการพจารณาแตงตงบคคลใหด ารงต าแหนงผชวยศาสตราจารย รองศาสตราจารยและศาสตราจารย (ฉบบท 2) พ.ศ.๒๕๕๐ ดงตอไปน เกณฑการเชาสต าแหนงทางวชาการ 1. ต าแหนงผชวยศาสตราจารย ตองมคณสมบตเฉพาะต าแหนง ดงน 1.1 ส าเรจการศกษาระดบปรญญาตรหรอเทยบเทา ด ารงต าแหนงอาจารย และไดปฏบตหนาทในต าแหนงดงกลาวมาแลวไมนอยกวา 9 ป หรอ 1.2 ส าเรจการศกษาระดบปรญญาโทหรอเทยบเทา ด ารงต าแหนงอาจารย และไดปฏบตหนาทในต าแหนงดงกลาวมาแลวไมนอยกวา 5 ป หรอ 1.3 ส าเรจการศกษาระดบปรญญาเอกหรอเทยบเทา ด ารงต าแหนงอาจารย และไดปฏบตหนาทในต าแหนงดงกลาวมาแลวไมนอยกวา 2 ป หรอ ด ารงต าแหนงทเรยกชออยางอน ผใดไดโอนหรอยายมาบรรจและแตงตงใหด ารงต าแหนงอาจารยประจ าในสถาบนอดมศกษา หากผนนเคยไดรบการแตงตงเปนอาจารยพเศษในสถาบนอดมศกษาท ก.พ.อ. รบรอง และไดสอนประจ าวชาใดวชาหนง ซงเทยบคาไดไมนอยกวา 2 หนวยกต/ทวภาค อาจน าระยะเวลาระหวางเปนอาจารยพเศษในภาคการศกษาทสอนนนมาเปนเวลาในการขอแตงตงต าแหนงทางวชาการ โดยใหค านวณเวลาในการสอนพเศษให 3 ใน 4 สวนของเวลาทท าการสอน กรณทอาจารยผใดไดรบวฒเพมขน ใหนบเวลาในการปฏบตหนาทในต าแหนงอาจารยกอนไดรบวฒเพมขน และเวลาทไดปฏบตหนาทในต าแหนงอาจารยหลงจากไดรบวฒเพมขนรวมกน เพอขอแตงตงต าแหนงผชวยศาสตราจารยไดตามอตราสวนของระยะเวลาทก าหนดไวในคณสมบตเฉพาะต าแหนง 1.4 ผลการสอน มชวโมงสอนประจ าวชาใดวชาหนงทก าหนดไวในหลกสตรของสถาบนอดมศกษาและมความช านาญในการสอน และเสนอเอกสารประกอบการสอนทผลตขนตามภาระงานสอน ในกรณทผขอก าหนดต าแหนงทางวชาการไดท าการสอนหลายวชาซงแตละวชานนม

- 2 -

ผสอนรวมกนหลายคน จะตองเสนอเอกสารการสอนในทกหวขอทผขอก าหนดต าแหนงเปนผสอน ซงมคณภาพดและไดใชประกอบการสอนมาแลวโดยผานการประเมนจากคณะกรรมการพจารณาต าแหนงทางวชาการ ตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดใสขอบงคบของสภาสถาบน 1.5 ผลงานทางวชาการ ประกอบดวยผลงานดงตอไปน 1.5.1 (1) ผลงานวจยซงมคณภาพดและไดรบการเผยแพรตามเกณฑท ก.พ.อ. ก าหนด ทงน ไมนบงานวจยทท าเปนสวนของการศกษา เพอรบปรญญาหรอประกาศนยบตรใด ๆ หรอ (2) ผลงานทางวชาการในลกษณะอน ซงมคณภาพด และ 1.5.2 ผลงานแตงหรอเรยบเรยง ต ารา หนงสอ หรอบทความทางวชาการซงมคณภาพด และไดรบการเผยแพรตามเกณฑท ก.พ.อ. ก าหนด 1.6 จรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาการ การพจารณาก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารย ตองค านงถงจรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาการ ดงน 1.6.1 ตองมความซอสตยทางวชาการ ไมน าผลงานของผอนมาเปนผลงานของตน และไมลอกเลยนผลงานผอน รวมทงไมน าผลงานของตนในเรองเดยวกนไปเผยแพรในวารสารวชาการมากกวาหนงฉบบ ในลกษณะทจะท าใหเขาใจผดวาเปนผลงานใหม 1.6.2 ตองใหเกยรตและอางถงบคคลหรอแหลงทมาของขอมลทน ามาใชในผลงานทางวชาการของตนเองและแสดงหลกฐานของการคนควา 1.6.3 ตองไมค านงถงผลประโยชนทางวชาการจนละเลยหรอละเมดสทธสวนบคคลของผอนและสทธมนษยชน 1.6.4 ผลงานทางวชาการตองไดมาจากการศกษาโดยใชหลกวชาการเปนเกณฑ ไมมอคตมาเกยวของ และเสนอผลงานตามความเปนจรง ไมจงใจเบยงเบนผลการวจย โดยหลงผลประโยชนสวนตว หรอตองการสรางความเสยหายแกผอน และเสนอผลงานตามความเปนจรง ไมขยายผลขอคนพบโดยปราศจากการตรวจสอบยนยนในทางวชาการ 1.6.5 ตองน าผลงานไปใชประโยชนในทางทชอบธรรมและชอบดวยกฎหมาย 2. ต าแหนงรองศาสตราจารย ตองมคณสมบตเฉพาะต าแหนง ดงน 2.1 ด ารงต าแหนงผชวยศาสตราจารย และปฏบตหนาทในต าแหนงดงกลาวมาแลวไมนอยกวา 3 ป 2.2 ผลการสอน มชวโมงสอนประจ าวชาหนงวชาใดทก าหนดไวในหลกสตรของสถาบนอดมศกษา และมความช านาญพเศษในการสอน และเสนอเอกสารค าสอนทผลตขนตามภาระงานสอน ในกรณทผขอก าหนดต าแหนงทางวชาการไดท าการสอนหลายวชา ซงแตละวชานนมผสอนรวมกนหลายคน จะตองเสนอเอกสารค าสอนในทกหวขอทผขอก าหนดต าแหนงเปนผสอน ซงมคณภาพด และไดใชประกอบการสอนมาแลว โดยผานการประเมนจากคณะกรรมการพจารณาต าแหนงทางวชาการ ตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในขอบงคบของสภาสถาบน

- 3 -

2.3 ผลงานทางวชาการ ประกอบดวยผลงาน ดงตอไปน 2.3.1 (1) ผลงานวจยซงมคณภาพด และไดรบการเผยแพรตามเกณฑท ก.พ.อ. ก าหนด ทงนไมนบงานวจยทท าเปนบางสวนของการศกษาเพอรบปรญญาหรอประกาศนยบตรใดๆ หรอ (2) ผลงานทางวชาการในลกษณะอน ซงมคณภาพด และ 2.3.2 ผลงานแตงหรอเรยบเรยง ต ารา หรอหนงสอ ซงมคณภาพด และไดรบการเผยแพรตามเกณฑท ก.พ.อ. ก าหนด ผลงานทางวชาการตามขอ 2.3.1 (1) และ (2) ตองไมซ ากบผลงานทเคยใชส าหรบการพจารณาแตงตงเปนผชวยศาสตราจารยมาแลว ทงนจะตองมผลงานทางวชาการทเพมขน หลงจากไดรบแตงตงใหด ารงต าแหนงผชวยศาสตราจารยดวย 2.4 จรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาการ ดงน 2.4.1 ตองมความซอสตยทางวชาการ ไมน าผลงานของผอนมาเปนผลงานของตน และไมลอกเลยนผลงานผอน รวมทงไมน าผลงานของตนในเรองเดยวกนไปเผยแพรในวารสารวชาการมากกวาหนงฉบบ ในลกษณะทจะท าใหเขาใจผดวาเปนผลงานใหม

2.4.2 ตองใหเกยรตและอางถงบคคลหรอแหลงทมาของขอมลทน ามาใชในผลงาทางวชาการของตนเองและแสดงหลกฐานของการคนควา 2.4.3 ตองไมค านงถงผลประโยชนทางวชาการจนละเลยหรอละเมดสทธสวนบคคลของผอนและสทธมนษยชน 2.4.4 ผลงานทางวชาการตองไดมาจากการศกษาโดยใชหลกวชาการเปนเกณฑ ไมมอคตมาเกยวของ และเสนอผลงานตามความเปนจรง ไมจงใจเบยงเบนผลการวจย โดยหวงผลประโยชนสวนตว หรอตองการสรางความเสยหายแกผอน และเสนอผลงานตามความเปนจรง ไมขยายผลขอคนพบโดยปราศจากการตรวจสอบยนยนในทางวชาการ 2.4.5 ตองน าผลงานไปใชประโยชนในทางทชอบธรรมและชอบดวยกฎหมาย 3. ต าแหนงศาสตราจารย ตองมคณสมบตเฉพาะต าแหนง ดงน 3.1 ด ารงต าแหนงรองศาสตราจารย และไดปฏบตหนาทในต าแหนงดงกลาวมาแลวไมนอยกวา 2 ป 3.2 ผลการสอน มชวโมงสอนประจ าวชาหนงวชาใดทก าหนดไวในหลกสตรของสถาบนอดมศกษา และมความเชยวชาญในการสอน โดยผานการประเมนจากคณะกรรมการพจารณาต าแหนงทางวชาการ ตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในขอบงคบของสภาสถาบน 3.3 ผลงานทางวชาการ ผขออาจเสนอผลงานทางวชาการได 2 วธ คอ วธท 1 ประกอบดวยผลงาน ดงตอไปน

(1) 1.1 ผลงานวจยซงมคณภาพดมาก และไดรบการเผยแพรตามเกณฑท ก.พ.อ. ก าหนด ทงน ไมนบงานวจยทท าเปนสวนของการศกษาเพอรบปรญญาหรอประกาศนยบตรใดๆ หรอ 1.2 ผลงานทางวชาการในลกษณะอน ซงมคณภาพดมาก และ

- 4 -

(2) ผลงานแตงต ารา หรอหนงสอ ซงมคณภาพดมาก และไดรบการเผยแพรตามเกณฑท ก.พ.อ. ก าหนด วธท 2 ประกอบดวยผลงาน ดงตอไปน (1) ผลงานวจยซงมคณภาพดเดน และไดรบการเผยแพรตามเกณฑท ก.พ.อ. ก าหนด ทงน ไมนบงานวจยทท าเปนสวนของการศกษาเพอรบปรญญาหรอประกาศนยบตรใดๆ หรอ (2) ผลงานทางวชาการในลกษณะอน ซงมคณภาพดเดน หรอ (3) ผลงานแตงต ารา หรอหนงสอ ซงมคณภาพดเดน และไดรบการเผยแพรตามเกณฑท ก.พ.อ. ก าหนด ผลงานทางวชาการตามขอ 3.3 (1) (2) และ (3) ตองไมซ ากบผลงานทไดเคยใชส าหรบการพจารณาแตงตงเปนผชวยศาสตราจารย และรองศาสตราจารยมาแลว ทงน ตองมผลงานทางวชาการทเพมขนหลงจากไดรบแตงตงใหด ารงต าแหนงรองศาสตราจารยดวย 3.4 จรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาการ การพจารณาก าหนดต าแหนงรองศาสตราจารย ตองค านงถงจรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาการ ดงน 3.4.1 ตองมความซอสตยทางวชาการ ไมน าผลงานของผอนมาเปนผลงานของตน และไมลอกเลยนผลงานผอน รวมทงไมน าผลงานของตนในเรองเดยวกนไปเผยแพรในวารสารวชาการมากกวาหนงฉบบ ในลกษณะทจะท าใหเขาใจผดวาเปนผลงานใหม

3.4.2 ตองใหเกยรตและอางถงบคคลหรอแหลงทมาของขอมลทน ามาใชในผลงานทางวชาการของตนเองและแสดงหลกฐานของการคนควา 3.4.3 ตองไมค านงถงผลประโยชนทางวชาการจนละเลยหรอละเมดสทธสวนบคคลของผอนและสทธมนษยชน 3.4.4 ผลงานทางวชาการตองไดมาจากการศกษาโดยใชหลกวชาการเปนเกณฑ ไมมอคตมาเกยวของ และเสนอผลงานตามความเปนจรง ไมจงใจเบยงเบนผลการวจย โดยหลงผลประโยชนสวนตว หรอตองการสรางความเสยหายแกผอน และเสนอผลงานตามความเปนจรง ไมขยายผลขอคนพบโดยปราศจากการตรวจสอบยนยนในทางวชาการ 3.4.5 ตองน าผลงานไปใชประโยชนในทางทชอบธรรมและชอบดวยกฎหมาย แนวปฏบตใหเปนไปตามเกณฑการเขาสต าแหนง

1. ระยะเวลาในการด ารงต าแหนง ส าหรบผทจะเขาสต าแหนงผชวยศาสตราจารยมประเดนปญหาทตองพจารณา ดงตอไปน 1.1 จบปรญญาตร ปฏบตหนาทในต าแหนงไมต ากวาอาจารย ระยะเวลาหนงแลวไปศกษาตอปรญญาโท กลบมาปฏบตหนาทจะขอเขาสต าแหนงผชวยศาสตราจารยจะนบเวลาการด ารงต าแหนงอยางไร การนบเวลาการด ารงต าแหนงสามารถท าได ดงน - ค านวณโดยใชสตร ป ตร

ป

ป โท

ป จะตองมคามากกวา หรอเทากบ 1 จงจะสามารถ

ขอก าหนดต าแหนงได

- 5 -

- ในกรณทผลการค านวณมคานอยกวา 1 และตองการทราบวาจะมคณสมบตเกยวกบการนบเวลาครบเมอใด สามารถค านวณโดยแทนคาวฒปรญญาโทดวยคา X และหาคา X

ป ตร

ป

ป โท

ป

X = ? - เมอไดคา X แลวกน าไปนบตอจากวนทส าเรจการศกษา วฒปรญญาโท จงจะเปนวนท เดอน ป ทมคณสมบตครบ หมายเหต จ านวนปทน ามาค านวณ จะตองท าเปนเดอนกอน

1.2 วธการค านวณระยะเวลาในการขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารย 1.2.1 กรณท 1 บรรจวฒปรญญาตร และลาศกษาตอระดบปรญญาโท ขอมล นายวนย ใจซอ ต าแหนงอาจารย 2 ระดบ 7 ขน 19,350 บาท บรรจเขารบราชการวฒปรญญาตร เมอ 13 มถนายน 2531 ลาศกษาตอระดบปรญญาโท เมอ 1 มถนายน 2533 กลบจากลาศกษาตอ เมอ 17 ธนวาคม 2535 ไดรบการอนมตวฒปรญญาโท เมอ 10 มนาคม 2536 ตวอยางการค านวณกรณท 1 ปฏบตงานวฒปรญญาตร เมอ 13 มถนายน 2531 ถง 31 พฤษภาคม 2533 = 1 ป 11 เดอน 18 วน ลาศกษาตอปรญญาโท เมอ 1 มถนายน 2533 กลบจากลาศกษาตอ 17 ธนวาคม 2535 นบระยะเวลาจาก 17 ธนวาคม 2535 ถง 9 มนาคม 2536 = 2 เดอน 22 วน รวมระยะเวลาในการปฏบตงานวฒปรญญาตรได = 2 ป 2 เดอน 10 วน (คดเปน 26 เดอน) ไดรบการอนมตวฒปรญญาโท เมอ 10 มนาคม 2536

ป ตร

ป โท

( วน)

เดอน วน

ป เดอน วน

- 6 -

จะตองปฏบตงานภายหลงทไดรบอนมตวฒปรญญาโทตอไปอก = 3 ป 9 เดอน 16 วน (10 มนาคม 2536 + 3 ป 9 เดอน 16 วน) คอ วนท 26 ธนวาคม 2539 จงจะมคณสมบตครบตามเกณฑ ดงนน นายวนย ใจซอ สามารถเสนอผลงานขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยไดในวนท 27 ธนวาคม 2539 1.2.2 กรณท 2 บรรจวฒปรญญาตร และศกษาตอระดบปรญญาโทโดยไมไดลาศกษาตอ ขอมล นายสรย ภกดผล ต าแหนงอาจารย 2 ระดบ 6 ขน 11,440 บาท บรรจเขารบราชการวฒปรญญาตร เมอ 1 กรกฎาคม 2535 ไดรบการอนมตวฒปรญญาโท เมอ 29 ธนวาคม 2541 ตวอยางการค านวณกรณท 2 ปฏบตงานวฒปรญญาตร เมอ 1 กรกฎาคม 2535 ถง 28 ธนวาคม 2541 รวมระยะเวลาในการปฏบตงานวฒปรญญาตรได 6 ป 5 เดอน 27 วน (คดเปน 77 เดอน) ไดรบการอนมตวฒปรญญาโท เมอ 29 ธนวาคม 2541

ป ตร

ป โท

( วน)

เดอน วน

ป เดอน วน

จะตองปฏบตงานภายหลงไดรบอนมตวฒปรญญาโทตอไปอก 1 ป 5 เดอน 6 วน (29 ธนวาคม 2541 + 1 ป 5 เดอน 6 วน) คอ วนท 5 มถนายน 2543 จงจะมคณสมบตครบตามเกณฑ ดงนน นายสรย ภกดผล สามารถเสนอผลงานขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยไดในวนท 6 มถนายน 2543 1.3 กรณโอนหรอยายมาด ารงต าแหนงอาจารยในมหาวทยาลยราชภฏ แตเคยสอนในสถาบนอดมศกษาอน จะนบเวลาใหตอเนองอยางไร และมเงอนไขอะไร ผด ารงต าแหนงอาจารย และไดรบการแตงตงเปนอาจารยพเศษท ก.พ.อ. รบรอง และไดท าการสอนประจ าวชาใดวชาหนง ซงเทยบเทาไดไมนอยกวา 2 หนวยกต/ทวภาค สา

- 7 -

มาถน าระยะเวลาทสอนนนมาเปนเวลาในการขอก าหนดต าแหนงได โดยจะนบค านวณเวลาท าการสอนได 3 ใน 4 ของเวลาทท าการสอน เชน ถาท าการสอน 1 ปการศกษา (2 ภาคเรยน) จะนบเวลาให 9 เดอน ถาท าการสอน (1 ภาคเรยน) จะนบเวลาให 3 เดอน ทงนจะตองแนบตารางสอนทเคยท าการสอนทงหมดและหนงสอรบรองจากคณบดคณะทเคยสงกด (ฉบบจรง) มาพรอมกบหนงสอขอก าหนดต าแหนงดวย 2. ผลการสอน 2.1 กรณเสนอขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารย มชวโมงสอนประจ าวชาหนงวชาใดทก าหนดไวในหลกสตรของสถาบนอดมศกษา และมความช านาญในการสอน และเสนอเอกสารประกอบการสอนทผลตขนตามภาระงานสอน ในกรณทผขอก าหนดต าแหนงทางวชาการไดท าการสอนหลายวชาซงแตละวชานนมผสอนรวมกนหลายคน จะตองเสนอเอกสารประกอบการสอนในทกหวขอทผขอก าหนดต าแหนงเปนผสอน ซงมคณภาพด และไดใชประกอบการสอนมาแลว โดยผานการประเมนจากคณะกรรมการพจารณาต าแหนงทางวชาการ ตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในขอบงคบของสภาสถาบน 2.2 กรณเสนอขอก าหนดต าแหนงรองศาสตราจารย มชวโมงสอนประจ าวชาหนงวชาใดทก าหนดไวในหลกสตรของสถาบนอดมศกษา และมความช านาญพเศษในการสอน และเสนอเอกสารค าสอนทผลตขนตามภาระงานสอน ในกรณทผขอก าหนดต าแหนงทางวชาการไดท าการสอนหลายวชา ซงแตละวชานนมผสอนรวมกนหลายคน จะตองเสนอเอกสารค าสอนในทกหวขอทผก าหนดต าแหนงเปนผสอน ซงมคณภาพด และไดใชประกอบการสอนมาแลว โดยผานการประเมนจากคณะกรรมการพจารณาต าแหนงทางวชาการ ตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในขอบงคบของสภาสถาบน 2.3 กรณเสนอขอก าหนดต าแหนงศาสตราจารย มชวโมงสอนประจ าวชาหนงวชาใดทก าหนดไวในหลกสตรของสถาบนอดมศกษา และมความเชยวชาญในการสอน โดยผานการประเมนจากคณะกรรมการพจารณาต าแหนงทางวชาการ ตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในขอบงคบของสภาสถาบน 3. แนวทางการประเมนผลการสอน 3.1 หลกเกณฑ ใหคณะกรรมการพจารณาต าแหนงทางวชาการประเมนผลการสอนวาผขอก าหนดต าแหนงทางวชาการ มความช านาญ ช านาญพเศษ หรอเชยวชาญในการสอนโดยใชแนวทางในการประเมน ดงตอไปน 3.1.1 มการวางแผนการสอนอยางเปนระบบ เพอใหผลการสอนเปนไปตามจดมงหมายทวางไว โดยเสนอเอกสารประกอบการสอน หรอเอกสารค าสอนประกอบการพจารณา 3.1.2 มความสามารถสอนใหผเรยนรจกคด วเคราะห วจารณในวชาทสอน

- 8 -

3.1.3 มความสามารถในการใชเทคนควธสอนตางๆ เพอใหผเรยนเกดความสนใจ และตดตามการสอนตลอดเวลา เชน ใชภาษาทเขาใจงาย ยกตวอยาง สอดแทรกประสบการณ ใชค าถามเพอใหผเรยนคด และตอบค าถามใหเขาใจไดชดเจน 3.1.4 มความสามารถใหผเรยนมองเหนความสมพนธของวชาทเรยนกบวชาอนทเกยวของ 3.1.5 มความสามารถแนะน าใหผเรยนรจกแหลงขอมลคนควาศกษาเพมเตม 3.1.6 มความสามารถจดใหผเรยนแสดงความคดเหน และแลกเปลยนประสบการณตามความเหมาะสม 3.1.7 มความสามารถในการใชสอการสอน และอปกรณชวยสอนทเหมาะสมเปนอยางด 3.1.8 มความสามารถในการประเมนความรความเขาใจของผเรยนในวชาทสอน 3.1.9 มความสามารถอนๆ ทเกยวของกบการสอน

นอกจากนคณะกรรมการฯ อาจก าหนดแนวทางในการประเมนเพมเตมขนอกกได โดยตองก าหนดใหชดเจนและประกาศใหเปนททราบทวกนกอนประเมน 3.2 วธการ 3.2.1 ใหผบงคบบญชาชนตน (หวหนาสาขาวชา/หวหนาภาควชา/คณบด) ประเมนผลการสอนในชนตนวา ผเสนอขอก าหนดต าแหนงทางวชาการ มผลการสอนอยในระดบใด (ช านาญ ช านาญพเศษ หรอเชยวชาญ) 3.2.2 ใหคณะกรรมการพจารณาต าแหนงทางวชาการ ประเมนผลการสอนของผขอก าหนดต าแหนงทางวชาการวาอยในระดบใด (ช านาญ ช านาญพเศษ หรอเชยวชาญ) ค าจ ากดความของเอกสารประกอบการสอนและเอกสารค าสอนลกษณะการเผยแพร และลกษณะคณภาพ 1. เอกสารประกอบการสอน ค านยาม ผลงานทางวชาการทใชประกอบการสอนวชาใดวชาหนงตามหลกสตรของสถาบนอดมศกษาทสะทอนใหเหนเนอหาวชาและวธการสอนอยางเปนระบบ จดเปนเครองมอส าคญของผสอนในการใชประกอบการสอน รปแบบ เปนเอกสารหรอสออนๆ ทเกยวของในวชาทตนสอน ประกอบดวย แผนการสอน หวขอบรรยาย (มรายละเอยดประกอบพอสมควร) และอาจมสงตางๆ ดงตอไปน เพมขนอกกได เชน รายชอบทความหรอ หนงสออานประกอบบทเรยบเรยงคดยอเอกสารทเกยวเนอง แผนภม (chart) แถบเสยง (tape) หรอภาพเลอน (slide) เปนตน การเผยแพร อาจเปนเอกสารทจดท าเปนรปเลมหรอถายส าเนาเยบเลม หรอเปนสออนๆ เชน ซดรอม ทไดใชประกอบการสอนวชาใดวชาหนงในหลกสตรของสถาบนอดมศกษามาแลว ลกษณะคณภาพ อยในดลยพนจของสภาสถาบนอดมศกษาทจะก าหนดเปนขอบงคบ

- 9 -

2. เอกสารค าสอน ค านยาม ผลงานทางวชาการทใชประกอบการสอนวชาใดวชาหนงตามหลกสตรของสถาบนอดมศกษาทสะทอนใหเหนเนอหาวชาทสอน และวธการสอนอยางเปนระบบ โดยอาจพฒนาขนจากเอกสารประกอบการสอนจนมความสมบรณกวาเอกสารประกอบการสอน จดเปนเครองมอส าคญของผเรยนทน าไปศกษาคนควาดวยตนเองหรอเพมเตมขนจากการเรยนในวชานน ๆ รปแบบ เปนเอกสารหรอสออนๆ ทเกยวของในวชาทตนสอน ประกอบดวยแผนการสอน หวขอบรรยาย (มรายละเอยดประกอบพอสมควร) และอาจมสงตางๆ ดงตอไปน เพมขน เชน รายชอบทความหรอหนงสออานประกอบ บทเรยบเรยงคดยอ เอกสารทเกยวเนอง แผนภม (chart) แถบเสยง (tape) หรอภาพเลอน (slide) ตวอยางหรอกรณศกษาทใชประกอบการอธบายภาพ แบบฝกปฏบต รวมทงการอางองเพอขยายความทมาของสาระและขอมล และบรรณานกรมททนสมย การเผยแพร ตองไดรบการจดท าเปนรปเลมดวยการพมพ หรอถายส าเนาเยบเลม หรอสออนๆ ทแสดงหลกฐานวาไดเผยแพรโดยใชเปน “ค าสอน” ใหแกผเรยน ในวชานน ๆ มาแลว ลกษณะคณภาพ อยในดลยพนจของสภาสถาบนอดมศกษาทจะก าหนดเปนขอบงคบ ลกษณะผลงานทางวชาการ 1. บทความทางวชาการ ค านยาม งานเขยนทางวชาการซงมการก าหนดประเดนทตองการอธบายหรอวเคราะหอยางชดเจน ทงนมการวเคราะหประเดนดงกลาวตามหลกวชาการ จนสามารถสรปผลการวเคราะหในประเดนนนได อาจเปนการน าความรจากแหลงตางๆ มาประมวลรอยเรยงเพอวเคราะหอยางเปนระบบ โดยทผเขยนแสดงทศนะทางวชาการ ของตนไดอยางชดเจนดวย รปแบบ เปนบทความทมความยาวไมมากนก ประกอบดวยการน าความทแสดงเหตผลหรอทมาของประเดนทตองการอธบายหรอวเคราะห กระบวนการอธบายหรอวเคราะหและบทสรป มการอางองและบรรณานกรมทครบถวนและสมบรณ การเผยแพร เผยแพรในลกษณะใดลกษณะหนงดงน 1) เผยแพรในรปของบทความทางวชาการในวารสารทางวชาการ ทงนวารสารทางวชาการนนอาจเผยแพรเปนรปเลมสงพมพ หรอเปนสออเลกทรอนกสทมก าหนดการเผยแพรอยางแนนอนชดเจน 2) เผยแพรในหนงสอรวมบทความในรปแบบอนทมการบรรณาธการประเมน และตรวจสอบคณภาพของบทความตางๆ ในหนงสอนนแลว 3) เผยแพรในหนงสอประมวลผลการประชมทางวชาการ (Proceeding) ของการประชมทางวชาการระดบชาตหรอระดบนานาชาต ทมการบรรณาธการประเมนและตรวจสอบคณภาพของบทความตางๆ ทน าเสนอนนแลว เมอไดเผยแพรตามลกษณะขางตนและไดมการพจารณาประเมนคณภาพของ “บทความทางวชาการ” นนแลว การน า “บทความทางวชาการ” นน มาแกไขปรบปรง หรอ

- 10 -

เพมเตมสวนใดสวนหนง เพอน ามาเสนอขอก าหนดต าแหนงทางวชาการ และใหมการประเมนคณภาพ”บทความทางวชาการ” นนอกครงหนงจะกระท าไมได ลกษณะคณภาพ ระดบด เปนบทความทางวชาการทมเนอหาสาระทางวชาการถกตอง สมบรณและทนสมย มแนวคดและการน าเสนอทชดเจนเปนประโยชนตอวงวชาการ ระดบดมาก ใชเกณฑเดยวกบระดบด โดยมขอก าหนดเพมเตม ดงน 1) มการวเคราะห และเสนอความรหรอวธการททนสมยตอความกาวหนาทางวชาการและเปนประโยชนตอวงวชาการ 2) สามารถน าไปใชอางองหรอน าไปปฏบตได ระดบดเดน ใชเกณฑเดยวกบระดบดมาก โดยมขอก าหนดเพมเตม ดงน 1) มลกษณะเปนงานบกเบกทางวชาการและมการสงเคราะหจนถงระดบทสรางองคความรใหม (Body of Knowledge) ในเรองใดเรองหนง 2) มการกระตนใหเกดความคด และคนควาตอเนองเปนทเชอถอและยอมรบในวงวชาการหรอวชาชพทเกยวของในระดบชาตและ/หรอนานาชาต 2. ต ารา ค านยาม ผลงานทางวชาการทเรยบเรยงขนอยางเปนระบบ ครอบคลมเนอหาสาระของวชาหรอเปนสวนหนงของวชา หรอของหลกสตรกได ทสะทอนใหเหนถงความสามารถในการถายทอดวชาในระดบอดมศกษาในการเรยนการสอนในหลกสตรระดบอดมศกษา เนอหาสาระของต าราตองมความทนสมย เมอพจารณาถงวนทผขอยนเสนอขอต าแหนงทางวชาการ ทงนผขอจะตองระบวชาทเกยวของในหลกสตรทใชต าราเลมทเสนอขอต าแหนงทางวชาการดวย ผลงานทางวชาการทเปน “ต ารา” นอาจไดรบการพฒนาขนจากเอกสารค าสอนจนถงระดบทมความสมบรณทสด ซงผอานอาจเปนบคคลอนทมใชผเรยนในวชานน แตสามารถอานและท าความเขาใจในสาระของต ารานนดวยตนเองได โดยไมตองเขาศกษาในวชานน รปแบบ เปนรปเลมทประกอบดวย ค าน า สารบญ เนอเรอง การอธบายหรอการวเคราะห การสรป การอางองและบรรณานกรม ทงนอาจมการอางองแหลงขอมลททนสมยและครบถวนสมบรณ การอธบายสาระส าคญมความชดเจน โดยอาจใชขอมล แผนภาพ ตวอยาง หรอกรณศกษาประกอบจนผอานสามารถท าความเขาใจในสาระส าคญนนไดโดยเบดเสรจ การเผยแพร มวธการเผยแพร ดงน 1) การเผยแพรดวยวธการพมพ โดยโรงพมพ (Printing House) หรอส านกพมพ (Publishing House) หรอ โดยการถายส าเนาเยบเปนรปเลม หรอ ท า ในรปแบบอนๆ

- 11 -

2) การเผยแพรโดยสออเลกทรอนกสอนๆ ตวอยางเชน การเผยแพรในรปของซดรอม ฯลฯ การเผยแพรดงกลาวนน จะตองเปนไปอยางกวางขวางมากกวาการใชในการเรยนการสอนวชาตางๆ ในหลกสตรเทานน จ านวนพมพเปนดชนหนงทอาจแสดงการเผยแพรอยางกวางขวางได แตอาจใชดชนอนๆวดความกวางขวางในการเผยแพรไดเชนกน ท งน ตองได รบการตรวจสอบและรบรองการเผยแพรจากคณะกรรมการของสถาบนอดมศกษา คณะ และ/หรอสถาบนทางวชาการทเกยวของกบสาขาวชานน และตองใชในการเรยนการสอนมาแลวไมนอยกวาหนงภาคการศกษา เมอไดมการพจารณาประเมนคณภาพของ “ต ารา” ไปแลว น า “ต ารา” นนไปแกไขปรบปรงหรอเพมเตมเนอหาใน “ต ารา” เพอน ามาเสนอขอก าหนดต าแหนงทางวชาการ และใหมการประเมนคณภาพ “ต ารา” นนอกครงหนงอาจกระท าได แตจะตองท าการเผยแพร “ต ารา” นนใหมอกครงหนง ลกษณะคณภาพ ระดบด เปนต าราทมเนอหาสาระทางวชาการถกตองสมบรณและทนสมย มแนวคดและการน าเสนอทชดเจนเปนประโยชนตอการเรยนการสอนในระดบอดมศกษา ระดบดมาก ใชเกณฑเดยวกบระดบด และตอง 1) มการวเคราะหและเสนอความรหรอวธการททนสมย ตอความกาวหนาทางวชาการและเปนประโยชนตอวงวชาการ 2) มการสอดแทรกความคดรเรมและประสบการณหรอผลงานวจยของผเขยนทเปนการแสดงใหเหนถงความรทเปนประโยชนตอการเรยนการสอน 3) สามารถน าไปใชอางองหรอน าไปปฏบตได ระดบดเดน ใชเกณฑเดยวกบระดบดมาก และตอง 1) มลกษณะเปนงานบกเบกทางวชาการ และมการสงเคราะหจนถงระดบทสรางองคความรใหม (Body of Knowledge) ในเรองใดเรองหนง 2) มการกระตนใหเกดความคดและคนควาตอเนอง 3) เปนท เชอถอและยอมรบในวงวชาการหรอวชาชพท เกยวของในระดบชาต และ/หรอนานาชาต 3. หนงสอ ค านยาม ผลงานทางวชาการทเรยบเรยงขน โดยมรากฐานทางวชาการทมนคง และใหทศนะของผเขยนทสรางเสรมปญญาความคด และสรางความแขงแกรงทางวชาการใหแกสาขาวชานนๆ และ/หรอสาขาวชาทเกยวเนอง มความตอเนองเชอมโยงในเชงเนอหาและครอบคลม โดยไมจ าเปนตองสอดคลองหรอเปนไปตามขอก าหนดของหลกสตร หรอของวชาใดวชาหนงในหลกสตร และไมจ าเปนตองน าไปใชประกอบการเรยนการสอนในวชาใดวชาหนง ทงนเนอหาสาระของหนงสอตองมความทนสมย เมอพจารณาถงวนทจดพมพ

- 12 -

รปแบบ เปนรปเลมทประกอบดวย ค าน า สารบญ เนอเรอง การวเคราะห การสรป การอางองและบรรณานกรม ทงนอาจมอางองแหลงขอมลททนสมยและครบถวนสมบรณ การอธบายสาระส าคญทมความชดเจน โดยอาจใชขอมล แผนภาพ ตวอยาง หรอกรณศกษาประกอบจนผอานท าความเขาใจในสาระส าคญนนไดโดยเบดเสรจ การเผยแพร มวธการเผยแพร ดงน 1) การเผยแพรดวยวธการพมพ โดยโรงพมพ (Printing House) หรอส านกพมพ (Publishing House) 2) การเผยแพรโดยสออเลกทรอนกสอนๆ ตวอยางเชน การเผยแพรในรปแบบของซดรอม ฯลฯ การเผยแพรดงกลาวนน จะตองเปนไปอยางกวางขวางการเผยแพรดงกลาวนน จะตองเปนไปอยางกวางขวางมากกวาการใชในการเรยนการสอนวชาตางๆ ในหลกสตรเทานน จ านวนพมพเปนดชนหนงทอาจแสดงการเผยแพรอยางกวางขวางได แตอาจใชดชนอนๆวดความกวางขวางในการเผยแพรไดเชนกน ทงนตองไดรบการตรวจสอบและรบรองการเผยแพรจากคณะกรรมการของสถาบนอดมศกษา คณะ และ/หรอสถาบนทางวชาการทเกยวของกบสาขาวชานน และตองเผยแพรสสาธารณชนมาแลวไมนอยกวาสเดอน เมอไดมการพจารณาประเมนคณภาพของ “หนงสอ” ไปแลว น า “หนงสอ” นนไปแกไขปรบปรงหรอเพมเตมเนอหาใน “หนงสอ” เพอน ามาเสนอขอก าหนดต าแหนงทางวชาการ และใหมการประเมนคณภาพ “หนงสอ” นนอกครงหนงอาจกระท าได แตจะตองท าการเผยแพร “หนงสอ” นนใหมอกครงหนง ลกษณะคณภาพ ระดบด เปนหนงสอทมเนอหาสาระทางวชาการถกตองสมบรณและทนสมย มแนวคดและการน าเสนอทชดเจนเปนประโยชนตอวงวชาการ ระดบดมาก ใชเกณฑเดยวกบระดบด และตอง 1) มการว เคราะหและเสนอความรหร อว ธ การท ทนสมยตอความกาวหนาทางวชาการและเปนประโยชนตอวงวชาการ 2) มการสอดแทรกความคดรเรมและประสบการณหรอผลงานวจยของผเขยนทเปนการแสดงใหเหนถงความรทเปนประโยชนตอวงวชาการ 3) สามารถน าไปใชอางองหรอน าไปปฏบตได ระดบดเดน ใชเกณฑเดยวกบระดบดมาก และตอง 1) มลกษณะเปนงานบกเบกทางวชาการและมการสงเคราะหจนถงระดบทสรางองคความรใหม (Body of Knowledge) ในเรองใดเรองหนง 2) มการกระตนใหเกดความคดและคนควาตอเนองเปนทเชอถอและยอมรบในวงวชาการหรอวชาชพทเกยวของในระดบชาต และ/หรอนานาชาต

- 13 -

4. งานวจย ค านยาม ผลงานทางวชาการทเปนงานศกษาหรองานคนควาอยางเปนระบบดวยวธวทยาการวจยทเปนทยอมรบในสาขาวชานน ๆ และมวตถประสงคทชดเจนเพอใหไดมาซงขอมล ค าตอบหรอขอสรปรวมทจะน าไปสความกาวหนาทางวชาการ หรอเ ออตอการน าวชาการนนไปประยกต รปแบบ อาจจดไดเปน 2 รปแบบ ดงน 1) รายงานการวจยท มความครบถวนสมบรณและชด เจน ตลอดท งกระบวนการวจย (Research Process) อาท การก าหนดประเดนปญหา วตถประสงค การท าวรรณกรรมปรทศน สมมตฐาน การเกบรวบรวมขอมล การพสจนสมมตฐาน การวเคราะหขอมล การประมวลสรปผลและใหขอเสนอแนะ การอางอง และอนๆ 2) บทความวจย ทประมวลสรปกระบวนการวจยในผลงานวจยนนใหมความกระชบและสน ส าหรบการน าเสนอในการประชมทางวชาการ หรอในวารสารทางวชาการ การเผยแพร เผยแพรในลกษณะใดลกษณะหนง ดงน 1) เผยแพรในรปของบทความวจยในวารสารทางวชาการ ทงนวารสารทางวชาการนน อาจเผยแพรเปนรปเลมสงพมพหรอเปนสออเลกทรอนกสทมก าหนดการเผยแพรอยางแนนอนชดเจน 2) เผยแพรในหนงสอรวมบทความวจยในรปแบบอนทมการบรรณาธการประเมนและตรวจสอบคณภาพ 3) น าเสนอเปนบทความวจยตอทประชมทางวชาการ ซงภายหลงจากการประชมทางวชาการไดมการบรรณาธการและน าไปรวมเลมเผยแพรในหนงสอประมวลผลการประชมทางวชาการ (Proceedings) ของการประชมทางวชาการระดบชาตหรอนานาชาต 4) การเผยแพรรายงานการวจยฉบบสมบรณทมรายละเอยดและความยาว ตองแสดงหลกฐานวาไดผานการประเมนคณภาพโดยผทรงคณวฒและแสดงหลกฐานวาไดเผยแพรไปยงวงวชาการและวชาชพในสาขาวชานน และสาขาวชาทเกยวของในประเทศและตางประเทศอยางกวางขวาง เมอไดเผยแพรตามลกษณะขางตนและไดมการพจารณาประเมนคณภาพของ “งานวจย” นนแลว การน า “งานวจย” นน มาแกไขปรบปรงหรอเพมเตมสวนใด สวนหนง เพอน ามาเสนอขอก าหนดต าแหนงทางวชาการ และใหมการประเมนคณภาพ “งานวจย” นนอกครงหนงจะกระท าไมได ลกษณะคณภาพ ระดบด เปนงานวจยทมกระบวนการวจยทกขนตอนถกตองเหมาะสม ในระเบยบวธวจย ซงแสดงใหเหนถงความกาวหนาทางวชาการหรอน าไปประยกตได ระดบดมาก ใชเกณฑเดยวกบระดบด และตอง 1) เปนผลงานทแสดงถงการวเคราะห และน าเสนอผลเปนความรใหมทลกซงกวางานเดมทเคยมผศกษาแลว

- 14 -

2) เปนประโยชนดานวชาการอยางกวางขวาง หรอสามารถน าไปประยกตไดอยางแพรหลาย ระดบดเดน ใชเกณฑเดยวกบระดบด และตอง 1) เปนงานบกเบกทมคณคายง และมการสงเคราะหอยางลกซงจนท าใหเปนการสรางองคความรใหม (Body of Knowledge) ในเรองใดเรองหนง ท าใหเกดความกาวหนาทางวชาการอยางชดเจน 2) เปนทยอมรบและไดรบการอางองถงอยางกวางขวางในวงวชาการหรอวชาชพทเกยวของในระดบชาต และ/หรอระดบนานาชาต 5. ผลงานทางวชาการในลกษณะอน ค านยาม ผลงานทางวชาการอยางอนทมใชเอกสารประกอบการสอน เอกสารค าสอน บทความทางวชาการ หนงสอ ต ารา หรองานวจย โดยปกตหมายถง สงประดษฐหรองานสรางสรรค อาท การประดษฐเครองทนแรง ผลงานการสรางสงมชวตพนธใหม วคซน สงกอสราง หรอผลงานดานศลปะ หรอสารานกรม รวมถงงานแปลจากตวงานตนแบบทเปนงานวรรณกรรม หรองานดานปรชญา หรอประวตศาสตร หรอวทยาการสาขาอนบางสาขาทมความส าคญและทรงคณคา ในสาขาวชานนๆ ซงเมอน ามาแปลแลว จะเปนการเสรมความกาวหนาทางวชาการทประจกษชด เปนการแปลจากภาษาตางประเทศหนงเปนภาษาตางประเทศอกภาษาหนง ผลงานทางวชาการในลกษณะอนทเสนอจะตองประกอบดวยบทวเคราะหทอธบายและชใหเหนวางานดงกลาว ท าใหเกดความกาวหนาทางวชาการ และแสดงถงความสามารถในการบกเบกในสาขาวชานน ส าหรบผลงานทมงเชงปฏบตจะตองผานการพสจนหรอมหลกฐานรายละเอยดตางๆ ประกอบแสดงใหเหนคณคาของผลงาน รปแบบ 1) อาจจดเพมไดหลายรปแบบ ทงทเปนรปเลม หรอการบนทกเปนภาพยนตร หรอแถบเสยง 2) มค าอธบาย/ชแจง โดยชดเจนประกอบผลงานนน เพอชใหเหนวาเปนผลงานทท าใหเกดการพฒนาและความกาวหนาทางวชาการ หรอเสรมสรางความรหรอกอใหเกดประโยชนตอสาขาวชาหนงๆ หรอหลายสาขาวชาไดอยางไร ในแงใด 3) กรณผลงานทเปนสงประดษฐ หรอผลงานทมงในเชงปฏบต จะตองผานการพสจนหรอแสดงหลกฐานเปนรายละเอยดใหครบถวนทแสดงถงคณคาของผลงานนนดวย การเผยแพร มวธการเผยแพร ดงน 1) การเผยแพรดวยวธการพมพ โดยโรงพมพ (Printing House) หรอ โดยการถายส าเนาเยบเปนรปเลม หรอท าในรปแบบอนๆ 2) การเผยแพรโดยสออเลกทรอนกสอนๆ ตวอยางเชน การเผยแพรในรปของซดรอม ฯลฯ

- 15 -

3) การเผยแพรโดยการจดนทรรศการ การจดแสดง การจดการแสดง หรอโดยมการน าไปใชหรอประยกตใชอยางแพรหลาย การเผยแพรดงกลาวนน จะตองเปนไปอยางกวางขวางมากกวาการใชในการเรยนการสอนวชาตางๆ ในหลกสตรเทานน ท งน ตองได รบการตรวจสอบและรบรองการเผยแ พรจากคณะกรรมการของสถาบนอดมศกษา คณะ และ/หรอสถาบนทางวชาการทเกยวของกบสาขาวชานน และตองเผยแพรสสาธารณชนมาแลวไมนอยกวาสเดอน ลกษณะคณภาพ ระดบด เปนผลงานใหม หรอเปนการน าสงทมอยแลวมาประยกตดวยวธการใหมๆ และผลงานนนกอใหเกดประโยชนในดานใดดานหนง ระดบดมาก ใชเกณฑเดยวกบระดบด และตอง 1) ไดรบการรบรองโดยองคกรทางวชาการหรอหนวยงานอนทเกยวของในสาขาวชาทเสนอหรอ 2) เปนผลงานทสรางสรรคตองเปนทยอมรบของผเชยวชาญในสาขาวชานน ๆ ระดบดเดน ใชเกณฑเดยวกบระดบดมาก และตองเปนทยอมรบโดยทวไปในวงวชาการ และ/หรอวงวชาชพทงในระดบชาต และ/หรอระดบนานาชาต 6. งานแปล ค านยาม งานแปลจากตวงานตนแบบทเปนงานวรรณกรรม หรองานดานปรชญา หรอประวตศาสตร หรอวทยาการสาขาอนบางสาขาทมความส าคญและทรงคณคาในสาขานน ๆ ซงเมอน ามาแปลแลวจะเปนการเสรมความกาวหนาทางวชาการทประจกษชดเปนการแปลจากภาษาตางประเทศเปนภาษาไทย หรอจากภาษาไทยเปนภาษาตางประเทศ หรอแปลจากภาษาตางประเทศหนงเปนภาษาตางประเทศอกภาษาหนง (งานแปลน จดเปนผลงานทางวชาการในลกษณะอนประเภทหนง) การเผยแพร มวธการเผยแพร ดงน 1) การเผยแพรดวยวธการพมพ โดยโรงพมพ (Printing House) หรอส านกพมพ (Publishing House) 2) การเผยแพรโดยสออเลกทรอนกสอนๆ ตวอยางเชน การเผยแพรในรปของซดรอม ฯลฯ การเผยแพรดงกลาวนน จะตองเปนไปอยางกวางขวางมากกวาการใช ในการเรยนการสอนวชาตางๆ ในหลกสตรเทานน จ านวนพมพเปนดชนหนงทอาจแสดงการเผยแพรอยางกวางขวางได แตอาจใชดชนอนวดความกวางขวางในการเผยแพรไดเชนกน ท งน ตองไดรบการตรวจสอบและรบรองการเผยแพรจากคณะกรรมการของสถาบนอดมศกษา คณะ และ/หรอสถาบนทางวชาการทเกยวของกบสาขาวชานน และตองเผยแพรสสาธารณชนมาแลวไมนอยกวาสเดอน

- 16 -

เมอไดมการพจารณาประเมนคณภาพของ “งานแปล” ไปแลว การน า “งานแปล” นนไปแกไขปรบปรงหรอเพมเตมเนอหาใน “งานแปล” เพอน ามาเสนอขอก าหนดต าแหนงทางวชาการและใหมการประเมนคณภาพ “งานแปล” นนอกครงหนงอาจกระท าได แตจะตองท าการเผยแพร “งานแปล” นนใหมอกครงหนง ลกษณะคณภาพ ระดบด เปนงานแปลทแสดงใหเหนถงความเขาใจในตวบท แบบแผนทางความคด และ/หรอวฒนธรรมตนก าเนดและบงชความสามารถในการสอความหมายไดอยางด มการศกษาวเคราะหและตความทงตวบทและบรบทของตวงานในลกษณะทเทยบไดกบงานวจย มการใหอรรถาธบายเชงวชาการในรปแบบตางๆ อนเหมาะสมทงในระดบมหภาคและจลภาค ระดบดมาก เปนงานแปลทแสดงใหเหนถงความเขาใจ อนลกซงในตวบท แบบแผนทางความคด และ/หรอวฒนธรรมตนก าเนด และบงชถงความสามารถในการสอความหมายในระดบสงมาก มการศกษาวเคราะหและตความทงตวบทและบรบทของตวงานอยางละเอยดลกซงในลกษณะทเทยบไดกบงานวจยของผสนทดกรณ มการใหอรรถาธบายเชงวชาการในรปแบบตางๆ อนเหมาะสมทงในระดบมหภาคและจลภาค ระดบดเดน ใหขอสรปในดานของวธการแปลและทฤษฎการแปลใชเกณฑเดยวกบระดบดมาก โดยมขอก าหนดเพมเตม ดงน 1) เปนงานทแปลมาจากตนแบบทมความส าคญ ในระดบทมผลใหเกดการเปลยนแปลงในทางวชาการ 2) เปนงานทแปลอยในระดบทพงยดถอเปนแบบฉบบได 3) มการใหขอสรปในดานของวธการแปล และทฤษฎการแปลทมลกษณะเปนการบกเบกทางวชาการ

บทท 2 องคประกอบของเอกสารประกอบการสอนและเอกสารค าสอน

การจดท าเอกสารประกอบการสอน เอกสารค าสอน ทถกตองตามระบบสากลและเปนทยอมรบในวงวชาการนนๆ มองคประกอบจ าแนกออกไดเปน 3 สวน ไดแก สวนประกอบตอนตนหรอสวนประกอบน าเรอง สวนประกอบตอนกลางหรอสวนทเปนเนอหา และสวนประกอบตอนทายหรอสวนเสรมเนอหา ในแตละสวนดงกลาวยงมองคประกอบยอย ๆ ลงไปอก โดยมรปแบบหรอโครงสรางเฉพาะสวน ซงผเขยนจ าเปนตองศกษารายละเอยดใหเขาใจอยางถองแทเปนเรองทส าคญอยางยง รปแบบการเขยนเอกสารประกอบการสอน

1. เอกสารประกอบการสอน เอกสารประกอบการสอน เปนเอกสารบงคบทใชประกอบการพจารณาผลการสอนของผเสนอขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารย รปเลมประกอบดวยรายละเอยด ดงน 1.1 ปกนอก ควรจะมขอความดงน 1.1.1 เอกสารประกอบการสอน 1.1.2 รายวชา.................................... 1.1.3 ชอผแตง…………………………….. 1.1.4 คณะ........................................ 1.1.5 มหาวทยาลย........................... 1.1.6 เลข พ.ศ................................... 2. เอกสารค าสอน เอกสารค าสอน หมายถง เอกสารค าบรรยายหรออปกรณทใชสอนวชาใดวชาหนง ตามหลกสตรของมหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค มเนอหาสาระค าสอนทมความสมบรณกวาเอกสารประกอบการสอน เนอหาสาระเอกสารค าสอน ส าหรบการขอเขาสต าแหนงรองศาสตราจารย จะตองมความละเอยดลกซงมากกวาเอกสารประกอบการสอนทใชในการขอเขาสต าแหนงผชวยศาสตราจารย การแตงเรยบเรยงเนอหาสาระในแตละบทจะตองมการอางองจากแหลงอน และแตงเองโดยอาศยความรและประสบการณ การศกษาเลาเรยน ความรจากการคนควา หรองานวจยในสดสวนทไมนอยกวากน เอกสารค าสอน เปนเอกสารบงคบในการท าผลงานการขอก าหนดต าแหนงรองศาสตราจารย การก าหนดโครงรางของรปเลมเหมอนกบเอกสารประกอบการสอน ยกเวน ขอความจากค าวา “เอกสารประกอบการสอน” ใหเปลยนเปน “เอกสารค าสอน” และใหมเนอหาละเอยดลกซงมากกวา “เอกสารประกอบการสอน”

- 18 -

ตวอยางปกนอกเอกสารประกอบการสอน

เอกสารประกอบการสอน รายวชาหลกพชศาสตร

ทศนพนธ กศลสถตย

คณะเทคโนโลยการเกษตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม

มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค 2549

- 19 -

ตวอยางปกนอกเอกสารค าสอน

หมายเหต รปภาพบนหนาปกนอกจะมหรอไมมกได

- 20 -

1.2 สนปก (นอก) ผเขยนจะเขยนขอความบนสนปกหรอไมเขยนกได ถาหากประสงคจะเขยน จะมขอความดงน 1.2.1 ชอวชา 1.2.2 ชอผแตง ตวอยางสนปกเอกสารประกอบการสอน

ตวอยางสนปกเอกสารค าสอน

1.3 ปกใน มสวนประกอบตางๆ เชนเดยวกบปกนอก แตใหเพมวฒตอทาย ขอผแตงหรอใตชอผแตง ถาม ISSN กใหใสไวกอน เลข พ.ศ.

เอกสารประกอบการสอน รายวชาหลกพชศาสตร ทศนพนธ กศลสถตย

เอกสารค าสอน รายวชาสถตและการวเคราะหเชงปรมาณ พชราภา สงหธนสาร

- 21 -

ตวอยางปกใน

1.4 ค าน า ประกอบดวยสาระส าคญ คอ 1.4.1 รหสวชา ชอวชาทเขยนตรงตามหลกสตรมหาวทยาลยราชภฏ 1.4.2 เนอความ กลาวน า ความส าคญ ความจ าเปน จดมงหมายในการเรยนการสอนในวชาทเขยน สาระส าคญของวชาทเขยน และประโยชนทไดจากการท าเอกสารประกอบการสอน 1.4.3 ชอผเขยน 1.4.4 วน เดอน ปทพมพ 1.4.5 ขอเสนอแนะในการเขยนค าน า ควรค านงถงในขอตอไปน 1) ไมถอมตนจนเกนไป เชน อางวาไมมความร หรอรนอย

เอกสารประกอบการสอน รายวชาหลกพชศาสตร

ทศนพนธ กศลสถตย วท.ด. (พชสวน)

คณะเทคโนโลยการเกษตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

2549

- 22 -

2) ไมออกตวโดยไมเกดประโยชน เชน อางวามเวลานอย หรอเรงรบท า 3) ไมระบขอผดพลาดบกพรองตางๆ ซงโดยปกตจะตองไมม 4) ไม ร ะบ ค วามช ว ย เหล อจากผ อ นท แ สด งว า ผ เ ข ยน ไม มความสามารถทจะเขยนเอง 5) ความยาวไมควรเกน 1 หนากระดาษ ตวอยางค าน า

ค าน า เอกสารประกอบการสอนรายวชา หลกพชศาสตร รหส 5001102 น ไดแบงเนอหาการ

เรยนการสอนไว 11 บท และบทปฏบตการ 9 บท ส าหรบการเรยนการสอน 16 สปดาห โดยมงหวงใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนการสอน (Active Learning) เกดความรความสามารถ ในดานประโยชนและความส าคญของพช โครงสรางของพชดอก กระบวนการตาง ๆ ของพช การเจรญเตบโตและพฒนาการของพช ปจจยทมผลตอการเจรญเตบโตของพช เทคโนโลยการจดการดน ปยและน า หลกการปลกและดแลพช ระบบการปลกพช การขยายพนธพช การปรบปรงพนธพช และวทยาการหลงการเกบเกยว

หวงวาเอกสารประกอบการสอนนคงอ านวยประโยชนตอการเรยนการสอนวชาหลกพชศาสตร ตลอดจนผทสนใจจะน าไปใชเปนแนวพนฐานการผลตพชอยางถกตองตามหลกวชาการ หากทานทน าไปใชมขอเสนอแนะผเขยนยนดรบฟงเพอทจะน าไปปรบปรงแกไขใหดยงขน และขอขอบคณ ในความอนเคราะหนนมา ณ โอกาสน

ทศนพนธ กศลสถตย กนยายน 2549

1.5 สารบญ มสวนประกอบทจะตองลงรายการ คอ 1.5.1 สารบญ (ตรงกลางหนา) 1.5.2 หนา (ชดขวา) 1.5.3 ค าน า ใหใสตวเลขหนาในวงเลบหรอตวอกษร ก ข 1.5.4 สารบญอน ๆ 1.5.5 แผนบรหารการสอนประจ าวชา 1.5.6 แผนบรหารการสอนประจ าบท 1.5.7 บทท 1.5.8 บรรณานกรม 1.5.9 ภาคผนวก (ถาม)

- 23 -

ตวอยางสารบญ สารบญ

หนา ค าน า .............................................................................................. (1) สารบญ .............................................................................................. (3) สารบญภาพ .............................................................................................. (5) สารบญตาราง ............................................................................................. (7) แผนบรหารการสอนประจ าวชา .......................................................................... (9) แผนบรหารการสอนประจ าบทท 1........................................................................ 1 บทท 1 บทน า .......................................................................... 3 ........................ ....................................................... .................. 20 เอกสารอางอง ......................................................................... 21 แผนบรหารการสอนประจ าบทท 2....................................................................... 23 บทท 2 ......................................................................... 25 ........................ .......................................................................... 40 เอกสารอางอง .......................................................................... 41 แผนบรหารการสอนประจ าบทท 3....................................................................... 43 บทท 3 ........................................................................... 45 ......................... ........................................................................... 60 เอกสารอางอง .......................................................................... 61 แผนบรหารการสอนประจ าบทท 4....................................................................... 65 บทท 4 ........................................................................... 67 ......................... ........................................................................... 80 เอกสารอางอง .......................................................................... 81 บรรณานกรม .......................................................................... 151 ภาคผนวก ......................................................................... 153 1.6 แผนบรหารการสอน รายละเอยดในสวนนมดงน 1.6.1 แผนบรหารการสอนประจ าวชา จะประกอบดวยรายละเอยดของหวขอตอไปน 1) ชอวชา รหสวชา จ านวนหนวยกต – ชวโมง และเวลาเรยนทงหมด 16 สปดาห (ไมรวมการวดผล ประเมนผล) ชอวชา (ไทย).............................................................................................................. (องกฤษ).........................................................................................................

- 24 -

2) ค าอธบายรายวชา........................................................................................ ...................................................................................... ....................................................... ............................................................................................................................. ................................... ....................................................................................................................................................... ......... ............................................................................................................................. ................................... 3) วตถประสงคทวไป (พทธพสย , จตพสย และทกษะพสย) ............................................................................................................................. ................................... .................................................................................................................................. .............................. .................................................................................................... ............................................................ 4) เนอหา น าเนอหาจากค าอธบายรายวชามาก าหนดเปนหวขอใหญ หวขอส ารอง และก าหนดเวลาใชสอยแตละหวขอหรอแตละเรองวาใชเวลาในการสอนกชวโมง โดยยดจ านวนชวโมงทรายวชาทก าหนด (1) ..................................................................... 3 ชวโมง ……………………………………………………………. ……………………………………………..…………….. (2) ..................................................................... 6 ชวโมง ..................................................................... ..................................................................... ฯลฯ 5) วธสอนและกจกรรม ใหก าหนดรปแบบการสอน กระบวนการจดการเรยนการสอนและกจกรรมเสนอแนะทหลากหลายเพอใหผเรยนเกดการเรยนรตามเนอหาทก าหนด (1).................................................................................................. (2).................................................................................................. (3).................................................................................................. ฯลฯ 6) สอการเรยนการสอน ก าหนดสอและนวตกรรมทจะใชในการเรยนรเนอหาสาระของรายวชา ทเดนและทนสมย (1).................................................................................................. (2).................................................................................................. (3)..................................................................... ............................. ฯลฯ 7) การวดผลและประเมนผล ใหเสนอวธการวดประเมนผลการเรยนรายวชา เชน การทดสอบการประเมนจากสภาพทเปนจรง ฯลฯ การก าหนดคะแนนระหวางภาคและปลายภาคเรยน (1) การวดผล ..................................................................................................

- 25 -

.................................................................................................. .................................................................................................. (2) การประเมนผล ................................................................................................... ................................................................................................... .................................................................................................... ตวอยางแผนบรหารการสอนประจ าวชา

แผนบรหารการสอนประจ าวชา รหสวชา 5001102 รายวชา หลกพชศาสตร 3 (2 – 2) (Principle of Plant science) ค าอธบายรายวชา ลกษณะทางรปพรรณสณฐานและกายวภาคของพช โครงสรางและหนาทส าคญของราก ล าตน ใบ ดอก ผล และเมลดพช กระบวนการส าคญทเกดขนในพชเกยวกบโภชนาการของพช ปจจยทมอทธพลตอการเจรญเตบโตของพชและพฒนาการของพช การจ าแนกพช หลกและวธการปลกพชแบบตาง ๆ หลกการบ ารงรกษา หลกการขยายพนธพชและปรบปรงพนธพช หลกการเกบเกยวผลผลตและวทยาการหลงการเกบเกยวผลผลต วตถประสงคทวไป

1. เพอใหผศกษาเกดความรความเขาใจเกยวกบ บทบาท ความส าคญของพช ปญหาและแนวทางในการแกไขเกยวกบการผลตพชในสถานการณปจจบน

2. เพอใหผศกษาเกดความรเกยวกบ โครงสราง หนาท สวนประกอบของพช 3. เพอใหผศกษาเกดความรความเขาใจเกยวกบ การเจรญเตบโตของพช และปจจยท

เกยวของ 4. เพอใหผศกษาเกดความรความเขาใจเกยวกบการใชเทคโนโลยการจดการดน น า ปย 5. เพอใหผศกษาสามารถวางแผนการปลก ระบบปลกพชและปฏบตดแลรกษาพช 6. เพอใหผศกษาเกดความรความเขาใจเกยวกบ วธการเกบเกยวผลผลต การปฏบต

หลงเกบเกยว และการเกบรกษาผลผลตพช

- 26 -

เนอหา บทท 1 บทน า 2 ชวโมง สงมชวตทเรยกวาพช ความส าคญของพช ปญหาการผลตพช การใชเทคโนโลยเพอการผลตพช บทสรป ค าถามทบทวน เอกสารอางอง

บทท 2 โครงสรางของพช 2 ชวโมง โครงสรางภายนอกของพช โครงสรางภายในของพช บทสรป ค าถามทบทวน เอกสารอางอง

บทท 3 กระบวนการตาง ๆ ของพช 4 ชวโมง การสงเคราะหดวยแสง กระบวนการหายใจ การดดน าและแรธาต การล าเลยงน า แรธาตและสารอาหารของพช บทสรป ค าถามทบทวน เอกสารอางอง

บทท 4 การเจรญเตบโตและพฒนาการของพช 6 ชวโมง ความรทวไปเกยวกบการเจรญเตบโตและพฒนาการของพช การเจรญเตบโตในวฏจกรชวตของพช ฮอรโมนและสารควบคมการเจรญเตบโตของ บทสรป ค าถามทบทวน เอกสารอางอง

บทท 5 ปจจยทมผลตอการเจรญเตบโตของพช 8 ชวโมง ปจจยภายในทมผลตอการเจรญเตบโตของพช ปจจยสงแวดลอมทมผลตอการเจรญเตบโตของพช บทสรป

- 27 -

ค าถามทบทวน เอกสารอางอง

บทท 6 เทคโนโลยการจดการดน ปย และน า 8 ชวโมง การจดการดน การจดการปย การจดการน า บทสรป ค าถามทบทวน เอกสารอางอง

บทท 7 หลกการปลกและดแลพช 8 ชวโมง หลกการพจารณาเลอกพชปลก วธการปลกพช การปองกนก าจดศตรพช การปฏบตเฉพาะพช บทสรป ค าถามทบทวน เอกสารอางอง

บทท 8 ระบบการปลกพช 8 ชวโมง หลกการจดการของระบบการปลกพช ระบบการปลกพชแบบการปลกพชชนดเดยว ระบบการปลกพชหมนเวยน ระบบการปลกพชแบบเหลอมฤด การปลกพชเหลอมฤด ระบบเกษตรกรรมทางเลอก บทสรป ค าถามทบทวน เอกสารอางอง

บทท 9 การขยายพนธพช 6 ชวโมง หลกการขยายพนธพช การขยายพนธพชแบบอาศยเพศ การขยายพนธพชแบบไมอาศยเพศ บทสรป ค าถามทบทวน เอกสารอางอง

- 28 -

บทท 10 การปรบปรงพนธพช 6 ชวโมง ความหมายของการปรบปรงพนธพช การน าเขาพนธพชและคดเลอกพนธ การปรบปรงพนธพชผสมตวเอง การปรบปรงพนธพชผสมขามตน การใชเซลลพนธศาสตรและเทคโนโลยชวภาพในการปรบปรงพช บทสรป ค าถามทบทวน เอกสารอางอง

บทท 11 วทยาการหลงการเกบเกยว 6 ชวโมง ความหมายและความส าคญของวทยาการหลงการเกบเกยว ผลผลตหลงการเกบเกยว การเกบเกยวและการปฏบตหลงการเกบเกยว บทสรป ค าถามทบทวน เอกสารอางอง บรรณานกรม ภาคผนวก วธการสอนและกจกรรม

1. ศกษาเอกสารประกอบการเรยนการสอน 2. ศกษาแผนใส แผนภาพ และวดทศนทเกยวของ 3. ศกษาจากอนเตอรเนต (Internet) 4. แบงกลมศกษาเนอหาและกจกรรมการเรยนการสอน เพอใหนกศกษาเรยนรรวมกน

แลกเปลยนความรซงกนและกน 5. ใหนกศกษาฝกปฏบตการ 6. รวมอภปรายเนอหาและท าแบบฝกหดในชนเรยน 7. มอบหมายแบบฝกหดทายบท 8. มอบหมายงานเพาะปลกพช 9. ศกษาดงานสวน ไร 10. ผสอนสรปเนอหาเพมเตม

สอการเรยนการสอน 1. แผนใส 2. วดทศน 3. ภาพถาย

- 29 -

4. คอมพวเตอร 5. ของจรง 6. เอกสารประกอบการสอน 7. PowerPoint 8. การศกษาดงาน

การวดผลและประเมนผล การวดผล 1. คะแนนระหวางภาคเรยน 80 เปอรเซนต

1.1 ความสนใจเรยน 10 เปอรเซนต 1.2 ท าแบบฝกหดทายบท 20 เปอรเซนต

1.3 ปฏบตการ 30 เปอรเซนต 1.4 สอบกลางภาคเรยน 20 เปอรเซนต

2. สอบปลายภาคเรยน 20 เปอรเซนต การประเมนผล

คะแนนระหวาง 80 – 100 ไดระดบ A คะแนนระหวาง 76 – 80 ไดระดบ B+ คะแนนระหวาง 70 – 75 ไดระดบ B คะแนนระหวาง 66 – 69 ไดระดบ C+ คะแนนระหวาง 60 – 65 ไดระดบ C คะแนนระหวาง 56 – 59 ไดระดบ D+ คะแนนระหวาง 50 – 55 ไดระดบ D คะแนนต ากวา 50 ไดระดบ F

- 30 -

- 31 -

- 32 -

- 33 -

- 34 -

1.6.2 แผนบรหารการสอนประจ าบท เปนการก าหนดรายละเอยดของเนอหาสาระของแตละบทใหมความชดเจนทงวตถประสงค เนอหา วธสอนและกจกรรม สอ และการประเมนผลซงจะประกอบดวยรายละเอยดของหวขอตอไปน 1) แผนบรหารการสอนประจ าบทท 1 2) หวขอเนอหาประจ าบท 3) วตถประสงคประสงคเชงพฤตกรรม 4) วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท 5) สอการเรยนการสอน 6) การวดผลและการประเมนผล

- 35 -

ตวอยางแผนบรหารการสอนประจ าบท

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 1 เนอหาประจ าบท

1. สงมชวตทเรยกวาพช 2. ความส าคญของพช 3. ปญหาการผลตพช 4. การใชเทคโนโลยเพอการผลตพช

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. สามารถอธบายความหมายของพชได 2. สามารถอธบายความส าคญของพชได 3. สามารถอธบายปญหาการผลตพช และการใชเทคโนโลยเพอการผลตพชได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. ผสอนอธบายเนอหาเรองบรรยายเนอหาเกยวกบ ความหมายของพช ความส าคญ และการใชเทคโนโลยเพอการผลตพช ตามเอกสารประกอบการสอน และสอการสอน

2. แบงกลมศกษาเนอหาและกจกรรมการเรยนการสอนเพอใหนกศกษาแลกเปลยนความรซงกนและกน

3. ผสอนและผเรยนรวมอภปรายเนอหา 4. ผสอนอธบายเพมเตมโดยใชแผนภาพประกอบ 5. ใหผเรยนคนควาขอมลเพมเตมทางอนเตอรเนต (Internet) 6. ผสอนและผเรยนชวยกนอภปรายสรปเนอหา 7. ผสอนใหนกศกษาท าบทปฏบตการท 1 (ภาคผนวก) 8. ผสอนใหผเรยนท าแบบฝกหดทายบท

สอการเรยนการสอน

1. เอกสารประกอบการสอน 2. แผนภาพ 3. PowerPoint 4. แผนใสและเครองฉายภาพขามศรษะ 5. อนเตอรเนต

- 36 -

การวดผลและการประเมนผล

ประเมนผลจาก 1. จากการตอบค าถามและอภปรายเนอหาของนกศกษา 2. จากการท ากจกรรมของนกศกษา 3. จากการท าแบบฝกหดของนกศกษา

- 37 -

บทท 1 บทน า

พชศาสตร (plant science) เปนวชาทศกษาเกยวกบพชและทเกยวของกบพช เพอ

การผลตพชใหไดผลผลตน าไปใชประโยชน โดยอาศยหลกการและแนวคดทางวทยาศาสตร พชศาสตรเปนสาขาวชาทเกยวของกบวทยาศาสตรหลายสาขา เชน พฤกษศาสตร (botany) อนกรมวธาน(taxonomy) กายวภาคศาสตร (plant anatomy) สรรวทยา (plant physiology) พนธศาสตร (heredity) โรคพช (plant pathology) กฎวทยา (entomology) ชวเคม (biochemistry) ชวฟสกส (biophysics) และอน ๆ ในสาขาพชศาสตรยงแบงเปนสาขายอย คอ สาขาพชสวน (horticulture) ประกอบดวยพชผก ไมดอกไมประดบ ไมผล และพชอตสาหกรรม สาขาพชไร (agronomy) ประกอบดวยธญญพช พชเสนใย พชอาหารสตว และพชน ามน และสาขาปาไม (forestry) ประกอบดวยพชไมปาและผลตภณฑจากไมปา

ในอดตมนษยน าพชมาใชประโยชนโดยจากการเสาะแสวงหาตามธรรมชาตหรอในปา ตอมามความตองการพชมากขน น ามาใชประโยชนและเหนถงความส าคญของพชเพมขน จงตองน าพชมาปลก และหาวธการตาง ๆ ทท าใหพชเจรญเตบโตไดดแลวใหไดผลผลตเพมขนทงปรมาณและคณภาพ มนษยจงตองพฒนาใหเกดความร ความสามารถดานพชศาสตรมากขนไปดวยเชนกน

การผลตพชเพอใหไดผลผลตสงจ าเปนตองประยกตความรทางดานวทยาศาสตร (science) ตลอดจนตองใชทางดานศลป (art) น ามาใชปฏบตเพอใหเกดผลผลต องคความรหรอปญญาทไดมานเปนการน ามาใชประโยชนอยางสรางสรรค ไมวาจะเปนในรปแบบสรางสงประดษฐหรอการบรหารจดการถอวาเปนเทคโนโลย ดงนนอาจกลาวไดวา เทคโนโลยการผลตพชเปนองคความรหรอปญญาทไดจากการประยกตความรการศกษาปรากฏการณกฎเกณฑธรรมชาตหรอวทยาศาสตรผสมผสานกบศลปน ามาใชปฏบต เพอใหเกดผลผลตพชทดขนทงทางดานปรมาณและคณภาพ

ดวยเหตนการทจะเขาใจเทคโนโลยการผลตพชอยางถกตองจงจ าเปนตองมพนฐานทางดานวทยาศาสตรอยางเพยงพอ เพอจะท าใหเชอมโยงถงองคความรดงกลาว ดงนนเนอของวชานจงแบงออกเปน 2 สวนใหญ ๆ คอ ความรพนฐานทางดานวทยาศาสตรทเกยวของกบพช และการปฏบตการบรหารจดการตอพชเพอใหเกดผลผลต สงมชวตทเรยกวาพช

1. พชคออะไร พชเปนสงมชวตทมเซลลแบบยแครโอต (eucaryote) สวนใหญเปนพวกมหลายเซลล ผนงเซลลประกอบดวยเซลลโลสและสามารถสรางอาหารดวยกระบวนการสงเคราะหดวยแสง สงมชวตไดเกดขนมาบนโลกหลายพนลานปมาแลว และววฒนาการมาเปนล าดบจนม ความหลากหลายชนด แตละชนดมลกษณะและการด ารงชพตาง ๆ กน ตงแตลกษณะงาย ๆ คอ มเซลลเดยวไปจนถงมลกษณะสลบซบซอน หรอบางชนดด ารงชพอยในน า แตบางชนดด ารงชพ บนบก เปนตน เรมแรกนกวทยาศาสตรจดแบงสงมชวตเหลานออกเปน 2 อาณาจกร (kingdom)

- 38 -

ประกอบดวย อาณาจกรพช (plant kingdom) และอาณาจกรสตว (animal kingdom) การจ าแนกความแตกตางอยางกวาง ๆ ระหวาง 2 อาณาจกรน ไดแก ความสามารถในการเคลอนทกลาวคอ สตวเคลอนทได แตพชเคลอนทไมได พชมเพยงการเคลอนไหวเพอตอบสนองตอสงเราเทานน เชน ลกษณะการเบนไปหาแสงของยอด การปดเปดปากใบ การหบและบานของใบหรอดอก นอกจากนพชและสตวยงมลกษณะแตกตางกนอกคอ การไดมาของสารอาหาร พชมคลอโรฟลดสามารถสงเคราะหสรางอาหารจากอนนทรยสารไดโดยใชพลงงานจากแสงอาทตย ซงเรยกวากระบวนการสงเคราะหดวยแสง แตสตวไมสามารถสงเคราะหอาหารไดตองอาศยอาหารจาก สารอนทรยทพชสรางขนมา พชและสตวยงมลกษณะของผนงเซลล การเจรญเตบโต การเกบสะสมอาหาร และระบบประสาทแตกตางกนอกดวย ดงตารางท 1.1

ตารางท 1.1 ลกษณะทแตกตางกนระหวางพชและสตว

พช สตว 1. มคลอโรฟลด สามารถสงเคราะหสราง

อาหารจากอนนทรยสารได 1. ไมมคลอโรฟลด ไมสามารถสงเคราะหอาหารได

ตองอาศยอาหารจากสารอนทรยทพชสรางขนมา 2. ไมมการเคลอนทรวดเรว 2. เคลอนทรวดเรว 3. มผนงเซลลทแขงแรง 3. ผนงเซลลยดหยนได 4. มการเจรญเตบโตอยางตอเนอง 4. มการเจรญเตบโตอยางจ ากด 5. เกบสะสมอาหารในรปของแปง 5. เกบอาหารในรปไกลโคเจนและไขมน 6. ไมมระบบประสาท 6. มระบบประสาท

ทมา (นงลกษณ สวรรณพนจ, 2544, หนา 3)

ตอมานกวทยาศาสตรพบวา ยงมสงมชวตอนๆ อกทไมสามารถจดกลมใหเขากบอาณาจกรพชหรอสตวได ปจจบนจงจดแบงกลมสงมชวตตามการววฒนาการ การไดสารอาหาร และความสมพนธกน ออกเปน 5 อาณาจกร (ภาพท 1.1) ดงน

1.1 อาณาจกรมอเนอรา (monera kingdom) เปนสงมชวตเซลลเดยว มเซลลแบบโพรแครโอค ไดแก แบคทเรย สาหรายสเขยวแกมน าเงนหรอไซยาโนแบคทเรย สงมชวตกลมนสวนใหญไดสารอาหารโดยการดดซมและสบพนธแบบไมอาศยเพศ

1.2 อาณาจกรโพรตสตา (protista kingdom) เปนสงมชวตเซลลแบบยแครโอค สวนใหญเปนพวกเซลลเดยว ไดแก สาหรายทกชนด และโปรโตซว ไดสารอาหาร 3 วธ คอ การสงเคราะหดวยแสง การดดซมอาหาร และการกนอาหาร

1.3 อาณาจกรไมคอตา (mycota kingdom) หรอฟงไจ เซลลแบบยแครโอค สวนใหญเปนพวกหลายเซลล ไดแก เหด รา ไดสารอาหารโดยการดดซม

1.4 อาณาจกรพช (plantae or plants kingdom) มเซลลแบบยแครโอค สวนใหญเปนพวกหลายเซลล ไดแก มอส เฟรน พชทสรางเมลด ไดสารอาหารโดยการสงเคราะหดวยแสง มการสบพนธทงแบบอาศยเพศและไมอาศยเพศ

- 39 -

1.5 อาณาจกรสตว (animalia or animals kingdom) มเซลลแบบยแครโอค สวนใหญเปนพวกหลายเซลล ไดแก สตวตาง ๆ ด ารงชวตโดยการกนอาหาร มการสบพนธทงแบบอาศยเพศและไมอาศยเพศ เชน ฟองน า หนอน ไสเดอน หอย แมลง และสตวมกระดกสนหลงอน ๆ เปนตน

ในโลกนทกสถานทไมวาเปนพนททมความอดมสมบรณสงหรอต ากตาม มกจะพบ พชพรรณเจรญเตบโตขนอยเสมอ ตงแตบรเวณเขตอบอน ชมชน เขตศนยสตร ไปจนถงรอนแหงแลงเปนทะเลทราย และเขตขวโลกทมอากาศเยน ตลอดจนใตทะเลลกถงยอดภเขาสง พชจ านวนหนงในทงหมด 500,000 ชนดน จะตองมความสามารถปรบตวใหด ารงชพอยในสภาพพนทดงกลาวได พชแตละชนดมขอจ ากดในการเจรญเตบโตและการแพรกระจายตว ขนอยกบความตองการทเฉพาะของพชนน ๆ เราอาจจะพบวา พชบางชนดพบกระจายตวอยางกวางขวางในหลายพนท เนองจากมความสามารถทนทานและปรบตวตอสภาพแวดลอมไดด ตรงกนขามกบพชทไมสามารถปรบตวใหทนทานหรอปรบตวไดนอย จงมกพบเฉพาะในพนทบางแหงของโลกเทานน ดงนนในแตละพนทจงมพชพรรณแตกตางกนไป ความแตกตางของพชเหลานสามารถใชบงบอกลกษณะสภาพภมอากาศ ดน และสงแวดลอมอน ๆ ทมผลกระทบตอสงมชวตในสภาพพนทนน ๆ ได

- 40 -

ภาพท 1.1 การจดแบงสงมชวตออกเปน 5 อาณาจกร (kingdom) คอ มอเนอรา

(monera)โพรตสตา (protista) ไมคอตา หรอฟงไจ (mycota) พช (plantae or plants) และสตว (animalia or animals )

ทมา (นงลกษณ สวรรณพนจ, 2544, หนา 9)

- 41 -

2. ววฒนาการของพช สนนษฐานวาประมาณ 3.5 พนลานปมาแลว โลกมสงมชวตเรมแรกเปนพวกแบคทเรยและสาหรายสเขยวแกมน าเงนหรอไซยาโนแบคทเรย ซงเชอวาสาหรายสเขยวเกดขนประมาณพนลานปมาแลวพรอม ๆ กบมสงมชวตจ าพวกราไดเกดขนมาดวยเชนกน สงมชวตจ าพวกสาหรายทสามารถสงเคราะหดวยแสงไดนจะเรมมการปลดปลอยก฿าซออกซเจนออกมาสบรรยากาศจนมปรมาณอยางเพยงพอส าหรบการก าเนดและด ารงชพของสงมชวตบนบกตามมา บรรพบรษของพชเกดขนมากอนหรอใกล ๆ ประมาณ 400 ลานปมาแลว เปนชวง สดทายของยคซลเรยน (silurian) โดยววฒนาการออกเปน 2 สาย คอ พชจ าพวกมอสส (mosses) และพชมเนอเยอทอล าเลยง (vascular tissue) ดงภาพท 1.2 พชจ าพวกมอสส (mosses) เปนพชทไมมราก ล าตน ใบทแทจรงและไมมเนอเยอล าเลยงน าและอาหาร มกพบอาศยและเจรญเตบโตในสภาพชนแฉะ พชทมเนอเยอล าเลยงเปนพชทมการเปลยนแปลงโครงสราง มราก ล าตน ใบ และภายในล าตนมเนอเยอล าเลยง พชเหลาน พบอยบนบก พวกแรกคอ หวายตะนอย (whisk ferns) ตอมาววฒนาการเปนชองนางคล (cub mosses) และหญาถอดปลอง (horsetails) ตอมาประมาณ 360 ลานป พชมววฒนาการ มราก ล าตน ใบ และมอบสปอร พชจ าพวกน เชน เฟรน (ferns) พชทสรางเมลดเรมแรกปรากฏขนมาประมาณ 350 ลานปมาแลว เปนชวงทายยคดโวเนยน (devonian) และพชนเรยกวา เฟรนมเมลดเพราะวามใบเหมอนเฟรนขนาดใหญ สวนพชมดอกนนเกดขนมาประมาณ 120 ลานปมาแลว หรอกอนหนานนเลกนอย ตรงกบชวงตนยค cretaceous จ านวนปรมาณ 2 ใน 3 ของพชทงหมดในปจจบน เปนกลมพช มดอกซงถอวามววฒนาการขนสง พชทมววฒนาการเปนพชมเมลดใชขยายพนธ ถอวามววฒนาการสงสดสามารถแบงไดเปน 2 สาย คอ พชมเมลดทไมมสงหอหม (gymnosperms) ไดแก พชจ าพวกสน พชมเมลดทมสงหอหม (angiosperms) และมดอก ถอวาพชกลมนมววฒนาการสงสด โดยแบงออกเปน 2 กลม คอ พชใบเลยงเดยว (monocotyledons) เชน ขาว ออย กลวย กลวยไม เปนตน พชใบเลยงค (dicotyledons) เชน มะนาว มะมวง ทานตะวน เปนตน

- 42 -

ภาพท 1.2 ล าดบววฒนาการของพช การววฒนาการของพชแบงได 4 ล าดบ คอ การปกปองของเอมบรโอทมหลายเซลล (embryo protection) เปนพชเรมแรกทขนจากน ามาอาศยบนบก การมเนอเยอทอล าเลยง (vascular tissue) เปนลกษณะการปรบตวทส าคญของพชเพอมชวตอยรอดบนบกได การมเมลด (seeds) เปนการเพมโอกาสอยรอดของพช ส าหรบสบทอดลกหลาน และการมดอก (flowers) ท าใหเกดการผสมเกสรเกดเปนผลและเมลด มการแพรกระจายพนธ

ทมา (Mader, 2004, p. 415)

- 43 -

3. อาณาจกรพช (plant kingdom) พชเปนสงมชวตทประกอบดวยเซลลแบบยแครโอต (eukaryote) สวนใหญมหลายเซลล (พชเซลลเดยว เชน สาหราย) มผนงเซลล มคลอโรพลดเพอสงเคราะหดวยแสง เพอไดสารอาหาร ใชในการด ารงชวต พชไมมการเคลอนท พชแบงออกเปน 2 กลมใหญ ๆ โดยพจารณาจากลกษณะ การมหรอไมมเนอเยอทอล าเลยง (vascular tissue) เนอเยอล าเลยง คอ ทอน า และทออาหาร กลมพชทไมมเนอเยอทอล าเลยงอาจเปนพชน าหรอตองการสภาพชนแฉะ พชกลมน ไดแก สาหราย และกลมไบรโอไฟต (bryophyte) เชน มอส สวนกลมพชมเนอเยอล าเลยงโดยเนอเยอนพบกระจายทวทกสวนของตนพช เชน เฟรน พชเมลดเปลอย (gymnosperm) และพชมดอก (flowering plant) การจดพชดงกลาวพอแบงออกเปนกลมหลก ๆ ดงน (ภาพท 1.3)

3.1 พชไมมเนอเยอล าเลยง (nonvascular plants) พชกลมนดดน าและแรธาตจากดนโดยไรซอยด (rhizoid) ซงมโครงสรางคลายราก ล าเลยงน าและแรธาตดวยการแพร ปจจบนแบงพชไมมเนอเยอล าเลยงออกเปน 3 ไฟลม คอ

3.1.1 ไฟลมเฮปาโทไฟตา (Phylum Hepatophyta) เปนพชทตนมทงสวนคลายใบและทเปนแผนบาง ๆ ภายในเซลลมหยดน ามน อบสปอรเมอแกจะแตกออกเพอปลอยสปอรกระจายพนธ พชในกลมน ไดแก ลเวอรเวรท (liverworts)

3.1.2 ไฟลมแอนโทซโรไฟตา (Phylum Anthocerophyta) เปนพชทตนมลกษณะเปนแผน มรอยหยกทขอบ ในเซลลมกมคลอโรพลาสตเดยว เชน ฮอรนเวรท (hornworts)

3.1.3 ไฟลมไบรโอไฟตา (Phylum Bryophyta) เปนพชทตนมลกษณะคลายใบทเรยงเวยนรอบแกนกลาง มโครงสรางพเศษหรอมชองเปดชวยกระจายสปอร เชน มอสส (mosses)

3.2 พชมเนอเยอล าเลยงทไมมเมลด (vascular plants) พชกลมนม ราก ล าตน และใบทแทจรง มเนอเยอล าเลยงทงในรากและล าตน ในปจจบนพบพชมเนอเยอล าเลยงทไมมเมลด แบงออกเปน 2 ไฟลม

3.2.1 ไฟลมไลโคไฟตา (Phylum Lycophyta) เปนพชทมล าตนและใบทแทจรง ใบมขนาดเลก มเสนใบ 1 เสนทไมแตกแขนง ปลายกงมกลมของใบท าหนาทสรางอบสปอร พชกลมน ไดแก ไลโคโพเดยม (lycopodium) เชน สามรอยยอด หางสงห ซแลกจเนลลา (selagenella) เชน ตนต฿กแก และกระเทยมน า (isoetes)

3.2.2 ไฟลมเทอโรไฟตา (Phylum Pterophyta) พชกลมน ไดแก หวายทะนอย (whisk ferns) หญาถอดปลอง (horsetails) และเฟรน (fern)

3.3 พชมเนอเยอล าเลยงทมเมลด (vascular plants) พชกลมนมโครงสรางสบพนธทแตกตางจากกลมพชทกลาวมาแลว โดยเซลลไขเจรญอยในออวล มสเปรมอยภายในละอองเรณ เมอเกดการปฏสนธของเซลลไขกบสเปรมแลวออวลจะเจรญเปนเมลด ปจจบนแบงพชกลมนออกเปนพชเมลดเปลอย (gymnosperm) และพชดอก (angiosperm)

3.3.1 พชเมลดเปลอย (gymnosperm) เปนพชไมมดอก มเมลดเปลอยหรอไมมสงหอหม ในปจจบนแบงออกเปน 4 ไฟลม ดงน

- 44 -

3.3.1.1 ไฟลมไซแคโดไฟตา (Phylum Cycadophyta) ไดแก พชจ าพวกปรง (cycads) สน (conifers) และแปะก฿วย (ginkgo) เปนตน

3.3.1.2 ไฟลมกงโกไฟตา (Phylum Ginkophyta) ไดแก แปะก฿วย (ginkgo)

3.3.1.3 ไฟลมโคนเฟอโรไฟตา (Phylum Coniferophyta) ไดแก พชจ าพวกสน (conifers)

3.3.1.4 ไฟลมนโทไฟตา (Phylum Gnetophyta) เชน มะเมอย (Gnetum spp.)

3.3.2 พชดอกหรอแองจโอสเปรม (angiosperms , flowering plants) เปนพช มดอก มออวลเจรญอยในรงไขซงเปนสวนหนงของเกสรเพศเมย ดงนนออวลของพชดอกจงไดรบการปกปองไดมากกวาพชเมลดเปลอย พชกลมนมไฟลมเดยว คอ ไฟลม แอนโทไฟตา (Phylum Anthophyta) ถอวามจ านวนชนดมากทสดของอาณาจกรพช ปจจบนคนพบมประมาณ 250,000 สปชส แบงออกเปน 2 กลม คอ

3.3.2.1 พชใบเลยงเดยว (monocotyledonae) เปนพชใบเลยงเดยว คอ พชทตนออนมใบเลยง 1 ใบ ใบแทมเสนใบเรยงขนานกน มทอน าและทออาหารกระจายไมเปนระเบยบ เชน ออย ขาว ขาวโพด กลวยไม เปนตน

3.3.2.2 พชใบเลยงค (dicotyledonae) เปนพชใบเลยงค คอ พชทตนออนมใบเลยง 2 ใบ ใบแทมเสนใบสานกนคลายรางแห มทอน าและทออาหารอยรวมกนเปนกลมๆ ในล าตน เชน กหลาบ ผกกาด พรก มะเขอ มะมวง เปนตน พชด ารงชพบนโลกนแตละชนดมจ านวนแตกตาง (ตารางท 1.2) จากพชบกทงหมด 11 ไฟลม (phylum) พชมเนอเยอล าเลยงแบงเปน 2 กลม คอ พชไมมเมลดหรอสราง สปอร (spore) กบพชมเมลด ในกลมพชมเนอเยอล าเลยงสรางสปอรทมจ านวนมากทสด คอ เฟรน ประมาณ 12,000 ชนด พชมเมลดจดแบงออกเปนพชเมลดเปลอย (gymnosperms) และพชมดอก (angiosperms) จะเหนวาพชเมลดเปลอยทมชนดเดยว คอ แปะก฿วย (ginkgo) สวนพชทมจ านวนชนดมากทสดในโลกน คอ พชมดอกประมาณ 230,000 ชนด

- 45 -

ภาพท 1.3 การจดแบงกลมของพชบก

ทมา (Freeman, 2002, p. 543) ]

- 46 -

ตารางท 1.2 แสดงจ านวนโดยประมาณของพชชนดตาง ๆ

พชชนดตาง ๆ จ านวนชนดโดยประมาณ

พ ช ไม ม เ น อ เ ย อ ล า เ ล ย ง (nonvascular plants) มอสส (mosses) ลเวอรเวรท (liverworts) ฮอรนเวรท (hornworts)

2,000 6,500

100

พชมเนอเยอล าเลยง (vascular plants) ไลโคโพเดยม (lycopodium) หญาถอดปลอง (horsetails) เฟรน (fern)

พชเมลดเปลอย (gymnosperm) สน (conifers) ปรง (cycads) แปะก฿วย (ginkgo) นโทไฟตา (Gnetophyta)

แองจโอสเปรม (angiosperms) พชดอก

1,000

15 12,000

550 100

1 70

230,000

ทมา (Freeman, 2002, p. 542)

การจ าแนกประเภทพช

การจ าแนกพชเปนการจดแบงกลมหรอจดหมวดหมของพช โดยมงหวงเพอประโยชน ในดานตาง ๆ เชน การผลตหรอเพาะปลกพช การศกษาถงความสมพนธกนของพชแตละกลม เพอเชอมโยงถงววฒนาการของพช เปนตน ดงนนจงมการจ าแนกพชดวยอาศยหลกการทแตกตางกน

1. การจ าแนกประเภทตามหลกของการใชประโยชน

พชทมประโยชนตอมนษย และไดมการน ามาปลกเลยงดแลรกษาตามกระบวนการ ทางดานเกษตร เพอใหไดปรมาณผลผลตทพอเพยงตอความตองการในการใชประโยชน พชปลกเหลาน เรยกวา พชส าคญทางการเกษตร (cultivated plants) พชทส าคญทางการเกษตรแบงเปน 3 ประเภท ตามความแตกตางของกระบวนการปลก เลยง และการดแลรกษา รวมทงวตถประสงคในการใชประโยชนของมนษย คอ พชไรนา พชสวน และปาไม

- 47 -

1.1 พชไรนา (agronomic crops หรอ field crops) หมายถง กลมของพชปลก ทกระบวนการเพาะปลกตองอาศยความเหมาะสมของสภาพแวดลอมทางธรรมชาตเปนหลก ในกระบวนการผลต ไดแก ฤดกาล และปรมาณฝน วธการปฏบตดแลรกษาพชตอตนจงไมประณตมากนก (extensive cultural) ตนทนการผลตพชตอหนวยพนทคอนขางต าจงตองการใชปรมาณพนทปลกคอนขางมากเพอใหไดปรมาณผลผลตสงตามความตองการ พชประเภทนสวนมากเปน พชอายสน มเพยงสวนนอยทเปนพชยนตน การใหประโยชนมทงพชอาหารคน พชอาหารสตว และพชทเกยวของกบกระบวนการทางอตสาหกรรม พชประเภทนสวนมากมความส าคญทางเศรษฐกจของแตละประเทศ จงมกเรยกอกอยางหนงวา พชเศรษฐกจ สามารถแบงพชออกเปนกลมตาง ๆ ไดดงน

1.1.1 ธญพช (cereal crops) คอ พชตระกลหญาทปลกส าหรบใชเมลดเปนอาหารมนษยและสตว ทเปนอาหารมนษย ไดแก ขาวเจา ขาวสาล ขาวโพด ขาวบารเลย ขาวโอ฿ต ขาวไรน ธญพชเหลานจะมพนทปลกอยทวโลก รวมประมาณครงหนงของพนททใชปลกพชทงหมดในโลก ชนดทใชเมลดเปนอาหารสตว (coarse grain) ไดแก ขาวโพด ขาวฟาง

1.1.2 พชหว ทใชประโยชนจากรากและล าตน (root crops and tuber crops ) พชหว คอ พชทมการสะสมอาหารทหวใตดนซงอาจเกดจากสวนของรากหรอล าตนสะสมอาหาร พชหวทใชประโยชนจากรากสะสมอาหาร (root crops) ไดแก มนเทศ มนส าปะหลง และพชหวทใชประโยชนจากล าตนสะสมอาหาร (tuber crops) ไดแก มนฝรง เผอก พชหวจะใชประโยชนเปนทงพชอาหารของมนษยและสตว

1.1.3 พชโปรตนและพชน ามน (protien and oil crops) พชโปรตน คอ พชทเมลดทมคณคาทางโปรตนสงและใชเปนอาหารมนษย คอ พชตระกลถว ไดแก ถวเหลอง สวนพชน ามน คอ พชทสามารถสกดน ามนในเมลดมาใชบรโภคได ไดแก ถวเหลอง ถวลสง ทานตะวน งา พชตระกลถวทใหน ามนสงน เมอสกดน ามนออกแลวสามารถน ากากของเมลดไปใชเปนอาหารสตวประเภทโปรตนได

1.1.4 พชน าตาล (sugar crops) คอ พชทใหประโยชนส าหรบอตสาหกรรม ท าน าตาล ไดแก ออย มะพราว ตาล ชการบท ในประเทศไทยจะผลตน าตาลจากออย มะพราว และตาล สวนชการบทเปนพชในเขตอบอนทสะสมน าตาลในสวนของราก

1.1.5 พชเสนใย (fiber crops) คอ พชทสามารถใหเสนใยทเปนประโยชน เชน ท าเสอผา ท าเชอก ท ากระสอบ หรอผลตภณฑเครองใชตาง ๆ ตวอยางเชน ฝายใชเสนใยจากสวนของเมลด ปอแกว และปอกระเจา ใชเสนใยจากเปลอกและล าตน ปานศรนารายณใชเสนใยจากใบ

1.1.6 พชอาหารสตว (forage crops) หมายถง พชทปลกเพอน าสวนของล าตนเหนอดน เชน ใบ กง ล าตน มาใชเปนอาหารสตวทงในรปของอาหารสด อาหารแหง (hay) อาหารหมก (silage) สวนมากพชอาหารสตวจะเปนพชในวงศหญา ชนดทส าคญ ไดแก หญากนน หญาเนเปยร หญาขน และพชวงศถว ไดแก ถวเซนโตรซมา ถวเซอราโตรเบยม กระถน

1.2 พชสวน (horticultural crops) หมายถง กลมของพชทางการเกษตรทกระบวนการเพาะปลกตองอาศยเทคนควธการทนอกเหนอจากธรรมชาต โดยการน าเทคโนโลยมาใชใน กระบวนการผลตพชเพอใหไดผลผลตทมคณภาพหรอการผลตนอกฤดกาล วธการปลกเลยงและการ

- 48 -

ดแลรกษาตอตนจงคอนขางประณต (intensive cultural) ท าใหมลคาของปรมาณผลผลตตอหนวยพนทปลกมราคาสงกวาเมอเทยบกบพชไรนา โดยทวไปพชสวนจะมแตพชทเปนประโยชนตอมนษย และมทงพชลมลกอายสนและพชยนตน แบงตามลกษณะการใหประโยชนของพช เปน 5 ประเภท ดงน

1.2.1 พชผก (vegetable crops) หมายถง พชทมนษยน าสวนทอวบออนของราก ล าตน ใบ ดอก ผล หรอเมลด มาใชบรโภคเปนอาหารประเภทผก ทงในลกษณะทยงสดอย หรออาจน ามาประกอบใหสกแบบนง ตม แกง ผด พชประเภทผกมทงพชอายสน และพชยนตน พชผกทคนไทยนยมน ามาบรโภคจะมทงผกพนบานทปลกไวบรโภคกนเองในครวเรอน เชน กะเพรา โหระพา มะกรด ผกกม กระถน ผกแพว ฯลฯ และผกทมกระบวนการปลกเลยงทางการเกษตร เชน ผกกาด ผกคะนา กะหล าปล ฯลฯ

1.2.2 ไมผล (fruit crops) หมายถง พชประเภททมนษยน าสวนของผลและเมลดมาบรโภคเปนผลไมสด ไมผลสวนมากเปนไมยนตน มบางชนดทเปนพชอายสน เชน กลวย มะละกอ แตงโม ตวอยางไมผลทปลกกนมากในประเทศไทย คอ ขนน ทเรยน สม มะมวง มงคด เงาะ ฯลฯ

1.2.3 ไมดอกและไมประดบ (flowering and ornamental plants) คอ พชทใหประโยชนทางดานจตใจ เพราะมความสวยงาม ความรมรน ความหอม

1.2.4 พชเครองเทศและสมนไพร (spice and medicinal plants) คอ พชทมนษยใชประโยชนในการแตงรสชาตอาหารและใชเปนยา เชน ลกผกช ยหรา พรกไทย ดปล อบเชย ลกจนทนเทศ ลกกระวาน ฟาทะลายโจร โสม ขมน ขง วานหางจรเข บอระเพด

1.2.5 พชอตสาหกรรม (industrial crops) หมายถง พชยนตนทตองมการจดการ หรอแปรรปกอนน ามาใชประโยชน มหลายกลม ไดแก พชประเภทเครองดม (beverage plants) เชน ชา โกโก กาแฟ พชใหน ายาง (latexes) เชน ยางพารา พชใหขผงและน ามน (wax and oil plants) สวนมากจะใชประโยชนทางดานเครองส าอางหรอสมนไพร เชน โฮโฮบา มะกอก อะโวกาโด

1.3 ปาไม (forests) หมายถง สภาพการขนอยตามธรรมชาตของพชในลกษณะรวมกนเปนสงคมพชและมอทธพลตอสภาวะแวดลอมในบรเวณนน ๆ ทงในบรรยากาศและในดน เปนระบบนเวศทเออตอการด ารงชวตรวมกน สงคมพชทไมใชพชปลกถอวาเปนสงคมพชปา สงคมของพชปาจะประกอบดวยความหลากหลายของชนด (species) สงมชวต และปรมาณของแตละชนด มนษยสามารถใชประโยชนจากปาไมไดทงในดานของพชอาหาร พชสมนไพร พชใหเนอไม พชน ายาง ฯลฯ ปจจบนมนษยทวโลกใชประโยชนจากปาไมทเกนพอด ท าใหสภาพปาไมทางธรรมชาตมระบบนเวศทเสยสมดลย จ านวนชนด และปรมาณของแตละชนดสญหายไป เปนจ านวนมาก ซงมผลกระทบตอสภาวะแวดลอมของโลก การค านงถงประโยชนของปาไมใหยงยน จงตองใหความส าคญกบการอนรกษสภาพปาธรรมชาต และจ าเปนตองมการปลกปาทดแทนสวนทสญหายไป

การจ าแนกประเภทปาไมในประเทศไทยจ าแนกประเภทโดยถอเอาลกษณะการเจรญเตบโตของพชเปนหลกส าคญ ม 2 ประเภท คอ ปาไมผลดใบ (evergreen forest) หมายถง ปาทไมมพรรณไมผลดใบในหนาแลง คงความเขยวชอมไวตลอดป และปาผลดใบ (desiduous forest) จะผลดใบทงหมดตนในฤดแลงระหวางเดอนมกราคม – เมษายน แลวจะแตกใบใหมในชวงตน

- 49 -

ฤดฝน ส าหรบปาไมทางซกโลกตะวนตกทจ าแนกปาไมไวเพยง 2 ประเภท คอ ปาไมตระกลสน (conifers) หรอเรยกกนทว ๆไปวา ไมเนอออน (soft woods) และอกประเภทหนงคอปาไมใบกวาง (broad leaf) หรอเรยกกนวา ไมเนอแขง (hard woods)

2. การจ าแนกประเภทตามระบบอนกรมวธาน อนกรมวธาน (taxonomy) คอ การจดระบบของสงมชวตออกเปนหมวดหมโดยอาศย

หลกการพจารณาความคลายคลงกนทางดานโครงสราง ทงโครงสรางภายนอก (morphology) และโครงสรางภายใน (anatomy) รวมถงอาจน าพนฐานทางสรรวทยา นเวศวทยา เซลลวทยา พนธศาสตร และววฒนาการ เขามาศกษาถงความสมพนธกนของพชแตละกลมดวย ส งมชวตทมโครงสรางคลายคลงกนจะจดไวในหมวดหมเดยวกน โดยเรยงล าดบจากกลมใหญจนถงกลมทเลกทสดจนถงกลมพชทมความเหมอนกนจนไมสามารถจ าแนกตอไปไดอก การจ าแนกประเภทพชตามหลกอนกรมวธาน คอ การจ าแนกพชออกเปนหมวดหมไปตามล าดบตาม โดยการจดกลมของพชทมโครงสรางทางพฤกษศาสตรคลายคลงกนไวดวยกน เรยงตามล าดบของหมวดหม จากหมวดหมใหญทสดไปตามล าดบจนถงหมวดหมทเลกทสด ล าดบหมวดหมของการจ าแนกจะใชหนวยของหมวดหม (taxa หรอ category) ทเรยงล าดบจากหมวดหมทใหญทสด คอ อาณาจกร ไปจนถงหนวยทเลกของสงมชวต คอ ชนด ดงนคอ อาณาจกร (Kingdom) หมวด (Division ใชส าหรบพช หรอ Phylum ใชส าหรบสตว) ชน (Class) อนดบ (Order) วงศ (Family) สกล (Genus) ชนด (Species) ล าดบหมวดหมต งแต อาณาจกร หมวด และชน เปนหมวดหมใหญ เรยกวา หมวดหมหลก (major categories หรอ major taxa) และหมวดหมตงแตระดบ อนดบ วงศ สกล ชนด เรยกวา หมวดหมยอย (minor categories หรอ minor taxa) การจดหมวดหมทต ากวาชนดลงมา เรยกวา หมวดหมเฉพาะชนด (infraspecific categories) ในแตละล าดบหมวดหม ถามการจดจ าแนกยอยในแตละหมวดหมไดอก จะใชค าวา sub น าหนาเสมอ เชน อาณาจกร (Kingdom) อาจแบงเปนอาณาจกรยอย (sub - Kingdom) หรอชน (Class) อาจแบงเปนชนยอย (sub - Class) ค าวา พนธ มได 2 ลกษณะ คอ พนธทางพฤกษศาสตร (botanical variety) และพนธปลกเลยง (cultivated variety) ปจจบนการใชชอหมวดหมยอยทางพฤกษศาสตรจะก าหนดใหใชค าวาชนดยอย (subspecies) แทนค าวา พนธทางพฤกษศาสตร เพอไมใหเกดความสบสน

- 50 -

การจ าแนกกลมชนดพชทมพนธปลกเลยงหรอพนธทางเกษตร (cultivated varieties หรอ cultivar ใชอกษรยอวา cv.) เปนการจ าแนกกลมยอยของชนดพชทไมใชหลกการทาง พฤกษศาสตร แตก าหนดโดยผปลกเลยงหรอนกวชาการเกษตร กลมพชปลกเลยงนถามการขยายพนธ โดยวธไมอาศยเพศมาจากตนแมตนเดยวกน (cloning) และไมสามารถจ าแนกความแตกตางตอไปไดอก เรยกพชกลมยอยนวา โคลน (clone) ซงจะมพนธกรรมคลายคลงกบตนแมทกประการ สวนกลมพชทมลกษณะคลายคลงกบตนแม มากทสด คอ แตละตนไดมาจากเมลดในฝกเดยวกนหรอเมลดมาจากตนแมเดยวกน ซงเปนวธขยายพนธแบบอาศยเพศ เรยกพชกลมนวา สายพนธบรสทธ (pure line variety) ความส าคญของพช

เนองจากพชสเขยวมกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ดงนนถอวาพชเปนพนฐานของหวงโซอาหารและเปนจดเรมตนของถายทอดพลงงานในระบบนเวศน ดงในภาพ 1.4 พชเปนสงมชวตทส าคญ ซงสามารถใชแรธาตอนนทรยสารแปรเปนสารประกอบอนทรยของตนพชได โดยใชพลงงานจากแสงอาทตย ถอวาเปนสวนหนงของวฎจกรสารอาหาร สวนแบคทเรยและรา มความส าคญในวฎจกรนดวยเพราะเปนตวยอยสลายอนทรยสารแลวปลดปลอยแรธาตกลบคนสดนและน า พลงงานทไดจากกระบวนการหายใจของพช สวนหนงน าไปใชโดยตรงในกระบวนการด ารงชพ และอกสวนหนงพชจะน าไปใชในการสรางเนอเยอตาง ๆ เปนสวนประกอบหรอเพมน าหนกของตนพช มนษยหรอสตวไดใชประโยชนจากสงเหลานในรปของแหลงอาหารความส าคญของพช แบงเปน 2 ประการ คอ ความส าคญของพชตอมนษยและความส าคญของพชตอสภาพแวดลอม ซงมดงน

1. ความส าคญของพชตอมนษย

ถาบนโลกนปราศจากสตวแลว พชไมเพยงแตสามารถมชวตอยรอดไดแลว พชยงมจ านวนเพมมากขนอกดวย ในทางตรงกนขามถาปราศจากพชแลว สตวทงหมดรวมถงมนษยดวยจะไมสามารถด ารงชพอยบนโลกไดเลย อยางนอยกจะเหนวาสตวไมสามารถมชวตอยไดเพราะขาดก฿าซออกซเจนส าหรบการหายใจ ซงก฿าซออกซเจนในอากาศนเกดขนจากกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช ถงแมวามนษยมสวนชวยในการปรบปรงพนธพชใหดขน แตสวนมากมนษยพฒนาและปรบปรงพนธพชเพอผลประโยชนส าหรบมนษย เชน ไมดอกไมประดบทสวยงาม ผก ผลไมทมรสชาตดและธญพชทไดผลผลตสงเปนตน โดยความเปนจรงแลวพชสามารถอยรอดได ตามสภาพธรรมชาตโดยปราศจากการชวยเหลอของมนษยกได กลาวคอ พชสามารถสรางเมลด และการทนทานตอโรคและแมลงไดจากการเปลยนแปลงทเกดจากการผสมพนธโดยปกตทว ๆ ไป กจะเกดความหลากหลายของสายพนธ เพอใหสอดคลองกบสภาพธรรมชาต ถอวาเปนการอยรอดของพชทสามารถเกดขนไดเองตามธรรมชาต แตความอยรอดของมนษยกลบจ าเปนตองพงพาอาศยพชมดงน

- 51 -

ภาพท 1.4 โครงสรางหลกของระบบนเวศน คอ ผผลต (producers) ผบรโภค (consumers) และผยอยสลาย (decomposers) ซงเกยวของเชอมโยง จากพลงงานแสงอาทตยใชผลตอนทรยสารโดยผผลต คอ พช แลวถายทอดไปยงผบรโภคและผยอยสลาย กลบคนสสงแวดลอมเปนหวงโซอาหารและถายทอดพลงงาน

ทมา (Miller, 2004, p. 75)

1.1 พชเปนแหลงอาหาร ถงแมวาประโยชนทมนษยไดรบจากพช คอ เปนแหลงทไดมาซงปจจยสเพอการด ารงชวต ไดแก อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย และยารกษาโรค โดยเฉพาะในเรองอาหารทเลยงประชากรโลกนน ถอวาพชเปนแหลงอาหารทส าคญ พชถอวาเปนสงมชวตทสรางอาหารไดเองเรยกวา ออโตโทรฟก (autotrophic) คอ พชสามารถสรางอาหารไดเอง จากกระบวนการสงเคราะหดวยแสงซงเกดขนทใบพชมสเขยว โดยดดซบก฿าซคารบอนไดออกไซดจากอากาศรวมกบน าจากดนทรากดดซบขนไป ไดผลตภณฑอนทรยสาร คอ คารโบไฮเดรต ผลพลอยไดทส าคญจากกระบวนการน คอ ก฿าซออกซเจนทพชปลดปลอยออกมาสบรรยากาศ แหลงพลงงานทใชในกระบวนน คอ แสงอาทตย คารโบไฮเดรตจะถกเปลยนเปนโปรตนโดยเพมธาตไนโตรเจนและธาตอน ๆ ทพชดดซบมาจากดน รวมถงสรางสารอน ๆ เชน ไขมน และน ามน เปนตน เพอน าไปใชในการเจรญเตบโตของพชตอไป (ภาพท 1.5) อนทรยสารตาง ๆ ทพชสรางขนมาน มนษยและสตวน าไปใชประโยชนในรปของอาหาร ซงถอวา

- 52 -

มนษยและสตวเปนสงมชวตทไมสามารถสรางสารอาหารเองได ตองอาศยจากสงมชวตอน ๆ เรยกวา เฮเทอโรโทรฟก (heterotrophic) ดงนนถาปราศจากสารอาหารจากพช มนษยและสตว จะไมสามารถด ารงชพอยได พชเพาะปลกเรมแรกทถอวาเปนอาหารคอ ธญพช ไดแก ขาวสาลและขาวบารเลย จากหลกฐานทพบเมลดขาวบารเลยจ านวนมากในยคอยปตโบราณ ซงแสดงใหเหนวา เมลดธญพชมความส าคญตอมนษยตงแต 1,800 ปมาแลว และมหลกฐานพบวา ในบรเวณพนทประเทศเมกซโกปจจบนมการปลกขาวโพดประมาณ 5,000 ปมาแลว จากนนประมาณ 1,500 ปตอมามการปลกมนฝรงในอเมรกาใต และขาวในดนแดนตะวนออกไกล ผลไมทมอยในปจจบน คอ องน มะเดอ มะกอก ฝรง ทบทม พบวา มการบนทกไวในประวตศาสตรของการเพาะปลกแถบเมดเตอรเรเนยน- ตะวนออก การคดเลอกชนดพชปลกเพอเปนอาหารของมนษยถอวา เปนจดเรมตนของประวตศาสตรการเกษตร ดงจะพบวา แตละทองถนเปนแหลงก าเนดของพชปลกแตละชนด ซงถกคดเลอกใหเหมาะสมกบทองถนนน ๆ ทมสภาพสงแวดลอมและประสทธภาพผลตเปนอาหารใหกบมนษย (ภาพท 1.6) พชทมนษยน ามาเปนอาหารส าหรบเลยงประชากรของโลก ไมวาจะน ามาบรโภคโดยตรงหรอทางออมโดยเปนอาหารสตว ถอวาเปนจ านวนเลกนอยเมอเทยบกบจ านวนปรมาณของพชทมอยในโลกน พชทน ามาเปนอาหารอยในกลมพชมดอกหรอแองจโอสเปรม (angiosperms) พอจดแบงเปนกลมไดดงน

1.1.1 ธญพช ไดแก ขาวสาล ขาวโพด ขาว ขาวบารเลย ขาวโอ฿ต 1.1.2 พชทรากและหวสะสมอาหาร ไดแก มนฝรง และมนส าปะหลง 1.1.3 พชน ามน ไดแก ถวเหลอง ขาวโพด ถวลสง ปาลม มะพราว ทานตะวน

มะกอก 1.1.4 พชน าตาล ไดแก ออย 1.1.5 ไมผล ไดแก กลวย สม แอปเปล สาล มะมวง และผลไมอน ๆ 1.1.6 พชผก ไดแก มะเขอเทศ ผกสลด ผกกาด แตง หนอไมฝรง

นอกจากนพชทเปนเครองดมส าคญของโลก ไดแก ชา กาแฟ และน าผลไม เบยรท ามาจากการหมกของขาวบารเลย ไวนท ามาจากองน และวสกท ามาจากธญพชหรอมนฝรงเปนตน

- 53 -

ภาพท 1.5 ภาพโดยรวมของกระบวนการสรางอาหารของพช ทมา (Parker, 2000, p. 5)

พชผกผลไมถอวาเปนแหลงอาหารทใหวตามนและเกลอแรแกมนษย ซงแตกตางจากเนอสตวทใหเฉพาะโปรตนและไขมน

- 54 -

พชปลกเปนอาหารของโลกทส าคญประกอบดวย ธญพช พชทรากและหวสะสมอาหาร ผลไม ผก และถว พชเหลานบางชนด เชน ขาว ขาวโพด ขาวสาล มการปลกกระจาย ทว ๆ ไป ตามพนทตาง ๆ ของโลก ไดแก เอเชย อเมรกาเหนอ อเมรกาใต ยโรป แอฟรกา และออสเตรเลย เพอเปนอาหารส าหรบเลยงประชากรโลก

ภาพท 1.6 ถนก าเนดของพชปลกเปนอาหาร และพชเหลานไดรบการปรบปรงพนธมาจากสายพนธปา

ทมา (Freeman, 2002, p. 555)

ถาพจารณาทางดานคณคาสารอาหารทไดจากพช พชถอวาเปนแหลงทส าคญ ใหคารโบไฮเดรต โปรตน วตามน และเกลอแร มนษยและสตวตองการพลงงาน โปรตน วตามน และเกลอแร ใชในการเจรญเตบโตและด ารงชพ พลงงานไดจากคารโบไฮเดรต ไขมนและโปรตน ชนดของอาหารทใชเปนแหลงพลงงานส าหรบมนษยในสวนตาง ๆ ของโลกนนแตกตางกนไป กลมประเทศทก าลงพฒนาพลงงานมากกวา 75 เปอรเซนตไดจากคารโบไฮเดรตธญพช สวนกลมประเทศอารกตกพลงงานสวนใหญมาจากสารอาหารในรปไขมนสตวและโปรตน โปรตนมาจากการรวมกนของกรดอะมโน กรดอะมโนทงหมดม 20 ชนด ในจ านวนนม 9 ชนด ทถอวาจ าเปนตอมนษยซงตองไดรบจากสารอาหารทบรโภคเขาไปเทานน กรดอะมโนดงกลาววา คอ ลวซน (leucine) วาลน (valine) เฟนลอะลานน (phynylalanine) ธรโอนน (threonine) ไอโซลซน (isoluecine) ไลซน (lysine) เมไธโอนน (methionine) ซสเตอน(cysteine) ทรพโตเฟน (tryptophan) สวนกรดอะมโนอน ๆ นน มนษยสามารถสงเคราะหไดเองจากสารอาหารอน ๆ พชทเปนอาหารซงประกอบดวยกรดอะมโนจ าเปนส าหรบมนษยดง แสดงในตารางท 1.3 จะเหนวาพชตระกลถวมซสเตอนและเมไธโอนนคอนขางต า กรดอะมโน 2 ชนดน มธาตก ามะถนเปนองคประกอบซงตรงกนขามกบเมลดธญพชมไลซนและธรโอนนต า ดงนน การบรโภครวมกนระหวางถวและธญพชกจะชวยใหไดรบกรดอะมโนจ านวนครบถวนตามทรางกายตองการ

- 55 -

การใชประโยชนจากพชในดานอาหารมรปแบบตางกน เชน อเมรกาปลกขาวโพด และถวเหลองเพอใชเปนอาหารสตว แตกลมประเทศก าลงพฒนาน าไปใชเปนอาหารส าหรบการบรโภคโดยตรง อยางไรกตามเนองจากพชแตละชนดมคณคาสารอาหารแตกตางกนจงเปนปญหาภาวะการขาดสารอาหารของมนษยในสวนตาง ๆ ของโลก เพราะการบรโภคพชอาหารทไมเหมอนกน นอกจากนความตองการปรมาณอาหารมแนวโนมเพมมากขนอยางตอเนอง เพราะการเพมขนของประชากรโลก โดยเฉพาะกลมประเทศก าลงพฒนาทมประชากรเพมขนอยางมาก การผลตพชเพอเปนอาหารในปจจบนพบวามการสญเสยไปบางสวน เชน ระหวางการเกบเกยว การขนสง การวางตลาด รวมถงการท าลายและเสยหายจากโรคและแมลง เพอรองรบกบความตองการอาหารเพมขนในอนาคต นอกจากจะตองแกปญหาดงกลาวแลวยงตองหาหนทางเพอเพมผลผลตตลอดจนคณคาของสารอาหารเพมขน ซงจะตองใชความรและเทคโนโลยดานตาง ๆ รวมกนแกปญหาเหลาน ซงถอวาเปนสงทาทายของนกวทยาศาสตรทางพชศาสตรทก าลงเผชญอยในขณะนและในอนาคต

1.2 ยารกษาโรค ในอดตกอนยคยารกษาโรคสมยใหมซงสวนมากเปนผลตภณฑจากการสงเคราะหนนสารทมสรรพคณทางยาสวนมากไดมาจากพช เพราะพชมสารทมผลกระทบทางสรระของมนษย เชน สารควนน (quinine) ไดมาจากตน Chinchona spp. ซงรจกกนดวาเปนยาตานไขปามาลาเรย สารจากฝน (Papaver somniferun ) มผลกระทบตอระบบประสาท เปนตน ปจจบนยารกษาโรคทไดจากพชพรรณกลบมาไดรบความสนใจอกครงหนง เรยกวา สมนไพร หรอพชทใชท ายารกษาโรค (medicinal plants) ซงเปนทยอมรบกนอยางแพรหลาย วามสรรพคณในการรกษาโรคโดยตรง พชสมนไพรเหลานนบวนจะมบทบาทและความส าคญมากขน เนองจากยารกษาโรคแผนปจจบนบางชนดยงไมมประสทธภาพในการรกษาโรคบางอยางได ดงนนพชสมนไพรจงถอวาเปนการรกษาอกทางเลอกหนงของการแพทยปจจบน

- 56 -

ตารางท 1.3 คณคาอาหารของพชปลกหลก ๆ ของโลก ซงประกอบดวยกรดอะมโนทจ าเปนส าหรบมนษย

พช

ปรมาณกรดอะมโน ทจ าเปน (มนอย)

ปรมาณกรดอะมโน ทจ าเปน

(มเพยงพอ)

ปรมาณสทธของโปรตน ทเปนประโยชน

(%)

ขาวโพด ทรพโตเฟน ไลซน

- 72

ขาวสาล ไลซน

- 63 ขาวไรย ทรพโตเฟน

ไลซน

- 60

ขาว ไลซน ธรโอนน

ทรพโตเฟน 60

ขาวฟาง ไลซน ทรพโตเฟน เมไธโอนน ซสเตอน

58

ถวเหลอง เมไธโอนน ซสเตอน วาลน

ไลซน ทรพโตเฟน

63

ถวลมา (lima bean)

เมไธโอนน ซสเตอน

ทรพโตเฟน ไลซน

50

ถวลสง ไลซน เมไธโอนน ซสเตอน ธรโอนน

- 38

มนฝรง เมไธโอนน ซสเตอน

ทรพโตเฟน 63

ทมา (Acquaah, 2002, p. 7)

1.3 พชใหก฿าซออกชเจนส าหรบหายใจ มนษยตองมการหายใจเพอใหไดพลงงาน ใชในการด ารงชวต กระบวนการหายใจของมนษยตองใชออกชเจน ก฿าซออกซเจนเปนผลพลอยไดจากกระบวนการสงเคราะหดวยแสงทพชปลดปลอยออกมาทงจากพชชนต าและชนสง สงมชวต ทกชนด

- 57 -

ตองการออกซเจนเพอการอยรอด ซงจ าเปนตองใชในกระบวนการหายใจทเกดขนตลอดเวลาทงในเซลลของพชและสตว เซลลจะเสยชวตถาหยดขบวนการหายใจ นอกจากนก฿าซออกซเจนบางสวนทลอยขนไปในชนบรรยากาศชนสง ถกเปลยนเปนโอโซน (O3) โดยปฏกรยาเคมแสง (photochemical) เกดเปนชนปกคลมผวบรรยากาศโลก จะท าหนาทปองกนรงสอลตราไวโอเลตไมใหผานมาถกผวโลกมากเกนไป รงสอลตราไวโอเลตเปนรงสทมพลงงานสงแผออกมาจากดวงอาทตยซงเปนอนตรายตอสงมชวตบนโลก ดงนนจะเหนไดวา พชเปนแหลงผลตก฿าซออกซเจนทมนษยหายใจ ตลอดจนก฿าซออกซเจนนสามารถถกเปลยนเปนก฿าซโอโซนซงปองกนอนตรายจากรงสอลตราไวโอเลตทมาจากดวงอาทตยไดดวย

1.4 พลงงานจากพช ในยคโบราณประมาณ 300 ลานปมาแลว ขบวนการสงเคราะหดวยแสงของพชไดเกบสะสมแปรรปพลงงานจากแสงอาทตยเปนรปสารประกอบคารบอน สงนเปนการเรมตนทเรยกวา เชอเพลงจากซากพชททบถมกนกลายเปนหน ไดแก ถานหน น ามน และก฿าซ นอกจากนไมทไดจากตนพชยงสามารถน ามาใชเปนเชอเพลงโดยตรง หรอแปรรปเปนถานไมกอนน ามาเปนเชอเพลงในชวตประจ าวนของประเทศทก าลงพฒนาและดอยพฒนา พลงงานสวนใหญจะมาจาก ถานหน น ามน และก฿าซ มนษยใชพลงงานจากแหลงตาง ๆ เปลยนแปลงไป ในอดตแหลงพลงงานสวนใหญมาจาก ไม และถานหน ตอมาน ามนและก฿าซถอวามบทบาทตอมนษยทตองใชเปนแหลงพลงงานเพมมากขน แหลงพลงงานนถอวามความส าคญมากตอการด ารงชพ อ านวยความสะดวกสบายและแสดงถงมาตรฐานความเปนอยของประชากรโลกในปจจบน ดงจะเหนไดจากความตองการใชพลงงานโดยรวมทงโลกในแตละป เพมมากขนเรอย ๆ โดยเฉพาะในกลมประเทศอตสาหกรรม ดงนนพชจงมความส าคญตอมนษยมาก มนษยจะตองพฒนาการผลตพชขนมาเพอประโยชนทางดานอาหาร ยารกษาโรค รวมทงเปนแหลงพลงงาน ในอดตมนษยไดผลประโยชนจากพชโดยเสาะแสวงหาจากแหลงธรรมชาต ตอมาประชากรมนษยเพมมากขน การพงพาอาศยพชจากแหลงธรรมชาตจงไมเพยงพอ มนษยจ าเปนตองพฒนาความร ความสมารถทจะผลตพช ไดแก การปรบปรงพนธ การปลก และการปฏบตดแลทเหมาะสมกบพช เพอจะใหไดผลผลตจากพช มาใชประโยชนอยางสงสดนนเอง

2. ความส าคญของพชตอสงแวดลอม สงมชวตตาง ๆ ด ารงชวตในโลกนตองเกยวของสมพนธกนระหวางกลมสงมชวตดวยกนและกลมของสงมชวตกบสงแวดลอมทอาศยอย ในลกษณะเปนระบบนเวศน (ecosystem) ท าใหเกดการถายทอดพลงงานและการไหลเวยนของสารเปนวฎจกร พชถอวามความส าคญมากในระบบสงแวดลอมดงน

2.1 พชและมลภาวะ ปญหามลภาวะพนฐานทมนษยสรางขนมา คอ การตดตนไม ท าลายปาและอตสาหกรรมทมการใชเชอเพลงปลดปลอยก฿าซคารบอนไดออกไซดออกส บรรยากาศเพมขน ซงมผลกระทบตออณหภมของโลกสงเพมขน (ภาพท 1.7) ปรมาณก฿าซคารบอนไดออกไซด ทปลดปลอยออกมา ซงสวนมากมาจากแหลงประเทศอตสาหกรรมและท าใหปรมาณความเขมขนของ

- 58 -

ก฿าซคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศก าลงเพมมากขน และมผลตออณหภมของโลกสงขน นนแสดงใหเหนวามนษยกอใหเกดมลภาวะอากาศซงก าลงสงผลกระทบยอนกลบเปนอนตรายตอมนษย พชกไดรบผลกระทบจากสารพษมลภาวะอากาศดวยเชนกน เนองจากตนพชจ าเปนตองอาศยปจจยสงแวดลอมเพอการเจรญเตบโต ถาสงแวดลอมไมเหมาะสมตนพชจะมการเจรญเตบโตลดลง หรอหยดการเจรญเตบโต พชสามารถดดซบสารพษมลภาวะจากบรรยากาศไดอยางมประสทธภาพ ซงจากการทดลองเกยวกบการสงเคราะหแสงในสภาพเรอนทดลองปดมดชด โดยใชก฿าซคารบอนไดออกไซด ทเปนคารบอน 14 ทดสอบ พบวา ตนพชมการดดซบสารเคม เชน คารบอนไดออกไซด ซลเฟอรไดออกไซดและโอโซน สารพษเหลานถกดดซบและลดปรมาณลงโดยพช ผลลพธทตามมาจากการดดซบสารพษในบรรยากาศโดยตนพชนจงท าใหบรรยากาศสะอาดบรสทธมากขน ดงนนอาจกลาวไดวา ตนพชมความส าคญอยางมากในการลดมลภาวะในบรรยากาศ

2.2 บทบาทของพชตอการชะลางพงทลายของดน เมอเกดสภาพฝนตกอยางหนก ท าใหมกระแสน าไหลเชยว น าไหลกดเซาะหนาดนทวางเปลาไมมพชปกคลม สงเหลานท าให พนดนนนเสยคณคาความอดมสมบรณ คอ ผวหนาดนถกกดเซาะไหลลงสแมน า หนองน า และทะเล พนดนนนเหลอเพยงหน กรวด และทราย ทอยดานลางปรากฏขนมา ซงถอวาดนนนมคณคานอยมากส าหรบมนษยและสตวทจะใชประโยชนโดยเฉพาะเพอการเพาะปลก ในแตละปผนดนเสอมโทรมลงไปอยางมาก ดงแสดงในภาพท 1.8 เปนเปอรเซนตพนดนเสอมโทรมของพนท เพาะปลกในพนทสวนตาง ๆ ของโลก อเมรกากลาง และแอฟรกา มเปอรเซนตสงทสด และน าเปนสาเหตหลก รองลงมา คอ ลม สวนสาเหตทางเคมและทางกายภาพถอวาไมมาก

- 59 -

ภาพท 1.7 กระบวนการทมผลตอความเขมขนของก฿าซคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศ ตวเลขแสดงปรมาณ (ตน) ทถกใชในกระบวนการตาง ๆ ในแตละป

ทมา (Plass, 1959, p. 53) ตะกอนดนทถกน าพดพาเกดการทบถมท าใหแมน าล าคลองตนเขน อางเกบน า มปรมาณน าทเกบสะสมไดลดลง สงเหลานถอวาเปนสาเหตหนงทท าใหสภาพแวดลอม ระบบนเวศนเปลยนแปลงไป เนองจากแหลงน า ทศทางการไหลของน าทเปลยนแปลงไป พชจะชวยปองกนการชะลางพงทลายของดนได เพราะระบบรากพชท าหนาทเสมอนเปนตาขายขงยดดนไว ยงกวานนใบและกงของตนไมชวยลดแรงกระแทกของน าฝน เปนหยดน าเลก ๆ ไหลแทรกซมลกลงไปในดนมากกวาการไหลบาไปตามผวหนาดน ท าใหการกดเซาะพงทลายของดนโดยน าลดลง นอกจากนเมอตนพช เชน หญา ไมพม ตนไมใหญ ตายทบถมลงไปในดน สวนประกอบตาง ๆ ของพช ไดแก ราก ล าตน กง และใบ ซากพชทยอยสลายโดยจลนทรยเปนอนทรยวตถทบถมเพมมวลใหแกดนแลว ยงเปนสภาพทเหมาะสมส าหรบการงอกเมลดและเจรญเตบโตของตนกลา เปนตนพชตอไป แผนดนทมพชปกคลมอยางตอเนองเปนเวลายาวนานนนจะชวยปกปองชนหนาดน พชทปกคลมผวดนนนไมวาจะเปนพชเจรญขนมาเองโดยธรรมชาตหรอมนษยปลกกตาม ถอวาสามารถชวยป องกนการชะลางพงทลายของดนทเกดจากน าและลมไดเหมอนกน

- 60 -

ภาพท 1.8 ความรนแรงและสาเหตการเสอมโทรมของดน (a) เปอรเซนตของพนทการเกษตรทถกชะลางพงทลายโดยมนษย (b) เปอรเซนตของพนทถกชะลางพงทลายโดยสาเหตตาง ๆ ทมา (Cunningham, Cunningham & Saigo, 2003, p. 241)

การเกดข นมาของพชบนโลกน ถอวามความจ าเปนตอการอย รอดของส งมช ว ตอนๆ โดยเฉพาะมนษย คอ พชเปนแหลงใหอาหาร ใหก฿าซออกซเจนส าหรบหายใจ ตลอดจนการสนดาปของเครองจกรกล พชเปนเชอเพลงใหพลงงานในอตสาหกรรมของมนษย พชท าใหเกดสมดลของระบบนเวศน สวนตาง ๆ ของพช เชน ราก ล าตน ใบ จะชวยปองกนการชะลางพงทลายของดนจากลม ฝน การเนาสลายของซากพชยงเปนการเพมอนทรยวตถ ชวยเพมความอดมสมบรณใหแกดน นอกจากนเนอไมน ามาเปนประโยชนทางดานสรางบาน ทอยอาศย กระดาษ และเฟอนเจอร เปนตน ดงนนจงกลาวไดวาพชมความส าคญส าหรบมนษยและสงแวดลอมเปนอยางมาก ปญหาการผลตพช

การผลตพชดงเดมเปนการท าเพอยงชพเพอสนองตอความตองการบรโภคภายในครอบครวและใชทรพยากรทมอยในทองถน ในอดตการผลตพชจงปรากฏ 2 รปแบบ คอ แบบท าเพอยงชพและแบบท าไรเลอนลอย ปจจบนการผลตพชจ าเปนตองเพมผลผลตใหเพยงพอกบความตองการ จงตองเรงรดการผลตโดยมเปาหมาย คอ มงเพอเพมผลผลต จงท าใหเกดปญหาการผลตตาง ๆ ตามมา

1. ปรมาณและคณภาพของผลผลต ในปจจบนการผลตพชโดยสวนใหญไดผลผลตปรมาณและคณภาพลดลง การผลตพชโดยมงเนนเพอจ าหนายผลผลตนนจงมการปลกพชชนดเดยวกนซ า ๆ ในพนทเดม นอกจากจะท าใหความอดมสมบรณของดนลดลงแลว ยงมปญหาเกยวกบการสะสมของโรคและแมลงศตรพช เพม

- 61 -

มากขน การบรหาร การจดการทไมถกตอง ทงทางดานดน น า ปย ตลอดจนศตรพช จงสงผลใหไดผลผลตลดลงทงทางดานปรมาณและคณภาพ ดงจะเหนไดวาเกษตรกรมการใสปจจยการผลตเพมขน เชน ใชปยเพมขน ใชสารเคมปองกนก าจดศตรเพมมากขน แตผลผลตตอบแทนกลบลดลงไมคมกบการลงทน โดยเฉพาะมการใชพชสายพนธใหม ๆ ทจะใหผลผลตสงกตาม แตกพบวาการทจะไดผลผลตตามศกยภาพสายพนธนน เกษตรกรจะตองมการปฏบตอยางถกตองและ เหมาะสมดวย ถาไมสามารถปฏบตไดกลบจะท าใหผลผลตมปรมาณและคณภาพลดลง

2. การเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในปจจบนสภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตทเสอมโทรมลงอยางเหนไดชดเจน ไดแก ปาไม ทดนและน า การท าไรเลอนลอยเปนสาเหตส าคญประการหนงทท าใหเกดการตดไมท าลายปา ปาไมทถกท าลายท าใหเกดความเสอมโทรมตอสภาพดนโดยตรงแลว ยงมผลตอการ ชะลางพงทลายของดน เกดน าทวม การตนเขนของแหลงน าตาง ๆ เชน แมน า ล าคลอง อางเกบน า การเพาะปลกพชโดยมการจดการทไมถกตองมผลกระทบตอความอดมสมบรณของดนลดลง เชน การไถพรวนทความชนดนไมเหมาะสมหรอทระดบความลกเดม ๆ ซ า โดยการใชเครองจกรมน าหนกมาก ๆ กดทบ ซงจะท าลายโครงสรางดนและเกดชนดนดาน การใชปยทไมถกตอง การชลประทานทมการวางแผนและจดการไมถกวธ สงเหลานกอใหเกดสภาพดนเสอมโทรม

3. มลภาวะเกดจากการใชสารเคม การใชทรพยากรการผลตอยางฟมเฟอย ไมมประสทธภาพ โดยไมค านงผลกระทบตาง ๆ ทจะเกดขนตามมา โดยเฉพาะปาไมถกท าลายและทดนเสอมโทรมจนไมสามารถเพาะปลกพชใหผลผลตสงได เกษตรกรจงจ าเปนตองใชสารเคม เชน ปย สารปองกนก าจดศตรพชเพมมากขนตามไปดวย รวมถงการใชอยางไมระมดระวง ไมถกตองตามค าแนะน า สารเคมเหลานทเปนพษ จะตกคางกอใหเกดปญหามลภาวะตอสภาพแวดลอม ตลอดจนสขอนามยของผผลตและผบรโภคตามมาอยางหลกเลยงไมได ซงจะมโอกาสไดรบสารพษจากการตกคางในผลผลตการเกษตรในรปของอาหาร เชน ผก ผลไม เนอสตว และปลา เปนตน รวมถงน าทใชบรโภค การเกษตรสมยใหมและการปฏวตเขยวนนถงแมวาจะท าใหเกดรายไดรวมทงเพมประสทธภาพการผลตกตามแตกอใหเกดผลกระทบตามมา คอ การเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจนการลมสลายของสงคมชนบท เพอแกปญหานจงควรน าแนวคดเรองการเกษตรอยางยงยนมาประยกตใชในการผลตพชและอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมควบคกนไป การใชเทคโนโลยเพอเพมผลผลตพช

ในศตวรรษท 20 นกวทยาศาสตรดานการผลตพชและอาหารตนตวอยางมากทจะผลตอาหารเพมปรมาณ เนองจากประชากรของโลกเพมอยางมากจงมการศกษาวจยเพอน าไปสการเพมผลผลตอยางมประสทธภาพดวย ในเงอนไขทวาผลผลตเพมขนไมใดเกดขนจากการเพมพนทปลกเนองจาก มพนทอยางจ ากด โดยเฉพาะพนททเหมาะสมกบการเพาะปลกกลบมแนวโนมลดลงอาจมาจากการ

- 62 -

ขยายตวของชมชนเมอง ภาคอตสาหกรรม ตลอดจนเกดจากสภาพของดนเสอมโทรม และความแหงแลง เปนตน ดงนนจงพยายามน าเทคโนโลยตาง ๆ มาใชเพอเพมผลผลตพช

1. เทคโนโลยปรบปรงพนธ พชแตละพนธจะมลกษณะคณสมบตแตกตางกน เชน อตราการเจรญเตบโต การตานทานตอโรคและแมลงศตรพช ความทนแลง หรอสภาพทไมเหมาะสมตาง ๆ อายเกบผลผลต การใหผลผลตทงดานปรมาณและคณภาพ เปนตน ดงนนการมงทจะแกไขปญหาในการผลตพช การปรบปรงพนธ จงเปนแนวทางหนงทจะสนองตอปญหานน ๆ ได วธการทจะไดสายพนธใหม ๆ เพอน ามาเพาะปลกนน คอ การคดเลอกพนธ และการสรางสายพนธใหม การคดเลอกพนธเปนวธการทหาพนธพชทมลกษณะทตองการ อาจจะคดเลอกจากพชทมอยแลวในธรรมชาต หรอจากการน าเขาจากแหลงอน ๆ หรอจากการสรางสายพนธใหม ไดแก การผสมพนธขนมาใหมโดยมนษย หรอการท าใหกลายพนธดวยวธการตาง ๆ เชน การใชสารเคม การฉายรงส หรอการพนธวศวกรรม ซงรายละเอยดจะกลาวถงในบทท 10 เรองการ ปรบปรงพนธ

2. เทคโนโลยดานการเพาะปลกและการจดการ จากททราบกนดวา การเจรญเตบโตของสงมชวตจะเปนอยางไรนนนอกจากจะขนอยกบเงอนไขทางพนธกรรมแลว ปจจยทางสงแวดลอมมสวนเกยวของและมบทบาทอยางมากเชนกน ท านองเดยวกนการผลตพชเพอใหผลผลตเพมขนนน พชแตละพนธจะใหผลผลตแตกตางกน แตกพบวาพชทเปนสายพนธใหผลผลตด หากเจรญเตบโตภายใตสภาพแวดลอมทไมเหมาะสม หรอการจดการไมสอดคลองกบพนธพชนน ๆ จะท าใหไดผลผลตต า ดงนนเทคโนโลยดานการเพาะปลกและการจดการจงถอวามบทบาทส าคญตอการ เพมผลผลตของพชไดเชนกน เทคโนโลยดงกลาว ไดแก การจดการดน น า และธาตอาหารพช (รายละเอยดจะกลาวถงใน บทท 6) การเพาะปลก การดแลรกษาโรค แมลง และศตรพช (บทท 7) ระบบการปลกพช (บทท 8) การขยายพนธ (บทท 9) นอกจากนวทยาการหลงเกบเกยว (บทท 6) เปนการปฏบตตอผลผลตอยางไรเพอใหมคณภาพด และสญเสยนอยทสดเมอถงมอผบรโภค การผลตพชโดยมงเปาหมายทใหไดผลผลตเพมขนแตเพยงอยางเดยว โดยไมค านงถงผลกระทบตอสภาวะแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจ ากด เปนการใชเทคโนโลยท ไมเหมาะสม สดทายจะสงผลกระทบตอด ารงอยของมนษย สรรพสงในโลก จะน าไปสปญหาใหม ๆ ตามมาซงจะตองหาหนทางแกไขอยางไมสนสด ปลายทางคอ น าไปสหายนะ ดงนนการน าเทคโนโลยมาใชเพอเพมผลผลตพชจะตองค านงถงดลยภาพในการผลตทางเศรษฐกจและธรรมชาตสงแวดลอมอยางยงยน

- 63 -

บทสรป

หลกพชศาสตรเปนวชาทศกษาเกยวกบพชและทเกยวของกบพช เพอการผลตพชใหได ผลผลตน าไปใชประโยชน โดยอาศยหลกการและแนวคดทางวทยาศาสตรตลอดจนความรทางดานศลปะผสมผสานกนเพอใหเกดผลผลต พชเปนสงมชวตชนดหนงใน 5 อาณาจกร คอ โมเนอรา โปรตสตา ไมคอตา พชและสตว บรรพบรษของพชเกดขนมาเมอประมาณ 400 ลานปมาแลว ตอมามการววฒนาการตามล าดบ มาเปนพชชนสง คอ พชมดอก การจดจ าแนกพชโดยพจารณาคณประโยชนของพชทมตอมนษย แบงเปน 3 ประเภท คอ พชไรนา พชสวน และปาไม สวนการจ าแนกทางพฤกษศาสตรจะจดกลมพชไปตามล าดบหมวดหมตงแตหมวดหมหลก และหมวดหมยอย เรยกวา ระบบอนกรมวธานพช ถอวาเปนระบบสากล พชเปนสงมชวตทมกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ถอวาเปนพนฐานของหวงโซอาหารและจดถายทอดพลงงานในระบบนเวศน มนษยจ าเปนตองพงพาอาศยพช คอ เปนแหลงอาหาร ยารกษาโรค อากาศส าหรบหายใจ และพลงงานจากพช นอกจากนพชยงมความส าคญตอสงแวดลอมคอ พชชวยลดมลภาวะในอากาศ โดยพชสามารถดดซบสารพษจากบรรยากาศ พชมบทบาท ชวยลดการชะลางพงทะลายของดน เนองจากประชากรของโลกเพมอยางมาก ความตองการอาหารจงเพมขนตามไปดวย มนษยแกปญหาดานการผลตพชอาหารดวยเทคโนโลยดานปรบปรงพนธ การเพาะปลกและการจดการเพอการเพมผลผลตอยางมประสทธภาพ

- 64 -

ค าถามทบทวน 1. จงอธบายความหมายของพช 2. พชแตกตางจากสตวอยางไร 3. จงอธบายล าดบววฒนาการของพชมาพอสงเขป 4. จงอธบายการจดจ าแนกพชจากคณประโยชนตอมนษยอยางไร 5. จงอธบายการจดจ าแนกพชทางพฤกษศาสตรมาพอสงเขป 6. จงอธบายความส าคญของพชทมตอมนษย 7. จงบอกความส าคญของพชทมตอสงแวดลอม 8. จงอธบายสาเหตทตองใชเทคโนโลยการผลตพช 9. จงบอกเทคโนโลยดานปรบปรงพนธเพอเพมผลผลตพช มอะไรบาง 10. จงบอกเทคโนโลยดานการเพาะปลกและการจดการเพอเพมผลผลตพช มอะไรบาง

- 65 -

เอกสารอางอง คณะกรรมการโครงการศนยการศกษาระดบภมภาคและชมวทยาการเกษตรแหงประเทศไทย, ส านก

งานสหวทยาลยอสานเหนอ อดรธาน. (2537). หลกพชศาสตร. กรงเทพฯ : แอล.ท. จนทนา สขปรด. (2526). อาณาจกรพช. กรงเทพฯ : คณะวทยาศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ภาควชาพชสวน. (2537). การจ าแนกพชสวน. กรงเทพฯ : คณะเกษตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ชยวฒ ชยพนธ. (2542). การจดการการเกษตร ทรพยากรธรรมชาตและการทองเทยว.

กรงเทพฯ : คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วนเพญ ภตจนทร. (2540). พฤกษศาสตร (BOTANY) ฉบบปรบปรง. กรงเทพฯ : โอเดยน สโตร. ธวชชย รตนชเลศ. (2540). หลกการพชสวน. เชยงใหม : ภาควชาพชสวน คณะเกษตรศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม. นงลกษณ สวรรณพนจ. (2544). จลนทรยนาร. กรงเทพฯ : องคการคาครสภา. ราชบณฑตยสถาน. (2538). อนกรมวธานพชอกษร ก. ฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ :

เพอนพมพ. สรพล มนสเสร. (2531). หลกพชศาสตร. กรงเทพฯ : หนวยศกษานเทศก กรมการฝกหดคร. อภพรรณ พกภกด. (2538). วทยาศาสตรกบการผลตพช. ใน คณะกรรมการกลมผลตชดวชา

วทยาศาสตรการผลตพช (บก.). เอกสารการสอนชดวชาการผลตพช สาขาวชาสงเสรมการเกษตรและสหกรณ หนวยท 1 – 7. พมพครงท 4. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

Bidwell, R.G.S. (1979). Plant physiology. (2nd ed.). New York : Macmillian. Cunningham, W.P., Cunningham, M.A. & Saigo, B.W. (2003). Environmental science

: a global concern. (7 th ed.). New York : MacGraw-Hill. Hartmann, H.T., Kofranek, A.M., Rubatzky, V.E. & Flocker, W.J. (1988). Plant science.

(2 nd ed.) New Jersey : Prentice – Hall. Janick, J., W.Schery, R., Woods, F.W. & Runttan, V. W. (1969). Plant science. San

Francisco : W.H. Freeman. Parker, R. (2000). Introduction to plant science. Albany : Delmar. The Word Resources Institute. (1992). A guide the global environment 1992

– 93. Oxford : Oxford University. Walton, P. D. (1998). Principles and practices of plant science. New Jersey :

Prentice-Hall. Went, F. W. (1990). Life natury library : the plants. (2nd ed.). Hongkong :

Time-life books.

- 66 -

- 67 -

- 68 -

- 69 -

- 70 -

- 71 -

- 72 -

- 73 -

- 74 -

- 75 -

- 76 -

- 77 -

- 78 -

- 79 -

- 80 -

- 81 -

- 82 -

- 83 -

- 84 -

- 85 -

- 86 -

- 87 -

- 88 -

- 89 -

- 90 -

บทท 3 รปแบบการเขยนต าราหรอหนงสอ

ผลงานทางวชาการทด ตองมเนอหาสาระทางวชาการถกตองสมบรณ ทนสมย และจะตองมรปแบบการเขยนหรอโครงสรางของเนอหาถกตองตามหลกวชาการนนๆ ซงจะชวยใหการน าเสนอชดเจน เขาใจสาระส าคญไดงาย เปนรปแบบเดยวกนโดยตลอดและกอความสนใจใหผอานตดตามตอไป ซงหนงสอ (งานแตงหรอเรยบเรยง) หมายถง เอกสารทางวชาการหรอก งวชาการทไดเรยบเรยงอยางมระบบ เขาปก เยบเลมเรยบรอย มสารบญแบงหมวดหมของเนอหาอยางชดเจน (ตพมพ) ใชอกษรตวพมพและมการเผยแพร สวนต ารา หมายถง เอกสารทใชในเนอหาการเรยนวชาใดวชาหนงทครบถวนสมบรณทนสมย โดยจะตองมเน อหาสาระอยางละเอยดครอบคลมวชาในหลกสตร มวตถประสงคทใชเปนหลกในการเรยนการสอนตามหลกสตรของมหาวทยาลยราชภฎ หรอเปนเอกสารวชาการทเปนสวนหนงของรายวชาตามหลกสตรทเขยนในลกษณะของการวเคราะห สงเคราะหความรทเกยวของ มเนอหาลกซง โดยมการเรยบเรยงอยางเปนระบบและจดท าเปนรปเลมอยางเรยบรอย โดยลกษณะโครงรางของรปเลมเหมอนกบเอกสารประกอบการสอน แตใหตดค าวาเอกสารประกอบการสอน ออก และไมตองมแผนบรหารการสอน ค าน าไมตองบอกรหสวชาทเขยน หากจะใสชอแหลงพมพไวในเลมกได แตควรอยทายเลม รปแบบของหนงสอหรอต ารา 1. เคาโครงทน ามาใชเขยนหนงสอ หรอต ารา 1.1 แบบท 1

บทท 1

ชอเรอง.................................... 1.1 ความน า 1.2 ความส าคญของสงแวดลอม

1.2.1. การด าเนนชวต 1.2.2. การตงถนฐานของประชากร

1.2.3. ทอยอาศย 1.2.4. สวนประกอบของรางกาย

1.2.4.1 สของผวหนง 1.2.4.2 ขนาดของรางกาย

- 92 -

1.2.4.3 ระบบการหายใจ 1.2.5. ความหลากหลายทางวฒนธรรม ฯลฯ 1.3 ชนดของสงแวดลอม 1.3.1 สงแวดลอมทางธรรมชาต 1.3.1.1 ลกษณะภมประเทศ (1) ภมประเทศหลก

(2) ภมประเทศรอง 1.3.1.2 ลกษณะภมอากาศ

(1) อณหภม (2) ปรมาณน าฝน (3) ลมและพาย

1.3.1.3 ทรพยากรธรรมชาต 1.3.2 สงแวดลอมทางสงคม

1.3.2.1 ประชากร 1.3.2.2 สงแวดลอมทางวตถ 1.3.2.3 สงแวดลอมทางวฒนธรรม

1.4 บทสรป (ถาหากไมเขยนหวขอสรปไวใหยอหนาลงมาและสรปเนอหาส าคญ ของบทนนไดอยางนอย 1 ยอหนา หรอประมาณ 5 ถง 10 บรรทด)

1.5 ค าถามทบทวน (ค าถามทตองแสดงวธท า ใหเฉยค าตอบไวทภาคผนวก) (ถาม) เอกสารอางอง (ถาม) 1.2 แบบท 2

บทท 1 ชอเรอง .....................................................

เขยนขอความเพอเปนการเขาสบทน ากอนทจะขนเนอหาประมาณ 5 ถง 10 บรรทด ดงตวอยางการก าหนดหวขอเรอง ดงน

1.1 ความส าคญของสงแวดลอม 1.1.1 การด าเนนชวต 1.1.2 การตงถนฐานของประชากร

1.1.3 ทอยอาศย 1.1.4 สวนประกอบของรางกาย 1.1.4.1 สของผวหนง 1.1.4.2 ขนาดของรางกาย 1.1.4.3 ระบบการหายใจ 1.1.5 ความหลากหลายทางวฒนธรรม ฯลฯ

- 93 -

1.2 ชนดของสงแวดลอม 1.2.1 สงแวดลอมทางธรรมชาต 1.2.1.1 ลกษณะภมประเทศ (1) ภมประเทศหลก (2) ภมประเทศรอง 1.2.1.2 ลกษณะภมอากาศ (1) อณหภม (2) ปรมาณน าฝน (3) ลมและพาย

1.2.1.3 ทรพยากรธรรมชาต 1.2.2 สงแวดลอมทางสงคม

1.2.2.1 ประชากร 1.2.2.2 สงแวดลอมทางวตถ 1.2.2.3 สงแวดลอมทางวฒนธรรม

1.4 บทสรป (ถาหากไมเขยนหวขอสรปไวใหยอหนาลงมาและสรปเนอหาส าคญ ของบทนนไดอยางนอย 1 ยอหนา หรอประมาณ 5 ถง 10 บรรทด)

1.5 ค าถามทบทวน (ค าถามทตองแสดงวธท า ใหเฉลยค าตอบไวทภาคผนวก) (ถาม) เอกสารอางอง (ถาม)

1.3 แบบท 3

บทท 1 ชอเรอง .............................................

เขยนขอความเพอเขาสบทน า ประมาณ 5 ถง 10 บรรทด กอนขนเนอหาในบท ดงตวอยางการก าหนดหวขอเรอง ดงน ความส าคญของสงแวดลอม 1. การด าเนนชวต 2. การตงถนฐานของประชากร 3. ทอยอาศย 4. สวนประกอบของรางกาย 4.1สของผวหนง 4.2ขนาดของรางกาย 4.3ระบบการหายใจ 5. ความหลากหลายทางวฒนธรรม

ชนดของสงแวดลอม 1. สงแวดลอมทางธรรมชาต

- 94 -

ลกษณะภมประเทศ ภมประเทศหลก ภมประเทศรอง ลกษณะภมอากาศ อณหภม ปรมาณน าฝน ลมและพาย ทรพยากรธรรมชาต 2. สงแวดลอมทางสงคม ประชากร สงแวดลอม สงแวดลอมทางวฒนธรรม 3. บทสรป (ถาหากไมเขยนขอสรปไว ใหยอหนาลงมาและเนอหาส าคญของบทนนไวอยาง นอย 1 ยอหนา หรอประมาณ 5 ถง 10 บรรทด) 4. ค าถามทบทวน (ค าถามทตองแสดงวธท า ใหเฉลยค าตอบไวทภาคผนวก) (ถาม) เอกสารอางอง (ถาม) 1.4 แบบท 4

บทท 1 ความเขาใจเบองตนดานการบรหารทรพยากรมนษย

(ขอความอารมภบท)............................................................................................................... ............................................................................. ................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ................................................... ความหมายการบรหารทรพยากรมนษย ............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ....................................................................................... ความส าคญของการบรหารทรพยากรมนษย ............................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................... ...............................................................................

- 95 -

วตถประสงคในการบรหารทรพยากรมนษย 1............................................................................................................................. ................... 2............................................................................................................................. ................... ปรชญาการบรหารทรพยากรมนษย ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ..................................................... ววฒนาการการบรหารทรพยากรมนษย 1. ยคโบราณ 1.1สมยเรมตน 1.2สมยปฏวตอสาหกรรม 2. ยคกลาง 2.1 สมยทเรมแนวคดดานการจดการแบบวทยาศาสตร 2.2 สมยทเรมแนวคดดานการจดการแบบมนษยสมพนธ 3. ยคปจจบน 3.1 การประกาศใชมาตรการทางกฎหมายบงคบการปฏบตตามของรฐบาลนายจาง ลกจาง 3.2 ผลของการขยายตวของสงคมโลกาภวฒนตอแนวคดใหม ๆ บทสรป ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................ ..........................................................

- 96 -

รปแบบงานวจย งานวจย หมายถง ผลงานทางวชาการทเปนงานศกษาคนควาอยางมระเบยบดวยวธทยาการวจยทเปนทยอมรบในสาขาวชานน ๆ และมวตถประสงคทชดเจน เพอใหไดมาซงขอมล ค าตอบหรอขอสรปรวมทจะน าไปสความกาวหนาทางวชาการ หรอเออตอการน าวชาการนนมาประยกต ซงม 2 รปแบบ คอ รายงานการวจย และบทความวจย

1. องคประกอบของรายงานการวจย 1.1 รปเลม 1.1.1 ปกนอก เหมอนกบ เอกสารประกอบการสอน แตใหเปลยนขอความจากเอกสารประกอบการสอน เปนงานวจยเรอง.................................................นอกนน เหมอนกบเอกสารประกอบการสอน 1.1.2 ปกใน เขยนเชนเดยวกบเอกสารประกอบการสอน แตใหเปลยนขอความจากเอกสารประกอบการสอนเปน งานวจยเรอง.................................................................. 1.1.3 สนปก เหมอนกบเอกสารประกอบการสอน 1.1.4 บทคดยอ มภาษาไทยและภาษาองกฤษ 1.1.5 ประกาศคณปการ หรอกตตกรรมประกาศ 1.1.6 สารบญ มสวนประกอบดงน 1) สารบญ (พมพกลางหนากระดาษ) 2) หนา (พมพไวดานขวามอ) 3) บทคดยอภาษาไทย 4) บทคดยอภาษาองกฤษ 5) ประกาศคณปการ หรอกตตกรรมประกาศ 6) สารบญภาพ 7) สารบญตาราง 8) บทท 1 บทน า 9) บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 10) บทท 3 วธด าเนนการวจย 11) บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล 12) บทท 5 สรป อภปราย และขอเสนอแนะ 13) บรรณานกรม 14) ภาคผนวก เครองมอวจย (ถาม), ประวตผวจย

- 97 -

1.2 โครงรางงานวจย 1.2.1 งานวจยเชงปรมาณ 1) แบบท 1 บทท 1 บทน า ความเปนมาและความส าคญของปญหา วตถประสงคของการวจย สมมตฐานการวจย ................................................................ ขอบเขตของการวจย ขอจ ากดของการวจย ขอตกลงเบองตน ประโยชนทไดรบจากการวจย นยามศพททเกยวของ

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ (พรอมดวยระบบอางองทถกตอง) ทฤษฎทสมพนธกบเรองทวจย แนวคดทสมพนธกบเรองทวจย งานวจยทสมพนธกบเรองทวจย

บทท 3 วธด าเนนการวจย การก าหนดประชากรและตวอยาง การก าหนดตวแปรทศกษา การสรางและหาประสทธภาพของเครองมอ การรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล (สตรสถตใสไวตรงน)

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล และอภปรายผล ผลการวเคราะหขอมล

บทท 5 สรป และขอเสนอแนะ สรปผล ขอเสนอแนะ บรรณานกรม ภาคผนวก ตวอยางเครองมอฉบบสมบรณ ประวตผวจย

- 98 -

2) แบบท 2

สารบญ หนา

กตตกรรมประกาศ (1) บทคดยอภาษาไทย (2) บทคดยอภาษาองกฤษ (3) สารบญ (4-5) บทท 1 บทน า ความเปนมาและความส าคญของปญหา วตถประสงคการวจย ขอบเขตการวจย ขอตกลงเบองตน (ถาม) ขอจ ากดการวจย (ถาม)

บทท 2 วรรณกรรมทเกยวของ ทฤษฎและแนวคดตาง ๆ (เกยวกบตวแปรทท าการศกษา) แนวคดและขอวพากษตาง ๆ (เกยวกบตวแปรทท าการศกษา) ความสมพนธระหวางตวแปรทศกษา สภาพและลกษณะของหนวยงานและหนวยในการวเคราะห

งานวจยทเกยวของ กรอบแนวคด (การแสดงความสมพนธของตวแปรหรอการก าหนดตวแปรทศกษา) สมมตฐานการวจย ค านยามศพทเฉพาะ (น าตวแปรทก าหนดกรอบแนวคดมาก าหนดนยาม)

บทท 3 ระเบยบวธการวจย การก าหนดประชากรและตวอยาง เครองมอทใชในการวจย การสรางเครองมอ การทดสอบคณภาพเครองมอ การรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมลและสถตทใช บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล (หวขอก าหนดตามวตถประสงคและสมมตฐานทตงไว)

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

- 99 -

สรปผลการวจย อภปรายผล ขอเสนอแนะ บรรณานกรม ภาคผนวก *หมายเหต ไมไดหมายความวาตองม 5 บท ถาจะมมากกวานกไดโดยใชดลยพนจ 1.2.2 งานวจยเชงคณภาพ บทท 1 บทน า ความเปนมาและความส าคญของปญหา วตถประสงคของการวจย ขอบเขตของการวจย

วธด าเนนการวจย ขอจ ากดของการวจย ขอตกลงเบองตน ค านยามศพท ประโยชนทไดรบ

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ (พรอมดวยระบบอางองทถกตอง) บทท 3 ขอมลพนฐานเกยวกบเรองทวจย บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล (เชงพรรณนาโยงความสมพนธตามหลกตรรกะ) บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ บรรณานกรม ภาพผนวก (ถาม)

1.3 รปแบบองคประกอบ 1.3.1 ประกาศคณปการ ประกาศคณปการ หรอกตตกรรมประกาศ เปนการกลาวขอบคณผมสวนท าใหงานวจยส าเรจ โดยสวนใหญจะกลาวขอบคณอาจารยทปรกษา และผรวมมอในการใหขอมล เปนตน ลงทายดวยชอผวจย คณะ สถาบน วน เดอน ป ดงรปแบบประกาศคณปการ หรอกตตกรรมประกาศนจะอยกอนสารบญเรอง

- 100 -

ประกาศคณปการหรอกตตกรรมประกาศ

งานวจยเรองนส าเรจลลวงไปไดดวยความชวยเหลออยางดยงจาก................................. ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................ ...................................

ชอผวจย คณะ สถาบน วน เดอน ป

1.3.2 บทคดยอ 1) บทคดยอภาษาไทย บทคดยอภาษาไทยจะมสวนประกอบดงน 1.1) หวขอวจย 1.2) ชอผวจย 1.3) คณะ 1.4) สถาบน 1.5) ปการศกษา (ทท าวจยเสรจ) 1.6) บทคดยอ (จะพมพอยกลางหนากระดาษ) ซ งมรายละเอยดครอบคลมในเรองจดมงหมาย กลมตวอยาง เครองมอ การวเคราะหขอมล และสรปผลการวจย

*หมายเหต ความยาวบทคดยอไมควรเกน 2 หนากระดาษขนาด A4 และใหยอหนาสรปผลการวจย

- 101 -

ตวอยางบทคดยอภาษาไทย หวขอวจย การเพมมลคาผลผลตปลาน าจดบางชนดในจงหวดนครสวรรคโดยกระบวนการการผลต ปลาแหงปน ชอผวจย จงด ศรนพรตนวฒน เบญจพร รอดอาวธ ปราณ ตปนยวรวงศ นรนทรศกด พวตระกล คณะ เทคโนโลยการเกษตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม สถาบน มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค ปการศกษา 2553

บทคดยอ การศกษาเรองการเพมมลคาผลผลตปลาน าจดบางชนดในจงหวดนครสวรรคโดยกระบวนการการผลตปลาแหงปน มจดประสงคเพอหากระบวนการทเหมาะสมในการน าปลาชนดเดนในบงบอระเพด 2 ชนดคอปลาแขยงขางลาย และปลาสรอยขาว และปลาจากการเพาะเลยง 1 ชนด คอ ปลาสวาย มาท าเปนปลาแหงปนเพอเพมมลคา และถายทอดองคความร และเทคโนโลยในการแปรรปสตวน าสดทมราคาต า ใหเปนผลตภณฑปลาแหงปนทมคณภาพตรงตามมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรม โดยด าเนนการรวมกบชาวประมง และกลมเกษตรกรผเลยงปลาสวาย 2 ต าบล คอ ต าบลพนลาน และต าบลทบกฤช อ าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ผลการวจยพบวา กระบวนการท าปลาแขยงแหงปน วธอบเปนวธทเหมาะสมทสด สวนวธยางรมควนเปนวธทเหมาะสมทสดในการผลตปลาสรอยแหงปน และวธนงแลวผดเปนวธทเหมาะสมทสดในการผลตปลาสวายแหงปน ผลตภณฑปลาแหงปนทไดมลกษณะทมคณภาพดตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม การวเคราะหคณภาพทางเคมพบวาผลตภณฑปลาสวายแหงปนมปรมาณโปรตนมากทสดคอรอยละ 81.2 มปรมาณไขมนและปรมาณเถานอยทสด คอรอยละ 7.35 และ 5.14 ตามล าดบ สวนผลตภณฑปลาแขยงแหงปนและผลตภณฑปลาสรอยแหงปนมปรมาณโปรตนใกลเคยงกน คอรอยละ 76.4 และ76.2 ตามล าดบ เมอน าความรทไดจากการวจยถายทอดแกชาวประมงและผเลยงปลาสวายในบงบอระเพดพบวา สามารถประยกตใชความรทไดรบรวมกบภมปญญาเดมทมอยไดเปนอยางด ประโยชนของงานวจยนคอชาวบานรวธท าผลตภณฑจากปลาแหงปนทไดมาตรฐานเพอเพมมลคาผลผลตปลาทไดจากการท าการประมงหรอเพาะเลยง

- 102 -

2) บทคดยอภาษาองกฤษ ตวอยางบทคดยอภาษาองกฤษ Research Title Value addition in some freshwater fish production in Nakhonsawan province by processing of dried ground fish

Name Chongdee Srinoparatawatana, Benchaporn Rotarwut, Pranee Tapaneeyaworawong, Narinsak Puatakul Faculty Facuality of Agricural and Industrial Technology Institute Nakhon Sawan Rajabhat University Year 2010

ABSTRACT Study on value addition in some freshwater fish production in Nakhonsawan province by processing of dried ground fish aimed to examine the suitable process for producing dried ground fish product from the two dominant species from Beung Borapet (Iridescent Mystus: Mystus mysticetus and Jullien’s mud carp: Henicorhynchus siamensis) and one species from aquaculture (Stripped catfish: Pangasianodon hypophthalmus). This study was cooperated with fishermen and stripped catfish farmers from 2 districts, which were Tumbol Punlan and Tumbol Tubkrit, Nakhonsawan province. The results showed that baking, grilled by smoking and steaming then fried were the best method for producing dried ground fish of Iridescent mystus, Jullien’s mud carp and Stripped catfish, respectively. The qualities of all products were agreed with the standard. Stripped catfish dried ground fish product showed the highest values of protein contents, 81.2%, as well as the lowest value of fat and ash, 7.35% and 5.14%, respectively. The values of protein contents of dried ground fish of Iridescant mystus and Jullien’s mud carp were 76.4 and 76.2%, respectively. The fishermen and stripped catfish farmers who participated the training for producing the standard dried ground fish product can combine and apply the knowledge from training and their own knowledge to produce the standard product of dried ground fish. The benefit of this study, therefore, provides the knowledge of producing the standard product of dried ground fish to the participants.

- 103 -

2. องคประกอบของบทความวจย รปแบบบทความวจยทจะลงตพมพในวารสารทางวชาการ ควรมความยาวไมเกน 20 หนา

บทความวจย เรอง ..................................................................................................................... ................................ ............................................................................................................................. ........................ ชอผวจย..................................................... ............................................................................................คณะ ......................................................................มหาวทยาลยราชภฏ............................... .............

บทน า ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... .....................................................

(ไมควรเกน 4 หนา) เอกสารและงานวจยทเกยวของ

............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................... ..................................

(ไมควรเกน 4 หนา) วธการด าเนนงานวจย

.................................................................................................................................................................................................................................................................................. ...................................

(ไมควรเกน 4 หนา) ผลการวเคราะหขอมล และอภปรายผล

.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

(ไมควรเกน 4 หนา) สรป และขอเสนอแนะ

............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ....................

(ไมควรเกน 3 หนา)

- 104 -

รปแบบงานแปล งานแปลหนงสอจากตนฉบบในภาษาอนเปนภาษาไทยทสอความหมายไดถกตองตรงตามความหมายเดม รกษาอรรถรส เนอหา และลลาการเขยนตนฉบบเดมไว 1. การน าเสนอ ใหสงส าเนาทเปนตนฉบบ และมหนงสออนญาตของเจาของลขสทธสงพรอมผลงานแปล 2. ลกษณะของงานแปล 2.1 ลกษณะของตวงานตนแบบ วาจะตองเปนงานวรรณกรรมปรชญา ประวตศาสตรหรอวทยาการสาขาอนบางสาขาทมสวนส าคญ ทรงคณคา แปลแลวสรางความกาวหนาทางวชาการทเหนไดประจกษชด 2.2 ลกษณะของงานแปล ไมวาจะเปนแปลจากภาษาตางประเทศเปนภาษาไทย หรอภาษาไทยเปนภาษาตางประเทศ หรอภาษาตางประเทศเปนภาษาตางประเทศอกภาษาหนง จะตองแสดงใหเหนวาผแปลมความเขาใจในตวบท แบบแผนทางความคดและหรอวฒนธรรมตนก าเนดและบงชถงความสามารถในการสอความหมายไดอยางด มการศกษาวเคราะหและตความทงบทและบรบทของตวงานในลกษณะทเทยบไดกบงานวจย มการใหอรรถาธบายเชงวชาการในรปแบบตางๆ อนเหมาะสมทงในระดบมหภาคและจลภาค ลกษณะของงานแปลดงกลาว เปนก าหนดของผทจะด ารงต าแหนงผชวยศาสตราจารย แตถาเปนต าแหนงรองศาสตราจารย จะมลกษณะทตางไป 4 ประเดน คอ 2.2.1 การแปลจะตองแสดงใหเหนถงความเขาใจ อนลกซง ในตวบทแบบแผนทางความคด หรอวฒนธรรมตนก าเนด 2.2.2 บงชถงความสามารถในการสอความหมาย ในระดบสง 2.2.3 มการศกษา วเคราะห ตความ ทงตวบทและบรบทของตวงาน อยางละเอยด ในลกษณะทเทยบไดกบงานวจย 2.2.4 มการใหอรรถาธบายเชงวชาการในรปแบบตางๆ อนเหมาะสมระดบมหภาค รวมทงใหขอสรปในดานของวธการแปล และหรอทฤษฎการแปล 3. การเขยนปกงานแปล 3.1 ปกนอก ประกอบดวย ชองานแปล ชอผเขยนเดม วฒ (ถาม) และชอผแปล

- 105 -

ตวอยางหนาปกนอก

ตวอยางสนปกนอก

3.2 ปกใน ปกในเหมอนปกนอก ยกเวน ตรงชอผแปลใหมวฒตอทายไวใตชอ ถาพมพเองใหใสปทพมพ 4. ค าน า ชใหเหนถงความจ าเปนในการแปล และประโยชนในดานความกาวหนาทางวชาการ และขอบคณผเขยน 5. สารบญ เหมอนกบหนงสอ แตเพมบทวเคราะหวจารณ 6. บรรณานกรม ตามเอกสารต าราทแปล

ขอควรค านงถงในการแปลแตละบท สอความหมายถกตองตรงตามความหมายเดมของตนฉบบ มเนอหาครบถวนตามตนฉบบ (งานแปลทสมบรณ) สอความหมายเปนอยางด เปนทเขาใจของผอาน ใชส านวนภาษาทสละสลวยและกะทดรด ค าศพทเฉพาะ (technical term) ตรงตามทราชบณฑตยสถานไดบญญตไว ชอเฉพาะใหใชทบศพทและวงเลบเปนภาษาตางประเทศ (เพยงครงเดยว) มเชงอรรถและแนวสบคน ขอมลครบถวนชดเจนเหมอนเจาของเดม มบทวเคราะหวจารณรกษาอรรถรสและลลาการเขยนของตนฉบบไวครบถวน ลขสทธ (ถาม) ใหใสไวขางหนา

ชองานแปล

ชอผเขยนเดม วฒ (ถาม)

ชอผแปล

ชองานแปล ชอ

- 106 -

บทท 4 การอางองและการเขยนบรรณานกรมในเอกสารทางวชาการ

การเขยนเอกสารทางวชาการ ผเขยนตองศกษาคนควาหาขอมลจากแหลงตางๆ ทผอนได

ศกษาและรายงานไวแลว หากในการเรยบเรยงมการน าขอมลซงเปนความร ความคดของผอนมาประกอบผเขยนควรอางองแหลงทมาของขอมล เปนการแสดงความเคารพและใหเกยรตผเขยนคนเดม และมประโยชนทางวชาการส าหรบผทสนใจ ท าใหทราบแหลงขอมลทจะศกษาคนควาเพมเตมได อกทงท าใหงานเขยนมความถกตองตามหลกวชาการ เปนทยอมรบและนาเชอถอ ดงนนผเขยนเอกสารทางวชาการจงจ าเปนตองศกษารปแบบ หลกเกณฑการเขยนการอางองในเนอเรอง การอางองทายเลมจากหนงสอ หรอคมอตางๆ และเลอกใชใหถกตองและเหมาะสม การอางอง หรอการอางถงเอกสาร (Citations)

คอการระบแหลงทมาของขอมลทผเขยนน ามาใชอางองในการเขยนเอกสารทางวชาการ ท าใหผลงานเขยนเปนทยอมรบและนาเชอถอ เปนการใหเกยรตผเขยนคนเดมซงเปนผเสนอผลงาน เรองนนไวกอนหนา และแสดงเจตนาบรสทธของผเขยนวาไมไดขโมยความคดหรอลอกเลยนขอมล โดยไมมการอางอง ลกษณะการอางอง ลกษณะการอางองในเอกสารทางวชาการ แบงออกเปน 2 สวน คอ การอางองในเนอเรอง และการอางองทายเลม มรายละเอยดดงน

1. การอางองในเนอเรอง (Citations in Text) คอการระบแหลงทมาของขอมลโดยอางองปนไปในเนอเรอง ท าใหทราบวาขอความทอางอง

น ามาจากแหลงใด ผเขยนสามารถเลอกใชวธการอางองในเนอเรองแบบใดแบบหนง โดยตองใหเปน แบบเดยวกนตลอดทงเอกสาร มรปแบบดงน

1.1 การอางองแบบนาม-ป (name-year or author-date style) มการรวบรวมรายการเอกสารทใชอางองทงหมดไวทายเลม เรยกวา เอกสารอางอง ( references) หรอบรรณานกรม (bibliography)

1.2 การอางองโดยเขยนแยกจากเนอเรองแตระบหมายเลขหรอสญลกษณการอางองไวในเนอเรอง เชน การอางองแบบตวเลขโดยใสตวเลขตามล าดบทอางในเนอเรอง (cited-order number style)

1.3 การอางองแบบตวเลขโดยใสตวเลขตามล าดบรายการไวทายเลม (reference-order number style) แลวใหรายละเอยดขอมลทางบรรณานกรมของรายการเอกสารทใชอางองไวทายหนาแบบเชงอรรถ (footnotes) ทายบทหรอทายเลม (endnotes)

- 108 -

การอางองแบบนาม-ป (name-year or author-date style) คอการอางองโดยระบชอผแตง และปพมพของเอกสารไวหนา หรอหลงขอความทตองการ

อาง เพอบอกแหลงทมาของขอความนน และอาจระบเลขหนาของเอกสารทอางดวยกได ท าใหผอานสามารถตรวจสอบขอมลทางบรรณานกรมของเอกสารทใชอางองไดจากรายการเอกสารอาง อง หรอบรรณานกรม หลกการเขยนการอางองแบบนาม-ปทควรทราบมดงน

1. รปแบบการอางองแบบนาม-ป 1.1 การอางองแนวคดหรอเนอหาเอกสารโดยภาพรวม เปนการสรปแนวคดจากเอกสารทงเลมหรอทงเรองดงตอไปน 1.1.1 อางองเอกสารหนงเรองทมผแตงคนเดยว มรปแบบ ดงน

รง แกวแดง (2543) หรอ Napier (1993) สมศร (2552) ..... Prathuangwong (2009) ..... .....(สมศร, 2552) .....(Prathuangwong, 2009)

1.1.2 อางองเอกสารหนงเรองทมผแตง 2 คน มรปแบบ ดงน สมศร และ กาญจเนศ (2552) ..... Prathuangwong and Burr (2009) ...... ......(สมศร และ กาญจเนศ, 2552) ......(Prathuangwong and Burr, 2009) ใน พ.ศ. 2552 สมศร และ กาญจเนศ ได ..... In 2009, Prathuangwong and Burr concluded that ..... 1.1.3 อางองเอกสารหนงเรองทมผแตงตงแต 3 คน มรปแบบ ดงน นภาพร และคณะ (2551)..... Boekfa et al. (2008)…… .....(นภาพร และคณะ, 2551) .......(Boekfa et al., 2008) ในกรณทมเอกสารซงมผแตงตงแต 3 คน เปนจ านวนมากกวา 1 ฉบบ โดยทมผแตงคนแรกเปนคนเดยวกน ไมวาผแตงคนท 2 ถงคนสดทาย จะเปนชดเดยวกนหรอไมกตาม ถาปทพมพเอกสารเหลานนเปนปเดยวกน ใหใสอกษร ก ข ..... ในเอกสารภาษาไทย และ a b......ในเอกสารภาษาองกฤษ โดยใสไวหลงปของเอกสาร ทงในสวนของการตรวจเอกสารและสวนของเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม โดยระบอกษรเรยงล าดบตามล าดบในเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม เชน มเอกสารทตองการอางอง 2 ฉบบ ซงพมพในป พ.ศ. 2550 โดยผแตง ดงน

- 109 -

ฉบบแรก: อญชล ชพรอม, เลศลกษณ เงนศร และ กฤษณา พนจ ฉบบทสอง: อญชล ชพรอม, เลศลกษณ เงนศร, กฤษณา พนจ และ พฒนา ศรฟา ฮนเนอร ในสวนของเนอหาใหเขยนอางองดงน อญชล และคณะ (2550ก)...... อญชล และคณะ (2550ข) (ใหระบอกษร ก ข .. . . . . ตามหลงปท พมพในรายการ เอกสารอางอง หรอบรรณานกรม ดวย)

1.1.4 อางองเอกสารทผแตงเปนสถาบน ใหระบชอเตมของสถาบนและถาชอของสถาบนนนเปนหนวยงานของรฐบาล การระบชอควรเรมตนชอในระดบกรม หรอต ากวา ดงน

กองอนรกษสตวปา กรมปาไม (2552)..... Oregon State University (2009)......

อนง หากชอสถาบนนนยาว ในการอางองครงแรกใหระบชอเตมของสถาบน และใหมชอยอในวงเลบเหลยม สวนการอางองครงตอๆ ไปใหระบชอยอของสถาบน ดงน การอางองครงแรก: ส านกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม [ส.ป.ก.] (2550)..... Food and Agriculture Organization [FAO] (2005).....

.....(ส านกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม [ส.ป.ก.], 2550)

.....(Food and Agriculture Organization [FAO], 2005) การอางองครงตอๆ ไป: ส.ป.ก. (2550) ..... FAO (2005) ..... .....(ส.ป.ก., 2550) .....(FAO, 2005)

1.1.5 อางองเอกสารหลายฉบบทมผแตงคนเดยวกน (ชดเดยวกน) ในกรณทปทพมพตางกนใหระบชอผแตงเพยงครงเดยวแลวระบปทพมพตามล าดบ โดยใชเครองหมายจลภาค (,) คนระหวางป เชน นภาพร (2550, 2551, 2552)..... Burr et al. (2008, 2009).... ......(นภาพร, 2550, 2551, 2552) .....(Burr et al., 2008, 2009)

- 110 -

ในกรณปทพมพซ ากนใหใชอกษร ก ข ค..... ตามหลงปทพมพส าหรบเอกสารภาษาไทยแลวใหใชอกษร a b c.....ตามหลงปทพมพส าหรบเอกสารภาษาองกฤษ ดงน

นภาพร (2550ก, 2550ข, 2550ค) ..... Prathuangwong and Burr (2009a, 2009b)..... ......(นภาพร, 2550ก, 2550ข, 2550ค) ...... (Prathuangwong and Burr, 2009a, 2009b)

กรณทมเอกสารมากกวา 1 ฉบบ ซงเอกสารแตละฉบบมผแตงคนละคนแตชอเหมอนกนและพมพในปเดยวกนใหเขยน ดงน อญชล (2550ก)..... อญชล (2550ข)..... Burr (2009a)……. Burr (2009b)..... .....(อญชล, 2550ก) .....(อญชล, 2550ข) .....(Burr, 2009a) (Burr, 2009b)…… 1.1.6 อางองเอกสารหลายฉบบทมผแตงหลายคน (หลายชด) กรณ อางองเฉพาะภาษาไทยหรอภาษาองกฤษเพยงภาษาเดยว ใหเรยงล าดบตามปทพมพจากนอยไปหามากและคนแตละชดดวยเครองหมาย (;) ดงน

อญชล (2550); ธนา (2551); ดสต และคณะ (2552)..... Wongpokhom (2008); Athinuwat et al. (2009)..... .....(อญชล, 2550; ธนา, 2551; ดสต และคณะ, 2552) .....(Wongpokhom 2008; Athinuwat et al., 2009)

กรณอางองทงเอกสารภาษาไทยและภาษาองกฤษ ใหเรยงล าดบเอกสารภาษาไทยกอนแลวตามดวยเอกสารภาษาองกฤษ ดงน

อญชล (2550); Athinuwat (2009)..... .....(อญชล, 2550; Athinuwat, 2009)

1.1.7 อางองเอกสารทไมปรากฏชอผแตง

ใหใชค าวา นรนาม ส าหรบเอกสารภาษาไทย และค าวา Anonymous ส าหรบเอกสารภาษาองกฤษ แทนชอผแตง ดงน

- 111 -

นรนาม (2552)…. Anonymous (2009)..... .....(นรนาม, 2552) ......(Anonymous, 2009)

1.1.8 อางองเอกสารทมบรรณาธการ ผรวบรวม ผแปล หรอผวจารณใหใชหลกเกณฑ และ รปแบบเดยวกบขอ 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 ดงกลาวขางตนเปนกรณๆ ไป ดงน

สมศร (2552) ..... Prathuangwong (2009) ..... .....(สมศร, 2552) .....(Prathuangwong, 2009) สมศร และ กาญจเนศ (2552) ..... Prathuangwong and Burr (2009) ...... ......( สมศร และ กาญจเนศ, 2552) …..(Prathuangwong and Burr, 2009) นภาพร และคณะ (2551)..... Boekfa et al. (2008)……. .....(นภาพร และคณะ, 2551) .......(Boekfa et al., 2008)

1.1.9 อางองเอกสารทปรากฏในเอกสารอน ใหระบเฉพาะชอผแตงและปทพมพของเอกสารอนนนโดยไมตองอางองบคคลทเปนผรายงานคนแรก สวนรายละเอยดของผรายงานคนแรกจะปรากฏใน สวนเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม ดงน

นภาพร (2551) ..... Burr (2009).... ... ... ...(นภาพ, 2551) ... ... (Burr, 2009)

1.1.10 อางองสวนหนงของเอกสารรวมบทความหรอบทความในวารสารในการอางองสวนหนงของเอกสารรวมบทความหรอบทความในวารสารทมผเขยนแตละสวน การระบชอผแตงนนใหระบเฉพาะชอผแตงของสวนทตองการอางอง 1.1.11 อางองเอกสารทไมปรากฏปทพมพ ในต าแหนงทตองระบปทพมพ ใหระบ ม.ป.ป. ส าหรบเอกสารภาษาไทยและ n.d. ส าหรบเอกสารภาษาองกฤษ ดงน

พชต (ม.ป.ป.) ....... Walker (n.d.)... ... ... ...(พชต, ม.ป.ป.) ...... (Walker, n.d.)

1.1.12 อางองหนงสอพมพ กรณอางขาวทวไป ใหระบชอหนงสอพมพและปทพมพ ดงน

ไทยรฐ (2552)...... The New York Times (2010)...... ......(ไทยรฐ, 2552) ...... (The New York Times, 2010)

- 112 -

กรณอางคอลมนหรอบทความในหนงสอพมพทมชอผเขยนไมวาจะเปนนามจรงหรอนามแฝงใหระบชอผเขยนและปทพมพ ดงน

เปลว สเงน (2548)...... Calame (2007)....... ......(เปลว สเงน, 2548) ......(Calame, 2007)

1.2 อางองเอกสารเฉพาะบางหนาของเอกสาร ใหใชวธการดงทกลาวไวแลวในการอางองเอกสารทงฉบบและตองระบหนาของเอกสารทอางองตอจากปทพมพโดยมเครองหมายทวภาค (:) คนระหวางปทพมพและหนาของเอกสาร ดงน

อญชล และคณะ (2550: 2-5)...... Burr (2009: 3)....... ...... (อญชล และคณะ, 2550: 2-5) ...... (Burr, 2009: 3)

1.3 อางองขอมลในตารางและภาพ ใหระบชอผแตงไวนอกวงเลบ และระบปทพมพไวในวงเลบตรงทมาใตตารางและภาพ ดงน

ทมา: อญชล และคณะ (2550) ทมา: ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร (2552) ทมา: Alexandre and Dubois (2000) ทมา: Gonzales and Paul (2005) Source: Burr et al. (2009) Source: The Graduate School Kasetsart University (2009) 1.4 อางองประเภทขอมลสารสนเทศ ระบเฉพาะชอผแตงหรอหนวยงาน และปทตพมพ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร (2552) The Graduate School Kasetsart University (2009) กรณทผเขยนไดอางถงเอกสารทถกอางองในเอกสารอน หากไมสามารถหาตนฉบบของ

เอกสารทถกน าไปอาง ใหอางองโดยวธการอางองเอกสารซอน มแนวทางเขยนการเขยน 2 แบบ คอ 1) อางองเอกสารทง 2 แหลงในการอางองในเนอเรอง รปแบบนเมอจดท าเอกสารอางอง หรอ บรรณานกรมทายเลม ใหแยกเปน 2 รายการ เพอความสะดวกในการตรวจสอบระหวางรายการ อางองในเนอเรองกบรายการอางองทายเลม และ 2) การอางองเอกสารเพยงแหลงเดยวในการ อางองในเนอเรอง คอ อางเฉพาะชอผแตงเอกสารตนฉบบ หรออางเฉพาะชอผแตงเอกสารทน าขอมล ไปอาง รปแบบนเมอจดท าเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมทายเลม ใหเขยนบรรณานกรมของเอกสารทง 2 รายการรวมกน โดยเรมตนรายการดวยชอผแตงเอกสารทน าขอมลไปอาง นอกจากนยง

- 113 -

มรปแบบการอางถงเอกสารหลายชนทใหขอมลสอดคลองกนหรอซ ากน ใหอางองโดยเรยงรายการตามล าดบอกษรชอผแตง หรอ ชอผวจย

2. การอางองทายเลม (Reference Citations) คอการรวบรวมรายการเอกสารทงหมดทผเขยนไดใชอางองในการเขยนผลงานนนๆ

นยมจดเรยงรายการตามล าดบอกษรชอผแตง แบงเปน 2 ลกษณะ คอ (อมจต เลศพงษสมบต, 2543, น. 7)

2.1 การรวบรวมรายการเอกสารอางอง (References) คอการรวบรวมรายการเอกสาร ทใชในการศกษาคนควาและไดอางองไวในเนอเรองเทานน ดงนนจ านวนรายการเอกสารทอางอง ทายเลม จงมจ านวนเทากนกบทถกอางองไวในเนอเรอง

2.2 การรวบรวมรายการบรรณานกรม (Bibliography) คอการรวบรวมรายการเอกสารทใชในการศกษาคนควาทงหมด รวมทงเอกสารอนทไมไดอางองไวในเนอเรอง หากเหนวาเอกสารนนมความเกยวของกบเรองทเขยนและจะเปนประโยชนแกผอาน ดงนนจ านวนรายการเอกสารทอางองทายเลม จงมจ านวนมากกวาทอางองไวในเนอเรอง

รปแบบการอางองทายเลม

รปแบบการอางองทายเลม มหลายรปแบบเชนเดยวกบการอางองในเนอเรอง ผเขยนอาจเลอกแบบใดแบบหนงตามความตองการของสถาบนทศกษา หรอนโยบายการจดพมพของแหลงเงนทนหากไมมการก าหนดรปแบบการเขยนทแนนอน สามารถเลอกรปแบบตามสาขาวชาทไดรบความนยมดงน

1. APA Style (American Psychological Association) ส าหรบสาขาวชาจตวทยาการศกษาศกษาศาสตร และสงคมศาสตร

2. MLA Style (Modern Language Association) ส าหรบสาขาแพทยศาสตร สาธารณสขศาสตร และชววทยา

3. Chicago Style (University of Chicago) ส าหรบวทยานพนธ งานวจยของ Chicago University

4. PSU Style (Prince of Songkla University) ส าหรบวทยานพนธ งานวจยของ มหาวทยาลยสงขลานครนทร ในทนขอน าเสนอตวอยางการเขยนเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม ของสอสงพมพบางประเภทดงน

1. การยอหนา การเวนระยะบรรทด การเวนระยะพมพ 1.1 บรรทดแรกของเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมแตละเรอง อกษรตวแรกหางจากรมของขอบกระดาษดานซาย 1.5 นว บรรทดทสองและบรรทดตอๆ ไป ใหยอหนาเทากบ 1 Tab อตโนมต หรอ 0.5 นว

- 114 -

1.2 การพมพสวนของการอางองใหถอหลกการใชเครองหมายและการเวนวรรคตอน ดงน 1.2.1 เครองหมายทวภาค: การพมพใหพมพตดตอเนองกบอกษรและเมอจะพมพอกษรตอจากเครองหมายใหเวน 1 เคาะ

1.2.2 เครองหมายอฒภาค; การพมพใหพมพตดตอเนองกบอกษรและเมอจะพมพอกษรตอจากเครองหมายใหเวน 1 เคาะ

1.2.3 เครองหมายจลภาค, การพมพใหพมพตดตอเนองกบอกษรและเมอจะพมพอกษรตอจากเครองหมายใหเวน 1 เคาะ

1.2.4 เครองหมายมหพภาค. การพมพใหพมพตดตอเนองกบอกษรและเมอจะพมพอกษรตอจากเครองหมายใหเวน 2 เคาะ ยกเวนหลงอกษรยอใหเวนเพยง 1 เคาะ

2. ล าดบการเสนอรายการเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม การเรยงล าดบเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม มหลกปฏบต ดงน

1.1 เรยงตามล าดบตว อกษร โดยไมตองม เลขทก ากบและไมแยกประเภทของเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม โดยจดใหเอกสารภาษาไทยไวล าดบกอนโดยเรยงล าดบตามอกษรตวแรกของชอผแตง และจดใหเอกสารภาษาองกฤษอยล าดบหลงภาษาไทยโดยเรยงล าดบตามอกษรตวแรกของชอสกล 2.2 ถามเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมทมผแตงคนแรกเปนคนเดยวกนใหเรยงล าดบรายการทมผแตงหนงคนกอนรายการทมผแตงมากกวาหนงคน 2.3 จากขอ 2.2 ในกรณทมเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมภาษาไทยซงมผแตงสองคน และผแตงคนแรกเปนคนเดยวกนเปนจ านวนมากกวา 1 ฉบบ ใหเรยงล าดบโดยใชชอตวของผแตงคนทสองเปนหลก แตถาชอตวของผแตงคนทสองอานและเขยนสะกดเหมอนกนใหเรยงล าดบโดยใชนามสกลของผแตงคนทสอง ถาชอตวของผแตงคนทสองอานเหมอนกนแตเขยนสะกดตางกนใหเรยงล าดบเอกสารโดยใชชอตวของผแตงคนทสองโดยเรยงตามสระ ถาชอนนขนตนดวยสระ แตถาชอนนขนตนดวยพยญชนะกใหเรยงตามพยญชนะ กรณถาชอตวของผแตงคนทสองของเอกสารเลมหนงขนตนดวยพยญชนะแตอกเลมหนงขนตนดวยสระใหเรยงล าดบโดยอาศยพยญชนะเปนหลก ดงน

เลขา มาโนช และ จตรา เกาะแกว. 2549. ………….. _______และ อรอมา เจยมจตต. 2548. …………..

_______และ อรอมา เพยซาย. 2552. ………… 2.4 จากขอ 2.2 ในกรณทมเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมภาษาตางประเทศซงมผแตงสองคนผแตงคนแรกเปนคนเดยวกน เปนจ านวนมากกวา 1 ฉบบ ใหเรยงล าดบโดยใชชอสกลของผแตงคนทสองเปนหลก ถาผแตงคนทสองมชอสกลเหมอนกน แตชอตวตางกนใหเรยงล าดบโดยใชชอ

- 115 -

ตวเปนหลก ถาชอสกลและชอตวของผแตงคนทสองเหมอนกน ใหเรยงล าดบโดยใชชอกลางเปนหลก ถาชอสกลและชอตวของผแตงคนทสองเหมอนกนและเอกสารเลมหนงไมมชอกลางของผแตงคนทสองแตอกเลมหนงมชอกลางของผแตงคนทสอง ใหเรยงล าดบโดยใหเลมทไมมชอกลางของผแตงคนทสองขนกอน ดงน

Koide, R.T. and Z. Kabir. 2000. ……………….. and R.P. Schreiner. 1992. ……………..

2.5 จ ากข อ 2.2 แล ะ 2.4 ใ นก รณท ม เ อ กสา รอ า ง อ ง ห ร อบ ร รณาน ก รม ภาษาตางประเทศทมชอสกลของผแตงคนแรกเหมอนกน แตชอตวตางกน ใหจดเรยงโดยใชชอตวของผแตงคนแรกเปนหลก เชน เอกสารของ Smith, F.A.ตองมากอนของ Smith, S.E. ถามเอกสารทม Smith, F.A. เปนผแตงคนแรกจ านวนมากกวา 1 ฉบบ ใหจดเรยงของ Smith, F.A. ดงกลาวใหเสรจสนเสยกอนไมวาเอกสารนนจะมผแตงกคนกตามแลวจงเรยงเอกสารของ Smith, S.E. ตามล าดบ ส าหรบเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมภาษาไทย ใหกระท าในลกษณะเดยวกนเพยงแตใหชอตวเปนหลกในการจดเรยงเสยกอนแลวจงใชชอสกล 2.6 เอกสารอางอง หรอบรรณานกรมหลายเรองทมผแตงคนเดยวหรอชดเดยวกนใหเรยงตามล าดบป ถามเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมหลายเรองโดยผแตงคนเดยวกนหรอชดเดยวกนภายในปเดยวกน ใหใสอกษร ก ข... ไวหลงปของเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมภาษาไทย และใหใสอกษร a b ... ส าหรบภาษาองกฤษ 2.7 กรณเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมหลายเรอง ผแตงคนเดยวหรอชดเดยวกน เมอพมพเรยงล าดบในรายการเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมไมตองพมพชอผแตงซ า โดยผแตงอาจซ ากนเฉพาะบางคนหรอซ ากนทงคณะกได ดงน

Nagahashi, G. and D.D. Douds, Jr. .1997. ………….. ______, ____ and G.D. Abney. 1996. ……………

2.8 การขดเสนเพอแสดงการพมพแทนชอผแตงทซ า ใหใชเสนทมความยาวเทากบ 0.5 นวเทากนทกชอผแตงทซ ากน 3. รปแบบและตวอยางการเขยนรายการเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม 3.1 หนงสอ ขอมลทจ าเปนไดแก ชอผแตง ปทพมพ ชอหนงสอ ครงทพมพ ส านกพมพ สถานทพมพ ดงน

ผแตง.//ปทพมพ.//ชอหนงสอ.//ครงทพมพ (ถาม).//ส านกพมพ,/สถานทพมพ.

- 116 -

3.1.1 ผแตง ก. ผแตงทเปนบคคล

1) กรณผแตง 1 คน ภาษาไทยขนตนดวยชอตวตามดวยนามสกล กรณทมฐานนดรศกด เชน ม.ร.ว., บรรดาศกด เชน พระยา, ยศ เชนพลเอก ใหใสไวหลงนามสกล โดยคนดวยเครองหมายจลภาค (,) ส าหรบสมณศกด เชนสมเดจพระสงฆราชเจากรมหลวง หรอชอทแยกไมไดใหใชตามทปรากฏในหนงสอ สวนต าแหนงทางวชาการ ชอปรญญา ไมตองระบ ส าหรบเอกสารภาษาตางประเทศใหขนตนดวยชอสกลคนดวยเครองหมายจลภาค (,) แลวตามดวยอกษรยอตวแรกของชอตว ชอกลาง ตามล าดบ ดงน

จารพนธ ทองแถม, ม.ล. สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราชเจาสกลมหาสงฆปรณายก. Boyd, C.E.

2) ผแตง 2 คน ขนไป ใหลงชอผแตงทกคน โดยใชเครองหมายจลภาค (,) คนระหวางผแตงแตละคนและใชค าวา “และ” หรอ “and” กอนผแตงคนสดทายโดยไมตองใสเครองหมายจลภาค (,)น าหนาค าวา “และ” หรอ “and” ส าหรบผแตงล าดบท 2 เปนตนไป หากมฐานนดรศกด บรรดาศกด ยศ ใหใสไวหนาชอ ถาเปนผแตงชาวตางประเทศไมตองกลบชอสกล ใหขนตนดวยอกษรยอตวแรกของชอตน ชอกลาง และตามตวดวยชอสกล ดงน

ดสต อธนวฒน และ สดฤด ประเทองวงศ วจารณ ธาราชลานกจ, เวยง เชอโพธหก, ประวทย สรนรนาท และ อทยรตน ณ นคร. Cochran, W.G. and G.M. Cox. White, A., P. Handler and E.L. Smith.

ข. ผแตงเปนสถาบน ใหลงชอเตมของสถาบน โดยเรยงล าดบหนวยงานยอยกอนหนวยงานหลก ถาสถาบนนนเปนหนวยงานของรฐ การระบชอควรเรมตนตงแตระดบกรมเปนอยางต า เชน

กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ. The Department of Highways.

ค. ไมปรากฏชอผแตง ใหใช “ค านรนาม” หรอ “Anonymous” แทนชอผแตง ถาไมปรากฏชอผแตง แตมบรรณาธการหรอผรวบรวม ใหใสชอบรรณาธการหรอผรวบรวมแทนผ

- 117 -

แตง แลวตามดวยค าบรรณาธการ ผรวบรวม ed. eds. comp. หรอ comps. แลวแตกรณโดยคนดวยเครองหมายจลภาค (,) ดงน

นรนาม. มกดา ฐตะสต, ผรวบรวม. Anonymous. Cock, J.H. and J.A. Reyes, eds. Donaldson, E.M., comp.

ง. นามแฝง ใหใสนามแฝงนนในต าแหนงผแตง ตามดวยค า (นามแฝง) หรอ (pseud.) ดงน

วนส (นามแฝง) Fehr (pseud.)

3.1.2 ปทพมพ ปทพมพของหนงสอจะปรากฏในหนาปกใน หรอหนาหลงของปกในถาไมมใหใชปทอยกบชอของโรงพมพ หรอปทอยในหนาค าน า ถาไมปรากฏปทพมพใหระบ ม.ป.ป. ส าหรบหนงสอภาษาไทย หรอ n.d. ส าหรบหนงสอภาษาตางประเทศ ดงน

ทม พรรณศร. ม.ป.ป. Tindall, H.D. n.d.

3.1.3 ชอหนงสอ ชอหนงสอใหพมพดวยตวอกษรตรงตวเขม ก. ชอหนงสอภาษาองกฤษทกค าตองขนตนดวยตวพมพใหญ (capital letter) ยกเวนค าทเปนค าน าหนานาม (article) ค าบพบท (preposition) หรอ ค าสนธาน (conjunction) แตในกรณทค าเหลานเปนค าแรกของชอเรองตองขนตนดวยตวพมพใหญ ดงน

Water Quality in Ponds for Aquaculture. The Nutrient Requirement of Pig.

ข. ชอวทยาศาสตร พมพเปนตวเอน หรอตวพมพธรรมดาขดเสนใต ค. ตวเลขทปรากฏในชอเรองใหใชเลขอารบก ยกเวนกรณทมเลขโรมนเปนสวนหนงของชอหนงสอใหใชเลขโรมนตามเดม ง. ค าภาษาลาตน เชน in vivo หรอ in vitro ใหขดเสนใตหรอพมพตวเอน จ. ลงขอมลทจะชวยใหคนหนงสอฉบบนนๆ งายขน เชนพมพครงทเลมท ดงน

- 118 -

การเพาะขยายพนธปลา. พมพครงท 2. Principles of Biochimistry. 5th ed. Fish Physiology. Vol. 9.

3.1.4 ส านกพมพและสถานทพมพ ก. ระบชอส านกพมพตามดวยชอเมองทตงส านกพมพนน โดยมเครองหมายจลภาค(,) คน ถาเมองทตงส านกพมพนนมหลายเมองใหใชชอเมองแรกเพยงชอเดยวถาชอเมองนนๆ ไมรจกกนแพรหลายใหใสชอรฐหรอประเทศก ากบไวดวย โดยใชเครองหมายจลภาค (,) คนระหวางชอเมองกบชอรฐหรอประเทศ ข. กรณทผพมพไมไดเปนผจดจ าหนาย ใหใชชอหนวยงานทปรากฏบนปกแทนส านกพมพ เชน หนงสอการเพาะขยายพนธปลา พมพโดย ส านกพมพ ศ. วงษไพบลย แตจดจ าหนายโดยคณะประมง, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ใหใช คณะประมง, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร แทนส านกพมพ ค. ชอส านกพมพ ใหเขยนเตมตามทระบไวในหนงสอ เชน ส านกพมพไทยวฒนาพานชจ ากด

John Wiley and Sons, Inc. Redwood Birn Ltd.

ฉ. ถาไมปรากฏชอส านกพมพและสถานทพมพใหระบ ม.ป.ท. ส าหรบหนงสอภาษาไทย และส าหรบหนงสอภาษาองกฤษใหระบ n.p. ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทหนงสอ พชราภรณ เนยมมณ.//2552. //ตวแบบการจดสรรทรพยากร.//พมพครงท 1.//บรษทไทยพฒนราย วนการพมพ จ ากด, /กรงเทพฯ. รชน ฮงประยร.//2545.//บทปฏบตการเซรมวทยาทางดานโรคพช.//ภาควชาโรคพช คณะเกษตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน, /นครปฐม. สวมล กรตพบล.//2547.//ระบบการจดการและควบคมการผลตอาหารใหปลอดภย.//สมาคม สงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน),/กรงเทพฯ. อดมศกด สนธพงษ.//2549.//กฎหมายเกยวกบสงแวดลอม.//พมพครงท 2.//ส านกพมพวญญชน,

กรงเทพฯ. Food and Drug Administration.//2001.//Bacteriological Analytical Manual of Food.//

FDA,/Arlington, VA. Peterson, R.L., H.B. Massicotte and L.H. Melville.//2004.//Mycorrhizas: Anatomy and

Cell Biology.//NRC Research Press,/Canada.

- 119 -

Sylvia, D.M., J.J. Fuhrmann, P.G. Hartel and D. Zuberer.//1998.//Principles and Applications of Soil Microbiology.//Prentice Publishers,/New Jersey. 3.2 หนงสอแปล ทพบทวๆ ไปม 2 ลกษณะ คอหนงสอภาษาไทยทแปลจากภาษาอนๆ และ

หนงสอภาษาองกฤษทแปลจากภาษาอนๆ หนงสอเหลานอาจจะระบหรอไมระบชอผแปล เพอความสะดวกในการคนควาจงก าหนดรปแบบการอางอง ดงน

3.2.1 กรณระบชอผแปล มรปแบบ ดงน

ก. การเขยนแตละสวนใชหลกเกณฑเดยวกบหนงสอทวไป (ดขอ 3.1) ข. ชอผแปลชอภาษาไทยเขยนชอเตม สวนชอภาษาองกฤษ ชอตน และชอกลาง (ถาม) ใชตวยอ ค. กรณมผแปลหลายคนเขยนโดยใชหลกเกณฑเดยวกบหนงสอ ง. ชอผเขยน ระบชอยอของผเขยนตามดวยนามสกล ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทหนงสอแปลกรณระบชอ สปราณ ผลชวน 2539.//เทคโนโลยวสดส าหรบอตสาหกรรมไกลฝง.//โรงพมพครสภาลาดพราว,

กรงเทพฯ. //แปลจาก H. Allan Boye ed.//Material Technology Offshore : A Sustainable Growth Area for Norwegian R&D and Technology Based Industry. ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต,/กรงเทพฯ.

เสาวลกษณ ภมเสนะ.2525.//นมและผลตภณฑนม.//ส านกงานคณะกรรมการการวจยแหงชาต,/ กรงเทพฯ.//แปลจาก S.K. Kon. Milk and Milk Products in Human Nutrition.// F.A.O.,/Rome.

3.2.2 กรณไมระบชอผแปล เขยนรายการเอกสารอางองเชนเดยวกบเอกสารประเภทหนงสอ เพยงแตระบขอความในวงเลบวา (translated from.ภาษาตนฉบบ) ตอจากชอหนงสอโดยไมมเครองหมายวรรคตอนคน มรปแบบ ดงน

ชอผแปล.//ปทพมพ.//ชอหนงสอ.//ส านกพมพ,/สถานทพมพ.//แปลจาก ชอผเขยน.//ชอหนงสอ.//ส านกพมพ,/สถานทพมพ.

- 120 -

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทหนงสอแปลกรณไมระบชอผแปล Millot, G.//1970.//Geology of Clays (translated from French).//Springer Verlag,/New

York.

3.2 หนงสอทมผเขยนเฉพาะแตละบท ในกรณหนงสอทในแตละบทมผเขยนเฉพาะบทมรปแบบการเขยน ดงน

ก. ชอผเขยนบททอาง ใชหลกเกณฑเดยวกบชอผเขยนหนงสอ (ดขอ 3.1.1) ข. ชอบททอางถง ในกรณภาษาองกฤษใหขนตนดวยอกษรตวพมพใหญเฉพาะค าแรก

เทานนยกเวนค าทเปนชอเฉพาะ ค. หนาทบทนนตพมพ ใหระบวาบทนนเรมตนตงแตหนาใดถงหนาใด กรณภาษาไทยใช

ค า น. น าหนา ส าหรบเอกสารภาษาองกฤษถาจ านวนมากกวา 1 หนา ใชค าวา pp. ถาเพยง 1 หนา ใช p. เชน น. 331-340, pp. 331-340, p. 331

ง. ค าวา ใน แทนดวย In จ. ชอบรรณาธการหรอผรวบรวม ระบชอตน ชอกลาง (ถาม) ตามดวยนามสกล โดยใช

ชอเตมส าหรบหนงสอภาษาไทย ส าหรบหนงสอภาษาองกฤษใชชอยอส าหรบชอตน ชอกลาง ฉ. ชอบรรณาธการหรอผรวบรวมตามดวย ค าวา บรรณาธการ หรอ ผรวบรวม กรณ

หนงสอภาษาไทย ส าหรบหนงสอภาษาองกฤษใช ed. eds. comp. หรอ comps. ช. ชอหนงสอ ใชหลกเกณฑเชนเดยวกบการเขยนชอหนงสอ (ดขอ 3.1.3) ซ. ส านกพมพ, สถานทพมพ ใชหลกเกณฑเดยวกบหนงสอ

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทหนงสอทมผเขยนเฉพาะแตละบท Bago, B., Y. Shachar-Hill and P. Pfeffer.//2000.//Dissecting carbon pathways in arbuscularmycorrhizas with NMR spectroscopy,/pp. 111-126.//In G. Podila and D.D. Donds Jr.,/eds.//Current Advances in Mycorrhizae Research.//APS Press/ Minnesota. Nagahashi, G.//2000.//In vitro and in situ techniques to examine the role of root

exudates during AM fungus-host interactions,/pp. 287-305.//In Y. Kapulnik and D.D. Douds Jr., eds. Arbuscular Mycorrhizas: Physiology and Function.// Kulwer,/Netherlands.

ชอผเขยนบททอาง.//ปทพมพ.//ชอบททอาง,/หนาทบทนนตพมพ.//ใน ชอบรรณาธการ หรอผรวบรวม,/บรรณาธการ หรอผรวบรวม.//ชอหนงสอ.//ส านกพมพ,/สถานทพมพ.

- 121 -

3.3 รายงานการประชม สมมนา กลาวคอรายงานการประชมทางวชาการ (Proceedings)

เปนเอกสารทรวบรวมผลงานหลายๆ เรองจากผเสนอผลงานหลายๆ คนจดพมพเปนรปเลม การประชมเหลานนอาจจดเปนครงคราว หรอจดเปนประจ า รปแบบการเขยนรายการ เอกสารอางอง หรอบรรณานกรมจะคลายคลงกบหนงสอทมผเขยนเฉพาะแตละบท มรปแบบ ดงน

ก. ชอผเขยน ใชหลกเกณฑเดยวกบหนงสอ (ดขอ 3.1) ข. ปทพมพ ระบปทจดพมพรายงาน (ไมใชปทประชม) ค. ชอเรอง ใชหลกเกณฑเชนเดยวกบวารสาร ง. หนาทตพมพ ระบหนาทเรองนน ๆ ตพมพ เชน น. 70-79 หรอ pp. 70-79 จ. ชอบรรณาธการ (ถาม) ระบชอบรรณาธการ โดยใชหลกเกณฑการเขยนเชนเดยวกบ

หนงสอทมผเขยนเฉพาะแตละบท (ดขอ 3.3) ฉ. ชอการประชมใหเขยนเตม อกษรตวแรกของชอการประชมใชอกษรตวพมพใหญ

อกษรตวแรกของค าตอไปใชตวพมพใหญ ยกเวนค าทเปนค าน าหนานาม (article) ค าบพบท (preposition) หรอค าสนธาน (conjunction)

ช. ครงท ถาเปนการประชมทจดขนเปนประจ าใหระบครงทของการประชมครงนนๆ ดวยหากเปนการประชมทจดเปนครงคราวใหระบ วน เดอน ป ทจดการประชม

ซ. ส านกพมพ ระบส านกพมพทจดพมพและจดจ าหนายรายงานนนๆ และสถานทพมพหากไมมผจดจ าหนายใหระบหนวยงานทจดการประชมนนพรอมดวยสถานทจดประชม ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทรายงานการประชม สมมนา สรยาภรณ ไกรมาก, ปรารถนา ปรารถนาด และ จรชย พทธกลสมศร.//2552.//การพฒนาแบบ

จ าลองการท านายคณภาพของผลตภณฑกาแฟควบด,/น. 125-132.//ใน รายงานการประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 47 (สาขาอตสาหกรรมเกษตร).// มหาวทยาลยเกษตรศาสตร,/กรงเทพฯ.

Kirkegaard, J.A., B.J. Smith and M.J. Morra.//2001.//Biofumigation: soil-borne pest and disease suppression by Brassica roots,/pp. 416-417.//In Proceedings of the 6th Symposium of the International Society of Root Research.//11-15 November 2001,/Japanese Society for Root Research.//Root Research 10 (extra issue 1).// Nagoya,/Japan.

ชอผเขยน.//ปทพมพ.//ชอเรอง,/หนาทตพมพ.//ใน ชอบรรณาธการ,/บรรณาธการ (ถาม).//ชอการประชม ครงท.//ส านกพมพ (หรอหนวยงานทจดการประชม),/สถานทพมพ.

- 122 -

3.4 เอกสารประเภทรายงาน (Technical reports) เปนเอกสารทจดพมพขนโดยหนวยงาน เพอรวบรวมผลงานทไดท ามาอาจจะจดพมพสม าเสมอในรปรายงานประจ าป หรอพมพเปนครงคราว หากเปนรายงานทประกอบดวยเรองจากผเขยนหลายๆ คน ใหเขยนรายการ เอกสารอางอง หรอบรรณานกรมทายลกษณะเดยวกบรายงานการประชม รายงานทมเรองของผเขยนเพยงคนเดยวหรอคณะเดยว ใหเขยนรายการเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมตามรปแบบตอไปน

ก. ชอผรายงาน หากบคคลเปนผรายงาน เขยนเชนเดยวกบหนงสอ กรณสมาคม สภา

คณะ กรรมการ กรม หรออนๆ เปนผรายงาน ใหระบชอหนวยงานล าดบตนทสด ข. ปทพมพ ระบปทพมพรายงานฉบบนน ค. ชอชดของเอกสาร และล าดบท ระบชอของเอกสารชดนนๆ โดยใชชอยอ (ถายอได)

เชน Univ. of Nebraska Statist. Lab. Rep. Ser. No. 9. Arizona Agr. Exp. Sta. Tech. Bull. 46.

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทเอกสารประเภทรายงาน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร./2551.//รายงานประจ าป 2551 บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ม.ย. 51 - พ.ค. 52.//212 หนา. The International Center of Insect Physiology and Ecology.//1992.//Nineteenth AnnualRep.//1991. 3.5 วทยานพนธ (Thesis) แมจะไมจดวาเปนเอกสารเผยแพร แตอนโลมใหน ามาอางองไดมรปแบบ ดงน

ก. ชอผ เขยนวทยานพนธท เขยนเปนภาษาไทยระบชอเตมและนามสกล ส าหรบวทยานพนธ

ภาษาองกฤษระบนามสกลตามดวยตวอกษรยอของชอตนและชอกลาง (ถาม) คนนาสกลและชอตนดวยเครองหมายจลภาค (,)

ข. ปทพมพ วทยานพนธภาษาไทยระบเปนพทธศกราช ส าหรบวทยานพนธภาษาองกฤษระบเปนครสตศกราช

ชอผรายงาน.//ปทพมพ.//ชอชดของเอกสารและล าดบท.//จ านวนหนา.

ชอผเขยน.//ปทพมพ.//ชอวทยานพนธ.//ระดบวทยานพนธ,/ชอมหาวทยาลย.

- 123 -

ค. ชอวทยานพนธใชหลกเกณฑเดยวกบการเขยนชอหนงสอ (ดขอ 3.1.3) ง. ระดบวทยานพนธ ระบวาเปนวทยานพนธปรญญาโท หรอปรญญาเอก และ M.S.

Thesisหรอ Ph.D. Thesis ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทวทยานพนธ พชญภา มหาสข. 2552. การศกษาพนธกรรมความตานทานโรคแอนแทรคโนสในพรก

Capsicum baccatum ‘PBC80’. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. Chokprasin, K. 2003. Study on Mathematical Modeling and Simulation of Water

Distribution in Counter Flow Cooling Tower. M.E. Thesis, Kasetsart University.

Na Bhadalung, N. 2005. Effects of Long-Term Fertilization on Diversity of Arbuscualr Mycorrhizal Fungi under a Maize Cropping System in Thailand. Ph.D. Thesis, Kasetsart University.

3.6 บทความในวารสาร (Journal) หรอนตยสาร (Magazines) เปนเอกสารทรวบรวม

บทความหลายๆบทความ โดยมก าหนดออกทแนนอนและระบ ปท เลมท ไวชดเจน การเขยนรายการเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม ส าหรบบทความในวารสารหรอนตยสารมรปแบบ ดงน

ก. ชอผเขยนบทความใชหลกเกณฑเดยวกบหนงสอ บทความทเปนภาษาองกฤษแมจะตพมพในวารสารภาษาไทยกใหเขยนโดยใชหลกเกณฑเดยวกบหนงสอทเปนภาษาองกฤษ

ข. ปทพมพ บทความทเปนภาษาไทยใหใชพทธศกราช บทความภาษาองกฤษใชครสตศกราช

ค. ชอบทความ บทความภาษาองกฤษขนตนดวยตวพมพใหญเฉพาะอกษรตวแรกของชอเทานนยกเวนค าทเปนชอเฉพาะขนตนดวยตวพมพใหญเสมอ

ง. ชอวารสาร วารสารสวนใหญจะระบชอยอของวารสารไวทบรรทดบนของทกหนาในหนาแรกของบทความแตละเรอง ใหใชชอยอดงกลาวเปนชอวารสาร ยกเวนชอทไมมค ายอ หลงชอวารสารไมมเครองหมายใด เชน วทยาสารเกษตรศาสตร (วทย), Aquaculture, J. Exp. Zoology, Crop Sci.

จ. ปท (ฉบบท) วารสารทวๆ ไปจะตพมพปละหลายๆ ฉบบโดยระบเลขหนาตอเนองกนไป ในกรณนใหระบปท (vol.) โดยไมตองระบฉบบท หากวารสารฉบบใดเลขหนาไมตอเนอง ใหระบทงปท และฉบบท (no.) ทงสองกรณระบแตตวเลขโดยไมตองมค าวาปท หรอฉบบท

ฉ. หนา ระบวาบทความนน ปรากฏอยในวารสารหรอนตยสารหนาใดถงหนาใดโดยไมตองมค าวาหนา หรอ p. น า

ชอผเขยนบทความ.//ปทพมพ.//ชอบทความ.//ชอวารสารหรอนตยสาร ปท (ฉบบท):/หนา.

- 124 -

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม ประเภทบทความในวารสารหรอนตยสาร ชตมา ไวศรายทธ, ชมพนท ดวงจนทร และ ปรารถนา ปรารถนาด. 2551. การประยกตใช

แบบจ าลองทางคณตศาสตรส าหรบเครอขายโซอปทานของผลตภณฑจากถวเหลอง และกากถวเหลอง Thai VCMLJournal 1 (1): 11-34.

สจนต ภทรภวดล, วารรตน สมประทม, รชดาภรณ เขยวหวาน, กรง สตะธน และ สรกล วะส. 2551. การคดเลอกพนธพรกตานทานตอโรคไวรสใบดางแตงและใบดางประของพรก. ว. วทย. กษ. 39 (3) (พเศษ): 376-379.

Boddington, C.L. and J.C. Dodd. 2000a. The effect of agricultural practices on the development of indigenous arbuscular mycorrhizal fungi. I. Field Studies in an Indonesian Ultisol. Plant Soil 218: 137-144.

____and____. 2000b. The effect of agricultural practices on the development of indigenous arbuscular mycorrhizal fungi.II. Studies in experimental microcosms. Plant Soil 218: 145-157.

Caranta, C., A. Polloix, V. Lefebvre and A. M. Daubeze. 1997. QTLs for a component of partial resistance to cucumber mosaic virusin pepper restriction of virus installation in host-cells. Theor Appl Genet. 94: 431-438.

Gimsing, A.L. and J.A. Kirkegaard. 2009. Glucosinolates and biofumigaiton: fate of glucosinolates and their hydrolysis products in soil. Phytochem. Rev. 8: 299-310.

Parthanadee, P. 2007. A nonlinear optimization problem for determining safety stocks in a two-stage manufacturing system. Kasetsart Journal (Natural Science) 41: 380-393.

____and R. Logendran. 2006. Periodic product distribution from multi-depots under limited supplies. IIE Transactions 38 (11): 1009-1026.

Seranevijaikitkhan, W., P. Parthanadee and J. Buddhakulsomsiri. 20080. Production efficiency improvement: Case study in roasted and ground coffee industry. Asian Journal of Food and Agro-Industry 1 (2): 105-115.

Tan, K. and S. Deng. 2002. A method for evaluating the heat and mass transfer characteristics in a reversibly used water cooling tower (RUWCT) for heat recovery. International Journal of Refrigeration 25: 552-561.

3.7 บทความในสารานกรม (Encyclopedias) เขยนรายการเอกสารอางอง หรอ

บรรณานกรมในลกษณะเดยวกบบทความในวารสาร ตามรปแบบ ดงน

ชอผเขยนบทความ.//ปทพมพ.//ชอบทความ.//ชอสารานกรม เลมท (ปทพมพ):/เลขหนา.

- 125 -

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทสารานกรม Strimpel, O.B.R. 1997. Computer graphics. Encyclopedia of Science and

technology vol. 4 (1997): 279-283.

3.8 วารสารสาระสงเขป ในการอางองสาระสงเขป (Abstract) ทไดมาจากวารสารสาระสงเขปมรปแบบการเขยนรายการเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมยดหลกเดยวกบเอกสารประเภทบทความในวารสารมรปแบบ ดงน

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทวารสารสาระสงเขป Harman, G. and N. Anand. 1990. The market for dried fruit in the United Kingdom,

the Federal Republic of Germany and France. Bull. Nat. Res. Inst. 34: 75. Abstracts on Tropical Agriculture 17 (1992): Abstract No. 79823.

Kubo, I., H. Muroi and M. Himejima. 1992. Antimicrobial activity of green tea flavor components and their combination effects. Agric. Food Chem. 40 (2): 245-248. Biological Abstracts 93 (1992): Abstract No. 97010.

3.9 สาระสงเขปจากสารสนเทศ ในปจจบนมการจดแหลงขอมลทมเครอขายทวโลกสามารถ

ท าการคนไดโดยใชคอมพวเตอรเครอขาย ฐานขอมลบางฐานจะมสาระสงเขปซงสามารถใชอางองได โดยใชรปแบบคลายๆ การอางองจากวารสารสาระสงเขป โดยใช ชอฐานขอมล เชน agris, PsyINFO แทนชอวารสาร และระบ Accession number ของเอกสารรายการนน โดยในสาระสงเขปทไดจากการพมพของคอมพวเตอร จะมอกษรระบวา ขอความตอไปนนคออะไร เชน

AN หมายถง Accession number AU หมายถง author (ชอผเขยน) TI หมายถง Title (ชอเอกสารแหลงทมา) SO หมายถง Source (แหลงทมาของเอกสาร) AB หมายถง abstract

ชอผเขยนบทความ.//ปทพมพ.//ชอบทความ.//ชอวารสาร ปท (ฉบบท):/หนา. ชอวารสารสาระสงเขป ปท (พ.ศ.):/หมายเลขสาระสงเขป.

- 126 -

ซงมรปแบบ ดงน

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทสาระสงเขปจากสารสนเทศ Tomich, J. 2009. Blender pumps dispense more ethanol choices. Abstract ProQuest Accession no. 1923907971. Misumi, J. and M. Fujita. 1982. Effects of PM organizational development in

supermarket organization. Jap. J. of Esp. Soc. Psy. 21 (2): 93-111. PsyINFo Database. Accession no. 1147468-5-8200.

3.10 ขอมลสารสนเทศ (World Wide Web) มรปแบบ ดงน

ก. ชอผเขยนใชหลกเกณฑเดยวกบชอผเขยนหนงสอ (ดขอ 3.1) ข. ปทพมพ ปรากฏอยท web page หรอ web site ค. ชอเรอง ใชหลกเกณฑเดยวกบการเขยนชอบทความ ง. ชอหวของเวปไซด ไดแก ชอเอกสารหรอวารสาร จ. แหลงทมา ระบ URL จาก web page ทอางถง หากอางจากหนาแรกของโฮมเพจ

กสามารถใช URL ของโฮมเพจได ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทขอมลสารสนเทศ ส านกงานเลขานการ คณะกรรมการพฒนาและบรหารจดการผลไม. 2552. สถานการณผลไม ป 2552. แหลงทมา: http://www.fruitboard.doae.go.th/situation2009.htm, 17 ธนวาคม 2552. World Health Organization. 2006. About the WHO Regional Director for Europe. Available Source: http://www.euro.who.int/AboutWHO/About/20060106_1, December 17, 2009.

ชอผเขยนบทความ.//ปทพมพ.//ชอบทความ.//ชอวารสาร ปท (หนาท):/หนา.//ชอฐานขอมล. Accession number.

ชอผเขยน.//ปทตพมพ.//ชอเรอง.//ชอหวของเวปไซด.//แหลงทมา:/วน/เดอน/ป ทสบคนขอมล.

- 127 -

3.11 จลสาร เอกสารอดส าเนา และเอกสารไมไดตพมพอนๆ การเขยนรายการเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมใชรปแบบเดยวกบหนงสอ และใหใชวงเลบค าวา อดส าเนา, Mimeographed หรอ Typewritten ไวทายสด เอกสารไมไดตพมพใหวงเลบค าวาเอกสารไมตพมพ หรอ Unpublished manuscript ไวทายสด ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทจลสาร เอกสารอดส าเนา และเอกสารไมไดตพมพอนๆ อมพร ศภชาตวงศ. ม.ป.ป. การฝกอบรม. สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน ส านกงาน คณะกรรมการขาราชการพลเรอน, กรงเทพฯ. (อดส าเนา) Department of Land Development. 1990. Land Use Planning in Changwat Chon Buri. Division of Land Use Planning. Department of Land Development, Bangkok. (Mimeographed) 3.12 สอไมตพมพ ในการเรยบเรยงวทยานพนธสายวทยาศาสตร บางสาขาอาจจ าเปนตองอางขอมลไมไดตพมพ เชน ไฟลขอมล โปรแกรมคอมพวเตอร ซดรอมวดทศน และแถบเสยงซงมรปแบบการเขยนดงน

ก. ชอผจดท า เขยนลกษณะเดยวกบชอผแตง

ข. ปทจดท า หมายถงปทสรางโปรแกรมหรอปทเผยแพรโปรแกรม ค. ระบชอสอไมตพมพ เชน ชอไฟล ชอโปรแกรม ชอวดทศน ลกษณะเดยวกบชอ

หนงสอ ง. ใหระบสอ ลกษณะของสอนนๆ จ. ถาไฟลขอมลไมมชอเรอง ใหเขยนค าอธบายเนอหาของไฟลขอมลไวในวงเลบพรอม

ทงระบปทรวบรวมขอมล ฉ. ในกรณของไฟลขอมล อาจระบชอบคคลหรอองคการผจดท าและเผยแพร ซง

สามารถตดตอขอส าเนาขอมลไดโดยวงเลบหนาทของบคคลหรอองคการวาเปนผผลต (Producer) หรอผเผยแพร(Distributor)

ช. ในกรณของโปรแกรมคอมพวเตอร อาจเพมรายละเอยดอนๆ ทจ าเปนในการสบคน โปรแกรมนน เชน หมายเลขโปรแกรม โดยระบไวในวงเลบทายสด ซ. สถานทเผยแพร สถานทผลต ถามสถานทเพยงอยางใดอยางหนงหรอสถานทเผยแพรเปนสถานทเดยวกบทผลต ใหระบแตเพยงชอเดยว

ชอผจดท า.//ปทจดท า.//ชอสอไมตพมพ.//(ระบลกษณะของสอ).//สถานทหรอ หนวยงานทเผยแพร,/สถานทผลต.

- 128 -

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทสอไมตพมพ Femandes, F.D. 1972. Theoretical Production of Interference Loading on Aircraft

Stores: Part 1 Subsonic Speeds. (Computer Program). General Dynamics, Electrodynamics Division, Panoma, CA. (National Aeronautics and Space Administration Report No. Nasa CR-112065-1).

3.13 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม การอางขอมลมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมสามารถกระท าไดตามรปแบบ ดงน

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. 2552. วธมาตรฐานในการวดอณหภมทเพมขนของ

ขวหลอดไฟฟา. มอก. 4 เลม 2-2552. 3.14 สทธบตร (Patent) การเขยนรายการเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมของสงประดษฐ

ทจดสทธบตรมรปแบบ ดงน

ก. ชอผจดสทธบตรเขยนลกษณะเดยวกบชอผแตง ข. ชอสงประดษฐเขยนลกษณะเดยวกบชอวารสาร

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทสทธบตร สรนาจ กองเตย. 2547. แยมมะขาม. อนสทธบตรการประดษฐเคม เลขท 1467.

ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม.//ปทออกประกาศ.//ชอมาตรฐานผลตภณฑอตสาหรรม. เลขท มอก.

ผจดสทธบตร.//ปทจดสทธบตร.//ชอสงประดษฐ.//ประเทศทจดสทธบตร หมายเลขของสทธบตร.

- 129 -

3.15 แผนท กรณมความจ าเปนตองอางขอมลในแผนทใหเขยนรายการเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม ตามรปแบบ ดงน

ก. ชอผจดท าเขยนในลกษณะเดยวกบชอผแตง ข. ชอแผนทเขยนในลกษณะเดยวกบชอหนงสอ

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทแผนท กรมทางหลวง. 2549. แผนทแสดงจดตดตงสญญาณไฟจราจรตามส านกทางหลวงทวประเทศ

ป 2549. National Institute of Agricultural Science. n.d. Soil Map of Okinawa and Kume Islands.

3.17 การอางองสองทอด การอางองเอกสารทถกอางไวในหนงสอหรอวารสาร โดยไมเคยอานเอกสาร ฉบบนนๆ โดยตรง โดยปกตไมนยมน ามาอางองเพราะความทอางองถงนนอาจผดเพยนไปจากตนฉบบ แตหากไมสามารถหาตนฉบบมาอานไดกสามารถอางองสองทอดได โดยใชรปแบบตามประเภทของเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมนนๆ เชอมดวยค า อางถง หรอ Cited

3.17.1 กรณอางถงหนงสอจากทผเขยนบทความในวารสารไดอางองไวตามรปแบบ ดงน

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทการอางองหนงสอจากทผเขยนบทความในวารสารไดอางองไว Fravel, D.R., J.J. Marois, R.D. Lumsden and W.J. Connick, Jr. 1985. Capsulation of

potentail biocontrol agents caly matrix. Phytopathol. 75: 774-777. Cited N.G. Agrios. 1978. Plant Pathology. 2nd ed. Academic Press, New York.

ชอผจดท า.//ปทผลต.//ชอแผนท.

ชอผเขยนบทความในวารสาร.//ป.//ชอบทความ.//ชอวารสาร ปท (ฉบบท): หนา.//อางถง ชอผแตงหนงสอ.//ปทพมพ.//ชอหนงสอ.//ครงทพมพ (ถาม).//ส านกพมพ,/สถานทพมพ.

- 130 -

3.17.2 กรณอางถงบทความในวารสารจากผเขยนบทความในวารสารอกเลมหนง ไดอางองไว ตามรปแบบ ดงน

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทการอางถงบทความในวาสารจากผเขยนบทความในวารสารอกเลมหนงไดอางองไว Campbell, C.A., F. Selles, R.P. Zentner and B.G. Mc Conkey. 1993. Available Water

and nitrogen effects on yield component and grain nitrogen of zero-till spring wheat. Agron. J. 85: 114-119. Cited M.R. Cater and D.A. Rennie. 1985. Soil temperature under zero tillage systems for Wheat in Saskatchewan. Can. J. Soil Sci. 65: 329-338.

3.17.3 กรณอางถงหนงสอจากทหนงสออกเลมหนงไดอางองไว ตามรปแบบ ดงน

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมประเภทการอางถงหนงสอจากทหนงสออกเลมหนงไดอางองไว Frazier, W.C. and D.C. Westhoff. 1988. Food Microbiology. 4th ed. McGraw-Hill BookCompany, Singapore. Cited J.S. Pruthi. 1980. Spices and Condiments:

Chemistry, Microbiology, Technology. Academic Press, New York.

กรณ เอกสารภาษาไทยอางถงเอกสารภาษาองกฤษ ใหลงรายการเปนภาษาองกฤษทงหมด โดยระบขอความ (in Thai) ไวทายเอกสารภาษาไทย ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมกรณเอกสารภาษาไทยอางถงเอกสารภาษาองกฤษ Na-Nakorn, U. 1988. Fish Breeding. Faculty of Fisheries, Kasetsart Univ.,

Bangkok. (in Thai) Cited D.R. Keeney. 1970. Nitrates in plants and waters. J. Food Technol. 33: 425-432.

ชอผเขยนบทความในวารสาร.//ป.//ชอเรองในวารสาร.//ชอวารสาร ปท (ฉบบท):/หนา.//อางถง ชอผเขยนบทความในวารสารทอางถง.//ชอเรองทอาง.//ชอวารสารทอาง ปท (ฉบบท):/หนา.

ผแตง.//ปทพมพ.//ชอหนงสอ.//ครงทพมพ (ถาม).//ส านกพมพ,/สถานทพมพ.//อางถง ผแตง. ปทพมพ.//ชอหนงสอทอางถง.//ครงทพมพ (ถาม).//ส านกพมพ,//สถานทพมพ.

- 131 -

3.17.4 กรณอางถงสงพมพรฐบาลและเอกสารอนๆ ของทางราชการ ตามรปแบบ ดงน

ก. ราชกจจานเบกษา

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมกรณราชกจจานเบกษา ราชกจจานเบกษา. 2552. ฉบบกฤษฎกา เลม 126 ตอนท 93 ก.

ข. ประกาศ ค าสง

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมกรณประกาศ ค าสง บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 2550. ประกาศบณฑตวทยาลย มหาวทยาลย-

เกษตรศาสตร เรอง ก าหนดการสอบปากเปลาขนสดทาย และการสงเลมวทยานพนธ ประจ าภาคปลาย ปการศกษา 2550. 14 มถนายน 2550.

3.17.5 กรณอางถงหนงสอพมพในกรณอางขาวทวไป ตามรปแบบ ดงน

ตวอยางเอกสารอางอง หรอบรรณานกรมกรณหนงสอพมพแบบอางขาวทวไป ไทยรฐ. 2552. กรงเทพฯ: 22 ธนวาคม 2552. หนา 1. Bangkok Post. 2009. Bangkok: December 22, 2009. P.1.

ชอเอกสาร.//ปทพมพ.//เลมท ตอนท,/เลขหนา.

ชอหนวยงาน.//ป.//ชอเอกสาร.//วน เดอน ป ทประกาศหรอมค าสง.

ชอหนงสอพมพ.//ปทพมพ.//สถานทพมพ:/วน เดอน ป.//เลขหนา.

- 132 -

ค ายอทใชในการเขยนเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม

หมวดอกษร A

ค าเตม ค ายอ ความหมาย abstract academy administration agriculture agronomy American anatomy annual anonymous appendix arboriculture article (s) association atmosphere atomic automatic

abst. acad. admin., adm. agr. agron. Amer. anat. ann. anon. append. arboricult. art. (arts.) associ. atm. at. auto.

บทคดยอ วทยาสถาน การบรหาร การเกษตร พชไรนา ชาวอเมรกน กายวภาคศาสตร ประจ าป นรนาม (ไมระบชอ) ภาคผนวก การปลกตนไม บทความ สมาคม บรรยากาศ ปรมาณ อตโนมต

หมวดอกษร B ค าเตม ค ายอ ความหมาย

botany, botanical book (s) Britain, British bulletin bureau

bot. bk. (พหพจน bks.) Brit. bull. bur.

พฤกษศาสตร หนงสอ ประเทศองกฤษ, ชาวองกฤษ สงตพมพทออกมาเปนระยะ ส านกงาน

หมวดอกษร C ค าเตม ค ายอ ความหมาย

catalogue centennial chapter Chemistry Chinese circa (about)

cat. centen. chap. (ch.) chem. Chin. ca., c.

บญชรายชอ ศตวรรษ (100 ป) บทท (มาตรา) เคม ชาวจน ประมาณ (ใชระบป)

- 133 -

class cl. ชน, ประเภท, ระดบ หมวดอกษร C

ค าเตม ค ายอ ความหมาย catalogue centennial chapter Chemistry Chinese circa (about) class climatology collaboration college column (s) commercial, commerce committee company compiler, compiled by conference corporation cytology

cat. centen. chap. (ch.) chem. Chin. ca., c. cl. climat. collab. coll. col. (พหพจน cols.) com. comm. co. comp. conf. corp. cytol.

บญชรายชอ ศตวรรษ (100 ป) บทท (มาตรา) เคม ชาวจน ประมาณ (ใชระบป) ชน, ประเภท, ระดบ อากาศวทยา การรวมมอ วทยาลย แนวตรง, เสา เกยวกบการคา , การพาณชย คณะกรรมการ บรษท ผรวบรวม, รวบรวมโดย การประชม วสาหกจ เซลลวทยา

หมวดอกษร D ค าเตม ค ายอ ความหมาย

Decennial dendrology department Deutsch diploma Directory disease

decen. dendrol. dept. Deut. dipl. dir. dis.

ทศวรรษ (10 ป) รกขวทยา ภาควชา, กรม เยอรมน ประกาศนยบตร หนงสอรวบรวมรายชอและทอย โรค

dissertation division document

diss. div. doc.

วทยานพนธ ฝาย, สวน เอกสาร

- 134 -

หมวดอกษร E ค าเตม ค ายอ ความหมาย

ecology economics edition, editor (s) engineering entomology enlarged especially essential et. alii. (and others) evolution examination exhibition exempli gratia (for example) experiment extension

ecol. econ. ed. (พหพจน ใช eds.) eng. entomol. enl. esp. essent. et al. evolut. exam. exhib. e.g. exp. ext.

นเวศวทยา เศรษฐศาสตร ฉบบพมพ, บรรณาธการ วศวกรรมศาสตร กฏวทยา เพมเตม (เชน enl. ed.) โดยเฉพาะ (เชน pp. 312-315, esp. p. 313) ส าคญ และคนอน ๆ ววฒนาการ การสอน การแสดง ตวอยาง การทดลอง การเผยแพร

หมวดอกษร F ค าเตม ค ายอ ความหมาย

faculty federation floristica foundation forestry

fac. fed. florist. found. for.

คณะ สมาพนธ, สนนบาต ไมดอกไมประดบ มลนธ, กองทน วนศาสตร

หมวดอกษร G ค าเตม ค ายอ ความหมาย

general genetics geology German graduate

gen. genet. geol. Ger. grad.

โดยทวไป พนธศาสตร ธรณวทยา ชาวเยอรมน บณฑต

- 135 -

หมวดอกษร H ค าเตม ค ายอ ความหมาย

herbarium history horticulture hospital husbandry

herb. hist. hort. host. husb.

หองเกบตวอยางสมนไพร ประวตศาสตร พชสวน โรงพยาบาล สตวบาล

หมวดอกษร I ค าเตม ค ายอ ความหมาย

ibedem (in the same way) id est (that is) illustrator immigration immunology imperial importation incorporated industry infection inorganic institute internal international investigation

ibid. i.e. illus. immigr. immunol. imp. import. inc. ind. infect. inorg. inst. intern. int. invest.

เรองเดยวกน ดงน ผวาดภาพประกอบ การอพยพ ภมคมกนวทยา จกรพรรด การน าเขา รวมเขาเปนรปบรษท อตสาหกรรม การตดเชอ อนนทรย สถาบน ภายใน ระหวางประเทศ การสอบสวน

หมวดอกษร J ค าเตม ค ายอ ความหมาย

Japan Journal

Jap. Jour., J.

ประเทศญปน วารสาร

หมวดอกษร L ค าเตม ค ายอ ความหมาย

laboratory language Latin

lab. lang. Lat.

หองปฏบตการ ภาษา ภาษาลาตน

- 136 -

leaflet leafl. ใบปลว, ใบแทรก Lecture lect. บรรยาย

หมวดอกษร L ค าเตม ค ายอ ความหมาย

library literature loco citato (in the place cited)

libr. lit. loc. cit.

หองสมด เอกสาร ตามสถานททอางอง

หมวดอกษร M ค าเตม ค ายอ ความหมาย

magazine management manuscript (s) mathematics mechanical medicine minutes miscellaneous molecule monograph monthly Morphology mycology

mag. manage. ms. (พหพจน mss.) math. mech. med. min. misc. mol. monogr. month. morphol. mycol.

นตยสาร การจดการ ตนฉบบตวเขยน คณตศาสตร เชงกล ยา, แพทยศาสตร นาท หลากหลาย, เบดเตลด โมเลกล เอกสาร ประจ าเดอน วทยาศาสตรเกยวกบโครง สรางสตวและพช วทยาเหดรา

หมวดอกษร N ค าเตม ค ายอ ความหมาย

national natural no date no plac

nat. nature. n.d. n.p.

แหงชาต แหงธรรมชาต ไมปรากฏปทพมพ ไมปรากฏสถานทพมพ

note (s) number nuclear

n. (พหพจน nn.) no. (พหพจน nos.) nucl.

หมายเหต ฉบบท, ล าดบท ปรมาณ

หมวดอกษร O ค าเตม ค ายอ ความหมาย

occupation occup. อาชพ

- 137 -

opera citato (in the work cited)

op. cit.

ตามเอกสารทอางอง

หมวดอกษร O ค าเตม ค ายอ ความหมาย

optical ophthalmology organic organization original otology

opt. opthamol. org. organ. orig. otol

เกยวกบการมองเหน จกษวทยา อนทรย องคกร ตนฉบบ โสตวทยา

หมวดอกษร P ค าเตม ค ายอ ความหมาย

page pamphlet part patent pathology pharmacology philosophy physics postgraduate

p. (พหพจน ใช pp.) pam. pt. (พหพจน pts.) pat. Pathol. pharmacol. phil. phys. postgrad.

หนา แผนพบ สวนท สทธบตร พยาธวทยา เภสชวทยา ปรชญา ฟสกส หลงจบปรญญาตร

proceedings product (s) professional project publication publisher

proc. prod. (พหพจน prods.) prof. proj. pub. publ.

รายงานการประชมวชาการ ผลตภณฑ โดยอาชพ โครงการ สงตพมพ ผพมพโฆษณา, ส านกพมพ

หมวดอกษร Q ค าเตม ค ายอ ความหมาย

quality quarterly

qual. quart.

คณภาพ ทกสามเดอน

หมวดอกษร R ค าเตม ค ายอ ความหมาย

radiation radiology record

radia. radiol. rec.

การแผรงส รงสวทยา การบนทก

- 138 -

registration religious

regist. relig.

การลงทะเบยน, การจดะเบยน เกยวกบศาสนา

หมวดอกษร R ค าเตม ค ายอ ความหมาย

report reprint, reprinted research review, revised

rept. rpt. res. rev.

รายงาน พมพใหม, ส าเนา การวจย การแกไข, ปรบปรงแกไข

หมวดอกษร S ค าเตม ค ายอ ความหมาย

science scientific section (s) series service social society special species station statistics Standard street summary supplement

sci. scient. sec. (พหพจน secs.) ser. serv. soc. soc. spec. sp. (พหพจน spp.) sta. stats. Stand., std. st. sum. suppl.

วทยาศาสตร เกยวกบวทยาศาสตร ตอนท อนกรม บรการ สงคม สมาคม พเศษ ชนดของสกลพช สถาน วชาสถต มาตรฐาน ถนน สรป เอกสารเสรม

surgery survey symposium system

surg. surv. symp. syst.

ศลยกรรม ส ารวจ การประชมวชาการ ระบบ

หมวดอกษร T ค าเตม ค ายอ ความหมาย

taxonomy technical, technology tension transactions translator, translation

taxonom. tech. tens. trans. trans., tr.

อนกรมวธาน เทคโนโลย การดง บนทกการประชม ผแปล, การแปล

- 139 -

treasurer, treasury tropic

treas. trop.

ขนคลง, การคลง เขตรอน

หมวดอกษร U ค าเตม ค ายอ ความหมาย

university United Nations ultraviolet

univ. U.N. uv.

มหาวทยาลย สหประชาชาต รงสเหนอมวง

หมวดอกษร V ค าเตม ค ายอ ความหมาย

vegetation veterinary veneer versus (against) videlicet (namely) virology volume (s)

veg. vet. ven. vs. viz. virol. vol. (พหพจน vols.)

พชผก สตวแพทย ไมบาง เปรยบเทยบกบ ดงชอตอไปน ไวรสวทยา เลมท (เชน vol.3)

หมวดอกษร W ค าเตม ค ายอ ความหมาย

warranty weight wood without

warr. wt. wd. w/o

การรบรอง, การค าประกน น าหนก ไม, เนอไม, ตนไม ปราศจาก

หมวดอกษร X ค าเตม ค ายอ ความหมาย

extra extra fine cross cut cross section

x. xf. x cut. x section.

พเศษ ความละเอยด ตดตามขวาง ดานหนาตด

หมวดอกษร Y ค าเตม ค ายอ ความหมาย

yard Year

yd. yr.

หลา ป

หมวดอกษร Z ค าเตม ค ายอ ความหมาย

zenith zodiac zone zoological garden

zen. zod. z. zoo.

จดสงสด จกรราศ เขต สวนสตว

- 140 -

zoology zool. สตววทยา สรป

การเขยนเอกสารทางวชาการ ผเขยนตองศกษาคนควาหาขอมลจากแหลงตาง ๆ ทผอน ไดศกษาและรายงานไวแลว หากมการน าความร ความคดของผอนมาประกอบ ผเขยนควรอางอง แหลงทมาของขอมล เปนการแสดงความเคารพ ใหเกยรตผเขยนคนเดม และแสดงเจตนาบรสทธ วาไมไดขโมยความคดหรอลอกเลยนขอมลโดยไมมการอางอง อกทงท าใหงานเขยนมความถกตอง ตามหลกวชาการ เปนทยอมรบและนาเชอถอ การเลอกรปแบบการอางอง ควรพจารณาตามความตองการของสถาบนทศกษา หรอนโยบายการจดพมพของแหลงเงนทน หากไมมการก าหนดรปแบบทแนนอนสามารถเลอกรปแบบตามสาขาวชาทไดรบความนยม เชน รปแบบ APA ทผเขยนไดน าเสนอเปนรปแบบทก าหนดขนโดยสมาคมจตวทยาแหงสหรฐอเมรกา เหมาะส าหรบงานเขยนสาขาวชาจตวทยาการศกษา ศกษาศาสตร และสงคมศาสตร อยางไรกตาม เอกสารทางวชาการทเผยแพรจะมความถกตอง สมบรณ กตอเมอมการเขยนการอางองสอดคลองกนทงการอางองในเนอเรอง และทายเลม ใชเครองหมายก ากบวรรคตอนถกตอง และมการจดเรยงถกตองทงภาษาไทยและภาษาองกฤษดงนนผเขยนเอกสารทางวชาการควรศกษารปแบบ หลกเกณฑการเขยนการอางองจากหนงสอ หรอคมอตางๆ และเลอกใชใหถกตองและเหมาะสม

- 141 -

ภาคผนวก

- 142 -

- 143 -

การพจารณาการประเมนผลการสอน

1. ความช านาญพเศษในการสอน มประเดนการประเมน ดงน (1) มการวางแผนการสอนอยางเปนระบบ เพอใหผลการสอนเปนไปตามจดมงหมายทวางไว (2) มความสามารถสอนใหผเรยนรจกคด วเคราะห วจารณในวชาทสอน (3) มความสามารถในการใชเทคนควธสอนตางๆ เพอใหผเรยนเกดความสนใจและตดตามการสอนตลอดเวลา เชน ใชภาษาทเขาใจงาย ยกตวอยาง สอดแทรกประสบการณ ใชค าถามเพอใหผเรยนคด และตอบค าถามใหเขาใจไดชดเจน (4) มความสามารถใหผเรยนมองเหนความสมพนธของวชาทเรยนกบวชาอนทเกยวของ (5) มความสามารถแนะน าใหผเรยนรจกแหลงขอมลทคนควาศกษาเพมเตม (6) มความสามารถจดใหผเรยนแสดงความคดเหน และแลกเปลยนประสบการณตามความเหมาะสม (7) มความสามารถในการใชสอการสอน และอปกรณชวยสอนทเหมาะสมเปนอยางด (8) มความสามารถในการประเมนความรความเขาใจของผเรยนในวชาทสอน (9) มความสามารถอนๆ ทเกยวของกบการสอน 2. คณภาพของเอกสารค าสอน มประเดนการประเมน ดงน (1) ความถกตองในดานวชาการ (เชน ขอเทจจรง หลกฐานอางอง ขอมลทใช) (2) ความดเดนทางวชาการ (เชน แนวคดใหม ความรใหม ความลกซง ความทนสมยของเนอหาสาระ และครอบคลมหลกสตร) (3) ความสามารถในการแตง/เรยบเรยง (เชน การใชภาษา ความสอดคลองของเนอหา การท าความเขาใจ ฯลฯ) (5) ประโยชนในดานความกาวหนาทางวชาการ (6) ลกษณะความมงหมายและการจดกจกรรมการเรยนการสอน 3. จรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาการ มประเดนการสอน ดงน (1) ความซอสตยทางวชาการ

- 144 -

(2) ใหเกยรตและอางถงบคคลหรอแหลงทมของขอมล (3) ไมค านงถงผลประโยชนทางวชาการจนละเลยหรอละเมดสทธสวนบคคลของผอนและสทธมนษยชน (4) ผลงานทางวชาการไดมาจาการศกษาโดยใชหลกวชาการเปนเกณฑ (5) น าผลงานไปใชประโยชนทางทชอบธรรมและชอบดวยกฎหมาย

- 145 -

ขนตอนการเสนอขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารย และรองศาสตราจารย ตามขอบงคบมหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

วาดวยหลกเกณฑและวธการแตงตงและถอดถอนต าแหนงทางวชาการของคณาจารยประจ า พ.ศ.2555

ครบถวนสมบรณ

ไมครบถวนสมบรณ

ภายใน 30 วน

ภายใน 15 วน

ถกตองสมบรณ

ไมถกตองสมบรณ

ผขอ ยนแบบ ก.พ.อ.03 และ

แบบอนๆ ตามทมหาวทยาลย

ก าหนด ทส านกงานคณบด

น ากลบไปแกไข

คณะ ลงทะเบยนรบเรอง

ยนผลงานทผานการกลนกรองพรอมแบบ

ก.พ.อ.03 ตอ กลมงานการเจาหนาท

สงคนผขอ

กลมงานการเจาหนาท

ลงทะเบยนรบเรอง

คณะฯ ตรวจสอบ

เอกสาร

คณบดน าเรองเขาประชม

คณะกรรมการประจ าคณะ

กลมงานการเจาหนาทตรวจสอบ

ความถกตอง แบบ ก.พ.อ.03

- 146 -

กลมงานการเจาหนาท

ลงทะเบยนรบเรอง

ผาน ไมผาน

เสนอผลการประเมนตอสภามหาวทยาลยเพอพจารณาอนมตและให

อธการบดแตงตงต าแหนง ผศ. , รศ.

แจงผลการประเมนตอสภา

มหาวทยาลยเพอทราบ คณะกรรมการพจารณา

คณะกรรมการภายในประเมนผลการ

สอนและเอกสารประกอบการสอน

ผทรงคณวฒภายนอก ประเมนผลงานทางวชาการ

เอกสารประกอบการสอน ผลงานทางวชาการอน

- 147 -

ค าแนะน าการเขยนเอกสารประกอบการสอนจากผทรงคณวฒ

- 148 -

- 149 -

- 150 -

- 151 -

- 152 -

- 153 -

- 154 -

- 155 -

- 156 -

- 157 -

- 158 -

- 159 -

- 160 -

- 161 -

- 162 -

- 163 -

- 164 -

- 165 -

- 166 -

ก.พ.อ.๐๓ เอกสารแนบทายประกาศ ก.พ.อ.

เรอง หลกเกณฑและวธการพจารณาแตงตงบคคลใหด ารงต าแหนง ผชวยศาสตราจารย รองศาสตราจารย และศาสตราจารย (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๕๖

------------------------------ ๑. แบบค าขอรบการพจารณาก าหนดต าแหนงทางวชาการ

สวนท ๑ : แบบประวตสวนตวและผลงานทางวชาการ แบบประวตสวนตวและผลงานทางวชาการ

เพอขอด ารงต าแหนง............................................ (ผชวยศาสตราจารย /รองศาสตราจารย /ศาสตราจารย)

โดยวธ.......................... ในสาขาวชา ............................................................

ของ.................................................... สงกด ภาค/สาขาวชา.....................................................

คณะ..................................มหาวทยาลย........................................ --------------------------------

๑. ประวตสวนตว ๑.๑ วน เดอน ปเกด ๑.๒ อาย ....... ป ๑.๓ การศกษาระดบอดมศกษา (โปรดระบชอเตม เรยงจากวฒสงสดตามล าดบ) คณวฒ ป พ.ศ. ทจบ ชอสถานศกษาและประเทศ ๑.๓.๑ ๑.๓.๒ ๑.๓.๓ ๑.๓.๔ ๑.๓.๕ (ในกรณทส าเรจการศกษาระดบปรญญาโทและปรญญาเอกและปรญญาบตรใดๆ ใหระบหวขอเรองวทยานพนธและงานวจยทท าเปนสวนของการศกษาเพอรบปรญญาหรอประกาศนยบตรนนๆดวย) ๒. ประวตการรบราชการ ๒.๑ ปจจบนด ารงต าแหนง.................................... .................... รบเงนเดอน ........................บาท ๒.๒ ไดรบแตงตงใหด ารงต าแหนงอาจารย เมอวนท............เดอน.............................พ.ศ. .... ๒.๓ ไดรบการแตงตงเปนผชวยศาสตราจารยในสาขาวชา................................................... เมอวนท...........เดอน.........................พ.ศ. ....... ๒.๔ ไดรบการแตงตงเปนรองศาสตราจารยในสาขาวชา......................................................

- 167 -

เมอวนท.........เดอน......................พ.ศ. ....... อายราชการ ...... ป ........ เดอน

๒.๕ ต าแหนงอน ๆ ๒.๕.๑ ๒.๕.๒ ๒.๕.๓ ๒.๕.๔ ๒.๕.๕

๓. ภาระงานยอนหลง ๓ ป (เปนภาระงานทท าโดยความเหนชอบจากเจาสงกด) ๓.๑ งานสอน (โปรดระบระดบวาปรญญาตร หรอบณฑตศกษา) ระดบ รายวชาทสอน ช.ม./สปดาห เปดสอนภาค/ปการศกษา ............ ……………… ……………. ………………………….. ............ ……………… ……………. ………………………….. ............ ……………… ……………. ………………………….. ๓.๒ งานวจย (โปรดระบเรองทท าการวจย และระยะเวลาทใชในแตละโครงการ) ๓.๓ งานบรการทางวชาการ (โปรดระบประเภทของกจกรรม และปรมาณเวลาทใชตอสปดาห) ๓.๔ งานบรหาร (โปรดระบงานบรหารทมสวนรบผดชอบโดยตรง และปรมาณเวลาทใชตอสปดาห) ๓.๕ งานอน ๆ ทเกยวของ (โปรดระบประเภทของงานและปรมาณเวลาทใชตอสปดาห) ๔. ผลงานทางวชาการ ๔.๑ ผลงานทางวชาการทเสนอเพอประกอบการพจารณาต าแหนงผชวยศาสตราจารย ๔.๑.๑ ผลงานวจย ๔.๑.๑.๑ …........................................................................................... ผลงานวจยนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยมาแลวหรอไม

- 168 -

ไมเคยใช

เคยใช (เมอปพ.ศ....... และผลการพจารณาคณภาพอยในระดบ............ตามเกณฑท ก.พ.อ.ก าหนด)

๔.๑.๑.๒ ................................................................................................. ผลงานวจยนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช

เคยใช (เมอปพ.ศ....... และผลการพจารณาคณภาพอยในระดบ.......... ตามเกณฑท ก.พ.อ.ก าหนด)

๔.๑.๑.๓ ................................................................................................. ผลงานวจยนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไ ไมเคยใช


๔.๑.๒ ผลงานทางวชาการรบใชสงคม ๔.๑.๒.๑ ................................................................................................. ผลงานวชาการรบใชสงคมนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๑.๒.๒ ................................................................................................. ผลงานวชาการรบใชสงคมนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


- 169 -

๔.๑.๒.๓ ................................................................................................. ผลงานวชาการรบใชสงคมนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๑.๓ ผลงานทางวชาการในลกษณะอน ๔.๑.๓.๑ ................................................................................................. ผลงานทางวชาการในลกษณะอนนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๑.๓.๒ ................................................................................................. ผลงานทางวชาการในลกษณะอนนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๑.๓.๓ ................................................................................................. ผลงานทางวชาการในลกษณะอนนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๑.๔ ผลงานแตงหรอเรยบเรยง ต ารา หนงสอ หรอบทความทางวชาการ

๔.๑.๔.๑ ................................................................ ................................. ผลงานนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


- 170 -

๔.๑.๔.๒ ................................................................................................. ผลงานนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๑.๔.๓ ................................................................................ ผลงานนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


(ผลงานทางวชาการทกประเภท ใหเสนอโดยเขยนตามหลกของการเขยนเอกสารอางอง อนประกอบดวยชอผแตง ป พ.ศ. ชอเรอง แหลงพมพ จ านวนหนา เปนตน) (ในกรณทมผเขยนรวมหลายคน ใหผเขยนรวมสงหลกฐานรบรองวา มสวนรวมในผลงานเทาใดมาประกอบการพจารณาดวย)

๔.๒ ผลงานทางวชาการทเสนอเพอประกอบการพจารณาต าแหนงรองศาสตราจารย ๔.๒.๑ ผลงานวจย ๔.๒.๑.๑ ................................................................................................. ผลงานวจยนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๒.๑.๒ ................................................................................................. ผลงานวจยนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


- 171 -

๔.๒.๑.๓ ................................................................................................. ผลงานวจยนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๒.๒ ผลงานวชาการรบใชสงคม ๔.๒.๒.๑ ................................................................................................. ผลงานวชาการรบใชสงคมนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๒.๒.๒ ................................................................................................. ผลงานวชาการรบใชสงคมนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๒.๒.๓ ................................................................................................. ผลงานวชาการรบใชสงคมนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๒.๓ ผลงานทางวชาการในลกษณะอน ๔.๒.๓.๑ ................................................................................................. ผลงานทางวชาการในลกษณะอนนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


- 172 -

๔.๒.๓.๒ ................................................................................................. ผลงานทางวชาการในลกษณะอนนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๒.๓.๓ ................................................................................................. ผลงานทางวชาการในลกษณะอนนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๒.๔ ผลงานแตงหรอเรยบเรยง ต ารา หรอหนงสอ ๔.๒.๔.๑ ................................................................................................. ผลงานนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๒.๔.๒ ................................................................................................. ผลงานนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๒.๔.๓ ................................................................................................. ผลงานนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


- 173 -

(ผลงานทางวชาการทกประเภท ใหเสนอโดยเขยนตามหลกของการเขยนเอกสารอางอง อนประกอบดวยชอผแตง ป พ.ศ. ชอเรอง แหลงพมพ จ านวนหนา เปนตน) (ในกรณทมผเขยนรวมหลายคน ใหผเขยนรวมสงหลกฐานรบรองวา มสวนรวมในผลงานเทาใดมาประกอบการพจารณาดวย)

๔.๓ ผลงานทางวชาการทเสนอเพอประกอบการพจารณาต าแหนงศาสตราจารย ๔.๓.๑ ผลงานวจย ๔.๓.๑.๑ ................................................................................................. ผลงานวจยนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารย และ/หรอต าแหนงศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๓.๑.๒ ................................................................................................. ผลงานวจยนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารย และ/หรอต าแหนงศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๓.๑.๓ ................................................................................................. ผลงานวจยนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารย และ/หรอต าแหนงศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๓.๒ ผลงานวชาการรบใชสงคม ๔.๓.๒.๑ ................................................................................................. ผลงานวชาการรบใชสงคมนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารย และ/หรอต าแหนงศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


- 174 -

๔.๓.๒.๒ ................................................................................................. ผลงานวชาการรบใชสงคมนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารย และ/หรอต าแหนงศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๓.๒.๓ .................................................................................... ............. ผลงานวชาการรบใชสงคมนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารย และ/หรอต าแหนงศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๓.๓ ผลงานทางวชาการในลกษณะอน

๔.๓.๓.๑ ................................................................................................. ผลงานทางวชาการในลกษณะอนนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารย และ/หรอต าแหนงศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๓.๓.๒ ................................................................................................. ผลงานทางวชาการในลกษณะอนนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารย และ/หรอต าแหนงศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๓.๓.๓ ........................................................................ ......................... ผลงานทางวชาการในลกษณะอนนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนง ผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารย และ/หรอต าแหนงศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


- 175 -

๔.๓.๔ ผลงานแตงต าราหรอหนงสอ ๔.๓.๔.๑ ................................................................................................. ผลงานนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารย และ/หรอต าแหนงศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๓.๔.๒ ................................................................................................. ผลงานนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารย และ/หรอต าแหนงศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


๔.๓.๔.๓ ................................................................................................. ผลงานนเคยใชส าหรบการพจารณาขอก าหนดต าแหนงผชวยศาสตราจารยและ/หรอต าแหนงรองศาสตราจารย และ/หรอต าแหนงศาสตราจารยมาแลวหรอไม ไมเคยใช


(ผลงานทางวชาการทกประเภท ใหเสนอโดยเขยนตามหลกของการเขยนเอกสารอางอง อนประกอบดวยชอผแตง ป พ.ศ. ชอเรอง แหลงพมพ จ านวนหนา เปนตน) (ในกรณทมผเขยนรวมหลายคน ใหผเขยนรวมสงหลกฐานรบรองวา มสวนรวมในผลงานเทาใด มาประกอบการพจารณาดวย)

ขอรบรองวาขอความดงกลาวขางตนเปนความจรงทกประการ

ลงชอ..........................................................เจาของประวต (........................................................)

ต าแหนง.......................................................... วนท..........เดอน.................พ.ศ. ..........

- 176 -

สวนท ๒ แบบประเมนคณสมบตโดยบงคบบญชา แบบประเมนแตงตงใหด ารงต าแหนง......................................

(ผชวยศาสตราจารย /รองศาสตราจารย /ศาสตราจารย) ในสาขาวชา ......................................................

โดยวธ.............................................. ของ....................................................

สงกด/ภาค/สาขาวชา..................................................... คณะ.................................มหาวทยาลย........................................

--------------------------------

ไดตรวจสอบคณสมบตเฉพาะส าหรบต าแหนง...(ผชวยศาสตราจารย/ รองศาสตราจารย/ศาสตราจารย).. แลวเหนวา นาย/นาง/นางสาว................................................................................ ...................เปนผมคณสมบต... (ครบถวน/ไมครบถวน)... ตามหลกเกณฑท ก.พ.อ.ก าหนด

ลงชอ................................................... (...................................................)

ต าแหนง ..ผบงคบบญชาระดบหวหนาภาควชาหรอเทยบเทา.. วนท........เดอน.................พ.ศ. ........

ความเหนผบงคบบญชาระดบคณบดหรอเทยบเทา ไดพจารณาแลวเหนวา นาย/นาง/นางสาว............................................. .................................. .เปนผมคณสมบต ...(เขาขาย/ ไมเขาขาย)... ทจะไดรบการแตงตงใหด ารงต าแหนง ... (ผชวยศาสตราจารย/ รองศาสตราจารย/ ศาสตราจารย)...

ลงชอ................................................... (...................................................)

ต าแหนง................................................... วนท........เดอน.................พ.ศ. ........

- 177 -

สวนท ๓ แบบประเมนผลการสอน

คณะอนกรรมการเพอประเมนผลการสอน โดยไดรบมอบอ านาจจากคณะกรรมการพจารณาต าแหนงทางวชาการ มหาวทยาลบราชภฏนครสวรรค ในการประชมครงท........./...............เมอวนท.................. ไดประเมนผลการสอนของ นาย/นาง/นางสาว......................... ...............................แลวเหนวา บคคลดงกลาวเปนผมความ....(ช านาญ/ช านาญพเศษ/เชยวชาญ).......ในการสอน มคณภาพ...(อย/ไมอย)....ในหลกเกณฑและวธการตามทสภามหาวทยาลยก าหนด

ลงชอ........................................................... (...................................................) ต าแหนง ประธานคณะอนกรรมการเพอประเมนผลการสอน วนท......เดอน...................พ.ศ. ........

- 178 -

สวนท ๔ แบบประเมนผลงานทางวชาการ

ตอนท ๑ การพจารณาของคณะกรรมการผทรงคณวฒเพอท าหนาทประเมนผลงาน ทางวชาการและจรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาการ

คณะกรรมการผทรงคณวฒเพอท าหนาทประเมนผลงานทางวชาการและจรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาการ ในสาขาวชา............................ .....................................ในการประชมครงท........./.........เมอวนท.............................รวม..........ครง ประเมนผลงานทางวชาการของ นาย/นาง/นางสาว.... ........... ...............ซงขอก าหนดต าแหนงเปน..(ผชวยศาสตราจารย /รองศาสตราจารย /ศาสตราจารย)....ในสาขาวชา.. ...... ..........แลวเหนวา ๑) งานวจย............เรอง คณภาพ..(อย/ไมอย)..ในเกณฑท ก.พ.อ.ก าหนด.........เรอง ไดแก ๑.๑).............................................................. ผขอมสวนรวมรอยละ ....... คณภาพอยในระดบ.......................... ๑.๒).............................................................. ผขอมสวนรวมรอยละ ....... คณภาพอยในระดบ..........................

๒) ผลงานวชาการรบใชสงคม............เรอง คณภาพ..(อย/ไมอย)..ในเกณฑท ก.พ.อ.ก าหนด .........เรอง ไดแก ๒.๑).............................................................. ผขอมสวนรวมรอยละ ....... คณภาพอยในระดบ.......................... ๒.๒).............................................................. ผขอมสวนรวมรอยละ ....... คณภาพอยในระดบ.......................... ๓) ผลงานทางวชาการในลกษณะอน............เรอง คณภาพ..(อย/ไมอย)..ในเกณฑท ก.พ.อ.ก าหนด.........เรอง ไดแก ๓.๑).............................................................. ผขอมสวนรวมรอยละ ....... คณภาพอยในระดบ.......................... ๓.๒).............................................................. ผขอมสวนรวมรอยละ ....... คณภาพอยในระดบ.......................... ๔) ต ารา/หนงสอ............เรอง คณภาพ..(อย/ไมอย)..ในเกณฑท ก.พ.อ.ก าหนด.........เรอง ไดแก ๔.๑).............................................................. ผขอมสวนรวมรอยละ ....... คณภาพอยในระดบ.......................... ๔.๒).............................................................. ผขอมสวนรวมรอยละ ....... คณภาพอยในระดบ..........................

- 179 -

๕) บทความทางวชาการ............เรอง คณภาพ..(อย/ไมอย)..ในเกณฑท ก.พ.อ.ก าหนด.........เรอง ไดแก ๕.๑).............................................................. ผขอมสวนรวมรอยละ ....... คณภาพอยในระดบ.......................... ๕.๒).............................................................. ผขอมสวนรวมรอยละ ....... คณภาพอยในระดบ.......................... (ผลงานทางวชาการทกประเภท ใหเสนอโดยเขยนตามหลกของการเขยนเอกสารอางอง อนประกอบดวยชอผแตง ป พ.ศ. ชอเรอง แหลงพมพ จ านวนหนา เปนตน)

สรปผลการประเมนผลงานทางวชาการ (ประกอบดวย: ผลงานมเนอหาเกยวกบเรองอะไร ผลทไดรบ การน าไปใชประโยชน และแสดงใหเหนถงความเชยวชาญอยางไร) .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.......................................................... (.......................................................)

ต าแหนง ประธานคณะกรรมการผทรงคณวฒ ประเมนผลงานทางวชาการ

และจรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาการ วนท......เดอน...................พ.ศ. .........

ตอนท ๒ การพจารณาของคณะกรรมการพจารณาต าแหนงทางวชาการ คณะกรรมการพจารณาต าแหนงทางวชาการ มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค...ในการประชม ครงท......เมอวนท...................พจารณาผลการประเมนผลงานทางวชาการของ นาย/นาง/นางสาว....................ตามทคณะกรรมการผทรงคณวฒเพอท าหนาทประเมนผลงานทางวชาการและจรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาการเสนอ แลวเหนวา..(งานวจย/ผลงานทางวชาการในลกษณะอน/ และ ต ารา/หนงสอ/บทความทางวชาการ)...คณภาพ...(อย/ไมอย)..ในเกณฑท ก.พ.อ.ก าหนด และเปนผมจรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาการ ตามเกณฑท ก.พ.อ.ก าหนด จงเหน......(สมควร/ ไมสมควร)...ใหก าหนดต าแหนง นาย/นาง/นางสาว.................................................เปนต าแหนง.....(ผชวยศาสตราจารย/รองศาสตราจารย/ศาสตราจารย). ในสาขาวชา.......................และใหน าเสนอทประชมสภาจฬาลงกรณมหาวทยาลยพจารณาใหความเหนชอบตอไป

ลงชอ....................................................... (...................................................) ต าแหนง ประธาน/ เลขานการคณะกรรมการพจารณาต าแหนงทางวชาการ วนท......เดอน...................พ.ศ. ..........

- 180 -

สวนท ๕ มตสภามหาวทยาลย

สภามหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค ในการประชมครงท..../..... เมอวนท.... เดอน................พ.ศ. ....พจารณาแลวมมต...... (อนมต/ไมอนมต)....

๑. ใหแตงตงนาย/นาง/นางสาว......................................ใหด ารงต าแหนง (ผชวยศาสตราจารย/ รองศาสตราจารย/ ศาสตราจารย) ในสาขาวชา...........................................ไดตงแตวนท.............................. .ซงเปนวนทสภามหาวทยาลย (ไดรบเรอง/ไดรบผลงานฉบบปรบปรงสมบรณ/ไดรบผลงานฉบบตพมพเผยแพร/อนๆ ระบ)

๒. (ส าหรบต าแหนงผชวยศาสตราจารย และรองศาสตราจารย) ใหอธการบดออกค าสงแตงตงบคคลดงกลาวในขอ ๑ และแจงให ก.พ.อ. ทราบภายในสามสบวนนบแตวนทออกค าสงแตงตง พรอมสงส าเนาค าสงแตงตงคณะกรรมการผทรงคณวฒเพอท าหนาทประเมนผลงานทางวชาการและจรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาการ และแบบค าขอ (แบบ ก.พ.อ. ๐๓)

(ส าหรบต าแหนงศาสตราจารย) ใหเสนอ ก.พ.อ. ใหความเหนเพอเสนอรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการเพอน าเสนอนายกรฐมนตรน าความกราบบงคมทลเพอทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตง นาย/นาง/นางสาว.................................... ...........................….….… ใหด ารงต าแหนงศาสตราจารยในสาขาวชา ............................................... ไดตงแตวนท................................ .... พรอมสงส าเนาค าสงแตงตงคณะกรรมการผทรงคณวฒเพอท าหนาทประเมนผลงานทางวชาการและจรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาการ ผลการประเมนผลงานทางวชาการ ผลงานทางวชาการ และแบบค าขอ (แบบ ก.พ.อ. ๐๓)

ลงชอ......................................................... (...................................................)

ต าแหนง นายกสภามหาวทยาลย/เลขานการสภามหาวทยาลย วนท......เดอน...................พ.ศ. ........

คู่มือ...

Documents

Transcript of คู่มือ...