นิตยา ศรีจํานง · 2017-06-19 · ผ้ป่วยู...
Transcript of นิตยา ศรีจํานง · 2017-06-19 · ผ้ป่วยู...
โดย อ.นตยา ศรจานง
การสรางสมพนธภาพเพอการบาบด
เปนกระบวนการตดตอสอสาร
พยาบาลใชตนเองเปนสอในการบาบด : ผปวยเรยนร และเลยนแบบ
สรางสมพนธภาพทางวชาชพ : ผปวยปรบพฤตกรรม แกไขปญหา และพฒนาตนเอง
เครองมอทสาคญในการ
สรางสมพนธภาพเพอการบาบด
1. การตระหนกร เขาใจตนเอง พฒนาตนเอง
เพอการบาบด
2. การตดตอสอสารทด
แนวคดและหลกการสรางสมพนธภาพเพอการบาบด
ปจจยสนบสนนใหการใชตนเองเพอการบาบดและการสราง
สมพนธภาพเพอการบาบดประสบผลสาเรจ
1. คณลกษณะของพยาบาล มความรความสามารถดานการ
พยาบาลสขภาพจตและจตเวช และศาสตรทเกยวของ ดาน
จตวทยา พฤตกรรมมนษย
2. มเจตคตทดในการปฏบตการพยาบาล สขภาพจตและจตเวช
- ความรกในเพอนมนษย (Love)
- การยอมรบ (Acceptance)
- ความเขาใจ (Understanding)
- ความจรงใจ (Altruism)
- ความเอาใจใส (Concern)
- การเอาใจใสดแล (Caring)
- การเขาถงความรสกของผอน (Empathy/ Empathic
Understanding)
จดมงหมายของการสรางสมพนธภาพ
เพอการบาบด
1. ผปวยสามารถตดตอสอสารกบบคคลอนไดอยางม
ประสทธภาพ และเกดทกษะทางสงคม
2. ผปวยเขาใจพฤตกรรมของตนเอง มองเหนปญหา
ยอมรบ และแกไขปญหาของตนเองไดอยางมเหตผล
หลกการสรางสมพนธภาพเพอการบาบด
1. การตงเปาหมาย : ชดเจน มทศทางเพอการบาบด
2. การรกษาความลบ : จรรยาบรรณวชาชพ
3. ความเชอถอได : ใชคาพดท เปนจรง ยดมนหลกการและ
เหตผล
4. การใหเกยรต : ผใชบรการเปนศนยกลาง ใหเกยรต สภาพ
5. การรวมมอ : ใหขอมล แจงวตถประสงค
6. การรจกกน : สรางความมนใจ ไววางใจ แนะนาตนเอง
ลกษณะของผปวยจตเวช
No group No future
No value
การสรางสมพนธภาพเชงวชาชพ
1. Goal directed
2. Helping
3. Process dynamic
4. Action - oriented
5. Satisfaction gain
6. Terminated - relationship
ขนตอนในการสรางสมพนธภาพเพอการบาบด
แบงเปนระยะดงน
ระยะท 1
ระยะเรมตน (The Introductory phase หรอ Initiating phase)
- แนะนาตวใหรจกซงกนและกน สรางความคนเคย
- บอกวตถประสงคของการสรางสมพนธภาพ
- ระบระยะเวลาในการชวยเหลอ
- การรกษาความลบ
เทคนคในการสอสารเพอการบาบดทชวยให ผปวยรสกวาตนเองมคณคา
1. Giving recognition การกลาวทกทาย การรจก จาได
เรยกชอเขาไดถกตอง “สวสดคะคณ…….”
2. Giving information การใหขอมลทเปนประโยชนตอผปวย
“ดฉนชอ…..เปนนกศกษาพยาบาลชนปท 2 จาก…….” “เจาหนาทจะพา
คณไป…….” “การเขารวมกลมจะทาใหคณมสมพนธภาพ ทดและ
ปรบตวไดดขน”
3. Offering self การเสนอตวเองใหความชวยเหลอผปวยใหเขา
รบรวายงมคณคา
“ดฉนจะนงเปนเพอนคณสกคร”
“ไปเดนเลนทสนามหญากนไหมคะ”
4. Accepting การยอมรบสงทผปวยคด พด หรอแสดง
พฤตกรรมออกมาดวยทาททเตมใจ เขาใจ ไมโตแยง แตไมใชการ
เหนดวยวาเปนความจรงตามทเขาคด หรอพดทกประการ
“สวสดคะ…….”
5. Closed question คาถามปดเพอรวบรวมขอมล “คณม
พนองกคน” “คณมเพอนสนทกคน” “คณสนทกบใครมากทสด”
ระยะท 2
ระยะดาเนนการหรอระยะทางาน (The Working phase)
เปนระยะทผปวยไววางใจพยาบาล บอกความรสกทแทจรง
และ เรองราวทเกยวของใหพยาบาลทราบ
พยาบาลดาเนนการคนหาปญหาของผใชบรการโดยรวบรวม
ขอมล กาหนดปญหา วนจฉยปญหา วางแผน ชวยเหลอ
สนบสนนให ผปวยเปนตวของตวเองใหมากทสด
ประเมนผลใหผปวยใหความรวมมอปฏบตตามแผนทวางไว
เทคนคทชวยกระตนใหผปวยพดระบายความรสก
อธบายความคด ความเขาใจ :
1. Sharing observation เปนการบอกสงทพยาบาลสงเกตเหนจาก
การพดหรอการแสดงออกของผปวย เพอกระตนใหเขาเลา เหตการณทเกดขนกบ
เขา ระบายความคดความรสกทเขามอยขณะนน “คณมสหนาเศราขณะทพดถงคณ
พอของคณ”
2. Using broad opening statement เปนการใชคาพดใน
ประโยคปลายเปด เพอใหผปวยตอบกวาง ๆ “คณพอจะเลาใหดฉนฟงไดไหมวาเมอ
วานนกอนมาโรงพยาบาลมอะไรเกดขนบาง”
3. Giving general lead เปนการกลาวนาเพอใหผปวยพดตอ
“แลวคณคดจะทาอะไรตอไป”
4. Acknowledge the patient’s feeling เปนการแสดงการ
รบรความรสกของผปวย และยอมรบเขา
ผปวย “ฉนเจบใจเขามาก ทาไมเขาตองทากบฉนแบบน ฉน
อายคนอนเขา”
พยาบาล “คณรสกวาคณกาลงโกรธ”
5. Using silence การใชความเงยบ ใชอยางถกจงหวะและม
ความหมาย คอ การนงฟงโดยไมแสดงความคดเหนหรอ
โตตอบ
จะชวยใหผปวยพดระบายความคดความรสกออกมา
ความเงยบทใชอยางถกตองจะมประโยชนมากกวาคาพด
ปลอบใจทไรความหมาย
6. Reflecting การสะทอน ใหผปวยเขาใจ ตนเอง
ผปวย “ฉนรสกเหมอนอยคนเดยวในบาน ทงทมคนในบาน
มากมาย”
พยาบาล “คณรสกวาคนในบานไมมใครสนใจคณเลย”
7. Reflecting feeling การสะทอนความรสก
ผปวย “กลบไปบานครงน จะทางานไดหรอเปลากไมร
พยาบาล “คณคงรสกกงวล ไมแนใจวาจะกลบไปทางานเดม
ไดหรอไม”
8. Open question คาถามเปด “เพราะอะไรจงมา
โรงพยาบาล”
เทคนคทชวยใหเกดความเขาใจตรงกน
พยาบาลควรใหความสาคญกบพฤตกรรม การพด การแสดงออก
ของผปวยใหถกตอง โดยทาความเขาใจ หรอแปลความหมายของ
พฤตกรรมดงกลาวใหถกตอง ชดเจน ตรงตามทผปวยตองการสอสารให
ทราบ หรอเกบความรสกไวไมพดออกมาตรง ๆ หรอสนทนาในประเดนท
ยงไมกระจางชดใหกระจางมากขน
1. Paraphrase การทวนความ ชวยใหผปวย รวาพยาบาลไดยนใน
สงทเขาพด
2. Restating การทวนซา ชวยใหผปวยรวาพยาบาล
เขาใจ เปนการตรวจสอบความถกตองในการฟง
ผปวย “ผมรสกแยมากทเทอมนคะแนนตาลงไปมาก ไมรวาเปน
เพราะอะไร”
พยาบาล “คณไมแนใจถงสาเหตทการเรยน ตกตา”
3. Focusing การมงความสนใจใหอยในเรองใดเรองหนง
ใหผปวยพดบางประเดน ใหกระจาง มโอกาสไตรตรองเรองราว
และทาความเขาใจใหถกตองตอไป
ผปวย “วนนฉนรสกไมคอยดเลย”
พยาบาล “อธบายความรสกทวาไมคอยด ใหดฉนฟงไดไหมคะ”
4. Exploring การสารวจขอมลเพมเตม เปนการสอบถาม
ใหลกซงและกวางขวางขน เพอใหผปวยคดไตรตรองเรองราวใหม
“คณพอจะเลาเหตการณทบอกวาคณแมรกนองมากกวาคณใหดฉน
ฟงไดไหม”
5. Clarifying การขอความกระจางในคาพด ทไมชดเจน
ไมแนใจวาพยาบาลเขาใจตรงกบ ผปวยหรอไม
“ดฉนไมแนใจวาดฉนเขาใจ ในสงทคณพด” “ทคณพดมานน
หมายความวา…….ใชไหมคะ” “คณชวยกรณาอธบายความหมาย
ของคาทคณพดวา ……ไดไหมคะ”
6. Verbalizing implied thought and feeling ความคด
ความรสกทซอนเรนอยลก ๆ ในคาพดทผปวยพดเปนนย ๆ
ผปวย “ถาฉนไมอยเสยคนหนงทกคนคงสบาย”
พยาบาล “คณรสกวา คณเปนภาระใหทกคนตองลาบากใชไหมคะ”
7. Voicing doubt การตงขอสงสย “คณคดวาเปนไปไดหรอคะ
ท…….”
8. Validation การตรวจสอบความรสก เพอยนยนความ
เขาใจของตนเองจากผปวยอกครงหนง“คณรสกสบายใจขนบางไหมคะ”
9. Summarizing การสรป เปดโอกาสใหผปวยเปนผสรป
เรองทไดสนทนาในครงนน แลวชมเชย จะชวยใหผปวยรสกมคณคา
ถายงมสงสาคญทผปวยยงไมไดกลาวถง พยาบาลเปนผเพมเตมให
จะเปนประโยชนมากขน
“คณพอจะบอกไดไหมคะวาวนนสนทนาเรองอะไรบาง”
10. Present reality การใหความจรงแกผปวยประสาท
หลอน หลงผด แปลสงเราผด “ดฉนไมเหนมอะไรในหองนเลยนะ
คะ”
ระยะท 3
ระยะสนสดสมพนธภาพ (The Terminating Phase)
เปนระยะทพยาบาลประเมนผลการนาแนวทางในการ
แกปญหาไปใช ถาอาการของผปวยดขน ปญหาสขภาพลดลงแลว
พยาบาลควารใชความเมตตา (Compassion) และทศนคตทดในการ
ดแล เอออานวยใหผปวยพงตนเองได ดารงชวตอยเองได สงตอให
มแหลงชวยเหลอ และกลบไปใชชวตครอบครวไดดทสด ควรระวง
ไมใหผปวยเกดความวตกกงวลทตองแยกจากกน (Separation
anxiety) : วตกงวล โกรธ ไมพอใจ มพฤตกรรมถดถอย
พฤตกรรมไมเปนมตร