บทท ๔

การวเคราะหและประเมนคาสารจากการฟง การด และการอาน สาระการเรยนร ๑. การฟง การด ๒. การอาน ๓. สาร ๔. การวเคราะหและประเมนคาสารจากการฟง การด และการอาน จดประสงคปลายทาง นกศกษาสามารถวเคราะห และประเมนคาสารทไดจากการฟง การด และการอานไดอยางถกตองเหมาะสม จดประสงคน าทาง

๑. อธบายความหมายของการฟง การด และการอานได ๒. บอกประเภทของสารได ๓. จบใจความส าคญจากการฟง การด และการอานได ๔. ประเมนคาสารจากการฟง การด และการอานได

สาระส าคญ การฟง การด และการอาน เปนสงทจ าเปนอยางยงในการแสวงหาความร และพฒนาความรความสามารถของบคคล ในการรบสาร (การฟง การด การอาน) ผรบสารตองมวจารณญาณและจ าเปนตองใชการวเคราะหและวนจสาร เพอใหเกดความรความเขาใจ และสามารถน าความรไปใชใหเกดประโยชน โดยผรบสารตองแยกแยะและตความเพอสรปความคด และรวบรวมขอมล ตาง ๆ ทอยในสารนนมาประเมนคาอยางมหลกเกณฑ และมเหตผล ผทมความสามารถในการวเคราะหและประเมนคาสาร จะท าใหสามารถเขาใจจดมงหมาย สาระส าคญของสารไดอยางถกตองรวดเรว และสามารถน าสารนนไปใชประโยชนในชวตประจ าวน และในงานอาชพได

๙๒

การวเคราะหและประเมนคาสารจากการฟง การด และการอาน

การวเคราะหสารเปนกระบวนการภายในสมองทเกดขนขณะทรบสาร (ฟง ด อาน) โดยผรบสารตองฝกใชความคด พจารณาแยกแยะสงตาง ๆ ทไดจากสาร ซงหากผรบสารมความสามารถในการวเคราะหแลวกสงผลใหเปนผทมเหตผล มความรอบร สามารถน าประโยชนจากการอานไปใชในชวตประจ าวนได

๑. การฟง การด ๑.๑ ความหมายของการฟง และการด ราตร โพธเตง กลาววา การฟง หมายถง กระบวนการรบสาร หรอรบรเรองราวตาง ๆ ผานประสาทสมผสทางห โดยจะตองไดยนเสยง เกดการรบรและเขาใจ

การด หมายถง กระบวนการรบสารผานทางสายตา โดยจะตองเหนภาพและเขาใจความหมายของภาพนน ๑.๒ จดมงหมายของการฟง และการด ๑.๒.๑ เพอใหไดรบสาระความร ไดแก การฟง การด ขาวสาร ขอมลตาง ๆ ๑.๒.๒ เพอใหเกดความเพลดเพลน ไดแก การฟง การด ละคร ๑.๒.๓ เพอใหเกดความจรรโลงใจ ไดแก การฟง การด เรองราว หรอ ขอมลตาง ๆ ทชวยพฒนาตนเอง และสงคม เชน การฟง การดการแสดงธรรม ๑.๓ ประโยชนของการฟง และการด ๑.๓.๑ ประโยชนตอตนเอง ๑.๓.๑.๑ ท าใหไดรบรเรองราวตาง ๆ สามารถเขาใจขอความส าคญของเรอง และจดมงหมายของการสอสาร ๑.๓.๑.๒ ชวยพฒนาสมรรถภาพการใชภาษา เนองจากไดเรยนรกระบวนการพด ทดของผอน ๑.๓.๑.๓ เปนพนฐานทท าใหเกดสมรรถภาพทางความคด ผฟง ผด จะไดพฒนา พนฐานความร และสตปญญาจากการรวบรวมขอมล และขอคดตาง ๆ ๑.๓.๑.๔ การเปนผฟง ผดทดท าใหไดเรยนรมารยาทในการเขาสงคม เมอเขา สงคมจะท าใหเกดบรรยากาศของความเปนมตร และไดรบการยอมรบ

๙๓

๑.๓.๒ ประโยชนตอสงคม การฟง การดทดกอใหเกดประโยชนแกสงคม และประเทศชาต ในแงทวาเมอผฟง ผด น าความรและแงคดตาง ๆ ไปใชจนเกดผลดจากการปฏบตแลว สงคมกจะไดประโยชนทางออมไปดวย เชน เมอเราไดฟง ไดดเกยวกบวธดแลรกษาสขภาพ และน าไปปฏบตจนเปน ผมสขภาพพลานามยทแขงแรงแลว ขณะเดยวกนสงคมกจะมสมาชกทมสขภาพแขงแรงดวย ๑.๔ ลกษณะการฟงและการดทมประสทธภาพ การฟงและการดทมประสทธภาพตองมองคประกอบ ดงน ๑.๔.๑ มจดมงหมายในการฟง และการด วาจะฟงและดเพออะไร การฟงและดโดยขาดจดมงหมายท าใหไมไดรบประโยชนเทาทควร ๑.๔.๒ เลอกฟง และดในสงทเหมาะสมและเปนไปในทางสรางสรรค เพอเปนการยกระดบจตใจใหสงขน ๑.๔.๓ ฟงและดโดยไมมอคต โดยวางใจใหเปนกลาง ใจกวางพอทจะยอมทจะยอมรบฟงความคดเหนทแตกตางออกไป ๑.๔.๔ ฟงและดดวยความตงใจมสมาธ โดยสลดความกงวลอน ๆ ใหพนจากจตใจ ตงใจฟง และดกจะเขาใจเรองราว และไดรบประโยชนอยางเตมท

๑.๔.๕ จบใจความส าคญของเรองได โดยตองใชการสงเกต มความรอบคอบเพอจบความคดส าคญของเรอง สรปความคดรวบยอดในเรองได และจดจ าเพอน าไปถายทอดตอ

๑.๔.๖ ฟงและดอยางมวจารณญาณ โดยพยายามวเคราะห ใครครวญ วนจฉย และประเมนคาสงทไดฟง และดวาดหรอไม สมเหตสมผลหรอไม

๑.๔.๗ จดบนทกสงทไดฟงและดอยางถกวธ โดยไมจ าเปนตองจดทกค าพด อาจใชอกษรยอหรอเครองหมายตาง ๆ เพอใหจดบนทกไดเรวขน และหลงจากนนคอยน ามาเรยบเรยงใหมใหสมบรณ ๑.๕ ปจจยทมอทธพลตอการฟง การด ขนอยกบปจจยตอไปน ๑.๕.๑ ผสงสารมความสามารถในการถายทอดเรองราวตาง ๆ ไดอยางมประสทธผล ๑.๕.๒ ผฟง ผด มความศรทธาตอผสงสาร

๑.๕.๓ อยในสถานท ทเหมาะสม เชน สถานท ทมอากาศถายเทด ไมรอนหรอเยนเกนไป

๑.๕.๔ ไมใจลอย หรอมจตใจฟงซานขณะทฟง ด ๑.๕.๕ มประสบการณในการฟง และดเรองทมเนอหายาก ๆ มาบางแลว

๑.๕.๖ ผฟง ผด ใชภาษาเดยวกบผสงสารจงจะสามารถเขาใจถอยค าภาษาของผสงสารไดด

๙๔

อยางไรกตามแมวาผฟง ผด จะมลกษณะการฟง การด ดงทกลาวมาแลวกตาม แตบางครง การรบสารกอาจจะไมสมฤทธผล ดงนนสงส าคญกคอ ตองมความเชอมน และตองปรบปรงสมรรถภาพการฟงอยเสมอ โดยสงเกตขอบกพรองในการฟง และตองรบแกไข ปรบปรง การฟงทก ๆ ครง

๒. การอาน ๒.๑ ความหมาย ความส าคญ และประโยชนทไดจากการอาน

๒.๑.๑ ความหมายของการอาน นพดล จนทรเพญ กลาววา การอานคอ การแปลความหมายของตวอกษร เครองหมายสญลกษณ เครองสอความหมายตาง ๆ ทปรากฏแกตาออกมาเปนความคดความเขาใจเชงสอสาร แลวผอานสามารถน าความคดความเขาใจนนไปใชใหเกดประโยชนไดตอไป

๒.๑.๒ ความส าคญของการอาน การอานมความส าคญดงน ๒.๑.๒.๑ เปนเครองมอทส าคญในการแสวงหาความรเพอพฒนาตนเองใหทน

โลกทนเหตการณ ๒.๑.๒.๒ ท าใหเกดความเพลดเพลนพอใจ และคลายทกขได ๒.๑.๒.๓ ผอานสามารถฝกการคด และสรางจนตนาการไดเองในขณะทอาน

๒.๑.๓ ประโยชนทไดจากการอาน ผทฝกฝนการอานจนช านาญแลว จะไดรบประโยชนดงตอไปน

๒.๑.๓.๑ จะเขาใจเรองทอานในเวลาอนรวดเรว ๒.๑.๓.๒ สามารถน าสงทไดจากการอานไปใชใหเกดประโยชนได ๒.๑.๓.๓ สามารถเรยนรวชาตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพมากขน ๒.๑.๓.๔ ท าใหเปนผทมโลกทศนกวางขน

๒.๒ จดมงหมายของการอาน อาจแบงจดประสงคในการอานอยางกวาง ๆ ไดดงน ๒.๒.๑ อานเพอศกษาหาความร เปนการอานเพอมงใหเกดความร ความเขาใจในเรองท

ตองการศกษา ซงมกใชในการอานต าราวชาการตาง ๆ หรออานงานเขยนเฉพาะเรองทตองการศกษาใหเขาใจ

๒.๒.๒ อานเพอความเพลดเพลนบนเทงใจ เปนการอานทมงใหเกดความผอนคลายอารมณ เกดความเพลดเพลนจากการอาน ไดแก การอานหนงสอประเภทบนเทงคด สารคด ทมเนอหามงความเพลดเพลน เชน นวนยาย สารคดทองเทยว นตยสาร วารสารตาง ๆ

๙๕

๒.๒.๓ อานเพอความจรรโลงใจ เปนการอานเพอยกระดบจตใจใหสงขน มกเปนสารทใหขอคด คตเตอนใจ ไดแก ปรชญา ศาสนา สภาษต ค าพงเพย

๒.๒.๔ อานเพอหาค าตอบในสงทตองการ ซงหมายถงการคดคน ในเรองทตนสนใจเปนพเศษ

๒.๓ ประเภทของงานเขยน อาจแบงอยางกวาง ๆ ตามลกษณะค าประพนธไดเปนงานเขยนประเภทรอยแกว และงานเขยนประเภทรอยกรอง แตหากพจารณาทรปแบบงานเขยนแลวจะแบงประเภทงานเขยนไดดงน

๒.๓.๑ ต ารา เปนงานเขยนทมงใหความรทางวชาการดานใด ดานหนง หรอเสนอแนะคดทฤษฎตาง ๆ ทมขอพสจน เปนเหตเปนผล มขออางอง ใชภาษาทเปนทางการ เชน เอกสารทางวชาการ หนงสอเรยน หนงสออางอง

๒.๓.๒ บนเทงคด เปนงานเขยนทมงใหความบนเทงแกผอาน โดยใชการจนตนาการเรองราวขนมา ประกอบดวย เนอเรอง แนวคด และสาระส าคญของเรอง ซงพจารณาจากโครงเรองฉาก ตวละคร บทสนทนา เนอเรอง และจดมงหมายตองสมพนธกน หนงสอบนเทงคดยงแบงไดเปน ๖ ประเภท ดงน

๒.๓.๒.๑ นทาน มงเนนการสรางเสรมคณธรรม ๒.๓.๒.๒ นวนยาย เขยนจากจนตนาการ โดยจะมเหตการณ ฉาก ตวละคร

และน าเสนอพฤตกรรมของตวละครแตละตวใหใกลเคยงความเปนจรงทสด ๒.๓.๒.๓ เรองสน คลายนวนยายแตขนาดสนกวา มจ านวนค าประมาณ

๑,๐๐๐ – ๑๐,๐๐๐ ค า ๒.๓.๒.๔ บทละคร คลายนวนยายแตมการบรรยาย และบทสนทนา ๒.๓.๒.๕ บทกว เปนงานเขยนทมแบบแผนบงคบ หรอมฉนทลกษณ ใช

ถอยค าไพเราะ สละสลวย ๒.๓.๒.๖ หนงสอส าหรบเยาวชนและการตน เปนงานเขยนทประกอบดวย

ภาพ และตวหนงสอ ๒.๓.๓ สารคด เปนงานเขยนทมงเสนอขอเทจจรง มการแสดงความคดเหนของผเขยน

ประกอบ นอกจากนนยงใหความเพลดเพลนแกผอานดวย ๒.๓.๔ ขาว เปนการเสนอขอมล เหตการณทเกดขนโดยตรง โดยการรายงานเหตการณ

ทมผสนใจจ านวนมาก ๒.๓.๕ โฆษณา เปนการแจงขอมลสนคา และบรการใหผอานไดรจก และกระตนใหเกด

ความสนใจใครรเรองราว และสดทายคอการตดสนใจ ซอสนคา และบรการนน ๆ

๙๖

๒.๓.๖ งานเขยนเพอกจธระ ไดแก งานเขยนประเภทจดหมาย โทรเลข โทรสาร ปายประกาศ แผนพบ แผนปลว ๒.๔ วธการอาน หากพจารณาจากลกษณะการอานแลว จะแบงการอานไดเปน ๒ ประเภท คอ ๒.๔.๑ การอานในใจ เปนการอานทมงหมายใหอานไดรวดเรว และสามารถจบใจความส าคญไดด ซงผอานอาจใชวธฝกฝนใหอานไดเรวโดยอาศยหลกดงตอไปน

๒.๔.๑.๑ ก าหนดเวลาในการอานหนงสอใหแนนอน และพยายามอานใหไดจ านวนค า หรอจ านวนหนาเพมขน

๒.๔.๑.๒ ฝกการเคลอนไหวสายตา ใหมการเคลอนไหวทถกตอง โดยการจบสายตาอยทขอความเปนชวงระยะ และควรฝกใหสามารถเคลอนไหวสายตาไดในชวงทกวาง ไมควรยอนกลบไปอานขอความทอานผานมาแลว เนองจากจะท าใหเสยเวลา และเสยสมาธในการท าความเขาใจเนอเรอง และเมอจะขนบรรทดใหมใหกวาดสายตากลบมาทางซายอยางรวดเรวแมนย า

๒.๔.๑.๓ ทดสอบความเขาเรองเมออานจบ ไดแกการจบใจความส าคญของขอความทอานหลงจากอานจบแตละยอหนา หรอหลงจากทอานจบทงเรองไปแลว เพอชวยใหเขาใจเรองทอานไดดขน

๒.๔.๑.๔ ศกษาหาความหมายของค าศพทตาง ๆ อยเสมอ หากพบค าศพทแปลกใหมในขณะทอานอยาหยดเพอคนหาความหมายในขณะนน แตใหอานจนจบ และพยายามท าความเขาใจความหมายของศพทใหม โดยพจารณาจากขอความแวดลอม (บรบท) กอน หากยงไมเขาใจจงคอยคนควาหาความหมายของค าศพทนน

๒.๔.๑.๕ หลกเลยงลกษณะนสยการอานทไมด ซงจะท าใหอานหนงสอชา เชนการท าปากขมบขมบ หรอออกเสยงพมพ าตามตวหนงสอ ใชมอชไปตามตวหนงสอ หรอยอนกลบไปอานทบทวนขอความทอาน เมอเกดความสงสย

๒.๔.๑.๖ ควรฝกฝนการอานบอย ๆ และสม าเสมอ เนองจากการอานเปนทกษะ ดงนนความช านาญจะเกดขนไดกตอเมอมการฝกฝนอยางสม าเสมอ

๒.๔.๒ การอานออกเสยง เปนการเปลงเสยงตามตวอกษร ถอยค า และเครองหมาย ตาง ๆทเขยนไวใหถกตองชดถอยชดค า โดยผอานตองค านงวาก าลงอานใหผอนฟง และการอานของเราจะสามารถสอสารแกผฟงไดตรงตามทผเขยนตองการหรอไม สงส าคญทผอานตองค านงถงคอขอความทอาน ซงประกอบดวย ถอยค า เรองราว และบรรยากาศ โดยมหลกทวไปในการอานออกเสยงดงน

๒.๔.๒.๑ ความชดเจน หมายถงออกเสยงไดชดถอยชดค าทงเสยงสระ พยญชนะ วรรณยกต และเสยงควบกล า

๙๗

๒.๔.๒.๒ ความถกตอง คออานออกเสยงไดถกตองตามอกขระวธของไทย หรอของภาษาอนทไทยน ามาใช และถกตองตามความนยม

๒.๔.๒.๓ ความคลองแคลว คอสามารถอานออกเสยงไดตอเนองไมตดขด หรอเสยจงหวะ ซงผอานตองไดรบการฝกฝนอยางสม าเสมอจนเกดทกษะ กจะเกดความคลองแคลวในการอาน

๒.๔.๒.๔ การเวนจงหวะวรรคตอน เปนสงส าคญในการอานออกเสยง เพราะหากเวนวรรคตอนผด กจะท าใหความหมายผด หรอคลาดเคลอนไปจากเดม เชน ตวอยางท๑ ๑. “สวนผสมในขนมมดงน นมขนจด / น าตาล / เนย / แปงขาวโพด / น ามะนาว / และไขเปด” ๒. “สวนผสมในขนมมดงน นมขนจด / น าตาล / เนย / แปง / ขาวโพด / น า / มะนาว / และไขเปด” ตวอยางท๒ ๑. “เขาทงบหรใบตอง / ทเหลอ ลงบนพน” ๒. “เขาทงบหร / ใบตอง / ทเหลอ ลงบนพน” จะเหนวาขอความทงสองขอมความหมายแตกตางกน ขอท ๑ สงทเขาทงคอ บหรมวนดวยใบตอง แตขอท ๒ สงทเขาทงคอ บหร และใบตอง การอานออกเสยงแบงออกเปน ๒ ประเภท คอ การอานออกเสยงรอยแกว และการอานออกเสยงรอยกรอง การอานออกเสยงรอยแกว เปนการอานออกเสยงตามปกต เชนเดยวกบการพด ผอานตองออกเสยงใหถกตองชดเจน เวนวรรคตอนใหถกตอง บางครงตองใสอารมณ และความรสกลงไปเพอใหการอานนาฟง และเปนธรรมชาต สวนการอานออกเสยงรอยกรอง เปนการอานบทประพนธ โคลง ฉนท กาพย กลอน และราย ผอานอาจใชการออกเสยงตามปกตเชนเดยวกบการอานรอยแกวหรออานเปนท านองเสนาะตามชนดของค าประพนธนน การอานจะตองอานใหมจงหวะ ตามจงหวะและลลาของค าประพนธแตละชนด เชน กลอนสภาพ มจงหวะ ๓ / ๒ / ๓ ไดแก เมอเคราะหราย กายเรา กเทาน ไมมท พสธา จะอาศย ลวนหนามเหนบ เจบแสบ คบแคบใจ เหมอนนกไร รงเร อยเอกา กาพยยาน ๑๑ มจงหวะ ๒ / ๓, ๓ / ๓ ดงน ขนกก ตกทกขยาก แสนล าบาก จากเวยงชย มนเผอก เลอกเผาไฟ กนผลไม ไดเปนแรง

๙๘

๒.๕ กลวธในการอาน กลวธทใชในการอานหนงสอเพอใหไดสาระ และประโยชนตามทตองการนนมดงตอไปน

๒.๕.๑ การอานเรวอยางเขาใจ หรอการอานอยางมประสทธภาพ หมายถงความสามารถในการอานใหเขาใจมากทสดในเวลานอยทสดตามจดประสงคของผอาน ผอานทมประสทธภาพจะเปนผทสามารถปรบอตราการอานของตนใหเหมาะสมกบจดประสงค และความยากของเรอง ลกษณะทดส าหรบการอานเรวอยางเขาใจผอานควรมลกษณะดงน

๒.๕.๑.๑ มสมาธในการอาน ๒.๕.๑.๒ เปลยนแปลงอตราเรวในการอานตามชนดของเรอง ๒.๕.๑.๓ ใชการอานผาน ๆ โดยจะขามค า หรอความทไมส าคญ แตจะไมใชวธ

ยอนกลบไปอานทเดม ๒.๕.๑.๔ อานใหได ๑ บรรทด ตอการเคลอนสายตา ๓- ๔ ครง ๒.๕.๑.๕ ใชการอานในใจ และระวงความหมาย มากกวาสนใจเสยง ๒.๕.๑.๖ อานรายละเอยดอยางเรวเพอจบใจความส าคญ ในขณะเดยวกนกคด

ตามไปพรอม ๆ กบผเขยน ๒.๕.๒ การอานเพอจบใจความ หรอการอานเกบใจความ เปนการอานเพอเกบสาระ

ความร ขอคด ทศนคตของผเขยน จากเนอหาทอาน การอานเพอจบใจความม ๒ แนวทางคอการอานจบใจความสวนรวม และการอานจบใจความส าคญ

๒.๕.๒.๑ การอานจบใจความสวนรวม คอการท าความเขาใจเนอหาสวนรวมของงานเขยน อาจใชวธการตงค าถามอยางกวาง ๆ วา ใคร ท าอะไร ทไหน เมอไร อยางไร แลวพยายามตอบค าถามเหลานนสน ๆ ใหไดใจความชดเจน หรอสามารถด าเนนการตามขนตอนไดดงน

๑) สงเกตสวนประกอบของงานเขยน เชน ชอเรอง ค าน า สารบญ วตถประสงคของผเขยน เพอจะไดมองเหนจดมงหมายของงานเขยน วาเปนงานเขยนเกยวกบอะไรและผเขยนตองการอะไร

๒) สงเกตหวขอใหญ และหวขอยอยของงานเขยน เพอหาเนอหาส าคญของงานเขยน

๓) จดล าดบเนอหาของหวขอ เพอจดล าดบความส าคญของเนอหา ๔) สงเกตความสมพนธของการด าเนนเรอง การเชอมโยงเนอหา เพอด

สมพนธภาพของงานเขยน ๒.๕.๒.๒ ประโยชนของการอานจบใจความสวนรวม ๑) เหมาะกบการอานกรณทมเวลาจ ากด เพราะเปนการอานอยางเรว

๙๙

๒) เปนประโยชนกบนกศกษา ส าหรบใชอานเพอเตรยมสอบ ตวอยาง การอานจบใจความสวนรวม

คนคดเจง ไอเดยจาบ ตอยอด...น ายาอทย เปนสมนไพรซา

เรองนด ๆ ของอยตรงหนา ใครจะคดวา...ท าธรกจแลวมสทธโกยสตางคเขากระเปาเปนเศรษฐยอย ๆ ตงแตเดก อยทวาคดออกคดเปนหรอไม...ตรงนสส าคญเพราะไดฟงไอเดยด ๆ ของ น.ส.ชไมพร ดปานวงศ นกเรยนมธยมศกษาปท ๔ โรงเรยนอมพรไพศาล นนทบร แลวอยากใหเจาตวไปจดลขสทธทางปญญา กอนทจะมคนแอบขโมยความคดไปใชเสยกอนเพราะชไมพรสงโปรเจกตของเธอไปขอรบทนความคดจากโครงการ SCBS Young Star Investor ในธรกจยอย “เครองดมสมนไพร น าอทยซา” ฟงแลวเขาท กตองเอามาบอกตอกน โดยชไมพรมองเหนธรกจทเธอสามารถท าไดไมยากและงาย ถามคนสนบสนนวาปจจบนคนไทยสวนใหญหนมาดแลรกษาสขภาพกนมากขน สวนหนงคอการดมสมนไพร ผลตภณฑทคดมาใหชอวา “อทยซา” ซงเปนเครองดมทมสวนผสมของน ายาอทยอยดวย ปกตเรามกจะน าน ายาอทยผสมน าดมกนทวไป แตปรบมาเปนอดลมแทน ซงเปนผลตภณฑทแปลกใหมวยรนกอยากลองดม เพราะเครองดมสมนไพรอทยซาไมใชซาอยางเดยว แตมสรรพคณหลายอยางและแกกระหายไดเปนอยางด อกทงวตถดบทน ามาผลตนนกเปนสมนไพรของไทยตนทนต า เมอผลตมาขายแลวราคาจงไมแพง ชไมพรแจกแจงวา น ายาอทยเปนผลตภณฑยาสมนไพรโบราณทมอยในทองตลาดมากวา ๖๐ ป โดยมสตรตามต าราแพทยแผนไทย ทมมานานตงแตสมยรชกาลท ๕ แลว น ายาอทยนนไดสกดมาจากสมนไพรธรรมชาต ๓๒ ชนด โดยแยกหมกบางสวนเปนเวลาถง ๑๕ วน เพอใหไดสารสกดสมนไพรธรรมชาตเขมขน ซงสมนไพรทหมกนเปนกลมดอกไมหลากหลายชนดไดแก มะล พกล บนนาค สารภ บวทง ๕ เกกฮวยและดอกค าฝอย ซงสมนไพรบางสวนมาจากการตมไดแก ไมฝางหรอไมฝางเสน เมอน าไมฝางเสนมาตมจะใหสแดงธรรมชาตทสวยงาม เธอจงน าน ายาอทยมาผสมกบน าแลวอดลมบรรจกระปองจนไดผลตภณฑทมชอวาเครองดมสมนไพรอทยซาปรมาตรสทธ ๒๕๐ มล. ราคากระปองละ ๑๐ บาท สมนไพรทงหมดทน ามาท าเปนน ายาอทย ตางกมสรรพคณตามต าราแพทยแผนไทย วาเปนยาแกรอนใน แกกระหายน า บ ารงหวใจ ท าใหสดชน และท าใหสขภาพรางกายดขน วยรนสามารถดมไดโดยไมเบอ เพราะน าดมสมนไพรอทยซามความซาอยในตว ความรสกตอนดมอทยซานน ดมแลวจะรสกสดชนและหอมกลนสมนไพรตาง ๆ สวนแผนการตลาดของเธอทวางไว ชวงแรกใชวธสอสารจากปากตอปาก เพอใหลกคาไดรสกอยากลองชม เรมน ามาใหคนใกลชดลองชมกอน แลวแจกจายลองใหเพอน ๆชม เมอเรมมการตอบรบจากผทลองใหชมบาง จากนนจงน าสนคาไปขนให อย. ตรวจสอบคณภาพ และไดจดลขสทธเปนของตนเอง สนคาปลอดภยและไมเปนอนตรายตอผบรโภค

๑๐๐

ขอความขางตนบอกใหเราทราบวา ไดมการคดผลตภณฑ “น ายาอทยซา” ซงผทคดผลตภณฑน คอ น.ส. ชไมพร ดปานวงศ ขณะนนก าลงศกษาอยในชนมธยมศกษาปท ๔ โรงเรยนอมพรไพศาล นนทบร ซงเธอไดน าผลตภณฑไปจดลขสทธเปนของตนเอง และไดรบการตรวจสอบคณภาพผลตภณฑ จาก อย. แลว ซงผเขยนไดเชญชวนใหผสนใจรวมลงทนและตอยอดผลตภณฑของเธอ

๒.๕.๒.๓ การอานจบใจความส าคญ เปนการอานทตอเนองจากการอานจบใจความสวนรวม แตเปนการอานทละเอยดมากขน เพอจะไดสรปใจความส าคญของงานเขยนแตละยอหนา ซงสามารถด าเนนการตามขนตอนไดดงน

๑) พจารณาค า หรอประโยค เพอใหเขาใจความหมายของค า หรอประโยคไดถกตองตามทผเขยนตองการสอ

๒) พจารณาจดมงหมายของงานเขยน วางานเขยนนนมจดมงหมายอยางไร ผเขยนตองการโนมนาวใจผอาน หรอเปนการแสดงเหตผลใหผอานคด

๓) พจารณาน าเสยงของผเขยน ซงจะแฝงอยในงานเขยนนนวาจะเปนไปในท านองใด เชน เปนการเขยนตรงไปตรงมา ประชดประชน แขงกราว หรอเขยนดวยอารมณขนในท านองยวลอ

๔) พจารณาเนอหาสาระของงานเขยน ซงผอานจะตองอานขอความอยางละเอยด และตความในแตละประโยคใหถองแท และพยายามจบประเดนส าคญในงานเขยน

ทงนวธการอานจบใจความส าคญ ผอานอาจใชวธสงเกตประโยคใจความส าคญในแตละยอหนา ซงประโยคใจความส าคญนนอาจจะอยตอนตน ตอนกลาง ตอนทาย หรอทงตอนตนและตอนทายยอหนา ดงทไดกลาวไปแลวในบทท ๓ และหากอานขอความหลายยอหนาทมสมพนธภาพตอเนองกนไป ผอานควรบนทกยอความคดส าคญ หรอใจความส าคญของขอความแตละยอหนา แลวน าใจความส าคญนนมาเรยบเรยงใหมดวยส านวนภาษาของผอานเอง

คณสมบตของสมนไพรทไดรบการปรงแตงมากทสดถง ๓๒ ชนดนเอง เปนสงส าคญทท าใหน าดมสมนไพรอทยซาเปนสนคาทอยในตลาดและกลมเปาหมายไดงาย หรอกลาวไดวาคณสมบตของสนคาคอ จดขายและเปนองคประกอบส าคญของน าดมสมนไพรอทยซา โดยไมจ าเปนตองสอสารไปยงกลมเปาหมายมากนก เพราะคนไทยกบสมนไพรเปนของคกนมาแตโบราณ เจาของธรกจคนใดสนใจ ทงและองในความคดของสาวนอยคนน ลองตดตอเธอแลวผลตออกมาตตลาดด เราขอเปนลกคาคนหนงละ (จากหนงสอพมพมตชน องคารท ๑๐ กมภาพนธ ๒๕๔๗)

๑๐๑

๒.๕.๓ การอานวเคราะห การอานวเคราะหคอการแยกแยะสวนตาง ๆ ออกมาพจารณาใหถถวนทสดเทาทจะท าได การอานในขนวเคราะหจงเปนการพจารณาแยกแยะ ท าความเขาใจลกษณะเฉพาะของโครงสรางหนงสอแตละประเภทดงน

๒.๕.๓.๑ บทความ สารคด โครงสรางตาง ๆ ทควรพจารณาไดแก ๑) ค าน า ๒) เนอเรอง ๓) ขอมล ๔) จดมงหมาย ๕) แนวความคด ๖) ปญหาหรอขอขดแยง

๒.๕.๓.๒ บทรอยกรอง เรองสน นวนยาย โครงสรางตาง ๆ ทควรพจารณาไดแก

๑) รปแบบค าประพนธ หรอฉนทลกษณ ๒) เนอเรอง ๓) โครงเรอง ๔) แกนของเรอง หรอแนวคดของเรอง ๕) ลกษณะตวละคร ๖) จดมงหมาย ๗) ฉาก บรรยากาศ หรอสถานท ๘) การด าเนนเรอง

๒.๕.๔ การอานตความ คอการอานเพอทจะคดพจารณาตามความหมายทผเขยนไดเขยนไวให ไดอยางถกตองตรงตามจดประสงคของผเขยน โดยพจารณารวมไปถงความหมายโดยนย หรอความหมายแฝงทผเขยนตองการจะสอความหมายดวย

ในการอานตความผอานจะตองท าอยางละเอยดลกซง หากผเขยนใชความหมายโดยนย หรอความหมายแฝง ซงเปนความหมายทชกน าความคดใหเกยวโยงไปถงสงอน ซงการใชภาษาในลกษณะนจะมงทศลปะการใชภาษามากกวาศาสตร จะเปนภาษาทมความไพเราะ และมความหมายพเศษออกไป เปนความหมายทซบซอนตความไดหลายอยาง บางครงค าเพยงค าเดยวอาจมความหมายไดทงขดแยง และกลมกลน ดงนนในการตความผอานจงตองอาศยบรบท น าเสยงของผเขยน ทศนคตของผเขยน และบางครงตองอาศยความรเกยวกบเหตการณปจจบนเปนเครองชวยตดสน

๑๐๒

การอานตความมประโยชนในแงทจะท าใหเขาใจเนอหาไดถกตอง และลกซงมากขนจงน ามาใชในการอานงานเขยนทกประเภท ตวอยาง จากบทความในหนงสอเนชนสดสปดาห ฉบบวนท ๑๒ มนาคม ๒๕๕๓ ในคอลมนโรงเรยนนอกหนาตาง ของครแสงดาว ขนตนวา “วนละ ๕๐ บาท อาทตย ละ ๒๐๐ บาท พวกเราท างานงก ๆ กวาจะไดเงนมาสกบาท เหงอไหลไคลยอย นพวกมนปลนกนชด ๆ” “มนรายจรง ๆ ไอพวกเสอขาวน” ถาตความตามปกตกจะหมายถง โจรทสวมเสอขาว แตเมอพจารณาจากขอความทผเขยนน าเสนอแลว “โจรเสอขาว” หมายถง พวกนกเรยน นกศกษาทงหลาย ซงเปนภาระและหนาทของผปกครองทจะตองสงเสยคาใชจายใหแกบตรหลานของตน และภาวะในปจจบนคาใชจายมมากขน นอกเหนอจากคาใชจายประจ าวนแลว ยงมคาลงทะเบยน คาเรยนพเศษ ผปกครองจงตองรบภาระในการท างานหาเงนเพอใหเพยงพอกบคาใชจายของลก ๆ “ลดแหลก แจกระเบด” หมายถง การลดราคาลงอยางมากมาย พรอมทงมของแจกของแถมใหกบผซออยางมโหฬารดวย

ตนไมของพอ นานมาแลว พอไดปลกตนไมไวใหเรา

เพอวนหนงจะบงลมหนาว และคอยเปนรมเงา ปลกไวเพอพวกเรา ทก ๆ คน

พอใชเหงอแทนน ารดลงไป เพอจะผลดอกใบ ออกผล ใหเราทก ๆ คน เตบโตอยางรมเยน ในบานเรา

ผานมาแลวหาสบป ตนไมนนสงใหญ ลมแรงเทาไร กบรรเทา

ออกผลใหเกบกน แตกใบเพอใหรมเงา คอยดแลเรา ใหเรายงมวน อยตอไป จนวนน ใตเงาแหงตนไม ตนใหญ

ลกไดอยไดคอย อาศย แผนดนยงกวางไกล แตเหมอนวาหวใจ พอกวางกวา ลกทเกดตรงนนนยงอย และยงอยเพอคอยรกษา

จะรวมใจเขามา จะมทสญญา ในหวใจ จากวนนสกหมนป ตนไมทพอปลก ตนสวยทงงดงาม และยงใหญ

สบสานและตดตาม จากรอยทพอตงใจ เมอเราจะเทไป ใหตนไม ของพอ ยงงดงาม

๑๐๓

ในบทเพลงนผแตงไดใชค าทมความหมายโดยนย หรอความหมายแฝงดงน ค าวา “พอ” หมายถงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ซงเปรยบประดจ “พอของแผนดน” “ลก” หมายถง ประชาชนคนไทยทกคน “ตนไม” หมายถง โครงการตาง ๆ ในพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดแกโครงการ เศรษฐกจพอเพยง โครงการฝนหลวงฯ ซงโครงการเหลานสามารถชวยแกปญหาตาง ๆใหกบคนไทยทกคน ท าใหทกคนอยไดอยางมความสข

๒.๕.๕ การอานประเมนคณคา เปนการอานเพอพจารณา และประเมนคณคาของงานเขยน ซงโดยปกตเมอเราอานงานเขยนเรากจะประเมนคณคางานเขยนไปโดยอตโนมตอยแลว แตจะเปนการประเมนโดยใชความรสกสวนตวเราเปนเกณฑตดสน โดยมกใชค าพดวา ด สนก นาสนใจ นาเบอ ซงเปนการประเมนคณคาทไมมหลกเกณฑ ไมเปนทยอมรบ ดงนนในการประเมนคณคางานเขยน จงตองประเมนอยางมหลกเกณฑ เพอใหความเปนธรรมกบผเขยนจงควรด าเนนการดงน

๒.๕.๕.๑ หนงสอต ารา และเอกสารทางวชาการ การประเมนคณคาของงานเขยนประเภทน ตองค านงถงดานเนอหา ประโยชนในดานความรทางวชาการ รวมทงพจารณาการใชภาษา และการล าดบความร

๒.๕.๕.๒ หนงสอสารคดและบทความ การประเมนคณคาของงานเขยนประเภทนตองค านงถงดานเนอหาความร วาเปนเรองทนาสนใจหรอไม ความคดเหนของผเขยนนาเชอถอไดมากนอยเพยงใด ขอคดของผเขยนมเหตผลหนกแนนหรอไม

๒.๕.๕.๓ หนงสอพมพ การอานหนงสอพมพตองรจกคดพจารณา ไมควรเชอทนท ควรวเคราะหขาวในแงมมตาง ๆ เชนแหลงทมาของขาว อคตของผเขยน และตองตรวจสอบขาวเดยวกนจากหนงสอพมพฉบบอน ๆ หรอจากสอมวลชนแขนงอน ๆ เชน วทย โทรทศน แลวคอยสรปขอเทจจรงของขาว

๒.๕.๕.๔ หนงสอบนเทงคด ไดแกนทาน นวนยาย เรองสน เนองจากเปนงานเขยนทไมใชเรองจรง ดงนนในการประเมนคณคาจะพจารณาในดาน โครงเรอง ฉาก บรรยากาศ ตวละคร ความสมจรง แนวคด กลวธการแตง ฯลฯ

จากวนนสกหมนป ตนไมทพอปลก ตนสวยทงงดงาม และยงใหญ

สบสานและตดตาม จากรอยทพอตงใจ เมอเราจะเทไป ใหตนไม ของพอ ยงงดงาม

๑๐๔

๒.๕.๕.๕ กวนพนธ หรอบทรอยกรอง การประเมนคณคาจะพจารณาจากศลปะในการใชค า ความหมาย เนอหา และโวหารทไพเราะสละสลวย

อยางไรกตาม การอานทกวธการดงกลาวมาแลวตองอาศยประสบการณในการอาน อานมาก และอานอยางละเอยดลกซง นอกจากนนตองอาศยพนฐานในการอาน และตองอานอยางมวจารณญาณดวย

๒.๖ หลกพนฐานในการอานหนงสอ หลกพนฐานในการอานหนงสอ เปนแนวทางขนพนฐาน ใหผอานยดถอปฏบตในการ

อานหนงสอไมวาจะเปนหนงสอประเภทใด กสามารถใชหลกตอไปนในการอานไดแก ๒.๖.๑ ก าหนดจดมงหมายในการอาน ผอานควรก าหนดจดมงหมายในการอาน เพอให

ทราบวาเราควรจะใชความพยายามในการอานระดบไหน ควรอานอยางไร ๒.๖.๒ ส ารวจขอมล ผอานควรใหความสนใจขอมลเกยวกบผแตง เวลาทจดพมพ

จ านวนครงทพมพ เนองจากขอมลเหลาน จะชวยเสรมใหผอานมความเขาใจความเปนมาของหนงสอ ๒.๖.๓ พจารณาสวนประกอบ ผอานควรรวาหนงสอนนมสวนประกอบอยางไร ซงจะ

ชวยใหทราบวาหนงสอนนมแนวเรองอยางไร และใหความส าคญกบสงใดเปนพเศษ ๒.๖.๔ อานอยางมสมาธ ผอานตองมสมาธพยายามไมใหจตใจฟงซานไปเรองอน

เพราะสมาธจะท าใหความนกคดทงของตนเอง และของผเขยนซมซาบเขาสสมองอยางมระเบยบ จะท าใหจดจ าเรองราวทอานไดนาน

๒.๖.๕ ตงค าถามทบทวน ผอานควรตงค าถามทบทวนสงทอานอยทกระบบ เชน ใคร ท าอะไร ทไหน เมอไร ท าไม แลวพยายามหาค าตอบในใจตลอดเวลา จะท าใหเรารจกอานอยางมจดมงหมาย ไมใชอานไปเรอย ๆ โดยไมไดสาระ

๒.๗ การอานใหเกง ถนอมวงศ ล ายอดมรรคผล ไดใหขอแนะน าเบองตนส าหรบแกไขปญหาทเกยวกบการอาน ซงเกดจากตวผอานเอง เชน ไมอาน อางวาไมมเวลา อานชา โดยใหใชวธการทจะกลาวตอไปน ซงถอเปนบนไดเกาขนส าหรบการอานใหเกง

๒.๗.๑ มสมองไวคด ไดแกการอานแลวใหคดตาม ๒.๗.๒ ท าจตใหแจมใส ไดดวยการสรางบรรยากาศในการอานทงภายนอก ไดแก แสง

สวาง สถานท และภายในจตใจใหดเพอใหเกดสมาธ ๒.๗.๓ สนใจอานทกหนงสอ ดวยการอานหนงสอทกชนดอยาอานแตหนงสอเรยนอยาง

เดยว เพราะนนเทากบรไมรอบ หรอเปนการมองโลกในแงเดยว ๒.๗.๔ อยาถอ “ดค” เปนคมภร “ดค” คอ ดคชนนาร หรอพจนานกรม ปทานกรม นน

คอ การพจารณาความหมายของค าควรพจารณาจากบรบท (ถอยค าแวดลอม) รวมดวย

๑๐๕

๒.๗.๕ อยาอานจเปนค า ๆ เนองจากท าใหอานชา แตควรใชการอานแบบกวาดสายตาจะท าใหอานไดเรวขน และอานหนงสอไดมากขน

๒.๗.๖ ฝกการจ าความยอ ๆ โดยอาจใชวธท าเครองหมาย สรปแนวคดหลก หรอสรางแผนภม

๒.๗.๗ รจกขอความชวยเหลอ ไดแกการถามจากผร และการอานหนงสอ เพราะหนงสอคอแหลงความชวยเหลอทดทสด

๒.๗.๘ อานไมเบอทกวชา เมออานหนงสอไดเรวขน สามารถจ าสงทอานได และเหนประโยชนจากการอานกจะท าใหเราสามารถอานไดโดยไมเบอหนาย

๒.๗.๙ ชวตมคาประสบความส าเรจ

๓. สาร สาร หมายถง เรองราวทมความหมายซงมนษยสามารถรบรไดจากแหลงตาง ๆ จากการ

ฟง การด และการอาน ประเภทของสาร เราสามารถจ าแนกประเภทของสารได ๓ ประเภท ไดแกสารทใหความร สารทโนม

นาวใจ และสารทจรรโลงใจ สารทง ๓ ประเภทมลกษณะดงน ๓.๑ สารทใหความร เปนสารทมเนอหาสาระทเปนประโยชนแกผฟงและผด ท าใหไดรบ ความรเพมขน ไดแก สารคด บทความวชาการ นทรรศการ การอภปราย ๓.๒ สารทโนมนาวใจ เปนสารทโนมนาวใจใหผรบสารเกดความรสกคลอยตาม และสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมไปตามทผสงสารตองการ ไดแก การโฆษณาหาเสยงของผสมครรบการเลอกตง เพลงปลกใจ การเชญชวนใหรวมกจกรรมตาง ๆ ๓.๓ สารทจรรโลงใจ เปนสารทชวยยกระดบจตใจใหสงขน ท าใหรสกเพลดเพลน ผอนคลายจากความตงเครยด ท าใหเกดจนตนาการ เกดสตปญญา และไดรบความสขใจ ไดแก บทเพลง บทรอยกรอง นทาน สภาษต พระธรรมเทศนา

๔. การวเคราะหและประเมนคาสารจากการฟง การด และการอาน ๔.๑ การวเคราะหและประเมนคาสารจากการฟง การด ปจจบนสอวทยและโทรทศนมบทบาทตอชวตมนษย และสอดงกลาวกจะใชการโฆษณาชวนเชอดงนนจงจ าเปนอยางยงทผฟงและผดจะตองวเคราะหและประเมนคาสารกอนตดสนใจเลอกรบสารนน โดยจะตองใชวจารณญาณในการฟงและการด ซงเปนการฟงและดในระดบทสงขน เนองจากการฟงและการดโดยปกตจะม ๓ ระดบประกอบดวย ไดยนและมองเหน รบร และเขาใจ

๑๐๖

แตถาเปนการฟงและดอยางมวจารณญาณแลวผฟงและผดตองใชสมรรถภาพทางสมองพนจหาเหตผล และพจารณาคณคาของเรองทไดฟงและไดดอยางถกตอง สามารถวเคราะห ใครครวญ วนจฉย และประเมนคาสงทฟงและดได ดงนนการวเคราะหและประเมนคาสารจากการฟงและ การดจงม ๓ วธไดแก การวเคราะห การตความ และการวนจฉยเพอประเมนคา ดงน ๔.๑.๑ การวเคราะหสาร เปนการพจารณาเนอหาเปนสวน ๆ โดยใชการตรกตรองดวยเหตผล เพอใหสามารถแยกเนอหาในสวนทเปนขอเทจจรง และขอคดเหนได โดยใหพจารณาจากภาษาพดและภาษาทาทาง (อวจนภาษา) และไมควรเชอในสงทไดฟงไดดงาย ๆ จนกวาจะไดพจารณาดวยเหตดวยผล เชนการโฆษณาสนคาตาง ๆ ผโฆษณาจะใชดารา และบคคลทมชอเสยงในการโฆษณาชวนเชอ ดงนนในการรบสารประเภทนจงควรพจารณาใหรอบคอบ อยาหลงเชอโดยขาดการพจารณาไตรตรองอยางละเอยดรอบคอบเสยกอน ๔.๑.๒ การตความ เปนขนตอนทตองด าเนนการตอเนองจากการวเคราะหสาร ผรบสารจะตองพยายามท าความเขาใจความหมายทแทจรงของสารนน โดยพจารณาจากการใชภาษา เนอหาและน าเสยงของสาร อยางไรกดการตความบางครงอาจไมตรงตามจดมงหมายของผสงสาร ซงอาจจะเกดจาก วย ความรความสามารถในการใชภาษา และประสบการณของผรบสาร ๔.๑.๓ การวนจฉยเพอประเมนคา เปนขนตอนทผรบสารตองพจารณาสารอยางรอบคอบ เพอหาคณคาของสาร ซงจะตองตรกตรองและพจารณาโดยปราศจากอคต ไมใชอารมณหรอความรสกของตนเขาประเมนคา และนอกจากนนตองมใหผอนมาครอบง าความคด หรอไมเชอตามค าโฆษณาชวนเชอ ตวอยาง การวเคราะหและประเมนคาสารจากการด โดยผดไดเขยนแสดงทรรศนะของตนหลงจากดรายการทางโทรทศน ผานคอลมนทวบนเทงของแจวรมจอ จากหนงสอพมพไทยรฐ ฉบบวนท ๒๖ พฤศจกายน ๒๕๕๓ หนา ๓๗

ทวงมงาย เมออาทตยทผานมา ผมไดนงดอย ๒ รายการ เวลาและชองตางกน แตทเหมอนกนคอ การท าใหผชมหลงงมงาย และหลงเชอวาผวเศษมอยจรง ประมาณวา สแกนกรรม ตดกรรมนงกรรมฐานแลวมญาณวเศษ รเหนกรรม เหนผ อะไรประมาณน แลวกอางวามเจตนาด อยากใหคนท าด

แตทผมเหนมนไมเปนแบบนน ผคนตางหลงงมงายไปกบเหลาผวเศษทไดออกรายการทวเพอโปรโมตตวเอง จนมลกศษยมากมาย มนชางผดหลกของศาสนาพทธ ทบญญตถงการหามอวดอตรวา ตนเปนผวเศษ และรวมถงการหามท ากบสงเหลาน เพราะมนเปนการหลอกลวงผอนความหมายของค าวา “กรรม” กผดเพยนไปจากกลมคนเหลาน กรรมแปลวาการกระท าไมเกยวกบผสางใด ๆ ทงนน... ถาผผลตรายการมเจตนาดจรง กควรยกเลกการโปรโมตผวเศษปลอม ๆ เหลานซะ เพราะมนไมเกดประโยชนใด ๆ กบใครทงนน รงแตจะท าใหคนงมงายไปกบผสางเทานน

๑๐๗

๔.๑.๔ การใชวจารณญาณในการฟง การดสารประเภทตาง ๆ ๔.๑.๔.๑ สารทใหความร มวธปฏบตในการรบสารทใหความรดงน ๑) มความตงใจ มสมาธ เพอจบจดมงหมายในการสงสาร ๒) ใชความคด ท าความเขาใจเรอง และจบใจความส าคญของสาร ๓) แยกขอเทจจรง ความคดเหน และความรสกทปรากฏในเรอง ๔) จดบนทกเพอน าความรทได มาใชประโยชนตอไป ตวอยาง สารทใหความร จากหนงสอพมพไทยรฐ ฉบบวนท ๒๖ พฤศจกายน ๒๕๕๓ หนา ๗

ถาอยากจะท ารายการสงเสรมคนท าดจรง ๆ กควรดตวอยาง ๒ รายการนครบ “หลวงพมาแลว” กบ “บลลงกคนด” อยาไดผลกดนใหเยาวชนงมงายอกเลยครบ และอยาเหนแกเมดเงนจนยอมใหท าสงทผด ปลอยใหพวกหลอกลวงมาออกแบบทวแบบนเลยนะครบ

อะฟลาทอกซนในพรกแหง เชอรามสวนเกยวของกบอาหารทงในแงคณประโยชน และกอใหเกดการเสอมเสยของอาหารในระหวาง

การเกบรกษา ถาอาหารถกเกบในสภาพทเหมาะสม ทงความชนและอณหภมตอการเจรญของเชอรากอาจกอใหเกดการ

เสอมเสยของอาหารนน ๆ ได นอกจากเชอราจะกอใหเกดการเสอมเสยของอาหารแลว ยงมเชอราบางชนดทผลตสารพษเปนอนตรายตอ

ผบรโภค เชน ราในกลม Aspergillus flavus และ Aspergillus parasiticus ซงมสเหลองอมเขยว หรอเหลองอมน าตาล ราพวกนสามารถสรางสารพษกลมหนงทเรยกวา อะฟลาทอกซน

อะฟลาทอกซนเปนสารททนตอความรอนไดสงถง ๒๘๘ องศาเซลเซยส ความรอนทเราใชประกอบอาหารประจ าวน เชน หง ตม นง หรอแมแตวธพาสเจอไรซและสเตอรไรซกไมสามารถท าลายพษของมนได สวนใหญผลตภณฑทมกจะตรวจพบการปนเปอนของอะฟลาทอกซน คอพวกพชผลทางการเกษตร เชน ถว พรก ขาวโพด เปนตน

เมอรางกายไดรบพษของ อะฟลาทอกซน จะเกดอาการชก หายใจล าบาก ตบถกท าลาย หวใจและสมองบวม ถาโชครายหากรางกายไดรบพษมาก อาจท าใหเกดมะเรงในตบได เพราะฉะนนวธการหลกเลยงอยางงายคอการหดเปนคนชางสงเกต เลอกดอาหารทเสอมสภาพดวยตาเปลาหากเหนวามสหรอลกษณะเปลยนไปจากเดม กควรหลกเลยง เลอกหาอาหารชนดอนเสรมใหรางกายแทนดกวา

วนนสถาบนอาหารไดท าการสมตวอยางพรกแหงจ านวน ๕ ตวอยาง ทมจ าหนายตามทองตลาดในเขตกรงเทพฯ เพอน ามาวเคราะหหาการปนเปอนของสาร อะฟลาทอกซน ผลปรากฏวาทง ๕ ตวอยาง พบสารอะฟลาทอกซนปนเปอนในปรมาณทสามารถยอมรบได คอไมเกน ๒๐ไมโครกรม/กโลกรม

๑๐๘

ประเดนทควรพจารณาเรอง “อะฟลาทอกซนในพรกแหง” มดงน ๑. จดมงหมายของเรอง เรอง อะฟลาทอกซนในพรกแหง ผสงสารตองการใหความร เกยวกบ อนตรายอนเกดจากพษอะฟลาทอกซนในอาหารโดยเฉพาะในพรกแหง ๒. สาระส าคญของเรอง สาระส าคญของเรองนคอการกนอาหาร หรอผลตภณฑทางอาหารทปนเปอนอะฟลาทอกซนอาจท าใหเกดมะเรงตบได ๓. ความรจากเรองนเปนประโยชนมากนอยเพยงใด เรองนท าใหทราบวา อะฟลาทอกซนเปนสารพษทสรางจากเชอรากลมหนง และเปนสารททนความรอนไดสงถง ๒๘๘ องศาเซลเซยส ซงความรอนปกตไมสามารถท าลายพษของมนได ผไดรบสารพษนมาก ๆ อาจท าใหเกดมะเรงตบได ส าหรบผลตภณฑทมกตรวจพบการปนเปอนสารนคอพชผลทางการเกษตร เชนถว พรก ขาวโพด ๔. พจารณาวาเรองนเชอถอไดหรอไม มากนอยเพยงใด เรองนมขอมลทเชอถอไดเนองจากผสงสารไดอางองแหลงขอมลตามหลกวชาการ และหนวยทเชอถอได คอ สถาบนอาหาร โดยอางผลการสมตรวจ พรกปน และพรกแหงจากแหลงตาง ๆ นอกจากนนยงแนะน าใหผบรโภคใชวธงาย ๆ ในการตรวจสอบ คอการสงเกต หากเหนวามสหรอลกษณะเปลยนไปจากเดมกควรหลกเลยง ๕. พจารณากลวธการน าเสนอ และการใชภาษา วานาสนใจและชวนตดตามอยางไร

ผลการวเคราะหอะฟลาทอกซนในพรกปน และพรกแหง

ตวอยางทสมตรวจ ปรมาณอะฟลาทอกซน B๑

(ไมโครกรม/กโลกรม) พรกปน ยหอท ๑ ยานบางแค ๗.๔๒

พรกปน ยานตลาดวดกลาง บางยเรอ ๙.๐๗ พรกปน จากรานคายานบางรก ๑๐.๓๘

พรกแหง ยานตลาดราชวตร ๘.๑๔

พรกปน ยานตลาดนครหลวง บางกอกนอย ๖.๒๗

วนทวเคราะห ๑๕ ต.ค. ๒๕๕๓ วธวเคราะห Modified method based on AOAC (๒๐๐๕), ๙๙๑.๓๑

ฝายวจยและบรการขอมล/ฝายบรการหองปฏบตการ สถาบนอาหาร องคกรเครอขายกระทรวงอตสาหกรรม

เผยแพรโดยแผนกประชาสมพนธ โทร. ๐-๒๘๘๖-๘๐๘๘ หรอ www.nfi.or.th/infocenter

๑๐๙

ผสงสารใชวธอธบาย และรายงานผลการวเคราะหอะฟลาทอกซนในพรกปน พรกแหง จากการสมตรวจ โดยใชภาษากระชบ ชดเจน เหมาะสมกบระดบของการสอสาร ๔.๑.๔.๒ สารทโนมนาวใจ วธปฏบตในการรบสารทโนมนาวใจมดงน ๑) รบสารโดยใชวจารณญาณ พจารณาวาตอบสนองความตองการขนพนฐานของผรบสารหรอไม ๒) พจารณาวาสารนนโนมนาวใจไปในทางทดหรอไม และนาเชอถอหรอไมเพยงใด ๓) พจารณาวาสารนนใชภาษากระตนความรสกอยางไร มประโยชนอยางไร ตวอยาง สารทโนมนาวใจ จากหนงสอชวจต ฉบบวนท ๑ พฤศจกายน ๒๕๕๓ หนา....

ประเดนทควรพจารณาในเรอง “ใชบรการรถสาธารณะ = ออกก าลงกาย” มดงน ๑. จดมงหมายของเรอง เรองนผสงสารมจดมงหมายเชญชวนใหผฟง ผดหนมาใชบรการรถขนสงมวลชนแทนการขบรถสวนตว

ใชบรการรถสาธารณะ = ออกก าลงกาย ใครก าลงมองหาวธสรางสขภาพและลดน าหนก พรงนลองเปลยนจากขบรถไปท างานมาเปนใชบรการขนสงมวลชนดสคะ นกวจยคนพบวา การใชบรการรถสาธารณะชวยใหสขภาพแขงแรง และลดรอบเอวไดวารสารเวชศาสตรปองกนของประเทศสหรฐอเมรกาฉบบเดอนสงหาคมยนยนประโยชนของการเดนทางดวยระบบขนสงมวลชนวา ชวยลดความเสยงของการเกดโรคอวนได ในวารสารระบวา คณะผวจยโครงการศกษาสงแวดลอมในชมชนเมองไดส ารวจประชาชนโดยส ารวจทงกอนและหลงการกอสรางรถไฟขนสงมวลชน พบวาผทเดนทางไปท างานโดยรถไฟเปนเวลานาน ๑๒ – ๑๘ เดอน มน าหนกตวลดลงเฉลยคนละ ๒.๙๒ กโลกรม และมความเสยงตอการเปนโรคอวนนอยกวาคนทวไป ๘๑ เปอรเซนต

นอกจากน วลเลยม มลลาร ประธานองคการขนสงมวลชนแหงสหรฐอเมรกายงกลาววา “ผคนทอาศยอยในบรเวณทระบบขนสงมวลชนเขาถงจะมการออกก าลงกายมากกวา ท าใหอายยนกวา และสขภาพดกวาคนทใชรถยนตสวนตว เพราะการเดนทางดวยระบบขนสงมวลชนท าใหประชาชนไดเคลอนไหวรางกายตลอดเวลา ทงยงลดการเสยชวตจากอบตเหตเพราะการขบรถยนตสวนตวดวย ชวจตขอแถมขอดของการใชรถสาธารณะอกอยางวาเปนการประหยดพลงงานชวยลดโลกรอนได ถอวาเปนอกวธหนงในการสรางเสรมสขภาพ และซอมสขภาพโลกไปพรอม ๆ กน

๑๑๐

๒. พจารณาวาเรองนสามารถตอบสนองความตองการพนฐานไดหรอไม นาเชอถอหรอไม มากนอยเพยงใด เรองนสามารถตอบสนองความตองการของกลมคนทมน าหนกเกน หรอกลมทตองการออกก าลงกายเพอใหสขภาพแขงแรง โดยอางผลการวจยจากวารสารเวชศาสตรปองกนของประเทศสหรฐอเมรกา วาผใชบรการรถขนสงมวลชนในการเดนทางไปท างานเปนเวลานาน ๑๒ – ๑๘ เดอน จะมน าหนกตวลดลงเฉลยคนละ ๒.๙๒ กโลกรม และมความเสยงดวยโรคอวนนอยกวาคนทวไป ๘๑ เปอรเซนต ๓. พจารณาวาเรองนโนมนาวใจไปในทางทดหรอไม และควรเชอถอหรอไม เรองนผสงสารมจดมงหมายทจะโนมนาวใจไปในทางทด เนองจากในภาวะปจจบนทกคนมโอกาสเสยงตอการเปนโรคอวน ซงจะกอใหเกดโรคภยอน ๆ ตามมา ดงนนการออกก าลงกายจงเปนวธทดทสด แตส าหรบผทไมมเวลากสามารถทจะเลอกวธทผสงสารแนะน า ซงกเปนอกทางเลอกหนงทนาสนใจ และยงถอวาเปนการชวยลดภาวะโลกรอนไปดวย ๔. พจารณาการใชภาษา วามลกษณะเราอารมณ หรอกระตนความรสกอยางไร ผสงสารใชภาษากระตนความรสกกลมคนทมน าหนกเกน หรอคนทตองการออกก าลง โดยใชการน าดวยขอความวา “ใครก าลงมองหาวธสรางสขภาพและลดน าหนก พรงนลองเปลยนจากการขบรถไปท างาน มาเปนใชบรการระบบขนสงมวลชนดซคะ” และจบดวยขอความวา “ถอวาเปนอกวธหนงในการสรางเสรมสขภาพ และซอมสขภาพโลกไปพรอม ๆ กน”

๔.๑.๔.๓ สารทจรรโลงใจ วธปฏบตในการรบสารทจรรโลงใจมดงน ๑) รบสารดวยความสบายใจไมเครยด ๒) พยายามสรางจนตนาการตามเนอหาของสาร ๓) จดล าดบความส าคญใหได ๔) พจารณาวาสารนนใหแงคดในดานใด และน าไปใชประโยชนในชวตประจ าวนไดอยางไร

๑๑๑

ตวอยาง สารทจรรโลงใจ จากแนวทางสความสข ของ ดร.อาจอง ชมสาย ณ อยธยา

ประเดนทควรพจารณาในเรอง “ฉนตองการความสข” มดงน ๑. จดมงหมายในการสงสาร ผสงสารมจดมงหมายเพอใหแนวทางในการด าเนนชวตส าหรบน าชวตไปสความสข ๒. พจารณาวาเรองนจรรโลงใจในแงใด อยางไร และเพยงใด ผสงสารไดใหแนวทางในการด าเนนชวตเพอน าไปสความสข โดยแนะน าใหลดความตองการและใหพอใจในสงทตวเองม ๓. พจารณาสาระส าคญในเรอง สาระส าคญของเรองนคอ ผสงสารตองการใหทกคนรจกพอใจในสงทตวเองม เมอเรามความพอใจเรากจะมความสข ๔. พจารณาการใชภาษาวาเราอารมณ หรอกระตนความรสกอยางไร ผสงสารใชภาษาอยางงาย ๆ เหมอนการสนทนากบผฟง และใชวธการบอกเลาถงการน าไปสความสขไดโดยการตดค าวา “ฉน” และ “ตองการ” ออก

ฉนตองการความสข มนษยเราทกคนตองการความสขกนทงนน ไมวาจะเปนใครกตาม เรามกจะพดกนอยเสมอวา “ฉนตองการความสข” แตเราจะหาความสขกนไดอยางไร? ท าอยางไรเราจงจะมแตความสขเพยงอยางเดยว? ค าตอบกอยทค าพดของเรานนเอง ลองมาพจารณาค าพดของเราอกครงหนง “ฉนตองการความสข” เราอยากจะใหเหลอแตค าวา “ความสข” อยางเดยว เราจะตองท าอยางไร? งายนดเดยว....ตองตดออกไป ๒ ค า “ฉนตองการ ความสข” “ฉน” คอตวกของก (ego) คอการยดมนถอตน เมอมคนมาวพากษวจารณเรา เสยงเขามาทางหของเราและกระทบกบตวกของก (ego) ของเรา เรากเคอง เรากโกรธ แตเมอขจดตว“ฉน” ออกไป เสยงวพากษวจารณตาง ๆ กไมไปกระทบกบอะไร เรากจะมแตความสงบสข ตว “ฉน” มกจะชอบเปรยบเทยบตวเองกบผอน ฉนดกวา รวยกวา สวยกวา ฯลฯ บางครง“ฉน” กชอบเปรยบเทยบในแงลบ เชน ฉนไมรวย ฉนไมมความสามารถเทาเขา ไมมความรเทาเขาเพราะฉะนนฉนกเลยอจฉา โกรธ หรอหงดหงด ดงนน “ฉน” จงเปนตวท าลายความสงบสข เราจ าเปนตองขจด “ฉน” ออกไปเพอใหไดความสงบสขกลบคนมา “ตองการ” คอ ตนเหตแหงความทกข เพราะจตใจคอกองกเลส จตใจมนจะท าทกอยางเพอใหไดสงทตองการ มนจะไมยอมหยดนงเพราะมนมความตองการ เราจะไมมความสงบสขไดหากเราไมท าใหใจของเราหยดนง ถาเราสามารถท าใหใจของเราสงบ เรากจะมความสงบสข ดงนนเราตองก าจด “ความตองการ” หรอกเลส คนเราเมอไมหวงอะไรกจะไมมความผดหวงเกดขน ซงกจะกลายเปนคนทมความสขในชวตแตแนนอนคนเราจะตดความตองการออกไปหมดทนทยอมไมได อยางนอยกตองก าหนดเพดานแหงความตองการคอ อยาใหความตองการของเราทะลเพดานออกไป รจกพอใจในสงทตวเองม เมอเรามความพอใจ เรากจะมความสข เมอเราตดออกไปไดทงสองค า “ฉน” และ “ตองการ” เรากจะมแตค าวา “ความสข”เพยงอยางเดยว

๑๑๒

๔.๒ การอานวเคราะหและวนจสาร ในการวเคราะหและประเมนคาสารจากการอาน นอกจากผอานจะตองใชวจารณญาณใน

การอานแลวจะตองอานดวยการวเคราะหและวนจสาร เพอใหไดรบประโยชนจากการอานอยางเตมทและถอวาเปนจดเรองตนของการวพากษวจารณตอไป

๔.๒.๑ ความหมายของการวเคราะหวนจสาร พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒ ไดใหความหมายของค าวา วเคราะห

หมายถง ก.ใครครวญ เชน วเคราะหเหตการณ : แยกออกเปนสวน ๆ เพอศกษาใหถองแท เชน วเคราะหปญหาตาง ๆ วเคราะหขาว

ค าวา วนจ หมายถง ก.ตรวจตรา, พจารณา การวเคราะหสาร จงหมายถง การจ าแนกเรองราวทไดจากการฟง การด การอาน

ออกเปนสวน ๆ เพอใหไดรบความร ความคดส าหรบน ามาใชประโยชนตอไป การวนจสาร จงหมายถง การตรวจตราการพจารณาเรองราวทไดจากการฟง การด การ

อานอยางละเอยดรอบคอบ เพอใหเกดประโยชนตามความตองการของผวนจสาร การวเคราะห วนจสาร เปนกระบวนการทเกดขนอยางตอเนองกนในขณะทรบสาร และ

ความสามารถในการวเคราะห วนจสารของแตละบคคลจะดหรอไมขนอยกบผรบสาร ดงนน จงควรหาประสบการณจากการฟง การด และการอานใหมาก

๔.๒.๒ ขนตอนการวเคราะหและวนจสาร ๔.๒.๒.๑ การวเคราะหสาร มขนตอนพอสรปไดดงน

๑) พจารณารปแบบของงานเขยน เพอใหรวาสารนนเปนงานเขยนประเภทใดเชน บทความ ขาว โฆษณา

๒) แยกพจารณาเนอเรองออกเปนสวน ๆ สรปความใหไดวาใคร ท าอะไร เมอไร ทไหน อยางไร

๓) แยกพจารณาโครงสรางวาประกอบดวย เนอเรองเขยนเกยวกบอะไร และสรปดวยอะไร

๔) พจารณาวาผเขยนใชกลวธการน าเสนออยางไร และพจารณาการใชภาษาดวยวามการใชภาษาอยางไร

๔.๒.๒.๒ การวนจสาร มขนตอนดงน ๑) พจารณาเนอเรองวาสวนใดเปนขอเทจจรง สวนใดเปนความคดเหน

และขอเทจจรงหรอความคดเหนนนคออะไร

๑๑๓

๒) พจารณาวาใจความส าคญของเรองคออะไร และใจความส าคญรอง ๆ ลงไปคออะไร

๓) พจารณาวาผเขยน เขยนดวยเจตนาอยางไร มอารมณและรสกอยางไร ตองการใหเกดการตอบสนองอยางไร หรอเนอเรองมขอดเดนอยางไร

๔.๒.๓ ความคดแทรก ความคดเสรม ขณะทท าการวเคราะหวนจสาร อาจเกดความคดแทรก ความคดเสรมขนมาซงความคด

ดงกลาวจะเปนความคดของผวเคราะห วนจสาร ซงอาจแตกตางหรอคลายกบความคดของผเขยนและผพด

๔.๒.๓.๑ ความคดแทรก เปนความคดทเกดขนขณะทผวเคราะหวนจสารก าลงด าเนนการวเคราะหวนจสาร

๔.๒.๓.๒ ความคดเสรม เปนความคดเหนของผวเคราะห วนจสารทเกดขนเมอท าการวเคราะหวนจสารเสรจสนแลว เกดความคดใหม ๆ เสรมขนมา ตวอยางการวเคราะหวนจสาร

ศลปะการใชชวต สมยเมอขาพเจาสมครเปนผแทนราษฎร ออกเทยวหาเสยงในพระนครไดเขาไปหาเสยงในบานคนจนแหงหนง อยทแหลงเสอมโทรมหลงวดอนทร บางขนพรม ซงแหลงเสอมโทรมน เดก ผใหญ ผหญง ผชาย มชวตอยเหนอน าคร ากรงเทพฯ เพยงฟตกวาๆ เทานน นานๆ จะมหมาวดพลดเขามาอยดวยทใตถนบาน เมอขาพเจาไปถงครอบครวนก าลงจะเรมลงมอรบประทานอาหารเยน พอบานกลบจากงานมพวงปลาทตวเลก ๆ ถอตดมอมา ๔- ๕ ตว แตเขาถอมนมาดวยความภมใจเหมอนบอยก าลงยกหมหนมาเลยงคนในเหลา ปลาท ๔-๕ ตวนน มนเลกเสยจรง ๆ ดเหมอนปลาทอดอาหาร ซงถาขาพเจาเปนแมวกแทบจะไมอยากขอรบประทาน ครอบครวนนมลกหลายคน ยงเลกๆ ทงนน นกอยในใจวาจะพอกนไดอยางไร ปลาท ๔-๕ ตวน แตถงกระนนแมบานกรบของขวญจากตลาดดวยกรยาอาการยนดเหมอนนางสาวไทยรบมงกฎแลวเธอไดน าปลาทไปลางอยางสะอาด ระหวางนนลกหญงคนโตน าหมอขาวไปตงไฟ เมอขาพเจาไปถงบานเขา พอบานซงรจกวาขาพเจาเปนใคร ไดใหการตอนรบอยางมเกยรตยงเขาเอาผามาเชดถกระดานกอนเชญขาพเจานง ทงๆ ทกระดานตรงนนและกระดานทอนในบานกสะอาดหมดจดอยแลว เมอขาพเจานงลงตามค าเชญแลว พอบานลกขนไปหยบถวยแกวน า ซงเกบใสไวในตกระจกไมมฝนจบ แลวยงเอาผาสะอาดมาเชดกอนทจะตกน าจากตมน าฝนมาใหขาพเจารบประทาน เขาน าถวยแกวใสน าล าคาจากสรวงสวรรคนนมาวางตอหนาขาพเจา เหมอนกบจะวางแกวเหลาชาโตมาโก ป ค.ศ. ๑๙๒๘ ใหแขกส าคญดม ในบานเหนอน าคร า ๑ ฟตเศษนน ทกสงทกอยางสะอาดไปหมด คนในบานกสะอาดทกคนทงเดกและผใหญ กอนนงลงรบประทานขาวกบปลาท แมยงบงคบใหลก ๆ ไปลางมอเสยกอน มองลงไปดขางลางทน าคร าท าใหรสกวาชวตในบานนอย ๆ นนเหมอนกบดอกบวบานแลวพนจากตม ระหวางนนปลาทซงก าลงทอดอยในกระทะกเรมสงกลนทาทายความหว ลกทโตแลวเขาหองไปเอาเสอจนทบรณออกมาลาด แลวน าสอมกบชอนสงกะสมาวางไวรอบเสอ ครบจ านวนสมาชกในครอบครว ท าทาทางไมผดกบการเตรยมตงโตะอาหารรบเจาฝรง

๑๑๔

การวเคราะหและวนจสาร รปแบบ เรองศลปะการใชชวตเปนรอยแกว มลกษณะเปนเรองเลาจาก

ประสบการณจรงของ ม.ร.ว. เสนย ปราโมช สมยเมอออกหาเสยงเลอกตง

เนอเรอง กลาวถงเหตการณเมอครงท ม.ร.ว. เสนย ปราโมช ออกไปหาเสยงเลอกตงในหมบานคนจนแหงหนง ไดพบกบครอบครวหนงซงก าลงลงมอรบประทานอาหารเยน ผเขยนเกดความรสกประทบใจในการรจกใชชวต เชน รกความสะอาด รจกตอนรบแขกตามสภาพ โดยเฉพาะอาหารมอนนเปนปลาทตวเลก ๔-๕ ตว แตทกคนกรบประทานดวยความเอรดอรอยและเปนระเบยบจนอมโดยทวถวน ท าใหผเขยนอดชนชมในความเปนอยของครอบครวเลก ๆ นไมได จงเขยนเลาเรองขน

กลวธในการน าเสนอ ใชกลวธเลาเรองอยางงาย ๆ ตรงไปตรงมา คลาย ๆ ก าลงพดคยใหผอานฟง โดยเลาเรองเปนล าดบ ๆ ไป และแทรกความรสกชนชมในน าเสยงของผเขยนในตอนทาย

วนนนขาพเจาไปเดนหาเสยงมาทงวน ยงไมไดรบประทานอาหารเยนเลย เมอปลาทในกระทะก าลงสงกลน แลวไปเหนชวตในครอบครวเหนอน าคร าอนหมดจดสะอาดสะอานเชนนนเขา จงท าใหเกดหวขาว ไมเคยเลยตงแตเกดมาในชวตทขาพเจาจะรสกหวขาวอยากกนอะไรเทากบขาวรอน ๆ กบปลาททอด ครนขาวสกปลาททอดเสรจ ยกมาตงกลางวง แลวพอบานกถามขาพเจาดวยความเกรงใจวา ค าแลว ทานจะรบประทานเสยทนดหรอไม แลวออกตวในเวลาเดยวกนวา อาหารทบานนรบประทานกนงายๆ อยางน ในทามกลางความสขของครอบครว ความสะอาดสะอาน และกลนขาวรอนผสมกบปลาททอด ความหวเกอบจะท าใหขาพเจารบเชญ แตครนมองไปดปลาท ๔-๕ ตว กบเดก ๆ ในบานมจ านวนมากกวาเขาแลว จงไดแตตอบขอบใจเจาบานวา ขาพเจารบประทานมาแลว ขอใหเขาลงมอกนไปเถดขาพเจาจะนงคยดวย จงไดเหนปรากฏการณทโตะอาหารของเขาอยางนาประหลาด ปลาทเลก ๆ ๔-๕ ตวนน แมบานแบงแจกจายใสจานลกไดทวคน ปลาทแมแบงใหลกกนคอสวนทเปนเนอปลา พอแมรบประทานแตหวปลากบเศษของปลา เดกทกคนรบประทานอาหารอยางโอชะ นงพบเพยบรบประทานดวยกรยาอนแชมชอย เมอแบงกบขาวกนกนดงกลาวนแลว สวนทเหลอยงตดชามกบขาว แมแมวตวไหนอยากกนกไมมเหลอจะใหกน ทกคนในครอบครวนนกนจนอม เพราะขาวมไมจ ากด ขาพเจากนขาวด ๆ มาทวโลก ไมเคยเหนใครกนขาวเอรดอรอยเทาครอบครวเหนอน าคร าน กนอมแลวนองเลกยงไดเรอออกมาดวยความพอใจ ถกแมดเอาวา ท าอยางนนไมเปนสมบตผด ขาพเจาจากครอบครวนมาโดยอาการทองหวใจอม ไดความคดมาดวยวา กรงศรอยธยาหาไดอยเพราะคนดไม แตอยมาไดเพราะอาศยขาวกบปลาท แตบทเรยนกไดรบมาในเวลาเดยวกนวา ทบานเลก ๆ เหนอน าคร าน เขาใชศลปะในการด ารงชวตอยางถงขนาดประเสรฐยง

๑๑๕

การใชภาษา ใชภาษาพดเรยบ ๆ งาย ๆ แตใหภาพพจน และความรสกไดชดเจน เชน “ปลาทตวเลก ๔-๖ ตวนน แมบานแบงแจกจายใสจานใหลก ๆ ไดทวคน ปลาทแมแบงใหลกกน คอสวนทเปนเนอปลา พอกบแมรบประทานแตหวปลากบเศษของปลา เดกทกคนรบประทานอาหารอยางโอชะ นงพบเพยบ...”

การวนจสาร อาจพจารณาไดวาผเขยนมเจตนายกยอง ชมเชย ครอบครวเลกๆ แตมความเปนระเบยบและมความสข ดวยความรสกทประทบใจอยางแทจรง

ความคดแทรก อาจเกดความคดแทรกไดวา ครอบครวเลก ๆ ไดแสดงคณคาและวฒนธรรมหลายอยาง ไดแก ความรกระหวางพอแมลก ความสะอาด ความเปนระเบยบ ความเคารพเชอฟงทลกๆ มตอพอแม ความมน าใจตอนรบผเปนแขกทมาเยยมเยยน และคณธรรมของพอบานแมเรอน

ความคดเสรม อาจคดชนชมในความมศลปะของการด ารงชวตของครอบครวนวาสมควรเปนตวอยางทดใหแกผอน ซงแสดงใหเหนวาความสขในครอบครวมไดอยททรพยสนเงนทอง บานชองใหญโตแตอยทการรจกใชชวตใหมจตใจทเปนสขตางหาก

ตวอยางการวเคราะหและวนจสาร

ไทยรวมก าลงตงมน ไทยรวมก าลงตงมน จะสามารถปองกนขนแขง ถงแมวาศตรผมแรง มายทธแยงกจะปลาตไป ขอแตเพยงไทยเราอยาผลาญญาต รวมชาตรวมจตเปนขอใหญ ไทยอยามงรายท าลายไทย จงพรอมใจพรอมก าลงระวงเมอง ใหนานาภาษาเขานยม ชมเกยรตยศฟเฟอง ชวยกนบ ารงความรงเรอง ใหชอไทยกระเดองทวโลกา ชวยกนเตมใจใฝผดง บ ารงทงชาตศาสนา ใหอยจนสนดนฟา วฒนาเถดไทย ไชโย (พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว)

๑๑๖

การวเคราะหและวนจสาร รปแบบ เปนกลอนบทละคร จากกลอนบทละครพระรวง พระราชนพนธใน

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เนอเรอง จดเปนสารทโนมนาวใจ กลาววา คนไทยทกคนตองมนคง เขมแขง อยา

แตกความสามคค อยามงท ารายกนเองจงจะสามารถปองกนขาศกศตรทเขามารกรานประเทศไทยได คนไทยตองรวมพลงใจใหเปนหนง เปนหลกใหชาต ตองท านบ ารงชาตและศาสนาใหเจรญรงเรอง นานาประเทศกจะสรรเสรญ ยกยองชาวไทยและประเทศไทยไปชวกาลนาน

การน าเสนอ ใชวธการน าเสนอขอเทจจรงแบบตรงไปตรงมา ใหเหนวาถาคนไทยมความสามคคแลว จะสงผลใหประเทศมความเจรญรงเรอง

การใชภาษา มการใชภาษางาย ๆ ตรงไปตรงมา โดยใชค าทแสดงใหเหนวาคนไทยทกคนสามารถสรางความมนคงของชาตไดดวยวธทงาย ๆ คอ “ขอแตเพยงไทยเราอยาผลาญญาต”

การวนจสาร เนอหาในบทพระราชนพนธน มเจตนาทจะโนมนาวใจใหคนไทยทกคนมความรกความสามคค รวมมอรวมใจกนอยาท าลายหรอท ารายกนเอง เพอใหชาตไทยอยรอด และมความเจรญรงเรอง

ความคดแทรก การสรางความสามคคและการรวมพลงรวมมอรวมใจท าสงทดงาม สงทเปนประโยชนตอสงคม จะท าใหสงคมท าใหชาตเจรญรงเรอง

ความคดเสรม วธสรางความสามคคควรใชการโนมนาวใจดวยวธการตาง ๆ เชน การพด การประชาสมพนธตามสอตาง ๆ เพอใหทกคนตระหนกในพลงความสามคค และควรสรางความสามคคใหเกดขนกบบคลากรในทกหนวยงาน เพอใหเกดการพฒนา เกดความเจรญกาวหนาในหนวยงาน และเปนความเจรญกาวหนาของประเทศชาตในทสด

๑๑๗

กจกรรมทายบท เรอง การวเคราะหและประเมนคาสารจากการฟง การด และการอาน

ตอนท ๑ จงตอบค าถามตอไปนใหไดใจความชดเจนสมบรณ ๑. การฟง หมายถง ...................................................................................................................................................

................................................................................................................................................... ๒. การด หมายถง ...................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................. ๓. การอาน หมายถง ...................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................. ๔. สารมกประเภท อะไรบาง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... ๕. การฟง และการดใชพฒนาตนเองและสงคมไดอยางไร ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ๖. กระบวนการในการวเคราะห วนจสาร มกขนตอนอะไรบาง .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ๗. ความคดแทรก ความคดเสรม หมายถงอะไร ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

๑๑๘

๘. จงพจารณาค าตอบจากการฟง และการดวาผตอบใชวจารณญาณในการฟง การดหรอไม อยางไร ๘.๑ สมคร : โรคเอดสก าลงระบาด แกนาจะเลกเทยวแลวระวงตวบางนะ ตดเมอไรตาย

ลกเดยว สมาน : เอดสไมกลว กลวแตอด ............................................................................................................................................................ ๘.๒ นล : เธอสงเกตเหนไหม ทกรานทเราผานมามกจะกวาดขยะในรานของตนออกมากอง ไวทรมถนนทงนน เหนแกตวจรง ๆ แถมบางรานยงตงโตะขายของยนออกมาจน ไมมทางเดน พลอย : การกระท าอยางนแหละ ท าใหสงคมของเราไมพฒนาเทาทควร ............................................................................................................................................................ ๘.๓ แกว : เรามาชวยกนเกบขยะทชายหาดของเราใหสะอาดกนเถอะ น า : เราจะชวนเพอน ๆ ไปรวมเกบขยะดวยนะ ............................................................................................................................................................. ๘.๔ น าผง : ไดขาววาโรงฟอกหนงทขางโรงเรยนของเราจะสรางโรงก าจดน าเสย ใชเงนตง ๒๐ ลานบาท ตอง : ออ...เขาจะท ากนเมอไหรละ ............................................................................................................................................................ ๙. จงพจารณาวาเรองทฟงตอไปน เปนขอเทจจรง หรอเปนความคดเหนของผพด ๙.๑ “มนษยตองอาศยธรรมชาตเปนปจจยในการด ารงชวตแตโบราณ ตอมาเมอมนษยมจ านวนมากขน และไมสามารถอ านวยปจจยเหลานนไดเพยงพอกบความตองการของมนษย จงไดมการปรบปรงธรรมชาต หรอสรางสงใหมทดขนมา” ............................................................................................................................................................. ๙.๒ มนษยสวนใหญมกจะมองดสงตาง ๆ ในแงรายเสมอ ซงเปนเหตใหเกดความทกขทรมาน รวมทงความไมสบายใจ เนองจากเราชอบน าจดออนหรอขอผดพลาดของผอนมาเยาะเยยถากถาง ท าใหเกดความไมพอใจแกฝายตรงกนขาม และน ามาซงการทะเลาะววาท ............................................................................................................................................................. ๙.๓ ไมมหนาทอะไรทต าหรอไมดทงนน หนาททกอยางมความส าคญ และเราตองไมรงเกยจ หนาทไมวาจะเปนหนาทอะไรกตาม หากเราเปนคนกวาดถนน เรากกวาดใหสะอาดทสด ดวยความเตมใจ และดวยความเพลดเพลน

๑๑๙

............................................................................................................................................................. ๙.๔ เพอน ๆ ทรกทกคน ผมคดวาเราโชคดมากทไดเกดมาเปนคนไทย และอาศยอยบนผนแผนดนไทย บรรพบรษของเราจะมเชอสายมาจากแหงหนต าบลใดไมใชขอส าคญ ขอส าคญคอเราไดเกดมาแลวบนผนแผนดนไทย เรามผนแผนดนอนรมเยนนาอย นาอาศย ทจะใหความผาสกแกเราตลอดไปชวกาลนานนนตางหาก ............................................................................................................................................................ ๑๐. การเลานทานทางวทยกระจายเสยง เรอง “ทางลดในชวต” ของชาร ทานผฟงทรก วนนดฉนจะเลานทานเรอง “ทางลดในชวต” ใหทานฟงดงน

เชาทแจมใสในปาโปรง เจานกนอยบนกงไมมองคนผานทางอยางสนใจ ชายผนนถอกลองเลก ๆ อยในมอ “อะไรหรอในมอทาน” เจานกอารมณดรองถาม “หนอน” เขาตอบตรงและสน “ขายราคาเทาไหร?” “ขนนกหนงขน” นกนอยดงขนจากตวหนงอน มนรวงลงในมอเขา นกจกหนอนจากกลองไปตวหนง กลนลงคออยางรวดเรว แลวบนขนสยอดไม ขนคเปนบทเพลงเสนาะ “จะท างานใหเหนอยยากไปใย เมออาหารหางายปานน” วนเวลาผานไป ขนหนงอนกบหนอนวนละตว ไมชานาน นกเจาส าราญกไรสนปกหาง หมดกลางตลอดตว นกไรขนเรมคดจะท างานกสายเสยแลว บนกไมได รปกายกอปลกษณเกนกวาจะรองเพลงใหใครฟงไดอก ทางลดในชวตนนมอย แตทางสความส าเรจไมมวธลด หนทางใกลทสดคอท างาน ท างาน! ใหนกศกษาพจารณานทานขางตน ดงน ๑๐.๑ ประเภทของสาร........................................................................................................................................................... ๑๐.๒ จดมงหมายของผสงสาร............................................................................................................................................................ ๑๐.๓ ขอคดหรอประโยชน............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ๑๐.๔ ความนาเชอถอ..................................................................................................................

๑๒๐

............................................................................................................................................................. เรอง.................................

ในกาลครงหนงทยงไมนานเทาใดนก มกาน าชาอยใบหนงทมนมความภาคภมใจในตนเองเปนอยางมาก เพราะตวของมนท าจากกระเบองเคลอบชนด ภมใจทหของมนกวาง พวยของมนยาว และยงตงรบกนอย ๒ ขางของตวมนอยางไดสดสวน มนชอบเอาสงเหลานมาคยบอยๆแตมนจะไมยอมเอยถงฝาของมนเลยเนองจากแตกจนตองใชหมดยด แถมยงมชนสวนเลกๆ ชนหนงหายไป ซงกคงเปนธรรมดาทไมมใครหรอกทจะเอาความไมสมประกอบของตนเองมาพด แตคนอนซกลบถอวาไดรสชาตจากการพดคยถงปมดอยของคนอน ถวย เหยอกน า โถ และอน ๆ แมกระทงชอน ตางจ าไดดวาฝากาหลนจงเกดต าหนขน ฉะนนจงน าเอาเรองนมาคยกนแทนทจะคยเรองหและพวยทนารกของกา กาน าชามนรดวาพวกพองของมนชอบพดในสงทมนไมอยากใหใครกลาวขวญ วนหนงมนร าพงถงจดบกพรองของมนเอง ทท าใหมนอยอยางสงบเสงยมเจยมตวมานาน วนนมนนกถงจดเดนของมนเชน พวย ฝา และห ในขณะท ถวย เหยอก โถ และชอนไมมทกสงเปนองคประกอบในขณะทมนด ารงต าแหนงผยงใหญบนโตะ มนพดกบตวเองอยางมนใจ โครม ! มนหลนจากโตะเพราะความซมซามของเจาของ พวยหกถงโคน หแตกกระเดนไปคนละทาง ฝาไมตองพดถง ตวมนคว าอยกบพนโดยไมมรอยราว เปนความเจบปวดและทรมานทสดส าหรบมน แตทกคนหวเราะชอบใจทมนตองไปนอนแองแมง พวยหกและหหลด มนเองกอดข าชะตาชวตของมนไมไดทมนเกดมาเปนกาน าชาแตถกน ามาปลกตนไมในชวงทาย และในทสดมนกถกทบเปนชนเลกชนนอย วางปดหนาดนอยบนกระถาง เพราะเหตนมนจงตองหมอบกระแตอยทนในฐานะกาน าชาแตกทไรประโยชน ทมา สวทย มลค า : กลยทธ...การสอนคดอยางมวจารณญาณ ตอนท ๒ ใหนกศกษาอานท าความเขาใจเนอหาขางตน และตอบค าถามตอไปน

๑. นกศกษาไดความคดอะไรบางจากเรองน ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

๑๒๑

๒. นกศกษาจะน าแนวความคดนไปใชใหเกดประโยชนไดอยางไร

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................ ๓. ใหนกศกษาตงชอเรองทอาน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

...........................................................................

๑๒๒

๑๒๓