บทท ๒ เรองท ๔ การฟงและการอานใหเกดวจารณญาณ

วจารณญาณ

วจารณญาณ แยกออกไดเปน ๒ ค า ไดแก วจารณ + ญาณ

- วจารณ หรอ วจารณ หมายถง การคดใครครวญโดยใชเหตผล - ญาณ หมายถง ปญญาหรอความรในขนสง

วจารณญาณ หมายถง ปญญาทสามารถรหรอใหเหตผลทถกตองได

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

วจารณญาณ

วจารณญาณจะเกดขนไดในตวของบคคล ตองเรมตนดวยความตงใจ

พยายามหาสาระและท าความเขาใจ คดใครครวญ ใชความร ความคด เหตผลและประสบการณประกอบ กระบวนขางตนน จ าเปนตองใชเวลา เมอเรองมความสลบซบซอนมาก แตบางครงกเกดขนไดอยางรวดเรว

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

วจารณญาณ การฟงและการอานใหเกดวจารณญาณนน จะตองฟงและอานให

สมฤทธผลกอน แลวพฒนาตอไป ซงสรปไดดงน ๑. ผฟงและผอาน พจารณาวาผเขยนมความมงหมายในการพดหรอการเขยนครงนนๆ อยางไรบาง ๒. เรองทไดฟง ไดอานมความเปนไปไดมากนอยเพยงใด ๓. เรองทไดฟง ไดอานนาเชอถอมากนอยเพยงใด

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

วจารณญาณ

๔. เรองทไดฟง ไดอาน มสารประโยชน ใหแงคด กอใหเกดความ

เจรญงอกงามและความคดสรางสรรคอยางไรบาง ๕. ผฟงผอาน วนจฉยวาผพดผเขยนมความเขาใจอยางไร เพยงใด ๖. ผฟงผอานพจารณาไดวาผเขยนใชวธการพด การเขยนหรอวธการถายทอดความรสกนกคดอยางไร

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

กระบวนการฟงการอานใหเกดวจารณญาณ

กระบวนการ เมอไดยน ไดอานหรอเกดการรบรแลว จงเกดความเขาใจสาร เปนชวงของการฟงปกต ตอมาใช การวเคราะห เพอ..................................................................... ใครครวญ เพอ..................................................................... วนจฉย เพอ..................................................................... ประเมนคา เพอ..................................................................... เมอกระบวนการอานการฟงพฒนาขนแลว กจะน าไปสการอานการฟงอยางมวจารณญาณ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

กระบวนการ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

ไดยน ไดอาน รบร เขาใจ

การฟง การอานอยางมวจารณญาณ

วเคราะห ใครครวญ วนจฉย ประเมนคา

กระบวนการ

เปนธรรมดาของมนษยทจะเกดความเมอไดฟง ไดอาน เชน ปตยนด นยมชมชอบ ครกครนตนเตน สลดสงเวช ชอบไมชอบ พอใจหรอไมพอใจ ตดใจ เบอหนาย งมงาย หวาดกลว ผทจะฝกฝนวจารณญาณจงตองก าจดอคตเหลานใหหมดไป

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

พฒนาวจารณญาณโดยการฟงและการอาน

พฒนาวจารณญาณ

สงแรกทจะตองเขาใจ คอ การจ าแนกสารตามลกษณะของเนอหา จ าแนกสารเปน ๓ ประเภท ไดแก ๑. สารใหความร ๒. สารโนมนาวใจ ๓. สารจรรโลงใจ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารใหความร

สารใหความรบางชนดไมสลบซบซอน แตบางชนดจ าเปนตองเพงพนจ เชน เมอเราฟงหรออานขาวการใหสมภาษณของผมอ านาจหนาท สารชนดนตองอานรายละเอยดตางๆ ใหเขาใจครบถวน เพอจะไดไมสบสน เมอฟงหรออานขาวการใหสมภาษณของรฐมนตรวาการกระทรวง เราตองเพงพนจไปอกแงหนง เชน นกขาวปอนค าถามเพอจดประสงคอะไร น าเสยงของผตอบเปนอยางไร เชอไดมากนอยเพยงไร

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารใหความร

๑. เมอไดฟงและอานสารเรองใด ตองพจารณาวาเรองนนมคณคาหรอประโยชน ควรคาแกการอานหรอไม ๒. เมอฟงหรออานตองจบประเดนใหได พจารณาตามเนอสารไปทกระยะ วนจสารดวยความระมดระวง (วนจสาร คอ ....................................................................) ๓. ฝกแยกแยะขอเทจจรงกบขอคดเหน พจารณาทศนคตและตดสนวาสารนนนาเชอถอหรอไม ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารใหความร

หนงสอพมพ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารใหความร

การบรรยาย

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารใหความร

บทความ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารโนมนาวใจ

๑. เมอไดฟงและอานสารเรองใด ตองพจารณาวาเรองนนมคณคาหรอประโยชน ควรคาแกการอานหรอไม ๒. เมอฟงหรออานตองจบประเดนใหได พจารณาตามเนอสารไปทกระยะ วนจสารดวยความระมดระวง (วนจสาร คอ ....................................................................) ๓. ฝกแยกแยะขอเทจจรงกบขอคดเหน พจารณาทศนคตและตดสนวาสารนนนาเชอถอหรอไม ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารโนมนาวใจ

การฟงการอานสารโนมนาวใจ อาจพจารณาในแงตางๆ ดงน คอ ๑. สารนนเรยกรองหรอดงดดความสนใจ ๒. สารทน ามาเสนอนน สนองความตองการพนฐานอยางไร มการเสนอแนวทางทจะสนองความตองการหรอแสดงใหเหนวาจะไดรบประโยชนอยางไรบาง ๓. สารนนเรงเราใหเชอถอเกยวกบสงใด ๔. ภาษาทใชโนมนาวใจนน มลกษณะเราอารมณ อยางไรบาง

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารโนมนาวใจ

ตวอยางสารโนมนาวใจ : รกกนไวเถด รกกนไวเถด เราเกดรวมแดนไทย จะเกดภาคไหน กไทยดวยกน เชอสายประเพณ ไมมกดกน เกดใตธงไทยนน ปวงชนทกคนคอไทย ทองถนแหลมทอง เหมอนทองของแม เกดถนเดยวกนแท เหมอนแมเดยวกนใชไหม ยามฉนมองตาคณ อบอนดวงใจ เหนสายเลอดไทย ในสายตาบอกสายสมพนธ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารโนมนาวใจ

ฟงเพลงกนดกวา : เพลง รกกนไวเถด HTTPS://YOUTU.BE/9PJG3GWMOFG ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารโนมนาวใจ

เมอฟง เพลงรกกนไวเถด แลวพจารณาสารตามหวขอตอไปน ๑. เพลงนมจดมงหมายอยางไรบาง ........................................................................................................... ๒. เนอหาในเพลงนนตอบสนองความตองการพนฐานหรอกอใหเกดความปรารถนาอยางไร ........................................................................................................... ๓. ใชภาษาโนมนาวใจอยางไร ........................................................................................................

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารโนมนาวใจ

ตวอยางการโฆษณาสนคา HTTPS://YOUTU.BE/PBROB4EJ6VU

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารโนมนาวใจ

เมอดตวอยางโฆษณาแลว พจารณาสารตามหวขอตอไปน ๑. ผโฆษณาตองการโนมนาวใจอยางไร ๒. ขอเทจจรงในบทโฆษณานคออะไร . ๓. สารทน าเสนอสอดคลองกบความตองการพนฐานอยางไร ๔. ภาษาทใชมลกษณะอยางไร ๕. อวจนภาษา มผลตอการโนมนาวใจหรอไม อยางไร ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารจรรโลงใจ

เปนสารทเมออานหรอฟงแลว เกดการผอนคลายจากความตงเครยด เกดจนตนาการ มองเหนภาพ อาจชวยยกระดบจตใจใหสงขนดวย การฟงและการอานสารชนดน สามารถประยกตสการฟงและการอานอยางมวจารณญาณได

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารจรรโลงใจ

การฟงการอานสารโนมนาวใจ อาจพจารณาในแงตางๆ ดงน คอ ๑. สารนนเรยกรองหรอดงดดความสนใจ ๒. สารทน ามาเสนอนน สนองความตองการพนฐานอยางไร ๓. เสนอแนวทางทจะสนองความตองการหรอแสดงใหเหนวาจะไดรบประโยชนอยางไรบาง ๔. สารนนเรงเราใหเชอถอเกยวกบสงใด ๕. ภาษาทใชโนมนาวใจนน มลกษณะเราอารมณ อยางไรบาง

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารจรรโลงใจ

ตวอยางสารจรรโลงใจ : ค าประพนธ เมองใดไมมทหาร เมองนนไมนานเปนขา

เมองใดไรจอมพารา เมองนนไมขาอบจน เมองใดไมมพาณชเลศ เมองนนยอมเกดขดสน เมองใดไรศลปโสภณ เมองนนไมพนเสอมทราม เมองใดไมมกวแกว เมองนนไมแคลวคนหยาม เมองใดไรนารงาม เมองนนสนความภมใจ เมองใดไมมดนตรเลศ เมองนนไมเพรศพสมย เมองใดไรธรรมอมพร เมองนนบรรลยแนเอย

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารจรรโลงใจ

จากตวอยางค าประพนธขางตน พจารณาตามหวขอตอไปน ๑. ค าประพนธมจดมงหมายอยางไร ๒. เนอหาสาระของค าประพนธอยทใด ๓. เจตนาของผประพนธเปนอยางไร ๔. ลกษณะค าประพนธ ๕. ภาษาทใช ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

สารจรรโลงใจ

จากตวอยางค าประพนธขางตน พจารณาตามหวขอตอไปน ๑. ค าประพนธมจดมงหมายอยางไร ๒. เนอหาสาระของค าประพนธอยทใด ๓. เจตนาของผประพนธเปนอยางไร ๔. ลกษณะค าประพนธ ๕. ภาษาทใช ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

หลกเบองตนในการฟงและการอาน อยางมวจารณญาณ

กอนฟงและอาน

กอนการฟงและอาน วเคราะหเพอใหทราบวา

สารทก าลงจะฟงและอานเปนสารประเภทใด เชน สารใหความร สารโนมนาวใจหรอสารจรรโลงใจ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

ขณะฟงและอาน

ขณะฟงและอาน ตงใจใหมากโดยแยกเนอหาออกเปน

สวน ๆ เชน แยกขอเทจจรงออกจากขอคดเหน แยกใจความส าคญออกจากพลความ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

หลงฟงและอาน

หลงการฟงและอาน น าขอมลทไดโดยใชความคด

วเคราะหจ าแนกแตละประเดนแลวสรป ขนตอไปเขยนบนทกไวหรอน าไปใชในการพดหรอเขยนแสดงความคดเหน

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

ฟงและอาน

การวจารณสารทฟงและอาน เมอไดฟงและอาน สารประเภทใด ตองฝกวจารณสารนน เพอแสดงความคดเหนอยางมเหตผล

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

ฟงและอาน

การประเมนคาสารทฟงและอาน ถอเปนขนสงสดของการฟงและอานอยางมวจารณญาณ เพราะเปน ขนทท าใหไดรบแนวคดทเปนประโยชนตามวตถประสงคทก าหนดไว

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

ฟงและอาน

วธประเมนคาของสารทฟงและอาน คอ ประมวลเหตผลทงหมดแลวแสดงความคดเหนวา สารนนมขอดหรอขอเสยประการใด ท าใหทราบวาไดรบประโยชนอยางไรบางและเปนการตรวจสอบตนเองวา ประสบผลส าเรจมากนอยเพยงใด

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

แบบฝกหดทบทวน

สารในขอความตอไปนเปนสารประเภทใด

๑. สงระหงทรงเพรยวเรยวรด งามละมายคลายอฐกะหลาปา พศแตหวตลอดเทาขาวแตตา ทงสองแกมกลยาดงลกยอ ใหความร โนมนาวใจ จรรโลงใจ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๒.

บะหมกงส าเรจรปมสารกนบด สารแตงรสคอนขางสง และมคณคาทางอาหารต า การกนบะหมกงส าเรจรปมากเกน หรอบอยเกนอาจท าใหเสยงตอโรคขาดอาหารและการสะสมสารพษได ใหความร โนมนาวใจ จรรโลงใจ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๓.

ให กลตา ฟรอสตา ชวยคณสคะ กลองเดยวกแปะแลว ตอบโจทยไดทกอยางตามทคณตองการเกยวกบเรองดแลผวพรรณความขาวกระจางใส มออราอยากหนาเดก หนาขาวใส ไมมน ไมหมอง ใหความร โนมนาวใจ จรรโลงใจ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๔. คนธรรมดาท าบญกอยากไดบญ คนมปญญาท าบญหวงจะเกดในภพใหมทดกวาเดม แตชาวพทธแทท าบญเพอการปลอยวางกเลสอยางสนเชง ใหความร โนมนาวใจ จรรโลงใจ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๕. กฎแหงกรรมไมตองงอวซา กฎแหงกรรมไมยกเวนหนาอนทรหนาพรหม กฎแหงกรรมไมมวนหยด กฎแหงกรรมเทยงธรรมตลอดกาล ใหความร โนมนาวใจ จรรโลงใจ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๖. ในแตละปมผเสยชวตจากการสบบหรทวโลก ๕.๔ ลานคน เฉลยนาทละ ๑๐ คน ถงเวลาแลวหรอยงทเราควรรวมกนสรางสงคมปลอดบหรเพอใหโลกนปลอดภย ใหความร โนมนาวใจ จรรโลงใจ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๗. หนมฟอ หลอเฟยว มผมคนเดยว รปหลอจรง ๆ นะเนย เมอวาน แวนไปเมองชล เมอวาน แวนไปเมองชล สาว ๆ หนองมน ถามวาคนใชไหมเนย ใหความร โนมนาวใจ จรรโลงใจ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๘. คนเราไมควรกนผงชรสเกนวนละ ๖ กรม หรอประมาณ ๑ ชอนชา การกนผงชรสมากเกน หรอบอยเกน ทาใหเกดภาวะกรดกลตามกในเลอดสงอาจทาใหปวดหว ใจสน คลนไสและมผลเสยตออวยวะสบพนธ ใหความร โนมนาวใจ จรรโลงใจ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๙.

หลวงพระบางเดมเคยเปนเมองหลวงเกาแกแหงอาณาจกรลานชาง ซงเขตตวเมองชนในไดรบการขนทะเบยนเปนมรดกโลกเมอป ๒๕๓๘ ใหความร โนมนาวใจ จรรโลงใจ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๑๐. ทกคนทอยรวมกนบนโลกใบน จะตองรวมมอกนแกไข ลด ละ เลก เปนผท าลายธรรมชาต เพราะสดทายแลวผลกระทบทงหมดกจะตกมาสตวเราเอง ใหความร โนมนาวใจ จรรโลงใจ

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๑๑. สารในขอใดท าใหสออารมณไดดทสด ๑. ฉ าเยอกเยนหยาดน าคางพรางพราวพฤกษ ๒. ใครจะกนไขใหอรอยกตองรจกวธท าไข ๓. จ าจมะเขอเปราะ กะเทาะหนาแวน ๔. ดาวเอยดาวนอยเจาลอยสงเดน

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๑๒. สารในขอใดทสอสารใหเหนภาพชดเจนทสด ๑. เหนไกเตยเขยคยทขยไผ ๒. มนบนหวอโหรองคะนองใจ ๓. เหนโรงเรยงไรฝายทงซายขวา ๔. พรกมะเขอเหลองงามอรามตา

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๑๓. สารใหขอใดทแสดงใหเหนการโนมนาวแบบวฒนะ ๑. จะขยนอะไรเงนเดอนนดเดยวนงเฉยๆ บางกได ๒. ดสคนโกงไดดหมดแลวเราจะดไปท าไม ๓. ถาโกงแลวประเทศเจรญกไมเหนจะเสยหายอะไร ๔. การปฏบตหนาทเปนการปฏบตธรรมอยางหนง พงท า หนาทของตนใหสมบรณเถด

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๑๔. ส านวนไทยในขอใดแสดงถงการฟงอยางมวจารณญาณ ๑. ฟงหไวห ๒. ฟงเขาหซายทะลหขวา ๓. ไปไหนมา สามวาสองศอก ๔. ฟงไมไดศพทจบไปกระเดยด

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

๑๕. “เราไมแยงกนท าความดเพราะวาความดนไมตองแยงกน ความดนทกคนท าไดเพราะความดนท าแลวกด ตามค าวาดนทงนน ฉะนนถาชวยกนท าด ความดนนกจะใหญโต จะดยงดเยยม” ใจความส าคญ คอขอใด ๑. ความดนทกคนท าได ๒. เราตองไมแยงกนท าความด ๓. ความดนนทกคนตองชวยกนท า ๔. ถาชวยกนท าดจะดอยางยอดเยยม

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย

ภาษาไทยกบครพตต

ภาษาไทยกบครพตต – อ. พระเสก บรสทธบวทพย