บทท ๙ ภาษาไทยกบสงคม

Dr. Bualak Petchngam

สงคม หมายถง กลมคนทอยรวมกน ประกอบดวยคนตงแตสองคนขนไป มความสมพนธกน และมวฒนธรรมรวมกน (ประคอง นมมานเหมนท และคณะ 2552 : 1)

“ภาษากบสงคม”

“ภาษากบสงคม” (ตอ)

จากความหมายของค าวา “สงคม” จะเหนไดวา “สงคม” จะเกดขนไดนนคนในสงคมตองมความสมพนธกน มนษยจงจ าเปนตองใชภาษาในการสอสารใหเกดความสมพนธกนในสงคมหนง ๆ ดงนนภาษาจงเปนเครองมอสอสารของคนในสงคม เพอบอกใหผอนไดรขอเทจจรง ความตองการ ความรสก ความคดเหน ฯลฯ ของตน อยางไรกดนอกจากภาษาจะเปนเครองมอสอสารเพอบงบอกความตองการของผพดแลว ภาษายงสามารถใชสอความหมายทางสงคมไดอกดวย

หมายถง การทภาษาสามารถเปนเครองมอในการบงบอกสถานภาพ ภมหลง ตลอดจนคานยม ความคด ของผพดภาษาได เชน ค าลงทาย คะ คะ ใชพดในกลมผพดทเปนเพศหญง และค าลงทาย ครบ ใชพดในกลมผพดเพศชาย การออกเสยงค าวา ชม เปน จม บงบอกวาผพดเปนคนภาคเหนอ หรอออกเสยง ชม เปน ซม บงบอกวาผพดเปนคนภาคอสาน เปนตน จะเหนไดวา ภาษาสามารถแสดงความหมายทางสงคมซงสอใหเราทราบไดวาผพดมภมหลงอยางไร

ภาษาสอความหมายทางสงคม

ในสงคมหนง ๆ ความหลากหลายทางสงคมท าใหมการใชภาษาหลากหลายรปแบบ แตกตางกนไป จงท าใหเกดการเปลยนแปลงของภาษา ซงปจจยทางสงคมทกอใหเกดการเปลยนแปลงของภาษามดงน

การเปลยนแปลงของภาษาตามบรบททางสงคม

แมคนในสงคมจะใชภาษาเดยวกน แตผใชภาษาแตละบคคลนนอาจมการใชภาษาแตกตางกนไปตามปจจยของตวผพดเอง เชน ถนทอยอาศย เพศ อาย ชนชนทางสงคม การศกษา ชาตพนธ ความใกลชดของชมชน ทศนคตตอภาษา ภมหลง ประสบการณ เปนตน

การเปลยนแปลงของภาษาตามบรบททางสงคม

๑. ผใชภาษา

การเปลยนแปลงของภาษาตามชนชนทางสงคม คอ คนในสงคมทอยในชนชนทตางกนจะมคานยม วถชวต และภาพลกษณทแตกตางกน ทงนการแบงชนทางสงคมอาจขนอยกบฐานะทางเศรษฐกจ ฐานนดร ชอเสยงของวงศตระกล อาชพ เปนตน

การเปลยนแปลงของภาษาตามบรบททางสงคม

ยกตวอยางเชน

จากการศกษาการแปรของภาษาตามชนชนทางสงคม พบวา ผพดทมชนชนทางสงคมทแตกตางกนจะใชภาษาทตางกน เชน การออกเสยง ร พบวา ผพดทอยในชนสงคมต ามแนวโนมทจะออกเสยง ร เปน ล มากกวาผพดทอยในชนชนสงคมทสงกวา (Chuensuvimol 1993 อางถงใน ประคอง นมมานเหมนท และคณะ 2552 : 10)

การเปลยนแปลงของภาษาตามบรบททางสงคม

ยกตวอยางเชน (ตอ)

การเปลยนแปลงของภาษาตามการศกษา พบวา คนไทยงมการศกษาต ายงมแนวโนมทจะออกเสยงควบกล า ร ล ว ไมชดเจน

การเปลยนแปลงตามทศนคตของคนในสงคม เปนทสงเกตไดวาคนไทยยงมทศนคตในเชงลบตอภาษาถน จะไมใชค าหรอเสยงภาษาถน แตจะพยายามใชค าหรอเสยงภาษาไทยมาตรฐานแทน เชน คนเชยงใหมทมทศนคตทางลบตอภาษาถนมแนวโนมทจะใชค าวา “โลงบาน” (มาจาก “โรงพยาบาล”) แทนค าวา “โฮงยา” ซงเปนค าภาษาถนเชยงใหม เปนตน หรอผพดบางกลมมทศนคตวาการออกเสยงคลายส าเนยงภาษาตางประเทศจะท าใหตนดมการศกษาและมชนชนทสงกวาคนทออกเสยงภาษาไทยอยางชดเจน จงนยมออกเสยงภาษาไทยใหคลายการออกเสยงภาษาองกฤษ เชน การออกเสยง [ -l ] ทายค า เปนตน

การเปลยนแปลงของภาษาตามบรบททางสงคม

ยกตวอยางเชน (ตอ)

วาณช จรงกจอนนต ยงเขยนเลาไวในนตยสารสตรสารวา (ธญญรตน ปาณะกล 2535 : 362) เมอสมยตนยงเปนเดกนกเรยนมธยม อยอ าเภอบางปลามา จ. สพรรณบร ลกสาวเถาแกแถวตลาดอ าเภอนเดนทางไปบางกอก และไปพกอยกบญาตชวระยะเวลาหนง กอนไปนนลกสาวเถาแกกใชสรรพนามแทนตวเองวา “ฉน” ตามส าเนยงสพรรณบร แตเมอกลบจากเมองบางกอก ลกสาวเถาแกกลบแทนตวเองวา “ชน” ตามส าเนยงคนบางกอก ท าใหชาวตลาดอ าเภอบางปลามาตนเตนกลบส าเนยงคนเมองมาก ตางพากนไปเลาขานตอและพากนมาซอของทรานเถาแกเพอฟงลกสาวเถาแกพดส าเนยงแปลกห แตเมอเวลาผานไปลกสาวเถาแกกกลบมาพดส าเนยงบางปลามา และชาวบานกเลกตนเตนกบค าวา “ชน” ไป

การเปลยนแปลงของภาษาตามบรบททางสงคม

ยกตวอยางเชน (ตอ)

การเปลยนแปลงของภาษา

ความเจรญกาวหนาทางวทยาการนบวามสวนส าคญอยางยงทท าใหภาษาเปลยนแปลง ในสงคมหนงเมอวทยาการรดหนา กอใหเกดเครองอปโภค บรโภค ขนมากมาย มนษยจงตองคดค าใหม ๆ เพอใชเรยกแทนสงนน ๆ เชน น าอดลม เครองคดเลข เครองปรบอากาศ ฯลฯ ในขณะเดยวกนเครองอปโภค บรโภค ทลาสมยและคนในสงคมเลกใชไปแลวกไมปรากฏใชค าเรยกแทนสงนน ๆ อก เชน แกงได (รอยกากบาทหรอการขดเขยนซงคนไมรหนงสอเขยนไวเปนส าคญ) อ ายวน (ปดบง) อ าแดง (ค าน าหนาชอหญงสามญ) เปนตน

๒. การเปลยนแปลงของภาษาตามความเจรญกาวหนาทางวทยาการ

การเปลยนแปลงของภาษา

จากทกลาวมาแสดงใหเหนวาวทยาการทกาวหนา สงผลใหการใชภาษาของคนในสงคมเปลยนแปลงไปดวยทงการสรางค าใหม และการเลกใชค าตามสงของอปโภค บรโภคทมนษยใช นอกจากนการทวตถมการดดแปลงไปตามความกาวหนาทางวทยาการ อาจท าใหความหมายของค าทใชเรยกแทนวตถนนเปลยนแปลงไปดวย เชน สมยทยงไมมน าอดลม ค าวา “น า” หมายถง น าดมตามธรรมชาต แตปจจบนหมายรวมถงน าอดลมกได เชน ในประโยคทวา “คณจะดมน าอะไรครบ” เปนตน

๒. การเปลยนแปลงของภาษาตามความเจรญกาวหนาทางวทยาการ

ชนชาตไทยถอเปนชนชาตทมการตดตอและรบเอาวฒนธรรมของชนชาตอนมาตงแตในอดต โดยเฉพาะในเรองของภาษา โดยตงแตแรกเรมชนชาตไทยรบเอาวฒนธรรมทางภาษามาจากเขมร ไมวาจะเปนตวอกษรไทยทประดษฐโดยพอขนรามค าแหงมหาราชกมรากฐานมาจากภาษาเขมร

๓. การเปลยนแปลงของภาษาตามอทธพลของภาษาตางประเทศ

หรอแมกระทงค าราชาศพทตาง ๆ ทไทยใชกรบมาจากภาษาเขมรดวย เชน บรรทม (ผทม ) หมายถง นอน เสดจ (เสฎจ) หมายถง ไป เสวย (โสวย) หมายถง กน ตรส (ตราส) หมายถง พด ขนอง (ขนง) หมายถง หลง ฯลฯ

๓. การเปลยนแปลงของภาษาตามอทธพลของภาษาตางประเทศ

นอกจากภาษาเขมรแลว ไทยยงรบเอาอทธพลของภาษาบาล สนสกฤต เชน กรรณการ (ส. กรณการ) หมายถง ดอกไมชนดหนง หตถ (บ. หตถ) หมายถง ชาง สรยา (บ. สรย) หมายถง ดวงอาทตย ขตตยะ (บ. ขตตย) หมายถง กษตรย เวหา (ส. วห) หมายถง ทองฟา ฯลฯ

๓. การเปลยนแปลงของภาษาตามอทธพลของภาษาตางประเทศ

ภาษามอญ เชน โลมา (lomba) หมายถง ปลาชนดหนง เลยงลกดวยนม ภเกต (bukit) หมายถง ชอจงหวด (ชวา-มลาย = ภเขา) นอยหนา (nona) หมายถง ชอผลไมขรขระเปนปม ๆ มรสหวาน สาค (sagu) หมายถง ชอพชชนดหนง ใชไสในล าตนท าแปง กระดงงา (kenanga)หมายถง ชอไมดอกกลนหอม ม 6 กลบ ดอก ใชกลนน ามนหอมได ฯลฯ

๓. การเปลยนแปลงของภาษาตามอทธพลของภาษาตางประเทศ

เมอกาลเวลาเปลยนไป ไทยเรมรบอทธพลของชาตตะวนตกเขามาเนองจากการตดตอคาขาย รวมทงการรบอทธพลจากโลกสมยใหม โดยเฉพาะประเทศองกฤษ ท าใหภาษาไทยเกดการเปลยนแปลงไปทงดานการยมค า เสยง และวากยสมพนธ เชน • การใชค าบพบทน าหนาค านาม เชน นกเรยนมความสนใจในเรองการผสมเทยมวว • การใชประโยคกรรม เชน เขาถกเสนอเปนผแทนของกลม • การใชส านวนแบบภาษาองกฤษ เชน เขาพบตวเองวาเดนอยทามกลางสวนดอกไมนานาพนธ

๓. การเปลยนแปลงของภาษาตามอทธพลของภาษาตางประเทศ

การเปลยนแปลงของภาษา

ในสงคมหนงมกแบงคนออกเปนกลมตาง ๆ ตามฐานะ วย อาชพ การศกษา เปนตน ซงคนหนงคนสามารถเปนสมาชกของกลมไดมากกวา ๑ กลม และเมอมนษยไดมกลมสงคมของตนแลว กมกจะสรางความเปนพวกพองขนในกลมของตน

๔. การเปลยนแปลงของภาษาจากการเลยนแบบในสงคม

การเปลยนแปลงของภาษา

โดยสงหนงทสามารถแสดงถงความเปนพวกพองเดยวกนไดนนคอการมภาษาเดยวกนใช มนษยจงสรางภาษาประจ ากลมของตนเอง เชน ในวงการกฎหมายกมภาษาของตน เชน ผเยาว หมายถง บคคลผยงไมบรรลนตภาวะ ผไรความสามารถ หมายถง บคคลใด ๆ ซงไรความสามารถตามกฎหมายหรอ ความสามารถถกจ ากดโดยบทบญญตแหง ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวย ความสามารถ

๔. การเปลยนแปลงของภาษาจากการเลยนแบบในสงคม

การเปลยนแปลงของภาษา

โดยสงหนงทสามารถแสดงถงความเปนพวกพองเดยวกนไดนนคอการมภาษาเดยวกนใช มนษยจงสรางภาษาประจ ากลมของตนเอง เชน ในวงการกฎหมายกมภาษาของตน เชน ผเยาว หมายถง บคคลผยงไมบรรลนตภาวะ ผไรความสามารถ หมายถง บคคลใด ๆ ซงไรความสามารถตามกฎหมายหรอ ความสามารถถกจ ากดโดยบทบญญตแหง ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวย ความสามารถ โมฆยะ หมายถง ทอาจเปนโมฆะไดเมอมการบอกกลาวหรอมผล สมบรณเมอมการใหสตยาบน (พจนานกรมศพทกฎหมายไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน 2544)

๔. การเปลยนแปลงของภาษาจากการเลยนแบบในสงคม

การเปลยนแปลงของภาษา

ภาษาวงการธรกจ ธรกจแฟรนไชส หมายถง การใหสทธทางการคา มการจดการระหวางผให สทธและผรบสทธ เชน ผใหสทธอาจให ค าแนะน าดานวสด เทคนคการบรหาร การตลาด ฯลฯ เทคโอเวอร หมายถง การเขาควบคมบรษทในรปแบบการซอ กรรมสทธ (ประคอง นมมานเหมนท และคณะ 2552 : 94)

๔. การเปลยนแปลงของภาษาจากการเลยนแบบในสงคม

การเปลยนแปลงของภาษา

เมอกลมหนงมลกษณะภาษาเฉพาะกลมแลว กลมอน ๆ กอาจจะเลยนแบบรบเอาไปใช เพราะคดวาตนจะไดรบการยอมรบมากขน แตการรบไปใชบางครงอาจมความตงใจมากจนเกนไปจงท าใหการเลยนแบบผดไป และกอใหเกดการเปลยนแปลงขนในภาษา หรอทเรยกวา “การแกไขเกนเหต” เชน กลมเพอนกลมหนงไปตลาดดวยกน พอดฝนตก เพอนคนหนงในกลมจงบอกเพอนคนอนวา “เดนกลางรมไปกน” แตจรง ๆ แลวคอตองการสอสารวา “เดนกางรมไปกน” เหตทเพอนคนหนงในกลมออกเสยง “กาง” เปน “กลาง” เนองจากตองการใหภาษาทใชเปนภาษาของผมการศกษาในสงคม จงระมดระวงมากจนเกนไป ท าใหเกดการแกไขเกนเหตซงสงผลใหการสอสารผดพลาดเพราะสอความหมายผดนนเอง

๔. การเปลยนแปลงของภาษาจากการเลยนแบบในสงคม

ภาษาตองหาม (Arlotto 1972 : 20 อางถงใน ธญญรตน ปาณะกล 2535 : 360 - 361) หมายถง ค าเฉพาะเจาะจงชมชน ผใชภาษาหลกเลยงทจะเอยถงดวยเหตผลทางสงคมหลายประการ การหลกเลยงใชค านน ๆ กอใหเกดผลอยางใดอยางหนงตอไปน คอ - ค าตองหามนนหรอค าทมเสยงพองกบค าตองหามนนจะสญหายไปจากภาษานน หรอไมกจะถกเปลยนเสยงใหผดเพยนไปจากเดม เหตผลเชงสงคมทคนเราหลกเลยงการใชค าบางค าอาจเปนเหตผลทเกยวของกบศาสนา การถอโชคลาง ความเคารพนบถอโดยสวนตวทมตอบคคลใดบคคลหนง หรอทศนคตของสงคมทมตออวยวะในรางกายและการท างานของอวยวะนน ๆ ตวอยางเชน ค าในตระกลภาษาอนโด – ยโรเปยน ทหายไปเนองจากเปนค าตองหาม เชน ค าวา bear (หม) ซงมชอเรยกตาง ๆ กนไป ดงน

๕.การเปลยนแปลงภาษาจากภาษาตองหาม

ตวอยางเชน ค าในตระกลภาษาอนโด – ยโรเปยน ทหายไปเนองจากเปนค าตองหาม เชน ค าวา bear (หม) ซงมชอเรยกตาง ๆ กนไป ดงน

๕.การเปลยนแปลงภาษาจากภาษาตองหาม

ภาษาสนสกฤต

ภาษากรก ละตน Old Church Slavic

ภาษาองกฤษ

rksah arktos ursus medvedi bear

ค าโบราณของ “หม” คอค า *arktos ซงนกภาษาศาสตรเชอวาจะเปนศพทดงเดมของภาษาละตน กรก และสนสกฤต แตทรปค าในภาษาเยอรมนนค และสลาวกแตกตางไปจากภาษาบรรพบรษขอสนนษฐานขอหนงกคอ สภาพภมศาสตรทแตกตางกน

๕.การเปลยนแปลงภาษาจากภาษาตองหาม

ภาษาสนสกฤต

ภาษากรก ละตน Old Church Slavic

ภาษาองกฤษ

rksah arktos ursus Medvedi bear

กลาวคอ ผพดภาษาเยอรมนนคและภาษาสลาวกเปนผทอาศยอยในยโรปตอนเหนอ ซงมอาชพดงเดมเปนนายพราน จงอาจเปนไปไดวาค าวา “หม” กลายเปนค าตองหามไป คอ หามพดดวยกลววาจะไปท าใหสตวดรายชนดนไมพอใจ หรออาจเกรงวาหมจะไดยนคนเรยกชอมนท าใหมนรตววาก าลงถกลากได ดงนนจงมการเรยกหมเปนชออนเสย กลมผพดภาษาเยอรมนนคจงเรยกหมวา “ไอตวสน าตาล” สวนกลมภาษาสลาวกเรยกหมวา “เจาตวกนน าผง” โดยน ารากศพท medv (มาจากภาษาอนโด – ยโรเปยน “madhu” แปลวา น าผง รวมกบ ed- (มาจากภาษาอนโด – ยโรเปยน *ed- หมายถง กน) สวนในภาษาไทยนนค าตองหามสวนใหญจะเปนพวกค าหยาบ และค าทสอถงอวยวะเพศ เปนตน

การเปลยนแปลงของภาษา

นกภาษาศาสตรตงขอสนนษฐานวาอากาศและสภาพทางภมศาสตรจะสมพนธเกยวโยงกบภาษา เชน นกภาษาศาสตรชอซาเปยร (Sapir) ไดแสดงความคดเหนวาพนททมอากาศรนแรง จะมระบบเสยงทดดน เชน ภาษาองกฤษ มกมเสยงชนดไมเปดปากกวาง เพราะอากาศหนาวจด (พระยาอนมานราชธน 2499 : 179 – 180)

การเปลยนแปลงของภาษาจากปจจยอน ๆ ;

๑. การเปลยนแปลงภาษาจากสภาพภมศาสตร

การเปลยนแปลงของภาษา

หรอในประเทศไทยจะสงเกตเหนไดวาผพดภาษาไทยถนใตจะพดค าสน ๆ ในขณะทคนทผพดภาษาไทยถนเหนอจะพดเนบชากวาคนในภมภาคอน ๆ เหตทเปนเชนนมผสนนษฐานวา ภาคเหนอของไทยมภมประเทศเปนผเขา อากาศเยนสบาย ชวตความเปนอยไมรบรอนจงท าใหพดเนบชา สวนภาคใตมภมอากาศแบบฝนตกชกตลอดปและลมพดแรง พชพนธไมหนาทบ การด ารงชวตของชาวใตจงตองเรงรอนเพอรบกบสภาพภมอากาศ จงจ าเปนตองพดเสยงดง กระโชก และใชค าสนกระชบ

การเปลยนแปลงของภาษาจากปจจยอน ๆ ;

๑. การเปลยนแปลงภาษาจากสภาพภมศาสตร

การเปลยนแปลงของภาษา

อยางไรกด otto Jespersen นกภาษาศาสตรชาวเยอรมนกลบไมเหนดวยกบขอสนนษฐานน โดยยกตวอยางชาวอนเดยนแดงซงเปนชนเผาทอาศยอยแถบตะวนตกเฉยงเหนอของทวปอเมรกาเหนอ รมชายทะเล มอาหารการกนอดมสมบรณ แตส าเนยงทคนเหลานใชพดกลบเปนเสยงกระดาง สวนพวกเอสกโมอยทางแถบขวโลกเหนอ อาหารการกนแรนแคน อากาศหนาวเยน กลบพดส าเนยงออนหวาน นมนวลกวาชาวอนเดยนแดง

การเปลยนแปลงของภาษาจากปจจยอน ๆ ;

๑. การเปลยนแปลงภาษาจากสภาพภมศาสตร

การเรยนรภาษาของเดกไมวาจะเปนกฎการใชเสยง โครงสรางค า ประโยค และความหมาย ลวนเปนการเรยนรจากตนเองทงสนโดยวธเกบเลกผสมนอย ในชวงแรกของการพดเดกจะพดประโยคชนดค าเดยว เชน หม า นม ปอ (พอ) เปนตน ขนตอมาเดกจงพฒนามาเปนประโยคสน ๆ เชน หม านม ปอมา แมจวย (แมสวย) เปนตน จนถงขนสดทายเดกจงพฒนามาเปนประโยคทซบซอนและถกไวยากรณในทสด

๒. การเปลยนแปลงภาษาจากการเรยนภาษาทไมสมบรณของเดก

ถาระหวางการเรยนรภาษาของเดกเกดความไมสมบรณขน เชน เดกออกเสยง / s / ไมไดจงออกเสยงเปน / ch / หรอ / c / แทน เชน สวย เปน จวย, ส เปน ฉ หรอ การใชค าลกษณนามของเดกทมกใชลกษณนามซงบงลกษณะสวนรวมแทนลกษณนามสวนยอย เชน เดกหญงป ย : เรามไกอยแค 3 ตว *หมายเหต : เดกหญงป ย หมายถง ชนไกทอดทอยในจาน ซงลกษณนามทถกตองคอ “ชน” จากตวอยางขางตน หากเดกใชภาษาทไมสมบรณไปเรอย ๆ จะสงผลใหเกดการยอมรบภาษาทไมสมบรณของเดก และเกดการเพมขนของภาษาในสงคมไทย เชน หม าหม า บอแบ โบเบ เปนตน

๒. การเปลยนแปลงภาษาจากการเรยนภาษาทไมสมบรณของเดก

บทสรป

จากทงหมดทกลาวมาจะเหนไดวาการเปลยนแปลงของภาษามความสมพนธกบสงคมเปนอยางมาก เมอสงคมหนงเปลยนไป ภาษากมการเปลยนแปลงไปตามสภาพสงคมนน ๆ ทงปจจยจากตวผพดภาษา ความเจรญกาวหนาทางวทยาการ อทธพลของภาษาตางประเทศทเขามาในสงคมไทย และการเลยนแบบภาษากนของคนในสงคม นอกจากปจจยทางสงคมแลว ยงมปจจยอน ๆ ทท าใหภาษาเปลยนแปลงไป ไดแก การเปลยนแปลงจากสภาพภมศาสตร และการเปลยนแปลงจากการเรยนรภาษาทไมสมบรณของเดก ซงการเปลยนแปลงของภาษาไมไดถอเปนเรองนารงเกยจแตอยางใด ในทางกลบกนการเปลยนแปลงของภาษากลบเปนสงทแสดงใหเหนวาภาษานน ๆ ยงไมตายหรอหายสาบสญไปจากสงคมนนเอง

Company

LOGO

www.themegallery.com

SSRU.ac.th

Live like you will die tomorrow, learn like you will live forever.

ใชชวตเหมอนมนจะสนสดลงวนพรงน, เรยนรใหเหมอนชวตจะไมมวนจบลง.