บทที่ 33fuangfah.econ.cmu.ac.th/teacher/nisit/files/บท...บทท 12...

12. ธนาคารกลางและนโยบายการเงน ธนาคารกลางใชนโยบายทางการเงนเพอทจะสงอทธพลตอตวแปรทส าคญทางเศรษฐศาสตรมหภาค เชน รายไดประชาชาตทแทจรง การจางงานและการ วางงาน ภาวะเงนเฟอ อตราดอกเบย และอตราแลกเปลยน วธพนฐานทจะแสวงหาทางมอทธพลตอตวแปรเหลานคอ ผานทางการควบคมอปทานเงน

ความหมายและหนาทของธนาคารกลาง

ระบบเศรษฐกจแบบเสรทกาวหนาทงหมดมธนาคารกลาง นอกเหนอจากธนาคารพาณชยแลว ธนาคารกลางของประเทศตางๆในโลกจ านวนมากในตอนตนๆ เปนของเอกชนและแสวงหาก าไร ซงใหบรการกบธนาคารทวๆ ไป อยางไรกตาม ดวยความส าคญของมนจงน าไปสความสมพนธอยางใกลชดกบรฐบาล ธนาคารกลางจงกลายเปนเครองมอของรฐบาล แมนวาไมใชทงหมดจะเปนของรฐบาล

หนาทของธนาคารกลาง (Basic Functions of a Central Bank)

ธนาคารกลางท าหนาทส าคญสประการคอ เปนธนาคารส าหรบธนาคารพาณชย ธนาคารส าหรบรฐบาล ผควบคมอปทานเงนตราของประเทศ และผจดการตลาดการเงน

1. นายธนาคารของธนาคารพาณชย (Banker to commercial banks)

ธนาคารกลางรบเงนฝากจากธนาคารพาณชย และจะโอนยายเขาบญชของธนาคารอนตามค าสง ในแนวทางนธนาคารกลางเสนอบญชกระแสรายวน (เชค) ใหกบธนาคารพาณชยและเครองมอทจะจายหนใหกบธนาคารอน เงนส ารองของ

บทท 12 ธนาคารกลางและนโยบายการเงน 317

ธนาคารพาณชยทฝากอยกบธนาคารกลางเปน Liabilities ของรฐบาลกลาง เนองจากสญญาวาจะจายใหกบธนาคารพาณชยเมอตองการ

ในตอนตนๆ ธนาคารกลางท าหนาทแหลงใหกสดทาย (lenders of last resort) ใหกบระบบธนาคารพาณชย ธนาคารพาณชยทมการลงทนทมนคง ในบางครงพบวาตวเองตองการเงนสดอยางรบดวนเพอสนองความตองการของผฝากเงน ถาธนาคารไมสามารถหาเงนสดในมอไดกอาจถกบงคบใหลมสลายไป ธนาคารกลางจะเสนอความชวยเหลอชวคราวใหกบธนาคารพาณชยดวยการใหเงนกระยะสน เงนกทใหนผานทางหนาตางสวนลด (Discount window) อตราดอกเบยทเรยกรองจากเงนกดงกลาวเรยกวา อตราสวนลด (Discount rate)

2. ธนาคารของรฐบาล (Bank for the government)

รฐบาลกตองการถอครองเงนทนของตนในบญช ซงสามารถฝากและถอนไดดวยเชค กระทรวงการคลงฝากเงนไวทธนาคารกลาง เมอรฐบาลตองการเงนมากกวาทเกบไดจากภาษกตองกยม โดยการออกพนธบตรรฐบาล ซงสวนใหญขายตรงใหกบสาธารณะ แตเมอธนาคารกลางซอพนธบตรกจะเปนการใหกทางออมกบ รฐบาล

3. ผควบคมปรมาณเงน (Controller of the money supply)

หนาททส าคญมากทสดประการหนงของธนาคารกลางคอ ควบคมอปทานของเงน สดสวนขนาดใหญในภาระหนสนของธนาคารกลางเปนเงนฝากของธนาคารพาณชย ซงเสนอเงนทนส ารองส าหรบเงนฝากออมทรพยของครวเรอนและหนวยธรกจ 4. ผออกกฎส าหรบตลาดเงน (Regulator of money markets)

ธนาคารกลางมกเขาไปในตลาดเงนเพอจดประสงคอน นอกเหนอจากการควบคมอปทานของเงน ตวอยางเชน ในฐานะแขนขาของรฐบาล มนอาจพยายามทจะเกดอตราดอกเบยใหต าในชวงทรฐบาลก าลงเพมหนสน เพอลดตนทนของรฐบาลในการใชงบประมาณขาดดล


รฐบาลกลางมหนาทรบผดชอบในการสนบสนนระบบการเงนของประเทศ และปองกนหายนะทเกดจากความตนตระหนกอนจะเปนผลใหธนาคารลม สถาบนจ านวนมากอยในธรกจทกระยะสนและปลอยกระยะยาว การเพมขนอยางมากและ ไมไดคาดหมายของอตราดอกเบยมผลตอสถาบนเหลาน อตราเฉลยทสถาบนเหลานไดร บจากการลงทนเพมขนชามาก ขณะทตองจายอตราดอกเบยสงเพอรกษา เงนฝากเอาไว ในบางครงธนาคารกลางชวยเหลอสถาบนเหลาน ดวยการปองกน การแกวงตวอยางรนแรงของอตราดอกเบย ถาการขาดแคลนเงนทนผลกดนใหอตราดอกเบยสงขนอยางรวดเรว ธนาคารกลางอาจอดฉดเงนทนเขาสระบบ ดงนนจงชวยใหอตราดอกเบยคอยๆ เพมขน

การควบคมปรมาณเงน (Control of the Money Supply)

ความสามารถของธนาคารพาณชยในการสรางเงนขนอยกบเงนส ารองของแตละธนาคาร สวนความสามารถของธนาคารกลางทจะมอทธพลตออปทานเงนเชอมโยงอยางส าคญกบความสามารถของธนาคารกลางในการมอทธพลตอขนาดและความเพยงพอของเงนส ารองเหลาน ในบทน เราจะพจารณาแนวทาง 4 ประการทซงธนาคารกลางจะมอทธพลตออปทานเงนไดดงน การซอขายหลกทรพยในตลาดเปด (Open Market Operations)

เครองมอทส าคญสดของธนาคารกลางส าหรบการสงอทธพลตออปทานเงนคอ การซอและขายพนธบตรรฐบาลในตลาดการเงน นรจกกนในชอของ open market operations

การซอหลกทรพย (Purchases on the Open Market)

เมอธนาคารกลางซอพนธบตรจากครวเรอนหรอหนวยธรกจกจะมการ โอนเงนจากธนาคารกลางไปสธนาคารพาณชยทผขายมบญชอย

การสรางเงนส ารองสวนเกน (Creation of excess reserves) เมอการซอขายหลกทรพยดงกลาวจบลงและธนาคารกลางโอนเงนมาใหธนาคารพาณชย ธนาคารพาณชยจะมส ารองสวนเกน และอยในฐานะทสามารถขยายเงนกและเงน


ฝากของตน เหมอนทเราเคยกลาวไวแลวเมอมการเพมเงนฝากในธนาคารพาณชย ดงนนเมอธนาคารกลางซอหลกทรพยในตลาดเปด เงนส ารองของธนาคารพาณชยจะเพมขน ท าใหสามารถทจะสรางเงนฝากไดเพมขน และในทสดปรมาณเงนกจะเพมขน

การตอบสนองของเงนสดส ารอง (The response to excess reserves) การซอในตลาดเปดโดยธนาคารกลางท าใหธนาคารพาณชยมส ารองสวนเกน นจะท าใหธนาคารสามารถสรางเงนฝากดวยการใหเงนกและซอพนธบตร ดงเชนทเราวเคราะหมาในบทท 10 อยางไรกตาม การขยายตวของอปทานเงนนไมใชเปนแบบอตโนมต ธนาคารมกถอครองส ารองสวนเกนตามนโยบาย และจ านวนทถอครอง ผนแปรกบเงอนไขทางเศรษฐกจ ตวอยางเชน ธนาคารมแนวโนมจะถอครองส ารองสวนเกนจ านวนมากในชวงภาวะเศรษฐกจถดถอย เมอมอปสงคส าหรบเงนกต าและอตราดอกเบยต า มากกวาในชวงภาวะรงเรอง เมออปสงคส าหรบเงนกสงและอตราดอกเบยสง การเปลยนแปลงในส ารองสวนเกนทตองการของธนาคารพาณชย สามารถน าไปสการเปลยนแปลงในอปทานเงน โดยปราศจากการกระท าใดๆ ของธนาคารกลาง แตถาธนาคารกลางเพมส ารองสวนเกนผานทางการซอในตลาดเปด ในเวลาเดยวกนกบท ธนาคารพาณชยเลอกทจะถอครองมากขน ดงนน การเพมขนของส ารองสวนเกนจะไมน าไปสการเพมขนของอปทานเงน

ความส าคญของการถอครองอยางสมครใจของส ารองสวนเกน คอ ลดการเชอมโยงระหวางการสรางส ารองสวนเกน กบ การสรางเงน อยางไรกตามการถอครองเงนส ารองสวนเกนอยางสมครใจไมไดท าลายการเชอมโยงทงหมด ถาอยางอนๆ คงท การซอในตลาดเปดหนงจะน าไปสส ารองสวนเกนทไมตองการ และจงท าใหมการสรางเงนฝากบางสวน

เงนส ำรองสวนเกนท ำใหธนำคำรพำณชยขยำยปรมำณเงนได และกำรเพมเงนสดส ำรองสวนเกน อนเน องมำจำกกำรซอหลกทรพยของธนำคำรกลำงใน ตลำดเปด จะท ำใหธนำคำรพำณชยสำมำรถสรำงเงนฝำกไดเพมขน


การขายพนธบตรในตลาดเปด (Sales on the Open Market)

เมอธนาคารกลางขายพนธบตรใหกบครวเรอนหรอหนวยธรกจ ท าใหไดรบเชคของผซอพนธบตรอนเปนการดดเงนออกจากธนาคารพาณชย ผลทตามมาคอ ธนาคารพาณชยจะมส ารองเงนนอยลง จงตองลดปรมาณเงนทสรางดวยการไมท าการลงทนใหมเมอการลงทนเกาครบอาย หรอโดยการขาย (แปลงสภาพคลอง) การลงทนทมอย ดงนนเมอธนาคารพาณชยขายหลกทรพยในตลาดเปด เงนส ารองของธนาคารพาณชยจะลดลง ท าใหธนาคารสรางเงนฝากไดลดลงและสงผลถงการลดลงของปรมาณเงนของระบบเศรษฐกจในทสด

อะไรจะเกดขนถาสาธารณชนไมตองการซอพนธบตรทธนาคารกลางตองการขาย ? ค าตอบคอ จะมราคาทสาธารณชนตองการซออยเสมอ ธนาคารกลางในการด าเนนการในตลาดเปดตองเตรยมการทจะมราคาพนธบตรทต าลงเมอตองการขายพนธบตรจ านวนมาก ดงทเรารบรคอ การลดลงของราคาพนธบตรเปนสงเดยวกบการเพมของอตราดอกเบย ดงนน ถาธนาคารกลางตองการทจะลด อปทานเงนดวยการขายพนธบตร กมกจะผลกดนอตราดอกเบยใหสงขนดวย การซอขายหลกทรพยในตลาดเปดจงท าใหธนาคารกลางมอาวธทมอานภาพส าหรบการทกอใหเกดผลกระทบตอขยาดของเงนส ารองของธนาคารพาณชย และสงผลกระทบตอปรมาณเงน

นอกจากนแลวเครองมอหลกอนๆ ทธนาคารกลางใชในการชน านโยบายการเงนคอ การด าเนนการในตลาดเปด แตกมเครองมออนๆ ทเสนออย และในบางโอกาสกถกใชอยางเขมขน ไดแก

เงนส ารองตามกฎหมาย (Reserve Requirements)

วธหนงทธนาคารกลางสามารถควบคมอปทานเงนคอ การเปลยนสดสวนส ารองขนต าทตองการ สมมตวาระบบธนาคารใหกเตมทแลว ซงคอไมมส ารองสวนเกน ถาธนาคารกลางเพมสดสวนส ารองทตองการ (เชน จาก 20 % เปน 25 %) จ านวนเงนส ารองทถอครองโดยธนาคารพาณชยจะไมเพยงพอทจะสนบสนนเงนฝากทมอยของมน ธนาคารพาณชยจะถกบงคบใหลดเงนฝากของตน จนกระทงบรรล สดสวนส ารองทตองการอนใหมทสงขน การลดลงในเงนฝากเผอเรยกนคอการลดลงของอปทานเงน


การเพมขนของอตราเงนสดส ารองตามกฎหมายจะท าใหธนาคารพาณชยมเงนส ารองสวนเกนลดลง ท าใหความสามารถในการทจะสรางเงนฝากของธนาคารและปรมาณเงนในระบบลดลง สวนการลดลงของอตราเงนสดส ารองตามกฎหมายกจะสงผลในทศทางทตรงกนขาม คอ ท าใหธนาคาร ท าใหความสามารถในการทจะสรางเงนฝากของธนาคารและปรมาณเงนในระบบเพมขน

อตราสวนลด (The Discount Rate)

อตรำสวนลด คอ อตราดอกเบยทซงธนาคารกลางจะใหกเงนทนกบธนาคารพาณชยทส ารองลดต ากวาระดบทตองการชวคราว เงนกดงกลาวมบทบาทส าคญในการชวยเหลอใหธนาคารสามารถมส ารองทตองการ เมอการขายในตลาดเปดโดยธนาคารกลางท าใหมการลดลงทนทของส ารองของธนาคาร ธนาคารมกตองการความชวยเหลอชวคราวนเพอเชอมชองวาง จนกวาจะสามารถปรบตวในระยะทยาวกวาในพอรตของตน

ในฐานะของนโยบาย ธนาคารกลางไมสงเสรมการกระยะยาวโดยธนาคารพาณชย และดงนนจงมบทบาททคอนขางนอยในฐานะของเครองมอทางนโยบาย อยางไรกตาม ความส าคญของการเปลยนแปลงในอตราสวนลด (discount rate) ถอเปนสญญาณของธนาคารกลางทจะบงบอกทศทางของการใชนโยบายการเงน การควบคมเครดตบางประเภท (Selective Credit Controls)

นโยบายทางการเงนมกท าใหเงนและเครดตหดตวทงหมดหรอคลายตว ทงหมด การควบคมเครดตบางประเภทจงวธการทยอมใหธนาคารกลางเลอกวาจะใหผลกระทบขนแรกสดของเครดตทตงตวหรอคลายตวเกดขนทใด margin requirement, installment credit controls, mortgage controls, และอตราดอกเบยสงสด (maximum interest rates) เปนตวอยางทงหมดของการควบคมเครดตอยางเลอกสรรทถกใชตงแตสงครามโลกครงทสอง การควบคมเหลานจะสามารถม ผลกระทบไดมาก ตวอยางเชน การเพมเงนดาวนทตองการส าหรบการซอเงนผอน สามารถท าใหมการลดลงในอปสงค จนกวาครวเรอนจะสะสมเงนพอส าหรบจายเงนดาวนใหมทมากขน


การขอความรวมมอใหปฎบตตาม (Moral Suasion)

ถาระบบธนาคารพาณชยเตรยมรวมมออยแลว ธนาคารกลางอาจพยายามจะใชนโยบายเงนตง ดวยการเพยงแตขอรองใหธนาคารพาณชยด าเนนแบบอนรกษนยมในการปลอยก เมอความจ าเปนส าหรบการจ ากดหมดลง ธนาคารพาณชยอาจไดรบการบอกกลาววา ถงเวลาทจะใหกไดแลว และใหขยายเงนฝากจนถงจดสงสดตามกฎหมาย

การใช “การโนมนาวทางจรรยา” ไมไดเปนแคความรวมมอเทานน ธนาคารพาณชยตองพงพาธนาคารกลางในดานเงนกและในระยะยาว ผทไมใหความรวมมอกบค าแนะน าของธนาคารกลางอาจไดรบการกระท าซงเปนบทเรยนบางอยาง

นโยบายการเงน (Monetary Policy)

มาตรการของธนาคารกลางในการใชนโยบายการเงนทเปนหนาทโดยตรงกคอ การควบคมอปทานเงนตรา จากดลยภาพในตลาดเงนทอตราดอกเบยถกก าหนดจากอปสงคและอปทานภายในชวงเวลาใดเวลาหนง นโยบายการเงนทธนาคารใชคมปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจ แบงออกเปน

นโยบายการเงนแบบเขมงวด (Tight monetary policy) เปนนโยบายทธนาคารกลางใชในการลดปรมาณเงนเพอตองการทจ ากดระบบเศรษฐกจไมใหมการเตบโตทรอนแรงเกนไป มกจะใชในภาวะเงนเฟอ

นโยบายการเงนแบบขยายตว (Easy monetary policy) เปนนโยบายทธนาคารกลางใชในการขยายปรมาณเงนเพอใหเกดการขยายตวของระบบเศรษฐกจ ซงมกจะใชในชวงทภาวะเศรษฐกจของระบบเศรษฐกจตกต า (recession)

1. นโยบายการเงนแบบเขมงวด (Tight monetary policy)

ธนาคารกลางสามารถทจะกระท าการขยายตวของปรมาณเงนเขาไปในระบบเศรษฐกจเพอท าใหระบบเศรษฐกจหดตว ไดโดย


1. การขายหลกทรพยในตลาดเปด

2. การเพมอตราสวนลด (discount rate)

3. การเพมอตราเงนส ารองตามกฎหมาย (reserve requirement)

อนจะสงผลท าใหปรมาณเงนลดลงในระบบเศรษฐกจ อตราดอกเบยเพมขน สงผลท าใหการใชจายในการลงทนลดลง และท าใหการบรโภคของเอกชนลดลง ดงแสดงในรปท 12.1

รปท 12.1 การใชนโยบายการเงนแบบหดตว (Tight monetary policy)

2. นโยบายการเงนแบบขยายตว (Easy monetary policy)

เปนนโยบายทธนาคารกลางใชในการขยายปรมาณเงนเพอให เกดการขยายตวของระบบเศรษฐกจ ซงมกจะใชในชวงทภาวะเศรษฐกจของระบบเศรษฐกจตกต า (recession) นนสามารถท าไดโดย

E1

100 150

E0

7

10

0

อตราดอกเบย (%)

ปรมาณเงน

M0S

Md

M1S


1. การซอหลกทรพยในตลาดเปด

2. การเพมอตราสวนลด (discount rate)

3. การเพมอตราเงนส ารองตามกฎหมาย (reserve requirement)

อนจะสงผลท าใหปรมาณเงนเพมขนในระบบเศรษฐกจ อตราดอกเบยลดลง สงผลท าใหการใชจายในการลงทนเพมขน และท าใหการบรโภคของเอกชนเพมขน ดงแสดงในรปท 12.2

รปท 12.2 การใชนโยบายการเงนแบบขยายตว (Easy monetary policy)

ตวแปรทางนโยบายและเครองมอทางดานนโยบายของธนาคารกลาง(Policy variables and Policy instruments)

ธนาคารกลางชน านโยบายทางการเงนเพอทจะมอทธพลตอรายได ประชาชาตทแทจรงและระดบราคา จดประสงคสดทายของนโยบายของธนาคารกลาง เรยกวา ตวแปรทางนโยบาย (policy variables) ตวแปรทธนาคารกลางควบคม โดยตรงเพอทจะบรรลจดประสงคเหลานเรยกวา เครองมอทางนโยบาย

E1

100 150

E0

7

10

0



M0S

Md

M1S


(policy instruments) ตวแปรทไมใชทงตวแปรทางนโยบาย และเครองมอทางนโยบาย แตมบทบาททส าคญในการใชนโยบายการเงนเรยกวา เปาหมายขนกลาง (intermediate targets) ความส าคญของมนอยทความสมพนธทใกลชดของมนกบ ตวแปรทางนโยบาย (policy variables) ตวแปรทางนโยบาย (Policy Variables)

ตวแปรทางนโยบายสองตวของธนาคารกลางคอ รายไดประชาชาตทแทจรงกบระดบราคา ในทางปฏบต ทงสองมกรวมกนเปนตวแปรเดยวคอ รายไดประชาชาตทเปนตวเงน

รายไดประชาชาตทเปนตวเงนในฐานะของการเปนตวแปรนโยบาย (Nominal national income as a policy variable) การเปลยนแปลงในรายไดประชาชาตทเปนตวเงน เปนสวนผสมของการเปลยนแปลงทงรายไดประชาชาตท แทจรงและระดบราคาโดยหลกการแลวธนาคารกลางสนใจเกยวกบประเดนทวาการเปลยนแปลงในรายไดประชาชาตทเปนตวเงนแบงเปนสวนประกอบทงสองอยางไร

เราไดเหนมาแลวจากการอธบายขางตนแลววา นโยบายทางการเงนด าเนนการดวยการสงอทธพลตออปสงครวม และผลกระทบระยะสนของการเลอนเสน AD จะถกแบงระหวางระดบราคากบผลผลตทแทจรง ในลกษณะทถกก าหนดโดยความลาดชนของเสน SRAS ความเชอมโยงระหวางการปฏบตทางการเงนโดยธนาคารกลางกบการก าหนดระดบราคาและรายไดทแทจรงนสรปอยในรปท 12.3


รปท 12.3 นโยบายการเงนและดลยภาพของระบบเศรษฐกจมหภาค

ในขณะทธนาคารกลางสนใจเกยวกบการแยกปฏกรยาของระดบราคากบ

ของผลผลตทแทจรง ธนาคารกลางมความสามารถนอยในระยะสนทจะควบคมเปาหมายดงกลาวแยกจากกน ส าหรบการตอบสนองของระดบราคาทบรรลไดใดๆ กตองยอมรบผลพวงของผลผลตทแทจรงดวย ในทางกลบกน ส าหรบการตอบสนองของผลผลตทแทจรงใด ๆ ทบรรล กตองยอมรบผลพวงของระดบราคาดวยเชนกน

เปาหมายในระยะสน :รายไดประชาชาตทเปนตวเงน (nominal national income)

นโยบายการเงนไมสามารถทจะบรรลเปาหมายทงสองประการอนไดแก ระดบราคา (P) และรายไดประชาชาต (Y) ใหไปสเปาหมายทก าหนดไดอยางเปนอสระ (toward independently determined targets)

MD= MSเปนตวก ำหนดอตรำดอกเบยดลยภำพ

I = MEI (i)ก ำหนด AD

AD = SRAS เปนตวก ำหนด P และ Y


ดวยเหตผลน ธนาคารกลางจงมกมงเนนทรายไดประชาชาตทเปนตวเงน (PY) ใหเปนเปาหมายส าหรบนโยบายทางการเงนในระยะสน

เปาหมายในระยะยาว: ระดบราคา

เราไดกลาวมาแลววาในระยะยาวเมอระดบคาจางมการปรบตวอยางเตมทกบระดบราคา เสนอปทานมวลรวมในระยะยาว (LRAS) จะเปนเสนตงและผลคอ ผลกระทบทส าคญของนโยบายทางการเงนจะมตอระดบราคา ขณะทนโยบายการเงนสงผลตอทงผลผลตทแทจรงและระดบราคาในระยะสน แตในระยะยาวแลวนนผลกระทบทส าคญไดแก ระดบราคา เพยงอยางเดยว เครองมอทางนโยบาย (Policy Instruments)

เมอเลอกตวแปรทางนโยบายและก าหนดเปาหมายส าหรบพฤตกรรมของตวแปรเหลานนแลว ธนาคารกลางตองตดสนใจวาจะบรรลเปาหมายนนอยางไร ท าอยางไรทจะท าใหตวแปรทางนโยบายด าเนนไปในแนวทางทธนาคารกลางตองการ?

เนองจากธนาคารกลางไมสามารถควบคมทงรายไดหรอระดบราคาไดโดยตรง จงตองใชเครองมอทางนโยบาย ซงธนาคารสามารถควบคมไดโดยตรง เพอทจะมอทธพลตออปสงครวมในแนวทางทตองการ

เครองมออนแรกทถกใชโดยธนำคำรกลำงในกำรใชนโยบำยกำรเงน คอ กำรซอขำยหลกทรพยในตลำดเปด

การด าเนนการในตลาดเปดเปลยนขนาดของภาระหนสนทางการเงนของธนาคารกลาง ซงเปนจ านวนรวมของเงนทหมนเวยนบวกกบส ารองของธนาคารพาณชย เงนส ารองของธนาคารพาณชยถอครองในรปเงนฝากกบธนาคารกลาง และเปนภาระหนสนของธนาคารกลาง เนองจากสามารถถอนไดเมอตองการ ภาระหนสนของธนาคารกลางเปนฐำนทธนาคารพาณชยใชเพอขยายและสรางเงนฝาก ดวยเหตผลน ภาระหนสนของธนาคารกลางจงมกถกอางวาเปน ฐานเงน (monetary base) กระบวนการขยายเงนฝากทเรากลาวถงในบทท 10 หมายความวา การเปลยนแปลงในฐานทางการเงนน าไปสการเปลยนแปลงในทศทางเดยวกนของอปทานเงน


ธนาคารกลางไมสามารถใชการการควบคมฐานเงน (monetary base) เพอสงผลตอทงอตราดอกเบยและปรมาณเงนไดอยางเปนอสระจากกน นเปนเพราะปรมาณเงนและอตราดอกเบยมความสมพนธกนอยางใกลชด (ตามทฤษฎความพงพอใจสภาพคลอง (Liquidity preference function) ธนาคารกลางจงตองเลอกระหวางทางเลอกสองทางในการชน าการด าเนนการในตลาดเปด

ธนาคารจะตองก าหนดรำคำ (และอตราดอกเบย) ทจะขายหรอซอพนธบตรในตลาดเปด ในกรณน ปรมาณพนธบตรทซอหรอขายถกก าหนดโดยอปสงคของตลาด ถาธนาคารกลางตองการเปลยนนโยบายกตองเปลยนราคาทธนาคารตองการซอหรอขายพนธบตร แนวทางนเรยกวา การควบคมอตราดอกเบย (interest rate control) และในกรณนอตราดอกเบยจะถอเปนเครองมอทางนโยบาย

ในอกทางหนง ธนาคารกลางอาจเลอกทจะก าหนดปรมำณของการซอหรอขายในตลาดเปด เพอทจะก าหนดส ารองของธนาคารพาณชย ในกรณน ราคาของพนธบตรและอตราดอกเบยจะถกก าหนดโดยอปสงคของตลาด ถาธนาคารตองการเปลยนนโยบาย กตองเปลยนปรมาณทซอหรอขายในตลาด ในกรณน ทธนาคารกลางเลอกทจะก าหนดปรมาณของการด าเนนการในตลาดเปด จงเปนการตดสนใจโดยตรงวาฐานทางการเงนจะเปลยนไปเทาใด ดวยเหตผลนจงอาจกลาววาเปน การใชการควบคมฐาน (base control) และการควบคมฐานเปนเครองมอทางนโยบาย การท างานของเครองมอทางนโยบายทงสองแสดงอยในรปท 12.4

รปท 12.4 เครองมอทใชเปนนโยบายทางเลอก (Alternative Policy Instrument)

E1

M0 M

1

E0

i1

i0

0



MS1

Md

MS0


จากรปท 12.4 ธนาคารกลางไมสามารถทจะกระท าเปาหมายทงปรมาณเงนและอตราดอกเบยอยางใดอยางหนงโดยไมกระทบซงกนและกน ดงนนถาธนาคารกลางเลอกทจะใชเปาหมายของการรกษาระดบปรมาณเงนไว MS0 กตองยอมรบทจะมอตราดอกเบยอยทระดบ i0 แตถาธนาคารกลางเลอกทจะเพมปรมาณเงนไปทระดบ MS1 กตองยอมรบทจะมอตราดอกเบยทต าลงทระดบ i1 ถาธนาคารกลางตองการเลอกเปาหมายของดอกเบยโดยรกษาระดบไวท i0 กตองยอมรบปรมาณเงน MS0 แตถาตดสนใจทจะลดอตราดอกเบยไปท i1 กตองยอมรบปรมาณเงนทเพมขนเปน MS1

เปาหมายขนกลาง (Intermediate Targets)

การเปลยนแปลงอยางส าคญในทศทางหรอวธของนโยบายทางการเงนมกเกดขนนาน ๆ ครงเทานน อยางไรกตาม การตดสนใจเกยวกบการใชนโยบายมกตองท าเกอบทกวน ดวยสภาพเศรษฐกจทผนแปรอยตลอด ธนาคารกลางตองตดสนใจด าเนนการบางสงบางอยางเกอบทกวน แตปญหาคอ ขอมลทจะใชเพอชวยการตดสนใจประจ าวนหายาก ขอมลภาวะเงนเฟอและอตราการวางงานมเสนอเปน รายเดอนและคอนขางมความลาชาในการน าเสนอ รายไดประชาชาตมเสนอเปน รายไตรมาส ดงนนผทด าเนนนโยบายจงไมมขอมลทถกตองสมบรณวา อะไรเกดขนกบตวแปรทางนโยบายในขณะทตดสนใจประจ าวนเกยวกบเครองมอทางนโยบายของตน

สวนทจะทราบวาธนาคารกลางจะจะตดสนใจอยางไรนน โดยปรกตแลวธนาคารกลางจะใชเปาหมายขนกลาง (intermediate targets) เปนแนวทางเมอใชนโยบายทางการเงนในระยะสนมากๆ โดยในการกระท าเปาหมายขนกลางนนน ตวแปรทางนโยบายจะตองบรรลเงอนไขสองประการคอ ประการแรก ขอมลของมนจะตองมสนองอยเปนรายละเอยดระยะสน อาจเปนรายวนถาเปนไปได ประการ ทสอง การเคลอนไหวของมนจะตองมสหสมพนธอยางใกลชดกบตวแปรทางนโยบาย ทซงการเปลยนแปลงของมนจะตองเปนทคาดหมายไดอยางสมเหตสมผลวา เปนดชนทชการเปลยนแปลงของตวแปรทางนโยบายได


ตารางท 12.1 เปาหมายของการใชนโยบายการเงน

Regime Policy instrument Intermediate target

Policy variable

1. Monetary targeting – base control

การซอขายหลกทรพยในตลาดเปด (Open market operations): ก าหนดปรมาณของการซอขายหลกทรพย (regulate volume of open market sales and purchases)

ปรมาณเงนโดยผานกระบวนการสรางเงน(Quantity of money via money supply process)

1. รายไดประชาชาตทแทจรงและระดบราคา หรอ 2.รายไดประชาชาตทเปนตวเงน

2. Monetary targeting – interest rate control

ก าหนดราคาของการซอและราคาขายของหลกทรพยในตลาดเปด(หรอก าหนดอตราดอกเบย)

ปรมาณเงนโดยผานความพอใจการถอสนทรพย (Quantity of money via liquidity preference)

-

3. Interest targeting

Open market operations: ก าหนดเปาหมายขนกลาง

อตราดอกเบย -


เปาหมายปจจบนทใชมากทสด 2 ประเภท ไดแก อปทานเงนและอตรา ดอกเบยเนองจากทงสองตวนไมไดเปนอสระตอกน ดงนนจงเปนเรองส าคญทธนาคารกลางจะตองไมเลอกเปาหมายของตวใดตวหนงทไมสอดคลองกบอกตวหนง และดวยเหตทท งสองสมพนธกนอยางใกลชด จงไมคอยส าคญนกวาเราเลอกใชตวใด ตวอยางเชน ถาธนาคารกลางตองการขจดชองวางแบบเงนเฟอดวยการผลกดนใหอตราดอกเบยสงขน กจะขายพนธบตรและจงดงใหราคาพนธบตรต าลง การขายในตลาดเปดนจะท าใหอปทานเงนหดตวลงเชนกน จงไมส าคญวาธนาคารกลางตองการทจะผลกดนใหอตราดอกเบยสงขนหรอดดซบอปทานเงนลง เพราะการท าใน ดานหนงจะไดอกดานหนงตามมาดวย ตารางท 12.1 แสดงกฏเกณฑเครงครดของการปฏบตทเปนไปไดบางประการส าหรบธนาคารกลาง และสามารถสรปไดวา

รำยไดประชำชำตทเปนตวเงน (policy variable) ถอเปนตวแปรนโยบำย สวนปรมำณเงนถอเปนเปำหมำยขนกลำงหรอเครองมอทำงนโยบำย (intermediate target or a policy instrument) อตรำดอกเบยเปนตวแปรนโยบำยหรอเครองมอนโยบำยไดทงสองอยำง ตวอยางเปาหมายของการใชนโยบายการเงนในตลาดเงน (Money Market Targets)

1. เปาหมายทางปรมาณเงน

สมมตวารายไดประชาชาตทเปนตวเงนเพมขน จะสงผลท าใหอปสงคการถอเงนเพมขนและอตราดอกเบยเพมสงขน ดลยภาพของตลาดเงนจะมการปรบตวเขาหาดลยภาพจดใหมทระดบ 7.5% จากรปปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจยงคงอยทเดมแตจะสญเสยความเปนอสระในการเปลยนแปลงอตราดอกเบยไป ดงแสดงใน รปท 12.5


รปท 12.5 การก าหนดเปาหมายทางการเงน (monetary targeting)

2. เปาหมายทางอตราดอกเบย (Interest targeting) หากธนาคารกลางตองการทจะก าหนดเปาหมายของอตราดอกเบยใหอยทระดบทตองการ จะตองมการเพมปรมาณเงนเพมขนในระบบเศรษฐกจ จากรปท 12.6 สงผลท าใหอตราดอกเบยลดลงจาก 10% ไปอยท 7% และปรมาณเงนเพมขนจาก MS0 เปน MS1

รปท 12.6 การก าหนดเปาหมายอตราดอกเบย (interest targeting)

100

7

10

0



M0d

M1S

M1d

Md

E1

100 150

E0

7

10

0



MS1

Md

MS0


ความสมพนธของปรมาณเงน อตราดอกเบย และรายไดประชาชาต

ความเชอมโยงระหวางตลาดสนคาและตลาดเงน

ตลาดสนคาและตลาดเงนไมสามารถทจะด าเนนไปไดอยางเปนอสระจากกน เพราะมระดบผลผลต (รายได) หรอ Y กบ อตราดอกเบยทสอดคลองกน ณ ระดบดลยภาพของทง 2 ตลาด

ในหวขอนเราจงจะท าการศกษาวานโยบายการเงนและนโยบายการคลงมผลกระทบอยางไรบางตอผลผลต อตราดอกเบยและการใชจายในการลงทน

ความเชอมโยงประการท 1

รายไดประชาชาตซงถกก าหนดมาจากตลาดผลผลต ถอไดวาเปนตวทม บทบาทตออปสงคของเงนในตลาดเงน

รปท 12.7 ผลการเพมขนของรายไดประชาชาตตออปสงคการถอเงน

เมอผลผลตรวม (รายได) เพมขนจะท าใหเสนอปสงคของเงนเปลยนแปลงไป ซงจะสงผลท าใหอตราดอกเบยดลยภาพลดลงจาก 7% เปน 14%

100

7

14

0



M0d

MS

M1d


ความเชอมโยงประการท 2

อตราดอกเบยซงถกก าหนดมาจากตลาดเงนจะมผลกระทบทส าคญตอการลงทนทต งใจ (Planned investment) ในตลาดเงน

รปท 12.8 ความสมพนธระหวางอตราดอกเบยกบการลงทนทต งใจ (Planned investment)

จากรปท 12.8 เมออตราดอกเบยลดลง จะสงผลใหการลงทนทมการวางแผนไวเพมขนและเมออตราดอกเบยเพมขน การลงทนจะลดลง

I

3

I2

6

9

0


ปรมาณเงนI1

I0


อตราดอกเบยและความตองการใชจายมวลรวม (The Interest rate and Planned Aggregate Expenditure)

รปท 12.9 ความสมพนธของอตราดอกเบยและความตองการใชจายมวลรวม (Planned Aggregate Expenditure)

จากรปท 12.9 ถาอตราดอกเบยเพมขน จะสงผลท าใหความตองการใชจายในการลงทนลดลง และความตองการใชจายมวลรวม (AE) ลดลง ในทสดจะท าใหรายไดประชาชาตลดลงดงแสดงไดตอไปน

YAEIr

ตรงกนขามถาอตราดอกเบยลดลง จะสงผลท าใหความตองการใชจายในการลงทนเพมขน และความตองการใชจายมวลรวม (AE) เพมขน ในทสดจะท าใหรายไดประชาชาตเพมขน

YAEIr

E1

E0

0

AE

YY0

AS = Y

45

C + I0 + G + ( i = 3%)

Y1

C + I1 + G + ( i = 6%)


จากรปท 12.9 การลดลงของอตราดอกเบยจาก 3% เปน 6% ท าใหความตองการใชจายในการลงทนทวางแผนไว (planned aggregate expenditure) อนสงผลใหรายไดดลยภาพลดลงจาก Y0 เปน Y1 ความสมพนธของอปสงคการถอเงน อปสงคมวลรวม และตลาดเงน (Money Demand, Aggregate Output (Income), and the Money Market)

รปท 12.10 การเปลยนแปลงดลยภาพตลาดเงนเนองจากการเพมขนของรายได ประชาชาต

จากรปท 12.10 อตราดอกเบยดลยภาพไมไดถกก าหนดมาจากตลาดเงน

การเปลยนแปลงของผลผลตรวม (รายได) ซงเกดขนในตลาดผลผลตจะท าใหเสน อปสงคการถอเงนเคลอนท และเปนสาเหตท าใหอตราดอกเบยเปลยนแปลง โดยเมอรายไดประชาชาตเพม อปสงคการถอเงนเพมขน และอตราดอกเบยตลาดจะเพมขน ตรงกนขามถารายไดประชาชาตลดลง อปสงคการถอเงนลดลง และอตราดอกเบยตลาดจะลดลง ดงแสดงไดในความสมพนธขางลาง

100

6

9

0



MS

)( 00 YYM d

)( 01 YYM d


rMY d

และ

rMY d

ผลกระทบของการใชนโยบายแบบขยายตว (Expansionary Policy Effects)

นโยบายการคลงแบบขยายตว (Expansionary fiscal policy) อาจจะท าโดยเพมการใชจายของรฐบาลหรอลดภาษลงเพอท าใหผลผลตรวม (รายได) หรอ Y เพมขน

นโยบายการเงนแบบขยายตว (Expansionary monetary policy) การเพมขนของปรมาณเงน (money supply) เพอท าใหผลผลตรวม (รายได) หรอ Y เพมขน

ผลของการหกลาง (The Crowding - Out effect)

ผลของการเพมขนในการใชจายของรฐบาลท าใหเกดการลดลงของการ ลงทนของภาคเอกชน ถกเรยกวา “crowding – out effect


รปท 12.11 Crowding out effect

จากรปท 12.11 จะเหนไดวา Y จะเพมขนขนนอยกวา เพราะอทธพลของอตราดอกเบย (r) ทเพมขนท าใหการลงทนลดลง (ดรายละเอยดเพมเตมในบทท 13 นโยบายการคลง) นโยบายการเงนแบบขยายตว (Expansionary Monetary Policy) การเพมขนในตลาดเงน (An increase in the money market)

E'1

3

2

1

C + I1+G

1 (i = i

1)

E1

E0

0

AE

YY0

AS

45

C + I1 + G

1 (i = i

2)

Y1

C + I1 + G (i = i

0)

Y'1

01 GG

01 II


รปท 12.12 นโยบายการเงนแบบขยายตวในตลาดเงน

0

I1

I0

3

6

0

I

อตราดอกเบย(%)


E'1

C + I'1+G

E1

E0

AE

Y

AS

45

C + I1 + G

C + I0 + G

5

3

6

0



)( 00 YYM d

)( 01 YYM d

SM 0SM1

Y0 Y

1Y'

1

(ก)

(ข)

(ค)


จากรปท 12.12 การทปรมาณเงนเพมขนใน (ค) ท าใหอตราดอกเบยลดลงและการลงทนรวม (ก)และรายไดประชาชาตเพมขน (ข) อยางไรกตาม ณ ระดบ รายไดประชาชาตทสงขนท าใหอปสงคการถอเงนเพมขนและรกษาระดบอตรา ดอกเบยจากการลดลง โดยจะเคลอนไปสระดบดลยภาพใหมในตลาดเงน อตรา ดอกเบยทลดลงนอยกวากรณท Md ไมไดเพมขน

ประสทธภาพของนโยบายการเงน (Effectiveness of monetary Policy)

ประสทธภาพของนโยบายการเงนขนอยกบขนาด (หรอปฏกรยาการตอบสนอง) ของฟงกชนการลงทน ยงฟงกชนการลงทนมความชนมากเทาใด (steeper) กจะแสดงถงการลงทนทไมคอยตอบสนองตอการเปลยนแปลงของอตราดอกเบย ดงแสดงในรปท 12.13

รปท 12.13 ประสทธภาพของนโยบายการเงน

I'1

I1

I0

I'

3

6

0

I




การท างานของธนาคารกลางกบนโยบายการคลงแบบขยายตว (Expansionary fiscal policy)

การใชนโยบายการคลงแบบขยายตว (เพมการใชจายหรอลดภาษ) จะท าใหผลผลตรวม (รายได) เพมขน ท าใหเสนอปสงคการถอเงนเคลอนทไปทางขวา ท าใหกดดนอตราดอกเบยใหเพมสงขนดงแสดงในรปท 12.14

รปท 12.14 การเพมขนของรายไดประชาชาตสงผลตอดลยภาพในตลาดเงน

รปท 12.15 การท างานรวมกนของนโยบายการเงนและการคลง

i0

i1

0



MS

)( 00 YYM d

)( 01 YYM d

i0

i1

0



dM 0

dM1

SM 0SM1


จากรปท 12.15 ถาไมมการเปลยนแปลงของปรมาณเงนอตราดอกเบยจะเพมขน แตถา ธนาคารกลางเขารวมโดยการขยายตวดานการคลงแลว อตรา ดอกเบยจะไมเพมขน ผลกระทบของการใชนโยบายแบบหดตว (Contractionary Policy Effects)

นโยบายการคลงแบบหดตว (Contractionary fical policy) หมายถง การลดลงของการใชจายของรฐหรอการเพมขนของภาษเพอท าใหผลผลตรวม (รายได) ลดลง

รปท 12.16 นโยบายการคลงแบบหดตว

รปท 12.16 อาจท าไดโดยการลดการใชจายของรฐบาล หรอการเพมภาษ

( T ) อนจะท าใหรายไดประชาชาตลดลง แตทงนการลดลงของรายไดหรอ ผลผลตจะนอยกวานหากมการน าเอาตลาดเงนเขามารวมดวย ดงแสดงในรปท 12.17

AS

Y0

Y1

C0 + I + G

0

E1

E0

0

AE

Y

45

C0 + I + G

0


รปท 12.17 การเปลยนแปลงของรายไดประชาชาตเมอมการน าตลาดเงน มาพจารณารวม

i0

i1

0



MS

)( 00 YYM d

)( 01 YYM d

I1

I0

i1

i0

0

I



E'1

C + I0 + G

E1

E0

0

AE

YY0

AS

45Y

1

Y'1

C'1 + I'

1 + G

C + I1 + G

(ก)

(ข)

(ค)


จากรปท 12.1 จะเหนไดวาการลดลงของการใชจายภาครฐหรอการเกบภาษทเพมขนจะท าใหรายไดประชาชาตลดลง [ดรปท 12.17(ก)] สงผลตอตลาดเงนกคอ อปสงคการถอเงนจะเพมขนท าใหอตราดอกเบยลดลง [ดรปท 12.17(ข] และการ ลงทนลดลง [ดรปท 12.17(ค)]

ผลของการใชนโยบายการเงนแบบหดตว (Contractionary Monetary Policy Effect) หมายถง การทมการลดปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจโดยมวตถประสงคทจะท าใหผลผลตรวม (รายได) หรอ Y ลดลง ดงแสดงในรปท 12.18


รปท 12.18 ผลกระทบของการใชนโยบายการเงนแบบหดตว

Y0

Y1

C + I0 + G

E1

E0

0

AE

Y

AS

45

C + I1 + G

I0

I1

i0

i1

0

I



(ก)

(ข)


จากรปท12.18 การลดลงของปรมาณเงนในตลาดเงนจากการใชนโยบายการเงนแบบหดตวท าใหอตราดอกเบยตลาดสงขน และสงผลท าใหการลงทนลดลงในทสด ดงรปท 12.18 (ก) และ (ข)

นอกจากนการเพมขนของอตราดอกเบยจะนอยกวาถาเราไมน าเอาตลาด ผลผลต (good market) เขามารวมดวยดงแสดงในรปท 12.19


รปท 12.19 ผลของการใชนโยบายการเงนเมอพจารณารวมกบตลาดผลผลต

i'1

Y1

Y'1

Y0

i'1

I'1

E'1

C+ I0 + G

E1

E0

0

AE

Y

AS

45

C' + I'1 + G

C + I1 + G

I0

I1

i0

i1

0

I



i0

i1

0



MS

dM 0

dM1

'dM1

(ข)

(ก)

(ค)


จากรปท 12.19 การลดลงของปรมาณเงน ท าใหอตราดอกเบยเพมสงขน (ข) สงผลท าใหการลงทนลดลง รายไดประชาชาตในตลาดผลผลตลดลง (ก) และ อปสงคการถอเงนลด (ค) ผลกระทบของการใชนโยบายเศรษฐศาสตรมหภาคแบบผสม (The effect of the macroeconomic policy mix) ตารางท 12.2 ผลกระทบของการใชนโยบายเศรษฐศาสตรมหภาคแบบผสม

นโยบาย Fiscal Policy

Expansionary ( G or

T)

Contractionary ( G or T)

Monetary Policy

Expansionary ( MS

) (Y, r?, I? or

C ) (Y?, r , I,

orC? )

Contractoinary ( MS

) (Y?, r , I or

C? ) (Y?, r?, I?, or C

) Key

?

ตวแปรเพมขน ตวแปรลดลง

ท าใหตวแปรเปลยนแปลงในทศทางทตางกน ซงถาหากเราไมมขอมลเพยงพอแลว เรากไมสามารถทจะบอกไดวาตวแปรจะเคลอนทไป

ทางดานไหน

นอกจากนแลวตวก าหนดอนๆ ของการลงทนทวางแผน อาจไดแก อตราดอกเบย การคาดหวงของยอดขายในอนาคต อตราการใชประโยชนของทน และ ตนทน เปรยบเทยบของแรงงานและทน ฯลฯ

บทที่ 33fuangfah.econ.cmu.ac.th/teacher/nisit/files/บท...บทท 12...

Documents

Transcript of บทที่ 33fuangfah.econ.cmu.ac.th/teacher/nisit/files/บท...บทท 12...