บทท 2 เอกสารงานวจยทเกยวของ

การวจยครงนเปนการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง พนฐานการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฎ จากเอกสารและงานวจยทเกยวของ จงเสนอสาระสาคญ ตามลาดบดงน 1. หลกสตรกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชวงชนท 3 (ชนมธยมศกษาปท 1 - 3) 1.1 สาระการเรยนรและมาตรฐานการเรยนร 1.2 คาอธบายรายวชา 1.3 ผลการเรยนรทคาดหวง 1.4 หนวยการเรยนร 2. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.1 ความหมายของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.2 ลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.3 ประเภทของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.4 ทฤษฎทเกยวกบการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.5 หลกการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.6 ขนตอนการออกแบบและการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.7 คณคาและประโยชนของคอมพวเตอรชวยสอน 2.8 การหาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 3. ผลสมฤทธทางการเรยน 3.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน 3.2 การวดผลสมฤทธทางการเรยน 4. ความพงพอใจตอการเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 4.1 ความหมายความพงพอใจ 4.2 แนวคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ 4.3 การวดความพงพอใจ 5. งานวจยทเกยวของ

10

5.1 งานวจยในประเทศ 5.2 งานวจยตางประเทศ

หลกสตรกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชวงชนท 3 (ชนมธยมศกษา ปท 1 - 3) 1. สาระการเรยนรและมาตรฐานการเรยนร จากการศกษาเอกสารหลกสตรสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยชวงชนท 3 (ชนมธยมศกษาปท 1-3) มรายละเอยดดงตอไปน หลกสตรการศกษาขนพนฐานกาหนดสาระและมาตรฐานการเรยนรเปนเกณฑ ในการกาหนดคณภาพของผเรยนเมอเรยนจบการศกษาขนพนฐาน ซงกาหนดไวเฉพาะสวนทจาเปนสาหรบเปนพนฐานในการดารงชวตใหมคณภาพ สาหรบสาระและมาตรฐานการเรยนรตามความสามารถ ความถนด และความสนใจของผเรยน สถานศกษาสามารถพฒนาเพมเตมได สาระและมาตรฐานการเรยนรการศกษาขนพนฐาน กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย มรายละเอยดดงตอไปน สาระท 1 : การดารงชวตและครอบครว มาตรฐาน ง 1.1 : เขาใจ มความคดสรางสรรค มทกษะ มคณธรรม มจตสานก ในการใชพลงงาน ทรพยากรและสงแวดลอม ในการทางานเพอการดารงชวตและครอบครว ทเกยวของกบงานบาน งานเกษตร งานชาง งานประดษฐ และงานธรกจ มาตรฐาน ง 1.2 : มทกษะ กระบวนการทางาน การจดการ การทางานเปนกลม การแสวงหาความร สามารถแกปญหาในการทางาน รกการทางาน และมเจตคตทดตองาน สาระท 2 : การอาชพ มาตรฐาน ง 2.1 : เขาใจ มทกษะ มประสบการณในงานอาชพสจรต มคณธรรม มเจตคตทดตองานอาชพ และเหนแนวทางในการประกอบอาชพสจรต สาระท 3 : การออกแบบและเทคโนโลย มาตรฐาน ง 3.1 : เขาใจธรรมชาตและกระบวนการทางานของเทคโนโลย ใชความร ภมปญญา จนตนาการและความคดอยางมระบบในการออกแบบ สรางสงของเครองใช วธการเชงกลยทธ ตามกระบวนการเทคโนโลย สามารถตดสนใจ เลอกใชเทคโนโลยในทางการสรางสรรคตอชวต สงคม สงแวดลอม โลกของงานและอาชพ สาระท 4 : เทคโนโลยสารสนเทศ

11

มาตรฐาน ง 4.1 : เขาใจ เหนคณคา และใชกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศ ในการสบคนขอมล การเรยนร การสอสาร การแกปญหา การทางานและอาชพอยางม ประสทธภาพ ประสทธผล และมคณธรรม สาระท 5 : เทคโนโลยเพอการทางานและอาชพ มาตรฐาน ง 5.1 : ใชเทคโนโลยในการทางาน การผลต การออกแบบ การแกปญหา การสรางงาน การสรางอาชพสจรตอยางมความเขาใจ มการวางแผนเชงกลยทธ และมความคดสรางสรรค 2. คาอธบายรายวชา กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยชนมธยมศกษาปท 3 สาระ การเรยนรเทคโนโลยสารสนเทศ บทบาทของเทคโนโลยสารสนเทศ ขอมลและสารสนเทศ การประมวลผลและ การจดการสารสนเทศคอมพวเตอรและอปกรณประกอบ ซอฟตแวร บคลากรทางคอมพวเตอร เทคโนโลยสารสนเทศสมย เครอขายคอมพวเตอร อนเตอรเนต หลกการแกปญหาหรอสรางงาน การออกแบบงานโดยใชคอมพวเตอร การใชโปรแกรมขนพนฐาน ซอฟตแวรสาเรจรป โปรแกรมประมวลผลคา โปรแกรมกราฟฟก โปรแกรมตารางทางานอยางงาย จรยธรรม และคณธรรมเกยวกบการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (สานกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 1, โรงเรยนวดวงกม, 2544, หนา 109 – 110) 3. ผลการเรยนรทคาดหวง ผลการเรยนรทคาดหวงกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย รหสวชา ง 33101 สาระท 4 เทคโนโลยสารสนเทศ ชนมธยมศกษาปท 3 ซงมรายละเอยดดงน 3.1 มความร ความเขาใจ เกยวกบความหมาย องคประกอบพนฐาน และการสอสารขอมล 3.2 มความรและความเขาใจ เกยวกบหลกการเบองตนของการสอสาร 3.3 มความรความเขาใจประวตความเปนมาของอนเทอรเนตและสามารถใชบรการตางๆ จากอนเทอรเนตได และสามารถเลอกใชขอมลจากอนเทอรเนตอยางเหมาะสม 3.4 มความรและความเขาใจ เกยวกบระบบเครอขายคอมพวเตอร 3.5 มความรและความเขาใจ เกยวกบเทคโนโลยเครอขายแลน

12

4. หนวยการเรยนร ตาราง 1 หนวยการเรยนร เรอง พนฐานการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร

หนวยท

เนอหา

ผลการเรยนรทคาดหวง จานวนชวโมง

1 การสอสารขอมล มความร ความเขาใจ เกยวกบ 2 ความหมาย องคประกอบพนฐาน และ การสอสารขอมล 2 หลกการเบองตนของ

การสอสารขอมล มความรและความเขาใจ เกยวกบ หลกการเบองตนของการสอสาร

2

3 อนเทอรเนต มความรความเขาใจประวตความ เปนมาของอนเทอรเนตและสามารถใชบรการตางๆ จากอนเทอรเนตได และสามารถเลอกใชขอมลจากอนเทอรเนต อยางเหมาะสม

2

4 ระบบเครอขายคอมพวเตอร

มความรและความเขาใจ เกยวกบระบบเครอขายคอมพวเตอร

2

5 เทคโนโลยเครอขายแลน มความรและความเขาใจ เกยวกบ 2 เทคโนโลยเครอขายแลน รวม 10

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

1. ความหมายของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

13

คอมพวเตอรชวยสอนมาจากคาภาษาองกฤษวา computer assisted instruction เรยกยอๆ วา CAI ซงมผใหความหมายของคอมพวเตอรชวยสอนไวดงน ถนอมพร เลาหจรสแสง (2541, หนา 7) กลาววา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หมายถง สอการเรยนการสอนทางคอมพวเตอรรปแบบหนงซงใชความสามารถของคอมพวเตอรในการนาเสนอสอประสม ไดแก ขอความ ภาพนง กราฟก กราฟ แผนภม ภาพเคลอนไหว วดทศนและเสยง เพอถายทอดเนอหาบทเรยนหรอองคความรในลกษณะทใกลเคยงกบการสอนจรงในหองเรยนมากทสด ทพวรรณ กองสทธใจ (2547, หนา 17) กลาววา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เปนการนาเอาคอมพวเตอรมาใชเปนเครองมอในการเรยนการสอนโดยมการนาเนอหาวชา แบบฝกหด แบบทดสอบ กระตนใหผเรยนเกดความสนใจดวยขอความ ภาพ กราฟก เสยงทมาบนทกไวมการโตตอบระหวางนกเรยนกบคอมพวเตอร ซงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนสอใหผเรยนเกดการเรยนรตามความสามารถของตน บญเกอ ควรหาเวช (2543, หนา 65) กลาววา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หมายถง วถทางการสอนรายบคคลโดยอาศยความสามารถของเครองคอมพวเตอรทจะจดหาประสบการณทมความสมพนธกน มการแสดงเนอหาตามลาดบทตางกนดวยบทเรยนโปรแกรมทเตรยมไวอยางเหมาะสม คอมพวเตอรชวยสอนจงเปนเครองมอชวยสอนอยางหนงทผเรยนดวยตนเองเปนผทจะตองปฏบตกจกรรมตาง ๆ ทสงมาทางจอภาพ ผเรยนจะตอบคาถามทางแปนพมพแสดงออกมาทางจอภาพ มทงรปภาพและตวหนงสอ หรอบางทอาจใชรวมกนกบอปกรณอยางอนดวย เชน สไลด เทปวดทศน เปนตน ยน ภวรวรรณ (2537, หนา 20) ไดใหความหมายวา คอมพวเตอรชวยสอนหมายถง การนาคอมพวเตอรมาใชเปนเครองมอในการเรยนการสอน โดยทเนอหาวชา แบบฝกหด และการทดสอบ จะถกพฒนาขนในรปของโปรแกรมคอมพวเตอรจะสามารถเสนอเนอหา ซงอาจเปนทงในรปหนงสอ และกราฟก มการตงคาถาม รบคาตอบจากผเรยน ตรวจคาตอบ และให ขอมลยอนกลบ (feedback) แกผเรยน รชนวรรณ อมสมย (2542, หนา 9) กลาววา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน คอ การนาเอาคอมพวเตอรเขามาชวยครในการเรยนการสอน นกเรยนเรยนรเนอหาบทเรยน และฝกฝนทกษะจากคอมพวเตอร แทนทจะเรยนจากครในบางวชา บางบทเรยน ในการเรยนการสอนกบคอมพวเตอรจะดาเนนไปอยางเปนระบบ คอมพวเตอรสามารถชขอผดของนกเรยนได เมอนกเรยนกระทาผดขนตอน และคอมพวเตอรชวยการเรยนการสอนยงเปนเครองมอ ทชวยสนองความแตกตางของความสามารถระหวางบคคลของนกเรยนได

14

วฒชย ประสารสอย (2543, หนา 5) ใหความหมายวา บทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอน หรอบทเรยนซเอไอ (computer-assisted instruction; computer-aided instruction : CAI) คอ การจดโปรแกรมเพอการเรยนการสอนโดยใชคอมพวเตอรเปนสอชวยถายโยงเนอหาความรไปสผเรยน สวทย มลคา, และอรทย มลคา (2545, หนา 59) กลาววา การจดการเรยนร โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนกระบวนการเรยนรของผเรยนทอาศยคอมพวเตอร ซงเปนเทคโนโลยระดบสงมาประยกตใชเปนสอ หรอเครองมอสาหรบการเรยนร โดยจดเนอหาสาระ หรอประสบการณสาหรบใหผเรยนไดเรยนร อาจจดเปนลกษณะบทเรยน หนวยการเรยน หรอโปรแกรมการเรยน ฯลฯ หนวยศกษานเทศก สานกงานการประถมศกษาจงหวดลพบร (2545, หนา 57) กลาววา ความหมายของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หมายถง การสอนทเนนสอการสอน ทใชเทคโนโลยระดบสงนามาประยกตใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหมปฏสมพนธกนไดระหวางผเรยนกบคอมพวเตอร จากความหมายของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนดงกลาวขางตน สรปไดวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนหมายถง การนาเอาคอมพวเตอรมาใชเปนเครองมอในการเรยนการสอนโดยมการนาเนอหาวชา แบบฝกหด แบบทดสอบ เปนการกระตนใหนกเรยนเกดความสนใจดวยขอความ ภาพ กราฟก เสยง มการโตตอบระหวางนกเรยนกบคอมพวเตอร และสามารถตอบสนองผลใหทราบไดทนท ทาใหนกเรยนมเจตคตทดตอวชาทเรยนและ มผลสมฤทธทางการเรยนดขน 2. ลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไดรบการพฒนาจากบทเรยนสาเรจรป เปนแนวทางในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน มนกวชาการกลาวไวดงน พรเทพ เมองแมน (2544, หนา 34 – 35) ไดกลาวถงลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไวดงน 1. มกจกรรมทหลากหลายและเหมาะสมกบนกเรยน เพอใหนกเรยนมสวนรวมและปฏสมพนธกบบทเรยนอยางเหมาะสม 2. นาเสนอในลกษณะสอหลายมต ไดแก ขอความ กราฟก แผนภม แผนภาพ ภาพนง ภาพเคลอนไหวและเสยง โดยคานงถงความเหมาะสมของลกษณะเนอหาของบทเรยน 3. นาเสนอในลกษณะทแปลกใหม เพอเราความสนใจของนกเรยน

15

4. มการใหการเสรมแรง ทงทางบวกและทางลบทพอเหมาะ เชน การใหรางวล ในรปแบบตาง ๆ เมอทากจกรรมถกตอง หรอการใหกาลงใจหรอคาอธบายเมอทากจกรรม ไมถกตอง เปนตน 5. แบงเนอหาบทเรยนออกเปนหนวยยอย ๆ และจดระเบยบเนอหาตามลาดบ การเรยนรทด และนาเสนอตามลาดบจากงายไปหายาก 6. มการใหผลยอนกลบในทนท หลงจากทนกเรยนไดทากจกรรมในบทเรยน 7. ใหนกเรยนเลอกเรยนไดตามความสนใจ และความสามารถของตนเอง เชน ใหเลอกเรยนหวขอ หรอเนอหาใดกอนหลงได หรอเลอกทากจกรรมทมระดบความยากงายตามความสามารถของตนเองได เปนตน 8. กจกรรมทใหนกเรยนทาความเปนกจกรรมททาทาย สามารถวเคราะหคาตอบไปไดดวยประสบการณของนกเรยน 9. ใหนกเรยนทราบวตถประสงคหรอเปาหมายในการเรยน เชน การบอกวตถประสงคของบทเรยน การบอกโครงสรางของเนอหาบทเรยน 10. ใหนกเรยนไดมโอกาสฝก เพอใหเกดความร ความเขาใจ และมทกษะมากขน โดยการมแบบฝกหดในระหวางเรยนแตละหนวยของเนอหาบทเรยน 11. ควรมบทสรป เพอใหนกเรยนเกดมโนทศนทถกตอง โดยอาจใหหลกของแผนภมมโนทศน (concept mapping) 12. ใหนกเรยนสามารถประเมนผลการเรยนรของตนเองไดโดยการมแบบทดสอบหลงจากจบบทเรยน หรอหลงจากจบแตละหนวยยอยของบทเรยนและทราบผลการประเมน ทนท ทพวรรณ กองสทธใจ (2547, หนา 18) สรปลกษณะของการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทดไวดงน 1. ควรคานงถงความสามารถและระดบสตปญญาของผเรยนเปนสงสาคญทสด 2. เนอหาในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนได ตองทาใหผเรยนสามารถเขาใจและเรยนรดวยตนเอง 3. ตองเปนกจกรรมทหลากหลาย เหมาะสมกบผเรยน 4. มการนาเสนอเนอหาในลกษณะทเหมาะสม 5. ผเรยนเลอกเรยนตามความสนใจ 6. มการเสรมแรงทงทางบวกและทางลบ 7. ผเรยนทราบวตถประสงคหรอเปาหมายในการเรยน

16

8. มแบบฝกในระหวางเรยนแตละหนวย 9. มบทสรปเพอใหผเรยนเกดขอสรปในเนอหาดวยตนเอง 10. ผเรยนสามารถประเมนตนเองไดจากแบบทดสอบหลงเรยน แฮนนฟล, และเพค (Hannafin, & Peck) (สวทย มลคา, และอรทย มลคา, 2551, หนา 68-69) ไดกลาวถงลกษณะของการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ไวดงน 1. สรางขนตามจดประสงคของการสอนเพอทจะใหผเรยนไดเรยนจากบทเรยนนน ไดมความรและทกษะตลอดจนทศนคตทผสอนไดตงไวและผเรยนสามารถประเมนผลดวยตนเองวาบรรลจดประสงคในแตละขอหรอไม 2. บทเรยนทดควรเหมาะสมกบลกษณะของผเรยน การสรางบทเรยนจะตองคานงถงผเรยนเปนสาคญวาผเรยนมความรความสามารถพนฐานอยในระดบใด ไมควรทจะยากหรองายจนเกนไป 3. บทเรยนทดควรมปฏสมพนธกบผเรยนใหมากทสด เนองจากการเรยนจากคอมพวเตอรชวยสอน ควรมประสทธภาพมากกวาเรยนจากหนงสอ เพราะสามารถสอสารกบ ผเรยนได 2 ทาง 4. บทเรยนทดควรจะมลกษณะเปนการสอนรายบคคล ผเรยนสามารถทจะเลอกเรยนในหวขอทตนเองมความสนใจและตองการทจะเรยนและสามารถทจะขามบทเรยนทตนเองเขาใจแลวได แตถาเรยนบทเรยนทตนเองยงไมเขาใจกสามารถเรยนซอมเสรมจากขอแนะนาของคอมพวเตอรชวยสอนได 5. บทเรยนทดควรคานงถงความสนใจของผเรยน ควรมลกษณะเราความสนใจ ผเรยนไดตลอดเวลา เพราะจะทาใหผเรยนเกดความกระตอรอรนในการเรยนอยเสมอ 6. บทเรยนทดควรสรางความรสกในทางบวกกบผเรยน ควรทาใหผเรยนเกด ความรสกเพลดเพลน เกดกาลงใจและควรทจะหลกเลยงการลงโทษ 7. ควรจดทาบทเรยนใหสามารถแสดงผลยอนกลบไปยงผเรยนใหมากๆ โดยเฉพาะอยางยงการแสดงผลยอนกลบในทางบวก ซงจะสามารถทาใหผเรยนชอบและไมเบอหนาย 8. บทเรยนทดควรเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทางการเรยนการสอน บทเรยนควรปรบเปลยนใหงายตอกลมผเรยน เหมาะสมกบการจดตารางเวลาเรยน สถานทตดตงเครองคอมพวเตอรมความเหมาะสมควรคานงถงการใสเสยง ระดบเสยงหรอดนตรประกอบควรใหเปนทดงดดใจผเรยนดวย

17

9. บทเรยนทดควรมวธการประเมนผลการปฏบตงานของผเรยนอยางเหมาะสม ควรหลกเลยงคาถามทงายตรงเกนไป หรอไรความหมาย การเฉลยคาตอบควรใหแจมแจง ไมคลมเครอและไมควรใหเกดความสบสน 10. บทเรยนควรใชกบคอมพวเตอรทจะเปนแหลงทรพยากรทางการเรยนอยางชาญฉลาด ไมควรเสนอบทเรยนในรปอกษรอยางเดยวหรอเรองราวทพมพเปนอกษรโดยตลอด ควรใชสมรรถนะของเครองคอมพวเตอรอยางเตมท เชน การเสนอดวยภาพ ผ เรยนใหภาพเคลอนไหว ผสมตวอกษรหรอใหมเสยง หรอแสงเนนทสาคญ หรอวลตางๆ เพอขยายความคดของกวางไกลมากขน ผทสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนควรตระหนกใหสมรรถนะของเครองคอมพวเตอรทมอยตลอด ขอจากดตางๆ ของคอมพวเตอรดวย เพอทจะหลกเลยงความสญเสยบางสงบางอยางของสมรรถนะของเครองคอมพวเตอรไป เชน ภาพเคลอนไหวปรากฏ ชาเกนไป การแบงสวนยอยๆ ของโปรแกรมมขนาดใหญเกนไปทาใหไมสะดวกตอการใช 11. บทเรยนทดตองอยบนพนฐานของการออกแบบการสอนคลายๆ กบการผลตสอชนดอนๆ การออกแบบบทเรยนทดยอมจะสามารถเราความสนใจของผเรยนไดมาก การออกแบบบทเรยน ยอมประกอบดวยการตงวตถประสงคของบทเรยน การจดลาดบขนตอนการสอนใหด มการวดผลและการแสดงผลยอนกลบใหผเรยนไดทราบ มแบบฝกหดพอเพยง และใหม การประเมนผลขนสดทาย เปนตน 12. บทเรยนทดควรมการประเมนผลทกแงทกมม เชน การประเมนคณภาพของ ผเรยน ประสทธภาพของบทเรยน ความสวยงาม ความตรงประเดนและตรงกบทศนคตของ ผเรยน เปนตน จากลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนดงกลาวขางตน สรปไดวาลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทดนนจะตองคานงถงความสามารถและระดบสตปญญาของ ผเรยน ควรมปฏสมพนธกบผเรยนใหมากทสด ตองทาใหผเรยนสามารถเขาใจและเรยนรดวยตนเอง ตองมกจกรรมทหลากหลาย ผเรยนสามารถเลอกเรยนไดตามความสนใจ มการเสรมแรงทงทางบวกและทางลบ มบทสรป นกเรยนสามารถประเมนตนเองไดจากแบบทดสอบหลงเรยน 3. ประเภทของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน นกวชาการไดแบงประเภทของบทเรยนคอมพวเตอรไวดงน ศกดา ไชยลาภ (2544, หนา 11 – 13) ไดแบงประเภทของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนตามลกษณะการใชงาน ดงน 1. แบบฝกหด (drill and practice method) ใชเพอการฝกปฏบตโดยสรางโปรแกรมเนนการฝกทกษะและการปฏบตใหผเรยนไดฝกเปนขนเปนตอน และจะไมใหขามขน

18

จนกวาจะฝกปฏบตในขนตนเสยกอน จงจะฝกในทกษะสงตอไป โปรแกรมประเภทนพบไดบอยในการสอนวชาคณตศาสตร เพอฝกทกษะการคานวณ วชาภาษาองกฤษ เพอฝกความสามารถในการใชภาษาทงพด อาน ฟงและเขยน โปรแกรมสาหรบการฝกทกษะการปฏบตลกษณะนจะมคาถามใหนกเรยนตอบหลาย ๆ รปแบบ และคอมพวเตอรกจะเฉลยคาตอบทถก เพอวดผลสมฤทธของการเรยนในแตละจดสอน ระดบของความยากงายสามารถปรบเปลยนได เชนเดยวกบรปแบบของการยอนกลบ (feedback) อาจเปนแบบทางบวก (positive) หรอทางลบ (negative) กได รวมทงสามารถใหการเสรมแรงในรปของรางวลและการลงโทษตาง ๆ ไดอกดวย 2. แบบสอนเสรม (tutorial method) คอมพวเตอรจะทาหนาทคลายครทออกโปรแกรมแบบเปดโอกาสใหนกเรยนเรยนรสอการสอนโดยตรง สามารถเรยนซา เรยนซอมเสรม เรยนทบทวน หรอทบทวนความรอยางไมมขอจากด นกเรยนสามารถทจะเดาคาตอบหรอทดลองตอบใหกบเครองตามโปรแกรมทกาหนดไวได รปแบบของโปรแกรมจะเปนแบบสาขา (branching program) ซงคณภาพของโปรแกรมทใชหลกการนจะขนอยกบความสามารถของผเขยนทจะสรางโปรแกรมออกมาใหมความสมบรณในดานเนอหา เปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมและปรบไดเหมาะกบความแตกตางของนกเรยนมากนอยเทาใด ถาสามารถทาไดครบทงสามประการจะพบวาเปนการสรางโปรแกรมทมประสทธภาพไมแพครผสอน 3. แบบเกมสสอน (gaming method) การออกแบบคอมพวเตอรชวยสอนดวยการใชเกมสมลกษณะเฉพาะคอโปรแกรมไมมการสอนโดยตรงแตใหนกเรยนมสวนรวมมากโดยการฝกซงจะสงเสรมทกษะและความรทงทางตรงและทางออมกได การใชเกมสในการสอน นอกจากจะใชสอนโดยตรงอาจออกแบบใหใชในชวงใดชวงหนงของการสอน เชน ขนนาเขาส บทเรยน ขนสรป หรอใชเปนการใหรางวลหรอประกอบกบการทารายงานบางอยางไดดวย 4. แบบจาลองสถานการณ (simulation method) เปนการจาลองสถานการณตาง ๆ ใหใกลเคยงกบสถานการณในชวตจรงของผเรยน โดยมเหตผลตาง ๆ อยในโปรแกรม ผเรยนสามารถทจะเปลยนแปลงหรอจดกระทาได การใช Simulation จะลดระดบความจรง ทเปนอยในเรองของรปทรง ขนาด เวลา และสถานทใหผเรยนสามารถเหนไดอยางละเอยด โปรแกรมทใชสวนมากจะใชในการฝกนกบน ตารวจ และทหาร ในการจาลองสถานการณแลวฝกใหผเรยนตอบใหไดอยางถกตองและแมนยาเมอพบกบสถานการณจรง 5. แบบคนพบ (discovery method) การออกแบบโปรแกรมการสอนดวยวธ ใหคนหาคาตอบเอง จะมลกษณะใหผเรยนเรยนจากสวนยอย และรายละเอยดตาง ๆ แลว ผเรยนสรปเปนกฎเกณฑซงถอเปนการคนพบ (discovery) การศกษาวธนเปนการใชวธการ

19

เรยนรแบบอปมาน (induction) นกเรยนอาจจะเรยนรโดยการคนควาจากฐานขอมลแลว ลองแกปญหาแบบลองผดลองถกเสมอนเปนการทาแบบฝกหดในหองปฏบตการบนเครองคอมพวเตอรเพอคนพบสตร หลกหลกการดวยตนเอง ตวอยางเชน นกเรยนตองการหาอาชพทเหมาะสมกบคนเองโดยศกษาฐานขอมลทสามารถใหขอมลเกยวกบอาชพตาง ๆ ทาให นกเรยนไดศกษาและพบเหนอาชพในแบบตาง ๆ (career exploration) 6. แบบแกปญหา (problem solving method) การใชโปรแกรมการสอนบนเครองคอมพวเตอรแบบนมวธการพจารณาได 2 วธ คอ ทาโปรแกรมใหผเรยนสรางโปรแกรมและปญหาเองแลวใหเครองชวยในการคนหาคาตอบ ซงอาจจะเปนปญหาตาง ๆ ทางการคานวณ โดยเครองจะชวยคานวณหรอคนหาคาตอบจากฐานขอมลตาง ๆ หรอแหลงอางองตาง ๆ เพอแกปญหาของนกเรยนทสรางขนได อกแบบหนงเปนแบบทครหรอโปรแกรมเมอรไดสรางไวแลวสาหรบใหผเรยนไดคนหาคาตอบ หลกการสาคญประการหนงทใชในการสรางโปรแกรมประเภทน คอ โปรแกรมไมควรใหมการแกปญหาโดยวธเดยว เพราะจะเปนการคนหาวธการแกปญหาซงผดกบจดประสงค แตควรเปดโอกาสใหนกเรยนใชวธการตาง ๆ ไดหลาย ๆ วธเพอหาคาตอบของปญหานน วฒชย ประสารสอย (2543, หนา 28) กลาวถง บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน โดยทวไป สามารถแบงประเภทได ดงน 1. สอนเนอหารายละเอยด (tutorials) โปรแกรมชวยสอนเนอหารายละเอยด หมายถง โปรแกรมคอมพวเตอรทชวยใหนกเรยนไดเรยนรเนอหาหรอหลกการใหมๆ ดวยการเสนอเนอหาและคาถามคาตอบระหวาง บทเรยนและนกเรยน โปรแกรมจะแสดงเนอหาทจะสอนแลวตงคาถามให นกเรยนตอบตอจากนนโปรแกรมจะวเคราะหคาตอบแลวตดสนวา จะแสดงเนอหาตอไปหรอใหนกเรยนตอบคาถามใหมหรอจะแสดงคาอธบายเนอหาเพมเตม และโปรแกรมชวยสอนนยงรวมถงวธการแนะนาใหนกเรยนตดสนใจแกปญหาอยางใดอยางหนง ดวยการใหแนวทางแกนกเรยนเพอเลอกคาตอบ ทถกตอง 2. การฝกทกษะ (drill and practice) หลงจากทนกเรยนไดเรยนเนอหารายละเอยดแลว สงจาเปนคอการมโอกาสไดฝกทกษะหรอฝกปฏบตซาๆ เพอทจะนาความรทไดเรยนแลวไปใชไดอยางคลองแคลวรวดเรวหรอทเรยกกนวาใชไดโดยอตโนมต การนาคอมพวเตอรมาชวยในการฝกทกษะไดเปนทนยม กนมาก เนองจากมความชดเจนในการนามาใชเฉพาะวตถประสงค นอกจากนโปรแกรมการฝกทกษะยงสรางไดงายกวาโปรแกรมการสอนเนอหารายละเอยดทไดกลาวแลวในหวขอกอน โปรแกรม

20

การฝกทกษะอาจเนนการฝกปฏบต เพอใหเกดทกษะเฉพาะอยาง เชน ทกษะการบวกเลข ทกษะดานคาศพท ทกษะการอานแผนท เปนตน โปรแกรมประเภทนนยมใชกนมากในวชาคณตศาสตร การเรยนภาษา หรอภาษาตางประเทศการฝกทกษะเหลานมกจะใชคาถามเปนจานวนมากซงบางครงเรยกวาคลงขอคาถาม (item Pool) นอกจากนขอคาถามทดควรไดผานการวเคราะหคาสถต เชน ระดบความยาก – งาย อานาจจาแนกเปนตน โปรแกรมการฝกทกษะทดควรมการประเมนขอบกพรองของนกเรยนวาจาเปนตองฝกหดทระดบความรระดบใด และบอกสาเหตของความบกพรองในการตอบผด 3. การจาลองสถานการณ (simulations) โปรแกรมการจาลองสถานการณในการเรยนการสอน เปนวธการเลยนแบบหรอสรางสถานการณเพอทดแทนสภาพจรงในชวตประจาวน สาหรบการเรยนรในชนเรยน เพอสรางแรงจงใจใหนกเรยนเนองจากในบางครงการฝกและทดลองจรงอาจมราคาแพง หรอมความเสยงอนตรายสง เชน การจาลองสถานการณการบน การจาลองการเกดปฏกรยาของนวเคลยร หรอการจาลองการทางานของแผงวงจรไฟฟา เปนตน ซงการจาลองสถานการณทาใหนกเรยนมสวนรวมดวย เชน การควบคมเหตการณ การตดสนใจ การโตตอบกบสงท เกดขนในสถานการณจาลองไดโดยทในชวตจรงนกเรยน ไมอาจสามารถแสดงปฏกรยาเหลานได อยางไรกตามในสถานการณจาลองยอมลดความยงยากซบซอนใหนอยกวาเหตการณจรง เชน ลดรายละเอยด ลดโอกาสทจะเกดขน เปนตน และในสถานการณจาลองนนกเรยนตองแกไขปญหาโดยการเรยนรขนตอนกระบวนการดวยตนเองจนเกดความเขาใจในคณลกษณะตางๆ ในทสด รวมทงการเรยนรวธการควบคมเหตการณ เหลานน หรอเรยนรวาจะตองปฏบตอยางไรในสถานการณทแตกตางกน จดมงหมายของการใชโปรแกรมสถานการณจาลอง เพอชวยให นกเรยนไดสรางรปแบบการทดสอบเหตการณตาง ๆ อยางปลอดภยและมประสทธภาพ 4. เกมการสอน (instructional games) การใชโปรแกรมเกมเพอการสอนกาลงเปนทนยมใชกนมาก เนองจากเปนสง ททาทายความมานะพยายามและสามารถกระตนนกเรยนใหเกดความอยากเรยนรไดโดยงาย นอกจากนการใชเกมยงชวยเพมบรรยากาศในการเรยนรใหดขนเนองจากมภาพแสงส เสยงและกราฟกทมการเคลอนไหวได จงทาใหนกเรยนตนตวอยเสมอ รปแบบของโปรแกรมเกมเพอการสอนคลายคลงกบโปรแกรมบทเรยนสถานการณจาลองแตแตกตางกนโดยการเพมบทบาทของนกเรยนเขาไปในการใชโปรแกรมเกมการสอน 5. การสาธต (demonstration)

21

โปรแกรมการสาธต มจดประสงค เพอสาธตประกอบการสอนหรอบรรยาย เนอหาหวขอใดหวขอหนงเพอชวยผเรยนใหเขาใจสงทเรยนไดดยงขน เชน การเขยนกราฟแสดงรายละเอยด การสาธตการเกดสรยปราคา หรอสาธต การโคจรของดวงดาว เปนตน 6. การแกปญหา (problem - solving) เปนบทเรยนสาหรบใชเรยนรและการคดแกปญหา การตดสนใจ โดยมการกาหนดเกณฑใหแลวใหนกเรยนพจารณาตามโปรแกรมนน โปรแกรมเพอใหการแกปญหา แบงไดเปน 2 ชนด คอ โปรแกรมทใหนกเรยนเขยนเอง และโปรแกรมทมผเขยนไวแลวเพอชวย นกเ รยนในการแก ปญหาโดยทคอมพวเตอรจะชวยในการคดคานวณและหาคาตอบ ทถกตองให ในกรณนคอมพวเตอรจงเปนเครองชวย เพอใหนกเรยนบรรลถงทกษะของการ แกไขปญหาโดยการคานวณขอมลและจดการสงทยงยากซบซอนใหแตถาเปนการแกปญหา โดยใชโปรแกรมทมผเขยนไวแลวคอมพวเตอรจะทาการคานวณในขณะทนกเรยนเปนผจดการกบปญหาเหลานนเอง โปรแกรมลกษณะนนกเรยนจะใหความสนใจและตงใจมาก ถาไดรบ แรงจงใจและสงเราในการเรยน ทาใหนกเรยนรสกสนกและเกดความทาทายและมความพยายามทจะแกปญหาตอไป 7. การทดสอบ (tests) การใชโปรแกรมคอมพวเตอรเพอการทดสอบ มบทบาทในการเปนเครองมอประเมนผลการเรยนของนกเรยนทงกอนเรมเรยน ระหวางเรยนและหลงการเรยน อกทงยงชวยใหผสอนมความรสกเปนอสระจากการกฎเกณฑตาง ๆ ทเกยวกบการทดสอบอกดวยเนองจากคอมพวเตอรชวยเปลยนแปลงการทดสอบแบบเดมๆใหสามารถมปฏสมพนธกบนกเรยนไดโดยอาจจะใหผลยอนกลบโดยทนทหรอประเมนผลหลงจากทาแบบทดสอบเสรจ 8. ระบบผเชยวชาญ (expert system) ระบบผเชยวชาญ เปนโปรแกรมคอมพวเตอรทมความสามารถในการแกปญหาเฉพาะเรองโดยใชหลกปญญาประดษฐหรอ AI (artificial intelligence) และวธการฐานความร (knowledge base) มาใชเพอจดเตรยม เกบขอมลและขอเทจจรง (facts) โดยใชความร และกระบวนการอนมานในการแกปญหาทมความยงยากในระดบทตองใชประสบการณ ความร ความเชยวชาญของมนษย กลาวคอ เปนระบบทจาลองความสามารถของมนษย ทมความรความเชยวชาญเปนพเศษลกษณะทสาคญของระบบผเชยวชาญคอมความสามารถ ในการดงเอาความรทมอยมาแกไขปญหาไดอยางมประสทธภาพ นอกจากนอาจจะสรางโมเดลของการเรยนรขนเพอใหผเรยนไดเรยนรดวยตวเองผเรยนสามารถทราบถงความกาวหนาและขอบกพรองในการเรยนรของตวเอง

22

อานวย เดชชยศร (2549) ไดแบงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ตามลกษณะ การเสนอเนอหา ไว 4 ลกษณะ คอ 1. บทเรยนชนดโปรแกรมการสอนเนอหารายละเอยด (tutorial instruction) บทเรยนนจะมลกษณะเปนกจกรรมเสนอเนอหา โดยจะเรมจากบทนาซงเปนการกาหนด จดประสงคของบทเรยน หลงจากนนเสนอเนอหาโดยใหความรแกผเรยนตามทผออกแบบ บทเรยนกาหนดไว และมคาถามเพอใหผเรยนตอบ โปรแกรมในบทเรยนจะประเมนผลคาตอบของผเรยนทนท ซงการทางานของโปรแกรมจะมลกษณะวนซา เพอใหขอมลยอนกลบจนจบ บทเรยนดงแผนภาพ ภาพ 2 แสดงบทเรยนชนดโปรแกรมการสอนเนอหารายละเอยด

2. บทเรยนชนดโปรแกรมการฝกทกษะ (drill and practice) บทเรยนชนดนจะมลกษณะใหผเรยนฝกทกษะหรอฝกปฏบตเรองใดเรองหนงโดยเฉพาะดงแผนภาพ

บทนา

การเสนอเนอหาความร

คาถามและคาตอบ

ตดสนคาตอบ

ใหขอมลยอนกลบ

จบบทเรยน

บทเรยน

การเลอกคาตอบหรอปญหา

คาถามและคาตอบ

ตดสนคาตอบ

ใหขอมลยอนกลบ

จบบทเรยน

23

ภาพ 3 แสดงบทเรยนชนดโปรแกรมการฝกทกษะ

3. บทเรยนชนดโปรแกรมจาลองสถานการณ (simulation) มลกษณะเปนแบบจาลองเพอฝกทกษะและการเรยนรใกลเคยงกบความจรง ผเรยนไมตองเสยงภย และเสยคาใชจายนอยดงแผนภาพ

ภาพ 4 แสดงบทเรยนชนดโปรแกรมจาลองสถานการณ

4. บทเรยนชนดโปรแกรมเกมการศกษา (education game) มลกษณะเปน การกาหนดเหตการณวธการ และกฎเกณฑ ใหผเรยนเลอกเลนและแขงขน การเลนเกมจะเลนคนเดยวหรอหลายคนกได การแขงขนโดยการเลนเกม จะชวยกระตนใหผเลนมการตดตาม ถาหากเกมดงกลาวมความรสอดแทรกกจะเปนประโยชนดมาก แตการออกแบบบทเรยนชนดเกมการศกษาคอนขางทาไดยากดงแผนภาพ

ภาพ 5 บทเรยนชนดโปรแกรมเกมการศกษา

บทนา

เสนอสถานการณ

การกระทาทตองการ

การกระทาของผเรยน

การปรบระบบ

จบบทเรยน

บทนา

เสนอสถานการณหรอเกม

การกระทาทตองการ

การปรบระบบ

จบบทเรยน

การกระทาของผเรยน

การกระทาการแขงขน

24

นอกจากการใชคอมพวเตอรชวยสอนในลกษณะการเสนอเนอหาดงกลาวแลว ยงมลกษณะอน ๆ อก เชน ใชเพอเปนบทสนทนาการสาธต การสบสวนสอบสวน การแกปญหา การทดสอบ เปนตน จากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทตางๆ ผวจยเหนวาคอมพวเตอรชวยสอนแบบสอนเสรม (tutorial method) มความเหมาะสมทจะนามาเปนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง พนฐานการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย เนองจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบสอนเสรม มลกษณะเปนกจกรรมเสนอเนอหา เปดโอกาสใหผเรยนโตตอบกบเครองคอมพวเตอรโดยตรง สามารถเรยนซา เรยนซอมเสรม หรอทบทวนความรอยางไมมขอจากด

4. ทฤษฎและจตวทยาทเกยวกบการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 1. ทฤษฏการเรยนรทนามาใชในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ทฤษฎทใชในการออกแบบโครงสรางของคอมพวเตอรชวยสอน ไดแก ทฤษฎพฤตกรรมนยม (behaviorism) ทฤษฎปญญานยม (cognitivism) ทฤษฎโครงสรางความร (schema theory) และทฤษฎความยดหยนทางปญญา (cognitive flexibility) ซงสรปไดดงตอไปน (ถนอมพร เลาหจรสแสง, 2541, หนา 52-56 ; พรเทพ เมองแมน, 2544, หนา 28-30) ทฤษฎพฤตกรรมนยม (behaviorism) เปนทฤษฎซงเชอวา จตวทยาเปนเสมอนการศกษาทางวทยาศาสตรของพฤตกรรมมนษย (scientific study of human behavior) และการเรยนรของมนษยเปนสงทสามารถสงเกตไดจากพฤตกรรมภายนอก นอกจากนยงมแนวคดเกยวกบความสมพนธระหวางสงเราและการตอบสนอง (stimuli and response) ซงเชอวา การตอบสนองกบสงเราของมนษย จะเกดขนควบคกนในชวงเวลาทเหมาะสม นอกจากน ยงเชอวาการเรยนรของมนษยเปนพฤตกรรมแบบแสดงอาการกระทา (operant conditioning) ซงมการเสรมแรง (reinforcement) คอมพวเตอรชวยสอนทออกแบบตามแนวคดของทฤษฎพฤตกรรมนยมน จะมโครงสรางของบทเรยนในลกษณะเชงเสนตรง โดยผเรยนทกคนจะไดรบการเสนอเนอหาใน ลาดบทเหมอนกนและตายตว ซงเปนลาดบทผสอนไดพจารณาแลววาเปนลาดบการสอนทดและผเรยนจะสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพมากทสด ทฤษฎปญญานยม (cognitivism) นเกดขนจากแนวคดของชอมสก (Chomsky) ทไมเหนดวยกบสกนเนอร (Skinner) บดาของทฤษฎพฤตกรรมนยม ในการมองพฤตกรรมวาเปนเสมอนการทดลองทางวทยาศาสตร ชอมสกเชอวา พฤตกรรมมนษยนนเปนเรองของภายใน

25

จตใจมนษยไมใชผาขาวทเมอใสสอะไรลงไปกจะกลายเปนสนน มนษยมความนกคด มอารมณ จตใจและความรสกภายในทแตกตางกนออกไป ดงนนการออกแบบการเรยนการสอนกควรท คานงถงความแตกตางภายในของมนษยดวย ทฤษฎปญญานยมนสงผลตอการเรยนการสอน ทสาคญในยคนน กลาวคอ ทฤษฎปญญานยม ทาใหเกดแนวคดเกยวกบการออกแบบในลกษณะสาขา (branching) ของคราวเดอร (Crowder) ซงการออกแบบบทเรยนในลกษณะสาขา หากเมอเปรยบเทยบกบบทเรยนทออกแบบตามแนวคดของพฤตกรรมนยมแลว จะทาใหผเรยนมอสระมากขนในการควบคมการเรยนของตวเอง โดยเฉพาะอยางยงการมอสระมากขนใน การเลอกลาดบของการเสนอเนอหาบทเรยนทเหมาะสมกบตน คอมพวเตอรชวยสอนทออกแบบตามแนวคดของทฤษฎปญญานยมนกจะมโครงสรางของบทเรยนในลกษณะสาขาเชนกน โดยผเรยนทกคนจะไดรบการเสนอเนอหาใน ลาดบทไมเหมอนกน โดยเนอหาทจะไดรบการนาเสนอตอไปนน ขนอยกบความสามารถ ความถนด และความสนใจของผเรยนเปนสาคญ ทฤษฎโครงสรางความร (schema theory) ภายใตทฤษฎปญญานยมน ยงไดเกดทฤษฎโครงสรางความรขน ซงเปนแนวคดทเชอวาโครงสรางภายในของความรทมนษยมอยนนจะมลกษณะเปนโหนดหรอกลมทมการเชอมโยงกนอย การทมนษยเรยนรอะไรใหม ๆ นน มนษยจะนาความรใหมๆ ทเพงไดรบนนไปเชอมโยงกบกลมความรเดม (pre-existing -knowledge) ทฤษฎความยดหยนทางปญญา (cognitive flexibility) นอกจากการเกดทฤษฎโครงสรางความรแลว ยงเกดทฤษฎความยดหยนทางปญญา ซงเปนแนวคดทเชอวา ความรแตละองคความรนนมโครงสรางทแนชดและสลบซบซอนมากนอยแตกตางกนไป โดยองคความรบางประเภทสาขาวชา เชน คณตศาสตรหรอวทยาศาสตรกายภาพนน ถอวาเปน องคความรประเภททมโครงสรางตายตว ไมสลบซบซอน (well - structured knowledge domains) เพราะตรรกะและความเปนเหตเปนผลทแนนอนของธรรมชาตขององคความร ในขณะเดยวกนองคความรบางประเภทสาขาวชา เชน จตวทยาถอวาเปนองคความรประเภท ทไมมโครงสรางตายตวและสลบซบซอน (iii– structured knowledge domains) เพราะความ ไมเปนเหตเปนผลของธรรมชาตขององคความร (West, et al, 1991) อยางไรกตาม การแบงลกษณะโครงสรางขององคความรตามประเภทสาขาวชา ไมสามารถหมายรวมไปทงองคความรในวชาหนงๆ ไดทงหมด บางสวนขององคความรบางประเภทสาขาวชาทมโครงสรางตายตวกสามารถทจะเปนองคความรประเภททไมมโครงสรางตายตวไดเชนกน แนวคดในเรองความยดหยนทางปญญานสงผลใหเกดความคดในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

26

เพอตอบสนองตอโครงสรางขององคความรทแตกตางกน ซงไดแก แนวคดในเรองการออกแบบบทเรยนแบบสอหลายมต (hypermedia) นนเอง จากทฤษฏการเรยนรทนามาใชในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนน ผออกแบบควรทจะผสมผสานแนวคดหรอทฤษฎตางๆ ใหเหมาะสมตามลกษณะเนอหาและโครงสรางขององคความรในสาขาวชาตางๆ ไมจาเปนตองยดแนวคดหรอทฤษฎใดทฤษฎหนงเพยงอยางเดยว 2. จตวทยาการเรยนรทเกยวกบการออกแบบคอมพวเตอรชวยสอน ถนอมพร เลาหจรสแสง (2541, หนา 52 - 66) ไดใหแนวคดทางดานจตวทยาพทธพสยเกยวกบการเรยนรของมนษยทเกยวเนองกบการออกแบบคอมพวเตอรชวยสอน ดงตอไปน ความสนใจและการรบรอยางถกตอง (attention and perception) การเรยนรของมนษยนนเกดจากการทมนษยใหความสนใจกบสงเรา (stimuli) และรบร (perception) สงเราตาง ๆ นนอยางถกตอง อยางไรด หากมสงเราเขามาพรอมกนหลายตวและมนษยไมไดใหความสนใจกบตวกระตนทถกตองอยางเตมท การรบรทตองการกไมอาจเกดขนได (หรอเกดขนไดนอย) ดงนนคอมพวเตอรชวยสอนทดจะตองออกแบบใหเกด การรบรทงายดายและเทยงตรงทสด การทจะทาใหผเรยนเกดความสนใจกบสงเราและรบร สงตาง ๆ อยางถกตองนน ผสรางบทเรยนตองออกแบบบทเรยนโดยคานงถงปจจยตาง ๆ ตวอยาง ไดแก รายละเอยดและความเหมอนจรงของบทเรยน การรบรในตวกระตนทถกตอง จะเกดขนไดกตอเมอผเรยนใหความสนใจกบสงเราทถกตองตลอดทงบทเรยน ไมใชเพยงแค ชวงแรกของบทเรยนเทานน นอกจากนผสรางยงตองคานงถงปจจยอน ๆ ทมผลตอการรบร ไดแก คณลกษณะตาง ๆ ของผเรยน ไมวาจะเปนระดบผเรยน ความสนใจ ความรพนฐาน ความยากงายของบทเรยน ความคนเคยกบคอมพวเตอรชวยสอน ความเรวชาของการเรยน ฯลฯ การรบรและการใหความสนใจของผเรยนนบวามความสาคญมาก เพราะมนจะเปนสงทชนาการออกแบบหนาจอ รปแบบการปฏสมพนธและการสรางแรงจงใจตาง ๆ การจดจา (memory) สงทมนษยเรารบรนนจะถกเกบเอาไวและเรยกกลบมาใชในภายหลง แมวามนษยจะสามารถจาเรองตาง ๆ ไดมากแตการทจะแนใจวาสงตาง ๆ ทเรารบรนนไดถกจดเกบไว

27

อยางเปนระเบยบและพรอมทจะนามาใชในภายหลงเปนสงทยากจะควบคมโดยเฉพาะ อยางยงเมอสงทรบรนนมอยเปนจานวนมาก เชน การเรยนศพทใหม ๆ ในภาษาอน ๆ เปนตน ดงนน เทคนคการเรยนเพอทจะชวยในการจดเกบหรอจดจาสงตาง ๆ นนจงเปน ผสรางบทเรยนตองออกแบบบทเรยนโดยคานงถงหลกเกณฑสาคญทจะชวยในการจาไดด 2 ประการ คอ หลกในการจดระเบยบหรอโครงสรางเนอหา (organization) และหลกในการทาซา (repetition) เมอเปรยบเทยบทง 2 วธแลว วธการจดการโครงสรางเนอหาใหเปนระเบยบและแสดงใหผเรยนดนนเปนสงทงายและมประสทธภาพมากกวาวธการใหผเรยนทาซา ๆ เพราะการจดโครงสรางเนอหาใหเปนระเบยบจะชวยในการดงขอมลความรนนกลบมาใชภายหลงหรอทเรยกวาการระลก ไดจากงานวจยตาง ๆ เราสามารถแบงการวางระเบยบหรอการจดระบบเนอหาออกเปน 3 ลกษณะดวยกน คอ ลกษณะเชงเสนตรง ลกษณะสาขา และลกษณะสอหลายมตความเขาใจ (comprehension) การทมนษยจะนาความรไปใชในชวตประจาวนไดนน มนษยจะตองผาน ขนตอนในการนาสงทมนษยรบรนนมาตความและบรณาการ ใหเขากบประสบการณและความรในโลกปจจบนของมนษยเอง โดยการเรยนทถกตองนนมใชเพยงแตการจาและการเรยกสงทเราจานนกลบคนมา หากอาจรวมไปถงความสามารถทจะอธบายเปรยบเทยบ แยกแยะและประยกตใชความรนนในสถานการณทเหมาะสม เปนตน หลกการทมอทธพลมากตอการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน คอ หลกการเกยวกบการไดมาซงแนวคด (concept acquisition) และการประยกตใชกฎตาง ๆ (rule application) ซงหลกการทงสองนเกยวของโดยตรงกบแนวคดในการออกแบบคอมพวเตอรชวยสอนเกยวกบการประเมนความรกอนการใชบทเรยน การใหคานยมตางๆ การแทรกตวอยาง การประยกตกฎ และการใหผเรยนเขยนอธบายโดยใชขอความของตน โดยมวตถประสงคของการเรยนเปนตวกาหนดรปแบบการนาเสนอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและกจกรรมตางๆ ในบทเรยน เชน การเลอกออกแบบแบบฝกหดหรอแบบทดสอบในลกษณะ ปรนยหรอคาถามสน ๆ เปนตน ความกระตอรอรนในการเรยน (active learning) การเรยนรของมนษยนนไมเพยงแตการสงเกต หากรวมไปถงการปฏบตดวย การมปฏสมพนธไมเพยงแตคงความสนใจไดเทานน หากยงชวยทาใหเกดความรและทกษะใหมๆ ในผเรยน หนงในขอไดเปรยบสาคญของคอมพวเตอรชวยสอนทมเหนอกวาการสอน อน ๆ กคอความสามารถในเชงโตตอบกบผเรยน อยางไรกตามแมวาจะมการเนนความสาคญในสวนของปฏสมพนธมาก พบวาคอมพวเตอรชวยสอนมากมายทผลตออกมานนจะมปฏสมพนธ

28

ภายในบทเรยนนอยทาใหเกดบทเรยนทนาเบอหนายการทจะออกแบบใหผใชมปฏสมพนธกบบทเรยนสมาเสมอและปฏสมพนธนน ๆ จะตองเกยวของกบเนอหาและเอออานวยตอการเรยนของผเรยน แรงจงใจ (motivation) แรงจงใจทเหมาะสมเปนสงสาคญตอการเรยนร คอมพวเตอรชวยสอนประเภทการจาลองและเกมเปนบทเรยนทมประสทธภาพสงในการสรางแรงจงใจ เนองจากลกษณะพเศษของคอมพวเตอรชวยสอนทง 2 ประเภทนนเอง นอกจากนมทฤษฏเกยวกบแรงจงใจทนาสนใจหลายทฤษฏทไดอธบายเทคนคตาง ๆ ในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนททาใหเกดแรงจงใจในการเรยน ทฤษฏแรงจงใจทสามารถนามาประยกตใชในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ไดแก ทฤษฎแรงจงใจภายในและแรงจงใจภายนอก (intrinsic and extrinsic motivation) ของเลปเปอร (Lepper) เชอวาแรงจงใจทใชในบทเรยนควรเปนแรงจงใจภายในหรอแรงจงใจทเกยวเนองกบบทเรยนมากกวาแรงจงใจภายนอกซงเปนแรงจงใจทไมเกยวเนองกบบทเรยน แตเปนสงทผเรยนตองการ ทฤษฎการสรางแรงจงใจของมาโลน (Malone) ปจจย 4 ประการททาใหเกดแรงจงใจตามทฤษฎน ไดแก ความทาทาย จนตนาการ ความอยากรอยากเหน และความรสก ทไดควบคมบทเรยน การควบคมบทเรยน (learner control) ตวแปรสาคญในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ไดแก การ ออกแบบการควบคมลาดบการเรยน เนอหา ประเภทของบทเรยน ฯลฯ การควบคมบทเรยน มอย 3 ลกษณะดวยกน คอ การใหโปรแกรมเปนผควบคม (program control) การใหผเรยนเปนผควบคม (learner control) และการผสมผสานระหวางโปรแกรมและผเรยน (combination) และ ในการออกแบบนนควรพจารณาการผสมผสาน (combination) ระหวางการใหผเรยนและโปรแกรมเปนผควบคมบทเรยน และบทเรยนจะมประสทธผลอยางไรนน กขนอยกบความเหมาะสมในการออกแบบการควบคมทง 2 ฝาย การถายโอนการเรยนร (transfer of learning) โดยปกตแลวการเรยนรจากคอมพวเตอรชวยสอน นนจะเปนการเรยนรใน ขนแรกกอนทจะมการนาไปประยกตใชจรง การนาความรทไดจากการเรยนในบทเรยนและ ขดเกลาแลวนนไปประยกตใชในโลกจรงกคอ การถายโอนการเรยนรนนเอง สงทมอทธพลตอความสามารถของมนษยในการถายโอนการเรยนรไดแก ความเหมอนจรง (fidelity) ของบทเรยน

29

ประเภท ปรมาณและความหมาย การปฏสมพนธและประเภทของบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอน ความแตกตางรายบคคล (individual difference) ผเรยนแตละคนมความเรวชาในการเรยนรแตกตางกนไป ผเรยนบางคน จะเรยนไดดจากบางประเภทของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การออกแบบใหบทเรยน มความยดหยนเพอทจะตอบสนองความสามารถทางการเรยนของผเรยนแตละคนไดเปนสง สาคญ แมวาการตอบสนองความแตกตางรายบคคลถอเปนขอไดเปรยบของคอมพวเตอร ชวยสอน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทไดรบการพฒนาออกมาจานวนมากกลบไมไดคานงถงขอไดเปรยบนเทาทควร ในสวนทเกยวของกบการเรยนรนนมนษยมความแตกตางกนไปทงในดานของบคลกภาพ สตปญญา วธการเรยนร และลาดบของการเรยนร ดงนนการออกแบบ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนน ผออกแบบควรคานงถงความแตกตางเหลานใหมาก และออกแบบใหตอบสนองความแตกตางของแตละบคคลใหมากทสด เชน การจดหาความชวยเหลอ สาหรบนกเรยนทเรยนออน ซงรวมถงการจดใหมการประเมนกอนเรยนทงนจะไดทราบวาผเรยนคนใดทจดวาเปนนกเรยนทเรยนออนและจะไดจดหาการใหคาแนะนาในการเรยนอยางสมาเสมอ เปนตน จากการศกษาทฤษฏและจตวทยาการเรยนรเพอการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนซงผวจยมความเหนวาควรใชทฤษฎในลกษณะผสมผสาน ซงจะสอดคลองกบหลกการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนตามแนวคดลาดบขนในการสอน 9 ขนของกาเย เชน การสรางความสนใจ การสรางความเขาใจในการนาเสนอเนอหาใหม ความกระตอรอรนในการเรยน การกระตนการตอบสนองโดยสรางแรงจงใจ การถายโอนการเรยนรและการตอบสนองความแตกตางรายบคคลเปนตน

5. หลกการออกแบบและการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หลกการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เปนการประยกตใชความรในเรองลาดบขนใน การสอน 9 ขนของกาเย (Gagne) เปนสวนสาคญทจะทาใหบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน มประสทธภาพ และใหนกเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง โดยมขนตอนการออกแบบ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 9 ขน ของกาเย มลาดบขนตอนดงน (วระพงษ แสงชโต, 2540, หนา 13 – 14)

30

1. บอกวตถประสงค (define objectives) การบอกวตถประสงคของการเรยนในบทเรยนคอมพวเตอรนน นอกจาก นกเรยนจะไดรลวงหนาถงประเดนสาคญของเนอหาแลว ยงเปนการบอกผเรยนถงเคาโครงของเนอหาอกดวย การทนกเรยนทราบถงโครงรางของเนอหาอยางกวาง ๆ นเอง จะชวยให นกเรยนสามารถผสมผสานแนวคดในรายละเอยดหรอสวนยอยของเนอหาใหสอดคลองและสมพนธกบเนอหาสวนใหญได ซงจะมผลทาใหการเรยนรมประสทธภาพขน การบอกวตถประสงคนนมหลายแบบตงแตแบบทเปนวตถประสงคแบบกวาง ๆ และวตถประสงคเชงพฤตกรรม แตโดยหลกการเรยนการสอนแลวมกจะกาหนดเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรม เนองจากสามารถวดไดและสงเกตได สงทจะตองพจารณาในการบอกวตถประสงค มดงน 1.1 ใชคาสน ๆ และเขาใจงาย 1.2 หลกเลยงคาทยงไมเปนทรจกและเปนทเขาใจโดยทวไป 1.3 ไมควรกาหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรมหลายขอเกนไปในเนอหาแตละสวน 1.4 หากบทเรยนนนมบทเรยนหลาย ๆ บทเรยนหลงจากวตถประสงคกวาง ๆ แลวควรตามดวย Menu และหลงจากนนควรจะเปนวตถประสงคเฉพาะของแตละบทเรยนยอย 1.5 เพอใหวตถประสงคนาสนใจยงขน อาจใชกราฟกงาย ๆ เขาชวย เชน กรอบรปลกศร และรปทรงเรขาคณต แตไมควรใชการเคลอนไหวเขาชวย โดยเฉพาะกบ ตวหนงสอ 2. ทบทวนความรเดม (activate prior knowledge) กอนทจะใหความรใหมแกผเรยน ซงในสวนเนอหาและแนวความคดนน ๆ นกเรยนอาจไมมพนฐานมากอน มความจาเปนอยางยงทผออกแบบบทเรยน จะตองหาวธการประเมนความรเดมของนกเรยน เพอเปนการเตรยมนกเรยนใหมความพรอมทจะรบความรใหม เชน การทดสอบกอนเรยนร เพอตรวจสอบความรพนฐานของนกเรยน สาหรบผทมพนฐานมาแลวยงเปนการทบทวนหรอใหนกเรยนไดยอนไปคดในสงทตนรมากอน เพอชวยในการเรยนรสงใหมอกดวย ในขนทบทวนความรเดมนไมจาเปนวาจะตองเปนการทดสอบเสมอไป หากเปนบทเรยนทสรางขนเปนชดบทเรยนทเรยนตอ ๆ กนไปตามลาดบ การทบทวนความรเดมอาจเปนไปในรปแบบของการกระตนใหผเรยนคดยอนหลงถงสงทไดเรยนมาแลว การ

31

กระตน ดงกลาวอาจแสดงดวยคาพด คาเขยน ภาพหรอเปนการผสมผสานกนแลวแตความเหมาะสม สงทจะตองพจารณาในการทบทวนความรเดม มดงน 2.1 ไมควรคาดเดาวานกเรยนมความรพนฐานกอนการศกษาเนอหาใหมเทากน ควรมการทดสอบหรอใหความร เพอเปนการทบทวนใหผเรยนพรอมทจะรบความรใหม 2.2 การทบทวนหรอทดสอบควรใหกระชบและตรงตามวตถประสงคมากทสด 2.3 ควรเปดโอกาสใหนกเรยนออกจากเนอหาใหม หรอออกจากการทดสอบ เพอไปศกษาทบทวนไดตลอดเวลา 2.4 หากไมมการทดสอบความรเดม ผเขยนโปรแกรมควรหาทางกระตนใหนกเรยนยอนกลบไปคดถงสงทศกษาไปแลว หรอสงทมประสบการณผานมาแลว 2.5 อาจจะใชภาพประกอบในการกระตนใหนกเรยนยอนคดจะทาให บทเรยนนาสนใจขน

3. สรางความสนใจ (gain attention) กอนทจะเรมเรยนนนมความจาเปนอยางยงทนกเรยนควรจะไดรบแรงกระตนและแรงจงใจทอยากจะเรยน ดงนนบทเรยนควรจะเรมดวยลกษณะของการใชภาพ แสง ส เสยงหรอการประกอบกนหลาย ๆ อยาง โดยสงทสรางขนมานนเกยวของกบเนอหาและ นาสนใจ ซงจะมผลตอความสนใจจากนกเรยน และเปนการเตรยมนกเรยนใหพรอมทจะศกษาเนอหาตอไป การเตรยมตวและกระตนผเรยนในขนแรกกคอ การสรางหวเรอง (title) ของ บทเรยนนนเอง ขอสาคญประการหนงในขนนกคอ ควรออกแบบเพอใหสายตาของผเรยนอยทจอภาพ ไมใชพะวงอยทแปนพมพแตหากวาหวเรอง (title) ดงกลาวตองการตอบสนองจาก นกเรยนโดยผานแปนพมพกควรจะเปนการตอบสนองทงาย ๆ เชน การคลกเมาส (mouse click) หรอดวยการกดแปนพมพ (key press) ตวใดตวหนง เปนตน สงทจะตองพจารณาเพอเราความสนใจของผเรยน มดงน 3.1 กราฟกทเกยวของกบสวนของเนอหาควรมขนาดใหญ งาย และไมซบซอน 3.2 ใชภาพเคลอนไหว หรอเทคนคอน ๆ เขาชวยเพอแสดงการเคลอนไหว 3.3 ควรใชสเขาชวยโดยเฉพาะสเขยว แดง นาเงน หรอสเขมอน ๆ ทตดกบพนชดเจน 3.4 ใชเสยงใหสอดคลองกบกราฟก 3.5 กราฟกควรคางบนจอภาพ จนกระทงผเรยนคลกเมาส (mouse click) หรอกดแปนพมพ (key press)

32

3.6 ในกราฟกดงกลาวควรบอกชอเรองบทเรยนไวดวย 3.7 ควรใชเทคนคการเขยนกราฟกทแสดงบนจอไดเรว 3.8 กราฟกนนนอกจากจะเกยวของกบเนอหาแลวตองเหมาะสมกบวยของ นกเรยน 4. การเสนอเนอหาใหม (present information) การเสนอภาพทเกยวของกบเนอหาประกอบกบคาพดทสน งาย และได ใจความ เปนหวใจสาคญของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การใชภาพประกอบจะทาให ผเรยนเขาใจเนอหางายขนและความคงทนในการจาจะดกวาการใชคาพด หรอคาเขยนเพยงอยางเดยว ภายใตหลกพนฐานทวาภาพจะชวยอธบายสงทเปนนามธรรมใหงายตอการรบร ภาพทใชในบทเรยนจะจาแนกเปน 2 สวนหลก ๆ คอ 4.1 ภาพนง (still picture) ไดแก ภาพลายเสน ภาพ 2 มต ภาพ 3 มต ภาพถาย ของจรง แผนภาพ แผนภม กราฟ เปนตน 4.2 ภาพเคลอนไหว (motion picture) ไดแก ภาพจากสญลกษณ วดทศน (video) ภาพจากสญญาณดจตอลอน ๆ เชน photo CD จาก laser disc จากกลองถายภาพโทรทศนโดยตรง อยางไรกดการใชภาพประกอบเนอหาในสวนนอาจจะไมไดผลเทาทควร หากภาพนนมลกษณะดงตอไปน 4.2.1 มรายละเอยดมากเกนไป 4.2.2 ใชเวลามากเกนไปในการปรากฏภาพบนจอชา 4.2.3 ไมเกยวของกบเนอหา 4.2.4 ซบซอนเขาใจยาก 4.2.5 ไมเหมาะสมในเรองเทคนคการออกแบบ เชน ไมสมดล สงทจะตองพจารณาในการนาเสนอเนอหาใหม มดงน 1. ใชภาพประกอบการเสนอเนอหา โดยเฉพาะอยางยงในสวนทเปนเนอหาสาคญ 2. พยายามใชภาพเคลอนไหวในสวนของเนอหาทยากและซบซอน ทมการเปลยนแปลงเปนลาดบขน 3. ใชแผนภม แผนภาพ แผนสถต สญลกษณ หรอภาพเปรยบเทยบ 4. ในการเสนอเนอหาทยากซบซอน ใหเนนในสวนของขอความสาคญซงอาจเปนการขดเสนใต การตกรอบ การกระพรบ การเปลยนสพน การโยงลกศร การใชส หรอเปนการชแนะดวยคาพด เชน ดทดานลางของภาพ

33

5. ไมควรใชกราฟกทเขาใจยาก ไมเกยวกบเนอหา 6. จดรปแบบของคาอานใหนาอาน หากเนอหายาวควรจดแบงกลมคาอานใหจบเปนตอน 7. ไมควรใชสพนสลบไปมาในแตละเฟรม และไมควรเปลยนสไปมาโดยเฉพาะสหลกของตวอกษร 8. คาทควรใชควรเปนคาทนกเรยนระดบนน ๆ คนเคยและเขาใจตรงกน 9. ควรใหนกเรยนไดมโอกาสทาอยางอน แทนทจะใหกดแปนพมพ (key press) อยางเดยว เชน โตตอบบทเรยนดวยการพมพ หรอคลกเมาส (mouse click) พรอมกบการพมพ 5. ชแนวทางการเรยนร (guide learning) ตามหลกการเรยนร นกเรยนจะจาไดดหากมการจดระบบการเสนอเนอหาทด และสมพนธกบประสบการณเดมหรอความรเดมของผเรยน มทฤษฎไดกลาวไววาการเรยนร ทกระจางชด (meaningful learning) นน ทางเดยวทจะเกดขนได กคอ การทนกเรยนวเคราะหและตความเนอหาใหม บนพนฐานความรและประสบการณเดมรวมกนเปนความรใหม ดงนนหนาทของผสรางบทเรยนกคอ พยายามหาเทคนคในการกระตนใหผเรยนนาความรเดมมาใชในการศกษาความรใหม และยงตองพยายามหาวถทางทจะทาใหการศกษาความรใหมนน มความกระจางชดมากขน ในบางเนอหาผออกแบบบทเรยน อาจใชหลกของ guide discovery ซงหมายถงการพยายามใหผเรยนคดหาเหตผล คนควาหาคาตอบดวยตนเอง โดยผออกแบบ จะคอยๆ ชแนะจากจดกวางๆ และแคบลง จนผเรยนหาคาตอบไดเอง สรปแลวในขนนผออกแบบบทเรยนตองยดหลกการจดการเรยนร จากสงทมประสบการณเดมไปสเนอหาใหม จากสงทยากไปสสงทงายและเปนไปตามลาดบขน สงทจะตองพจารณาในการชแนวทางการเรยนร มดงน 5.1 แสดงใหนกเรยนไดเหนถงความสมพนธของเนอหาความร และชวยใหเหนวาสงยอยนนมความสมพนธกบสงใหมอยางไร 5.2 แสดงใหเหนถงความสมพนธของสงใหมกบสงทนกเรยนมความรหรอประสบการณมาแลว 5.3 พยายามใหตวอยางทแตกตางกนออกไปเพอชวยอธบายแนวความคดใหมใหชดเจนขน เชน ตวอยางของถวยหลาย ๆ ชนด หลาย ๆ ขนาด 5.4 ใหตวอยางทไมใชตวอยางทถกตอง เพอเปรยบเทยบกบตวอยางทถกตอง

34

5.5 การเสนอเนอหาทยาก ควรใหตวอยางทเปนรปธรรมไปสนามธรรม ถาเปนเนอหาทไมยากนก ใหเสนอตวอยางจากนามธรรมไปสรปธรรม กระตนใหนกเรยนคดถงความรและประสบการณเดม 6. กระตนการตอบสนอง (elicit responses) ทฤษฎการเรยนรไดกลาววา การเรยนรจะมประสทธภาพมากนอยเพยงใดนนเกยวของโดยตรงกบระดบและขนตอนของการประมวลขอมล หากนกเรยนไดมโอกาสรวมคดรวมกจกรรมในสวนทเกยวของกบเนอหา คอมพวเตอรมขอไดเปรยบเหนออปกรณอน ๆ เชน วดทศน สไลด เทป หรอสอการสอนอน ๆ ซงจดเปนแบบ non – interactive คอ การเรยนจากคอมพวเตอรนน นกเรยนสามารถมกจกรรมรวมไดหลายลกษณะ การมสวนรวมในกจกรรมนทาใหนกเรยนไมรสกเบอหนาย และเมอมสวนรวมคด การคดนาหรอคดตามยอมมสวนผกประสานใหโครงสราง การจาดขน สงทจะตองพจารณาในการกระตนการตอบสนอง มดงน 6.1 พยายามใหนกเรยนไดตอบสนองดวยวธใดวธรหนงตลอดการเรยนบทเรยน 6.2 ควรใหนกเรยนไดมโอกาสพมพคาตอบหรอขอความสน ๆ เพอเราใจ ความสนใจ แตไมควรใหผเรยนพมพคาตอบยาวเกนไป 6.3 คาถามเปนชวง ๆ ตามความเหมาะสมของเนอหา 6.4 เราความคด และจนตนาการดวยคาถาม 6.5 ไมควรถามคาถามครงเดยวหลาย ๆ คาถาม หรอคาถามเดยวแตตอบไดหลายคาตอบ 6.6 หลกเลยงการตอบสนองซา ๆ หลายครงเมอทาผดครงสองครงควรจะให Feedback และเปลยนกจกรรมอยางอนตอไป 7. การใหขอมลยอนกลบ (provide feedback) บทเรยนจะกระตนความสนใจจากนกเรยนมากขนถาบทเรยนนนทาทาย นกเรยนโดยการบอกจดหมายทชดเจน และใหขอมลยอนกลบ (feedback) เพอบอกวาขณะนนนกเรยนอยตรงไหน หางจากเปาหมายเทาใด การใหขอมลยอนกลบ (feedback) จะเปนภาพทชวยเราความสนใจยงขน โดยเฉพาะอยางยงถาภาพนนเกยวของกบเนอหาบทเรยน สงทจะตองพจารณาในการใหขอมลยอนกลบ มดงน 7.1 การใหขอมลยอนกลบ (feedback) ทนทหลงจากนกเรยนโตตอบ

35

7.2 บอกใหนกเรยนทราบวาตอบถกหรอผด โดยแสดงคาถาม คาตอบ และการใหขอมลยอนกลบ (feedback) ในเฟรมเดยวกน 7.3 ถาใชภาพเปนขอมลยอนกลบ (feedback) ควรเปนภาพทงาย เกยวของกบเนอหา 7.4 อาจใชเสยงสาหรบการใหขอมลยอนกลบ (feedback) เชน คาตอบทถกตอง และคาตอบทผด โดยใชเสยงแตกตางกน 7.5 เฉลยคาตอบทถกตอง หลกจากนกเรยนทาผด 2 – 3 ครง 8. ทดสอบความรหลงบทเรยน (access performance) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน จดเปนบทเรยนสาเรจรปประเภทหนง การทดสอบความรใหม ซงอาจเปนการทดสอบระหวางบทเรยน หรอการทดสอบในชวงทายของบทเรยน หรอทเรยกวา post test เปนสงทจาเปน การทดสอบดงกลาวอาจเปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดทดสอบตนเองเพอเกบคะแนน หรอจะเปนการทดสอบเพอวดวานกเรยนผานเกณฑตาสด เพอทจะศกษาบทเรยนตอไปหรอยง อยางใดอยางหนงกได การทดสอบดงกลาวนอกจากจะเปนการประเมนการเรยนแลว ยงมผลในการจาระยะยาวของนกเรยนดวย ขอสอบจงควรถามเรยงลาดบตามวตถประสงคของบทเรยน ถาบทเรยนมหลายสวน อาจจะแยกแบบทดสอบเปนสวน ๆ ตามเนอหา โดยมแบบทดสอบรวมหลงบทเรยนอกชดหนงกได ทงนขนอยกบผออกแบบบทเรยนวาตองการแบบใด สงทจะตองพจารณาในการออกแบบทดสอบความรหลงบทเรยน มดงน 8.1 ตองแนใจวาสงทตองการนนตรงกบวตถประสงคของบทเรยน 8.2 ขอทดสอบ คาตอบ และ feedback อยบนเฟรมเดยวกน และขนตอเนองกนอยางรวดเรว 8.3 หลกเลยงการใหนกเรยนพมพคาตอบทยาวเกนไป 8.4 ใหนกเรยนตอบครงเดยวในแตละคาถาม ยกเวนในหนงคาถามมคาถามยอยอยดวยใหแยกเปนหลาย ๆ คาถาม 8.5 บอกผเรยนดวยวาควรจะตอบคาถามดวยวธใด เชน ใหกด T ถาเหนวาถก และกด F ถาเหนวาผด เปนตน 8.6 คานงถงความแมนยาและความเชอถอไดของแบบทดสอบ 8.7 อยาทดสอบโดยใชขอเขยนเพยงอยางเดยว ควรใชภาพประกอบการทดสอบบาง 9. การจาแนกและการนาไปใช (promote retention and transfer)

36

ในการเตรยมการสอนในชนเรยนปกต ในขนสดทายจะเปนกจกรรมสรปเฉพาะประเดนสาคญ รวมทงขอเสนอแนะตางๆ เพอใหนกเรยนไดมโอกาสทบทวน หรอซกถามปญหากอนจบบทเรยน ในขนนผสอนจะไดแนะนาการนาความรใหมไปใชหรออาจแนะนา การศกษาคนควา เพมเตม ดงนนเมอประยกตหลกเกณฑดงกลาวมาใชในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจงมขอพจารณา ดงน 9.1 สรปกบนกเรยนวาความรใหมมความสมพนธกบความรหรอประสบการณทนกเรยนคนเคยแลวอยางไร 9.2 ทบทวนแนวคดทสาคญของเนอหาเพอเปนการสรป 9.3 เสนอแนะเนอหาทความรใหมอาจถกนาไปใชประโยชนได 9.4 บอกนกเรยนถงแหลงขอมลทเปนประโยชนในการศกษาตอไป จากหลกการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนถอไดวาเปนหลกการผลตสอคอมพวเตอรชวยสอนทสามารถทาใหผสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสรางสออกมาไดบรรลวตถประสงค และตรงตามความตองการ ซงการสรางสอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนนจะตองคานงถงนกเรยนวาจะเกดการเรยนรไดมากหรอนอยกขนอยกบการใชเทคนควธการ ทจะทาใหนกเรยนสนใจ และเกดการตอบสนองการเรยนรทด สอททาใหนกเรยนเกดความสนใจ สอทบอกวตถประสงคลวงหนา สอททบทวนความรเดม สอทชแนวทางการเรยนร และกระตนการตอบสนอง เมอนกเรยนไมเขาใจเนอหาแลวใหขอมลยอนกลบ เมอเรยนจบทาการทดสอบความรหลงบทเรยน การจาและการนาไปใช ถอไดวาเปนสอการสอนทมคณภาพมากทสดและเหมาะสมทจะนามาใชกบนกเรยน

6. ขนตอนการออกแบบและการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนตางไปจากการใชเทคนควธการสอนแบบอน ๆ เนองจากบทเรยนสามารถชวยผสอน หรอใชฝกอบรมเฉพาะรายบคคลได การเรยนและการสอนเนอหาจากเครองและอปกรณทางคอมพวเตอรนนจะตองละเอยดรอบคอบและ มความยดหยนไดมากทสดเทาทจะทาได เพราะนกเรยนจะตองเผชญกบครผสอนซงเปนสง ไมมชวตและจตใจตลอดเวลา ดงนนการออกแบบและการสรางบทเรยนจะมความเกยวกบบคคลหลายฝาย และตองคานงถงเรองตอไปน (ศนยเทคโนโลยทางการศกษา, 2546, หนา 11) 1. บคลากรทางดานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ในการออกแบบและการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอร ใหไดบทเรยนทมประสทธภาพนนจะตองประกอบดวยบคลากรดานตาง ๆ เขามาเกยวของ ดงน

37

1.1 ผเชยวชาญดานหลกสตรและเนอหาวชา บคลากรดานนจะเปนผทมความรและประสบการณทางดานการออกแบบหลกสตรการพฒนา หลกสตรรวมความไปถงการกาหนดเปาหมายและทศทางของหลกสตร วตถประสงคระดบการเรยนรของนกเรยน ขอบขายของเนอหา กจกรรมการเรยนการสอน ขอบขายรายละเอยด คาอธบายของเนอหาวชา ตลอดจนวธการวดและประเมนผลของหลกสตร บคคลกลมนจะเปนผทสามารถใหคาแนะนาและให คาปรกษาไดเปนอยางด 1.2 ผเชยวชาญดานการสอน บคคลกลมนหมายถงผ ททาหนาทในการ นาเสนอเนอหาวชาใดวชาหนงโดยเฉพาะซงเปนผทมความรความชานาญ มประสบการณ และมความสาเรจในดานการเรยนการสอนมาเปนอยางด เปนตนวามความรในเนอหาอยางลกซง สามารถจดลาดบความยากงาย ความสมพนธ และความตอเนองของเนอหา รเทคนควธการนาเสนอเนอหา หรอวธการสอนการออกแบบและสรางบทเรยน ตลอดจนมวธการและประเมนผลการเรยนรของผเรยนมาเปนอยางด บคคลกลมนจะเปนผทชวยทาใหการออกแบบบทเรยน มคณภาพและมประสทธภาพ และนาสนใจมากยงขน 1.3 ผเชยวชาญดานสอการเรยนและวสดการสอน ผเชยวชาญดานสอการสอนจะชวยทาหนาทในการออกแบบและใหคาแนะนาปรกษาทางดานการวางแผนการออกแบบบทเรยนอนประกอบดวยเรอง การออกแบบและ การจดวางรปแบบ การออกแบบหนาจอหรอเฟรมตาง ๆ การเลอกและวธการใชตวอกษร เสน รปทรง กราฟก แผนภาพ แผนภม รปภาพ ส แสง เสยง การจดทารายงาน และสอการเรยนการสอนอน ๆ ทจะชวยใหบทเรยนมความสวยงามและสนใจมากยงขน 2. กระบวนการออกแบบและการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การออกแบบและการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะแบงขนตอน การพฒนาไดดงน (ถนอมพร เลาหจรสแสง, 2541, หนา 28 – 30) 2.1 การออกแบบบทเรยน (courseware designing) การออกแบบและพฒนาบทเรยน มขนตอนตาง ๆ ดงน 2.1.1 การวเคราะหหลกสตรและเนอหา ขนตอนนนบวาเปนสวนสาคญ ทสดของกระบวนการออกแบบบทเรยนชวยสอนดวยคอมพวเตอร โดยการวเคราะหความตองการของหลกสตรทจะนามาสรางเปนบทเรยนนน ในสวนของเนอหาบทเรยนไดมาจาก การศกษาและวเคราะหรายวชา และเนอหาของหลกสตร รวมไปถงแผนการเรยนและการสอน และคาอธบายรายวชา หนงสอ ตารา และเอกสารประกอบการสอนแตละวชา หลงจากไดรายละเอยดของเนอหาทตองการแลวใหทาดงน

38

1) นามากาหนดวตถประสงคทวไป 2) จดลาดบเนอหาใหมความสมพนธตอเนองกน 3) เขยนหวเรองตามลาดบเนอหา 4) เลอกหวเรองและเขยนหวขอยอย 5) เลอกเรองทจะนามาสรางบทเรยน 6) นาเรองทเลอกมาแยกเปนหวขอยอยแลวจดลาดบความตอเนองและความสมพนธในหวขอยอย 2.1.2 การกาหนดวตถประสงคของบทเรยน เปนแนวทางทกาหนดไวเพอคาดหวงใหนกเรยนมความสามารถในเชงรปธรรมหลงจากทจบบทเรยนแลว วตถประสงคจดเปนสงทสาคญทสดของบทเรยน ปกตจะเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรมทสามารถวดไดหรอสงเกตไดวานกเรยนแสดงพฤตกรรมอยางไรออกมาในระหวางการเรยนหรอหลงจากบทเรยนแลว เชน อธบายได แยกแยะได อานได เปรยบเทยบได วเคราะหได เปนตน วตถประสงคเชงพฤตกรรมดงกลาวนจะไดจากขอบขายของเนอหาทไดจากการวเคราะหในขนตอนท 1 ซงจะสอดคลองกบหวเรองยอย ๆ ทจะนามาสรางเปนบทเรยน 2.1.3 การวเคราะหเนอหาและกจกรรม จะยดตามวตถประสงคเชงพฤตกรรมเปนหลก โดยทาการขยาย มรายละเอยดดงน 1) กาหนดเนอหา กจกรรมการเรยน และแนวคดทคาดหวงวาจะให

นกเรยนไดเรยนร 2) เขยนเนอหาสน ๆ ทกหวขอยอย ใหสอดคลองกบวตถประสงคเชงพฤตกรรม 3) เขยนแนวคด ทกหวขอยอย จากนนนามา 3.1) เขยนผงงาน

3.2) การออกแบบจอภาพและแสดงผล 3.3) กาหนดความสมพนธ

2.1.4 การกาหนดขอบขายบทเรยน หมายถง การกาหนดความสมพนธของเนอหาแตละหวขอยอย ในกรณทเนอหาในเรองดงกลาวแยกเปนหวเรองยอยหลาย ๆ หวขอ จาเปนตองกาหนดขอบขายของบทเรยนแตละเรอง เพอหาความสมพนธระหวางบทเรยน เพอระบความสมพนธดงกลาว จะไดทราบถงแนวทางขอบขายของบทเรยนทนกเรยนจะเรยนตอไป หลงจากทจบบทเรยนในแตละหวเรองยอยแลว ถาบทเรยนทออกแบบนนมเพยงเรองเดยว ขอบขายความสมพนธของบทเรยนอาจจะละเลยไปได

39

2.1.5 การกาหนดวธการนาเสนอ การนาเสนอเนอหาในขนนไดแก การเลอกรปแบบการนาเสนอเนอหาในแตละเฟรมวาจะใชวธการใด โดยสรปผลจากขอ 3 และ ขอ 4 นามากาหนดเปนรปแบบการนาเสนอเปนตนวา การจดตาแหนงและขนาดของเนอหา การออกแบบและแสดงภาพ และกราฟกบนจอภาพ การออกแบบเฟรมตาง ๆ ของบทเรยนและการนาเสนอ สวนประการสดทาย ไดแก การวดผลและประเมนผล แบบปรนย จบค และเตมคาตอบ 2.2 การสราง storyboard ของบทเรยน storyboard หมายถง เรองราวของบทเรยนทประกอบดวยเนอหาทแบงเปนเฟรม ๆ ตามวตถประสงค และรปแบบการนาเสนอ โดยรางเปนแตละเฟรมยอย เรยงตามลาดบตงแตเฟรมท 1 จนถงเฟรมสดทายของแตละหวขอยอย นอกจากนแลว storyboard ยงจะตองระบภาพทใชในแตละเฟรมพรอมเงอนไขตาง ๆ ทเกยวของ เชน ลกษณะของภาพ เสยงประกอบ ความสมพนธของเฟรมเนอหากบเฟรมอน ๆ ของบทเรยน ในลกษณะบทสครปตของภาพยนตร เพยงแตใน storyboard จะมเงอนไขประกอบอน ๆ โดยยดหลกการตามขนตอนทไดจากการวเคราะหการออกแบบบทเรยน 2.3 การสรางบทเรยน (courseware construction) การสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน นบวามความสาคญประการหนง เนองจากเปนขนตอนหนงทจะไดเปนผลงานออกมา ภายหลงทไดทาตามขนตอนตาง ๆ แลว ในขนนจะดาเนนการตาม storyboard ทวางไวทงหมด นบตงแตการออกแบบเฟรมเปลา หนาจอ การกาหนดสทจะใชงานจรง รปแบบของตวอกษรทจะใช ขนาดของตวอกษร สพนและสของตวอกษร นอกจากนแลวยงมขอมลตาง ๆ ทเกยวของ ดงน 2.3.1 การใสเนอหาและกจกรรม (input content) 1) ขอมลทจะแสดงบนจอ 2) สงทคาดหวงและการตอบสนอง 3) ขอมลสาหรบการควบคมการตอบสนอง 2.3.2 การใสขอมล/บนทกการสอน (input teaching plan) 2.3.3 สรางบทเรยน (generate courseware) โดยใชโปรแกรมสรางบทเรยน (authoring system) ไดแก 1) การสรางภาพ เชน ภาพลายเสน ภาพนง ภาพจรงภาพ

เคลอนไหว 2) การสรางเสยง

40

3) การสรางเงอนไขบทเรยน เชน การโตตอบ การใหขอมลยอนกลบและอน ๆ 4) การสรางความสมพนธระหวางเนอหาแตละเฟรม แตละขอ 2.4 การตรวจสอบและประเมนผลบทเรยน (courseware testing and evaluating) กอนนาไปใชงานในขนสดทายของการนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไปใชงานจาเปนอยางยงทจะตองผานกระบวนการตรวจสอบ และการประเมนผลในขนแรกของตวบทเรยนวามคณภาพอยางไร ซงมขอพจารณาดงน 2.4.1 การตรวจสอบ ในการตรวจสอบนนจะตองทาตลอดเวลา หมายความถงการตรวจสอบในแตละขนตอนของการออกแบบบทเรยน 2.4.2 การทดสอบการใชงานบทเรยน โปรแกรมบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอน จาเปนตองมการทดสอบบทเรยนกอนทจะมการนาไปใชงาน เพอเปนการตรวจสอบความถกตองในการใชงาน 2.4.3 การประเมนผลบทเรยน มจดประสงคเพอการประเมนตวบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน และการประเมนผลสมฤทธของผเรยน นอกจากนการประเมนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกอนนาไปใชงานในการเรยนการสอนหรอการฝกอบรมกตาม เพอทจะไดใหบทเรยนทมคณภาพจงมเกณฑทจะประเมนคณภาพของบทเรยนเปนแนวทางตามลาดบขน ดงน ขนท 1 ตรวจสอบสอการสอนทกชนทมมาดวย เชน คาแนะนา คาสง และคมอ เปนตน ขนท 2 ตรวจสอบจานวนของอปกรณ (ถาม) ขนท 3 ทดลองสอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกอนทจะประเมนจรง ๆ วาโปรแกรมทางานเปนปกตดหรอไม ขนท 4 ใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนนเปนรอบทสอง เพอพจารณารายละเอยดยงขน และมการบนทกความเหน จากการสงเกตทกขนตอน ขนท 5 สรปผลการประเมน การประเมนบทเรยนจะเปนขนตอนสดทายกอนทจะไดนาขอมลทไดจากการประเมนมาปรบปรงบทเรยน ใหสอดคลองกบวตถประสงคและการใชงานตอไป กอนทจะเผยแพรบทเรยนหรอนาไปใชงานจรง จาเปนตองสรางคมอการใชงานของบทเรยนดงกลาว เพออานวยความสะดวกใหกบผใช ใหใชงานไดเกดประโยชนสงสด 3. โปรแกรมสรางบทเรยน (authoring system)

41

การพฒนาและการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน สามารถทาไดโดยการเขยนและพฒนาโปรแกรมจากภาษาคอมพวเตอรวธหนง และอกวธหนงคอ การใชโปรกแกรมสาเรจรปแบบระบบนพนธบทเรยน การสรางบทเรยนคอมพวเตอรจากโปรแกรมประเภทแรกนนตองอาศยความรและประสบการณในการเขยนโปรแกรมพอสมควร สวนการใชโปรแกรมการสรางบทเรยนหรอบางครง เรยกวา ระบบนพนธบทเรยน เปนโปรแกรมทออกแบบขนมาเพอสาหรบใชงานทางดานการเรยนการสอนโดยเฉพาะครผสอนสามารถนามาสรางบทเรยนไดงายกวา เพราะไมจาเปนตองมพนฐานทางดานการเขยนโปรแกรมเพยงแตมพนฐานทางดานโปรแกรมคอมพวเตอรมาบาง กสามารถสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนได แตโดย หลกการพนฐานแลวถาผพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมความรดานหลกการศกษามาบงเชน การวเคราะหหลกสตร การเขยนวตถประสงค การออกแบบใบประเมนกจะทาใหสามารถพฒนาบทเรยนไดอยางมหลกการ ขอควรพจารณาเลอกโปรแกรมสรางบทเรยนหรอระบบนพนธบทเรยนทดนนควรมลกษณะทใชงานงาย โดยทครผสรางบทเรยนไมจาเปนตองมพนฐานความรทางคอมพวเตอรอยางมากมาย และสามารถใชโปรแกรมนสรางและผลตบทเรยนไดอยางด ซงสามารถจะสรปหนาทของโปรแกรมสรางบทเรยน ไดดงน 3.1 ใชผลตตวหนงสอและตวอกขระตาง ๆ 3.2 ใชสรางภาพ ลวดลายแบบ และกราฟกตาง ๆ 3.3 ใชสรางแบบฝกหดและแบบทดสอบ 3.4 ใชควบคมการทางานและขอมลตาง ๆ 3.5 ใชจดการแฟมขอมล 3.6 ใชสรางบทเรยนและควบคมการดาเนนบทเรยน 3.7 ใชควบคมการทางานของดลและเฟรมตาง ๆ ของบทเรยน 3.8 ใช run บทเรยน 3.9 ใชเกบระบบแวดลอม (system environment) และพจนานกรมตาง ๆ 3.10 ใชสนบสนนอยางอน ๆ เชน การรบภาพ การรบเสยงจากแหลงภายนอก 4. คณสมบตและองคประกอบของโปรแกรมสรางบทเรยน คณสมบตและองคประกอบของโปรแกรมสรางบทเรยน ม 3 ประการหลก ดงน 4.1 ประกอบดวยคณสมบตตามรายละเอยด ดงน 4..1.1 ความสามารถในการใชไฟล (file I/O)

42

4.1.2 ระบบของกราฟกรปแบบตาง ๆ เชน เสน การระบายส กราฟ ตาราง

4.1.3 ระบบการใชภาพและเสยง 4.1.4 ระบบแวดลอม (system environment) 4.1.5 ระบบการสรางคาถาม และแบบทดสอบตาง ๆ 4.1.6 ระบบการจาลองสถานการณ 4.1.7 โปรแกรมภาษาเชอมตอระบบ (programming interface) 4.1.8 ระบบการแสดงและแจกแจงผลควบคม เชน เสน จอภาพ

ตวอกษร 4.1.9 การทดสอบและการตรวจสอบ เชน ทดสอบภาพ เฟรม เสยง

การเคลอนทของภาพ การจาลองตวอกษร ขอความ เปนตน 4.2 ระบบนพนธบทเรยนหรอโปรแกรมสรางบทเรยน ควรมคณสมบตดงน

4.2.1 มระบบการควบคมโมดลแบบตอเนอง 4.2.2 มระบบควบคมบทเรยนแบบตอเนอง 4.2.3 สามารถสรางเฟรมและขอความโตตอบได 4.2.4 สามารถสรางคาศพทและคาอธบายได 4.2.5 สามารถสรางกราฟกแบบเสนชนดตาง ๆ 4.2.6 สามารถเชอมตอกบโปรแกรมตาง ๆ ได 4.2.7 มระบบทสามารถสรางบทเรยนรปแบบตาง ๆ 4.2.8 มระบบทสามารถสรางเครองมอตาง ๆ ของบทเรยน 4.2.9 มระบบทสามารถสรางระบบการลงทะเบยนบทเรยนได

4.3 ระบบอานวยความสะดวก ระบบนจะทาหนาทในการจดเตรยมฟงกชน และโปรแกรมอานวยความสะดวกในการพฒนาและการสรางบทเรยน เชน การจดหนาจอ การจดเฟรมของบทเรยน รปแบบ ภาพ ส แสง และเสยง เปนตน จากการศกษาออกแบบและการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ผวจย ไดนาขนตอนการออกแบบและการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมาสราง บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง พนฐานการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร ดงน ขนท 1 ออกแบบบทเรยนโดยการวเคราะหหลกสตรและเนอหา ทาการกาหนดวตถประสงคของบทเรยน วเคราะหเนอหาและกจกรรมโดยยดตามวตถประสงค เชงพฤตกรรม กาหนดขอบขายของบทเรยน และกาหนดวธการนาเสนอ

43

ขนท 2 สราง storyboard ของบทเรยน ขนท 3 สรางบทเรยน ขนท 4 ตรวจสอบและประเมนผลบทเรยน

7. คณคาและประโยชนของคอมพวเตอรชวยสอน 7.1 คณคาของคอมพวเตอรชวยสอน สายพณ นพเกต (2538, หนา 14 – 46) กลาวถงคอมพวเตอรชวยสอนวาเปนสอการเรยนการสอนทเหมาะสมอยางยงสาหรบการศกษาดวยตนเองมคณคาตอนกเรยนและ ครผสอนอยางมากมาย ดงน

1. คอมพวเตอรชวยสอนเปนตวกระตนในการเรยนการสอนไดเปนอยางดทงจากความแปลกใหมของคอมพวเตอร และความสามารถในการสรางภาพ ส และเสยงทเราความสนใจของนกเรยนใหอยากเรยนตลอดเวลา 2. คอมพวเตอรชวยสอนสามารถใหขอมลยอนกลบ (feedback) และใหการเสรมแรง (reinforcement) แกนกเรยนไดรวดเรว ทงในรปของขอความ เสยง หรอรปภาพ เมอนกเรยนทาผดกสามารถแกไขขอบกพรองไดทนท ซงเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมเพอใหเกดการเรยนรทนทวงท 3. คอมพวเตอรชวยสอนสนองตอการเรยนรายบคคลเปนอยางด เพราะเปดโอกาสใหนกเรยนไดเรยนรตามความสามารถของตนเอง โดยไมตองรอหรอเรงตามเพอน นกเรยนแตละคนไดมโอกาสโตตอบกบคอมพวเตอรชวยสอนดวยตนเองทาใหไมเบอทจะเรยน 4. คอมพวเตอรชวยสอนสามารถวดผลการเรยนได นกเรยนสามารถรคะแนนทนททสอบเสรจ เปนการลดภาระของผสอนดวย นอกจากนนกเรยนยงสามารถทราบขอมล อน ๆ ตามทผเขยนโปรแกรมไดวางไวอกดวย เชน เขาไดคะแนนอยในระดบหรอรอยละทเทาใด หรอคะแนนสงสดทมผทาไดในขอสอบชดนน 5. คอมพวเตอรชวยสอนเกบขอมลไดมากทาใหประหยดพนท เมอนกเรยนตองการจะเรยนเรองอะไรกสามารถคนหาและดงเอาบทเรยนออกมาใชไดอยางรวดเรว ทงยงสามารถสมแบบฝกหด ขอสอบ หรอกจกรรมตาง ๆ ททาใหนกเรยนแตละคนเรยนได ไมซากนได มความแมนยา ไมมความลาเอยง ไมรจกเหนดเหนอย และไมรจกเบอ เมอนกเรยนยงไมเขาใจบทเรยนกสามารถกลบไปทบทวนตรงทยงไมเขาใจไดทนท 6. คอมพวเตอรชวยสอนเปนการสอนทมแบบแผน เพราะมการวางแผนการสรางบทเรยนทกขนตอน สามารถตรวจสอบและปรบปรงแหไขบทเรยนได

44

วฒชย ประสารสอย (2548, หนา 32) กลาวถงการนาคอมพวเตอรชวยสอน มาใชงานสามารถกระทาไดหลายลกษณะ ไดแก

1. ใชสอนแทนผสอน ทงในและนอกหองเรยน ทงระบบสอนแทน บททบทวน และสอนเสรม

2. ใชเปนสอการเรยนการสอนทางไกล ผานสอโทรคมนาคม เชน ผานดาวเทยม เปนตน

3. ใชสอนเนอหาทซบซอน ไมสามารถแสดงของจรงได เชน โครงสรางของโมเลกลของสาร

4. เปนสอชวยสอน วชาทอนตราย โดยการสรางสถานการณจาลอง เชน การสอนขบเครองบน การควบคมเครองจกรกลขนาดใหญ

5. เปนสอแสดงลาดบขน ของเหตการณทตองการใหเหนผลอยางชดเจน และชา เชน การทางานของมอเตอรรถยนต หรอหวเทยน

6. เปนสอฝกอบรมพนกงานใหม โดยไมตองเสยเวลาสอนซาหลายๆ หน 7. สรางมาตรฐานการสอน

7.2 ประโยชนของคอมพวเตอรชวยสอน สายพณ นพเกต (2538, หนา 14 – 46) ไดสรปประโยชนของคอมพวเตอรชวยสอนไวดงน 7.2.1 ประโยชนของคอมพวเตอรชวยสอนตอนกเรยน 1) นกเรยนเรยนรไดตามเอกตภาพ ตามลาพงตนเอง และเปนอสระจากผอน 2) นกเรยนเรยนรไปตามลาดบจากงายไปหายากและไมสามารถแอบดคาตอบกอนได 3) มการใหผลยอนกลบทนทซงถอวาเปนรางวลของนกเรยน ยงมภาพ ส หรอเสยง กยงทาใหนกเรยนเกดความสนใจ สนกสนาน ตนเตน ไมเบอหนาย 4) นกเรยนสามารถทบทวนหรอฝกปฏบตแบบเรยนทเรยนมาแลวไดบอยครงตามตองการจนเกดความแมนยา 5) สามารถประเมนผลความกาวหนาของนกเรยนไดทนทโดยอตโนมต 6) ชวยใหนกเรยนคดอยางมเหตผล เพราะตองคดหาทางแกปญหาอยบอย ๆ โดยเฉพาะการเรยนการสอนแบบสบสวนสอบสวน

45

7) สามารถเลอกเรยนไดตามความสะดวกของนกเรยนทงเวลาและสถานทไมวาจะเปนทโรงเรยน ททางาน หรอทบาน 8) ปลกฝงนสยความรบผดชอบใหแกนกเรยน โดยอาศยการเสรมแรง ทเหมาะสมกระตนใหอยากเรยนเนองจากเปนการศกษารายบคคล ไมใชการบงคบใหเรยนหรอมการกาหนดเวลาเรยน 9) ทาใหนกเรยนมทศนคตทดตอวชาทเรยนเพราะสามารถประสบความสาเรจในการเรยนไดดวยตนเอง และเมอตอบผดกไมอบอายเพราะไมมผอนรเหน 10) นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรอยางเตมท 7.2.2 ประโยชนของคอมพวเตอรชวยสอนตอผสอน 1) ชวยใหครทางานนอยลงในดานการสอน จงมโอกาสทจะใชเวลาเหลานนในการเตรยมบทเรยนอน ๆ ทาใหเกดผลดตอการเรยนรของนกเรยนไดมากทสด 2) ครมเวลาทจะศกษาความรเพมเตมเพอพฒนาความสามารถและ ประสทธภาพในการสอนของตนใหสงขน 3) ครมเวลาในการดแลเอาใจใสการเลาเรยนของนกเรยนแตละคนไดมากขน 4) ครมเวลาในการคดสรางสรรคและพฒนานวตกรรมการศกษาสอการสอนหรอหลกสตรใหมประสทธภาพและกาวหนายง ๆ ขน 5) ชวยลดเวลาในการสอนบทเรยนหนง ๆ เพราะหลการวจยสวนมากพบวา บทเรยนทมลกษณะเปนแบบโปรแกรม สามารถสอนเนอหาไดมากกวาการสอนแบบ อนๆ โดยใชเวลานอยกวา จงสามารถเพมเตมเนอหาหรอแบบฝกหดไดเตมทตามความเหมาะสม และความตองการของนกเรยนหรอตามทผสอนเหนสมควร วฒชย ประสารสอย (2543, หนา 34) กลาวถงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน มประโยชนตอการเรยนการสอน ดงน

1. สรางแรงจงใจในการเรยนร 2. ดงดดความสนใจ โดยใชเทคนคการนาเสนอดวยกราฟก ภาพเคลอนไหว

แสง ส เสยง สวยงามและเหมอนจรง 3. ชวยใหผเรยนเกดการเรยนรและสามารถเขาใจเนอหาไดเรวดวยวธทงาย ๆ 4. ผเรยนมการโตตอบ ปฏสมพนธกบคอมพวเตอร และบทเรยนฯ มโอกาส

เลอก ตดสนใจ และไดรบการเสรมแรงจากการไดรบขอมลยอนกลบทนท

46

5. ชวยใหผเรยนมความคงทนในการเรยนรสง เพราะมโอกาสปฏบตกจกรรมดวยตนเอง ซงจะเรยนรไดจากขนตอนทงายไปหายากตามลาดบ

6. ผเรยนสามารถเรยนรไดตามความสนใจ และความสามารถของตนเอง บทเรยนมความยดหยน สามารถเรยนซาไดตามทตองการ

7. สงเสรมใหผเรยนมความรบผดชอบตอคนเอง ตองควบคมการเรยนดวยตนเอง มการแกปญหา และฝกคดอยางมเหตผล

8. สรางความพงพอใจแกผเรยน เกดทศนคตทดตอการเรยน 9. สามารถรบรผลสมฤทธทางการเรยน ไดอยางรวดเรว เปนการทาทายผเรยน

และเสรมแรงใหอยากเรยนตอ 10. ใหครมเวลามากขนทจะชวยเหลอผเรยนในการเสรมความร หรอชวยผเรยน

คนอนทเรยนกอน 11. ประหยดเวลา และงบประมาณในการจดการเรยนการสอน โดยลดความ

จาเปนทจะตองใชครทมประสบการณสง หรอเครองมอราคาแพง เครองมออนตราย 12. ลดชองวางการเรยนรระหวางโรงเรยนในเมอง และชนบท เพราะสามารถ

สงบทเรยนฯ ไปยงโรงเรยนชนบทใหเรยนรไดดวย จากคณคาและประโยชนของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ผวจยเหนถง

ความสาคญของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนวาเปนสอการสอนทมประสทธภาพในดานของ ผเรยน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนสอการเรยนรทผเรยนสามารถเรยนรเปนรายบคคลตามความสามารถ เปนสอการจดการเรยนรททาใหเกดการเรยนรโดยสามารถวดผลการเรยนรไดดวยตนเอง และในสวนทสาคญทาใหผเรยนคดอยางมเหตผล สามารถแกปญหาตาง ๆ ไดดวยตนเอง สวนในดานของผสอนเปนสอการสอนทสามารถพฒนาศกยภาพของครผสอนในดานความคดทจะสรางนวตกรรมการศกษา สอการสอนหรอหลกสตรทมประสทธภาพจงถอไดวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนบทเรยนทมคณคาและประโยชนมากอยางยง 8. การหาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 8.1 ความหมายประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน วฒชย ประสารสอย (2543, หนา 39) ไดใหความหมายของประสทธภาพ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนวาหมายถง ความสามารถของบทเรยน ในการสรางผลสมฤทธใหผเรยนบรรลวตถประสงคถงระดบทคาดหวงไว และครอบคลมความเชอถอได (reliability) ความพรอมทจะใชงาน (availability) ความมนคงปลอดภย (security) และความถกตองสมบรณ (integlity) อกดวย

47

ณฏฐากาญจน คงเจรญ (2548, หนา 8) ไดใหความหมายประสทธภาพ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หมายถง คณภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ซงพจารณาจากอตราสวนระหวางคะแนนกระบวนการ หรอคะแนนระหวางเรยน (E1) และคะแนนผลลพท (E2) ซงไดจากการทดสอบหลงเรยน ทพวรรณ กองสทธใจ (2547, หนา 83) ใหความเหนวาการหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทพฒนาขนโดยผานการประเมนจากผเชยวชาญ แลวนามาทดลองใช ถามคาสงกวาเกณฑทกาหนดไว แสดงวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนน มประสทธภาพ สามารถนาไปใชประกอบการจดการเรยนรได จรญญา มวงจน (2549, หนา 8) ไดใหความเหนวา ประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หมายถง เกณฑกาหนดคาคะแนนเฉลยของแบบฝกหดในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กบคะแนนเฉลยของแบบทดสอบหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เพอใชเปนเครองมอในการตรวจสอบบทเรยนทสรางขน วามประสทธภาพตามเกณฑทตงไว จากความหมายของประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทนกการศกษากลาวมาพอสรปไดวา ประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนหมายถง ความสามารถของบทเรยน ในการสรางผลสมฤทธใหผเรยนบรรลวตถประสงคถงระดบทคาดหวงไว ซงพจารณาจากอตราสวนระหวางคะแนนกระบวนการ หรอคะแนนระหวางเรยน (E1) และคะแนนผลลพท (E2) ซงไดจากการทดสอบหลงเรยน 8.2 การหาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน พชต ฤทธจรญ (2547 ก, หนา 83) กลาวถง การหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน สามารถดาเนนการไดดงน

1. หาคะแนนเฉลยจากการทาแบบฝกหด การทดสอบยอยระหวางเรยนจากชดกจกรรมฝกทกษะของนกเรยนทงกลม

2. หาคะแนนเฉลยจากแบบทดสอบหลงเรยน 3. คานวณหาประสทธภาพของชดกจกรรมฝกทกษะ โดยใชสตร E1 / E2

E1 =

∑A

NX / X 100

E2 =

∑B

NF / X 100

48

เมอ E1 แทน ประสทธภาพของกระบวนการเรยนการสอน ซงเปนคารอยละ ของคะแนนเฉลยจากการทาแบบฝกหด การทดสอบยอย ระหวางเรยนจากชดกจกรรมฝกทกษะของนกเรยนทงกลม E2 แทน ประสทธภาพของผลลพธ ซงเปนคารอยละของคะแนนเฉลย ทนกเรยนทงกลมทาแบบทดสอบหลงเรยน

∑ X แทน คะแนนรวมของนกเรยนจากการทาแบบฝกหดหรอทดสอบยอย ระหวางเรยนจากชดกจกรรมฝกทกษะ

∑F แทน คะแนนรวมของนกเรยนจากการทาแบบทดสอบหลงเรยน A แทน คะแนนเตมของแบบฝกหดหรอแบบทดสอบหลงเรยน B แทน คะแนนเตมของแบบทดสอบหลงเรยน N แทน จานวนนกเรยน เผชญ กจระการ (2544, หนา 46-50) ไดนาเสนอวธการคานวณหาประสทธภาพและเทคโนโลยการเรยนการสอน โดยมกระบวนการทสาคญๆ อย 2 ขนตอนใหญ ไดแก ขนตอนการหาประสทธภาพตามวธการหาประสทธภาพเชงเหตผล (rational approach) และขนตอนการหาประสทธภาพตามวธการหาประสทธภาพเชงประจกษ (empirical approach) ทงสองวธนควรทาควบคกนไป จงจะมนใจไดวาสอหรอเทคโนโลยการเรยนการสอนทผานกระบวนการหาประสทธภาพจะเปนทยอมรบได มรายละเอยดดงน 1. วธการหาประสทธภาพเชงเหตผล (rational approach) กระบวนการนเปนการหาประสทธภาพโดยใชหลกความร และเหตผล ในการตดสนคณคาของสอการเรยนการสอน โดยอาศยผเชยวชาญ เปนผพจารณาตดสนคณคา ซงเปนการหาความเทยงตรงเชงเนอหา (content validity) และความเหมาะสมในดานความ ถกตองของการนาไปใช ผลจากการประเมนของผเชยวชาญแตละคนจะนามาหาประสทธภาพแตผลการหาประสทธภาพวธนจะไมนยมใช เพราะโอกาสทคาการยอมรบขนตาของสอจะสง จนถงขนยอมรบเปนไปไดยาก 2. วธการหาประสทธภาพเชงประจกษ (empirical approach)

วธการนจะนาสอไปทดลองใชกบกลมนกเรยนเปาหมาย การหาประสทธภาพของสอ เชน บทเรยนคอมพวเตอร (CAI) บทเรยนโปรแกรม ชดการสอน แผนการสอน แบบฝกทกษะ เปนตน สวนมากใชวธการหาประสทธภาพดวยวธน ประสทธภาพทวดสวนใหญ

49

จะพจารณาจากคารอยละของคะแนนการทาแบบฝกหดหรอกระบวนการเรยน หรอแบบทดสอบยอยกบรอยละของคะแนนแบบทดสอบหลงเรยนหรอการสอบวดผลสมฤทธ โดยแสดงคาตวเลข 2 ตว เชน E1/E2 = 80/80, E1/E2 = 85/85, E1/E2 = 90/90 เปนตน การกาหนดเกณฑประสทธภาพ

เกณฑประสทธภาพ หมายถง ระดบประสทธภาพของสอทจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรเปนระดบทผผลตสอจะพงพอใจ วาหากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนถงระดบนนแลว สอกมคณคาทจะนาไปสอนผเรยนและคมแกการผลตออกมาเปนจานวนมาก การหาประสทธภาพกระทาโดยการประเมนผลพฤตกรรมของผเรยน 2 ประเภทคอพฤตกรรมตอเนอง (กระบวนการ) และพฤตกรรมขนสดทาย (ผลลพธ) โดยกาหนดประสทธภาพเปน E1 คอ ประสทธภาพของกระบวนการ สวน E2 เปนประสทธภาพของผลลพธ 1. ประเมนพฤตกรรมตอเนอง (transitional behavior) เปนการประเมนผลตอเนองทประกอบดวยพฤตกรรม ยงหลายๆ พฤตกรรมทเรยกวากระบวนการ (process) ของ ผเรยนทสงเกตจากการประกอบกจกรรมกลมหรอผลงานของกลมและรายบคคล ไดแก งานทมอบหมายหรอกจกรรมอนใดทผสอนกาหนด 2. ประเมนพฤตกรรมขนสดทาย (terminal behavior) เปนการประเมน ผลลพธ (products) ของผเรยนโดยพจารณาจากการสอบหลงเรยนและการสอบจบบทเรยน ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน จะกาหนดเปนเกณฑทผสอนคาดวาผเรยนจะเปลยนพฤตกรรมเปนทพอใจหลงการผานกจกรรมการเรยนการสอนดวย บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน โดยกาหนดเปนคาเฉลยคดเปนรอยละของคะแนนทไดจากการประเมนหลงจบบทเรยนแตละเรองของผเรยนทงหมดตอคาเฉลยคดเปนรอยละของคะแนนของผลการทาแบบทดสอบหลงจบบทเรยนของผเรยนทงหมด นนคอ E1/E2 หรอประสทธภาพของกระบวนการ / ประสทธภาพของผลลพธ

จากหลกการขางตนจะเหนไดวาการหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมดวยการหลายเกณฑ ในการทดลองครงนผวจยไดกาหนดเกณฑการหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไวทระดบ 80/80

สรป เกณฑการหาประสทธภาพ หมายถง ระดบประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรในระดบทผผลตพงพอใจ ซงประเมนไดจากพฤตกรรมตอเนองและพฤตกรรมสดทาย ในการทดลองครงนผวจยไดกาหนดเกณฑการหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไวทระดบ 80/80

50

80 ตวแรก หมายถง คารอยละของคะแนนเฉลยของกลมตวอยางทไดจาก การทาแบบฝกหดระหวางการจดการเรยนรดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 80 ตวหลง หมายถง คารอยละของคะแนนเฉลยของกลมตวอยางทไดจาก การทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงการจดการเรยนรดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ขนตอนการหาประสทธภาพ ในการทดลองหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะตองม การนาบทเรยนคอมพวเตอรไปทดลองหาประสทธภาพ 3 ขนตอน ดงน 1. ขนตอนการหาแบบ 1:1 (one to one testing) เปนการนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทสรางขนไปทดลองกบผเรยน 3 คน โดยเลอกผเรยนทมระดบผล การเรยนสง ปานกลาง และตา ระดบละ 1 คน เพอจะดวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมความเหมาะสมกบผเรยนอยางไรและมขอบกพรองอยางไร เพอจะไดนามาปรบปรงแกไขตอไป 2. ขนตอนการหาแบบกลมเลก (small group testing) เปนการนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทสรางขนไปทดลองใชกบผเรยน 9 คน โดยเลอกผเรยนทมระดบผลการเรยนสง ปานกลาง และตา ระดบละ 3 คน หลงจากนนนามาขอบกพรองทพบมาปรบปรงแกไขอกครง 3. นาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทผานการทดลองในขอ 1 และขอ 2 แลวนน ใหผเชยวชาญทางดานเนอหา และ ทางดานการผลตสอ เปนผประเมนโดยใชเกณฑดงน 4.50 – 5.00 มคณภาพดมาก 3.50 – 4.49 มคณภาพด 2.50 – 3.49 มคณภาพปานกลาง 1.50 – 2.49 มคณภาพพอใช 1.00 – 1.49 มคณภาพควรปรบปรง 4. ทดลองภาคสนาม (field testing) ซงเปนการทดลองขนสดทายโดยนา บทเรยนคอมพวเตอรทไดปรบปรงแกไขแลวไปใชกบผเรยนทเปนกลมทดลองทงหมดเพอหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน คานวณหาประสทธภาพแลวทาการปรบปรงผลลพธทจะตองเทากบเกณฑ ถาประสทธภาพสอทสรางขนไมถงเกณฑทกาหนด เนองจากสภาพตวแปรทไมสามารถควบคมได อาจจะอนโลมระดบความผดพลาดไดไมตากวาระดบทกาหนดไว ประมาณ 2.5 – 5% หากตางกนมากผสอนตองกาหนดเกณฑประสทธภาพสอใหม (ถนอมพร เลาหจรสแสง, 2541, หนา 38-39)

51

ผลสมฤทธทางการเรยน 1. ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน รงสรรค นกสกล (2543, หนา 58) ไดใหความหมายของคาวา ผลสมฤทธทาง การเรยนวา หมายถง ความสามารถ ความร ทกษะหรอคณลกษณะของบคคลอนเกดจากการเรยนการสอน การฝกอบรม วดไดโดยเครองมอวดผลหรอทเรยกกนทวไปวา การวดผลสมฤทธ ทางการเรยน ทพวรรณ กองสทธใจ (2547, หนา 8) ใหความหมายวา ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง คะแนนทไดจากการทดสอบหลงเรยน อาภาพร สงหราช (2545, หนา 6) ใหความหมายวา ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ความสามารถในการเรยนร โดยพจารณาจากคะแนนทไดจากการทาแบบทดสอบ วดผลสมฤทธทางการเรยน อญชน เพงสข (2546, หนา 8) ใหความหมายวา ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง คะแนนทไดจากการทดสอบดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน จากขอความดงกลาวขางตน สามารถสรปไดวาความหมายของผลสมฤทธทาง การเรยนหมายถง ความร ความสามารถ ทกษะ ทเกดจากกจกรรมการเรยนร โดยพจารณาจากคะแนนทไดจากการทดสอบหลงการจดการเรยนร 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน มนกการศกษาไดใหความหมายของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ไวหลายทาน ดงน บญเรยง ขจรศลป (2543, หนา 77) ใหความหมายวา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเปนแบบทดสอบทใชวดระดบความสามารถของผเรยนวามความรความสามารถ และทกษะในเนอหาวชาทเรยนไปแลวมากนอยเพยงใด พชต ฤทธจรญ (2544, หนา 98) ใหความหมายวา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเปนแบบทดสอบทใชวดความร ทกษะ และความสามารถทางวชาการทผเรยนไดเรยนรมาแลววาบรรลผลสาเรจตามจดประสงค

52

พชต ฤทธจรญ (2547 ก, หนา 213) ใหความหมายวา แบบทดสอบวดแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเปนชดของขอคาถามหรอกลมงานใดๆ ทผวจยสรางขนเพอเราให ผถกทดสอบแสดงพฤตกรรมอยางใดอยางหนงออกมาใหสามารถสงเกตและวดได ภทรา นคมานนท (2543, หนา 88-89) ใหความหมายวา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนแบบทดสอบทใชวดปรมาณความรความ สามารถ ทกษะเกยวกบดานวชาการ ทไดเรยนรมาในอดต วารบรไวไดมากนอยเพยงใด โดย ทวไปมกใชวดหลงจากการทากจกรรมเรยบรอยแลว ลวน สายยศ, และองคณา สายยศ (2538, หนา 171) ใหความหมายวา เปน แบบทดสอบทวดความรของนกเรยนทไดเรยนไปแลว ซงมกจะเปนขอคาถามใหนกเรยนตอบดวยกระดาษและดนสอ (paper and pencil test) กบใหนกเรยนปฏบตจรง (performance test) สมบรณ สรยวงศ, สมจตรา เรองศร, และเพญศร เศรษฐวงศ (2544, หนา 109) ใหความหมายวา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนใชวดความรปจจบนของผเรยนวา หลงจากผานการเรยนมาแลว มความรในเรองทเรยนมาเพยงไร ใชวดเมอจบหนวยการเรยน หรอจบภาคเรยนแลว 3. ประเภทของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วรรณรตน องสประเสรฐ (2543, หนา 255-257) ไดจาแนกประเภทของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนไว 3 ประเภท ไดแก 3.1 แบบทดสอบแบบเลอกตอบ เปนแบบทดสอบทกาหนดใหทงคาถามและคาตอบ ผตอบจะตอบโดยการเลอกคาตอบทกาหนดให ขอดของขอสอบประเภทนคอ ตรวจไดงายและรวดเรว ทาใหเปนทนยมใชในการรวบรวมขอมลเพอการวจย แบบทดสอบแบบเลอกตอบทนยมใชในการวจยม 2 ประเภท ไดแก 3.1.1 แบบทดสอบแบบเลอกตอบสองตวเลอก แบบทดสอบประเภทนมลกษณะเปนขอสอบ ถก – ผด ซงใชวดความรระดบความจาทมกจะใชถามคาศพท คานยาม ขอเทจจรงและวธการตางๆ เปนตน การสรางแบบทดสอบแบบ ถก – ผด นขอความทถามตองตดสนใจไดวาถกหรอผดอยางชดเจน ไมควรมขอความทถกและผดอยในขอเดยวกนเพราะจะทาใหตดสนใจยากวาขอความนนถกหรอผด ควรหลกเลยงการใชประโยคปฏเสธและคาทบอกปรมาณ เชน มากนอย เสมอ นอกจากนแบบทดสอบถก – ผด ตองถามเฉพาะประเดนทวาขอความทใหมาถกหรอผดตามเนอหาและจดประสงคทกาหนด ไมใชถามลวงผตอบโดยการวดคาสะกดหรอภาษาทเขยนในขอความทกาหนดให

53

แบบทดสอบแบบเลอกตอบสองตวเลอกมลกษณะเปนแบบทดสอบ แบบ ถก – ผด ใชวดความสามารถระดบความร – ความจา 3.1.2 แบบทดสอบแบบเลอกตอบหลายตวเลอก แบบทดสอบประเภทน เปนแบบทดสอบทกาหนดตวเลอกใหผตอบมากกวา 2 ตวเลอก โดยทวไปแลวใชตวเลอกระหวาง 3-5 ตวเลอก และทนยมใชมากทสดคอ 4 ตวเลอก ตวเลอกทกาหนดใหจะมคาตอบทถกตองเพยง 1 คาตอบเทานน การสรางแบบทดสอบแบบหลายตวเลอกนขอคาถามและตวเลอกทเขยนตองมความชดเจนและถกตอง โดยไมทาใหผทเขาใจเนอหาเกดความสบสน แตตองทาใหผท ไมรจรงไมสามารถตอบถก ขอคาถามแตละขอตองเปนอสระจากกน และไมควรใหขอสอบ ขอหนงสามารถชแนะคาตอบในขออนๆ ขอความในขอคาถามควรเปนประโยคสมบรณและ ไมควรใชประโยคปฏเสธ แตถามความจาเปนตองใชควรขดเสนใตคาถามปฏเสธนน สาหรบ ตวเลอกของแบบทดสอบในขอสอบขอเดยวกนควรเปนเรองราวในประเภทเดยวกน 3.2 แบบทดสอบแบบตอบสน แบบทดสอบประเภทนเปนแบบทดสอบทกาหนด ขอคาถามใหเพยงอยางเดยว และใหผตอบหาคาตอบเองโดยจากดใหตอบดวยคาตอบเพยง คาเดยวหรอวลสนๆ การสรางแบบทดสอบแบบตอบสนนนคาหรอวลทใหตอบตองเปนคาหรอวลทมความสาคญ และถาโจทยปญหาทเกยวกบการคานวณ ตองกาหนดดวยวาตองการหนวยใดและตองระบจานวนตาแหนงของทศนยมใหชดเจนดวย ขอสอบแบบตอบสนหนงขอไมควรเวนชองวางใหตอบหลายแหงเพราะอาจจะกอใหเกดความสบสนได 3.3 แบบทดสอบแบบบรรยาย เปนแบบทดสอบทกาหนดใหแตขอคาถามและให ผตอบเขยนคาตอบไดอยางอสระ ขอสอบประเภทนนยมใชวดความคดรเรมและการสงเคราะห ขอสอบประเภทนยากตอการใหคะแนนอยางถกตองและยตธรรม ดงนนในการวจยไมคอยนยมใชขอสอบประเภทนในการรวบรวมขอมล ขอคาถามในขอสอบแบบบรรยายควรสรางโดยกาหนดสถานการณใหมขน แลวใหนกเรยนตอบโดยตองใชความสามารถในการเขยนขอความทตองประมวลความร ทเรยนมาและเสนอความคดเหนหรอขอเสนอแนะเพมเตม ขอคาถามควรตองกาหนดขอบเขตใหชดเจนวาตองการใหผตอบตอบในประเดนใดเปนสาคญ ขอสอบประเภทบรรยายนไมควรม ขอคาถามทใหนกเรยนเลอก เพราะจะยากตอการนาคะแนนผลการสอบมาเปรยบเทยบกน และภายหลงทผสอนไดสรางขอคาถามเรยบรอยแลว ควรเขยนคาตอบไวลวงหนาเพอจะไดกาหนด เกณฑการใหคะแนนไวลวงหนา อนจะทาใหการตรวจใหคะแนนมความยตธรรมมากขน

54

ภทรา นคมานนท (2543, หนา 89) ไดจาแนกประเภทของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนตามรปแบบคาถามและวธการตอบไว 2 ประเภท ไดแก

1. แบบทดสอบแบบเขยนตอบ แบบทดสอบประเภทนมจดมงหมายทจะให ผสอบไดตอบโดยการเขยน อาจใหเขยนตอบยาวๆ แสดงความคดเหนอยางเตมท ผสอบมความรในเนอหานนมากนอยเพยงไร กเขยนออกมาใหหมดในเวลาทกาหนดให หรอเขยนตอบสนๆ เฉพาะคาหรอขอความทเปนคาตอบ เชน ใหเตมคา หรอขอความในชองวาง เปนตน แบบทดสอบประเภทนเหมาะสาหรบวดความสามารถหลายๆ ดานในแตละขอ เชน วดความสามารถในดานความคดเหน ความสามารถในการเขยน เปนตน

2. แบบทดสอบแบบเลอกตอบ เปนแบบทดสอบทถามใหผสอบตอบในขอบเขตจากด คาตอบแตละขอวดความสามารถเพยงเรองใดเรองหนงเพยงเรองเดยว ผสอบ ไมมโอกาสแสดงความคดเหนไดอยางกวางขวางเหมอนแบบทดสอบเขยนตอบ การตอบทาไดงายๆ โดยกากบาท แบบทดสอบแบบถกผด (true-false) แบบจบค (matching) และแบบเลอกตอบหลายตวเลอก (multiple choices) 4. ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน มนกวชาการหลายทานไดกลาวถง ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนไวดงน วรรณรตน องสประเสรฐ (2543, หนา 253-254) ไดกลาวถง ขนตอนการสราง แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ไวดงน 1. กาหนดจดมงหมายในการสรางแบบทดสอบใหชดเจนวา ตองการนาแบบทดสอบไปใชกบบคคลกลมใดโดยมวตถประสงคอยางไร เพอนามาใชเปนแนวทางในการกาหนดเนอหา พฤตกรรม และรปแบบของขอสอบ 2. กาหนดเนอหาและพฤตกรรมทตองการวด 3. สรางตารางวเคราะหเนอหาและพฤตกรรม (test blueprint) โดยกาหนดกรอบเนอหาทตองการวดใหชดเจน และพจารณาวาเนอหาทจะวดนนควรวดพฤตกรรมในระดบใด 4. เขยนขอสอบตามรปแบบทเหมาะสมลงในบตรคา บตรละ 1 ขอ 5. เรยบเรยงขอสอบแลวจดใหเปนรปแบบทเหมาะสม ซงตองสะดวกแกการตอบและการตรวจใหคะแนน 6. ใหผเชยวชาญตรวจดความเทยงตรงตามเนอหาของขอสอบ 7. แกไข ปรบปรง แลวนาไปทดลองใช 8. วเคราะหหาความเชอมนของแบบทดสอบ

55

9. แกไขปรบปรง 10. ไดแบบทดสอบทมคณภาพ สมบรณ สรยวงศ, สมจตรา เรองศร, และเพญศร เศรษฐวงศ (2544, หนา 111-113) ไดกลาวถง ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ไวดงน 1. ขนวางแผน จะตองคานงถงสงตอไปน 1.1 ขอดและขอจากดของแบบทดสอบชนดตางๆ 1.2 ชนดและธรรมชาตของคาถาม อนไดแก คาถามแบบเลอกตอบ คาถาม แบบจบค 1.3 เวลาในการสอบ ความยาวของแบบทดสอบ คาใชจาย การใหคะแนนและการแปลผล 2. ขนกาหนดเนอหาและพฤตกรรมทตองการวด ในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ถาเปนแบบทดสอบวดความร ผสรางจะตองกาหนดใหชดเจนวาจะวดความรอะไรบาง โดยดจากจดประสงคการเรยนรในการสรางแบบทดสอบ จงตองสรางใหตรงกบจดประสงคการเรยนร ถาจะสรางแบบทดสอบอนๆ เชน แบบทดสอบความถนด ผสรางจะตองศกษาทฤษฎตางๆ เกยวกบความถนด พรอมกบศกษาวธการสรางของแบบทดสอบเหลานน ถาเปนแบบทดสอบวดความร จะตองจาแนกพฤตกรรมทตองการวด ตามการจาแนกของบลมและคณะ จะแบงออกเปน 6 ระดบ คอ 2.1 ความร ความจา ไดแก พฤตกรรมทแสดงถงการจาได ระลกได 2.2 ความเขาใจ ไดแก พฤตกรรมทแสดงถงความสามารถในการอธบาย หรอขยายความดวยคาพดของตนได 2.3 การนาไปใช ไดแก พฤตกรรมทแสดงวาสามารถนาความรทเรยนมาไปใชในสถานการณใหมทยงไมเคยรมากอนได 2.4 การวเคราะห ไดแก พฤตกรรมทสามารถแยกแยะสงตางๆ ออกเปนสวนยอยๆ อยางมความหมาย มหลกการและเหนความสมพนธของสวนยอยนนดวย 2.5 การสงเคราะห ไดแก พฤตกรรมทสามารถรวบรวมความรทเรยนมา แลวนาความรเหลานนมาสรางเปนความรใหมอยางมระบบ 2.6 การประเมนคา ไดแก พฤตกรรมทแสดงถงความสามารถในการตดสน คณคาของสงตางๆ 3. ขนกาหนดรปแบบของแบบทดสอบ

56

แบบทดสอบทใชวดความร โดยทวไปจะม 2 แบบ คอ แบบทดสอบความเรยง หรอแบบทดสอบอตนย (essay test) และแบบทดสอบปรนย (objective test) ลกษณะของแบบทดสอบอตนย จะมเฉพาะตวคาถามเทานน สวนคาตอบจะกาหนดกระดาษคาตอบไวให สวนแบบทดสอบปรนยจะมหลายแบบ เชน แบบใหตอบสนๆ แบบเตมคา แบบจบค แบบถก – ผด และแบบเลอกตอบ ผสรางจะตองพจารณาเลอก ใหเหมาะสมวาจะใชรปแบบใด 4. ขนเขยนขอคาถาม ในการเขยนขอคาถามนน จะตองยดเนอหาทกาหนดไวในขอ 2 เปนหลก รวมทงศกษาวธการเขยนขอสอบ เพอวดพฤตกรรมแตละชนด โดยเฉพาะขอสอบแบบเลอกตอบจะเปนแบบทนยมกนมากทสด นอกจากนผสรางจะตองมความรเกยวกบกลมตวอยางทจะตอบเปนอยางด เพอจะเลอกใชภาษา หรอความยากงายทเหมาะกบผตอบ เมอสรางเสรจแลวควรจะใหผทรงคณวฒชวยตรวจสอบเฉพาะความเทยงตรงเชงเนอหากอนทจะจดพมพและทดลองใช การเลอกใชแบบทดสอบ การเลอกใชแบบทดสอบในการวจยทมผสรางไวแลว ควรพจารณาเลอกใหเหมาะสมกบจดมงหมายของการวจย เชน ถาตองการเปรยบเทยบประสทธภาพของการสอนของวธสอน 2 วธ กตองใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แตถาตองการทราบวา ความถนดทางการเรยนจะมผลตอการเรยนในอนาคตเพยงไร กตองใชแบบทดสอบวดความถนด นอกจากน จะตองเลอกแบบทดสอบทมคาความเทยงตรง และความเชอมนสง และถาจะเปนแบบทดสอบมาตรฐานกยงด พชต ฤทธจรญ (2547 ข, หนา 215-217) ไดกลาวถง หลกการสรางแบบทดสอบ วดผลสมฤทธทางการเรยน ไวดงน

1. วเคราะหหลกสตร และทาตารางวเคราะหหลกสตร เพอกาหนดเนอหาพฤตกรรม หรอสมรรถนะภาพทตองการจะวดและจานวนขอสอบทจะสรางในแตละเนอหาและแตละ พฤตกรรมทจะวด

2. กาหนดรปแบบของแบบทดสอบ โดยมหลกในการพจารณาเลอกรปแบบของแบบทดสอบ ดงน 2.1 จดประสงคของการสอบ เปนองคประกอบสาคญทนามาใชเปนเกณฑในการเลอกชนดของขอสอบ เชน ถาตองการใชผลการสอบเพอตดสนผลการเรยน ควรใชแบบทดสอบปรนย แตถาตองการวดการแสดงความคดเหน การวเคราะหหรอการประเมนคาควรใชแบบทดสอบอตนย

57

2.2 เวลาทใชในการสรางแบบทดสอบและการตรวจใหคะแนน แบบทดสอบ แตละชนดใชเวลาสรางและการตรวจใหคะแนนแตกตางกน แบบทดสอบแบบปรนยใชเวลาในการสรางมาก แตใชเวลาในการตรวจใหคะแนนนอย สวนแบบทดสอบอตนยใชเวลาในการสรางนอย แตใชเวลาในการตรวจใหคะแนนมาก 2.3 จานวนนกเรยนทจะทดสอบ ถามนกเรยนจานวนนอยควรใชการทดสอบปากเปลา หรอแบบทดสอบอตนย ถามนกเรยนจานวนมากควรใชแบบทดสอบปรนย 2.4 เครองอานวยความสะดวกในการจดทาแบบทดสอบ การสรางแบบทดสอบ ปรนย ตองใชวสดและอปกรณมากกวาแบบทดสอบอตนย 2.5 แบบทดสอบปรนยคอนขางจะใชทกษะในการสรางมากกวาแบบทดสอบ อตนย แตในการตรวจใหคะแนนแบบทดสอบอตนยตองใชทกษะในการอานมากกวาแบบทดสอบปรนย 2.6 ขอบเขตของเนอหาสาระ แบบทดสอบปรนยสามารถวดไดในขอบเขตของ เนอหาสาระทกวาง สวนแบบทดสอบอตนยวดไดในขอบเขตของเนอหาสาระทคอนขางจากด 3. เขยนขอสอบ โดยใชวธการดงน 3.1 เขยนขอสอบใหสอดคลองกบพฤตกรรมทตองการจะวดตามตารางวเคราะหหลกสตร 3.2 เขยนขอคาถามใหชดเจน สน กะทดรด และควรถามในเรองทผเรยนควรตองร 3.3 ใชภาษาใหเหมาะสมกบวยและความสามารถของผเรยน 3.4 ควรเขยนขอคาถามใหมจานวนมากกวาจานวนทจะใชจรง ประมาณรอยละ 5-15 สาหรบไวคดเลอกหลงการตรวจสอบคณภาพขอบแบบทดสอบแลว 3.5 ควรเขยนขอคาถามทนทเมอเสรจสนการสอนในแตละเรอง หรอแตละบท 3.6 ควรหลกเลยงการเขยนขอสอบทชแนะคาตอบ เพอจะใหไดขอสอบทวดความสามารถทแทจรงของผสอบ 3.7 เมอเขยนคาถามเสรจแลวควรมการตรวจสอบ โดยตรวจสอบกบหลกเกณฑการเขยนขอสอบแตละแบบทใช รวมทงตรวจสอบความสอดคลองกบจดประสงคทตองการจะวด 4. พมพเปนแบบทดสอบฉบบทดลอง โดยนาขอสอบทเขยนไวแลวมาพมพเปนแบบทดสอบมคาชแจง คาอธบายวธทาขอสอบ หรอรายละเอยดอนๆ ตามความจาเปน 5. ตรวจสอบคณภาพของแบบทดสอบ โดยหาความเทยงตรงเชงเนอหา ซงอาจใชวธการหาดชนความสอดคลองของขอคาถามกบจดประสงคการเรยนร

58

6. ทดลองสอบและหาคณภาพรายขอและคณภาพทงฉบบ โดยนาไปทดลองสอบกบกลมทคลายคลงกบกลมทตองการทดสอบจรง แลววเคราะหหาคาความยาก คาอานาจจาแนก เพอคดเลอกขอสอบทดไว และปรบปรงขอสอบทมคณภาพไมถงเกณฑ เพอนาไปทดลองอกครงและหาคาความเชอมนทงฉบบเพอนาไปใชจรงตอไป จากขอความดงกลาวขางตน สามารถสรปไดวาความหมายของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนคอ ชดของขอคาถามทใชวดปรมาณความร ความสารถทงในอดตและปจจบนหลงจากผานการเรยนรมาแลว ซงผวจยเลอกใชเปนแบบทดสอบแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก จานวน 30 ขอ

ความพงพอใจตอการเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 1. ความหมายของความพงพอใจ นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของความพงพอใจไว ดงน นรศ ถนมขดา (2545, หนา 26) กลาววา ความพงพอใจเปนตวการสาคญททาใหความแปรรปความรสกนกคด ของแตละบคคลแตกตางกน ความรสกนกคดทแตกตางกนน มากนอยเพยงใด ขนอยกบความแตกตางของบคคลนนๆ มณ โพธเสน (2543) ใหความหมายของความพงพอใจวา เปนความรสกยนด เจตคตทดของบคคล เมอไดรบการตอบสนองความตองการของตนทาใหเกดความรสกดในสงนนๆ สานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน (2543) สรปความหมายของความ พงพอใจไววา เปนความรสกทด หรอความประทบใจทมตอการกระทาของบคคลหรอการทางานนนๆ ศภสร โสมาเกต (2544, หนา 49) กลาววา ความพงพอใจ หมายถง ความรสก นกคด หรอเจตคตของบคคลทมตอการทางาน หรอปฏบตกจกรรมในเชงบวก ดงนนความ พงพอใจในการเรยนร จงหมายถง ความรสกพอใจ ชอบใจในการรวมกจกรรมการเรยนการสอนและตองดาเนนกจกรรมนนๆ จนบรรลสาเรจ มอรส (Morse, 1955, p. 27) ไดใหความหมายไววา ความพงพอใจ หมายถง ทกสงทกอยางทสามารถถายทอดความเครยดของผททางานใหลดนอยลง ถาเกดความเครยดมากจะทาใหเกดความไมพอใจในการทางาน และความเครยดนมผลมาจากความตองการของมนษย เมอมนษยมความตองการมากจะเกดปฏกรยาเรยกรองหาวธตอบสนอง ความเครยด กจะลดนอยลงหรอหมดไป ความพงพอใจกจะมากขน

59

เดวส (Devis, 1981, p. 10, อางถงใน กรชกร ชวต, 2544, หนา 28) ใหความหมายเกยวกบความพงพอใจไววาเปนความสมพนธระหวางความคาดหวงกบผลประโยชนทไดรบ เฟรนซ (Frenc, 1964) กลาววา บคคลจะเกดความพงพอใจในการทางานได ถาสภาพของงานด ซงหมายถง การมตาแหนงทด มรายไดเพยงพอกบการดารงชวต มความมนคงในหนาทการงาน ซงกอใหเกดสถานภาพทางสงคมสง และทาใหบคคลสามารถปรบบคลกของตนใหเขากบสภาพสงคม วอลเลอรสเตน (Wallerstein, 1971, p. 256) กลาววา ความพงพอใจหมายถงความรสกทเกดขนเมอไดรบผลสาเรจตามความมงหมาย เปนกระบวนการทางจตวทยา ไมสามารถมองเหนไดชดเจน แตสามารถคาดคะเนวาไดวามหรอไมมจากการสงเกตพฤตกรรมของคนเทานน การทจะทาใหคนเกดความพงพอใจจะตองศกษาปจจยและองคประกอบทเปนสาเหตของความพงพอใจนน เดวส (Davis, 1981, หนา 83) กลาววา ความพงพอใจหมายถงความสมพนธระหวางความคาดหวงกบผลประโยชนทไดรบ จากความหมายของความพงพอใจทมผใหความหมายไวขางตน พอสรปไดวา ความพงพอใจ หมายถง ความรสกนกคดของบคคลทมตอการปฏบตกจกรรมในเชงบวก หรอเปนความรสกพอใจ ชอบใจในการรวมกจกรรมและตองการดาเนนกจกรรมนนๆ จนบรรล ผลสาเรจ 2. แนวคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ ไดมนกการศกษาใหความเหนวาความพงพอใจจะมมากนอยเพยงใดขนอยกบ สงจงใจทมอย ทฤษฎการจงใจทสาคญคอ ทฤษฎการจงใจของมาสโลว (Maslow) ซงประกอบดวยความตองการ 5 ประการ (กว ศรโภคาภรมย, 2542, หนา 7-8) คอ 1. ความตองการทางดานรางกาย เปนความตองการขนมลฐาน ในสงทจาเปนสาหรบการดารงชวตของมนษย ไดแก อากาศ นา อาหาร ทอยอาศย ยารกษาโรค และอนๆ ความตองการทางรางกายจะมอทธพลตอพฤตกรรมของคนกตอเมอความตองการทาง รางกายยงไมไดรบการตอบสนองเลย 2. ความตองการความมนคงปลอดภย เปนความตองการตอเมอหลงจากความตองการทางดานรางกายไดรบการตอบสนองเพยงพอ ความตองการความมนคงปลอดภย ปรารถนาจะไดรบความคมครองใหพนจากภยนตรายตางๆ ทจะมตอตนเอง 3. ความตองการทางดานสงคม ภายหลงจากทคนไดรบการตอบสนองในสองขนดงกลาวแลว กจะมความตองการสงขน คอ ความตองการทางดานสงคมจะเรมเปนสงจงใจท

60

สาคญตอพฤตกรรมของคน เปนความตองการทจะไดรบเขารวมและไดรบการยอมรบจากบคคลอนๆ ตลอดจนความเปนมตร และความรกจากเพอนรวมงาน 4. ความตองการทจะมฐานะเดนในสงคม ความตองการเกยรตยศชอเสยง เปนความตองการทจะมฐานะเดนเปนทยอมรบนบถอจากคนทงหลาย รวมถงความเชอถอในตนเอง ความสาเรจ ความรและความสามารถ 5. ความตองการทจะไดรบความสาเรจในชวต เปนลาดบขนความตองการสงสดของมนษยทคนสวนมากอยากจะเปนอยากจะได และพยายามแสวงหาใหได เพอจะไดรบ การยกยองเปนบคคลพเศษ ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2543, หนา 224-226) ไดกลาวถง แรงจงใจทางสงคมวามอย 5 ประการ คอ 1. แรงจงใจใฝสมฤทธ (achievement motive) 2. แรงจงใจใฝสมพนธ (affiliation motive) 3. แรงจงใจใฝกาวราว (aggression motive) 4. แรงจงใจใฝอานาจ (power motive) 5. แรงจงใจใฝทพง (dependency motive) แรงจงใจทสาคญในการจดการเรยนร คอ แรงจงใจใฝสมฤทธ ซงจะชวยใหเขามการพฒนาในการเรยน ประสบความสาเรจในการเรยน การทางานและการดารงชวตในอนาคต สกอตต (Scott, 1970, p. 124) ไดเสนอแนวคดในเรองการจงใจใหเกดความพงพอใจตอการทางานทจะใหผลเชงปฏบต มลกษณะดงน 1. งานควรมสวนสมพนธกบความปรารถนาสวนตว งานนนจะมความหมาย

สาหรบผทา 2. งานนนตองมการวางแผนและวดความสาเรจได โดยใชระบบการทางานและ การควบคมทมประสทธภาพ 3. เพอใหไดผลในการสรางสงจงใจภายในเปาหมายของงาน มลกษณะดงน 3.1 คนทางานมสวนในการตงเปาหมาย 3.2 ผปฏบตงานไดรบทราบผลสาเรจในการทางานไดโดยตรง 3.3 งานนนสามารถทาใหสาเรจได จากแนวคดและทฤษฎทเกยวกบความพงพอใจพอสรปไดวา ความพงพอใจจะมมากนอยเพยงใดขนอยกบสงจงใจทมอย เมอนาแนวคดนมาประยกตใชกบการจดกจกรรม การเรยนการสอน การทนกเรยนมสวนรวมในการเลอกเรยนตามความสนใจ และสามารถเลอก

61

วธแสวงหาความรดวยวธทผเรยนถนดและสามารถคนหาคาตอบได จะเกดความพงพอใจกบความสาเรจในกจกรรมเหลานนมากขน 3. การวดความพงพอใจ การวดความพงพอใจของผเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เปนการวดความรสกพอใจหรอรสกชอบของผเรยนในการเรยนรดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน วามมากนอยเพยงใด ซงมรายละเอยดดงน (พลทรพย นาคนาคา, 2544, หนา 144-146) 3.1 ประเภทของแบบวดดานเจตพสย แบบวดดานเจตพสยเปนแบบทใชวดความรสกนกคดของบคคล โดยวดใน รปแบบวดเจตคต แบบวดความพงพอใจ แบบวดความสนใจ แบบวดคานยม เปนตน ซงมกเขยนในรปของมาตราประมาณคา ซงจะมทงแบบวดทเปนเครองมอมาตรฐาน และเครองมอเฉพาะกจ 3.2 รปแบบของการวด การเขยนขอคาถามมหลายแบบ แตทนยมสรางกนม 2 แบบไดแก 3.1.1 แบบวดตามแนวคดของลเครต (Likert) เปนแบบวดการประมาณคารวม (the method of summated rating) และใชหนวยความเบยงเบนมาตรฐานเปนเกณฑ การประเมนความเขมของทศนะ ความเหน หรอเจตคตทดตอเรองตาง ๆ ซงสามารถถามไดทงเชงสนบสนน และไมสนบสนน ในการใหคานาหนกคะแนนสาหรบทเปนขอความสนบสนน จะใหคะแนนทแตกตางกบขอความทไมสนบสนน การใหคะแนน สาหรบขอความสนบสนน เหนดวยอยางยง ให 5 คะแนน เหนดวย ให 4 คะแนน ไมแนใจ ให 3 คะแนน ไมเหนดวย ให 2 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง ให 1 คะแนน สาหรบขอความไมสนบสนน เหนดวยอยางยง ให 1 คะแนน เหนดวย ให 2 คะแนน ไมแนใจ ให 3 คะแนน ไมเหนดวย ให 4 คะแนน

62

ไมเหนดวยอยางยง ให 5 คะแนน 3.2.2 แบบวดของออสกด (Osgood) เปนแบบวดทอาศยการจาแนกความหมายของคา (semantic differential scales) หรออาศยคาเปนตวเราในการอธบายคณลกษณของมโนภาพทตองการวดโดยใชคณศพทใน 3 ลกษณะดงนคอ 1) ดานการประเมนคา (evaluative factor) เปนคาคณศพททใชใน การประเมนผล เชน ด-เลว, ชอบ-เกลยด, สวย-ขเหล เปนตน 2) ดานศกยภาพ (potency factor) เปนคาคณศพททเกยวกบพลง หรอกาลงงาน เชน หนก-เบา, ใหญ-เลก เปนตน 3) ดานกจกรรม (activity factor) เปนคาคณศพททเกยวกบการ เคลอนไหว หรอกจกรรม เชน เรว-ชา, ฉลาด-โง เปนตน โดยทวไปมาตรวดตามแนวคดของออสกดจะเปน 7 scales อยางไรกตามในการใชการวดตามแนวคดของออสกดน การเลอกคาคณศพทมาถามจะตองมากกวา 4 คขนไป จงจะทาใหแบบวดมความเชอมนสง 3.3 การตรวจสอบคณภาพของแบบวดดานเจตพสย การตรวจสอบคณภาพของแบบวดดานเจตพสยหาได 2 แนวทางคอ ตรวจสอบคณภาพรายขอ และตรวจสอบคณภาพทงฉบบ ซงมรายละเอยดดงน 3.3.1 การตรวจคณภาพรายขอ การตรวจสอบคณภาพแบบวดพจารณาจากคาอานาจจาแนก โดยทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางกลมทมคณลกษณะตามทตองการสงกบกลมทมคณลกษณะตามทตองการตาจากกลมรชดโดยใชเทคนค 25% 3.3.2 การตรวจสอบคณภาพทงฉบบ การพจารณทงฉบบของแบบวดไดโดยวธการหาความเทยงและความตรง ในการวจยครงนผวจยไดเลอกแบบวดของลเครตเปนแนวทางในการจดทาแบบวดความพงพอใจ ในการวดความพงพอใจของนกเรยนทเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง พนฐานการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร โดยสรางและตรวจสอบ คณภาพตามแนวทไดศกษาขนตน

งานวจยทเกยวของ 1. งานวจยในประเทศ อรรณพ อนทชย (2540, หนา 20) ไดทาการศกษาผลสมฤทธทางการเรยน วชาคณตศาสตร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

63

ผลการวจยพบวา นกเรยนมความกาวหนาในการเรยนและมผลสมฤทธในการเรยนถงขนรอบรโดยเฉลยรอยละ 85.29 ณชชา จองธระกจ (2542, หนา 69) ไดทาการวจยเรองการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเรองการพมพสกรนโดยมจดมงหมายเพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเรองการพมพสกรน ของนกศกษาระดบปรญญาตร และเพอหาประสทธภาพของ บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยทสรางขน และเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน ระหวางกลมทเรยนจากบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย กบกลมทเรยนจากการสอนปกต กลมตวอยางเปนนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาเขตเทคนคกรงเทพ จานวน 30 คน เพอใชหา ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย และนกศกษาระดบปรญญาตร สถาบนเทคโนโลยราชมงคล จานวน 60 คน เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนระหวางกลมทดลองและควบคม ผลการวจยพบวา บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย มประสทธภาพตามเกณฑทกาหนด 90/90 และ ผลสมฤทธทางการเรยนของกลมทเรยนจากบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย สงกวากลมทเรยนจากการสอนปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สมเกยรต บญคง (2542, บทคดยอ) ไดทาการศกษาวจยผลการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ชดระบบโครงรางของรางกายสาหรบนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน นครราชสมา การวจยครงนมความมงหมายเพอพฒนา และหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ชดระบบโครงรางของรางกาย สาหรบนกศกษาพยาบาล ชนปท 1 และเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกบการสอนปกต กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกศกษาจานวน 72 คน ผลจากการวจยพบวา

1. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมประสทธภาพตามเกณฑ 85/85 2. ผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากลมทเรยนจากบทเรยนคอมพวเตอร

ชวยสอนสงกวากลมทเรยนจากการสอนปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นคม พวงรตน (2549, บทคดยอ) ไดวจยการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของ นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 จากการใชบทเรยนไฮเปอรเทกซเรองความรเบองตนเกยวกบคอมพวเตอร ผลการวจยพบวา บทเรยนทสรางขน มคาดชนประสทธผล .61 เปนไปตามเกณฑทกาหนดไว ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 จากการใช

64

บทเรยนไฮเปอรเทกซ ไดคะแนนเฉลย รอยละ 78.55 ซงเปนไปตามเกณฑทกาหนด และผเรยนมความคดเหนทดตอบทเรยนไฮเปอรเทกซ รตนาภรณ สวนมา (2544, หนา 78-79) ไดศกษาการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรอง ผญาภาษตสาหรบเยาวชนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรปทมพทยาคาร จงหวดอบลราชธาน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2544 จานวน 45 คน ผลการศกษา พบวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรอง การผญาภาษตสาหรบเยาวชนมประสทธภาพของ บทเรยนเปน 92.67/80.17 ซงสงกวาเกณฑทตงไว 80/80 และผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวาผลการทดสอบกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทศนา จนทะเรอง (2549, หนา 73) ไดศกษาการสรางบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอนเรอง การออกแบบฐานขอมลระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสงสายวชาบรหารธรกจสาขาการบญช โรงเรยนพณชยการราชดาเนน ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2544 จานวน 30 คน ผลการศกษาพบวา ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง การออกแบบฐานขอมล ไดประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 ทกาหนดไว และผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาหลงการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสงกวากอนเรยนแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทพวรรณ กองสทธใจ (2547, หนา 88-89) ไดศกษาการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน วชาวทยาศาสตร 1 เรองความหลากหลายทางชวภาพและทรพยากร ธรรมชาตในระบบนเวศ ประชากรทใชในการวจย ไดแก นกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 1 ปการศกษา 2545 โรงเรยนบรหารธรกจละโว จงหวดลพบร การศกษาวจยในครงน มวตถประสงคเพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ทมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 และเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน กอนเรยนและหลงเรยน ของนกเรยนทเรยนดวยคอมพวเตอรชวยสอน

ผลการศกษาพบวา

1. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนวชา วทยาศาสตร 1 เรอง ความหลากหลาย ทางชวภาพและทรพยากรธรรมชาตในระบบนเวศ มประสทธภาพ 89.00/84.00 ซงสงกวา มาตรฐานทกาหนดไวคอ 80/80

65

2. ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเ รยนของนกศกษา ทเรยนจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนวชาวชาวทยาศาสตร 1 เรอง ความหลากหลายทางชวภาพและทรพยากร ธรรมชาตในระบบนเวศ สงกวากอนใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ณฏฐากาญจน คงเจรญ (2548, หนา 73) ไดศกษาการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอฝกทกษะการหาความหมายของคาศพทจากการวเคราะหโครงสรางคาของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 1วทยาลยการอาชพชยบาดาล จงหวดลพบร กลมตวอยางคอนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 1 วทยาลยการอาชพ ชยบาดาล จงหวดลพบร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 จานวน 160 คน ผลการวจยพบวา 1. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เพอฝกทกษะการหาความหมายของคาศพทจากการวเคราะหโครงสรางคาของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 1 ทผวจยสรางขน มประสทธภาพ 82.50/81.50 หมายถงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมประสทธภาพตามเกณฑทกาหนดสามารถนาไปใชในการเรยนการสอนได 2. นาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทผวจยสรางขนและหาประสทธภาพแลวไปทดลองศกษาหาผลสมฤทธทางการเรยนกบกลมตวอยาง ผลปรากฏวาหลงจากทนกศกษาไดเรยนรดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เพอฝกทกษะการหาความหมายของคาศพทจาก การวเคราะหโครงสรางคาของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 1 คะแนนของ กลมตวอยางมคะแนนหลงเรยนมากกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จรญญา มวงจน (2549, หนา 91-92) ไดศกษาการสรางบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอน เรอง เทคโนโลยสารสนเทศและคอมพวเตอรพนฐาน กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กลมทดลองไดแกนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนทายพกล (สานกงานสลากกนแบงสงเคราะห 68) อาเภอ พระพทธบาท จงหวดสระบร จานวน 60 คน ทกาลงศกษาอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 ผลการวจยพบวา 1. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง เทคโนโลยสารสนเทศและคอมพวเตอร พนฐาน กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทสรางขนมประสทธภาพ 82.07/85.00 ซงสงกวาเกณฑมาตรฐาน 80/80 ทกาหนดไว 2. ผลสมฤทธทางการเรยนระหวางกลมนกเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง เทคโนโลยสารสนเทศและคอมพวเตอรพนฐาน กบนกเรยนกลมทเรยนโดย การสอนแบบปกตในชนเรยน ผลปรากฏวา นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

66

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง เทคโนโลยสารสนเทศและคอมพวเตอรพนฐาน กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนทายพกล (สานกงานสลากกนแบงสงเคราะห 68) มผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางจากนกเรยนทเรยนโดยการสอนแบบปกตในชนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 3. ผลการศกษาความพงพอใจของนกเรยนทมตอการเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรองบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง เทคโนโลยสารสนเทศและคอมพวเตอรพนฐาน ปรากฏวานกเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก จากการศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของในประเทศจะเหนไดวาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทสรางขนสวนใหญมประสทธภาพสงกวาเกณฑมาตรฐานทกาหนดไวและเจตคตของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสวนใหญอยในระดบ ดมาก จากผลการวจยในดานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนนลวนแตใหประโยชนแกผเรยน ไมวาจะเปนดานผลสมฤทธทางการเรยนซงมระดบสงขน หรอดานการประหยดเวลา นอกจากนคอมพวเตอรชวยสอนสามารถสนองความตองการของผเรยนไดหลากหลายรปแบบ โดยเฉพาะการเรยนรดวยตนเอง ซงเหมาะกบแนวคดการศกษาในปจจบนทตองการใหเดกเปนศนยกลางในการเรยนร 2. งานวจยตางประเทศ

งานวจยตางประเทศทเกยวกบการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ดฟอรช (Ndiforchu, 2003, abstracts) ไดศกษาประสทธผลของโปรแกรม

คอมพวเตอรชวยสอนในเรองทกษะพนฐานของนกเรยนเกรด 2 พฒนาโปรแกรมโดยนกวจย ทดสอบภาคสนามกบนกเรยนเกรด 2 ในโรงเรยนประถมศกษา ลอสแองเจลส จานวน 20 คน เพอประเมนประสทธผลของความสามารถในการปฏบตงานตามหนาท หลงจากทดสอบกอนเรยนแลวใหนกเรยนใชโปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอนประเภทตวเตอร และหลงจากนนทดสอบหลงเรยน หาคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานและทดสอบคะแนนกอนเรยนและหลงเรยนดวย t-test โดยคอมพวเตอร ผลการศกษาพบวา คะแนนคาเฉลยระหวางกอนเรยนและหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญ เปนการสรปไดวาโปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอนมประสทธภาพในการสนบสนนเรองทกษะพนฐานของนกเรยนเกรด 2 แพท (Pate, 2005, abstracts) ไดทาการพฒนาคอมพวเตอรชวยสอน เรองวธใชหองปฏบตการวชาเคมทวไป จากผลการทดลองทาใหสวนของหองปฏบตการโดยการใช คอมพวเตอรชวยสอน ประสบความสาเรจกอนหนานนกเรยนถกผกตดกบคาถาม การทดสอบ

67

การชวยตวเอง (WebCT) แตการออกแบบคอมพวเตอรชวยสอนทาใหนกเรยนเขาใจความคดพนฐานทถกใชในหองปฏบตการวชาเคมทวไป รจกการใชเทคนคและขนตอนดขน ไลดเซย (Lindsey, 2005, abstracts) ไดศกษาเกยวกบผลกระทบจากการใชคอมพวเตอรชวยสอนในการเรยนโดยใชโปรแกรมสเปรดชต โดยทาการทดลองกบนกเรยน เกรด 9 อาย 14-15 ป โรงเรยน Algebra จานวน 35 คน ผลจากการวจยพบวา โปรแกรม มสมฤทธผลในทางบวกในความสาเรจของคณตศาสตร ขอสนบสนนสมมตฐาน การใชคอมพวเตอรชวยสอนในการปฏบต จะสงเสรมความรของผใชใหประสบผลสาเรจ เทรเนอร (Traynor, 2006) ไดศกษาการใชคอมพวเตอรชวยสอนกบผเรยนทมความแตกตางกนดานสาขาวชา ในการเรยนวชาภาษาองกฤษ พบวา ผเรยนในแตละสาขาวชามผลการเรยนดขน คอ ผลคะแนนหลงเรยนสงกวากอนเรยน ซงสรปผลของการวจยไดเสนอแนะการใชคอมพวเตอรในการเรยนการสอน ในการเกบขอมลและวเคราะหผเรยนเปนรายบคคลดวย ชาง (Zhang, 2006) ไดศกษาเปรยบเทยบประสทธภาพของการสอนดวยวธสอนปกตแบบบรรยาย (Lecture-Type) กบการสอนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสาหรบวชาครคณตศาสตร พบวา กลมทเรยนดวยคอมพวเตอรชวยสอนนน ไดผลการประเมนดกวาการสอนแบบปกต แบบบรรยาย ( lecture-type) เนองจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมภาพเคลอนไหว เสยง การประเมนตนเองดวยแบบทดสอบ ผเรยนสามารถเรยนรและทบทวนบทเรยนดวยตนเอง และผลการวจยไดเสนอแนะใหผสอนควรใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนเครองมอในการสอนดวย จากการศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของของตางประเทศจะเหนไดวาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทสรางขนสวนใหญมประสทธภาพสงกวาเกณฑมาตรฐานทกาหนดไวมผลทดกวาการสอนแบบปกต นอกจากนนกเรยนยงสามารถทจะเรยนรดวยตนเองปฏบตเอง บทเรยนแตละบทมความหลากหลายในการนาเสนอ ซงเปนการกระตนและดงดดความสนใจของนกเรยนไดเปนอยางด บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนใหประหยดเวลาใน การสอน โดยครจะกลายมาเปนผตวหรอผแนะนาซงจะทาใหผเรยนไดประโยชนจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมากยงขน และบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนยงมคาความเชอมนสามารถทจะนาไปสอนในโรงเรยนอนได จากหลกการ ทฤษฏ งานวจยทงในประเทศและตางประเทศทกลาวถงขางตนจะเหนวาคอมพวเตอรชวยสอนสามารถชวยใหผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถต ทกเนอหาทไดเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน และมประสทธภาพ

68

สงกวาเกณฑมาตรฐานทตงไว ผเรยนมความคดเหนในทางบวกหรอมความคดเหนทดตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและเกดความพงพอใจ สงเสรมใหผเรยนเกดความกระตอรอรน มความอยากเรยน ซงสามารถชวยใหเกดแรงจงใจใฝสมฤทธ ในวชาเรยนนนๆ ดงนนผวจยจงสนใจทจะสรางและพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง พนฐานการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3