ศกษาการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรม ของพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย จงหวดราชบร

A Study of Eloquence Writing for Buddhadhamma Propagation by Venerable Suthep Sudevo Art of Talking Youth Center

Wat Phrasi-ariya Ratchaburi Province.

พระมหาสาราญนอย ถรธมโม (ฟสนเทยะ)

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาธรรมนเทศ บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พทธศกราช ๒๕๔๘

ISBN : 974-364-428-8

ศกษาการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรม ของพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย จงหวดราชบร

พระมหาสาราญนอย ถรธมโม (ฟสนเทยะ)

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาธรรมนเทศ บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พทธศกราช ๒๕๔๘

ISBN : 974-364-428-8 (ลขสทธเปนของมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย)

A Study of Eloquence Writing for Buddhadhamma Propagation by Venerable Suthep Sudevo Art of Talking Youth Center

Wat Phrasi-ariya Ratchaburi Province.

Phramaha Samrannoi Thiradhmmo (Feesantheai)

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of The Requirement For The Degree of

Master of Arts (Dhamma Communication)

Graduate School Mahachulalongkornrajavidyalaya University

Bangkok, Thailand

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย อนมตให

นบวทยานพนธฉบบน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตร

มหาบณฑต สาขาธรรมนเทศ

………………………………..

(พระมหาสมจนต สมมาปโญ)

คณบดบณฑตวทยาลย

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ………………………………..…………...ประธานกรรมการ

( พระครปลดมารต วรมงคโล )

……………………….……………..กรรมการ

( พระมหาตวน สรธมโม )

……………………………………..กรรมการ

( รศ.บารง สขพรรณ )

……………………………………..กรรมการ

( รศ.กตมา สรสนธ )

……………………………………..กรรมการ

( นายสมชย ศรนอก )

คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ พระมหาตวน สรธมโม ประธานกรรมการ

รศ.บารง สขพรรณ กรรมการ

นายสมชย ศรนอก กรรมการ

โครงการวทยานพนธ

เรอง

ศกษาการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรม

ของพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร

A Study of Eloquence Writing for Buddhadhamma Propagation by Venerable Suthep Sudevo Art of Talking Youth Center

Wat Phrasi-ariya Ratchaburi Province.

โดย

พระมหาสาราญนอย ถรธมโม (ฟสนเทยะ)

คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ

๑. พระมหาตวน สรธมโม ประธานกรรมการ

๒. รศ. บารง สขพรรณ กรรมการ

๓. นายสมชย ศรนอก กรรมการ

วทยานพนธน

เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาธรรมนเทศ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

พทธศกราช ๒๕๔๘

ก

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธน สาเรจลงไดกดวยความชวยเหลอจากหลาย ๆ ทาน ซงผวจยขอระบ

นามทานเหลานไว เพอแสดงความอนโมทนาขอบพระคณและขอบคณอยางสง ดงน

ขอกราบขอบพระคณพระเดชพระคณ พระธรรมโกศาจารย อธการบด มหาวทยาลย

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พระมหาสมจนต สมมาปโญ คณบดบณฑตวทยาลย ไดเลงเหน

ผลทจะเกดขนอนเปนประโยชนตองานพระศาสนา จงไดสนบสนนเปดหลกสตรการศกษา

สาขาวชาธรรมนเทศ เพอจะสรางพระนสตใหเปนนกเผยแผและมบทบาทหนาทเกยวการเผยแผ

ธรรมะในยคปจจบน

ขอกราบขอบพระคณพระเดชพระคณพระเทพรตนสธ รองเจาคณะภาค ๗ เจาอาวาส

วดปทมคงคา พระสธรรมเมธ เจาอาวาสวดเจดยงาม จงหวดเชยงใหม และพระครสขมธรรม-

วจารณ เจาอาวาสวดบานหาญ จงหวดนครราชสมา ผเปนพระอปชฌาย-อาจารยของขาพเจา

ขอกราบขอบพระคณทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย

จงหวดราชบร เปนอยางสง ททานไดเมตตานเคราะหศษย เปนครอาจารยผประสทธประสาทวชา

ถายทอดความรในดานการพด การเขยนบทสนทรพจน เปนตนแบบ เปนแบบอยางทดแกงานดาน

เผยแผพระพทธศาสนา

ขอกราบขอบพระคณพระมหาตวน สรธมโม และขออนโมทนาขอบคณในกศลศรทธา

รองศาสตราจารยบารง สขพรรณ รองศาสตราจารยกตมา สรสนธ และอาจารยสมชย ศรนอก

ทไดเมตตาอนเคราะหใหคาปรกษา คาแนะนา และขอคดทเปนประโยชน รวมทงแนวทางในการ

แกไขปรบปรงขอมลของวทยานพนธมาดวยดโดยตลอด

ขอกราบขอบพระคณทานพระอาจารยพระมหาวฒชย วชรเมธ (ว.วชรเมธ), พระมหา

วระพนธ ชตปโญ และพระมหาสเทพ สปณฑโต พระหนมนกคด นกเขยนทมชอเสยงในปจจบน

ทไดเสยสละเวลาอนมคาของทาน ใหการสมภาษณและขอคดขอเสนอแนะทสาคญทเปนประโยชน

ตองานเผยแผพระพทธศาสนา ในการจดทาวทยานพนธครงนเปนอยางดยง

ขอขอบพระคณพระอาจารยพระมหาสทศน ตสสรวาท เลขานการสานกงานคณบด,

พระมหาราชน จตตปาโล เจาหนาทธรการ, พระครใบฎกาสนน ทยรกโข บรรณารกษหองสมด

บณฑตวทยาลย และเจาหนาทบณฑตวทยาลยทกทานทไดชวยเหลอและอานวยความสะดวก

ในดานตาง ๆ เปนอยางด ขออนโมทนาขอบคณเจาหนาทหองสมดมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ

ราชวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

มหาวทยาลยศลปากร มหาวทยาลยมหดล ทกทาน ทใหความสะดวกในการคนควาขอมล

ข

ขอเจรญพรขอบพระคณ คณพอเทยน คณแมนอม ฟสนเทยะ บดาและมารดา

ของขาพเจา, พสนท พสม ดงสงเนน พสาวของขาพเจา, พสมใจ ลอนนตศกดศร (เฮยโสย),

ทาน อ.วทวสน ชนตะวน อาจารยโรงเรยนศกษานาร และคณะคร-อาจารย โรงเรยนมธยมวดสงห

กลมสาระการเรยนสงคมศกษา อ.ปนอมา สงกะรตนนทร, อ.บญเกยรต โสตะจนดา, อ. ปทมาวด

เจรญธรรม, อ. จงถนอม มณแสง, อ. วญารตน สวนสมจน, อ.วนเพญ เกดนยม, อ.สมน

กาลงหาญ, อ. ชลดา วราศย, อ.จรยา โพธปฐม, อ.ดวงแกว มณโชต, อ.ชาล ทองคา, อ. ลดาวลย

เกดโพชา, อ.พจจตต หวยหงสทอง, อ. ปราณ เสยงสบชาต และคณะพระอาจารยครพระชวย

ศลธรรมในโรงเรยนมธยมวดสงหทกทาน ทคอยเปนแรงสนบสนนทนสาหรบใชในการศกษา และ

เปนกาลงใจใหขาพเจา มความมมานะพยายามทจะใหประสบความสาเรจในการศกษาตลอดมา

ขอเจรญพรขอบคณทานอาจารยสนม ผวงาม นายกพทธสมาคมจงหวดสมทรสงคราม

ทานพระมหาราไพ ฐตธมโม และคณะวทยากรอบรมคายคณธรรม ประจาจงหวดสมทรสงคราม

ทกทาน ทคอยใหกาลงใจและใหความอนเคราะหอปถมภปจจยตาง ๆ

ขอขอบพระคณคณะพระพทธมามกาจารย โรงเรยนพทธมามกะผเยาว ฯ คณาจารย

ศนยเผยแผพระพทธศาสนา ฯ ทานพระมหานพพล เขมนโว เลขานการสานกเรยน และคณาจารย

โรงเรยนพระปรยตธรรม วดปทมคงคา ทอานวยความสะดวกทกอยางเกยวกบการพมพ การปรน

งานวทยานพนธ

ขอขอบคณเพอนสหธรรมกของขาพเจาทคอยอนเคราะหชวยเหลอใหคาปรกษาแนะนา

และกาลงใจ ซงมหลาย ๆ ทาน พระมหานนทวทย ธรภทโท, พระมหาณรงคศกด กตตวฑโฒ,

พระมหาวเชยร วชรปโญ, พระบญโชค ชยธมโม, พระมหาเมธ สนตจตโต, พระมหาเสถยร

สถโร, พระมหาธนวช จตตทนโต, พระมหาจรยทธ จรยทโธ (ผชวยในการถายภาพกจกรรม) และ

เพอน ๆ สาขาวชาธรรมนเทศ รนท ๑๖ ทกทาน

และขอขอบใจคณะศษยานศษย ส.ณ.สทธพงษ วนทองหลาง, ส.ณ.รงเพชร ดงสงเนน,

ส.ณ.ศภณฐ วบรณอตร, คณแสงระว แสนสงคราม, คณอรณ ภาโสม และศษยจากโรงเรยน

ศกษานาร รน ๙๙/๒๕๔๔, โรงเรยนมธยมวดสงห รนแรก ป ๒๕๔๒ ทกคน ทใหกาลงใจดวยด

ตลอดมา

ขออานสงสในคณงามคณดอนเกดจากการศกษาวจยในครงน จงโปรดมแกทกทาน

ทงทขาพเจาไดกลาวนามมาแลว และยงไมไดกลาวนาม จงทวถงกนทก ๆ ทาน

พระมหาสาราญนอย ถรธมโม (ฟสนเทยะ) ๕ เมษายน ๒๕๔๙

ก

ชอวทยานพนธ : ศกษาการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรม

ของพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร

ผวจย : พระมหาสาราญนอย ถรธมโม (ฟสนเทยะ)

ปรญญา : พทธศาสตรมหาบณฑต (ธรรมนเทศ)

คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ : พระมหาตวน สรธมโม ป.ธ.๕, M.A., Ph.D.(Philosophy)

: รศ. บารง สขพรรณ วบ., สสม.

: นายสมชย ศรนอก ป.ธ.๔, พธ.บ., พธ.ม.

วนสาเรจการศกษา : ๕ เมษายน ๒๕๔๙

บทคดยอ

งานวจยน มจดมงหมายเพอศกษาการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผ พทธธรรมของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร เพราะเลงเหนวา การเผยแผธรรมะในยคปจจบน พระสงฆไดใชรปแบบการเผยแผธรรมะดวยวธการเขยนมจานวนมากขน การเขยนบทสนทรพจนกเปนอกวธหนง ซงถอวาเปนการเผยแผทประยกตหลกพทธธรรมเพอใชในการดาเนนชวตและแกปญหาสงคมได ทพระสงฆนกเผยแผธรรมใชในการเขาถงกลมเปาหมาย ทาใหผรบสารเขาใจหลก“ศลธรรม”ของศาสนา จนเกดความ

ซาบซง ทาใหเกดผลในทางปฏบต พระนกเทศนทวไปสามารถนาไปประยกตใชในการเผยแผธ ร ร ม ะ เพอประโยชนแกสงคมตอไปไดเปนอยางดยง

ผลการศกษาวจย เรองศกษาการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรมนน พบวา เปนสวนสาคญทจะนาไปสการเผยแผพระพทธศาสนาทมประสทธภาพและประสทธผล เพราะการเขยนบทสนทรพจนนน เปนการประดษฐถอยคาทตองใชความพถพถนในการเรยบเรยงหลกพทธธรรมไดอยางไพเราะ ลกซง คมคาย กนใจและเปนระบบระเบยบมความงดงามทางภาษา เปนนวตกรรมทางภาษาทสามารถายทอดอรรถธรรมและอรรถรสทางภาษาไดเปนอยางด จนทาใหเกดศรทธาปสาทะนอมนาหลกพทธธรรมไปใชในชวตประจาวน บทธรรมะทไดเรยบเรยงขนนน นอกจากจะแสดงใหเหนถงความงดงามอยางลกซง ความมชวตชวาของภาษาไทยแลว ยงแสดงให

ข

เหนถงอานภาพแหงพทธธรรมทสามารถพฒนาคนสความเปนมนษย นาความรมเยนและสงบสขมาสสงคมไดสบไป

ดวยเหตน จงทาใหผวจยมความสนใจเปนอยางยงในการศกษาคนควา โดยทาการวจยเชงเอกสารทเปนผลงานการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรม

จากการศกษาวจย พบวา แนวคดและหลกเกณฑทสาคญในการเขยนเพอการสอสาร การเขยนเปนการถายทอดความร ความคด ทศนคต และอารมณ ดวยลายลกษณอกษร เพอใหเกดความรและความเขาใจในสาร เปนการแสดงความรสกนกคดของผเขยนทมอยในใจ สอความเขาใจดวยถอยคาใหผอนรบร ใหรความหมายอนแทจรง

วธการเขยนบทสนทรพจนทสาคญ คอ การเรยบเรยงถอยคา ตองมความพถพถน ในการใชคา การสรางประโยค ใหมความสอดคลองในเนอหาของหลกธรรม ใหมความไพเราะ งดงามทงในเบองตน ในทามกลาง และในทสด ซงถอวาเปนการประดษฐถอยคาไดอยางไพเราะ สละสลวย ลกซง กนใจ เปนการสรางความประทบแกผอานไดเปนอยางด สาหรบรปแบบ

การเขยนบทสนทรพจนเปนการเขยนทเปนแบบแผน ในลกษณะของการชกนาโดยการปลกศรทธา และชกนาโดยใชเหตผล ซงประกอบดวยลกษณะของการเขยนทด คอ มเอกภาพ สารตถภาพ สมพนธภาพ มความกระจางแจง มแงมมคงท มความนาสนใจตดตาม

หลกการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผนน มหลกสตรโครงสรางการเขยน ๔ วธ คอ วธวเคราะหเรอง, วธสงเคราะหเรอง, วธสานเรอง และวธการสรางความคดจนตนาการ

สาหรบหวใจของการเขยนบทสนทรพจน ไดแก หลกการเขยนขนตนทด คอ นาเรองตองใหจงใจ ประกอบดวยพาดหวขาว, กลาวคาถาม, ความสงสย, ใหรนเรง, เชงกว, วจสภาษต, หลกการ

เขยนเนอเรองทด คอ ตองใหเขาใจ ประกอบดวยเรยงลาดบ, จบประเดน, เนนสาคญ, บบคน

อารมณ, เหมาะสมเวลา, หลกการสรปเรองทด คอ ตองใหจบใจ ประกอบดวย ตามคาคม, คารม

ปาก, ฝากใหคด, สะกดชกชวน, สานวนขบขน

พระสงฆมบทบาทหนาทในการแนะนา อธบายใหความรความเขาใจเกยวกบหลกธรรมและหลกการเขยนตาง ๆ จงจาเปนอยางยงทพระสงฆควรนาการเขยนบทสนทรพจนมาปรบเปลยนกลยทธในการเผยแผ และเลอกรปแบบโดยไมจากดรปแบบใหมพลง เพอประยกตการเขยนเขากบการเทศน ปาฐกถา การบรรยาย เปนตน

บทสนทรพจนทมตอการเปลยนแปลงในสงคม ไดแก การพฒนาสงคม เปนแกนนา และกากบชวตและสงคม มผล คอ นาไปปฏบตกอใหเกดประโยชนสขในสงคม เปนแนวทาง ในการปฏบตทาใหชวตดขน สงคมมจตสานก กระตนความร สก ทาใหเกดความซาบซง

ค

ในอรรถธรรมและอรรถรสทางภาษา และทาใหเกดการเปลยนแปลงทางดานพฤตกรรม ดานจตใจ ความเชอ ทศนคต และคานยม

จงพอสรปไดวา การเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรมนน พระสงฆ ผทาหนาทในการเผยแผพระพทธศาสนา หากมความรความเขาใจในเรองหลกการเขยน

และรปแบบโครงสรางการเขยนบทสนทรพจนแลว กจะทาใหสามารถเผยแผหลกพทธธรรม

เขาสกลมเปาหมายไดเปนอยางด เพราะบทสนทรพจนมความงดงามทางภาษา มความไพเราะ ลกซง กนใจ เปนขอคดเตอนใจใหแกผอานไดเปนอยางด จงถอไดวาบทสนทรพจนทเปนบทธรรมะนน สามารถถายทอดหลกคาสอนของพระพทธองคไดเปนอยางด เปน “มรดกธรรม มรดกทางปญญา” ทพทธศาสนกชนจกไดรบรสแหงอรรถธรรมและอรรถรสทางภาษาซงประมาณคาไมได

ทงนยงมสวนอนทสาคญ ทมผลตอการเผยแผหลกพทธธรรม นอกเหนอไปจากทไดศกษามาแลว อาทเชน ควรศกษารปแบบการพดสนทรพจนเพอใชในการเผยแผหลกพทธธรรม ของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร, ศกษา

เปรยบเทยบการเขยนกบการพดสนทรพจนเพอใชในการเผยแผหลกพทธธรรม วามประสทธภาพและประสทธผลตางกนอยางไร, ควรศกษารปแบบการจดอบรมเยาวชนในโครงการ “ยววาทศลป

สมพนธ” ของศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร, ควรศกษาอทธผลของบทสนทรพจน

ทมผลตอสงคมในยคปจจบน และศกษาการแปลบทสนทรพจนภาคธรรมะเปนภาษาองกฤษ.

ง

Thesis Title : A Study of Eloquence Writing for Buddhadhamma Propagation by Venerable Suthep Sudevo

Art of Talking Youth Center Wat Phrasi-ariya Ratchaburi Province. Researcher : Phramaha Samrannoi Thiradhammo (Feesantheai) Degree : Master of Arts (Dhamma Communication) Thesis Supervisory Committee : Phramaha Tuan Siridhammo Pali 5., M.A., Ph.D. : Assoc. Prof. Bamrung Sukphan B.A., M.A. : Mr. Somchai Srinok Pali 4, B.A., M.A. Date of Graduation : April 5th, 2006

ABSTRACT

This research aims at studying the eloquence writings for Buddhadhamma propagation by Venerable Suthep Sudevo art of talking youth center, Wat Phrasi-ariya, Ratchaburi Province. The reason for selecting this subject is that it is important for the present. The Sangha use the writings on Dhamma for propagating Buddhism. The eloquence writings are the method which is the applied Dhamma for usage in daily life, solving the social problems, the propagated Sangha aims and make the receivers understood the principle of Morality according to Buddhism until they appreciated and brought it into practice. The preachers are able to apply preaching the Buddha’s teaching for the social benefits more than nowadays. From the research, it is found that studying the eloquence writing for Buddhadhamma propagation, is very important part leading to propagating Buddhism efficiently. Because the eloquence writings are the speech’s usages, composing Buddhadhamma principle beautifully and deeply. And it uses the language properly. The innovation on language which is able to communicate in Dhamma and language principle correctly. It can make them believe and take it into practice in daily life. Dhamma is composed of verses and proses, it shows the beauty of Thai

จ

language profundity and also shows the miracle of Buddhadhamma that can be developed by human beings and bring peace to our society. For this reason, the researcher is interested in study and research that are works on the eloquence writings for Buddhadhamma propagation.

From the research it is found that the concepts of the important methods of communication writings, are the way to give knowledge, opinion, attitude and motivation with the script for knowledge and understanding the media, predicate the writer’s attitude in his heart, communicate understanding with words to let the receivers know, and give the real meaning.

The important methods of the eloquence writings are the order of words, there must be attention in usage of the words, sentence structure must have the coherence with the details of Dhamma for the beauty in the beginning, middle, and end. These are compositions of the words sweetly, beautifully, deeply, and effectively, impression to the readers very well. So the methods of the eloquence writings are writings in the way leading to cultivation of belief, and persuading the reason with the forms of the good writing: unity, essence, relationship, clarity, trick and interest to follow. The important principles of the eloquence writings for propagation possess four curriculum of writing structure: the methods of analysis, synthesis, forming sentence, and creative thought and imagination. Although the main eloquence writings are the good beginning writing; the beginning must motivate and consists of headline, asking questions, doubt, entertainment, poem, and true speech. The good detail writings must be understood. They consist of the order, going to the point, emphasis, encourage emotion, being on time and having the principle. The good conclusion must be impressive and consists of a famous dictum, eloquence, to put an idea, to guide, a funny language.

The Sangha has the roles for guidance, explanations and teachings of Dhamma principles and any writing methods. Indeed, it is necessary that the Sagha take the eloquence writings back to change the strategy in propagation and select many forms, any form in propagation strongly for application writing with preaching, addressing, and teaching and so on.

The eloquences having the effect to the changes in the society; social development, are the way leading to life and social, it effect is to bring it to practice for the benefits of society, being a way to practice for making the better life, social has conscience, stimulation, making

ฉ

appreciation happened in Dhamma tastes and language tastes, and making changes the behavior, consciousness, belief, attitude and values.

In the conclusion, the eloquence writings in usage for propagation Buddhadhamma. The leading Sangha has their duty in propagation Buddhism, if he is knowledgeable, understand the principle of writing, the pattern, and the structure of the eloquence writings. The propagation Buddhadhamma will be obtained well. Because the eloquence is the beautiful, profound and touching. So the eloquence as Dhamma can explain the principles of the Buddha’s teachings, it is hold as “Dhamma and wisdom heritage”. The Buddhists will taste the uncounted Dhamma and language. Besides what has been said, there still are some other important factors influenced to propagation the Buddhadhamma’s principle. According to the study, to take for example, it should be studied the pattern of the eloquence writings to propagation Buddhadhamma of Venerable Suthep Suthevo, Art of Talking Youth Center, Wat Phrasi-ariya, Ratchaburi Province. A Comparative Study of Eloquence Writings for Buddhadhamma propagation, how does it work?, it should study the form of program training the youth “Yuwawadasilsamphan” of Art of Talking Youth Center, Wat Phrasi-ariya, Ratchaburi Province, the influence of the eloquence effected to the social at the present and the study on translation the eloquence into the English version.

ช

ก

สารบญ

เรอง หนา บทคดยอภาษาไทย ก

บทคดยอภาษาองกฤษ ง

กตตกรรมประกาศ ช

คาอธบายสญลกษณและคายอ ฏ

บทท ๑ บทนา ๑

๑.๑ ความเปนมาและความสาคญของปญหา ๑

๑.๒ วตถประสงคของการวจย ๕

๑.๓ ปญหาทตองการทราบ ๕

๑.๔ ขอบเขตของการวจย ๕

๑.๕ คาจากดความของศพททใชในการวจย ๖

๑.๖ วธการดาเนนการวจย ๗

๑.๗ ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ๑๒

บทท ๒ แนวคด ทฤษฎ การเขยนเพอการสอสาร ๑๓

๒.๑ แนวคดและหลกเกณฑทสาคญในการเขยนเพอการสอสาร ๑๔

๒.๑.๑ ลกษณะของการเขยนทด ๑๗

๒.๑.๒ ประเภทการเขยน/รปแบบการเขยน ๒๐

(ก) การเขยนทเปนแบบแผน ๒๐

(ข) การเขยนทไมเปนแบบแผน ๒๑

๒.๑.๓ แหลงขอมลในการเขยน ๒๓

๒.๑.๔ การวางโครงเรอง ๒๔

(ก) การเกรนนา ๒๕

(ข) การดาเนนเรอง ๒๗

(ค) การสรปเรอง ๒๘

๒.๑.๕ การสรางประโยค ๓๐

ข

๒.๑.๖ การใชคา/ภาษา ๓๓

๒.๑.๗ การสรางสารเพอการโนมนาวใจ ๓๖

(ก) หลกการใชภาษาในการเขยนโนมนาวใจ ๓๖

(ข) หลกการเขยนเพอจงใจหรอโนมนาวใจ ๓๗

๒.๒ วรรณกรรมและผลงานวจยทเกยวของ ๓๘

๑. งานวจยวเคราะหวรรณกรรมทางพระพทธศาสนาทเกยวของ ๓๙

๒. งานวจยดานวเคราะหวรรณกรรมและการเผยแผหลกพทธธรรม

ของพระสงฆทมชอเสยงทงในอดตและปจจบน ๔๒

๓. ตวอยางผลงานดานวรรณกรรมทมผรวบรวมไวของพระสงฆ

ทมชอเสยงในปจจบน จานวน ๓ ทาน ๔๖

บทท ๓ รปแบบโครงสรางการเขยนบทสนทรพจนของพระอาจารยสเทพ สเทโว ๕๐

๓.๑ หลกการเขยนบทสนทรพจน ๕๒

๓.๒ รปแบบโครงสรางการเขยนบทสนทรพจน ๕๓

(ก) วธวเคราะหเรอง ๕๓

(ข) วธสงเคราะหเรอง ๕๕

(ค) วธการสานเรอง ๕๖

(ง) วธการสรางจนตนาการ ๖๑

๓.๓ หลกธรรมทใชในการเขยนบทสนทรพจนเพอการเผยแผ ๖๕

ผลงานการเขยนบทสนทรพจน ป พ.ศ. ๒๕๔๓ ๖๕

ผลงานการเขยนบทสนทรพจน ป พ.ศ. ๒๕๔๔ ๖๘

ผลงานการเขยนบทสนทรพจน ป พ.ศ. ๒๕๔๕ ๗๑

ผลงานการเขยนบทสนทรพจน ป พ.ศ. ๒๕๔๖ ๗๔

ผลงานการเขยนบทสนทรพจน ป พ.ศ. ๒๕๔๗ ๗๗

ผลงานการเขยนบทสนทรพจน รวมเบดเตลด ๒๕๔๓–๔๗ ๘๐

๓.๔ การวเคราะหโครงสรางการเขยน ๓ สวน ๘๑

ค

(ก) วาดวยสวนนา ๘๑

(ข) วาดวยสวนเนอเรอง ๘๗

(ค) วาดวยสวนสรป ๑๐๐

๓.๕ ตวอยางบทสนทรพจนทไดรบรางวลชนะเลศ ๑๐๗

บทท ๔ ประยกตวทยาการเผยแผและเปรยบเทยบจดเดนของการเขยนบทสนทรพจนทเนนหลกพทธธรรม เพอใชในการแกปญหาสงคมยคปจจบน ๑๑๗

๔.๑ บทบาทของพระสงฆกบการเขยนสนทรพจนเพอการเผยแผพทธธรรม ๑๑๘

๔.๒ การนาบทสนทรพจนไปใชในชวตประจาวนของบคคล ๑๓๑

๔.๓ บทสนทรพจนทมตอการเปลยนแปลงในสงคม ๑๓๘

บทท ๕ สรปผลการวจยและเสนอแนะ ๑๔๔

๕.๑ สรปผลการวจย ๑๔๔

๕.๒ อภปรายผลการวจย ๑๔๖

๕.๓ ขอเสนอแนะ ๑๔๙

บรรณานกรม ๑๕๐

ภาคผนวก ก. ประวตและผลงานของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว

ประธานศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร ๑๕๖

ภาคผนวก ข. ภาพกจกรรมของศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร ๑๖๑

ภาคผนวก ค. พระสงฆผใหการสมภาษณประกอบการทาวทยานพนธ ๑๖๓

ภาคผนวก ง. ภาพผลงานและการสมภาษณของพระสงฆผใหการสมภาษณ ๑๖๖

ประวตผวจย ๑๖๙

ก

คาอธบายสญลกษณและคายอ ๑. การใชอกษรยอ

อกษรยอในวทยานพนธฉบบน ยอจากพระไตรปฎกภาษาบาล ฉบบมหาจฬาเตปฏก

๒๕๐๐ และพระไตรปฏกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย เฉลมพระเกยรต

พระนางเจาสรกต ฯ พระบรมราชนนาถ พทธศกราช ๒๕๓๙ เรยงตามลาดบคมภร ดงน

พระวนยปฎก

ว.ม. (บาล) = วนยปฎก มหาวคคปาล (ภาษาบาล)

ว.ม. (ไทย) = วนยปฎก มหาวรรค (ภาษาไทย)

พระสตตนตปฎก

ท.ม. (ไทย) = สตตนตปฎก ทฆนกาย มหาวรรค (ภาษาไทย)

ท.ปา. (ไทย) = สตตนตปฎก ทฆนกาย ปาฏกวรรค (ภาษาไทย)

ม.ม. (ไทย) = สตตนตปฎก มชฌมนกาย มลปณณาสก (ภาษาไทย)

ส.ส. (ไทย) = สตตนตปฎก สงยตตนกาย สคาถวรรค (ภาษาไทย)

ส.ข. (ไทย) = สตตนตปฎก สงยตตนกาย ขนธวารวรรค (ภาษาไทย)

ส.สฬา. (ไทย) = สตตนตปฎก สงยตตนกาย สฬายตนวรรค (ภาษาไทย)

อง.ทก. (ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกาย ทกนบาต (ภาษาไทย)

อง.ตก. (ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกาย ตกนบาต (ภาษาไทย)

อง.จตกก. (ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกาย จตกกนบาต (ภาษาไทย)

อง.ปจก. (ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกาย ปญจกนบาต (ภาษาไทย)

อง.ฉกก. (ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกาย ฉกกนบาต (ภาษาไทย)

อง.อฎก. (ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกาย อฎฐกนบาต (ภาษาไทย)

อง.นวก. (ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกาย นวกนบาต (ภาษาไทย)

ข.ข. (ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ขททกปาฐะ (ภาษาไทย)

ข.ธ. (ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ธรรมบท (ภาษาไทย)

ข.อต. (ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย อตวตตกะ (ภาษาไทย)

ข

ข.ส. (ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย สตตนบาต (ภาษาไทย)

ข.ชา. (ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ชาดก (ภาษาไทย)

พระอภธรรมปฎก

อภ.สง. (ไทย) = อภธรรมปฎก ธรรมสงคณ (ภาษาไทย)

อภ.ว. (ไทย) = อภธรรมปฎก วภงค (ภาษาไทย)

อรรถกถาพระสตตนตปฎก

ส.ส.อ. (ไทย) = สงยตตนกาย สารตถปกาสน สคาถวรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)

ข.อต.อ. (ไทย) = ขททกนกาย ปรมตถทปน อตวตตกอรรถกถา (ภาษาไทย)

ปกรณวเสส

วสทธ. (ไทย) = วสทธมรรคปกรณ (ภาษาไทย) ๒. คายอเกยวกบพระไตรปฎก

การอางองพระไตรปฏกฉบบภาษาไทย ใชระบชอคมภร และระบถงเลม / ขอ / หนา

ตามลาดบ เชน ท.ปา.(ไทย)๑๑/๒๒๘/๒๒๗. หมายถง การอางองนนระบถงคมภร

พระสตตนตปฎก ทฆนกาย มหาวรรค เลมท ๑๑ ขอท ๒๒๘ หนาท ๒๒๗.

อรรถกถา อาง เลม / หนา ตวอยาง ส.ส.อ. (ไทย) ๑/๑๖๙. หมายถง สงยตตนกาย

สารตถปกาสน สคาถวรรคอรรถกถา เลม ๑ หนา ๑๖๙.

ฎกา อาง เลม / หนา ตวอยาง วสทธ. (ไทย) ๒/๑๒๔. หมายถง วสทธมรรคปกรณ

เลมท ๒ หนา ๑๒๔.

บทท ๑

บทนา

๑.๑ ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ในการทมนษยอย รวมกนในสงคมนน การตดตอสอสารเปนสงทจาเปนมาก

สาหรบมนษย โดยทมนษยจะเปนทงผสงสารและผรบสารเพอแสดงความในใจ ความตองการ

ความรสกของตนเอง ออกมาเปนสารในรปแบบตาง ๆ เชน การพดการเขยนใหผอนไดรบทราบ

ซงความรสกนกคดเหลานจะเกดจากผลกระทบจากสงเราตาง ๆ ทไดรบจากสงคม

ทาใหเกดอารมณความรสกนกคดแตกตางกนออกไป ตามสภาพพนฐานทางอารมณ

สงคม การศกษา และการอบรมของแตละบคคล ซงจาเปนจะตองถายทอดออกมาเปนสาร

ในรปแบบตาง ๆ ใหผอนไดรบทราบ๑

การเขยนมความสาคญตอมนษยและพฒนาการของโลกอยางมากมายมหาศาล

นบตงแตมนษยสามารถคดคนตวอกษรขนมา การเขยนถกใชเปนเครองมอในการถายทอดความร

ความคด ความเชอ ความร จากคนหนงไปสอกคนหนง จากคนกลมหนงไปยงอกกลมหนง

และจากคนรนหนงไปสคนอกรนหนง การเขยนยงเปนการบนทกทางประวตศาสตรทสาคญ

ของมนษย ขอเขยนททรงพลงของนกเขยนหลายคนในโลกนมอทธพลตอผคน ซงสามารถสราง

ความเปลยนแปลงชวต สงคม และโลกไดอยางนาอศจรรยใจ แมนกเขยนผนนไดตายจากโลกน

ไปแลวกตาม๒

จะเหนไดวา การเขยนเพอการสอสารประเภทลายลกษณอกษร มความสาคญยง

ในยคโลกไรพรมแดน การตดตอสอสารดวยการเขยนยงมความจาเปนไมวาความกาวหนา

ของเทคโนโลยจะงอกงามไปมากนอยเพยงใด การเขยนกยงตองใชควบคกบเทคโนโลยทกชนด

ไมวาจะเปนการแปลงสารผานเครอง (Fax) การสงสารผานจออยาง Internet Email

๑สมภพ เทศวรช, ชดหลกการและการใชภาษา, (กรงเทพ ฯ : ส. การพมพ, ๒๕๒๑), หนา ๑๓๐. ๒คมสน หตะแพทย, เขยนชวต เทคนคการเขยนใหประสบผลสาเรจ, (กรงเทพ ฯ : บรษท

รงศลปการพมพ (๑๙๗๗) จากด, ๒๕๔๒), หนาคานา.

๒

หรอการสรางสรรคงานผานคอมพวเตอร การสงสารทกประเภทตองอาศยสญลกษณ

หรอภาษาเปนเครองมอ เพราะ “ภาษาคอตวสาร”๓

นบจากอดตจนถงปจจบนการเผยแผพระพทธศาสนา ไดกระทาในหลายวธการ

ไมวาจะเปนการแสดงปาฐกถา การบรรยายธรรมะ การเทศนธรรมาสนเดยว การเทศนธรรมาสนค

หรอการเขยนหนงสอธรรมะ ซงแตละวธกมการสอสารตางแตกตางกนออกไป แตมจดมงหมาย

เดยวกน นนคอการเผยแผหลกธรรมใหบงเกดผล ทาใหคนมการดาเนนชวตทดงามและถกตอง

การเขยนบทสนทรพจนกเปนอกวธหนง ทนกเผยแผธรรมใชในการเขาถงกลมเปาหมาย ทาให

ผรบสารเขาใจหลก “ศลธรรม” ของศาสนาจนเกดความซาบซง ทาใหเกดผลในทางปฏบต

การแสดงธรรมไดอยางสขม ลมลก และละเอยด ละออ เปรยบเหมอนขาวนา

ทเปนอาหารกาย เปนอาหารสมอง โดยมความบนเทงเปนอาหารอารมณ และมคณธรรม

เปนอาหารใจ

พระอาจารยสเทพ สเทโว เปนพระนกเผยแผทใชบทสนทรพจนไดอยางไพเราะมาก

และไดเขยนบนทกไวเปนอยางด มการนาบทสนทรพจนไปเผยแผเปนจานวนมาก จากสถตและ

จานวนการพมพในแตละปนน พอสรปไดดงน

๑. ผลงานการเขยนบทสนทรพจน บรรยายธรรมวสาขบชา ๒๕๔๓ จานวน ๕๐๐เลม

ตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๔๙ มจานวนการพมพออกเผยแผ ๕ ครง

๒. ผลงานการเขยนบทสนทรพจน ป ๒๕๔๔ จานวน ๓๐๐ เลม

ตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๔ - ๒๕๔๙ มจานวนการพมพออกเผยแผ ๓ ครง

๓. ผลงานการเขยนบทสนทรพจน บรรยายธรรมวสาขบชา ๒๕๔๕ จานวน ๕๐๐เลม

ตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๔๙ มจานวนการพมพออกเผยแผ ๕ ครง

๔. ผลงานการเขยนบทพดสนทรพจน ๒๕๔๖ จานวน ๓๐๐ เลม

ตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๖ - ๒๕๔๙ มจานวนการพมพออกเผยแผ ๓ ครง

๕. ผลงานการเขยนบทสนทรพจน ป ๒๕๔๗ จานวน ๒๐๐ เลม

ตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๗ - ๒๕๔๙ มจานวนการพมพออกเผยแผ ๒ ครง

๖. ผลงานการเขยนบทสนทรพจนรวมเบดเตลด ป ๒๕๔๓–๔๗ จานวน ๖๐๐ เลม

ตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๙ มจานวนการพมพออกเผยแผ ๖ ครง

๓ สมพร มนตะสตร แพงพพฒน, การเขยนเพอการสอสาร, (กรงเทพ ฯ : สานกพมพ

โอเดยนสโตร, ๒๕๔๐), หนา ๑.

๓

จะเหนไดวา จากสถตและจานวนการพมพในแตละปนนเปนเครองยนยนวา ผลงาน

การเขยนบทสนทรพจนของทานเปนทชนชอบของพทธศาสนกชนผแสวงหาธรรมเปนอยางมาก

จงสมควรนามาเปนแบบอยางใหแกพระสงฆทสนใจทางดานการเขยน เพอนาไปประยกตใช

ในการเผยแผธรรมะตอไป

จากความสาคญของบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว เปนการใช

ความสามารถทางภาษาในการถายทอดผานการเขยนและเชอมโยงไปสบทบรรยายธรรมะ

จากการพจารณาจะเหนไดจากในแตละบทมลกษณะเดนทงในเนอหาทมความเฉพาะเจาะจง

ใชบรรยายเหตการณและสถานการณ ถอยคาสานวนทใชมรสชาต ทงเรงเรา ปลกใจ ไพเราะ

และมสกลรนชาต เปนถอยคาทประดษฐประดอยรอยแกวไดอยางเหมาะเจาะสอดคลอง

เพราะพรง ไมมถอยคาประเภทฟมเฟอยแบบนาทวมทง มความพถพถนในการเรยบเรยงถอยคา

เปนวล จากวลเปนประโยค จากประโยคไปจนถงเรองราวอยางกะทดรด ไมใชสานวนประเภท

พรรณนาโวหารเหมอนนวนยาย ถอยคามความหมายทงในทางกวางและลก จงทาใหผอาน

หรอผฟงประทบใจ และไดรบอรรถรสทางภาษาธรรมะททรงคณคายง คณคาหรอรสชาต

ของบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว จงเนนไปทการรจกประดษฐประดอย

ถอยคาสานวน ประดจศลปะการนาดอกไมนานาชนดมาบรรจงรอยเปนพวงมาลย ดอกไมแตละ

ชนดแตละดอก เมอนามารอยเปนพวงมาลยอยางสวยงามแลว ยอมมคณคาสงพอทจะนามา

คลองคอแมกระทงบคคลสาคญระดบโลกได ฉนใด ถอยคาทไดรบการประดษฐประดอยแลว

อยางสอดคลองกนเปนลกโซ ยอมมอานภาพ คลองใจคน ไดอยางวเศษ ฉนนน๔

บทธรรมะททานไดบรรจงรอยเรยงนน นอกจากจะแสดงใหเหนถงความงดงามอยาง

ลกซง ความมชวตชวาของภาษาไทยแลว ยงแสดงใหเหนถงอานภาพแหงพทธธรรมทสามารถ

พฒนาคนสความเปนมนษย นาความรมเยนและสงบสขมาสสงคมได

นอกจากน ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ทานไดทาหนาทเกยวกบงานประกาศ

พระศาสนาดานการเผยแผธรรมะทางสถานวทย โทรทศน และองคกรทวไป ๆ หลายแหง จนทาให

ทานไดรบเกยรตจากทางราชการดานเปนผบาเพญประโยชนตอสงคม ของกระทรวงการพฒนา

สงคมและความมนคงของมนษย และเกยรตคณททานไดรบ คอ รางวลภมปญญาทองถน

๔ จตรจานงค สภาพ, ทฤษฎธรซาวด, (กรงเทพ ฯ : สานกพมพ หจก.สยามธรกจฟลม, ๒๕๔๖),

หนา ๒๑๗.

๔

ดานการเผยแผ ฯ อกดวย จงถอไดวาทานเปนผมความร ความสามารถ มประสบการณ มความ

ชานาญพเศษในดานการอบรมตามหนวยงานตาง ๆ ดานการพดและการเขยนบทสนทรพจน

เปนจานวนมาก

สาหรบผลงานทสรางชอเสยงใหกบทานพระอาจารยสเทพ สเทโว คอ การฝกอบรม

ดานการพดและการเขยนบทสนทรพจนแกเยาวชนในแตละป ทานไดนาเยาวชนผเขารบการอบรม

ไปรวมในการแขงขนการประกวด การพดบทสนทรพจนตามหนวยงานตาง ๆ ในวนสนทรภ, วนแม

แหงชาต, วนพอแหงชาต, วนเยาวชน, วนคร วนปใหม และวนสาคญทางพระพทธศาสนา เชน

วนวสาขบชา เปนตน

ผลปรากฏวา เยาวชนทสงเขารวมในการแขงขนการประกวดนน ไดรบรางวลชนะเลศ

ตาง ๆ มากมาย เชน

๑. ถวยพระราชทานจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว จานวน ๓ ถวย

๒. รางวลชนะเลศตาง ๆ ทไดรบจากพระหตถสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยาม

บรมราชกมาร จานวน ๒๓ รางวล ไดแก

- ป พ.ศ. ๒๕๔๐ จานวน ๓ รางวล

- ป พ.ศ. ๒๕๔๑ จานวน ๗ รางวล

- ป พ.ศ. ๒๕๔๓ จานวน ๘ รางวล

- ป พ.ศ. ๒๕๔๕ จานวน ๕ รางวล

๓. ป พ.ศ. ๒๕๔๐ รางวลชนะเลศตาง ๆ ทไดรบจากพระหตถ พระเจาวรวงศเธอ

พระองคเจาโสมสวล พระวรราชานดดามาต จานวน ๒ รางวล

๔. ป พ.ศ. ๒๕๔๒ รางวลชนะเลศตาง ๆ ทไดรบจากพลตรสนน ขจรประศาสน

(รองนายกรฐมนตร, รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย) ผแทนพระองค ฯ จานวน ๓ รางวล

๕. ป พ.ศ. ๒๕๔๖ รางวลชนะเลศตาง ๆ ทไดรบจาก นายเกษม วฒนชย องคมนตร

เปนผแทนพระองค ฯ จานวน ๒ รางวล

๖. รางวลชนะเลศในการประกวดสนทรพจน ระดบอดมศกษา ทไดรบจากนายชวน

หลกภย ไดแก ป พ.ศ. ๒๕๔๓ จานวน ๑ รางวล และป พ.ศ. ๒๕๔๖ จานวน ๑ รางวล

๕

จากความสาคญดงกลาว ผวจยจงไดทาการศกษาการเขยนบทสนทรพจนเพอใช

ในการเผยแผพทธธรรม เพอเปนการปรบเปลยนกลวธการเผยแผธรรมะใหเหมาะสมกบยคสมย

รวมถงตองการทจะนาเสนอหลกและวธการเขยน การดาเนนการเผยแผพทธธรรมในรปแบบ

สนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย ตาบลบานเลอก

อาเภอโพธาราม จงหวดราชบร วามหลกการเขยน รปแบบและโครงสรางของสนทรพจน

เปนอยางไร และนาไปใชในการเผยแผพทธธรรมอยางไร ๑.๒ วตถประสงคของการวจย

๑.๒.๑ เพอศกษาหลกการเขยนสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรม

๑.๒.๒ เพอศกษางานเขยนบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว

๑.๒.๓ เพอศกษาการนาหลกสนทรพจนมาประยกตใชในการเผยแผพทธธรรม

ของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ๑.๓ ปญหาทตองการทราบ

๑.๓.๑ มหลกการหรอแนวคดทฤษฎใดบางทเกยวของกบการเขยนสนทรพจน เพอใช

ในการเผยแผพทธธรรม

๑.๓.๒ งานเขยนบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว มรปแบบโครงสราง

การเขยนอยางไร

๑.๓.๓ ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว มวธการนาหลกสนทรพจนไปประยกตใช

ในการเผยแผพทธธรรมใหไดผลอยางไร ๑.๔ ขอบเขตของการวจย

ในการวจยครงน ไดกาหนดขอบเขตของการศกษา ดงน

๑.๔.๑ ศกษางานเขยนบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ทมบนทกไว

ตงแต ป พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๔๗ จานวน ๑๕๐ เรอง

๑.๔.๒ ศกษาการเขยนบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ตามแนวคด

และหลกเกณฑทสาคญในการเขยนเพอการสอสาร ประกอบดวยลกษณะของการเขยนทด,

ประเภทการเขยน/รปแบบการเขยน, แหลงขอมลในการเขยน, การวางโครงเรอง ไดแกการเกรนนา,

๖

การดาเนนเรอง และการสรปเรอง การสรางประโยค, การใชคา/ภาษา การสรางสารเพอ

การโนมนาวใจ ไดแก หลกการใชภาษาในการเขยนโนมนาวใจ และหลกการเขยนเพอจงใจ

หรอโนมนาวใจ

๑.๔.๓ ศกษาการเขยนบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ตาม

หลกสตรโครงสรางการเขยนบทสนทรพจน ๔ วธ คอ

(ก) วธวเคราะหเรอง ม ๔ ขนตอน ไดแก แนวอรยสจ, แบบจดหวขอ,กอองคประกอบ,

ตกรอบลาดบความ

(ข) วธสงเคราะหเรอง ม ๓ ขนตอน ไดแก ความหมายใกลเคยง, เรยบเรยงคาใหม,

การใชอกษรนา

(ค) วธสานเรอง ม ๗ ขนตอน ไดแก มวชาการ, ผสานคาคม, คารมอปมา, ปรชญา

เจาะลก, บนทกตวอยาง, สรางความคด, ประดษฐคาสวย

(ง) วธการสรางความคดจนตนาการ ม ๓ ขนตอน ไดแก คดเชงอปมาน, คดเชง

สจจะของธรรมชาต, คดเชงปรชญาทางพระพทธศาสนา ๑.๕ คาจากดความของศพททใชในการวจย

การเขยน๕ คอ การถายทอดหรอการแสดงความรสก (อารมณ) ความคด(เหตผล)

และความร ซงมอยในใจออกมาใหผอนรบร และเขาใจ ซงในการศกษาครงน ผวจยจะศกษา

การถายทอดความรเกยวกบธรรมะของพระอาจารยสเทพ สเทโว ในรปแบบของสนทรพจน

บทสนทรพจน หมายถง ขอความหรอถอยคาทตองประดษฐประดอยรอยแกว

ใหสอดคลองกนอยางเหมาะเจาะเพราะพรง มความพถพถนในการเรยบเรยงถอยคาเปนวล

เปนประโยคอยางกะทดรด เปนถอยคาทมความหมายกวางและลกท เนนหลกพทธธรรม

ซงในทนจะศกษาการถายทอดธรรมะของพระอาจารยสเทพ สเทโว ทมความไพเราะกนใจ ลกซง

กนใจ ดงทปรากฏอยในหนงสอทพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดบนทกไว

การเผยแผ หมายถง การทาใหขยายออก การทาใหเปนทแพรหลาย ในทนหมายถง

หลกการและวธการในการดาเนนการเพอการเผยแผอยางมระบบเปนขนตอนเหมาะสมตอผรบสาร

ซงในการเผยแผทมประสทธภาพนนจาเปนตองถายทอดอยางไพเราะ ลกซง กนใจ ผฟงจงจะไดผล

๕เปลอง ณ นคร, ศลปะแหงการประพนธ, (กรงเทพ ฯ : สานกพมพขาวฟาง, ๒๕๔๑), หนา ๙.

๗

พทธธรรม หมายถง หลกธรรม คาสงสอนของพระพทธเจา ทงทเปนพระพทธพจน

และพทธภาษตทตรสไว ๑.๖ วธการดาเนนการวจย

ในการดาเนนการวจยครงน ไดกาหนดการวจยไวดงน

๑.๖.๑ เกบรวบรวมขอมลทใชประกอบการวจย ซงไดแก เอกสารทมเนอหาทเกยวของ

กบการวจย โดยรวบรวมจากแหลงตางๆ ไดแก หอสมดกลางมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราช

วทยาลย หอสมดแหงชาต หอสมดกลางมหาวทยาลยธรรมศาสตร หอสมดกลาง มหาวทยาลย

ศลปากร โดยแยกเปนประเภทดงน

(๑) ศกษาขอมลจากเอกสารขนปฐมภม โดยวธเกบขอมลจากคมภร

พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พ.ศ. ๒๕๓๙, พระไตรปฎกฉบบ

คอมพวเตอรของมหาวทยาลยมหดล พ.ศ.๒๕๔๑, อรรถกถา ฎกา และปกรณวเสสตาง ๆ

รวมทงเอกสารทเกยวของกบการการเขยนสนทรพจนทเนนหลกพทธธรรม

(๒) รวบรวมขอมลขนทตยภม คอ งานวจย วทยานพนธทเกยวของ รวมทง

สวนทเปนคาอธบายจากหนงสอ เอกสารฉบบตาง ๆ ทเกยวของกบการวจย

๑.๖.๒ ศกษา คนควา คดเลอกงานเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรม

ของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ทมบนทกไวตงแต ป พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๔๗ จานวน ๑๕๐

เรอง สาหรบใชในการสอนนกเรยนของศนยยววาทศลป วดพระศรอารย ตาบลบานเลอก อาเภอ

โพธาราม จงหวดราชบร

๑.๖.๓ ศกษาประยกตวทยาการเผยแผและเปรยบเทยบจดเดนของการเขยน

บทสนทรพจนทเนนหลกพทธธรรม เพอใชในการแกปญหาสงคมของพระสงฆนกเขยนทมชอเสยง

ในปจจบน จานวน ๓ ทาน คอ

๑. พระมหาวฒชย วชรเมธ (ทาน ว. วชรเมธ), สาเรจการศกษา ศกษาศาสตร

บณฑต (ศษ.บ) มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, พทธศาสตรมหาบณฑต (พธ.ม.) มหาวทยาลย

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, เปรยญธรรม ๙ ประโยค (ป.ธ.๙) สานกเรยนวดเบญจมบพตร

ดสตวนาราม

- หนาทและประสบการณการทางานในหลายตาแหนง เชน เปนอาจารยพเศษบณฑต

วทยาลยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, มหาวทยาลยศร

๘

ปทม ฯลฯ อนกรรมการทปรกษาคณะอนกรรมการเฉพาะกจสงเสรมกจกรรมสรางเสรมสภาพและ

ศกยภาพของเยาวชน กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

- เปนวทยากรบรรยายธรรมตามสถาบนการศกษาของรฐและเอกชนหลายแหง เชน

ม.ธรรมศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ม. รามคาแหง, ม. ศลปากร, ม.อสเทรนเอเชย,

ม. ขอนแกน, ม.นเรศวร, ม. ราชภฏสวนดสต, ม.ราชภฏนครสวรรค ฯลฯ

- เปนวทยากรบรรยายธรรม–นาปฏบตสมาธภาวนาตามองคกรและสถาบนการศกษา

มากมาย เชน บรษท อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง จากด (มหาชน), เรอนรอยฉนา,

บานเรอนธรรม, ภทราวดเธยเตอร ฯลฯ

- เปนนกเขยนคอลมนประจาในหนงสอพมพ, นตยสารหลายฉบบ เชน เนชน

สดสปดาห, มตชนสดสปดาห, กรงเทพธรกจ, ชวจต, แกจน, ธงธรรม, แมค ม. ปลาย, Love

and Share, Health & Cuisine, We

- เปนผกอตงโครงการในหลายโครงการ เชน โครงการ “นาทกหยดมตนนา : สราง

หองสมดชมชนใหบานเกด”, โครงการ“พระพดได : พฒนาภาวะผนาของพระสงฆรนใหม”,

โครงการ “ตะแกรงรอนทอง : สอนสมาธภาวนาแกนกโทษในเรอนจา”, โครงการ “ธรรมตดปก:

แจกหนงสอ / ซดธรรมะแกชนทกชน”,โครงการ“มดนอกสวางใน:หนงสอเสยงเพอคนพการทาง

สายตา”, โครงการ “ธรรมเคลอบชอคโกแลต : เปลยนธรรมะลาสมยใหเปนธรรมะอนเทรนด”,

โครงการ“เซนเตอรพอยท เซนเตอรพทธ : พลกศนยกลางความเสอมเปนศนยกลางความสข”,

โครงการ “Pay it Forward : ขาดทน คอ กาไร”, โครงการ “Happiness Center : เรอนเพาะชา

ความสข”, โครงการ “ตดปกปญญา ธรรมะดบรอน : Buddhist Magazine”, โครงการ “Dharma

to Drama : ละครสอนธรรม”, โครงการ “Dharma beyond Frontier : ธรรมะเหนอนกาย”,

โครงการ “เทศน แอนด ทอลค” : แสดงธรรมผานสอมลตมเดย”

- มผลงานดานการเขยนหนงสอไวไมนอยกวา ๓๐ เลม เชน DNA ทางวญญาณ,

กาลงใจแดชวต, ปรชญาหนากฏ, ปรชญาหนาบาน, เรารกแม, ธรรมะตดปก, ธรรมะดบรอน,

ธรรมะหลบสบาย, ธรรมะบนดาล, ธรรมทาไม, ธรรมะรบอรณ, ธรรมะราตร, สบตากบความ

ตาย, คลนนอก–คลนใน : พทธวธตอนรบ มหนตภยของชวต, ภาวะผนาตามแนวพทธ, พรหม

วหาร : ดลยภาพแหงความสมพนธของคนกบธรรมะ ฯลฯ

- มผลงานการเขยนซงไดรบการยอมรบวาเปนผลงานททรงคณคา เพราะถงพรอม

ดวยความถกตองทางวชาการ และความงดงามดวยวรรณศลปไดรบการแปลเปนภาษาองกฤษส

สายตาของนกอานนานาชาต จานวน ๔ เรอง คอ ANGER MANAGEMENT, DHARMA AT

๙

DAWN, DHARMA AT NIGHT, THE CRISIS MANAGEMENT : [LEARNING FROM THE

WAVE]

- เกยรตคณและรางวล ในป พ.ศ. ๒๕๔๖ คณะกรรมการมลนธ (ศาสตราจารยพเศษ)

จานง ทองประเสรฐ ราชบณฑต (อดตเลขาธการราชบณฑตยสถาน,ประธานสานกธรรมศาสตร

และการเมอง, อปนายกสภามหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย) ไดถวายรางวลสาขา

“ผเผยแผพระพทธศาสนาดเดน” ใหแกทาน ว. วชรเมธ หรอพระมหาวฒชย วชรเมธ จากผลงาน

การนพนธชนเยยม ๔ เรอง คอ “ธรรมะตดปก ธรรมะดบรอน ธรรมะหลบสบาย และธรรม

บนดาล” โดยเฉพาะหนงสอเรอง “ธรรมตดปก” ไดรบการนาไปถายทอดเปนละครโทรทศน

ทางไทยทวสชอง ๓ ดวย ๒. พระมหาวระพนธ ชตปโญ (ทานชตปญโญ) สาเรจการศกษา น.ธ. เอก,

เปรยญธรรม ๔ ประโยค สานกเรยนวดหนองแวง จงหวดขอนแกน, ประกาศนยบตรวชาชพคร

(ปว.ค.), พทธศาสตรบณฑต (ปรชญา), พทธศาสตรมหาบณฑต (พระพทธศาสนา) มหาวทยาลย

มหาจฬาลงกรณราช วทยาลย

- หนาท/การงาน เปนนกเขยนหนงสอเพอเปนคมอบรรเทาทกขสาหรบผปรารถนาด

ตอชวตตนเอง เปนวทยาการอบรมตามหนวยงานและสถาบนการศกษาตาง ๆ ทงรฐและเอกชน

รวมกบ “กลมพฒนาจตเพอชวตดงาม”

- ผลงานดานการเขยน ไดแก เรยนรรอยใจเพอใครคนนนทเรยกวาเรา, ชวตทเหนอย

นกพกเสยบางดไหม ?, หวงวนหนงความสขจะอยเคยงขางเรา, วนเวลาผานไปใจของเราละ ?,

ถงชวตจะสญเสย... แตอยาใหใจเสยศนย, วถทางแหงการสรางสข, แรงดลใจใหชวต

๓. พระมหาสเทพ สปณฑโต, สาเรจการศกษา เปรยญธรรม ๗ ประโยค สานกเรยน

วดราชบรณะ, พทธศาสตรบณฑต สาขาปรชญา(เกยรตนยมอนดบหนง) มหาวทยาลยมหา

จฬาลงกรณราชวทยาลย, พฒนาชมชนมหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร

- ปจจบนดารงตาแหนงเปน บรรณาธการและจดพมพตนฉบบ (คณะ) : หนงสอการ

จดสาระการเรยนรพระพทธศาสนา ฯ, บรรณาธการ : หนงสอเรยนวชาพระพทธศาสนา ระดบ

มธยมศกษา (กระทรวงศกษาธการ), ผตรวจ(คณะ) : หนงสอเรยนวชาพระพทธศาสนา ระดบ

มธยมศกษา ตอนปลาย บรษท สานกพมพแมคจากด,ครสอนพระปรยตธรรมแผนกบาล ชน ป.ธ.๔

๑๐

สานกเรยนวดราชบรณะ, เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราช

วทยาลย, วทยากรบรรยาย อรยสจ ปฏจจสมปบาท กรรม/ไตรลกษณ /ธรรมบรรยายทวไป

- ผลงานการเขยน ประเภทตาง ๆ ไดแก ธรรมรมทาง นตยาสาร “เทยวสนก” ของ

อาจารยไมตร ลมปชาต, กวนพนธ ซงตพมพลงใน มตชนสดสปดาห, สยามรฐ, แพรว, เนชน

สดสปดาห, กรงเทพธรกจ (วนอาทตย) ฯลฯ ซงมจานวนมากกวา ๘๐ บท เชน รอ, พษฐาน,

กญแจใจ, คกจนตนาการ, กรง, ลบเลอน (ฟา-ดน), เพลงไผ, หาดทราย – ชายโศก, เรอนอย –

ลอยไฟ, บางโทนสแหงชวต, มมหนงโดยพนจ, โศกนาฏกรรมนาคาง, นาฏกรรมนาคาง,

อนตรธาน, เปลวไฟในสายควน, พลเพลง-พาย, เหยอ, วนวาง, ซาก, หวานใจ, กระทอมชา,

มายา, แผลงศร, แจกน, กาม, ครวนาคาง, หลวงตา-ปรศนาใบไม, ทง, โลกยศก, ปทมทพย,

มหากาพย, ชาย-เชญดาว, หนงมโนปณธาน, ไมขดไฟ-ประกายญาณ, ทอง-ธยาน, ธดงค,

จนแสงพรา-จาแสงเทยน, ปลกพระแม, บทเพลงธรรมชาต, นาวานรวาณ, ไรราง-รางไร, บนทก

เลมเหงา, กรา, ประมล, ธารเงา, พรมดอกแดด, พรณ, ลลาวารน, ตาง-ไมตาง, มหรรณพ,

ทานตะวน, ชา-ลนปาน, เวลา, สตย, เอกภาพ, เปลาประโยชน, วบดาว-วบวาย, กระแสแหง

ความร-สก, กลอมฟา-ดาว, คมภรแหงชวะ, ตบะ,ฉฬายตนะ, บทเพลงมารดาแหงแผนดน, พกน-

ใจ, เพยงเคลม, แพผกา, แพ-พระจนทร, มรณาจานรรจ, มะล-มแลง, รหสนย, ระบาดอกโมก,

ฤาหลง, เวฬ, สมถะ วปสสนา, เหนอคา, อยากเปนทเปนยาก ?, อยางแมงชาง, ขอ, ผลลพธ,

อคต, ระวง, โย, โลกแหงความเปนอน, เมา, ปลดเปลอง, สมทย และ แผว..ผล เปนตน

๑.๖.๔ ศกษาการนาบทสนทรพจนมาใชในชวตประจาวนของบคคล จากกลม

ผเขารบการอบรมจากศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร จานวน ๑๒ ทาน คอ

๑. พระครวนยธรทองสข สจตโต. ป.ธ.๓, พธ.บ., พธ.ม. (ปรชญา). ตาแหนง

รองประธานศนยเผยแผพระพทธศาสนา วดปทมคงคา

๒. พระมหาสมศกด สรวฑฒโน. ป.ธ.๖,พธ.บ.(ปรชญา).,พระวปสสนาจารย. ผดาเนน

รายการวทย AM มก.บางเขน คลนความถ ๑๑๐๗ KHz. ในรายการรมธรรม รมอาราม. ปทมธรรม

นาชวต ทกวนเสาร –อาทตย เวลา ๒๑.๐๐–๒๒.๐๐ น. ของศนยเผยแผพระพทธศาสนา

วดปทมคงคา

๓. พระมหาเมธ สนตจตโต. ป.ธ.๕, พธ.บ.(การสอนภาษาไทย). พระวทยากรคาย

คณธรรม-จรยธรรม. ครพระชวยสอนศลธรรมในโรงเรยน. นกศกษาปรญญาโท สาขาจารกภาษา

ตะวนออก มหาวทยาลยศลปากร

๑๑

๔. พระสถาพร แหวนเงน. น.ธ. เอก, พธ.บ.(รฐศาสตร). พระวทยากรอบรมคาย

พทธบตร. วดพระศรอารย ตาบลบานเลอก อาเภอโพธารามจงหวดราชบร

๕. สามเณรศกดชย จนทรสงหหาญ. เจาหนาททวไปคายพทธบตร วดพระศรอารย

ตาบลบานเลอก อาเภอโพธาราม จงหวดราชบร

๖. อาจารยชตนนท คณานนท. ครจรยธรรมดเดนจากกระทรวงศกษาธการ. อาจารย

สอนโรงเรยนสยามบรหารธรกจ เขตสายไหม กรงเทพ ฯ

๗. นางสาวอรพม ทองเพชร. นสตปรญญาตร ป ๓. วทยาลยนอรทกรงเทพฯ

เขตสะพานใหม. กรงเทพ ฯ

๘. นายมานะชย ธรรมาวฒ. นกศกษาปรญญาตร ป ๑. มหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคล เขตสาธร กรงเทพ ฯ

๙. นางสาวสมลกษณ วงษสนท, นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๔ โรงเรยนราชโบรกาน-

เคราะห ราชบร นกพดดเดน, “โครงการยววาทศลปสมพนธรนท ๑๒”, นกพดรางวลชนะเลศการ

ประกวดสนทรพจนวนแมแหงชาตของโรงเรยน, นกพดรางวลรองชนะเลศอนดบ ๑ การประกวดด

เจวนตอตานยาเสพตดของโรงเรยน, นกพดรางวลรองชนะเลศอนดบ ๒ การประกวดดเจ วน

ภาษาไทยแหงชาตของโรงเรยน, นกพดรางวลชนะเลศเหรยญทองการประกวดสนทรพจน ๖

จ ง ห ว ด ,

นกพดยอดเยยมหลกสตรวาทศลป “โครงการเยาวชนคนดศรแผนดน”, นกพดรางวลชนะเลศการ

ประกวดสนทรพจนวนมหาธรราชเจาของโรงเรยน, นกพดรางวลชนะเลศการประกวดเรยงความ

ของโรงเรยน, นกพดรางวลชนะเลศในการประกวดสนทรพจนวนปาไมแหงชาต.

๑๐. นายสขสนต วฒนสนทร, นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๔ โรงเรยนราชโบรกาน-

เคราะห ราชบร นกพดดเดน “โครงการยววาทศลปสมพนธ รนท ๑๒”, นกพดรางวลชนะเลศ

การประกวดสนทรพจน ๖ จงหวด, นกพดรางวลชนะเลศการประกวดสนทรพจนในโรงเรยน.

๑๑. นางสาวธนศา สวรรณสนธ, นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓ โรงเรยนดรณา

ราชบร นกพดรางวลชนะเลศการประกวดสนทรพจนวนพอแหงชาต, นกพดรางวลชนะเลศการ

ประกวดสนทรพจนวนแมแหงชาต, นกพดรางวลชนะเลศการประกวดสนทรพจนวนพอแหงชาต,

นกพดรองชนะเลศอนดบ ๑ การประกวดสนทรพจนฉบพลน.

๑๒. เดกหญงปวณา ชนศภร, นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓ โรงเรยนดรณาราชบร

นกพดรางวลชนะเลศการบรรยายธรรมะระดบประเทศ.

๑๒

๑.๗ ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

๑.๗.๑ ทาใหทราบถงหลกการเขยนสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรม

๑.๗.๒ ทาใหทราบถงงานเขยนบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว

๑.๗.๓ ทาใหทราบถงการนาหลกสนทรพจนมาประยกตใชในการเผยแผพทธธรรม

ของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย ตาบลบานเลอก อาเภอ

โพธาราม จงหวดราชบร

๑.๗.๔ สามารถนาหลกดงกลาวมาเปนแบบอยางในการเผยแผธรรมะใหเกด

ประสทธผลและประสทธภาพตอไปในอนาคต

บทท ๒

แนวคด ทฤษฎ การเขยนเพอการสอสาร

ในการศกษาเรอง “การเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรม” นน

มแนวคดทฤษฎการเขยนเพอการสอสาร ซงไดนามาใชเปนกรอบอางองดงตอไปน

๒.๑ แนวคดและหลกเกณฑทสาคญในการเขยนเพอการสอสาร

๒.๑.๑ ลกษณะของการเขยนทด

๒.๑.๒ ประเภทการเขยน/รปแบบการเขยน

(ก) การเขยนทเปนแบบแผน

(ข) การเขยนทไมเปนแบบแผน

๒.๑.๓ แหลงขอมลในการเขยน

๒.๑.๔ การวางโครงเรอง

(ก) การเกรนนา

(ข) การดาเนนเรอง (ค) การสรปเรอง

๒.๑.๕ การสรางประโยค

๒.๑.๖ การใชคา/ภาษา

๒.๑.๗ การสรางสารเพอการโนมนาวใจ

(ก) หลกการใชภาษาในการเขยนโนมนาวใจ

(ข) หลกการเขยนเพอจงใจหรอโนมนาวใจ

๒.๒ วรรณกรรมและผลงานวจยทเกยวของ

๑. งานวจยวเคราะหวรรณกรรมทางพระพทธศาสนาทเกยวของ

๒. งานวจยดานวเคราะหวรรณกรรมและการเผยแผหลกพทธธรรมของพระสงฆ

ทมชอเสยงทงในอดตและปจจบน

๓. ตวอยางผลงานดานวรรณกรรมทมผรวบรวมไว ของพระสงฆทมชอเสยงใน

ปจจบน จานวน ๓ ทาน คอ สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

(สวฑฒนมหาเถร), ทานพ ทธทาสภกข และพระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต)

๑๔

๒.๑ แนวคดและหลกเกณฑทสาคญในการเขยนเพอการสอสาร

การสอสารดวยการเขยนจะสมฤทธผลไดเปนอยางด กตอเมอผเขยนมความร

ความเขาใจเรองภาษากบการสอสาร ความสมพนธของภาษากบการสอสาร การเขยน

องคประกอบการเขยน และการเขยนลกษณะตาง ๆ โดยเฉพาะเมอตองการใหการเขยน

มประสทธภาพในชวตประจาวน กยงมความจาเปนตองมความรความเขาใจในเรองราว

ทเกยวเนองกบการเขยนเพอการสอสารเปนอยางยง

หลกสาคญของการเขยนโดยทวไป สนท ตงทว กลาวไววา ผเขยนจะตองมความ

รบผดชอบในความถกตองของเนอหา จะตองใชความสขมรอบคอบในดานการเสนอเนอหาและ

ดานการใชภาษา จะตองใชคาทมความหมายเดนชด ใชประโยคไมกากวมหรอคลมเครอ การใช

ถอยคาภาษาใหถกตองตามระเบยบของภาษา การใชคาธรรมดาทเขาใจงาย การใชถอยคานอย

รจกเลอกสรรคามาใช ใชถอยคาทมความหมายฝงลกลงไปในความรสกของผอาน ทาใหเกด

ภาพพจนตดตาตรงใจผอาน ใชถอยคาไพเราะ ไมใชถอยคาดาด ๆ คาหยาบ ภาษาตลาด

เปนตน๑

การเขยนมความสาคญ คอ เปนเครองแสดงออกถงความร ความคดและความรสก

ของมนษย เปนเครองมอสาคญในการวดความเจรญ หรออารยธรรมของมนษยในแตละยคแตละ

สมย เปนเครองมอใชสาหรบสอสารทงเรองในอดต ปจจบน และอนาคต เปนเครองมอทใชสนอง

ความปรารถนาของมนษย เชน ความรกความเขาใจ เปนตน เปนเครองมอสาคญทางวฒนธรรม

ทถายทอดมรดกทางดานสตปญญาของมนษย เปนสอทชวยแพรกระจายความรความคดให

กวางไกลและไดรวดเรว เปนสอกลางทใหความรความคด และความเพลดเพลนแกคนทกเพศทก

วย เปนบนทกทางสงคมทใหคณประโยชนแกคนรนปจจบน และอนาคต และเปนงานอาชพท

สาคญอยางหนงในปจจบน

นอกจากนยงไดใหความหมายของการเขยนไวอกวา การเขยน หมายถง การแสดง

ความร ความคด และความรสกทมอยในใจออกมาใหผอนไดรบร โดยใชสญลกษณทเรยกวา

๑สนท ตงทว, ความรและทกษะทางภาษา, (กรงเทพ ฯ : สานกพมพโอเดยนสโตร, ๒๕๒๘),

หนา ๑๕๓.

๑๕

ตวอกษร เพอใหผอานไดเขาใจเจตนาของผเขยน ผอานจะสามารถรบรความในใจของผเขยนไดด

หรอไมนน กอยทวาผเขยนมทกษะในดานการใชภาษาเขยนไดดเพยงไร๒

การเขยนเปนการสอสารความร ความคด ทศนคตและอารมณเปนตวอกษรจากผเขยน

ถงผอาน การเขยนเปนทงศลปและศาสตร การเขยนประกอบดวยอปกรณสาคญ คอ ภาษาท

งดงาม ประณต สามารถสอสารไดทงความร ความคด อารมณและความปรารถนา ในสวนท

เปนศาสตรเพราะการเขยนจะตองประกอบดวยความรหลกการ วธการ และทฤษฎตาง ๆ

การเขยนจงเปนศลปศาสตรของมนษย

การสอสาร หมายถง การทาความเขาใจกนดวยการสงสารจากผหนงไปยงอกผหนง

ซงสามารถทาไดทงในการพดและการเขยน องคประกอบสาคญของการสอสารประกอบดวยสาร

ผสงสาร สอหรอชองทางในการสงสาร และผรบสาร ซงในทนยอมตองหมายรวมถงปฏกรยา

ตอบสนองภายหลงการรบสารแลวดวย๓

ภาษาเปนเครองมอสอสารของมนษย เปนสอทางความนกคดใหสามารถเขาใจกนได

ในชวตประจาวนของคนเรา จะตองใชภาษาในการรบความคด ความรสกของผอน โดยวธการ

อานและฟง อกทงยงตองใชภาษาเพอการสง หรอถายทอดความรสกนกคดของตนไปยงบคคลอน

โดยวธพดและเขยน จะเหนไดวา การสอสารทางภาษาของมนษยจะมลกษณะคอ การรบสาร

ไดแก การอาน และการฟง, การสงสาร ไดแก การพด และการเขยน๔

จงพอสรปแลวไดวา การเขยนเพอการสอสารนน หมายถง การถายทอด ความร

ความคด ทศนคต และอารมณดวยลายลกษณอกษร โดยมงใหเกดความร ความเขาใจ(สาร)

เปนสาคญ การเขยนเพอการสอสารจะสมฤทธผลไดดหากผเขยนมความรทงในเรองของภาษากบ

การสอสาร และเรองการเขยนและองคประกอบสาคญของการเขยน โดยเฉพาะการเขยน

ซงปรากฏเปนลายลกษณหลกฐานนนยงพงตองระมดระวงในการสอสารอยางรอบคอบ และการ

สอสารดวยการเขยนจะเปนผลดกตอเมอผสงสารและผรบสารมความเขาใจในเรองของการเขยน

เปนอยางด๕

๒สนท ตงทว, การใชภาษาเชงปฏบต, พมพครงท ๒, ( กรงเทพ ฯ : สานกพมพโอเดยนสโตร,

๒๕๓๘), หนา ๑๑๘.

๓สมพร มนตะสตร แพงพพฒน, การเขยนเพอการสอสาร, หนา ๓. ๔สนท ตงทว, การใชภาษาเชงปฏบต, หนามโนทศนนาทาง.

๕สมพร มนตะสตร แพงพพฒน, การเขยนเพอการสอสาร, หนา ๓.

๑๖

ในการเขยนเพอการสอสาร กเหมอนกบการเขยนโดยทวไปทตองมกระบวนการ

ในการเขยนเปนระบบ ดงน

๑. การคดใหเขาเรอง หมายถงกระบวนการทางความคดทจะนาเรองราวตาง ๆ

มาเขยนโดยมทมาและแหลงขอมลอยางพรอมสรรพ สามารถบอกไดวาจดสาคญของเรองคออะไร

จะถายทอดไดอยางไร การคดใหเขาเรองประกอบดวยการคดทเปนระบบ คอ

คดในสงทร .א คดและเขยนในหวขอทจากด .ב

การใหความกระจางในความคด .ג

๒. การจดระเบยบและเรยบเรยงความคด คอ การเรยบเรยงความคดใหผอาน

เกดความรสกรวม และเขาใจเหตการณ และเรองราวตาง ๆ ไดอยางตอเนอง มความสมพนธกน

เปนอนด

๓. การกระชบเนอความ หมายถง การเขยนทใชภาษากระชบรดกมตงประเดน

การเขยนไวชดเจนวา จะเขยนอะไร มองคประกอบและรายละเอยดอยางไร มขอเทจจรงสนบสนน

หรอไมเพยงใด

๔. การเสนอความคด หมายถง การเสนอความคดดวยภาษาทชดเจน แจมแจง

สามารถถายทอดความคดใหผอานเขาใจไดวาเราคดอะไร ทงนความคดทนาเสนอนนจะตองม

ความสอดคลองกนทกยอหนาทงรายละเอยด ความคดเหน ทศนคตและมตวอยางประกอบชดเจน

จะเหนไดวา กระบวนการตาง ๆ กอนทจะมาสลาดบของการเขยนเปนสวนประกอบ

สาคญทพงระลกถงอยางยงกอนทจะเขยนขอความใดลงไป เพราะงานเขยนทกชนดควรใหสาระท

เปนแกนสารแกผอาน การเสนอแนวคดเปนระบบจงเปนสงทผเขยนพงตระหนก๖

จากแนวคดทกลาวมาแลวนน ผวจยมความคดเหนวา การเขยนเปนการถายทอด

อารมณ ความรสกคดนกตาง ๆ ดวยลายลกษณอกษร จงจาเปนอยางยงทผเขยนจะตองใชความ

ระมดระวงในการสอสาร เพราะการสอสารในปจจบนมหลายรปแบบ การเขยนเพอการสอสารจะ

มประสทธภาพและมประสทธผลมากนอยเพยงใด ขนอยกบตวผเขยนเปนสาคญ

๖เรองเดยวกน, หนา ๗.

๑๗

ดงนน หากพระสงฆเลอกวธการเผยแผในรปแบบของการเขยนบทสนทรพจนเพอใชใน

การเผยแผพระพทธศาสนา จงจาเปนอยางยงทพระสงฆจะตองคานงหลกการนาหลกพทธธรรม

ไปประยกตใชในชวตประจาวน เพอใหเกดผลคอความสข ความสงบแกพทธศาสนกชนสบตอไป ๒.๑.๑ ลกษณะของการเขยนทด

การเขยนทด คอ การเขยนทสรางงานเขยนใหมคณภาพ มคณคา มลกษณะสาคญ

ทจะทาใหงานเขยนเปนงานเขยนทดอย ๖ ประการ คอ

๑. มความเปนเอกภาพ หมายถง ความเปนอนหนงอนเดยวกนของเนอความนน

ในการเขยนเรองใดเรองหนง จะตองมใจความสาคญและจดมงหมายสาคญเพยงอยางเดยว

ผเขยนจะตองเขยนใหเปนไปตามจดมงหมายทวางไว หากจะมการอธบายขยายความใด ๆ ก

จะตองเปนไปเพอขยายใจความสาคญอยางเดยวนนใหกระจางขน ไมอธบายใหออกนอกลนอก

ทางไป เนอเรองทเขยนสบสนปนเป เรยกวา ขาดเอกภาพ

๒. มสารตถภาพ คอ การเขยนทมเนอหาเตมบรบรณ การเขยนใด ๆ ตองคงเสนคงวา

มสาระหนกแนน เตม มใจความสาคญ ไมกลาววกไปวนมา หากประสงคจะเนนใจความสาคญ

หรอสาระสาคญตรงไหน ตองเขยนใหมงตรงไปทจดนนไมออมคอม กลาวคอ การใชภาษาตาง ๆ

ทจะอธบายขยายความใด ๆ ตองทาเพยงเทาทจาเปน ไมตองอารมภบทและมขอความประกอบ

ยดยาวเกนไปนก เชน เราตองการเขยนเรองเกยวกบความสาคญของพระพทธศาสนา กใหเขยน

ทประเดนสาคญนนเลยทเดยววา ศาสนาพทธมความสาคญอยางไร มรายละเอยด และมเหตผล

ทจะกลาวสนบสนนอยางไร ใหเขยนอยางตรงไปตรงมา

๓. มสมพนธภาพ คอ การเขยนทดตองเขยนใหมขอความสมพนธเกยวเนอง

เปนเรองเดยวกน ไมวาการเขยนนนจะเขยนกยอหนา แตละยอหนาตองมความเกยวโยง

สงทอดถงกน ขอความและเนอเรองแตละตอนตองคลองกนไปเหมอนลกโซตามลาดบเหตการณ

ท เกดขนไมใชขาดตอน เชน จะเขยนพระราชประวตของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ภมพลอดลยเดช กจะตองเขยนเหตการณทเกดขนแกพระองค ตงแตบรรพบรษของพระองค

พระประสตกาล ปฐมวย มชฌมวย และปจฉมวย และหากจะกลาวถงการศกษาของพระองค

กจะตองกลาวตงแตทรงเรมตนการศกษาเปนลาดบไปจนถงทรงสาเรจการศกษาชนสงสด

และกลาวถงพระราชกรณยกจทสาคญของพระองคตามลาดบ ไมสบสน

๑๘

๔. มความกระจางแจง คอ การเขยนทตองใชความกระจางชดเจนไมคลมเครอ

กอความสงสยใหแกผอาน หากมขอความใดทจะใหผอานอาจเกดขอสงสยตองอธบายขยายความ

ใหชดเจน หากมคาจากดความกตองจากดความใหกระชบรดกม และมความหมายตรงประเดน

มากทสด ควรคานงถงอยเสมอวาการเขยนนนเพอสงสารไปยงผอน ตองคานงถงผอานทมความร

ระดบกลางใหมากทสด อยาคดวาผอานทกคนจะมความรสง หรอมงจะเขยนใหผมความรอาน

เทานน การเขยนทดตองเปนทเขาใจของผอานโดยทวไป

๕. มแงมมทคงท คอ การแสดงแงคดในการเขยนซงผแตงจะเสนอแนวคดสาคญ

ของตนไวในงานเขยน พงรกษาแงมมใหคงทไมเปลยนเสนอแนวคดแปลกใหมในงานเขยนชนเดยว

เชน การเขยนเพอเสนอปญหา เ รองทจะเขยนนนจะตองกาหนดใหแนนอนวา เราจะมอง

ในจดแนวคดหรอแงมม ในยอหนาตอไปกจะตองกลาวไวอยางชดเจน กลาวคอ เขยนถงมมเดม

จนกระทงหมดขอสงสยแลว จงจะเปลยนไปมองมมอน

๖. มความนาสนใจตดตาม คอ การเขยนไมวาจะเปนรอยแกวหรอรอยกรอง

หากขาดความนาสนใจเสยแลว กจะทาใหผอานเบอหนายไมอยากตดตามขอเขยนอกตอไป

การเขยนทชวนสนใจตดตามนน ตองมกลวธเราใจผอานใหตดตามตงแตตน และเมออานจบแลว

กชวนใหผอานคดวพากษวจารณงานเขยนของตน และใครจะไดอานงานเขยนของผแตง

คนเดยวกนนอก ในงานเขยนชนอน ๆ หรอเรองอน ๆ๗

เมอจะพจารณาถงผลงานการเขยนตาง ๆ ทออกมาสสายตาของผอานในปจจบนนน

กยากทจะบอกไดวางานชนนน ๆ เปนงานเขยนทดหรอไม อยางไรกตามลกษณะทวไปทเปนเกณฑ

ตดสนวางานเขยนนนดหรอไม เราสามารถพจารณาไดจาก

๑. งานเขยนนนมความชดเจน ถกตอง ใชประโยคในการเขยนไมกากวม คลมเครอ

มขอมลในการเขยนถกตอง สามารถบอกทไปทมาได

๒. งานเขยนนนมความเรยบรอย ประณต ทงในดานเนอหาและภาษาทใช โดยใช

ภาษาทเขาใจงาย แตสามารถใหความรสกแกผอานไดมาก

๓. มความกระชบและไพเราะ คอ จะตองใชถอยคาทไมฟมเฟอย มการเลอกสรรคา

ทชดเจนและมนาหนก ไมใชคาหยาบ คาตลาดหรอคาตางประเทศโดยไมจาเปน

๗สมพร มนตะสตร แพงพพฒน, การเขยนเพอการสอสาร, หนา ๑๑.

๑๙

วจตร แสงพลสทธ และคณะ ไดกลาวลกษณะของงานเขยนทดวา งานชนใด

จะไดรบการยอมรบจากผอานวาเปนงานทดไดนน ยอมตองเขาเกณฑทสาคญ ๗ ประการ คอ

๑. ภาษาด หมายถง การใชภาษาอยางประณต มประสทธภาพ

๒. มแงงาม หมายถง งานเขยนชนนน ควรมจดเดนในดานใดดานหนง ทเราความรสก

ของผอานใหตดตามอาน

๓. ความเทยงธรรม หมายถง งานเขยนทปราศจากอคตใด ๆ โดยมงเอาคณธรรม

และความถกตองเปนทตง

๔. มงสาคญ หมายถง งานเขยนนนจะตองมจดมงหมายทสาคญอยางใดอยางหนง

มใชเขยนไปโดยปราศจากเปาหมายทเดนชด

๕. สรรคจาเปน หมายถง งานเขยนทผอานเกดความรสกวาตนเองจาเปนทจะตองอาน

เพราะผ เขยนเลอกนาเอาสงจาเปนมาเสนอ หากไมอานแลวจะเกดความร สกวาขาดไป

อยางนาเสยดาย

๖. เดนเนอหา หมายถง ประโยชนทผอานจะไดรบจากงานเขยนชนนน ๆ ในทางใด

ทางหนง หรอหลาย ๆ ทาง คมกบทหามาอาน

๗. สงคานยม หมายถง งานเขยนทแสดงใหเหนถงความมจตใจสง มแงมมทคงท

ไมกลบไปกลบมา มรสนยมและคานยม ทถกตองสอดคลองตามทานองคลองธรรม๘

นอกจากน ผวจยเหนวา ลกษณะของการเขยนผลงานตาง ๆ โดยเฉพาะในเรองการ

เขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรมนน ควรมลกษณะของการเขยนทดดงน

๑. ตองมถกตอง คอ มขอมลในการเขยนทถกตอง การใชถอยคา / ภาษา กมความ

ถกตองตามหลกภาษา

๒. เดนในเนอหา คอ มความชดเจน ความเรยบงายของภาษา มความกระชบ

๓. มความไพเราะ คอ สรางความประทบใจแกผอาน

จะเหนไดวา การเขยนบทสนทรพจนท สาคญ คอ การเรยบเรยงถอยคา ตองม

ความพถพถน ในการใชคา สรางประโยค ใหมความสอดคลองในเนอหาของหลกธรรม ทมความ

๘ วจตร แสงพลสทธ และคณะ, การใชภาษา (ไทย ๑๐๑), (กรงเทพ ฯ : สานกพมพ

โอเดยนสโตร, ๒๕๒๒). หนา ๒๗๑.

๒๐

ไพเราะ งดงามทงในเบองตน ในทามกลาง และในทสด ซงถอวาเปนการประดษฐถอยคา

ทไพเราะ สละสลวย ลกซง กนใจ เปนการสรางความประทบแกผอานไดเปนอยางด

หากพระสงฆไดประยกตลกษณะของการเขยนทดมาใชในการเขยนบทสนทรพจน

กจะทาใหพระสงฆสามารถเขยนบทสนทรพจนออกเผยแผได และสามารถเขาถงกลมเปาหมายไดทาใหการเผยแผมประสทธภาพและประสทธผลมากขน

๒.๑.๒ ประเภทการเขยน/รปแบบการเขยน

กอนเรมตนการเขยนใด ๆ สงจาเปนเบองตนทผเขยนจะตองกาหนดกอนอนใด คอ

รปแบบการเขยนทจะเลอกใชการกาหนดรปแบบการเขยนขนอยกบประเภทของงานเขยน เชน

การเขยนบทความทางวชาการ รปแบบการเขยนกจะแตกตางไปจากการเขยนนวนยายเปนตน

ประสทธ กาพยกลอน ไดจาแนกรปแบบการเขยนออกเปน ๒ รปแบบ๙ คอ

(ก) การเขยนทเปนแบบแผน

การเขยนทตองมขอกาหนด มระเบยบกฎเกณฑ การใชภาษาตองใชภาษามาตรฐาน

ไดแก

๑. การเขยนเรยงความ เปนความเรยงชนดหนงทประกอบดวยทงศาสตรและศลป

คอ เปนงานเขยนทมรปแบบอยางมแบบแผน และผเขยนจะตองมความเฉพาะตวในการเขยน

ทจะทาใหผอานมความสนใจอานและตดตามเรองจนกระทงจบ

๒. การเขยนบทความ บทความเปนความเรยงชนดหนง ทเขยนขนโดยมหลกฐาน

ขอเทจจรง บทความมลกษณะบางอยางทคลายกน และแตกตางกนกบเรยงความ ลกษณะท

คลายกนกบเรยงความ คอ มคานา เนอเรอง และสรป สวนลกษณะทแตกตางกนกบเรยงความ

ตรงทเรยงความนนมงเขยนแสดงความร ความคด เกยวกบเรองนน ๆ เพยงอยางเดยว แต

บทความนนเขยนขนเพอเสนอขอคดเหนเกยวกบเรองหรอเหตการณตาง ๆ ทเกดขน เรองทจะ

เขยนเปนบทความจงตองเปนเรองทคนกาลงสนใจ ทนตอเหตการณ มสาระแทรกทรรศนะทชวน

คดชวนอาน

๙ประสทธ กาพยกลอน, การเขยนภาคปฏบต, (กรงเทพ ฯ : สานกพมพไทยวฒนาพานช,

๒๕๑๘), หนา ๑๗๘.

๒๑

๓. การเขยนรายงานทางวชาการ / การทาบนทกทางวชาการ คอ การเขยนเสนอ

ผลงานอนไดมาจากการศกษาคนควาพเศษนอกเหนอไปจากเรองทไดศกษาในชนเรยน ทงนเพอ

เปนการสงเสรมใหผเรยนรจกแสวงหาความรดวยตนเอง

๔. การทารายงานการประชม คอ การบนทกความคดเหนของผมาประชม ผเขารวม

ประชมและมตของทประชมไวเปนหลกฐาน

๕. การเขยนจดหมาย การเขยนจดหมายเพอตดตอสอสารกนมอย ๓ ประเภท คอ

จดหมายสวนตว จดหมายธรกจ และจดหมายราชการ๑๐

๖. การเขยนยอความ คอ การเกบความในบทความหรอเรยงความมาเรยบเรยงใหม

ใหกะทดรดไดเนอหาทงหมด แตความหมายของเรองไมผดจากเดม โดยกอนทจะยอความจะตอง

อานเรองทจะยอใหละเอยด และจบประเดนของเรองใหไดเสยกอน๑๑

นอกจากนการถอดคาประพนธ การเขยนบทสนทพจน กจดอยในประเภทการเขยน

ทเปนแบบแผนดวย

(ข) การเขยนทไมเปนแบบแผน

การเขยนทไมจากดขอความหรอระเบยบกฎเกณฑแนนอน การใชภาษาทเขยนอาจใช

ภาษามาตรฐาน ภาษากงมาตรฐานหรอภาษาพดได การเขยนทไมเปนแบบแผน ไดแก

๑. การแนะนาหนงสอ บางทกเรยกวาการพนจหนงสอ มลกษณะเปนการวจารณ

หนงสออยางงาย ๆ ระดบหนงทไมคอยมความซบซอนทางหลกวชาการมากนก การวจารณ

ระดบน เปนการรายงานตอผอานวา หนงสอเลมนมเนอเรองวาอยางไร มประโยชนแกผอาน

อยางไร ผแนะนามความคดเหนอยางไร ชอบหรอไมดวยเหตผลอยางไร

๒. การวเคราะหวรรณกรรม เปนการอธบายลกษณะการเขยน และการวนจฉย

คณคาของงานเขยน ใหคาตดสนสงทเปนศลปกรรมหรอวรรณกรรม โดยผมความรควรเชอถอ

ไดวามคาความงาม ความไพเราะดอยางไร หรอมขอขาดตกบกพรองอยางไรบาง ตชม มกใช

เตมคาวา วพากษวจารณ

๑๐สนท ตงทว, การใชภาษาเชงปฏบต, หนา ๑๓๐–๒๐๖.

๑๑เอกฉท จารเมธชน, การใชภาษาไทย, (กรงเทพ ฯ : สานกพมพโอเดยนสโตร, ๒๕๒๘),

หนา ๑๒๔.

๒๒

๓. การเขยนเรองสน เปนรปแบบของงานเขยนบนเทงคดประเภทเรองเลาทใชคานอย

แตดาเนนเรองรวดเรว มจดมงหมายหลกหรอแกนเรองเพยงอยางเดยว นยมใหมตวละครนอย

ใชฉากและเวลาจากด

๔. การเขยนบทละครพด ทจรงแลวลกษณะเนอเรองของบทละครกเหมอนกบเรองสน

หรอนวนยาย ตางกนทรปแบบของการเขยนเทานน บทละครอาจมลกษณะเปนองคเดยว หรอ

เปนเรองยาวองคหลายฉากกได สดแทแตผเขยนจะใหเรองดาเนนไปสนหรอยาวแคไหน

๕. การเขยนสารคด สารคดกบบทความมลกษณะเหมอนกนมาก แตมลกษณะ

แตกตางกนอยบางทวา สารคดนนนอกจากจะอาศยความร เปนหลกแลว ยงตองใหความ

เ พ ล ด เ พ ล น

แกผอานไปพรอม ๆ กน๑๒

๖. การเขยนบนทกประจาวน เปนการจดบนทกเรองราวและเหตการณตาง ๆ ท

ตนเองไดประสบหรอเกดขนกบตนเอง การจดบนทกนมกจะจดลงในสมดสวนตว บนทกประจาวน

สามารถชใหเหนนสยและความเปนอยของบคคลได

๗. การจดคาบรรยาย เปนการจดบนทกขอความทไดยนไดฟงมา การจดคาบรรยาย

ทใชในการเรยนการสอนทสาคญ คอ การจดคาบรรยายของคร อาจารย บนทกในสมดเพอนามา

ทบทวนไวสาหรบสอบ๑๓

การเขยนสาหรบเดก การเขยนโฆษณา กจดอยในประเภทการเขยนทไมมแบบแผน

ดงนน รปแบบการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรมนน จงพอสรปได

วา เปนการเขยนทเปนแบบแผน ซงมรปแบบการเขยน ๒ วธ คอ

๑. รปแบบการเขยนชกนาโดยการปลกศรทธา คอ เปนการเขยนโนมนาวใจทแสดง

ใหเหนวา ผเขยนมความนาเชอถอ โดยการใชหลกวชา แสดงหลกฐาน ตารบตารา ขอพสจนตาง ๆ

แสดงความคดอยางลกซง คมคาย อาจยกขอธรรมะหรอคตขนอางอง

๒. รปแบบการเขยนชกนาโดยใหเหตผล คอ แสดงใหเหนขอเทจจรง อาจยกตวอยาง

ประกอบ หรอการเปรยบเทยบ ใหเหตผลดวยวธอปมานหรออนมาน เปนตน

๑๒สนท ตงทว, การใชภาษาเชงปฏบต, หนา ๒๐๗–๒๕๐.

๑๓เอกฉท จารเมธชน, การใชภาษาไทย, หนา ๑๕๓.

๒๓

จะเหนไดวา รปแบบการเขยนบทสนทรพจนนน ผวจยพจารณาแลวเหนวา เปนการ

เขยนทเปนแบบแผน โดยมลกษณะของการเขยนอยางมกฎเกณฑ และใหมการใชมาตรฐาน

ในการใชภาษา เพอนามาอางองถงเหตผลและชกนาใหเกดศรทธา พรอม ๆ กบการเสนอแนว

ความคดและมมมองตาง ๆ เพอใหผอานไดรบอรรถรสทางภาษา และไดซมซบหลกพทธธรรม

ทแฝงไปดวยขอคดตาง ๆ มากมาย ๒.๑.๓ แหลงขอมลในการเขยน

แหลงขอมลการเขยน เปนสงจาเปนสาหรบการเขยนทกรปแบบ ซงตองอาศยขอมล

ประกอบการเขยนเพอใหงานเขยนมความสมบรณ มหลกฐานนาเชอถอ มความแปลก ความใหม

ไมจาเจ นาตดตาม แหลงขอมลทใชในการเขยนนนยอมขนอยกบรปแบบของการเขยน ถาเปน

การเขยนตาราหรอบทความทางวชาการแลว แหลงขอมลจะมาจากการศกษาคนควาดวยการอาน

จากตาราเอกสารทเกยวของ แตถาเปนการเขยนนวนยาย หรอบนเทงคด อาจนาขอมลมาจาก

จนตนาการ แนวคดหรอประสบการณ การสงเกต เปนตน ฮารมอนและดกคนสน กลาวไววา

การไดมาซงความรทแปลกใหม ไดมาจากแหลงตาง ๆ ดงตอไปน

๑. การอาน เปนวธหนงทจะใหไดมาซงขอมลในการเขยน แหลงขอมลนนบวาเปน

แหลงขอมลทหาไดสะดวก รวดเรว ประหยด และไดผลคมคากวาแหลงขอมลอน ทงนเพราะ

การอานนนเปนแหลงขอมลทไดรวบรวมไวเปนหมวดหมอยแลว ผเขยนเพยงแตคนหามาศกษา

เปรยบเทยบเลอกเฟนเอาเฉพาะขอมลทตองการ จงอาจจะรวบรวมขอมลการเขยนจากตารา

และเอกสารทเกยวของหลาย ๆ แหลงในเวลาเดยวกนหรอเวลาใกลเคยงกนไดเทาทตองการ

ซงถาจะใชวธการรวบรวมขอมลการเขยนดวยวธการอน เชน การสงเกต การฟง และการถาม

มอาจจะทาได อกประการหนงแหลงขอมลจากการอานอาจเปนผลมาจากการสะสมความร

ความคด จากการอานมาสมาเสมอ เปนระยะเวลาอนยาวนาน ผทอานมากยอมมความรสะสม

ไวมาก การสะสมความรจากการอาน อาจจะไดมาจากการอานดวยจดมงหมายทแตกตางกน

เชน การอานเพอการคนควาหาความร ความเขาใจ ความเพลดเพลนบนเทงใจ

๒. การสงเกต การเขยนบางลกษณะไดมาจากการสงเกต นกเขยนบางคน

ชอบการทองเทยวไปในทตาง ๆ เมอกลบมากมผลงานการเขยนออกสสายตาผอานเปนอนมาก

๒๔

ขอมลทไดจากการเขยนเหลานเปนผลงานจากการรบประสบการณดวยการสงเกตสงทไดพบเหน

ทงนเพราะการสงเกตเปนสงทชวยใหผเขยนมความคดแตกฉาน มสงใหม ๆ มาเสนอผอาน

ผเขยนจะตองเปนคนชางสงเกต มสายตาแหลมคม มความละเอยดลกซงในการสงเกตสงตาง ๆ

กจะไดขอมลไปใชในการเขยน

๓. การฟง เปนแหลงขอมลการเขยนทตองการเกบสะสมความร ความเขาใจจากการ

ฟงแลวนามาบนทกเปนเรองราว ขอเขยน ใหผอานซงไมไดอยเปนผฟงดวยไดทราบ การเขยน

จากการฟงนนจะเปนขอเขยนทด ถาผเขยนฟงมาจากหลายแหลงทเชอถอได ทงนเพราะการฟง

จากผพดนนบางคนอาจพดอยางเลอนลอยขาดหลกฐานยนยน การฟงควรฟงในสงทเปนสาระฟง

เพอใหไดขอมลทเชอถอได

๔. การถาม เปนลกษณะการเกบรวบรวมขอมลตามเปาหมาย โดยทผเขยนจะตอง

กาหนดเปาหมายเอาไวลวงหนาวาตองการจะทราบเรองอะไร ในแงไหน กจะตงประเดนคาถาม

ตามทตองการ การตงคาถามอาจใชสาหรบการเกบขอมลทเปนขอสงสย เพอเปนการตรวจสอบ

ความถกตองของขอมล และเพอเปนการขยายรายละเอยดของขอมลอกดวย๑๔

ในการศกษาบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน ผวจยจะไดสรป

ถงวธการและรปแบบทมาของแหลงขอมลขาวสารททานพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดนามาใช

ในการรวบรวมเพอการเขยนบทสนทรพจนตอไป ๒.๑.๔ การวางโครงเรอง

การวางโครงเรองเปนสงจาเปนอยางหนง ทจะขาดเสยมไดในการเขยนผลตงานเขยน

เพราะโครงเรองจะชวยใหการเรยบเรยงเรองราวดาเนนไปตามลาดบ ทาใหการเขยนบรรลผล

สมความมงหมาย คอ ไดกลาวถงปญหาและเรองราวตาง ๆ อยางครอบคลมและครบถวน

ตามทควรจะเปน การวางโครงเรองมความสาคญ คอ

๑. เปนตวกาหนดทศทางในการเขยนทาใหงานเขยนมเปาหมายและขอบขายสมบรณ

ชดเจน ไมตกประเดนสาคญ และไมออกนอกประเดนทกาหนด

๑๔สมพร มนตะสตร แพงพพฒน, การเขยนเพอการสอสาร, หนา ๖.

๒๕

๒. ชวยใหงานเขยนมเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพ อนจะชวยสงผลให

โครงเรองมสดสวนทสวยงามและเหมาะสม

๓. ชวยใหผเขยนพจารณาใหรายละเอยดของเนอหา และสามารถกาหนดกลวธ

ในการนาเสนอเนอหาในแตละประเดนไดอยางเหมาะสม๑๕

โครงเรองจงเปรยบเสมอนแบบแปลนสาหรบผกอสราง ซงจะใชเปนบรรทดฐาน

ในการกอสรางงานแตละชนแตละอยางขนมา ตองแกไขพจารณาดตงแตยงไมเรมกอสราง

สวนใดจะตด เตม เสรมแตง กดจากแบบแปลนทยงไมไดลงมอกอสราง การทนายชางขาดแปลน

แลวเกดความขดของในการกอสรางฉนใด ผเขยนจะเกดความขดของในการเขยนฉนนน๑๖

โครงเรองประกอบดวยหวขอหรอประเดนตาง ๆ ทแสดงความสาคญมาก

และสาคญรองลงมาตามลาดบ มลกษณะคลายกบสารบญอยางคราว ๆ นนเอง ปกตการวาง

โครงเรองจะตองทาใหเสรจเรยบรอยกอนลงมอเขยนรายละเอยด ไมใชเขยนไปพลางคดไปพลาง

เพราะจะทาใหเขยนยาก แมจะลงมอเขยนรายละเอยดแลว ถาพบวาโครงเรองไมสมบรณ

หรอบกพรองในสวนใดกตามกยงสามารถแกไขในสวนนน ๆ ได

อนง นอกจากโครงเรองจะมประโยชนในดานการเขยน คอ ชวยใหเขยนงาย มระบบ

ระเบยบ ครอบคลม และเนอหาครบถวนแลว ยงมประโยชนในดานการอานดวย ทงน “เพราะวา

การเขยนคอภาษาทแสดงออกใหผอานเขาใจ ถาผเขยนใชโครงเรองจดระเบยบความคด แยกแยะ

เนอเรองท เขยนไดชดเจน ผอานกสามารถวเคราะหแยกแยะหวขอไดกระจางและเขาใจ

ความสาคญไดถกตอง” ๑๗

ดงนน ในการวางโครงเรองมหลกเกณฑสาคญ ๆ ดงน

(ก) การเกรนนา…เรมเรงเรา…จงใจ…

๑๕ปรชา ทชนพงศ, การเขยนผลงานทางวชาการ, ( กรงเทพ ฯ : สานกพมพโอเดยนสโตร,

๒๕๓๕), หนา ๒๗.

๑๖ฉตรชย ศกระกาญจน, การใชภาษาไทย การเขยนเรยงความ, (นครศรธรรมราช :

วทยาลยครนครศรธรรมราช, ๒๕๑๗), หนา ๖๙. (อดสาเนา)

๑๗ประสทธ กาพยกลอน, การเขยนภาคปฏบต, หนา ๑๑๖.

๒๖

คานาเปนสวนทเรยกใหผอานทราบวา เขากาลงจะอานอะไร คานาทดจะทาใหผอาน

ตองการอานเนอเรองตอไป แตถาคานาไมดผอานอาจหมดกาลงใจในการทจะอาน คานาจงเปน

จดสาคญเรมแรกทจะทาใหงานเขยนประสบความสาเรจ การเขยนคานาอาจจดในรปตาง ๆ

แลวแตเรองทจะเขยน แตสงทสาคญจะตองจงใจผอาน มลกษณะดงน

ก) บอกประเดนสาคญของเรอง

ข) นาสนใจ ดงดดใหผอานอยากทราบถงเนอหาสาระโดยละเอยด การขนบทนา

แบบแปลกใหมจะนาสนใจกวาการขนบทนาแบบพน ๆ ทอานแคประโยคแรกกเดาไดแลววา

ตอไปจะเขยนอยางไร เชน การขนบทนาโดยใชวธอธบายชอเรอง

ค) ทาใหผอานเกดความศรทธาในความร และความสามารถของผเขยน ดงนน

บทนาจงตองแสดงความตงใจเขยน และประสบการณอนกวางขวางลกซงในเรองนนของผเขยน

ดงนน รปแบบการขนตนทดสามารถเลอกใชไดตามลกษณะของเนอเรอง ซงพอสรปได

ดงน

๑. นาดวยเหตการณสาคญทมความสอดคลองกบเนอเรอง ซงเหตการณทวาน

ตองเกดขนจรง และกาลงเปนทนาสนใจของคนทวไป การนาแบบนจะทาใหผอานเกดความศรทธา

เพราะเปนการแสดงใหเหนวา ผเขยนมความตนตวตอสงตาง ๆ ตลอดเวลา

๒. นาดวยวาทะ คาคม หรอขอเขยนของบคคลสาคญ ทอาจสอดคลองหรอขดแยง

กบเนอเรองกได

๓. นาดวยคาถาม เพอยวยใหผอานคดหาคาตอบ ทดสอบความสามารถของตนเอง

การนาแบบนจะทาใหผอานสนใจอยากรวา คาตอบในเนอเรองนนตรงกบความคดของตนหรอไม

๔. นาดวยการใหคาจากดความ คอ การอธบายใหเขาใจความหมายของชอเรอง

เสยกอน แตการนาแบบนเปนวธทนยมใชกนมาก จงไมมความแปลกใหมนาสนใจ ดงนน จงควรใช

ตอเมอมเหตจาเปน ๔ ประการ คอ

๔.๑ ชอเรองนนกนความกวางมาก จาเปนตองกาหนดแนวทางใหม โดยนยาม

ความหมายใหแคบลงเพยงเฉพาะดาน

๔.๒ ชอเรองมถอยคาหรอศพททคนสวนมากยงไมเขาใจ จงตองใหคาจากด

ความเพอใหคนเขาใจตรงกน

๔.๓ ชอเรองมความหมายไดหลายทางมผเขาใจแตกตางกนอย จงตองจากด

ความใหชดเจน

๒๗

๔.๔ ผเขยนมเจตนาจะใหคาจากดความแปลกใหม เพอประโยชนในการจงใจ

ผอานใหรสกขดแยงไมคนเคยและเกดความสนใจ

๕. นาดวยการบอกเจตนา หรอวตถประสงคในการเขยน วธนใชไดดกบวตถประสงค

ทเปนประโยชนตอผอานโดยตรง

๖. นาดวยขอมล สถต ขอเทจจรง สงเหลานจะกระตนใหผอานตนตว เหน

ความสาคญของเรองนนไดเปนอยางด

๗. นาดวยการกลาวถงบคคลทตองเขยนถง โดยการดงเอาลกษณะเดนหรอสงท

สรางชอเสยงกบคนผนนมาบอกกลาวกอน เพอใหผอานเกดความสนใจ

๘. นาดวยการมงตรงสเรอง เรมดวยขอความทกลาวแบบกวาง ๆ แลวคอยเชอมโยง

ไปสประเดนทเราตองการเขยน วธนเหมาะกบเรองทผอานมความคนเคยอยแลวพอสมควร

๙. นาดวยการเลาเรอง หรอเลาถงความเปนมาพนฐานของเรอง เพอทาใหผอานเกด

ความคนเคยกบเรองมากขน และยงสามารถชกชวนใหผอานตดตามเรองตอไปไดอยางดอกดวย

ถาความเปนมานนไมธรรมดา

ขอควรจา อยาเขยนบทนาทไมสอดคลองไมสมพนธกบเนอเรองและบทสรป เพราะจะ

ทาใหผอานจบสาระสาคญไมได และเกดความสบสน นอกจากนการเขยนบทนายาวเกนไป

หรอใชขอความทซาซากกอาจทาใหผอานรสกเบอตงแตบทนาจนไมอานเนอเรองเลยกได๑๘

เพราะฉะนน แนวคดเกยวกบการเกรนนาหรอรปแบบการขนตนทดน ผวจยจะไดนามา

พจารณาถงการเขยนเกรนนาบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว วาทานไดใชหลก

และแนวทางในการเกรนนาบทสนทรพจนอยางไรบาง เพอเปนประโยชนตอพระสงฆผทาหนาท

บทบาทดานการเผยแผหลกพทธธรรมโดยวธการเขยนบทสนทรพจน จะไดนาแนวคดเหลานน

มาใชเปนแบบอยางในการเขยน ตามรปแบบทตนเหนวาเหมาสมกบการเขยนในเรองนน ๆ ตอไป (ข) การดาเนนเรอง…เรองรรอบ…เขาใจ…

๑๘ยดา รกไทย, เบญจมาศ อาพนธ, คนฉลาดเขยน, พมพครงท ๒, (กรงเทพ ฯ : บรษทเอกซ

เปอรเนท จากด, ๒๕๔๒), หนา ๓๐.

๒๘

เนอเรองเปนสวนทสาคญทสด ในการเขยนทกครงจะตองกาหนดวาเนอเรอง

ทจะเขยนนนจะใหอะไรกบผอานบาง มความรดพอทจะเขยนหรอยง ผอานควรไดผลคมคา

กบการอาน สงทสาคญทผเขยนจะตองเขยนใหสมเหตสมผล มขอเทจจรง การเขยนเนอเรอง

จะจดใหมกยอหนากไดตามความเหมาะสม ขอสาคญจะตองใหเนอเรองเกยวเนองกนเปนลกโซ

เพอเชอมโยงความ ใหผอานตดตามเรองโดยตลอด

เนอเรอง หรอเนอหา ควรมลกษณะดงน

๑. สงทเขยนไปนนตรงตามวตถประสงคหรอไม

๒. มสาระสาคญครบถวนหรอไม อยาละขอมลทสาคญทงไปเพราะคดวาผอานรแลว

๓. รายละเอยดทนามาเสรมหวขอประเดนสาคญเหมาะสม มสอดคลองกนหรอเปลา

มากเกนความจาเปนไปหรอเปลา

๔. เนอเรองมความสมพนธตอเนอง สมเหตสมผลหรอไม

๕. ความยาวของยอหนาเหมาะสมหรอไม

๖. ขนตอนการนาเสนอ นาสนใจหรอไม

๗. ขอมลทเปนขอเทจจรง ตวเลขถกตองหรอเปลา

๘. ขอมลนนมความทนสมยหรอไม๑๙

จากแนวคดเกยวกบการดาเนนเรองทกลาวมาแลวน ผวจยจะไดนามาพจารณา

ถงการดาเนนเรองบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว วาทานไดใชหลกและแนวทาง

ในการดาเนนเรองบทสนทรพจนอยางไรบาง เพอทาใหงานดานการเผยแผการเขยนบทสนทรพจน

ของพระสงฆในยคปจจบน มความนาสนใจ และเปนทนยมของผอานทว ๆ ไป (ค) การสรปเรอง…ลารนเรง…จบใจ…

สรปเปนการชวยกระชบงานเขยนทงหมดวาตองการกลาวถงอะไร อาจฝากขอคด

หรอสรางความประทบใจใหกบผอาน การสรปตองใหกลมกลนกบคานาและเนอเรองทงหมด

จงจะเปนการสรปทด บทสรปไมใชเรองยอ แตเปนสวนหนงของการเขยนเพอปดเรอง เพอชวยยา

๑๙เรองเดยวกน, หนา ๕๓.

๒๙

ใหผอานทราบวา งานเขยนทอานมาแลว มวตถประสงคอะไร มขอคดหรอความรอะไรบาง

บทสรปทด ควรมลกษณะดงน

๑. ชวยยาเจตนาของผเขยนใหชดเจนขน

๒. สอดคลองกบเนอเรองและประเดนหลกของเรอง

๓. ชวยใหผอานทราบถง สาระสาคญทแฝงอยในเนอเรองซงผอานอาจจะจบใจความ

ไมได เพราะสานวนการเขยนมความซบซอน

๔. ใชถอยคาทรวบรด ชดเจน และนาประทบใจ เพอใหผอานจดจาหรอนาไปคด

และนาไปปฏบตตอ

ขอควรจาสาหรบวธการเขยนบทสรปตาง ๆ มดงน

๑. สรปดวยภาษตหรอคาคม จะชวยทาใหผอานจาไดงายและจาไดนาน แตถา

นาเรองดวยภาษตหรอคาคมแลว กไมควรสรปในแบบเดยวกนอก เพราะมนจะเปนการซาซากจาเจ

และขอความทยกมานนกควรพอเหมาะกบเนอเรอง

๒. สรปดวยความคดเหนของผเขยน ซงอาจจะเหนดวย ขดแยง เสนอแนะ ชกชวน

หรออะไรกไดทงนน

๓. สรปดวยคาถาม ทชวนใหผอานคดหาคาตอบตอไป

๔. สรปดวยการใหกาลงใจแกผอาน

๕. สรปดวยการทงทาย ใชคาคมหรอประโยคทมความหมายลกซง แฝงไวดวยแงคด๒๐

ศลปะในการสรปเรองตอนจบ เปนกลวธเขยนทสามารถสรางความประทบใจ

ใหแกผอานไดเปนอยางด เพราะถาจบดกเทากบเปนการทงทายไวใหคดกนนาน นกเขยนหลาย

ทานนยมสรปเรองไวตอนจบ โดยเฉพาะในการเขยนบทความ นวนยาย เรองสน เปนการรวบรวม

ความคดทกระจดกระจายของคนอานใหเขาทอกครงหนง เพราะบางครงเรองทเขยนมาตงแตตน

คนอานชกจะลมใจความสาคญไปเสยแลวกม การขมวดสรปเรองตอนจบจงเปนการดงความสนใจ

ของผอานมารวมกนไวอกครงหนง และบางครงนกเขยนอาจจะเพยงแตทงคางไวใหผอานเดา

หรอคดฝนเอาเอง โดยทงจดสดยอดไวในใจผอาน

๒๐เรองเดยวกน, หนา ๔๕.

๓๐

การจบเรองแบบสรปตอนจบนมกลวธทดอยหลายประการ สวนมากมกจะเปน

การแสดงทรรศนะสวนตวของผเขยน อาจจะจบดวยสานวนโวหารเพราะ ๆ สภาษต คาพงเพย

ขอคดจากผทมชอเสยง จบดวยการคลคลายปมของเรอง ดวยคตเตอนใจ หรอเสนอแนะแนวทาง

ทพงปฏบตทคาดวาจะเปนผลดในการดาเนนชวต๒๑

สาหรบในแนวคดเกยวกบการเขยนบทสรปน ผวจยจะไดนามาพจารณา

ถงการสรปบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว วาทานไดใชหลกและแนวทาง

ในการสรปบทสนทรพจนอยางไรบาง

๒.๑.๕ การสรางประโยค

คา เปนหนวยเลกทสด นกประพนธเอาคามาลาดบกนเขาเปนขอความ

เรยกในไวยากรณวา ประโยค แลวกเรยงประโยคตาง ๆ ใหมขอความตดตอกนเปนลาดบ

รวมเรยกวา เนอความ หรอขอความตอนหนง เนอความหลาย ๆ ตอนรวมกนเปนเรองหนง

บทวรรณกรรมตาง ๆ จะพนไปจากคา ประโยค เนอความ ไปไมไดเลย สงทงสามประการน

ดเผน ๆ กเปนธรรมดาสามญ แตกเปรยบเหมอนใบไมใบเดยว นกพฤษศาสตรอาจใหความร

ทเปนประโยชนแกเราไดมใชนอย

หลกแหงการนาถอยคามารวมลาดบกนเปนขอความ ซงเรยกวา ประโยค

ลกษณะของประโยค คอ คาหลายคารวมกน แสดงขอความจบลงเพยงขอความเดยว

ถานาเอาประโยคตาง ๆ มาพจารณา จะเหนลกษณะตอไปน

ประโยคสามญทสด ซงเรยกในภาษาไวยากรณวา เอกตถประโยค ประโยคชนดน

ยอมมประธาน กรยา หรอประธาน กรยา กรรม หรอประธาน กรยา คาประกอบกรยา

ฉะนน เราสามารถขยายประโยคออกไป ซงทาได ๒ วธ คอ หาคามาขยาย

กบหาขอความมาขยาย คาทนามาขยายนนไดแกคาวเศษณ หรอทเคยเรยกกนวา คาคณศพท

และกรยาวเศษณ สวนขอความทมาขยายไดแกประโยคอน ๆ ซงมเนอความเกยวเนองกน

และการทความจะเกยวเนองกนไดกตองอาศยคาตอ ซงเรยกในไวยากรณวา คาบพบท สนธาน

ประพนธสรรพนาม และประพนธวเศษณ๒๒

๒๑สมพร มนตะสตร แพงพพฒน, การเขยนเพอการสอสาร, หนา ๑๖ – ๓๒.

๒๒เปลอง ณ นคร, ศลปะแหงการประพนธ, หนา ๒๑.

๓๑

โครงสรางของประโยค (Structure of Sentences) เกยวกบโครงสรางของประโยคม

สวนสาคญทควรกลาวถง๒๓ คอ

๑ การลาดบทของวลและอนประโยค คอ กฎแหงความใกลชด (Proximility) ไดแก

สงทเกยวของกนพาดพงถงกน ตองอยใกลชดกน และกฎแหงความกอนหลง (Priority)

คอ การเนนประโยคโดยเนนท ลาดบความกอนหลง ท สาคญท สดคอจะเนนตอนปลาย

เพอความหนกแนน

๒ ประโยคกระชบและประโยคหลวม (Periodic and Loose) เปลอง ณ นคร ไดให

ความหมายของประโยคทงสองชนดน สรปไดวา๒๔

(ก) ประโยคกระชบ คอ งานเขยนทเอาขอความสาคญไปไวประโยคหลงสดให

ประโยคตนเปนประโยคทชกนาความสนใจและกอใหเกดความสงสย ผอานจะตองอานไปจนจบ

มฉะนนจะไมเขาใจเรองประโยค ลกษณะนเปนประโยคทดเพราะสามารถยดความสนใจของผอาน

ไวได

(ข) ประโยคหลวม คอประโยคทพดใจความสาคญจบเสยกอน แลวตอไป

จงกลาวพลความ ประโยคเชนนจะไมนาฟง

๓. เอกภาพของประโยค (Unity)ประโยคหนง ๆ จะตองมความคดสาคญเพยงความคด

เดยว ถามอนประโยคหลายอนประโยคประกอบอย อนประโยคเหลานน จะตองมความเกยวเนอง

กบใจความสาคญ

ประโยคไมมเอกภาพ หมายถง ประโยคทมใจความสาคญอยางหนง และในขอความ

นนมอนประโยคทไมเกยวเนองกนเขามาแทรกอย

ขอความตอนหนง ๆ คอ ประโยค จะเปนประโยคเดยวหรอหลายประโยคกได

แสดงความอยางใดอยางหนงแตเพยงอยางเดยว ขอใหสงเกตวา บทความคอตวเรอง ๆ หนง

๒๓ทวศกด ญาณประทป, การเขยนสารคด, (กรงเทพ ฯ : โรงพมพอกษรไทย, ๒๕๒๕), หนา

๓๑ - ๔๔.

๒๔เปลอง ณ นคร, คาบรรยายวชาการประพนธและหนงสอพมพ, ( กรงเทพ ฯ : ไทยวฒนา

พานช, ๒๕๐๗), หนา ๑๘๒.

๓๒

ขอความคอเนอเรองตอนหนง ๆ ใจความคอจดสาคญของเรองในตอนหนง ๆ เมอผเขยน

มใจความอยางหนงอยางใดทจะเขยน ผเขยนจะตองหาทางทาใหผอานเขาใจ ซงทาไดดงน

๑. อธบายความหมายของเรองทจะเขยน

๒. ยกตวอยางใหเหน

๓. แสดงเหตผลแหงความคดของผเขยน

๔. อธบายแจกแจงเรองใหละเอยดออกไป

๕. อางหลกฐานสนบสนนความคดของผเขยน

ในขอความตอนหนง ๆ ตองมประโยคสาคญแสดงใจความทผเขยนตองการเขยน

ประโยคนผเขยนจะไววางไวตอนตน ตอนกลาง หรอตอนปลายกได แตทดทสดคออยตอนตน

ของขอความ เพราะดงดดความสนใจไดด๒๕

ฉลวย สรสทธ กลาววา การเรยบเรยงถอยคาเพยง ๒ - ๓ ประโยคแรกเพอเรมเรอง

ใหดทสดนนยอมจะตองคานงถงปจจยสาคญ ๆ ถง ๒ ประการ คอ

ประการท ๑ จะตองเรมเขยนดวยถอยคาภาษาทอานงาย ๆ รดกม กนความมาก

จงใจ เพอจะทาใหผอานนกอยากอานเรองเหลานนตอไปจนจบ

ประการท ๒ จะตองเรยบเรยงประโยค ซงประหนงคลายกบอธบายขอบขาย

ความหมายหรอการใหคาจากดความ หรอจะพรรณาหรอบรรยายความอยางใดอยางหนงของเรอง

ตงแตเรมเรองเลยทเดยว ซงกเทากบเปนบนไดหรอถนนทปดวยพรมทผอานจะเดนผานถงเนอเรอง

อยางราบเรยบทสด๒๖

สาหรบการสรางประโยค ของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน ทานไดใชหลกการ

สอดคลองกบลกษณะของการเรยบเรยงประโยคทด ของวจตร แสงพลสทธ ซงพอสรปไดดงน

๑. มความชดเจนไมคลมเครอ

๒. เปนประโยคสมบรณ

๓. ประโยคไมยาวเกนไปและสนเกนไป ควรหดใชเอกตถประโยคและสงกรประโยค

แตไมควรซอนกนจนยดยาว

๒๕เปลอง ณ นคร, ศลปะแหงการประพนธ, หนา ๓๑.

๒๖ฉลวย สรสทธ, ศลปะการเขยน, (กรงเทพ ฯ : สานกพมพโอเดยนสโตร, ๒๕๒๓), หนา ๙๗.

๓๓

๔. ใชคากะทดรด ไมซา ไมวกวน และไมฟมเฟอย

๕. เปนประโยคแบบไทย ไมเลยนสานวนประโยคของตางประเทศ

๖. มความสมพนธกนระหวางประโยค (มสมพนธภาพ)๒๗

จะเหนไดวา การเขยนบทสนทรพจนนน การสรางประโยคมสวนสาคญในการสราง

ผลงานการเขยน เพราะวา รปแบบของประโยคในการเขยนนนตองมความชดเจน สมบรณ ม

ความสมพนธเชอมโยงเกยวเนองกนเปนลาดบ ๆ มการจดห วขอ กอองคประกอบ และตกรอบ

ลาดบความ กจะทาใหผลงานการเขยนนาตดตามจนจบเรอง ๒.๑.๖ การใชคา/ภาษา

การสอสารจะเกดขนไดนน กตอเมอผสอสารถอดความคดออกมาสงผานสญลกษณ

ในรปแบบทผรบสารจะเขาใจได

เราทราบแลววาความคดหนง ๆ สามารถแสดงออกไดดวยถอยคาหลายอยางตางๆ กน

แมในภาษาเดยวกน การใชคาทแตกตางกนทาใหเกดความประทบใจในระดบทแตกตางกน

แกผ รบสาร เราอาจกลาวไดวา การโนมนาวใจนนขนอยกบความสามารถของผ สอสาร

ในการทจะสรางนยตรงทชดเจนสาหรบคา ๆ หนง หรอเปลยนความหมายของคา ๆ หนงใหได

และยงคา ๆ นน มความสมพนธกบวตถจรง ๆ มากขนเทาใด ผสอสารกตองใชความพยายาม

ในการทจะเปลยนแปลงมากขนเทานน๒๘

จะเหนไดวา สอแหงความเขาใจ กคอ ถอยคา หรอจะเรยกสน ๆ กวา คา คาน คอ

สมบตของนกเขยน นกเขยนรคามากเทาใด วงทเขาจะเขยนกกวางยงขน นกเขยนจะตองเปน

นกสะสมคาเพยงแตคาทเราใชพดกนธรรมดา ไมเพยงพอสาหรบนกประพนธจะใชบรรยายเรองได

เพยงแตรคาวา เดน คาเดยว ยงไมพอทจะแสดงกรยาของการไปได เพราะมคาวา ยาง กาว

ยอง คลาน กระดบ นวยนาด เหลาน ยอมใหภาพแหงการไปตางกนทงสน

เมอเราสะสมคาแลว เราตองพจารณาคานนใหรความหมายอนแทจรง แมวาคาบางคา

จะมความหมายเหมอนกนกจรง แตทกคามความหมายโดยของตวเองอยแลว ในการใชคา

จงอยาใชอยางประมาท จงพจารณาคาทเราตองการใชใหถองแท วา ใชคาอะไรในทอยางไร

๒๗วจตร แสงพลสทธ และคณะ, การใชภาษา (ไทย ๑๐๑), หนา ๒๘๔.

๒๘อรวรรณ ปลนธนโอวาท, การสอสารเพอการโนมนาวใจ, พมพครงท ๓, (กรงเทพ ฯ :

สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๖), หนา ๑๖๗.

๓๔

คานนมความหมายอยางไร เชน บรรดาภาพตาง ๆ จะเปนภาพกรยาทาทาง ภาพบคคล สตว

สงของ ภาพของอาการแหงความเศรา ความดใจ ลวนมคาพดประจา และเมอเราเขยนคานน ๆ

ออกมา จะทาใหผอานนกเหนภาพ เราเรยกวา ภาพพจน (Image Making Words)

ดงนน ในการใชคาใหตรงกบความหมายทเราตองการนนยอมเปนการประหยดคา

ไมตองใชคาอธบายจนยดยาวฟมเฟอย ไมเสยเวลาของเราและผอาน จะทาใหเขาใจไดทนท

และทาใหขอความนนเดนชด อนง ควรเขาใจดวยวา คา มลกษณะประจาตวของมนเชนเดยวกบ

มนษย บางคางมงาม บางคาแกคราเครอะ บางคาทะมดทะแมง บางคาสะสวยงดงาม บางคา

มสงา บางคามลกษณะเปนไพร บางคาจดไมมรส บางคาเผดรอน บางคาออนหวาน๒๙

เสาวนย สกขาบณฑต เสนอแนวทางในเรองของการใชถอยคาไววา งานเขยนทดนน

ยอมมาจากการทผเขยนรจกใชคาไดอยางสละสลวย เหมาะสม ถกตอง ตามหลกไวยากรณ คาทม

ความหมายคลายกนมหลายคา ผเขยนจะตองรจกเลอกใชคาทมความหมายไพเราะและนาฟงกวา

เชน คาวา “ในเวลากลางคน” ถาเปนการเขยนในเชงพรรณนา ควรใชคาวา “ในยามราตร” คาท

ใชแตละคาควรเปนคาทอยในระดบเดยวกน เชน ถาคาแรกใช “สนข” แทนคาวา “หมา” คาวา

“สกร” กควรใชแทนคาวา “หม” เปนตน

หลกสาคญในการใชคาอาจกลาวโดยสรปเปนขอ ๆ ไดดงน

๑. ใชคาใหถกตามตาแหนงหนาท เชน คาสรรพนาม ใชทาหนาทเปนประธาน

หรอกรรม คากรยาแสดงการกระทา เปนตน ผเขยนตองรจกคาใดทาหนาทอะไรอยตรงสวนไหน

ของประโยคและใชเมอใด

๒. เรยงลาดบคาหรอพยางคใหถกตอง ถาเรยงกลบกนความหมายอาจจะกลบกนได

เชน ใจชากบชาใจ หนวกหกบหหนวก เปนตน

๓. ตองรจกเลอกใชคาใหเหมาะสมกบกาลเทศะ ถงแมคาจะมความหมาย

คลายคลงกน แตเวลาเขยนจะตองดความเหมาะสม เชน ไมใชคาวา ตลบอบอวลกบกลนเหมน

ตวอยาง เชน ภายในโรงฆาสตวตลบอบอวลไปดวยกลนคาวเลอดและซากสตว ควรใชคา

“คละคลง” แทนคาวา “ตลบอบอวล” เปนตน

๔. เลอกใชคาระดบเดยวกน เชน ลกใชกบพอ แตถาใชบตร ควรใชคกบบดา เปนตน

๒๙เปลอง ณ นคร, ศลปะแหงการประพนธ, หนา ๙.

๓๕

๕. ใชคาใหตรงกบความหมาย ภาษาไทยมคาเปนจานวนมากทมความหมาย

คลายกน เชน ขวาง – ปา, ไกล – หาง, ใกล – ชด เปนตน คาบางคามความหมายแฝงอยทางด

หรอทางไมด ถาใชผดความหมายกจะผดไป๓๐

สวนในแนวคดเกยวกบการใชคาทผวจยไดรวบรวมมาน จะเปนประโยชนอยางยง

ตอการศกษาถงวธการและรปแบบในการใชคาในบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว

วาทานไดใชคาอยางไร เพอใหบทสนทรพจนของทานเปนทชนชมและสนใจของผอาน

องคประกอบทสาคญของการใชภาษาตามหลกนเทศศาสตร สรปไดดงน

๑. ความกระจางชดของภาษา ภาษาทใชตองชดเจนไมคลมเครอ หรอกอใหเกดความ

สบสน นน คอ ภาษาทใชตองมลกษณะ ตอไปน

๑.๑ ถกตองชดเจน คอ ใชถอยคาทถายทอดความคดเหน ความรสกของผพด

ไดด มความหมายแจมชด และมความสมพนธกบคาอน ๆ ไดกลมกลน สมเหต สมผล ชวนฟง

๑.๒ ใชคาชเฉพาะและกอใหเกดความเขาใจไดด ไมใชถอยคาทเปนนามธรรม

ฟงแลวงนงง หรอตความไมได โดยยดความรและภมหลงของผฟงเปนสาคญ

๑.๓ อยาใชคาทไมจาเปนหรอคาคณศพททใหรายละเอยดทไมสาคญ เพราะจะ

ทาใหความไมกระชบ และเยนเยอ

๑.๔ สรางความสมเหตสมผลดวยการใชเหตผลกลาวอางหรอแสดงลาดบความ

และเหตการณอยางถกตองเขาใจไดด อนเกดจากความสามารถในการเลอกใชภาษา และแตง

ประโยคทไพเราะและชดเจน

๒. การใชภาษาททาใหผฟงเกดภาพได ดวยการใชการเปรยบเทยบ อปมาอปไมย

หรอตวอยางกบสงทผฟงรจกและคนเคย สามารถพดสรางสสน และบรรยากาศใหผฟงวาดภาพ

ตามไปไดจากการฟง

๓. การใชยาคาหรอความเพอสรางหรอยาจดเดน หรอความสาคญของเนอหา

ดวยการใหผฟงรบและเขาใจในประเดนสาคญหรอแกนของเนอหาใหได

๓๐เสาวนย สกขาบณฑต, การเขยนสาหรบการสอสาร, (กรงเทพ ฯ : สานกพมพดวงกมล,

๒๕๓๔), หนา ๒๐ - ๒๑.

๓๖

๔. ความเหมาะสมของการใชภาษา นนคอ ใชภาษาใหเหมาะสมกบความตองการ

ความสนใจ ความรและทศนคตของผฟง การใชภาษาใหเหมาะสมกบคนฟง อาจทาไดโดย

๔.๑ ใชคาสรรพนามทสรางความใกลชดเปนกนเองแตสภาพ

๔.๒ ใชการตงคาถาม เพอใหผฟงสนใจและเกดความรสกรวม

๔.๓ กลาวถงหรอยกตวอยางในเรองทผฟงมสวนรวม มประสบการณ

๔.๔ หากตองการสรางความร สกรวมดวยการสรางสถานการณ ควรสราง

สถานการณในเรองทเปนไปได และเกดขนไดสาหรบผฟงกลมนน ๆ

๔.๕ ระวงการใชภาษาทอาจสรางความเขาใจผดในกลมผฟงนน โดยเฉพาะ

การทาใหเกดความรสกวาดถก เหยยดหยาม ไมใหเกยรต๓๑

๒.๑.๗ การสรางสารเพอโนมนาวใจ

การเขยนโนมนาวใจโดยทวไปจะมเปนทานองทคลองจองกน มทงทเปนคาเชญชวน

คาขอรอง และคลายคาสง ซงมหลกการเปนองคประกอบสาคญ ๆ ดงน

(ก) หลกการใชภาษาในการเขยนโนมนาวใจ

การเขยนโนมนาวใจเปนการเขยนทตองการผลตอบสนองอยางด การใชถอยคา

ตองมทงพลงอานาจของคาและความออนนอมออนโยน จงควรระมดระวงในการใชภาษา

ในการเขยนโนมนาวใจ ดงน

๑.๑ เลอกสรรคาใหเหมาะสมกบความ

๑.๒ ใชภาษาทางการหรอภาษาแบบแผน

๑.๓ ใชถอยคาตรงไปตรงมา ไมเลนโวหารจนเกนงาม

๑.๔ ใชรปประโยคงาย ไมซบซอน

๑.๕ ใชภาษาสภาพแสดงความออนโยน จรงใจ

๑.๖ คานงถงจตวทยาระหวางบคคลมากกวาผลในการเขยน

๑.๗ ใชถอยคาสน ๆ กะทดรด

๓๑ปรมะ สตะเวทน, หลกนเทศศาสตร, (กรงเทพ ฯ : พมพทหางหนสวน จากด ภาพพมพ,

๒๕๒๘), หนา ๘๘.

๓๗

จะเหนไดวาการเขยนเพอโนมนาวใจผเขยนตองใชความพยายามทจะเปลยนความเชอ

ทศนคต คานยม และการกระทาของบคคลอนดวยกลวธทเหมาะสม ใหมผลกระทบใจบคคลนน

เกดการยอมรบและยอมเปลยนตามทผโนมนาวใจตองการ

ขอความทใชโนมนาวใจนนไมจาเปนตองยดยาวเสมอไป ถอยคาสน ๆ เพยงไมกคา

แตหากมความกระชบ สน ชดเจน กจะมอานาจในการเขาใจมนษยไดดพอ และตองใชภาษาทม

นาเสยงไปในเชงเสนอแนะ ขอรอง วงวอน หรอยวเยา ซงในการเลอกใชคาเพอใหเกดนาเสยง

ดงกลาว จะตองเลอกใชคาใหสอความหมายตามทตองการ โดยคานงถงจงหวะและความนมนวล

ในนาเสยงของคาดวย นาเสยงของการใชภาษาโนมนาวใจนน ผใชภาษาตองพยายามสราง

ความรสกใหผรบสารเกดความรสกคลอยตาม ไมกลาวเชงตาหนหรอเปนคาสง แตใชภาษาทม

ลกษณะจงใจใหผรบสารใชดลยพนจพจารณา เพอจะไดประจกษชดดวยตนเอง๓๒

ผวจยเหนวา หลกการใชภาษาในการเขยนโนมนาวใจนนเปนสวนประกอบอยางหนง

ในการเขยนเพอการสอสาร เพราะวา การโนมนาวใจเปนความพยายามในการทจะเปลยนแปลง

ความเชอ ทศนคต และคานยม เปนการเสนอแนะ ขอรอง วงวอน ใหผรบสารคลอยตาม

หรอยอมรบและเปลยนแปลงตามทผโนมนาวใจตองการ

ดงนน การเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรมนน จงมจดมงหมาย

ทสาคญ คอการเสนอขอเทจจรง ตามความเปนจรงเกยวกบหลกธรรมนน ๆ ทสามารถเชอมโยง

เกยวเนองกบเรองทตองการเขยน การเขยนโนมนาวใจจงเปนสวนประกอบหนงของการเขยน

บทสนทรพจนทตองใชภาษาในการเขยนโนมนาวใจ เพอใหผอานเมออานแลวเกดการเปลยนแปลง

ความเชอ ทศนคต และคานยมในทางทดขน

(ข) หลกการเขยนเพอจงใจหรอโนมนาวใจ

การเขยนเพอจงใจหรอโนมนาวใจ มวตถประสงคใหผอานเกดความเขาใจ และรสก

ตามทผเขยนตองการ ซงมใชเปนเพยงการถายทอดขอเทจจรง การเลาประสบการณหรอแสดง

ความคดเหนธรรมดา แตตองสามารถทาใหผอานเกดความประทบใจ มความเหนคลอยตาม และ

มทศนคตทดตอเรองเขยนนน การเขยนจงมเปาหมายในการจงใจ เพอใหคลอยตาม เพอเปลยน

ทศนคต กระตนและเราความรสก และเพอใหเกดการกระทา ซงมวธการเขยนเพอจงใจ ๔ วธคอ

๓๒สมพร มนตะสตร แพงพพฒน, การเขยนเพอการสอสาร, หนา ๒๑๕.

๓๘

๑. การใหเหตผล มวธการเรมจากการใหขอเทจจรง ซงอาจเปนเรองทรกนดอยแลว

หรอเปนขอโตแยงใหม ๆ จากนนจงใหเหตผลสนบสนนและสรปเพอใหเหนจรง ขอสาคญเหตผล

ทยกมาสนบสนนนน จะตองสมพนธสอดคลองกบขอเสนอทตองการพสจน

๒. การเราอารมณ อารมณเปนแรงผลกดนทสาคญของมนษย หากผอานมทศนคต

ทดตอเรองทเขยนอยกอนแลว ยอมจะใชการเราอารมณเพอชกจงไดโดยงายโดยเฉพาะการชกจง

กลมบคคลทมคณสมบตบางประการคลายคลงกน เชน กลมแมบาน กลมนกเรยน กลมกรรมกร

เปนตน ภาษาเปนเครองมออยางดยงในการเราอารมณ เพราะศพทในภาษาไทยนนในความหมาย

หนง ๆ มอยหลายระดบและหลายศพทดวยกน

๓. การใชบคลกหรอชอเสยงตวเปนเครองจงใจ อาจเปนชอเสยงบคลกของผเขยนเอง

หรอบคคลทผเขยนอางถงกได ซงเปนวธการทมกไดผล เพราะคนทวไปใหความเชอถอชอเสยง

บคลกดงกลาวอยกอนแลว ผเขยนจงสามารถนามาอางเพอเปนเครองยนยนไดอกครงหนง

เปนวธการทใชมากในวงการโฆษณาในปจจบน

๔. การเสนอแนะ เปนวธการจงใจหลกเลยงความคดเหนโตแยง เปนการจงใจทางออม

เพราะคนเรามกไมชอบใหคนอนบอกกลาวตรง ๆ และมกกระทาตามกนหากไมทนฉกคด

การเสนอแนะจงเปนการจงใจทยดหลกการทาตามกน โดยไมทนไตรตรองและไมใหรสกตว

เปนสาคญ๓๓

สาหรบหลกการเขยนเพอจงใจหรอโนมนาวใจนน ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว

ทานใชหลกการเขยนงาย ๆ คอ การใหเหตผลและการเสนอแนะ จะเหนไดวา ผลงานการเขยน

บทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน มการใหเหตผลทสมเหตสมผล ทานทม

วธการเขยนจงใจไดอยางนาสนใจ คอ การใหเหตผลทางวชาการทมความนาเชอถอ ทงในสวน

รปธรรม นามธรรม และขอเทจจรงตาง ๆ เปนการสรางความคด ในเชงเขยนถามใหผอาน

ไดคดชวนใหตดตาม เปนการตอกยาความรสกของผอานใหเกดสานกทาทาย

ดงนน ในการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรมนน ถาหากพระสงฆ

ไดนาหลกการเขยนเพอจงใจมาประยกตใช กจะใหผอานสนใจ ตดตามอานผลงานการเขยน

อยางตอเนอง และทสาคญการเขยนเพอจงใจนน ยงเปนการเปลยนแปลงความเชอ ทศนคต

และคานยมของผอานดวย

๓๓อวยพร พานช และคณะ, ภาษาและหลกการเขยนเพอการสอสาร, ( กรงเทพ ฯ :

สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๓), หนา ๑๘๑.

๓๙

๒.๒ วรรณกรรมและผลงานวจยทเกยวของ

งานวจยเกยวกบการศกษาการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรม

ของพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร การคนควา

เรองนโดยตรงยงไมมผใดศกษามากอน มแตงานวจยทใกลเคยง ซงผวจยไดแบงงานวจย

ออกเปน ๓ ดาน คอ

๑. งานวจยดานวเคราะหวรรณกรรมทางพระพทธศาสนาทเกยวของ

๒. งานวจยดานวเคราะหวรรณกรรม และการเผยแผหลกพทธธรรมของพระสงฆ

ทมชอเสยงทงในอดตและปจจบน

๓. ตวอยางผลงานดานวรรณกรรมทมผรวบรวมไวของพระสงฆทมชอเสยงในปจจบน

จานวน ๓ ทาน คอ สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

(สวฑฒนมหาเถร), ทานพ ทธทาสภกข และพระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต)

๑. งานวจยดานวเคราะหวรรณกรรมทางพระพทธศาสนาทเกยวของ

พระมหาวฒน วฑฒนสธ (อปคา)๓๔ไดศกษาคาสอนเรองคณธรรมทางพระพทธศาสนา

ทปรากฏในภาษตลานนา ผลจากการศกษาพบวา ลกษณะของคณธรรมทางพระพทธศาสนา

ทปรากฏอยในสภาษตลานนานน แสดงใหเหนถงความสาคญของคาสงสอนทบรรดาภมปญญา

ลานนาชนไดนอมนามากลนกรอง สรางขนเปนหลกการและประยกตสอดแทรกเอาสาระธรรม

ทางพระพทธศาสนา เพอใชเปนธรรโมบายในการอบรมสงสอน รวมทงถายทอดคณลกษณะ

ของคณธรรม ศลธรรม จรรยาบรรณ อนเกดจากมมมองโลกมนษย ซงมอทธพลและบทบาท

ตอวถชวตความเปนอยของลานนาชน จนกลายเปนวงจรวฏจกรแหงชวตเรมตงแตเกดจนถงตาย

๓๔พระมหาวฒน วฑฒนสธ (อปคา), “คาสอนเรองคณธรรมทางพระพทธศาสนาทปรากฏในภาษต

ลานนา”, วทยานพนธปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย),

๒๕๓๗, หนา ๒๐๓.

๔๐

พระมหาพรพงษ ปญาโภ (จาปาใด)๓๕ ไดศกษาวจยเรองวเคราะหพทธจรยธรรม

ทปรากฏในกวนพนธ : ศกษาเฉพาะกรณกวนพนธรางวลซไรท(ประเทศไทย) ผลการศกษาพบวา

จดมงหมายของกว คอ การสรางสรรคพลงแหงการแสวงหาแนวทางทจะกระจายจรยธรรม

สความเลวรายทงหลายของมวลมนษยชาตในโลก ธรรมะทประยกตผสมผสานอยางกลมกลน

กบเหตการณและยคสมย คอ ความยงใหญของกวนพนธซไรท เพราะแกนสารทแทจรงของบทกว

คอ การมงไปสการหลดพนจากปญหาทกาลงเผชญดวยหลกพทธธรรม แตดวยระดบและความ

ลกซงของเนอหาในบทกวทแตกตางกน เพราะเหตผลทางความงดงามของภาษาระดบ

ขนของหลกจรยธรรมจงแตกตางกน ความถกความผด ควรหรอไมควร หรอความดความชว

ทปรากฏในบทกวจงอาจแตกตางกนได ในเมอมนษยมพนฐานธรรมะในจตใจทแตกตางกน

แกนแทของกวนพนธซไรทจงพอบอกไดวารวมอยในหลกธรรมทสมผสได กคอ ผเขาถงธรรม

สมควรแกธรรมนน ๆ เทานน

พระมหาสมชย สรวฑฒโน (ศรนอก)๓๖ ไดศกษาวจยเรองหลกธรรมทาง

พระพทธศาสนาทปรากฏอยในบทเพลงลกทงไทย ซงพอสรปไดวา เพลงลกทงไทยเปนวรรณกรรม

ทมคณคาดานสาระเกยวกบสงคมและวถของชาวชนบทไทยอยางกวางขวาง การสะทอนใหเหน

ถงความเชอโดยทว ๆ ไป ของสงคมไทย ซงเปนสงคมพระพทธศาสนา เปนสงทพบมากในเพลง

ลกทงไทย ความเชอในเรองบญกรรมไดบรรเทาความรนแรงของปญหาชองวางระหวางคนจนกบ

คนรวย ซงถบตวหางออกจากกนมากขนทกทนน เพลงลกทงไดสะทอนใหเหน “เอกลกษณ

ของคนไทย” อยางหนงคอ ความเชอในเรองบญกรรม เรองชาตกอนชาตหนา ความเชอ

ในเรองเหลานแมจะไมเปนวทยาศาสตร แตกนบเปนขอปลอบใจคนจนยามสนหวงไดเปนอยางด

และทสาคญเพลงลกทงยงสะทอนใหเหนวา สงคมไทยสวนมากยงขาดกลไกทนามาซงความ

เสมอภาคและยตธรรม ดวยเหตนจงอาจพจารณาไดวา เพลงลกทงมใชเปนเพยงสอเพอความ

๓๕ พระมหาพรพงษ ปญาโภ (จาปาใด), “วเคราะหพทธจรยธรรมทปรากฏในกวนพนธ : ศกษา

เฉพาะกรณกวนพนธรางวลซไรท(ประเทศไทย)”, วทยานพนธปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑต

วทยาลย : มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย), ๒๕๔๖, หนา ๑๑๖.

๓๖พระมหาสมชย สรวฑฒโน (ศรนอก), “หลกธรรมทางพระพทธศาสนาทปรากฏอยในบทเพลง

ลกทงไทย”, วทยานพนธปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาจฬาลงกรณราช

วทยาลย), ๒๕๓๗.

๔๑

บนเทงบรสทธ เพลงลกทงอาจจดเปนวรรณกรรมเพอชวตทกาหนดวฒนธรรมไทย มรดกไทย

ในสมยตาง ๆ ไวใหคนรนหลงไดดวย

พระมหาสรเดช สรสกโก (อนทรศกด)๓๗ ไดศกษาวจยเรองอทธพลของ

พระพทธศาสนาทมตอวรรณคดไทย : ศกษาเฉพาะกรณ เสภาเรองขนชาง ขนแผน ซงสรปไดวา

หลกธรรมทางพระพทธศาสนานนแทรกอยในเสภาเรองขนชาง ขนแผน มอยมากมาย แตคาสอนท

ส า ค ญ

ทคนสวนใหญยอมรบและนาไปปฏบตในวถชวตจรง กคอ เรองกรรม และไตรลกษณ

โดยมความเชอวา การเวยนวายตายเกดของมนษยและสตวทงหลายในสงสารวฏ เปนไปดวย

อานาจกรรม วถชวตของมนษยและสรรพสตวในโลกนจะตองดาเนนไปตามหลกไตรลกษณ คอ

อนจจง ความไมเทยงแทแนนอน ทกขง ความเปนทกข และอนตตา ความไมใชตวตน

ทไมสามารถจะบงคบได หลกดงกลาวจะตองเปนไปอยางตอเนองตลอดชวต แมวาจะมคาสอน

ระดบสงคอนพพานเปนทางออกสดทาย ซงมงใหมนษยรจกพฒนาตนจนเปนอสระ หลดพน

จากกเลสตณหา แตเปนสงทเปนไปไดยากสาหรบสามญชน ดงนน ในวถชวตจรงแลว นพพาน

ในเสภาเรองขนชาง ขนแผน เปนเพยงหลกธรรมในอดมคต ทมนษยปรารถนาและหวง

ในภพชาตหนาเทานน หาใชสงทตองการในชวตปจจบนแตอยางใด

เดชา ชาภกด๓๘ ไดศกษาวจยเรองวเคราะหหลกจรยธรรมในวรรณคดสภาษตพระรวง

พบวา สภาษตพระรวงไดสอนหลกธรรม เพอการปฏบตใหถกตองของฆราวาสผครองเรอน

ในดานตาง ๆ เชน การประกอบอาชพ ความรบผดชอบและการพฒนาตนเองใหดขน ในบรบท

ตาง ๆ ของการดาเนนชวตในสงคม ตลอดจนการปฏบตตนตอบคคลอน ๆ สภาษตพระรวงไดใช

หลกคาสอนทางพระพทธศาสนามาผสมผสานคตนยมความเชอและวถชวตของคนในสงคม

หลกคาสอนในสภาษตพระรวงไดถกนามาใชสอนใหคนไทยมจรยธรรมในการดาเนนชวต

๓๗พระมหาสรเดช สรสกโก (อนทรศกด), “อทธพลของพระพทธศาสนาทมตอวรรณคดไทย :

ศกษาเฉพาะกรณ เสภาเรองขนชาง ขนแผน”, วทยานพนธปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑต

วทยาลย :มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย), ๒๕๓๙.

๓๘เดชา ชาภกด, “วเคราะหหลกจรยธรรมในวรรณคดสภาษตพระรวง”, วทยานพนธอกษร

ศาสตรมหาบณฑต, สาขาจรยศาสตรศกษา (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหดล), ๒๕๔๒. หนาบทคดยอ.

๔๒

จงพอสรปไดวา หลกพทธธรรมตาง ๆ ทปรากฏในภาษตลานนา กวนพนธซไรท

บทเพลงลกทงไทย เสภา หรอในสภาษตพระรวง ลวนแสดงใหเหนถงความสาคญของพระพทธ-

ศาสนาทมอทธพลตอสงคมนน ๆ ไดเปนอยางด ควรคาแกการศกษาและนามาประยกตใชใน

ชวตประจาวน

ดงนน การศกษาเรองการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรม กถอวา

เปนสวนหนงในการนาเอาหลกพทธธรรมมาประยกตใชในการเขยน เพอถายทอดหลกพทธธรรม

ดวยภาษาทเรยกวา สนทรพจน คอ ถอยคาทประกอบดวยความไพเราะ งดงาม ความมชวตชวา

ในภาษา เปนสอในการถายทอดเชอมโยงอรรถธรรมและอรรถรสทางภาษาไดเปนอยางด

๒. งานวจยดานวเคราะหวรรณกรรม และวธการเผยแผหลกพทธธรรมของ พระสงฆทมชอเสยงทงในอดตและปจจบน

พระมหาสญญา ปญาวจตโต (โปรงใจ)๓๙ ไดศกษาวจยเรองรปแบบและแนว

ทางการเผยแผพทธธรรมของพระครพศาลธรรมโกศล (สพจน กจนโก, “หลวงตา–แพรเยอไม” )

พบวา การเทศนา การปาฐกถา–บรรยายธรรม ของพระครพศาลธรรมโกศลนน มรปแบบ

ทเปนการเผยแผพทธธรรมโดยตรง สวนผลงานวรรณกรรมเชงธรรมะ กลาวคอ อมตะชาดกและ

เรองสนนน มรปแบบทเปนการเผยแผพทธธรรมโดยออมหรอโดยประยกตสอนมไดสอนโดยตรง

โดยเฉพาะวรรณกรรมเรองสนของพระครพศาลธรรมโกศลเปนบรณาการ กลาวคอ ผสมผสานกน

๓๙พระมหาสญญา ปญาวจตโต (โปรงใจ), “ศกษารปแบบและแนวทางการเผยแผพทธธรรมของ

พระครพศาลธรรมโกศล (สพจน กจนโก, ‘หลวงตา – แพรเยอไม’)”, วทยานพนธปรญญาพทธศาสตร

มหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย), ๒๕๔๓, หนา ๗๒.

๔๓

ระหวางการชใหเหนปญหาตาง ๆ ทเกดขนในสงคมไทยและใหคาแนะนา หรอเสนอความคดเหน

เชงแกไขปรบปรง สงเสรมใหเกดจตสานกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต โบราณสถานและ

โบราณวตถ

พระมหาบญเลศ ธมมทสส (โอฐส) ๔๐ ไดศกษาวจยเรองวธการเผยแผพระพทธศาสนา

ของพระราชวทยาคม (หลวงพอคณ ปรสทโธ) พบวา ทานมวธการดานการเผยแผหรอสอพระธรรม

คาสงสอนทางพระพทธศาสนาใหแกผรบสารหรอผฟงไดอยางยอดเยยม เปนการสอนแบบใหม

โดยใชสอสญลกษณเปนสวนใหญไดแก ทานนาเอาสอทคนเชอและนยมมาเปนเทคนคการสอน

เชน การเคาะหว ทคนทงหลายเชอกนวา สามารถรกษาโรคมะเรง อมพาต อมพฤกษ วณโรค

โรคหด โรคหอบได เพอสอในการสอนวา “จงมสต อยาประมาทในชวต เพราะคนทประมาท

เหมอนคนทตายแลว แตคนทไมประมาทมสตรตวอยเสมอ ชอวายอมไมตาย” และสอการสอน

แบบใหมทใชเดนชดทสด คอ การรบบรจาคเงนทผศรทธาถวาย ทานจะใหเงนคนครงหนง

แกผทถวาย เพอสอนวา ใหรจกทาบญ รจกประมาณตนเอง ไมทาตนและผอนใหเดอดรอน

ใหรจกสนโดษ ใหรจกเพยงพอ ไมใชจะกอบโกยเอาอยางเดยว โดยไมคานงถงความเดอดรอน

ของผ อนและเหนแกประโยชนสวนรวมเปนหลก และทานสามารถเผยแผคาสงสอนทาง

พระพทธศาสนาโดยใชหลกนเทศศาสตรมาประยกตใชผสมผสานกบการสอสารเพอการพฒนาท

เขากบหลกธรรมไดอยางเหมาะสมกบเหตการณปจจบน

นกจ พลายชม๔๑ ไดศกษาวจยเรองวเคราะหวรรณกรรมของพทธทาส โดยศกษา

ปรชญาศาสนา การตความและการใชถอยคาสานวนของพทธทาสภกข ผลการศกษาพบวา

ในวรรณกรรมของพทธทาสภกข มปรชญาศาสนาสาคญหลายศาสนา เชน ปรชญาพทธศาสนา

ศาสนาฮนด ศาสนาเชน และศาสนาครสต การตความม ๒ ประเภท คอ การตความในแง

บคลาธษฐานและธรรมาธษฐาน ซงพทธทาสใชคาวา “ภาษาคน”กบ“ภาษาธรรม” ภาษาคน

ตความโดยการอธบายความตามรปศพทใหชดเจนขนและเลานทานประกอบ ภาษธรรมตความ

๔๐ พระมหาบญเลศ ธมมทสส (โอฐส), “วธการเผยแผพระพทธศาสนาของพระราชวทยาคม

(หลวงพอคณ ปรสทโธ)”, วทยานพนธปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาจฬาลงกรณ

ราชวทยาลย), ๒๕๔๓, หนา ๑๖๔.

๔๑นกจ พลายชม, “วเคราะหวรรณกรรมของพทธทาส”, วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต,

ภาควชาภาษาไทย (บณฑตวทยาลย : จฬาลงกรณมหาวทยาลย), ๒๕๒๓. หนาบทคดยอ.

๔๔

โดยการใชปรศนาธรรมและถอยคาสานวน เพอคนหาความหมายทแฝงอย ณ ขอความนน ๆ

พทธทาสภกขมกจะใชคาศพทซา ๆ มศพทภาษาองกฤษปนและรงรงไปดวยศพทเฉพาะ แตลลา

การสอนกมชวตชวาและทาทายความคดอยางยง ทานใชภาษางาย ๆ แตกนความลกซง

วไลลกษณ เลกศรรตน๔๒ ไดศกษาคานยมของสงคมไทยทปรากฏในเรองสน

ของพระครพศาลธรรมโกศล (สพจน กจนโก “หลวงตา”–“แพรเยอไม”) จากการศกษาปรากฏวา

วรรณกรรมเรองสนของพระครพศาลธรรมโกศล จดอยในประเภทเรองสนองธรรมะ เนอหา

ของเรองสนสวนใหญเปนเนอหาทมงสอนศลธรรมจรรยาใหแกผอานเปนสาคญ แตเนองจาก

ในการสอนนน เปนการสอนโดยทางออมหรอโดยประยกตมไดสอนโดยตรง คาสอนสวนมาก

เปนคาสอนธรรมะขนพนฐาน เพอใหคนโดยทวไปนาไปเปนแนวทางในการประพฤตปฏบตไดจรง

ไมเปนอดมคต และเปนคาสอนทมคณคาควรแกการนาไปเปนแนวทางในการดารงชวตของตน

ทงนเพอประโยชนสขในชวตปจจบนของตน ทงในทางสวนตว ทางครอบครว และทางสงคม

สมบต เสรมศลป๔๓ ไดศกษาเรองวรรณกรรมคาสอนของพระพยอม กลยาโณ

โดยศกษา ๓ ดาน คอ ศกษาธรรมะศกษากลวธการเสนอธรรมะและศกษาทศนะของพระพยอม

ในดานกลวธการเสนอธรรมะ ผวจยศกษา ๓ หวขอ คอ การขนคานา การเสนอหลกธรรมแกผฟง

การสรปเรอง ผลการศกษาพบวา ธรรมะทใชสอนมากทสด ไดแก อบายมข ๖ และความเพยร

ซงจะปรากฏกบผฟงทกกลม ดานกลวธการเสนอธรรมะ พระพยอม จะใหความสาคญในการกลาว

คานาและการสรปเรอง สวนการเสนอธรรมะนน ทานจะแทรกธรรมะลงในตวอยาง นทาน

เรองจากประสบการณ การเปรยบเทยบ และอารมณขน สวนทศนะของพระพยอมทานมงเสนอให

ประชาชนทกเพศ ทกวย และทกอาชพ ปฏบตหนาทของตนใหดทสด และตองละจากอบายมข

ทงปวง เพอครอบครวและสงคมจะไดอยอยางมความสข สวนทศนะทปรากฏเดนชด คอ

๔๒วไลลกษณ เลกศรรตน, “วเคราะหเรองสนของแพรเยอไม”, ปรญญานพนธการศกษา

มหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร), ๒๕๒๒. หนาบทคดยอ.

๔๓สมบต เสรมศลป, “วรรณกรรมคาสอนพระพยอม กลยาโณ”, ปรญญานพนธการศกษา

มหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร), ๒๕๒๙. หนาบทคดยอ.

๔๕

ขาราชการตองมความซอสตย ประหยด และมงรบใชประชาชนอยางแทจรง สมณะตองเสนอ

ธรรมะทประชาชนนาไปปฏบตได และตองไมมอบสงมอมเมาแกประชาชน

รตนาภรณ บางจรง๔๔ ไดศกษาเรอง “การศกษาปาฐกถาธรรมของพระเทพวสทธเมธ

(ปญญานนทภกข)ผลการศกษาไดพบวา กลวธการนาเสนอธรรมในปาฐกถาของพระเทพวสทธเมธ

(ปญญานนทภกข) ซงมลกษณะเนอหาประเภทพฒนา มวธการนาเสนอธรรมะ ๔ วธ

คอ การเสนอโดยตรง การเสนอโดยใชตวอยาง กลวธการนาเสนอธรรมะททานใชมากทสด

คอ การเสนอโดยใชการพดเชอมโยง ซงม ๓ ลกษณะ คอ พดเชอมโยงจากเรองราวตาง ๆ เขาส

ธรรมะ พดเชอมโยงจากเหตการณเขาสหวขอธรรมะ และพดเชอมโยงจากขอความในบทสวดมนต

เขาสวธ คอ การเสนอโดยใชการพดเชอมโยง และการนาเสนอโดยใชตวอยาง ปาฐกถาธรรมทม

เนอหาประเภทสดด มวธการเสนอธรรมะ ๒ วธ เชนกน คอ การเสนอโดยการใชการพดเชอมโยง

และการนาเสนอโดยใชตวอยาง การเสนอโดยการใชตวอยางเปนวธการเสนอธรรมะททานใช

มากกวาการเสนอโดยใชการพดเชอมโยง

การใชภาษาในการปาฐกถาของทานมลกษณะเดนนาสนใจ ม ๓ เรอง คอ การใช

ถอยคา การใชภาพพจน การใชสานวน สภาษต และคาพงเพย การใชถอยคาม ๓ ลกษณะ

คอ การใชคางาย การใชคาทมความหมายโดยนย และการใชคาทมาจากภาษาตางประเทศ

การใชภาพพจนม ๓ ลกษณะ คอ ภาพพจนอปมา ภาพพจนบคลาธษฐาน ภาพพจน

การเลยนเสยงธรรมชาต การใชสานวน สภาษต คาพงเพย นามาใชบางตามสมควร

จงพอสรปไดวา การศกษารปแบบดานการเผยแผของพระสงฆทมชอเสยงทงในอดต

จนถงปจจบน พบวา แตละทานมเทคนควธการเผยแผแตกตางกนออกไป เชน

พระเทพวทยาคม (หลวงพอคณ ปรสทโธ) ทานมวธการดานการเผยแผหรอสอ

พระธรรมคาสงสอนทางพระพทธศาสนาใหแกผรบสารหรอผฟงไดอยางยอดเยยม เปนการสอน

แบบใหมโดยใชสอสญลกษณเปนสวนใหญ ไดแก ทานนาเอาสอทคนเชอและนยมมาเปนเทคนค

การสอน เชน การเคาะหว เปนตน

พระครพศาลธรรมโกศล (หลวงตาแพร –เยอไม) ทานมวธการเผยแผพทธธรรม

ในดานการเทศนแหลมหาชาต การปาฐกถา – บรรยายธรรม และมผลงานวรรณกรรมเชงธรรมะ

๔๔รตนาภรณ บางจรง, “การวเคราะหปาฐกถาธรรมของพระเทพวสทธเมธ(ปญญานนทภกข)”,

วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, วชาเอกภาษาไทย (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร), ๒๕๓๗. หนาบทคดยอ.

๔๖

เชน อมตะชาดกและเรองสนองธรรม เนอหาของเรองสน สวนใหญเปนเนอหาทมงสอนศลธรรม

จรรยาใหแกผอานเปนสาคญ เปนตน

สาหรบวรรณกรรมของพทธทาสนน ในดานปรชญาศาสนาทานมวธการการตความ

ในแงบคลาธษฐานและธรรรมาธษฐาน ลลาการสอนมชวตชวาและทาทายความคดอยางยง

สวนวรรณกรรมคาสอนของพระพยอม กลยาโณ ทานมกลวธการเสนอธรรมะ คอ การขนคานา

การเสนอหลกธรรมแกผฟง การสรปเรอง โดยการสอดแทรกธรรมะลงในตวอยาง นทาน หรอเรอง

จากประสบการณ การเปรยบเทยบ และมอารมณขน

ปาฐกถาธรรมของพระเทพวสทธเมธ (ปญญานนทภกข) มวธการนาเสนอธรรมะ ๔ วธ

คอ การเสนอโดยตรง การเสนอโดยใชตวอยาง กลวธการนาเสนอธรรมะททานใชมากทสด คอ การ

เสนอโดยใชการพดเชอมโยง การใชภาษาในการปาฐกถาของทานมลกษณะเดนนาสนใจ ม ๓

เรอง คอ การใชถอยคา การใชภาพพจน การใชสานวน สภาษต และคาพงเพย

ดงนน ผวจยจงไดทาการศกษาการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรม

ของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย ตาบลบานเลอก อาเภอ

โพธาราม จงหวดราชบร เพราะเหนวา ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ทานเปนผทมความร

ความสามารถ มความชานาญในดานการเขยน โดยเฉพาะการเขยนบทสนทรพจน ซงบทธรรมะ

ของทานแตละบท มถอยคาทไพเราะ สละสลวย ลกซง กนใจ ควรแกการศกษา โดยได

ทาการศกษาถงหลกการเขยนและรปแบบโครงสรางการเขยนบทสนทรพจน เพอนาใชเปน

แ บ บ อ ย า ง

ในการเขยนเพอการเผยแผของพระสงฆในยคปจจบน ๓. ตวอยางผลงานดานวรรณกรรมทมผรวบรวมไวของพระสงฆทมชอเสยง ในปจจบน จานวน ๓ ทาน

พระโอวาทซงเปนบทพระนพนธของสมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช

สกลมหาสงฆปรณายก (สวฑฒนมหาเถร) องคพระประมขแหงคณะสงฆไทย ทรงพระนพนธไว

เปนขอคดเตอนใจแกเหลาพทธบรษท๔๕ ดงน

๔๕สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก, พระโอวาท, (กรงเทพ ฯ :

โรงพมพการศาสนา, ๒๕๔๖), หนา ๘๘ - ๙๙.

๔๗

คตธรรมดาทไมมใครเกดมาในโลกนจะหนไปใหพนได กคอ ความแก ความตาย

แตคนโดยมากพากนประมาทเหมอนอยางวา ไมแก ไมตาย นาทจะรบทาความด แตกไมทา

กลบไปทาความชว กอความเดอดรอนใหแกกนและกน ตางตองเผชญทกข เพราะกรรมท

ตางกอใหแกกนอกดวย ฉะนนกนาจะนกถงความแก ความตายกนบาง เพอจะไดลดความมวเมา

และทาความด

ทางพระพทธศาสนาสอนใหทก ๆ คน พจารณาใหทราบหลกกรรมเนอง ๆ เพอเปน

ผไมประมาท พยายามละกรรมชว ประกอบแตกรรมด เพราะทก ๆ คน สามารถละกรรมทชว

ประกอบแตกรรมทดได การทยงปฏบตดงกลาวไมได กเพราะยงประมาท มไดพจารณาใหร

ตระหนกในหลกกรรมและไมเชอกรรม ไมเชอผลของกรรม ไมเชอความทสตวมกรรมเปนของตน

ตอเมอเปนผไมประมาทและมศรทธา ความเชอดงกลาวจงจะละกรรมชว ทากรรมดไดตามสมควร

ทางทถก ควรจะเอาชนะอปสรรคในทางทชอบ และพยายามรกษาสงเสรมความด

ของตน คดใหเหนวาเราทาความดกเพอความด มใชเพอใหใครชม ใครจะชมหรอต เรากยงไมควร

รบหรอปฏเสธ ควรนามาคดสอบสวนตวเราเองด เพอแกไขตวเราเองใหดขน แตไมควรรบมาเปน

เครองหลอกตวเองวาวเศษเพราะเขาชม หรอเลวทรามเพราะเขาต เขาจะวาอยางไรกชางเขา

เราจะดหรอไมดกอยทการกระทาของเราเอง

ธรรมะเปนเครองอบรมจตใจใหมมนษยธรรม รจกเคารพในสทธแหงมนษยชนทวไป

ใหประกอบดวยเมตตาธรรมตลอดถงในสตวเดรจฉาน และใหมหร (ความละอายใจตอความชว)

โอตตปปะ (ความเกรงกลวตอความชว) ทงใหรจกรกษาจตใจ รจกทาความสงบใจใหแกจตใจ

รจกทาใจใหเปนสมาธ

นอกจากน ธรรมะยงเปนเครองอบรมปญญา คอ รจกบาปบญคณโทษ ใหรจกตนเอง

ไมหลงตนลมตน เพราะมวเมาไปในโลกยสมบตตาง ๆ ตลอดถงใหมความรยงขนไปกวานน

ไพโรจน อยมณเทยร๔๖ ไดรวบรวมคดเลอกธรรมะบางตอนทปรากฏอยในหนงสอ

ตาง ๆ ของทานพทธทาสภกข ซงถอวาเปนถอยคาทไพเราะ ลกซง กนใจ เปนคตธรรมขอคด คาคม

โดยใหชอเรองวา “คมธรรมทานพทธทาส” ดงผวจยจะขอนามากลาวดงน

๔๖ไพโรจน อยมณเทยร, คมธรรมทานพทธทาส, ( กรงเทพ ฯ : สานกพมพสขภาพใจ, ๒๕๓๗),

หนา ๒๒ - ๑๖๐.

๔๘

“พระพทธศาสนาเกดขนมาในโลกน เพอทาใหคนรจกสงสงสด ทมนษยควรจะเขาถง

หรอไดรบนนเอง คนทถงธรรมแลวนน ยอมกลายสภาพเปนธรรมไปหมด เมอธรรมถงคนแลว

กจะทาใหสงทเรยกวาคนนนสลายไป เหลออยแตธรรมสงเดยวเทานน ในทกหนทกแหง

และทกกาลทกสมย ถาไมมการถงธรรมแลวยอมไมมทางทจะเอาชนะความทกขได แมแตในระดบ

ของตน ๆ ไมวาในระดบไหน ? อยางไร”

“ธรรมมคณคาในการชวยใหเราเอาชนะโลกได และการถงธรรมกคอการเอาชนะ

โลกไดแลวนนเอง การเอาชนะโลกกคอการเอาชนะทกขได มผลคออยในโลกโดยไมตองเปนทกข”

“การถงธรรมทาใหมชวตอยอยางสดชน เพราะทกขกบเขาไมเปน การลถงธรรมทาให

งานในหนาทของตนประสบความสาเรจ ดวยอานภาพพเศษชนดหนง”๔๗

“จงทางานทกชนดดวยจตวาง ถาเราจะทางานใหมผลด พอลงมอทางานละกตองเปน

เรองจตวาง จากตวก ตวส จากเขาจากเรา จากไดจากเสย จากขาดทน จากการมกาไร

จากอะไรทงหมด แลวจะไมปวดหว แลวงานกไมมความหมายเปนการงาน แตจะเปนของสนก

เหมอนของเลน”

“เคลดลบของการทางานดวยจตวาง คอ ทาใหการงานเปนของสนก ถาทางาน

ดวยจตวน การงานกกลายเปนของทกข”๔๘

“การศกษาธรรมะน กเพอประโยชนแกบคคลนนจนตลอดชวตในทก ๆ เรองทเกยวกบ

การมชวต ธรรมะนนคอ เครองมอทจะตดปญหาของมนษย ทกชนด ทกระดบ ทกยคทกสมย

มนษยชาตจะปลอดภยถามธรรมศาสตรอยจรง ๆ กลาวคอ ของมคมคอธรรมะ ทจะตดปญหา

ทกชนดได”๔๙

“การศกษานน เพอการประหารเสยซงสญชาตญาณอยางสตว การศกษากตอง

เพอมนษยไดสงทดทสดทมนษยควรจะได การทาลายเสยซงสญชาตญาณอยางสตว จะทาให

๔๗พทธทาสภกข, คนถงธรรม - ธรรมถงคน, (กรงเทพ ฯ : สานกพมพแสงธรรม, ๒๕๓๗), หนา

๑๘ - ๓๑. ๔๘พทธทาสภกข, ความสขแทมอยแตในงาน, (กรงเทพ ฯ : สานกพมพหนงสอธรรมบชาของ

คณะเผยแผวธการดาเนนชวตอนประเสรฐ, ๒๕๒๑), หนา ๗ - ๑๘.

๔๙พทธทาสภกข, ธรรมศาสตรา, (กรงเทพ ฯ : หจก.การพมพ, ๒๕๑๖), หนา ๖ - ๒๕.

๔๙

มนษยไดรบผล คอ การไดสงทดทสดทมนษยควรจะได คอ บรมธรรม ไมใชไดแตเพยงความรอด

อยได รอดชวตอยได อยางนนมนคนขลาดเปนเรองของเดก ๆ”๕๐

“ทกคนควรจะศกษาจต เปนเหมอนกบวชาทมนษยจะตองศกษาชนดหนงดวย

แตเดยวนมนไมมธรรมเนยมไมมประเพณอยางน มนไปเรยนหนงสอในโรงเรยนประถม

มธยม อดมอะไรกตาม จบมหาวทยาลยหมดทกแหงแลว กยงไมเคยฝกฝนจตไมรเรองจต

ฉะนน การศกษาไมสมบรณ ใครรความสนราคะ สนโทสะ สนโมหะของตน คนนนคอไดรบปรญญา

ของพระพทธเจา”๕๑

ช. ศรนอก (สมชย ศรนอก)๕๒ กลาวถงผลงานของพระเดชพระคณพระธรรมปฎก

(ป.อ. ปยตโต) วา ผลงานทไดเผยแผนนเปนทยอมรบของผสนใจในหลกธรรมคาสอน

ซงเปนขอเทจจรงและนาไปกลาวขวญและเปนแบบอยาง ถอวาเปนวาทะของปราชญในยคปจจบน

จงไดรวบรวมคดเลอกผลงานของพระเดชพระคณพระธรรมปฎก จากหนงสอหลาย ๆ เรอง

โดยใหชอเรองวา “วาทปราชญ” อนหมายถงวาทะปราชญผทมความคดคมชด หนงเดยวในสยาม

ทโดดเดนประดบวงการพระพทธศาสนา

วาทะปราชญของพระธรรมปฎกนน มถอยคาทไพเราะ ลกซง กนใจ ควรคาการศกษา

อยางแทจรง ดงปรากฏอยในวาทปราชญ ในชวตและผลงานของพระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต)

ดงน

“ถาสขของเราเกดขนโดยตงอยบนความทกขของผอน กไมดไมชอบธรรม เพราะฉะนน

จงตองใหเปนความสขทชอบธรรม เราสขผอนกไมทกข ถาใหดยงกวานนกใหเปนสขดวยกน”๕๓

“ในการวนจฉยวาอะไรเปนความด อะไรเปนความชวน เมอพดในทางปฏบต

เพอใหคนทวไปใชประโยชนไดทกระดบ พระพทธเจาตรสสอนใหถอขอพจารณาเกยวกบกศล

๕๐พทธทาสภกข, การศกษาคออะไร, (กรงเทพ ฯ : สานกพมพหนงสอธรรมบชาของคณะเผยแผ

วธการดาเนนชวตอนประเสรฐ, ๒๕๒๑), หนา ๔๐ - ๔๓.

๕๑พทธทาสภกข, การศกษาและการรบปรญญาในพระพทธศาสนา, (กรงเทพ ฯ : อตมมโย,

ไมปรากฏปทพมพ), หนา ๑๓ - ๒๐.

๕๒ช. ศรนอก (สมชย ศรนอก), ชวตและผลงาน พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต) และนานา

ทศนของนกวชาการ, (กรงเทพ ฯ : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๒), หนา ๑๘๘ - ๑๙๘.

๕๓พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), ความสขทสมบรณ, พมพครงท ๖, (กรงเทพ ฯ : โรงพมพ

บรษทสหธรรมกจากด, ๒๕๔๐), หนา ๑๓.

๕๐

และอกศลเปนหลกแกนกลาง จากนนทรงผอนขยายออกไป ใหใชสานกผดชอบชวดเกยวกบ

ความด ความชวของตวเอง อยางทเรยกกนวา มโนธรรม”๕๔

“เมอพจารณาดลกษณะสงคมของไทย ถาเรายอมรบวาเราเปนผตามและรบแลว

กขอใหเรามาสรางจตสานกกนใหม มากระตนเรากนวา เราจะตองพยายามเปนผนาและเปนผให

ตอไป เยาวชนของเราจะตองมบคลกภาพ แนวความคดจตใจ และลกษณะของความเปนนา

และเปนผให เรมตงแตในชมชนเลก ๆ ใหมลกษณะเออเฟอเผอแผใหความรวมแรง รวมงาน

รวมมอ รวมใจ ซงขณะนเรากาลงเปนปญหาในเรองเหลาน”๕๕

“การทจะแกปญหาการศกษา หรอจะแกปญหาสงคมไทยไดนน อาตมภาพถอหลกวา

จะตองเขาถงพนฐานของไทยและจะตองไลใหทนความคดชวตสงคมฝรง ตองทงสองอยาง

จงจะสาเรจ… อะไรเปนสงสงทเรามใหแกอารยธรรมของโลกบาง… อกดานหนงกคอวาเราจะตอง

ฉลาดทจะรจกเลอกเอาสงทดทสดของเขามาเสรมใหแกตน”๕๖

“ในความหมายทแทจรงในเชงนามธรรมหรอความหมายเดมแทความเปนบณฑตกคอ

ความเปนผไดพฒนาแลวทงทางกาย ทางจตใจ และทางปญญา หรอตามภาษาพระเรยกวา

เปนผไดพฒนาแลวทงกาย ศล จต และปญญา พรอมทจะดาเนนชวตทดงามดวยตนเอง

และรบผดชอบชวยสรางสรรคพฒนาสงคมไดดวยด…”๕๗

๕๔พระราชวรมน (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบปรงและขยายความ, พมพครงท ๓,

(กรงเทพ ฯ : มหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๒๙), หนา ๑๗๘.

๕๕พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต), ศาสนาและเยาวชน, (กรงเทพ ฯ : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ

ราชวทยาลย, ๒๕๓๒), หนา ๕๒.

๕๖พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต), มองอเมรกามาแกปญหาไทย, พมพครงท ๗, ( กรงเทพ ฯ :

สานกพมพมลนธโกมลคมทอง, ๒๕๓๔), หนา ๕๗.

๕๗พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต), พทธศาสนาในฐานะเปนรากฐานของวทยาศาสตร,

พมพครงท ๓, ( กรงเทพ ฯ : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๖), หนา ๒๓๐.

บทท ๓

รปแบบโครงสรางการเขยนบทสนทรพจน

ของ พระอาจารยสเทพ สเทโว

ความเปนมาของการกอตงศนยยววาทศลป๑

พระอาจารยสเทพ สเทโว ทานเปนนกคด นกอาน นกพด นกเขยน ซงทานเปนผทม

ทงพรสวรรคและพรแสวงในการศกษาหาความรและฝกฝนพฒนาตนเองอยเสมอ โดยการอานมาก

และคดจนตนาการอยเสมอ ๆ ทานจงมความชานาญดานการพด การเขยนเปนอยางด

จากการสงเกตของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว พบวา บางครงเราเหนดารา เราตางก

ชนชมปรบมอใหเขา เราชนชมคณเขาทราย แกแลคซ (นกมวยแชมปโลกของไทย) เราชนชม

คณธงไชย แมคอนไตย (นกรองซปเปอรสตารของไทย) เราชนชมเขากเปนความดเหนคณคา

ในความดของเขา แตทาไมเราไมคดวา เราจะตองขนไปยนอยตรงนนบาง ใหทกคนปรบมอใหเรา

เราอาจไมใชเดนดงในรปแบบนกมวยหรอนกรอง แตเราอาจจะเดนดงในรปแบบของเปนการนกพด

หรอนกเขยนกได เมอเราขนพดกมคนปรบมอใหเรา เมอเราเขยนกมคนชนชมผลงานการเขยน

ของเรา ทาใหเราภาคภมใจในตนเองและนบถอตนเอง ทเรากสามารถทาได เปนไดเหมอนกน

หากเรามความเคารพนบถอตนเอง กจดอยในกลมของการคดสรางสรรค ตรงนถอวา

เปนจดสาคญทจะทาใหเดกหรอเยาวชนของเราไดรบตรงน ภายหลงจงกลบมาคดวาเราควร

ทจะฝกใหเดกพดเปน เดกไทยดขาว เขากมานงวเคราะหขาวแทนเรา อานหนงสอพมพแลวเขาก

มานงวเคราะหเหตบานการณเมองแทนเรา ฟงเพลงเขากทาเปนรปวดทศนเปนอาชญากร

ทางจนตนาการ เดกเรากคดไมเปน อยากใหเดกคดเปน

ในป พ.ศ. ๒๕๓๔ พระอาจารยสเทพ สเทโว จงไดเรมกอตงศนยยววาทศลปขน

ณ วดพระศรอารย ตาบลบานเลอก อาเภอโพธาราม จงหวดราชบร โดยมจดมงหมายเพอให

เยาวชนไทยไดพฒนาทกษะกระบวนการดานการคด ใหคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน กลา

๑สมภาษณทานพระอาจารยสเทพ สเทโว, ประธานศนยยววาทศลป วดพระศรอารย

ตาบลบานเลอก อาเภอโพธาราม จงหวดราชบร, ๑๐ มนาคม ๒๕๔๘.

๕๑

แสดงออกในสงทดงาม และพฒนาทกษะดานการพดและการเขยน เพอใหนกเรยน เยาวชน และ

ผสนใจ ไดเขามาศกษาฝกฝนอบรม และพฒนาตนเองใหเปนผทมศกยภาพ จงไดทาการเปดสอน

หลกสตรยววาทศลป ประกอบดวยการพดและการเขยนบทสนทรพจนเรอยมาจนถงปจจบน

ในปจจบนพระสงฆมบทบาทดานการเผยแผธรรมะทางสอมวลชน เชน ทางวทย

โทรทศน และทางอนเทอรเนต ฯลฯ ซงเปนสากลมากขน การเผยแผหลกพทธธรรมของพระสงฆ

ในปจจบนมหลายรปแบบหลายวธ เชน การเทศนา การปาฐกถา การบรรยาย การสนทนาธรรม

การพด และการเขยนหนงสอธรรมะเปนตน วธการเหลานตองอาศยกลวธในการสอสารทงสน

จงจาเปนอยางยงทพระสงฆควรทปรบเปลยนกลยทธในการเผยแผหลกพทธธรรมกบยคสมย

จะเหนไดวา เมอพระสงฆปรบเปลยนกลยทธวธการเผยแผหลกพทธธรรมโดยการเขยน

บทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผแลว จะตองศกษาถงหลกสาคญของการเขยนสนทรพจนกอนวา

มรปแบบโครงสรางการเขยนอยางไร เพราะวาพระสงฆผเขยนบทสนทรพจนนน จะตองใชภาษาท

คอนขางเปนแบบแผนหรอกงแบบแผน ตองรจกเลอกเฟนถอยคาทไพเราะ สละสลวย คมคาย

กนใจ เขาใจงาย และเหมาะสมกบเรองนน ๆ และตองระมดระวงเรองการเขยนวรรคตอนใหถกตอง

การเนนหนกถงสาระใจความสาคญวาควรอยในขอความใด เพอใหผอานเกดความซาบซงกนใจ

และแสดงทศนะใหแกผอาน พรอมทงสามารถนาหลกพทธธรรมมาประยกตใชในการดาเนน

ชวตประจาวนไดอยางเหมาะสมกบการเผยแผในยคปจจบน

ดงนน การเขยนบทสนทรพจนกเปนอกวธหนงทนาสนใจทพระอาจารยสเทพ สเทโว

ประธานศนยยววาทศลป วดพระศรอารย ไดนารปแบบการเขยนมาประยกตวทยาการตาง ๆ

เพอใชในการเผยแผหลกพทธธรรม ทานจงไดวางรปแบบโครงสรางการเขยนไว ซงผวจย

จะไดทาการศกษาเปน ๕ สวน คอ

๓.๑ หลกการเขยนบทสนทรพจน

๓.๒ รปแบบโครงสรางการเขยนบทสนทรพจน ไดแก วธวเคราะหเรอง,

วธสงเคราะหเรอง, วธการสานเรอง และวธการสรางจนตนาการ

๓.๓ หลกธรรมทใชในการเขยนบทสนทรพจนเพอการเผยแผ

๓.๔ การวเคราะหโครงสรางการเขยน ๓ สวน วาดวยสวนนา (เรมเรงเรา..ใหจงใจ),

สวนเนอเรอง (เรองรอบร..ใหเขาใจ), สวนสรป (ลารนเรง…ใหจบใจ)

๓.๕ ตวอยางบทสนทรพจนทไดรบรางวลชนะเลศ ๔ เรอง ไดแก ความด, รมบญ,

เยาวชนไทยหางไกลยาเสพตด, ความโลภทาใหไทยวกฤต

๕๒

๓.๑ หลกการเขยนบทสนทรพจน

พระอาจารยสเทพ สเทโว ไดกลาวถงหลกการเขยนบทสนทรพจนไววา หวใจของ

บทสนทรพจน คอ เรมเรงเรา เรองรรอบ ลารนเรง

หลกการเขยนขนตนทด นาเรองตองใหจงใจ ไดแก

- พาดหวขาว

- กลาวคาถาม

- ความสงสย

- ใหรนเรง

- เชงกว

- วจสภาษต

หลกการเขยนเนอเรองทด ตองใหเขาใจ ไดแก

- เรยงลาดบ

- จบประเดน

- เนนสาคญ

- บบคนอารมณ

- เหมาะสมเวลา

หลกการเขยนสรปเรองทด ตองใหจบใจ ไดแก

- ตามคาคม

- คารมปาก

- ฝากใหคด

- สะกดชกชวน

- สานวนขบขน๒

เมอเราทราบถงหลกการเขยนบทสนทรพจนแลว ตอไปเราจะไดศกษาถงรายละเอยด

ของรปแบบโครงสรางการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผวามวธการอยางไร

๒พระอาจารยสเทพ สเทโว, หลกการเขยนบทสนทรพจน, (ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๓), เอกสารอดสาเนา.

๕๓

๓.๒ รปแบบโครงสรางการเขยนบทสนทรพจน๓

การทจะเขยนเรองใดเรองหนงใหผอานเขาใจตรงตามตองการของผ เขยนนน

อาจไมไดผลเทาทควร หากผเขยนใชภาษาไดไมดพอหรอขาดความชานาญในการใชภาษา

เพราะการเขยนเปนขบวนการสอสารทเปนลายลกษณอกษร กลาวคอ ใชตวอกษรหรอตวหนงสอ

เปนสอ ไมมสงอนมาชวยใหความกระจางเหมอนการพด ซงมทงนาเสยง สหนา ทาทาง

เปนเครองมอชวยใหผฟงสามารถตดตอสอสารกนไดอยางชดเจน ดงนน กอนลงมอเขยน

ผเขยนจงตองมการเตรยมบทสนทรพจนกอนวา จะเขยนไปแนวไหน มจดมงหมายอยางไร

ผเขยนจะตองร และเลอกเรองตามความร สตปญญาและประสบการณของตน สงทควรคานงถง

กลาวคอหวขอทเลอกมาเขยนนนตองไมกวางหรอแคบจนเกนไป อาจเปนเรองแปลก นาสนใจ

ทสาคญอกประการหนงคอสามารถหาขอมลมาเขยนได

งานเขยนทมความสมบรณได เพราะผเขยนกาหนดเคาโครงของเรองทเขยนวา

จะเขยนอะไรบาง เขยนอยางไร ลาดบกอน - หลง ชวยทาใหเนอหาไมออกนอกเรอง

หลงจากทเราไดศกษาถงรปแบบการเตรยมบทสนทรพจนแลว จาเปนอยางยง

ทเราจะตองศกษาโครงสรางการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผ ซงถอวาเปนหวใจสาคญ

ของการเขยนทพระอาจารยสเทพ สเทโว ประธานศนยยววาทศลป วดพระศรอารย ทานไดวาง

หลกสตรโครงสรางการเขยนบทสนทรพจนไว ๔ เรอง ไดแก วธวเคราะหเรอง วธสงเคราะหเรอง

วธการสานเรอง และวธการสรางความคดจนตนาการ ซงมรายละเอยดทควรแกศกษาและนามาใช

เปนแบบอยางในการเขยนบทสนทรพจนเพอการเผยแผเปนอยางยง

ดงนน กอนทเราจะเขยนเรองใดกตาม เราควรศกษากลวธตาง ๆ เหลาน เพอนามา

ประยกตใชในการเขยนนนเปนไปตามความมงหมาย ซงมรายละเอยดดงน (ก) วธวเคราะหเรอง

การวเคราะหเรอง คอ การจาแนก แยกแยะ องคประกอบของสงใดสงหนง ออกเปน

สวน ๆ เพอคนหาวา ทามาจากอะไร มองคประกอบอะไร ประกอบขนมาไดอยางไร เชอมโยง

สมพนธกนอยางไร ทานไดวางหลกสตรวธการวเคราะหเรองไว ๔ ขนตอน ไดแก

๓สมภาษณทานพระอาจารยสเทพ สเทโว, ประธานศนยยววาทศลป วดพระศรอารย

ตาบลบานเลอก อาเภอโพธาราม จงหวดราชบร, ๒๐ มนาคม ๒๕๔๘.

๕๔

๑. แนวอรยสจ คอ การวเคราะหเรองตามหลกอรยสจ ๔ เชน เขยนปญหาเรอง

“ยาเสพตด” กวเคราะหไดดงน

- ทกข คอ ปญหายาเสพตดกอปญหาอะไรบาง เชน การจ การปลน ประชาชน

ขาดศกยภาพ กเขยนถงปญหาวายาเสพตดสรางปญหาอะไร เปนตน

- สมทย คอ สมมตฐานของปญหา อะไรเปนสาเหตใหตดยาเสพตด

เชน เพอนชวน กฎหมายออนแอ คนมความโลภ อยากไดเงน

- นโรธ คอ สมฤทธผลของการสนปญหา เชน คนเปนอปกรณในการสราง

ชาต มนษยเปนอปกรณในการสรางความดและความเจรญใหแกประเทศชาต

ถาหากวาคนไมตดยาเสพตด กจะมศกยภาพใหเปนคนทมคณภาพของสงคม

- มรรค คอ วธการแกไขปญหา เชน ปลกฝงกนดวยความร ดานศาสนธรรม

ดานกฎหมาย ดานพอแม

๒. แบบจดหวขอ คอ ถาเราตองการเขยนเรองใด กสามารถนาหลกธรรมทเกยวของ

มาเขยนได เชน เขยนเรองความสาเรจกใชหลกอทธบาทธรรม ๔ หรอวธการสรางมตร กใช

หลกสงคหวตถ ๔ เปนตน

๓. กอองคประกอบ คอ เราสามารถสรางองคประกอบขนมาเอง ตามความคด

ทเราคดวานาจะมองคประกอบอะไรบาง ยกตวอยางเชน ทางแหงความสาเรจของคนเรา

ตองประกอบดวย มความร มความสามารถ มเพอน มโอกาส มนาใจตอกน และมคณธรรม

ดงนเปนตน

๔. ตกรอบลาดบความ เปนสงทเราคดขนมาเอง การลาดบความนนตองใหเปนไป

ตามลาดบความสาคญ และจะตองรวาควรเขยนเรองอะไรกอน

จงพอสรปไดวา วธวเคราะหเรองของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน มจดมงหมาย

เพอเปนการแยกแยะองคประกอบการเขยน วาในโครงเรองนนมลาดบขนตอนในการเขยนอยางไร

ซงทานไดกาหนดตามแนวอรยสจ แบบจดหวขอ กอองคประกอบ ตกรอบลาดบความ ซงถอวา

มความสอดคลองกบการวางโครงเรอง ทเปนตวกาหนดทศทางในการเขยนทาใหงานเขยน

มเปาหมายและขอบขายไดสมบรณชดเจน ไมตกประเดนสาคญ และไมออกนอกประเดนทกาหนด

ทสาคญชวยใหงานเขยนมเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพ อนจะชวยสงผลใหโครงเรอง

มสดสวนทสวยงามและเหมาะสม นอกจากนยงชวยใหผเขยนพจารณาใหรายละเอยดของเนอหา

และสามารถกาหนดกลวธในการนาเสนอเนอหาในแตละประเดนไดอยางเหมาะสม

๕๕

(ข) วธสงเคราะหเรอง

การสงเคราะหเรอง คอ การผสมผสานรวมกนอยางกลมกลนของสวนประกอบตางๆ

จนกลายเปนสงใหมทมเอกลกษณและคณสมบตเฉพาะ เปนการหลอมรวม ความกระจดกระจาย

แลวถกทอใหเปนหนงเดยวกน ภายใตรปลกษณใหมทเหมาะสม เพอใหเขาใจสาระของเรอง

อยางคมชดและครบถวน เพอตอบสนองเนอแท การแกปญหาโดยคดเลอกทางออกทดทสด

มาหลอมรวมและถกทออยางลงตวบรรลวตถประสงคทตงไว

พระอาจารยสเทพ สเทโว ทานไดกลาวถงหลกสตรวธการสงเคราะหเรองไว ๓

ขนตอน ไดแก

๑. ความหมายใกลเคยง คอ การใหความหมายหลกธรรมในรปแบบทใกลเคยงกน

เชน ถาจะเขยน เรองสงหควตถ ๔ ไดแก ทาน ปยวาจา อตถจรยา สมานตตตา

กสงเคราะหเรองใหมทมความหมายใกลเคยงกน เชน โอบออมอาร วจไพเราะ

สงเคราะหประชมชน วางตนแตพอควร หรอจะสงเคราะหใหมไดอกครงวา มจตเมตตา วาจา

ออนหวาน สมานมวลชน วางตนแตพอด

หรอจะแปลความหมายใหมวา รจกให รจกพด รจกชวย รจกการวางตน กได

หรออาจจะกลาวไดอกวา ยมแยมแจมใส รจกใชวาจา คบหามวลชน พฒนาตนสมาเสมอ

หรอจะประยกตใหมวา เสนหใบหนา เสนหวาจา เสนหการบรการ เสนหการวางตน ดงนเปนตน

๒. เรยบเรยงคาใหม คอ นาสงทมผเรยบเรยงไวแลว มาเรยบเรยงคาใหมใหไพเราะ

ใหมความสอดคลองใกลเคยงกน เชน เราจะพฒนาเดกเยาวชนไทยใหมความรและประสบ

ความสาเรจ เราจะตองยดหลกมวนย ใฝศกษา พฒนาสงคม และสงสมอดมการณ หรอจะใช

หลกธรรมอทธบาท ๔ มาเรยบเรยงคาใหมไดวา มความร มความสามารถ มเพอน มโอกาส

มคณธรรม เปนตน กจะทาใหไดองคกรแหงความสาเรจเหมอนกน

๓. การใชอกษรนา คอ การนากลมตวอกษรทใกลเคยงกน มแบบเดยวกน

คลองจองกน เชน การทคนเราจะประสบความสาเรจไดนนมหลกคอ มปฏทน ปฏภาณ ปฏบต

ปฏเสธ ซงพอสรปใหความหมายไดวา มปฏทน คอ รจกคณคาของกาลเวลา, มปฏภาณ

คอ เขาใจชวต เขาใจแกปญหาไดโดยฉบพลน ทนทวงท, มปฏบต คอ ตองมการปฏบตทด,

มปฏเสธ คอ ปฏเสธสงชว เปนตน

สาหรบวธสงเคราะหเรองของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน เปนลกษณะของการ

เขยนตองการรวบรวม เรยบเรยงถอยคาตาง ๆ ใหเขาเปนหมวดเปนหม มความสมพนธเชอมโยง

๕๖

เกยวเนองกนอยางเปนระบบ ซงสอดคลองกบลกษณะของการเขยนทดนนกคอ มความเอกภาพ

มสารตถภาพ มสมพนธภาพ มความกระจางแจง มแงมมทคงท มความนาสนใจตดตาม

และทสาคญตองมความชดเจน มความเรยบรอย ประณตทงในดานเนอหาและภาษาทใช รวมถง

มความกระชบและไพเราะ

จงพอสรปไดวา ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว มวธวเคราะหเรองทสอดคลองกบ

ลกษณะของการเขยนทด คอ ในแงความหมายของหวขอธรรมตาง ๆ ทานสามารถใหความหมาย

ทใกลเคยงและสอดคลอง โดยการเรยบเรยงเปนคาใหมไดอยางไพเราะ เหมาะสม สาหรบการใช

อ

กษรนานน ทานไดนากลมตวอกษรทใกลเคยงกน มแบบเดยวกน คลองจองกน ทาใหผอาน

เขาใจและจดจาไดงาย จงถอไดวา งานเขยนบทสนทรพจนของทานนน จดวาอยในลกษณะ

ของการเขยนทดตามหลกทกลาวแลว (ค) วธการสานเรอง

วธการสานเรอง คอ การผสมผสานหลกการและวธการใหม ๆ เพอเชอมโยงสาน

เรองราวตาง ๆ ไดเปนอยางด พรอมทงสามารถนาไปประยกตในการเขยนบทสนทรพจนใน

ปจจบน และสามารถยดถอเปนแบบอยางในการเขยนบทสนทรพจนไดอกดวย

ดงทพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดวางหลกสตรวธการสานเรองไว ๗ ขนตอน๔

ไดแก มวชาการ ผสานคาคม คารมอปมา ปรชญาเจาะลก บนทกตวอยาง สรางความคด

ประดษฐคาสวย ซงมรายละเอยด ดงน

๑. มวชาการ คอ มความรความเขาใจในเรองนนอยางถองแท เมอผเขยนจะลงมอเขยน

จะตองวเคราะหเรองทจะเขยน และเตรยมขอมลไวใหเพยงพอ เมอตองการอางองหรอกลาวถง

ประกอบดวย

- รปธรรมด คอ เนนใหเหนตามความเปนจรง เชน ตวอยางการกระทาของคนชว

ทาความชวแลวโดนจบ

- นามธรรมเดน คอ เนนผลทจะไดรบเปนปรชญา เชนทาความชวแลวหมด

ความเคารพนบถอในตนเอง เกดความทรนทรายในตนเอง

๔พระอาจารยสเทพ สเทโว, หลกการเขยนบทสนทรพจน, (ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๓), เอกสารอดสาเนา.

๕๗

- เนนขอเทจจรง คอ เนนขอเทจจรงของรปธรรมและนามธรรม ทง ๒ อยางนน

ตองมขอมลทเปนจรงดวย

๒. ผสานคาคม คอ เมอไดอานหรอไดฟงขอคด คาคม ถอยคา สภาษต ของทาน

ผรทงหลายแลว ผเขยนบทสนทรพจนกนามาขบคดและนาไปประยกตผสมผสานกบความคด

ของตน เชน

- ศาสนธรรม เราสามารถศกษาคนควาไดจากหลกคาสอนตาง ๆ ในทาง

พระพทธศาสนา ไดแก พทธศาสนสภาษต พทธพจน เชน ยามหวยอมตองการอาหาร เวลาอม

ยอมตองการเพอน เวลามความสขยอมตองการมอายยนยาว เปนตน

- คาเมธ คอ ถอยคาหรอคาพดของผทมชอเสยง ทไดเขยนบนทกไว หรอเคยพดไว

ในทตาง เชน เกยวกบปรชญาของทานผมชอเสยง เชน ขงจอ เมงจอ (นกปรชญาจน) เพลโต

โสคราตส (นกปรชญาตะวนตกยคโบราณ) หรออาจเปนของคนไทย เชน ทานพทธทาสภกข

พระธรรมปฎก (นกปราชญแหงเมองสยาม) ‘รงค วงษสวรรค (นกประพนธทมชอเสยงทสดผหนง

ในรอบทศวรรษ ๑๙๖๐) เปนตน

- วลของตน กคอ คาคมทเราคดแตงขนมาเอง

๓. คารมอปมา การเขยนกเหมอนกบการพด หากผเขยนบทสนทรพจนสามารถเขยน

ยกอปมาเปรยบเทยบใหผอานเหนภาพพจน เปนจรงเหมอนมองเหนภาพดวยนยนตาเปลา

กจะทาใหผอานเขาใจเรองทเราตองการเขยนไดเปนอยางดยง เชน

- เปรยบมนษย เชน ศาสนาเปรยบเหมอนดวงตาของประเทศชาต วฒนธรรม

เปรยบเสมอนหนาตาของประเทศชาต พระบาทสมเดจพระเจาอยหวกเปรยบเสมอนดวงใจ

ของประเทศชาต นกวชาการกเปรยบเสมอนมนสมองของประเทศชาต ราษฎรเปรยบเสมอน

แขนขาของประเทศชาต ถาวนนแขนขาของประเทศตองพกลพการเพราะเปนทาสยาเสพตด

ประเทศชาตของเรากจะกาวหนาไปไดอยางไร

- เปรยบธรรมชาต เชน ความรกของแมนนชมเยนดจสายนา ภมปญญานน

กวางไกลดจดวงดาว

- เปรยบวตถ ไดแกสงของ เชน กฎหมาย การเมองกเปรยบเหมอนฆอน

อกดานหนงกมไวตตะป อกดานหนงเอาไวถอนตะป บางครงมไวเพอตอกความมนคงของ

ประเทศชาต บางครงกมไวถอนความมงคงของประเทศชาต การเมองนนมความสจรตหรอ

ซอสตย

๕๘

- อปมาสงสง กเปรยบพอแมเปนพระพรหม พระอรหนต เปรยบเปนสงสดสด

๔. ปรชญาเจาะลก ปรชญาเปนเรองทนาศกษาเปนอยางยง ดงนน ผเขยน

บทสนทรพจน ควรศกษาปรชญาอยางเจาะลกไปถงเรองของชวต สงคม ปญหาโลก ธรรมชาต

และสจธรรม

เมอเขาใจเรองตาง ๆ เหลานดแลว กจะทาใหสามารถเขยนบทสนทรพจนไดด

และจะทาใหบทสนทรพจนนน เปนบททนาสนใจ คณคาแกการศกษาในสงคมปจจบน เชน

- มองชวต คอ การมองชวตของเราเอง เชน เรารวา เรามกนคนละหนงชวต

ธรรมชาตไดประดษฐกรรมเรานไววเศษสดมาก มศกยภาพไมมทสด มพลงแหงการเลาเรยนร

เทาทนตวเอง มความคดอนสงสง มความละอายเพอปดกนไมใหแสดงสนดานดบออกมา ใหคาวา

ศกดศรไวเพอใหมนษยไมทาตวจอมจมอยกบท ใหคาวาศกดศรไวเพอใหมนษยไดรจกพฒนา

ตนเอง ใหคาวาศกดศรไวเพอใหมนษยจะไดตอสเพอไมใหถกใครเหยยบยา เพราะฉะนนคาวา

ศกดศรกมความตองการไวเพอไมใหใครเหยยบยาเรา เรากไมเหยยบยาใคร

- ดานสงคม คอ คนทอยกนเปนกลมเปนหม เราตองอยกนเปนหมคณะ

เพราะฉะนนสงคมคอความหลากหลาย สงคมจะอยโดดเดยวไมได มปญหาทซบซอน ปญหา

ไมไดเกดขนมาเดยว ๆ เมอเกดสงหนงมนกกระทบไปถงสงหนง เชน สงคมไมดเพราะบานไมได

อบรมเลยงดเดก ทาใหผลตสมาชกทไมไดมาตรฐานไมดสสงคม กกอใหเกดความเดอดรอน

ทางสงคม สงคมกกระจายไปสประเทศ การมองปญหาสงคม มใชมองปญหาโดดเดยว

- มองปญหาโลก เราพยายามมองใหเหนวา โลกเรามความหลากหลาย โรคกม

ความหลากหลาย ยากตองมหลากหลายตามชนดของโรค ความตองการของคนเรากมความ

หลากหลาย จงตองมนวตกรรมทหลากหลายไปตามความตองการของคน ภมปญญาของคนกม

หลากหลาย กตองมสตรสรรพสงหลากหลายตามภมปญญาของคน โลกเรามความหลากหลาย

เพราะฉะนนจงตองมผคนทหลากหลาย มสงของทหลากหลาย เพอจะไดนาไปสชนดของคน

คนทกคนนนจะไดรสกวา ตนเองยงมวตถ ยงมปจจย ยงมเสยงเพลงทตนเองชอบ ตนเองจงไมถก

ทอดทงใหอยโดดเดยว

- ธรรมชาต พระอาจารยสเทพ สเทโว ทานชอบวธการมองแบบธรรมชาตมาก

ยกตวอยางเชน ใบไมทรวงหลนไมใชเปนการหยดทาหนาทของมน แตเปนการเรมตนทาหนาท

อนยงใหญของมน คอ ใหความอดมใหแกแผนดน คนเรากเหมอนกน เมอหมดลมหมายใจตายไป

แลวนน ไมใชเปนการหมดหนาท แตเปนการเรมตนทาหนาทอนยงใหญ คอการเปนแบบอยางทด

ใหแกคนไดเดนตาม เพราะเมอมชวตอยคนจะไมกลายกยองคน เพราะคนยงมโอกาสไดทาความ

๕๙

ชว เขาจงไมกลายกยอง ถาวนใดทเราสนชวต หมดลมหายใจนนแหละ เราจงจะชอวาเปนคนด

ทแทจรง เขาบอกวาอยาเพงตดสนใคร ตราบใดทคน ๆ นน ยงไมไดลงหลม วนแรกทเราสนชวต

หมดลมหายใจนนแหละ เราจะถกยกยองวา เปนคนดหรอคนชว ดงนนถาเปนคนดกเปนแบบอยาง

ถาเปนคนชวกเปนอทาหรณ

- สจธรรม กคอการเจาะลกตามคาสอนของพระพทธเจา ตามหลกอรยสจ ๔

อนไดแก ทกข สมทย นโรธ มรรค

๕. บนทกตวอยาง จาเปนอยางยงทผเขยนบทสนทรพจน จะตองใสใจในเรองราว

ตาง ๆ ทงในอดตและในปจจบนทงในแงทดและไมดทเกดขน เพอทจะไดนามาประยกตกบการ

เขยนบทสนทรพจนเปนการสอดแทรกขอคด ขอเตอนใจ เปนอทาหรณและแบบอยางได อกวธหนง

เชน

- อดต หาตวอยางจากอดตใครเคยทาความผด

- ปจจบน ใครเคยทาถก

- แบบอยาง คอ ไมกาหนดอดตและปจจบน แตเปนการคาดคะเนเอามา

เปนแบบอยาง แบบอยางกคอสงทด ถกตอง งดงาม

- อทาหรณ คอ เรองราวทเปนปรากฏการณตาง ๆ เชน คนดกเปนแบบอยาง

ใหคนชว คนชวกเปนอทาหรณใหคนด

๖. สรางความคด บทสนทรพจนทดนนจะตองสรางความคดและความรสกทด

ทาใหสามารถเพมคณคาทตองการถายทอดไดเปนอยางด พรอมทงใหขอคดสะกดใจ และสามารถ

ชกจงใจใหนาไปปฏบตไดอกดวย เชน

- ถามใหคด ในบทสนทรพจนเราจะตองถามเขา เชน ตงคาถามเรอง “ความ

ยากจน” วา ทาไมครบ ประเทศชาตของเราจงยากจนขณะน เปนตน ใหเขาคด

- ชกชวนใหตดตาม คอ จะเขยนเรยบเรยงรอยใหเปนถอยคาทใหคลองจอง

ชวนใหตดตามดวย เชน นาภมใจนกหรอทรวยกนไมกคน แตตองจนกนทงแผนดน นาภาคภมใจ

นกหรอ ทมกนไมกตระกล แตหนสนพอกพนกนทงประเทศ นาชนใจนกหรอ รวยกนไมกบาน

แตตองไปขอทานกนทงประเทศ เปนตน

- ตอกยาความรสก คอ ในสนทรพจนบทหนงตองพยายามตองยาถง ๓ ครง

เชน ไมมความเสอมใดจะเสอมเทากบความเสอม ไมมความลมเหลวใดจะลมเหลวเทากบ

ความลมเลก ไมมจดจบใดจะเปนจดจบเทากบไมมจดเรมตน เปนตน

๖๐

- สานกทาทาย ยกตวอยางเราอาจจะใชคาวา ตอใหมการทอดผาปาชวยชาต

อยางไร ตอใหมองคกรตางประเทศมาชวยอยางไร ตอใหพระพรหมมาชวยเสกเปาอยางไร แตถา

เรายงโกงกนกนอยไมมการเจรญ ดงนเปนตน

๗. ประดษฐคาสวย ในการเขยนบทสนทรพจนนน ผเขยนจะตองใชศาสตรและศลปะ

ในการเขยน คอ ใชความรในเรองการใชภาษาเปนอยางด และสามารถประดษฐถอยคาได

อยางไพเราะ เหมาะสมกบเรองทเขยน ไดแก

- คาคลองจอง เชน โอบออมอาร วจไพเราะ สงเคราะหประชมชน วางตน

แตพอควร อานตวออก บอกตวเปน เหนตวชด จดตนถก

- คาไพเราะ แทนทเราจะใชคาดบ ๆ เรากเขยนใหอลงการไปเลย เชน อปสรรค

กใชคาวาความเพยรเปนกญแจดอกสาคญทไขไปสประตแหงความสาเรจ

- คาคลายกน หาสวนทคลายกนจะทาใหอานแลวจางาย เมอฟงแลวกทาให

เขาใจงาย เชน ความรเปนรงอรณแหงความสาเรจ การศกษาเปนรงอรณของความร ความเพยร

เปนรงอรณของความสาเรจ เดกคอรงอรณของการสรางชาต

- คากลบกน เชน คนขยนเวลาจะมากกวางาน คนเกยจครานงานจะมากกวา

เวลา คนขยนคนเขมแขงจะมองวายากแตเปนไปได คนออนแอจะมองวาเปนไปไดแตยาก

เรยนไมเกงดกวาเกงแตไมเรยน

จากหลกการวธสานเรองของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน ผวจยพบวา

มรปแบบโครงสรางการเขยนบทสนทรพจนนนมความสอดคลองกบหลกการใชคา/ภาษา การสราง

สารเพอการโนมนาวใจ ซงประกอบดวยหลกการใชภาษาในการเขยนโนมนาวใจ และหลกการ

เขยนเพอจงใจหรอโนมนาวใจ คอ

หลกการใชคาของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน ผวจยพบวา ทานมวธการใชคา

ในความหมายทใกลเคยงกน แลวนามาเรยบเรยงเปนคาใหม มใชอกษรนา มการประดษฐถอยคา

ไดคลองจอง ไพเราะ เหมาะสม มการใชคาคลายกนบาง ใชคากลบกนบาง และใชหลกในการ

ผสานคาคม ทเกยวกบศาสนธรรม คาเมธ มาเปนถอยคาเปนวลของตน

สวนหลกการเขยนเพอจงใจหรอโนมนาวใจนน ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว

ทานใชหลกการเขยนงาย ๆ คอ ทานทมวธการเขยนจงใจไดอยางนาสนใจ คอ การใหเหตผล

ทางวชาการทมความนาเชอถอ ทงในสวนรปธรรม นามธรรม และขอเทจจรงตาง ๆ เปนการ

๖๑

สรางความคด ในเชงเขยนถามใหผอานไดคดชวนใหตดตาม เปนการตอกยาความรสกของผอาน

ใหเกดสานกทาทาย

ดงนน ในการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรมนน จงมจดมงหมาย

ทสาคญ คอการเสนอขอเทจจรง ตามความเปนจรงเกยวกบหลกธรรมนน ๆ ทสามารถเชอมโยง

เกยวเนองกบเรองทตองการเขยน การเขยนโนมนาวใจจงเปนสวนประกอบหนงของการเขยน

บทสนทรพจนทตองใชภาษาในการเขยนโนมนาวใจ เพอใหผอานเมออานแลวเกดการเปลยนแปลง

ความเชอ ทศนคต และคานยมในทางทดขน

หากพระสงฆไดนาหลกการใชคา/ภาษา และการสรางสารเพอการโนมนาวใจ

มาประยกตใช กจะใหผอานสนใจ ตดตามอานผลงานการเขยนอยางตอเนอง กจะทาใหการเผยแผพระพทธศาสนามประสทธภาพและประสทธผลไดในอนาคต

(ง) วธการสรางความคดจนตนาการ

วธการสรางความคดจนตนาการ คอ การสรางภาพขนในใจของผเขยนและผอาน

การสรางภาพตองประกอบไปดวยถอยคาทชดเจน เรยบงาย ไพเราะ แมสงทเปนนามธรรมสมผส

ดวยประสาททงหาไมได กสามารถปรากฏเปนภาพนกในใจได การพรรณนาจะตองเกดภาพขน

ในใจผเขยนอยางแจมชดเสยกอน จงจะสามารถสะทอนภาพใหผอานมองเหนได และยงเปนภาพ

ทยนยงคงทนผานมตของเวลานบรอย ๆ ป

การสรางจนตนาการ นบเปนทกษะทสามารถฝกฝนไดดวยการหดพจารณาสงตาง ๆ

ทพบเหนอยางลกซง มองสงทเปนนามธรรมใหเปนรปธรรม ใสชวตวญญาณใหกบสงทไมมชวต

ดงนนอาจสรปไดวา การสรางจนตนาการจงเปนสงท สาคญในการเขยน โดย

เฉพาะงานเขยนทตองการใหผอานเหนภาพ เกดความซาบซงประทบใจ จดจางานเขยนนน ๆ ได

อยางด การสรางจนตนาการจงเปนเรองยากสาหรบนกเขยนบางคนทขาดการฝกฝน

พระอาจารยสเทพ สเทโว ไดแนะนาวธการสรางความคดจนตนาการ ๓ แบบ คอ

๑. คดเชงอปมาน คอ การจบจดทเปนความคดจรง ๆ ใหไดออกมาอยางหนง

แลวกขยายตอไป จบอะไรมากขยายไป โดยวธการคดใหแตกแขนงไป ยกตวอยางเชน เราอาน

เจอถอยคาของ ‘รงค วงศสวรรค (นกประพนธทมชอเสยงทสดผหนง ในรอบทศวรรษ ๑๙๖๐)

เขยนไววา “ภผาและภเขาไมไดอยสงเกนกวาปกนกทจะบนไปถง” แลวเรากเอาขอความนน

มาขยายใหม โดยใหเขาคดเปรยบเทยบวามอะไรใกลเคยงกวานไหม เชน ขยายตอไปวา

๖๒

ตนนาไมไดอยไกล แตไมไกลจนกวาปลายงแหวกวายถง เสนชยไมไดอยไกล แตไมไกลจนกวา

สองเทาจะกาวไปถง ดงนเปนตน

๒. คดเชงสจจะของธรรมชาต คอ คดตามกฎของธรรมชาต ธรรมชาตมนอลงการ

มนยงใหญ มนสรางอะไรใหแกมนษยมากมาย ตองจากฎของธรรมชาตไวอยางหนงวา ในดมเสย

ในเสยมด ในขยะกมปยอย ทาอยางไรเราจงจะมองเหนไดเชนนน อยางเชน การมความทกขนน

ทาอยางไรเราจงจะมองใหเหนสจจะของธรรมชาตวา ธรรมชาตไดใหอะไรแกมนษยบาง จรง ๆ แลว

ความทกขเปนครทประเสรฐทสด ไมควรจะไปกลวมน ควรจะดใจดวยวา วนนครผประเสรฐ

มาเยยมเราแลว เพราะความทกขมนสอนใหเราเขมแขงมากกวาความสข ความทกขสรางทกษะ

ประสบการณใหแกคนไดดกวาความสข ความทกขทาใหคนเขาถงรสชาตของชวตไดดกวาความสข

ความทกขสอนอยางตรงไปตรงมาไมออมคอมเหมอนความสข ความทกขสรางใหคนเปนยอดคน

มากกวาความสข ความทกขคอขอสอบของชวตทไดมาตรฐานทสดในโลก ผใดสอบผานขอสอบน

แลวกจะรบปรญญาชวตเกยรตนยมอนดบหนงของชวตเปนบณฑตทมคณภาพ

แมความเหงากเหมอนกน คนสวนมากกลวเกนไป แทจรงความเหงานนใหอะไรกบเรา

โดยทเราไมรตว เชน ความเหงามนจงมอเราใหไปหยบหนงสอด ๆ สกเลมหนงมาอาน ความเหงา

มนมากระซบขางหใหเรานกถงเพอนเกา ๆ ทดของเราสกคนหนง ความเหงามนผลกหลงเรา

ใหไปพบกบมตรใหมในสงคม

ในสงทเราเหนวาแย มนใหอะไรกบเรามากมาย แมความทกขอนเกดจากความผดหวง

ชาใจ หรอแมแตภยธรรมชาตกเหมอนกน บางครงดวาภยธรรมชาตเปนเรองทนากลว แตความเปน

จรงแลว ภยธรรมชาตมไวเพอใหมนษยไดเรยนรพลงของธรรมชาต และหาวธการปองกน

ในเมอภยของธรรมชาตจะมางวดใหม เรากจะมวธการตงรบไดด ไมใชมไวเพอเคนฆาทาลาย

มนษย แตมไวเพอใหมนษยไดเรยนรจดออนจดแขงของโลก มไวเพอใหมนษยเรยนรไดตงรบ

มไวเพอใหมนษยไดสาเหนยกระวง มไวเพอใหมนษยไมอหงการตอธรรมชาต และภยธรรมชาต

มไวเพอจดการสายพนธของมนษยทออนแอโดยธรรมชาต แตโดยสวนลกแลวภยธรรมชาตมไว

เพอเหลอไวซงสายพนธของมนษยทเขมแขง อปสรรคตาง ๆ จงมไวเพอเปดโอกาสใหมนษยได

พสจนศกยภาพของตนเอง

๓. คดเชงปรชญาทางพระพทธศาสนา ไดแก การนาหลกธรรมทางพระพทธศาสนา

มาคดวเคราะหกน เชน หร ความละอายแกใจ โอตตปปะ ความเกรงกลว เรากอยากใหเดก

คดวา ธรรมะ ๒ ขอน ใครควรมอดมคตกวากน เชน เราเหนคนจนกาลงจะอดตาย เรากมเงน

มขาวปลาอาหารมากมาย แตเอาไปทงใหสนขกนไมใหคนขอทานกน คนกลวบาปอาจจะเอาไป

๖๓

ใหคนขอทานกนหรอไมใหกนกได แตคนละอายแกใจเขาจะคดวา เรามเยอะแยะ เราตองใหเขา

เพราะฉะนน คนละอายแกใจมอดมคตสงกวาคนเกรงกลวตอบาป จะเหนไดวา เมอมขอหนงแลว

กไมจาเปนตองมขอสองเกรงกลวตอบาป มขอหนงขอเดยวกพอแลว แตทม ๒ ขอ กเพราะวา

พระพทธเจาตองการใหปฏบต

ตวอยาง การพฒนาความคด ทพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดตงปญหาถามขนนน

จะเหนไดวา เปนการฝกทกษะใหเยาวชนไดพฒนาความคดตามวธการสรางความคด ทเนนการ

จนตนาการ ไมคดเฉพาะในกรอบเพยงอยางเดยว ตองพยายามฝกคดนอกกรอบดวย เชน

เราคดวา คนไหนฆาไกตายไปกจะเกดเปนไก ๕๐๐ ชาต ฆาควายตายกจะเกดเปน

ควาย ๕๐๐ ชาต ฆาเปดตายไปกเกดเปนเปด ๕๐๐ ชาต แตถาเกดคณฆานายกรฐมนตรตายละ

คณจะเกดเปนอะไร ฝกใหเขารจกการคด

ถาถามวา เปรตทาไมตองมอใหญ ทาไมตองตวใหญ ทาไมตองสง ทาไมตองปากเลก

เปนอยางอนไมไดเหรอ ลองฝกคดนอกกรอบดวา เปรตมนทกขเพราะความหว มนปากจะเลก

เทารเขม หรอปากจะสวยเหมอนปากคณคทลยา แมคอนทอช (พธกร-นกแสดง) คณพชราภา

ไชยเชอ (ดารา-นกแสดง) ทมผชมชนชอบมากมาย กเปนทกขเพราะความหวกนทงนน คนเรา

จะปากสวยหรอมอเลกมอใหญ ปากมนกทกขเพราะความหว เพราะฉะนนมนทกขเพราะหวไมตอง

ใหมนตวสงไมไดเหรอ ทาไมตองทาใหมนตวสง มนอาจจะตวเตยกได

แลวทเขาสอนวานพพานเปนเมองแกวเมองทอง เราลองพจารณาดซวา เขาบอกวา

พระอรหนตไมเกด ไมแก ไมเจบ ไมตาย นนคออะไร ?

ถาถามวาตอนนเรามบานไหม ? ทกคนกจะตอบวา ..(ม).. หากจะถามตอไปวา

แลวเราไมนกถงบานมไหม ? ทกคนกจะตอบวา ..(ม)..

ถาถามวาพระอรหนตมความแกไหม ? ทกคนกจะตอบวา..(ม).. แตพระอรหนต

ไมนกถงความแกมไหม ? กจะไดคาตอบวา ..(ม).. จงสรปไดวา “มกมคาเทากบไมม”

ดงนน พระอรหนตทานไมรสกกบสงน คนทไมยนดรสกกบฟกหรอฟาง จะนอนฟก

หรอฟางกมคาเทากน คนทหมดกเลสนอนฟกนอนฟางกมคาเทากน แลวคนเปนพระอรหนต

หมดกเลส นอนฟก นอนฟาง นอนบนเตยง หรอวมานแกววมานทองกมคาเทากน แลวไปสราง

วมานแกววมานทองทาไมละ กพยายามถามใหเขาฝกทกษะในเรองการใชความคด

เพราะฉะนน “สภาวะจตของพระอรหนต” ไมใชเอาตวเขานอนในวมานแกววมานทอง

อยางแนนอน ตองเปนสภาวะจตทสะอาด เปนสภาวะจตทเปนอสระภาพทตดปกบนไปใหแกหวใจ

แลวโบยบนไปสทองฟาแหงอสระภาพตรงนแนนอน ไมใชเอาตวไปนอนบนวมานแกววมานทอง

๖๔

สวนเปรตกเหมอนกน กไมใชมตวสงแนนอน แตเปนสภาวะจตทหวโหย เมอจตของเขา

หวโหยเวลาทเขาตายไปแลว จตของเขาจะหวโหยหรอไปสงสถตอยทไหนนนเราไมตองพดถง

มนอาจจะเปนเชนนนกได แตวาไมใชเปนเรองของรปรางแนนอน เปนเรองของความหวโหย

กจะสอนใหเขาวเคราะหในเชงปรชญาทางพระพทธศาสนาเชนน

พระอาจารยสเทพ สเทโว กลาวไววา ผทอานมากจะทาใหสมองเกดการพฒนา

ตลอดเวลา อานใหมาก ฟงใหมาก จดใหมาก จนตนาการใหมาก ฝกใหมาก จะเกงมาก

ทานยกตวอยางวา ขงจอ เมงจอ (นกปรชญาจน) เพลโต โสคราตส (นกปรชญา

ตะวนตกยคโบราณ) ใหม ๆ กเปนนกอาน แลวถามวาตอไปละ เรยนหนงสอจบหมดแลว คนสมย

ทานกฉลาดกวาคนทงหลาย มความรมากแลว คงไมมเวลาทจะไปนงอานหนงสอของใครหรอก

นอกจากไปนงทโคนตนไมแลวจนตนาการเอา

นกปราชญยคกอน ๆ กเหมอนกน คนรนกอนไมใชคนไอควดกวาคนรนนสกเทาไหร

คนรนกอนกบคนรนนกไอควดเทากน ขงเบงกไมไดเกงกวาคนรนน คนรนนกไมไดเกงกวาขงเบง

คนเราทกคนกมความรพอ ๆ กนนนแหละ มนษยเราถกสรางขนดวยโคโมโซม และธาต ๔ ไมม

ใครเหนอกวาใครหรอก แตทตางกนกเพราะการฝกฝน พฒนาตนเองนนแหละ ๕

จากการศกษาวธการสรางความคดจนตนาการของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน

ผวจยพบวา เปนวธฝกฝนทกษะกระบวนการทางความคดใหกบผเขยนไดเปนอยางด ซงถอวา

เปนศลปะในการใชจนตนาการในการสรางสรรคผลงานการเขยนบทสนทรพจน

นอกจากน ผวจยมความคดเหนวา วธการสรางความคดจนตนาการจะเกดผลด

หากผเขยนไดลงมอฝกปฏบตสมาธ ทาจตใจใหสงบนง จตใสผองใส สดชน รนรมย กถอไดวาเปน

วธการสรางความคดจนตนาการไดเปนอยางดอกวธหนง เพราะจะทาใหกระบวนการคดของเรา

เปนไปอยางมระบบ ระเบยบ คดด คดเปน คดไดถกตอง

๕สมภาษณทานพระอาจารยสเทพ สเทโว, ประธานศนยยววาทศลป วดพระศรอารย

ตาบลบานเลอก อาเภอโพธาราม จงหวดราชบร, ๓๐ มนาคม ๒๕๔๘.

๖๕

๓.๓ หลกธรรมทใชในการเขยนบทสนทรพจนเพอการเผยแผ

พระอาจารยสเทพ สเทโว ทานไดเขยนบทสนทรพจนทเกยวกบเรองชาต ศาสนา

พระมหากษตรย การเมอง บคคล ธรรมชาต ศลปวฒนธรรม และวทยาการความรตาง ๆ ฯลฯ

ในแตละปทานไดกลนกรอง เรยบเรยงรอยถอยคาไดอยางไพเราะ ลกซง กนใจ ซงผลงานตาง ๆ

เหลานมคณคาตอการศกษางายตอการเขาใจ และสามารถนาไปใชประโยชนในชวตประจาวนได

เปนทจรรโลงแกผอานและผสนใจทวไปเปนจานวนมาก

จะเหนไดวา หลกธรรมททานใชในการเขยนบทสนทรพจนแตละเรองนน เปนการ

ประยกตเรองราวตาง ๆ เขากบหลกธรรมไดเปนอยางด ในหวขอธรรมเดยวกนนนทานสามารถ

เขยนไดหลายรปแบบ ซงถอวาเปนการเสนอแนวความคดและมมมองทมความเชอมโยงสมพนธ

กบเรองนน ๆ ทาใหผอานไดรบอรรถรสทางภาษา และไดซมซบหลกพทธธรรมทแฝงไปดวยขอคด

ตาง ๆ มากมาย

ดงปรากฏผลงานการเขยนบทสนทรพจนของทานในตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๔๗

รวมทงสนม ๑๕๐ เรอง จดแบงเปนหลกธรรมตาง ๆ ไดตามธรรมะ หมวด ๒ ถง ธรรมะหมวด ๑๐

โดยนาหวขอธรรมะเหลานนมาเขยนเปนบทสนทรพจนใหมความเกยวเนองกบเรองทจะเขยน

ทานจะเนนเรองใหญ ๆ ๓ เรอง คอ เรองความกตญกตเวท, เรองกฎแหงกรรม, เรองความด-

ความชว เปนตน ทานกจะนาหลกธรรมมาใชอธบายในเรองนน ๆ ไดอยางชดเจน ซงพอสรป

ผลงานการเขยนบทสนทรพจนในแตละป ไดดงน ผลงานการเขยนบทสนทรพจน ป พ.ศ. ๒๕๔๓ มจานวน ๑๕ เรอง ไดแก

๑. ความด ๑ – ๒ ใชหลกธรรม สจรต๖ ๓ ไดแก การประพฤตชอบ การทาความด

๓ ทาง คอ ทางกาย วาจา และใจ และหลกพทธโอวาท๗ ๓ ประการ คอ ละชว ทาด

และทาจตใจใหผองใส

๒. บาน ใชหลกธรรม การสรางบานใหมนคงดวยทฏฐธมมกตถประโยชน๘๔ ประการ

คอ อฏฐานสมปทา อารกขสมปทา กลยาณมตตตา และสมชวตา

๖ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๒๗, อภ.สง. (ไทย) ๓๔/๘๔๐/๓๒๗. ๗ท.ม. (ไทย) ๑๐/๕๔/๕๗, ข.ธ. (ไทย) ๒๕/๒๔/๓๙. ๘อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๔๔/๒๘๙.

๖๖

๓. รมบญ ใชหลกธรรมการปลกตนบญ ดวยบญกรยาวตถ๙ ๓ อยาง คอ ทานมย

ตนบญงอกงามไดโดยการบรจาคทาน, ศลมย ตนบญงอกงามไดดวยการรกษาศล และภาวนามย

ตนบญงอกงามไดดวยการเจรญปญญา

๔. นาใจ ใชหลกธรรมวธการมอบนาใจใหกนและกนดวยสงคหวตถธรรม๑๐๔ ประการ

คอ ทาน มอบนาใจใหแกกนดวยการใหปน, ปยวาจา มอบนาใจใหแกกนดวยคาหวาน, อตถจรยา

มอบนาใจใหแกกนดวยการชวยเหลอกน และสมานตตตา มอบนาใจดวยการปรบตวใหเขากบ

สงคมได ดวยการรจกวางตน

๕. แสงเทยน แสงธรรม ใชหลกธรรมการพนทกขดวยฆราวาสธรรม๑๑๔ ประการ คอ

ประทปดวงแรกคอสจจะ ความจรงใจยอมกาจดความมดแหงจตใจ คอ ความมายาสาไถ,

ประทปดวงทสองคอทมะ การขมใจยอมกาจดความมดแหงจตฟงซานวตกกงวล, ประทปดวงท

สามคอขนต ความอดทนยอมกาจดความมดแหงจต คอความออนแอและความเกยจคราน และ

ประทปดวงทสคอจาคะ การสละการปลอยวาง ยอมกาจดความมดแหงจต คอ การยดมน ถอมน

๖. เยาวชนไทยหางไกลยาเสพตด ใชหลกธรรมหยดยาเสพตดไมใหเผาไหมเยาวชน

ยาเสพตดทแอบขโมยสมรรถภาพของมนษย ยาเสพตดแอบขโมยเสถยรภาพของประเทศชาต

และยาเสพตดแอบขโมยสนตภาพไปจากแผนดน ดวยอทธบาทธรรม๑๒๔ ประการ คอ ฉนทะ

วรยะ จตตะ และวมงสา

๗. ธรรมาธปไตยนาไทยใหรมเยน ใชหลกธรรมธรรมาธปไตย๑๓ ดวยศลทเปน

หลกประกนสงคมไมใหเดอดรอนและวนวาย รฐมสมาธในการบรหารประเทศ ราษฎรมสมาธใน

ปฏบตงาน และมปญญา คอ ตดอาวธใหปญญา ไมใชตดปญญาใหอาวธ รอบรกระบวนการ

แกปญหา ๘. โลกสบสนเพราะคนขาดสต โลกเราสบสนทางการศกษา ทางสงคม ทางการเมอง

การเศรษฐกจ ทางวฒนธรรมและประเพณ ทางจตใจ เราจงควรใชหลกธรรมคอสต เพอคอยหลบ

๙ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๓๐, อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๒๖/๒๔๕, ข.อต. (ไทย) ๒๕/๒๓๘/๒๗๐. ๑๐ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๔๐/๑๖๗ ; ๒๖๗/๒๔๔, อง.จตกก. (ไทย) ๒๑/๓๒/๔๒ ; ๒๕๖/๓๓๕,

อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๑๔/๒๒๒, อง.นวก. (ไทย) ๒๓/๒๐๙/๓๗๗. ๑๑ส.ส. (ไทย) ๑๕/๘๔๕/๓๑๖, ข.ส. (ไทย) ๒๕/๓๑๑/๓๖๑. ๑๒ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๓๑/๒๓๓, อภ.ว.(ไทย) ๓๕/๕๐๕/๒๙๒. ๑๓ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๓๑, อง.ตก. (ไทย) ๒๐/๕๒๑/๒๙๔.

๖๗

หนโสโครกแหงนวรณ ๑๔ ๕ ประการ คอ กามฉนทะ พยาบาท อทธจจกกกจจะ ถนมทธะ

และวจกจฉา โลกจะไมสบสนอกตอไป

๙. ความโลภทาใหไทยวกฤต ใชหลกธรรมหยดวกฤตของไทยหยดใจไมใหโลภ ดวย

การปฏบตตามหลกฆราวาสธรรม๑๕ ๔ ประการ คอ ตองมสจจะ ความจรงใจ, ทมะ รจกขมใจ,

ขนต ไมหลงใหล และจาคะ ตองรจกปลอยวาง

๑๐. ตามรอยพระยคลบาท ใชหลกทศพธราชธรรม๑๖ ๑๐ ประการ คอ ทรงถงพรอม

ดวยการให, ทรงถงพรอมดวยศล, ทรงถงพรอมดวยการเสยสละความสขสวนพระองค, ทรงถง

พรอมดวยการซอตรง, ทรงถงพรอมดวยความออนโยน, ทรงถงพรอมดวยความเพยร, ทรงถง

พรอมดวยการไมโกรธ, ทรงถงพรอมดวยดวยการไมเบยดเบยน, ทรงถงพรอมดวยความอดทน

และทรงถงพรอมดวยความเทยงธรรม

๑๑. อานภาพแหงพระรตนตรย ใชหลกธรรมรตนตรย๑๗ ๓ ประการ คอ พระพทธ

พระธรรม และพระสงฆ ทสรางดวงใจใหสขสม สงคมใหสดใส แผนดนไทยใหสขศร พระพทธ

เลศลา พระธรรมสงสง พระสงฆปฏบตดปฐพรมเยน เราชาวพทธจะปฏบตด ปฏบตชอบ

ดวยกาย วาจา ใจ คอ การปฏบตบชาซงประเสรฐกวาอามสบชาใด ๆ ในโลก

๑๒. ภมพลงแผนดน ใชหลกธรรมสงคหวตถของผครองแผนดน หรอราชสงคหวตถ๑๘

๔ ประการ คอ สสสเมธะ (ความฉลาดในการบารงพชพนธธญญาหาร สงเสรมการเกษตร),

ปรสเมธะ (ความฉลาดในการบารงขาราชการ รจกสงเสรมคนดมความสามารถ), สมมาปาสะ

(ความรจกผกผสานรวมใจประชาชนดวยการสงเสรมอาชพ), วาชเปยะ หรอ วาจาเปยยะ (ความม

วาจาอนดดดมนาใจ นาคา ควรดม คอรจกพด รจกปราศรย )

๑๓. พระเกยรตคณของพระพทธเจา ใชหลกธรรม พทธคณ๑๙ ๙ คอ ผไกลจาก

กเลส ตรสรชอบดวยพระองค มความรและความประพฤตเปนสมบต เสดจไปแลวดวยด เปนผร

๑๔อง.ปจก. (ไทย) ๒๒/๕๑/๗๒, อภ.ว. (ไทย) ๓๕/๙๘๓/๕๑๐. ๑๕ส.ส. (ไทย) ๑๕/๘๔๕/๓๑๖, ข.ส. (ไทย) ๒๕/๓๑๑/๓๖๑. ๑๖ข.ชา. (ไทย) ๒๘/๒๔๐/๘๖. ๑๗ข.ข. (ไทย) ๒๕/๑/๑. ๑๘ส.ส. (ไทย) ๑๕/๓๕๑/๑๑๐, อง.จตกก. (ไทย) ๒๑/๓๙/๕๔, อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๙๑/๑๕๒,

ข.อต. (ไทย) ๒๕/๒๐๕/๒๔๖, ข.ส. (ไทย) ๒๕/๓๒๓/๓๘๓, ส.ส.อ. (ไทย) ๑/๑๖๙, ข.อต.อ. (ไทย) ๑๒๓. ๑๙ม.ม. (ไทย) ๑๒/๙๕/๖๗, อง.ฉกก. (ไทย) ๒๒/๒๘๑/๓๑๗.

๖๘

โลกอยางแจมแจง เปนผสามารถฝกบรษทควรฝกไดอยางไมมใครยงกวา เปนศาสดาของเทวดา

และมนษยทงหลาย เปนผร ผตน ผเบกบาน และเปนผจาแนกธรรมสงสอนสตว

๑๔. ในหลวงของเรา ใชหลกทศพธราชธรรม๒๐ ๑๐ ประการ คอ ทาน ใหปน

ชวยประชา, ศล รกษาความสจรต, ปรจจาคะ บาเพญกจดวยความเสยสละ, อาชชวะ ปฏบต

ภาระโดยซอตรง, มททวะ ทรงความออนโยนเขาถงคน, ตปะ พนมวเมาดวยเผากเลส, อกโกธะ

ถอเหตผลไมโกรธา, อวหงสา มอหงสานาพารมเยน, ขนต ชานะเขญดวยขนต และอวโรธนะ

มปฏบตไมคลาดจากธรรม ผลงานการเขยนบทสนทรพจน ป พ.ศ. ๒๕๔๔ มจานวน ๒๐ เรอง ไดแก

๑. เดกด ใชหลกธรรมความกตญ๒๑ ๔ อยาง คอ กตญตอพอแม กตญตอชาต

ศรทธาในพระศาสนา และจงรกภกดตอองคพระมหากษตรย

๒. คาสอนพอ ใชหลกธรรมพอสอนใหลกตงมนในทฏฐธมมกตถประโยชน๒๒๔ ประการ

คอ ถงพรอมดวยความขยนหมนเพยร เลาเรยนศกษา รจกรกษาทรพย รกความดของตน

คบเพอนด เลยงชวตเปน

๓. ทาดไดด ทาชวไดชว ใชหลกธรรม การละความชวสรางความดตองมอทธบาท

ธรรม๒๓ ๔ ประการ คอ การเตมใจละความชวและเตมใจทาความด หมนเพยรในการละชว

เพยรในการสรางความด ตงใจในการละความชว ตงใจในการทาความด ใชปญญาพจารณา

ไตรตรองในโทษของความชวในคณของความด ไมหลงในความงามไมตามในความงาย

๔. มนษยทสมบรณ ใชหลกการพฒนาตนเอง ๔ ดาน คอ ดานรางกาย ดานสงคม

ดานอารมณ และดานภมปญญา

๕. วด ใชหลกธรรมใหสมหมายดวยรมไมธรรม๒๔ ๔ ประการ คอ รมไมท ๑ คอ

ศรทธาสมปทา, รมไมท ๒ คอ ศลสมปทา, รมไมท ๓ คอ จาคสมปทา, รมไมท ๔ คอ

ปญญาสมปทา,

๒๐ข.ชา. (ไทย) ๒๘/๒๔๐/๘๖. ๒๑อง.ทก. (ไทย) ๒๐/๓๖๔/๑๐๘. ๒๒อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๔๔/๒๘๙. ๒๓ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๓๑/๒๓๓, อภ.ว.(ไทย) ๓๕/๕๐๕/๒๙๒. ๒๔อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๔๔/๒๙๒.

๖๙

๖. กฎแหงกรรม ใชหลกธรรม เวนอกศลกรรมบถ กาหนดปฏบตธรรม คอ รกษาศล๒๕

๕ เจรญสมาธ และอบรมปญญา

๗. วนแหงความรกชาวพทธ ใชหลกธรรม โอวาทปาฏโมกข๒๖๓ ประการ คอ

ละอกศลทงปวง สรางกศลทงปวง และชาระจตของตนเองใหขาวรอบ

๘. ดนทรง ใชหลกธรรมลดความดอดานดนทรงจากโลภะ โทสะ และโมหะ

ดวยการปฏบตตามหลกโอวาท๒๗ ๓ ประการ คอ ละเวนความชว สอนใหทาด และชาระจตใจ

ใหสะอาด สวาง สงบ

๙. ประชาพจารณ ใชหลกธรรมในการรวมทาประชาพจารณไดโดยยดมนในหลก

ไตรสกขา ๓ ประการ คอ ศล ตองมความปกตทางกาย วาจา, สมาธ ตองรจกการควบคม

อารมณของตนเอง, และปญญา คอ รขบวนการของปญหาอยางครบวงจร

๑๐. นรก – สวรรค ใชหลกธรรมประกอบการเขยนเรอง นรก ไดแก นรก คอ

ความโลภ นรก คอ ความโกรธ นรก คอ ความหลง สวรรค ไดแก สวรรค คอ ความสนโดษ

สวรรค คอ ความเมตตา และสวรรค คอ ปญญา

๑๑. ฟอกเงนหรอจะสฟอกใจ ๑ - ๒ ใชหลกธรรมในการฟอกใจตนเองใหพนจาก

ความมวหมอง ๒๘ ๙ ประการ คอ ความโกรธ ลบหลบญคณทาน ความรษยา ความตระหน

มายาเจาเลห มกอวด พดปด ปรารถนาลามก และเหนผด

ความโลภ ความโกรธ ความหลง เปรยบเหมอนขยะมลฝอย ซงจะตองฟอกใจกน

ดวยการกนและแกไวรสรายแหงความโลภ ดวยวคซนแหงความสนโดษ กนและแกไวรสราย

แหงความโกรธ ดวยวคซนแหงความเมตตา และกนและแกไวรสรายแหงความหลง ดวยวคซน

แหงปญญา

๑๒. เวลาเปนของมคา ใชหลกการใชเวลาใหเกดคณคา คอ ใชเวลาในการศกษา

เลาเรยน ใชเวลาในการการทางาน ใชเวลาเพอครอบครว และใชเวลาเพอสรางประโยชนสข

ใหแกสงคม

๒๕ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๘๖/๒๔๗, อง.ปจก. (ไทย) ๒๒/๑๗๒/๒๒๗; ๒๖๔/๓๐๗, อภ.ว. (ไทย)

๓๕/๗๖๗/๓๘๘. ๒๖ท.ม. (ไทย) ๑๐/๕๔/๕๗, ข.ธ. (ไทย) ๒๕/๒๔/๓๙. ๒๗ท.ม. (ไทย) ๑๐/๕๔/๕๗, ข.ธ. (ไทย) ๒๕/๒๔/๓๙. ๒๘อภ.ว. (ไทย) ๓๕/๑๐๒๑/๕๒๖.

๗๐

๑๓. รอยใจ วยงาน วนงาม ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดเขยนถงทานพระคร

วฑตพฒนโสภณ เจาอาวาสวดพระศรอารย วามบทบาททสาคญ คอ บทบาทของพระนกเผยแผ

บทบาทของพระผพฒนา และบทบาทของพระผสงเสรมเยาวชน

๑๔. นาใจ ใชหลกธรรมแหงการเปนกลยาณมตร เปนญาตธรรมของกนและกนดวย

การปฏบตตามสงคหวตถ๒๙ ๔ ประการ คอ แสดงนาใจดวยการโอบออมอาร การกลาววจ

ไพเราะ การสงเคราะหประชมชน และการวางตนแตพอควร

๑๕. นาใดจะสดใสเทานาใจ ใชหลกแหงการมอบนาใจใหกนตามหลกธรรม

สงคหวตถ๓๐ ๔ ประการ คอ เมตตาปราณ วจออนหวาน สมานมวลชน ปรบปรงตนอยเสมอ

๑๖. การปฏรปการศกษา ใชหลกการปฏรปการศกษา คอ ปฏรปบคลากร ปฏรป

หลกสตร ปฏรปสถานศกษา ปฏรปอปกรณ และปฏรปกระบวนการเรยนการสอน

๑๗. พอผสราง ใชหลกของพอนกสรางผสงสง คอ พอเปนผสรางชวต สรางสงคม

ประเทศชาต และเปนผสรางคณธรรม

๑๘. สงแวดลอมเอออาทรตอชวต ใชหลกการสรางอานาจแหงความด ชวยอนรกษ

พลงงานและสงแวดลอม คอ อานาจทางการศกษา อานาจมวลชน และอานาจรฐ

๑๙. ลอมรกใหครอบครว ลอมรวใหยาเสพตด ใชหลกธรรมลอมรวใหหวใจ ลอมชวต

ใหไกลยาเสพตด โดยการปฏบตตามหลก สงคหวตถ๓๑ ๔ ประการ คอ โอบออมอาร วจ

ออนหวาน สมานมวลชน และวางตนเปนทรก

๒๙ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๔๐/๑๖๗ ; ๒๖๗/๒๔๔, อง.จตกก. (ไทย) ๒๑/๓๒/๔๒ ; ๒๕๖/๓๓๕,

อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๑๔/๒๒๒, อง.นวก. (ไทย) ๒๓/๒๐๙/๓๗๗. ๓๐ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๔๐/๑๖๗ ; ๒๖๗/๒๔๔, อง.จตกก. (ไทย) ๒๑/๓๒/๔๒ ; ๒๕๖/๓๓๕,

อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๑๔/๒๒๒, อง.นวก. (ไทย) ๒๓/๒๐๙/๓๗๗. ๓๑ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๔๐/๑๖๗ ; ๒๖๗/๒๔๔, อง.จตกก. (ไทย) ๒๑/๓๒/๔๒ ; ๒๕๖/๓๓๕,

อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๑๔/๒๒๒, อง.นวก. (ไทย) ๒๓/๒๐๙/๓๗๗.

๗๑

ผลงานการเขยนบทสนทรพจน ป พ.ศ. ๒๕๔๕ มจานวน ๒๐ เรอง ไดแก

๑. ลมสลกใจ ๑ - ๒ ใชหลกธรรมในการสรางลมรกสลกใจเปนของขวญใหแกกน

ดวยการปฏบตตามหลกสงคหวตถ๓๒ ๔ ประการ คอ สรางลมรกสลกใจ ดวยการโอบออมอาร,

สรางลมสลกใจ ดวยวจไพเราะ, สรางลมสลกใจ ดวยสงเคราะหประชมชน, สรางลมสลกใจ

ดวยการวางตนแตพอควร

หลกธรรมอนเปนลมสลกใจ ทเรยกวา สาราณยธรรม๓๓ ๖ ประการ คอ ลมสลกใจ

ขอท ๑ เขาไปตงกายกรรม ประกอบดวยความเมตตาตอเพอนรวมโลก, เขาไปตงวจกรรม

ประกอบดวยเมตตาตอเพอนมนษยรวมโลก คอ การโปรยปรายทพยเกสรแหงการพดดใหแกกน

และกน, เขาไปตงมโนกรรมทประกอบดวยเมตตาตอเพอนมนษยผรวมโลก การกระทาทสอ

เ จ ต น า ว า จ า

สอเจตจานงความซอตรงตอเจตคต, รกษากฎหมาย วฒนธรรมประเพณ ใหเทากนกบเพอนมนษย

ในสงคม, เสยสละประโยชนสข เพอหมชนในสงคม, สงความรกและความปรารถนาดตอเพอน

มนษยทกสงคมทไมมกมาขอ ทมาแลวขอใหอยเปนสข จากไปกขอใหประสบความสาเรจ

๒. โลกมนคงธารงดวยเมตตา ๑ - ๒ ใชหลกแหงเมตตาทเรยกวาสาราณยธรรม๓๔

๖ ประการ คอ เมตตากายกรรม, เมตตาวจกรรม, เมตตามโนกรรม, รจกใหปนกนและกน,

ประพฤตตนอยในกฎระเบยบของสงคม, มความปรารถนาเปนมตรตอชมชนทกสงคม

และใชหลกแหงการแผเมตตาเพอสรางโลกใหมนคงไว๓๕ ๓ ประการ คอ กายสจรต

มจตเมตตาทางกายกรรม,วจสจรต มจตเมตตาทางวจกรรม, มโนสจรต มจตเมตตาทางมโนกรรม

๓. หองเรยนหองแรก ๑ - ๒ หองเรยนหองแรกคอบาน ลก ๆ ทกคน คอนกเรยน

พอ คอ ผอานวยการ แม คอ ครประจาชน มโนธรรมทเกดในจตวญญาณของลก คอ เงนเดอน

และขดขนเงนเดอนอนยงใหญของพอแม ลกไดรจกคาของความเปนคน คอ ปรญญาบตรเกยรต

นยมของตวลกเอง พอแมจงสอนลกใหใชหลกธรรมในการปรบตวเขากบสงคมไดดวยการปฏบต

๓๒ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๔๐/๑๖๗ ; ๒๖๗/๒๔๔, อง.จตกก. (ไทย) ๒๑/๓๒/๔๒ ; ๒๕๖/๓๓๕,

อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๑๔/๒๒๒, อง.นวก. (ไทย) ๒๓/๒๐๙/๓๗๗. ๓๓ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๓๑๗/๒๕๗, อง.ฉกก. (ไทย) ๒๒/๒๘๒-๓/๓๒๑-๓. ๓๔ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๓๑๗/๒๕๗, อง.ฉกก. (ไทย) ๒๒/๒๘๒-๓/๓๒๑-๓. ๓๕ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๒๗, อภ.สง. (ไทย) ๓๔/๘๔๐/๓๒๗.

๗๒

ตามหลกสงคหวตถธรรม๓๖ ๔ ประการ คอ ใหโอบออมอาร ใหมวจไพเราะ ใหรจกสงเคราะห

ประชมชน ใหวางตนแตพอควร

หลกการสอนใหเรยนรและปฏบตตามหลกสงคหวตถ๓๗ ๔ ประการ คอ เรยนรความ

เมตตาปราณ เรยนรความมวจออนหวาน เรยนรการสมานมวลชน เรยนรการวางตนใหพอด

๔. อยดมสข ๑ - ๒ ใชหลกธรรมในการประคบประคองแกวจต เพอใหชวตอยด

มความสข เรยกวา บญกรยาวตถ๓๘ ๓ ประการ คอ ทานมย อยดมสขไดดวยการบาเพญทาน,

ศลมย อยดมสขดวยการรกษาศล, ภาวนามย อยดมสขดวยการบาเพญภาวนา คอ การเจรญ

ปญญารเทาเลหเหลยมของคน เลหกลของอบายมขทงปวง

และอยดมสข ดวยกศลมล๓๙ อนเปนเหตใหมนษยอยดมสข คอ อโลภะ ไมโลภ

อยากไดของเขา, อโทสะ ความไมโกรธ, อโมหะ ความไมหลง

๕. สจธรรมชวต ๑ - ๓ ใชหลกสจธรรมแหงสรรพสง ทเรยกวา ไตรลกษณ ๔๐ ม ๓

ประการ คอ อนจจตา ความเปนของไมเทยง คอยอมแปรไปตามสภาพเหตปจจย, ทกขตา

ความเปนทกข คอ ความไมคงทนถาวร, อนตตา ความเปนของไมใชตน คอ เขาไปควบคม

และบงคบไมได

หลกสจธรรมของชวตดวยหลกไตรสกขา๔๑ ๓ ประการ คอ ศลสกขา คอ การม

สภาวะจตทหนกแนน, สมาธสกขา คอ การมสภาวะจตทมนคงเปนหนงเดยว, ปญญาสกขา คอ

สภาวะจตทสวางโชตชวง ดวยการรเทาทนกระบวนการของจต

หลกสจธรรมของชวตทมอยในมนษย ทเรยกวา เบญจขนธ๔๒ คอ รปขนธ ไดแก

ธาตทง ๔ , เวทนาขนธ คอ ความเพลดเพลน, สญญาขนธ คอ ความจาได หมายร, สงขารขนธ

คอ จนตนาการหรอการปรงแตง, วญญาณขนธ คอ การรบร ทางตา ห จมก ลน กาย ใจ

๓๖ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๔๐/๑๖๗ ; ๒๖๗/๒๔๔, อง.จตกก. (ไทย) ๒๑/๓๒/๔๒ ; ๒๕๖/๓๓๕,

อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๑๔/๒๒๒, อง.นวก. (ไทย) ๒๓/๒๐๙/๓๗๗. ๓๗ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๔๐/๑๖๗ ; ๒๖๗/๒๔๔, อง.จตกก. (ไทย) ๒๑/๓๒/๔๒ ; ๒๕๖/๓๓๕,

อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๑๔/๒๒๒, อง.นวก. (ไทย) ๒๓/๒๐๙/๓๗๗. ๓๘ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๓๐, อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๒๖/๒๔๕, ข.อต. (ไทย) ๒๕/๒๓๘/๒๗๐. ๓๙ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๓๙๔/๒๙๒. ๔๐ส.สฬา. (ไทย) ๑๘/๑/๑, ข.ธ. (ไทย) ๒๕/๓๐/๕๑. ๔๑ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๓๑, อง.ตก. (ไทย) ๒๐/๕๒๑/๒๙๔. ๔๒ส.ข. (ไทย) ๑๗/๙๕/๕๘, อภ.ว. (ไทย) ๓๕/๑/๑.

๗๓

๖. พระพรหมของลก ๑ - ๒ ใชหลกธรรมพรหมวหาร ๔๓ ๔ ประการ คอ เมตตา

มความปรารถนาดทจะใหลกอยเปนสข, กรณา ความสงสาร ไมปรารถนาเหนลกอยในทะเล

แหงความทกข, มทตา พลอยยนด ในความกาวหนาและความสาเรจของลก, อเบกขา คอ

การวางจตเปนกลางเขาไปเพงมองอยางใจจดใจจอ

๗. เยาวชนไทยหางไกลยาเสพตด เยาวชนตองหลกหนยาเสพตด สรางชวตใหกาวไกล

ดวยการปฏบตตน คอ มความกตญ, มความขยนหมนเพยร, ยดมนในคณธรรมของพระศาสนา

๘. ความยตธรรมในมมมองของเยาวชน คอ อานาจมไวเพอใหใช ไมใชมไว

เพอใหแสดง จงใชคณธรรมเปนอานาจ อยาใชอานาจเปนคณธรรม อยาใชความรทางกฎหมาย

เอาเปรยบผไมรกฎหมาย กฎหมายมอาจหยบยนคณและโทษใหแกใคร มอาจหยบยนความเปน

ความตายใหแกคน ถาหากขาดกระบวนการทางตลาการขาดการนาไปใช

๙. ครอบครวคอรวมน ปองกนยาเสพตด ทอรกถกเปนรวดวยการสรางครอบครว

ใหหางไกลยาเสพตด ยาเสพตดเปนโทษตอรางกาย เปนโทษตอสมอง เปนโทษตอจตใจ

เปนโทษตอครอบครว ครอบครวจงควรสรางเสนห ๔ ประการ เพอเปนรวมน ปองกนยาเสพตด

คอ เสนหใบหนา, เสนหวาจา, เสนหบรการ, เสนหการวางตน

๑๐. เยาวชนไทยใฝศกษาพฒนาคณธรรม ๑ - ๒ ใชหลกในการพฒนาคณธรรม คอ

ดานทกษะพสย หมายถง ความชาญฉลาด ความรในการประกอบอาชพ ในการปรบตน

ใหเขากบสงคม, ดานจตพสย หมายถง สขภาพจตจะตองเปนคนราเรง, ดานพทธพสย คอ

มความรทงการเรยน ฉลาดในการศกษา และในการควบคมตนเอง

และตองใฝศกษาพฒนาคณธรรมใหครบ ๔ ด

าน คอ ดานรางกาย ดานสงคม

ดานอารมณ และดานภมปญญา

๑๑. รกชาต รกแผนดน หยดโกงกนกอนสนชาต ๑ - ๒ ใชหลกในการรกชาต

รกแผนดน คอ ตองขยน, ประหยด, ซอสตย, อดทน

๔๓ท.ม. (ไทย) ๑๐/๑๘๔/๒๒๕, ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๓๒, อภ.สง. (ไทย) ๓๔/๑๙๐/๗๕,

วสทธ. (ไทย) ๒/๑๒๔.

๗๔

ผลงานการเขยนบทสนทรพจน ป พ.ศ. ๒๕๔๖ มจานวน ๒๐ เรอง ไดแก

๑. วนเดกของฉน ใชหลกธรรม คอการทาหนาทเปนเดกด มความกตญตอพอแม

ครอาจารย แผนดนงดงามดานจตใจเพราะคณธรรม วนนจงเปนวนเรมตนทจะใหเดก ๆ อยาง

พวกเรากาวตามหาฝน เมอพบฝนแลวเราจะจดประทปแหงความฝนใหสกสวางทวทงแผนดน

๒. เยาวชนทดตองมวนย คอ ตองมวนยในตนเอง, ในครอบครว, ในสถานศกษา,

ในสงคม และในประเทศชาต

๓. พระในดวงใจ ใชหลกธรรมของพอผทมพระคณยงใหญ คอ เปนพระผใหความรก,

เปนผใหความร, เปนผใหกาลงใจ, เปนผใหความเสมอภาค

๔. โลกสวยดวยมอคร ใชหลกธรรมในการสรางโลกใหสวยงามแกศษย คอ เปนผ

ถายทอดวชาการ, ปลกฝงจนตนาการ, เปนผฝกฝนพฒนาการ เปนผอบรมอดมการณ และสอนให

ศษยยดมนในโอวาท๔๔ ๓ คอ ใหละชว ใหทาด ใหมจตใจบรสทธยตธรรม

๕. โลกสงบดวยธรรมะ ใชหลกธรรมทสรางโลกใหสงบ เรยกวา บญกรยาวตถ๔๕ ๓

ประการ คอ โลกสงบดวยธรรมะ คอ ทาน การให หมายถง ใหปจจย ๔, ศลมย โลกสงบดวย

ธรรม คอ ศล และภาวนามย โลกสงบดวยธรรมะ คอ การอบรมปญญา

๖. เรารกษภาษาไทย ภาษาไทยเปนภาษาทพย ภาษาธรรม บงบอกถงความเปนไทย

บงบอกถงเอกราช บงบอกถงเอกศกดศร เราตองรกภาษาไทยและอนรกษภาษาดวยหลก ๔ ก

คอ กน (ปองกนภาษาไทยไวมใหวบต), แก (แกไขการพด อาน เขยน ทไมถกตอง), กอ (ปลก

ระดมใหรกภาษาไทย), กาว (การอนรกษและพฒนาอยางยงยน)

๗. ทาดไดด ทาชวไดชว ใชหลกในการทาด ทเรยกวา สจรต๔๖ ๓ คอ ประพฤต

กายสจรต, ประพฤตวจสจรต, ประพฤตมโนสจรต และละการทาชว ทเรยกวา ทจรต๔๗ ๓ คอ

ละกายทจรต, ละวจทจรต และละมโนทจรต

๔๔ท.ม. (ไทย) ๑๐/๕๔/๕๗, ข.ธ. (ไทย) ๒๕/๒๔/๓๙. ๔๕ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๓๐, อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๒๖/๒๔๕, ข.อต. (ไทย) ๒๕/๒๓๘/๒๗๐. ๔๖ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๒๗, อภ.สง. (ไทย) ๓๔/๘๔๐/๓๒๗. ๔๗ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๒๗, อภ.สง. (ไทย) ๓๔/๘๔๐/๓๒๗.

๗๕

๘. ศลหาพฒนาสงคม ใชหลกศล๔๘ ๕ คอ ศลนาด ศลนาทาง ศลนาตรง

ศลนาสวาง ศลนาสข ศลหาพฒนาสงคมใหโอบเอออาทรกนและกน ไมเบยดเบยนกนและกน

เราทกคนตองประพฤตตนตามหลกการของศลทง ๕ ขอ คอ งดเวนจากการฆาสตวตดชวต

งดเวนจากการถอเอาทรพยของผอนดวยอาการอนไมชอบธรรม งดเวนจากการประพฤตนอกใจ

ในคครอง งดเวนจากการพดมสา และงดเวนจากสรายาเสพตด

๙. ทางแหงความสาเรจ ใชหลกการ คอ มความร มความสามารถ มโอกาส

มพวกพอง และมคณธรรม

๑๐. เกษตรยคโลกาภวตน จะตองปฏบตตามหลกการ คอตองพจารณาถงแหลงผลต,

ตองรจกแปรรปผลตผล, รฐบาลตองคาประกนราคาพชผลทางการเกษตร, ตองผลตเพอการสงออก

๑๑. ภมปญญาไทย ความเปนไทยทแทจรง ไมใชเพยงพดไทยได ปลกบานทรงไทยอย

ราไทยเปน มหนาตาเปนคนไทยเทานน แตความเปนไทยทแทจรง คอ จตใจตองไมตกเปนทาส

แหงความชวราย ไมเหนแกตว จงกลาวไดวา ภมปญญาไทยทแทจรง คอ มภมปญญาทจะปองกน

จตใจของตนเอง ไมใหตกเปนทาสของอบายมขทกชนด ทกคนจะตองมความโอบเอออาทรซงกน

และกน

๑๒. พรรคการเมองในอดมคต คอ มวสยทศนทกวางไกล, มความซอสตยสจรต,

มความเขมแขงอดทน, อทศตนเสยสละ, ผดงคณธรรมและความร

๑๓. วถใหม คนไทยใสใจสขภาพ ใชหลก ๔ ร คอ รเทา หมายถง รสขภาพ

ของเราตามความเปนจรง, รทน หมายถง รวาสขภาพของเราตอนนเปนอยางไร แขงแรงหรอ

ออนแอ, รกน หมายถง รการปองกนโรคภยไขเจบ, รแก หมายถง รจกการรกษาและบาบด

๑๔. ผสงวยเปนหลกชยของครอบครว ใชหลกธรรมในการสบสานหลกชยในครอบครว

มากมายหลายประการ คอ ดวยการใหวตถธรรม คอ ใหปจจย ๔ ไวหลอเลยงครอบครว,

ใหเนตธรรม คอ ธรรมนญในการดาเนนชวตในครอบครว, ใหเขาถงหลกสจธรรม, ใหเขาถง

ปรมตถธรรม คอ สอนใหเขาถงหลกธรรมอนสงสดของชวต

๔๘ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๘๖/๒๔๗, อง.ปจก. (ไทย) ๒๒/๑๗๒/๒๒๗; ๒๖๔/๓๐๗, อภ.ว. (ไทย)

๓๕/๗๖๗/๓๘๘.

๗๖

๑๕. พรรคประชาธปตยกบอนาคตประเทศไทย มนโยบายหลก ๆ ๑๕ นโยบาย คอ

นโยบายเศรษฐกจ, การเมองการปกครอง, สงคม, การศกษา, การเกษตร, สาธารณสข,

แรงงานและสวสดการสงคม, โทรคมนาคมและเทคโนโลยสารสนเทศ, ความปลอดภยในชวต

และทรพยสน, คมนาคมขนสง, ทรพยากรและสงแวดลอม, สทธมนษยชน, ดานสอสารมวลชน

และนโยบายตางประเทศ

๑๖. พระพทธศาสนากบการพฒนาการศกษาไทย คอ สอนใหคนใชความรคคณธรรม

โดยสอนใหเรยนเปน มปญญา๔๙๓ ไดแก ฟงเปน คอสตมยปญญา, คดเปน คอจนตามยปญญา,

และพฒนาเปน คอภาวนามยปญญา และใชศลควบคกบทกษพสย, ใชสมาธควบคกบจตพสย

และใชปญญาควบคกบพทธพสย

๑๗. พระคณแมยงใหญดจตะวนสองหลา ใชหลกการอบรมลก คอ สอนใหเกง คอ

มศกยภาพชวตทด ไมใชเกงอยางเดยว แตตองเกงในการทาความดดวย, สอนใหด คอ มคณภาพ

ชวตทด เปนคนดของสงคม และสอนใหมความสข คอ สขภาพทด

๑๘. การเรยนรเพอดารงความเปนไทยและกาวไกลทนสากล จะปลกชาตตองเตรยม

มวลชน เราตองเตรยมคนไทยใหพรอม ใหเรยนร เพอดารงความเปนไทยกาวไกลทางสากล คอ

ดวยการปฏรปการศกษา, ดวยความเขาใจเรองเศรษฐกจ, ดวยการพฒนาความรดานการเมอง

และดวยการปลกฝงคณธรรม

๑๙. สรางชาตใหสดใส ดวยคนไทยเลกโกงกน ใหยดมนในหลกการ ๓ อยาง คอ

ใชความศกดสทธของกฎหมาย, ใชอทธพลทางการศกษา, ใชอานาจทางคณธรรม

๒๐. เยาวชนทดควรชวยเหลอเศรษฐกจพอเพยงเพอพอของฉนไดอยางไร ใชหลกการ

ปฏบตตนตามหลกเศรษฐกจพอเพยง คอ ตองรจกประยกต, ตองรจกประหยด, ตองรจกประโยชน,

ตองพงตนเอง, ตองไมกอหน และตองทางานใหมาก

๔๙ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๓๑, อภ.ว. (ไทย) ๓๕/๘๐๔/๔๓๘.

๗๗

ผลงานการเขยนบทสนทรพจน ป พ.ศ. ๒๕๔๗ มจานวน ๒๐ เรอง ไดแก

๑. ครอบครวสขาว สถาบนทางครอบครว คอ มารดาของสถาบนทงปวงในโลก

ครอบครวจงเปนรากแกวของโลก พอแมตองเอาใจใสทะนถนอมลก ดวยการอบรมเลยงดลก

ตามหลกการ คอ สอนใหละชว, สอนใหตงอยในความด, สงเสรมใหศกษาเลาเรยน, สอนใหรจก

การคบเพอน และใหทนทางความคด เรยกวา วชาสมบต

๒. วถไทยวถพทธ ตองมหลกดาเนนชวตทใหอยอยางสะอาด สวาง สงบ ดวยการ

ปฏบตตามบญกรยาวตถ ๕๐ ๓ ประการ คอ วถไทยวถพทธนยมในการให ซงเรยกวา ทานมย

บญสาเรจดวยการบรจาคทาน, วถไทยวถพทธ นยมการเปนปกตกาย วาจา ซงเรยกวา ศลมย

บญสาเรจดวยการรกษาศล, วถไทยวถพทธไมตองการมชวตอยอยางทาส มงแสวงหาปญญา

ตามหลกภาวนามย บญสาเรจดวยการเจรญปญญา

๓. ภมใจในถนเราราชนแหงตะวนตกททกคนตางเรยกขานจงหวดราชบร จงเปน

คากลาวทถกตอง เราทกคนตางภาคภมใจในท

องถนของเรา ในภมปญญาของบรรพชนของเรา

ในวถการดาเนนชวตของจงหวดเรา เราจะรกราชบรของเราตลอดไป

๔. รรกสามคค ใชหลกธรรมทเปนเครองนอมนาหมคณะใหเปนทตงแหงความระลกถง

เปนไปเพอความพรอมเพรยงของหมคณะ ซงเรยกวา สาราณยธรรม๕๑ ๖ ประการ คอ เขาไป

ตงกายกรรมประกอบดวยเมตตา ทงตอหนาและลบหลง หมายถงการชวยเหลอทางกายซงกน

และกน, เขาไปตงวจกรรมประกอบดวยเมตตา ทงตอหนาและลบหลง คอ ไมนนทาวารายกน,

เขาไปตงมนมโนกรรมประกอบดวยเมตตา ทงตอหนาและลบหลง คอ มนาใจไมตรมอบแกกน,

รจกแบงปนสงเคราะหชวยเหลอกนและกน, ความเปนผมศลเสมอกน เคารพในกฎระเบยบ

เสมอกน, เปนผมความเหนเสมอกน ไมทะเลาะววาทเพราะมความเหนขดแยงกน

๕. ปกตกายวาจาพารมเยน ใชหลกธรรม คอ ศล๕๒ ๕ บานเมองทเหตการณเปนปกต

ยอมสะดวกตอการปกครองตอมนษย ทมกายวาจาเปนปกต ยอมสะดวกตอการสรางชาต

ใหรมเยนปกต กาย วาจา พารมเยน ในดานรางกาย อารมณ สงคม และจตวญญาณ

๕๐ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๓๐, อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๒๖/๒๔๕, ข.อต. (ไทย) ๒๕/๒๓๘/๒๗๐. ๕๑ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๓๑๗/๒๕๗, อง.ฉกก. (ไทย) ๒๒/๒๘๒-๓/๓๒๑-๓. ๕๒ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๘๖/๒๔๗, อง.ปจก. (ไทย) ๒๒/๑๗๒/๒๒๗; ๒๖๔/๓๐๗, อภ.ว. (ไทย)

๓๕/๗๖๗/๓๘๘.

๗๘

๖. ทาดไดด ทาชวไดชว ใชหลกแหงการทาความด เรยกวา สจรต๕๓ ๓ และการละ

ความชว เรยกวา ทจรต๕๔ ๓ หนอนไมขยะแขยงตนเองฉนใด คนชวกไมรงเกยจพฤตกรรมตวเอง

ฉนนน ความชวยงไมใหผล คนโงเขาใจวาบาปเปนโมฆะ แตสาธชนคนด ยอมรดวา ความด

ยอมมรางวลอยในตวแลว คอ ความภาคภมใจทมอบแกเจาของผทาด

๗. ผสงวยคอหลกชยของชวต ผสงวยทไดชอวาเปนเสาหลกของครอบครว เสาหลก

ของครอบครวทเคยเปนเสาเอกของบาน วนนจะเปนเสาหลกผ ๆ ตนหนง ถาหากลกหลาน

ขาดความโอบเอออาทร แตเมอใดทลกหลานเหนคณคาแหงคณงามความด ทานจะเปนเสาหลก

ทแขงแกรงของจตวญญาณลกหลาน

๘. วถใหมคนไทยใสใจสขภาพ ๑ - ๒ โดยการพฒนาตนเองใหเกงดมสข และตองดแล

เอาใจใสตนเองดวยการปฏบตตนเอง ตามหลก ๓ ประการ คอ ละเวนจากทกขาภยดานตาง ๆ

ไมเกยวของกบยาเสพตดทกชนด, พฒนาศกยภาพอยเสมอ คอ หมนทาความด รจกการออก

กาลงกาย, พฒนาจตใจดวยหลกธรรมในทางพระพทธศาสนา

และตองดแลสขภาพตนเองดวยหลก ๔ ก คอ เกรง ( การกลวตอโรคภยไขเจบ),

กน (รจกปองกนตนเอง), แก (การแกไขเวลาเจบไขไดปวย), กาว (กาวไปขางหนาพฒนาชวต

และจตใจ)

๙. มนษยสมบรณดวยศล ใชหลกศล๕๕ ๕ หยาดฝนชวยเตมเตมความพรองของหวย

หนองใหสมบรณ พกนและสชวยแตงแตมภาพทพราใหสมบรณ วชาการชวยตอเตมมนสมอง

ทพรองใหสมบรณ แตศลหาชวยแตงแตมตอเตมความเปนมนษยทพราทพรองใหสมบรณ

๑๐. รกแมนสขาว ๑ - ๒ ประกอบดวยคณงามความดดงน คอ นาใจแมสขาว

ดวยการเปนผใหทยงใหญ, นาคาแมนสขาว เพราะคาพดของแมจะแยกได ๒ ประการ คอ คาสง

หมายถง ขอหาม และคาสอน หมายถง ขอพงปฏบต, นาแรงแมนสขาว หยาดนาอมฤต ฤาจะส

นาเหงอของแมทรนหลงเพอลกรกได นามนตจากรอยวดกไมศกดสทธเทานาแรงทแมพลเพอลก,

นามตรแมนสขาว แมเปนมตรแทในยามเหงา เปนเพอนเฝาในยามทกข

๕๓ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๒๗, อภ.สง. (ไทย) ๓๔/๘๔๐/๓๒๗. ๕๔ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๒๗, อภ.สง. (ไทย) ๓๔/๘๔๐/๓๒๗. ๕๕ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๘๖/๒๔๗, อง.ปจก. (ไทย) ๒๒/๑๗๒/๒๒๗; ๒๖๔/๓๐๗, อภ.ว. (ไทย)

๓๕/๗๖๗/๓๘๘.

๗๙

และรกแมน สขาวเพราะอดมดวยพรหมวหาร๕๖๔ ประการ คอ รกแมน สขาว

เพราะมเมตตา, เพราะมกรณา, เพราะมมทตา และเพราะมอเบกขา

๑๑. เดกยคใหมไมใสใจพนนบอล ใชหลกธรรมคออบายมข ไดแกการเลนการพนน

เยาวชน คอเมลดพชแหงความด พรอมทจะกะเทาะเปลอกเปนตนกลาเตบโตเปนปาใหญ ใหรมเงา

ความอดมสมบรณแกแผนดน เยาวชนไทยคอผทรบหนาทอนยงใหญในการบรหารประเทศ

ตอจากบรรพชนรนกอน พระอาทตยตกดนวนนเพอสวางในวนพรงน เหมอนจะเตอนบอกวา

การพนน คอ เงามดทครอบคลมประเทศไทยในวนน

๑๒. วสาขบชามหามงคล คอ วนทมนษยไดคนพบเสนทางสายใหมของจตวญญาณ

เปนวนทพระพทธองคไดใหคาตอบทถกตองทสดของจตวญญาณ เราควรระลกถงพระคณ

ของพระองค ดวยการละชว ทาด และชาระจตใหขาวรอบ เพอเปนการปฏบตบชา

๑๓. อโรคยา ปรมาลาภา รางกายของเรากเปรยบเหมอนเมอง ลมหายใจของเรา

กเปรยบเหมอนเจาเมอง อยาใหเชอโรคทเหมอนขาศกมาตเมองและเขนฆาลมหายใจของเรา

ดแลสขภาพชวตวนน เพราะพรงนอาจสายไปดวยการปฏบตตามหลก ๔ ป คอ ปลก หมายถง

ปลกฝงคานยม ปลกมโนธรรมของคนไทยใหเอาใจใสดแลสขภาพ, ปอง หมายถง ปองกนตนเอง

ดแลตนเองอยาเขาใกลกบสงเสพตด, ปราบ หมายถง ตองตอสกบโรคภยไขเจบอยางจรงจง

และจรงใจ, ปฏบต คอ การนาหลก ๓ ป ขางตน มาปฏบตเสมอตนเสมอปลาย

๑๔. ซอสตยพฒนาคน สงผลพฒนาชาต ความซอสตยเปนเครองมอในการสรางคน

ใหเปนคนด คนดจงเปนเครองมอในการสรางชาตทมประสทธภาพ ประสทธผลมากทสด

คนจงตองซอสตยตอกฎหมาย และซอสตยตอสงคม

๑๕. เบญจศลเบญจธรรมคอพนฐานความด เบญจศล เบญจธรรม๕๗ คอ ไมบรรทด

ทวดคณคาของชวต ตเสนตรงเพอเปนบรรทดฐานแหงการกระทาเพอใหมนษยไดบนทกวรรณกรรม

แหงความด แตละวนทไดทาด คอ แตละบรรทดในหนากระดาษ แตละครงทไดพดด คอ แตละ

ตวอกษรทบนทกลงในแผนกระดาษ แตละวนาททไดคดดคอแตละวรรคตอนในหนากระดาษ

เบญจศล เบญจธรรม จงเปนสารานกรมแหงชวต ทมนษยกาวสความด

๕๖ท.ม. (ไทย) ๑๐/๑๘๔/๒๒๕, ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๓๒, อภ.สง. (ไทย) ๓๔/๑๙๐/๗๕,

วสทธ. (ไทย) ๒/๑๒๔. ๕๗ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๘๖/๒๔๗, อง.ปจก. (ไทย) ๒๒/๑๗๒/๒๒๗; ๒๖๔/๓๐๗, อภ.ว. (ไทย)

๓๕/๗๖๗/๓๘๘.

๘๐

๑๖. โลกสดสวย ชวตสดใส เพราะหางไกลยา ไมมความเสอมใดจะอนตราย

ไปกวาการไมรจกความเสอม ไมมจดจบใดจะนากลวไปกวา การมจดเรมตนทผดพลาด ไมมการ

หลงลมใด จะสรางภยมหนต เทากบการหลงใหลยาเสพตด เราตองหางไกลยาเสพตดดวยการ

พฒนาตนใหครบ ๔ ดาน คอ ดานรางกาย ดานอารมณ ดานสงคม และดานภมปญญา

๑๗. วฒนธรรมทางภาษาบอกคณคาความเปนไทย ภาษาไทย คอสายธาร

แหงอารยธรรม ทเปดประตโลกใหคนไดรบรความจรงเปนกระแสแหงวฒนธรรม ทเปดประตใจ

ใหคนไดรบรการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมทางภาษา จงบอกคณคาความเปนไทย

ในเรองวฒนธรรมทางภาษาพด วฒนธรรมทางการเขยน และวฒนธรรมทางภาษาอาน

๑๘. ภมปญญาไทยกบการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย วทยาศาสตร คอ

การเรยนรถงกฎของธรรมชาต สวนเทคโนโลยทเกดจากวทยาศาสตร เพอตอบสนองความตองการ

ทางดานรางกายของมนษย ศาสนาตอบสนองความตองการทางดานจตใจ ถาเราใชวทยาศาสตร

และเทคโนโลยควบคกนไปกบการปฏบตตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา สงคมของเรา

ยอมงอกงามทางดานเศรษฐกจและจตใจอยางแนนอน ผลงานการเขยนบทสนทรพจน รวมเรองเบดเตลด มจานวน ๕๕ เรอง ไดแก

เรองบานของฉน ๑ เรอง, ดนทรง ๑ เรอง, รณรงคเพออากาศสดใส ปลอดภย

ควนบหร ๑ เรอง, ทาดไดด ทาชวไดชว ๒ เรอง, ลอมรกใหครอบครว ลอมรวยาเสพยตด ๒

เรอง, วนแหงความรกของชาวพทธ ๒ เรอง, ฟอกเงนหรอจะสฟอกใจ ๓ เรอง, นรก–สวรรค ๔

เรอง, ประชาพจารณ ๔ เรอง, พระพรหมของลก ๔ เรอง, เดกด ๕ เรอง, กฎแหงกรรม ๕

เรอง, คาสอนของพอ ๕ เรอง, วด ๗ เรอง, มนษยทสมบรณ ๙ เรอง

จงพอสรปไดวา หลกธรรมทใชในการเขยนบทสนทรพจนเพอการเผยแผของทาน

พระอาจารยสเทพ สเทโว นน เปนการใชหลกธรรมทปรากฏอยในหลกธรรมคาสอนทาง

พระพทธศาสนา ทเปนการประยกตหลกธรรมเขากบเรองทจะเขยน หลกธรรมหมวดหนง ๆ ทาน

สามารถเขยนไดหลายรปแบบ เปนการเขยนทเปนแบบแผนซงสอดคลองกบรปแบบการเขยนท

กลาวแลว

นอกจากนยงพบวา การเขยนบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน

มวธการเขยนบทสนทรพจนทเปนแบบแผน ในลกษณะการชกนาโดยการปลกศรทธา และชกนา

โดยใชเหตผล ทสามารถนามาใชในการเขยนบทสนทรพจนเพอใชเผยแผพทธธรรมได

๘๑

๓.๔ การวเคราะหโครงสรางการเขยน ๓ สวน

เมอเราไดศกษาถงรปแบบโครงสรางการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผ

หลกพทธธรรม ตามหลกสตรของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นนแลว เราควรนาหลกการตาง ๆ

ในวธการวเคราะหเรอง วธการสงเคราะหเรอง วธการสานเรอง และวธการสรางความคด

จนตนาการมาประยกตใชในการเขยน ซงการเขยนนนจะประกอบดวยโครงสรางการเขยน ๓ สวน

คอ สวนนา สวนเนอเรอง และสวนสรป ซงมรายละเอยดทนาสนใจดงตอไปน

(ก) วาดวยสวนนา…เรมเรงเรา…จงใจ…

คานา เปนตอนเปดเรอง กลาวกนวาเปนตอนทเขยนยากทสด เพราะคานามสวนสาคญ

ทจะชกจงผอานใหตดตาม หรอทาใหผอานเลกสนใจทจะตดตามอานตอไปกได เพราะฉะนน

จงตองเขยนคานาใหนาสนใจ

การเขยนคานามหลายวธ ขนอยกบผเขยนทจะเลอกวธใด วามความเหมาะสมกบ

เรองทจะเขยน แตในทน จากการวเคราะหโครงสรางการเขยนบทสนทรพจนทวาดวยสวนนาของ

ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว มวธการเขยนดงน

๑. นาดวยเหตการณสาคญทมความสอดคลองกบเนอเรอง เชน ในเรอง “พระพรหม

ของลก” ๕๘ ยกตวอยางเชน

(สวนนา) “สงมหศจรรยทสดของโลกไมใชประมด ไมใชกาแพงเมองจน แตพลง

แหงการรเทาทนตนเองของมนษยตางหาก ทเปนสงมหศจรรยทสด

ดวงตานนมอยแลว หากโลกไรซงแสงตะวน ฤาจะมองเหน

สมองนนมอยแลว หากขาดผปอนความร ฤาจะเปนปราชญได

สองมอนนมอยแลว หากขาดการฝก ฤาจะมทกษะประสบการณได

ดวงใจนนมอยแลว หากขาดคนทอบรมสงสอน ฤาจะเปนคนดทรเทาทนตนเองได ฯ”

(สวนเนอเรอง) ใจทกดวงของลกทกคน ถกกลอมเกลาจากพระพรหมทบาน ใหสานก

รจกทาด หนชว กลวกเลส มนษยจงเปนปฏมากรรมทมจตวญญาณ เปนจตรกรรมทมลมหายใจ

๕๘พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๕, (ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๕), หนา ๔๐.

๘๒

ถกออกแบบมาจากธรรมชาต ถกอบรมจากพอแมอยางวเศษสดกวาศลปะแขนงใด ๆ ในโลก

ทงสน พอกบแมจงเปนพระพรหมของลก เพราะวาทานไดตงอยในพรหมวหาร๕๙ ๔ ประการ

จะเหนไดวา ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดเขยนถงเหตการณสาคญทมความ

สอดคลองกบเนอเรอง ใหเหนถงความสาคญของสงตางๆ ทมความเชอมโยงระหวางสวนนากบเนอ

เรอง ในแตละยอหนาไดเปนอยางด

๒. นาดวยวาทะ คาคม หรอขอเขยนของบคคลสาคญ เปนการเขยนทอางถงวาทะ

ขอคดขอเขยนของบคคลสาคญทพดหรอเขยนถงเรองนน ๆ เชน ในเรอง “พอคอพระในดวงใจ” ๖๐

วา อนบดาเปนผใหกาเนด แสนประเสรฐเลยงลกจนเตบใหญ

ทงเลยงดอบรมบมกายใจ เพอจะใหลกยาพาเจรญ ฯ

จากบทพระราชนพนธสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ในหนงสอ

ดจดวงตะวนแสดงใหเหนวา สงทพอทกคนปรารถนาเปนอยางยง คอการเหนลกของทานเปนคนด

มคณธรรม สามารถดารงตนไดอยางมความสข คาวาพอจงมความหมายลกซงยงใหญ บรรยาย

ไมรจบจากพจนานกรมฉบบหวใจของลก ดงน

จะเหนไดวา การเรมตนเรองทนาดวยวาทะ คาคม หรอขอเขยนของบคคลสาคญนน

ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นยมนามาใชในการเขยนบทสนทรพจนเปนสวนมาก หรออาจจะ

นาดวยบทกลอน บทกว สภาษต ขอคดตาง ๆ ททานไดเรยบเรยงไวเปนจานวนมาก เชน

ในเรอง “วด”๖๑ ทานนาดวยบทกลอนวา

“บานสะอาด วดชธรรม หนนนาสราง

โลกสวาง วดชธรรม หนนนาให

คนสงบ วดชธรรม หนนนาใจ

ชาตกาวไกล วดชธรรม หนนนาทาง “ฯ

๕๙ท.ม. (ไทย) ๑๐/๑๘๔/๒๒๕, ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๓๒, อภ.สง. (ไทย) ๓๔/๑๙๐/๗๕,

วสทธ. (ไทย) ๒/๑๒๔.

๖๐พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๓, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๓), หนา ๔๐.

๖๑ พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๔, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๔), หนา ๙.

๘๓

๓. นาดวยคาถาม เปนการเขยนเพอยวยใหผอานคดหาคาตอบ เชน ในเรอง “ทาด

ไดด ทาชวไดชว” ๖๒ การนาแบบนจะทาใหผอานสนใจอยากรวา คาตอบในเนอเรองนนตรงกบ

ความคดของตนหรอไม ตวอยางเชน

“บางคนอาจสงสยวา ทาดไดด ทาชวไดชวจรงหรอ ทาไมบางคนเรมตนจากการคา

ขายยาเสพตดแลวผลนชวตตนเองมาเปนนกธรกจ และเปลยนชวตมาเปนนกการเมองในขนตน

สดทายกมอานาจใหญโตในแผนดน แตคณลงคณปาบางคนใสบาตรพระตอนเชาทกวน แตกยง

ยากจนอย อาศยลกหลานกนไปวน ๆ ซารายตองทกขทรมานดวยโรครมเรา ทาไมสงศกดสทธ

ทออนวอนจงไมมาชวยปดเปาสกท ทาไมความดจงไมมาชวยตอบสนองสกครง ดเหมอนวาโชค

วาสนาจะเขาขางคนชวตลอด ถาพระพรหมเปนผลขตชวตมนษยจรง พระพรหมคงไมมตา

หรอจตใจมากไปดวยความลาเอยงทเขาใจผดอยางน เพราะยงไมรจกผลของความดนนเอง

ความดความชวยอมใหผล ๒ ประการ คอ โดยตรงและโดยออม” เปนตน

จะเหนไดวา ในการเรมตนเรองหรอเกรนนาดวยคาถามนน ทานพระอาจารยสเทพ

สเทโว ไดเสนอความคดแกผอาน เปนการถามความคดเหนของผอาน เมอผอานอานแลว

คดเหนอยางไรในประเดนเหลานน

ดงนน ผวจยเหนวา ในการเขยนนาดวยคาถามนน จาเปนอยางยงทผเขยนจะตองใช

ความระมดระวงเรองการใชถอยคา/ภาษา ในการถามเพอการสรางความสนใจ หากตงปญหา

คาถามไดด กจะทาใหงานเขยนเรองนน ๆ มความสนใจ นาตดตาม ซงผอานอาจจะมความ

คดเหนแตกตาง หรอเหนดวย ไมเหนดวย หรออาจโตแยงกได เมออานจบ

๔. นาดวยการใหคาจากดความ เชน ในเรอง “ทาดไดด ทาชวไดชว” ๖๓ เปนการ

ใหคาจากดความ คาวา นรกและสวรรค วามลกษณะเชนใด ตวอยางเชน

“ดกอนพราหมณ รอนยงกวานรก คอ อายตนะภายในภายนอกทผสสะกนดวย

ความยนราย นารนรมยยงกวาสวรรค คอ อายตนะภายในภายนอกทผสสะกนดวยความยนด”

จากพระพทธพจนทมาในสงยตนกาย สฬายตนวรรค แสดงวา นรกและสวรรคเกดทตา ห จมก

๖๒พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๔, (ราชบร : ศนยยว

วาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๔), หนา ๕.

๖๓พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทสนทรพจน ๒๕๔๖, (ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๖), หนา ๒๓.

๘๔

ลน กาย ใจ ของเรานเอง นรกสวรรคอยางนเกดขนในขณะจตปจจบน สวนนรกสวรรคในภพหนา

เปนเรองทเกดขนเมออตภาพนถกทาลาย” ดงน

จะเหนไดวา วธการนาดวยการใหคาจากดความของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน

เปนการใหคาจากดความทมหลกฐาน อางองได เปนการสรางความนาเชอถอในขอมลได

เปนอยางด ซงสามารถหาขอมลได ทงในสวนของขอมลปฐมภม ทตยภม และการใชสานวน

การเขยนนน ทานไดอางถงความหมายทแทจรง และนาเสนอโดยการใชภาษาทเขาใจงาย

๕. นาดวยการบอกเจตนาหรอวตถประสงคในการเขยน เชน ในเรอง“กฎแหงกรรม” ๖๔

เปนการเขยนทบอกเจตนาของการทาความดความชววาเปนอยางไร ยกตวอยางเชน

“ความชว ความดมอาณาจกรแหงดวงใจเปนแดนเกด โลภ โกรธ หลง คอ รากเหงา

ของอกศลกรรม ยอมงอกเปนลาตนแหงความชว ผลใบทแหลมคมบาดหวใจใหเจบปวด ใหดอก

ทสงกลนเหมนคลงแกชวต ใหผลทขมขนฝาดเผอนแกอารมณ รากเหงาแหงกศลกรรม คอ ไมโลภ

ไมโกรธ ไมหลง ยอมงอกเปนลาตนแหงความด ผลใบหนาเปนรมเงาใหความรมรนแกดวงใจ

ใหดอกทสงกลนหอมอบอวลแกชวต ใหผลทมรสหวานชน อมเอมแกอารมณ”

ผวจยพบวา การนาดวยการบอกเจตนาหรอวตถประสงคในการเขยนของทาน

พระอาจารยสเทพ สเทโว นน ในการเขยนบทสนทรพจนในแตละเรองนน ทานจะตงจดมงหมาย

หรอวตถประสงคในเรองทเขยนเสมอ ๆ เชน เรองนตองการใหผอานรเรองอะไร จะใชหวขอธรรม

หมวดไหน ผอานจะไดรบประโยชนอยางไร เปนตน

๖. นาดวยขอมล สถต ขอเทจจรง เชน ในเรอง “ตามรอยพระยคลบาท” ๖๕ เปนการ

เขยนทบงบอกถงขอมลของหลกธรรมทเปนขอเทจจรง เพอแสดงใหเหนถงความสาคญของบคคล

ทกลาวถง ยกตวอยางเชน

“พระสมมาสมพทธเจาทรงไพบลยดวยทศบารม ๑๐ ประการ เปนศาสดาทเหนอวา

ศาสดา ฉนใด พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงไพบลยดวยทศพธราชธรรม ๑๐ ประการ เปน

กษตรยทเหนอกษตรย ฉนนน

๖๔พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทสนทรพจนบรรยายธรรมทวไป ๒๕๔๓–๔๗, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๓–๔๗), หนา ๖๗.

๖๕ พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๓, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๓), หนา ๒๘.

๘๕

พระสมมาสมพทธเจาทรงบาเพญพทธกจถง ๔๕ ป อานวยสขแกคนทงโลกยาวนาน

นบพทธนดร พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงบาเพญพระราชกรณยกจมากกวา ๕๐ ป อานวย

ประโยชนสขแกพสกนกรไทยยาวไกลนบนรนดร

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวของเรา ๑ วนของพระองคไมมกลางคน

๑ เดอนของพระองคมากกวา ๓๐ วน

๑ ปของพระองคใหผลยาวนานมากกวา ๑๐๐ ป

๑ ชวตของพระองคเพอคนกวา ๖๐ ลานชวต” เปนตน

ในเรองการเรมตนดวยขอมล สถต หรอขอเทจจรง นน ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว

ทานใชขอมลเกยวกบจานวนตวเลข ซงมความถกตองชดเจน โดยยดตามหลกฐานขอมลทปรากฏ

ในหลกธรรม หรอนาจานวนขอมลมาเปรยบเทยบ เพอแสดงใหถงความสาคญของเรองนน

๗. นาดวยการกลาวถงบคคลทตองเขยนถง เชน ในเรอง “รอยใจ วยงาน วนงาม”๖๖

เปนการเขยนททานพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดเขยนถงทานพระครวทตพฒนโสภณ เจาอาวาส

วดพระศรอารย รองเจาคณะอาเภอโพธาราม จงหวดราชบร ซงมขอความวา

“ชวตเปรยบไดกบการเดนทางทยาวไกล ตองผานหลกกโลเมตรแหงวน เดอน ป

สาหรบลกผชายผหนงทไดใชชวตมา ๔๘ ฝน เปยมไปดวยปรชญาชวต ทกษะและประสบการณ

ทานพระครวทตพฒนโสภณ ทานไดอทศแรงชวต แรงจนตนาการ ตอบแทนธรรมชาตและสงคม

เปนผสบสานอดมการณใหยาวไกลและยาวนาน เปนผสงางามในทวงท ไพเราะดในวาจา มเมตตา

ในจตใจ หรหราในผลงาน แตสมถะในความเปนอย”

จะเหนไดวา ในสวนการนาดวยการกลาวถงบคคลทตองเขยนถงนน ทานพระอาจารย

สเทพ สเทโว ไดเขยนใชความสามารถทางภาษาในการถายทอดถงคณสมบต ลกษณะพเศษ

ของบคคลทตองเขยนไดเปนอยางด ดวยการเรยบเรยงถอยคาไดอยางไพเราะ เหมาะสม

๘. นาดวยการมงตรงสเรอง เปนการเขยนทมจดมงหมายเพอใหความสาคญของ

เรองนน เปนการอางใหเหนจรงตามเรองทกาลงเขยนถง เชน ในเรอง “กฎแหงกรรม” ๖๗ ทวา

๖๖พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๔, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๔), หนา ๔๒.

๖๗พระอาจารยสเทพ สเทโว, ประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๔, หนา ๑๑.

๘๖

กรรม คอ การกระทา มกายกรรม วจกรรม มโนกรรม วทยาศาสตรยอมมกฎ

ของวทยาศาสตร ธรรมชาตยอมมกฎของธรรมชาต กรรมยอมมกฎแหงกรรม

คอ เมอทาชว ชวตอง สนองตอบ

เมอทาชอบ ชอบตอง สนองผล

เปนสวรรค เปนนรก ในอกตน

หนไมพน ตามกาหนด กฎแหงกรรม ฯ

พระพทธศาสนาสอนวา กฎแหงกรรมเปนอกาลโกใหผลไดโดยไมจากดกาล หากเรา

กระทาเดยวนยอมไดรบเดยวน ไมตองรอวนหนา ใหทกขวนนกหนกหนา ใหโทษวนหนา

กหนกหนวง กรรมดใหผลวนนกมคา ใหผลวนหนากมคณ เปนตน

ผวจยพบวา การนาเรองดวยการมงตรงสเรองนน ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว

ทานไดนามาใชในการเขยนบทสนทรพจน ในเรองทตองการกลาวถงทมความสอดคลองเชอมโยง

สมพนธกนเปนอยางด ทงในการเรมเรอง การดาเนนเรอง และการสรปเรอง ซงทาใหเหนผล

สมตามมงหมายในเรองนน

๙. นาดวยการเลาเรองหรอเลาถงความเปนมาพนฐานของเรอง เชน ในเรอง “กฎแหง

กรรม” ๖๘ เปนการเขยนเลาเรอง เปนลาดบเปนขนตอน ใหเหนความเปนมาของเรองไดเปนอยางด

เชน รอยเกวยนยอมหมนเวยนตามรอยเทาโคฉนใด

รอยกรรมยอมหมนเวยนไปตามคนทกระทาฉนนน

สข ทกข ทหมนเวยนเขามาในชวตของเรา ไมใชเกดขนโดยบงเอญ แตเกดขนมา

เพราะมปฏก รยาสนองต

างหาก แตคนเราไมเคยพนจพจารณายอนรอยกรรมกนเลยวา

กอนทจะเปนคนตกตา ยากแคนแสนเขญ เพราะเปนคนเกยจคราน โงเขลา เบาปญญา ใชไหมครบ

ผวจยพบวา การเรมเรองดวยการเลาเรองหรอเลาถงความเปนมาพนฐานของเรองนน

ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ทานสามารถเขยนเลาเรองตาง ๆ ไดอยางด ดงททานไดเขยน

บทสนทรพจนในเรอง กฎแหงกรรม นน เปนการเลาเรองทเปรยบเทยบตามความเปนจรง มลาดบ

ขนตอนการนาเสนอ มการยกตวอยางใหเหนจรงตามความเปนจรงของเรอง

๖๘พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทสนทรพจนบรรยายธรรมทวไป ๒๕๔๓–๔๗, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๓–๔๗), หนา ๕๘.

๘๗

จงพอสรปไดวา สวนบทนาหรอการเกรนนา ของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน

ผวจยพบวา การเขยนบทนาของทานนน สวนใหญทานจะนาดวยบทกลอน สภาษต คาคมทได

จากพทธพจน พทธวจนะ เปนสวนใหญ โดยการเรยบเรยงรอยถอยคาเปนรอยแกว เปนบทกลอน

บทกวตาง ๆ ซงมความไพเราะ งดงาม ทาใหเกดความซาบซง กนใจ โดยทานไดยดหลก

การเขยนตนทด คอ เรมเรงเรา ใหจงใจ ไดแก พาดหวขาว, กลาวคาถาม, ความสงสย,

ใหรนเรง, เชงกว และวจสภาษต

(ข) วาดวยสวนเนอเรอง…เรองรรอบ…เขาใจ…

เนอเรอง เปนใจความสวนใหญของเรอง กอนทจะเขยน ผเขยนจะตองวางโครงเรอง

เอาไวกอน โดยเรยงลาดบความคดใหเปนไปตามขนตอน แลวเขยนขยายความออกไปทละตอน

เมอจบตอนหนง ๆ กขนยอหนาใหม

จะเหนไดวาในการเขยนแตละเรองนน ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดมการวาง

โครงเรองตาง ๆ ไวกอน และไดลาดบความคดไวเปนขนเปนตอน พรอมทงอธบายขยายความ

ในเรองนนโดยใหเหนถงความสมพนธตาง ๆ และสามารถเชอมโยงหวขอธรรมกบเนอเรองทเขยน

ไดเปนอยางด โดยยดหลก ดงน

๑. แตละยอหนาตองมใจความสาคญเพยงอยางเดยว

๒. ตองมความสมพนธภายในยอหนา

๓. ทก ๆ ยอหนาตองมการสงทอดเนอความกนเปนอยางด

๔. รจกเนนในสวนทสาคญ ใหรายละเอยดดวยประโยคขยาย

๕. มเนอความเขมขนเตมไปดวยสาระ และมหลกฐานนาเชอ

๖. ตองเขยนใหมความชดเจน ถกตอง มเหตผล และมความคดด

ยกตวอยาง เชน ในเรอง “พระพรหมของลก” ๖๙ มเนอความสาคญ ดงน

ใจทกดวงของลกทกคน ถกกลอมเกลาจากพระพรหมทบาน ใหสานกรจกทาด หนชว

กลวกเลส มนษยจงเปนปฏมากรรมทมจตวญญาณ เปนจตรกรรมทมลมหายใจ ถกออกแบบ

๖๙ พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๕, (ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๕), หนา ๔๐.

๘๘

มาจากธรรมชาต ถกอบรมจากพอแมอยางวเศษสดกวาศลปะแขนงใด ๆ ในโลกทงสน พอกบแม

จงเปนพระพรหมของลก เพราะวาทานไดตงอยในพรหมวหาร๗๐ ๔ ประการ ดงน

๑. เมตตา มความปรารถนาดทจะใหลกอยเปนสข ความเมตตาน พระทานเปรยบ

เปนดงหลงคาโลก ทจะมงโลกใหรมเยน พอแมไดสอนลกใหเปนคนด ไมใชเพยงเพอประโยชนสข

ของครอบครวเพยงอยางเดยว แตทานยงมงถงการผลตสมาชกทดใหแกสงคมอกดวย ดวยดวงใจ

แหงความเมตตามใชเปนนามธรรมทหยดอยกบทเทานน แตไดผลกดนการกระทาของทาน

ใหแปรเปนปจจย ๔ ในการหลอเลยงรางกาย แปรเปนความดในการหลอหลอมดวงใจ

แปรเปนความรเพอหลอลนทางมนสมอง

๒. กรณา ความสงสาร ไมปรารถนาเหนลกอยในทะเลแหงความทกข ลอยคออย

ในกระแสแหงนาตา กลนกนบอระเพดขมแหงความเสยใจ ตรอมตรมดวยพษไขแหงความผดหวง

สงททานทาไดปลกใหทาในสงทชอบ ปลอบในสงททาใหชา การใหกาลงใจของทานดจโอสถ

ขนานวเศษททาใหลกหายตรมจากพษไขแหงความผดพลาด เหมอนแหวกมานเมฆใหทองฟาสวาง

เหมอนบงเสยนออกจากมอ ทานมความกรณา ลกทกคนจงกลาสารภาพความออนแอใหทาน

ไดรบร และทานเทานนทจะใหกาลงใจเราดทสด

๓. มทตา พลอยยนด ในความกาวหนาและความสาเรจของลก ไมมความรสกใดทา

ใหพอแมตนเตนเทากบรขาวลกสอบไดคะแนนด เขาเรยนตอไดสาเรจ รวมความเจบปวดใด ๆ มา

รวมกน กไมเจบปวดเทากบเมอรขาววนแรกทลกตดยา ความสาเรจของลกเพยงนด แตกลบม

ความหมายยงใหญในจตใจของพอแม

บทเพลงทไพเราะยอมสรางความภาคภมใจใหแกศลปนผขบรอง ผฟงชนชอบ

บทกลอนทไพเราะยอมสรางความภาคภมใจใหแกกวผแตง ผอานชนชม

แตคนดยอมสรางความภาคภมใจใหแกพระพรหมผสราง สงคมรอบขางชนใจ

๔. อเบกขา คอ การวางจตเปนกลาง เขาไปเพงมองอยางใจจดใจจอ เฝาตดตาม

พฤตกรรมและเพาะเลยงมโนธรรมใหแกลก โดยรบรความเปนจรงวาเมลดมะขามแมแกะออก

จากฝกเดยวกน เมอมาเพาะเปนตนยงแตกกงกานสาขาตางกน ทานไมเคยคาดคนใหทกคน

ฉลาดเทากน ทานวางจตเปนอเบกขา คอ ไมหลงไหลไดปลมกบลกทเกง ออนเพลยละเหยใจ

กบลกทไมเกง ขอใหเปนคนดไดเทานทานกพอใจแลว

๗๐ท.ม. (ไทย) ๑๐/๑๘๔/๒๒๕, ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๓๒, อภ.สง. (ไทย) ๓๔/๑๙๐/๗๕,

วสทธ. (ไทย) ๒/๑๒๔.

๘๙

จะเหนไดวา ในสวนของเนอหาของการเขยนบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ

สเทโว นน ในแตละยอหนาจะมใจความสาคญเพยงอยางเดยว เชน เมตตา กเขยนเฉพาะเรอง

ทเกยวกบเรองเมตตา ซงมความเดนชดในเนอหาทเขยนมความสมพนธภายในยอหนา

นอจากนยงพบวา ทก ๆ ยอหนามการสงทอดเนอความกนเปนอยางด เชน กลาวถง

ความเมตตาแลว กสงทอดเนอความเรองความกรณา มทตา อเบกขา เชอมตอกนไดเปนอยางด

และในเนอเรองทเขยนนน ทานไดเนนถงสวนทสาคญ ใหรายละเอยดดวยประโยคขยายใหเหนถง

ความชดเจน เชน ความเมตตาน พระทานเปรยบเปนดงหลงคาโลก ทจะมงโลกใหรมเยน พอแม

ไดสอนลกใหเปนคนด ไมใชเพยงเพอประโยชนสขของครอบครวเพยงอยางเดยว แตทานยงมงถง

การผลตสมาชกทดใหแกสงคมอกดวย เปนประโยคทขยายความทแสดงความเดนชดมากขน

ตวอยาง ในเรอง “พอคอพระในดวงใจ”๗๑ มใจความสาคญ ดงน

พระพทธองคตรสวา บดา คอ พระอรหนตของลก มอซายขวาของพอ คอ พระหตถ

ของพระพรหมทคอยประดษฐกรรมชวตลกใหงดงาม ดวงตาของพอคอแวนทพยเนตรแหงองค

เทพารกษ ทคอยสอดสองลกดวยความหวงใย ดวงใจของพอคอดวงใจของพระอรหนตทรกลก

ดวยความบรสทธยตธรรม คาสอนของพอคอคากวเอกของโลก ถาโลกนขาดพอทชแนะแนวทาง

สงคมยอมมดมว ครอบครวยงมดมด ชวตยอมมดมน

พอจงเปนบคคลทสาคญทโลกยกยองวาเปนพระเวสสนดรองคทสองของมนษยโลก

ทาน คอ พระประจาบานทลกทก ๆ คน ตองรจกกตญตอบแทนพระคณตอทาน

ทานเปนพระประจาบานเพราะทานใหวตถทาน คอ ปจจย ๔ ในการดารงชวต

เงนทกบาท ขาวทกคา นาทกขน ทพอตองบากบนเพอหามาใหลก หยาดเหงอของพอแตละหยด

คอ อนาคตของลก

ทานเปนพระประจาบานเพราะมวทยาทาน คอ ใหความรการศกษาเลาเรยน

เพราะรอะไรไมสรวชา ถามสตปญญาเปนอาวธกจะสนสดปญหา ถามอาวธเปนสตปญญา

ปญหาจะไมสนสด

๗๑พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๓, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๓), หนา ๔๐.

๙๐

ทานเปนพระประจาบานเพราะใหกลยาณมตรเปนทาน คอ ใหความเปนมตร

ทมความรกเหนอกวาความรก คนอนเหนเรามประโยชนมากกรกมาก มประโยชนนอยกรกนอย

ไรประโยชนกไรรก ความรกของพอเปนความรกทปราศจากเงอนไข ไรขอตอรองใด ๆ ทงสน

ทานเปนพระประจาบานเพราะใหอภยทาน คอ ฆาไมตาย ขาดไมขาย เพราะเลอด

ยอมขนกวานา ความรกของคนอนทวาสดซง ยงไมลกซงเทากบความรกของพอ โกรธไมนาน

เกลยดไมลง พอยงคงใหอภยเสมอ

ทานเปนพระประจาบานเพราะใหธรรมทาน คอ สอนใหรจกการดารงชวต คดทางด

หนทางชว กลวตอบาป กลาตอบญ บญคณตองทดแทน แคนตองอภย ถาลมไดเปนดทสด

ทานเปนพระประจาบานเพราะใหสรรพทาน คอ สรรพสงทเปนสงเจรญงอกงาม

ในชวตของลก พอใหเวลาใหโอกาส ใหหลกฐานการงาน พระคณพอแนนหนก

ทานเปนพระประจาบานสวนตวทลกตองกราบไหวบชาและยดมนกตญตอบแทนคณ

สมดงพทธภาษตทวา นมตต สาธ รปาน กตกตเวทตา ความกตญกตเวทเปนเครองหมาย

ของคนด นกปราชญทานไววา ความกตญนอกจะเปนคณธรรมทยงใหญแลว ยงเปนมารดา

ของคณธรรมทงปวง ความดทงหลายยอมความดเปนรากแกว

ผวจยเหนวา การดาเนนเรองการเขยนบทสนทรพจนในเรอง “พอคอพระในดวงใจ”

ของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว น มการสงทอดเนอความในเรองไดเปนลาดบ เปนขนตอน

ทาใหผอานเกดความสนใจ นาตดตาม เชน พอเปนบคคลท สาคญท โลกยกยองวาเปน

พระเวสสนดรองคทสองของมนษยโลก ทาน คอ พระประจาบานทลกทก ๆ คน ตองรจกกตญ

ตอบแทนพระคณตอทาน ทานเปนพระประจาบานเพราะทานใหวตถทาน เพราะมวทยาทาน

เพราะใหกลยาณมตรเปนทาน เพราะใหอภยทาน เพราะใหธรรมทาน เพราะใหสรรพทาน

ตวอยาง ในเรอง “คาสอนของพอ”๗๒ มเนอความวา

พอ คอ ผสรางความเจรญกาวหนาใหแกครอบครวและแกโลก พอเพรยบพรอม

ดวยบทบาท บท แปลวา หลกปฏบต บาท แปลวา การกาวไปตามหลกปฏบต วจตรกรรมใด

ทวางามดวยลายเสนสาย แตความงดงามเหลานนยงเปนรองประดษฐกรรมทางจตวญญาณ

๗๒พระอาจารยสเทพ สเทโว, ประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๔, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๔), หนา ๓.

๙๑

ทพอไดเสรมสรางไวแกโลกมนษย นนคอทรพยากรทมเลอดเนอ อนไดแกลกหญงชายทงหลาย

ทกทางทพอนา ทกคาทพอสอน ลวนแตอดมดวยความบรสทธ ความเมตตา และภมปญญา

ในจตใจพอ พอสอนใหลกตงมนในทฏฐธมมกตถประโยชน ๗๓ ๔ ประการ คอ

๑. พอสอนใหมอฏฐานสมปทา คอ ถงพรอมดวยความขยนหมนเพยรเลาเรยนศกษา

พอสอนวา เขยวคออาวธของเสอ งาคออาวธของชาง พษคออาวธของง แตความรคออาวธ

ของคน ไฟทซอนอยในไมขดไฟ เปรยบเหมอนปญญาดอนมคาทมอยในคน แตยงไมถกจดขนมา

ใชเทานน จาเปนอยางยงทมนษยทกคนจะตองจกรจดดวงประทปแหงดวงปญญาของตนเอง

ผทขยนอยเปนนจ ชวตยอมไมเสอม

๒. พอสอนใหมอารกขสมปทา หมายถง การรจกรกษาทรพย รจกรกความดของตน

รกษาความร ทบทวนการเรยนอยเสมอ ยงในวยเดกจาเปนทจะตองรกษามารยาทของตนเอง

ไวใหด อยาเปนคนทดอดานและดอดง พอสอนใหรจกรกษาความด คอ มกายออนนอม วาจา

ออนหวาน จตใจออนโยน

๓. พอสอนใหมกลยาณมตตตา คอ คบเพอนด เพอนยอมเปนพาหะทจะนามาซง

ความเจรญและความเสอม ธรรมชาตของวยรนทาอะไรมกใจเรว ตองการการยอมรบโดยเรว

ตองการการยอมรบโดยไว ธรรมชาตของผใหญมกยอมรบอะไรยาก ธรรมชาตของเดกและผใหญ

มกไมตอบรบกน สงทเดกคาดหวงตองการใหสงคมยอมรบ กบการยอมรบของสงคมไมลงตวกน

จงทาใหเดกแสวงหาการยอมรบจากเพอนเปนเรองททาไดงาย โดยทเดกดวยกนกไมรจกแยกแยะ

ผดชอบชวด การคบเพอนดชวตจงเปนมงคล

๔. พอสอนใหมสมชวตา คอ เลยงชวตเปน หมายถง การดาเนนชวตในแตละวน

ตองเปนอยดวยความไมประมาท อยาใหความเกยจครานมาแยงชงเวลาจากเรา เวลาทไดมา

คอ ชวตทเสยไป เมอลมลงไปอยางนอยควรใหหญาตดมอมาบาง เวลาทเสยไปควรไดทกษะ

ประสบการณตดตวมาบาง จงไดชอวาใชชวตเปน

ผวจยพบวา การดาเนนเรองในการเขยนบทสนทรพจน เรอง “คาสอนของพอ” ของ

ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน มเนอความเขมขนเตมไปดวยสาระ และมหลกฐานนาเชอ

เชน พอสอนใหลกตงมนในทฏฐธมมกตถประโยชน ๔ ประการ คอ พอสอนใหมอฏฐานสมปทา

คอ ถงพรอมดวยความขยนหมนเพยรเลาเรยนศกษา พอสอนใหมอารกขสมปทา หมายถง การ

๗๓ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๒๗, อภ.สง. (ไทย) ๓๔/๘๔๐/๓๒๗.

๙๒

รจกรกษาทรพย รจกรกความดของตน รกษาความร พอสอนใหมกลยาณมตตตา คอ คบเพอนด

พอสอนใหมสมชวตา คอ เลยงชวตเปน เปนตน

ตวอยางการเขยนบทสนทรพจนในเรอง “กฎแหงกรรม” เชน

กฎแหงคณตศาสตรใหผลตายตวเชนใด กฎแหงกรรมกใหผลตายตวเชนนน

ขอนเปรยบไดกบความหายนะทยงใหญของชวตของมนษย ลวนถกเพาะบมมาจากเมลด

แหงความชวเมลดเลก ๆ ความสาเรจทยงใหญของชวตลวนถกเพาะบมมาจากเมลดแหงความด

เมลดเลก ๆ กรรมด กรรมชวยอมมวฒนาการอยในตวของตวเอง

เมลดมะขามแหงไมมความเปรยวเลยแมแตนดเดยว แตเมอนาไปเพาะเปนตน

จนออกฝก ทาไมจงเปรยวได ความเปรยวมาจากไหนกนครบ ความเปรยวมาจากสายพนธ

ทซกซอนอยในเมลดครบ เปรยบเหมอนกรรมด กรรมชวทซกซอนอยในใจมนษยตงแตอดต

วนเวลาจะเพาะบมกรรมดกรรมชวเหลานน เมอถงกาลยอมออกฝกออกผลเปนรสหวาน

รสเปรยวไปตามชนดของกรรม

กฎแหงกรรมจงไมมวนสญหายไปจากชวต ดวยเหตน เราจงละกรรมชวสรางกรรมด

ดวยการปฏบตตามหลกฆราวาสธรรม๗๔ ๔ ประการ ดงน

๑. มสจจะ คอ ความจรง ทาใหเปนมนษยจรง กลาตอสกบสงเทจ ปฏเสธมายา

มอดมการณทแนวแนจรงใจตองาน โดยถอวา งานไมเคยทาลายคน การทางานหนกคอดอกไม

งามของชวต นาเหงอทออกเพราะทางานสบสานแผนดน ไมแพนาฝน ทาในสงทคนอนทาไดยาก

ทนในสงทคนอนทนไมได จรงใจตอหนาท เพราะหนาท สาคญกวาหนาตา หนานอกบอก

ความสดใส หนาในบอกความด หนาทบอกความรบผดชอบ ผมสจจะคอผทสรางกรรมด

๒. มทมะ คอ รจกขมใจ เราขมใจหรอใจขมเรา ขมใจตนเอง ใหทนทานในคายอ

ไมทกขทอในคาเยย วางจตเฉยในคาหยาม และฝกฝนพฒนาจตใจใหยอมรบความเปลยนไป

ของโลก ไมไหลตามแรงโลก ไมโยกตามแรงยว ไมชวตามแรงบาป ลงทถกฝก ไมทถกดด

ภาพทถกแตม ไมงดงามเทากบการฝกใจตนเอง การขมใจตนเองไดจงเปนการสรางกรรมด

๓. มขนต คอ ความอดทน ความอดทนมรสทขมขนในเบองตน แตมผลหวานชน

ในภายหลง อยายอมแพตออปสรรค วาวทขนสงเพราะตอสกบกระแสลม ปลาทไมตกทะเลตาย

๗๔ส.ส. (ไทย) ๑๕/๘๔๕/๓๑๖, ข.ส. (ไทย) ๒๕/๓๑๑/๓๖๑.

๙๓

หมดทปากอาว เพราะสกบกระแสนา คนตองสกระแสอปสรรค กระแสนาพสจนสมรรถภาพ

ของปลา กาลเวลาพสจนคณภาพของรก อปสรรคพสจนศกยภาพของคน คนอดทนจะเอา

เคราะหเปนโอกาส คนขลาดจะเอาโอกาสเปนเคราะห

๔. มจาคะ คอ รสละ รปลอยวางอารมณทขนมว ไมแบกในลาภไมหาบในยศ

ไมถกกดดวยความด ไมถกขดวยความยนราย ขนชอวาแบกหาม ยอมหนกทงสน จะแบก

คนเกลยดกหนก จะแบกคนรกกเหนอย ถาปลอยวางเสยไดจะเบาสบาย อารมณดอารมณราย

กใหเราหนกเทากน ปลอยวางไดสบายทสด การมจาคะทาใหเราหลดพนจากกรรมชวได๗๕

กฎแหงกรรม แปลวา กฎแหงการกระทาซงจะสงผลทนทและสงผลตามมาอกเปนชวง

ระยะ เมอเอาหนปาลงนา เมอยามหนกระทบนา ยอมปรากฏเสยงดงทนท นาเรมกระเพอมจาก

วงแคบกระจายไปเปนวงกวาง กรรมทกระทาไปจากตวเราไมวาจะดหรอชว ตนเองยอมไดรบกอน

ใคร แลวกระจายวงกวางไปสครอบครวและประเทศชาต ผลไมไดเกดขนมาลอย ๆ ตองเกดมา

จากเหตเสมอ มนษยตางเปนสหกรรมซงกนและกน กรรมของเรายอมเกดแกตวเราและสงผล

กระทบไปตอผอน กรรมของเขายอมเกดแตตวของเขาและโยงใยมาสตวเราอนเปนกฎสมพนธภาพ

ซงมอาจปฏเสธได

งตองกนกบ นกตองกนง นายพรานกจองยงนก ในชวงเวลาเดยวกนมทงผถกลา

และไลลา ดวยเหตนพระพทธองค จงตรสวา กรรมชวอยาทาเลยจะดกวา พระองคจงสอนให

ละกรรมชว ดวยการละชว สอนใหสรางกรรมด ดวยการทาด สอนใหอยเหนอกรรม

ดวยการชาระจตใหบรสทธผองใส๗๖ ดงน

๑. ตองละชว “เกดเปนคนหากไมทาความด กเปดโอกาสใหความชวบกรก

เขามาในชวต” การทาความชวแมครงเดยวยอมเปดประตใหความชวอกหลาย ๆ ครงตามมา

ความสงบสขของแผนดนจงไมเกดจากการปรากฏตวของคนด แตความสงบสขของแผนดนเก

ด

เพราะการไมปรากฏตวของคนชวตางหาก ชวตของคนเราไมใชตวหนงสอนกอยากจะเขยนเมอไร

หรอลบเมอไรกได ชอลกทลบออกยากทสดในโลก คอ บาปทฝงอยในจตใจ หมกทเชดออกยาก

ในชวต คอ ความเหนแกตว ความชวเพยงครงเดยวลบความดรอยครงออกได แตทาดรอยครง

ลบความชวททาไวครงเดยวไมได พระพทธองคตรสวา ความชวอยาทาเลยจะดกวา ชาวพทธ

๗๕พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทสนทรพจนบรรยายธรรมทวไป ๒๕๔๓–๔๗, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๓–๔๗), หนา ๖๗.

๗๖ท.ม. (ไทย) ๑๐/๕๔/๕๗, ข.ธ. (ไทย) ๒๕/๒๔/๓๙.

๙๔

ทสมบรณตองปฏเสธตอบาป ปฏบตตอบญ มหาสมทรแหงความชวไรฝง การกลบใจนนแหละ

คอฝง ทาไมครบตองสรางกองขยะไวในใจของเรา ทาไมครบตองตงระเบดเวลาใหแกชวตของเรา

๒. ตองทาด หมายถง การทาด พดด คดด ทาดโดยไมหวงสงตอบแทน ทาดโดย

ไม ถอด ไมอวดด แมจะเปนการปดทองหลงพระ กยงดกวาคนทลอกทองพระ เพราะทาใหเหลอง

ทงองค ยดถอศล๗๗ ๕ ประจาใจ

ศล ๕ จะชวยใหมเมตตาจต มสทธในของของตน เปนคนรกผวรกเมย ไมเสอมเสย

เรองพดจา มปญญาไมประมาท ความอมใจททาด เปนความอมใจทยาวนานกวาอาหารมอ

ไหน ๆ เปนความอมขามภพชาต ผเสองามเพราะปก ดาวงามเพราะประกาย ไกงามเพราะขน

คนงามเพราะความด ความสวยยอมบนหน แตความดยอมตดนาน

๓. ตองชาระจตของตนเองใหสวางใหสงบ ลมยอมพดไฟใหดบไดและตดไดฉนใด

ดวงใจยอมพดพาคนใหดใหชวไดฉนนน ธรรมชาตของจตนน จะชนชอบเมอถกชม จะขนขม

เมอถกแชง ถอมนในสงทชว ถอตวในสงทด พระทานสอนวา การยดมนในความชวและความด

กกาลพอ ๆ กน พระพทธศาสนาจงสอนใหทาจตใหสะอาดอยเหนออารมณดและอารมณชว

การยดตดในอารมณด กเปรยบเหมอนการหาบนาใส การยดตดในอารมณชว กเหมอนกบการ

หาบนาขน จะนาใสหรอนาขนกหนกพอ ๆ กน ถาปลอยวางจากอารมณตาง ๆ ได จตใจยอมเบา

สบาย๗๘

มนษยมกรรมเปนกาเนด ธรรมชาตไดใหความเกดมาหนงครง ชวตทเหลออยกระทง

ตาย เราตองดาเนนชวตดวยตนเอง การเกดจงเปนสตร การใชชวตจงเปนศลป โดยมกฎแหงกรรม

เปนศาสตรใหเลาเรยนและปฏบต

มนษยมกรรมเปนเผาพนธและพวกพอง คอ ทรพยเปนมตรตามสงไดแคโรงพยาบาล

ญาตเปนมตรตามสงไดแคเชงตะกอน แตกรรมเปนมตรนรนดรตามไปสงไดทกสงสารวฏ

มนษยมกรรมเปนทพงพาอาศย กรรมชวจะมราค กรรมดจะมราคา

มนษยมกรรมเปนทายาท สรางกรรมดยอมไดผลด เหมอนมลกดอภชาตบตร สราง

กรรมชวยอมไดรบผลชวเหมอนอวชาตบตร ความชวกไมม ความดกไมปรากฏ เหมอนอนชาตบตร

๗๗ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๘๖/๒๔๗, อง.ปจก. (ไทย) ๒๒/๑๗๒/๒๒๗; ๒๖๔/๓๐๗, อภ.ว. (ไทย)

๓๕/๗๖๗/๓๘๘.

๗๘พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทสนทรพจนบรรยายธรรมทวไป ๒๕๔๓–๔๗, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๓–๔๗), หนา ๕๘.

๙๕

พระพทธองคตรสวา ดกอนภกษทงหลาย เรากลาววาเจตนาเปนกรรม เพราะมนษย

มความโลภ โกรธ หลง อยในใจ จงมเจตนาในการกระทาผด โดยไมคดถงกฎแหงกรรม

เพราะหลงผดคดวาโลกเปนของเรา แทจรงโลกมไดเปนของเรา แตเราตางหากทเปนของโลก

เพราะวนสดทายโลกจะกลนกนเราใตพนธรณ ชาวพทธตองเวนอกศลกรรมบถ กาหนดธรรมปฏบต

ดงน

๑. รกษาศล ศล๗๙ ๕ ผใดปฏบตยอมมอานสงส ดงน คอ ไมมกระทรวงสาธารณสข

ชาตใดในโลกน จะรกษาสวสดภาพชวตมนษยไดดเทากบศลขอท ๑, ไมมกระทรวงมหาดไทย

ชาตใดในโลก จะคมครองสวสดภาพทรพยสนของมนษยไดดเทากบศลขอท ๒, ไมมสานกงาน

สวสดการสงคมและครอบครวของชาตใดในโลก จะใหความมนคงตอสวสดภาพครอบครว

ของมนษยไดดเทากบศลขอท ๓, ไมมสญญาประชาคมชาตใดในโลก จะปกปองไมใหมนษย

ถกหลอกลวงไดดเทากบศลขอท ๔, ไมมหนงสอปรชญาใดใดในโลก จะปกปองสตสมปชญญะ

ไดดเทากบศลขอท ๕

๒. เจรญสมาธ คอ การทาจตใจใหมนคง ไมถกดงเพราะรก ไมถกผลกเพราะชง

ไมเรารอนในคาดา ไมเรงราในคาชม หลบตาแลวตนใน ดกวาหลบในแลวตนนอก

๓. อบรมปญญา ใหรเทาทนสภาวะจตใจของตนเอง มความฉลาดในการดาเนนชวต

ใชความรควบคกบการยบยงชงใจ มความรแตขาดการยบยงชงใจกเหมอนรถทขาดหามลอ

มความยบยงชงใจ แตขาดความรกเหมอนกบรถทขาดนามน เดนในสงทควรเดนคอผกลา

เดนในสงทควรหยดคอผดอรน หยดในสงทควรเดนคอผเกยจคราน หยดในสงทควรหยดคอ

ผมปญญา ผใดบาเพญไตรสกขาไดถงพรอมจนบรรลถงพระนพพาน คอ สะอาด สวาง สงบ

ผนนจะอยเหนอกรรม พระพทธศาสนาไมไดสอนลทธตดกรรม ไมไดสอนลทธลางบาป

ไมไดสอนลทธออนวอนบวงสรวง ไมไดใหเชอเรองฤกษดยามด แตสอนใหเชอเรองกฎ

แหงการกระทาของตนเอง คดดยอมด คดชวยอมชว เมอกนขาวเองยอมอมเอง เมอเรยนเอง

ยอมรเอง เมอทางานยอมไดงาน

หลกกฎแหงกรรมในพระพทธศาสนา จงไดผลเปนปฏกรยาตอบสนองทนท เปนหลก

วทยาศาสตรทเหนอกวาวทยาศาสตร๘๐

๗๙ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๘๖/๒๔๗, อง.ปจก. (ไทย) ๒๒/๑๗๒/๒๒๗; ๒๖๔/๓๐๗, อภ.ว. (ไทย)

๓๕/๗๖๗/๓๘๘.

๘๐พระอาจารยสเทพ สเทโว, ประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๔, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๔), หนา ๑๑.

๙๖

จากตวอยางการเขยนบทสนทรพจน เรอง “กฎแหงกรรม” ของทานพระอาจารยสเทพ

สเทโว จงพอสรปไดวา ในการเขยนสวนเนอหาหรอการดาเนนเรองนน ทานมวธการดาเนนเรอง

ทนาสนใจ คอ ในแตละยอหนานนจะเนอหาทมใจความสาคญเพยงอยางเดยว มความสมพนธ

กนภายในยอหนา และทก ๆ ยอหนาจะมการสงทอดเนอความกนเปนอยางด โดยททานจะเนน

ในประเดนทสาคญ ๆ มการใหรายละเอยดดวยประโยคขยาย มเนอความเขมขนเตมไปดวยสาระ

มหลกฐานนาเชอ มความชดเจน ถกตอง มเหตผล และมการเสนอความคดในแงมมตาง ๆ

ผวจยเหนวา พระสงฆควรนารปแบบการดาเนนเรองของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว

มาประยกตใชเปนแบบอยาง เพอพฒนาการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผตอไป

นอกจากนยงมตวอยางการเขยนบทสนทรพจนในเรอง “ทาดไดด ทาชวไดชว” ซงทาน

พระอาจารยสเทพ สเทโว ไดทาการเขยนเนอเรองทตรงตามวตถประสงค มสาระสาคญครบถวน

ซงมการนารายละเอยดทนามาเสรมหวขอประเดนสาคญไดอยางเหมาะสมสอดคลองกน เนอเรอง

มความสมพนธตอเนอง มความสมเหตสมผล มขนตอนการนาเสนอทนาสนใจ และมขอมล

ในการเขยนทถกตอง ชดเจน มความทนสมย ตวอยางเชน

“เรามกเขาใจผดกนวา ทาดไมไดด แตทาชวกลบไดด เพราะเรายดแนวทาง

แหงวตถนยม คอ เอาวตถเปนรางวลแหงความด และความชว แตพระพทธศาสนาสอนแนวทาง

จตนยม คอ เมอทาแลวกไดรบผลตอบแทนทางจตวญญาณทนท ไมไดเกยวกบวตถเลย

ความกาวหนาของชวตและครอบครวกมาจากการทาดหลกหนอบายมข ประพฤตตนอย

ในทฏฐธมมกตถประโยชน ๘๑ ๔ ประการ คอ

๑. ละความชวคอความเกยจคราน ทาดโดยมอฏฐานสมปทา คอ ถงพรอมดวย

ความขยนหมนเพยร เลาเรยนศกษา เขยวคออาวธของเสอ งาคออาวธของชาง พษคออาวธ

ของง แตความรคออาวธของคน ไฟด

ซอนอยในไมขดไฟ ปญญาดกมอยในคน แตยงมไดถก

จดขนมาใชเทานน จาเปนตองรจกจดดวงประทปแหงดวงปญญาของตนเอง ผทหลกหนความชว

คอ ความขเกยจ ทาดดวยความขยนอยเปนนตย ชวตยอมไมเสอม

๒. ละความชวคอการไมรกษาดเดม ทาดดวยการมอารกขสมปทา หมายถง การรจก

รกษาทรพย รจกรกษาความดของตน รกษาความร ทบทวนการเรยนอยเสมอ ยงในวยเดก

จาเปนตองรกษากรยามารยาทของตนเองไวใหด อยาเปนคนดอดานและดอดง เราตองรจกรกษา

ความดคอ ออนนอมถอมตน

๘๑อง.อฎก. (ไทย) ๒๓/๑๔๔/๒๘๙.

๙๗

๓. ละความชวคอการคบคนพาล ทาดดวยการมกลยาณมตตา คอ คบเพอนด

เพอน คอ ยานพาหนะนามาซงความเจรญและความเสอม ธรรมชาตของวยรนทาอะไรมกใจเรว

ตองการการยอมรบโดยไว ธรรมชาตของผใหญมกยอมรบอะไรยาก ธรรมชาตของเดกและผใหญ

มกไมตอบรบกน สงทเดกคาดหวงตองการใหสงคมยอมรบ กบการยอมรบของสงคม ไมลงตวกน

จงทาใหเดกแสวงหาการยอมรบจากเพอน ซงเปนเรองททาไดงาย โดยทเดกดวยกนไมรจกแยกแยะ

ผดชอบ ชวด

๔. ละความชวคอการใชชวตโดยประมาท ทาดดวยการมสมชวตา คอ เลยงชวตเปน

หมายถง การดาเนนชวตในแตละวน ตองเปนอยดวยความไมประมาท อยาใหความเกยจคราน

มาแยงชงเวลาจากเรา เวลาทไดมาคอชวตทเสยไป เมอลมลงไปอยางนอยควรไดหญาตดมอ

มาบาง เวลาทเสยไปควรไดทกษะประสบการณตดตวมาบาง จงชอวาใชชวตเปน๘๒

ความดความชวยอมใหผล ๒ ประการ คอ โดยตรงและโดยออม

๑. ใหผลโดยตรง หมายถง ทาดทาชวเดยวนน จตใจยอมไดรบความดความชวทนท

ซงไมเกยวกบวตถจตใจทไดซมซบเอาความด ความชวนนแหละสาคญ วตถจะไดรบหรอไมไดรบ

จะตองขนอยกบเงอนไขอน ๆ ดวย

๒. ใหผลโดยออม หมายถง ทาดทาชวแลว กวาจะไดผลตองยดระยะเวลาออกไปอก

ความดความชวเชนน ยอมไดรบผลทางวตถ ซงตรงนแหละทาใหคนสวนมากเขาใจวาเปนความด

ความชว จงขอเนนวา ทาดไดด คออดมการณดทเกดกบใจ ทาชวไดชว คออดมการณทเกดกบใจ

ไมเกยวกบวตถใด ๆ ทงสน การทาดใหถงด เชน การกนมงคดตองปลอกใหถงเนอใน ถาเจอแต

เปลอกมงคดยอมขม ทาใหพอดคออยากนอยางเดดขาด เหมอนการกนยามากเกนไปกเปนโทษ

นอยเกนไปกไมหาย ตองมความพอเหมาะพอดอยในตว การจะละความชวสรางความดตองม

อทธบาทธรรม๘๓ ๔ ประการ ดงน

๒.๑ ตองมฉนทะ คอ การเตมใจละความชวและเตมใจทาความด เตมใจละ

ความเกยจคราน เตมใจในการศกษาเลาเรยน คนเตมใจทางานจะใชกาลงพชตงาน คนเกยจคราน

ทางานจะใชงานพชตกาลง คนเตมใจเรยนหนงสอ เวลาจะมากกวาหนงสอ คนเกยจครานการเรยน

๘๒พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทสนทรพจนบรรยายธรรมทวไป ๒๕๔๓–๔๗, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๓–๔๗), หนา ๒๑. ๘๓ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๓๑/๒๓๓, อภ.ว.(ไทย) ๓๕/๕๐๕/๒๙๒.

๙๘

หนงสอจะมากกวาเวลาเรยน ทาดไดด ทาชวไดชว ขยนกไดความสาเรจ เกยจครานกไดคราน

กไดความลมเหลว

๒.๒ ตองมวรยะ คอ หมนเพยรในการละชว เพยรในการสรางความด สงคราม

ยอมสรางวรบรษ พายและคลนลมสรางนกเดนเรอทเกง อปสรรคสรางความอจฉรยะของมนษย

ความทกขสรางพทธะ ถาจตใจไหลไปตามกระแสแหงความชว สกวนหนงกจะไหลสปากอาว

มหาสมทรแหงความชว

๒.๓ ตองมจตตะ คอ ตงใจในการละความชว ตงใจในการทาความด คน

หลบไหลดกวาคนเหลวไหล จะจบงานอะไรตองจบจรงอยาจบจอง และทาใหจบใจไมใชเอาแตจบ

จอง ความดตองตงใจทา เพราะบางครงอาจฝนกบความสบายของตว ความชวตองตงใจละ

เพราะบางครงอาจขดใจกบความคนชนของตว

๒ .๔ ตองมวมงสา คอ ใชปญญาพจารณาไตรตรองในโทษของความชว

ในคณของความด ไมหลงไหลในความงาม ไมตามในความงาย การหลงไหลมอนตราย

กวาการหลงลม ความชวยอมยวยอารมณรนแรงมากกวาความด แมกระทงคนชวมกเลน

นอกกตกา เลนรนแรง แตคนดมกเลนในกรอบกตกา สภาพออนโยน คนสองคนมเรองกน

คนชวใชกอนอฐเปนอาวธ คนดใชดอกไมเปนอาวธในการขวางปากน ดเหมอนวาคนด

จะเสยเปรยบคนชวใชไหมครบ แตความจรงแลวคนชวเปนฝายเสยเปรยบตางหาก เพราะจตใจ

ของเขายอมเรารอนกวาคนด ทาดไดด ทาชวไดชวในชวงขณะจตนเอง๘๔

ดวงใจคนเรากเปรยบเหมอนแจกน ถาถกปกดวยดอกบวและดอกกหลาบ ชวตยอม

งดงามหอมหวน ถาถกปกดวยดอกอตพษ ดอกตาแย ชวตยอมเหมนคาวและผนคน ชวตของ

คนเราเปรยบเหมอนพนธรณทกวางใหญ ถาหวานเมลดพชแหงกศลธรรมยอมแตกตนเปนความด

ผลใบเปนความรมรนของชวต แยมดอกบานเปนความงดงามของครอบครว ใหผลคอความอมเอม

ของสงคม ถาหวานเมลดพชแหงอกศลธรรม ยอมแตกตนเปนความชว ผลใบทแหลมคม

ดจหอกดาบเพอทมแทงชวตใหเจบปวด แยมดอกบานเปนกลนคาวเลอดแกสงคม ใหผลคอรสฝาด

๘๔พระอาจารยสเทพ สเทโว, ประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๔, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๔), หนา ๕.

๙๙

แกคนทงแผนดน จงกลาววาทาดยอมไดด ทาชวยอมไดชว พระพทธองคทรงแสดงหลก

แหงการทาดยอมไดด เรยกวา สจรต๘๕ ๓ ดงน

ประพฤตกายสจรต คอ ประพฤตชอบดวยกาย สองมอนทเคยกาหมดเขาหากน

จะกลายเปนสองมอทประนมไหวกน มอนทเคยจองมองทรพยสนของผอนและคดหาชองทาง

เพอจะกอบโกย กจะกลายเปนสองตาทมองกนดวยความปรารถนาด เปนสองตาทมองหา

แนวทางแหงการทากน

ประพฤตวจสจรต หนงปากนทเคยขดหลมพรางหลอกลอคนอน กจะกลาย

เปนหนงปากทชแนะแนวทาง บอกขอมลเทจจรงแกผ อน วาจานทนารงเกยจดจซากศพ

อปลกษณดจยาจก กจะกลายเปนวาจาทงดงามดจอญมณ หอมหวลดจบปผชาต

ประพฤตมโนสจรต ใจดวงนทเคยวอกแวก หวนไหวไปกบเพศตรงขาม กจะกลาย

เปนใจทบชารกแทเปนอมตะ ใจดวงนทเคยตนตมเมอเปน ตนเตนเมอได ตกใจเมอเสย

กจะกลายเปนใจทพอใจในสงทม ยนดในสงทได ภมใจในสงทเปน นแหละครบททาดไดด

ทาเดยวนไดเดยวน ไมตองรอวนไหน

พระพทธองคทรงสอนวา ทาชวไดชว โดยใหแนวทางแหงการละความชวไว ดงน

ตองละกายทจรต คอ ประพฤตชวดวยกาย ไมมเงอมมอของพญามจจราชใด

จะนากลวไปกวามอของคนชว ไมมมอของอาชญากรคใด จะทาใหประเทศชาตหายนะเทากบ

มอของคนโกง

ตองละวจทจรต คอ ประพฤตชวดวยวาจา อยาใชปากเปนระเบดเวลาทสราง

ความหายนะใหแกตนเอง สรางความวนวายใจใหแกสงคม ผใดกลาวคาหยาบ ผนนยอมเพาะนสย

กาวราว ผฟงยอมราคาญห

ตองละมโนทจรต คอ ประพฤตชวดวยใจ ตองละความโลภพราะความโลภเปนโจร

ปลนความรจกพอออกจากใจ ตองละความโกรธ เพราะความโกรธเปนโจรปลนความเยอกเยน

ออกจากใจ ตองละความหลง เพราะความหลงเปนโจรปลนความชาญฉลาดออกจากใจ

นแหละครบ ถาเราไมละชว เราทาชว ยอมไดชวอยางแนนอน เหมอนไมขดไฟ

ไหมกานตวเองยงไมพอ ยอมไหมสงอนดวย๘๖

๘๕ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๒๗, อภ.สง. (ไทย) ๓๔/๘๔๐/๓๒๗.

๘๖พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทสนทรพจน ๒๕๔๖, (ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๖), หนา ๒๓.

๑๐๐

จากตวอยางเรอง “ทาดไดด ทาชวไดชว” ผวจยพบวาในสวนเนอหาหรอการดาเนนเรอง

ของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน ทานมวธในการดาเนนเรองทมความสอดคลอง เชอมโยง

สมพนธกนเปนอยางด มการลาดบเรองเปนขนเปนตอน มหวขอประเดนหลก หวขอยอย แสดงถง

ความสาคญของเนอเรอง โดยการใชหลกธรรมะมาเชอมสมพนธกบเรองทเขยน เปนการอธบาย

ขยายเนอเรองอยางมระบบ จะเหนไดวา ทานไดยดหลกการเขยนเนอเรองทด คอ เรองรอบร

ตองใหเขาใจ ไดแก เรยงลาดบ, จบประเดน, เนนสาคญ, บบคนอารมณ และเหมาะสมเวลา

นอกจากน ผวจยมความเหนวา หลกการเขยนเนอเรองทด ตองประกอบดวยเนอหาด

มความถกตอง สอดคลองสมพนธ สรรคสรางความคด ประดษฐคาสวย สงดวยคานยม

กจะทาใหผอานชนชอบและตดตามผลงานการเขยนของเรา

(ค) วาดวยสวนสรป…ลารนเรง…จบใจ…

สรป เปนการปดเรอง การเขยนสรปตองฝากความประทบใจ หรอใหขอคดแกผอาน

ซงอาจทาไดโดยการยกสภาษต คาพงเพย คาคม หรอบทกวตาง ๆ อยางใดอยางหนง ตอนสรป

ตองใชภาษาใหกะทดรด ชดเจน เพอใหผอานจบประเดนความคดสาคญไดถกตอง

การเขยนสรปแตละเรองนนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว จงมความสาคญมาก

เพราะเปนการใชความพยายามเปนอยางยงในการสรปเรองทเนนการฝากประเดนความคด แงคด

มมมองใหม ๆ เสมอ ซงถอวาเปนการฝากความประทบใจใหแกผอาน

วธการเขยนสรปมหลายแบบ ในทนจะขอยกแบบอยางของการสรปทนยมกน มดงน

๑. สรปดวยภาษตหรอคาคม เปนการสรปทไดจากพทธศาสนสภาษต พระพทธพจน

ของพระพทธเจา หรออาจจะเปนขอคด คาคมของนกปราชญ ทานผรทงหลาย เชน

“ทานผอานทกทานครบ พระพทธองคตรสวา สภาพธรรมทงหลายไมควรเขาไปยดมน

ถอมน ทกอยางยอมมเหตปจจยเขาไปขบเคลอนดวยตวของมนเอง ไมมสรรพสตวใด ๆ จะเขาไป

ขดขวางการขบเคลอนของวฏจกรแหงการเกด แก เจบ ตาย ได เรามสทธเพยงแคเขาไปศกษา

และเกบเกยวเอาปรชญาชวตในวยตาง ๆ กนเทานน ในวยเดก เราควรไดรบความเพลดเพลน

ในวยหนมสาว เราควรไดรบความสขสมบรณแหงความสวยงาม ในยามชรา เราควรใชประสบ-

การณทสะสมมายาวนานใหเปนประโยชนตน ประโยชนผอน ในยามเจบไข เราควรไดรถงสจธรรม

ชวต ชวงปลายของชวตทเหลอนอยนดน ตองใชเปนประโยชนสขมากทสดในชวงชวตน ชวงกอน

๑๐๑

หลบตาตาย กอนลมหายใจสดทายจะมาเยอน ควรไดรบความสขสงบเยน อยางชนดทไมเคย

ได รบจากทไหนมากอน จนลมสรรพสงในโลก มความสขกบลมหายใจอนละเอยดออน

มความสขในการทไดพกผอนอยางนรนดร นแหละสจธรรมชวตทแทจรง”๘๗

“ทานผอานทกทานครบ ทานขงจอกลาววา ความมนคงของชาตนน เสนาอามาตย

สาคญนอยทสด กาลงทหารสาคญเปนอนดบสาม ประเทศชาตสาคญเปนอนดบสอง ปะชาชน

สาคญทสด เพราะประชาชนคอผกอบกชาต เพราะสนชาตไมสนประชาชน ถาสนประชาชน

กสนชาตแนนอน จงกลาวไดวา ชาต คอ ประชาชน ประชาชน คอ ชาต การโกงกนจงเปน

การทาลายชาต ทาลายประชาชน ประเทศชาตเราจะเจรญกาวหนา จงไมใชอยทเทพเจาองคใด

ดลบนดาลให แตความเจรญของประเทศชาตอยทมอทกคของคนทงแผนดน ดาวนอย ๆ รอยดวง

ยงสวางไสว แลวใจนอย ๆ รอยใจหรอจะไมมพลง”๘๘

“ทานผอานทกทานครบ ทานผรกลาววา ความดของลก พอแมเหนกอนเปนคนแรก

แตความชวของลก พอแมกลบเหนเปนคนสดทาย อานาจแหงความรกยอมเปนสายฝนฉาทชโลม

จตใจลกใหชมเยน อานาจแหงความหลงย

อมเปนพายฝนทจะพดพาลกไปสความหายนะ

สภาษตจนกลาวา “คนลขต มอาจส ฟาลขต” แตผเขยนขอคานวา ฟาลขตฟาจะสพอแมลขต

มนษยคอประดษฐกรรมของธรรมชาตทวเศษสด ถกออกแบบมาใหไมมเขยวเพอไมใหทารายใคร

มสองเทาเพอไมใหเปนนกไลลา ใหสมองอนชาญฉลาดเพอไมใหถกลา โดยมพอแมบารงเลยง

ศกยภาพเหลาน ใหมนษยขดออกมาใชเพอเปนประโยชนตอแผนดน และจะมพระพรหมทไหนกน

ละครบ จะประเสรฐสด เทากบพระพรหมของลกได”๘๙

จะเหนไดวา การสรปจบดวยวาทะ คาคมของทานผรตาง ๆ นน ทานพระอาจารยสเทพ

สเทโว ไดอางองถง พรอมทงเรยบเรยงเปนคาใหมดวยสานวนการเขยนเฉพาะตวของทาน ถอวา

เปนการสรปทสรางความประทบใจไดเปนอยางด เพราะวาทะคาคมเหลานน มขอคดขอเตอนใจ

แกผอาน ทาใหผอานสามารถนาไปขบคดและนาไปปฏบตได

๘๗พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๕, (ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๕), หนา ๒๘–๒๙.

๘๘พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๕, หนา ๔๕–๔๖.

๘๙ เรองเดยวกน, หนา ๔๓.

๑๐๒

ผวจยเหนวา การสรปจบดวยวาทะ คาคมของทานผรตาง ๆ ทสาคญ ในการนาวาทะ

มาอาง ผเขยนควรใหเกยรตแกเจาของขอความ ดวยการอางองชอของผนนดวย ซงถอวาเปน

การใหเกยรต และไดชอวา ผเขยนเปนผอานมาก ศกษาคนความาก

๒. สรปดวยความคดเหนของผเขยน เปนการเขยนทฝากประเดนความคดใหผอาน

ดงตวอยาง ในเรอง “ทาดไดด ทาชวไดชว” ซงทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดเสนอความคดเหน

ของทาน ทแฝงไปดวยขอคดเหนทเปนการตอยอดความคดใหแกผอานไดเปนอยางด เชน

“ทานผอานทกทานครบ ทาดไดด ทาชวไดชว ตองเปนเรองของจตนยมอยางเดยว

อยาเอาไปเกยวของกบวตถนยม จะทาใหเดนผดจากแนวทางของพระพทธศาสนา ผทสงสม

ความชวกยอมไดรบความชวทเกดขนในจตวญญาณแลว ถาเราเมตตาปราณ เรากไดจตใจ

ทชมเยนและละเอยดออน เกดขนกบจตวญญาณแลว การขาดทนและกาไรทางวตถจงไมใชเปน

เรองทาดไดด ทาชวไดชว เชอมนเถอะวา พระพทธศาสนาจะไมมการหลอกลวงใครใหทาดทาชว

อยางแนนอนครบ”๙๐

“ทานผอานทกทานครบ อานาจและวาสนาคอการลวงตา เปนสมบตผลดกนชม วตถม

จานวนจากด การทจะหารใหทกคนมเทากนคงเปนไปไดยาก แตทกคนมสทธทจะทาไดเทากน

และรบผลเทากนคอความด เราอาจมความสขจากการรวยเทากนไมได เราอาจมความสข

จากการรเทากนไมได แตเราอาจมความสขจากการทาดไดเทากนมใชหรอ ทกคนททาผด

อาจหลบหลกอาญาแผนดนไดไมเทากน แตทกคนจะไดรบความทกขทรมานทางจตใจ

ไมแตกตางกนเลยสาหรบการทาความชว ความดความชวใหผลตางกนราวฟากบดน แตกลบม

จดเรมตนเดยวกนคอใจดวงนเอง ทาดทาชวเดยวนยอมไดผลเดยวนแนนอนครบ”๙๑

“ทานผอานทกทานครบ หนอนไมขยะแขยงตนเองฉนใด คนชวกไมรงเกยจ

พฤตกรรมตวเองฉนนน พระจนทรมแสงสวางในตวเองไมพอ ยงใหแสงสวางแกโลกดวย

ไมตางอะไรกบคนดทมคาอยในตวเองยงใหคณคาแกผอ

นดวย ปลาทระเรงนายอมมลอบไซ

เปนสสาน แมลงเมาทระเรงแสงยอมมกองไฟเปนสสาน ความชวยงไมใหผล คนโงเขาใจวา

๙๐ พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทสนทรพจนบรรยายธรรมทวไป ๒๕๔๓–๔๗, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๓–๔๗), หนา ๒๑.

๙๑พระอาจารยสเทพ สเทโว, ประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๔, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๔), หนา ๕.

๑๐๓

บาปเปนโมฆะ แตสาธชนคนดยอมรดวาความดยอมมรางวลอยในตวแลว คอ ความภาคภมใจ

ทมอบแกเจาของผทาด จงกาวตอไปใหถงบนถนนของคนดกนเถอะครบ”๙๒

จะเหนไดวา การเขยนสรปดวยความคดเหนของผเขยน ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว

ทานกนยมใชการสรปเรองเชนเดยวกน เพราะเปนการเขยนฝากประเดนความคดใหผอาน โดยท

ทานไดเสนอความคดในแงมมตาง ๆ ไดเปนอยางด

ผวจยมความเหนวา การเขยนสรปดวยความคดของผเขยนนน บางครงการเขยน

อาจจะเปนการยดอดมคตเกนไป อาจจะมทงสวนทเหนดวย ไมเหนดวย หรออาจเปนการโตแยง

บาง แตทสาคญการเขยนในลกษณะน ผเขยนควรคานงถงความถกตอง ความเทยงธรรมเปน

หลก

๓. สรปดวยคาถาม เปนการเขยนทถามใหผอานไดคด เชน ในเรอง “รกชาต รกแผนดน

กอนสนชาต” มใจความสรปไดวา

“ทานผอานทกทานครบ ประเทศไทยเรามพรอม ทงทรพยในดน สนในนา หลกธรรม

ในพระพทธศาสนา แตทาไมโจรยงเตมบาน อนธพาลยงเตมเมอง ทาไมครบ เราจงเปนประเทศ

ทลาหลงเขาอย หรอวาแผนดนไทยมไมดทกอยาง อยางทเขาลอเลยนกน

ผเขยนยงเชอครบวา คนไทยเปนคนด แตมคนโกงไมกคนททาใหสงคมเราพงทงระบบ

ประเทศไทยเราเจรญกวานแนนอนครบ ถาทกคนมคณธรรมในหวใจ คณธรรมคอคณตองทา

คณธรรมใด ๆ กไรคา ถาคณไมทา”๙๓

เรอง “ครอบครวคอรวมน ปองกนยาเสพตด” ซงสรปใจความสาคญไดดงน

“ทานผอานทกทานครบ การสรางครอบครวไมใชอาหารสาเรจรป ทมเครองปรงเสรจ

สรรพ แตการสรางครอบครวเราตองปรงความรก ความเขาใจ และความเหนใจ ถาเมอใดพอแม

ยงเหนวาเงนซอความสขใหกบลก ถาเมอใดความรกยงแสดงออกทางวตถ ถาเมอใดทพอแมยง

๙๒พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทสนทรพจน ๒๕๔๖, (ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๔), หนา ๒๓.

๙๓พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๕, (ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๕), หนา ๔๙.

๑๐๔

ขาดวสยทศน ขาดความตนตว ขาดความเกรงกลว เมอนนกอยาหวงเลยวา ภาพคนรายจบเดก

เปนตวประกนจะหมดไปในสงคม เรามาสรางครอบครวเปนรวปองกนยาเสพตดกนเถดครบ”๙๔

เรอง “เยาวชนไทยหางไกลยาเสพตด” สรปใจความไดวา

“ทานผอานทกทานครบ เดกตดยาบา ใครกนครบ ผลตมาใหเดกเสพ เดกโกงกน

ใครกนครบ ทเปนคนโกงกนกอน ทานยอมรดวา เดกวนน คอ ผใหญในวนหนา แตอยาให

ใครเขาวา ผใหญวนนกคอเดกเมอวานซน ถาแทนพมพยงบดเบยวแลวจะใหตวอกษรคมชด

ไดอยางไร”๙๕

จากตวอยางทกลาวมาแลวขางตนน การสรปจบดวยคาถาม ถอวาเปนอกรปแบบหนง

ททานพระอาจารยสเทพ สเทโว นยมใชในการเขยนบทสนทรพจน เพราะเปนการกระตน

ความรสกของผอาน วาผอานคดอยางไร จะแกปญหาอยางไร จะทาอยางไร

๔. สรปดวยการใหกาลงใจแกผอาน เชน ในเรอง “อยดมสข” ซงมใจความสาคญวา

“ทานผอานทกทานครบ ชวตคอครผรอบรสอนใหรรสชาตของความลมเหลว โดยไมม

คนอน จะสอนไดดเทา สอนใหรรสชาตแหงความสาเรจ โดยไมมตาราเรยนเลมใด จะสอน

ใหรเทาได ชวตจงเปนไดทงนายททารณโหดราย หยบยนงานหนกใหทา และเปนทงทาสทซอสตย

หาบรรณาการคอสวยแหงความสขมามอบให อยาใหชวตใชเรา เพราะเราจะกระเสอกกระสน

ทรนทราย แตเราตองรจกใชชวต เรามเพยงแคชวตเดยวไมมชวตสารอง จะตองใชชวตดวยความ

ระมดระวง การดาเนนตามหลกทาน ศล ภาวนา คอ แผนทของชวตเพอเดนไปสขมทรพยอนลา

คาแหงจตวญญาณ นนคอ การอยดมสขอนเปนทปรารถนาของทกคน”๙๖

ในเรอง “คาสอนของพอ” ทเปนการใหกาลงใจแกลก ใหตงมนในคาสอนของพอ

ซงสรปใจความสาคญไดวา

๙๔ พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๕, หนา ๕๔.

๙๕เรองเดยวกน, หนา ๕๖.

๙๖พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๕, (ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๕), หนา ๒๘–๒๙.

๑๐๕

“ทานผอานทกทานครบ พอ คอ ตวแทนแหงความเขมแขง แม คอ ตวแทน

แหงความออนโยน ลกไดซมซบเอาคณธรรมของพอแมมาไวในจตใจ บางเงอนไขควรใช

ความเขมแขง บางเงอนไขควรใชความออนโยน พอสอนวาความผดบางอยางใหอภยได

ความผดบางอยางเพยงครงเดยวกลมชวตไดทงชวต ดงนน สงทพอสอนลก ๆ ทกคน ควรจดจาไว

ลกจงควรรกษาใหมนในคาสอนของพอตลอดไป

อกพออน บญพอเออ เพอลกอม หนาพอยม ใจพอหนก รกมหนาย

เสยงพอหวาน ปานพอหนวง หวงมวาย พอเหนอยกาย ลกเหนอยกน พอยนด ฯ”๙๗

จากตวอยางการเขยนสรปจบดวยการใหกาลงใจแกผอานนน ทานพระอาจารยสเทพ

สเทโว มวธในการเขยน คอ ทานใชหลกการจงใจหรอโนมนาวใจ เพอใหผอานอานแลวรสกวาม

ความหวง มกาลง ในการเรยบเรยงจงเปนถอยคาทไพเราะ ออนโยน มพลงอานาจ เปนถอยคา

ทอานแลวไดยนเสยงกระซบขางห อานแลวฟงไดสนทห

๕. สรปดวยการทงทาย ใชคาคมหรอประโยคทมความหมายลกซง แฝงไวดวยแงคด

เชน ในเรอง “กฎแหงกรรม” เปนการเขยนสรปทงทายใหแกผอาน ทมความหมายลกซง แฝงไว

ดวยแงคดตาง ๆ เชน

“ทานผอานทกทานครบ ถาเราเอาลกฟตบอลกบกอนหนปาใสผนง การสะทอน

ของสองสงยอมแตกตางกน สะทอนไกลสะทอนใกล จงขนอยกบวตถและแรงทปา การสะทอน

ของผลกรรมขนอยกบเจตนาททาและวตถทถกกระทา ฆาไกบาปมากกวาฆายง เพราะตอง

ออกแรงพยายามในการทาความชวแตกตางกน กฎแหงกรรมยอมมปฏกรยาตอบสนองเสมอ

ไมมวนสญหายไปจากไหน ดวยเหตนจงสรางกรรมด ดวยการมศลธรรมประจาใจกนเถดครบ

มศลธรรม นาสายทาง สรางชวต มความคด ตามแนวทาง สรางศกดศร

มความร มงสทาง สรางชว มความด หนนนาทาง สรางสขใจ ฯ”๙๘

๙๗พระอาจารยสเทพ สเทโว, ประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๔, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๔), หนา ๓.

๙๘พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทสนทรพจนบรรยายธรรมทวไป ๒๕๔๓–๔๗, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๓–๔๗), หนา ๖๗.

๑๐๖

“ทานผอานทกทานครบ ดอกบวยอมประดบประดาสระนาใหสวยงาม สายรง

ยอมประดบประดาฟาใหงดงาม ดอกไมยอมประดบประดาสวนใหงดงาม แตความงดงามเหลาน

กไมประเสรฐกวา มนษยทสมบรณประดบประดาโลกใหงดงาม โลกจะวนวายไมใชยกษราย

มารรายทมาทาใหเปน โลกจะรมเยนไมใชเทวดา อนทรพรหมทไหนทาใหเยน โลกเดอดรอน

เพราะมนษยสรางกรรมชวตางหาก โลกรงเรองเพราะมนษยสรางกรรมดตางหาก จงสรางกรรมด

และไมประมาทในวน เดอน ป และชวต ใชชวตและเวลาอยางคมคาทสด

วนเวลา เปนมาตร- วตชวต

เรามสทธ เทากน วนหนง ๆ

แตใครจะ ทาอะไร ใหตราตรง

นแหละซง ทาชวต เราผดกน ฯ”๙๙

“ทานผอานทกทานครบ ไกลเกนไปททาชวแลวจะตกนรกในภพหนา ชาเกนทจะทา

ความดแลวจะขนสวรรคในภพโนน มดบาดเดยวนยอมเจบเดยวน ไมใชเจบพรงน แตจะกลด

หนองไปถงวนหนา ทาชวเดยวนยอมรอนใจเดยวน และสงผลใหเดอดรอนวนวายถงวนหนา

สตวโลกยอมเปนไปตามกรรมไมใชเปนไปในอานาจดวงดาว อานาจพรหมลขต แตเปนไปตาม

อานาจกรรมลขต กรรมเกดขนไดเพราะมนษยเปนผกระทา มนษยจงเปนผลขตกรรมและลขต

ชวตตนเอง จงลขตชวตตนเองใหเปนไปเพอประโยชนตนและประโยชนทานดวยความไมประมาท

เมอเรามชวตอย เราเรยนรโลก แตเมอเราสนชวตแลว ตองใหโลกเรยนรเรา๑๐๐

จากตวอยางในเรอง “กฎแหงกรรม” การเขยนสรปดวยการทงทายใชคาคมหรอประโยค

ทมความหมายลกซง แฝงไวดวยแงคดนน ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ทานมวธการเขยน

ทนาสนใจ คอ ในการเขยนของทานเปนการฝากประเดนทางความคดใหแกผอาน ชกชวน จงใจ

หรอเสนอแนะ ชวนใหผอานตดตาม ตอกยาความรสกของผอานดวยคาคม เปนการทาทายผอาน

๙๙พระอาจารยสเทพ สเทโว, บทสนทรพจนบรรยายธรรมทวไป ๒๕๔๓–๔๗, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๓–๔๗), หนา ๕๘.

๑๐๐พระอาจารยสเทพ สเทโว, ประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๔, (ราชบร : ศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๔), หนา ๑๑.

๑๐๗

ทสาคญในการเขยนสรปจบนน ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ทานใหความสาคญ

กบการสรปจบมาก เพราะวาเปนการทงทายฝากความประทบใจใหแกผอาน

จงพอสรปไดวา การสรปเรองของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว นน เปนการสรปจบ

ดวยขอคด คาคม ภาษต บทกลอน ททานไดเรยบเรยงรอยไวในเรองนน ๆ เปนสวนใหญ ซงม

ความสมพนธเกยวเนองกน ทงสวนนา เนอเรอง และสรป รวมเปนอนหนงอนเดยวกน มความเปน

เอกภาพ สารตถภาพ สมพนธภาพ โดยทานยดหลกการเขยนสรปเรองทด คอ ลารนเรง ตองให

จบใจ ไดแก ตามคาคม, คารมปาก, ฝากใหคด, สะกดชกชวน และสานวนขบขน

๓.๕ ตวอยางบทสนทรพจนทไดรบรางวลชนะเลศ

รปแบบโครงสรางการเขยนบทสนทรพจน

เรอง……………………………… (ยอหนาคานา) ทมา……………….…สรปหลกการเขยนตนทด คอ เรมเรงเรา ตองใหจงใจ ไดแก

พาดหวขาว, กลาวคาถาม, ความสงสย, ใหรนเรง, เชงกว และวจสภาษต……………………

(ยอหนาเนอเรองท ๑) ประโยคใจความสาคญ……………………………………………………………

หลกการเขยนเนอเรองทด คอ เรองรอบร ตองใหเขาใจ ไดแก

- เรยงลาดบ - จบประเดน

- เนนสาคญ - บบคนอารมณ

- เหมาะสมเวลา

ประโยคขยายความ……………………………………………………………………

(ยอหนาเนอเรองท ๒) ประโยคใจความสาคญ……………………………………….……………………

โดยยดหลก ดงน

๑. แตละยอหนาตองมใจความสาคญเพยงอยางเดยว

๒. ตองมความสมพนธภายในยอหนา

๓. ทก ๆ ยอหนาตองมการสงทอดเนอความกนเปนอยางด

๑๐๘

๔. รจกเนนในสวนทสาคญ ใหรายละเอยดดวยประโยคขยาย

๕. มเนอความเขมขนเตมไปดวยสาระ และมหลกฐานนาเชอ

๖. ตองเขยนใหมความชดเจน ถกตอง มเหตผล และมความคดด

ประโยคขยายความ……………………………………………………………………

(ยอหนาสรป) ประโยคสรป……………สรปหลกการเขยนสรปเรองทด คอ ลารนเรง ตองใหจบใจ

ไดแก ตามคาคม, คารมปาก, ฝากใหคด, สะกดชกชวน และสานวนขบขน……………………...

๑. เรอง “ความด” ๑๐๑

ทาความด เพอความด นถกตอง

แมปดทอง หลงองคพระ อยาหวนไหว

ใครไมร ใครไมเหน ไมเปนไร

ขอเพยงใจ รวาด เทานพอ ฯ

มนษยเลอกเกดไมไดแตเลอกทจะทาความดได ธรรมชาตประทานพรสวรรค

ใหแกมนษย แตการมนสยทด

มนษยตองสรางใหแกตวเอง สงคมดไมมขาย ถาอยากได

ตองรวมกนสราง โลกสรางคนดไมใชเพอรบรางวล แตสรางไวเพอพฒนาโลกใหสงบเยน

คนสรางดดยอมสรางคน สงคมเลวเพราะคนดทอ มวลชนยกยองคนรวยมากกวาคนด

แตความดนนยอมมรางวลอยในตวความดแลว คอ ความภาคภมใจทมอบใหแกเจาของ

ผทาความด พระพทธองคไดทรงแสดงหลกแหงการทาความดไว ๓ ประการ ดงน

๑. ประพฤตชอบดวยกาย ไมฆาสตว ไมลกทรพย ไมประพฤตผดในกาม

ขยนขนแขงในการทางาน ความสาเรจของมนษยนนตองเกดจากการฝกฝนไมใชบนดาล

๑๐๑บทสนทรพจนทไดรบรางวลชนะเลศ, ระดบประถมศกษาตอนตน, ประกวดบรรยายธรรมะ

ประจาป ๒๕๔๓, ณ พทธมณฑล จงหวดนครปฐม.

๑๐๙

ตองเชยวชาญไมใชโชคชวย ตองอดทนไมใชบญหลนทบ ตองตอสไมใชนงดดวง เปนพรแสวง

ไมใชพรสวรรค ชวยเหลอสงเคราะหกนและกน สรางความผกพนในสงคม

๒. ประพฤตชอบดวยวาจา ละเวนจากการพดปด พดคาหยาบ พดสอเสยด

พดเพอเจอ ถาจะตตองเปนตตงไมใชต เตอน ต เพอกอไมใชต เพอแกลง ต เพอแกไข

ไมใชตเพอแกแคน ตดวยความเมตตาไมใชตดวยความรษยา ถาจะชมตองชมดวยความจรงใจ

ไมใชชมดวยความประชดประชน ชมเพอใหความภาคภมใจ ไมใชชมเพอใหลาพองใจ

หยดแหงคาพดชวแมเพยงคา ยอมทามหาสมทรแหงคาพดดใหเสยหายไปดวย พดด

สงคมยอมมสนตสข

๓. ประพฤตชอบดวยใจ คอ ไมโลภ โกรธ หลง กอนจะเปนผเสอทบนได

ตองเปนหนอนทคบคลานมากอน กอนจะเปนอรยบคคล ตองเปนปถชนมากอน จงใชความ

สนโดษฆาความโลภ ใชความเมตตาฆาความโกรธ ใชปญญาฆาความหลง กายคอบาน

ทอาศยของชวต ใจคอเจาของบานเจาของชวตทแทจรง ถาเจาของบานถกอบรมมาด

บานยอมสะอาดเรยบรอย การทาดคอประกาศนยบตรฉบบสาคญ เพราะเปนรางวล

ทธรรมชาตมอบให พระพทธองคทรงรบรองเหนอยงกวาโลประกาศเกยรตคณ ยอดเยยมยงกวา

รางวลเพอสนตภาพของโลก ความดไมเคยสญหาย แมชพวายชอยงอย จงทาความด

โดยไมหวงสงตอบแทน ดงพทธศาสนสภาษตทวา พงประพฤตธรรมใหสจรต

ทานผมเกยรตทกทานครบ เพราะความดจากเขาไมใชหรอ ททาใหเราตองดนดน

เพอไปฟงคาปลอบโยนจากเขา เพราะความดของเรามใชหรอ ททาใหเขาตองมาจากแดนไกล

เพอมาดหนาและเหนรอยยมของเรา จงสรางโลกนใหสวยงามดวยการใสพระธรรมนาทาง

สรางความด กนเถดครบ

มพระธรรม นาทาง สรางชวต

รถกผด รจก เกยรตศกดศร

ดวยหนงใจ หนงสมอง สองมอม

ทาความด คนกาไร ใหแผนดน ฯ

๑๑๐

๒. เรอง “รมบญ” ๑๐๒

พบรมไม ไดรมเงา บรรเทารอน

กายกผอน รอนกคลาย ไดสขสม

แตรอนกวา รอนใจ ใหระทม

มดบรอน ดวยสายลม ดวยรมเงา

พบพระธรรม นารมบญ หนนชวต

นาพาจต และกาย หายโงเขลา

เปนผร ผตนอย ผบรรเทา

เพราะตวเรา ไดอาศย ใตรมบญ ฯ

บญ คอ สภาพท ช า ระกาย วาจา ใจ ให ใสสะอาด ปราศจากความโลภ

สยบความโกรธ ลบความหลง ผทอยใตรมบญจะทาใหกายไมพลง คาไมผด จตไมเผลอ

มคากลาววา ยามมชวตอยดวยบญของตน ยามวายชนมอยดวยบญของคนอน เยนใตรมเมฆ

เยนครเดยวกจาง เยนใตรมบาน เยนเฉพาะเวลาอยอาศย แตเยนใตรมบญ เยนทงสงสารวฏ

เมอเราสรางบญ บญยอมสรางเรา คนเขาถงบญ บญยอมเขาถงคน การปลกตนไม ยอมได

ดอกไม ไดผลไม ไดรมไม ฉนใด การปลกตนบญยอมไดดอกบญ ไดผลบญ ไดรมบญ ฉนนน

๑๐๒บทสนทรพจนทไดรบรางวลชนะเลศ, ระดบประถมศกษาตอนปลาย, ประกวดบรรยาย

ธรรมะ ประจาป ๒๕๔๓, ณ พทธมณฑล จงหวดนครปฐม.

๑๑๑

ดงพทธศาสนสภาษตทวา “สโข ปญสส อจจโย” ๑๐๓ การสงสมซงบญนาสขมาให คนเราจะ

อาศยรมบญไดนน จะตองปลกตนบญกอน พระสงฆคอเนอนาบญ กาย วาจา ใจ ทใฝด คอ

เมลดพชแหงบญ และเตบโตมาเปนตนบญ ทาน ศล ภาวนา มนษยไดอาศยรวมบญจากตนบญ

ดงน

๑. ทานมย ตนบญงอกงามไดโดยการบรจาคทาน ไดแก วตถทาน คอการใหทาน

ดวยวตถ โดยไมหวงสงตอบแทน แมแตคาวา ขอบใจ ธรรมทาน คอ การใหแนวทางในการทาด

กลาวไดวา วตถทาน คอ การใหอาหารกายแกเขา ธรรมทาน คอ การใหอาหารใจแกเขา

เมอเราพรวนดนแหงความเมตตาลงไป ตนทานมยยอมเจรญงอกงาม ชวยปองกนลมรอน

แหงโลภะ คอ ความเหนแกตว เพราะความเหนแกตว คอ ไฟผลาญสนตภาพแหงจตใจมนษย

คอ ฝนกรดแหงสนตสขของแผนดน การใหเปนบอเกดแหงความรก ตระหนนกเปนบอเกด

แหงความชง

๒. ศลมย ตนบญงอกงามไดดวยการรกษาศล คนมศล คอ คนทมสภาวะหนก

และแนนในจตใจ เมอเราใสปยในความศรทธาในการรกษาศล ตนศลมยจะเจรญงอกงาม

แผกงกานสาขาเกดเปนรมบญ และใหรมเงาแหงมวลมนษยชาต รมบญแหงตนศลมย

ยอมแตกกงกานออกเปน ๕ กง ดงน

กงท ๑ ใหรมเยนดวยเมตตาปราณ

กงท ๒ ใหรมเยนดวยยนดในของของตน

กงท ๓ ใหรมเยนดวยเปนคนรกคครอง

กงท ๔ ใหรมเยนดวยไตรตรอง รพดจา

กงท ๕ ใหรมเยนดวยเกดปญญา ไมประมาท

รวมความวา รมบญทเกดจากศล ทาใหคนเรามความสข สงบเยนได

๓. ภาวนามย ตนบญงอกงามไดดวยการเจรญปญญา หมายถงการใชสตสมปชญญะ

พจารณาสภาวะจตของตนเอง เพอกาจดโลภะ โทสะ โมหะ ใหหมดไป จงใชปญญาดจนา

รดตนภาวนามยใหงอกงาม เพอปองกนเปลวแดดแหงโลภ โกรธ หลง ทเผาไหมจตใจมนษยได

ทานผมเกยรตทกทานครบ ตอใหอยใตรมปราสาทราชวง ตอใหอยใตเงาไมอนยงใหญ

ตอใหอยใตภผาถาใด กไมเยนใจเหมอนอยใตรมบญ แสงแดดแหงกเลสตณหา พายฝน

แหงอบายมขทกชนด แรงลมแหงความชวรายทกประการ มอาจทาใหเรารอนรนได เพราะเราปลก

๑๐๓ ข.ธ. (บาล) ๒๕/๓๐.

๑๑๒

ตนบญถง ๓ ตน ไวในจตใจของเรา ใหทานดวยถวล รกษาศลดวยศรทธา เจรญปญญา

ดวยตงใจ ถาทกคนปลกตนบญไวในจตใจของเรา สงคมกจะสขสงบเยนดวยใตรมใบบญ

แหงการประพฤตดของเราทกคน

ครอบครวเยน ดวยรมบญ หนนนาชวย

สงคมสวย ดวยรมบญ หนนนาให

ชาตงดงาม ดวยรมบญ หนนนาใจ

โลกสดใส ดวยรมบญ หนนนาทาง ฯ

๓. เรอง “เยาวชนไทยหางไกลยาเสพตด” ๑๐๔

เตรยมยาไวกอนไข เตรยมไฟไวกอนคา

เตรยมนาไวกอนแลง เตรยมแรงไวกอนงาน

เตรยมการศกษาไวสรางคน เตรยมเยาวชนไวสรางชาต ฯ

เยาวชน คอ พลงอนบรสทธพรอมทจะจดกระแส และพรอมทจะตานกระแส แมวาเรา

จะเปนหยดนาหยดนอย ๆ ไมใชแมนาเจาพระยาทกวางใหญ แตเราจะรวมตวกนกบเพอนหยดนา

ทงหลาย เพอเปนสายธารทกวางใหญ ชาระสงปฏกลใหหมดไป ชโลมผนแผนดนไทยใหชมเยน

แตวนนเยาวชนไทยตองหางไกลยาเสพตด ภารกจทยงใหญนลาพงเพยงปญญาของเยาวชน

อาจไมสามารถนาตนใหพนภยได จงอยทผใหญทจะเอาใจใสดแลใหความหวงใยดวยใจจรง

ผใหญควรตงจตเสมอวา

เมอเจาเขลา จะมใคร ไหนคอยสอน เมอเจานอน จะมใคร ไหนคอยเฝา

เมอเจาทกข จะมใคร ไหนแบงเบา เมอเจาเขลา จะมใคร นาเจาไป ฯ

เงอนและปมปญหาเยาวชนบางครงกเปนเงอนกระตก บางครงกเปนเงอนตาย

ผใหญตองแกอยางถกเงอนถกวธ ปญหาวยรนตกนเปนปญหาระดบยอยในสงคม เปรยบเสมอน

๑๐๔บทสนทรพจนทไดรบรางวลชนะเลศ, ระดบมธยมศกษาตอนตน, ประกวดบรรยายธรรมะ

ประจาป ๒๕๔๓, ณ พทธมณฑล จงหวดนครปฐม.

๑๑๓

เงอนกระตกทแกออกและแกไขไดงาย แตปญหายาเสพตดกบเยาวชนเปนปญหาทยงใหญ

ระดบชาต ระดบโลก เปรยบเสมอนเงอนตายทตองคอย ๆ แกะ คอย ๆ แก ดวยความจรงใจ

และจรงจง ในสวนของเยาวชนกตองเหนโทษและพษภยของยาเสพตด ยาเสพตดเปนฝนเยน

ในเบองตน แตเปนกรดในภายหลง เปนสองมอทพยาบาลในเบองตน แตเปนเงอมมอ

ของพญามจจราชในภายหลง ยาเสพตดยงไมใหผลเพยงใด เยาวชนคนเขลายอมเขาใจวา

ยาเสพตดมรสหวานเพยงนน เมอยาเสพตดใหผลเมอใด เยาวชนเขลายอมประสบทกขเมอนน

สงครามดบชวต ยาเสพตดดบอนาคต มคากลาววา เดกไทยคอหวใจของชาต แตถาวนนหวใจ

ของชาตกาลงลมเหลว กาลงเปนหวใจทเตนไปตามจงหวะของยาเสพตด เตนแรง เตนเรว เตนรว

ผดปกต เตนชา เตนเบา เตนไมเปนจงหวะผดปกต แลวอนาคตของชาตจะเปนอยางไรกนครบ

หวใจทคอยสบฉดเลอด กคงเปนหวใจทคอยสบฉดยา ประเทศชาตจะกาวหนากาวเดน

ดวยอาการอยางไร ทานนกภาพออกไหมครบ

ยาเสพตด คอ ขโมยราย ยาเสพตดแอบขโมยสมรรถภาพของมนษย คนทเคยแขงแรง

กเปลยนเปนแขงกระดาง เครงครดกเปลยนเปนเครงเครยด ออนหวานกเปลยนเปนออนไหว

แผนดนไทยไมใชโรงงานทผลตซโครงเดนได ไมใชแทนปมทผลตคนจตวตถารเพอปนปายเสาไฟฟา

ไมใชเปนเบาหลอมคนบาเพอจบเดกเปนตวประกน

ยาเสพตดแอบขโมยสนตภาพไปจากแผนดน แผนดนทเคยชมเยนกจะลกเปนไฟ

แผนดนทเคยสดใสกจะเปนโศกเศรา ประชาชนไมปลอดภยในชวตและทรพยสน คนตดยาเสพตด

ไมมศาสนา ไมมศาสดา ไมมนพพาน ศาสนาของเขาคอยาบา ศาสดาของเขาคอขนสา

ความคลมคลงคอการบรรลผลอนสงสด หยดไทยไมใหวกฤต หยดยาเสพตดไมใหเผาไหมเยาวชน

ดวยอทธบาทธรรม ๔ ประการ คอ

๑. ฉนทะ เตมใจศกษาเลาเรยน ทงพทธศกษา พลศกษา หตถศกษา และจรยศกษา

๒. วรยะ ขยนศกษา เงนใชซอสนคา ความขยนใชซออนาคต ออกกาลงกายเสมอ

รางกายแขงแรงเพราะออกกาลง รางกายจะพงเพราะยาเสพตด

๓. จตตะ คนควาเลาเรยนหาความรอยเสมอ จะทาใหเรามความรนอกเหนอจากตารา

ทเรยน เรยนรคกจกรรม เปนการเพมทกษะประสบการณตรงใหกบชวต

๔. วมงสา พจารณาประเมนผลการเรยน จะทาใหเราเหนคณคาของชวต ไมหลง

เพลนเสพตดยา เรยนด กฬาเดน เนนคณธรรม เลศลาดวยความสข ยาเสพตดไมใชเลขคณต

อยาคดคานวณ ยาเสพตดไมใชวทยาศาสตรอยาบงอาจทดลอง ยาเสพตดไมใชพระรตนตรย

อยายดไวเปนทพง สรางสรรคชาตใหกาวไกล เยาวชนไทยตองหางไกลยาเสพตด

๑๑๔

ทานผมเกยรตทกทานครบ ทานพทธทาสภกข กลาววา ศลธรรมของเยาวชน

คอ สนตภาพของโลก ใบไมเกาหลดลวงไป ยอมเปดโอกาสใหใบไมใหมขนมาทาหนาทแทน

ฉนใด คนเกาหมดไปยอมเปดโอกาสใหคนใหมเขามาทาหนาทแทน ฉนนน เยาวชนไทย

คอ ผทจะรบหนาทอนยงใหญในการบรหารประเทศตอจากบรรพชนรนกอน พระอาทตยตกดน

วนนเพอสวางในวนพรงน เหมอนจะเตอนบอกวายาเสพตด คอ เงามดทครอบคลมประเทศไทย

ในวนน อกไมนานจะหมดไป ถาเยาวชนไทย เกลยด กลว ไกล เกรงยาเสพตด

ยาเสพตด คอ ของฝากจากเมองผ เสพวนน ศพเดนไดในวนหนา

หยดกนเถดพอกนทผานมา คนหยดยายอมดกวายาหยดคน ฯ ๔. เรอง “ความโลภทาใหไทยวกฤต” ๑๐๕

ภยยงกวา ภยอะไร ในชวต

พษยงกวา ยาพษ ชนดไหน

ทกขยงกวา ขมนรก ตกขมใด

รอนยงกวา ไฟอะไร ในแผนดน

เจบยงกวา บาดแผลใด ในโลกหลา

แรงยงกวา อาวธใด ไหนทงสน

รายยงกวา เชอโรคใด ในชวน

เพราะความโลภ โกยโกงกน ทวถนไทย ฯ

ทรพยากรจะสญสน แผนดนจะลกเปนไฟ ประเทศไทยจะวกฤต เพราะฤทธ

แหงความโลภ ภายใตฟากฟานไมมอะไรทจะทาใหประเทศหยดอยกบทเทากบความเฉอยชา

ไมมอะไรทจะทาใหประเทศลาหลง เทากบความเกยจคราน ไมมอะไรทจะทาใหประเทศชาต

ลมสลายเทากบความโลภ ความเหนแกตวคอโจรปลนสนตภาพของโลก คนจนภายนอก จนเพราะ

มไมพอ จนภายใน จนเพราะพอไมม จตใจทมความโลภจะถมเทาไรกไมรจกเตม จะเตมเทาไร

กไมรจกพอ จะตอเทาไรกไมรจกจบ

๑๐๕บทสนทรพจนทไดรบรางวลชนะเลศ, ระดบมธยมศกษาตอนปลาย, ประกวดบรรยาย

ธรรมะ ประจาป ๒๕๔๓, ณ พทธมณฑล จงหวดนครปฐม.

๑๑๕

ดงพทธศาสนสภาษตทวา “นตถ ตณหาสมา นท”๑๐๖ แมนาเสมอดวยตณหาไมม

ผใดทมความโลภ พระทานเรยกวา มนสสเปโต มนษยเยยงเปรต มนษยเยยงเปรตทาความ

เดอดรอนใหแกตนเองและประเทศชาตยงกวาเปรตจรง ๆ เสยอก ปจจบนทรพยากรธรรมชาต

เหลออยนอย เพราะมนษยม

ความโลภ ตางขดเจาะทรพยากรทเหลออยนอยมาถลงใชกนอยาง

ส ร ย ส ร า ย

เพอบารงกเลสตณหาของตน ในขณะทกเลสตณหาของมนษยกาลงอวนทวนขนทกวน ๆ แตโลก

กลบซบผอมลงทกวน ๆ คดแลวนาเปนหวงใชไหมครบ

มหาตมะคานธ กลาววา ทรพยากรธรรมชาต มเพยงพอทจะใหมนษยใชสอยกน

อยางยาวนาน แตจะไมพอเพยงถาใชอยางมความโลภ ฟาสคราม นาสะอาดใส ปาไมเขยวขจ

อากาศดบรสทธ กาลงจะกลายเปนตานาน เพราะผประกอบการเหนแกตว ปลอยควนพษ

ผลตนาเสย ภาพของฟาสดา นาเหมนเนา ภเขาหวโลน โอโซนถกทาลาย กาลงจะเปนฝนราย

ทกลายเปนจรง เพราะเศรษฐนายทนเหนแกตวตดไมทาลายปา ทรพยากรธรรมชาตดารงอยได

แมขาดมนษย แตมนษยไมสามารถดารงอยไดถาขาดทรพยากรธรรมชาต

เราทนไดอยางไรกนครบ ทรวยกนไมกคน แตจนกนไปทงเมอง

นาเจบใจไหมครบ ทนกการเมองทาผดแมเพยงคน แตประชาชนเดอดรอนทงแผนดน

นาอดสใจไหมครบ ทเหงอของคนจนแตละหยด คออนาคตของนายทน

ความโลภทาใหคนผลตยาบาเพอฆามนษยโลก เราคงเคยเหนภาพกระดกทม

ลมหายใจเดนได คนคลงปนเสาไฟฟา คนบาจบเดกเปนตวประกน ปจจบนพบวาคนออกมา

เดนเพนพานในสงคม พรอมทจะจบเรา ลกของเรา หลานของเราเปนตวประกนอยางนแหละครบ

คอ ความโลภทาใหไทยวกฤต

เพยงพอหรอยงครบ ทมคนบามากถงขนาดน

เพยงพอหรอยงครบ ทรารวยอยบนนาตาของคนอน

เพยงพอหรอยงครบ ทความสาเรจตองแลกกบความลมสลายของชาต

มประโยชนอนใด ทรารวยมหาศาลแตลกหลานตองอายผอน

มประโยชนอนใด ทไดรบชยชนะแตไมมเสยงปรบมอ

มประโยชนอนใด ทมอเออมถงดาว แตเทาเปนแผล

๑๐๖ข.ธ. ๒๕/๔๘

๑๑๖

ถงเวลาแลวครบ ทเราจะหยดโลภ หยดเหนแกตวกนไดแลว หรอตองรอใหปาไม

ถกโคนจนหมดไป จนเราตองกนนาจนหยดสดทายคอนาตาเราเอง หรอเราจะปลอยใหคนบา

จบคนเปนตวประกนจนถงคนสดทายเปนตวทานเอง หรอเราจะปลอยใหประเทศไทย

เปนหนตางชาต จนเหลอสมบตชนสดทายทเปนของเรา คอ ลมหายใจ

หยดเถอะครบ หยดวกฤตของไทย หยดใจไมใหโลภ ถนนสายนยงมทางออก

ตรอกนยงมทางไป ประเทศไทยยงมทางแก ขอเพยงแตเราจบมอกนกาวไป รวมใจกนกาวเดน

พรอมทจะเผชญอปสรรค ดวยการปฏบตตามหลกฆราวาสธรรม ๔ ประการ ดงน

๑. ตองมสจจะ ความจรงใจ ไมทรยศตออดมการณ ไมกบฏตอมโนธรรมของตน

จากความพรธของใจ มอทไมมบาดแผล กายาพษไมมอนตรายฉนใด ใจทไมความโลภ

ยอมไมถกเผารนดวยอามสเครองลอ ฉนนน ดงคาวา ไฟพสจนทอง แตทองพสจนคน

ทองแทยอมไมกลวไฟ ฉนใด คนแทยอมไมหวนไหวดวยอานาจความโลภ ฉนนน

๒. ทมะ รจกขมใจ ทาไมครบตองขดเหวลกไวในใจเรา ทาไมครบตองใหความโลภ

สนตะพายหวใจเรา ทาไมครบตองตงระเบดเวลาไวในใจเรา วนนความโลภขมใจเรา หรอใจเรา

ขมความโลภ ผขมใจไมโลภ ลาภยศมอาจขน ยาจกมอาจคลอน อานาจมอาจขม ผนนคอ

รตนบรษทโลกตองการ

๓. ขนต ความอดทน ไมหลงใหล ตกอยในอานาจของเงน ทกทานทราบไหมครบวา

วนนเราใชเงน หรอเงนใชเรา เงนเมอเปนทาสจะเปนทาสทแสนด ถาเปนนายจะเปนนายททารณ

และโหดราย อยาหลงผดคดวาเงนเปนสอกลางแหงความสขทงหลายทงปวง เราตองหนกแนน

ไมปลมในเงนตรา ไมบาในอานาจ ไมฉอราษฎรบงหลวง

๔. จาคะ รจกปลอยวาง ไมหลงใหลวตถนยม สงคมบรโภค ดงพระบรมราโชวาท

ทวา ความฟงเฟอ เปนปากทหวไมหยดเปนปากทอาตลอดเวลา ปอนเทาไรกไมพอ หาเทาไร

กไมพอ หยดการหลงใหล หยดการฟงเฟอดวยการปลอยวาง จตทคดสละนนเบา จตทคด

จะเอานนหนก สขทเกดจากการมนอยกวาสขทเกดจากการพอ

ทานผมเกยรตทกทานครบ ประเทศไทยตกอยในภาวะวกฤตเศรษฐกจอยางน ไมใช

เปนเหตบงเอญ ไมใชเปนดวงเมอง ไมใชพระศกรเขา พระเสารแทรก แตเปนเพราะความโลภ

ทจรต คดโกงบาน กนเมอง

ตอใหกเงนจากองคกรใด

ตอใหมผาปาชวยชาตกนอยางใด

ตอใหออนวอนเทพเจาองคใด กไมทาใหคนไทยพนวกฤต ถาคนไทยยงโลภกนอย

๑๑๗

ปวยการทจะใหคนไทยเปนประธานในองคกรการคาโลก

ปวยการทจะใหตางชาตเขามาซอกจการภายในประเทศ

ปวยการทจะทาพธไลพระราหทเสาชงชา

แตสงทควรทา คอ การไลราหสดาทอมหวใจของมนษยไวเปนมานสดาแหงความโลภ

ประเทศไทยกาวหนากวานแนนอน ถาคนไทยไมเหนแกตว

รพอด มสข ไมทกขจต

รจกคด ประหยดใช ไมเปนหน

หยดเถอะหยด หยดโกงกน หยดทนท

ไทยจะอย อยางพอด และดพอ ฯ

บทท ๔

ประยกตวทยาการเผยแผและเปรยบเทยบจดเดนของการเขยนบทสนทรพจน

ทเนนหลกพทธธรรม เพอใชในการแกปญหาสงคมยคปจจบน

สถาบนทางพระพทธศาสนาของเราเปนสถาบนทสาคญทสดอยางหนง ในการให

ความชวยเหลอตอสงคมไทยตลอดมา โดยมสวนชวยในการกลอมเกลาจตใจและลกษณะนสย

ของคนไทย ตลอดจนการใหบรการตามความจาเปนตามความตองการของประชาชน อกทงม

สวนชวยในการแกปญหาทางสงคมใหแกเรามาแลวเปนอยางมาก

อาจกลาวโดยสรปไดวา พระภกษสงฆเปนผไดรบการเคารพยกยองใหมเกยรตทสด

ในสงคม ในฐานะเปนผทประพฤตปฏบตธรรมโดยเครงครด เปนตวอยางทดในดานศลธรรม

และจรยธรรมทวไป จงไดรบความเชอถอจากประชาชนมาก พระภกษสงฆเปนผใหคาแนะนา

ชวยเหลอในการแกปญหาชวตประจาวนของราษฎรในชนบท เปนครสอนหนงสอมาแตสมยโบราณ

เปนทปรบทกข เปนทพงทางใจ เปนผไกลเกลยคดความ และเปนผประกอบพธทางศาสนา

ในทกวงจรชวตของชาวบาน และในพธการของทางราชการ ฉะนนพระภกษสงฆจงมสวนชวยเหลอ

และแกปญหาใหแกสงคมอยไมนอย๑

บทบาทของพระสงฆในการพฒนาสงคมนน จะเหนไดจากบทบาทในการพฒนา

การศกษา บทบาทในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรม บาทบาทในการพฒนาความเปนปกแผน

ของสงคม นอกเหนอจากทกลาวมาแลว เชน บทบาทในดานสาธารณสข การชวยเหลอ

ผประสบภยพบต การชวยเหลอผปวยเปนโรคตาง ๆ การใหคาแนะนาแกผมปญหาในชวต การ

ชวยปลอบจตใจผมความทกข การอนรกษสงแวดลอมและวฒนธรรม เปนตน

จะเหนไดวาในฐานะเปนสถาบนสงคมสถาบนหนงพระพทธศาสนามบทบาทสาคญยง

ในการรวมกลมสงคม กลาวคอ ทาใหสงคมเปนปกแผน สนองความตองการของผคนในสงคม

ดานจตใจ อารมณ สงคม สตปญญา และจรยธรรมอยางเปนผลดยง รวมทงบทบาทของพระสงฆ

๑ทนพนธ นาคะตะ, พระพทธศาสนากบสงคมไทย, พมพครงท ๓ (กรงเทพ ฯ : หจก.สหาย

บลอกและการพมพ, ๒๕๔๓), หนา ๖.

๑๑๘

ในการใหการศกษา การรกษาพยาบาลดานสาธารณสข การชวยเหลอดานสวสดการแกผยากไร

และการพฒนาสงคมดานตาง ๆ เปนตน ซงสถาบนพระพทธศาสนาไดมบทบาทดงกลาวมา

ตงแตอดตจนถงปจจบนและตอไปในอนาคตกยงคงมบทบาทดงกลาวอย ๒

๔.๑ บทบาทของพระสงฆกบการเขยนสนทรพจนเพอการเผยแผพทธธรรม

ปจจบนพระพทธศาสนาเปนศาสนาหนงของโลกทมบทบาทสาคญยงในการหลอหลอม

หรอขดเกลาอปนสยใจคอของบคคลใหละเอยดละออน สวยงาม มความรก ความเมตตา

หรอมความเอออาทรตอกนและกน หลกคาสอนของพระพทธศาสนาสามารถนาไปใชใน

ชวตประจาวนไดอยางเกดประโยชน โดยเฉพาะประเภทวรรณคดไทยทมชอเสยงเปนอมตะ

ไดรบอทธพลมใชนอยจากคาสอนของพระพทธศาสนา เชน ไตรภมพระรวง บทประพนธกาม

นตวาสษฐ บทประพนธเวสสนดรชาดก และบทประพนธกาพย กลอน โคลง ฉนท อน ๆ

บทประพนธทเปนอมตะสวนใหญจะนาหลกธรรมทางพระพทธศาสนามาขยายตอ และหลกธรรม

ทางพระพทธศาสนานไดกลายเปนกรอบอางองในการดาเนนชวตของตวละครในบทประพนธ

ประเภทนวนยายตาง ๆ ดวย๓ ทงนยงมพระสงฆหลายทานทมความสามารถในดานการเขยน

หนงสอธรรมะออกเผยแผสสายตาประชาชน ถาหากเราจะศกษาถงรปแบบและวธการเขยน

ของทานเหลานน กจะเปนประโยชนอยางยงในการเผยแผหลกพทธธรรมทางพระพทธศาสนา

กอนอนเราควรทราบถงบทบาทของพระสงฆททาหนาทในการเผยแผกอนวาเปนอยางไร

ในสงคมจะตองมการแบงแยกบาทบาทหนาทกน ถาเปรยบเทยบใหเหนเปนรปธรรม

มากยงขน จะขอยกตวอยาง “ตารวจ” เชน บทบาท เปรยบไดกบตารวจ หนาทของตารวจ กคอ

การรกษาความสงบ บทบาทจะเปนตวกาหนดหนาท สงคมจงจะอยกนอยางสงบ กเปรยบเหมอน

บทบาทของพระสงฆ คอ การเผยแผธรรม หนาทของพระสงฆ กคอมหนาททจะตองเผยแผธรรมะ

ในเมอสงคมมปญหาศลธรรมพระสงฆกควรมบทบาทในแกไขปญหาดวย เหมอนตารวจมบทบาท

ในการรกษาความปลอดภย

๒จานงค อดวฒนสทธ, สงคมวทยาตามแนวพทธศาสตร, (กรงเทพ ฯ : โรงพมพ

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๕), หนา ๑๗๑ - ๑๗๗.

๓เรองเดยวกน, หนา ๑๗๗.

๑๑๙

ดงนน บทบาทของพระสงฆกบการเขยนบทสนทรพจนเพอการเผยแผพทธธรรม

จงพอสรปไดวา บทบาท หมายถง หนาททจะตองทาการเผยแผ พระสงฆ หมายถง ผททาหนาท

เกยวกบการเผยแผพทธธรรม โดยใชวธการเขยนเผยแผทตรงประเดน อานแลวเขาใจความหมาย

ไดงาย

ในปจจบนจาเปนอยางยง ทพระสงฆควรนาการเขยนบทสนทรพจนมาใชในการเผยแผ

พระพทธศาสนา เพราะวาการเขยนสนทรพจนนนจะทาใหเยาวชนทงหลายไดนาไปใชในชวต

เพราะในสงคมปจจบนเยาวชนสวนใหญนนขาดความรและความเขาใจในเรองของคาสอน

ในทางพระพทธศาสนา การเขยนสนทรพจนเปนอกทางเลอกหนงทจะเปนการประยกตเอา

การเขยนไปใชแทนการเทศนแบบเดม ๆ จะทาใหการเผยแผพระพทธศาสนาไดดขน และสามารถ

สอความหมายเขาใจไดงายขน

การเขยนสนทรพจนนน เปนการเขยนทใชภาษาทไพเราะ สละสลวย งดงาม คมคาย

ลกซง กนใจ สามารถทาใหผอานเกดความประทบใจ หากเปนเรองเกยวกบหลกธรรมทาง

พระพทธศาสนาแลว จะทาใหบทสนทรพจนดมคณคามาก ทาใหเกดความรและจรรโลงใจมาก

ยงขน สามารถโนมนาวจตใจของผอานไดเปนอยางด เพราะบทสนทรพจนมแบบเนอหาและการ

เ ข ย น

ทแปลกใหม นาตดตาม

บทสนทรพจนนนจงตองมการขดเกลาเรยบเรยงเรองราวตาง ๆ ควรมหลกเกณฑ

ในการเขยน เพราะวาบทสนทรพจนทจะนาออกมาเผยแผนน ผเขยนจะตองมการกลนกรองถอยคา

ออกมาเปนอยางด เมอนามาใชประกอบการพดกจะทาใหผฟงสนใจ และรบรเรองราวไดดกวาการ

เทศนหรอการพดธรรมดา ถาพระสงฆประยกตการเขยนบทสนทรพจนใชในการเผยแผ

พระพทธศาสนา กจะทาใหพทธศาสนกชนตลอดถงเยาวชนทไมคอยสนใจพระพทธศาสนาไดม

โ อ ก า ส

เขามาศกษาคนควาเพมขน เพราะพระพทธศาสนา คอ จดศนยรวมทางจตใจของคนทงชาต

มหลกธรรมคาสอนทเปนขอคด สะกดใจ อยทกยคทกสมย

พระสงฆควรมบทบาทเกยวกบการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผพทธธรรม

คอ เปนผอบรมแนะนาเกยวกบหลกเกณฑในการเขยน และอธบายใหความรเกยวกบหลกธรรม

ในทางพระพทธศาสนา เพราะพระสงฆเปนผทมความรความเขาใจเกยวกบหลกธรรมเปนอยางด

และสามารถเชอมโยงหลกธรรมตางๆ ได ดงนน พระสงฆจงควรเปนวทยากรในการจดกจกรรม

การเผยแผ เปนผ ใหความร เกยวกบพระพทธศาสนา หากพระสงฆไดนาหลกธรรมใน

๑๒๐

พระพทธศาสนามาเขยนสอดแทรกในบทสนทรพจน กจะทาใหการเผยแผพระธรรมคาสงสอนของ

พระพทธศาสนานนเขาถงกลมเยาวชนเปนอยางด

ผวจยเหนวา พระสงฆนนเปรยบเสมอนเปนผสอขาว เปนนกขาว ทคอยคดและคนหา

วธการทจะเผยแผขอความ(ธรรมะ) ขาวสาร หรอทเรยกวา หลกธรรมคาสอนใหประชาชนทวไป

ไดรบร โดยวธการเขยนบทสนทรพจนทสรางสรรคและนาสนใจ ซงถอวาเปนการทาหนาท

ของพระสงฆผมบทบาทดานการเผยแผอยางหนงเหมอนกน นบตงแตอดตจนถงปจจบนพระสงฆ

กไดทาหนาทเกยวกบการเผยแผหลกพทธธรรมดานตาง ๆ ของตนเองไดเปนอยางด

จะเหนไดจากสมยพทธกาล พระผมพระภาคเจาทรงยกยองพระสาวก สาวกา อบาสก

และอบาสกาทมความร ความชานาญ วาเปนเอตทคคะ (ความเปนเลศ) ในดานตาง ๆ เชน

๑. พระสารบตรเถระ ทรงแตงตงใหดารงตาแหนงเอตทคคะเปนผเลศกวาภกษทงหลาย

ในทางผมปญญา และทรงแตงตงใหดารงตาแหนงพระอครสาวกเบองขวา

๒. พระอานนทเถระ พระผมพระภาคเจาทรงยกยองทานในตาแหนงเอตทคคะ

เปนผเลศกวาภกษทงปวง ถง ๕ ประการ คอ เปนพหสตร เปนผมสต เปนผมคต เปนผม

ความเพยร และเปนพทธอปฏฐาก

๓. พระปณณมนตานบตรเถระ พระผมพระภาคเจาจงทรงยกยองทานในตาแหนง

เอตทคคะ เปนเลศกวาภกษทงหลาย ในทาง ผเปนพระธรรมกถก

๔. พระมหากจจายนเถระ พระผมพระภาคเจาทรงแตงตงใหดารงตาแหนงเอตทคคะ

เลศกวาภกษทงหลายในฝาย ผอธบายเนอความยอใหพสดาร

๕. พระโสณกฏกณณเถระ พระผมพระภาคเจาทรงยกยองทานในตาแหนงเอตทคคะ

เปนผเลศกวาภกษทงหลาย ในทางผมวาจาไพเราะ ผแสดงธรรมดวยถอยคาไพเราะ

๖. พระราธเถระ พระผมพระภาคเจาทรงยกยองทานในตาแหนงเอตทคคะ เปนผเลศ

กวาภกษทงหลาย ในทางผวางาย และผมปฏภาณ คอ เปนผมความรแจมแจงในพระธรรมเทศนา

๗. พระวงคสเถระ พระผมพระภาคเจาทรงยกยองทานในตาแหนงเอตทคคะ เปนผ

เลศกวาภกษทงหลาย ในทางผมปฏภาณ คอ ความสามารถในการผกบทกวคาถา

๘. พระกมารกสสปเถระ พระผมพระภาคเจาทรงยกยองทานในตาแหนงเอตทคคะ

เปนผเลศกวาภกษทงหลายในทางผแสดงธรรมอนวจตร

๙. พระมหาโกฏฐตเถระ พระผมพระภาคเจาทรงยกยองทานในตาแหนงเอตทคคะ

เปนผเลศกวาภกษทงหลาย ในทางผแตกฉานในปฏสมภทา ๔

๑๒๑

๑๐. พระนางธรรมทนนาเถร พระผมพระภาคเจาทรงสถาปนาพระเถรนในตาแหนง

เอตทคคะ เปนผเลศกวาภกษสาวกาทงหลายในฝาย ผเปนธรรมกถก

๑๑. จตตคฤหบด พระผมพระภาคเจาทรงยกยองทานในตาแหนงเอตทคคะ เปนผ

เลศกวาอบาสกทงหลายในฝาย ผเปนธรรมกถก

๑๒. นางขชชตตรา พระผมพระภาคเจาทรงยกยองนางในตาแหนงเอตทคคะ เปนผ

เลศกวาอบาสกาทงหลาย ในฝายผแสดงธรรม๔

จดเดนในการเผยแผธรรมะของทานเหลานน มวธการเผยแผหลายรปแบบ เชน การ

แสดงธรรม การบรรยาย การตอบปญหา การสนทนาธรรม การวสชนาปญหา การโตตอบปญหา

เปนตน จนไดรบการยกยองและแตงตงใหดารงตาแหนงในดานตาง ๆ ตามความรความสามารถ

และความชานาญในดานตาง ๆ ของทานเหลานน จะเหนไดวาผทาหนาทเผยแผธรรมะในอดต

สมยพทธกาลนน มคณสมบตครบถวนตามหลกปฏสมภทา ๔ ประการ เปนสวนมาก จงทาให

การเผยแผในยคนนประสบผลสาเรจไดเปนอยางดยง

ดงนน ผเผยแผธรรมะควรมคณสมบตตามทปรากฏในหลกปฏสมภทา๕ ๔ ประการ๖

คอ

๑. อตถปฏสมภทา ปญญาแตกฉานในอรรถ, ปรชาแจงในความหมาย, เหนขอธรรม

หรอความยอ กสามารถแยกแยะอธบายขยายออกไปไดโดยพสดาร เหนเหตอยางหนง กสามารถ

คดแยกแยะกระจายเชอมโยงตอออกไปไดจนลวงรถงผล

๒. ธมมปฏสมภทา ปญญาแตกฉานในธรรม, ปรชาแจงในหลก, เหนอรรถาธบาย

พสดาร กสามารถจบใจความมาตงเปนกระทหรอหวขอได เรองราวมากมายพสดารสามารถ

จบมาตงวางเปนหลกเปนประเดนได เหนผลอยางหนง กสามารถสบสาวกลบไปหาเหตได

๔พระครกลยาณสทธวฒน (สมาน กลยาณธมโม), เอตทคคะในพระพทธศาสนา, พมพครงท ๖,

(กรงเทพ ฯ : โรงพมพ บรษทสหธรรมกจากด, ๒๕๔๖), หนา ๔๕ - ๒๙๔. ๕อง.จตกก. (ไทย) ๑๓/๓๔/๒๒. ๖พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตรฉบบประมวลธรรม, พมพครงท

๖,( กรงเทพ ฯ : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๒), หนา ๑๔๔.

๑๒๒

๓. นรตตปฏสมภทา ปญญาแตกฉานในนรกต, ปรชาแจงในภาษา, สามารถเขาใจ

ในภาษาตาง ๆ เชน ถอยคา สานวน รศพท บญญต และจะตองเขาใจถงหลกเกณฑการเขยน

การใชถอยคาไดอยางไพเราะ สละสลวย คมคาย ลกซงกนใจ กจะทาใหสามารถโนมนาวจตใจ

ของผอนใหคลอยตามได

๔. ปฏภาณปฏสมภทา ปญญาแตกฉานในปฏภาณ, ปรชาแจงในความคดทนการณ

เอาความรทมอยหรอไดรบถายทอดมาเชอมโยงสมพนธสรางเปนความรความคดใหมใชแกปญหา

มไหวพรบ ซมซาบในความรทมอย เอามาเชอมโยงเขาสรางความคดและเหตผลขนใหม

ใชประโยชนไดสบเหมาะ เขากบกรณเขากบเหตการณ

จงพอสรปไดวา บทบาทและหนาทของผเผยแผธรรมะนนมจดมงหมายเดยวกน คอ

“จรถ ภกขเว จารก พหชนหตาย พหชนสขาย โลกนกมปาย อตถาย หตาย สขาย เทวมนสสาน”

ภกษทงหลาย พวกเธอจงจารกไป เพอเปนประโยชนสขแกชนหมมาก โดยอาศยความอนเคราะห

ชาวโลก เพอประโยชน เพอความเกอกล และเพอความสขของทวยเทพยดาและมนษยทงหลาย๗ ถอเอาประโยชนของสวนรวมเปนหลก

ดงนน ในยคปจจบนพระสงฆควรนาการเขยนบทสนทรพจนไปใชการเผยแผพทธธรรม

เปนอยางยง เพราะถอวาเปนการทาหนาทบทบาทดานการเผยแผของพระสงฆ จากการสมภาษณ

พระสงฆผทมความสามารถในดานการเขยน ทานใหความคดเหนวา

๗ว.ม. (บาล) ๔/๓๒/๒๗. ว.ม. (ไทย) ๔/๓๒/๔๐.

๑๒๓

ทาน ว.วชรเมธ๘ ไดกลาวยาอยางหนกแนนวา พระสงฆจาเปนตองนาลกษณะเฉพาะ

๘สมภาษณทาน พระมหาวฒชย วชรเมธ(ทาน ว. วชรเมธ), ป.ธ. ๙., ศษ.บ.,พธ.ม.,อาจารย

พเศษบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, มหาวทยาลย

ศรปทม ฯลฯ,อนกรรมการทปรกษาคณะอนกรรมการเฉพาะกจสงเสรมกจกรรมสรางเสรมสภาพและศกยภาพ

ของเยาวชน กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, วทยากรบรรยายธรรม ตาม

สถาบนการศกษาของรฐและเอกชนหลายแหง เชน ม.ธรรมศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ม. รามคาแหง

, ม. ศลปากร, ม.อสเทรนเอเชย, ม. ขอนแกน, ม.นเรศวร, ม. ราชภฏสวนดสต, ม.ราชภฏนครสวรรค ฯลฯ,

วทยากรบรรยายธรรม – นาปฏบตสมาธภาวนาตามองคกรและสถาบนการศกษามากมาย เชน บรษท

อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง จากด (มหาชน), เรอนรอยฉนา, บานเรอนธรรม, ภทราวดเธยเตอร ฯลฯ,

นกเขยนคอลมนประจาในหนงสอพมพ, นตยสารหลายฉบบ เชน เนชนสดปสปดาห, มตชนสดสปดาห,

กรงเทพธรกจ, ชวจต, แกจน, ธงธรรม, แมค ม. ปลาย, Love and Share, Health & Cuisine, We, หนงสอ

“ธรรมตดปก” ไดรบการนาไปถายทอดเปนละครโทรทศนทางไทยทวสชอง ๓, ผกอตงโครงการ “นาทกหยดม

ตนนา : สรางหองสมดชมชนใหบานเกด”, โครงการ “พระพดได : พฒนาภาวะผนาของพระสงฆรนใหม”,

โครงการ “ตะแกรงรอนทอง : สอนสมาธภาวนาแกนกโทษในเรอนจา”, โครงการ “ธรรมตดปก : แจกหนงสอ /

ซ ด ธ ร ร ม ะ แ ก ช น ท ก ช น ”,

โครงการ “มดนอกสวางใน : หนงสอเสยงเพอคนพการทางสายตา”, โครงการ “ธรรมเคลอบชอคโกแลต :

เปลยนธรรมะลาสมยใหเปนธรรมะอนเทรนด”, โครงการ “เซนเตอรพอยท เซนเตอรพทธ : พลกศนยกลางความ

เสอม เปนศนยกลางความสข”โครงการ “Pay it Forward : ขาดทน คอ กาไร”, โครงการ “Happiness

Center : เรอนเพาะชาความสข”, โครงการ “ตดปกปญญา ธรรมะดบรอน : Buddhist Magazine”, โครงการ

“Dharma to Drama : ละครสอนธรรม”, โครงการ “Dharma beyond Frontier : ธรรมะเหนอนกาย”,

โครงการ “เทศน แอนด ทอลค” : แสดงธรรมผานสอมลตมเดย”, งานนพนธชนสาคญ (ภาษาไทย) : เขยน

หนงสอไวไมนอยกวา ๓๐ เลม เชน DNA ทางวญญาณ, กาลงใจแดชวต, ปรชญาหนากฏ, ปรชญาหนาบาน,

เรารกแม, ธรรมะตดปก, ธรรมะดบรอน, ธรรมะหลบสบาย, ธรรมะบนดาล, ธรรมทาไม, ธรรมะรบอรณ,

ธรรมะราตร, สบตากบความตาย, คลนนอก–คลนใน : พทธวธตอนรบ มหนตภยของชวต, ภาวะผนาตามแนว

พทธ, พรหมวหาร : ดลยภาพแหงความสมพนธของคนกบธรรมะ ฯลฯ, (ภาษาองกฤษ) งานนพนธหลายเรอง

ของทาน ว. วชรเมธ ซงไดรบการยอมรบวาเปนผลงานททรงคณคา เพราะถงพรอมดวยความถกตองทาง

วชาการ และความงดงามดวยวรรณศลปไดรบการแปลเปนภาษาองกฤษสสายตาของนกอานนานาชาต

จานวน ๔ เรอง คอ ANGER MANAGEMENT, DHARMA AT DAWN, DHARMA AT NIGHT, THE

CRISIS MANAGEMENT : [LEARNING FROM THE WAVE], เกยรตคณและรางวล พ.ศ. ๒๕๔๖

คณะกรรมการมลนธ (ศาสตราจารยพเศษ) จานง ทองประเสรฐ ราชบณฑต (อดตเลขาธการราชบณฑตยสถาน

,ประธานสานกธรรมศาสตรและการเมอง, อปนายกสภามหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย) ไดถวาย

รางวลสาขา “ผเผยแผพระพทธศาสนาดเดน” ใหแกทาน ว. วชรเมธ หรอพระมหาวฒชย วชรเมธ จากผลงาน

๑๒๔

ของการเขยนบทสนทรพจนมาใชเปนอยางยง จะมวมาสอนธรรมะในลกษณะทเรยกกนวา สอน

หรอเผยแผกนตามยถากรรมอกตอไปไมไดอกแลว เพราะอะไร ? กเพราะวา ปจจบนนชาวบาน

มการศกษาดมาก ถาเรานาเสนอธรรมะโดยไมมการเตรยมตว โดยไมมการวางแผน โดยไมม

การเลอกเฟนขออรรถ ขอธรรม อยางละเมยดละไม ธรรมะทเรานาเสนอนนกจะไมมประสทธภาพ

ตอผฟง ตอผรบสาร ตรงกนขามถาเราเลอกเฟนขออรรถ ขอธรรม และมรปแบบในการนาเสนอ

ทมความละเมยดละไมเหมอนกบการเขยนบทสนทรพจนแลว กจะทาใหผอานหรอผฟงธรรมะ

ทมการศกษาด กจะไดรบธรรมะทผานการคดเลอก กลนกรองมาแลวเปนอยางด สามารถเขาใจ

ธรรมะไดงาย จะทาใหเกดความเพลดเพลนในการทจะอานธรรมะศกษาธรรมะ เพลนดวยอรรถรส

เพลนดวยภาษา และเพลนดวยทวงทานองลลาในการเขยน

สาหรบพระสงฆทมบทบาทในการเผยแผธรรมะ ควรจะทาการเผยแผในหลายๆรปแบบ

ไมจากดอยเฉพาะรปแบบการเทศนอยางเดยว ควรจะทาการเผยแผในทกๆ รปแบบทโอกาสเปดให

เชน การเทศน การสอน การบรรยาย การปาฐกถา การเสวนาธรรม การปจฉา วสชนา อยาจากด

ตวเองอยเฉพาะรปแบบเดม ๆ เชน ตองรอเทศนในวนพระ ถาตองรออยางนนจะไมมทางแกวกฤต

ในทางสงคมได เพราะทกวนนสงคมไทยเปลยนไปเปนสงคมยคโลกาภวตน คนสวนใหญไมมเวลา

มากมายเหมอนคนในยคสงคมเกษตรกรรม เขาตองไปทามาคาขายนอกบาน ถาพระสงฆมวรอ

ใหคนเขามาหาในวด สดทายพระกจะตกงาน และสงคมกจะวกฤตทางศลธรรม ฉะนน พระสงฆ

ตองทาการเผยแผในเชงรก นนกคอออกไปเผยแผบาง และในการเผยแผนนกอยาจากดอยรปแบบ

คาวา การเผยแผดวยสนทรพจนนน สนทรพจนนนไมไดหมายถงการพดอยางเดยว

อาจจะเปนการเขยนดวยกได เราสามารถนามาประยกตในการสอน การเทศน การบรรยาย

โดยการคดเลอก กลนกรอง พจน (ซงหมายถง ขออรรถ ขอธรรม) อยางละเมยดละไม อยางด

จรง ๆ กอน ซงตรงกบคาวา สนทร เพราะฉะนน สนทรพจนในความหมายของทาน ว.วชรเมธ

จงมความหมายทกวางมาก อนไดแก คาพด ขอเขยน ทไดรบการคดเลอกกลนกรองมาเปนอยางด

แลวนาเสนออยางมระบบ

ทานใหความคดเหนไววา บทสนทรพจนจะมผลมากหรอนอยนนขนอยกบวา พระสงฆ

ผทาหนาทในการเผยแผนน สามารถเลอกรปแบบในการเผยแผไดอยางมพลงหรอเปลา บางทเรา

อาจจะเขยนบทสนทรพจนไวเปนอยางด แตไปพดใหคน ๔ ถง ๕ คน ฟง กไมมพลงไมมนาหนก

การนพนธชนเยยม ๔ เรอง คอ “ธรรมะตดปก ธรรมะดบรอน ธรรมะหลบสบาย และธรรมบนดาล”. วด

เบญจมบพตรตสตวนาราม, เขตดสต, กรงเทพ ฯ, ๑๗ มกราคม ๒๕๔๙.

๑๒๕

แตถาเราเตรยมบทสนทรพจนไวเปนอยางด แลวนาไปพดผานรายการทางโทรทศนเพยงแค ๓ นาท

เทานนเอง กจะเกดผลแกผฟงเปนอยางด

เพราะฉะนน พระสงฆผทาหนาทในการเผยแผธรรมะ ตองกระตนใหชาวพทธไดฝก

เจรญสตใหมาก ๆ เพอจะไดรเทา รทนมายาตาง ๆ ของยคโลกาภวตน สงทพระสงฆควรเนน

และสงเสรม พรอมชชวนคนในสงคมไทย กคอ

๑. ควรเนนเรองของคานยมใหคนไทยมคานยมทเปนสมมาทฏฐ นนกคอกลบมา

ยกยองคนดมากกวาคนรวย

๒. สงเสรมใหคนไทยมงแสวงหาความสาเรจทมาพรอมกบความชอบธรรม

๓. สงเสรมใหคนไทยเหนวา เรองของการละเมดจรยธรรมทางเพศ เปนสงทเปนโทษ

มากกวาเปนคณ

๔. สงเสรมใหคนไทยเหนโทษของการคอรปชน และการตกเปนทาสของอบายมข

ในทก ๆ รปแบบ

๕. ชชวนและสงเสรมใหสงคมไทยหนกลบมาดารงชวตแบบพอเพยง ทพระทาน

เรยกวา สมชวตา หรอ ธรรมชว คอ การดารงชวตโดยธรรม

๖. ชชวนใหคนไทยไดใชชวตอยางมสต เพราะวาในยคทนนยมบรโภคน เราตกอย

ในโลกของการโฆษณามาก จะเหนไดวาเดกดมชาเขยวมากกวานาเปลา ดมนาอดลมแทนนาเปลา

รบประทานอาหารฝรงมากกวาอาหารไทย และใชโทรศพทเหมอนกบเปนปจจยทหา เหลานถอวา

เรากาลงตกเปนทาสของทนนยม บรโภคนยมโดยไมรเนอรตว

ดงนน การนาบทสนทรพจนมาใชในการเผยแผจงมความจาเปนอยางแนนอน แตสงท

จาเปนยงกวานน กคอ ขอใหเลอกวธการเผยแผทมพลงและรวมสมย จงจะทาใหการเผยแผ

มประสทธภาพและเกดประสทธผลในอนาคต

๑๒๖

ทานชตปญโญ๙ กลาวไววา พระสงฆจาเปนอยางยงทจะตองทาหนาทเผยแผธรรมะ

เพราะธรรมะของพระพทธเจาเปนสงทดงาม แตผสอสารยงตดอยในกรอบการใชภาษา ทาใหผอาน

ไมสามารถเขาใจธรรมะได เหมอนกบวชาการทางโลก เชน วชาคณตศาสตร วทยาศาสตร เคม

ฟสกส ทม สตรมกฎเกณฑเฉพาะตว การเผยแผธรรมะไมใชอย ในบทมสตรมกฎเกณฑ

เราตองปรบปรงและนามาประยกตใชกบภาษารวมสมย จงจะสามารถสอความหมายใหกบผอาน

ทงคนวด คนบาน และคนทกเพศทกวยได จะเหนวาปญหาการเผยแผนน “ตวภาษาทใชสอสาร

นน”เปนกาแพงกนทาใหผอานไมสามารถเขาถงธรรมะ ไมเขาใจธรรมะ ดวยเหตน พระสงฆจาเปน

อยางยงทจะตองพฒนาดานการพดการเขยนใหสามารถสอสารถงกนใหไดมากทสด เมอมผท

เขาใจธรรมะและไดนาหลกพทธธรรมมาประยกตใชในชวตประจาวนแลว กทาใหสงคมสงบสข

รมเยน ตราบใดทพระสงฆไมปรบประยกตรปแบบวธการสอสาร การเผยแผของพระสงฆกจะ

จากดอยเฉพาะในวงแคบ ดงนน พระสงฆควรประยกตการสอสาร พยายามสรางภาษาทเปนสากล

แตไมควรทงเนอหาหลก

ทานพระมหาสเทพ สปณฑโต๑๐ ทานใหความคดเหนวา สนทรพจน คอ บททม

ลกษณะจากดใชสาหรบอานหรอเผยแผในเวลาใดเวลาหนง การเขยนบทสนทรพจนในแตละครง

ควรกระชบ กะทดรด ตดตาตดใจ และตองชดเจน เพอใหผอานหรอผฟงเกดผลดทสด

๙สมภาษณทานพระมหาวระพนธ ชตปโญ, (ทานชตปญโญ) น.ธ. เอก, ป.ธ. ๔,

ปว.ค.,พธ.บ.,พธ.ม., หนาท/การงาน กาลงเรยนรทจะใหชวตดารงอยอยางเรยบงาย และมสตตอการรบร

ปรากฏการณทเกดขนทงทางโลกและทางธรรม พรอมกบเขยนหนงสอเพอเปนคมอบรรเทาทกขสาหรบผ

ปรารถนาดตอชวตตนเอง, เปนวทยาการอบรมตามหนวยงานและสถาบนการศกษาตาง ๆ ทงรฐและเอกชน

รวมกบ “กลมพฒนาจตเพอชวตดงาม”, ผลงานการเขยน ไดแก เรยนรรอยใจเพอใครคนนนทเรยกวาเรา,

ชวตทเหนอยนกพกเสยบางดไหม ?, หวงวนหนงความสขจะอยเคยงขางเรา, วนเวลาผานไปใจของเราละ ?, ถง

ชวตจะสญเสย... แตอยาใหใจเสยศนย, วถทางแหงการสรางสข, แรงดลใจใหชวต ฯลฯ,วดลานนาบญ, อาเภอ

เ ม อ ง , จ ง ห ว ด น น ท บ ร ,

๒๕ มกราคม ๒๕๔๙.

๑๐สมภาษณทานพระมหาสเทพ สปณฑโต, ป.ธ. ๗, พธ.บ. (เกยรตนยมอนดบหนง),

พชม.,ปจจบนดารงตาแหนง : บรรณาธการและจดพมพตนฉบบ (คณะ) :หนงสอการจดสาระการเรยนร

พระพทธศาสนา ฯ, บรรณาธการ : หนงสอเรยนวชาพระพทธศาสนา ระดบมธยมศกษา

(กระทรวงศกษาธการ), ผตรวจ(คณะ) : หนงสอเรยนวชาพระพทธศาสนา ระดบมธยมศกษา ตอนปลาย บรษท

สานกพมพแมค จากด, ครสอนพระปรยตธรรมแผนกบาล ชน ป.ธ.๔ สานกเรยนวดราชบรณะ, เจาหนาท

วเคราะหนโยบายและแผน มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,วทยากรบรรยาย อรยสจ ปฏจจสมป

๑๒๗

ทานเหนวาเปนเรองสาคญทพระสงฆสามารถทาได อกทงบทบาทของพระสงฆไมใช

เปนนกเผยแผธรรมะอยางเดยว ยงถอวาเปนการฝกฝน พฒนาตนเองดวย เพราะวากอนทจะเรม

งานเขยนบทสนทรพจนไดนน ผเขยนจะตองกลนกรอง เรยบเรยงถอยคาเปนอยางด เปนความคด

ทตกผลกแลว และทเกดจากการศกษา คนควา รวบรวม แลวนามาเรยบเรยงเปนเรองราว มการ

ขนตน ทามกลางและทสด อนเปนสวนประกอบทสาคญในการเขยนทตองคานงถงใหมความ

สอดคลองกน มความเหมาะสม นาอาน นาสนใจ นาตดตาม

จากทศนะของพระสงฆทง ๓ ทาน จงพอสรปไดวา ในการเผยแผยคปจจบน พระสงฆ

ควรนาการเขยนบทสนทรพจนมาประยกตใชปรบเปลยนกลยทธในการสอสาร เพราะสงคมปจจบน

เปนยคโลกาภวตน เปนสงคมยคขอมลขาวสาร เปนสงคมบรโภคนยม วตถนยม การทจะเผยแผ

หลกพทธธรรมใหเขาถงกลมเปาหมายไดนน จาเปนตองใชรปแบบการเผยแผหลาย ๆ รปแบบ

โดยการปรบประยกตการเขยนเพอใชในการพด เชน การเทศน การปาฐกถา การบรรยาย ทตอง

คานงถงความจากดทางสงคมโดยเฉพาะเรองสถานท เวลา โอกาส เปนตน

ดงนน การเขยนบทสนทรพจนนน จงเปนวธการทเหมาะสมในปจจบน เพราะสามารถ

นาไปใชไดในทกโอกาส เหมาะสมกบเวลาทจากดของสงคม และสามารถสอความหมาย

บาท กรรม/ไตรลกษณ /ธรรมบรรยายทวไป, ผลงานการเขยน ประเภทตาง ๆ ไดแก ธรรมรมทาง นตยา

สาร “เทยวสนก” ของ อ.ไมตร ลมปชาต, กวนพนธ มตชนสดสปดาห, สยามรฐ, แพรว, เนชนสดสปดาห,

กรงเทพธรกจ (วนอาทตย) ฯลฯ, ซงมจานวนมากกวา ๘๐ บท เชน รอ, พษฐาน, กญแจใจ, คกจนตนาการ,

กรง, ลบเลอน (ฟา-ดน), เพลงไผ, หาดทราย – ชายโศก, เรอนอย – ลอยไฟ, บางโทนสแหงชวต, มมหนงโดย

พนจ, โศกนาฏกรรมนาคาง, นาฏกรรมนาคาง, อนตรธาน, เปลวไฟในสายควน, พลเพลง-พาย, เหยอ, วน

วาง, ซาก, หวานใจ, กระทอมชา, มายา, แผลงศร, แจกน, กาม, ครวนาคาง, หลวงตา-ปรศนาใบไม, ทง,

โลกยศก, ปทมทพย, มหากาพย, ชาย-เชญดาว, หนงมโนปณธาน, ไมขดไฟ-ประกายญาณ, ทอง-ธยาน,

ธดงค, จนแสงพรา-จาแสงเทยน, ปลกพระแม, บทเพลงธรรมชาต, นาวานรวาณ, ไรราง-รางไร, บนทกเลม

เหงา, กรา, ประมล, ธารเงา, พรมดอกแดด, พรณ, ลลาวารน, ตาง-ไมตาง, มหรรณพ, ทานตะวน, ชา-ลน

ปาน, เวลา, สตย, เอกภาพ, เปลาประโยชน, วบดาว-วบวาย, กระแสแหงความร-สก, กลอมฟา-ดาว, คมภร

แหงชวะ, ตบะ,ฉฬายตนะ, บทเพลงมารดาแหงแผนดน, พกน-ใจ, เพยงเคลม, แพผกา, แพ-พระจนทร,

มรณาจานรรจ, มะล-มแลง, รหสนย, ระบาดอกโมก, ฤาหลง, เวฬ, สมถะ วปสสนา, เหนอคา, อยากเปนท

เปนยาก ?, อยางแมงชาง, ขอ, ผลลทธ, อคต, ระวง, โย, โลกแหงความเปนอน, เมา, ปลดเปลอง, สมทย

และ แผว..ผล เปนตน, วดราชบรณะ, เขตพระนคร, กรงเทพ ฯ, ๑๓ มกราคม ๒๕๔๙.

๑๒๘

ไดอยางชดเจน คมคาย ไพเราะ ลกซง และกนใจ ทาใหผอานหรอผฟงเกดความรความเขาใจ

ในหลกพทธธรรมไดเปนอยางด

นอกจากน พระสงฆผทมความสามารถในดานการเขยน ยงไดกลาวถงคณสมบต

ของพระสงฆในการเขยนบทสนทรพจนไวอกวา

ทาน ว.วชรเมธ๑๑ กลาวถงคณสมบตของพระสงฆในการเขยนบทสนทรพจนไววา

๑. ตองเปนนกอานทด สาหรบการอานหนงสอนน ทาน ว.วชรเมธ แนะนาวา ใหเรา

อานความคด คอ สงทผเขยน เขยนใหเราอาน และใหอานความอาน คอ เมอเราอานแลวกตความ

เปนภมปญญาของตนเอง มหลกการอานดงน

๑.๑ อานมาก คอ ตองอานอยตลอดเวลา

๑.๒ อานกวาง คอ ไมจากดแนวหนงสอทอาน

๑.๓. อานลก คอ เรองไหนทตนจาเปนตองร เราตองศกษาเรองนน ๆ อยางลกซง

เชน เปนพระตองรเรองธรรมะกตองศกษาเรองธรรมะนนอยางลกซงจรง ๆ

๒. ตองเปนนกสงเกตทด หมายถง สงเกตทวงทานองหรอลลาในการเขยน วธการ

นาเสนอ และลกษณะทโดดเดนของหนงสอเลมนน ๆ วามขอแตกตางจากงานทเคยอานมาแลว

อยางไร

๓. ตองมวธคดทเปนระบบ คอ คดเปน คดถก คดด คดมประโยชน

๔. มความคดสรางสรรค เรยนรทจะสรางนวตกรรมทางปญญา ดวยภมปญญา

ของตนเองอยเสมอ

๕. เรองทนาเสนอนนไมใชเรองเชงอดมคตมากจนเกนไป หากแตเปนเรองทสามารถ

เชอมโยงใหเหนจรงไดในปจจบน

๖. อธบายธรรมะดวยการประยกตเขากบศาสตรรวมสมย หรอแมแตการใชภาษา

ตางประเทศ (หากจาเปน)

๑๑สมภาษณทาน พระมหาวฒชย วชรเมธ, วดเบญจมบพตรตสตวนาราม, เขตดสต, กรงเทพ ฯ,

๑๗ มกราคม ๒๕๔๙.

๑๒๙

๗. สรางอตลกษณของตนเองขนมา ถอหลกทวา เปนหนงในเมองสอง ดกวาเปนรอง

ในกรงโรม งานทกเลม เราตองพยายามไมใหซารปแบบเดม คอ มลกษณะเฉพาะตว พยายาม

สรางอตลกษณของตนเองขนมา ไมเลยนแบบใคร กจะกลายเปนตนแบบของผอนได เชน สนทรภ

สรางอตลกษณในการเขยนบทกวของตนเองขนมาใหม โดยการเขยนทใชภาษาทมความสมผส

นอกสมผสใน สละสลวยงดงาม จงไดชอวา เปนยอดกว แตคนทเขยนตามแบบสนทรภ อยางนอย

กไดชอวา เปนเงาของสนทรภ

๘. คานงถงความสละสลวยในแงของภาษาศาสตร ถกตองตามหลกภาษา มลกษณะ

ทางวรรณศลป เชน ธรรมะดบรอน ทเปนบทนาของแตละเรอง

๙. เขยนจากความร ความเขาใจ และพนฐานของการปฏบตในชวตจรง

๑๐. เขยนหนงสอเมอพรอมทจะเขยน ไมนยมเขยนตามคาขอ เพราะจะถกบบ

ดวยเงอนไขในหวขอและเวลา

๑๑. คานงถงประโยชนสขเปนทตง

๑๒. มงแสดงธรรมมากกวามงการแสดงตน เปนหลกททาน ว.วชรเมธใชอยเปนประจา

ธรรมะนนเปนของด เมอผแสดงมความตงใจ จรงใจทจะแสดง กชอวามงแสดงธรรม จะเหนไดวา

ผลงานบางชนในสวนของเนอหายงตองแกไขปรบปรง งานไมด แตคนดง นนคอ การมงแสดงตน

มงแสดงความเดนดงของตนเอง มากกวามงแสดงธรรมะ

๑๓. คาทงหมดไมใชภาษายาก ควรใชภาษางาย ๆ และมความลงตวของมนอยในนน

มลกษณะอปมาอปไมย เพอชวยใหคาอธบายนนเกดภาพพจน

๑๔. การใชภาษากว เปนการสรางคาขนมาใหม เพอใหรองรบการอธบายธรรมะได

อยางเปนรปธรรม

ทานชตปญโญ๑๒ ไดกลาวถงคณสมบตของผเขยนบทสนทรพจนไววา

๑. เปนนกอานทด คอ ชอบอาน ศกษาหาความรอยเสมอ มขอมลในการเขยน

เมออานหนงสอแลว กพยายามจบหลกทศทางแนวการเขยนทเราชอบในเรองนน ๆ

๒. เปนนกคด คอ ตองพยายามตอยอดความคดจากเรองทเราไดอาน ไดฟงมา

เปนความรของเรา คนสวนใหญเมออานหนงสอของคนอนแลว กมกจะจดจานามาเขยนวา

๑๒สมภาษณทานพระมหาวระพนธ ชตปโญ, วดลานนาบญ, อาเภอเมอง, จงหวดนนทบร,

๒๕ มกราคม ๒๕๔๙.

๑๓๐

ทานนนกลาวไวอยางน ทานนกลาวอยางนน ดงนน เมอเราอานแลวตองรจกนามาขบคด

นามายอย กจะทาใหการสอสารของเรางายขน

๓. รจกปรบประยกต ซงถอวาเปนกระบวนการทผานกระบวนการคดมาแลวชนหนง

ท ผ เขยนสามารถยอยเนอหาทอานออกมาเปนความคดใหมทดแลว นามาปรบประยกต

และเพมมมมองความคดเปนของตนเอง มมมมองแปลกใหม มวธการนาเสนอทเปนเอกลกษณ

๔. ตองลงมอทาดวยใจรกในงานเขยนนนจรง ๆ เพราะเมอผเขยนอานหนงสอนอย

ความคดสรางสรรคของผเขยนไมม การปรบประยกตของผเขยนไมด กจะทาใหผเขยนเกดความ

เบอหนาย หรออาจจะหยดผลงานการเขยนเลยกได ดงนน ความอดทนเปนสงทสาคญมาก

ตอการทางานเขยน เชน ถาผเขยนปรารถนาทจะใหผลงานการเขยนเปนทชนชอบของผอ

าน

ผเขยนจะตองเอาใจใสในการเขยนตนฉบบ เมอเขยนเสรจแลว ไมใชวาเขยนเพยงครงเดยว ตอง

อานทบทวนเสยกอน ควรเกบผลงานนนไวประมาณ ๒-๓ วน แลวนากลบมาพจารณาดวา

ตรงไหนทยงไมสมบรณ เนอหาไมครบถวน หรอขาดตกบกพรอง กจดโนตยอไว แลวทาการแกไข

ปรบปรงเพมเตมในภายหลง

๕. ตองรจกฝากประเดนทแปลกใหมใหผอาน มมมมอง แงคดตาง ๆ ทสามารถนามา

ประยกตใชในการดาเนนชวตใหเปนไปในทศทางบวก

๖. สรปทงทาย เปนการสรปทมาวา เพออะไร ทาไม อยางไร เปนการฝากคาถาม

ทงทายตอยอดใหผอาน โดยการฝากประเดนความคดมมมองใหม ๆ แลวถามผอานไปในตววา

แลวคณคดอยางไร ลงมอทาหรอยง เขาใจตนเองหรอยง เปนตน แลวแตเรองจะพาไป

สรปการเปนนกเขยนทด ตองเปนนกอาน นกคด พฒนาคณสมบตใหเกดขนกบตนเอง

เปนหลก เปนเอกลกษณเฉพาะตว

นอกจากน ทานพระมหาสเทพ สปณฑโต๑๓ ยงไดกลาวถงคณสมบตของผเขยน

บทสนทรพจนไว ควรมลกษณะ ดงน

๑. ตองเปนผทมความรในเชงธรรมะ ซงถอวาเปนแกนของงานเขยนตาง ๆ ความรนน

อาจเกดจากการปฏบต การศกษา คนควา วจย ทสาคญผเขยนตองเปนผรกการอาน แสวงหา

ความรในเรองตาง ๆ ใหไดประเดนทจะนามาเขยนในแตละครง

๑๓สมภาษณทานพระมหาสเทพ สปณฑโต, วดราชบรณะ, เขตพระนคร, กรงเทพ ฯ, ๑๓

มกราคม ๒๕๔๙.

๑๓๑

๒. ตองเปนผมศลปะในการใชภาษา ซงสงเหลานเกดจากประสบการณในการอานมาก

เขยนมาก ทดลองมาก ฝกฝนมาก

ดงนน การเปนนกเขยนทดนน ตองเปนนกอานทดกอน เมอไดอานมาก ศกษามาก

คนความาก กนามาทดลองเขยน เหมอนกบนกเขยนทว ๆ ไป เมออานแลวกอยากระบายออก

มธรรมะแลวกอยากระบาย อยากพดอยากเขยน ทาใหเกดแรงบนดาลใจ เชน อานหนงสอ

เรองเดยวกน กเกดแรงบนดาลใจวา เรองนควรจะพดอยางน ควรจะเขยนอยางน ควรจะใช

ตวอยางเชนน ทาใหเกดความปรารถนาทจะถายทอดความคด จนตนาการของตนเอง โดยผานสอ

ดานการเขยนหรอการพด

จากทกลาวถงคณสมบตของพระสงฆผเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผ

หลกพทธธรรม ผวจยจงพอสรปไดดงน คอ

๑. ตองมความรความเขาใจในหลกพทธธรรมเปนอยางด

๒. เปนผมความสามารถในการเขยนเพอการโนมนาวใจ และสามารถทจะเชอมโยง

เขากบหลกศลธรรม - จรยธรรม เปนการประยกตเรองราวตาง ๆ ทเกดขนในปจจบน เปนธรรมะ

ประยกตสาหรบคนรนใหม

๓. รหลกการเขยน มศลปะในการเขยนและการใชถอยคาตามหลกภาษาไทย

๔. เปนนกคด นกสงเกต มทศนคตทกวางไกล เปนผรอบร มแนวคดใหม ๆ หลากหลาย

มแงคดทด มองโลกในแงด

๕. เปนผสอความหมายไดเขาใจงาย นาสนใจ มเนอหาดงดดความสนใจใหผอาน

อยากตดตาม

๖. เปนผตงมนอยในศลธรรมอนดงาม ยอมรบฟงเหตผลของผอนและนอมรบสงใหม ๆ

มาปรบปรงตนเองอยเสมอ ๔.๒ การนาบทสนทรพจนไปใชในชวตประจาวนของบคคล

ปจจบนนไดมเยาวชนจานวนมาก ทงนกเรยน นกศกษาจากสถาบนการศกษาตาง ๆ

เมอเขามาฝกอบรมจากศนยยววาทศลป วดพระศรอารย ตาบลบานเลอก อาเภอโพธาราม

จงหวดราชบร แลว ทาใหเกดผลดโดยเฉพาะดานคณธรรม – จรยธรรม และดานจตใจ เปนท

นาพอใจเปนอยางยง

โดยทผเขารบการอบรมไดนาหลกการตาง ๆ จากบทสนทรพจนไปประยกตใชใน

ชวตประจาวนไดอยางเหมาะสม เชน การนาบทสนทรพจนไปกลาวในวนสาคญตาง ๆ ใหเปนคต

๑๓๒

เตอนใจ เปนคตชวต เปนแนวทางสาหรบปฏบตในการดาเนนชวต และยงสามารถนามา

ปรบเปลยนบคลกภาพทดในการพดกบบคคลอนไดอกดวย

จาการศกษาพบวา บทธรรมะททานพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดบรรจงรอยเรยงนน

นอกจากจะแสดงใหเหนถงความงดงามอยางลกซง ความมชวตชวาของภาษาไทยแลว ยงแสดงให

เหนถงอานภาพแหงพทธธรรมทสามารถพฒนาคนสความเปนมนษย นาความรมเยนและสงบสข

มาสสงคมได

การนาบทสนทรพจนไปใชในชวตประจาวนของบคคลนน พบวา กลมผเขารบ

การอบรม มการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในทางทดขน โดยเฉพาะในเรองคณธรรม-จรยธรรม

เมอไดศกษาหลกธรรมในบทสนทรพจนแลว ทาใหเกดความสข ความสงบในจตใจ ทาใหเกด

ความรก ความเมตตา ความปรารถนาดทงตอตนเอง และผอน เปนผมกายออนนอม วาจา

ออนหวาน จตใจออนโยน ซงถอวาเปนคณธรรมขนพนฐานในจตใจของมนษย

ดงนน ผวจย จงไดทาการสมภาษณความคดเหนของกลมผเขารบการฝกอบรม

จากศนยยววาทศลป วดพระศรอารย ตาบลบานเลอก อาเภอโพธาราม จงหวดราชบร

เพอใหทราบถงการนาบทสนทรพจนไปใชในชวตของบคคล จากการไดลงไปศกษาวจยเชงสารวจ

ไดทาการเลอกกลมตวอยางของผเขารบการฝกอบรม ไดแก พระสงฆ ครอาจารย นกศกษา

นกเรยน ซงมคาถามสาหรบใชสมภาษณทงหมด ๓ ขอคาถามดวยกน คอ

๑. ทานคดวา ในปจจบนพระสงฆควรนาการเขยนบทสนทรพจนมาใชในการเผยแผ

พระพทธศาสนาหรอไม เพราะเหตใด ?

๒. คณสมบตของพระสงฆในการเขยนบทสนทรพจน ควรมลกษณะอยางไร ?

๓. ทานไดนาบทสนทรพจนไปใชในชวตประจาวนอยางไร ?

พอสรปสาระสาคญ ๆ จากการสมภาษณทนาสนใจไดดงน

จากการสมภาษณ พระครวนยธรทองสข สจตโต๑๔ รองประธานศนยเผยแผ

พระพทธศาสนา วดปทมคงคา ไดใหความคดเหนวา พระสงฆควรนาบทสนทรพจนมาใชในการ

เผยแผเปนอยางยง ทงในดานการพดและการเขยน หากมการเขยนบนทกไวเปนลายลกษณอกษร

๑๔สมภาษณพระครวนยธรทองสข สจตโต, ป.ธ.๓, พธ.บ., พธ.ม. (สาขาปรชญา), รองประธานศนยเผยแผพระพทธศาสนา วดปทมคงคา, ๒๑ มกราคม ๒๕๔๙.

๑๓๓

กจะเปนประโยชนตองานการเผยแผในอนาคต เพราะวาหากเราเผยแผเฉพาะดานการพด

อยางเดยวไมไดเขยนบนทกไว กจะทาใหเกดความสญเสยมรดกทางปญญาของทานผรเหลานน

พระสงฆควรมคณสมบต คอ มเมตตาธรรม มศลธรรม ยดความถกตองดงาม

ขนบธรรมเนยมประเพณอนดงาม สาหรบการนาบทสนทรพจนไปใชในชวตประจาวนนน ทานได

นาไปประยกตใชในการพดในโอกาสตาง ๆ วนสาคญทางพระพทธศาสนา วนแม วนพอ และยงได

เขยนบทความเพอนาไปออกอากาศทางสถานวทย ในรายการธรรมะ ๕ นาท เปนตน

พระมหาสมศกด สรวฑฒโน๑๕ พระวปสสนาจารย ผดาเนนรายการวทยจากศนย

เผยแผพระพทธศาสนา วดปทมคงคา ทานใหความคดเหนวา การเขยนบทสนทรพจนนน

มความสาคญมากตองานการเผยแผพระพทธศาสนา เชนในโอกาสการเปดประชมพระสงฆาธการ

งานปฏบตธรรมตาง ๆ จาเปนอยางยงทพระสงฆจะตองโนมนาวจตใจของผรวมกจกรรมนน ๆ

ใหมองเหนถงความสาคญในการจดกจกรรมนน ๆ เพราะวาการเขยนบทสนทรพจนนน

เปนการใชถอยคาทไพเราะ งดงามในแงของหลกธรรมทางพระพทธศาสนา งดงามทางดานปรยต

ปฏบต ปฏเวธ งดงามในแงของศล สมาธ ปญญา ฉะนน การนาไปใชในแตละครงผเขยน

ตองคานงถงผอานหรอผฟงวา จะไดรบประโยชนอยางไร ซงถอวาเปนการโนมนาวใหเกดความ

อาจหาญ ความราเรง ชกชวนจงใจใหผอานเกดภาพพจน และนาไปสการปฏบตใหเปนผล

เปนรปธรรมมากทสด ทานไดยกตวอยาง การเขยนบทสนทรพจนของเจาประคณสมเดจ

พระธรญาณมน (สนธ เขมจารมหาเถระ ป.ธ.๙) อดตกรรมการมหาเถรสมาคม, เจาอาวาส

วดปทมคงคา, เจาคณะภาค ๑ ถอวาเจาประคณสมเดจฯ เปนแบบอยางในการใชบทสนทรพจน

เพอใชในการเผยแผฯของพระสงฆไทยในยคปจจบน ไมวาจะเปนการเทศน การบรรยาย ปาฐกถา

งานนพนธตาง ๆ เจาประคณสมเดจ ฯ ไดนามาใชจนเกดผลเปนทประทบใจแกผอานผฟง

เปนอยางยง เปนการจดประกายทางความคด ทาใหเกดความสนใจและนาไปสการปฏบต

ฉะนน คณสมบตของพระสงฆผเขยนบทสนทรพจน ควรยดตามหลกพระพทธศาสนา

วาดวยเรองเวสารชชกรณธรรม๑๖ ๕ อยางคอ ตองมศรทธา มความเชอมนในการทาด มนใจ

๑๕สมภาษณพระมหาสมศกด สรวฑฒโน, ป.ธ.๖, พธ.บ.(ปรชญา), พระวปสสนาจารย,

ผดาเนนรายการวทย AM มก.บางเขน คลนความถ ๑๑๐๗ KHz. ในรายการรมธรรม รมอาราม, ปทมธรรม

นาชวต ทกวนเสาร –อาทตย เวลา ๒๑.๐๐–๒๒.๐๐ น. ของศนยเผยแผพระพทธศาสนา วดปทมคงคา.

๒๐ มกราคม ๒๕๔๙.

๑๖อง.ปจก. ๒๒/๑๐๑/๑๔๔.

๑๓๔

ในเรองทคด ในกจททา ในคาทพด (ศรทธา), ตองมความประพฤตถกตองดงาม ปฏบตชอบไมผด

ศลธรรม (ศล), ตองมฐานขอมล ความเปนผไดยน ไดฟง ไดศกษาเลาเรยนมาก (พาหสจจะ),

มความคดรเรมเปนการจดประกายใหผอนตอยอดความคดไดมงไปสความกาวหนาเสมอ ไมหยด

หยงเปนพลงขบเคลอน (วรยารมภะ), ตองมปญญา มความรอบรเขาใจในเหตผล ด ชว ประโยชน

มใชประโยชน ในเรองทคด ในกจททา ในคาทพด(ปญญา)

นอกจากนทานยงไดนาบทสนทรพจนไปประยกตในชวตประจาวน เชน ในการกลาว

สมโมทนยกถา ใหผฟงเกดความรนเรงบนเทงใจ โนมนาวจตใจผฟง หรอใชในการสอนศลธรรม

ในโรงเรยน เมอผเรยนไมสนใจ ไมเหนคณคาและความสาคญของการเรยน เราตองมวธพดทชกจง

โนมนาวจตใจผเรยนในวชาทเรยนวา มผลดผลเสยอยางไร เกดผลกระทบตอชวตของเขาอยางไร

และนาไปประยกตใชในการออกอากาศทางสถานวทย เชน การเตรยมเรอง การวางโครงเรอง

ทจะนาไปเสนอวา มความเกยวโยงกนอยางไร เพอผฟงใหเหนลทางในการนาไปปฏบตไดจรง

พระมหาเมธ สนตจตโต๑๗ พระวทยากรผใหการอบรมคณธรรม - จรยธรรม, ครพระ

ชวยสอนศลธรรมในโรงเรยน ไดใหความคดเหนวา พระสงฆควรนาการเขยนบทสนทรพจนมาใช

เพอการเผยแผธรรมะ เพราะบทสนทรพจนเปนบทความทผเขยนไดกลนกรองเลอกใชถอยคา

ทเหมาะสมสละสลวย กะทดรด นาสนใจ และสอดแทรกคาคม บทกลอน คตธรรมลงไปในเนอหา

ทาใหนาอาน นาตดตาม ฉะนนพระสงฆผทาหนาทในการเขยนเพอการเผยแผควรมคณสมบต

คอ ตองเปนผรกการอาน เพราะการอานมากเปนการเพมคลงความรใหแกผเขยน เปนการเปด

โลกทศนใหกวางขน เพอใหเหนมมมองแงคดทแตกตางกนมากยงขน และตองเปนผมความร

ความเขาใจในหลกธรรมอยางลกซง สามารถคดเลอกหวขอธรรมะตาง ๆ นามาใชเขยน

บทสนทรพจนได อกทงตองรเทคนคการเขยนตองศกษารปแบบของการเขยนใหเขาอยางถองแท

ดงนน บทสนทรพจนทดยอมมผลตอการเปลยนแปลงของคนในสงคม ทงในดานจตใจ

และความเปนอย เมอผอานหรอผฟงเกดความเขาใจในบทสนทรพจนนน ๆ

๑๗สมภาษณพระมหาเมธ สนตจตโต. ป.ธ.๕, พธ.บ.(การสอนภาษาไทย), พระวทยากรคาย

คณธรรม-จรยธรรม, ครพระชวยสอนศลธรรมในโรงเรยน, นกศกษาปรญญาโท สาขาจารกภาษาตะวนออก

มหาวทยาลยศลปากร, ๑๖ มถนายน ๒๕๔๘.

๑๓๕

พระสถาพร แหวนเงน๑๘พระวทยากรผใหการอบรมคายพทธบตรประจาวดพระศร

อารย ไดใหความคดเหนวา การเขยนบทสนทรพจนนน ถานาหวขอธรรมทเปนขอคดสะกดใจ

มาเขยน กเปรยบเสมอนเปนการชวยเผยแผพระพทธพทธศาสนาอกทางหนงเชนกน บทบาทของ

พระสงฆในยคสมยน ถาพระสงฆมความรความสามารถในเรองของการเขยนบทสนทรพจนเพอใช

ในการเผยแผหลกธรรมแกนกเรยน กจะทาใหนกเรยนสามารถนาบทสนทรพจนไปใช

ประกอบการพดในวนสาคญตาง ๆ ทางพระพทธศาสนา หรอบรรยายธรรมะทางสถานวทยกได

กจะเปนประโยชนแกผฟงเปนอยางยง ถาเปนการสงเสรมพระพทธศาสนาทางผเกยวของ

ควรนาบทสนทรพจนเหลานนมาจดพมพเปนหนงสอธรรมะเพอเผยแผตอไป กถอวาเปนการเผยแผ

อกวธหนงเชนกน ทสามารถเขาถงกลมผอานผมความสนใจหลกธรรมทางพระพทธศาสนาได

เพราะบทสนทรพจนไดใหขอคดในการดาเนนชวต สามารถนามาใชในชวตประจาวนไดเปนอยางด

สามเณรศกดชย จนทรสงหหาญ๑๙ เจาหนาททวไปคายอบรมพทธบตร ประจาวด

พระศรอารย ใหความคดเหนวา ในปจจบนพระสงฆควรนาการเขยนบทสนทรพจนมาใช

ในการเผยแผพระพทธศาสนา เพราะบทสนทรพจนสามารถชกจงจตใจผอานและผฟง

ใหหนเขามาศกษาธรรมะ เขาวดฟงธรรมมากยงขน เพราะพระสงฆมความรความเขาใจ มเทคนค

ในการถายทอดธรรมะไดเปนอยางด และสามารถประยกตธรรมะเขากบหลกการดาเนนชวต

กบการแกปญหาในสงคมได เชน ปญหาของเยาวชน เยาวชนไดนาวฒนธรรมตางชาตเขามาใช

กนมากขน อยางเชน การแตงกาย การบรโภค แมแตวฒนธรรมทางภาษากมการเปลยนแปลง

จากสมยกอนมาก โดยเฉพาะคาศพทฉบบวยรน ดงนน บทบาทของพระสงฆทสาคญอกอยางหนง

กคอ ควรจดฝกอบรมใหความรเกยวกบหลกพทธธรรมในการดาเนนชวต และควรฝกอบรมเรอง

วฒนธรรมของไทยดวย เชน การไหว การพดทไพเราะออนหวาน กจะทาใหคนในสงคมของเราม

คณภาพมากยงขน

๑๘สมภาษณพระสถาพร แหวนเงน, น.ธ. เอก, พธ.บ.(รฐศาสตร), พระวทยากรอบรมคายพทธบตร

วดพระศรอารย ตาบลบานเลอก อาเภอโพธาราม จงหวดราชบร, ๖ มถนายน ๒๕๔๘.

๑๙สมภาษณสามเณรศกดชย จนทรสงหหาญ, เจาหนาททวไปคายพทธบตร วดพระศรอารย

ตาบลบานเลอก อาเภอโพธาราม จงหวดราชบร, ๖ มถนายน ๒๕๔๘.

๑๓๖

อาจารยชตนนท คณานนท๒๐ ครจรยธรรมดเดนจากกระทรวงศกษาธการ ไดเสนอ

ความคดเหนวา จาเปนอยางยงทพระสงฆจะนาการเขยนบทสนทรพจนมาประยกตใช

ในการเผยแผธรรมะ เพราะวาเดกจะไดซมซบความรเกยวกบหลกธรรมเขาสจตใจ เพราะปจจบน

เดกขาดภาวะความเปนผนา ทสาคญเดกหางเหนวดและขาดความเคารพ ดงนน บทบาท

ของพระสงฆควรมการจดกจกรรมการฝกอบรมคณธรรม–จรยธรรมใหแกเดกและเยาวชน

อยางตอเนอง อยางเชน การเขาคายฝกอบรมการพดสนทรพจน การบรรยายธรรม ซงเปนกจกรรม

ทดมาก ทาใหเดกเหนคณคาและใชเวลาใหเกดประโยชน และหางไกลยาเสพตด

นางสาวอรพม ทองเพชร๒๑ นสตปรญญาตร ป ๓ จากสถาบนวทยาลยนอรทกรงเทพ

ฯ ไดใหความคดเหนวา ในปจจบนพระสงฆควรนาการเขยนบทสนทรพจนมาใชในการเผยแผ

พระพทธศาสนา เพราะวา บทสนทรพจนนน มถอยคาอนคมคาย ไพเราะ ออนหวาน และหนกแนน

การเขยนบทสนทรพจนสามารถจงใจผอานใหเกดศรทธาและสามารถนาไปใชในชวตประจาวนได

โดยการนาขอความหรอสาระทอยในบทมาคดวเคราะห ตลอดจนนาไปใชในการประคบประคอง

จตใจของเราไดตามความเหมาะสม เปนคตเตอนใจ เปนสงทชนาใหดาเนนชวตไปสความสาเรจ

ทาใหเปนคนทรจกคดวเคราะห มองโลกในแงด นาแนวทางมาปรบปรงพฒนาในชวตประจาวน

สามารถใชคาพดทดจากบทสนทรพจนพดเตอนสตผททาผดได

นายมานะชย ธรรมาวฒ๒๒ นสตปรญญาตร ป ๑ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

กรงเทพ ฯ ไดใหความคดเหนวา การเขยนบทสนทรพจนนนเปนการนาหลกการเขยนไปประยกตใช

กบการพดแทนทการเทศนแบบเดม ๆ สามารถนาไปใชในการกลาวในโอกาสตาง ๆ และสามารถ

นาไปใชชวตประจาวน เชน สามารถพดโนมนาวจตใจผอนใหคลอยตามใหปฏบตในสงทดงามได

สามารถทาใหผฟงมจดสนใจ และจาใจความสาคญของเรองนาไปประกอบอาชพได เชน สามารถ

ปรบเปลยนบคลกภาพในการพด การสมครงาน ดเจ ไกด พธกร เปนตน

๒๐สมภาษณอาจารยชตนนท คณานนท, ครจรยธรรมดเดนจากกระทรวงศกษาธการ,

อาจารยสอนโรงเรยนสยามบรหารธรกจ, ๑๖ มนาคม ๒๕๔๘.

๒๑สมภาษณนางสาวอรพม ทองเพชร, นสตปรญญาตร ป ๓, วทยาลยนอรท เขตสะพานใหม

กรงเทพ ฯ, ๑๕ มนาคม ๒๕๔๘.

๒๒สมภาษณนายมานะชย ธรรมาวฒ, นกศกษาปรญญาตร ป ๑, มหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคล เขตสาธร กรงเทพ ฯ, ๑๕ มนาคม ๒๕๔๘.

๑๓๗

นางสาวสมลกษณ วงษสนท๒๓ นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๔ โรงเรยนราชโบรกาน-

เคราะห ราชบร กลาววา การทพระสงฆนาการเขยนบทสนทรพจนมาใชเพอการเผยแผนน

จะทาใหมคนสนใจมากขนเพราะพระสงฆมขอมล รอบรในหลกธรรมทางพระพทธศาสนา เปนผม

ความคดรเรมสรางสรรค มทนทางความคด มกลยทธในการแกปญหาความคดหรอพฤตกรรม

ของคนโดยเฉพาะวยรน การเผยแผกมบทบาททสาคญเปนแกนนาในจดอบรมการฝกพด

และฝกเขยนบทสนทรพจนแกเยาวชน ทาใหเยาวชนสามารถนาสงทได รบจากฝกอบรม

นาหลกธรรมไปปฏบตในชวตประจาวน เปนแนวทางในการปฏบต เมอปฏบตไดเชนนกจะทาให

สงคมเปลยนแปลงไปในทางทดขน

นายสขสนต วฒนสนทร๒๔ นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๔ โรงเรยนราชโบรกานเคราะห

ราชบ ร กลาววา การเผยแผของพระสงฆในปจจบน พระสงฆควรสอดแทรกหลกธรรม

ทางพระพทธศาสนา และควรใหคาปรกษาในดานหลกธรรมทจะใชในการเขยนบทสนทรพจน

เพราะพระสงฆเปนผมความรและความเขาใจในหลกธรรมนนเปนอยางด เมอเรานาบทสนทรพจน

ทสอดแทรกหลกธรรมตาง ๆ ไปใชเปนแบบอยางขอปฏบตในชวตประจาวน กถอวาเปนการเผยแผ

พระพทธศาสนาไดอกวธหนง เชน ถาเยาวชนไทยใฝศกษาหลกธรรมและคณธรรม ความดตาง ๆ

แลว กจะไมยงเกยวกบยาเสพตด กเปนการแกปญหาสงคมไทยไดมาก เยาวชนไทยคออนาคต

ของชาต หากอนาคตของชาตไมดแลว สงคมไทยจะดไดอยางไร การพฒนาสงคมจงควรเรมตน

ทเยาวชน ใหเยาวชนไทยใฝใจการศกษา พฒนาสงคม สงสมอดมการณ และมนาใจ

๒๓สมภาษณนางสาวสมลกษณ วงษสนท, นกพดดเดน “โครงการยววาทศลปสมพนธรนท ๑๒”

ป พ.ศ. ๒๕๔๖, นกพดรางวลชนะเลศการประกวดสนทรพจนวนแมแหงชาตของโรงเรยน ป พ.ศ. ๒๕๔๖,

นกพดรางวลรองชนะเลศอนดบ ๑ การประกวดดเจวนตอตานยาเสพตดของโรงเรยน ป พ.ศ. ๒๕๔๖, นกพด

รางวลรองชนะเลศอนดบ ๒ การประกวดดเจ วนภาษาไทยแหงชาตของโรงเรยน ป พ.ศ. ๒๕๔๖, นกพดรางวล

ชนะเลศเหรยญทอง การประกวดสนทรพจน ๖ จงหวด ป พ.ศ. ๒๕๔๗, นกพดยอดเยยมหลกสตรวาทศลป

“โครงการเยาวชนคนดศรแผนดน” ป พ.ศ. ๒๕๔๗, นกพดรางวลชนะเลศการประกวดสนทรพจนวนมหาธรราช

ของโรงเรยน ป พ.ศ. ๒๕๔๗, นกพดรางวลชนะเลศการประกวดเรยงความของโรงเรยน ป พ.ศ. ๒๕๔๗,

นกพดรางวลชนะเลศในการประกวดสนทรพจนวนปาไมแหงชาต ป พ.ศ. ๒๕๔๘. ๒๐ มนาคม ๒๕๔๘.

๒๔สมภาษณนายสขสนต วฒนสนทร, นกพดดเดน “โครงการยววาทศลปสมพนธ รนท ๑๒”

ป พ.ศ. ๒๕๔๖, นกพดรางวลชนะเลศการประกวดสนทรพจน ๖ จงหวด ป พ.ศ. ๒๕๔๗, นกพดรางวล

ชนะเลศการประกวดสนทรพจนในโรงเรยน ป พ.ศ. ๒๕๔๗. ๒๐ มนาคม ๒๕๔๘.

๑๓๘

นางสาวธนศา สวรรณสนธ๒๕ นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓ โรงเรยนดรณาราชบร

ไดใหความคดเหนวา การเขยนบทสนทรพจนนนเปนวธการเผยแผธรรมอกวธหนง ซงไมจาเจ

และนาใจ เพราะทาใหสามารถนาไปใชในการสอน เชน ทาอยางไรใหนกเรยนสนใจในบทเรยน

นาไปใชในการเรยน เชน การทารายงาน การเขยนเรยงความ การรายงานหนาชนเรยน

และสามารถนาไปใชในการประกอบอาชพ เชน ทาอยางไรจะทามาคาขายไดประสบผลด

ในสวนการนาไปใชในสงคม เชน เราจะอยอยางไรใหมความสขกบสงคมได ทาใหสามารถปรบ

บคลกภาพของตวเองไดเปนอยางด สามารถนาไปใชในวชาภาษาไทย เชน การใชถอยคา

ภาษาทสละสลวย นาฟง และนาไปพดคย แนะนาทงแกตนเองและผอนได ทาใหเปนคนมความคด

มวสยทศนทกาวไกล ทาใหไดขอคดตาง ๆ เพอนาไปใชในชวตประจาวน กลาคด กลาแสดงออก

ในทางทด การเสนอแนวความคดในเรองตาง ๆ

เดกหญงปวณา ชนศภร๒๖ นกเรยนชนประถมศกษาปท ๖ โรงเรยนดรณาราชบร

ไดใหความคดเหนวา ในปจจบนพระสงฆควรเปนผแนะนาหลกการเขยน และฝกอบรมการพด

สนทรพจนใหแกผเขาอบรม เพราะวาผเขาอบรมจะไดนาบทสนทรพจนนนไปใชในการประกวด

การพด การบรรยายธรรมะได นอกจากจะใชสาหรบการประกวดในทตาง ๆ แลว เรายงสามารถ

นาไปใชในชวตประจาวนได หากเรามความสามารถในดานภาษาตางประเทศ เรากอาจเขยนบท

สนทรพจนเปนภาษาองกฤษ เพอเผยแผหลกพทธธรรมใหแกชาวตางชาตไดรบร กจะทาใหเกด

ประโยชนแกสงคมตางชาตได ทาใหชาวตางชาตไดหนมาสนใจ และจะไดเขามาศกษาหลกธรรม

ในทางพระพทธศาสนาในโอกาสตอไป บทสนทรพจนทเรยบเรยงถอยคาทไพเราะ สละสลวยแลว

จะทาใหผอานหรอผฟงเกดความซาบซง ในอรรถธรรมะและในอรรถรสของภาษาเปนอยางดยง

จงจาเปนอยางยงทพระสงฆควรทาหนาทในการเผยแผหลกการเขยนบทสนทรพจนใหกบเยาวชน

เพอจะไดชวยกนสบสานงานเผยแผพระพทธศาสนาตอไป

๒๕สมภาษณนางสาวธนศา สวรรณสนธ, นกพดรางวลชนะเลศการประกวดสนทรพจนวนพอ

แหงชาต ป ๒๕๔๕, นกพดรางวลชนะเลศการประกวดสนทรพจนวนแมแหงชาต ป ๒๕๔๖, นกพดรางวล

ชนะเลศการประกวดสนทรพจนวนพอแหงชาต ป ๒๕๔๖, นกพดรองชนะเลศอนดบ ๑ การประกวดสนทรพจน

ฉบพลน ป ๒๕๔๖, ๒๐ มนาคม ๒๕๔๘.

๒๖สมภาษณเดกหญงปวณา ชนศภร, นกพดรางวลชนะเลศการบรรยายธรรมะระดบประเทศ

ป ๒๕๔๗, ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร, ๒๐ มนาคม ๒๕๔๘.

๑๓๙

จากการสมภาษณกลมผเขารบการอบรมไดนาบทสนทรพจนไปใชในชวตประจาวนนน

ผวจยพอสรปไดดงน

พระสงฆมการนาบทสนทรพจนไปใชในชวตประจาวนในหลายรปแบบ เชน การเทศน

การบรรยาย การปาฐกถา การกลาวสมโมทนยกถา หรอในโอกาสตาง ๆ เชน วนสาคญทาง

พระพทธศาสนา การประชมพระสงฆาธการ การปฏบตธรรม การสอนศลธรรมในโรงเรยน

การออกอากาศทางสถานวทยกระเสยง และโทรทศน เปนตน

คร- อาจารย มการนาบทสนทรพจนไปใชในชวตประจาวน เชน การจดกจกรรม

การเรยนการสอนในโรงเรยน การใหขอคดเตอนในโอกาสตาง ๆ เชน การพดหนาเสาธง

การอบรมคณธรรม- จรยธรรม เปนตน

นสต – นกศกษา นกเรยน มการนาบทสนทรพจนไปใชในชวตประจาวน เชน ในการ

ประกวดการพด การบรรยายธรรมะ ตามหนวยงานตาง ๆ นาไปใชในการเรยนการสอน เชน

การรายงานหนาชนเรยน การเขยนเรยงความ และนาไปประกอบอาชพ เชน พธกร ดเจ

ไกดนานกทองเทยว เปนตน

๔.๓ บทสนทรพจนทมตอการเปลยนแปลงในสงคม

สงคมทกวนนเชอมโยงซบซอนเคลอนไหวเปลยนแปลงอยางรวดเรว มนษยไมสามารถ

เผชญกบความซบซอนและความเคลอนไหวเปลยนแปลงอยางรวดเรวได จงเกดภาวะวกฤต เชน

ไมสามารถแกไขปญหาความยากจน การไมมงานทา ความเครยด ความรนแรง ปญหายาเสพตด

ปญหาโรคเอดส ปญหาเยาวชน อบตเหต ความขดแยง อาชญากรรม การทาลายสงแวดลอม

และอน ๆ ตลอดจนถงปญหาทางดานศลธรรม-จรยธรรม จงไมสามารถจดระบบชวตและสงคม

ใหอยเยนเปนสขได๒๗

เรามกบนกนมานานแลววาเยาวชนไมคอยสนใจศาสนาและจรยธรรม ความจรงกไมใช

เฉพาะเยาวชนเทานนทดเหมอนวาไมสนใจศาสนาและจรยธรรม แตคนจานวนมากทว ๆ ไปทเดยว

กเปนอยางนน บางทการทเยาวชนไมสนใจศาสนาและจรยธรรมนน เหตอยางหนงอาจเปน

๒๗ประเวศ วส, ปาฐกถาใน “ปฏรปการเรยนร ผเรยนสาคญทสด”, รวบรวมและจดพมพ

โดยคณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร สานกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาต, (กรงเทพ ฯ : โรงพมพครสภา

ลาดพราว, ๒๕๔๓), หนา ก.

๑๔๐

เพราะผใหญนนเองไมสนใจ เดกจงไมสนใจไปดวย เพราะฉะนน สภาพความไมสนใจศาสนา

และจรยธรรมน จงนบวาเปนสภาพปญหาทวไปของสงคม

ความจรงนน ศาสนาและจรยธรรมเปนปจจยแวดลอมชวตและสงคม ทชวยหลอเลยง

รกษาชวตและสงคมของมนษยไว เปนสงทแผซมซานทวไปหมด ปกคลมการดาเนนชวต

และกจกรรมของมนษยทกดาน เปนแกนนาและกากบทงชวตของบคคล และการอยรวมกน

ในสงคมใหเปนไปดวยด

ในการทศาสนาและจรยธรรม จะทาบทบาทใหสาเรจนน จดสาคญอยางหนงทจะตอง

ใหความสนใจมาก กคอ เรองเยาวชน เพราะเรากยอมรบกนอยแลววา เยาวชนนนเปนอนาคต

ของชาต เปนอนาคตของสงคม เดกวนนกคอผใหญในวนหนา การทเดกจะมคณภาพนน สงหนง

ทสาคญกคอจะตองมคณธรรมและจรยธรรม ซงมาจากบอเกดทสาคญ คอหลกพระศาสนา

การทเราจะมองเดกโดยสมพนธกบสงคมไทย หรอสงคมโลกกตาม โดยสมพนธกบ

กาลสมยใดกตาม จดแรกตองเรมทตวเดกเองวา เราจะเอาอยางไรกบเดก ศาสนาและจรยธรรม

มคณคาอะไรทจะใหแกเดกเราจะสรางเดกใหมบคลกภาพอยางไร ใหเขาใชชวตอยางไร

ทาอยางไรจงจะทาใหเขามความสข ไมเปนปญหาแกตวของเขาเอง ซงจะสงผลตอไปยงสงคม

หนาทหรอบทบาทชนแรกชนตนของศาสนาและจรยธรรม ทจะตองสรางเยาวชนใหเปนคน

มคณภาพ เปนคนซงพรอมทจะอยไดอยางดในทกยคทกสมย และเปนทตองการของสงคม

ทกยคทกสมย เราจะตองสรางเสรมหลกธรรมทเปนรงอรณของการศกษา หรอเปนประดจแสงเงน

แสงทองของชวตทรงเรองดงามใหแกตวเดก จะตองชวยใหเดกพฒนาใหมขนในตวของเขาเอง

และการทจะชวยใหเดกและเยาวชนพฒนาตวของเขาขนมาไดอยางน กคอ การทผซงเกยวของ

จะตองเปนกลยาณมตรใหแกเดกนนเอง และอนนแหละคอการทาหนาทอยางถกตองของคร

ของพอแม ของสอมวลชน และของสงคมทงหมด๒๘

การพฒนาสงคมตามหลกพระพทธศาสนา ถอการพฒนาคนเปนแกนกลาง

และการพฒนาคนนนกเรมตนทฐาน คอ การพฒนาความเปนมนษย ซงเปนสาระสวนแกนแท

สวนการพฒนาทรพยากรมนษย ซงขนตอสภาพแวดลอมแหงกาลเทศะของยคสมย กจะตองอย

๒๘พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต), ศาสนาและเยาวชน, (กรงเทพ ฯ : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ

ราชวทยาลย, ๒๕๓๒), หนา ๑–๕๕.

๑๔๑

บนฐานของความเปนมนษยนน และนาหลกการทวไปททานแสดงไวไปประยกตใชใหสนอง

ความตองการของยคสมยอยางไดผล

ดวยการพฒนาความเปนมนษย และพฒนาทรพยากรมนษยอยางถกตอง คนทพฒนา

ดแลวกจะเปนสวนรวมทรวมกาลงกนสรางสรรคสงคมใหเจรญงอกงาม เปนสภาพแวดลอม

ทเออโอกาสใหทกคนเจรญยงขนไปในการมชวตทดงามและมความเกษมสข

ชวตจะดงามมความสข ประเทศชาตจะรงเรองมนคง และสงคมจะรมเยนเกษมศานต

ดวยปจจยสาคญทสด คอ การพฒนาคน ซงจะทาใหคนเปนคนมความสข และเปนทรพยากร

มนษยทมคณภาพ การพฒนาคนกคอการศกษา๒๙การฝกตนและฝกคนขนพนฐานในทางธรรม คอ

การพฒนาการดาเนนชวตดวยปญญา พฒนาความเปนนกศกษา พฒนาความเปนนกสรางสรรค

พฒนาความเปนนกจดการ และพฒนาความเปนนกสมพนธเชงให เปนผมความสขจากการกระทา

เพอสนองความใฝชวยเหลอ

หลกการนจะเรยกวาเปนจรยธรรมพนฐาน ๕ ประการกได เราไดนาเอาศลปศาสตร

เขาสชวตจรงเพอแกปญหาชวตและสงคมจนกระทงสภาพอยางน กลายเปนความจรงของชวต

และสงคมไปเลย สงคมทเลศทสดกคอสงคมทม สงทจะใหแกผ อนในทางปญญา มความร

มวชา มภมปญญาทจะใหแกผอน สงคมทมปญญาทจะใหแกผอน จะเปนสงคมทเปนผนาได

อยางแทจรง๓๐

แตการทจะทาใหการเปลยนแปลงเออประโยชนไดสาเรจนน คนในสงคมจะตองม

ปญญา รเขาใจทนการเปลยนแปลงอยางหนง และรจกองคประกอบในวฒนธรรมของตนเอง

ทเกยวของทตนจะตองไปเปลยนแปลงพฒนานนอยางหนง

การมวสาละวนกบการแกปญหา และไมคดทาการสรางสรรคสงใหมทยงใหญกวา

แตเราจะตองมองวาเราจะทาการสรางสรรคอะไรทยงใหญไดไหม ถาเราทาได วฒนธรรมของเรา

กจะกาวพนปญหา มนพนไปเอง มนหมดไปเอง๓๑

๒๙พระธรรมปฎก (ประยทธ ปยตโต), พระพทธศาสนาพฒนาคนและสงคม, (กรงเทพ ฯ :

โรงพมพสวนทองถน กรมการปกครอง , ๒๕๔๐), หนา ๒.

๓๐ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), บทบาทศลปศาสตรกบสงคมและจรยธรรม อางใน “ทศวรรษ

ธรรมทศนพระธรรมปฎก หมวดสงคมศาสตรและมนษยศาสตร”, (กรงเทพ ฯ : ธรรมสภา, ๒๕๔๓),

หนา ๑๑๖–๑๑๘.

๑๔๒

เราถอกนวา พระสงฆเปนสถาบนทางจรยธรรม เปนสถาบนของผนาทางดานจตใจ

ของสงคมน เราอาจจะพดไดวาโดยทวไปในสงคมไทยน พระสงฆเปนบคคลทถอไดวามศลธรรม

และจรยธรรมมากทสด จากเกณฑมาตรฐานหรอพนความเขาใจอยางน เมอเรามองสงคมไทย

กจะไดขอคดวา จรยธรรมนนมความสาคญทงในทางจตใจ ในทางสงคมและทางธรรมชาต

แวดลอม แตในโลกตะวนตกและสงคมทคดอยางตะวนตก มกจะมองความหมายของจรยธรรม

เพยงในแงสงคมเทานน ครนมาถงตอนน เขาไดหนมาเนนการทจะเอาจรยธรรมมาใช

ในแงของการรบผดชอบตอสภาพแวดลอมดวย๓๒

จะเหนไดวา จรยธรรมมความสาคญตอการพฒนาสงคมเปนอยางยง เมอพระสงฆ

ผทาหนาทในการเผยแผไดนาหลกคณธรรม–จรยธรรมเหลานน มาเขยนเปนบทสนทรพจน

เพราะการเขยนบทสนทรพจนนนมหลกธรรมขอคดตาง ๆ ทสามารถนาไปปฏบตใหเกดประโยชน

แกคนในสงคมได ทาใหคนมแนวทางในการปฏบตชวตทด ทาใหสงคมมจตสานก ไมทาความชว

ไมเหนแกตว ทาใหสามารถปฏบตตนในสงคมไดอยางเหมาะสม ปรบเปลยนบคลกภาพ

ในเรองการพดทถกตอง และชวยกระตนความรสกนกคดจตใตสานกของคนทกคนใหมความคดท

จะพฒนาสงคมรวมกน เพราะหลกธรรมขอคดตาง ๆ ในบทสนทรพจนนน เมอผคนในสงคม

มความสนใจทจะอานแลว อาจจะมความหมายทกอใหเกดการเปลยนแปลงของสงคมได

ปจจบนนอาจพดไดวาเรากาลงเขาสยคทภาษากาลงมความสาคญอยางยง เพราะเปน

ยคขอมลขาวสาร๓๓ วรรณกรรมทสอความรสกของเรานนมมากพอ แตวรรณกรรมทสอทาง

ปญญาอาจจะตองการเพมขนหรออาจมนอยเกนไป

แมแตวรรณกรรมทสออารมณหรอความรสกกมแงพจารณาตอไปอกวา มนสอถง

ความรสกแบบไหน สอความรสกแบบหนงคอสอความรทสงเสรมคณธรรม และสอความรสก

อกอยางหนง คอสอความรสกททาใหเกดการทาลายหรอสญเสยศลธรรม ดงนนสอทางอารมณ

๓๑พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), ภาษา วรรณกรรม และวฒนธรรมไทย ทามกลางความ

เปลยนแปลงของโลก, อางใน “ทศวรรษธรรมทศนพระธรรมปฎก หมวดสงคมศาสตรและมนษยศาสตร,

หนา ๑๓๕–๑๓๖.

๓๒พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), สถานการณพทธศาสนาพลกหายนะเปนพฒนา, พมพครงท

๒, (กรงเทพ ฯ : บรษทสหธรรมก จากด, ๒๕๓๘), หนา ๑๕–๑๑๓.

๓๓ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), การสอสารเพอเขาถงสจธรรม อางใน “ทศวรรษธรรมทศน

พระธรรมปฎก หมวดสงคมศาสตรและมนษยศาสตร”, หนา ๑๒๕.

๑๔๓

หรอสอทางความรสก จงเปนเรองหนงทจะตองพจารณาภาษาทสอความคดอยางเปนเรองเปนราว

ยอมปรากฏในวรรณกรรมตาง ๆ เพราะฉะนนภาษาจงโยงไปหาวรรณกรรม

เรายอมรบแลววา ภาษานนสอสจธรรมโดยตรงไมได แตภาษากสอเพอใหเขาถง

สจธรรมได โดยมขอแมวาจะตองใชโดยรจกปฏบตตอภาษาใหถกตอง ถาเราปฏบตตอภาษาผด

มนกไมชวยใหเขาถงสจธรรมได จงตองระมดระวงการใชภาษา เพอจะไมใหภาษาพาคน

ใหหลงทางมากยงขน ไมใหภาษาเปนสอในการหลอกลวงเปนตน ไมวาจะเปนการหลอกลวง

โดยเจตนา หรอการหลอกลวงโดยความหลงผดไปเองกตาม๓๔

ดงนน สถานการณจรงจะเปลยนแปลงไปอยางไร ๆ มนษยกอยในความเปลยนแปลง

นน เรยนรในความเปลยนแปลงนน ใหรพอ รทน รเผชญ และรการจดระบบชวตและสงคม

ใหอยในดลยภาพในทามกลางสถานการณทเปลยนแปลงได๓๕

ในทามกลางสถานการณจรงของสงคมทกาลงเปลยนแปลงอยางรวดเรวน ผวจย

มความคดเหนวา บทสนทรพจนนนกอใหเกดการเปลยนแปลงในทางสงคมในทางทด ขน

เนองจากบทสนทรพจนนนมหลกพทธธรรมทสามารถนาไปประยกตใชในชวตประจาวนได

เปนการสะทอนถงปญหาทเกดขนในทางสงคม เปนการชกจงสงคมในทางทถกตอง บทสนทรพจน

แตละบทสามารถโนมนาวจตใจได เพราะเปนการชแนะแนวทางในการดาเนนชวตในสงคม

ซงมหวขอเรองทแตกตางกนไปขนอยกบพระสงฆผทาหนาทในการเผยแผไดเสนอแนวคด

หรอมมมองเกยวกบสงคม

บทสนทรพจนบางบททาใหผอานซาบซงถงอรรถรสแหงธรรม สามารถแยกแยะความด

ความชวได ตอไปภายหนาหากสงคมไดนาบทสนทรพจนไปใชในชวตประจาวนมากขน กจะทาให

คนในสงคมเจรญยงขน และจะมสวนสาคญตอการดาเนนชวตในสงคมตอไป

บทสนทรพจนนนสามารถเปลยนแปลงดานทศนคต ความเชอ ความคด และคานยม

ทผด ๆ ได ชวยทาใหสงคมดขน มการเปลยนแปลงไปในทศทางทดขน

๓๔พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), ภาษา วรรณกรรม และวฒนธรรมไทย ทามกลางความ

เปลยนแปลงของโลก, อางใน “ทศวรรษธรรมทศนพระธรรมปฎก หมวดสงคมศาสตรและมนษย

ศาสตร”, หนา ๑๓๓–๑๓๔.

๓๕ ประเวศ วส, ปาฐกถาใน “ปฏรปการเรยนร ผเรยนสาคญทสด”, หนา ก.

๑๔๔

เมอผคนในสงคมไดอานแลวนาไปปฏบต จะทาใหเกดความซาบซงในหลกพทธธรรม

ทประกอบดวยสวนอรรถสาระเนอหาสาคญ ๆ ทเปนเปนประโยชน และไดรบอรรถรสทางภาษา

ทมความไพเราะ ลกซง กนใจ ทสอดแทรกคตสอนใจ กจะสามารถโนมนาวจตใจของผอาน

ไดเปนอยางดยง ทาใหผคนในสงคมเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเองได ซงถาผคนเปลยนแปลง

พฤตกรรมสงคมกจะเปลยนแปลงตามไปดวย

หากทกสถาบน ไดมการนาบทสนทรพจนไปใชในสงคม กจะทาใหสงคมของเรา

ทเปนอยนนดขนกวาเดม ทาใหคนในสงคมอยรวมกนอยางมความสงบสข รมเยนมากยงขน

อกทงเปนการชวยโนมนาวจตใจทาใหบคคลไดประพฤตในสงทดงาม และสามารถทาใหเยาวชน

หนมาสนใจและใสใจในเรองคณงามความดตอไปในอนาคตได

พระสงฆในปจจบนน จงควรเขยนบทสนทรพจนทเกยวกบเรองการแกปญหาสงคม

โดยประยกตหลกพทธธรรมเพอใชในการแกปญหา เพราะวาการสงสอนหลกธรรมทเกยวของ

กบชวตประจาวน เรองบาปบญคณโทษ ประเพณ วฒนธรรม ความดและชว เปนสงทสาคญ

ตอจตใจของพทธศาสนกชน การพฒนาสงคมจงเรมตนทปลกฝงคณธรรม-จรยธรรมลงสจตใจ

ของคนในสงคม เพอความสงบสขและความรมเยนของสงคมสบตอไป

บทสนทรพจนทควรเนนเปนพเศษเพอใหสอดคลองกบสภาพสงคมปจจบน ไดแก เรอง

ยาเสพตด เพศสมพนธ บาปบญคณโทษ ความกตญกตเวท ศลธรรมและจรยธรรม เยาวชน

สงคราม กอการราย วฒนธรรม คานยม เปนตน

บทท ๕

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

๕.๑ สรปผลการวจย

จากผลการศกษาวจย เรอง “ศกษาการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผ

พทธธรรมของพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร”

ผวจยพบวา การเขยนบทสนทรพจนนนมสวนสาคญเปนอยางยงในการเผยแผพระพทธศาสนา

ทกอใหเกดประสทธผลและประสทธภาพมาก เพราะวารปแบบโครงสรางการเขยนบทสนทรพจน

ของทาน เปนนวตกรรมทางภาษาทมความงดงาม ซงทานไดกลนกรองประดษฐถอยคาในการ

เรยบเรยงรอยไดอยางไพเราะ สละสลวย ลกซง คมคาย กนใจ สามารถโนมนาวจตใจของผอาน

ใหเกดศรทธาปสาทะ นอมนาหลกพทธธรรมไปใชในการดาเนนชวตประจาวนไดเปนอยางด

ดงนน พระสงฆผทาหนาทเผยแผหลกพทธธรรม ควรทาความเขาใจเรองวธการ

วเคราะหเรอง วธสงเคราะหเรอง วธสานเรอง และวธการสรางความคดจนตนาการ ตามททาน

พระอาจารยสเทพ สเทโว ไดวางหลกสตรไว และทาการฝกฝนในดานการเขยนใหเกดความชานาญ

ตอไป

จะเหนไดวา พระสงฆผเขยนบทสนทรพจนจะตองมคณสมบตตามหลกปฏสมภทา ๔

ทสาคญเมอพระสงฆจะทาการเขยนบทสนทรพจนเรองใด ๆ กตาม พระสงฆจะตองเขาใจ

หลกเกณฑในการเขยนเพอการสอสารดวยวา เรองนมจดมงหมายในการเขยนอยางไร

จะใชการเขยนรปแบบไหน มเนอหาสาระอยางไร ใชหลกพทธธรรมหมวดไหน ขอใด และจะม

วธการถายทอดภาษาธรรมะอยางไร หลกการทกลาวแลวน ถอวาเปนศลปะในการเขยนท

พระสงฆควรประยกตหลกวทยาการตาง ๆ เพอนามาใชในการเผยแผหลกพทธธรรม เมอเขาใจ

เรองเหลานแลว จงทาการรวบรวมขอมลโดยศกษาคนควาจากแหลงขอมลตาง ๆ เพอใชประกอบ

ในการเขยน โดยจะตองคดหาองคประกอบในเรองทจะเขยนกอน แลวจงวางโครงสรางการเขยน

และลงมอเขยนเปนอนดบตอไป

ในการเขยนบทสนทรพจนนน ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดใชความสามารถทาง

ภาษาในการถายทอดหลกพทธธรรมทประยกตเขากบการเขยน ททาใหผอานไดสมผส

๑๔๕

กบความงดงามทางภาษาธรรมะอยางลกซง จะเหนไดวา บทธรรมะททานไดบรรจงรอยเรยงนน

นอกจากจะแสดงใหเหนถงความงดงาม ความมชวตชวาของภาษาไทยแลว ยงไดแสดงใหเหน

ถงอานภาพแหงพทธธรรมทสามารถพฒนาคนสความเปนมนษย นาความรมเยนและสงบสข

มาสสงคมได

บทสนทรพจน จงไดชอวา เปน “มรดกธรรม มรดกทางปญญา” อยางประมาณคา

ไมได เพราะทาใหผอานหลงใหลในความงดงามทงอรรถธรรมและอรรถรสทางภาษา จนเกด

ศรทธาปสาทะนอมนาและปฏตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนาทพระพทธองคไดทรงคดคนขน

บทสนทรพจนจงเปนดงแสงสวางทสวางไสวอยในทามกลางจตใจของมวลมนษย เปนแสงสวาง

แหงปญญาทสวางโชตชวงอยในทามกลางดวงใจของมวลมนษย อนจะนาพามวลมนษย

ไปสความจรงของชวตไดในทสด ดงคาททานพระอาจารยสเทพ สเทโว กลาวไววา

“ …สวางฟาดวยแสงอาทตย สวางชวตดวยแสงธรรม แสงเทยนสวางลา แตแสงธรรม

สวางกวา สวางตาดวยแสงเทยนทนวลใย สวางใจดวยแสงธรรมทสงสง ศลปวทยาเปนอปกรณ

เลยงชวต แตแสงธรรมเปนอปกรณในการใชชวต เพราะการเลยงชวตไมสาคญเทากบการใชชวต

ไมมความมดบอดใด จะมดบอดไปกวาความมดบอดทางคณธรรม ตอใหมดาวลานดวงสองสวาง

ถาไมเปดตา ฤาจะเหนแสงสวางได ตอใหมแสงธรรม ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขนธสองสวาง

ถาไมเปดใจ ฤาจะพบความสขได หลบตายงไดความสงบภายใน แตหลบใจจะหางไกล

จากคณธรรม คนจะเปนคนทมคณคา จะตองเปนคนทมคณประโยชน คนจะมคณประโยชน

จะตองมคณภาพ คนจะมคณภาพจะตองมคณธรรม การมแสงเทยนแสงธรรมนาชวต จะทาให

คนเปนมนษยทสมบรณแบบ…”

นบจากนถอยหลงไป ๒,๕๐๐ กวาป โลกยงมดมน ประชาชนยงมดมด ชวตยงมดมว

พลนแสงสวางแหงพระธรรมจากพระปญญาการตรสรของพระสมมาสมพทธเจากไดบงเกดขนแลว

ทางแหงชวตไดถกเปดกวางแลว ประทปแหงธรรมไดถกจดขนแลว หวงโซแหงปฏจจสมปบาท

ไดถกกระชากใหขาดแลว ทะเลแหงนาตาของมนษยไดถกวดใหเหอดแหงแลว หนามแหงกเลส

ตณหา ทกลดหนองอยในใจมนษยไดถกบงออกแลว พระองคทรงประกาศอสระภาพทยงใหญ

ใหแกมนษยชาต อาณาจกรแหงหวใจ เลกตกเปนเมองขนของกเลส เลกเปนอาณานคมแหง

ตณหา ดอกไมงามแหงรอยยม ถกพมพลงบนใบหนาของมนษย สายรงแหงพรหมวหารธรรม

ไดถกแตงแตมลงในทองฟาคอหวใจของมนษย นคอ อานภาพแหงพทธรตนะ

๑๔๖

พระธรรมทถกคนพบโดยพระพทธองค ยงคงสองแสงสวางเจดจา ไมมวนมอดลงได

ธรรมะนนเปนอกาลโก อยเหนอกาลเวลา ผเขาถงธรรมะยอมอยเหนอกาล คอ ไมผกพนในอดต

ไมครนคดถงอนาคต แตกาหนดปจจบน ความรคอเครองมอชวต ธรรมะคออาหารของชวต

จะเหนไดวา หลกพทธธรรมในทางพระพทธศาสนา หากไดนามาถายทอดดวยวธการ

เขยนบทสนทรพจนแลว กทาใหเกดความซาบซงในอานภาพแหงพระรตนตรย คอ พระพทธเลศลา

พระธรรมสงสง พระสงฆปฏบตด บทสนทรพจนแตละบทนนไดสรางดวงใจใหสขสม สรางสงคม

ใหสดใส สรางแผนดนไทยใหสขศร ปฐพรมเยน เราชาวพทธจงควรนาหลกธรรมเหลานนมา

ประยกตใชในชวตประจาวน ดวยการปฏบตด ปฏบตชอบดวยกาย วาจา ใจ ทเรยกวา ปฏบตบชา

ซงประเสรฐกวาอามสบชาใด ๆ ในโลก จงจะถอวาเปนการปฏบตตามหลกธรรมอยางแทจรง

๕.๒ อภปรายผลการวจย

จากผลการศกษาวจย เรอง “ศกษาการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผ

พทธธรรมของพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร”

ทาใหทราบถงหลกการเขยนสนทรพจนทมประสทธภาพและประสทธผลมาก โดยเฉพาะหลกสตร

โครงเรองสนทรพจน ททานไดวางหลกสตรไว คอ เ รมเรงเรา เรองรรอบ และลารนเรง

ซงมองคประกอบทนาสนใจ ๔ ประเดน คอ วธวเคราะหเรอง วธสงเคราะหเรอง วธสานเรอง

และวธการสรางความคดจนตนาการ ซงผวจยจะไดอภปรายผลการวจยโดยสรปได ดงน

ในเรองวธวเคราะหเรองนน ผวจยพบวา ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ทานไดใช

หลกการวเคราะหเรองตามหลกอรยสจ ๔ คอ นาเรองทจะเขยนมาวเคราะหวา จะเขยนเรองใด

เมอทราบแลว ทานกคดหาสาเหตของเรองนน ๆ วามอะไรเปนสาเหตททาใหเกดเรองนน

มการสนสดของปญหาอยางไร จะใชวธการแกไขปญหาอยางไร จากนนทานจะจดองคประกอบวา

เรองนนนาจะมอะไรเปนองคประกอบบาง จะใชหลกพทธธรรมหมวดไหน ขอใด เมอจดลาดบ

ความคดไดแลว ทานกจะตกรอบวางทศทางในการเขยน เพอไมใหเกดความสบสนวา จะเรมตน

อยางไร และเขยนอะไรกอน-หลง หากไมตกรอบความคดกอนกจะทาใหจบตนชนปลายไมถก

บางครงทาใหเราเขยนออกนอกเรอง จบเนอหาสาระประเดนสาคญ ๆ ไมได

สวนวธการสงเคราะหเรองนน ผวจยพบวา ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ทานมวธ

ในการสงเคราะหเรอง สรปงาย ๆ กคอ ในหลกพทธธรรมททานนามาใชประกอบการเขยน

บทสนทรพจนนน ทานจะใหความหมายหลกธรรมหมวดเดยวกน ขอเดยวกน ทใกลเคยงกน

๑๔๗

แตจะมความหมายคงเดม และอาจจะเรยบเรยงเปนคาใหมทคลองจองกน บางครงกใชอกษร

ขนตนทมอกษรเหมอนกน ดงตวอยางเชน เขยนเรองสงหควตถ ๔ ไดแก ทาน ปยวาจา อตถจรยา

สมานตตตา กสงเคราะหเรองใหมทมความหมายใกลเคยงกนวา โอบออมอาร วจไพเราะ

สงเคราะหประชมชน วางตนแตพอควร หรอจะสงเคราะหใหมวา มจตเมตตา วาจาออนหวาน

สมานมวลชน วางตนแตพอด ซงกมความหมายเหมอนกน หรอการนากลมตวอกษรทใกลเคยง

กนมแบบเดยวกน คลองจองกน เชน การทคนเราจะประสบความสาเรจไดนนมหลก คอ มปฏทน

ปฏภาณ ปฏบต ปฏเสธ เปนตน

สาหรบวธสานเรองนนจาเปนอยางยง ทพระสงฆผมบทบาทและทาหนาทในการเขยน

บทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผหลกพทธธรรม จะตองศกษาใหเขาใจและควรหมนฝกฝน

พฒนาการเขยนอยเปนประจา เรมตนจากการอานใหมาก ฟงใหมาก จดใหมาก และจนตนาการ

ใหมาก กจะทาใหประสบความสาเรจในเรองการเขยนบทสนทรพจนได ทงนตองฝกฝนทกษะ

ดานการเขยนภาคปฏบตในเรองตอไปน

๑. เนนคาคม เปนการฝกฝนการเขยนทวาดวยเรองศาสนธรรม คาเมธ และวลของตน

เปนการศกษาคนควาหลกศาสนธรรมทปรากฏในทตาง ๆ มาฝกคบคดพจารณาและคดตอยอด

เสรมความคด ขยายถอยคาของนกปราชญเมธ มาเรยบเรยงเปนถอยคาวลของตน

๒. เนนคาอปมา เปนการฝกฝนการเขยนในเชงเปรยบเทยบมนษยกบสงตาง ๆ เชน

มนษยเปรยบกบธรรมชาต มนษยเปรยบกบวตถ ซงเปนการเนนอปมาในเชงสงสงจากนามธรรม

ใหเหนเปนรปธรรม

๓. เนนการเจาะลก เปนการเขยนในเชงปรชญา ทเสนอมมมองทางความคด

ในแงตาง ๆ ของชวต สงคม โลก ธรรมชาต และสจธรรม ซงเปนการฝกฝนกระบวนการ

ทางความคดเขาสการพฒนาความคดขนสงขน ทมระบบมระเบยบ มเหตมผลมากยงขน

๔. เนนการสรางความคด เปนการเขยนทสรางจนตนาการ สรางสรรคและพฒนา

โดยการถามใหคด ชวนใหตดตาม เปนการตอกยาความรสก และใหเกดความสานกทาทาย

๕. เนนคาสวยงาม เปนการเขยนทตองฝกทกษะกระบวนการเขยน โดยอาศย

การฝกฝนอยเสมอ ๆ จนเกดความชานาญในการประดษฐถอยคา ใหเปนคาทคลองจองกน

เปนคาทไพเราะ สอดคลองและมความหมายงดงามทางภาษา

๖. เนนทกอยาง เปนการประยกตหลกวทยาการตาง ๆ เกยวกบหลกการเขยน

ซงถอวาเปนหวใจของการเขยนบทสนทรพจน คอ สามารถโนมนาวจตใจผอานใหเกดความรสก

๑๔๘

คลอยตาม เกดศรทธาปสาทะนอมนาหลกพทธธรรมไปใชในการดาเนนชวต และแกปญหาสงคม

ตอไปในอนาคต

สวนเรองสดทายวธการสรางความคดจนตนาการ พระอาจารยสเทพ สเทโว ทานได

แนะนาใหคดเชงอปมาน คอ เปนการคนหาหรอจบประเดนความคดหลกอยางใดอยางหนงออกมา

ใหไดอยางหนง แลวขยายประเดนสาคญนน โดยวธการคดใหแตกแขนงไป สาหรบการคดเชง

สจจะของธรรมชาต คอ คดตามกฎของธรรมชาต สวนการคดเชงปรชญาทางพระพทธศาสนา คอ

การนาหลกธรรมทางพระพทธศาสนามาวเคราะห และตองพยายามฝกคดนอกกรอบ

นอกจากนยงทาใหทราบถงงานเขยนบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว

วา ทานไดเขยนบทสนทรพจนเกยวกบเรองชาต ศาสนา พระมหากษตรย การเมอง บคคล

ธรรมชาต ศลปวฒนธรรม และวทยาการความรตาง ๆ มากมาย ซงทานไดเรมเขยนผลงาน

การเขยนบทสนทรพจนทพมพออกเผยแผตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๔๗ รวมทงสน ๑๕๐ เรอง

จะเหนไดวา บทสนทรพจนททานพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดเขยนและจดพมพขน

ในแตละปนน เปนทตองการแกผสนใจใครตอการศกษาคนควาหลกพทธธรรมเปนจานวนมาก

มทงพระสงฆ ครอาจารย นกศกษา นกเรยนและเยาวชนทว ๆ ไป

สาหรบหลกพทธธรรมททานพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดนามาเขยนบทสนทรพจน

เพอประยกตใชในการเผยแผนน พบวา ทานไดใชหลกธรรม ซงแยกเปนหมวดธรรมไดดงน

๑. ธรรมะ หมวด ๓ ไดแก ไตรลกษณ, ไตรสกขา, ทจรต ๓, สจรต ๓, บญกรยาวตถ

๓, พทธโอวาท ๓ และรตนตรย เปนตน

๒. ธรรมะหมวด ๔ ไดแก ฆราวาสธรรม ๔, ทฏฐธมมกตถประโยชน ๔, สงคหวตถ ๔,

อทธบาท ๔, พรหมวหาร ๔ และราชสงคหวตถ ๔ เปนตน

๓. ธรรมะหมวด ๕ ไดแก ขนธ ๕ หรอเบญจขนธ, นวรณ ๕, เบญจธรรม ๕

และ เบญจศล ๕ เปนตน

๔. ธรรมะหมวด ๖ ไดแก สาราณยธรรม ๖ เปนตน

๕. ธรรมะหมวด ๙ ไดแก พทธคณ ๙ และมละ ๙ เปนตน

๖. ธรรมะหมวด ๑๐ ไดแก ทศพธราชธรรม ๑๐ เปนตน

และหลกวทยาการความรทว ๆ ไป ทใหสาระความรแนวประยกตธรรมะกบวชาการ

เรองทเนนเปนพเศษมอย ๓ เรอง ไดแก เรองความกตญกตเวท เรองกฎแหงกรรม

๑๔๙

และเรองความด - ความชว เมอมการนาหลกธรรมมาประยกตใชในชวตประจาวน กจะทาใหเกด

การเปลยนแปลงทางสงคมไปทางทดขน ปญหาทางสงคมกจะลดนอยลง

จงพอสรปไดวา ในยคปจจบนพระสงฆควรมบทบาทเกยวกบการเขยนบทสนทรพจน

เพอใชในการเผยแผพทธธรรม เพราะพระสงฆเปนผมความรความเขาใจในหลกพทธธรรม

เปนอยางดอยแลว หากพระสงฆนาหลกการเขยนบทสนทรพจนของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว

มาเปนแบบอยาง และนาไปประยกตใชในผลงานการเขยนหนงสอธรรมะประเภทตาง ๆ กจะทาให

งานเขยนชนนนๆ ไดรบความนยมจากผอาน เปนทนาสนใจ เพราะการเขยนบทสนทรพจนนน

ตองใชความพถพถนในเรองของการประดษฐถอยคา การใชถอยคาทไพเราะ สละสลวย ลกซง

คมคาย กนใจ อกทงยงเปนการนาหลกพทธธรรมมาเรยบเรยงรอยกลนกรองใหไดความหมาย

ในอรรถธรรมและอรรถรสทางภาษา เพอใหผอานหรอผฟงไดซมซบรสของพระธรรมขององค

สมเดจพระสมมาสมพทธเจา เกดศรทธาปสาทะนอมนาหลกพทธธรรมไปปฏบต กจะทาให

พระสงฆสามารถเผยแผหลกพทธธรรมเขาถงกลมเปาหมายไดเปนอยางด กอใหเกดประสทธภาพ

และประสทธผลสบไปในอนาคต

๕.๓ ขอเสนอแนะ

จากการศกษาคนควาวจย เรอง “ศกษาการเขยนบทสนทรพจนเพอใชในการเผยแผ

พทธธรรมของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร” นน

ผศกษาวจยไดศกษาเฉพาะในสวนทเกยวกบ “การเขยนบทสนทรพจน” เทานน และยงพบวา

ยงมเรองอน ๆ ทนาสนใจนอกเหนอไปจากทไดศกษามาแลว คอ

๑. ควรศกษารปแบบการพดสนทรพจนเพอใชในการเผยแผหลกพทธธรรม ของทาน

พระอาจารยสเทพ สเทโว ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร

๒. ควรศกษาเปรยบเทยบการเขยนกบการพดสนทรพจนเพอใชในการเผยแผหลก

พทธธรรม วามประสทธภาพและประสทธผลตางกนอยางไร

๓. ควรศกษารปแบบการจดอบรมเยาวชนในโครงการ “ยววาทศลปสมพนธ” ของศนย

ยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร

๔. ควรศกษาอทธผลของบทสนทรพจนทมผลตอสงคมในยคปจจบน

๕. ควรศกษาการแปลบทสนทรพจน ภาคธรรมะเปนภาษาองกฤษ

๑๕๐

บรรณานกรม

๑. ภาษาไทย :

ก. ขอมลปฐมภม

๑) พระไตรปฏก

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. พระไตรปฎกภาษาบาล. ฉบบมหาจฬาเตปฎก. ๒๕๐๐.

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. พระไตรปฎกภาษาไทย. ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.

เฉลมพระเกยรตพระนางเจาสรกต ฯ พระบรมราชนนาถ พทธศกราช ๒๕๓๙

๒) หนงสอ/เอกสาร พระอาจารยสเทพ สเทโว. หลกการเขยนบทสนทรพจน. ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๓. เอกการอดสาเนา.

_________. บทประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๓. ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๓.

_________. ประกวดบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๔. ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๔.

_________. บทบรรยายธรรม วสาขบชา ๒๕๔๕. ราชบร : ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย,

๒๕๔๕.

_________. บทสนทรพจน ๒๕๔๖. ราชบร : ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๖.

_________. บทสนทรพจน ๒๕๔๗. ราชบร : ศนยยววาทศลป วดพระศรอารย, ๒๕๔๗.

_________. บทสนทรพจนบรรยายธรรมทวไป ๒๕๔๓–๔๗. ราชบร : ศนยยววาทศลป

วดพระศรอารย, ๒๕๔๔–๔๗.

ข. ขอมลทตยภม

๑) หนงสอ

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. วรรณลกษณวจารณ เลม ๒. พมพครงท ๕. กรงเทพ ฯ : โรง

พมพครสภา ลาดพราว, ๒๕๔๔.

๑๕๑

คมสน หตะแพทย,บรรณาธการ. เขยนชวต เทคนคการเขยนใหประสบผลสาเรจ. พมพครงท ๒.

กรงเทพ ฯ : บรษทรงศลปการพมพ (๑๙๗๗) จากด, ๒๕๔๒.

จตรจานงค สภาพ. ทฤษฎธรซาวด. กรงเทพ ฯ : สานกพมพ หจก.สยามธรกจฟลม, ๒๕๔๖.

จมพจน วนชกล และคณะ. หองสมดและการศกษาคนควา. กรงเทพ ฯ : เคลดไทย, ๒๕๒๖.

จมพล สวสดยากร. หลกและวธการวจยทางสงคมศาสตร. กรงเทพ ฯ : โรงพมพสวรรณภม,

๒๕๒๐.

จานงค อดวฒนสทธ. สงคมวทยาตามแนวพทธศาสตร. กรงเทพ ฯ : โรงพมพ

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๕.

ฉลวย สรสทธ. ศลปะการเขยน. กรงเทพ ฯ : สานกพมพโอเดยนสโตร, ๒๕๒๓.

ฉตรชย ศกระกาญจน. การใชภาษาไทย การเขยนเรยงความ. นครศรธรรมราช : วทยาลยคร

นครศรธรรมราช, ๒๕๑๗.

ช. ศรนอก (สมชย ศรนอก). ชวตและผลงาน พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) และนานาทศนของ

นกวชาการ. กรงเทพ ฯ : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๒.

ทวศกด ญาณประทป. การเขยนสารคด. กรงเทพ ฯ : โรงพมพอกษรไทย, ๒๕๒๕.

ทนพนธ นาคะตะ. พระพทธศาสนากบสงคมไทย. พมพครงท ๓. กรงเทพ ฯ : หจก.สหาย

บลอกและการพมพ, ๒๕๔๓.

บญยงค เกศเทศ. เขยนไทย. พมพครงท ๒. กรงเทพ ฯ : สานกพมพโอเดยนสโตร, ๒๕๒๙.

บปผา บญทพย. การเขยน. กรงเทพ ฯ : โรงพมพสานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง, ๒๕๓๐.

ปรมะ สตะเวทน. หลกนเทศศาสตร. ภาควชาการประชาสมพนธ คณะนเทศศาสตร.

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กรงเทพ ฯ : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๒๘.

ประสทธ กาพยกลอน. การเขยนภาคปฏบต. กรงเทพ ฯ : สานกพมพไทยวฒนาพานช, ๒๕๑๘.

ประเวศ วส. ปาฐกถาใน “ปฏรปการเรยนร ผเรยนสาคญทสด”, รวบรวมและจดพมพ

โดยคณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร สานกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาต.

กรงเทพ ฯ : โรงพมพครสภา ลาดพราว, ๒๕๔๓.

ปรชา ชางขวญยน. เทคนคการเขยนและผลตตารา. พมพครงท ๒. กรงเทพ ฯ : สานกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๒.

ปรชา ทชนพงศ. การเขยนผลงานทางวชาการ. กรงเทพ ฯ : สานกพมพโอเดยนสโตร, ๒๕๓๕.

เปลอง ณ นคร. คาบรรยายวชาการประพนธและหนงสอพมพ. กรงเทพ ฯ : สานกพมพ

๑๕๒

ไทยวฒนาพาณช, ๒๕๑๔.

_________. ศลปะแหงการประพนธ. พมพครงท ๓. กรงเทพ ฯ : บรษทสานกพมพขาวฟาง

จากด, ๒๕๔๑.

พรทพย แฟงสด และคณะ. คมอภาษาไทย. ฉบบรวม ม. ๔-๕-๖ ฉบบบรบรณ. กรงเทพ ฯ : หจก.

สานกพมพฟสกสเซนเตอร, ๒๕๓๒.

พระครกลยาณสทธวฒน (สมาน กลยาณธมโม). เอตทคคะในพระพทธศาสนา. พมพครงท ๖.

กรงเทพ ฯ : โรงพมพ บรษทสหธรรมกจากด, ๒๕๔๖.

พระราชวรมน (ประยทธ ปยตโต). พทธธรรม ฉบบปรบปรงและขยายความ. พมพครงท ๓.

กรงเทพ ฯ : มหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๒๙.

พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต). พจนานกรมพทธศาสตรฉบบประมวลธรรม. พมพครงท ๖.

กรงเทพ ฯ : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๒.

_________. พทธศาสนาในฐานะเปนรากฐานของวทยาศาสตร. พมพครงท ๓. กรงเทพ ฯ : โรง

พมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๖.

_________. ศาสนาและเยาวชน. กรงเทพ ฯ : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๒.

_________. มองอเมรกามาแกปญหาไทย. พมพครงท ๗. กรงเทพ ฯ : สานกพมพมลนธ

โกมลคมทอง, ๒๕๓๔.

พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต). ความสขทสมบรณ. พมพครงท ๖. กรงเทพ ฯ : โรงพมพบรษท

สหธรรมกจากด, ๒๕๔๐.

_________. ทศวรรษธรรมทศนพระธรรมปฎก หมวดสงคมศาสตรและมนษยศาสตร.กรงเทพ ฯ :

ธรรมสภา, ๒๕๔๓.

_________. พระพทธศาสนาพฒนาคนและสงคม. กรงเทพ ฯ : โรงพมพสวนทองถน

กรมการปกครอง, ๒๕๔๐.

_________. สถานการณพทธศาสนาพลกหายนะเปนพฒนา. พมพครงท ๒. กรงเทพ ฯ : บรษท

สหธรรมก จากด, ๒๕๓๘.

พทธทาสภกข. การศกษาคออะไร. กรงเทพ ฯ : สานกพมพหนงสอธรรมบชาของคณะเผยแผ

วธการดาเนนชวตอนประเสรฐ, ๒๕๒๑.

_________. การศกษาและการรบปรญญาในพระพทธศาสนา. กรงเทพ ฯ : อตมมโย,(ม.ป.ป).

_________. คนถงธรรม – ธรรมถงคน. กรงเทพ ฯ : สานกพมพแสงธรรม, ๒๕๓๗.

๑๕๓

_________. ความสขแทมอยแตในงาน. กรงเทพ ฯ : สานกพมพหนงสอธรรมบชาของคณะ

เผยแผวธการดาเนนชวตอนประเสรฐ, ๒๕๒๑.

_________. ธรรมศาสตรา. กรงเทพ ฯ : หจก.การพมพ, ๒๕๑๖.

ไพโรจน อยมณเทยร. คมธรรมทานพทธทาส. กรงเทพ ฯ : สานกพมพสขภาพใจ, ๒๕๓๗.

ยดา รกไทย, เบญจมาศ อาพนธ. คนฉลาดเขยน. พมพครงท ๒. กรงเทพ ฯ : บรษทเอกซเปอร

เนท จากด, ๒๕๔๒.

รจตลกษณ แสงอไร. นเทศศาสตรเบองตน. กรงเทพ ฯ : เจาพระยาการพมพ, ๒๕๓๐.

วจตรา แสงพลสทธ และคณะ. การใชภาษาไทย (ท ๑๐๑). กรงเทพ ฯ : สานกพมพ

โอเดยนสโตร, ๒๕๒๒.

ส. พมสวรรณ. เขยนหนงสอใหไดสกเลม. พมพครงท ๒. กรงเทพ ฯ : บรษทโรงพมพ

ไทยวฒนาพานช จากด, ๒๕๔๒.

สมพร มนตะสตร แพงพพฒน. การเขยนเพอการสอสาร. กรงเทพ ฯ : สานกพมพ

โอเดยนสโตร, ๒๕๔๐.

สมภพ เทศวรช. ชดหลกการและการใชภาษา. กรงเทพ ฯ : ส. การพมพ, ๒๕๒๑.

สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก. พระโอวาท. กรงเทพ ฯ :

โรงพมพการศาสนา, ๒๕๔๖.

สนท ตงทว. การใชภาษาเชงปฏบต. พมพครงท ๒. กรงเทพ ฯ : สานกพมพโอเดยนสโตร, ๒๕๓๘.

_________. ความรและทกษะทางภาษา. กรงเทพ ฯ : สานกพมพโอเดยนสโตร, ๒๕๒๘.

สถต วงศสวรรค. จตวทยาสงคม. กรงเทพ ฯ : หางหนสวนจากด บารงสาสน, ๒๕๒๙.

สทธา พนจภวดล และคณะ. การเขยน. กรงเทพ ฯ : สานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง,๒๕๒๒.

เสาวนย สกขาบณฑต. การเขยนสาหรบการสอสาร. กรงเทพ ฯ : สานกพมพดวงกมล, ๒๕๓๔.

อวยพร พานช และคณะ. ภาษาและหลกการเขยนเพอการสอสาร. กรงเทพ ฯ : สานกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๓.

อรวรรณ ปลนธนโอวาท. การสอสารเพอการโนมนาวใจ. พมพครงท ๓. กรงเทพฯ : สานกพมพ

แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๖.

อญชล ทองเอม. การพฒนาการเขยน. กรงเทพ ฯ : คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยธรกจ

บณฑตย, ๒๕๔๑.

เอกฉท จารเมธชน. การใชภาษาไทย. กรงเทพ ฯ : สานกพมพโอเดยนสโตร, ๒๕๒๘.

๑๕๔

๒) วทยานพนธ

เดชา ชาภกด. “วเคราะหหลกจรยธรรมในวรรณคดสภาษตพระรวง”. วทยานพนธอกษรศาสตร

มหาบณฑต. สาขาจรยศาสตรศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๒.

นกจ พลายชม. “วเคราะหวรรณกรรมของพทธทาส”. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต.

ภาควชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๒๓.

พระมหาบญเลศ ธมมทสส (โอฐส). “วธการเผยแผพระพทธศาสนาของพระราชวทยาคม

(หลวงพอคณ ปรสทโธ)”. วทยานพนธปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต.

สาขาธรรมนเทศ บณฑตวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๓.

พระมหาพรพงษ ปญาโภ (จาปาใด). “วเคราะหพทธจรยธรรมทปรากฏในกวนพนธ : ศกษา

เฉพาะกรณกวนพนธรางวลซไรท(ประเทศไทย)”. วทยานพนธพทธศาสตร

มหาบณฑต. สาขาวชาพระพทธศาสนา บณฑตวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๖.

พระมหาสมชย สรวฑฒโน (ศรนอก). “หลกธรรมทางพระพทธศาสนาทปรากฏอยในบทเพลง

ลกทงไทย”. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชาพระพทธศาสนา บณฑต

วทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๗.

พระมหาสรเดช สรสกโก (อนทรศกด). “อทธพลของพระพทธศาสนาทมตอวรรณคดไทย : ศกษา

เฉพาะกรณ เสภาเรองขนชาง ขนแผน”. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชา

พระพทธศาสนา บณฑตวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๙.

พระมหาสญญา ปญาวจตโต (โปรงใจ). “ศกษารปแบบและแนวทางการเผยแผพทธธรรมของ

พระครพศาลธรรมโกศล (สพจน กจนโก, ‘หลวงตา – แพรเยอไม’)”, วทยานพนธ

พทธศาสตรมหาบณฑต. สาขาธรรมนเทศ บณฑตวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๓.

๑๕๕

พระมหาวฒน วฑฒนสธ (อปคา). “คาสอนเรองคณธรรมทางพระพทธศาสนาทปรากฏในภาษต

ลานนา”. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชาพระพทธศาสนา

บณฑตวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๗.

รตนาภรณ บางจรง. “การวเคราะหปาฐกถาธรรมของพระเทพวสทธเมธ(ปญญานนทภกข)”.

วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต. วชาเอกภาษาไทย บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, ๒๕๓๗.

วไลลกษณ เลกศรรตน. “วเคราะหเรองสนของแพรเยอไม”. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต.

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, ๒๕๒๒.

สมบต เสรมศลป. “วรรณกรรมคาสอนพระพยอม กลยาโณ”. ปรญญานพนธการศกษา

มหาบณฑต. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, ๒๕๒๙.

๓) บทสมภาษณ

บทสมภาษณ ๑. ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว. ประธานศนยยววาทศลป ๓ ครง

ครงท ๑ สมภาษณเมอ ๑๐ มนาคม ๒๕๔๘.

ครงท ๒ สมภาษณเมอ ๒๐ มนาคม ๒๕๔๘.

ครงท ๓ สมภาษณเมอ ๓๐ มนาคม ๒๕๔๘.

๒. พระสงฆทมความสามารถในดานการเขยนทมชอเสยงในปจจบน ๓ ทาน

๑. สมภาษณทานพระมหาวฒชย วชรเมธ (ว.วชรเมธ). ๑๗ มกราคม ๒๕๔๙.

๒. สมภาษณทานพระมหาวระพนธ ชตปโญ (ชตปญโญ). ๒๕ มกราคม ๒๕๔๙.

๓. สมภาษณทานพระมหาสเทพ สปณฑโต. ๑๓ มกราคม ๒๕๔๙.

๓. กลมผเขารบการอบรมทไดนาบทสนทรพจนไปใชในชวตประจาวน ๑๒ ทาน

๑. สมภาษณพระครวนยธรทองสข สจตโต. ๒๑ มกราคม ๒๕๔๙.

๒. สมภาษณพระมหาสมศกด สรวฑฒโน. ๒๐ มกราคม ๒๕๔๙.

๓. สมภาษณพระมหาเมธ สนตจตโต. ๑๖ มถนายน ๒๕๔๘.

๔. สมภาษณพระสถาพร แหวนเงน. ๖ มถนายน ๒๕๔๘.

๕. สมภาษณสามเณรศกดชย จนทรสงหหาญ. ๖ มถนายน ๒๕๔๘.

๑๕๖

๖. สมภาษณอาจารยชตนนท คณานนท. ๑๖ มนาคม ๒๕๔๘.

๗. สมภาษณนางสาวอรพม ทองเพชร. ๑๕ มนาคม ๒๕๔๘.

๘. สมภาษณนายมานะชย ธรรมาวฒ. ๑๕ มนาคม ๒๕๔๘.

๙. สมภาษณนางสาวสมลกษณ วงษสนท. ๒๐ มนาคม ๒๕๔๘.

๑๐. สมภาษณนายสขสนต วฒนสนทร. ๒๐ มนาคม ๒๕๔๘.

๑๑. สมภาษณนางสาวธนศา สวรรณสนธ. ๒๐ มนาคม ๒๕๔๘.

๑๒. สมภาษณเดกหญงปวณา ชนศภร. ๒๐ มนาคม ๒๕๔๘.

๑๕๐

ประวตผวจย

ชอ พระมหาสาราญนอย ถรธมโม (ฟสนเทยะ)

เกด วนท ๑๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๒๐

ภมลาเนา บานเลขท ๒๖ หม ๙ บานจะบ ตาบลหนองบวตะเกยด อาเภอดานขนทด

จงหวดนครราชสมา ๓ ๐ ๒ ๑ ๐

บรรพชา วนท ๒๙ มนาคม พ.ศ. ๒๕๓๓ (พระครสขมธรรมวจารณ พระอปชฌาย)

อปสมบท วนท ๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๑ (พระเทพรตนสธ ป.ธ.๗, B.A., M.A.

รองเจาคณะภาคเจา ๗, เจาอาวาสวดปทมคงคา, พระอปชฌาย) ประวตการศกษา - พ.ศ. ๒๕๓๕ นกธรรมชนเอก วดเจดยงาม ตาบลเวยง อาเภอฝาง

สานกเรยนคณะจงหวดเชยงใหม

- พ.ศ. ๒๕๔๒ เปรยญธรรม ๕ ประโยค

สานกเรยนวดปทมคงคา เขตสมพนธวงศ กรงเทพมหานคร

- พทธศาสตรบณฑต สาขาบรหารการศกษา (เกยรตนยม) คณะครศาสตร

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย รน ๔๘/๒๕๔๖

ประสบการณทางาน - พ.ศ. ๒๕๓๙ เปนประธานสามเณรวดปทมคงคา

- พ.ศ. ๒๕๔๒ - ปจจบน เปนครสอนนพกะ, ครสอนพระปรยตธรรม

โรงเรยนพทธมามกะผเยาว วดปทมคงคา

- พ.ศ. ๒๕๔๒ - ปจจบน เปนครพระชวยสอนศลธรรม ชนมธยมศกษาปท ๖

โรงเรยนมธยมวดสงห เขตจอมทอง กรงเทพมหานคร

- พ.ศ. ๒๕๔๔ - ปจจบน เปนครพระชวยสอนศลธรรม ชนมธยมศกษาปท ๒-๓

โรงเรยนศกษานาร เขตวดกลยาณฯ กรงเทพมหานคร

- พ.ศ. ๒๕๔๔ - ปจจบน เปนหวหนาแผนกประชาสมพนธ วดปทมคงคา

- พ.ศ. ๒๕๔๔ - ปจจบน เปนประธานชมรมสนทนาวาทศลป วดปทมคงคา

- พ.ศ. ๒๕๔๗ - ปจจบน เปนบรรณารกษหองสมด วดปทมคงคา

ทอยปจจบน วดปทมคงคา คณะ ๖ ถนนทรงวาด แขวงสมพนธวงศ

เขตสมพนธวงศ กรงเทพมหานคร ๑๐๑๐๐ โทร. ๐๖ - ๕๑๓–๕๐๓๑

๑๕๐

ภาคผนวก ก. ประวตและผลงาน

ของทานพระอาจารยสเทพ สเทโว

ประธานศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร

ชอ พระอาจารยสเทพ สเทโว

เกด ๑๓ ตลาคม ๒๕๐๑

ณ. ตาบลสนามแยก อาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

มพนอง ๔ คน ทานเปนลกคนสดทอง

วทยฐานะ น.ธ.เอก, นเทศศาสตรบณฑต บรรพชา-อปสมบท

- พ.ศ. ๒๕๑๖ บรรพชาเปนสามเณร เมออาย ๑๕ ป

- พ.ศ. ๒๕๒๒ อปสมบทเปนพระภกษ เมออาย ๒๑ ป จาพรรษาทวดศาลาตก

จงหวดนครปฐม

พระอปชฌาย พระครสทธชยวศาล

พระกรรมวาจาจารย พระสมหเหวา ธมมทโป

พระอนสาวนาจารย พระสมหไสว สจตโต

ปจจบนดารงตาแหนง ประธานศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร

งานประกาศศาสนา เผยแผธรรมะทางสถานวทย, โทรทศน และองคกรทวไป

ไดรบเกยรตจากทางราชการ ผบาเพญประโยชนตอสงคม

ของกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

เกยรตคณทไดรบ รางวลภมปญญาทองถนดานการเผยแผ

ประสบการณและความสามารถ เปนมความรความชานาญพเศษในการอบรม

ตามหนวยงานตาง ๆ ดานการพดและการเขยนบทสนทรพจน

การฝกฝนประสบการณ - อาย ๒๒ ป ฝกฝนประสบการณการเขยนรอยกรอง

- อาย ๒๕ ป ฝกฝนประสบการณการพด

- อาย ๓๔ ป ฝกฝนประสบการณการเขยนรอยแกว

๑๕๑

บคคลตนแบบในฝกฝนตนเอง - ดานการพด(ฆราวาส) อาจารยทนวตร มฤคพทกษ

- ดานการพด(พระสงฆ) ทานปญญานนทภกข

- ดานแนวความคด ทานพทธทาสภกข

- ดานการเขยนรอยกรอง เนาวรตน พงษไพบลย

- ดานการเขยนรอยแกว ศาสตราจารย ดร.ระว ภาวไล

‘รงค วงศสวรรค

ผลงานดานการเขยนบทสนทรพจน - ตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๔๗ มจานวน ๑๕๐ เรอง

ความเปนมาของศนยยววาทศลป วดพระศรอารย

- ผกอตง พระอาจารยสเทพ สเทโว

- กอตงเมอ ป พ.ศ. ๒๕๓๔ - แรงบนดาลใจในการตอตงศนย อยากจะใหเยาวชนไทยคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน

อยากใหเยาวชนไดฝกฝนพฒนาตนเอง เปนคนมคาในสงคม

กจกรรมทจดขนในแตละป

๑. จดอบรมดานการพดสนทรพจน ๒ ครง

- ทกวนท ๑๖ - ๑๘ เดอนมกราคมของทกป

- ทกวนท ๔– ๖ เดอนมถนายนของทกป

๒. จดอบรมหลกสตรโครงสรางการเขยนบทสนทรพจน เปนเวลา ๑ เดอน

ในชวงเดอนเมษายนของทกป

๓. จดการอบรมรวมกบกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ในตางจงหวด และตามโรงเรยนตาง ๆ ๒๐ ครง

๔. รบอบรมพเศษ วนเสาร – อาทตย ตามหนวยงานทแจงความประสงค

๕. จดประกวดสนทรพจน ทวดพระศรอารย ตาบลบานเลอก อาเภอโพธาราม

จงหวดราชบร ในโอกาสตาง ๆ เชน วนสนทรภ, วนแม, วนพอ, วนเยาวชน,

วนคร, วนปใหม, และวนสาคญทางพระพทธศาสนา เปนตน กจกรรมการฝกอบรม แบงเปน ๔ ภาค คอ

๑๕๒

๑. ภาคทฤษฎ เปนการความรเรองการพดการเขยน โดยพระอาจารยสเทพ สเทโว

ม ๔ บท คอ

บทท ๑ การแนะนาตว

บทท ๒ ความประทบใจ

บทท ๓ สรางโครงเรอง

บทท ๔ การพดโดยฉบพลน

๒. ภาคปฏบต เปนการนาภาคทฤษฎมาใชในภาคปฏบต ม ๖ บท คอ

บทท ๑ เนนคาคม

บทท ๒ เนนคาอปมา

บทท ๓ เนนการเจาะลก

บทท ๔ เนนการสรางความคด

บทท ๕ เนนคาสวยงาม

บทท ๖ เนนทกอยาง

๓. ภาคประเมน เปนการประเมนการพดการเขยนของผเขารบการอบรม

และใหคาแนะนา แนวทางการแกไขปรบปรง ในการมอบรางวลในกจกรรม ม ๓ ลกษณะ คอ

๓.๑ รางวลแกนกพดนกเขยนดเดนประจากลม เปนรางวลทมอบให

แกผเขาอบรมทสามารถผานการแขงขนประกวดในกลม จานวน ๑ คน จากสมาชก

ในกลม

๓.๒ รางวลนกพดนกเขยนยอดเยยมประจารน เปนรางวลทมอบใหแกผผาน

การแขงขนจากตวแทนกลมทชนะเลศในแตละกลม จานวน ๑ คน จากจานวน

ผเขาอบรมในแตละครงมจานวน ๔๐๐ - ๕๐๐ คน เปนนกพดยอดเยยมประจารน

ซงถอวาเปนรางวลสงสด เปนเกยรตเปนความภมใจของผเขารบการอบรม

๓.๓ รางวลนกพดนกเขยนเหรยญทองดเดน เปนรางวลทมอบใหกบนกเรยน

ผเขารวมการประกวดสนทรพจนในโอกาสตาง ๆ ของวดพระศรอารย จ.ราชบร

๔. ภาคนนทนาการ เปนการใหความสนกสนาน โดยกลมพเลยงททาหนาทเปน

ผชวยในการฝกอบรมในแตละฐาน ซงมทมงานวทยากรผชวยในการอบรม จานวน ๕๐ คน

แบงเปน ๑๐ กลม ๆ ใชวทยากรพเลยงกลมละ ๓ - ๕ คน ในกลมพเลยงเหลานถอวาเปนนก

พดทมความชานาญ ผานการพดการฝกฝน มประสบการณ เปนวทยากรแกนนาในกลมไดเปน

อยางด ซงกจกรรมภาคนนทนาการน ทานพระอาจารยสเทพ สเทโว ไดมอบหมายใหทมงาน

๑๕๓

ว ท ย า ก ร

ผชวยรบผดชอบเปนผทาหนาทและดาเนนกจกรรมตาง ๆ ในการเขาอบรม เยาวชนตวอยางทสรางชอเสยงจากศนยยววาทศลป วดพระศรอารย

๑. นางสาวเมธรา กฤษณเศรณ นกศกษาปรญญาเอก สาขาวทยาศาสตร

๒. นายหนง คงกระพนธ พธกรรายการโทรทศน ชอง ๙

๓. นางสาวอรพมพ รกษาผล นกแสดงปาฐกถา, นกรอง

๔. เดกหญงสโรชา เกดนพคณ นกเรยนทนพระราชทาน

๕. เดกหญงปวณา ชนศภร นกพดสนทรพจน ระดบประเทศ ผลงานถวยรางวลชนะเลศ จากการฝกอบรมของพระอาจารยสเทพ สเทโว

๑. ถวยพระราชทานจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว จานวน ๓ ถวย ไดแก

๑.๑ รางวลชนะเลศ นายหนง คงกะพนธ

๑.๒ รางวลชนะเลศ นางสาวพรศรนทร สดแสง

๑.๓ รางวลชนะเลศ นางสาวกษรน วงศกตตชวลต

๒. รายชอสมาชกของนกเรยนศนยยววาทศลป วดพระศรอารย ตาบลบานเลอก

อาเภอโพธาราม จงหวดราชบร ทไดรบรางวลชนะเลศตาง ๆ จานวน ๑๘ คน ไดแก

๒.๑ นายสขสนต วฒนสนทร

๒.๒ นางสาวนชจรา ตะส

๒.๓ นางสาวสมลกษณ วงษสนท

๒.๔ นางสาวธนศา สวรรณสนธ

๒.๕ นางสาวณฐวรรณ ตนมณ

๒.๖ นางสาวอรพมพ รกษาผล

๒.๗ นางสาวนพา ลงกา

๒.๘ นางสาววนวสาข ปองเปน

๒.๙ นางสาวพชราภรณ ดดอม

๒.๑๐ เดกหญงสโรชา เกดนพคณ

๒.๑๑ เดกหญงสธรา แสนมนตรกล

๑๕๔

๒.๑๒ เดกหญงแกวใส เจรญศร

๒.๑๓ เดกหญงสชนกา ชนชชวาลยรตน

๒.๑๔ เดกหญงสานนท ศรโภคาวรตน

๒.๑๕ เดกหญงธตมา กระจางจนดา

๒.๑๖ เดกหญงสนสา สนทศนย

๒.๑๗ เดกหญงชตมา ถนพงมายา

๒.๑๘ เดกหญงปวณา ชนศภร

๒. รางวลชนะเลศตาง ๆ ทไดรบจากพระหตถสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยาม

บรมราชกมาร จานวน ๒๓ รางวล ไดแก

- ป พ.ศ. ๒๕๔๐ จานวน ๓ รางวล

- ป พ.ศ. ๒๕๔๑ จานวน ๗ รางวล

- ป พ.ศ. ๒๕๔๓ จานวน ๘ รางวล

- ป พ.ศ. ๒๕๔๕ จานวน ๕ รางวล

๓. ป พ.ศ. ๒๕๔๐ รางวลชนะเลศตาง ๆ ทไดรบจากพระหตถ พระเจาวรวงศเธอ

พระองคเจาโสมสวล พระวรราชานดดามาต จานวน ๒ รางวล

๔. ป พ.ศ. ๒๕๔๒ รางวลชนะเลศตาง ๆ ทไดรบจากพลตรสนน ขจรประศาสน

(รองนายกรฐมนตร, รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย) ผแทนพระองค ฯ จานวน ๓ รางวล

๕. ป พ.ศ. ๒๕๔๖ รางวลชนะเลศตาง ๆ ทไดรบจาก นายเกษม วฒนชย องคมนตร

เปนผแทนพระองค ฯ จานวน ๒ รางวล

๖. รางวลชนะเลศในการประกวดสนทรพจน ระดบอดมศกษา ทไดรบจากนายชวน

หลกภย ไดแก ป พ.ศ. ๒๕๔๓ จานวน ๑ รางวล และป พ.ศ. ๒๕๔๖ จานวน ๑ รางวล

จานวนผเขารบการอบรมในแตละป จานวน ๑,๕๐๐ คน

ภาคผนวก ข. ภาพกจกรรมของศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร

๑๕๕

คณะวทยากรพเลยง กลมนกเรยนผเขารบการอบรม กลมนกเรยนผเขารบการอบรม

พระอาจารยสเทพ กาลงบรรยายวธการคดแกคณะคร-อาจารย และนสต จากจฬาลงกรณมหาวทยาลย

พระอาจารยสเทพ

กาลงบรรยายหลกสตรการเขยน เกยรตบตรผทาคณประโยชน

แกสงคม

พระอาจารยสเทพ

กาลงบรรยายหลกสตรการพด

พระอาจารยสเทพ สเทโว ประธานศนยยววาทศลป วดพระศรอารย จงหวดราชบร

๑๕๖

ผลงานของศนยยววาทศลป วดพระศรอารย ถวยพระราชทานจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

และรางวลพระราชทานจากพระหตถ

สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

พระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาโสมสวล

พระวรราชานดดามาต

และผแทนพระองค ฯ

ผเขารบการอบรมฝกทกษะดานการพด พเลยงทาหนาทในการประเมนผลการพด

กจกรรมการประกวดสนทรพจน

พระอาจารยสเทพกลาวเปดงาน

กลมนกเรยนผเขารวมการประกวด

ภาคผนวก ค. พระสงฆผใหการสมภาษณประกอบการทาวทยานพนธ

๑๕๗

พระสงฆผใหการสมภาษณ รปท ๑

๑๕๘

พระสงฆผใหการสมภาษณ รปท ๒

พระสงฆผใหการสมภาษณ รปท ๓

๑๕๙

ภาคผนวก ง. ภาพผลงานและการสมภ สงฆผใหการสมภาษณ

าษณของพระ

๑๖๐

ผวจย..พระมหาสาราญนอย

ก

ผวจย..พระมหาสาราญนอย ทาน ว.วชรเมธ กเขยนชอดง น

าลงสมภาษณ ทาน ว.วชรเมธ กาลงสมภาษณ ทาน ว.วชรเมธ ก บผลงานการเขยนกวา ๓๐ เรอง

ทาน ว.วชรเมธ กาลงเซนชอในหนงสอผลงา และมอบให พระมหาสาราญนอย ผน วจย

ผลงานบทความ บทสมภาษ ตพมพลงในน ยสารตาง ณท ต ๆ

บทสมภาษณใน งสอพมพตาง ๆ หน

และเก เดน”ยรตรางวล “ผเผยแผพระพทธศาสนาด

๑๖๑

การเปดตวหนงสอเลมแรก ทานชตปญโญ

เปดตว อดงทานชตปญโญ กเขยนชอดง น

สานกพมพดเอมจ รวมกบนกเขยนช กาลงเซนชอใหกบผรวมงาน

เปดตวในงานสปดาหหนงสอแหงชาต มผสนใจ เขารวมฟงเปนจานวนมาก

ทานชตปญโญ

กาลงกล ขยน าวถงผลงานการเ

ทานชตปญโญ

กาลงแน รเขยน ะนาเทคนควธกาผวจย ..พระมหาสาราญนอย

กาลงสมภาษณทานชตปญโญ

ทานชตป โญ มอบหนงสอผลงาน ใหกบพระมหาสาราญนอยผวจย ญ

๑๖๒

ผวจย…พระมหาสาราญนอย

ท

ทานพระมหาสเทพ สปณฑโต

กาลงสมภาษณ

านพร ฑโต ะมหาสเทพ สปณ

นกเขยนบทความ

และกว าง ๆ นพนธในนตยสารต

ทานพระมหาส พ สปณฑเท โต

แนะนาผลงานการเขยน

ทานพระมหาสเทพ สปณฑโต ทานพระมหาสเทพ สปณฑโต

กาลงแนะนาเทคนค

และว ธ ธการเขยนบทกวนพน

กาลงกลาวถง

คณส แผฯมบตของนกเผย

ผวจย..พระมหาสาราญนอย ถายภาพกบท พระมหาสเทพ สปณฑโต ไวเปนทระลก าน

ผทาวจย..พระมหาสาราญนอย ถรธมโม พระมหาจรยทธ จรยทโธ ผชวยในการถายภาพ