1

88 ĐÊ VĂN CAM THU LƠP 5

§Ò 1: Trong bµi Dõa ¬i! (TiÕng ViÖt5 , tËp mét), nhµ th¬ Lª Anh Xu©n cã viÕt:“Dõa vÉn ®øng hiªn ngang cao vótL¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng RÔ dõa c¾m s©u vµo lßng ®©t,

Nh d©n lµng b¸m chÆt quª h¬ng.” Em h·y cho biÕt: h×nh ¶nh c©y dõa trong ®o¹n th¬ trªnnãi lªn nh÷ng ®iÒu g× ®Ñp ®Ï vÒ ngêi d©n miÒn Nam trong kh¸ng chiÕn chèng Mü?

BµI LµM: Trong khæ th¬ trªn (trÝch trong bµi Dõa ¬i) cña nhµ th¬ Lª Anh Xu©n, ta thÊy t¸c gi¶ nh muèn th«ng qua h×nh tîng c©y dõa ®Ó ca ngîi phÈm chÊt kiªn cêng, anh dòng, hiªn ngang, tù hµo trong chiÕn ®Êu cña ngêi d©n miÒn Nam. §ång thêi t¸c gi¶ còng muèn nãi lªn phÈm chÊt trong s¸ng, thñy chung, dÞu dµng, ®Ñp ®Ï trong cuéc sèng vµ ý chÝ kiªn cêng b¸m trô, g¾n bã chÆt chÏ víi m¶nh ®Êt quª h¬ng m×nh cña ngêi d©n miÒn Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu níc.

§Ò 2: T¶ c¶nh ®Ñp Sa Pa, nhµ v¨n NguyÔn Phan H¸ch ®· viÕt: “Tho¾t c¸i, l¸c ®¸c l¸ vµng r¬i trong kho¶nh kh¾c mïa thu. Tho¾t c¸i, tr¾ng long lanh mét c¬n ma tuyÕt trªn nh÷ng cµnh ®µo, lª, mËn. Tho¾t c¸i, giã xu©n h©y hÈy nång nµn víi nh÷ng b«ng hoa lay ¬n mµu ®en nhung hiÕm quý.”

(§êng ®i Sa Pa- TiÕng ViÖt 4, tËp mét, 1995) Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u ë ®o¹n v¨n trªn? Nªu t¸c dông cña c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u ®ã.

BµI LµM: Cã lÏ cha cã t¸c gi¶ nµo t¶ c¶nh Sa Pa l¹i ®Ñp ®Ï, tinh tÕ vµ sèng ®éng nh nhµ v¨n NguyÔn Phan H¸ch. T¸c gi¶ ®· khÐo lÐo sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®¶o ng÷ ®Ó nhÊn m¹nh, ®Ó lµm næi bËt vÎ ®Ñp nªn th¬ cña c¶nh s¾c thiªn nhiªn vµ thêi tiÕt ë Sa Pa. §ång thêi ®iÖp tõ “tho¾t c¸i” t¹o cho chóng ta c¸i c¶m xóc ®ét ngét, ngì ngµng tríc sù thay ®æi nhanh chãng cña thêi tiÕt ë Sa Pa. Sù thay ®æi nhanh chãng ®Õn møc bÊt ngê Êy khiÕn ngêi ®äc nh l¹c vµc mét tiªn c¶nh vËy.

§Ò 3: Trong bµi Bãc lÞch (TiÕng ViÖt 2, tËp hai., 1995) nhµ th¬ BÕ KiÕn Quèc cã viÕt:

“Ngµy h«m qua ë l¹iTrong vë hång cña con

Con häc hµnh ch¨m chØLµ ngµy qua vÉn cßn...”

Nhµ th¬ muèn nãi víi em ®iÒu g× qua ®o¹n th¬ trªn?BµI LµM:

Trong ®o¹n th¬ trªn, nhµ th¬ BÕ KiÕn Quèc nh muèn nãi víi chóng ta r»ng: Ta häc hµnh ch¨m chØ th× trong cuèn vë hång ®Ñp ®Ï cña chóng ta sÏ ®îc ghi l¹i nh÷ng ®iÓm mêi do chÝnh nh÷ng kiÕn thøc mµ ngµy ®ªm ta miÖt mµi häc tËp. Bëi vËy cã thÓ nãi: Ngµy h«m qua tuy ®· qua ®i nhng sÏ ®îc nh¾c ®Õn khi ta cã nh÷ng kiÕn thøc, cã nh÷ng thµnh qu¶ mµ “ngµy h«m qua” ta ®· tÝch lòy ®îc.

§Ò 4: BãNG M¢YH«m nay trêi n¾ng nh nung

MÑ em ®i cÊy ph¬i lng c¶ ngµy¦íc g× em hãa ®¸m m©y

Em che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m

-1-

2(Thanh Hµo)

§äc bµi th¬ trªn, em thÊy cã nh÷ng nÐt g× ®Ñp vÒ t×nh c¶m cña ngêi con ®èi víi mÑ?

BµI LµM: §äc bµi th¬ trªn, ta thÊy t×nh c¶m cña ngêi con ®èi víi mÑ m×nh thËt ®Ñp ®Ï vµ thËt ®¸ng quý träng.T×nh c¶m ®ã ®îc thÓ hiÖn qua sù c¶m th«ng víi nh÷ng viÖc lµm vÊt v¶ cña mÑ nh ph¬i lng ®i cÊy díi c¸i nãng nh nung vµ sù íc mong ®îc gãp phÇn lµm cho mÑ ®ì vÊt v¶ trong c«ng viÖc: Hãa thµnh ®¸m m©y ®Ó che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m, gióp mÑ lµm viÖc trªn ®ång m¸t mÎ, khái bÞ n¾ng nãng. §ã lµ mét t×nh th¬ng võa s©u s¾c, võa cô thÓ vµ thiÕt thùc cña ngêi con ®èi víi mÑ.

§Ò 5: Trong bµi Vµm Cá §«ng (TiÕng ViÖt 3, tËp mét), nhµ th¬ Hoµi Vò cã viÕt:

“§©y con s«ng nh dßng s÷a mÑ Níc vÒ xanh ruéng lóa, vên c©y

Vµ ¨m ¾p nh lßng ngêi mÑ Chë t×nh th¬ng trang tr¶i ®ªm ngµy.”

§äc ®o¹n th¬ trªn, em c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp ®¸ng quý cña dßng s«ng quª h¬ng nh thÕ nµo?

BµI LµM: NÕu nh ai còng cã mét dßng s«ng th× ch¾c sÏ ch¹nh lßng th¬ng nhí khi ®äc bµi th¬ “Vµm Cá §«ng” cña nhµ th¬ Hoµi Vò. Bëi dßng s«ng quª h¬ng kh«ng nh÷ng lµ n¬i n« ®ïa, ngôp lÆn cña con trÎ mµ cßn ®a níc vÒ t¾m m¸t cho ruéng lóa, n¬ng khoai, cho nh÷ng khu vên b¹t ngµn c©y tr¸i nh chÝnh dßng s÷a ngät ngµo cña mÑ nu«i dìng c¸c con tõ thöa lät lßng. Kh«ng nh÷ng thÕ mµ dßng níc ¨m ¾p nh tÊm lßng ngêi mÑ trµn ®Çy yªu th¬ng, s½n sµng chia sÎ tÊm lßng m×nh cho nh÷ng ®øa con vµ cho hÕt th¶y mäi ngêi.

§Ò 6: Trong bµi C« gi¸o líp em ( TiÕng ViÖt 2, tËp mét), nhµ th¬ NguyÔn Xu©n Sanh cã viÕt:

“C« d¹y em tËp viÕt Giã ®a tho¶ng h¬ng nhµi N¾ng ghÐ vµo cöa líp Xem chóng em häc bµi”

Em h·y cho biÕt: khæ th¬ trªn ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× næi bËt? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã gióp em thÊy ®îc ®iÒu g× ®Ñp ®Ï ë c¸c b¹n häc sinh?

BµI LµM: Trong khæ th¬ trªn, t¸c gi¶ ®· dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n hãa ®Ó cho ta thÊy ®îc tinh thÇn häc tËp rÊt ch¨m chØ cña c¸c b¹n häc sinh. Sù ch¨m chØ, miÖt mµi häc tËp cña c¸c b¹n kh«ng nh÷ng lµm vui lßng «ng bµ, cha mÑ mµ cßn lµm cho c¶nh vËt xung quanh (n¾ng) còng muèn ngõng ®ïa nghÞch ®Ó ghÐ vµo cöa líp xem c¸c b¹n häc bµi.

§Ò 7: Trong bµi ViÖt Nam th©n yªu (TiÕng ViÖt 4, tËp mét), nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt:

“ViÖt Nam ®Êt níc ta ¬i!Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬n

C¸nh cß bay l¶ rËp rên,M©y mê che ®Ønh Trêng S¬n sím chiÒu”

-2-

3 §äc ®o¹n th¬ trªn, em c¶m nhËn ®îc nh÷ng ®iÒu g× vÒ ®Êt níc ViÖt Nam?

BµI LµM: §Êt níc ViÖt Nam ta hiÖn ra trong khæ th¬ trªn cña nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi thËt giµu ®Ñp vµ ®¸ng yªu, thËt nªn th¬ vµ hïng vÜ. Sù giµu ®Ñp vµ ®¸ng yªu ®ã ®ùoc thÓ hiÖn qua nh÷ng h×nh ¶nh: BiÓn kóa mªnh m«ng høa hÑn mét sù no ®ñ, c¸nh cß bay l¶ rËp rên thËt thanh b×nh, gi¶n dÞ vµ ®¸ng yªu. Sù hïng vÜ vµ nªn th¬ ®îc thÓ hiÖn qua h×nh ¶nh ®Ønh Trêng S¬n cao vêi vîi sím chiÒu m©y phñ. §Êt níc ViÖt Nam ta t¬i ®Ñp biÕt nhêng nµo!

§Ò 8: KÕt thóc bµi Tre ViÖt Nam (TiÕng ViÖt 5, tËp mét ), mhµ th¬ NguyÔn Duy viÕt:

“Mai sau,Mai sau,Mai sau,§Êt xanh tre m·i xanh mµu tre xanh.”

Em h·y cho biÕt nh÷ng c©u th¬ trªn nh»m kh¼ng ®Þnh ®iÒu g×? C¸ch diÔn ®¹t cña nhµ th¬ cã g× ®éc ®¸o, gãp phÇn kh¼ng ®Þnh ®iÒu ®ã?

BµI LµM: Nh÷ng c©u th¬ kÕt thóc bµi “Tre ViÖt Nam” cña nhµ th¬ NguyÔn Duy nh»m kh¼ng ®Þnh mét mµu xanh vÜnh cöu cña tre ViÖt Nam, søc sèng bÊt diÖt cña con ngêi ViÖt Nam, truyÒn thèng cao ®Ñp cña con ngêi ViÖt Nam. Nhµ th¬ ®· khÐo lÐo thay ®æi c¸ch ng¾t nhÞp, ng¾t dßng vµ ®iÖp ng÷ ‘’ mai sau” gãp phÇn gîi c¶m xóc vÒ thêi gian vµ kh«ng gian nh më ra v« tËn t¹o bao ý th¬ ©m vang, bay bæng vµ ®em ®Õn cho ngêi ®äc nh÷ng liªn tëng thËt phong phó. Tõ “xanh” ®îc nh¾c l¹i 3 lÇn trong dßng th¬ víi sù kÕt hîp kh¸c nhau ( xanh tre/ xanh mµu / tre xanh) t¹o nh÷ng nÐt nghÜa ®a d¹ng, phong phó vµ kh¼ng ®Þnh sù trêng tån cña mµu s¾c, cña søc sèng d©n téc.

§Ò 9: Trong bµi VÒ th¨m nhµ B¸c (TiÕng ViÖt 5, tËp mét ), nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu viÕt:

“Ng«i nhµ thuë B¸c thiÕu thêinghiªng nghiªng m¸i lîp bao ®êi n¾ng ma

ChiÕc giêng tre qu¸ ®¬n s¬Vâng gai ru m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ.”

Em h·y cho biÕt: §o¹n th¬ gióp ta c¶m nhËn ®îc ®iÒu g× ®Ñp ®Ï, th©n th¬ng?

BµI LµM: §äc ®o¹n th¬ trªn, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu ®· cho chóng ta thÊy h×nh ¶nh ng«i nhµ cña B¸c- n¬i B¸c ®îc sinh ra vµ ®· tr¶i qua nh÷ng ngµy th¬ Êu ë quª B¸c thËt ®¬n s¬ vµ gi¶n dÞ nh bao nhiªu ng«i nhµ kh¸c ë lµng quª ViÖt Nam. M¸i tranh nghiªng nghiªng tr¶i bao mïa ma n¾ng, chiÕc giêng tre, chiÕc vâng gai thËt méc m¹c ®¬n s¬. Sèng trongng«i nhµ b×nh dÞ ®ã, B¸c ®· ®îc Êp ñ, che chë, vç vÒ bëi t×nh c¶m yªu th¬ng cña gia ®×nh (vâng gai ru m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ) vµ cã lÏ còng chÝnh n¬i ®ã ®· khëi nguån cho nh÷ng chÝ híng lín lao, vÜ ®¹i sau nµy cña B¸c §Ò 10: Trong bµi th¬ Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cã viÕt:

“Con dï lín vÉn lµ con cña mѧi hÕt ®êi, lßng mÑ vÉn theo con”

Hai dßng th¬ trªn ®· gióp em c¶m nhËn ®îc ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï?BµI LµM:

§äc hai c©u th¬ trªn, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cho chóng ta thÊy t×nh yªu th¬ng cña mÑ dµnh cho con thËt vÜ ®¹i, thiªng liªng nh m¹ch níc nguån kh«ng bao giê v¬i c¹n. Dï con ®· lín kh«n, dï ®· ®i hÕt cuéc ®êi, sèng trän c¶ cuéc ®êi th× t×nh th¬ng cña mÑ ®èi víi con vÉn cßn sèng m·i, vÉn dâi theo bªn

-3-

4con ®Ó lo l¾ng, ®Ó quan t©m, ®Ó gióp ®ì, tiÕp søc m¹nh cho con v¬n lªn trong cuéc sèng. Cã thÓ nãi: t×nh th¬ng cña mÑ dµnh cho con lµ mét t×nh th-¬ng bÊt tö.

Ph Çn I: Mét sè ®Ò c¶m thô v¨n häc Líp 5 vµ gîi ý lµm bµi (§©y chØ lµ nh÷ng ý chÝnh trong néi dung c¶m thô, yªu cÇu em ph¶i biÕt viÕt nh÷ng ý chÝnh trªn thµnh mét, hai ®o¹n v¨n hoµn chØnh, cã c©u Më, c©u KÕt vµ phÇn Th©n ®o¹n râ rµng vµ hay, chø kh«ng ®îc chØ chÐp y nguyªn nh÷ng gîi ý ®ã.)

C©u 1: Trong bµi Mïa thu míi, nhµ th¬ Tè H÷u viÕt:Yªu biÕt mÊy nh÷ng dßng s«ng b¸t ng¸tGi÷a ®«i bê dµo d¹t lóa ng« nonYªu biÕt mÊy, nh÷ng con ®êng ca h¸tQua c«ng trêng míi dùng m¸i nhµ son!

Theo em, khæ th¬ trªn ®· béc lé c¶m xóc cña t¸c gi¶ tríc nh÷ng vÎ ®Ñp g× trªn ®Êt níc chóng ta?

Gîi ýQua khæ th¬ t¸c gi¶ ®· béc lé c¶m xóc m¹nh mÏ cña m×nh tríc nh÷ng

c¶nh ®Ñp cña quª h¬ng, ®Êt níc: VÎ ®Ñp cña nh÷ng “dßng s«ng b¸t ng¸t” ®ang ch¶y gi÷a “®«i bê dµo d¹t lóa non”. Nh÷ng vÎ ®Ñp ®· høa hÑn mét cuéc sèng Êm no cho nh÷ng ngêi d©n trªn ®Êt níc chóng ta.

-VÎ ®Ñp cña nh÷ng “ con ®êng ca h¸t” (vui, phÊn khëi) v× ®îc ch¹y qua c«ng trêng ®ang x©y dùng nh÷ng m¸i nhµ ngãi míi. §ã còng chÝnh lµ vÎ ®Ñp cña h¹nh phóc ®Çy høa hÑn ®èi víi nh©n d©n ta.

C©u 2: Trong bµi ViÖt Nam th©n yªu (TV5-tËp 1), nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt:

ViÖt Nam ®Êt níc ta ¬i!Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬n.

C¸nh cß bay l¶ dËp dên,M©y mê che ®Ønh Trêng S¬n sím chiÒu.

Nªu nh÷ng c¶m nhËn cña em khi ®äc ®o¹n th¬ trªn.Gîi ý

§o¹n th¬ béc lé c¶m xóc d¹t dµo cña t¸c gi¶ tríc nh÷ng vÎ ®Ñp b×nh dÞ trªn ®Êt níc ViÖt Nam th©n yªu. H×nh ¶nh “ biÓn lóa” réng mªnh m«ng gîi cho ta niÌm tù hµo vÒ sù giµu ®Ñp, trï phó cña quª h¬ng. H×nh ¶nh “ c¸nh cß bay l¶ dËp dên” gîi vÎ nªn th¬, xao xuyÕn mäi tÊm lßng. §Êt níc cßn mang niÒm tù hµo víi vÎ ®Ñp hïng vÜ cña “®Ønh Trêng S¬n” cao vêi vîi sím chiÒu m©y phñ. §o¹n th¬ ®· gióp ta c¶m nhËn ®îc t×nh c¶m thiÕt tha yªu quý vµ tù hµo vÒ ®Êt níc cña t¸c gi¶ NguyÔn §×nh Thi.

C©u 3: Trong cuèn Håi kÝ B¸c Hå, hai nhµ v¨n Hoµi Thanh vµ Thanh TÞnh ®· t¶ phong c¶nh quª h¬ng B¸c nh sau:

Tríc m¾t chóng t«i, gi÷a hai d·y nói lµ nhµ B¸c víi c¸nh ®ång quª B¸c. Nh×n xuèng c¸nh ®ång cã ®ñ c¸c mµu xanh, xanh pha vµng cña ruéng mÝa, xanh rÊt mît mµ cña lóa ®¬ng thêi con g¸i, xanh ®Ëm cña nh÷ng rÆng tre; ®©y ®ã mét vµi c©y phi lao xanh biÕc vµ nhiÒu mµu xanh kh¸c n÷a.

§äc ®o¹n v¨n trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ chØ mµu xanh? C¸ch dïng tõ ng÷ nh vËy ®· gãp phÇn gîi t¶ ®IÒu g× vÒ c¶nh vËt trªn quª B¸c?

Gîi ý§o¹n v¨n dïng tõ ng÷ chØ mµu xanh thËt ®a d¹ng vµ phï hîp víi tõng c¶nh

vËt: ruéng mÝa xanh pha vµng, lóa chiªm ®¬ng thêi con g¸i ( giai ®o¹n ph¸t triÓn m¹nh) cã mµu xanh rÊt mît, rÆng tre xanh ®Ëm, phi lao xanh biÕc. C¸ch dïng tõ ng÷ nh vËy gãp phÇn gîi t¶ vÎ ®Ñp nªn th¬ vµ trµn trÒ søc sèng cña c¶nh vËt trªn quª h¬ng B¸c.

-4-

5C©u 4: §äc bµi th¬ sau:

Quª emBªn nµy lµ nói uy nghiªm

Bªn kia lµ c¸nh ®ång liÒn ch©n m©yXãm lµng xanh m¸t bãng c©y

S«ng xa tr¾ng c¸nh buåm bay lng trêi…(TrÇn §¨ng Khoa)

Em h×nh dung ®îc c¶nh quª h¬ng cña nhµ th¬ trÇn §¨ng Khoa nh thÕ nµo?

Gîi ýBµi th¬ cho ta thÊy quª h¬ng cña nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa rÊt ®Ñp. Mét

bªn cã ngän nói uy nghiªm nh ®øng ®ã tõ bao ®êi nay. Mét bªn lµ c¸nh ®ång réng mªnh m«ng, tr¶i xa tÝt t¾p nh ®Õn tËn ch©n trêi. ë gi÷a lµ xãm lµng th©n yªu ®îc che bëi bãng c©y xanh m¸t. Xa xa, h×nh ¶nh dßng s«ng hiÖn tr¾ng nh÷ng c¸nh buåm, tr«ng nh ®µn chim s¶i c¸nh bay trªn trêi cao. VÎ ®Ñp cña quª h¬ng nhµ th¬ lµm cho ta thªm yªu quª h¬ng ®Êt níc ViÖt Nam.

C©u 5: Trong bµi TiÕng ®µn Ba-la-lai-ca trªn s«ng §µ, nhµ th¬ Quang Huy ®· miªu t¶ mét ®ªm tr¨ng võa tÜnh mÞch võa sinh ®éng trªn c«ng trêng s«ng §µ nh sau:

Lóc ÊyC¶ c«ng trêng say ngñ c¹nh dßng s«ngNh÷ng th¸p khoan nh« lªn trêi ngÉm nghÜNh÷ng xe ñi, xe ben sang vai nhau n»m nghØChØ cßn thiÕng ®µn ng©n ngaVíi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ.

Khæ th¬ trªn cã h×nh ¶nh nµo ®Ñp nhÊt? H×nh ¶nh Êy cho ta thÊy ý nghÜa g× s©u s¾c?

Gîi ýH×nh ¶nh ®Ñp nhÊt ®îc gîi lªn qua c©u th¬:

ChØ cßn tiÕng ®µn ng©n ngaVíi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ.

§ã lµ h×nh ¶nh mang ý nghÜa s©u s¾c: gi÷a con ngêi víi thiªn nhiªn, gi÷a ¸nh tr¨ng víi dßng s«ng dêng nh cã sù g¾n bã, hoµ quyÖn thËt ®Ñp ®Ï. TiÕng ®µn ng©n nga, lan to¶ trong ®ªm tr¨ng nh lay ®éng c¶ mÆt níc s«ng §µ, lµm cho dßng s«ng nh dßng tr¨ng Êy trë nªn lÊp lo¸ng ¸nh tr¨ng ®Ñp.

C©u 6: Trong bµi Bµi ca vÒ tr¸i ®Êt, nhµ th¬ §Þnh H¶i cã viÕt:Tr¸i ®Êt nµy lµ cña chóng m×nhQu¶ bãng xanh bay gi÷a trêi xanhBå c©u ¬i, c¸nh chim gï th¬ng mÕnH¶i ©u ¬i, c¸nh chim vên sang biÓnCïng bay nµo, cho tr¸i ®Êt quay!Cïng bay nµo, cho tr¸i ®Êt quay!

§o¹n th¬ trªn gióp em c¶m nhËn ®îc nh÷ng ®iÒu g× vÒ tr¸i ®Êt th©n yªu?

Gîi ýC¶m nhËn vÒ tr¸i ®Êt th©n yªu:-Tr¸i ®Êt lµ tµi s¶n v« gi¸ cña tÊt c¶ mäi ngêi.-Tr¸i ®Êt ®îc so s¸nh víi h×nh ¶nh qu¶ bãng xanh bay gi÷a trêi xanh cho

thÊy vÎ ®Ñp cña sù b×nh yªn, cña niÒm vui trong s¸ng, hån nhiªn.-Tr¸i ®Êt hoµ b×nh lu«n Êm ¸p tiÕng chim gï (h×nh ¶nh chim bå c©u th-

êng dïng lµm biÓu tîng cña hoµ b×nh).-Tr¸i ®Êt ®Ñp vµ nªn th¬ víi h×nh ¶nh c¸nh chim h¶i ©u bay chËp chên

trªn sãng biÓn.

-5-

6C©u 7: Trong bµi H¹t g¹o lµng ta, nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa cã viÕt:

H¹t g¹o lµng taCã b·o th¸ng b¶yCã ma th¸ng baGiät må h«i saNh÷ng tra th¸ng s¸uNíc nh ai nÊuChÕt c¶ c¸ cêCua ngoi lªn bêMÑ em xuèng cÊy…

Em hiÓu ®o¹n th¬ trªn nh thÕ nµo? H×nh ¶nh ®èi lËp trong ®o¹n th¬ gîi cho em nh÷ng suy nghÜ g×?

Gîi ýH¹t g¹o cña lµng quª ta ®· tr¶i qua biÕt bao nhiªu khã kh¨n thö th¸ch to lín

cña thiªn nhiªn: nµo lµ b·o th¸ng b¶y (thêng lµ b·o to), nµo lµ ma th¸ng ba ( th-êng lµ ma lín). H¹t g¹o cßn ®îc lµm ra tõ nh÷ng giät må h«I cña ngêi mÑ hiÒn trªn c¸nh ®ång n¾ng löa: “Giät må h«i sa/ Nh÷ng tra th¸ng s¸u/ Níc nh ai nÊu/ ChÕt c¶ c¸ cê/Cua ngoi lªn bê/ MÑ em xuèng cÊy…”. H×nh ¶nh ®èi lËp cña hai dßng t¬ cuèi (“Cua ngoi lªn bê/ MÑ em xuèng cÊy”) gîi cho ta nghÜ ®Õn sù vÊt v¶, gian tru©n cña ngêi mÑ khã cã g× so s¸nh næi. Cµng c¶m nhËn s©u s¾c ®îc nçi vÊt v¶ cña ngêi mÑ ®Ó lµm ra h¹t g¹o, ta cµng thªm th¬ng yªu mÑ biÕt bao nhiªu.

C©u 8: T¶ vÎ ®Ñp cña rõng m¬ ë H¬ng S¬n (Hµ T©y), trong bµi Rõng m¬ cña nhµ th¬ TrÇn Lª V¨n cã ®o¹n:

Rõng m¬ «m lÊy nóiM©y tr¾ng ®äng thµnh hoaGiã chiÒu ®«ng gên gînH¬ng bay gÇn bay xa…

H·y ghi l¹i vµi dßng c¶m nhËn cña em khi ®äc ®o¹n th¬ trªn.Gîi ý

§o¹n th¬ gióp ta c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp hÊp dÉn cña rõng m¬ H¬ng S¬n. Rõng m¬ bao quanh nói, rõng m¬ ®îc nh©n ho¸ (“«m lÊy nói”) cµng cho ta thÊy sù g¾n bã víi nói mét c¸ch gÇn gòi, th©n thiÕt vµ yªu th¬ng. Hoa m¬ në tr¾ng nh m©y trªn trêi ®äng (kÕt) l¹i. Giã chiÒu ®«ng nhÑ nhµng gên gîn ®a h¬ng hoa m¬ lan to¶ kh¾p n¬i. Cã thÓ nãi: ®o¹n th¬ ®· vÏ ra bøc tranhmang vÎ ®Ñp cña ®Êt trêi thiªn nhiªn hoµ quyÖn trong rõng m¬ H¬ng S¬n.

C©u 9: Trong bµi Hoµng h«n trªn s«ng H¬ng cã ®o¹n t¶ c¶nh nh sau:PhÝa bªn s«ng, xãm Cån HÕn nÊu c¬m chiÒu, th¶ khãi nghi ngót c¶ mét

vïng tre tróc. §©u ®ã, tõ khóc quanh v¾ng lÆng cña dßng s«ng, tiÕng lanh canh cña thuyÒn chµi gì nh÷ng mÎ c¸ cuèi cïng truyÒn ®i trªn mÆt níc, khiÕn mÆt s«ng nghe nh réng h¬n…

(Theo Hoµng Phñ Ngäc Têng)Em h·y cho biÕt: §o¹n v¨n trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh vµ ©m thanh nµo cã

søc gîi t¶ sinh ®éng? Gîi t¶ ®îc ®iÒu g×?Gîi ý

-H×nh ¶nh cã søc gîi t¶ sinh ®éng: khãi nghi ngót c¶ mét vïng tre tróc (khi xãm Cån HÕn nÊu c¬m chiÒu)- gîi t¶ vÎ Êm ¸p, b×nh yªn cña ngêi d©n th«n xãm ven s«ng, gióp ngêi ®äc tëng tîng ra bøc tranh thuû mÆc ®¬n s¬ nhng cã c¶ mét kh«ng gian réng r·i ( khãi bay lªn bÇu trêi, tre tróc vµ s«ng níc trªn mÆt ®Êt).

-¢m thanh cã søc gîi t¶ sinh ®éng: tiÕng lanh canh cña thuyÒn chµi gì nh÷ng mÎ c¸ cuèi cïng truyÒn ®i trªn mÆt níc (ë ®©u ®ã sau khóc quanh v¾ng lÆng cña dßng s«ng) dêng nh cã søc ©m vang xa réng trong khung c¶nh tÜnh lÆng, khiÕn t¸c gi¶ cã c¶m gi¸c mÆt s«ng nghe nh réng h¬n, gîi cho ngêi

-6-

7®äc c¶m nhËn ®îc vÎ thanh b×nh vµ nªn th¬ cña mét buæi chiÒu trªn s«ng H-¬ng.

C©u 10: Trong bµi Trªn hå Ba BÓ, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt:ThuyÒn ta lít nhÑ trªn Ba BÓTrªn c¶ m©y trêi, trªn nói xanhM©y tr¾ng bßng bÒnh tr«i lÆng lÏM¸i chÌo khua bãng nói rung rinh

Theo em, ®o¹n th¬ trªn ®· béc lé nh÷ng c¶m xóc cña t¸c gi¶ khi ®i thuyÒn trªn hå Ba BÓ nh thÕ nµo?

Gîi ýKhi con thuyÒn lít nhÑ trªn Ba BÓ, nh×n thÊy c¶ m©y trêi, nói xanh in

bang trªn mÆt níc, t¸c gi¶ c¶m thÊy m×nh ®îc ®i trªn con thuyÒn ®ang tr«i trªn bÇu trêi vµ ngän nói cao, m¸i chÌo khua níc lµm cho bang nói rung rinh, c¶nh vËt thªm k× ¶o, nªn th¬. §ã lµ nh÷ng c¶m xóc tríc hå Ba BÓ ®Ñp ®Ï vµ th¬ méng, thÓ hiÖn t×nh c¶m g¾n bã s©u nÆng cña t¸c gi¶ ®èi víi thiªn nhiªn dÊt níc t¬i ®Ñp.

C©u 11: KÕt thóc bµi th¬ TiÕng väng, nhµ th¬ NguyÔn Quang ThiÒu viÕt:

§ªm ®ªm t«i võa chip m¾tC¸nh cöa l¹i rung lªn tiÕng ®Ëp c¸nhNh÷ng qu¶ trøng l¹i l¨n vµo giÊc ngñTiÕng l¨n nh ®¸ lë trªn ngµn.

§o¹n th¬ cho thÊy nh÷ng h×nh ¶nh nµo ®· ®Ó l¹i Ên tîng s©u s¾c trong t©m trÝ t¸c gi¶? V× sao nh vËy?

Gîi ý§o¹n th¬ cho ta thÊy nh÷ng h×nh ¶nh ®· ®Ó l¹i Ên tîng s©u s¾c trong

t©m trÝ t¸c gi¶: tiÕng ®Ëp c¸nh cña con chim sÎ nhá nh cÇu mong sù gióp ®ì trong ®ªm c¬n b·o vÒ gÇn s¸ng; nh÷ng qu¶ trøng trong tæ kh«ng cã chim mÑ Êp ñ sÏ m·i m·i kh«ng në thµnh chim non ®îc. Nh÷ng h×nh ¶nh ®ã lµm nªn tiÕng väng “khñng khiÕp” trong giÊc ngñ vµ trë thµnh nçi b¨n kho¨n, day døt kh«n ngu«i trong t©m hån t¸c gi¶.

C©u 12:Trong bµi Mïa th¶o qu¶, nhµ v¨n Ma V¨n Kh¸ng t¶ h¬ng th¬m trong th¶o qu¶ nh sau:

Giã t©y lít thít ba qua rõng, quyÕn h¬ng th¶o qu¶ ®i, r¶i theo triÒn nói, ®a h¬ng th¶o qu¶ ngät lung, th¬m nång vµo nh÷ng th«n xãm Chin San. Giã th¬m. C©y cá th¬m. §Êt trêi th¬m. Ngêi ®i rõng th¶o qu¶ vÒ, h¬ng th¬m ®¹m ñ Êp trong tõng nÕp ¸o, nÕp kh¨n.

H·y nªu nhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u nh»m nhÊn m¹nh h¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn trong ®o¹n v¨n trªn.

Gîi ýT¸c gi¶ ®· lÆp l¹i liªn tiÕp 3 lÇn tõ “th¬m” (®iÖp tõ), dïng c¸c tõ th¬m

nång, th¬m ®Ëm ®Ó nhÊn m¹nh h¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn. C©u ®Çu cña ®o¹n v¨n tuy dµi nhng ®îc ng¾t thµnh nhiÒu côm tõ diÔn t¶ c¬n giã mang h¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn trong rõng bay ®i xa réng. Ba c©u ng¾n tiÕp theocµng kh¼ng ®Þnh h¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn nh lan to¶, thÊm ®îm vµo tÊt c¶ thiªn nhiªn, ®Êt trêi. H¬ng th¶o qu¶ chÝn cßn Êp ñ trong tong nÕp ¸o, nÕp kh¨n cña ngêi ®i tõ rõng vÒ, th¬m m·i víi thêi gian.

C©u 13: Trong bµi MÆt trêi xanh cña t«io, nhµ th¬ NguyÔn ViÕt B×nh viÕt:

Rõng cä ¬i! Rõng cä!L¸ ®Ñp, l¸ ngêi ngêiT«i yªu thêng vÉn gäiMÆt trêi xanh cña t«i.

Theo em, khæ th¬ trªn ®· béc lé t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi quª h¬ng nh thÕ nµo?

-7-

8Gîi ý

Khæ th¬ béc lé t×nh c¶m thiÕt tha yªu quý cña t¸c gi¶ ®èi víi rõng cä cña quª h¬ng. T¸c gi¶ trß chuyÖn víi rõng cä nh trß chuyÖn víi ngêi th©n( “Rõng cä ¬i! Rõng cä!”), t¶ nh÷ng chiÕc l¸ cä võa ®Ñp võa ngêi ngêi søc sèng. H×nh ¶nh “MÆt trêi xanh cña t«i” ë c©u th¬ cuèi kh«ng chØ nãi lªn sù liªn tëng, so s¸nh chÝnh x¸c cña t¸c gi¶ (l¸ cä xoÌ nh÷ng c¸nh nhá dµI tr«ng xa nh “mÆt trêi ” d©ng to¶ chiÕu nh÷ng “tia n¾ng xanh”) mµ cßn béc lé râ t×nh c¶m yªu mÕn vµ tù hµo cña t¸c gi¶ vÒ rõng cä cña quª h¬ng.

C©u 14: KÕt bµi Hµnh tr×nh cña bÇy ong, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu cã viÕt:

BÇy ong gi÷ hé cho ngêiNh÷ng loµi hoa ®· tµn phai th¸ng ngµy.

Qua hai dßng th¬ trªn, em hiÓu c«ng viÖc cña bÇy ong cã ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï?

Gîi ýQua hai dßng th¬, ta thÊy c«ng viÖc cña bÇy ong cã ý nghÜa thËt ®Ñp

®Ï: BÇy ong rong ruæi kh¾p n¬i ®Ó t×m hoa, hót nhuþ, mang vÒ lµm thµnh nh÷ng giät mËt th¬m ngon. Nh÷ng giät mËt ong ®îc lµm nªn bëi sù kÕt tinh tõ h¬ng th¬m vÞ ngät cña nh÷ng loµi hoa. Do vËy, khi thëng thøc mËt ong, dï hoa ®· tµn phai theo thêi gian nhng con ngêi vÉn c¶m thÊy nh÷ng mµu hoa ®-îc “gi÷ l¹i” trong h¬ng th¬m, vÞ ngät cña mËt ong. Cã thÓ nãi: bÇy ong ®· gi÷ g×n ®îc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn ®Ó ban tÆng con ngêi, lµm cho cuéc sèng cña con ngêi thªm h¹nh phóc.

C©u 15: Trong bµ C« TÊm cña mÑ, nhµ th¬ Lª Hång ThiÖn cã viÕt:Bao nhiªu c«ng viÖc lÆng thÇm

Bµn tay cña bÐ ®ì ®Çn mÑ chaBÐ häc giái, bÐ nÕt na

BÐ lµ c« TÊm, bÐ lµ con ngoan.§o¹n th¬ trªn gióp em thÊy ®îc nh÷ng ®iÌu g× ®Ñp ®Ï ë c« bÐ ®¸ng yªu?

Gîi ý§o¹n th¬ cho thÊy nh÷ng ®iÒu ®Ñp ®Ï ë c« bÐ ®¸ng yªu: ©m thÇm,

lÆng lÏ lµm nhiÒu c«ng viÖc ®ì ®Çn cho cha mÑ, häc hµnh giái giang, c xö tèt víi mäi ngêi ( tÝnh nÕt tèt ).C« bÐ xøng ®¸ng lµ co tÊm trong gia ®×nh, lµ con ngoan cña cha mÑ, lu«n ®em ®Õn niÒm vui, h¹nh phóc cho mäi ngêi .

C©u 16: Ca ngîi cuéc sèng cao ®Ñp cña b¸c Hå, trong bµi th¬ B¸c ¬i !, nhµ th¬ Tè H÷u cã viÕt:

B¸c sèng nh trêi ®Êt cña taYªu tõng ngän lóa, mçi cµnh hoaTù do cho mçi ®êi n« lÖS÷a ®Ó em th¬, lôa tÆng giµ.

§o¹n th¬ trªn ®· gióp em hiÓu ®îc nh÷ng nÐt ®Ñp g× trong cuéc sèng cña B¸c Hå kÝnh yªu ?

Gîi ý§o¹n th¬ cho thÊy nh÷ng nÐt ®Ñp trong cuéc sèng cña B¸c Hå kÝnh yªu.

§ã lµ cuéc sèng gÇn gòi víi tÊt c¶ mäi ngêi nh trêi ®Êt cña ta, cuéc sèng trµn ®Çy t×nh yªu th¬ng ®Õn tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa. C¶m ®éng nhÊt lµ cuéc sèng cña B¸c lu«n v× h¹nh phóc cña con ngêi. B¸c hi sinh c¶ ®êi m×nh v× cuéc sèng ®Êu tranh giµnh ®éc lËp, tù do cho mçi ®êi n« lÖ, v× niÒm vui cho tÊt c¶ mäi ngêi (“S÷a ®Ó em th¬, lôa tÆng giµ “).

C©u 17: §äc hai c©u ca dao :-Ai ¬i, ®õng bá ruéng hoang,

Bao nhiªu tÊc ®Êt, tÊc vµng Êy nhiªu.

-8-

9-Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy

B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong lu.Em hiÓu ®ùoc ®iÒu g× cã ý nghÜa ®Ñp ®Ï trong cuéc sèng cña con ng-

êi? Gîi ý

Hai c©u ca dao ®· ghóp ta hiÓu ®îc ý nghÜa ®Ñp ®Ï cña lao ®éng trong cuéc sèng cña con ngêi. C©u ca dao thø nhÊt khuyªn ngêi n«ng d©n h·y ch¨m chØ cµy cÊy, trång trät, ®õng bá ruéng hoang. Bëi v×, mçi tÊc ®Êt cã gi¸ trÞ nh tÊc vµng (“Bao nhiªu tÊc ®Êt,tÊc vµng bÊy nhiªu”). C©u ca dao thø hai còng lµ lêi nh¾n göi ngêi n«ng d©n h·y cÇn cï lao ®éng. Bëi v×, c«ng viÖc ®i cÊy ®i cµy h«m nay tuy vÊt v¶, khã nhäc nhng sÏ ®em l¹i cuéc sèng no ®ñ, sung tóc cho ngµy mai (“B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong lu”).

C©u 18: Trong bµi ChiÕc xe lu, nhµ th¬ TrÇn Nguyªn §µo cã viÕt : Tí lµ chiÕc xe lu Ngêi tí to lï lï Con ®êng nµo míi ®¾p Tí san bµng t¨m t¾p Con ®êng nµo r¶i nhùa Tí lµ ph¼ng nh lôa Trêi nãng nh löa thiªu Tí vÉn l¨n ®Òu ®Òu Trêi l¹nh nh íp ®¸ Tí cµng l¨n véi v·.Theo em, qua h×nh ¶nh chiÕc xe lu (xe l¨n ®êng ), t¸c gi¶ muèn ca ngîi

ai? Ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt g× ®¸ng quý?Gîi ý

Qua h×nh ¶nh chiÕc xe lu, t¸c gi¶ muèn ca ngîi ngêi c«ng d©n lµm ®êng cho mäi ngêi ®i l¹i. Nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña xe lu còng chÝnh lµ nh÷ng phÈm chÊt ®¸nh kÝnh träng cña ngêi c«ng nh©n lµm ®êng. Hä ®· lao ®éng víi tinh thÇn nhiÖt t×nh vµ tr¸ch nhiÖm cao: san bµng con ®êng míi ®¾p, lµ ph¼ng con ®êng r¶i nhùa, mÆc cho “Trêi nãng nh löa thiªu” hay “Trêi l¹nh nh íp ®¸” vÉn lµm viÖc miÖt mµi. ChiÕc xe lu hay chÝnh lµ ngêi c«ng nh©n ®· lµm nªn nh÷ng con ®êng, ®em niÒm vui ®Õn cho mäi ngêi ®i trªn con ®êng ®ã.

C©u 19: trong Th göi c¸c häc sinh nh©n ngµy khai trêng ®Çu tiªn cña níc ViÖt Nam ®éc lËp (1945), B¸c Hå ®· viÕt:

Non s«ng ViÖt Nam cã trë nªn t¬i ®Ñp hay kh«ng, d©n téc ViÖt Nam cã b-íc tíi ®µi vinh quang ®Ó s¸nh vai víi cac cêng quèc n¨m ch©u ®îc hay kh«ng, chÝnh lµ nhê mét phÇn lín ë c«ng häc tËp cña c¸c em.

Lêi d¹y cña B¸c Hå kÝnh yªu ®· gióp em hiÓu ®ëc tr¸ch nhiÖm cña ngêi häc sinh ®èi víi viªc häc tËp nh thÕ nµo?

Gîi ýLêi d¹y cña B¸c Hå ®· gióp em hiÓu ®îc tr¸ch nhiÖm cña ngêi häc sinh ®èi

víi viÖc häc tËp vµ rÌn luyÖn ®Ó trë thµnh ngêi “trß giái, con ngoan”. Cã nh vËy, khi lín lªn, ta míi cã thÓ gãp phÇn tÝch cùc ®Ó x©y dùng ®Êt níc cµng giÇu m¹nh, lµm cho non s«ng ViÖt Nam ®îc s¸nh vai víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u trªn thÕ giíi.

C©u 20 (thi n¨m 2006-2007) : §äc bµi th¬ sau : C¶ nhµ ®i häc §a con ®Õn líp mçi ngµy Nh con, mÑ còng “tha thÇy”, “chµo c«” ChiÒu qua bè ®ãn, t×nh cê Con nghe bè còng “chµo c«”, “tha thÇy”…

C¶ nhµ ®i häc, vui thay! HÌn chi ®iÓm xÊu buån l©y c¶ nhµ Nhµ m×nh nh thÓ ®îc … ba ®iÓm mêi.

-9-

10(Cao Xu©n S¬n)

Em c¶m nhËn ®îc niÒm vui ®i häc cña c¶ nhµ qua khæ th¬ thø hai trong bµi th¬ nh thÕ nµo?

Gîi ýNiÒm vui ®i häc cña c¶ nhµ ®îc diÔn t¶ qua khæ th¬ thø hai thËt hån

nhiªn vµ ®¸ng yªu. Khi c¶ nhµ ®Òu ®I häc, ®Òu lµ häc trß cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o th× ai còng ®îc chia sÎ niÒm vui, nçi buån trong häc tËp. Khi cã “®iÓm xÊu” th× “buån l©y c¶ nhµ”. Khi ®îc “®iÓm 10” th× niÒm vui còng ®îc nh©n lªn. KÕt qu¶ häc tËp tèt ®· thËt sù lµm cho c¶ nhµ sung síng vµ h¹nh phóc.

C©u 21: H×nh ¶nh ngêi mÑ chiÕn sÜ trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ ®îc nhµ th¬ B»ng ViÖt qua nh÷ng c©u th¬ trong bµi MÑ nh sau:

Con bÞ th¬ng, n»m l¹i mét mïa maNhí d¸ng mÑ ©n cÇn mµ lÆng lÏNhµ yªn ¾ng. TiÕng ch©n ®i rÊt nhÑGiã tõng håi trªn m¸i l¸ ïa qua.......Con xãt lßng, mÑ h¸i tr¸i bëi ®µoCon nh¹t miÖng cã canh t«m nÊu khÕKhoai níng, ng« bung ngät lßng ®Õn thÕMçi ban mai to¶ khãi Êm trong nhµ.

H×nh ¶nh ngêi mÑ chiÕn sÜ ®îc gîi t¶ qua hai khæ th¬ cña nhµ th¬ B»ng ViÖt thËt c¶m ®éng. MÑ th¬ng anh chiÕn sÜ th¬ng binh nh th¬ng ®øa con ruét thÞt, mÑ ch¨m sãc anh “©n cÇn mµ lÆng lÏ”. C¨n nhµ “yªn ¾ng” chØ cã “ tiÕng ch©n ®I rÊt nhÑ” cña mÑ nh gi÷ g×n, n©ng nui giÊc ngñ cho “con”. MÑ ®em ®Õn cho “ con” tr¸I bëi ®µo, canh t«m nÊu khÕ ®Ó “con” ®ì “ xãt lßng, nh¹t miÖng”. MÑ lµm cho “con” ngät lßng bëi h¬ng vÞ cña khoai níng, ng« bung ®Ëm ®µ t×nh quª h¬ng, khiÕn cho mçi sím mai trong nhµ vÊn v¬ng lµn khãi Êm. Cã thÓ nãi: H×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ trong bµi MÑ cña nhµ th¬ B»ng ViÖt chÝnh lµ h×nh ¶nh ®Ñp ®Ï cña quª h¬ng th©n yªu.

C©u 22: Trong bµi Bé ®éi vÒ lµng, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt:C¸c anh vÒM¸i Êm nhµ vuiTiÕng h¸t c©u cêiRén rµng xãm nhá.

C¸c anh vÒTng bõng tríc ngâ,Líp líp ®µn em hín hë ch¹y theo sau.MÑ giµ bÞn rÞn ¸o n©uVui ®µn con ë rõng s©u míi vÒ.

Em h·y cho biÕt: Nh÷ng h×nh ¶nh nµo thÓ hiÖn niÒm vui cña xãm nhë khi bé ®éi vÒ? V× sao c¸c anh bé ®éi ®îc mäi ngêi mõng rì ®ãn chµo nh vËy?

Gîi ý-Nh÷ng h×nh ¶nh thÓ hiÖn niÒm vui cña xãm nhá khi bé ®éi vÒ: m¸i Êm

nhµ vui, tiÕng h¸t c©u cêi rén rµng xãm nhá, líp líp ®µn em hín hë ch¹y theo sau, mÑ giµ bÞn rÞn ¸o n©u. (NiÒm vui cña mÑ giµ khi ®ãn bé ®éi vÒ thËt khã nãi nªn lêi, chØ dån nÐn bªn ngoµi mµ kh«ng biÓu lé ra bªn ngoµi).

-C¸c anh bé ®éi ®îc mäi ngêi mõng rì ®ãn chµo nh vËy bëi v×: c¸c anh ®i chiÕn ®Êu b¶o vÖ quª h¬ng, ®Êt níc, s½n sµng hi sinh th©n m×nh ®Ó ®em l¹i cuéc sèng Êm no h¹nh phóc cho mäi ngêi; c¸c anh lµ con em cña nh©n d©n, lu«n gÇn gòi gióp ®ì mäi ngêi víi t×nh c¶m yªu th¬ng ®Ñp ®Ï.

C©u 23: Trong bµi th¬ Chó ®i tuÇn cña TrÇn Ngäc, h×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong ®ªm khuya thµnh phè ®îc miªu t¶ nh sau:

Trong ®ªm khuya v¾ng vÎ,Chó ®i tuÇn ®ªm nay.NÐp m×nh díi bãng hµng c©yGiã ®«ng l¹nh buèt ®«i tay chó råi!

-10-

11RÐt th× mÆc rÐt ch¸u ¬i!Chó ®i gi÷ m·i Êm n¬i ch¸u n»m.

§o¹n th¬ nãi vÒ ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong hoµn c¶nh nh thÕ nµo? Hai dßng th¬ cuèi cho ta thÊy ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c?

Gîi ý§o¹n th¬ nãi vÒ ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong hoµn c¶nh cã nh÷ng khã

kh¨n vµ thö th¸ch: ®ªm khuya v¾ng vÎ (khi mäi ngêi ®· yªn giÊc ngñ say), giã mïa ®«ng ngoµi trêi lµm l¹nh buèt ®«i tay. Hai dßng th¬ cuèi cho ta thÊy ý nghÜa thËt ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c: ngêi chiÕn sÜ rÊt quan t©m vµ yªu th¬ng c¸c ch¸u thiÕu nhi, s½n sµng chÞu ®ùng khã kh¨n gian khæ cña gi¸ rÐt ®ªm khuya (“RÐt th× mÆc rÐt ch¸u ¬i!”) ®Ó gi÷ m·i cho c¸c ch¸u giÊc ngñ Êm ¸p, b×nh yªn (“Chó ®i gi÷ m·i Êm n¬i ch¸u n»m”). §ã còng chÝnh lµ vÎ ®Ñp cña tinh thÇn tr¸ch nhiÖm víi cuéc sèng vµ t×nh yªu th¬ng s©u nÆng cña c¸c anh chiÕn sÜ ®èi víi con ngêi.

C©u 24:Trong bµi Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ, nhµ th¬ NguyÔn Khoa §iÒm viÕt vÒ lêi h¸t ru cÊt lªn tõ tr¸i tim yªu th¬ng cña ngêi mÑ nh sau:

Ngñ ngoan a-kay ¬i, ngñ ngoan a-kay hìiMÑ th¬ng a-kay, mÑ th¬ng bé ®éiCon m¬ cho mÑ h¹t g¹o tr¾ng ngÇnMai sau con lín vung chµy lón s©n…Theo em, lêi h¸t ru cña ngêi mÑ ®· béc lé nh÷ng ®iÒu g× ®Ñp ®Ï vµ s©u

s¾c?Gîi ý

-Lêi h¸t ru cña ngêi mÑ béc lé t×nh c¶m yªu th¬ng s©u nÆng ®èi víi ®øa con cßn nhá, ®èi víi anh bé ®éi ®ang chiÕn ®Êu b¶o vÖ quª h¬ng: “MÑ th-¬ng a-kay, mÑ th¬ng bé ®éi”.

-Lêi h¸t ru cßn béc lé niÒm hi väng lín lao vµ ®Ñp ®Ï cña mÑ: “Con m¬ cho mÑ h¹t g¹o tr¾ng ngÇn” ®Ó nu«i anh bé ®éi, ®Ó nu«i con kh«n lín, giái giang (“Mai sau con lín vung chµy lón s©n…”)

§ã lµ nh÷ng ®iÒu ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c béc lé qua lêi h¸t ru tõ tr¸i tim yªu th¬ng cña mÑ.

C©u 25: NghÜ vÒ n¬i dßng s«ng ch¶y ra biÓn, trong bµi Cöa s«ng, nhµ th¬ Quang Huy cã viÕt:

Dï gi¸p mÆt cïng biÓn réngCöa s«ng ch¼ng døt céi nguånL¸ xanh mçi lÇn tr«i xuèngBçng… nhí mét vïng nói non.

Em h·y chØ râ nh÷ng h×nh ¶nh nh©n ho¸ ®îc t¸c gi¶ sö dông trong khæ th¬ trªn vµ nªu ý nghÜa cña nh÷ng h×nh ¶nh ®ã.

Gîi ý-Nh÷ng h×nh ¶nh nh©n ho¸: Cöa s«ng dï gi¸p mÆt cïng biÓn réng nhng

ch¼ng døt ®îc céi nguån; l¸ xanh tr«i xuèng ®Õn cöa s«ng bçng nhí mét vïng nói non.

-ý nghÜa: Qua nh÷ng h×nh ¶nh trªn, t¸c gi¶ muèn ca ngîi t×nh c¶m (tÊm lßng) lu«n g¾n bã, thuû chung, kh«ng quªn céi nguån (n¬i ®· sinh ra) cña mçi con ngêi.

C©u 26: Trong bµi Nhí ViÖt B¾c (TV3-tËp1) nçi nhí cña ngêi c¸n bé vÒ xu«i ®îc nhµ th¬ Tè H÷u gîi t¶ nh sau:

Ta vÒ mÝnh cã nhí taTa vÒ, ta nhí nh÷ng hoa cïng ngêi.

Rõng xanh hoa chuèi ®á t¬i§Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t lng.

Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõngNhí ngêi ®an nãn chuèt tõng sîi giang…

-11-

12Em h·y cho biÕt: Ngêi c¸n bé vÒ xu«i nhí nh÷ng g× ë chiÕn khu ViÖt B¾c?

Nçi nhí Êy béc lé t×nh c¶m g× ë ngêi c¸n bé?Gîi ý

-Ngêi c¸n bé vÒ xu«i nhí “nh÷ng hoa cïng ngêi” (c¶nh vµ ngêi) ë chiÕn khu ViÖt B¾c:

+C¶nh: Hoa chuèi rõng ®á t¬i næi bËt trªn nÒn l¸ xanh (“Rõng xanh hoa chuèi ®á t¬i”), hoa m¬ në tr¾ng kh¾p c¸nh rõng khi mïa xu©n vÒ (“Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng”).

+Ngêi: Ngêi ®i rõng trªn n¬ng (“§Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t lng”), ngêi ®an nãn cÇn cï, ch¨m chØ “chuèt tõng sîi giang”.

-Nçi nhí Êy béc lé t×nh c¶m yªu th¬ng, g¾n bã s©u nÆng cña ngêi c¸n bé víi m¶nh ®Êt vµ con ngêi ViÖt B¾c-“c¸i n«i” cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p.

C©u 27: Trong bµi §Êt níc, nhµ th¬ nguyÔn §×nh Thi cã viÕt:Níc chóng ta,Níc nh÷ng ngêi cha bao giê khuÊt§ªm ®ªm r× rÇm trong tiÕng ®ÊtNh÷ng buæi ngµy xa väng nãi vÒ.

Em hiÓu nh÷ng c©u th¬ trªn nh thÕ nµo? Hai dßng th¬ cuèi muèn nh¾c nhë chóng ta ®iÒu g×?

Gîi ý-§Êt níc ViÖt Nam lµ ®Êt níc cña nh÷ng ngêi dòng c¶m, kiªn cêng cha bao

giê chÞu khuÊt phôc tríc kÎ thï x©m lîc. §ªm ®ªm, “r× rÇm trong tiÕng ®Êt” lµ lêi nãi cña cha «ng tõ ngh×n xa väng vÒ nh¾n nhñ con ch¸u.

-Hai dßng th¬ cuèi muèn nh¾c nhë ta h·y ghi nhí vµ ph¸t huy truyÒn thèng bÊt khuÊt cña cha «ng tõ “nh÷ng buæi ngµy xa” (nh÷ng ngµy th¸ng ®Çy vÎ vang vµ ®¸ng tù hµo vÒ lÞch sö dùng níc vµ gi÷ níc cña d©n téc).

C©u 28: §äc hai khæ th¬ sau trong bµi H¬ng nh·n cña t¸c gi¶ TrÇn Kim Dòng:

Ngµy «ng trång nh·nCh¸u cßn bÐ th¬V©ng lêi «ng dÆnCh¸u tíi ch¸u che.…Nay mïa qu¶ chÝnTh¬m h¬ng nh·n långCh¸u ¨n nh·n ngätNhí «ng vun trång.

Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh ¶nh ngêi ch¸u qua hai khæ th¬ trªn?Gîi ý

-“Ch¸u cßn bÐ th¬” nhng biÕt nghe lêi «ng dÆn, ngoan ngo·n, chÞu khã ch¨m sãc c©y nh·n do tay «ng trång (“V©ng lêi «ng dÆn. Ch¸u tíi ch¸u che”).

-Ch¸u tuy cßn nhá nhng ®· cã t×nh c¶m ®Ñp ®Ï, biÕt nUèng níc nhí nguån- ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y: ®îc ¨n nh·n ngät nhng lu«n nhí ®Õn c«ng ¬n cña «ng- ngêi ®· vun trång c©y nh·n.

C©u 29: Trong bµi NghÖ nh©n B¸t trµng, nhµ th¬ Hå Minh Hµ t¶ nÐt vÏ cña c« g¸i lµm ®å gèm nh sau:

Bót nghiªng lÊt phÊt h¹t maBót chao gîn níc T©y Hå l¨n t¨n

Hµi hoµ ®êng nÐt hoa v¨nD¸ng em, d¸ng cña nghÖ nh©n B¸t Trµng.

§o¹n th¬ gióp em c¶m nhËn ®îc nÐt bót tµi hoa cña ngêi nghÖ nh©n B¸t Trµng nh thÕ nµo?

Gîi ý

-12-

13NÐt bót trªn tay ngêi nghÖ nh©n B¸t Trµng thËt tµi hoa:-Khi “bót nghiªng” (phÈy nhanh nhanh tõ trªn xuèng), nh÷ng h¹t ma bçng

hiÖn ra nh ®ang bay lÊt phÊt ngoµi trêi.-Khi “bót chao” (®a qua ®a l¹i nhÑ nhµng), nh÷ng gîn níc (lµn sãng nhÑ)

T©y Hå nh ®ang chuyÓn ®éng l¨n t¨n tríc m¾t ta.Nh÷ng “®êng nÐt hoa v¨n” rÊt “hµi hoµ” còng ®îc t¹o nªn tõ c©y bót Êy-

c©y bót lµm cho vÎ ®Ñp cña cuéc sèng hiÖn ra mét c¸ch sinh ®éng trªn ®å gèm B¸t Trµng.

C©u 30: ViÕt vÒ ngêi mÑ, nhµ th¬ Tr¬ng Nam H¬ng cã nh÷ng c©u th¬ sau:

Thêi gian ch¹y qua tãc mÑMét mµu tr¾ng ®Õn n«n naoLng mÑ cø cßng dÇn xuèngCho con ngµy mét thªm cao.

MÑ ¬i, trong lêi mÑ h¸tCã c¶ cuéc ®êi hiÖn raLêi ru ch¾p con ®«i c¸nhLín råi con sÏ bay xa. (TrÝch trong Lêi mÑ h¸t)

Theo em, ®o¹n th¬ trªn ®· béc lé nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ g× cña t¸c gi¶?

Gîi ý§o¹n th¬ béc lé nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ cña t¸c gi¶ vÒ ngêi mÑ.

H×nh ¶nh m¸i tãc mÑ b¹c tr¾ng v× thêi gian lµm cho t¸c gi¶ xóc ®éng ®Õn n«n nao. ý ®èi lËp trong hai c©u th¬ “Lng mÑ cø cßng dÇn xuèng/ Cho con ngµy mét thªm cao.” Nh muèn béc lé suy nghÜ vÒ lßng biÕt ¬n cña t¸c gi¶ ®èi víi mÑ. MÑ ®em ®Õn cho con c¶ cuéc ®êi trong lêi h¸t, mÑ ch¾p cho con “®«i c¸nh” ®Ó råi lín lªn con sÏ bay xa. Nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ cña t¸c gi¶ vÒ ngêi mÑ thËt ®Ñp ®Ï biÕt bao nhiªu.

C©u 31: Trong bµi Thî rÌn, nhµ th¬ Kh¸nh Nguyªn viÕt:Lµm thî rÌn mïa hÌ cã nùcQuai mét trËn, níc tu õng ùcHai vai trÇn bãng nhÉy må h«iCòng cã khi thÊy thë qua tai.

Lµm thî rÌn vui nh diÔn kÞchR©u b»ng than mäc lªn b»ng thÝchNghÞch ë ®©y giµ trÎ nh nhauNªn nô cêi nµo cã t¾t ®©u.

§o¹n th¬ trªn gióp em hiÓu vÒ ngêi thî rÌn vµ c«ng viÖc cña hä ra sao?Gîi ý

-C«ng viÖc cña ngêi thî rÌn thËt nÆng nhäc vµ vÊt v¶, thÓ hiÖn qua c¸c chi tiÕt: lµm viÖc trong mïa hÌ th× “Quai mét trËn, níc tu õng ùc” (quai bóa nÆng nhäc), “Hai vai trÇn, bãng nhÉy må h«i”, cã nh÷ng lóc mÖt ®Õn møc “thë qua tai” (ý nãi rÊt mÖt).

-MÆc dï c«ng viÖc nÆng nhäc vµ vÊt v¶ nhng nh÷ng ngêi thî rÌn vÉn l¹c quan, yªu ®êi v× hä rÊt yªu c«ng viÖc cña m×nh. Hä vui nh “diÔn kÞch” v× thÊy mÆt mòi ai nom còng ngé (“R©u b»ng than, mäc lªn b»ng thÝch”), tÝnh t×nh ai còng hån nhiªn, vui nhén (“NghÞch ë ®©y giµ trÎ nh nhau”). Cho nªn “nô cêi” lu«n në trªn m«i nh÷ng ngêi thî rÌn (“Nªn nô cêi nµo cã t¾t ®©u”), khiÕn hä thªm ®Ñp ®Ï, ®¸ng yªu.

C©u 32: Nãi vÒ nh©n vËt chÞ Sø (ngêi phô n÷ anh hïng trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ), trong t¸c phÈm Hßn ®Êt cña nhµ v¨n Anh §øc cã ®o¹n viÕt:

ChÞ Sø yªu biÕt bao nhiªu c¸i chèn nµy, n¬i chÞ oa oa cÊt tiÕng khãc ®Çu tiªn, n¬i qu¶ ngät, tr¸i sai ®· th¾m hång da dÎ chÞ. ChÝnh t¹i n¬i nµy, mÑ chÞ

-13-

14®· h¸t ru chÞ ngñ. Vµ ®Õn lóc lµm mÑ, chÞ l¹i h¸t ru con nh÷ng c©u h¸t ngµy xa…

§äc ®o¹n v¨n trªn, em hiÓu ®îc v× sao chÞ Sø rÊt yªu quý vµ g¾n bã víi quª h¬ng?

Gîi ý§äc ®o¹n v¨n, ta thÊy chÞ Sø rÊt yªu quý vµ g¾n bã víi quª h¬ng bëi v×:

quª h¬ng lµ n¬i chÞ sinh ra “n¬i chÞ oa oa cÊt tiÕng khãc chµo ®êi”, ®îc nu«i dìng ®Ó trëng thµnh vµ cã vÎ ®Ñp quý gi¸ “n¬i qu¶ ngät, tr¸i sai ®· th¾m hång da dÎ chÞ”. Còng chÝnh t¹i m¶nh ®Êt cña que h¬ng, chÞ ®îc ngñ ngon vµ lín lªn trong tiÕng ru cña ngêi mÑ th©n yªu; ®Õn khi lµm mÑ, “chÞ l¹i h¸t ru con nh÷ng c©u h¸t ngµy xa”, l¹i nu«i con lín kh«n b»ng c¶ t×nh yªu th¬ng s©u nÆng cña ngêi mÑ.

C©u 33: Trong bµi Sang n¨m con lªn b¶y, nhµ th¬ Vò §×nh Minh cã viÕt:

§i qua thêi Êu th¬Bao ®iÒu bay ®i mÊtChØ cßn trong ®êi thËtTiÕng ngêi nãi víi conH¹nh phóc khã kh¨n h¬nMäi ®iÒu con ®· thÊyNhng lµ con giµnh lÊyTõ hai bµn tay con.

Qua ®o¹n th¬, t¸c gi¶ muèn nãi víi con ®iÒu g× khi con lín lªn vµ tõ gi· tuæi Êu th¬:

Gîi ýQua ®o¹n th¬, ngêi cha muèn nãi víi con: khi lín lªnvµ tõ gi· thêi th¬ Êu,

con sÏ bíc vµo cuéc ®êi thùc cã nhiÒu thö th¸ch nhng còng ®¸ng tù hµo. §Ó cã ®îc h¹nh phóc, con ph¶i rÊt vÊt v¶, khã kh¨n v× ph¶i giµnh lÊy h¹nh phóc b»ng lao ®éng, b»ng ®«i tay vµ khèi ãc cña chÝnh b¶n th©n m×nh (kh«ng gièng nh h¹nh phóc t×m thÊy dÔ dµng trong c¸c truyÖn ®êi xa, nhê sù gióp ®ì cña ¤ng Bôt, Bµ Tiªn…). Nhng h¹nh phóc mµ con t×m ®îc trong ®êi thùc sÏ thËt sù lµ cña con (do chÝnh bµn tay vµ khèi ãc cña con lµm ra), sÏ ®em ®Õn cho con niÒm tù hµo kiªu h·nh.

C©u 34: Trong bµi Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn viÕt vÒ lêi ru cña ngêi mÑ nh sau:

Mai kh«n lín con theo cß ®i häc,C¸nh tr¾ng cß bay theo gãt ®«i ch©n.Lín lªn, lín lªn, lín lªn…Con lµm g×?Con lµm thi sÜ.C¸nh cß tr¾ng l¹i bay hoµi kh«ng nghØ,Tríc hiªn nhµVµ trong h¬i m¸t c©u v¨n.

H·y nªu nh÷ng suy nghÜ cña em vÒ h×nh ¶nh con cß trong ®o¹n th¬ trªn.Gîi ý

-H×nh ¶nh con cß th©n th¬ng lu«n g¾n bã víi tuæi häc trß ng©y th¬, trong s¸ng cña con (“Mai kh«n lín con theo cß ®i häc/ C¸nh tr¾ng cß bay theo gãt ch©n”).

-Khi con lín lªn trë thµnh thi sÜ, h×nh ¶nh con cß vÉn lu«n gÇn gòi bªn con (“I”), hiÖn ra ngay tríc hiªn nhµ vµ “trong h¬i m¸t c©u v¨n”(ý nãi c©u v¨n cã chÊt th¬ ®Ñp ®Ï, bay bæng nh c¸nh cß tr¾ng th©n th¬ng).

C©u 35: §äc nh÷ng khæ th¬ sau trong bµi Ngìng cöa cña nhµ th¬ Vò QuÇn Ph¬ng:

-14-

15N¬i nµy ai còng quenNgay tõ thêi tÊm bÐKhi tay bµ, tay mÑCßn d¾t vßng ®i men.

N¬i bè mÑ ngµy ®ªmLóc nµo qua còng véi,N¬i b¹n bÌ ch¹y tíiThêng lóc nµo còng vui.

N¬i nµy ®· ®a t«iBuæi ®Çu tiªn ®Õn lípNay con ®êng xa t¾p,VÉn ®ang chê t«i ®i.

H×nh ¶nh ngìng cöa cña ng«i nhµ trong mçi khæ th¬ trªn gîi cho em nghÜ ®Õn nh÷ng ®iÒu g× ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c?

Gîi ýH×nh ¶nh ngìng cöa qua mçi khæ th¬ gîi nh÷ng ®iÒu ®Ñp ®Ï vµ s©u

s¾c:-Khæ th¬ 1: Ngìng cöa th©n quen víi em ngay tõ thêi Êu th¬, chËp ch÷ng

bíc ®i trong tay bµ, tay mÑ “d¾t ®i vßng men”.Khæ th¬ 2: Ngìng cöa lµ n¬i chøng kiÕn sù vÊt v¶, lo toan cña bè mÑ nu«i

con kh«n lín (“N¬i bè mÑ ngµy ®ªm/ Lóc nµo qua còng véi”); lµ n¬i em gÆp gì b¹n bÌ trong niÒm vui gÆp mÆt (“N¬i b¹n bÌ ch¹y tíi/ Thêng lóc nµo còng vui”).

-Khæ th¬ 3: Ngìng cöa cßn lµ n¬i ®a em “Buæi ®Çu ®Õn líp” ®Ó häc ®-îc bao nhiªu ®iÒu hay, gÇn gòi víi bao thÇy c«, b¹n bÌ mÕn th¬ng.

Khi em lín lªn, ngìng cöa th©n quen còng lµ n¬i da em ®Õn víi “nh÷ng con ®êng xa t¾p” ®»y íc m¬ vµ hi väng ®ãn chê.

-----------------------------------------

TuyÓn tËp ®Ò thi häc sinh giái§Ò 36: Trong bµi Dõa ¬i, nhµ th¬ Lª Anh xu©n cã viÕt:

Dõa vÉn ®øng hiªn ngang cao vót,L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng,RÔ dõa b¸m s©u vµo lßng ®Êt,Nh d©n lµng b¸m chÆt quª h¬ng.

Em h·y cho biÕt: h×nh ¶nh c©y dõa trong ®o¹n th¬ trªn nãi lªn nh÷ng ®IÒu g× ®Ñp ®Ï cña ngêi d©n miÌn Nam trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ?

Gîi ý-C©u Dõa vÉn ®øng hiªn ngang cao vót cã ý ca ngîi phÈm chÊt kiªn c-

êng, anh dòng, hiªn ngang, tù hµo trong chiÕn ®Êu.-C©u L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng ý nãi phÈm chÊt v« cïng trong

s¸ng, thuû chung, dÞu dµng, ®Ñp ®Ï trong cuéc sèng.-C¸c c©u: RÔ dõa b¸m s©u vµo lßng ®Êt/ Nh d©n lµng b¸m chÆt

quª h¬ng ýnãi phÈm chÊt kiªn cêng b¸m trô, g¾n bã chÆt che xvíi m¶nh ®Êt quª h¬ng miÒn Nam.

§Ò 37 T¶ c¶nh ®Ñp ë Sa Pa nhµ v¨n NguyÔn Phan H¸ch ®· viÕt:Tho¾t c¸i, l¸c ®¸c l¸ vµng r¬i trong kho¶nh kh¾c mïa thu. Tho¾t c¸,

tr¾ng long lanh mét c¬n ma tuyÕt trªn nh÷ng cµnh ®µo, lª, mËn. Tho¾t c¸i, giã xu©n h©y hÈy nång nµn víi nh÷ng b«ng hoa lay ¬n mµu ®en nhung hiÕm quý.

Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u ë ®o¹n v¨n trªn? Nªu t¸c dông cña c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u ®ã?

Gîi ý-NhËn xÐt: Dïng 3 lµn tõ ng÷ “tho¾t c¸i” (®iÖp ng÷) ë ®Çu c©u; c©u 1

®¶o bæ ng÷ “l¸c ®¸c” lªn tríc; c©u 2 ®¶o vÞ ng÷ “tr¾ng long lanh” lªn tríc.-T¸c dông: §iÖp ng÷ “Tho¾t c¸i” gîi t¶ c¶m xóc ®ét ngét ngì ngµng, nhÊn

m¹nh sù thay ®æi nhanh chãng cña thêi gian, ®Õn møc g©y bÊt ngê; dïng ®¶o ng÷ ®Ó nhÊn m¹nh, lµm næi bËt vÎ ®Ñp nªn th¬ cña sù biÕn ®æi vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn ë Sa Pa.

-15-

16§Ò 38: Trong bµi Bãc lÞch, nhµ th¬ Bïi KiÕn Quèc cã viÕt:

Ngµy h«m qua ë l¹iTrong vë hång cña conCon häc hµnh ch¨m chØLµ ngµy qua vÉn cßn.

Nhµ th¬ muèn nãi víi em ®iÒu g× qua ®o¹n th¬ trªn:Gîi ý

Nhµ th¬ muèn nãi: KÕt qu¶ häc tËp ch¨m chØ cña ngµy h«m qua ®îc thÓ hiÖn râ trªn trang vë hång ®Ñp ®Ï cña tuæi th¬;’ nã sÏ ®îc lu gi÷ m·i m·i cïng víi thêi gian. V× vËy cã thÓ nãi ngµy h«m qua sÏ kh«ng bao giê bÞ mÊt ®i.

§Ò 39: Bãng m©yH«m nay trêi n¾ng nh nungMÑ em ®i cÊy ph¬i lng c¶ ngµy¦íc g× em ho¸ ®¸m m©yEm che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m.

§äc bµi th¬ trªn, em thÊy ®îc nh÷ng nÐt g× ®Ñp vÒ t×nh c¶m cña ngêi con ®èi víi ngêi mÑ?

Gîi ýNh÷ng nÐt ®Ñp vÒ t×nh c¶m cña ngêi con ®èi víi mÑ qua bµi th¬ Bãng

m©y lµ:-Th¬ng mÑ ph¶i lµm viÖc vÊt v¶: ph¬i lng ®i cÊy c¶ ngµy díi trêi n¾ng

nãng (nãng nh nung).-¦íc mong ®îc gãp phÇn lµm cho mÑ ®ì vÊt v¶ trong c«ng viÖc: ho¸ thµnh

bãng mÊy ®Ó che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m, gióp mÑ lµm viÖc trªn ®ång m¸t mÎ, khái bÞ n¾ng nãng. §ã lµ t×nh th¬ng võa s©u s¾c võa rÊt cô thÓ vµ thiÕt thùc cña ngêi con ®èi víi mÑ.

§Ò 40: Trong bµi Vµm cá ®«ng, nhµ th¬ Hoµi Vò cã viÕt:§©y con s«ng nh dßng s÷a mÑNíc vÒ xanh ruéng lóa vên c©y.Vµ ¨m ¾p nh lßng ngêi mÑChë t×nh th¬ng trang tr¶i ®ªm ngµy.

§äc ®o¹n th¬ trªn, em c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp ®¸ng quý cña dßng s«ng quª h¬ng nh thÕ nµo?

Gîi ý-Dßng s«ng quª h¬ng ®a níc vÒ lµm cho nh÷ng ruéng lóa, vên c©y xanh

t¬i, ®Çy søc sèng. V× vËy, nã ®îc vÝ nh dßng s÷a mÑ nu«i dìng c¸c con kh«n lín.

-Níc s«ng ¨m ¾p ®Çy nh tÊm lßng ngêi mÑ trµn ®Çy t×nh th¬ng yªu, lu«n s½n sµng chia sÎ (trang tr¶i ®ªm ngµy) cho nh÷ng ®øa con, cho c¶ mäi ngêi.

Nh÷ng vÎ ®Ñp Êm ¸p t×nh ngêi ®ã lµm cho ta thªm yªu quý vµ g¾n bã víi dßng s«ng quª h¬ng.

§Ò 41: Trong bµi C« gi¸o líp em, nhµ th¬ NguyÔn Xu©n Sanh cã viÕt:C« d¹y em tËp viÕtGiã ®a tho¶ng h¬ng nhµiN¾ng ghÐ vµo cöa lípXem chóng em häc bµi.

Em h·y cho biÕt: khæ th¬ trªn ®· sö dông biÑn ph¸p nghÖ thuËt g× næi bËt? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã gióp em thÊy ®îc ®iÒu g× ®Ñp ®Ï cña c¸c b¹n häc sinh?

Gîi ý-Khæ th¬ trªn ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n ho¸.-T¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n ho¸ lµ: cho thÊy ®îc tinh thÇn

häc tËp rÊt ch¨m chØ cña c¸c b¹n häc sinh (lµm cho n¾ng nh ®øa trÎ nhá ®ang

-16-

17tung t¨ng ch¹y nh¶ còng muèn dõng l¹i ghÐ vµo cöa líp ®Ó xem c¸c b¹n häc bµi).

§Ò 42: Trong bµi ViÖt Nam th©n yªu, nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt:ViÖt Nam ®Êt níc ta ¬i!

Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬nC¸nh cß bay l¶ rËp rên

M©y mê che ®Ønh Trêng S¬n sím chiÒu.§äc ®o¹n th¬ trªn, em c¶m nhËn ®îc ®iÒu g× vÒ ®Êt níc ViÖt Nam?

Gîi ý§äc ®o¹n th¬ trªn em c¶m nhËn ®îc:-§Êt níc ViÖt Nam thËt giµu ®Ñp, ®¸ng yªu, thÓ hiÖn qua h×nh ¶nh: biÓn

lóa réng mªnh m«ng (høa hÑn sù no Êm), c¸nh cß bay l¶ rËp rên (gîi nÐt gi¶n dÞ ®¸ng yªu).

-§Êt níc ViÖt Nam thËt ®¸ng tù hµo víi c¶nh hïng vÜ mµ nªn th¬, thÎ hiÖn qua h×nh ¶nh ®Ønh Trêng S¬n cao vêi cîi sím chiÒu m©y phñ.

§Ò 43: KÕt thóc bµi Tre ViÖt Nam, nhµ th¬ NguyÔn Duy viÕt:Mai sau,Mai sau,Mai sau,§Êt xanh tre m·i xanh mµu tre xanh.

Em h·y cho biÕt nh÷ng c©u th¬ trªn nh»m kh¼ng ®Þnh ®iÒu g×? C¸ch diÔn ®¹t cña nhµ th¬ cã nh÷ng g× ®éc ®¸o, gãp phÇn kh¼ng ®Þnh ®iÒu ®ã?

Gîi ý-Nh÷ng c©u th¬ kÕt thóc cña bµi Tre ViÖt Nam nh»m kh¼ng ®Þnh mét

mµu xanh vÜnh cöu cña tre ViÖt Nam, søc sèng bÊt diÖt cña con ngêi ViÖt Nam, truyÒn thèng cao ®Ñp cña d©n téc ViÖt Nam.

-C¸ch diÔn ®¹t ®éc ®¸o cña nhµ th¬ gãp phÇn kh¼ng ®Þnh ®iÒu ®ã:+Thay ®æi c¸ch ng¾t nhÞp vµ ng¾t dßng (Mai sau, / Mai sau, /Mai sau) víi

biÖnph¸p sö dông ®IÖp ng÷ “Mai sau” gãp phÇn gîi c¶m xóc vÒ thêi gian vµ kh«ng gian nh më ra v« tËn, t¹o cho ý th¬ ©m vang bay bæng vµ ®em ®Õn cho ngêi ®äc nh÷ng liªn tëng thó vÞ.

+Dïng tõ “xanh” ba lÇn trong mét dßng th¬ víi nh÷ng sù kÕt hîp kh¸c nhau (xanh tre, xanh mµu, tre xanh) t¹o ra nh÷ng nÐt nghÜa ®a d¹ng, phong phó vµ kh¼ng ®Þnh sù trêng tån cña mµu s¾c, cña søc sèng d©n téc.

§Ò 44: Trong bµi VÒ th¨m nhµ B¸c, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu cã viÕt:Ng«i nhµ thuë B¸c thiÕu thêi

Nghiªng nghiªng m¸i lîp bao ®êi n¾ng maChiÕc giêng tre qu¸ ®¬n s¬

Vâng gai ru m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ.Em h·y cho biÕt: ®o¹n th¬ gióp ta c¶m nhËn ®îc ®IÒu g× ®Ñp ®Ï, th©n

th¬ng?Gîi ý

-H×nh ¶nh ng«i nhµ cña B¸c lóc thiÕu thêi thËt ®¬n s¬, gi¶n dÞ nh bao ng«i nhµ cña lµng quª ViÖt Nam: M¸i nhµ tranh nghiªng nghiªng tõng tr¶i bao ma n¾ng, chiÕc giêng tre ®¬n s¬, chiÕc vâng gai ru m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ.

-Sèng trong ng«i nhµ ®ã, B¸c Hå ®îc lín lªn trong t×nh th¬ng yªu cña gia ®×nh: vâng gai ru m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ.

§Ò 45: Trong bµi th¬ Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cã viÕt:Con dï lín vÉn lµ con cña mѧi hÕt ®êi, lßng mÑ vÉn theo con.

Hai dßng th¬ trªn ®· gióp em c¶m nhËn ®îc ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï?Gîi ý

T×nh c¶m yªu th¬ng cña mÑ dµnh cho con thËt to lín vµ kh«ng bao giê v¬i c¹n. Dï con ®· kh«n lín, dï cã ®i hÕt ®êi (sèng trän ®êi), t×nh th¬ng cña

-17-

18mÑ ®èi víi con nh vÉn cßn sèng m·i, vÉn theo con ®Ó quan t©m lo l¾ng, gióp ®ì con, tiÕp cho con thªm søc m¹nh v¬n lªn trong cuéc sèng. Cã thÓ nãi t×nh th¬ng cña mÑ lµ t×nh th¬ng bÊt tö!

§Ò 46:Quª h¬ng lµ c¸nh diÒu biÕcTuæi h¬ con th¶ trªn ®ångQuª h¬ng lµ con ®ß nhá£m ®Òm khua níc ven s«ng.

(Quª h¬ng cña §ç Trung Qu©n)§äc ®o¹n th¬ trªn, em thÊy ®îc nh÷ng ý nghÜ vµ t×nh c¶m cña nhµ th¬

®èi víi quª h¬ng nh thÕ nµo?Gîi ý

T¸c gi¶ béc lé nh÷ng suy nghÜ vÒ quª h¬ng th«ng qua nh÷ng h×nh ¶nh rÊt cô thÓ:

-C¸nh diÒu biÕc th¶ trªn ®ång ®· tõng in ®Ëm dÊu Ên tuæi th¬ ®Ñp dÏ th¬ méng trªn quª h¬ng.

-Con ®ß nhá khua níc trªn dßng s«ng quª h¬ng víi ©m thanh nhÑ nhµng, ªm ®Òm mµ l¾ng ®äng;

Cã thÓ nãi, nh÷ng sù vËt ®¬n s¬, gi¶n dÞ trªn quª h¬ng lu«n cã sù g¾n bã víi con ngêi vµ ®· trë thµnh nh÷ng kØ niÖm kh«ng thÓ nµo quªn. NghÜ vÒ quª h¬ng nh vËy, chøng tá t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi quª h¬ng thËt s©u s¾c vµ ®Ñp ®Ï.

§Ò 47: H·y ghi l¹i vµi dßng c¶m nhËn cña em vÒ vÎ ®Ñp cña rõng m¬ H-¬ng S¬n ®îc gîi t¶ qua ®o¹n th¬ sau:

Rõng m¬ «m lÊy nóiM©y tr¾ng ®äng thµnh hoaGiã chiÒu ®«ng gên gînH¬ng bay gÇn bay xa…

(Rõng m¬ cña TrÇn Lª V¨n).Gîi ý

-Rõng m¬ bao quanh nói ®îc nh©n ho¸ («m lÊy nói) cho thÊy sù g¾n bã gÇn gòi, th©n thiÕt vµ th¾m ®îm t×nh c¶m cña c¶nh vËt thiªn nhiªn.

-Hoa m¬ në tr¾ng nh m©y trªn trêi ®äng (kÕt) l¹i.-Giã chiÒu ®«ng nhÑ nhµng (gên gîn) ®a h¬ng hoa m¬ lan to¶ ®i kh¾p

n¬i.Cã thÓ nãi: ®o¹n th¬ ®· vÏ ra bøc tranh mang vÎ ®Ñp cña ®Êt trêi hoµ

quyÖn trong rõng m¬ H¬ng S¬n.

§Ò 48: Trong bai TiÕng h¸t mïa gÆt, nhµ th¬ NguyÔn Duy cã viÕt:Giã n©ng tiÕng h¸t chãi changLong lanh lìi h¸i liÕm ngang ch©n trêi.

T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× næi bËt ë hai c©u th¬ trªn? Nhê biÖn ph¸p nghÖ thuËt næi bËt ®ã, em c¶m nhËn ®îc néi dung, ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï?

Gîi ý-BiÖn ph¸p nghÖ thuËt næi bËt ë hai c©u th¬ lµ biÖn ph¸p nh©n hãa (thÓ

hiÑn râ nh÷ng tõ gn÷ chØ ®Æc ®iÓm cña ngêi: n©ng, liÕm).-Néi dung, ý nghÜa ®Ñp ®Ï: c¶nh mïa gÆt ë n«ng th«n ViÖt Nam thËt vui

t¬I, n¸o nøc (Giã n©ng tiÕng h¸t chãi chang); c¸nh ®ång lóa tèt mªnh m«ng høa hÑn mét cuéc sèng Êm no (Long lanh lìi h¸i liÕm ngang ch©n trêi). Nh÷ng c¶nh ®ã gîi cho ta thÊy kh«ng khÝ ®Çm Êm, thanh b×nh n¬i th«n quª khi mïa gÆt ®Õn.

§Ò 49: Trong bµi Phong c¶nh Hßn §Êt, nhµ v¨n NguyÔn Anh §øc mieu t¶ c¶nh Hßn §Êt nh sau:

-18-

19Xa qu¸ khái Hßn mét ®çi lµ b·i Tre. ThÊp tho¸ng nh÷ng c©y tre ®»ng ngµ

cao vót, vµng ãng, nh÷ng c©y tre l©u nay vÉn ®øng ®Êy, b×nh yªn vµ thanh th¶n, mÆc cho bao nhiªu n¨m th¸ng ®· qua ®i, mÆc cho bao nhiªu giã ma ®· thæi tíi. Sau rÆng tre Êy, biÓn c¶ cßn l©u ®êi h¬n, vÉn ®ang giìn sãng, mang mét mµu xanh lôc.

Theo em, ngoµi vÎ ®Ñp cña c¶nh vËt (tre ®»ng ngµa, biÓn c¶), ®o¹n v¨n cßn cho ta thÊy vÎ ®Ñp g× cña c¶nh vËt quª h¬ng? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo gióp cho em nhËn biÕt ®îc ®iÒu ®ã?

Gîi ý-Ngoµi vÎ ®Ñp cña c¶nh vËt (tre ®»ng ngµ, biÓn c¶), ®o¹n v¨n cßn cho ta

thÊy vÎ ®Ñp cña con ngêi trªn quª h¬ng.-BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n ho¸ gióp ta nhËn th¾y ®îc ®iÒu ®ã: c©y

tre vÉn ®øng ®Êy b×nh yªn vµ thanh th¶n, biÓn c¶ vÉn ®ang giìn sãng (tre vµ biÓn mang nh÷ng ®Æc ®iÓm cña con ngêi). Nãi ®Õn c©y tre hay nãi ®Õn biÓn c¶ còng lµ nãi ®Õn con ngêi víi vÎ ®Ñp næi bËt: sù bÒn bØ, anh dòng, kiªn cêng tríc mäi thö th¸ch cña thêi gian (mÆc cho bao nhiªu n¨m th¸ng ®· ®i qua, mÆc cho bao nhiªu giã ma ®· thæi tíi, biÓn c¶ cßn l©u ®êi h¬n,…).

§Ò 50: Trong bµi H¹t g¹o lµng ta, nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa cã viÕt:H¹t g¹o lµng taCã b·o th¸ng b¶yCã ma th¸ng ba

Giät må h«I sa

Nh÷ng tra th¸ng s¸uNíc nh ai nÊuChÕt c¶ c¸ cêCua ngoi lªn bêMÑ em xuèng cÊy…

§o¹n th¬ gióp em hiÓu ®îc ý nghÜa g× cña h¹t g¹o? H·y nªu râ t¸c dông cña ®iÖp ng÷ vµ h×nh ¶nh ®èi lËp ®îc sö dông trong ®o¹n th¬ trªn?Gîi ý -ý nghÜa cña h¹t g¹o: H¹t g¹o ph¶i tr¶i qua biÕt bao thö th¸ch khã kh¨n cña thiªn nhiªn víi nh÷ng c¬n b·o th¸ng b¸y (thêng lµ b·o to), nh÷ng trËn ma th¸ng ba ( thêng lµ ma lín). Nhng ®iÒu quan träng h¬n lµ h¹t g¹o cßn cã nh÷ng giät må h«i cña con ngêi lao ®éng cÇn cï trong nh÷ng ngµy n¾ng nãng (Níc nh ai nÊu/ ChÕt c¶ c¸ cê/ Cua ngoi lªn bê MÑ em xuèng cÊy).

-§o¹n th¬ sö dông ®iÖp ng÷ cã nh»m nhÊn m¹nh khã kh¨n cña thiªn nhiªn; sö dông h×nh ¶nh ®èi lËp Cua ngoi lªn bê nhng MÑ em xuèng cÊy. Nh»m gîi t¶ h×nh ¶nh lao ®éng vÊt v¶ cña ngêi mÑ, ®ång thêi nhÊn m¹nh gi¸ trÞ to llín cña h¹t g¹o ®îc lµm ra.

§Ò 51: Trong bµi TiÕng h¸t mïa gÆt, khi t¶ c¶nh bµ con n«ng d©n tuèt lóa díi ®ªm tr¨ng s¸ng, nhµ th¬ NguyÔn Duy viÕt:

M¶nh s©n tr¨ng lóa chÊt ®ÇyVµng tu«n trong tiÕng m¸y quay xËp x×nh.

Theo em, ë dßng th¬ thø nhÊt, trong hai c¸ch ng¾t nhÞp díi ®©y:-M¶nh s©n/ tr¨ng lóa chÊt ®Çy.-M¶nh s©n tr¨ng/ lóa chÊt ®Çy.

Em chon c¸ch ng¾t nhÞp nµo? V× sao?Gîi ý

Mçi c¸ch ng¾t nhÞp cã søc gîi t¶, gîi c¶m riªng. Theo c¸ch ng¾t nhÞp thø nhÊt(M¶nh s©n / tr¨ng lóa chÊt ®Çy),c©u th¬ ®îc hiÓu: trªn s©n, c¶ lóa, c¶ tr¨ng ®Òu chÊt ®Çy, ®Òu trµn ngËp. C¶nh tîng nµy võa gîi sù no ®ñ, võa gîi c¶m gi¸c th¬ méng. C¸ch ng¾t nhÞp thø hai (M¶nh s©n tr¨ng / lóa chÊt ®Çy) th× gîi ®îc ë ngêi ®äc vÒ mét m¶nh s©n trµn ngËp ¸nh tr¨ng, lung linh huyÒn ¶o, trªn ®ã lóa chÊt ®Çy. Tuy nhiªn c¸ch ng¾t nhÞp thø hai cã phÇn khiªn c-ìng, thiÕu tù nhiªn. Do ®ã c¸ch ng¾t nhÞp thø nhÊt vÉn hîp lÝ h¬n.

§Ò 52: Con ®i tr¨m nói ngµn kheKh«ng b»ng mu«n nçi t¸i tª lßng bÇm.

(Tè H÷u)

-19-

20Theo em, trong c©u th¬ trªn tr¨m cã b»ng 99+1 vµ ngµn cã b»ng 999+1

hay kh«ng? V× sao?Gîi ý

Trong c©u th¬ nµy tr¨m kh«ng ph¶i lµ con sè chÝnh x¸c 99+1 vµ ngµn kh«ng ph¶I lµ 999+1. Tr¨m vµ ngµn ë ®©y ®îc hiÓu theo nghÜa bãng, chØ sè nhiÒu. Dßng th¬ “Con ®i tr¨m nói ngµn khe” muèn nãi: Con ®· ®i qua rÊt nhiÒu nói, nhiÒu khe, ®· vît qua rÊt nhiÒu khã kh¨n gian khæ trªn nh÷ng dÆm ®êng kh¸ng chiÕn.

§Ò 53: §o¹n th¬ Khóc h¸t ru cña nhµ th¬ Nguüen Khoa §iÒm nãi vÒ t×nh c¶m cña ngêi mÑ miÒn nói võa nu«i con võa tham gia c«ng t¸c kh¸ng chiÕn cã hai c©u:

MÑ gi· g¹o mÑ nu«i bé ®éiNhÞp chµy nghiªng, giÊc ngñ em nghiªng.

Em hiÓu c©u th¬ “NhÞp chµy nghiªng, giÊc ngñ em nghiªng” nh thÕ nµo?Gîi ý

C©u th¬ “NhÞp chµy nghiªng, giÊc ngñ em nghiªng” gîi ë ngêi ®äc c¶nh t-îng: Khi cÇm chµygi· g¹o, theo mçi nhÞp chµy, th©n h×nh cña ngêi mÑ l¹i chao nghiªng. Em bÐ ngñ trªn lng mÑ nªn giÊc ngñ cña em còng dêng nh nghiªng theo d¸ng mÑ. §ã lµ h×nh ¶nh rÊt thËt nhng còng rÊt th¬ qua ngßi bót tinh tÕ cña t¸c gi¶. TÊm lng gÇy cña ngêi mÑ miÒn nói rÊt vÊt v¶ qua lao ®éng ®Ó nu«i con, nu«i bé ®éi ®¸nh MÜ l¹i chÝnh lµ chiÕc n«i ªm ®Ó em bÐ ngñ ngon lµnh.

§Ò 54: Trong bµi C©y dõa cña nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa cã ®o¹n:C©y dõa xanh to¶ nhiÒu tµu

Dang tay ®ãn giã, gËt ®Çu gäi tr¨ng.Th©n dõa b¹c phÕch th¸ng n¨m,

Qu¶ dõa-®µn lîn con n»m trªn cao.§ªm hÌ hoa në cïng sao

Tµu dõa-chiÕc lîc ch¶i vµo m©y xanh…Theo em, phÐp nh©n ho¸ vµ so s¸nh ®îc thÓ hiÖn trong nh÷ng tõ gnõ

nµo ë ®o¹n th¬ trªn? Thö ph©n tÝch c¸i hay cña phÐp nh©n ho¸ vµ phÐp so s¸nh trong ®o¹n th¬ trªn?

Gîi ý-PhÐp nh©n ho¸ ®îc sö dông trong c¸c tõ ng÷: Dang tay ®ãn giã; gËt

®Çu gäi tr¨ng. C¸c tõ ng÷ nµy cã t¸c dông lµm cho vËt v« tri lµ c©y dõa còng cã nh÷ng biÓu hiÖn t×nh c¶m nh con ngêi. Dõa còng më réng vßng tay ®ãn giã, còng gËt ®Çu mêi gäi tr¨ng lªn. Qua c¸ch nãi nh©n ho¸, c¶nh vËt trë nªn sèng ®éng, cã ®êng nÐt, h×nh khèi, cã hån vµ cã søc gîi t¶, gîi c¶m cao.

-PhÐp so s¸nh ®îc thÓ hiÖn trong c¸c tõ ng÷: qu¶ dõa (gièng nh) ®µn lîn con; tµu dõa (gièng nh) chiÕc lîc. C¸ch so s¸nh ë ®©y kh¸ bÊt ngê, thó vÞ, thÓ hiÖn sù liªn tëng, tëng tîng phong phó cña t¸c gi¶. C¸ch so s¸nh nµy còng cã t¸c dông lµm cho c¶nh vËt trë nªn sèng ®éng, cã ®êng nÐt, cã h×nh khèi, cã søc gîi t¶, gîi c¶m cao.

§Ò 55: Trong bµi Nghe thÇy ®äc th¬ cña nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa, cã ®o¹n:

Em nghe thÇy ®äc bao ngµyTiÕng th¬ ®á n¾ng xanh c©y quanh nhµ

M¸i chÌo nghe väng s«ng xa£m ªm nghe tiÕng cña bµ n¨m xaNghe tr¨ng thë ®éng tµu dõa…

Theo em, cuéc sèng xung quanh ®îc gîi lªn nh thÕ nµo trong t©m trÝ cña cËu häc trß khi nghe thÇy gi¸o ®äc th¬?

Gîi ýCuéc sèng xung quanh ®îc gîi lªn trong tam trÝ cña cËu häc trß khi nghe

thÇy ®äc th¬ bao gåm:

-20-

21-C¸c h×nh ¶nh: n¾ng chãi chang, c©y cèi xanh t¬I;-C¸cam thanh: tiÕng m¸i chÌo quÉy níc, khua níc väng l¹i tõ mét dßng s«ng

hiÖn vÒ trong kÝ øc; tiÕng ru ¹ êi cña ngêi bµ ru ch¸u trong nh÷ng n¨m th¸ng cËu häc trß cßn th¬ bÐ; tiÕng tµu dõa cùa m×nh díi ¸nh tr¨ng khuya…

Cuéc sèng ®îc gîi lªn, gîi ra cã sù kÕt nèi gi÷a qu¸ khø vµ hiÖn t¹i.

§Ò 56: Trong bµi Tre ViÖt Nam cña nhµ th¬ NguyÔn Duy cã ®o¹n:B·o bïng th©n bäc lÊy th©nTay «m tay nói tre gÇn nhau thªm.Th¬ng nhau tre ch¼ng ë riªngLuü thµnh tõ ®ã mµ nªn hìi ngêi.

Trong ®äan th¬ trªn, t¸c gi¶ ®· sö dông c¸ch nãi g× ®Ó ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña tre: sù ®ïm bäc, ®oµn kÕt? C¸ch nãi nµy hay ë chç nµo?

Gîi ý-Trong ®o¹n th¬ nµy, t¸c gi¶ sö dông c¸ch nãi nh©n ho¸ ®Ó nãi vÒ nh÷ng

phÈm chÊt tèt ®Ñp cña tre: sù ®ïm bäc, ®oµn kÕt. Nh©n ho¸ ë ®©y nghÜa lµ g¸n cho tre nh÷ng ®Æc tÝnh cña ngêi: nh÷ng th©n tre bao bäc, che chë cho nhau; tay tre «m nói nhau quÊn quýt; hä hµng nhµ tre sèngqu©y quÇn, Êm cóng bªn nhau…

-C¸ch nãi nh©n ho¸ lµm cho c¶nh vËt trë nªn sang ®éng. Nh÷ng c©y tre nh nh÷ng sinh thÓ mang hån ngêi. C¸ch nãi nµy gióp t¸c gi¶ thÓ hiÖn ®îc hai tÇng nghÜa: võa nãi ®îc nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña c©y tre ViÖt Nam, võa nãi ®îc nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp, nh÷ng truyÒn thèng cao ®Ñp cña con ngêi ViÖt Nam, d©n téc ViÖt Nam.

§Ò 57: Trong bµi Hµnh tr×nh cña bÇy ong cña rnhµ th¬ NguyÔn §øc MËu, cã nh÷ng c©u th¬:

Víi ®«i c¸nh ®·m n¾ng trêiBÇy ong bay ®Õn trän ®êi t×m hoa.…BÇy ong giong ruæi tr¨m miÒnRï r× ®«i c¸nh nèi liÒn mïa hoa.

a) Theo em, t¸c gi¶ dïng tõ ®Ém ë trªn cã hay kh«ng? V× sao?b) Em hiÓu nghÜa c©u th¬ Rï r× ®«i c¸nh nèi liÒn mïa hoa lµ thÕ nµo?

Gîi ýa) Trong dßng th¬ ®Çu, tõ ®Ém ®îc t¸c gØa dïng hay vµ s¸ng t¹o. NghÜa

®en cña tõ nµy chØ tr¹ng th¸i ít sòng (vÝ dô: ¸o ®Ém må h«i; kh¨n ®Ém níc…). ë dßng th¬ trªn, t¸c gi¶ dïng tõ ®Ém theo nghÜa bãng, chØ c¶nh tîng ¸nh n¾ng chiÕu vµo ®«i c¸nh bÇy ong, khiÕn cho ®«i c¸nh cña bÇy ong lai l¸ng n¾ng trêi. C¸ch dïng tõ nµy gîi ®îc ë ngêi ®äc mét h×nh tîng ®Ñp.

b) C©u th¬ Rï r× ®«i c¸nh nèi liÒn mïa hoa muèn diÔn t¶ ý: BÇy ong lµm viÖc ch¨m chØ tõ mïa hoa nµy sang mïa hoa kh¸c (xu©n, h¹, thu, ®«ng), ë kh¾p rõng s©u vµ biÓn xa, lµm c¸i cÇu nèi gi÷a c¸c mïa hoa, gi÷a mäi miÒn ®Êt níc.

§Ò 58: Trong bµi th¬ §µn bß trªn ®ång cá hoµng h«n, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu viÕt:

Gîi ýC¸i míi l¹, ®ång thêi lµ c¸i hay cña hai dßng th¬ chñ yÕu ®îc biÓu hÞªn ë

c¸ch nãi gÆm c¶ hoµng h«n, gÆm buæi chiÒu xãt l¹i. C¶nh thùc mµ nhµ th¬ miªu t¶ ë ®©y lµ: ChiÒu muén, hßang h«n bu«ng xuèng, nhng ®µn bß vÉn m¶i miÕt gÆm cá. Nãi c¸ch kh¸c, ®µn bß gÆm cá trong c¶nh hoµng h«n, c¶nh chiÒu muén. C¶nh thùc ®ã ®îc t¸i hiÖn l¹i qua sù tëng tîng cña nhµ th¬: ë ®©y, dêng nh ®µn bß kh«ng chØ gÆm cá, mµ gÆm c¶ hoµng h«n ®ang bao trïm lªn ®ång cá, gÆm c¶ nh÷ng tia n¾ng cuèi cïng cßn sãt l¹i trªn ®ång cá. C¶nh vËt nh hoµ quyÖn vµo nhau thËt th¬ méng.

§Ò 59: §äc ®o¹n th¬ sau:H«m qua cßn lÊm tÊm

-21-

22Chen lÉn mµu l¸ xanhS¸ng nay bõng löa thÉmRõng rùc ch¸y trªn cµnh.

Theo em, ®iÒu g× g©y Ên tîng m¹nh nhÊt cho ngêi ®äc qua ®o¹n th¬ nµy?

Gîi ý§iÒu g©y Ên tîng m¹nh nhÊt cho ngêi ®äc khi ®äc ®o¹n th¬ nµy lµ t¸c gi¶

t¹o yÕu tè bÊt ngê b»ng c¸ch thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn ®ét biÕn cña hoa phîng: h«m qua- cßn lÊm tÊm > < h«m nay- rõng rùc ch¸y trªn cµnh. Díi c¸i nh×n cña nhµ th¬, dêng nh thêi gian ®i nhanh h¬n, cho nªn hoa phîng dêng nh në nhanh h¬n. Ên tîng vÒ sù bÊt ngê, sù ph¸t triÓn ®ét biÕn cña hoa phîng còng tõ ®ã mµ sinh ra.

§Ò 60: Trong bµi th¬ Qu¹t cho bµ ngñ cña nhµ th¬ Th¹ch Quú, cã ®o¹n:Bµn tay bÐ nháVÉy qu¹t thËt ®ÒuNgÊn n¾ng thiu thiu§Ëu trªn têng tr¾ng.

C¨n nhµ ®· v¾ngCèc chÐn n»m im§«i m¾t lim dimNgñ ngon bµ nhÐ.

Trong hai khæ th¬ trªn, mäi vËt ®îc t¶ cã nÐt chung g×? T×nh c¶m cña ngêi ch¸u th¬ng bµ ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo?

Mäi vËt ®îc nãi tíi trong hai khæ th¬ cã nÐt chung lµ: Díi h¬i m¸t nhÌ nhÑ tõ bµn tay vÉy qu¹t cña c« bÐ, mäi vËt xung quanh dêng nh còng buån ngñ l©y (n¾ng thiu thiu, c¨n nhµ v¾ng, cèc chÐn n»m im…).

T×nh c¶m cña ngêi ch¸u th¬ng bµ ®ù¬c thÓ hiÖn rÊt râ nÐt qua mét sè chi tiÕt: C« bÐ ngåi qu¹t rÊt l©u ®Ó cho bµ ngñ v× bµ ®ang bÞ mÖt, ®ang cÇn yªn tÜnh. C« bÐ dêng nh dån t×nh th¬ng yªu ®èi víi bµ vµo ®«i bµn tay vÉy qu¹t ®Òu ®Æn, rÊt kiªn tr× cña m×nh.

§Ò 61: §ªm ®ªm tiÕng thËm tiÕng th×nh

Cèi g¹o ®Çy c¶ nghÜa t×nh níc non.(Qua ThËm Th×nh cña NguyÔn Bïi Vîi)

-T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× trong c©u th¬ §ªm ®ªm tiÕng thËm tiÕng th×nh? Nãi râ c¸i hay cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy?

-C©u Cèi g¹o ®Çy c¶ nghÜa t×nh níc non ý nãi g×?Gîi ý

-Trong c©u th¬ §ªm ®ªm tiÕng them tiÕng th×nh, t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt ch¬i ch÷. Cô thÓ thËm, th×nh võa lµ nh÷ng tiÕng tîng thanh gîi t¶ tiÕng chµy gi· g¹o väng l¹i tõ thêi vua Hïng, l¹i võa lµ hai tiÕng trong ®Þa danh ThËm Th×nh thuéc huyÖn Phong Ch©u, tØnh Phó Thä (tôc truyÒn ®©y lµ n¬i vua Hïng dùng lÇu vµ kho chøa g¹o).

-C©u th¬ Cèi g¹o ®Çy c¶ nghÜa t×nh níc non gîi t¶ ý: lßng d©n ta thiÕt tha yªu níc. Theo lêi ph¸n b¶o cña vua Hïng, nh©n d©n ®· dùng lÇu gi· g¹o, ®ªm ®ªm gi· g¹o vµ h×nh ¶nh cèi g¹o ®Çy c¶ nghÜa t×nh níc non lµ tîng trng cho tÊm lßng, t×nh c¶m cña ngêi d©n ®èi víi ®Êt níc, víi vua Hïng.

§Ò 62: Trong bµi th¬ Luü tre cña nhµ th¬ NguyÔn C«ng D¬ng cã ®o¹n:Mçi sím mai thøc dËyLuü tre xanh r× rµoNgän tre cong väng vãKÐo mÆt trêi lªn cao.

Trong ®o¹n th¬ trªn, em thÝch nhÊt h×nh ¶nh th¬ nµo? Nãi râ v× sao em thÝch?

Gîi ý

-22-

23H×nh ¶nh gay Ên tîng m¹nh cho ngêi ®äc vµ thÓ hiÖn sù liªn tëng, tëng t-

îng déc ®¸o cña t¸c gi¶ lµ h×nh ¶nh:Ngän tre cong gäng vãKÐo mÆt trêi lªn cao.

C¸c sù vËt: ngän tre-gäng vã-mÆt trêi vèn dÜ kh«ng liªn quan tíi nhau. Nhng qua liªn tëng, tëng tîng cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn trong hai dßng th¬ trªn, c¸c sù vËt nµy dêng nh cã sù liªn hÖ víi nhau: ngän tre cong cong nh c¸i gäng vã, c¸i gäng vã l¹i ®ang kÐo mÆt trêi lªn cao. C¶nh vËt nh hoµ quyÖn vµo nhau, t¹o nªn sù sèng ®éng cho h×nh ¶nh th¬.

§Ò 63:§êi cha «ng víi ®êi t«iNh con s«ng víi ch©n trêi ®· xaChØ cßn truyÖn cæ thiÕt thaCho t«i nhËn mÆt cha «ng cña m×nh.

(TruyÖn cæ níc m×nh - L©m ThÞ Mü D¹)Em hiÓu thÕ nµo vÌ néi dung cña hai dßng th¬: ChØ cßn truyÖn cæ thiÕt

tha-Cho t«I nhËn mÆt cha «ng cña m×nh?Gîi ý

Qua hai dßng th¬ ChØ cßn truyÖn cæ thiÕt tha – Cho t«i nhËn mÆt cha «ng cña m×nh t¸c gi¶ muèn diÔn t¶ ý: Tõ xa ®Õn nay, tõ qu¸ khø ®Õn hiÖn t¹i lµ mét kkho¶ng c¸ch thêi gian d»ng dÆc. C¸c truyÖn cæ d©n gian thùc sù lµ c¸i cÇu nèi qu¸ khø víi hiÖn t¹i. Qua truyÖn cæ, ngêi ®äc thêi nay hiÓu ®-îc cha «ng ngµy xa, cô thÓ hiÓu ®îc ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn, t©m hån vµ tÝnh c¸ch, phong tôc tËp qu¸n vµ c¸c quan niÖm ®¹o ®øc… cña cha «ng ngµy xa. H×nh ¶nh cña cha «ng ngµy xa in dÊu kh¸ râ trong c¸c truyÖn cæ d©n gian. V× vËy, cã thÓ nãi truyÖn cæ ®· gióp chóng ta nhËn biÕt ®îc g¬ng mÆt cña c¸c cha «ng ngµy xa.

§Ò 64: ViÕt l¹i mét khæ th¬ trong bµi H¹t g¹o lµng ta cña nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa mµ em thÝch nhÊt; nãi râ v× sao em thÝch khæ th¬ nµy?

Gîi ý: Em thÝch nhÊt khæ th¬:H¹t g¹o lµng taCã vÞ phï saCña s«ng Kinh ThÇyCã h¬ng sen th¬mTrong hå níc ®Çy.

Bëi v× ë khæ th¬ nµy t¸c gi¶ ®· lÝ gi¶i -theo c¸ch nãi cña nhµ th¬- h¹t g¹o quª h¬ng th¬m ngon lµ do cã sù kÕt tô cña sù mµu mì cña ®Êt ®ai, h¬ng th¬m cña hoa vµ c«ng søc cña con ngêi. Tõ cã ®îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn ®· gãp phÇn nãi lªn ®iÒu ®ã.

§Ò 65 : VÒ th¨m nhµ B¸c, lµng Sen

Cã hµng r©m bôt th¾p lªn löa hångCã con bím tr¾ng lîn vßng

Cã chïm æi chÝn vµng ong s¾c trêi.(VÒ th¨m nhµ B¸c-NguyÔn §øc MËu)

§o¹n th¬ trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp nµo? Theo em, t¸c gi¶ sö dông tõ th¾p vµ vµng ong cã haykh«ng? V× sao?

Gîi ý-Nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp trong ®o¹n th¬ lµ: hµng r©m bôt th¾p löa hång;

con bím tr¾ng lîn vßng; chïm æi chÝn vµng.-Hai tõ th¾p, vµng ong ®îc sö dông s¸ng t¹o vµ hay. Tõ th¾p vèn dïng

®Ó chØ ho¹t ®éng: ch©m löa cho ch¸y lªn, th¾p ®Ìn… ë ®©y tõ th¾p ®îc dïng theo nghÜa bãng chØ s¾c ®á cña hoa r©m bôt nh ngän löa ®îc th¾p lªn.

-23-

24C¸ch dïng tõ nµy lµm cho c¶nh vËt miªu t¶ trë nªn sèng ®éng vµ gîi ®îc ë ngêi ®äc sù liªn tëng thó vÞ.

-Tõ vµng ong còng ®îc dïng rÊt hay. Nã võa gîi t¶ ®îc mµu vµng cña chïm æi chÝn, võa nªu ®îc mèi quan hÖ gi÷a ®Êt trêi vµ c©y cèi. C¶nh s¾c vµng cña c©y cèi chÝnh lµ s¾c vµng cña bÇu trêi, mÆt ®Êt, c¶nh vËt. Tõ vµng ong còng gîi ®îc sù lien tëng thó vÞ ë ngêi ®äc.

§Ò 66: XÐt vÒ môc ®Ých nãi th× c¸c c©u sau thuéc kiÓu c©u g×? Em cã c¶m nhËn nh thÕ nµo khi ®äc cc¸c c©u th¬ ®ã?

…§Ñp l¾m anh ¬i! Con s«ng Ngµn Phè!S¸ng c¶ ®«i bê hoa bëi tr¾ng phau! …

(Mïa hoa bëi – T« Hïng)Gîi ý

-XÐt vÒ môc ®Ých th× c¶ ba c©u trong dßng th¬ lµ c©u c¶m.-C¶m nhËn cña em khi ®äc c¸c c©u th¬ ®ã lµ:+VÒ c¶nh vËt: MÊy dßng trªn gîi ra c¶nh tîng: gi÷a mïa hoa bëi, lµng m¹c

däc hai bê s«ng Ngµn Phè nh s¸ng lªn víi mµu hoa bëi në tr¾ng phau.+Qua ®ã, t¸c gi¶ thÓ hiÖn t×nh yªu tha thiÕt ®èi víi quª h¬ng t¬i ®Ñp.§Ò 67:

§ång chiªm ph¶ n¾ng lªn kh«ngC¸nh cß dÉn giã qua thung lóa vµng.

Giã n©ng tiÕng h¸t chãi chang,Lung linh lìi h¸i liÕm ngang ch©n trêi.

(TiÕng h¸t mïa gÆt-NguyÔn Duy)Trong ®o¹n th¬ trªn, c¸nh ®ång lóa chÝn ®îc t¶ cã mµu s¾c, ©m thanh,

h×nh ¶nh g× ®Ñp? T¸c gi¶ t¶ lìi h¸i ®Ñp vµ s¾c b»ng nh÷ng tõ ng÷ nµo?Gîi ý

-Trong ®o¹n th¬ trªn, c¸nh ®ång lóa chÝn ®îc t¶ víi mµu s¾c, ©m thanh, h×nh ¶nh ®Ñp lµ:

+Mµu s¾c: vµng (cña ®ång lóa, cña n¾ng).+¢m thanh: tiÕng h¸t.+H×nh ¶nh: c¸nh cß dÉn giã qua thung lóa vµng; long lanh lìi h¸i

liÕm ngang ch©n trêi.-Lìi h¸i ®Ñp vµ s¾c ®îc t¸c gi¶ t¶ trong dßng th¬ cuèi, víi c¸c tõ ng÷: long

lanh lìi h¸i (lìi h¸i ph¶n chiÕu ¸nh mÆt trêi s¸ng long lanh); liÕm ngang ch©n trêi (h×nh ¶nh diÔn t¶ viÖc gÆt lóa b»ng h¸i cña ngêi n«ng d©n: lìi h¸i s¾c ®a ngang c¾t rêi th©n lóa, ®îc phãng ®¹i thµnh h×nh ¶nh lìi h¸i liÕm ngang ch©n trêi).

§Ò 68: Hiªn t©y xanh m¸t bãng r©m

§¬n s¬ c©y æi cø ngÇm ®¬m hoaQu¶ t¬ nÊp díi l¸ giµ

§Ó sang thu bçng oµ ra ngät ngµo…Nªu nhËn xÐt cña em vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ trong ®o¹n th¬ trªn. Víi c¸ch

miªu t¶ Êy, nhµ th¬ ®· gióp em c¶m nhËn ®îc h×nh ¶nh c©y æi ®Ñp nh thÕ nµo?

Gîi ý-NghÖ thuËt miªu t¶: H×nh ¶nh, mµu s¾c rÊt dÞu nhÑ, khiªm nhêng (xanh

m¸t bãng r©m; ®¬n s¬ c©y æi; ngÇm ®¬m hoa; qu¶ t¬ nóp díi l¸giµ…); Nh÷ng sù vËt (c©y æi) vÉn Èn chøa mét søc sèng, vÉn ph¸t triÓn sinh s«i m¹nh mÏ (ngÇm ®¬m hoa, qu¶ t¬ nóp díi l¸ chøa ®ùng h¬ng th¬m, vÞ ngät..).

-Qua sù miªu t¶ mang tÝnh nghÖ thuËt cña nhµ th¬, h×nh ¶nh c©y æi hiÖn lªn rÊt ®Ñp trong t©m tëng ngêi ®äc. C©y æi cã søc sèng ©m thÇm nh-ng m¹nh mÏ, mang l¹i hoa th¬m, qu¶ ngät cho ®êi.

§Ò 69:

-24-

25Lµng quª t«i ®· khuÊt h¼n, nhng t«i vÉn ®¨m ®¾m nh×n theo. T«i ®· ®i

nhiÒu n¬i, ®ãng qu©n nhiÒu chç phong c¶nh ®Ñp h¬n ®©y nhiÒu, nh©n d©n coi t«i nh ngêi lµng vµ còng cã ngêi yªu t«i tha thiÕt, nhng sao søc quyÕn rò, nhí th¬ng vÉn kh«ng m·nh liÖt, day døt b»ng m¶nh ®Êt cäc c»n nµy.

(T×nh quª h¬ng-NguyÔn Kh¶i)§äc ®o¹n v¨n, em hiÓu vµ cã nh÷ng c¶m xóc g× víi quª h¬ng, lµng xãm?

Gîi ýT×nh c¶m cña anh bé ®éi trong ®o¹n v¨n nµy võa tha thiÕt võa m·nh liÖt

nh kh«ng muèn rêi xa n¬i ch«n rau c¾t rèn cña m×nh.Mçi ngêi ®Òu g¾n bã víi n¬i m×nh ®· sinh ra vµ lín lªn, n¬i m×nh tõng

cã nhiÒu kØ niÖm. N¬i ®ã lµ xãm lµng, lµ phêng x·, n¬i ®ã còng lµ quª h¬ng cña mçi ngêi.

§Ò 70: Nßi tre ®©u chÞu mäc cong

Cha lªn ®· nhän nh ch«ng l¹ thêng.Lng trÇn ph¬i n¾ng ph¬i s¬ng

Cã manh ¸o céc tre nhêng cho con…(Tre ViÖt Nam-NguyÔn Duy)

Em thÊy ®o¹n th¬ trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh nµo ®Ñp? H·y nªu ý nghÜa ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c cña nh÷ng h×nh ¶nh ®ã.

Gîi ý§o¹n th¬ trªn cña nhµ th¬ NguyÔn Duy cã nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp sau

®©y:-H×nh ¶nh (m¨ng tre) nhän nh ch«ng gîi cho ta thÊy sù kiªu h·nh, hiªn

ngang, bÊt khuÊt cña loµi tre (hay còng chÝnh lµ cña d©n téc ViÖt Nam!).-H×nh ¶nh (c©y tre) lng trÇn ph¬i n¾ng ph¬i s¬ng cã ý nãi lªn sù d·i

dÇu, chÞu ®ùng mäi khã kh¨n, thö th¸ch trong cuéc sèng…-H×nh ¶nh cã manh ¸o céc tre nhêng cho con gîi cho ta nghÜ ®Õn sù

che chë, hi sinh tÊt c¶ mµ ngêi mÑ dµnh cho con; thÓ hiÖn lßng nh©n ¸i vµ t×nh mÉu tö thËt c¶m ®éng…

§Ò 71: T«i muèn ngµy nµo líp còng ®«ng vuiDÉu th¸ng ba cßn ®i qua n¨m häc.Mçi kho¶ng trèng trªn bµn-cã em v¾ng mÆtLµ bao nhiªu kho¶ng trèng ë trong t«i…

(Th¸ng ba ®Õn líp-Thanh øng)Theo em, h×nh ¶nh nµo gãp phÇn nhiÒu nhÊt lµm nªn c¸i hay cña khæ

th¬ tren? V× sao?Gîi ý

Theo em, h×nh ¶nh gãp phÇn lµm nªn c¸i hay cña khæ th¬ lµ h×nh ¶nh kho¶ng trèng trªn bµn trong hai c©u th¬:

Mçi kho¶ng trèng trªn bµn - cã em v¾ng mÆtLµ bao nhiªu kho¶ng trèng ë trong t«i…

Tõ mét kho¶ng trèng ë trªn bµn- dÊu hiÖu b¸o cho thÇy gi¸o, c« gi¸o biÕt: l¹i cã mét em häc sinh v¾ng mÆt v× kh«ng cßn thãc g¹o ®Ó ¨n trong nh÷ng ngµy gi¸p h¹t th¸ng ba- t¸c gi¶ liªn tëng ®Õn rÊt nhiÒu kho¶ng trèng cña nçi buån th¬ng t©m trong t©m hån m×nh (Lµ bao nhiªu kho¶ng trèng ë trong t«i). §iÒu ®ã cho thÊy tÊm lßng yªu th¬ng tha thiÕt cña thÇy c« gi¸o ®èi víi c¸c em häc sinh ë mét vïng quª nghÌo tríc ®©y.

§Ò 72:…Lêi ru cã giã mïa thu

Bµn tay mÑ qu¹t mÑ ®a giã vÒNh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia

Còng ch¼ng b»ng mÑ ®· thøc v× chóng con.§ªm nay con ngñ giÊc trßnMÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi.

-25-

26Theo em, h×nh ¶nh nµo gãp phÇn nhiÒu nhÊt lµm nªn c¸i hay cña khæ

th¬ trªn? V× sao?H×nh ¶nh gãp phÇn nhiÒu nhÊt lµm nªn c¸i hay cña khæ th¬ lµ h×nh ¶nh

ngän giã trong c©u MÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi. Bëi v×: Ngän giã cã t×nh th¬ng yªu cña mÑ lµm cho con ®îc ngñ ngon lµnh víi nh÷ng giÊc m¬ ®Ñp khi cßn nhá; lµm cho con yªn t©m v÷ng bíckhi lín lªn; lu«n ë bªn con ®Ó con c¶m thÊy sung síng vµ h¹nh phóc suèt c¶ cuéc ®êi.

§Ò 73: Dßng th¬ cuèi cña khæ th¬ sau:Vên em cã mét luèng khoaiCã hµng chuèi mËt víi hai luèng cµEm trång thªm mét c©y naL¸ xanh vÉy giã nh lµ gäi chim…

(Vên em-TrÇn §¨ng Khoa).cã nh÷ng h×nh ¶nh sinh ®éng. Theo em, b»ng c¸ch nµo nhµ th¬ ®· t¹o

nªn h×nh ¶nh sinh ®éng Êy?Gîi ý

H×nh ¶nh sinh ®éng trong hai c©u th¬ cuèi: vÉy giã, gäi chim ®îc nhµ th¬ t¹o nªn b»ng c¸ch nh©n ho¸ vµ so s¸nh (L¸ xanh vÉy giã nh lµ gäi chim).

§Ò 74:Më ®Çu bµi th¬ Nhí con s«ng quª h¬ng, nhµ th¬ TÕ Hanh viÕt:Quª h¬ng t«i cã con s«ng xanh biÕcNíc g¬ng trong soi tãc nh÷ng hµng treT©m hån t«i lµ mét buæi tra hÌTo¶ n¾ng xuèng lßng s«ng lÊp lo¸ng…

§o¹n th¬ trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh th¬ nµo ®Ñp? Nh÷ng h×nh ¶nh Êy gióp em c¶m nhËn ®îc ®iÒu g×?

Gîi ý-H×nh ¶nh ®Ñp: con s«ng xanh biÕc cã níc trong nh mÆt g¬ng ®Ó

nh÷ng hµng tre ngµy ngµy soi bãng; h×nh ¶nh dßng s«ng lÊp lo¸ng ph¶n chiÕu ¸nh n¾ng tra hÌ.

-Nh÷ng h×nh ¶nh Êy gióp em c¶m nhËn ®îc: con s«ng quª h¬ng cã vÎ ®Ñp thËt quyÕn rò lßng ngêi vµ t×nh yªu quª h¬ng tha thiÕt cña t¸c gi¶.

§Ò 75: Nhµ v¨n Vâ V¨n Trùc viÕt:¤m quanh Ba V× lµ b¸t ng¸t ®ång b»ng, mªnh m«ng hå níc víi nh÷ng Suèi

Hai, §ång M«, Ao Vua… næi tiÕng vÉy gäi. Mít m¸t rõng keo nh÷ng ®¶o Hå, ®¶o SÕu. Xanh ng¸t b¹ch ®µn nh÷ng ®åi M¨ng, ®åi Hßn. Rõng Êu th¬, rõng thanh xu©n…

(Vêi vîi Ba V×)Em h·y ph©n tÝch nh÷ng nÐt ®Æc s¾c trong c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u cña

t¸c gi¶.Gîi ý

-Dïng tõ gîi t¶ sinh ®éng, lµm cho c¶nh vËt còng m¹ng hån ngêi: «m, b¸t ng¸t, mªnh m«ng, vÉy gäi, mít m¸t, xanh ng¸t, Êu th¬, thanh xu©n.

-C¸ch ®Æt c©u ®¶o bé phËn vÞ ng÷ lªn tríc ë c©u 2 vµ c©u 3, ®¶o ®Þnh ng÷ lªn tríc danh tõ ë c©u “b¸t ng¸t ®ång b»ng, mªnh m«ng hå níc” nh»m nhÊn m¹nh nh÷ng ý cÇn diÔn ®¹t vÒ c¶nh ®Ñp cña Ba V×.§Ò 76: Trong bµi Trªn ®êng thiªn lÝ nhµ th¬ Tè H÷u ®· ghi l¹i c¶m xóc cña m×nh tríc c¶nh mïa xu©n vÒ trªn ®Êt níc nh sau:

Ta ®øng dËy, ngÈn ng¬ mµ ng¾m m·iQuª h¬ng ta. Nghe phÊp phíi trong lßng.§«i c¸nh cß tr¾ng vÉy mªnh m«ng.¤i Tæ quèc! §¬n s¬ mµ léng lÉy!

§o¹n th¬ trªn gióp em c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp g× cña ®Êt níc ViÖt Nam th©n yªu.§o¹n th¬ gióp em c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp ®¬n s¬, gi¶n dÞ mµ v« cïng cao quý cña ®Êt níc ViÖt Nam th©n yªu. C¶nh quª h¬ng lµm cho t¸c gi¶ ®øng "ngÈn ng¬ mµ ng¾m m·i", thÊy trong lßng "phÊp phíi" niÒm vui; niÒm vui Êy chÝnh

-26-

27lµ h×nh ¶nh "§«i c¸nh cß tr¾ng vÉy mªnh m«ng". §Êt níc hiÖn ra trong vÎ ®Ñp thËt nªn th¬, thanh b×nh vµ Êm ¸p. §ã còng chÝnh lµ vÎ ®Ñp võa gi¶n dÞ võa léng lÉy vµ hÊp dÉn biÕt bao.§Ò 77: Trong bµi Vµm Cá §«ng nhµ th¬ Hoµi Vò cã viÕt.

“§©y con s«ng nh dßng s÷a mÑNíc vÒ xanh ruéng lóa vên c©y

Vµ ¨m ¾p nh lßng ngêi mÑTrë t×nh th¬ng trang tr¶i ®ªm ngµy”

Em c¶m nhËn ®îc ®iÒu g× qua ®o¹n th¬ vÒ dßng s«ng quª h¬ng ?Gîi ý

- NghÖ thuËt: BiÖn ph¸p so s¸nh+ So s¸nh dßng s«ng víi dßng s÷a (mÑ). Dßng s«ng tíi níc cho vên c©y

xanh tèt mît mµ còng nh dßng s÷a mÑ ®· nu«i con kh«n lín.+ So s¸nh níc s«ng víi tÊm lßng ngêi mÑ. Níc s«ng ®Çy ¨m ¾p nh lßng

mÑ réng lín mªnh m«ng lu«n hy sinh tÊt c¶ cho c¸c con.- Néi dung:+ Nãi lªn tÇm quan träng cña dßng s«ng quª h¬ng.+ Nãi lªn t×nh c¶m g¾n bã th©n thiÕt gi÷a dßng s«ng quª h¬ng víi t¸c

gi¶.Tõ ®ã lµm ta thªm yªu quý vµ g¾n bã víi dßng s«ng quª h¬ng

§Ò 78: Trong bài Hoàng hôn trên sông Hương (Tiếng việt 5, tập một) có đoạn tả cảnh như sau:

Phía bên sông, xóm Cồn Hến nấu cơm chiều, thả khói nghi ngút cả một vùng tre trúc. Đâu đó, từ sau khúc quanh vắng lặng của dòng sồng, tiếng lanh canh của thuyền chài gỡ những mẻ cá cuối cùng truyền đi trên mặt nước, khiÕn mặt sông nghe như rộng hơn…

(theo Hoàng Ngọc Phủ Tường)

Em hãy cho biết: Đoạn văn trên có những hình ảnh và âm thanh nào có sức gợi tả sinh động? Gợi tả được điều gì?

-Hình ảnh có sức gợi tả sinh động: Khói nghi ngút cả một vùng tre trúc ( khi xóm Cồn Hến nấu cơm chiều)- gợi tả vẻ ấm áp, bình yên của người dân thôn xóm ven sông; giúp người đọc tưởng tượng ra bức tranh thuỷ mặc đơn sơ nhưng có cả một không gian rộng rãi ( khói bay lên bầu trời, tre trúc và rộng nước trên mặt đất).

-Âm thanh có sức gợi tả sinh động: Tiếng lanh canh của thuyền chài gỡ những mẻ cá cuối cùng truyền đi trên mặt nước (ở đâu đó sau khúc quanh vắng lặng của dòng sông) đường như có sức âm vang xa rộng trong khung cảnh tĩnh lặng, khiến tác giả có cảm giác mặt sông nghe như rông hơn, gợi cho người đọc cảm nhận được vẻ thanh bình và nên thơ của một buổi chiều trên sông Hương.

§Ò 79:

“Hiªn t©y xanh m¸t bãng r©m§¬n s¬ c©y æi cø ngÇm ®¬m hoaQu¶ t¬ nÊp díi lµ giµ§Ó sang thu bçng oµ ra ngät ngµo”

(Vên nhµ -Tè H÷u)Nªu nhËn xÐt cña em vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ trong ®o¹n th¬ trªn .víi c¸ch miªu t¶ Êy, nhµ th¬ ®· gióp em c¶m nhËn ®îc h×nh ¶nh c©y æi ®Ñp nh thÕ nµo ?

Gợi ý:- NghÖ thuËt miªu t¶ (1®)

+ H×nh ¶nh , mµu s¾c rÊt dÞu nhÑ, khiªm nhêng: xanh m¸t bãng r©m, ®¬n s¬ c©y æi, ngÇm ®¬m hoa, qu¶ t¬ nÊp díi lµ giµ...

+ Nh÷ng sù vËt (c©y æi) vÉn Èn chøa 1 søc sèng , vÉn ph¸t triÓn sinh s«i m¹nh mÏ: (ngÇm ®¬m hoa, qu¶ t¬ nÊp díi lµ giµ) chøa ®ùng h¬ng th¬m, vÞ ngät.

- C¶m nhËn cña em : (1®)

-27-

28Qua sù miªu t¶ mang tÝnh nghÖ thuËt cña nhµ th¬, h×nh ¶nh c©y æi hiÖn lªn rÊt ®Ñp

trong t©m tëng ngêi ®äc. C©y æi cã søc sèng ©m thÇm nhng m¹nh mÏ , mang l¹i hoa th¬m qu¶ ngät cho ®êi.§Ò 80: Trong bài Con Cò, nhà thơ Chế Lan Viên có viết: (4 đ)

Con dù lớn vẫn là con của mẹĐi hết đời lòng mẹ vẫn theo con

Đồng chí cảm nhận được điều đẹp đẽ và sâu sắc ở 2 câu thơ trên?Gîi ý- Tình cảm yêu thương của người mẹ dành cho con thật to lớn và không bao giờ vơi cạn. Dù con đã khôn lớn, “dù có đi hết đời” thì tình thương của mẹ đối với con như vẫn còn sống mãi, vẫn theo con để quan tâm, lo lắng, giúp đỡ con, tiếp thêm cho con sức mạnh. Có thể nói đó chính là tình thương bất tử mà người mẹ dành cho con.

§Ò 81: Trong bµi “TiÕng chim buæi s¸ng”, nhµ th¬ §Þnh H¶i viÕt:

TiÕng chim lay ®éng l¸ cµnh TiÕng chim ®¸nh thøc chåi xanh dËy cïng.

TiÕng chim vç c¸nh bÇy ong TiÕng chim tha n¾ng r¶i ®ång vµng th¬m….

Theo ®ång chÝ, nhµ th¬ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× ®Ó miªu t¶ tiÕng chim buæi s¸ng? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã gióp chóng ta c¶m nhËn ®îc tiÕng chim buæi s¸ng cã ý nghÜa nh thÕ nµo?

Gîi ý

T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nh©n ho¸ ®Ó miªu t¶ tiÕng chim buæi s¸ng ( chó ý: C¸c ®éng tõ lay, ®¸nh thøc gîi cho ta nghÜ ®Õn nh÷ng ho¹t ®éng cña con ngêi).( 1 ®iÓm)

BiÖn ph¸p nh©n ho¸ gióp ta c¶m nhËn ®îc tiÕng chim buæi s¸ng cã ý nghÜa thËt s©u s¾c: TiÕng chim kh«ng chØ lµm cho sù vËt xung quanh trë nªn ®Çy søc sèng ( lay ®éng l¸ cµnh, ®¸nh thøc chåi xanh) mµ cßn th«i thóc chóng ®em l¹i nh÷ng lîi Ých thiÕt thùc cho mäi ngêi (vç c¸nh bÇy ong ®i t×m mËt cho ®êi, tha n¾ng r¶i ®ång vµng th¬m- lµm nªn nh÷ng h¹t lóa vµng nu«i sèng con ngêi).)( 1,5 ®iÓm)

§Ò 82 §äc khæ th¬ sau:" Vên em cã mét luèng khoai

Cã hµng chuèi mËt víi hai luèng cµEm trång thªm mét c©y na

L¸ xanh vÉy giã nh lµ gäi chim" ( Vên em - TrÇn §¨ng Khoa )

Dßng th¬ cuèi cña khæ th¬ trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh sinh ®éng nµo? Theo em, b»ng c¸ch nµo nhµ th¬ ®· t¹o nªn nh÷ng h×nh ¶nh sinh ®éng Êy? Em h·y ghi l¹i nh÷ng c¶m nghÜ cña m×nh th«ng qua mét ®o¹n viÕt ng¾n ( tõ 7 ®Õn 8 ) c©u v¨n.

Gîi ý:Häc sinh chØ ra ®îc h×nh ¶nh sinh ®éng trong c©u th¬ cuèi (vÉy giã, gäi chim) ®îc nhµ th¬ t¹o nªn b»ng c¸ch nh©n ho¸, so s¸nh (L¸ xanh vÉy giã nh lµ gäi chim) b»ng mét ®o¹n viÕt ng¾n cña m×nh víi c¶m xóc ®îc béc lé mét c¸ch hån nhiªn, ch©n thùc.

( Tuú møc ®é viÕt bµi cña HS mµ gi¸m kh¶o ®¸nh gi¸ cho tõ 0 ®Õn 1,5 ®iÓm ) §Ò 83 Trong bài Vê` thăm nhà Bác, nhà thơ Nguyễn Đức Mậu có viết:

“ Ngôi nhà Bác ở thiếu thờiNghiêng nghiêng mái lợp bao đời nắng mưa

Chiếc giường tre quá đơn sơVõng gai ru mát những trưa nắng hè.”

Em hãy cho biết, đoạn thơ giúp ta cảm nhận được điều gì đẹp đẽ và thân thương?

-28-

29* Yêu cầu cụ thể:- Rõ ý cơ bản sau: + Tác giả tả về vẻ đẹp mộc mạc, đơn sơ, bình dị của ngôi nhà của Bác lúc thiếu thời cũng như bao ngôi nhà ở làng quê Việt nam. Thấy được ngôi nhà của Bác thật gần gũi, chan hoà với cảnh vật quê hương. Sống trong ngôi nhà đó, Bác Hồ được lớn lên trong tình yêu thương của gia ®×nh: võng gai ru mát những trưa nắng hè, …+ Chỉ ra và hiểu rõ ý nghĩa của các yếu tố nghệ thuật có trong đoạn thơ: - Biện pháp đảo ngữ: “nghiêng nghiêng mái lợp” - Biện pháp nhân hoá: “Võng gai ru mát những trưa nắng hè.”….§Ò 84: “ … Phîng kh«ng ph¶i lµ mét ®ãa, kh«ng ph¶i vµi cµnh, phîng ®©y lµ c¶ mét lo¹t, c¶ mét vïng, c¶ mét gãc trêi ®á rùc … Ngêi ta quªn ®ãa hoa, chØ nghÜ ®Õn c©y, ®Õn hµng, ®Õn nh÷ng t¸n lín xße ra, trªn ®Ëu khÝt nhau mu«n ngµn con bím th¾m”

( TrÝch Hoa häc trß – Xu©n DiÖu)

§Ó diÔn t¶ sè lîng rÊt lín cña hoa phîng trong ®o¹n v¨n trªn, t¸c gi¶ ®· dïng nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? H·y nªu c¶m xóc cña em vÒ hoa phîng.G ợ i ý

T¸c gi¶ ®· miªu t¶ hoa phîng víi nh÷ng biÖn ph¸p tu tõ khÐo lÐo, tµi t×nh. Nh÷ng ®iÖp tõ ®iÖp ng÷ cã tÝnh chÊt t¨ng tiÕn g©y Ên tîng m¹nh mÏ cho ng-êi ®äc: Phîng kh«ng ph¶i mét ®ãa, kh«ng ph¶i vµi cµnh…. ®á rùc.

T¸c gi¶ cßn sö dông c©u kh¼ng ®Þnh nh»m diÔn t¶ phîng nhiÒu v« kÓ ®Õn nçi ngêi ta quªn ®i ®ãa hoa mµ chØ nghÜ ®Õn c©y, hµng, nh÷ng t¸n lín…..

Yªu cÇu häc sinh viÕt ®îc nh÷ng c¶m xóc cña m×nh mét c¸ch tù nhiªn, ch©n thùc.

VÝ dô: Nãi ®Õn hoa Phîng lµ nãi ®Õn tuæi häc trß. Hoa Phîng në b¸o hiÖu mïa thi ®· tíi. Hoa phîng në lµ kÕt quat tèt ®Ñp cña chóng em sau bao ngµy häc tËp vÊt v¶. Hoa Phîng në chóng em sÏ ®îc nghØ hÌ víi nh÷ng cuéc chia tay ®Çy lu luyÕn ……§Ò 85: §äc ®o¹n th¬:

“Ngçng kh«ng chÞu häcKhoe biÕt ch÷ råiVÞt ®a s¸ch ngîcNgçng cø tëng xu«iCø gi¶ ®äc nhÈmLµm vÞt ph× cêiVÞt khuyªn mét håi:

- Ngçng ¬i! Häc! Häc!” (Ph¹m Hæ)

Theo em, ®iÒu g× ®· t¹o nªn sù hÊp dÉn cña ®o¹n th¬? H·y béc lé c¶m nghÜ cña m×nh b»ng mét ®o¹n v¨n ng¾n tõ 7 ®Õn 8 c©u.Häc sinh nªu ®îc c¶m nhËn cña m×nh khi ®äc ®o¹n th¬ th«ng qua hai tÝn hiÖu néi dung vµ nghÖ thuËt b»ng mét ®o¹n viÕt ng¾n cã cÊu tróc chÆt chÏ, c¶m xóc hån nhiªn ch©n thùc, ®¶m b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau: + Néi dung: §o¹n th¬ giíi thiÖu mét buæi häc ®Çy thó vÞ vµ vui nhén cña hai b¹n Ngçng vµ VÞt ( hai con vËt ®· ®îc nh©n ho¸ ), cã ý chª bai anh chµng Ngçng l-êi häc nhng hay khoe khoang kho¸c l¸c. §ång thêi, qua ®o¹n th¬ , t¸c gi¶ còng muèn nh¾n nhñ nh÷ng c« cËu häc trß yªu quý cña m×nh kh«ng nªn lêi häc ®Ó trë thµnh nh÷ng häc giái, nh÷ng ngêi con ngoan.

+ NghÖ thuËt: T¸c gi¶ ®· rÊt thµnh c«ng trong viÖc sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n ho¸ ®îc thÓ hiÖn ë c¸c ®éng tõ dïng ®Ó chØ ho¹t ®éng cña ngêi. Nhê cã biÖn ph¸p nh©n ho¸ Êy ®· lµm cho nh÷ng con vËt trë nªn sinh ®éng cã hån

-29-

30ngêi, chóng nh nh÷ng ngêi b¹n nhÝ nh¶nh, v« t, ngé nghÜnh rÊt ®¸ng yªu vµ rÊt gÇn gòi víi tuæi th¬ em.§Ò 86: §äc ®o¹n th¬ sau:

“Cá giÊu mÇm trong ®ÊtChê mét ngµy ®«ng quaL¸ bµng nh giÊm löaSuèt th¸ng ngµy hanh kh«

Bóp g¹o nh thËp thßNg¹i ngÇn nh×n giã bÊcC¸nh tay xoan kh« khècT¹o d¸ng vµo trêi ®«ng.”

§o¹n th¬ trªn t¸c gi¶ ®· dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× mµ hay ®Õn thÕ? Em h·y viÕt ®o¹n v¨n ng¾n (tõ 6 ®Õn 8 c©u) ghi l¹i c¶m xóc cña em khi ®äc ®o¹n th¬ ®ã.

§Ò 87: ViÕt vÒ ngêi mÑ, nhµ th¬ Tr¬ng Nam H¬ng cã nh÷ng c©u th¬ sau:

Thêi gian ch¹y qua tãc mÑMét mµu tr¾ng ®Õn n«n naoLng mÑ cø cßng dÇn xuèngCho con ngµy mét thªm cao

MÑ ¬i trong lêi mÑ h¸tCã c¶ cuéc ®êi hiÖn raLêi ru chÊp con ®«i c¸nhLín råi con sÏ bay qua” (TrÝch Trong lêi mÑ h¸t)

Theo em, ®o¹n th¬ trªn ®· béc lé nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ g× cña t¸c gi¶?

Gîi ý: §o¹n th¬ béc lé nh÷ng c¶m xóc, suy nghÜ vÒ ngêi mÑ. H×nh ¶nh m¸i tãc mÑ b¹c tr¾ng v× thêi gian lµm t¸c gi¶ thÊy xóc ®éng ®Õn “n«n nao”. ý ®èi lËp víi hai c©u th¬ “Lng mÑ cø cßng dÇn xuèng/ Cho con ngµy mét thªm cao” nh muèn béc lé suy nghÜ vµ lßng biÕt ¬n cña t¸c gi¶ ®èi víi mÑ. MÑ ®em ®Õn cho con c¶ cuéc ®êi, trong lêi h¸t mÑ ch¾p cho con ®«i c¸nh ®Ó lín lªn con sÏ bay xa. Nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ cña t¸c gi¶ vµ ngêi mÑ thËt ®Ñp ®Ï biÕt bao.

§Ò 88: ViÕt vÒ ngêimÑ, nhµ th¬ TrÇnQuèc Minh ®· cã nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh rÊt hay trong bµi th¬ MÑ:

Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kiaCh¼ng b»ng mÑ ®· thøc v× chóng con.

§ªm nay con ngñ giÊc trßnMÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi.

H·y cho biÕt : Nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh trong ®o¹n th¬ ®· gióp em c¶m nhËn ®îc ®iÒu g× ®Ñp ®Ï ë ngêi mÑ kÝnh yªu.

Gîi ý: Nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh: Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia

Ch¼ng b»ng mÑ ®· thøc v× chóng con.Gióp em c¶m nhËn ®îc, ngêi mÑ rÊt th¬ng con, mÑ cã thÓ thøc th©u

®ªm suèt s¸ng ®Ó canh cho con ngñ ngon giÊc ; h¬n c¶ nh÷ng ng«i sao " Thøc" soi s¸ng trong ®ªm, bëi v× khi trêi s¸ng th× sao còng kh«ng thÓ thøc ®-îc n÷a.

§ªm nay con ngñ giÊc trßnMÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi.

Cho ta thÊy mÑ cßn ®em ®Õn ngän giã m¸t trong ®ªm hÌ, gióp cho con ngñ say ( giÊc trßn) ; cã thÓ nãimÑ lµ ngêi lu«n ®em ®Õn cho con nh÷ng ®iÒu tãt ®Ñp trong suèt cuéc ®êi ( ngän giã cña con suèt ®êi)

-30-