81 İL DURUM RAPORU - trakyaka.org.tr€¦ · Alüminyum, Akyem, Oğuz Tekstil, Oğuz Gıda,...

8811 İİLL DDUURRUUMM RRAAPPOORRUU

SSAANNAAYYİİ GGEENNEELL MMÜÜDDÜÜRRLLÜÜĞĞÜÜ

MMAAYYIISS 22001122 // AANNKKAARRAA

2

ÖNSÖZ……………………………………………………………………………………….04 01 ADANA…………………………………………………………………………………...05 02 ADIYAMAN ....................................................................................................................... 11 03 AFYONKARAHİSAR ........................................................................................................ 18 04 AĞRI ................................................................................................................................... 27 05 AMASYA ............................................................................................................................ 33 06 ANKARA ............................................................................................................................ 39 07 ANTALYA .......................................................................................................................... 50 08 ARTVİN .............................................................................................................................. 56 09 AYDIN ................................................................................................................................ 60 10 BALIKESİR ........................................................................................................................ 67 11 BİLECİK ............................................................................................................................. 73 12 BİNGÖL .............................................................................................................................. 78 13 BİTLİS ................................................................................................................................ 83 14 BOLU .................................................................................................................................. 86 15 BURDUR ............................................................................................................................ 93 16 BURSA ................................................................................................................................ 98 17 ÇANAKKALE .................................................................................................................. 108 18 ÇANKIRI .......................................................................................................................... 114 19 ÇORUM ............................................................................................................................ 122 20 DENİZLİ ........................................................................................................................... 128 21 DİYARBAKIR .................................................................................................................. 136 22 EDİRNE ............................................................................................................................ 147 23 ELAZIĞ ............................................................................................................................ 151 24 ERZİNCAN ....................................................................................................................... 157 25 ERZURUM ....................................................................................................................... 163 26 ESKİŞEHİR ...................................................................................................................... 168 27 GAZİANTEP .................................................................................................................... 173 28 GİRESUN .......................................................................................................................... 180 29 GÜMÜŞHANE ................................................................................................................. 185 30 HAKKARİ ........................................................................................................................ 189 31 HATAY ............................................................................................................................. 198 32 ISPARTA .......................................................................................................................... 205 33 (İÇEL) MERSİN ............................................................................................................... 211 34 İSTANBUL ....................................................................................................................... 223 35 İZMİR ................................................................................................................................ 235 36 KARS ................................................................................................................................ 248 37 KASTAMONU ................................................................................................................. 253 38 KAYSERİ .......................................................................................................................... 258 39 KIRKLARELİ ................................................................................................................... 265 40 KIRŞEHİR ........................................................................................................................ 270 41 KOCAELİ ......................................................................................................................... 277 42 KONYA ............................................................................................................................ 284 43 KÜTAHYA ....................................................................................................................... 294 44 MALATYA ....................................................................................................................... 303 45 MANİSA ........................................................................................................................... 309 46 KAHRAMANMARAŞ ..................................................................................................... 322 47 MARDİN ........................................................................................................................... 327 48 MUĞLA ............................................................................................................................ 333 49 MUŞ .................................................................................................................................. 338 50 NEVŞEHİR ....................................................................................................................... 342 51 NİĞDE .............................................................................................................................. 346 52 ORDU ................................................................................................................................ 350

3

53 RİZE .................................................................................................................................. 355 54 SAKARYA ........................................................................................................................ 359 55 SAMSUN .......................................................................................................................... 365 56 SİİRT ................................................................................................................................. 375 57 SİNOP ............................................................................................................................... 380 58 SİVAS ............................................................................................................................... 397 59 TEKİRDAĞ ...................................................................................................................... 403 60 TOKAT ............................................................................................................................. 409 61 TRABZON ........................................................................................................................ 419 62 TUNCELİ .......................................................................................................................... 428 63 ŞANLIURFA .................................................................................................................... 433 64 UŞAK ................................................................................................................................ 438 65 VAN .................................................................................................................................. 446 66 YOZGAT .......................................................................................................................... 452 67 ZONGULDAK .................................................................................................................. 473 68 AKSARAY ........................................................................................................................ 482 69 BAYBURT ........................................................................................................................ 488 70 KARAMAN ...................................................................................................................... 492 71 KIRIKKALE ..................................................................................................................... 496 72 BATMAN .......................................................................................................................... 502 73 ŞIRNAK ............................................................................................................................ 506 74 BARTIN ............................................................................................................................ 511 75 ARDAHAN ....................................................................................................................... 518 76 IĞDIR ................................................................................................................................ 526 77 YALOVA .......................................................................................................................... 532 78 KARABÜK ....................................................................................................................... 537 79 KİLİS ................................................................................................................................. 544 80 OSMANİYE ...................................................................................................................... 550 81 DÜZCE .............................................................................................................................. 554

4

ÖNSÖZ

Sanayileşme, sosyo-ekonomik kalkınmanın temelini oluşturan vazgeçilmez bir süreç olmakla birlikte, bilgi ve teknoloji toplumuna giden yolun da temel taşlarından biridir.

Teknoloji geliştirme, sanayileşme ve sanayileşirken de ileri teknolojiden yararlanarak yeni alanlar ve ürünler oluşturma yarışı her geçen gün daha ileri bir boyuta ulaşırken, bu yolla erişilen güç milletler için dünya piyasalarında büyük bir rekabet alanını da beraberinde getirmektedir. Bu yarışta başarılı olmanın temel şartları sürekli kalite, ileri teknolojiye ulaşma, ürün skalasında zenginlik, eğitimli ve nitelikli iş gücü ve ucuz maliyet olarak belirginleşmektedir. Yani, hammadde ve emek yoğun bir sanayi yerine bilgiye, teknolojiye, gerek üretme, geliştirme yoluyla, gerek transfer yoluyla sahip olmaya dayalı, kalite egemen bir sanayi anlayışı hakim olmaktadır.

Dünya, son yıllarda sanayi sektöründe yaşanılan yapısal değişimlerden dolayı hızlı bir değişim sürecine girmiştir. Bu süreç içerisinde özellikle gelişmiş ülkelerin imalat sanayilerinde teknoloji hızlı bir gelişme göstermiş ve ar-ge faaliyetleri ile elde edilen sonuçların ticarileştiği modern ve bilgi teknolojilerinin uygulandığı sistemler benimsenerek, sadece ham madde ve emeğe dayalı üretim metotları terk edilmiştir. Dolayısıyla ekonomilerin mukayeseli üstünlüğünü artık teknolojik yapılar belirler hale gelmiştir.

O halde, teknoloji üretmeyen bir ülkenin kalkınmasını da düşünmek elbette ki artık mümkün görülmemektedir. Dolayısıyla bundan sonra yapacaklarımız tamamen teknoloji kültürünün yerleşmesine ve teknolojinin üretimine yönelik eylemler olmalıdır. Teknoloji kültürü; insanların örgütlenip, diğer canlılar ve makinalardan da yararlanarak, bilimsel veya başka bir düzenli bilgiyi sistemli bir şekilde uygulamaya dönük işler için kullanması biçimi olup, tüm kesimler tarafından benimsenmesi gerekmektedir.

Teknoloji üretimi içinde yer alan ve teknolojik bilgiyi üretmek, ileri teknolojilere ulaşmak, bilgi ve teknoloji yoğun üretim ve girişimciliği desteklemek ve yenilikçi mal ve hizmet üretimi ile rekabet gücünü artırmak için kamu, üniversite ve özel sektörün işbirliğiyle akademik, sosyal ve ekonomik yapının bütünleştiği, gerekli alt yapı ile donatılan ve girişimcinin hizmetine sunulan AR-GE merkez ve enstitüleriyle üretim birimlerinin yer aldığı yerleşim alanları olan Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ise son derece önemlidir.

Ülke kalkınmasında ve bölgesel potansiyellerin en iyi şekilde değerlendirilmesinde, mevcut kaynakların verimli ve gerçekçi kullanımı ve bunlara dayalı olarak küçük ve orta ölçekli sanayinin yurt sathında yaygınlaştırılması, desteklenmesi ve geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bunun için de mevcut sanayi yapısı profilinin ortaya konulması, gelişme imkân ve kabiliyetinin belirlenmesi, geleceğe yönelik yeni yatırım hedef ve stratejilerin tasarlanması ve uygulanması da üzerinde ciddiyetle durulması gereken hususların başında gelmektedir. Ancak, bu şekilde verileri ortaya koyarak yatırımcılarımızın doğru teşviki, sağlıklı yatırım kararlarının alınması ve eldeki kaynakların rasyonel bir şekilde değerlendirilmesini sağlamak mümkündür.

Bu çalışma; Genel Müdürlüğümüz veri tabanında kaydı tutulan, Sanayi Sicil verileri, (Sanayi Sicil kaydı bulunan firmalar esas alınmıştır.) il müdürlüklerimizden gelen bilgiler ile Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü ve Ekonomi Bakanlığından (Dış Ticaret Müsteşarlığı) alınan bilgiler doğrultusunda, tüm illerimizin yatırım ortamı ile ilgili gerekli değerlendirmeleri yapılarak hazırlanmış olup, girişimcilerimizin doğru karar almalarına yardımcı olacak tüm argümanların bir araya getirilmesine çalışılmış ve yapabilecekleri yatırımlar ortaya konulmuştur ve söz konusu bu çalışmanın girişimcilerimize faydalı olacağını ümit ediyoruz. (KSS ve OSB bilgileri 06.01.2012 tarihi itibari iledir.)

Süfyan EMİROĞLU Sanayi Genel Müdürü

5

01 ADANA 1. İlin Sanayi Yapısı

Adana Sanayisi¸ 1950’lerde tarıma dayalı sanayi¸ yani tarıma dayalı tekstil ve bitkisel yağ sektörleri olmak üzere iki ana konuda gelişti. 1970’lerden sonra özellikle KOBİ niteliğindeki firmaların sayısı arttı ve sektörler çeşitlenmeye başladı¸ süreç içerisinde diğer bütün sektörlerde üretime geçildi. Türkiye’de dışa açık büyümenin başladığı 1980’li yıllarda¸ firmalar bu döneme uyum sağlamakta zorluk çektiği için¸ 10 yıl süren bir duraklama dönemi yaşadılar. Ancak 2. Sanayi Hamlesi olarak adlandırdığımız 1996 yılından sonra¸ organize sanayi bölgesinin altyapısının tamamlanmasıyla¸ kentimizde hemen hemen tüm sektörlerde yatırımlara gidilerek üretime geçildi.

Adana’yı Adana yapan en önemli faktör¸ yatırım ikliminin çok müsait olmasıdır. İkincisi de tarıma dayalı sanayi veya gıda ürünlerindeki diğer yatırımlar için hammaddenin kaynağında bulunulmasıdır. Üçüncü önemli faktör¸ hem yatırım hem de ihracat için her türlü imkan ve altyapıya sahip olmamızdır. Yani bölgeyi baştan aşağı sulayan kanal ve kanaletler¸ enerji nakil hatları¸ uluslararası havalimanı¸ TEM otoyolu ve demiryolu¸ mükemmel altyapısı ile tek parçada Türkiye’nin en büyüklerinden biri olan Organize Sanayi Bölgesi¸ rezerv alanı olarak genişleyebilecek olan Yumurtalık Serbest Bölgesi¸ yetişmiş insan gücü ve Türkiye’nin en başarılı üniversitelerinden biri olan Çukurova Üniversitesi ile Adana¸ yatırım iklimi açısından önemli avantajlara sahiptir.

Adana’da son 30 yılda, sadece Adana Organize Sanayi Bölgesi’nde modern teknoloji ve küresel rekabet koşullarına uygun 300’den fazla fabrika kurulmuştur.

Bunların içerisinde, geleneksel olarak her yıl Türkiye’nin 1000 büyük firma sıralamasına girenlerle birlikte, son yıllarda Beyteks Tekstil, Özmaya Gıda, Oyka Kâğıt Ambalaj, Gürsoy Yem, Özgür Atermit, Kıvanç Tekstil, Adana Besi Yem, Abdioğulları Plastik, Zahit Alüminyum, Akyem, Oğuz Tekstil, Oğuz Gıda, Yağmur Mobilya, Ulusoy Tekstil gibi kuruluşlarımız da Türkiye’nin ilk 1000 firması arasına girmeyi başarabilmişlerdir. (Adana Sanayi Odası.31/12/2010) 2. İlin Ticaret Yapısı

Sanayi ve ticaretin birbirlerini tamamlayan faaliyet kolları olması nedeniyle, Adana ticareti sanayiye paralel gelişme göstermiştir.

Büyük bir sanayi ve ticari potansiyeline sahip olan Adana, altyapısını önemli ölçüde tamamlamıştır. Bugün faal olan Organize Sanayi Bölgesi, TAYSEB Yumurtalık Serbest Bölgesi, Küçük Sanayi Siteleri, Sugözü Termik Enerji Santrali, Botaş ve BTC Projeleri ile bölgenin dışa açılan kapısı olma özelliğini taşıyan Adana, merkez bir konumda olup, önümüzdeki dönemde bu önemini daha da arttıracaktır. 2 010 yılı sonu itibariyle Adana Ticaret Odası’na kayıtlı toplam 25.408 üye kayıtlı olup NACE koduna göre (Adana Ticaret Odası verilerine göre); perakende ticaret, toptan ticaret, bina inşaat faaliyetleri ve mimarlık-mühendislik faaliyetleri(teknik test ve analiz faaliyetleri) ilk beş sektör olarak sıralanmaktadır. Dış Ticaret Yapısı

Adana ili ihracatı ağırlıklı olarak Avrupa Biriliği ülkelerine yöneliktir. Ardından gelişmiş sekiz ülkeler (G-8), komşu ülkeler ve Ortadoğu ülkeleri sıralanmaktadır. Ülkeler bazında sırasıyla Irak, Almanya, Fransa, Rusya Federasyonu, İtalya ve İngiltere ihracat yapılan önemli ülkelerdir. Ürün bazında ise dokumaya elverişli maddeler ve bunlardan mamul eşya grubu Adana ilinin en önemli ihracat grubudur. Ancak son yıllarda bu ürün grubunda önemli azalışlar görülmüştür. Ardından nakil vasıtaları, plastik ve kauçuk ürünleri, gıda ve bitkisel ürünler sıralanmaktadır.

6

3. Sanayi Sicil Kayıtlarına Göre İl Sanayisinin Değerlendirilmesi 3.1. Türkiye Sanayisi ve Adana İli Sanayisi Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) , Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki ilimizdedir

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6 Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde olduğu görülmektedir.

Adana İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 1.555 dir. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 2 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş 12 il arasında yer almaktadır.

Akdeniz Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, Adana İli % 25 lik bir oran ile bölge İlleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Adana İlinden sonra % 19 luk oran ile ikinci sırada yer alan Mersin İlini sırasıyla % 16 Antalya, %13 Hatay, % 11 ile Kahramanmaraş, %6 Burdur, %6 Isparta, ve %4 Osmaniye İli takip etmektedir.

3.2. Adana İlinde Sanayi İşletmelerinin Sektörel Dağılımı Adana İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 20 Gıda

ürünleri imalatı, % 9 Tekstil ürünleri imalatı, % 8 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı sektörlerinin ilk sıralarda olduğunu görmekteyiz. Bunları sırasıyla; % 8 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine ve Techizatı hariç) % 8 Kimyasalların ve kimyasal ürünleri imalatı, % 7 Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı % 4 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi ve boyanması % 4 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı % 4 Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç) % 3 Mobilya imalatı % 3 Ana metal sanayi % 3 Diğer madencilik ve taşocakçılığı imalatı, % 2 Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı % 2 Elektrikli techizat imalatı % 2 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı % 2 madeni yağ geri kazanımı. % 2 Deri ve ilgili ürünlerin imalatı % 2 Metal cevherleri madenciliği imalatı, % 1 Diğer imalatlar % 1 Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı imalatı, % 1 Bilgisayarların elektronik ve optik ürünlerinin imalatı % 1 Motorlu kara taşıtlarının bakım ve onarımı % 1 Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması imalatı, % 1 İçeçek imalatı, % 1 Diğer (Ham petrol ve doğal gaz çıkarımı ve saha aram.petrol, Temel eczacılık ürün.imalatı, Diğer ulaşım araçlarının imalatı, Kömür ve linyit çıkartılması,Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı, Elektrik, gaz,buhar ve havalandırma sistemi üretimi ve dağıtımı,) Çalışan sayısı ve AR-GE:

Sanayi sicil kayıtlarına göre, Adana ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplam 45.987’dir. Ar-Ge birimi olan firma sayısı 47, çalışan sayısı 252 dir. Toplam personelin % 1 i Ar-Ge de çalışmaktadır. Kalite kontrol birimi olan firma sayısı 157, çalışan sayısı 931 dir. Toplam personelin %2 si kalite kontrol biriminde istihdam edilmektedir.

3.3. Genel Değerlendirme

7

Sanayide çalışanların % 17 sı Tekstil ürünleri imalatı sektöründe, % 16 i Gıda ürünlerinin imalatı sektöründe istihdam edilmektedir Sanayi istihdamının % 70 i işçi, % 4 ü mühendistir. Adana İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 45 sı mikro ölçekli, % 44 ü küçük ölçekli, % 9 u orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir. Personel sayısına göre büyük işletmeler;

- Temsa Global Sanayi ve Ticaret A.Ş. - Advansa Sasa Polyester Sanayi A.Ş. - Kıvanç Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. - Bossa Ticaret ve Sanayi İşl.TAŞ - Abdioğulları Plastik ve Ambalaj Sanayi -

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar 4.1. Gemi İnşa Sanayisi Adana’ya 1 saat uzaklıkta olan Yumurtalık Serbest Bölgesi’nin yanındaki genişleme alanı

bu sektör için oldukça uygun koşullara sahiptir. Bu bölgeye çok yakın olan İskenderun Demir-Çelik Fabrikası, gemi üretimi için gerekli olan yassı mamulleri üretmektedir. Bu bağlamda, Yumurtalık Serbest Bölgesi hem hammaddeye olan yakınlığıyla hem de coğrafi avantajlarıyla, gemi üretimi için cazip bir bölge haline gelmiştir.

4.2. Enerji ve Petro-Kimya Sanayi Petrolü Türkiye üzerinden dünya pazarına ulaştırmada en önemli güzergâh olduğu kabul

edilen Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattının Ceyhan’dan denize açılıyor olması, bu bölgede enerji ve petro-kimyayı ön plana çıkarmaktadır. Zamanla hattın daha işler hale gelmesiyle gemi trafiği de hızlanacak, bölgede konaklama ve diğer ihtiyaçlar için bir hizmet sektörü oluşacaktır.

4.3. Tarım ve Tarıma Dayalı Sanayi Adana’nın geleceğinde “tarım” ve “tarıma dayalı sanayi” en stratejik sektörler olarak öne

çıkıyor. Tarımda bir yandan geleneksel ürünlerden katma değeri yüksek ürünlere geçilirken diğer yandan, kütle ürünlerde birim başına verimlilik AB ülkeleri seviyesine ulaştı. 2010 yılında Adana’da 1.472.875 ton tahıl, 748.168 ton dane mısır, 883.890 ton narenciye ve 1.420.279 ton sebze üretildi. Şimdi hedef, bir yandan ürün yelpazesini geliştirmek, diğer yandan Adana’da yetiştirilen tarım ürünlerini burada işleyerek sanayi ürünü haline getirip, dolayısı ile ham olarak ihraç edip, katma değeri yükseltmektir. (Adana Ticaret Borsası verileridir.31.12.2011)

Küresel ısınma nedeniyle önümüzdeki dönemde gıda arzı öne çıkacak ve buna karşılık tarım arzı düşecek.Bu nedenle ham tarım ürünlerinin işlenip katma değeri yükseltilerek yeni ürünlerin üretilmesi ve bu şekilde ihraç edilmesi orta/uzun vadede ilin ve bölgenin ekonomisine oldukça önemli katkılar sağlayacaktır.

5. İlin Dış Ticareti

5.1. Adana İline Ait İhracat Bilgileri YIL İHRACATÇI FİRMA SAYISI İHRACAT DEĞERİ (1.000 $)

2008 812 1.304.024 2009 838 1.135.887 2010 856 1.352.209 2011 939 1.756.596

8

5.2. Adana İline Ait İthalat Bilgileri YIL İTHALATÇI FİRMA SAYISI İTHALAT DEĞERİ (1.000 $)

2008 921 2.151.647 2009 871 1.692.782 2010 955 2.228.898 2011 1.078 2.973.743

6. Adana İlindeki Organize Sanayi Bölgeleri ve Küçük Sanayi

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ: Adana-Hacı Sabancı (I+II Etap ilave alan) Organize Sanayi Bölgesi : (Sicil No:130) 1520 hektar büyüklüğündedir. 2001 yılında tamamlanmıştır. Bölgedeki; 599 adet sanayi parselinin 442 adedi tahsis edilmiştir. Üretime geçen

parsellerde yaklaşık 26.500 kişi istihdam edilmektedir. Ağırlıklı sektör grubu; dokuma, demir-çelik ve gıda sanayidir. Adana-Kozan Organize Sanayi Bölgesi : (Sicil No:158) 164 hektar büyüklüğündedir. 2007 yılında tamamlanmıştır. Bölgedeki; 78 adet parselin 60 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerde; 15 adedi

üretim, 14 adet inşaat, 31 adet proje aşamasındadır. 18 adet parsel tahsis edilmemiştir. Üretime geçen parsellerde yaklaşık 80 kişi istihdam edilmektedir. Ağırlıklı sektör grubu; gıda ve pişmiş kil sanayidir.

b) ENDÜSTRİ BÖLGESİ: Ceyhan Enerji İhtisas Endüstri Bölgesi

2011 yılı Yatırım Programında “kamulaştırma, etüt, yapım” olarak toplam 15.850.000.-TL ödenek ile yer almaktadır.

Bölgenin faaliyete geçebilmesi için yapılması gereken altyapı çalışmalarına yönelik planlama ve projelendirme çalışmaları öncesinde kamulaştırma çalışmaları ilgili mevzuat çerçevesinde sürdürülmektedir.

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:

Adana ilinde 1.945 işyerlik 6 adet Küçük Sanayi Sitesi hizmete sunulmuştur. SIRA NO

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI

İŞYERİ SAYISI

DOLU İŞYERİ SAYISI

BOŞ İŞYERİ SAYISI

DOLULUK ORANI

(%) 1 ADANA DOĞU (YÜREĞİR) KSS 198 172 26 87 2 ADANA CEYHAN KSS 233 206 27 88 3 ADANA KOZAN KSS 294 294 0 100 4 ADANA MERKEZ (AĞAÇ

İŞLERİ) KSS 391

371 20 95 5 ADANA MERKEZ (METAL

İŞLERİ) KSS 634 610 24 96

6 ADANA İMAMOĞLU KSS 122 75 47 61 7 ADANA SEYHAN KSS 73 73 0 100

TOPLAM 1.945 1.801 144 93 b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:

Adana Doğu II. etap Küçük Sanayi Sitesi : 2011 yılı Yatırım Programında “127 işyeri, altyapı” olarak ve 600.000.-TL ödenekle yer

almaktadır.

9

Projeler incelenmiş olup, tespit edilen eksiklikler 09.03.2011 tarih ve 2031 sayılı yazımızla Kooperatif Başkanlığına bildirilmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)

7. İlde Sanayi Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar ve Çözüm

Önerileri 1. Sektörel Küçük Sanayi Sitelerinin Oluşturulması Adana sanayisinin önemli sorunlarından biri de, kent içinde dağınık bir şekilde faaliyet

gösteren başta plastik sektörü olmak üzere, mobilya yan sanayi, metal işleri, kimya, kağıt, konfeksiyon, gıda ve diğer sektörlerdeki küçük esnaf ve sanatkarların, yarattığı gürültü, görüntü ve çevre kirliliğinin büyük boyutlara ulaşmasıdır.

Hızla gelişen ve sürekli kendini yenileyen kent merkezi ile Seyhan ve Yüreğir İlçelerinde dağınık bir şekilde faaliyet gösteren ve büyük çoğunluğunu küçük ölçekli işletmelerin oluşturduğu KOBİ’leri, kent dışında imar planlarına uygun olarak sağlıklı işyeri sahibi yapmak, aynı mesleği yapanların bir arada bulunmaları ve ortak ihtiyaçlarının karşılanacağı tesislerin kurulması ile belirli bir merkez etrafında organize olmalarının sağlanması, çevresel açıdan olumsuz etkilerin azaltılmasını sağlayacaktır.

İldeki küçük sanayi siteleri küçük ölçekli işletmelerin ve esnaf-sanatkârın tamirattan imalata kadar geniş bir kapsamda, sadece yerel sanayinin tamir-bakım yönünden sorunlarını gidermek değil, Organize Sanayi Bölgesindeki firmaların tamamlayıcısı olmak ve orta-büyük ölçekli sanayi işletmelerine yan sanayi olarak yardımcı olmak işlevini de yerine getirmektedir. Mevcut sanayi sitelerinin bekleyen alt yapı sorunlarının çözülmesi ve yeni sektörel küçük sanayi sitelerinin kurulmasının Adana’nın gelişmesi ve sanayileşmesi yönünden oynayacağı rol oldukça büyük olacaktır.

İlde küçük imalat sanayi kent içinde çoğunlukla binaların alt katlarında faaliyet gösteren “şeker, poşet, karo, torna, tesviye, marangoz sabun, kolonya, el sanatları vs.” konularda faaliyet gösteren eski konumlarına göre kent dışında iken nüfus artışı ve yerleşme neticesinde kent çekirdeğinin içerisinde kalmış küçük ölçekli bu işletmelerin bir an önce bir arada toplanmalarını sağlamak Adana sanayine büyük destek verecektir.

Aynı mesleği yapan KOBİ’lerin, kent dışında imar planlarına uygun küçük sanayi tesislerinde bir arada bulunmalarını sağlama yoluyla bu işyerleri için;

• Sağlıklı işyeri temini ve ekonomik verimi artırma, • Ortak ihtiyaçlarının karşılanacağı tesislerin kurulması, • Teknolojik gelişmelerden yararlanma ve orta ölçekli sanayiye geçişi kolaylaştırma, • Düzenli şehirleşme ve çevre kirliliğini önleme, • Usta, çırak ve kalfalara Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği yapılarak mesleki

eğitim verilmesi şeklindeki amaçlara kısa zamanda ulaşılması sağlanacaktır. 2- Ara Eleman Eksikliği Adana Sanayi Olarak her üç ayda bir yaptığımız "Ekonomik Durum ve Beklentiler Anketi"nde, tam kapasite ile çalışamayan firmalara bunun nedenini sorduğumuzda, % 16'sı neden olarak kalifiye elemen sıkıntısını göstermektedir. Bir yandan lise ve üniversite mezunları iş bulamazken, diğer yandan çok ciddi firmalar iyi yetişmiş ara eleman sıkıntısı içerisindedir. Örneğin, şu anda ülkemizde çok sayıda işletme mezunu varken, sadece muhasebeyi çok iyi bilen ve bir şirket muhasebesini tek başına tutabilecek muhasebecilere ihtiyaç vardır.(Adana Sanayi Odası verileridir.31.12.2011) 3.Tehlikeli Katı Atık İmha Tesisinin Kurulması

Ülkemizin Avrupa Birliği Çevre Mevzuatına uyum sağlaması ve bu mevzuatın uygulanma süreci, büyük kısmı KOBİ düzeyindeki işletmelerinden oluşan il ve Türk sanayisini çok ciddi olarak etkilemekte ve hazırlıksız geçiş altından kalkılamayacak sorunlar yaratmaktadır.

10

8. Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü Personel Durumu

1 Remzi ÖZDOĞAN İl Müdürü 2 Naci SERTER Müdür Yardımcısı

3 Sevinç COŞKUN Şube Müdürü

4 Hasan Kaşif GÖKDOĞAN Şube Müdürü

5 Adnan EKİZ Şube Müdürü

6 Tuğba KENARLI Şube Müdürü V.

7 Kemal GÜR Araştırmacı

8 Mustafa ŞAHİN Araştırmacı

9 Seyhan ORAY Araştırmacı

10 Hüseyin PAKSOY Mühendis

11 M. Zeki KABUKÇU Mühendis

12 M. Akif ERGEZ Mühendis

13 Gülhan KAPLAN Mühendis

14 Fırat EKİNCİ Mühendis

15 Yusuf EROL Mühendis

16 Cengiz KOYUNCU Mühendis

17 Cenk AKINLAR Mühendis

18 Cafer TAKIRTAŞ Mühendis

19 İzzet ERTÜRK Mühendis

20 Cevdet TOPÇUOĞLU Mühendis

21 İsmail Hakkı ESER Mühendis

22 Mustafa KARACA Uzman

23 Nurettin KİRİKTİR Tekniker

24 Birgül ULUDERE Şef

25 Murat ZÜLFİKAROĞLU Şef

26 Ahmet UMUT Veri Haz. ve Kont. İşletmeni

27 Belgin KILIÇ Veri Haz. ve Kont. İşletmeni

28 Avni ŞAHİN Ölç Ayar Memuru

29 Ahmet KUYU Ölç Ayar Memuru

30 A. Kadir BÜKER Ölç Ayar Memuru 31 Yusuf ÇARDAK Ölç Ayar Memuru 32 Ali KÜÇÜKCEYLAN Ölç Ayar Memuru

33 Zeki BALCI Ölç Ayar Memuru

34 Murat ESEN Ölç Ayar Memuru

35 Orhan ÇELİK Ölç Ayar Memuru

36 Cumali GÜNGÖR Ölç Ayar Memuru

37 Ahmet IŞIK Memur

38 Hatice DİNÇER Memur

11

02 ADIYAMAN 1. İlin Sanayi Yapısı Ticaretin yeterince geliştiğini söylemek mümkün değildir. Ancak, mevcut tarım ağırlıklı potansiyeli ve son yıllarda sanayisinde gösterdiği performans ile birlikte tarımsal ürün çeşit ve verimliliğinde beklenen artışların gelecekte ticari hayatı olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesinin diğer illeri gibi Adıyaman'da da iç ticaret ağırlıklı olarak tarıma dayanmaktadır. Mevcut sanayi yapısıda tarımsal kaynak potansiyeline bağlı olarak gelişme göstermiştir. Temel gıda maddelerinin büyük çoğunluğu ile dayanıklı tüketim mallarının hemen hemen tamamı başta Gaziantep ve Adana illeri olmak üzere diğer merkezlerden temin edilmektedir. El sanatlarına yönelik olarak kilim, savan ve el dokuma halıları üretilmekte ve çevre illerle birlikte diğer illere gönderilmektedir. Bunların dışında tarım ürünleri yanında tekstil sektöründe üretimi gerçekleştirilen iplik de diğer illere gönderilmektedir. Tarım ürünleri içerisinde buğday, arpa, nohut, mercimek, pamuk, tütün, fıstık ve üzüm gibi ürünler özellikle komşu illere gönderilmektedir. Büyük yatırım ve sermaye gerektirmeden yapılan el sanatlarına yönelik ürünlerin pazarlanması, ticari hayata canlılık kazandırmakla birlikte bu sanatların gelişimine de katkıda bulunmaktadır. Ticari ve ekonomik hayatı meydana getiren kuruluşlar olarak; Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Borsaları, Meslek Odaları ile Esnaf ve Sanatkarlar Odaları bulunmaktadır. Ticaret borsasında; buğday, arpa, mısır, çavdar, yulaf, buğday kepeği, buğday unu, kuru fasulye, nohut, mercimek, ayçiçeği, yar fıstığı, tereyağı, sade yağ, badem, ceviz, et, canlı hayvanlar, beyaz ve kaşar peynir, pamuk ipliği, keçi kılı, yapağı, hayvan derileri, bağırsak, çeltik, pirinç, bulgur, razmol, bal, tavuk ve piliç eti, yumurta, antepfıstığı, kuru üzüm ve muhtelif özelliklerdeki pamuk kotaya dahil ürünler olarak değerlendirilmektedir. 2011 yılında 27.441 yapılan işleme karşı 376.226.307,20 TL 'lik ürün tescili gerçekleştirilmiştir. Özetle Adıyaman Sanayisi; Ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalı olup, özelikle tekstil sektörü yatırımlarında

sanayileşme eğilimi görünmektedir. Sanayi büyük, orta ve küçük ölçekli işletmeler şeklinde şekillenmiştir. GSYİH’sı içerisinde sanayi sektörü tarım sektöründen sonra ikinci gelmektedir. Sanayi yatırımları içerisinde Tekstil sektörüne yapılan yatırımların yoğunluğu dikkati

çekmektedir. Adıyaman ‘da, gıda sanayi, maden- taş ve toprağa dayalı sanayi, pamuk işleme ve

tekstil sanayi ile genel imalat sanayisine yönelik üretimler yapılmaktadır. Sanayi işletmelerinin büyük bir çoğunluğu il merkezindedir. Özel sektör kamu sektörüne göre daha fazla katma değer meydana getirmiştir. Sanayi sektörü içerisinde tekstil sanayisinin gıda sektörüne göre daha fazla katma

değer meydana getirdiği görülmektedir. Darboğazda olan tesisler genellikle ham madde, Pazar noksanlığı ve ağırlıklı olarak da

işletme sermayesi yetersizliği nedeniyle problemler yaşamaktadır. En önemli yer altı zenginliği petroldür. Özel sektör üretimleri ile birlikte ülkemiz ham petrolünün %28,13’sinden fazlası

Adıyaman bölgesinde üretilmektedir. Maden kaynakları bakımından oldukça zengin potansiyele sahiptir.

12

2. İlin Ticaret Yapısı Adıyaman’ının sanayi ile tanışma tarihi 1955’tir. Tekstil sektörü ile ilgili entegre bir

tesisin kurulması amacıyla 1955 tarihinde “Adıyaman Pamuklu Dokuma Sanayi Türk Anonim Şirketi kurulmuş ve 1967 yılında üretime geçmiştir. 1973–1975 tarihleri arasında Çimento, Süt ve Yem Fabrikası tesislerinin Adıyaman’da kurulması ile ilgili etüt proje bazında birtakım çalışmalar başlatılmıştır. Kalkınmada Öncelikli Yörelerde uygulanan devlet yardımları ve teşvikler ile temin edilen uzun vadeli ucuz maliyetli kredilerle sanayide ve yatırımlarda gözlemlenebilir bir hareketliliğin oluştuğu ancak, alınan kredilerin iyi değerlendirilememesi ve yatırımcıların yönlendirilememesi nedeniyle arzulanabilir bir yatırım hamlesinin atılamadığını görüyoruz. 1988 yılından sonra birtakım tekstil ve un fabrikaların faaliyete geçmesiyle yatırımlarda nispi bir artışın olduğu görülmektedir. Adıyaman’ın Bugünkü Sanayi Durumu 5084 ve 5350 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile ilgili Yasaların yürürlüğe girmesiyle yatırım artışlarında ve istihdamda büyük artışlar olmuştur. Zamanında ve rasyonel kararlarla Türkiye genelinde gelen taleplerin değerlendirilmesi ve yatırma dönüşmesi bakımında il çok iyi bir performans göstermiştir. 100’ün üzerinde gelen taleplerin tamamı değerlendirilerek, öncelikli olarak en fazla istihdam, en yüksek katma değer yaratacak ve ileri teknoloji gerektiren sektörler öncelikli olarak değerlendirmeye alınarak arsa tahsis işlemleri yapılmış, tahsisi yapılan parseller üzerinde fabrikalar yapılarak birçoğu faaliyete geçmiştir. Genel olarak il ve ilçelerinde Sanayi Sicil Belgesi almış 239 tesis bulunmaktadır. Bu tesislerin tamamı fiili olarak üretim yapmakta. Sanayi yatırımları içerisinde tekstil sektörüne yapılan yatırımların yoğunluğu dikkati çekmektedir. Özetle Adıyaman Sanayisi;

• Ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalı olup, özelikle tekstil sektörü yatırımlarında sanayileşme eğilimi görünmektedir. • Sanayi büyük, orta ve küçük ölçekli işletmeler şeklinde şekillenmiştir. • GSYİH’sı içerisinde sanayi sektörü tarım sektöründen sonra ikinci gelmektedir. • Sanayi yatırımları içerisinde Tekstil sektörüne yapılan yatırımların yoğunluğu dikkati

çekmektedir. • Adıyaman ‘da, gıda sanayi, maden- taş ve toprağa dayalı sanayi, pamuk işleme ve

tekstil sanayi ile genel imalat sanayisine yönelik üretimler yapılmaktadır. • Sanayi işletmelerinin büyük bir çoğunluğu il merkezindedir. • Özel sektör kamu sektörüne göre daha fazla katma değer meydana getirmiştir. • Sanayi sektörü içerisinde tekstil sanayisinin gıda sektörüne göre daha fazla katma

değer meydana getirdiği görülmektedir. • Darboğazda olan tesisler genellikle ham madde, Pazar noksanlığı ve ağırlıklı olarak da

işletme sermayesi yetersizliği nedeniyle problemler yaşamaktadır. • En önemli yer altı zenginliği petroldür. • Özel sektör üretimleri ile birlikte ülkemiz ham petrolünün %28,13’sinden fazlası

Adıyaman bölgesinde üretilmektedir. • Maden kaynakları bakımından oldukça zengin potansiyele sahiptir.

3. Sanayi Sicil Kayıtlarına Göre İl Sanayisinin Değerlendirilmesi

3.1. Türkiye Sanayisi ve Adıyaman İli Sanayisi: Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),


13


Adıyaman İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 243 dir. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan iller arasında yer almaktadır.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 65 lik bir oran ile Gaziantep İli bölge illeri arasında birinci sırada yer alırken, %10 Şanlıurfa, % 9 Diyarbakır, % 6 Adıyaman, % 4 Batman, % 3 Mardin, % 1 Kilis, % 1 Siirt, % 1 Şırnak yer almaktadır.

3.2. Adıyaman İlinde Sanayi İşletmelerinin Sektörel Dağılımı: ADIYAMAN İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 24

ile Gıda ürünleri imalatı, % 16 lik bir oran ile Tekstil ürünleri imalatı sektörlerinin ilk iki sırada olduğu görülmektedir. Diğer sektörler sırasıyla; % 14 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi ve boyanması % 10 Diğer madencilik ve taşocakçılığı; % 8 Diğer metalik olmayan mineral ürünleri imalatı, % 5 Ham Petrol ve Doğal Gaz, % 3 Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı (Makine ve teçhizatı hariç) % 3 Kauçuk ve plastik ürünleri imalatı, % 3 Mobilya imalatı, % 2 Kok kömürü rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt imalatı % 2 İçeçek İmalatı, % 2 Elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretimi ve dağıtımı, % 1 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı , % 1 Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı % 1 Ana metal sanayi % 1 Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı % 1 Deri ve ilgili ürünlerin imalatı, % 1 Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin Malzemelerin imalatı % 2 Diğer(Kömür ve Linyit Çıkartılması, Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı,Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç) saman ve benzeri malz. Örül.yapılmış,Bilgisayarların elek.ve optik ürünlrrin imalatı, Motorlu Kara taşıtı, Treyler (Römork) ve yarı treyler (yarı römork) Çalışan sayısı ve AR-GE:

Sanayi sicil kayıtlarına göre, Adıyaman ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplam 9.230 dir. Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 13, çalışan sayısı 17 dir. Toplam personelin % 1 i Ar-Ge biriminde çalışmaktadır Genel Değerlendirme:

Adıyaman ilinde lider sektör Tekstil ürünleri sektörü ve Giyim sektörüdür.. Sanayi çalışanların, % 2 u Tekstil Ürünleri Sektöründe istihdam edilirken, % 24 ü Giyim Eşyası ürünleri imalatı sektöründe istihdam edilmektedir. İstihdamın % 84 i işçi, % 3 ü mühendistir. Adıyaman ilinde bulunan sanayi işletmelerinin % 28 si mikro ölçekli, % 58 si küçük ölçekli, % 12 ü orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir. Personel Büyüklüğüne Göre Firmalar

- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Adıyaman Bölge Müdürlüğü - Sanko Tekstil İşletmeleri Sanayi Ve Ticaret A.Ş.Adıyaman Şubesi - Betaş Mensucat Sanayi Ve Ticaret A.Ş.

14

- Çimko Çimento ve Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş. - İnternet Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş.

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar Tarım ve Hayvancılığa Yönelik Sanayi Sektörü Tekstil Sanayi Sektörü Gıda Sanayi Sektörü Turizm Sanayi Sektörü İnşaat Sanayi Sektörü Yer Altı Kaynaklarına Dayalı Maden, Ptrol Sanayi Sektörü Orman Ürünlerine Dayalı ve Mobilya Sanayi Sektörü Yedek Parça Sanayi Sektörü Genel İmalat Sanayi Sektörü 5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar Yukarıda sıralanan sektörler bağlamında talebi karşılamaya yönelik ilde tavsiye etiğimiz başlıca yatırım konularını şöyle sıralamak mümkündür. Pamuk yağı üretimi Tarım alet ve makineleri imalatı Organik Gübre üretimi Zirai ilaç üretimi Ambalaj Sentetik çuval üretimi Karton ve mukavva kutu üretimi Baskılı kağıt ve plastik ambalaj Asansör kabini imalatı Ayakkabı imalatı Dikişli çelik boru imalatı Elektrik panosu imalatı PVC üretimi Kilitli beton üretimi Panel radyatör imalatı Çeşitli filtre imalatı Elyaf üretimi Değişik tür iplik imalatı Baskı, boya ve apreleme Kumaş dokuma imalatı Penye örme imalatı Muhtelif hazır giyim imalatı Elektrik ve elektronik Sarma tütün paketleme Çelik hasır üretimi Pamuk saplarından yonga levha üretimi Dikişsiz ve dokumasız kumaş üretimi Tuğla Üretimi Soğuk Hava Deposu

15

6. İlin Dış Ticareti 6.1. Adıyaman İline Ait İhracat Bilgileri

YIL İHRACATÇI FİRMA SAYISI İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)

2008 31 58.466 2009 35 58.125 2010 36 71.580 2011 50 61.014

6.2. Adıyaman İline Ait İthalat Bilgileri

YIL İTHALATÇI FİRMA SAYISI İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)

2008 29 29.226 2009 35 33.308 2010 42 85.471 2011 42 88.929

7. Adıyaman İlindeki Organize Sanayi Bölgeleri ve Küçük Sanayi

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ: Adıyaman Organize Sanayi Bölgesi : (Sicil No: 92) 232 hektar büyüklüğündedir 2001 yılında tamamlanmıştır. Üretime geçen parsellerde yaklaşık 4.080 kişi istihdam edilmektedir. Ağırlıklı sektör grubu; dokuma, gıda ve plastik sanayidir. Adıyaman-Gölbaşı Organize Sanayi Bölgesi: (Sicil No: 237) 50 hektar büyüklüğündedir. 2011 yılında tamamlanmıştır. Üretime geçen parsellerde yaklaşık 60 kişi istihdam edilmektedir. Ağırlıklı sektör grubu; gıda sanayidir.

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ: Adıyaman Organize Sanayi Bölgesi : (Sicil No: 92) 2011 yılı Yatırım Programında “Arıtma(177 hektar)” olarak ve 8.000.000.-TL ödenekle

yer almaktadır. Besni Organize Sanayi Bölgesi: (Sicil No: 230) 2011 yılı Yatırım Programında “124 hektar” olarak ve 8.750.000.-TL ödenekle yer

almaktadır. Üretime geçen parsellerde yaklaşık 540 kişi istihdam edilmektedir. Ağırlıklı sektör grubu; gıda, dokuma ve petrol ürünleri sanayidir. Adıyaman-Kahta Organize Sanayi Bölgesi: (Sicil No: 259) 2011 yılı Yatırım Programında “155 hektar ilk etapta 89 ha” olarak ve 6.750.000.-TL

ödenekle yer almaktadır. Üretime geçen parsellerde yaklaşık 20 kişi istihdam edilmektedir.

16

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:

Adıyaman ilinde 818 işyerlik 4 adet Küçük Sanayi Sitesi hizmete sunulmuştur.

SIRA NO KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI

İŞYERİ SAYISI



DOLULUK ORANI

(%) 1 ADIYAMAN MERKEZ KSS 350 350 0 100 2 ADIYAMAN GÖLBAŞI KSS 60 55 5 92 3 ADIYAMAN BESNİ KSS 258 168 90 65 4 ADIYAMAN ÖZKAHTA KSS 150 - 150 0

TOPLAM 818 573 245 70 a) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:

Merkez II Küçük Sanayi Sitesi: 2011 yılı Yatırım Programında “94 işyeri altyapı” olarak ve 4.200.000.-TL ödenekle yer almaktadır (06.01.2012 tarihi itibarıyle)

8. İlde Sanayi Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar ve Çözüm Önerileri

1) Besni, Kahta ve Gölbaşı Organize Sanayi Bölgelerinin altyapı çalışmalarının desteklenmesi, OSB'lerde kamulaştırma bedellerinin hızlı artması nedeniyle, etap şeklinde değil tüm alanın birden kamulaştırma yapıldığı takdirde OSB'ler daha az kredi kullanılmış olacaktır. Gayri menkul artışı, kredi maliyetlerinden daha fazla artığı görülmüştür. 2) Adıyaman Organize Sanayi Bölgesi arıtma tesisi inşaatının tamamlanması ve desteklenmesi ve OSB'de tahsis edilecek arsa kalmadığından merkezde 2. OSB'nin kurulması, 3) İhtisas Besicilik (Hayvancılık) Organize Sanayi Bölgesinin kurulması, 4) Jeotermal Termal Seracılık Organize Sanayi Bölgesi kurulması, 5) Enerji Desteği Teşviğinin yeniden uygulamaya alınması, 6) Mevcut Teşvik Desteğinden daha fazla yararlanması için istenilen kapasite oranının ve yatırım tutarlarının düşürülmesi, 7) Tekstil ve her çeşit tarıma dayalı sektörlerin teşvik kapsamına alınması, 8) Çeşitli teşvik ve devlet yardımına esas olan bölge düzey belirlemelerin yeniden değerlendirilerek Adıyaman ilinin kalkınmada öncelikli yöre olması hesabıyla bu illerle aynı düzeyde belirlenen bölgeye dahil edilmesi, 9) Bölgesel Asgari Ücretin uygulanması, 10) İşletme sermayeleri yetersiz olan işletmelere ham madde temini güçlüğünün öncelikle giderilmesi, 11) Daha önceki yıllarda olduğu gibi Yatırım Teşvik belge ve işlemlerinin taşrada İl Sanayi ve Ticaret Müdürlüğünce yürütülmesi, 12) Teşvik ve KOBİ kredileri için bankalarca istenilen teminatların iki kat istenilmemesi yani, kredi miktarı kadar teminat istenilmesi, işletmenin demirbaş, bina, makine ve donanımlarının da teminat olarak gösterilmesi, hem kefil hem de teminat istenilmemesi, 13) Tarıma dayalı sanayinin canlanması ve altyapısının oluşması için acilen Adıyaman için planlanan sulama projelerinin başlatılması baraj ve pompaj istasyonlarının devreye konulması, 14) Adıyaman’da göreli avantaj durumuna göre uygun görülen sanayi profillerinin Bakanlığımızca yeniden güncelleştirilerek sektör maliyetlerinin yeniden değerlendirilerek illere gönderilmesi, 15) İhracat yapan işletmelere daha düşük tarifeli enerji ve nakliyat giderlerinin devletçe karşılanması, 16) Tekstil sektöründe, fason iş yapmaktan vazgeçilerek ihracata yönelmeli ve gerekli altyapı ve pazar araştırmaları için ilgili kuruluşların öncü olmaları,

17

17) Gölbaşı İlçemize kadar gelen Devlet Demir Yolunun Adıyaman’ ve Kahta OSB'lerine bağlanması, 18) Market ve büyük mağazaların bundan böyle şehir merkezinde kurulmalarının önlenmesi, faaliyette bulunan mağazaların da belirli bir süre içinde İl merkezi dışına çıkarılmaları için yasal düzenlemelerinin yapılması, 19) İç piyasa daralması ve tüketicinin alım gücü sıkıntısını giderecek yasal düzenlemelerin yapılması, 20) 2004 yılında yürürlüğe konulan 5084 Sayılı Yasa ile ilde canlanan sanayileşme hareketinin daha da kökleşmesi için teşvik yasası kapsamında yer alan enerji desteği kaldırıldığından yeniden uygulamaya konulması ve Tarımda kullanılan enerjinin de destek kapsamına alınması, 21) Nitelikli Sanayi Bölgelerinin kurulması, 22) Kamu kuruluşlarının elerinde bulunan atıl tesislerinin bedelsiz olarak yatırımcılara tahsis edilmesi, 23) İhracat yapan firmalara daha ayrıcalıklı enerji tarifesi uygulanması, nakliyat giderlerinin devletçe desteklenmesi, 24) İşçi maliyeti yükünün en aza indirilmesi 25) GAP’ın yatırım ortamının iyileştirilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması, 26) Devlet tarafından sağlanan teşvikler yeterli gelmediği takdirde devletin bazı yatırımları üstlenmesi, 27) Üniversitemiz bünyesinde Tekno Park'ın kurulması 9. Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü Personel Durumu

ADI VE SOYADI ÜNVANI TAHSİL DURUMU

1 Mehmet Sait ULUÇAY İL MÜDÜRÜ AÖF

2 Ömer Faruk ÜNSAL MÜDÜR YARDIMCISI Gazi Eğitim Fak. 3 M.Sadi ÜNSAL ŞUBE MÜDÜRÜ A.Ö.F 4 Mustafa AÇIK ŞEF AÖF 5 M.Kamil DİLEK ŞEF Meslek Yüksek Okulu 6 Abdullah YALDIZ MAKİNE MÜHENDİSİ Cumh.Ünv.Müh.Fak. 7 Gündüz AKYÜZ ELEKTRİK MÜHENDİSİ Elektrik Müh. Fak. 8 Mehmet EREK ARAŞTIRMACI Meslek Yüksek Okulu 9 Nusret KURT ARAŞTIRMACI Ege Ünv. Müh.Fak.

10 Nurettin GÜLEK ARAŞTIRMACI Lise 11 Mithat YILDIRIM UZMAN AÖF 12 Hüseyin KAÇAR ÖLÇÜ AYAR MEMURU AÖF 13 Ramazan ÖZTEKİN ÖLÇÜ AYAR MEMURU Meslek Yüksek Okulu 14 Mustafa BURGU ÖLÇÜ AYAR MEMURU Meslek Lisesi 15 H.Ali UÇAR MEMUR Ticaret Lisesi 16 Medine DİLSİZ MEMUR AÖF

17 Abdurrahman GÜNEŞ MEMUR Lise

18 Sürreyya ARİK MEMUR Meslek Lisesi 19 M.Gazi SAZAK DAKTİLOGRAF Ticaret Lisesi 20 Eyüp ÖZTÜRK DAKTİLOGRAF Meslek Lisesi 21 Nevzat BOZAN ŞOFÖR Lise

18

03 AFYONKARAHİSAR 1. İlin Sanayi Yapısı

İlde ilk sanayi yatırımları kamu tarafından gerçekleştirilmiştir. Bunlar Çimento, Beton Travers, Kızılay Madensuyu, Afyon Alkoloidleri, Seka, Şeker ve Şeker Makina fabrikalarıdır. Daha sonraları tarım ürünlerine dayalı un, ayçiçeği yağı, makarna ve yem fabrikaları kurulmuştur. Bu fabrikaları tuğla, kiremit, mermer, makina ve lastik fabrikaları izlemiştir.

İlde yerel sermaye birikimi olmasına rağmen bu sermaye birikimi sanayi yatırımlarına kanalize edilememektedir. İl 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun kapsamına alınmış olmasına rağmen yeterli sanayi yatırımı alamamıştır.

2. İlin Ticaret Yapısı

Afyonkarahisar’ın çeşitli bölge merkezlerini bir birine bağlayan kara ve demir yolu ulaşım ağının merkezinde olması, ilin bölge ticaretinde önemli bir kavşak olduğunu göstermektedir. Zaman içerisinde bu özelliğinin Türkiye ticaretindeki önemi fark edilerek, çeşitli ticaret merkezlerinin ve konaklama tesislerinin kurulmaya başlaması, ilin ticaretini önemli ölçüde etkilemiştir.

Afyonkarahisar’dan diğer illere satışı yapılan mallar; çimento, canlı hayvan, lastik ayakkabı, sucuk, taze et, yün ve yapağı, sebze ve meyve, lokum, pişmaniye, reçel ve kaymak, hububat, un, bitkisel yağ, hayvan yemi, çeşitli tohumlar, malt, konveyör band, inşaat tuğlası ve bunun gibi mallardan oluşmaktadır.

Diğer illerden Afyonkarahisar’a giriş yapılan mallar ise; manifatura, konfeksiyon, tuhafiye, inşaat malzemeleri, sebze ve meyve, gıda maddeleri, oto yedek parçaları, sanayi hammaddeleri, ilaç, mefruşat, kösele ve kavafiye gibi mallardır.

3. Sanayi Sicil Kayıtlarına Göre İl Sanayisinin Değerlendirilmesi

3.1. Türkiye Sanayisi ve Afyonkarahisar İli Sanayisi: Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),


Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6 Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde olduğu görülmektedir. Afyonkarahisar İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 793’dır. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 1 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş illerimiz arasında yer almaktadır.

Ege Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, İzmir İli % 37 lik bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer almaktadır. İzmir’i sırasıyla %18 ile Denizli, % 11 ile Manisa, % 9 ile Uşak, % 7 ile Afyonkarahisar, %7 ile Aydın, %6 ile Muğla, %5 ile Kütahya, takip etmektedir.

3.2. Afyonkarahisar İlinde Sanayi İşletmelerinin Sektörel Dağılımı: Afyonkarahisar İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 43 Diğer madencilik ve taşocakçılığı imalatı, % 23 Gıda ürünleri imalatı, % 15 Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı sektörleri ilk sıralarda yer almaktadır. Bunları sırasıyla, % 3 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı , % 2 Fabrikasyon metal ürünleri imalat (makine ve teçhizatı hariç)

19

% 2 Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç), % 2 kimyasalların ve Kimyasal ürünler imalatı, % 1 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi ve boyanması, % 1 Tekstil Ürünleri İmalatı, % 1 Ana metal sanayi, % 1 Kauçuk ve plastik ürünleri imalatı, % 1 Mobilya imalatı % 1 Kok kömürü rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt imalatı % 1 Derinin ve ilgili ürünlerin imalatı, % 1 İçecek imalatı, % 2 Diğer, (Elektrikli techizat imalatı, Kömür ve linyit çıkartılması, Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı, Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı, Diğer imalatlar, Elektrik,gaz,buhar ve havalandırma sistemi üretim ve dağıtımı,Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı, )

3.3. Çalışan Sayısı ve AR-GE: Sanayi sicil kayıtlarına göre, Afyonkarahisar ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel

sayısı toplam 17.658 dir. Ar-Ge birimi bulunan sanayi işletmesi sayısı 31, çalışan sayısı 66 dir. 3.4. Genel Değerlendirme: Afyonkarahisar İlinde sanayi İlin coğrafik yapısına bağlı olarak bir gelişme gösterdiği

anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, Diğer Madencilik ve Taşocakçılığı, Gıda ürünleri imalatı, imalatı, Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı sektörleri ilin en gelişmiş sektörleridir.

Sanayide çalışanların, % 27 si Gıda Ürünleri imalatı % 25 i Diğer madencilik imalatı , % 19 u Giyim eşyası imalatında istihdam edilmektedir.

İstihdamın % 84 ü işçi, % 3 i mühendis’tir. Afyonkarahisar İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 48 sı mikro ölçekli, % 43 i küçük

ölçekli, % 8 i orta ölçekli, % 1 i büyük ölçekli işletmelerdir. Personel sayısına göre büyük işletmeler;

- Hera Tekstil Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Afyon Şeker Fabrikası - Toprak Mahsulleri Ofisi Afyon Alkoloidleri Fab. İşl. Mdl. - Demmer Demireller Mermer Sanayi ve Ticaret A.Ş. - Gamme Giyim Ev Tekstil Ürün Ltd.Şti.

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar Afyonkarahisar ekonomisi genel olarak; geçmişten bugüne kadar tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Sanayileşme gerçek anlamda 1980’li yılların başında lastik ve kauçuk sektörünün oluşumuyla başlamış olup mermercilik sektörüyle ilerleme kaydetmiştir. Bölgemize ve ülke ihracatına çok fazla katkısı olan “Gıda Sektörü”nde, şekerleme-lokum, et ve et ürünleri, un ve unlu mamuller ile yumurta ağırlıkta olup, teknolojik gelişmeleri yakından takip etmektedirler.

Afyonkarahisar’daki Sektörler: 1- Mermer, Doğal-Taş Sanayi, 2- Sağlık Turizm Hizmetleri, 3- Toptan ve Perakende Gıda Ticareti, 4- Kırmızı Et ve Kırmızı Et Ürünleri Sanayi, 5- Şekerleme Sanayi, 6- Beyaz Et, Beyaz Et Ürünleri, Yumurta Sanayi, 7- Otomotiv ve Akaryakıt Ticaret ve Sanayi, 8- Zirai Sulama ve Tarımsal Koop. Sanayi,

20

9- Müteahhitlik ve Mühendislik Firmaları Sanayi, 10- Yapı Malzemeleri ve Çimento Sanayi, 11- Seyahat Acenteleri ve Nakliyeciler Ticaret ve Sanayi Sanayi Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar: - Lojistik, - İnşaat-gayrimenkul geliştirme, - Mermer sektöründeki büyümeye paralel olarak mermer makinaları sektörüne

yatırım yapılabilir, - Sucuk, lokum gibi marka değeri olan ürünlerin üretim tesislerinin kalite

standartlarıyla uyumlaştırılması, - Un sektörü, - Makarna ve bisküvi sektörü - Patates ürünleri ve cips sektörü - Kauçuk sanayi Tarım ve Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar: - Organik tarım ve seracılığın yaygınlaştırılması, - Modern gıda ve hayvancılığın yaygınlaştırılması, - Yerli ırk besiciliğin geliştirilmesi, - Pastörize yumurta sektörü Madencilik Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar: - Mermer artıklarının değerlendirilmesi, - Doğaltaş ürünlerinin ve firmalarının yurtdışı tanıtımları

Turizm ve Turizm Kaynakları Alanında Yapılabilecek Yatırımlar: - Jeotermal enerjinin kullanım alanlarının çeşitlendirilmesi, - İldeki Kültür, Tarih, İnanç ve SPA turizminin tanıtılması, yaygınlaştırılması, - Kavşak noktasında yer alan İlin çevresinde iyi ve kaliteli hizmet veren dinlenme

tesisi sayılarının artırılması. - Frig Vadisi turizm kuşağı ile ilgili tanıtımlar, -

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar İl bulunduğu coğrafya nedeniyle pek çok sayıda ürün çeşidine, yeraltı kaynaklarına

sahiptir. Sadece ilin değil bölgenin ve ülkemizin ürün ihtiyacını karşılayan sektörlere yatırım yapılabilir.

Mermer, Doğal-Taş Sanayi: Türkiye’deki mermer rezervi yılda 2 milyon m³ olup, bu miktarın %35-40’ı İscehisar mermer havzasındadır. İlde yılda 440.000 m³ blok istihracı ve 10.740.000 m² plaka üretilmektedir.

Sağlık Turizm Hizmetleri: İlin mevcut yatak kapasitesi 12.010 olup; Yatırım Belgeli Konaklama Tesisleri tamamlandığında yatak kapasitesi 20.327’ ye yükselecektir. 2.778 kişilik 5 yıldızlı konaklama kapasitesi olup, yılın 12 ayında talep görmektedir.

Toptan ve Perakende Gıda Ticareti: İlde gıda ticareti yapan işletme sayısı oldukça yaygındır.

Kırmızı Et ve Kırmızı Ürünler Sanayi: İlde 192.590 adet büyükbaş hayvan (3.165 manda) 685.506 adet küçükbaş hayvan (koyun+keçi) vardır. İlin bilindiği üzere sucuk başta olmak üzere et ve et ürünleri imalatında et işletme sanayi, mezbaha ve kombina sayısında önemli bir konumdadır. Tesislerde sadece ilin değil, komşu birçok il ve ilçenin de hayvanlarının kesimi yapılmaktadır. Kesim yapılan hayvanların etleri başta İstanbul olmak

21

üzere pek çok ile gönderilmektedir. İlde Türkiye genelinde marka oluşturmuş et işleme tesisleri bulunmaktadır. Bu tesislerde üretilen ürünler ülke genelinde pazarlanmaktadır. Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası’nın yapmış olduğu kapasite raporlarına göre ilin Karkas et üretim kapasitesi yılda 36.791 ton olup, bunun 15.574 tonu sucuktur.

Beyaz Et, Beyaz Et Ürünleri ve Yumurta Sanayi: İlde 9.747.145 adet kanatlı evcil hayvan mevcuttur. İlin genelinde haftada yaklaşık 30 milyon yumurta üretilmektedir. Türkiye yumurta üretiminin ( 14 milyar 614 milyon adet ) yaklaşık olarak %15’ini temin etmektedir. Türkiye yumurta piyasasının belirlendiği yer olarak bilinen Başmakçı ilde haftalık 4-5 milyon yumurta üretmektedir.

Şekerleme Sanayi: Afyonkarahisar’ın simgesi haline gelen şekerleme ve lokum imalatı oldukça yaygındır. Meyve, kuruyemiş, kaymak, gül gibi malzemeler ile çeşitlendirilen lokumun uluslararası bilinirliği vardır ve ilde yıllardır büyük bir ustalıkla üretilmektedir. İlde lokum haricinde kaymaklı şeker, helva, tahin, pişmaniye, reçel imalatı da olup ürünlerin ihracatı yapılmaktadır.

6. İlin Dış Ticareti

6.1. Afyon İline Ait İhracat Bilgileri YIL İHRACATÇI

FİRMA SAYISI İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)

2008 201 237.839 2009 213 208.636 2010 209 217.277 2011 244 291.446

6.2. Afyon İline Ait İthalat Bilgileri

YIL İTHALATÇI FİRMA SAYISI

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)

2008 106 34.370 2009 110 40.512 2010 125 72.653 2011 148 91.190

(Kaynak:DTM)

7. Afyonkarahisar İlindeki Organize Sanayi Bölgeleri ve Küçük Sanayi Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ : a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:

Afyonkarahisar Organize Sanayi Bölgesi: (Sicil No: 143) 702,6 hektar büyüklüğündedir. 1994 yılında tamamlanmıştır. Bölgedeki; 317 adet parselin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 304 adedi

üretim, 7 adedi inşaat, 6 adedi proje aşamasındadır. Üretime geçen parsellerde yaklaşık 7.430 kişi istihdam edilmektedir. Ağırlıklı sektör grubu; gıda, çimento, tarım alet ve makineleri sanayidir. Afyonkarahisar-Bolvadin Organize Sanayi Bölgesi : (Sicil No: 4) 128 hektar büyüklüğündedir. 2008 yılında tamamlanmıştır.

22

Bölgedeki; 67 adet parselin 45 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parseller proje aşamasındadır. 22 adet parsel tahsis edilmemiştir.

Afyonkarahisar-Sandıklı Organize Sanayi Bölgesi : (Sicil No: 165) 50 hektar büyüklüğündedir. 2008 yılında tamamlanmıştır. Bölgedeki; 45 adet parselin 20 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 1 adedi

üretim, 4 adedi inşaat, 15 adedi proje aşamasındadır. 25 adet parsel tahsis edilmemiştir. Üretime geçen parsellerde yaklaşık 10 kişi istihdam edilmektedir. Proje için bugüne kadar kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 4.610.995.-TL’ye karşılık

gelmektedir. Bölgenin Bakanlığımıza 02.11.2011 tarihi itibariyle 3.979.011.-TL kredi borcu

bulunmaktadır. İscehisar Mermer Organize Sanayi Bölgesi : (Sicil No: 172) 150 hektar büyüklüğündedir. 2008 yılında tamamlanmıştır. Bölgedeki; 56 adet sanayi parselinin 43 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;

10 adedi üretim, 8 adedi inşaat, 25 adedi proje aşamasındadır. 13 adet parsel tahsis edilmemiştir.

Üretime geçen parsellerde yaklaşık 170 kişi istihdam edilmektedir. Afyonkarahisar-Emirdağ Organize Sanayi Bölgesi : (Sicil No: 20) 105 hektar büyüklüğündedir. 2009 yılında tamamlanmıştır. Bölgedeki; 61 adet sanayi parselinin 48 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 2

adedi üretim, 16 adedi inşaat, 30 adedi proje aşamasındadır. 13 adet parsel tahsis edilmemiştir.

Üretime geçen parsellerde yaklaşık 20 kişi istihdam edilmektedir. Afyonkarahisar-Dinar Organize Sanayi Bölgesi : (Sicil No: 52) 52 hektar büyüklüğündedir. 2010 yılında tamamlanmıştır. Bölgedeki; 78 adet sanayi parselinin 3 adedi tahsis edilmiştir.

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ: Afyonkarahisar-Bolvadin (Süt Sığırcılığı İhtisas OSB) Organize Sanayi Bölgesi: 2011 yılı Yatırım Programında “446 hektar ” olarak ve 5.000.-TL ödenekle yer

almaktadır. İmar planı aşamasındadır.

c)YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ Merkez II Organize Sanayi Bölgesi : (Sicil No: 261) OSB yeri olarak uygun görülen 350 hektarlık alanın, ilk etapta 50 hektarlık kısmının

planlanmasının uygun görüldüğü 06.03.2006 tarihli ve 1579–1583 sayılı dağıtımlı yazımızla Valiliğe bildirilmiştir.

416.155 m2’lik alan için kamu yararı kararı verilmiştir. İmar planı aşamasındadır. Afyonkarahisar-Dazkırı (Dokuma Konfeksiyon) Organize Sanayi Bölgesi : (Sicil No: 246) Jeolojik ve jeoteknik etüd aşamasındadır. Afyonkarahisar-Şuhut Organize Sanayi Bölgesi: (Sicil No: 249) 180 hektar büyüklüğündedir. Bölgede 158 adet sanayi parselinin 11 adedi tahsis edilmiş olup, proje aşamasındadır. Altyapı proje aşamasındadır. B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :

23

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ : Afyon ilinde 2.700 işyerlik 10 adet Küçük Sanayi Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 80.954.707.-TL’ye karşılık gelmektedir.


İŞYERİ

SAYISI



DOLULUK ORANI

(%)

1 AFYONKARAHİSAR BOLVADİN KSS 288 238 50 83 2 AFYONKARAHİSAR ÇAY KSS 216 97 119 45 3 AFYONKARAHİSAR DAZKIRI KSS 31 13 18 42 4 AFYONKARAHİSAR DİNAR KSS 252 210 42 83 5 AFYONKARAHİSAR EMİRDAĞ I+II KSS 136 136 0 100

6 AFYONKARAHİSAR MERKEZ (I.BÖLÜM) KSS 348 348 0 100

7 AFYONKARAHİSAR MERKEZ (II.BÖLÜM) KSS 1.000 800 200 80

8 AFYONKARAHİSAR SANDIKLI KSS 195 150 45 77 9 AFYONKARAHİSAR ŞUHUT KSS 101 90 11 89 10 AFYONKARAHİSAR İSCEHİSAR

(MERMER) KSS 133

54 79 41 TOPLAM 2.700 2.136 564 79

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ Şuhut II Küçük Sanayi Sitesi : 42 işyerine ait üstyapı inşaatı kooperatifin kendi imkanları ile devam etmektedir. (06.01.2012

tarihi itibarıyle)

24

8. İlde Sanayi Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar ve Çözüm Önerileri SORUN ÇÖZÜM ÖNERİSİ İLGİLİ KURUM

1

*Havaalanı: İlde sivil uçuşların olmaması.

*Karayolu: Tasarı halinde İzmir-Ankara otobanı ile ilin by-pass edilmesi, yol turizmini sekteye uğratacaktır.

*Demiryolu:Mevcut demiryollarının bakımı, hızlı tren ile ilgili yeni yatırımlar,

*Bölgesel havaalanının bir an önce faaliyete geçirilmesi.

*Otoban yapımında mevcut il güzergâhı dikkate alınmalıdır.

*Demiryolu ağının bakımı sağlanmalı, hızlı tren ağının kurulması ve

Afyonkarahisar-Antalya arasında da demiryolu ulaşımı sağlanmalıdır.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

2

*Termal Turizmde kaynakların plansız kullanılması, resum bedelinin yüksekliği, reenjeksiyon sisteminin uygulanması.

*Frig Vadisi turizm kuşağının turizme açılamaması.

*Kurtuluş Savaşının gerçekleştiği yerlerin, başta Kocatepe olmak üzere yeterince ziyaret edilmemesi

*Termal kaynaklar için master plan yapılmalı. Termal suların kullanımı sonrasında reenjeksiyon sistemiyle geri dönüşünün sağlanmasına yönelik düzenlemelerin yapılması. Termal Havzalarda planlı yapılanma olmalıdır. Termal Turizm için özel kanun olmalıdır. Fizik ve Rehabilitasyon Hastaneleri açılmalıdır.

*Frig Vadisi için Eskişehir ve Kütahya ile ortak proje yapılmalıdır.

*İlde Kurtuluş Savaşı Panoraması yapılmalıdır. Kocatepe marka haline gelmeli, okul gezilerinde ziyaret sağlanmalıdır.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı

Kültür ve Turizm Bakanlığı

Sağlık Bakanlığı

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

Milli Eğitim Bakanlığı

3 *Kırsal nüfusun fazla olması ve tarım ürünlerinin getirilerinin az olması, gelenekselden alternatif

*Organik tarım yapılmalıdır. Getirisi yüksek yeni tarım ürünlerinin üretilmesi ile teknolojik seracılık planlanmalı ve desteklenmelidir. Sertifikalı tohum üretimi ve kullanımı desteklenmelidir.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

Enerji ve Tabii

25

tarıma geçilememesi.

*Hayvancılıkta kayıt dışılık.

*Hayvancılıkta kayıt dışılığın önüne geçilmelidir. Hayvan ıslahı gerçekleştirilerek yerli ırk hayvancılığın gerilemesinin önüne geçilmelidir. Mandacılık teşvik edilmelidir. Hayvan popülasyonunun azalmasını önleyici tedbirler alınmalıdır.

Kaynaklar Bakanlığı

4

*İşsizlik, iş ve yatırım ortamının elverişsiz olması, finansmana ulaşma imkanlarının zorlukları, yüksek maliyetler ve zorunluluklar.

*Üretime dayalı bir büyüme için yatırım kolaylaşmalıdır. Uygun maliyetle finansman sağlanmalı, krediler ucuzlatılmalı, KGF yaygınlaşmalıdır.

*Doktor, avukat, muhasebeci gibi şirketlere getirilen zorunluluklar kaldırılmalıdır. Mali Müşavirlerin denetimde sorumluluğu olmalıdır.

Bakanlar Kurulu

5

*TOKİ inşaatları, inşaat sektörünü olumsuz etkilemektedir.

*İnşaat halindeki OSB’lerinin tamamlanamaması, ihracatın önündeki engeller, yerli malı ve yerli üretimin desteklenmemesi.

*TOKİ sosyal amaçlı olmayan proje yapmamalıdır.

*OSB’lerinin tamamlanması için destek sağlanmalıdır.

*İhracata dayalı büyüme stratejisi ile, ihracat teşvik edilmelidir.

*Üretimde yerli ara malı kullanmak özendirilmelidir. Tüm kamu kurum ve kuruluşları başta olmak üzere yerli malı ürünler tercih edilmelidir. Yerli malı ve yerli üretim öne çıkmalıdır.

Bakanlar Kurulu

6

* Mermer artıklarının değerlendirilmesi

* Hayvansal artıkların enerjiye dönüştürülmesi ile alternatif enerji üretimi

* Mermer artıklarının değerlendirilmesine yönelik akademik çalışmaların desteklenmesi

* İlde termal ve biyogaz başta olmak üzere yenilenebilir enerji olanaklarının kullanılmasına yönelik çalışmaların desteklenmesi ve ucuz enerji üretimine yönelik rüzgar ve güneş enerji sistemlerinin teşvik edilmesi sağlanmalıdır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

26

9. Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü Personel Durumu İl Müdürlüğümüzün Sayıştay vizeli kadro yapısı ile dolu ve boş kadroları gösterir tablo aşağıdadır.

Kadro Ünvanı Kadro Derecesi

Hizmet Sınıfı Dolu Boş

İl Müdürü 1 G.İ.H. X

İl Müdür Yardımcısı 2 G.İ.H. X

Şube Müdürü 1 G.İ.H. X

Şube Müdürü 1 G.İ.H. X

Şef 3 G.İ.H. X

Şef 3 G.İ.H. X

Şef 3 G.İ.H. X

Memur 7 G.İ.H. X

Memur 5 G.İ.H. X

Memur 6 G.İ.H. X

Ölçü Ayar Memuru 6 T.H.S. X



Sekreter 12 G.İ.H. X

Şoför 5 G.İ.H. X

Mühendis 2 T.H.S. X



Tekniker 1 T.H.S. X

V.H.K.İ. 3 G.İ.H. X

Hizmetli 5 Y.H.S. X

Hizmetli 11 Y.H.S. X

TOPLAM 11 11

İl Müdürlüğümüz yukarıdaki tablodan da görüleceği gibi 22 personel kadroya sahip olup 11 personelle hizmet vermektedir.

27

04 AĞRI 1. İlin Sanayi Yapısı

Ağrı İli kalkınmada birinci derecede öncelikli iller arasında yer almakta olup, kişi başına düşen milli gelir bakımından en son sıralarda bulunmaktadır. İklim özellikleri bakımından Türkiye’nin en karasal ve sert iklim bölgesinde yer alır. Kışları çok soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kurak geçmektedir. Sanayi yatırımları açısından gelişmemiş bir yapıya sahiptir.

Mevcut sanayi tarım sektörüne, özellikle de hayvancılığa bağlı olarak gelişmiştir. İlimizde sermaye yatırımının yeterince gerçekleşmediği, sanayinin gelişmediği ve çoğunluğun uğraşım alanı olmasına rağmen tarımsal hasılanın tatminkar olmamasından dolayı ticari hayat, sert iklim koşulları ve yüksek rakım nedeniyle özellikle hayvancılığa dayanmakta ve yaz aylarında hareketlenmektedir.

İlimizin başlıca gelir kaynakları tarım, hayvancılık, sınır ticareti ve turizm’dir. Aktif nüfusun büyük kesimi tarım ve hayvancılık alanında istihdam edildiği gibi,mevcut tarım arazisi içinde sulu tarım yapılan arazi alanı çok düşük düzeyde kalmaktadır.

İlimizde kamu ve özel sektöre ait imalata yönelik yatırımlar mevcut olup, sanayi üretim payı çok düşüktür. Şeker fabrikası ve Et Balık Kombinası ilin kalkınmasında önemli bir rol oynamakta ve yaklaşık bin kişiye istihdam olanağı sağlamakla ilimizin en önemli sanayi kuruluşlarıdır.

Diyadin ilçemizde termal tesisler mevcut olup kamu binaları ile sivillere ait bazı binalarda jeotermal enerji ile ısıtılmaktadır.

İlimiz merkez ve ilçelerinde yaklaşık kamu ve özel sektöre ait olmak üzere 16 sanayi kuruluşu mevcut olup, bunlardan bir kısmı faal olup, bir kısmı ise atıl durumdadır.

İlimizde Organize Sanayi Bölgesi mevcut olup alt yapı çalışmaları tamamlanarak yatırım yapmaya hazır hale getirilmiştir. Halihazırda OSB İçerisinde özel sektöre ait 4 tesisin yatırım çalışmaları devam etmektedir. Ayrıca Ağrı Merkez, Doğubayazıt, Patnos, Diyadin, Eleşkirt, Küçük Sanayi Siteleri mevcut olup, Tutak Küçük Sanayi sitesi ihale aşamasındadır. 2. İlin Ticaret Yapısı

Ağrı’da sermaye birikiminin yeterince gerçekleşmediği, sanayinin gelişmediği ve çoğunluğun uğraşım alanı olmasına rağmen tarımsal hasılanın tatminkar olmamasından dolayı ticari hayat canlı değildir. Ticari hayat sert iklim koşulları ve yüksek rakımdan dolayı hayvancılığa dayanmakta ve yaz aylarında hareketlenmektedir. Hayvancılığın yanı sıra genellikle çarşı ve sokaklarda yerleşmiş küçük ticarethaneler, imalat ve tamiratla uğraşan küçük esnaf ve sanatkarlar ticari hayatta etkili olmaktadır. İle bağlı ilçelerin fazla gelişmemiş olması ve köylerde Pazar, panayır gibi faaliyetlerin kurulmaması nedeniyle ticari faaliyetler genelde Merkez ilçede yapılmaktadır. Köylerdeki ticaret; canlı hayvan, hayvan ve tarım ürünleri ile çerçi ve satıcıların pazarladığı ihtiyaç mallarına aittir. Son yıllarda sınır ticareti yoluyla ticarette büyük canlılık sağlanmıştır. Sınır ticareti Gürbulak Sınır Kapısından, İran İslam Cumhuriyeti ile yapılmaktadır. İran sınırında bulunması ve Gürbulak Sınır Kapısı sebebiyle Doğubayazıt ilçemizde ticaret daha fazla gelişmiştir. İlimiz ticari anlamda diğer illere bağlı durumdadır. İlin sanayi ürünleri ve sanayi malları genellikle uzak illerden sağlanmaktadır. Diğer illere canlı hayvan ve hayvansal ürünler, yeşil mercimek, buğday ve ot satılmakta karşılığında sebze-meyve,nebati yağlar, giyim eşyası, sanayi ürünleri, dayanıklı tüketim malları ile bazı hububatlar satın alınmaktadır.

28

İl ticaret hasılasının % 45’ini toptan ve perakende ticaret% 55’ini ise otel, lokanta hizmetleri oluşturmaktadır. Ağrı’da ticaret hayatına etki eden başlıca kuruluşlar; Ağrı ve Doğubayazıt Ticaret ve Sanayi Odası, Ağrı Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği bünyesinde faaliyet gösteren 15 meslek odası ve çeşitli alanlarda faaliyet gösteren kooperatiflerden oluşmaktadır. İl genelinde 8403 şirket mevcut olup, bunların 6462’si şahıs şirketi, kalan 1941 adet ise sermaye şirketleridir. Gürbulak Gümrük Kapısı, Doğudan yurda girişin ilk basamağı, aynı zamanda Türkiye topraklarının son durak yeri olduğu için, her dönemde önemli bir gümrük merkezi olmuştur. İran sınır ticareti ile Gürbulak’taki ithalat ve ihracat trafiği gün geçtikçe artmaktadır. Asya’yı Avrupa’ya bağlayan, Türkiye’nin en modern gümrük kapılarından biri olan Gürbulak sınır kapısı civarında yaklaşık 10.000 hektar alan üzerinde kurulması planlanan Türkiye İran Ortak Organize Sanayi Bölgesinin çalışmaları devam etmektedir. Çalışmaların tamamlanması halinde bölgenin önemli bir ticari merkezi olacağı düşünülmektedir. 3. Sanayi Sicil Kayıtlarına Göre İl Sanayisinin Değerlendirilmesi

3.1. Türkiye Sanayisi ve Ağrı İli Sanayisi: Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),



Ağrı İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 59 dır. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 0,1 lik bir oran ile sanayisi gelişmemiş iller arasında yer almaktadır.

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9 ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1 Hakkari, %1 ile Tunceli ve İli takip etmektedir.

3.2. Ağrı ilinde Sanayi İşletmelerinin Sektörel Dağılımı: Ağrı İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 53 i Gıda

ürünleri imalatı sektörünün ilk sırada olduğu görülmektedir. Diğerleri sırasıyla; % 15 Diğer madencilik taşocakçılığı, % 7 Tekstil ürünleri imalatı, % 5 Deri ve ilgili ürünlerin imalatı % 5 Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı, % 3 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı % 2 Kok kömürü ve rafine edilmiş edilmiş petrol ürün. % 2 Ham petrol ve doğalgaz çıkarımı ve saha arama ve tetkiki. % 2 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi ve boyanması, % 2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı % 2 Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı, % 2 Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı,

29

3.3. Çalışan Sayısı ve AR-GE: Sanayi sicil kayıtlarına göre, Ağrı ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplam

1.147 dır. Ar-Ge birimi bulunan sanayi işletmesi sayısı 5 çalışan sayısı 14 dır. 3.4. Genel Değerlendirme: Ağrı İlinin sanayisi, yerel hammadde kaynaklarına uygun olarak gelişme göstermiştir.

Gıda ürünleri imalatı ve Diğer madencilik ve taşoçakçılığı imalatı İlin en önemli sektörleridir. Diğer sektörler bu iki sektöre uygun bir kümelenme içerisinde yapılanmıştır.

Sanayide çalışanların % 62 si Gıda ürünleri imalatı, % 17 si de Diğer madencilik ve taşocakçılığı sektörlerinde istihdam edilmektedir.

İstihdamın % 86 sı işçi, % 2 si mühendistir. Ağrı İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 56 si mikro ölçekli, % 40 si küçük ölçekli, %

2 si orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir. Personel sayısına göre büyük işletmeler;

- Türkiye Şeker Fabrikası A.Ş. - Mek Turizm İnşaat Taahhüt ve Ticaret Ltd. Şti. - Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü Ağrı Et Kombinası Müdürlüğü - Alptaş İnşaat Turizm Tekstil Enerji Dış Ticaret Sanayi Ticaret Ltd. Şti. - NESCE İnşaat Enerji ve Ticaret A.Ş.

4. Potansiyeli Arttırmaya Yönelik Yatırımlar

Tarıma yönelik yatırımlar 1-Jeotermal seracılık 2- Meyve-sebze yetiştiriciliği 3-Baklagil yetiştiriciliği 4-Kültür cevizi yetiştiriciliği 5-Yem bitkileri üretimi

Hayvancılık sektörüne yönelik yatırımlar 1-Organik tarıma dayalı hayvancılık 2- Su ürünleri üretimi 3-Arıcılık 4-Damızlık et ve süt sığırcılığı 5-Koyunculuğu geliştirme

Turizm sektöründe yapılacak potansiyel yatırımlar 1-Yerel tanıtım ve turizm konseyinin kurulması 2-Turizm ürünlerinin çeşitlendirilmesi 3-Kırsal turizmi geliştirme

Enerji Sektöründe Yapılacak Potansiyel Yatırımlar 1-Rüzgar enerjisi santrallerinin kurulması 2-Perlitin değerlendirilmesi 3-Ponza taşının değerlendirilmesi 5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar

Gıda sanayisinde yapılacak yatırımlar 1-Karma yem üretimi tesisleri 2-Helva ve lokum üretim tesisleri 3-Bisküvi-gofret üretim tesisleri 4-Makarna ve benzeri unlu mamuller üretim tesisleri

Tekstil Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar 1-Tekstil giyim üretimi 2-Çorap üretimi

30

3-El halısı ve kilim dokuma tesisleri 4-Yün iplik üretim tesisleri

Plastik Sanayinde Yapılabilecek Yatırımlar 1-PVC profil doğrama, PVC ve PE boru üretimi 2-Plastik eşya ve ambalaj malzemesi üretimi 6. İlin Dış Ticareti

6.1. Ağrı İline Ait İhracat Bilgileri YIL İHRACATÇI FİRMA SAYISI İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)

2008 44 50.687 2009 43 44.339 2010 54 76.904

2011 56 77.611

6.2. Ağrı İline Ait İthalat Bilgileri YIL İTHALATÇI FİRMA SAYISI İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)

2008 83 77.074 2009 66 45.227 2010 109 58.973 2011 148 70.995

(Kaynak:DTM)

7. Ağrı İlindeki Organize Sanayi Bölgeleri ve Küçük Sanayi Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ: a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:

Ağrı Organize Sanayi Bölgesi : (Sicil No: 25) 61 hektar büyüklüğündedir. 2010 yılında tamamlanmıştır. Bölgedeki; 110 adet sanayi parselinin 4 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 1

adedi üretim, 3 adedi inşaat aşamasındadır. 106 adet parsel tahsis edilmemiştir. Üretime geçen parsellerde yaklaşık 60 kişi istihdam edilmektedir. B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ: Ağrı ilinde 552 işyerlik 4 adet Küçük Sanayi Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 20.677.838.-TL’ye karşılık gelmektedir.


İŞYERİ SAYISI



DOLULUK ORANI

(%) 1 AĞRI DOĞUBEYAZIT KSS 100 100 0 100 2 AĞRI MERKEZ KSS 312 300 12 96 3 AĞRI ELEŞKİRT KSS (DAP) 50 36 14 72 4 AĞRI PATNOS KSS (DAP) 90 90 0 100

TOPLAM 552 526 26 95

31

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ: Diyadin Küçük Sanayi Sitesi:

2011 yılı Yatırım Programında “100 işyeri, altyapı ” olarak ve 650.000.-TL ödenekle yer almaktadır.

100 işyeri üstyapı inşaatı tamamlanmıştır. Altyapı inşaatı fiziki gerçekleşmesi % 67’dir.

Tutak Küçük Sanayi Sitesi: 2011 yılı Yatırım Programında “50 işyeri, Altyapı ” olarak ve 300.000.-TL ödenekle yer

almaktadır. 02.10.2003 tarih ve 11677 sayılı yazımızla yer seçiminin uygun görüldüğü Tutak KSS

Kooperatif Başkanlığına bildirilmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)

8. İlde Sanayi Sektörüne Yönelik Sorunlar ve Çözüm Önerileri SORUNLAR 1-Finansman temininde yaşanan güçlükler 2-Hammadde temininde yaşanan güçlükler 3-Yönetim güçlüğü 4-Pazarlama ve organizasyon güçlüğü 5-İç Pazar imkanlarının yetersizliği 6-Dış Pazar imkanlarının yetersizliği ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

1-İlimizde sanayinin gelişimi için teşvik politikaları uygulanırken bölgedeki sanayinin yapısının dikkate alınması gerekmektedir. İmalat yapmakta olan işletmelerin finansal, teknolojik ve kurumsal problemleri masaya yatırılmalı ve uygulanacak politikalar yeni yatırımlara yönelik olmaktan çok var olanı ayakta tutmaya ve geliştirmeye yönelik olmalıdır.

2-Teşvik uygulanırken illerin gelişmişliği göz önünde bulundurulmalı ve az gelişmiş illerde teşvik oranı arttırılmalıdır. Aksi takdirde az gelişmiş yörelerin teşvikten yararlanma düzeyi azalacaktır.

3-İlimizde KOBİ kredilerinden hemen hemen hiç yararlanılmamaktadır. İldeki yatırımcıların KOBİ desteklerinde

81 İL DURUM RAPORU - trakyaka.org.tr€¦ · Alüminyum, Akyem, Oğuz Tekstil, Oğuz Gıda,...

Documents

Transcript of 81 İL DURUM RAPORU - trakyaka.org.tr€¦ · Alüminyum, Akyem, Oğuz Tekstil, Oğuz Gıda,...