Zeynep Ayfer Aytemur¹, Bülent Pişmişoğlu², Oğuz Kılınç³,
description
Transcript of Zeynep Ayfer Aytemur¹, Bülent Pişmişoğlu², Oğuz Kılınç³,
Sigara Bırakma Tedavisinde Yoğun Klinik Uygulamalara
Psikodrama Eklenmesi ve Bırakma Sonuçları Üzerine Etkisi
Zeynep Ayfer Aytemur¹, Bülent Pişmişoğlu², Oğuz Kılınç³,
Emine Pişmişoğlu4, Süleyman Savaş Hacıevliyagil¹, Canan Karaman³
¹İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Malatya
²Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi, İzmir
³Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, İzmir
4Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İzmir
ÇIKAR ÇATIŞMASI YOKTUR .
GİRİŞ VE AMAÇ
• Sigara bırakma başarısı, davranışsal-bilişsel teknikler ve farmakoterapinin yoğun klinik görüşmelerle kombine edildiği durumlarda artmaktadır
Treating Tobacco Use and Dependence: 2008 update
GİRİŞ VE AMAÇ
Treating Tobacco Use and Dependence: 2008 update
GİRİŞ VE AMAÇ
• Başarı oranlarını artıracak yeni yöntem arayışları sürmektedir
• Psikodrama, bireylerin yaşamlarında olumlu değişiklikler yapmalarını kolaylaştırmak için aksiyon, rol oynama ve grup yöntemleri kullanılarak uygulanan terapötik bir disiplin
• Bu çalışmada amaç; sigara bırakmada uygulanan yoğun klinik uygulamalar üzerine eklenen psikodramanın bırakma başarısına ek katkısını değerlendirmektir
Treating Tobacco Use and Dependence: 2008 update
GEREÇ VE YÖNTEM
• Ege ve Dokuz Eylül Üniversiteleri sigara bırakma poliklinikleri
• İki üniversiteden etik kurul onayı
• 113 olgu, 2 gruba randomize
1- Psikodrama grubu
2- Kontrol grubu
Psikodrama grubu (n= 61)
- Yoğun klinik görüşme
- Davranışsal-bilişsel
tedavi (DBT)
- Farmakoterapi (FT)
- Psikodrama
Kontrol grubu (n=52)
-Yoğun klinik görüşme
- Davranışsal-bilişsel
tedavi (DBT)
- Farmakoterapi (FT)
GEREÇ VE YÖNTEM
GEREÇ VE YÖNTEMYoğun klinik görüşme programı:
• En az 30 dakika başlangıç görüşmesi, en az 10 dakika süren 6 ardışık vizit
• Birebir hekimle görüşme
• 1., 2., 4., 8., 12. ve 24. hafta sonunda birebir değerlendirme
• Vizit arası dönemlerde en az 2 kez yardımcı sağlık personeli tarafından proaktif telefon görüşmeleri (değerlendirme ve motivasyon)
Davranışsal-bilişsel tedavi programı:
• Hastalık riskleri, bırakmanın yararları hakkında bilgilendirme
• Motivasyon desteği (erken ve geç dönem sorun saptama ve çözme teknikleri, nüks önleme)
• Tedavi sırasında profesyonel destek
• El kitapçığı
GEREÇ VE YÖNTEM
Farmakoterapi programı:
• Nikotin replasman tedavisi (NRT) Transdermal bant
• Bupropion• Bupropion ve NRT
• Uygulama süresi: 2 ay
GEREÇ VE YÖNTEMPsikodrama grubu yöntem:
- 10’ar kişilik 6 grup
- 8 hafta süresince her hafta 2 saat grup aktivitesi
Psikodrama grubu uygulama:
- İlk toplantı: Tanışma, grup sözleşmesi, motivasyon düzeyi belirleme, fizik ve gevşeme egzersizlerinin öğretilmesi
- Ardışık toplantılar: Bir önceki haftanın sorgulanması, sigara ile ilişki, yerine konabilecekler, kayıp hissi ve yoksunlukla baş edebilme, nükse karşı önlemlerle ilgili oyunlar, geri bildirimler
(Psikodramatist: Uzm. Dr. Bülent Pişmişoğlu)
GEREÇ VE YÖNTEMPsikodrama’da hedef:
- Sigara nedenli fiziksel, psikolojik, sosyal kayıpların farkında olma - Sigaranın yerine başka şey koyabilme
- Yoksunluk semptomlarını kontrol etme - Relaksasyon yöntemlerini öğrenme - Tedaviye direnci azaltma- Sigara ile vedalaşabilme ve kayıp duygusu ile baş edebilme- İsrarlar, iç çatışmalar karşısında hayır deme gücü kazanma- Umut aşılama- Öğrenilen davranış değişikliklerini kalıcı hale getirebilme- Nüksü önleme- Grupla birlikte üyelerin desteği ile zorlu dönemi atlatma- Genel bir iyilik ve sağlıklılık duygusunun yaratılması
BULGULARDemografik veriler Psikodrama grubu
(n=61) Kontrol grubu
(n=52)p
Yaş ort ± SD (minimum-maksimum değer)] 48.0±11.0 (24-73) 46.3±12.2 (19-75) 0,395
Cinsiyet (n,%) Kadın Erkek
42 (68,8%)19 (31,1%)
28 (53,8%)24 (46,1%)
0,102
Medeni durum (n, %) Evli Bekar Boşanmış Dul
37 (60,7%)8 (13,1%)
12 (19,7%)4 (6,6%)
40 (76,9%)6 (11,5%)3 (5,8%)3 (5,8%)
0,154
Eğitim düzeyi (n, %) Üniversite Lise İlköğretim
33 (54,1%)22 (36,1%)
6 (9,8%)
27 (51,9%)16 (30,8%)9 (17,3%)
0,681
Alkol tüketimi (her gün) (n, %) 7 (11,5%) 2 (3,8%) 0,135
Kronik hastalıklar (n, %) 30 (49,2%) 28 (54,8%) 0,187
Hastane anksiyete-depresyon skoru Anksiyete skoru Depresyon skoru
7,2±4,5 (0-18)5,0±3,4 (3-14)
8,1±3,9 (1-18)6,3±3,8 (1-15)
0,2220,064
Olguların sigara içme ile ilgili özellikleri
Psikodrama grubu (n=61)
Kontrol grubu (n=52)
p
Sigaraya başlama yaşı 18.2±6.1 (8-45) 19.3±5.7 (8-45) 0,081
Paket yılı 34.8±27.2 (3-140) 29.2±18.3 (1-90) 0,309
Sigara adet/gün 24.5±12.8 (2-60) 25.0±12.7 (5-80) 0,687
FNBT skoru 5.5±2.5 5.6±2.5 0,744
Farmakoterapi alanlar NRT Bupropion NRT+bupropion
32 (52,4%)6 (9,8%)11 (18%)
25 (48%)7 (13,4%)6 (11,5%)
0,603
Yoksunluk semptomları 37 (60,7%) 32 (61,5%) 0,924
Önceki bırakma girişimleri 48 (78,6%) 47 (90,3%) 0,496
Önceki denemelerdefarmakoterapi kullanımı
7 (11,5%) 5 (9,6%) 0,931
BULGULAR
80,3
59,663,9
46,250,8
38,5
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Sig
ara
bır
akm
a o
ran
ları
(%
)
1. ay 3. ay 6. ay
Psikodrama grubu
Kontrol grubu
BULGULAR
p=0,014
p=0,044
p=0,130
BULGULARDeğişkenler B Exp (B) %95 CI P
Yaş -0,002 -0,036 -0,015-0,012 0,815
Cinsiyet (Kadın-Erkek) -0,232 -0,226 -0,452-(-)0,012 0,039
Meslek 0,025 0,103 -0,029-0,078 0,364
Sigaraya başlama yaşı -0,011 -0,125 -0,030-0,009 0,288
Sigara adet/gün -0,004 -0,094 0,016-0,009 0,557
Paket yılı 0,004 0,212 -0,003-0,012 0,217
FNBT skoru 0,005 0,024 -0,043-0,052 0,843
Önceki bırakma girişimleri -0,026 -0,088 -0,081-0,030 0,358
Önceki girişimlerde farmakoterapi kullanma
0,010 0,011 -0,173-0,193 0,915
Alkol kullanımı 0,268 0,146 -0,085-0,622 0,135
Anksiyete skoru -0,001 -0,009 -0,032-0,030 0,944
Depresyon skoru -0,028 -0,206 -0,064-0,008 0,121
Sabit 0,912 0.337-1.487 0.002
Demografik özellikler ve sigara içme özelliklerine ait değişkenlerin bırakma oranlarına etkisi
BULGULAR
• Psikodrama grubunda 1. ve 3. ayda sigara bırakma başarısı kontrol grubuna göre anlamlı yüksek
• Kadın cinsiyet, sigara bırakma başarısı üzerinde bağımsız değişken (kadınlar daha başarılı)
• Çalışmanın sınırlayıcı yönleri:
- Sigaranın bırakıldığını verifiye etmek için biyokimyasal markır
kullanılmaması (ancak sonuçlar arası farkı etkilemeyecektir)
- Olgu sayısının az olması
- Psikodrama’nın tek başına diğer yöntemlerle karşılaştırılmamış
olması
SONUÇ
• Psikodrama’nın yoğun klinik görüşmelere eklenmesi sigara bırakma başarısını artırmaktadır
• Bu yöntemin 8 haftadan daha uzun sürdürülmesi nüksü önlemede ek katkı sağlayabilir
• Psikodramanın eklendiği tedavilerle ilgili daha geniş serilerle ve daha uzun süreli yapılacak yeni çalışmalar, psikodramanın etkinliğini değerlendirmede yardımcı olabilir