8 2 ประเภท คือ...

50
7 บทที่ 2 แนวความคิด ทฤษฎีและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การศึกษาความพึงพอใจของครู สังกัดสังกัดสานักงานเขตพื ้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 39 สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั ้นพื ้นฐานต่อการพัฒนาครูด้วยวิธีการแบบ e Training ผู้วิจัย ได้ศึกษาเอกสารและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง ดังนี 2.1 ความหมายของความพึงพอใจ 2.2 ทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับความพึงพอใจ 2.3 ความหมายของการพัฒนาบุคลากร 2.4. ทฤษฎี แนวคิดที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาบุคลากร 2.5 งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนา 2.6 โครงการพัฒนาครูด้วยชุดฝึกอบรม e-Training UTQ online ( Upgrading Teacher Qualification Through the Whole System ) สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั ้นพื ้นฐาน 2.7 e – Training 2.8 การฝึกอบรมผ่านเว็บ 2.9 ชุดฝึกอบรม 2.10 งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับ e – Training ผู้วิจัยขอเสนอรายละเอียดแอกสารและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง ดังนี 2.1.ความหมายของความพึงพอใจ มอส (Morse.1958:19) กล่าวว่า ความพึงพอใจ หมายถึง สภาวะจิตที่ปราศจากความเครียด ทั ้งนี ้เพราะธรรมชาติของมนุษย์มีความต ้องการ ถ้าความต้องการได้รับการตอบสนองทั ้งหมดหรือ บางส่วน ความเครียดก็จะน้อยลง ความพึงพอใจก็จะเกิดขึ ้นและในทางกลับกันถ ้าความต้องการนั ้น ไม่ได้รับการตอบสนอง ความเครียดและความไม่พึงพอใจก็จะเกิดขึ ้น วรูม (Vroom.1964:8) กล่าวว่า ความพึงพอใจ หมายถึงผลที่ได้จากการที่บุคคลเข้าไปมี ส่วนร่วมในสิ่งนั ้น ทัศนคติด้านบวกจะแสดงให้เป็นสภาพความพึงพอใจในสิ่งนั ้น และทัศนคติด้าน ลบจะแสดงให้เห็นสภาพความไม่พึงพอใจนั่นเอง เมนาร์ด ดับบริล เชลลี่ (Maynard W.Shelly.1975:9) ได้ศึกษา แนวคิดเกี่ยวกับความ

Transcript of 8 2 ประเภท คือ...

Page 1: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

7

บทท 2 แนวความคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

การศกษาความพงพอใจของคร สงกดสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 39 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานตอการพฒนาครดวยวธการแบบ e – Training ผวจยไดศกษาเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ ดงน

2.1 ความหมายของความพงพอใจ 2.2 ทฤษฎทเกยวของกบความพงพอใจ 2.3 ความหมายของการพฒนาบคลากร

2.4. ทฤษฎ แนวคดทเกยวของกบการพฒนาบคลากร 2.5 งานวจยทเกยวของกบการพฒนา

2.6 โครงการพฒนาครดวยชดฝกอบรม e-Training UTQ online ( Upgrading Teacher Qualification Through the Whole System ) ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

2.7 e – Training 2.8 การฝกอบรมผานเวบ 2.9 ชดฝกอบรม 2.10 งานวจยทเกยวของกบ e – Training

ผวจยขอเสนอรายละเอยดแอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ ดงน

2.1.ความหมายของความพงพอใจ มอส (Morse.1958:19) กลาววา ความพงพอใจ หมายถง สภาวะจตทปราศจากความเครยดทงนเพราะธรรมชาตของมนษยมความตองการ ถาความตองการไดรบการตอบสนองทงหมดหรอบางสวน ความเครยดกจะนอยลง ความพงพอใจกจะเกดขนและในทางกลบกนถาความตองการนนไมไดรบการตอบสนอง ความเครยดและความไมพงพอใจกจะเกดขน วรม (Vroom.1964:8) กลาววา ความพงพอใจ หมายถงผลทไดจากการทบคคลเขาไปมสวนรวมในสงนน ทศนคตดานบวกจะแสดงใหเปนสภาพความพงพอใจในสงนน และทศนคตดานลบจะแสดงใหเหนสภาพความไมพงพอใจนนเอง เมนารด ดบบรล เชลล (Maynard W.Shelly.1975:9) ไดศกษา แนวคดเกยวกบความ

Page 2: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

8

พงพอใจ ซงสรปไดวาความพงพอใจเปนความรสก แบงไดเปน 2 ประเภท คอ ความรสกในทางบวกและความรสกในทางลบ ความรสกในทางบวกเปนความรสกทเมอเกดขนแลวท าใหเกดความสข ความสขนเปนความสขทแตกตางจากความรสกทางบวกอนๆ กลาวคอเปนความรสกทมระบบยอนกลบความสขสามารถท าใหเกดความสขหรอความรสกทางบวกอนๆ ความรสกทางลบความรสกทางบวกและความรสกทมความสมพนธกนอยางสลบซบซอน และระบบความสมพนธของความรสกทงสามน เรยกวา ระบบความพงพอใจ Smith (1974, p. A) ใหความหมายวา ความพงพอใจในการท างาน หมายถง ผลรวมทางจตวทยา สรระวทยา และสงแวดลอม ซงท าใหผท างานในหนวยงานนนพดไดอยางจรงใจวาเขาพอใจในการท างาน

Dale and Others (1958, p. 6) ใหความหมายวา ความพงพอใจในการท างานหมายถงการท างานทท าและเตมใจทจะปฏบตจนส าเรจตามวตถประสงคขององคการ บคคลจะมความรสกพอใจในงานทท าเมองานนนใหประโยชนตอบแทนทงในดานวตถและดานจตใจ และสามารถตอบสนองความตองการพนฐาน

Beandt (1955, p. 379) ใหความหมายวา ความพงพอใจในการท างาน แตละคน ทไดรบผลจากงานของเขาจากเพอนรวมงาน ผบงคบบญชา จากหนวยและสงแวดลอมตางๆ เหลานจะมสวนสมพนธกบบคลกลกษณะของความปลอดภย ความพงพอใจคอความรสกมความสขเมอไดรบความส าเรจตามความมงหมาย ความตองการหรอแรงจงใจ

Woleman (1973, p. 348) ใหความหมายวา ความพงพอใจ คอ ความรสกมความสขเมอไดรบความส าเรจตามความมงหมาย ความตองการหรอแรงจงใจ

Good (1973 , p. 320) กลาววา ความพงพอใจในการท างาน หมายถง คณลกษณะสภาวะหรอระดบความพงพอใจทเปนผลมาจากความสนใจ และทศนะของบคคลทมตองาน ค านยามจาก Dictionary of Webster ของ Good (1973, p. 145 - A) ซงใหค านยามไววาความพงพอใจในการปฏบตงาน หมายถง คณภาพ สภาพหรอระดบความพงพอใจ ทเปนผลมาจากความสนใจและทศนคตของบคคลตองาน ความพงพอใจเปนปจจยหนงทมนษยทกคนปรารถนา และความพงพอใจ ของมนษย แตละคนทมตอสงเราใดสงเรานง ยอมมความเขมขนแตกตางกนไป ตามทศนคต คานยมและระดบการศกษาของผนน ตลอดจนสภาพการณหรอสถานการณตางๆ วา ความพงพอใจอาจเกดขนไดจากการทรบสงทจนพงปรารถนาหรออยากไดความพงพอใจจงเปนพฤตกรรม และกระบวนการในการลดความตงเครยด ไดมผใหความหมายของความพงพอใจเปนปจจยทส าคญประการหนง ทมผลตอความส าเรจของงานบรรลเปาหมายทวางไวอยางมระสทธภาพ

Page 3: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

9

อนเปนผลจากการไดรบการตอบสนองตอแรงจงใจหรอความตองการของบคคลในแนวทางทเขาประสงค

ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2534, หนา 126) กลาววาความพงพอใจ หมายถงความรสกรวมของบคคล ทมตอการท างานในดานบวก เปนความสขของบคคลทเกดจาก การปฏบต และไดรบผลตอบแทน คอ ผลทเปนทพงพอใจ ท าใหบคลากรเกดความกระตอรอรน มความมงมนทจะท างานมขวญและก าลงใจ สงเหลานจงมผลตอประสทธผลของการท างาน

อาร เพชรผด (2536, หนา 49) กลาววา ความพงพอใจเปนสงทเกยวของกบความตองการความคดเหนทคนมตองาน และตอนายจาง มอารมณพงพอใจ สบายใจทผลงานนนไดท าใหความตองการไดรบการตอบสนอง

ตระกล สวรรณด (2538, หนา 30) ประมวลความส าคญของความพงพอใจ ในการปฏบตงานโดยสรปดงน คอ ความพงพอใจกอใหเกดความรวมมอ รวมใจในการปฏบตงานเพอบรรลเปาหมายขององคการ เสรมสรางใหผปฏบตงานมความเขาใจดตอกน มความซอสตย ความจงรกภกด เกดความสามคคในหมคณะ มการรวมพลงเพอก าจดปญหา เกดความเชอมนและศรทธาและชวยเหลอเกอหนน ใหกฎเกณฑ ระเบยบ ขอบงคบ ตลอดจนการเกดความสรางสรรคในกจการตางๆ ขององคการ

มจฉว โอสานนท (2539, หนา 25) กลาววา ความพงพอใจ หมายถง ความรสกชอบและเตมใจทจะปฏบตงานใหบรรลตามวตถประสงคขององคการมความสขทจะไดท างานและไมอยากจะลาออกจากงานนนรวมทงพอใจในผลประโยชนตอบแทนทจะไดจากการปฏบตงาน

บณฑต แทนพทกษ (2540, หนา 32) ความพงพอใจในงาน หมายถง ความรของบคลทมตองานของตนซงเกดจากการประเมนงาน หรอประสบการณในการท างานของบคคลนน และมกจะเกยวของกบคณคาและความคาดหวงของแตละบคคลวา จะพงพอใจในงานเพยงใด ซงระดบความพงพอใจของบคคลมกแปรเปลยนอยเสมอ

กาญจน เรองมนตร (2543, หนา 1) ใหความหมายวา ความรสก เชน ความรสกรก ความรสกชอบ ภมใจ สขใจ เตมท ยนด ประทบใจ เหนดวย อนจะมผลใหเกดความพงพอใจใน การท างาน มการเสยสละ อทศแรงกาย แรงใจ และสตปญญาใหแกงานอยางแทจรง

พศษฐ ขาวจนทร (2546, หนา 48) กลาววา ความพงพอใจเปนสงทด หรอความรสกในทางบวก ทผปฏบตงานมตองาน ความรสกนจะชวยจงใจใหเกดความรกในงานม ความกระตอรอรน มความมงมนในการปฏบตงาน มขวญก าลงใจทด สงผลใหงานมประสทธภาพ แสดงใหเหนถงความส าเรจขององคการ

Page 4: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

10

จากนยามดงกลาวสรปไดวา ความพงพอใจ หมายถง ความรสกทด ความรสกรก ชอบในสงทสอดคลองกบความตองการของตนเอง ความพงพอใจกอใหเกดความรวมมอรวมใจ ความเขาใจอนดตอกน และเปนปจจยส าคญประการหนงทชวยใหการด าเนนงานประสบความส าเรจ ความรสกนจะชวยจงใจ ใหเกดความรกในงานโดยเฉพาะเมอบคคลนนไดมสวนรวมในนโยบาย วตถของการท างานในองคการ ซงท าใหมความรสกภาคภมใจ มความกระตอรอรน มความรสกมนคง และมความมงมนทจะอทศตนและทมเทใหกบการท างานอยางเตมทแลวงาน ทกอยางจะด าเนนไปอยางมประสทธภาพและบรรลเปาหมายทตงไว ความส าคญของความพงพอใจ ความพงพอใจ เปนปจจยส าคญประการหนงทชวยใหงานส าเรจโดยเฉพาะอยางยง ถาเปน งานทเกยวของกบการใหบรการ นอกจากผบรหารจะด าเนนการใหผปฏบตงานใหบรการเกดความพงพอใจในการท างานแลว ยงจ าเปนตองด าเนนการทจะใหผมาใชบรการเกดความพงพอใจดวย เพราะความเจรญเตบโตของงานบรการ ปจจยทเปนตวบงช คอ จ านวนผมาใชบรการ ดงนน ผบรหารทชาญฉลาด จงควรอยางยงทจะศกษาใหลกซงถงปจจยและองคประกอบตางๆทจะท าใหเกดความพงพอใจทงผใหบรการและผรบบรการ การวดระดบความพงพอใจ ทกลาวมาขางตน ความพงพอใจจะเกดขนหรอไม ขนอยกบการใหบรการขององคกรประกอบกบระดบความรสกของผมารบบรการในมตตางๆของแตละบคคล ดงนนการวดระดบความพงพอใจ สามารถกระท าไดหลายวธตอไปน 1. การใชแบบสอบถาม ซงเปนวธทนยมใชกนอยางแพรหลาย โยการขอความรวมมอจากกลมบคคลทตองการวด แสดงความคดเหนลงในแบบฟอรมทก าหนด 2. การสมภาษณ ตองอาศยเทคนคและความช านาญพเศษของผสมภาษณทจะจงใจใหผตอบค าถามตอบตามขอเทจจรง 3. การสงเกต เปนการสงเกตพฤตกรรมทงกอนการรบบรการ ขณะรบบรการและหลงการรบบรการ การวดโดยวธนจะตองกระท าอยางจรงจงและมแบบแผนทแนนอนจะเหนไดวาการวดความพงพอใจตอการใหบรการนนสามารถกระท าไดหลายวธ ขนอยกบความสะดวก เหมาะสม ตลอดจนจดมงหมายของการวดดวย จงจะสงผลใหการวดนนมประสทธภาพและนาเชอถอได

2.2.ทฤษฎทเกยวของกบความพงพอใจ กลมทฤษฎความตองการของมาสโลว (Maslow’s of Needs) (Maslow’s, 1970, pp. 26 - 27)

เปนทฤษฎดานความตองการทมชอเสยง เปนทยอมรบอยางกวางขวาง ซงไดสรปไววา มนษยถกกระตนจากความปรารถนาทจะไดครอบครอง ความตองการเฉพาะอยาง ซง ความตองการน เขาได

Page 5: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

11

ตงสมมตฐานเกยวกบความตองการของบคคลไววา บคคลยอมมความตองการอยเสมอและไมมสนสด ขณะทความตองการใดไดรบการตอบสนองแลว ความตองการอยางอนกจะเกดขนอกและไมมวนจบสน ความตองการทไดรบการตอบสนองแลวจะไมเปนสงจงใจพฤตกรรมของพฤตกรรมอนๆ ตอไป ความตองการทยงไมไดรบการตอบสนองจงเปนสงจงใจพฤตกรรมนน ความตองการของบคคล เรยงลบขนตอนความส าคญ เมอความตองการระดบต าไดรบ การตอบสนองแลว บคคลกจะใหความสนใจกบความตอการระดบสงตอไป ล าดบความตองการของบคคลม 5 ขนตอนตามล าดบขนตอไปน

1) ความตองการทางรางกาย (Physiological Needs) เปนความตองการเบองตนเพอความอยรอดของชวต เชนความตองการในเรอง อาหาร น า อากาศ เครองนงหม ยารกษาโรค ทอยอาศย ความตองการทางเพศ ความตองการทางรางกาย จะมอทธพลตอพฤตกรรมของคน กตอเมอคนยงไมไดรบการตอบสนอง

2) ความตองการความปลอดภยและมนคง (Security or Safety Needs) ถาหากความตองการทางดานรางกายไดรบการตอบสนองแลว บคคลกจะใหความสนใจกบ ความตองการระดบสงตอไป คอ เปนความรสกทตองการความปลอดภยหรอมนคง ในปจจบนและอนาคต ซงรวมถงความกาวหนาและความอบอนใจ

3) ความตองการทางดานสงคม (Social or Belonging Needs) ภายหลงจากทคนไดรบการตอบสนองในขนดงกลาวขางตน กจะมความตองการทสงขนคอความตองการทางสงคม เปนความตองการทจะเขารวมและไดรบการยอมรบในสงคม ความเปนมตรแลละความรกจากเพอน

4) ความตองการทจะไดรบการกยองนบถอ (Esteem Needs) เปน ความตองการใหคนอนยกยอง ใหเกยรต และเหนความส าคญของตน อยากเดนในสงคม รวมถงความส าเรจความรความสามารถ ความเปนอสระและเสรภาพ

5) ความตองการความส าเรจในชวต (Self Actualization) เปนความตองการระดบสงสดของมนษย อยากจะเปนอยากจะได ตามความคดของตน

สาระส าคญของทฤษฎความตองการตามล าตบขนของมาสโลว สรปไดวา ความตองการทง 5 ขนของมนษยมความส าคญไมเทากน บคคลแตละคน จะปฏบตตนใหสอดคลองกบการบ าบดความตองการในแตละขนทเกดขน การจงใจตามทฤษฎน จะตองพยายามตอบสนองความตองการของมนษย ซงมความตองการตามล าดบขนทแตกตางกนออกไปและความตองการ ในแตละขนจะม ความส าคญกบบคคลมากนอยเพยงใดนน ขนอยกบความพงพอใจทไดรบการตอบสนองความตองการในลบนนๆ

Page 6: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

12

สรปไดวา ทฤษฎความตองการของ Maslow น ผบงคบบญชาจะตองพยายามศกษาความตองการของ ผรวมงาน อยเสมอวา แตละคนมความตองการสงใด เพอวาจะสามารถสนองความตองการของ เขาไดในระดบทพงพอใจ

ทฤษฎการจงใจของ (Herzberg’sThe Motivator Dissatisfaction Theory) Herzberg (1959, p.113) ไดศกษาเกยวกบเจตคตตอการท างานของวศวกรและนกบญชแลว

สรปไดวา คนทปฏบตงานไดผลดมประสทธภาพนน ยอมขนอยกบคามพงพอใจของผปฏบตงาน ซง Herzberg ไดเสดงใหเหนถงความตองการของคนในการท างาน คอ ประการแรกเปนความตองการหลกเลยงความไมพอใจ สภาพแวดลอมของงาน เรยกวา ปจจยค าจน ความตองการประการทสอง เปนความตองการทผปฏบตงานจะตองใชความสามารถเขาแสวงหาความกาวหนาเรยกวา ปจจยเกอหนน ซงปจจยเหลานสามารถจ าแนกองคประกอบไดดงน

1) ปจจยเกอหนน เปนปจจยทท าใหเกดความพงพอใจ มความสมพนธโดยตรงกบแรงจงใจภายในทเกดจากการท างาน ไดแก

1.1) ความส าเรจในงาน หมายถง ความรส าเรจ และปลาบปลมในผลส าเรจของงานเมอเขาไดท างานหรอสามารถแกปญหาตางๆ ไดเปนส าเรจ ปจจยนนบวาเปนปจจยทมความส าคญทสด

1.2) การยกยองนบถอ หมายถง การไดรบการยกยอง 1.3) ลกษณะของงาน หมายถง ลกษณะงานทนาสนใจและทาทายความสามารถ งานท

ตองประดษฐ คดคนหาสงใหมๆ ท าใหผปฏบตเกดความพงพอใจ 1.4) ความรบผดชอบ หมายถง การทผบงคบบญชาใหโอกาสแกผท างานไดรบผดชอบ

ตอการท างานของตนอยางเตมท โดยไมจ าเปนตองตรวจสอบหรอควบคมมากจนเกนไป 1.5) ความกาวหนา หมายถง การไดรบเลอนขนเงนเดอนหรอ ต าแหนงใหสงขน รวมถง

โอกาสทจะไดเพมพนความร ความสามารถในการท างานเพอความเจรญกาวหนาในการท างานดวย 2) ปจจยค าจน ปจจยค าจนนเปนสงทท าใหเกดความไมพงพอใจ มความสมพนธโดยตรงกบ

สงแวดลอมภายนอก เปนแรงจงใจภายนอกทเกดจากภาวการณท างาน ไดแก 2.1) นโยบายและการบรหาร หมายถง การท างานซ าซอนกน การแกงแยงอ านาจและการ

ด าเนนการทขาดความเปนธรรม ตลอดจนการบรหารทไรประสทธภาพ 2.2) วธการบงคบบญชา หมายถง ผบงคบบญชาขาดความรความสามารถในการ

ปกครอง มคตไมยตธรรม รวมทงไมสามารถเปนผน าทางวชาการและเทคโนโลยได 2.3) สมพนธภาพกบผบงคบบญชา หมายถง การทตางคนตางท างาน โดยไมค านงถงกน

และไมใหความสนทสนมกนกบผรวมงาน

Page 7: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

13

2.4) สมพนธภาพกบเพอรวมงาน หมายถง การทตางคนตางท างาน โดยไมค านงถงมตรภาพ มการแขงขนชงดชงเดน

2.5) สภาพการท างาน หมายถง สงแวดลอมตางๆ ในการท างานไมเหมาะสมเชนสถานทตงหนวยงานไมด ไมมอปกรณอ านวยความสะดวกในการท างาน ปรมาณงานมมากหรอนอยเกนไป

2.6) รายได หมายถง เงนเดอนทไดรบอยในปจจบน รวมคาเบยเลยง คาพาหนะเดนทาง คาชวยเหลอคร คารกษาพยาบาล คาเบยกนดาร และเงนตอบแทนประเภทอนๆ ทพงไดรบตามสทธ ดงกลาวมาแลวปจจยในการท าใหเกดความรสกพงพอใจในการปฏบตงาน จากผลการวจยของ Herzberg ท าใหเราสามารเขาใจวา สงทท าใหบคคลมความรสกตอหนวยงานเปนปจจยเกอหนนและตวแปรทมผลท าใหบคคล รสกดตอหนวยงานทเขาอย ปจจยของสงแวดลอม หรอปจจยค าจนจะเปนสงทดงดดใหมผอยากเขามาท างานหรอมาใชบรการในหนวยงานนน สรปไดวา ผบรหารของหนวยงานใดประสงคจะท าใหหนวยงานนนเปนทดงดดใจใหผมความร ความสามารถอยากเขามารวมท างาน จ าเปนตองเสรมสรางใหมปจจยค าจน อยางเพยงพอในขณะเดยวกน ตองจดหาใหมปจจยเกอหนนดวย เพอใหผรวมงานเกดความรสก พงพอใจในหนาทการงานอนมสวนชวยใหเขาท างานและใหบรการดวยความขยนขนแขงและรบผดชอบในงานมากยงขน

สปราณ วศนอมร (2533, อางถงใน อกฤษฎ ทรงชยสงวน, 2543, หนา 11) ไดแบงพฤตกรรมมนษยทไดรบการตอบสนองแลวเกดความพงพอใจเปน 2 ประเภท คอ

1) ความตองการทางธรรมชาต หรอความตองการขนพนฐาน ไดแก อาหารเครองนงหม และความตองการทางเพศ

2) ความตองการทสรางใหมได ซงไดแกความตองการดานสงคมและจตวทยา เชน ความตองการทจะไดรบการยกยอง

2.3. ความหมายของการพฒนาบคลากร การพฒนาบคลากร มความหมายตรงกบค าวา Development of Personnel พนส หนนาคนทร (2526 : 133) ไดใหขอคดเกยวกบการพฒนาบคลากรวาประสทธผลของ

โรงเรยนยอมขนอยกบความสามารถของผปฏบตงาน ประสทธภาพของผปฏบตงานยอมจะเพมขนจากการทระบบโรงเรยน ใหโอกาสแกเขาทจะพฒนาวจยความสามารถทมอยในตวของเขาแตละคนการพฒนาบคลากรเปนกจกรรมทจะตองกระท า ตงแตแรกเขามาท างานถงเวลาทจะตองออกจากงานไปตามวาระ

Page 8: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

14

ประชม รอดประเสรฐ (2528 : 132) ไดสรปแนวคดของนกวชาการบรหารตาง ๆ เกยวกบการพฒนาบคลากร หมายถง กระบวนการทจะเสรมสรางใหบคลากรมความรความสามารถ ความเขาใจ ตลอดจนทศนคต อนจะเปนผลใหการปฏบตงานมประสทธภาพยงขน การพฒนาบคคลอาจจ าแนกออกเปนประเภทใหญ ๆ ได 2 ประเภท คอ การพฒนาผใตบงคบบญชาและการพฒนาตนเอง

สมาน รงสโยกฤษฎ (2522 :80) ไดใหความหมายของการพฒนาบคลากรวาเปนการด าเนนงานเกยวกบการสงเสรมใหบคคลมความรความสามารถมทกษะในการท างานดขน ตลอดจนมทศนคตทดในการท างานอนจะเปนผลใหการปฏบตงานมประสทธภาพดยงขน หรออกนยหนง การพฒนาบคลากรเปนกระบวนการทจะสรางเสรมและเปลยนแปลงผปฏบตงานในดานตาง ๆ เชน ความร ความสามารถ ทกษะ อปนสย ทศนคต และวธการในการท างานอนจะน าไปสประสทธภาพในการท างาน

นพพงษ บญจตราดลย (2525 : 208-209) ไดใหความหมายของการพฒนาบคลากรวา เปนกระบวนการเพมพนความร ความช านาญ ทกษะ ทศนคต คานยมความสามารถของบคคล ตลอดจนการใหแนวความคดใหมในการปฏบตงาน เพอใหบคลากรมคณภาพทดขน เบตส (ธรวฒ ประทมนพรตน. 2531 : 4 ; อางองมาจาก Betts. 1977) ไดใหความคดแกนกบรหารวา การบรหารบคลากร หมายถง การบรหารคนหรอแรงงานทมคณภาพ ทงนเพราะวาความส าเรจในการรวมมอกนท างานเกดจากการเสรมพลงความรความสามารถจากแรงงานทกระดบ ตงแตแรงงานไรฝมอแรงงานฝมอปานกลาง แรงงานช านาญงาน แรงงานเทคนคและแรงงานวชาชพ ความบกพรองในคณภาพของแรงงานเพยงสวนเดยวอาจสงผลตอคณภาพผลผลตและประสทธภาพของงานได ตวอยางเชน ถาผบรหารการศกษาทบกพรองในคณภาพ (ดานความคดรเรมสรางสรรค มโนทศนเกยวกบงาน) ก าหนดใหครอาจารยประจ ารายวชาภาษาองกฤษ ไปปฏบตการสอนในรายวชาอตสาหกรรมศกษา ซงครผนนไมเคยศกษาอบรมมากอน อาจสงผลตอคณภาพการเรยนการสอนและอาจสรางเจตคตทผดพลาดบางประการแกผเรยนรนนนได กรณดงกลาวอาจประเมนไดวาบคลากรขององคการทควรไดรบการพฒนา ไดแก ผบรหารการศกษา และครอาจารย ความมงหมายของการพฒนาบคลากร

สมพงค เกษมสน (2513 : 534-535) ไดกลาวถงความมงหมายของการพฒนาบคลากรไว 2 ประการ คอ 1. ความมงหมายขององคการ (institutional objectives) เปนความมงหมายทเนนหนกในแงของสวนรวม ไดแก

Page 9: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

15

1.1 เพอสรางความสนใจในการปฏบตงานของบคลากร 1.2 เพอเสนอแนะวธปฏบตงานทดทสด 1.3 เพอพฒนาการปฏบตงานใหไดผลสงสด 1.4 เพอลดความสนเปลองและปองกนอบตเหตในการท างาน 1.5 เพอจดวางมาตรฐานในการท างาน 1.6 เพอพฒนาฝมอในการท างานของบคคล 1.7 เพอพฒนาการบรหารโดยเฉพาะการบรหารดานบคคลใหมความพอใจ 1.8 ฝกฝนคนไวเพอความกาวหนาของงานและการขยายองคการ 1.9 สนองบรการอนมประสทธภาพแกสาธารณะและ/หรอผมาตดตอ 2. ความมงหมายสวนบคคล (employee objectives) หมายถง ความมงหมายของขาราชการ พนกงานเจาหนาททปฏบตอยในองคการหรอหนวยงาน ความมงหมายสวนบคคลน ไดแก

2.1 เพอความกาวหนาในการเลอนขนเลอนต าแหนง 2.2 เพอพฒนาทาท บคลกภาพในการท างาน 2.3 เพอพฒนาฝมอในการท างานโดยการทดลองปฏบต 2.4 เพอฝกฝนการใชพนศจยในการตดสนใจ 2.5 เพอเรยนรงานและลดการเสยงอนตรายในการท างาน 2.6 เพอปรบปรงสภาพการท างานใหดขน 2.7 เพอสงเสรมและสรางขวญในการท างาน 2.8 เพอเขาใจนโยบายและความมงหมายขององคการทปฏบตงานอยใหดขน 2.9 เพอใหมความพอใจในการปฏบตงาน นพพงษ บญจตราดลย (2525 : 213) ไดกลาวถงความมงหมายของการพฒนาบคลากรวา

1. เพอแกไขการท างานทดอยประสทธภาพ เชน ใชวธการทผด ปฏบตงานลาชา หยอนคณภาพมทศนคตตองานในทางทผด 2. เพอเสรมสรางสมรรถภาพในการท างาน เชน หลกการ ทฤษฏและแนวทางปฏบตเพอปรบปรงการท างานใหดกวาทเปนอย 3. เพอเตรยมบคคลใหพรอมทจะรบต าแหนงสงขนหรอส าหรบงานทไดรบมอบหมายในอนาคต 4. เพอสรางความเขาใจ การสอสารในหลกการส าหรบคนในระดบเดยวกนหรอตางระดบ ใหเกดการประสานงานและรวมมอกนท างานไดดขน

Page 10: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

16

หลกการพฒนาบคลากร เมธ ปลนธนานนท (2529 : 107-108) ไดกลาวถง หลกการพฒนาบคลากรไว ดงน

1.ประสทธผลของระบบงานขนอยกบ ทกษะของสมาชกของคณะบคคลในองคการประสทธผลของปจเจกบคคลจะเพมขน ถาระบบงานใหโอกาสหรอจดการพฒนาความสามารถของบคลากร

2. การพฒนาเปนกจกรรม ทเรมตงแตการรบบรรจเขาท างาน ไปจนกระทงการปลดเกษยณการพฒนาเปนความตองการทบคลากรทกคนตองการใหมอยตลอดไป

3. ระบบงานจะตองใหโอกาสแกบคลากร ไดพฒนาประสบการณอยางกวางขวาง และในหลายๆโปรแกรมเพอสมาชกทนคนในระบบงาน

4. โปรแกรมตาง ๆ ในการพฒนาบคคลจดท าขน เพอใหโอกาสแกปจเจกบคคลไดพฒนาตนเอง

5. ความมงประสงคเบองตนของโปรแกรมพฒนา กเพอใหระบบโรงเรยนสามารถบรรลเปาประสงค โดยมงทการเรยนรของบคลากรในอนทจะปรบปรงประสทธผลของตน เพองานทไดรบมอบหมาย

6. การพฒนาเกยวของกบการเปลยนแปลงพฤตกรรมของปจเจกบคคล ซงจะท าใหบคคลสามารถและตงใจทจะเสยสละตนใหกบเปาประสงคของระบบโรงเรยน อนจะเปนการจงใจบคคลใหทราบวาการพฒนาเปนทางทกอใหเกดความพอใจทตองการ

7. โปรแกรมการพฒนามงทจะใหไดรบความตองการ ในการพฒนาของระบบทงหมด ไมวาจะเปนหนวย กลมหรอปจเจกบคคล ดงนนการวางแผนการพฒนาจะตองเกยวของกบการทบทวนทบบาทขององคการ บทบาทของแตละหนวยงาน และบทบาทของแตละบคคลในแตละหนวยงาน รวมทงวธการทจะใหหนวยงานแตละหนวยกาวหนากวาทเปนอย จนไปถงบทบาทในอดมคตดวย

8. ระบบโรงเรยนในอนาคตจะตองมการกระจายอ านาจมากขน โดยมงทจะสรางใหปจเจกบคคลมประสทธผลในงานทจะไดรบมอบหมายใหท ารวมทงการอทศตนใหกบเปาประสงคของ หนวยงาน

9. ระบบโรงเรยนมความตองการทจะตองจดใหมการวางแผนก าลงคน เพอพฒนาบคคลทมอยและบคคลทสรรหาใหม กระบวนการพฒนา

กระบวนการในพฒนาบคคลและขนตอนนเปนกระบวนการด าเนนการทส าคญและจ าเปนทตองด าเนนการจะขาดเสยมได และในการพฒนาบคลากรนนจะตองด าเนนการตามกระบวนการ

Page 11: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

17

ดงกลาวนอยางสอดคลองตอเนอง และสมพนธกนอยางครบวงจร โดยเรมจากการหาความจ าเปนในการพฒนาบคลากร การวางแผนในการพฒนาบคลากร การด าเนนการพฒนาบคลากร และการตดตามประเมนผลซงมรายละเอยดดงตอไปน

1. การหาความจ าเปนในการพฒนาบคลากร หรอหาปญหาทจะตองพฒนาบคลากร การส ารวจความตองการบคลากรนน ธรวฒ ประทมนพรตน (2539 : 63) ไดเสนอแนะวา องคการพงกระท าเปนระยะเพอทราบระดบความตองการวาสงพอน าไปท าโปรแกรมขนหรอไม ทนาสนใจคอบคลากรไดรวมในการพฒนาบคลากรอยดวย ซงแนวโนมจะเกดความพงพอใจสงและมระดบขวญสงในการปฏบตงานตามมา 2. การวางแผนในการพฒนาบคลากร มกจกรรมทตองก าหนดในการวางแผน การพฒนาบคลากรอยหลายประการ เชน จะจดโปรแกรมอะไร ดวยวธการอยางไร เรองอะไรควรอยในการวางแผนระยะยาว อะไรเปนสงทตองรบท า สงทอาจจะเกดปญหาอปสรรคในการปฏบตตามแผนทมอะไรบาง ถามปญหาเกดขนจะมวธการขจดปญหานนอยางไร ตลอดจนการวางแผนในดานการจดสรรทรพยากรเพอการบรหาร การพฒนาบคลากรการก าหนดตวบคลากรทจะรบผดชอบ การวางแผนในการพฒนาบคคลนนโดยทวไปจะด าเนนการดงน

2.1 การก าหนดขอบขายของการพฒนาก าลงคนโดยก าหนดวาจะพฒนาก าลงคนโดยวธการใดบางเพอทจะแกปญหาของหนวยงานโดยก าหนดเปนงานหรอโครงการ เชน การฝกอบรม การสงบคคลไปศกษา ฝกอบรม ดงาน การพฒนาโดยกระบวนการปฏบตงาน การพฒนาดวยตนเองการพฒนาทมงานหรอพฒนาองคการ

2.2 การวางแผนด าเนนการพฒนาบคคลในแตละวธหรอในแตละเรอง ก าหนดวตถประสงคเปาหมาย ขนตอนในการด าเนนงาน และแผนการด าเนนงานในแตละขนตอนวาจะด าเนนการ

2.3 ก าหนดผรบผดชอบวามผใดรบผดชอบงานใด อยางไร 2.4 ก าหนดงบประมาณคาใชจายวา ในการพฒนาบคลากรในแตละเรอง หรอแต

ละโครงการจะใชงบประมาณจากหมวดไหน จ านวนเทาไร 2.5 ก าหนดระบบ วธการตดตาม และประเมนผลในการพฒนาบคคลวาจะตดตาม

ผลและประเมนผลอยางไร 2.6 จดท าโครงการและเสนอผลมอ านาจเพอพจารณาอนมตโครงการ

3. การด าเนนการพฒนาบคคล เปนการด าเนนการพฒนาบคคลตามทไดวางแผนไวตามระยะเวลา หรอปฏทนการปฏบตงานทก าหนด

Page 12: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

18

4. การตดตามและประเมนผล การตดตามและประเมนผลการพฒนาก าลงคนวธตาง ๆ ตามแผนทก าหนดไววาไดด าเนนการไปตามแผนงาน วตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไวแคไหน การตดตามและประเมนผลงานนน อาจด าเนนการไดเปนสามระยะคอ

4.1 การตดตามและประเมนผลในระหวางการด าเนนการพฒนาบคลากร 4.2 ประเมนผลหลงจากการเสรจสนการพฒนาบคลากร หรอหลงจากสนสด

โครงการ 4.3 การตดตามและประเมนผลภายหลงจากทบคคลนนเสรจสนจากการกลบไป

ปฏบตงานในระยะหนง เพอจะไดทราบวาผนนไดน าผลการพฒนาบคลากรไปใชประโยชนแกเขาอยางไรบาง

กลาวโดยสรป กระบวนการในการพฒนาบคลากรนนเปนไปในลกษณะของกระบวนการบรหารงานบคคล หรอการบรหารงานดานตาง ๆ ทวไป แตไดมบางขนตอนทแยกออกมาใหเดนชดขน เพอจะด าเนนการไดดยงขน แนวทางการปฏบตเกยวกบการพฒนาบคลากร

การด าเนนการพฒนาบคลากรมแนวทางการปฏบตอยสองแนวทางคอ การฝกอบรม (training) และการศกษา( education or further study ) พนส หนนาคนทร (2526 : 32) ไดอธบายถงความคดรวบยอดเกยวกบการฝกอบรม เนนความสามารถเฉพาะอยางในการปฏบตงานสวนการศกษาเปนการเนนถงความพยายาม ทจะเพมเตมความรความเขาใจ หรอเจตคตของผปฏบตงานเพอใหสามารถปรบตวใหเขากบสภาพของงานไดดขน อยางไรกตาม ถาพจารณาความหมายของการศกษาอยางกวางขวางแลวการฝกอบรมกเปนสวนหนงของการศกษา สรศกด นานานกล และคนอน ๆ (2527 :179) ไดอธบายความแตกตางของการฝกอบรมกบการศกษาไววาการฝกอบรมเปนกรรมวธทจดขน ในชวงเวลาทสนกวาการใชการศกษาสวนการศกษาเปนกรรมวธทจดขนในชวงเวลายาวนาน เปนการเรยนการสอนตามหลกสตรมาตรฐานของกระทรวง ทบวง หรอสภาการศกษาแหงชาต และมไดมงฝกทกษะใหมประสบการณ เพอประกอบอาชพเพยงอยางเดยวเทานนการศกษายงจะมงจดประสบการณหลายอยางใหกบผเรยนอกดวย อทย หรญโต (2531 : 108) กลาวอกนยหนงไดวา การพฒนาบคลากรไมวาแนวทางใดมความมงหมายเพอการเพมผลผลตขององคการใหเพมขน เมอองคการมผลผลตมากขน บคลากรทรวมกจกรรมจะมโอกาสไดรบผลตอบแทน และผลประโยชนมากขนดวยกระบวนการพฒนาตางๆทองคการใชในการพฒนาบคลากร

Page 13: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

19

กระบวนการและวธการพฒนาบคลากร มอยหลายวธซงมผใหแนวคดไวหลายคน ขนอยกบหนวยงานหรอองคการจะเลอกใชวธใดตามโอกาสและความเหมาะสมดงน ภญโญ สาธร (2519 : 164-166) ไดกลาวถงวธการพฒนาบคลากรทส าคญม 7 วธ คอ

1. วธศกษางานไปพรอม ๆ กบการปฏบตงาน (on - the - job - study) เปนวธสะดวกและงาย เชน ครบรรจใหมยงไมรจกงานดพอ กใหศกษาจากครทบรรจมากอนหรออาจเปนครพเลยงคอยใหค าแนะน าเปนตน 2. การปฐมนเทศ (vestibule training or orientation) เปนวธกอนทจะบรรจครจะมการแนะน าระเบยบการปฏบตตางๆ สภาพแวดลอมทโรงเรยนตงอย ผบรหารการศกษาหรอครใหญจะเปนผท าการปฐมนเทศ 3. วธท างานในฐานะลกมอ หรอเปนผชวยไปพลางกอน (apprenticeship training) เชนการใหเปนผชวยครใหญ 4. วธฝกงานตอจากทฤษฎ (internship training) วธนเปนวธรวมมอกนระหวางโรงเรยนวชาชพหรอสถาบนการศกษาเฉพาะกบหนวยงานวชาชพนนๆ เชน วทยาลยครกบโรงเรยนประถมศกษาในการฝกสอนหลงจากทจบจากวทยาลยครแลว 5. วธฝกระยะสน (learner training) เวลาโรงเรยนขาดครกระทนหน เชน การฝกอบรมครประชาบาลระยะสน

1. วธใหไปศกษาในสถานศกษาบางแหงนอกเวลาท างานหรอ ใชเวลาบางสวน ของการท างานไปรบการศกษา (outside courses) คอ การทโรงเรยนอนญาตใหครไปศกษาวชาทโรงเรยนตองการเชนสงครไปเรยนวชาครเพมเตม

7. วธใหไปศกษาใหมหรอศกษาตอเพมเตม (retraining or upgrading) วธนเปนการเพมวฒของครใหมความรดขน อาจจะสงไปศกษาตอตามวทยาลยหรอมหาวทยาลยทงภายในและภายนอกประเทศ

การพฒนาความสามารถของนกพฒนาบคลากร(HRD) ขดความสามารถหรอ competency นนเปนปจจยสวนบคคลทสงผลตอผลการท างานของพนกงาน ซงปจจบนการวดผลงานนนจะวดไปทปจจยวดผลการด าเนนงานหลก หรอ Key Performance Indicators--KPIs ทงน competency ของแตละฟงกชนมลกษณะทไมเหมอนกน และงานพฒนาหรอ Human Resource Development เปนอกฟงกชนหนงทส าคญซงผทปฏบตงานในดานนยอมตองการ competency เฉพาะดานทแตกตางไปจากงานอน ๆ เชนเดยวกน จะเหนไดวาการทจะเปนนก HRD ทดนน พวกเขาจะตองม competency ทส าคญใน 4 เรองหลกดวยกน ไดแก

Page 14: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

20

1.ความสามารถดานทกษะวชาชพ(technical competency)

นก HRD ทดจะตองมขดความสามารถในงานวชาชพเฉพาะดาน งานวชาชพนนถอไดวาเปนงานทางเทคนคทไมเหมอนสายงานอน ๆ ทงนสมาคมเพอการฝกอบรมและพฒนาของประเทศสหรฐอเมรกา (The American for Training Development--ASTD) โดย McLagan ไดท าการศกษาถงรปแบบของงานพฒนาทรพยากรมนษย (models for HRD practice) ซงผลจากการศกษาดงกลาวท าใหไดขอก าหนดของ technical competency ซงหมายถงความรทเกยวของกบการปฎบตหนาทพบวาขดความสามารถในงานเทคนคเฉพาะดานน จ าเปนอยางยงทนก HRD จะตองเรยนร รกทจะแสวงหาความรเพอพฒนาตนเองใหมความสามารถเหลาน ซงเปนเสมอนความสามารถขนพนฐานทส าคญและจ าเปนของนก HRD ทมความตองการทจะกาวเขาสนก HRD มออาชพ ซงความรความสามารถทง 11 ประการนจะสงผลใหนก HRD เปนผเชยวชาญ (Administration Expert) ดานงานพฒนาบคลากรทสามารถใหความชวยเหลอ และตอบขอซกถามตาง ๆ จากพนกงานได 2. ความสามารถดานความสมพนธสวนบคคล (interpersonal competency) นอกจากความรในวชาชพทนก HRD จะตองมแลว ความสามารถอกดานหนงทส าคญมากกคอ ความสามารถในดานความสมพนธสวนบคคล หรอ interpersonal competency เนองจากนก HRD ทมสมพนธภาพทดกบพนกงานทกระดบ ยอมจะท าใหพวกเขาไดรบความรวมมอ ความชวยเหลอจากพนกงานเหลานน และสมพนธภาพทดยอมจะท าใหพนกงานพรอมทจะเปดใจใหขอมลทเปนประโยชน ทงนขอมลทไดรบจากพนกงานทกระดบนนจะน าไปใชประกอบการวางแผนเพอพฒนาบคลากรในองคการตอไป พบวาความสามารถในดานความสมพนธสวนบคคลนนจะประกอบดวย competency ยอย ๆ 8 ขอ ตามผลการศกษาของสมาคมเพอการฝกอบรมและพฒนาของประเทศสหรฐอเมรกา (The American for Training Development--ASTD) โดย McLagan

ดงนนขดความสามารถดงกลาวจะชวยท าใหนก HRD สามารถเขาถงพนกงานไดงาย และสงผลตอไปยงบทบาทของการเปนตวแทนของฝายบรหาร (employee champion) ทนก HRD จะตองสอสารพดคยกบพนกงานเพอสรางความเขาใจทตรงกนของพนกงานทมตอระดบจดการ 3.ความสามารถดานสตปญญา (intellectual competency) ความสามารถอกดานหนงทชวยท าใหนก HRD ไดรบการยอมรบจากฝายบรหารจดการนนกคอ ความสามารถในการดานสตปญญา (intellectual competency) ทเนนทกษะในดานความคดเปนหลก เปนการคดและการคาดการณถงอนาคตไปขางหนา ความสามารถในดานนจงท าใหมการเปลยนแปลงเกดขนในองคการ ซงนก HRD ทดจะตองกลาเปลยน กลาคดและน าระบบงานใหม ๆ

Page 15: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

21

มาประยกตใชใหเหมาะสม ซงความสามารถในการดานสตปญญาจะสงผลใหนก HRD สามารถเปนตวแทนของการเปลยนแปลง (change agent) ทดใหกบองคการตอไปได

ทศทางการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาของกระทรวงศกษาธการ ไดมการก าหนดใหมระบบการพฒนาทเนนสมรรถนะ (Teachers and personals Competency) ซงหมายถง ความสามารถในการผนกความร (Knowledge) ทกษะ (Skill) แรงจงใจ (Motivation) ทศนคต (Attitude) และคณลกษณะสวนตวของบคคลเขาดวยกน แลวแสดงออกในเชงพฤตกรรมทสงผลตอความส าเรจของงาน ในบทบาทหนาทอยางโดดเดนและมประสทธภาพ (สคบศ, 2550) ส าหรบสมรรถนะของครนน พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ.2546 มาตรา 49 ไดก าหนดใหครตองมสมรรถนะในการปฏบตงานไวในมาตรฐานความรและ ประสบการณวชาชพ ประกอบดวยสมรรถนะ 9 ดานคอ ภาษาและเทคโนโลยส าหรบคร การพฒนาหลกสตร การจดการเรยนร จตวทยาส าหรบคร การวดและประเมนผลทางการศกษา การบรหารจดการหองเรยน การวจยทางการศกษา นวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา และความเปนคร โดยครจะตองมสมรรถนะครบทกดาน จงจะสามารถขอใบประกอบวชาชพครหรอสามารถขอรบการประเมนเพอเพมวทยะฐานะได

การด าเนนการเพอพฒนาครใหมสมรรถนะตามมาตรฐาน ในกระบวนการพฒนาครของกระทรวงศกษาธการ ไดแบงเปน 2 สวนคอการผลตครใหมและการพฒนาครประจ าการ ในสวนของการพฒนาสมรรถนะของนกศกษาครนน สถาบนการศกษาทผลตครไดพฒนาหลกสตรทรองรบมาตรฐานตาง ๆ ไวอยางครบถวนแลว เนองจากตองใหนกศกษาครไดรบใบประกอบวชาชพเมอจบการศกษา แตในสวนของครประจ าการนน กระทรวงศกษาธการไดก าหนดวธการไวในยทธศาสตรการพฒนาครและบคลากรทาง การศกษา ป 2549-2551 วาครจะตองเขารบพฒนาตนเองใหมสมรรถนะตามทก าหนดจงจะสามารถขอ วทยฐานะทสงขนได สถาบนพฒนาคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา (2548) ไดเสนอแนวทางการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา ดงน หลกการการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา 1. การพฒนาตองกอใหเกดการเปลยนแปลงทตวผเรยน

2. การพฒนาตองเกดจากความตองการของครและบคลากรทางการศกษา 3. การพฒนาตองมงเนนลกษณะ School Based Development 4. การพฒนาตองมหลากหลายรปแบบใหเลอกตามความเหมาะสมของแตละบคคล 5. การพฒนาตองสอดคลองกบภารกจและหนาททปฏบตของครและบคลากรทางการศกษา 6. การพฒนาตองด าเนนการในรปแบบเครอขายกระจายทวประเทศ 7. การพฒนาตองสอดคลองกบนโยบายและขอก าหนดของหนวยงานทเกยวของ

Page 16: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

22

8. การพฒนาตองกระท าอยางทวถงและครอบคลมกลมเปาหมายทงในและนอกกระทรวง ศกษาธการภายใตขอจ ากดของงบประมาณ รปแบบและวธการพฒนา การพฒนาคร และบคลากรทางการศกษา มงเนนใหมสมรรถนะตามมาตรฐานต าแหนงและมาตรฐานวชาชพทงสมรรถนะหลก (Core Competency) สมรรถนะการปฏบตงานในหนาท (Functional Competency) และสมรรถนะเฉพาะกลมสาระ (Specificational Competency) ตามท ก.ค.ศ.ก าหนด รปแบบของการพฒนามงเนนการสรางเครอขายทมคณภาพตามท สคบศ. ก าหนด ใหกระจายอยท วประเทศ เพอความสะดวกในการเขารบการพฒนาของคร และบคลากรทางการศกษา ทงทเปนองคกรเครอขายบคคลเครอขายและเครอขายทางไกล วธการพฒนาตองมความหลากหลาย สอดคลองกบความตองการพฒนาของครและบคลากรทางการศกษา มงเนนวธการพฒนาทโรงเรยน/หนวยงานเปนฐาน (School Based Development/Insite based Development) เปนส าคญ วธการพฒนาทส าคญไดแก แบบเพอนชวยเพอน(Peer group) การวจยในชนเรยนอยางงาย การเขารบการอบรมหรอการเขารวมการสมมนาทางวชาการทหนวยงานตาง ๆ การแลกเปลยนเรยนรประสบการณกบผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญเฉพาะสาขาการเรยนรผานเครอขายทางไกล

2.4.ทฤษฎ แนวคดทเกยวของกบการพฒนาบคลากร มนษยมความตองการในการพฒนาตนเอง ตองการทจะเรยนรสงใหม ๆ เพอกาวหนาในดานอาชพการงาน เพอความมนคงของรายได ทฤษฎเกยวกบการพฒนาตนเอง บอยเดล (Boydell. 1979 : 19–21) ซงเปนนกจตวทยาไดก าหนดขอบเขตเนอหาสาระส าคญของทฤษฎการพฒนาตนเอง แบงเปน 4 ดาน ดงน 1.ดานสขภาพ สงส าคญในการพฒนาตนเอง บคคลตองมสขภาพจตทดและรางการจะตองแขงแรง แยกเปน 3 ระดบ คอ (1) ระดบความคด ไมดอรนดนทรง แตจะยดมนในความคดเหนและความเชอทมนคงและตอเนอง ในเวลาเดยวกนกสามารถมชวตอยกบความคลมเครอ (2)ระดบความรสก การรบรและการยอมรบความรสก มความสมดลทงภายในและภายนอกอยางมนคง และ (3) ระดบความมงมนคา โภชนาการในเรองอาหารการกน สขภาพกายทแขงแรงมรปแบบชวตทด

2. ดานทกษะ จะตองมการพฒนาทกษะดานสมองและการสรางสรรคความคดใน หลาย

Page 17: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

23

รปแบบ รวมทงความทรงจ า ความมเหตผล ความคดสรางสรรค และการพฒนาทกษะประกอบดวย 3 ระดบคอ (1) ระดบความคด ทกษะทางใจและการคดค านงทด เชน ความรในเรองงาน ความทรงจ าทมเหตผล การสรางสรรค มความคดรเรม (2) ระดบความรสก ทกษะดานสงคม ดานศลปะ การแสดงออก ตองน าความรสกของตนเขารวมกบแตละสถานการณ และสามารถถายทอดความรสกได และ (3) ระดบความมงมน การมทกษะทางเทคนค ทางกายภาพ สามารถกระท าการตาง ๆ ไดอยางมศลปน มใชเปนผมความช านาญเทานน

3. ดานการกระท าใหส าเรจ การกระท าหรอปฏบตสงตาง ๆ ใหส าเรจลลวง โดยกลากระท า ดวยตวเอง โดยไมตองรอค าสง หรอไมรอคอยใหเกดขนเอง ม 3 ระดบ คอ (1) ระดบความคด มความสามารถทจะเลอก และเสยสละได (2) ระดบความรสก มความสามารถในการจดการเปลยนสภาพจากความไมสมหวง ไมเปนสขใหเกดเปนความเขมแขงและ (3) ระดบความมงมน สามารถ ลงมอรเรมการกระท าได ไมรอคอยใหเกดขนเอง

4. ดานเอกภาพของตนเอง เปนการยอมรบขอดและขอเสยของตนเองดวยความพงพอใจใน ความสามารถ และยอมรบในขอบกพรองของตนเองและพยายามแกไขใหดทสด ม 3 ระดบ คอ (1) ระดบความคด มความร ยอมรบ รจดและเขาใจตวเอง (2) ระดบความรสก ยอมรบตวเองแมแตความออนแอ และยนดในความเขมแขงของตนเอง และ (3) ระดบความมงมน มแรงผลกดนมเปาหมายภายใน มจดประสงคในชวต การเรยนรเกยวกบการพฒนาตนเองในกลมมนษยนยม (Humanism) นกจตวทยากลมมนษยนยมเนนดานอารมณ ความรสกของบคคล คณคาของความเปนคนมาก และเหนวาการเรยนรของบคคล มองคประกอบดานความรสกเขาไปเกยวของ เชน ความรสกนกคดเกยวกบตนเอง การยอมรบตนเอง สมพนธภาพระหวางบคคลและระหวางบคคลกบสงแวดลอมเปนตวแปรทส าคญของการเรยนร มความเชอในศกยภาพของมนษยทจะน าตนเองเรยนรตนเอง และการเรยนรตองมลกษณะทเรยกวา “ผเรยนตองเรมตนในการเรยนรเอง” (Self – Initiated) ถงแมบรรดาสงเราจะมาจากภายนอกกตาม (สวฒน วฒนวงศ. 2542 : 3) มความตองการทจะคนพบเกยวกบความรความสามารถของตนทเรยกวา self – actualization ซงเปนแรงจงใจทส าคญทท าใหคนรกทจะแสวงหาความรอยางไมหยดย ง ซงสอดคลองกบ ทฤษฎ Y ของ แมค เกรเกอร (McGregor.1960 : 25) สมมตฐานเกยวกบธรรมชาตทมนษยเหนวาการใชพลงกาย และพลงใจ เปนไปโดยธรรมชาต เหมอนการเลนหรอการพกผอน ยอมมความสามารถโดยธรรมชาตเพอการเรยนร การควบคมภายนอกและการปฏบตการลงโทษไมใชหนทางในการพยามยามทจะใหบรรลเปาหมายขององคกรมนษยสามารถก าหนดตนเองได (self – direction) ในการด าเนนการใหบรรลเปาหมายขององคกร ตามวตถประสงคทไดตกลงใจแลว (committed) การเรยนรทส าคญ คอ การไดรบโดยผานกระบวนการกระท า การปฏบตจรง (doing) มนษยโดยทวไปยอม

Page 18: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

24

เรยนรภายใตเงอนไขทเหมาะสม ไมเฉพาะแตเพยงการยอมรบ (accept) แตมการแสวงหาความรบผดชอบ (seek responsibility) การเรยนรดวยตนเองเกยวของกบองคาพยพ (whole person) มความรสกเชนเดยวกบผมปญญา (intellect) เปนสงทคงทนถาวร และมนคงตลอดไป ความสามารถในการจนตนาการความเปนจรง และความคดสรางสรรคเพอแกปญหาขององคกรเปนไปอยางกวางขวางไมคดดวยใจคบแคบ ความคดสรางสรรค การคดสรางสรรคในการเรยนร จะไดรบการจดแจงทดทสด เมอมการวพากษตนเอง (self – criticism) เปนเบองตนกอน และมการประเมนโดยผอน

2.5 งานวจยทเกยวของกบการพฒนา จากการศกษาผลการด าเนนงานในการพฒนาครประจ าการในปจจบนนน พบวามยงไม

ประสบความส าเรจจากการด าเนนงาน โดยจะเหนไดจากการเสนอ สภาพปญหาดานการผลตและปญหาคร ในขอเสนอการพฒนาศกยภาพครและบคลากรทางการศกษา ของสถาบนพฒนาคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา (2548:2) สรปไดวา ครสวนใหญมความกระตอรอรนทจะพฒนา แตขาดปจจยและระบบสงเสรมสนบสนนจงใจ ระบบประเมนสมรรถนะครยงไมชดเจน รปแบบและวธการพฒนาครหลายแหลงยงใชวธเดมซงสอดคลองกบ ขอเสนอยทธศาสตรการปฏรปการศกษาของคณะกรรมการอ านวยการปฏรปการศกษา (2547)ทไดเสนอปญหาการพฒนาครประจ าการวาขาดระบบการพฒนาครประจ าการทด ครประจ าการยงไมมโอกาสไดรบการพฒนาอยางเพยงพอ จงไมทราบแนวโนมใหมทางวชาการการวจยเชงนวตกรรม และแนวปฏบตทางดานการเรยนการสอน ประกอบกบมหลายหนวยงานด าเนนการ ท าใหการพฒนาไมเปนเอกภาพดานนโยบาย แผนและมาตรฐานทชดเจนการพฒนาเกดความซ าซอนไมเปนระบบ ขาดความตอเนอง และขาดประสทธภาพ รวมทงไมตรงกบความตองการไมสามารถปรบเปลยน

พฤตกรรมการเรยนการสอนของครตามแนวปฏรปได อกทง การพฒนาครประจ าการในเรองตาง ๆ ทเกยวกบหลกสตร การจดการเรยนการสอนการประเมนผล ทด าเนนการอยในปจจบน แยกกนในการอบรมทละสวน ไมเปนองครวม โดยวทยากรตางหนวยงาน อกทงรปแบบการอบรมเนนการบรรยายทางทฤษฎมากกวาการฝกปฏบต วทยากรขาดประสบการณตรงในการน าหลกสตรไปใชในการจดการเรยนการสอนทยดผเรยนเปนส าคญ ท าใหการฝกอบรมครไมไดผลเทาทควร นอกจากน หลงจากการอบรมไปแลวไมมการตดตามผล และการนเทศเพอใหค าปรกษา แนะน าเมอครมปญหา

Page 19: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

25

จากขอเสนอตาง ๆ ทกลาวมาสามารถสรปประเดนปญหาการพฒนาครประจ าการได ดงน

1. ขาดปจจยและระบบสงเสรมสนบสนนจงใจ 2. รปแบบและวธการพฒนาครหลายแหลงยงใชวธเดม 3. ขาดระบบการพฒนาครประจ าการทด 4. ครประจ าการยงไมมโอกาสไดรบการพฒนาอยางเพยงพอ 5. การพฒนาไมเปนเอกภาพดานนโยบาย แผน และมาตรฐานทชดเจน 6. การพฒนาเกดความซ าซอนไมเปนระบบ ไมตอเนอง และขาดประสทธภาพ 7. การพฒนาครประจ าการไมตรงกบความตองการ 8. ไมสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมการเรยนการสอนของครตามแนวปฏรปได 9. ขาดการตดตามผล และการนเทศเพอใหค าปรกษา แนะน าเมอครมปญหาภายหลง

การพฒนา งานวจยของ Mckinsey & Company ( Literacy level prior to the introduction of national assessment were extrapolated from available data source Source : Department for Education and skill ( UK ) , Trends in Strandard of Literacy and Numeracy in the united Kingdom 1948 – 1996 , Mckinsey ) พบวา ในบรรดามาตรการเพอพฒนาคณภาพการศกษาทด าเนนการอยท วโลก พบวา ปจจยทส าคญทสดคอคณภาพของคร ดงขอสงเกตทวา The quality of an education system cannot exceed the quality of its teachers จะเหนไดวาการแกปญหาคณภาพการศกษาทผานมาไมไดเปนการแกปญหาทถกจดเพราะความส าคญทสดในการพฒนาคณภาพการศกษากคอ พฒนาทตวเดก นนคอใหผเรยนมคณภาพชวตทด มผลสมฤทธทางการเรยนทดมคณลกษณะทพงประสงคของสงคมและประเทศชาต ทงน บคคลส าคญทจะสรางสงเหลานใหเกดขนทตวเดกไดกคอคร หากจะแกปญหาใหถกจดกคอ แกปญหาทคร โดยสรรหาคนทเหมาะสม มจตวญญาณครศรทธาตอวชาชพครเปนคร และพฒนาครใหเปนผสอนทมประสทธภาพพรอมทงสรางระบบการจดการศกษาทสามารถท าใหครสอนไดดทสด มการเรยนการสอน การจดการเรยนรทดทสดใหแกเดกทกคน ดงนน ครจงเปนบคลากรทส าคญในการยกระดบคณภาพการศกษาของประชากรเมอประเทศทมครคณภาพ จะสงผลตอการพฒนาคณภาพชวตประชากร เมอประชากรมคณภาพชวตทดขนกสงผลตอสงคมทมคณภาพ การพฒนาเศรษฐกจอยางย งยน และการยดหลกแนวคดทางการเมองตามระบอบประชาธปไตย โดยหลกคณธรรมและยอมรบในความคดทแตกตางสรางครคณภาพเพอไปพฒนาและยกระดบคณภาพของนกเรยนใหเปนพลเมองคณภาพและเปยมคณธรรม

Page 20: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

26

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจงไดใหความส าคญ ตอการพฒนาครและผบรหารสถานศกษา เนองจากการพฒนาคณภาพครและผบรหารสถานศกษามผลโดยตรงตอการพฒนาคณภาพการศกษาของกระทรวง โดยผลการศกษายนยนวาครผสอนทมคณภาพและประสทธภาพ ( effective teachers) มสวนส าคญตอความส าเรจในการเรยนรและมผลโดยตรงตอการยกระดบสตปญญาความชาญฉลาดของนกเรยน โดยมงานวจยและบทบาทความทางวชาการมากมายจากหลายประเทศทวโลก กลาววาครและผบรหารสถานศกษาเปนปจจยส าคญตอการพฒนาการเรยนรของนกเรยน นนคอผบรหารสถานศกษาทมคณภาพมสวนส าคญตอการพฒนาสถานศกษาและคณภาพการศกษาทชดเจนและตอเนอง เนองจากผบรหารสถานศกษาทมคณภาพมความสามารถในการก าหนดทศทางการพฒนาบคลากร และการปรบเปลยนองคกร การสรางสงแวดลอมทเออตอการท างาน(การเรยนการสอน) ของคร การจดหาทรพยากรทจ าเปนตอโรงเรยน และการจดการทรพยากรเหลานนใหเกดประโยชนสงสด และมความสามารถในการจางและเกบรกษาครทมคณภาพจงสงผลตอคณภาพการสอนของคร และประสทธผลการเรยนของนกเรยน รวมถงความเรวในการพฒนาความรและทกษะของคร โดยเฉพาะครทเขาท างานใหม ผลการศกษาโดย Sanders and Horn (1994,reviewed in Marzano,2003) พบวาระดบความส าเรจและผลการเรยนของนกเรยนกบครทมคณภาพและประสทธภาพสง (most effective teacher) มผลการเรยนดกวานกเรยนทเรยนกบครดอยคณภาพและประสทธภาพ (least effective teacher) โดยนกเรยนทเรยนกบครทมคณภาพประสทธภาพสง สามารถพฒนาผลส าเรจในการเรยนการรเพมขนจากเดมเฉลยถงรอยละ 59 ในขณะทนกเรยนกบครทดวยคณภาพกวาผลส าเรจของเรยนรเพมขนเฉลยเพยงรอยละ 41 ในชวงหนงภาคการศกษายนยนวาการพฒนามนยส าคญตอการพฒนาสตปญญาของเดกไทย และยกระดบคณภาพการศกษาของไทย ซงถกวพากษวจารณวาจดระบบการศกษาของไทยดอยคณภาพ เหนไดจากผลการสอบวดผลระดบชาตของเดกในสาระวชาตางๆทยงมผลคะแนนการสอบโดยเฉลยอยในระดบต ากวามาตรฐาน โดยเฉพาะนกเรยนของโรงเรยนในสงกด ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ซงเปนโรงเรยนทอยในชนบทเปนสวนใหญ นอกจากน ผบรหารทมคณภาพและมคณลกษณะทเปนผน าทด มสวนส าคญทจะชวยขบเคลอนการพฒนาคณภาพการศกษา ซงมผลโดยตรงตอระดบความส าเรจของนกเรยน จากผลการศกษาของ Tim Water และคณะททบทวนผลการศกษาเกยวกบบทบาทและภาวะผน าของผบรหารการศกษาในชวงทผานมากวาสามทศวรรษ โดยเรมทบทวนวรรณกรรมจากผลการศกษาจ านวน 70 เรองซงท าการศกษาโรงเรยนทงสน 2,894 โรง ซงมจ านวนนกเรยนประมาณ 1.1 ลานคน และครมากกวา 14,000คน โดยสรปผลการศกษาเหลานชชดวาผบรหารโรงเรยนมความสมพนธกบ

Page 21: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

27

ความส าเรจและพฒนาการของ นกเรยน การพฒนาคณภาพผบรหารสถานศกษาและครจงเปนตวแปรส าคญตอความส าเรจในการยกระดบคณภาพการศกษาของไทย Bush กลาววาหลกการทฤษฎของความเปนผน า (leadership) และการบรหารจดการทางการศกษาเปนสงส าคญทผบรหารสถานศกษาตองเรยนรและเขาใจ เพอน าไปใชในการพฒนาสถานศกษาใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด และเขากบสถานการณทเปลยนแปลงตลอดในโลกปจจบน รฐบาลจากหลายประเทศทพฒนาแลว (เชน สหรฐอเมรกา องกฤษ สวเดน ออสเตรเลย นวซแลนด แคนนาดา ฮองกง สงคโปร) ไดทมเทและลงทนในระบบการพฒนาผบรหารสถานศกษาทเขมแขง ทงการคดเลอก การเตรยม การฝกอบรม การชดเชยเงน และการพฒนาผบรหารสถานศกษา หลกการทฤษฎของความเปนผน าทจ าเปนมากส าหรบผบรหารสถานศกษาประกอบดวย (1) ความเปนผน าดานการเรยนการสอน (Instructional leadership) ซงมความรเชยวชาญในหลกสตรและวธการเรยนการสอน(2)ความเปนผน าดานการบรหารการเปลยนแปลง (Transformation leadership) ซงสามารถเปนผน าการเปลยนแปลงดานตางๆ (เชน โครงสราง ทศนคตและวฒนธรรมขององค) ในโรงเรยน และ (3)ความเปนผน าดานการ สรางเครอขายและการมสวนรวม (Shared leadership) ซงเนนการกระจายอ านาจสครและการใหผทเกยวของทงหมดมสวนรวมในการพฒนาโรงเรยน เมอเจาะประเดนของครทมคณภาพ งานวจยหลายๆ งานวจยยนยนเชนเดยวกนวา ไมวานกเรยนอยในสถานภาพทางสงคมและเศรษฐกจเชนไรหรอระดบใด ดงนน ครทมคณภาพและ มประสทธภาพสงเปนปจจยน าเขาทส าคญทสดทสามารถท าใหนกเรยนพฒนาการเรยนร และประสทธผลการเรยนทสงได หรอกลาวอกนยหนงวา ความกาวหนาในการเรยนรของนกเรยนขนอยกบคณภาพของคร เนองจากความส าคญในพฒนาการเรยนรของนกเรยน ซงเปนทรพยากรมนษยของชาตในอนาคต ประเทศทพฒนาแลวไดมงเนนการสรางและพฒนาขดความสามารถทางดานความเปนผน าและการเรยนการสอนใหกบครอยางตอเนอง โดย (1)การมหลกสตรการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพ (Professional development and training programs) ส าหรบทงนกเรยนคร (Per-service) และครทท างานแลว (In-service) ซงเนนดานวธการเรยนการสอน ความรในวชาทสอน และความเปนผน า (2)การสนบสนน ใหค าปรกษา และดแลครพเลยง (Coaching or mentoring) (3)การสรางเครอขายความรวมมอของคร ภายในและระหวางโรงเรยน และการสรางชมชนการเรยนรของคร เพอแลกเปลยนเรยนรและสนบสนนซงกนและกน โดยเฉพาะการแลกเปลยนประสบการณ best practices รวมถงสรางทมงานครเพอการสอนรวมกน สรปไดวา การพฒนาบคลากร นบเปนกระบวนการทมความจ าเปนมากในการบรหารงานบคลากรและเปนกระบวนการทจะตองกระท าตอเนองกนไปตลอดระยะเวลาทองคการด าเนนอยซงมวธการพฒนาบคลากรแตกตางกนออกไปในแตละหนวยงาน

Page 22: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

28

2.6.โครงการพฒนาครดวยวธการแบบ e-Training UTQ online ( Upgrading Teacher Qualification Through the Whole System ) ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน หลกการและเหตผล

รฐบาลก าหนดนโยบายพฒนาสงคมและคณภาพชวตบนพนฐานหลก ตามแผนปฏบตการไทยเขมแขง โดยดานการพฒนาคณภาพการศกษาจะด าเนนการปฏรปการศกษาทงระบบ ซงส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดจดและด าเนนโครงการยกระดบคณภาพครทงระบบ ในปงบประมาณ พ.ศ. 2553 – 2555 ก าหนดใหมกจกรรมการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาดวยระบบ e – Training เปนกจกรรมหนงของโครงการฯ โดยมหลกการและวตถประสงคเพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการของตนเองและหนวยงาน โดยวธการพฒนาหลกสตรออนไลนผานระบบเครอขาย Internet เปนการพฒนาใหครอบคลมองคความร สมรรถนะทจ าเปนในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเอง (Self-Learning) ใชเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต เพอใหสามารถเขาถงองคความรตาง ๆ ภายใตหลกการเรยนรไดทกททกเวลา (Any where Any Time) ดงนนการจดใหมโครงสรางพนฐานระบบเครอขายคอมพวเตอรและมการบรหารจดการทดจงเปนปจจยส าคญอยางยงในการขบเคลอนใหการพฒนา ประสบความส าเรจ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เปนองคกรทจะน านโยบายดงกลาวสการปฏบต ตระหนกถงความส าคญดงกลาว จงไดด าเนนการจดระบบเครอขายคอมพวเตอรส าหรบการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา แบบ e-Training ขน เพอใหมระบบเครอขายคอมพวเตอรทสามารถน าไปใชในการสนบสนนภารกจ การพฒนาครและบคลากรทางการศกษาใหไดผลสมฤทธตามวตถประสงคทตงไว ตอไปการจดการฝกอบรมและการเรยนร โดยใชสออเลกทรอนกสจงเปนแนวคดทครและบคลากรทางการศกษาจ าเปนตองศกษา และคนหากลวธทจะใหสอประเภทใหนสามารถถายทอดเนอหาสาระ ทกษะ ประสบการณตางๆ ไปสผเรยนหรอนกเรยนไดอยางมประสทธภาพ ไมวาจะเปนตวอกษรทมสสน ภาพเคลอนไหว ภาพสรางสรรคจ าลอง (Animations) สถานการณจ าลอง (simulations) เสยงและภาพเคลอนไหว (audio and video sequences) วธการจดกจกรรมทจะใหผเรยนไดเกดเรยนร สามารถน าเอาความรและประสบการณนนไปประยกตใชตามสภาพจรงได วตถประสงค

1. เพอด าเนนการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ดวยหลกสตรฝกอบรมรปแบบ e-Training จ านวน 75 หลกสตร ทจดสรางส าหรบใชพฒนาครและบคลากรทางการศกษา ผานระบบเครอขายอนเทอรเนต

Page 23: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

29

ดวยระบบบรหารจดการการฝกอบรม Training Management System: TMS ใหพฒนาตามวตถประสงค ดวยกระบวนการทมคณภาพ มประสทธภาพ และขอบเขตเวลาทก าหนด รวมทงศกษาวจยถงผลสมฤทธและความพงพอใจของการฝกอบรม

2. เพอใหครและบคลากรทางการศกษาสามารถเรยนรดวยตนเอง มเจตคตทดตอการใชเทคโนโลย รจกการบรหารเวลา มระเบยบวนยใน กบการท างานตนเอง พฒนาทกษะพนฐานการใชเทคโนโลยคอมพวเตอรในการจดการเรยนการสอน

3. เพอใหครและบคลากรทางการศกษา เขาถงสออเลกทรอนกส ท าใหมประสบการณตรงและเจาะลกสาระนนๆ สามารถวเคราะหเปรยบเทยบความรทไดจากแหลงปจจบนกบแหลงเรยนรอนๆ ทมสภาพทแตกตางกนไดท าใหเกดความ เชอมโยงและแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน

4. เพอพฒนาการทกษะการคด โดยใชการอภปราย การสบเสาะหาความรจากแหลงตาง ๆ สงเสรมการสรางเครอขายการเรยนร การรวมมอกนท างานการแกปญหาอยางสมเหตสมผล สามารถสะทอนผล เกดแรงกระตน เกดความอยากรอยากเหนตอไป และน าไปถายทอดสงเสรมใหผเรยนรจก การใชแหลงเรยนรแบบออนไลนใหเกดประโยชน เปาหมาย

1. ผบรหารการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. ศกษานเทศก 4. ครทกกลมสาระการเรยนร

รวมทงสน 200,000 คน

กรอบการด าเนนงาน 1. ออกแบบการฝกอบรม ออกแบบหลกสตรการฝกอบรม การบรหารการฝกอบรม

วางแผนการด าเนนใหสามารถด าเนนการดวยกระบวนการทมคณภาพ มประสทธภาพของการพฒนา บรรลตามวตถประสงคอยางสงสด

2. พฒนาหลกสตรฝกอบรมแบบ e-Training ส าหรบการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานโดยใชกระบวนการวจย จ านวน 75 หลกสตร เปนหลกสตรทไดจากการวเคราะห การออกแบบ การพฒนาอยางเปนระบบ ก าหนดโครงสรางหลกสตร รายละเอยดใหครอบคลมตามความจ าเปน ความตองการ รองรบวตถประสงคในการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ทงดานคณภาพ และดานปรมาณทตองการ โดยมคณลกษณะของหลกสตรดงน

Page 24: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

30

2.1 หลกสตรฝกอบรมจะตองสอดคลองกบการศกษา วเคราะห ความจ าเปนตาม ความตองการ ความเปนไปไดในการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ทสามารถน าไปใชปฏบตงานในหนาทปจจบน

2.2 หลกสตรฝกอบรมแตละหลกสตร ตองผานความเหนชอบจากส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

2.3 ใชกระบวนการวจยและพฒนาเพอใหไดหลกสตรทมคณภาพ 2.4 หลกสตรฝกอบรมทพฒนาเปนแบบ e-Training ตองประกอบดวยสอไมนอย

กวา 3 ชนด พรอมเอกสารประกอบรายวชาทผเขารบการฝกอบรมสามารถดาวนโหลดไปศกษาดวยตนเองได

2.5 องคประกอบของหลกสตรแบบ e-Training ตองประกอบดวย 1) ค าอธบายรายวชา 2) จดประสงค 3) เนอหาสาระ 4) กจกรรม 5) การวดประเมนผล 6) เอกสารประกอบการฝกอบรม 7) แบบทดสอบกอนอบรม 8) แบบทดสอบประจ าบท 9) แบบทดสอบหลงอบรม 10) แนะน าวทยากรประจ าวชา

2.6 ปรบปรงหลกสตร จ านวน 32 หลกสตร ทเปดใชในระยะท 1 (ป พ.ศ.2553) ใหสามารถน าไปใชการฝกอบรมรวมกบหลกสตรใหมทพฒนาขน 43 หลกสตร รวมเปนหลกสตรทใชในการฝกอบรม ระยะท 1 ป พ.ศ. 2554 จ านวน 75 หลกสตร

3. หลกสตร e-Training ทพฒนาขน ตองแสดงผลไดดบนระบบการจดการฝกอบรม (Training Management System: TMS-UTQ Online) โดยไมมอาการสะดด และและดแลระบบใหสามารถแสดงผลไดตลอดระยะเวลา 2 ป (2554-2555)

4. จดใหมผทรงคณวฒ ผเชยวชาญ ท าหนาท ผรบผดชอบหลกสตร วทยากรหลก วทยากรผชวย เจาหนาทผดแลและผรบผดชอบภาระงาน ทมความเชยวชาญ มปรมาณเพยงพอ ครอบคลมในการด าเนนการฝกอบรมครและบคลากรทางการศกษาในสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษา

Page 25: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

31

ขนพนฐานดวยระบบ e-Training ใหมคณภาพและมประสทธภาพส าหรบการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา จ านวน 43 หลกสตร เปนอยางนอย

5. จดใหมทปรกษาในการพฒนาหลกสตร โดยความเหนชอบของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จ านวนไมนอยกวา 12 คน

หลกสตรในการพฒนา รวมทงสน 75 หลกสตร ดงน หลกสตร ป 2553

ท หลกสตร/สาระ กลมเปาหมาย

1. กจกรรมพฒนาผเรยน:การพฒนาระบบดแลชวยเหลอ

นกเรยน

คร

2. บรรณารกษ: การจดการหองสมดเพอสงเสรมการเรยนร คร

3. กจกรรมพฒนาผเรยน: การพฒนาระบบแนะแนว คร

4. ปฐมวย: การศกษาปฐมวย คร

5. สาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย: เทคโนโลย คร

6. สาระการเรยนรคณตศาสตร: ส าหรบชนประถมศกษา คร

7. สาระการเรยนรคณตศาสตร: ส าหรบชนมธยมศกษา คร

8. สาระการเรยนรภาษาตางประเทศ: การน าหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระเรยนร

ภาษาตางประเทศ(องกฤษ) สการปฏบต

คร

9. สาระการเรยนรภาษาตางประเทศ: การพฒนาความสามารถ

ทางภาษา (Language Proficiency)

คร

Page 26: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

32

ท หลกสตร/สาระ กลมเปาหมาย

10. สาระการเรยนรภาษาไทย: ส าหรบชนประถมศกษา คร

11. สาระการเรยนรภาษาไทย: ส าหรบชนมธยมศกษา คร

12. สาระการเรยนรวทยาศาสตร:ส าหรบชนประถมศกษาปท1- 3 คร

13. สาระการเรยนรวทยาศาสตร:หรบชนประถมศกษาปท 4 - 6 คร

14. สาระการเรยนรวทยาศาสตร: ส าหรบชนมธยมศกษาปท1 - 3 คร

15. สาระการเรยนรศลปะ: ดนตรศกษา คร

16. สาระการเรยนรศลปะ: ทศนศลป คร

17. สาระการเรยนรศลปะ: นาฏศลป คร

18. สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม:

การสอนภมศาสตร

คร

19. สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม:

โครงงานประวตศาสตร

คร

20. สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม:

วชาเศรษฐศาสตร (เนนเศรษฐกจพอเพยง)

คร

21. สาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา: การจดการเรยนรสข

ศกษาและพลศกษา

คร

22. สาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา: การพฒนาองคความร

วชาสขศกษาและพลศกษา ระดบประถมศกษา และ

มธยมศกษา

คร

Page 27: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

33

ท หลกสตร/สาระ กลมเปาหมาย

23. การจดกจกรรมคายนกเรยน/กจกรรมเพอสงคมและ

สาธารณประโยชน

คร

24. การบรณาการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

เพอยกระดบการเรยนการสอน

คร

25. การวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา คร

26. การศกษาพเศษ: ความรทวไปเกยวกบ-การศกษาพเศษ คร

27. การศกษาพเศษ:ความรในการปฏบตงานของครการศกษา

พเศษ

คร

28. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน/การวดประเมนผล คร/ศกษานเทศก

29. การประกนคณภาพการศกษา คร/ศกษานเทศก

30. การสอนแบบบรณาการส าหรบโรงเรยนขนาดเลกและ

หองเรยนคละชน

คร/ศกษานเทศก

31. การบรหารหลกสตร คร/ศกษานเทศก/ผบรหาร

32. นวตกรรมการนเทศ(Coaching)การศกษาชนเรยน

(Lesson study)

ศกษานเทศก

Page 28: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

34

หลกสตร ป 2554

ท หลกสตร/สาระ กลมเปาหมาย

1. แนวทางการจดการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551

ครทกกลมสาระ

2. กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย: ระดบชนประถมศกษา

ครกลมสาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย

3. กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย:ระดบชนมธยมศกษา

ครกลมสาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย

4. กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย:คอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ (ระดบชนประถมศกษา-มธยมศกษา)

ครกลมสาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย

5. กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ส าหรบชนประถมศกษา

ครกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ระดบประถมศกษา

6. กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ส าหรบชนมธยมศกษาตอนตน

ครกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน

7. กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ส าหรบชนมธยมศกษาตอนปลาย

ครกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

8. กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ ส าหรบชนประถมศกษา

ครกลมสาระการเรยนร ภาษาตางประเทศระดบประถมศกษา

9. กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ ส าหรบชนมธยมศกษา

ครกลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ ระดบมธยมศกษา

10. กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบชนประถมศกษา

ครกลมสาระการเรยนรภาษาไทย ระดบประถมศกษา

11. กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบชนมธยมศกษา

ครกลมสาระการเรยนรภาษาไทย ระดบมธยมศกษา

12. กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ส าหรบชนประถมศกษา

ครกลมสาระวทยาศาสตร ระดบประถมศกษา

Page 29: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

35

13. กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ส าหรบชนมธยมศกษาตอนตน

ครกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน

14. กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ส าหรบชนมธยมศกษาตอนปลาย: ฟสกส

ครกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนปลาย: ฟสกส

15. กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ส าหรบชนมธยมศกษาตอนปลาย: เคม

ครกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนปลาย: เคม

16. กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ส าหรบชนมธยมศกษาตอนปลาย: ชววทยา

ครกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนปลาย: ชววทยา

17. กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ส าหรบชนมธยมศกษาตอนปลาย:โลก ดาราศาสตรและอวกาศ

ครกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนปลาย: โลก ดาราศาสตรและอวกาศ

18. กลมสาระการเรยนรศลปะ:ทศนศลป (ชนประถมศกษา-มธยมศกษา)

ครกลมสาระการเรยนรศลปะ:ทศนศลป

19. กลมสาระการเรยนรศลปะ:นาฏศลป (ชนประถมศกษา-มธยมศกษา)

ครกลมสาระการเรยนรศลปะ:นาฏศลป

20. กลมสาระการเรยนรศลปะ:ดนตร (ชนประถมศกษา-มธยมศกษา)

ครกลมสาระการเรยนรศลปะ:ดนตร

21. กลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนา และวฒนธรรม ส าหรบชนประถมศกษา

ครกลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ระดบประถมศกษา

22. กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ส าหรบชนมธยมศกษา

ครกลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ระดบมธยมศกษา

23. กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา ส าหรบชนประถมศกษา

กลมสาระการเรยนรสขศกษาและ พลศกษา ระดบประถมศกษา

24. กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา ส าหรบชนมธยมศกษา

กลมสาระการเรยนรสขศกษาและ พลศกษา ระดบมธยมศกษา

25. นวตกรรมการจดการศกษาการศกษาพเศษ ครการศกษาพเศษ

26. การจดการศกษาปฐมวย ครปฐมวย

27. การบรหารแบบมงเนนผลสมฤทธ ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา

Page 30: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

36

28. การพฒนาภาวะผน าทางวชาการ ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา

29. การนเทศแนวใหม ศกษานเทศก

30. การออกแบบการจดการเรยนร 1 ครทกกลมสาระ/ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา/ศกษานเทศก

31. การออกแบบการจดการเรยนร 2 ครทกกลมสาระ/ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา/ศกษานเทศก

32. การออกแบบการจดการเรยนร 3 ครทกกลมสาระ/ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา/ศกษานเทศก

33. การออกแบบการจดการเรยนร 4 ครทกกลมสาระ/ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา/ศกษานเทศก

34. การออกแบบการจดการเรยนร 5 ครทกกลมสาระ/ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา/ศกษานเทศก

35. การออกแบบการจดการเรยนร 6 ครทกกลมสาระ/ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา/ศกษานเทศก

36. การออกแบบการจดการเรยนร 7 ครทกกลมสาระ/ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา/ศกษานเทศก

37. การออกแบบการจดการเรยนร 8 ครทกกลมสาระ/ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา/ศกษานเทศก

38. การออกแบบการจดการเรยนร 9 ครทกกลมสาระ/ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา/ศกษานเทศก

39. การวดผลและประเมนผลตามสภาพจรง ครทกกลมสาระ/ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา/ศกษานเทศก

40. การจดการความร (Knowledge Management) ครทกกลมสาระ/ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา/ศกษานเทศก

41. การพฒนาสมรรถนะประจ าสายงานและสมรรถนะหลกส าหรบคร

ครทกกลมสาระ

42. การพฒนาสมรรถนะประจ าสายงานและสมรรถนะหลกส าหรบศกษานเทศก

ครทกกลมสาระ/ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา/ศกษานเทศก

43. การพฒนาสมรรถนะประจ าสายงานและสมรรถนะหลกส าหรบผบรหาร

ครทกกลมสาระ/ผบรหารการศกษา/ผบรหารสถานศกษา/ศกษานเทศก

Page 31: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

37

หลกสตร เปน 3 โมดล ดงน

โมดลท 1 เนอหาความรตามกลมสาระการเรยนร โมดลท 2 สมรรถนะหลก ซงประกอบดวย

การมงผลสมฤทธ การบรการทด การพฒนาตนเอง

โมดลท 3 สมรรถนะประจ าสายงาน ซงประกอบดวย เทคนคการสอน การออกแบบการเรยนร จตวญญาณของความเปนคร ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ระบบการแนะแนว การพฒนาผเรยน หองเรยนคณภาพ 5 ดาน ทกษะการคด การพฒนาจตสาธารณะ

กระบวนการฝกอบรม

1. ผเขารบการฝกอบรมสามารถเขาอบรมไดตามจ านวนหลกสตรทก าหนด โดยไมเกนเวลาทหลกสตรก าหนด กลาวคอสามารถฝกอบรมและประเมนผลสมฤทธของการฝกอบรมไดตามความสามารถของตนเอง ภายในชวงเวลาทก าหนดไวแตละหลกสตร

2. ล าดบขนการฝกอบรมเปนไปตามขนตอนกอน/หลง โดยระบบบรหารจดการการฝกอบรม (Training Management System: TMS) จะตองเสนอบทเรยนใหกบผเขารบการฝกอบรมไดตามล าดบบทเรยนทวทยากรไดออกแบบไว

3. การประเมนผลสมฤทธการฝกอบรม จะพจารณาจากการทดสอบหลงการฝกอบรมโดยก าหนดเกณฑการผาน ไมนอยกวา รอยละ 70

4. เมอผานการประเมนผลสมฤทธการฝกอบรมตามเกณฑ ผเขารบการฝกอบรมสามารถพมพวฒบตร ไดทนท ตามวน-เวลา ทผานการประเมน

Page 32: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

38

5. ผเขารบการฝกอบรมทไมผานเกณฑการประเมน ใหสามารถสอบประเมนผลสมฤทธไดอก 1 ครง หากไมผานจะตองลงทะเบยนอบรมใหม ทงน ระบบจะตองน าแบบทดสอบหลงเรยนใหกบผเขารบการฝกอบรมโดยการสมแบบทดสอบ จากคลงขอสอบ ทกครง

6. ด าเนนการจดท าฐานขอมลผเขารบการฝกอบรม โดยการน าฐานขอมลจากส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ เขาสระบบและคดแยก

7. ระบบจะตองจดหลกสตรทเปนหลกสตรเฉพาะ ใหกบผเขารบการฝกอบรมและใหผ เขารบการฝกอบรมเลอกหลกสตรทสนใจดวยตนเอง

8. จดใหมเจาหนาท Call Center เพอใหความชวยเหลอในการเขาสระบบการฝกอบรม ตลอดเวลาท าการ

9. ผเขารบการฝกอบรมสามารถ download บทเรยน เพอการเรยนรแบบ off line ไดแตการฝกอบรมตองเปนขนตอน online และสอบผานเกณฑ เทานน ผลทคาดวาจะไดรบ

1. ครและบคลากรทางการศกษา สามารถเรยนรดวยตนเองเปนหลก มเจตคตทดตอการใชเทคโนโลย รจกการบรหารเวลา มระเบยบวนยใน กบการท างานตนเอง พฒนาทกษะพนฐานการใชเทคโนโลย และการอานการเขยน 2. ครและบคลากรทางการศกษา การเขาถงสออเลกทรอนกส ท าใหมประสบการณตรงและเจาะลกสาระนนๆ สามารถวเคราะหเปรยบเทยบความรทไดจากแหลงปจจบนกบแหลงเรยนรอนๆ ทมสภาพทแตกตางกนไดท าใหเกดความ เชอมโยงและแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน

3. พฒนาการทกษะการคด โดยใชการอภปราย การสบเสาะหาความรจากแหลงตาง ๆ สงเสรมการสรางเครอขายการเรยนร การรวมมอกนท างานการแกปญหาอยางสมเหตสมผล สามารถสะทอนผล เกดแรงกระตน เกดความอยากรอยากเหนตอไป และน าไปถายทอดสงเสรมใหผเรยนรจก การใชแหลงเรยนรแบบออนไลนใหเกดประโยชน

4.ครและบคลากรทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ไดรบการพฒนาดวยหลกสตรฝกอบรมรปแบบ e-Training ทจดสรางส าหรบใชพฒนาครและบคลากรทางการศกษา ผานระบบเครอขายอนเทอรเนต ดวยระบบบรหารจดการการฝกอบรม (Training Management System: TMS) ใหพฒนาตามวตถประสงค และใหครอบคลมการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา

5.มทรพยากรส าหรบการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ โดยมการบรหารจดการอยางเปนระบบ

Page 33: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

39

มาตรฐานสากล เพอใหบรการ การแกไขปญหา มปรมาณเพยงพอ และสามารถใหทนตอการใชงานดานการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

6. มการบรหารจดการฐานขอมล ประมวลผลการฝกอบรม และดแลบ ารงรกษาระบบ ทรพยากร ดานขอมลหลกสตรฝกอบรม สอ เนอหา บทเรยนอเลกทรอนกส ดานระบบเครอขายคอมพวเตอร การรกษาความปลอดภยระบบขอมลอยางเปนระบบ สามารถน าไปใชเปนขอมลในการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ตอไป

7. ลดคาใชจายดานการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ในระยะยาว เนองจากการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา ผานระบบเครอขายอนเทอรเนต ดวยระบบบรหารจดการการฝกอบรม (Training Management System: TMS) จะท าใหใชทรพยากรไดคมคา และด าเนนการพฒนาโดยการบรหารหลกสตรทมคณภาพและการจดการทควบคมโดยผเชยวชาญอยางเปนระบบ

การสมครเขารบการอบรม ขนตอนการสมคร (กรณสมครใหม) 1.Click ท เมน ลงทะเบยน 2.กรอกขอมล หมายเลขบตรประชาชน 13 หลก 3.ระบบจะตรวจสอบวาเปนผทมขอมลในฐานขอมลหรอไม หากมขอมลอยแลวจะถอวาเปนผทเคยสมครเขาระบบในรนกอน ระบบจะน าขอมลมาแสดงผลเพอใหตรวจสอบหรอแกไขอกครง หากยงไมมขอมลระบบจะกรอกใหใหม 4.ท าการกรอกขอมลหรอแกไขขอมลใหครบถวนและท าการจดเกบ 5.ในกรณทลงทะเบยนใหม ระบบจะสงจดหมายอเลกทรอนกส ( e-mail )ไปยงผสมคร 6.ผสมครจะตองท าการเปด e – mail ของทานและท าการ click: Reply เพอสงกลบไปทระบบเพอยนยนการลงทะเบยนใชงานระบบ UTQ Online ได หมายเหต 1.ผสมครจะตองม e – mail address ทเปนจรง มฉะนนจะไมสามารถเขาสระบบได 2.เมอสมครไดแลว ระบบจ าท าการจายหลกสตรรายวชาเฉพาะใหโดยอตโนมต 3.ส าหรบหลกสตรรายวชาเลอกตามภาระงานและหลกสตรรายวชาเลอกทวไป สามารถเลอกเรยนไดตามความสนใจ

Page 34: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

40

ขนตอนการสมคร (กรณทเคยสมครแลว) 1.ปอนหมายเลขประจ าตวประชาชน ในชอง Username และ Password ( หมายเลข 6 หลกทายของหมายเลขโทรศพท ) 2.เมอปอนไดถกตอง ระบบจะแสดงขอมลประจ าตวผเรยน 3.ระบบจะใหท าการปรบแกไข ขอมลประจ าตวของผเรยน 4.หลงจากนนสามารถเขาสระบบ UTQ Online หมายเหต 1.ในกรณทลม Password แลวกรอกขอมลตามทก าหนด 2.เปด e – mail เพอรบ Password 3.ใช Password ทระบบแจกใหเขาสระบบ 4.เมอเขาสระบบไดแลว ระบบจะท าการจายหลกสตรรายวชาเฉพาะใหผเรยนโดยอตโนมต 5.ส าหรบหลกสตรรายวชาเลอกตามภาระงานและหลกสตรรายวชาเลอกทวไป สามารถเลอกเรยนไดตามความสมครใจ วธการอบรมผานระบบ UTQ Online 1.Login โดยใช Username หมายเลขบตรประจ าตวประชาชนและใช Password ตามทก าหนด 2.เมอ Login ไดแลว จะเหนรายวชาทมสทธเขาอบรม 2.1 หลกสตรรายวชาเฉพาะ ( 1-2 หลกสตร โดยระบบสมครใหโดยอตโนมต ) 2.2 หลกสตรรายวชาเลอกตามภาระงาน อยางนอย 1 หลกสตร 2.3 หลกสตรรายวชาเลอกทวไป อยางนอย 1 หลกสตร 3.เขาสหลกสตรรายวชาทตองการอบรมในขณะนน โดย Click ทชอวชา 4.ปฏบตตามค าแนะน า 4.1 ท าแบบทดสอบกอนการอบรม ( Pretest) 4.2 เขาอบรม หนวยการอบรมท 1 4.3 ท าแบบทดสอบหลงการอบรมประจ าหนวยท 1 4.4 ท าแบบทดสอบหลงการอบรม (Posttest ) 5.เขารวมสนทนาในกระดานสนทนา ทกประเดนทวทยากรตงประเดนสนมนาไว 6.ระบบจะนบจ านวนครงการเขารวมสนทนาและจะมกาประเมนผลจากการรวมสนทนาและการท าแบบทดสอบหลงการอบรม

Page 35: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

41

หมายเหต 1.ระบบ UTQ Onlineจะเสนอบทเรยนในแตละหนวย เมอท าการทดสอบกอนการอบรม 2.เมอท าแบบทดสอบทายหนวยการอบรมแลว ระบบจะเสนอบทเรยนในหนวยตอไป 3.หากเรยนจบทกหนวยการอบรมแลว ระบบจะเสนอแบบทดสอบหลงการอบรม 4.เมอท าแบบทดสอบหลงการอบรมแลวระบบจะท าการประมวลผลและประเมนผลสมฤทธทางการอบรมทนท การพมพวฒบตร วธการด าเนนการ 1.เมอผเขารบการอบรมท าการอบรมตามบทเรยนทก าหนดให และผานการสอบหลงการอบรมแลว

2.ระบบจะท าการประมวลผลและแจกวฒบตรใหตงแตวนทสอบหลงการอบรม 3.สามารถ Download File และ Print วฒบตรไดดวยตนเองโดย Click ท Download

วฒบตร 4.เมอท าแบบทดสอบหลงการอบรมเสรจแลว ระบบจ าท าการประมวลผลและประเมน

ผลสมฤทธการอบรมจะไดวฒบตรใบท 4 2.7 e - Training

e-Training เปนการฝกอบรมผานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เปนค าทปรบมาจาก e-Training หรอ electronic learning ซงหมายถงกระบวนการจดการเรยนการสอนผานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) และสออเลกทรอนกสอน ๆ ทเหมาะสม ซงจะชวยลดขอจ ากดดานเวลาและสถานทระหวางผเรยนและผสอน ชวยใหผเรยนสามารถเรยนไดตามความตองการและความจ าเปนของตนไดอยางตอเนองตลอดชวต ประเทศไทยไดมการน าเทคโนโลย มาชวยในการเรยนการสอนเปนเวลาหลายสบปแลว โดยเรมตงแตการใชคอมพวเตอรเปนเครองมอในการเรยนการสอนวชาคอมพวเตอร จากนนพฒนามาเปนสอคอมพวเตอรชวยสอน หรอ CAI (Computer Assisted Instruction) ซงในปจจบนไดมการพฒนามาเปนการเรยนการสอนผานเวบ หรอ WBI (Web Based Instruction) ทสามารถเผยแพรไดอยางรวดเรวมากกวาสอ CAI และเทคโนโลยลาสดทน ามาใชในการจดการเรยนการสอน กคอ e-Learning เพราะเปนระบบทมประสทธภาพสงในการจดการเรยนการสอน ท าใหทงผเรยนและผสอนเกดความสะดวกและประหยดเวลาไดมาก สามารถสอนเนอหาและตดตามผลการเรยนของผเรยนไดอยางรวดเรวและเปนปจจบน (ถนอมพร (ตนพพฒน) เลาหจรสแสง, 2545)

Page 36: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

42

ลกษณะส าคญของ e-Training 1. Anywhere, Anytime and Anyone คอ เรยนทใดกได เวลาใดกได และเรยนกบใครกไดตามความตองการของผเรยน เพราะเวบไซตใหบรการตลอด 24 ชวโมง รวมทงสามารถจดท าเปนชด CD เพอใชในลกษณะ offline ใหกบผเรยนทสนใจแตยงไมพรอมในระบบอนเทอรเนต 2. Self-Directed Learning ผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเองโดยอสระ การบรรลจดประสงคการเรยนรแตละเนอหา ไมจ าเปนตองเหมอนกนหรอพรอมกบผเรยนรายอน ผสอนมสถานะเปนผชวยเหลอผเรยน ในการคนหา การประเมน การใชประโยชนจากเนอหาหรอจากสอรปแบบตาง ๆ 3. Multimedia สอทน าเสนอในเวบ ประกอบดวยขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหวและเสยง ตลอดจนวดทศน อนจะกระตนการเรยนรของผเรยนไดเปนอยางด มการออกแบบการเรยนการสอนอยางมระบบ และมเครองมอทวดผลการเรยนได 4. Non-Linear ผเรยนสามารถเลอกเรยนเนอหาทน าเสนอไดตามความตองการ 5. Interactive มระบบปฏสมพนธกบผเรยน และสามารถเรยนรรวมกนได ดวยความสามารถของเอกสารเวบทมจดเชอม (links) ยอมท าใหเนอหามลกษณะโตตอบกบผใชโดยอตโนมต และผเรยนยงสามารถตดตอกบวทยากรผานระบบเครอขายคอมพวเตอรโดยใชโปรแกรมชนดตาง ๆ ท าใหผเรยนกบผสอนสามารถตดตอกนไดอยางรวดเรว การจดการเรยนการสอนแบบ e-Learning สนต วจกขณาลญฉ (2542) กลาววาการน าเอาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร หรอ ICT: Information Communication and Technology มาประยกตใชในการจดการเรยนการสอนสามารถด าเนนการไดหลายรปแบบ เชน การสอนโดยใชคอมพวเตอรชวย (Computer Assisted Instruction) การเรยนในรปแบบอเลคทรอนกส (e-Learning) การเรยนโดยใชการสอสารทางไกล (Distance Learning) ภายใตความเชอเกยวกบศกยภาพของเทคโนโลย ในปจจบนทจะใหผเรยนเขาถงแหลงการเรยนรทมอยมากมาย หรอในโลกแหงความร (World Knowledge) ซงผเรยนมความสามารถทจะเรยน เวลาใด สถานทใด หรอแมกระทงจะเรยนรกบใครกไดตามความสนใจของแตละคน ซงจะเกดความยดหยนในการเรยนรมากขน การน า ICT มาประยกตใชในการเรยนร โดยเฉพาะการเรยนการสอนผานเครอขายคอมพวเตอรนน ผเรยนตองมทกษะและปฏสมพนธเพอการเรยนรกบผสอน ผเรยน หรอผเชยวชาญในสาขาตาง ๆ ทวโลก ดงนนการสรางสงแวดลอมบนเครอขายและการออกแบบการเรยนการสอนจงเปนปจจยหลกทผสอนจะตองหากลยทธตาง ๆ ทจะสามารถจงใจผเรยนใหสามารถเรยนร และ

Page 37: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

43

เขาถงขอมลขาวสารไดอยางมประสทธภาพ ทงนการสรางสงแวดลอมแหงการเรยนในมตทไมมขอบเขตจ ากด ดวยระยะทางและเวลาทแตกตางกนของผเรยน (learning without boundary) จะเปนสงทชวยสนบสนนศกยภาพการเรยนดวยตนเอง กลาวคอผเรยนสามารถเลอกสรรเนอหาบทเรยนทน าเสนอในรปแบบตาง ๆ ไดดวยตนเอง ผเรยนสามารถควบคมการเรยนดวยตนเอง โดยเลอกเนอหาบทเรยนตามความตองการและเรยนตามก าหนดเวลาเหมาะสมและสะดวกของตนเอง การเรยนการสอนผานเครอขายเปนการประยกตวธการสอนแบบพทธพสย (Cognitive) ภายใตสงแวดลอมการเรยนแบบการสรรคสรางความร (Constructivist) และการเรยนแบบรวมมอกนเรยนร (Collaborative learning) โดยอาศยการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Learner-centered) และการเรยนแบบปฏสมพนธกบผอน (Learner interaction) ทจะน าไปสการตอเตมจากความรและประสบการณทมมากอนของผเรยนซงแตกตางกน และเนนบทบาทของแรงจงใจจากภายในของผเรยนทมทกษะในการตรวจสอบและควบคมการเรยนของตนเอง ทงนจดเดนคอในการเรยนแบบนผสอนจะเสนอเนอหาและเชอมโยงองคความรทเกยวของ กบฐานความรและประสบการณของผสอน หรอเชอมโยงไปยงฐานขอมลภายนอก (External link) ผเรยนจะเลอกขอมลเนอหาและเชอมโยงตามประสบการณและพนฐานความรเดมทเรยนอย เพอการเรยนรของตนเอง การควบคมการเรยนจะอยทตวผเรยนโดยสมบรณ ดงนนผเรยนควรมวฒภาวะทเหมาะสมและมทกษะในการตรวจสอบการคดของตนเอง (Metacognitive skill) และมแนวทางในการเรยนรดวยตนเอง (Self-Directed Learning) ควบคมและตรวจสอบตนเองได (Self-monitoring) การออกแบบการจดการเรยนการสอนแบบ e-Learning ตองค านงถงประเดนตาง ๆ ดงน

1. การก าหนดจดประสงคการเรยน พรอมทงเนอหาสาระหลก โดยไมค านงถง เนอหาสนบสนนอน ๆ ทงนเปนการยดหยนกบผเรยน สามารถเลอกศกษาตามความสนใจแตอาจจดเนอหาทเกยวของสนบสนนการเรยนเพอจดประสงคหลก โดยการเชอมโยงเนอหาตาง ๆ แบบภายใน (Internal link) หรอใชเนอหาของกลมผสอนอน ๆ ทไดตรวจสอบแลววาจะใหเนอหาทเปนประโยชนสนบสนนเนอหาหลก และท าการเชอมโยงไปสภายนอกได (External link) ผเรยนสามารถเลอก ควบคมเนอหา จดหมายปลายทางของการสอนจงมผลออกมาทแตกตางในแตละผเรยน

2. เนอหาสาระ การเรยนทเนนจดประสงคเพยงอยางเดยวนนไมเพยงพอ แตตอง เปนวธทยดหยนและเออตอการตดตามประสบการณของผเรยนดวย ผเรยนสามารถเชอมโยงเนอหาหนงไปยงอกเนอหาหนง ซงเปนพนฐานความคดของการใชพนฐานความรอยางหนงทเออตอเนอหาใหม เพอการเรยนแบบตอยอดและสงเคราะหความรขนใหม

3. แรงจงใจตอการเรยน จากความคดในการสรางความสมพนธหรอปฏกรยาของ

Page 38: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

44

ผเรยนตอคอมพวเตอร (User interface) จะชวยสรางแรงจงใจของผเรยน โดยการออกแบบบนจอภาพใหงายตอการเขาถงขอมลและงายตอการตดตาม ทงในแงของเนอหาและองคประกอบ และตองแฝงไปดวยความทาทาย ความอยากรอยากเหนของผเรยน เชนการออกแบบเนอหาโดยวธการคนพบ (Discovery-based instruction strategies) นอกจากแรงจงใจจากการทผเรยนมปฏสมพนธกบเนอหาบนจอคอมพวเตอรโดยผสอนแลว แรงจงใจตอเนองยงไดจากการปฏสมพนธกบผสอนและผเรยนอน ๆ ดวย

4. รปแบบการจดชนเรยน โดยจดกจกรรมทใหผเรยนเรยนดวยคอมพวเตอรแลว

ยงเปดโอกาสหรอชองทางใหสอสารกบผเรยนอนเพอการศกษา รวมทงกบผเชยวชาญในเนอหา

นนๆ ซงการสอสารบางครงไดพฒนาการปฏสมพนธในรปแบบการสรางเปนชมชนเสมอนจรง (Virtual community) หรอสอสงคมออนไลน (Online social media) ผเรยนสามารถตดตอกนบนเครอขายคอมพวเตอร

5. กลยทธการสอน โดยเนนบทบาทของผเรยนใหมากขน เชน การเรยนแบบ

คนพบ แบบบทบาทสมมต หรอแบบโครงการรวม บทบาทผสอนจงมแนวโนมเปลยนไปเปนผทแนะน าทาง ชน าวธเรยน เปนพเลยงใหค าปรกษาและอ านวยความสะดวกใหกบผเรยน สนบสนนใหผเรยนใฝการเรยนรและเปนผเรยนรทสามารถพงตนเองและตรวจสอบตนเองได การประเมนผล โดยการปอนกลบจากเครองคอมพวเตอรหรอผสอนประเมนผลปอนผลกลบ และชแนะเปนรายบคคลและจ าเปนตองใหผเรยนไดมโอกาสตรวจสอบ และประเมนตนเองกบวตถประสงคของการเรยน

6. การออกแบบกจกรรมการเรยนผานเครอขายคอมพวเตอรนน ยงตองค านงถง

รปแบบการเรยนของผเรยน (Learning style) การจดสภาพแวดลอมทางการเรยนโดยเฉพาะในเรองการปฏบตงานของผเรยน เพราะสงเหลานจะเปนอปสรรคทส าคญยงตอผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนเปนอยางยง ดงนนแนวคดการจดกจกรรมการเรยน โดยเนนกระบวนการนน อาจยดแนวปฏบต ดงน

1) ผเรยนเปนผกระท า (active learner) โดยทผเรยนจะตองใหความ

สนใจกระบวนการเรยนรลงมอกระท าดวยตนเองและมประสบการณตรงในการเรยนร โดยเฉพาะ

การสรางสรรคความร (Construction) ผเรยนจะตองปรบความคดหรอความรใหมใหเขากบความรทมอยเดม เพอใหเกดความเขาใจ และการเรยนรอยางมความหมาย

2) การรวมมอกนเรยนร (Collaboration) ผเรยนจะตองค านงถงกจกรรม

Page 39: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

45

การเรยนโดยการสรางชมชนแหงการเรยนร มทกษะทางสงคม เชอมโยงประสบการณและแลกเปลยนความรกบบคคลอน ๆ ได

3) มความใสใจและสนใจ(Intention)โดยผเรยนตองมความกระตอรอรน

และตระหนกรวมทงใสใจเพอไปสเปาหมายของการเรยน

4) การพดคย สอสาร (Conversation) ทงนผเรยนจะตองสรางนสยหรอ

5) สรางกระบวนการ ทกษะในการโตตอบกบบคคลอน ๆ ได

6) การอยบนบรบทตามสภาพจรง (Contextualized) โดยทงานการ

เรยนรตาง ๆ ตองสอดคลองกบสภาพความเปนจรงของสงคม อาจจดในรปสถานการณจ าลองทเกยวของกบผเรยน

7) การสะทอนผล (Reflection) ซงผเรยนจะตองมปฏกรยาโตตอบเพอ

การสะทอนผลความคด หรอผลการเรยนรของตนได 7. ความพรอมของอปกรณและระบบเครอขาย เนองดวยการเรยนการสอนผาน

ระบบเครอขายคอมพวเตอร เปนการปรบเนอหาเดมสรปแบบใหม จ าเปนตองมเครองมอ อปกรณ และระบบเครอขายทพรอมและสมบรณ เพอใหไดบทเรยนดจตอลทมคณภาพ และทนตอความตองการเรยน ผเรยนสามารถเลอกเวลาเรยนไดทกชวงเวลาตามทตองการ

8. ทกษะการใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตของผเรยนและผสอน ซงตองม

ความรและทกษะทงดานคอมพวเตอรและเครอขายอนเทอรเนตพอสมควร โดยเฉพาะผสอนจ าเปนตองมทกษะอน ๆ ประกอบเพอสรางเวบไซตการสอนทนาสนใจใหกบผเรยน

9. ความพรอมของผเรยน ผเรยนจะตองมความพรอมทงทางจตใจ และความรคอ

จะตองยอมรบในเทคโนโลยรปแบบน ยอมรบการเรยนดวยตนเอง มความกระตอรอรน ตนตว ใฝร มความรบผดชอบ กลาแสดงความคดเหนและศกษาความรใหม ๆ

10. ความพรอมของผสอน ผสอนจะตองเปลยนบทบาทจากผแนะน า มาเปน ผอ านวยความสะดวก ยดผเรยนเปนศนยกลาง กระตนใหผเรยนเกดความอยากรอยากเหน อยากเรยนร กระตนการท ากจกรรม เตรยมเนอหาและแหลงคนควาทมคณภาพ รวมทงความพรอมดานการใชคอมพวเตอร การผลต บทเรยนออนไลน และการเผยแพรบทเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต

ขอดของการจดการเรยนการสอนแบบ e-Learning 1. เอออ านวยใหกบการตดตอสอสารทรวดเรว ไมจ ากดเวลาและสถานท รวมทง

บคคล

2. ผเรยนและผสอนไมตองการเรยนและสอนในเวลาเดยวกน

Page 40: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

46

3. ผเรยนและผสอนไมตองมาพบกนในหองเรยน 4. ตอบสนองความตองการของผเรยนและผสอนทไมพรอมดานเวลาและระยะทาง

ในการเรยนไดเปนอยางด 5. ผเรยนทไมมความมนใจ กลวการตอบค าถาม ตงค าถาม ตงประเดนการเรยนรใน 6. หองเรยน มความกลามากกวาเดม เนองจากไมตองแสดงตนตอหนาผสอนและ 7. เพอนรวมชน โดยอาศยเครองมอ เชน e-mail, Web board, Chat, Online social

media แสดงความคดเหนไดอยางอสระ

ขอเสยของการจดการเรยนการสอนแบบ e-Learning 1. ไมสามารถรบรความรสก ปฏกรยาทแทจรงของผเรยนและผสอน 2. ไมสามารถสอความรสก อารมณในการเรยนรไดอยางแทจรง 3. ผเรยนและผสอน จะตองมความพรอมในการใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนต ทง

ดานอปกรณและทกษะการใชงาน

4. ผเรยนบางคนไมสามารถศกษาดวยตนเองได หลกสตรฝกอบรมแบบ e-Training เมธ ปยะคณ ( 2547 ) สรปคณลกษณะส าคญของ e-Training ไวดงน

สงส าคญคอขนตอนของการสรางหลกสตร เพอใหผเรยนเกดการเรยนร บรรลตามวตถประสงคมากนอยแคไหนเปนสงททาทายส าหรบผทจะด าเนนการ หรอบรหารจดการในลกษณะของการจดท าหลกสตรแบบ e-Training สงส าคญคอการออกแบบและพฒนาหลกสตรเพอการเรยนการสอนเปนกระบวนการของการสรางหลกสตรอยางเปนขนตอนและเปนระบบ ของการฝกอบรมโดย มการวางแผนการใชสอประกอบการฝกอบรมส าหรบการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนดไวอยางชดเจน ซงการสรางหลกสตร e-Training สรปไดดงน ขนตอนท 1 การวเคราะห คอ วเคราะหเนอหาหลกสตร จะตองก าหนดวตถประสงคของหลกสตรทชดเจน วางเปาหมายวาหลกสตรนสรางใหใครเปนผเรยน เรยนแลวไดอะไร มวธการเรยนอยางไร มสอเสรมประกอบอยางไรบาง ขนตอนท 2 การออกแบบเนอหาหลกสตรมรายละเอยดตางๆอยางไรบาง เปนการก าหนดโครงสรางของหลกสตรทงหมด เพอใหเหนหนาตาของหลกสตรทงหมดวามวธการในลกษณะของการเรยนอยาไร มรายละเอยดเนอหาตรงไหนทจะตองเนนย า มสอเสรมทจะใชในการใหประสบการณการเรยนรผเรยน ขนตอนท 3 การพฒนา คอการจดท าเนอหาหลกสตรใหมความชดเจนขน

Page 41: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

47

ขนตอนท 4 การด าเนนการ เมอไดหลกสตรมาแลวกลองน ามาใชดวาจะตองมการปรบปรงแกไขอะไรบาง มลกษณะเนอหาทออนไป หรอเพมเตม ปรบปรงเพอใหผเรยนเกดการเรยนรในการทจะท าหลกสตรใหเกดความสมบรณยงขนเปนลกษณะของขนตอนด าเนนการคอการทดลองใช ขนตอนท 5 การตรวจสอบผลการด าเนนการ ซงเปนขนตอนสดทายหลงจากเราไดลองใชหลกสตรแลว ลองตรวจสอบวาผลเปนอยางไร น ามาพฒนาปรบปรงและหาขอสรปส าหรบแกไขใหสมบรณ

หลกสตรฝกอบรมแบบ e-Training จะเนนความส าคญของการจดกจกรรมการ ฝกอบรมและน าศกยภาพของเทคโนโลยสารสนเทศมาประยกตใช ทงน สนต วจกขณาลญฉ (2545, 2549) ไดศกษาวจยการออกแบบและการประเมนผลการเรยนรผานระบบ e-Training ซงคนพบคณลกษณะ 3 ประการทใชเปนแนวทางการออกแบบกจกรรมการเรยนร online คอ

1. รปแบบวธการจดกจกรรมตองมหลากหลาย เพอเออตอวธการเรยนรทแตกตางกน ของผเรยนท าใหผเรยนมทางเลอกในการเรยนร ซงสามารถเกดขนตลอดเวลา การน าวธทยดหยน (Flexible approach) มาใชในการเรยนการสอนเพอใหผเรยนมวธการเรยนรไดหลายวธ เชน การเรยนแบบเปด (Open learning) การเรยนทางไกล (Distance learning) การเรยนโดยใชสอคอมพวเตอร (Computer mediated learning) หรอการเรยนรดวยตนเอง (Self-Directed Learning) ซงจะชวยสงเสรมใหผเรยนสามารถเรยนรไดมากและรวดเรวและเขาถงแหลงเรยนรไดงาย รวมทงสามารถเรยนรไดดวยตนเองและเรยนรไดตลอดเวลา ตามศกยภาพและความสนใจของตนเอง

2. เนนผเรยนเปนส าคญ โดยเนอหาและกจกรรมตองตอบสนองความสนใจของ ผเรยน และผเรยนสามารถเรยนไดเตมศกยภาพ โดยเนนการพฒนาประสบการณการเรยนรของผเรยน ดงนน การจดสภาพการเรยนรควรจดในลกษณะ ดงตอไปน

1) ใหผเรยนมอสระในการเลอกเวลาเรยนและสถานทไดตามความตองการ

2) ตองการจดหนวยการเรยน (Modules) หรอโปรแกรมการเรยนรในรปแบบตาง ๆ เพอใหผเรยนสามารถเลอกเรยนเนอหาไดตามความสนใจ และสามารถเลอกทจะเรยนกบผสอนและเพอนคนอน ๆ ไดหลากหลาย

3) การประเมนผลจะตองสอดคลองกบการท ากจกรรมการเรยน อาจจดไดหลากหลายใหเปนทางเลอกในการเรยนการสอนไดแก การเรยนเปนค หรอการเรยนเปนกลมเลก ๆ หรอเรยนโดยการปรกษากบผสอน

4) เนนใหผเรยนลงปฏบตหรอลงมอกระท าดวยตนเอง (Active learners) ไมใชการเรยนแบบเปนผรบ (Passive learners) แตฝายเดยว

Page 42: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

48

5) การเพมความยดหยนในการเรยนการสอน ท าไดโดยการปรบกระบวนกระบวนการเรยนการสอนใหมความสมพนธกบผเรยน กลาวคอ

(1) ดานโครงสรางของหลกสตร การจดโครงสรางหลกสตรตองเปนหลกสตรทเปนทางเลอกตามความสนใจของผเรยน ไมใชเปนหลกสตรหรอวชาทถกบงคบใหเรยน

(2) ดานเนอหาของหลกสตร การจดเนอหาของหลกสตรตองเปนหลกสตรแกนผนวกกบโครงงานหรอกรณศกษา หรอเปนสญญาการเรยนทผสอนกบผเรยนรวมกนก าหนด ไมใชผสอนเปนผออกแบบการเรยนทงหมด

(3) ดานวธการจดการเรยนการสอน วธการจดการเรยนการสอนตองเนนการเรยนรจากปญหา สถานการณทก าหนด รวมทงการเรยนรดวยตนเอง

(4) ดานการปฏสมพนธ ตองมปฏสมพนธในการเรยน มการประชมปรกษารวมกนระหวางผสอนกบผเรยน และผเรยนกบผเรยน หรอมผสอนเปนผใหค าปรกษา ไมใชผสอนเปนผน าเสนอ

(5) ดานการประเมนผล ตองเปนการประเมนโดยกลมเพอนและการประเมนตนเองหรอมการประเมนผลรวมกนไมใชใหผสอนเปนผประเมนเพยงคนเดยว

3. มแหลงเรยนรทมคณภาพซงผเรยนสามารถเขาถงไดอยางรวดเรว ทกเวลา ทกสถานท ทงน การเรยนรอยางยดหยนมพนฐานมากจากการเรยนโดยใชแหลงขอมลเปนฐาน เพอใหผเรยนสามารถ

1) เขาถงแหลงขอมลการเรยนรทหลากหลาย 2) วางแผนการใชแหลงขอมลเพอเปาหมายตาง ๆ 3) เลอกและวเคราะหขอมลจากเนอหาทก าหนดให และน าเสนอในรปแบบ

ของการรายงาน

4) พฒนาทกษะการจดการขอมล และสามารถน าไปประยกตใชไดอยางม ประสทธภาพ

ส าหรบการออกแบบกจกรรมการเรยนรนน มเปาหมายเพอใหผเรยนเกดการเรยนรในสาระทตองการ เปนไปตามจดประสงคทก าหนดไว โดยผสอนตองเตรยมการกอนด าเนนการจดการเรยนการสอน ซงขนตอนส าคญ มดงน

1.วเคราะหผเรยน การวเคราะหผเรยน ในดาน ระดบชนเรยน วย รวมถงความรพนฐานใน

เรองทผสอนจะสอน ซงการวเคราะหขอมลเหลาน จะท าใหผสอนทราบถงพฤตกรรมของผเรยน ความสนใจและความตองการตาง ๆ การจดกจกรรมกยอมทจะสอดคลองกบสภาพจรงของผเรยน

Page 43: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

49

หากผเรยนยงไมมความพรอมมากนก ผสอนจะตองหาทางทจะเพมความสนใจและใหความชวยเหลอไดมากขน

2.วเคราะหเนอหา การออกแบบการสอนโดยใชสออเลกทรอนกส จะแตกตางกบสออน ๆ

ทงนผเรยนตองใชเครองมออเลคทรอนคสเปนเครองชวยในการเรยน เชน คอมพวเตอร เครองเลน VDO หรอ CD เปนตน ดงนการบรรจเนอหาสาระตาง ๆ เขาไป ควรค านงถงปจจยทสงผลกระทบตอผเรยน เชน ปรมาณเนอหาตอหนาจอ ไมควรมากเกนไป เพราะจะท าใหเกดความเครยดขณะทศกษาเนอหา การใชขนาดตวอกษรเลก-ใหญเกนไปอาจท าใหเกดผลตอสายตาของผเรยน สงเหลานผสอนตองวเคราะหเนอหา โดยมรายละเอยด ดงน

1) ปรมาณมากนอย ควรแบงเปนหนวยยอย ๆ ซงจะท าใหผเรยนสามารถเรยนรใน เนอหายอย ๆ นน ควรจดเพยง 1 มโนมต

2) ความยากงายของเนอหาเปนสงส าคญ โดยผเรยนยอมเรยนจากเนอหาทงาย ๆ กอน หากสามารถใหผเรยนรผลการเรยนของตนเองเปนระยะ ๆ จะเปนแรงกระตนใหผเรยนมความสนใจทจะเรยนในเนอหาทมความยากมากขนตอไป

3) ลกษณะเนอหา ผสอนตองบอกไดวาเนอหาสาระทด าเนนการสอนนเปนเนอหา ทฤษฎ หรอปฏบต ทงนการน าเสนอเนอหาสาระทเปนทฤษฎสวนใหญจะเนนกระบวนการทางสมอง ใหเกดความร ความจ า สามารถอธบายหรอบอกไดวาจะน าไปประยกตใชไดอยางไร รวมทงการวเคราะหแยกแยะ เปนตน สวนเนอหาสาระทจะเนนการปฏบตนน ผเรยนจะผานระบวนการพฒนาความรความจ ามาระดบหนงแลว และน ามาสการใชทกษะปฏบตจากสภาพจรงมากขน ดงนนการก าหนดกจกรรมใหผเรยนยอมแตกตางกนไปตามลกษณะของเนอหาและจดประสงคการเรยน

3.ก าหนดผลการเรยนรทคาดหวง ผสอนตองก าหนดผลการเรยนรทคาดหวงในแตละหนวย

การเรยนยอย ๆ นน เพอใหผเรยนไดทราบ เพอทจะก าหนดวธการเรยนของตนเอง ทงนผเรยนแตละคนมรปแบบการเรยน (Learning style) ทแตกตางกน หากผเรยนทราบถงผลการเรยนรทคาดหวงยอมท าใหผเรยนสามารถก าหนดวธการทจะเรยนเพอใหไปถงเปาหมายอยางมประสทธภาพ การก าหนดผลการเรยนรทคาดหวงจะตองครอบคลมและสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรของหลกสตรนนดวย

4. ก าหนดขนตอนการท ากจกรรม การก าหนดขนตอนการด าเนนกจกรรม ยอมท าให ผสอนจดการเรยนการสอนอยางเปนระบบและมขนตอน สวนผเรยนกทราบวาตองท าอะไรกอน หลงและจะตองมผลงานหรอชนงานลกษณะใด

การพฒนาการฝกอบรมแบบ e – Training มขอพจารณา 1.สงส าคญอนดบแรก คอ ตองตดสนใจใหไดวาเราตองการใหผอบรมเรยนร และ

Page 44: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

50

สามารถอะไรไดเมอสนสดการเรยนในหลกสตร หรอในวชานน โดยมงเนนไปทกจกรรมและงานทสอดคลองกบเปาหมายดวยความสนก ผลลพธทไดคอเรยนแลวจะตองสนกไมเบอและสงส าคญคอตองตรงตามวตถประสงคอยางชดเจนนนคอผลลพธทเกดขน 2.การทดสอบการเรยนรทเปนเครองชวด ทจะทดสอบผอบรมหรอผเรยนทงกอนและหลงอาจท าเปนรายบคคลกไดเปนกลมกได นอกจากนจะมการใหบนทกขอมลเบองตนของผอบรมและตดตามความกาวหนาของการเรยนของผเรยน แตตองระลกเสมอวาการทดสอบจะสามารถชวดผลลพธทเกดขนอยางชดเจนและมวธการระดมสมองหรอ สามารถระบเกณฑทวดไดหรอการใชภาษาทถกตองไมก ากวมนนคอ เปนการทดสอบของการเรยนรวาเราจะสามารถวดผล คอสามารถชวดออกมาไดผลทไดเปนไปตามนนอยางชดเจน 3.กจกรรมการฝกอบรม หมายถงการรวมกนอภปราย การจดท าโครงงานหรอการสมภาษณ มการสรปบทเรยน การจดท ารายการแลออกแบบในสวนของเวบไซต เพอน าเสนอผลงานของผเรยน คอในสวนของขนตอนของกจกรรมการฝกอบรม 4.การเรยนรในชนเรยนเปนการสรางสภาพแวดลอม ลกษณะออนไลนเกดปฏกรยาการเรยนรรวมมอกนทงนการออกแบบเนอหาหลกสตร ในลกษณะของการออนไลนจะตองมขอแนะน าชดเจนดวย จะตองมหองประชม สมมนาหรอสามารถทจะถายโยงกน การเรยนรระหวางกนไดอยางชดเจน คอลกษณะของการเรยนรทเกดขน 5.การใชเทคโนโลยถอวาเปนวธการส าคญ ทจะท าการฝกอบรมแบบอเทรนนงใหประสบผลส าเรจ โดยเฉพาะระบบออนไลน 6.การวดประเมนผลหลกสตรการฝกอบรม เปนเครองมอทส าคญทเปนตวชวดถงผลส าเรจทเกดขนในทกๆดานวาเนอหาหลกสตรเปนอยางไร การเรยนรของผเรยนบรรลวตถประสงคของหลกสตรหรอไม สะทอนถงกจกรรมตางๆทก าหนดไวและน าไปสผลส าเรจของหลกสตรแคไหนสงส าคญในภาพรวมของการพฒนาอเทรนนง สงแรกคอ จะตองมผช านาญการในเนอหานนๆ ส าคญท 2 คอจะตองมผออกแบบในลกษณะของโครงสรางเนอหาหลกสตรและส าคญขอท 3 คอจะตองมกราฟฟกดไซเนอรเปนผออกแบบจะใชการเรยนรในลกษณะไหน จะตองมการวางแผนใหไดภาพทจงใจ สงส าคญท 4 คอโปรแกรมเมอร เปนลกษณะของการทจะใชเครองคอมพวเตอรในสวนทใสเขาไปในเวบตางๆ โดยสรป 4 ขอนถอวาจะตองประสานซงกนและกนในการการทจะท าใหหลกสตรอเทรนนงเกดความสมบรณทสด เทคโนโลยตางๆทน ามาใชกบอเทรนนงจะมหลายๆสงทเกดขน เชน E- Mail จดหมายอเลกทรอนกส เวบบอรด กระดารสนทนา หรอชทรมหองสนทนากได นอกจากนยงมการประชมทางไกลผานจอภาพกสามารถท าไดหรอเปนลกษณะของภาพเคลอนไหว 3D เวบเพจตางๆรวมทงในสวนของ E – Book เปนหนงสอ

Page 45: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

51

อเลกทรอนกสตางๆคอเทคโนโลยทน ามาใชเสรมสนบสนนการเรยนรตรงนใหเกดขนอยางชดเจนเพอบรรลวตถประสงคของหลกสตร ประโยชนของการน า e – Training มาใช คอทงประหยดเวลา ประหยดคาใชจาย ผเรยนสามารถเลอกอบรมวชาทตองการจากหลายๆเวบไซตได บางเวบไซตมตวอยางใหผอบรมไดทดลองเรยนกอน นนกเปนผลดและท าไดทนท ทกททกเวลาไดไมตองรอใคร ผเรยนสามารถจดตารางเรยนไดตามความตองการ ผเรยนรสกเปนอสระเปนตวของตวเอง สามารถทราบผลการเรยนไดทนทเพราะมผลตอบสนองอยางตอเนองในระหวางการเรยนดวย จงท าใหผเรยนสามารถก าหนดความเรวในการเรยนดวยตนเองเมอศกษาบทเรยนใดไมเขาใจกสามารถทบทวนใหมหรอขามบทเรยนทรแลวไปเลยกได นอกจากนการใชกระดานสนทนาหรอกระทตางๆชวยใหผเรยนไดมาเปดด กจะตอบค าถามใหเพอนทรวมเรยนกจะทราบถาทราบกจะตอบค าถามใหดวย มความอสระและมความกวางขวางในการเรยนรใครกเขามาเรยนได 2.8 การฝกอบรมผานเวบ การเรยนการสอนผานเวบ มลกษณะโดดเดน คอผเรยนสามารถเรยนเวลาใดกได สถานทใดกได ทมความพรอมดานการเชอมตอระบบ สามารถใชเครองมอตางๆ เชน E-Mail Chat Webboard Newgroup สอสารกบเพอนๆผสอนหรอบคคลอนๆทสนใจแลผเชยวชาญตางๆแตผเรยนไมตองเขาชนเรยน เขาโรงเรยนเพราะถอวาเวบไซตเปนเสมอนหองเรยนหรอโรงเรยน หนงสอเนอหาการเรยนถกแทนทดวยเนอหาดจทอลลกษณะตางๆ ทงขอความภาพนงภาพเคลอนไหว เสยงและวดทศนตามแตลกษณะของเวบไซต ส าคญทสด คอผเรยนทไมกลาแสดงออกในหองเรยนปกต จะกลาแสดงออกและแสดงความคดเหนไดมากกวาเดม ทงนผวจยเกยวกบทฤษฎการเรยนรและรปแบบการเรยนการสอนทเกยวของกบการเรยนการสอนผานเวบตามททพรตน สทธวงศ (2537) กลาวอางถง ดงน 1.การเรยนรโดยการคนพบ การเรยนการสอนผานเวบ นบไดวาเปนกระบวนการเรยนรทสอดคลองกบแนวคดพนฐานของทฤษฎการคนพบของ Brooner เนองจากผเรยนจะตองศกษาและคนควาดวยตนเองผเรยนรวม ผสนใจและบคคลอนๆในระบบไดทวโลก 2.ทฤษฎการเรยนรดวยการน าตนเอง การเรยนการสอนผานเวบ ผเรยนจะตองรบผดชอบตนเอง น าตวเอง ศกษาคนดวยตนเอง 3.ทฤษฎการสอนรายบคคล เนองจากผเรยนจะตองศกษาเรยนรดวยตนเอง มอสระเลอกเนอหา เวลาและกจกรรมซงเปนรปแบบของผเรยนเฉพาะราย ทฤษฎการสอนแบบรวมมอ (Collaborative Learning ) เนนวาผเรยนมอสระในการเรยน แตดวยเครองมอสอสารตางๆ เชน

Page 46: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

52

E-Mail Chat Webboard Newgroup ท าใหผเรยนกบผสอน เพอนรวมเรยน ผเชยวชาญตางๆมสวนรวมกนและกนในการเรยนได เชน ชวยในการตงค าถามชแนะแนวทางการหาค าตอบ เปนตน 4.รปแบบการสอนของกาเย (Gagne) นบไดวามรปแบบสอดคลองกบการเรยนการสอนผานเวบ ซงเอม ดสคอล ( M.Driscall ( 1998 ) ไดสรปไวนน ไดแก การสรางแรงจงใจใหผเรยนเกดความสนใจในบทเรยนแจงจดประสงค บอกใหผเรยนทราบถงผลการเรยน เหนประโยชนในการเรยนใหแนวทางการจดกจกรรมการเรยน กระตนใหผเรยนทบทวนความรเดมทจ าเปนตอการเชอมโยงไปหาความรใหม เสนอบทเรยนใหมๆดวยสอตางๆทเหมาะสม ใหแนวทางการเรยนร ผเรยนสามารถท ากจกรรมดวยตนเอง ผสอนแนะน าวธการท ากจกรรม แนะน าแหลงคนควาตางๆกระตนใหผเรยนลงมอท าแบบฝกปฏบต ใหขอมลยอนกลบ ผเรยนทราบถงผลการปฏบตกจกรรมตางๆหารประเมนผลการเรยนตามจดประสงคและสงเสรมความแมนย า การถายโอนการเรยนร โดยการสรป การย า การทบทวน ดงนนรปแบบการเรยนการสอนผานเวบ จงมความยดหยนสง ผเรยนจะตองมความรบผดชอบ มความกระตอรอรนในการเรยนมากกวาปกต มความตงใจ ใฝหาความรใหมๆตรงกบระบบการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยมผสอนเปนเพยงผแนะน า ทปรกษาและแนะน าแหลงความรใหมทเกยวของกบการเรยน ผเรยนสามารถทราบผลยอนกลบของการเรยน รความกาวหนาไดจาก E-Mail การประเมนผลควรแบงเปนการประเมนยอยโดยใชเวบไซตเปนทสอบและการประเมนผลรวม ทใชการสอบปกตในหองเรยนเพอเปนการยนยนวาผเรยนเรยนจรงและท าขอสอบไดจรงไดหรอไม อยางไรการฝกอบรมผานเวบเปนรปแบบการฝกอบรมทางไกลทจะมการใชอยางแพรหลาย เนองจากรปแบบการฝกอบรมผานเวบนนมขอดตรงทวาผเรยนสามารถพฒนาความร ความสามารถไดดวยตนเอง ไมเสยคาใชจายมากนก สามารถทจะเรยนรทไหน เวลาใดกไดและประหยดเวลา นอกจากนยงเปนการเรยนรทใหอสระเหมาะสมส าหรบสงคมปจจบนทมความเรงรบและแขงขนกนสงและทส าคญเนอหาทน าเสนอนนเปนเนอหาททนสมยสามารถปรบปรงเปลยนแปลงไดทนตอเหตการณ ท าใหผเรยนกาวทนตอการเปลยนแปลงของโลกทเปนไปอยางรวดเรวได จากขอดของการฝกอบรมผานเวบเหลาน จะท าใหไดรบความนยมมากขนในประเทศไทย ณปจจบนไดมหนวยงานเอกชนจดท าเวบเหลานส าหรบการใชฝกอบรมออนไลนแกผ ทสนใจเพอฝกทกษะทางดานคอมพวเตอร เชน เวบไซต www.Online Training.com Software Park Thailand สวนทางการศกษานน สถาบนการศกษาเรมน ามาใช เชน จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน วทยาลยอาชพวงไกลกงวล เปนตน สถาบนการศกษาอกหลายสถาบน นาจะมการใชวธการฝกอบรมผานเวบมากขนและการน าวธการฝกอบรมผานเวบเขามาใชนน เราตองไมลงทนอะไรมากเนองจากสถาบนการศกษามโครงสรางพนฐานทางดานเทคโนโลยการเรยนการ

Page 47: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

53

สอนแลว เราสามารถใชโครงสรางดงกลาวรวมกนไดระหวางการฝกอบรมกบการเรยนการสอน ดงนนการฝกอบรมผานเวบเปนรปแบบทเหมาะสม ส าหรบการพฒนาทรพยากรมนษยในยคเทคโนโลยสารสนเทศน ตลอดจนน ามาใชรวมกบการฝกอบรมแบบ e – Training กจะท าใหเกดความสมบรณของระบบการเรยนรยงขน

ความหมายของชดฝกอบรม หรอชดการสอน ( Instructional Packages ) ประดษฐ ( 2524 ) ชดการสอน คอ การน าสอประสม ( Multimedia ) ทสอดคลองกบ

เนอหาและประสบการณ ของแตละหนวย มาใชในการเรยนรอยางมประสทธภาพ นยมจดท าเปนกลอง หรอซองหรอเปนหมวด สนนท ( 2526 ) ชดการสอน เปรยบเสมอน โครงการสอนหรอแผนการสอนส าเรจรป ( Lesson Plan ) ซงครผสอนไดจดท าไวลวงหนาเพอใชสอนผเรยนในครงหนงๆ ชดการสอนแตกตางจากแผนการสอนตามปกตของครตรงทชดการสอนนออกแบบ เพอใหครหรอผเรยนใชโดยเฉพาะ แตแผนการสอนเดมนน จดไวแตครเพยงผเดยว กดานนท ( 2531 ) กลาวไววา ชดการสอน เปนการน าการเรยนการสอน หลายประเภท มาใชรวมกนในรปแบบของสอผสม ( Multimedia ) โดยใชสอผสมนเปนการน าโสตทศนปกรณตงแต 2 อยางไปใชรวมกนในการเรยนการสอน ซงอาจเปนการใชกบผเรยนกลมใหญหรอการศกษารายบคคล 2.9 ชดฝกอบรมทางไกล ศาสตรารยดร.ชยยงค พรหมวงศ (อางถงในจตรา 2544 ) ไดกลาวถงชดฝกอบรมทางไกลเกยวกบความหมาย หลกการ ความส าคญ องคประกอบและประเภทของชดฝกอบรมทางไกลไว ดงน ความหมายของชดฝกอบรมทางไกล ชดฝกอบรมทางไกล ( Distance Training Package ) เปนชดฝกอบรมรายบคคล สอประสมทมงใหผเรยนศกษาดวยตนเองทมสอมวลชนเปนองคประกอบหลก หลกการของชดฝกอบรมทางไกล เปนชดฝกอบรมรายบคคลประเภทหนง จงยดหลกการรวมกนหลายประการ กลาวคอ 1.มงสนองความแตกตางระหวางบคคล เพอใหผเรยนสามารถศกษาหาความรไดดวยตนเองตามความสนใจ ความสามารถและความสะดวกของแตละคนและพงพาผสอนนอยทสด 2.มการจดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรดวยตนเอง 4 ประการ คอ (1) ใหผเรยนมสวนรวมอยางกระฉบกระเฉง (2)ใหผเรยนมผลยอนกลบทนทในรปค าตชมและการชแนะแนวทาง

Page 48: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

54

ทจะตรวจสอบค าตอบดวยตนเอง (3) ผเรยนไดรบการเสรมแรงดวยการไดรบประสบการณ ทเปนความภาคภมใจในความส าเรจแมเพยงนอยนดและ (4) ผเรยนไดเรยนรไปทละนอยตามลบขน 3.มระบบการผลตชดฝกอบรมทไดผานการพสจนดวยการวจยมาแลวเชนเดยวกน 4.มเนอหาสาระทไดรบการปรงแตงและจ าแนกไดอยางเหมาะสมกบธรรมชาต เนอหาวยและระดบผเรยน 5.มแหลงวทยาการทจะสนบสนนการศกษาดวยตนเอง ทงโดยตรงหรอผานระบบตามสาย 6.มการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมกบการศกษาดวยตนเองทบาน หรอทท างานดวยการจดสถานทเรยนหรอมมการเรยนทบาน 7.มองคประกอบเชงรปธรรมและนามธรรมเหมอนกน 8. มระบบการประเมนตนเองกอนเรยน ระหวางเรยนและหลงการเรยนทผเรยนสามารถตรวจสอบไดดวยตนเอง อยางไรกตาม ชดฝกอบรมทางไกลกบชดฝกอบรมรายบคคลมความแตกตางกนยบางในบางประการ คอ ชดฝกอบรมรายบคคลเนนชองทางและสอเฉพาะตว สวนชดฝกอบรมทางไกลเนนชองทาง และสอมวลชนทสงถงผเรยนไดจ านวนมากในเวลาและสถานทเดยวกนคอตางเวลา ตางสถานทกน การจ าแนกประเภทของชดฝกอบรมรายบคคลอาจจ าแนกเปนชดฝกอบรมรายบคคลทยดสอโสตทศนและชดฝกอบรมรายบคคลทยดคอมพวเตอร สวนชดฝกอบรมทางไกลจ าแนกเปนแบบยดสอสงพมพแบบยดการแพรภาพและเสยง (วทยโทรทศน) และคอมพวเตอร องคประกอบเชงนามธรรม ไดแก ความตองการ จดมงหมาย แรงจงใจ กจกรรม การฝกอบรม ตวจดแนวคด การจดการเรยนร สภาพแวดลอมทางจนตภาพและสงคม การเสรมแรงและวนยในตนเอง องคประกอบเชงรปธรรมทแตกตางระหวางชดฝกอบรมทางไกลกบชดฝกอบรมรายบคคล คอประเภทของสอและอ านวยความสะดวก ชดฝกอบรมทางไกลเนนสอมวลชน และโทรคมนาคม ทตองผลตจ านวนมากและผรบการฝกอบรม สามารถรบไดพรอมกนหรอตางเวลากนในสถานทเดยวกนหรอคนละทกน สวนองคประกอบเชงนามธรรมทเนนมากในการฝกอบรมทางไกลคอ แรงจงใจและการมวนยควบคมตนเองเพราะไมมผฝกอบรมคอยก ากบควบคม เหมอนกบการอบรมรายบคคลทจดในสถาบนอดมศกษา ผรบการฝกอบรมทางไกลทประสบความส าเรจในการฝกอบรมจงเปนผทมการควบคมและมวนยในการฝกอบรม ประเภทชดฝกอบรมทางไกล ชดฝกอบรมทงหลายมกก าหนดสอหลกและสอเสรมเพอใหสามารถน าเสนอ เนอหาทครอบคลมครบถวนตามทก าหนดไวในหลกสตร และเพอใหไดสอทสามารถถายทอดเนอหาแตละอยางไดด

Page 49: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

55

ทสดตามธรรมชาตของแตละสอ สอหลกเปนสอทเสนอเนอหาครบและเขาถงผรบการฝกอบรมไดหรอผรบการฝกอบรมสามารถหาไดทกคน สอเสรม เปนสอทเลอกเฟนมาน าเสนอสวนของเนอหาทไมสามารถเสนอไดชดเจนในสอหลก ประเภทชดฝกอบรมทางไกลจ าแนกเปนชดฝกอบรมทางไกลทยดสอพมพเปนสอหลก ชดฝกอบรมทางไกลทยดคอมพวเตอรเปนสอหลก

1.ชดฝกอบรมทยดสอสงพมพเปนสอหลก เปนชดฝกอบรมทบรรจเนอหาสาระ สวนใหญไวในสอหลก คอสงพมพในรปต าราทางไกล หรอทเรยกชออยางอนและมสอเสรมในรปเทปบนทกเสยงรายการวทยกระจายเสยง รายการวทย โทรทศน สอโสตทศน ชดฝกอบรมเสรม ชดฝกอบรมทบทวน บทเรยน คอมพวเตอรและการประชมทางไกลทงทางภาพและเสยง 2.ชดฝกอบรมทางไกลทยดสอแพรภาพและเสยงเปนสอหลก เปนชดฝกอบรมทางไกลทยดสอวทยและกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนเปนสอหลก โดยเนอหาสวนใหญในรายการวทย กระจายเสยงและวทยโทรทศนมสอเสรมประกอบดวยต าราทางไกล เทปบนทกเสยง สอ โสตทศนชดฝกอบรมเสรม ชดฝกอบรมทบทวน บทเรยนคอมพวเตอร การประชมทางไกล 3.ชดฝกอบรมทางไกลทยดคอมพวเตอรเปนสอหลก เปนชดฝกอบรมทางไกลทเสนอเนอหาสาระผานคอมพวเตอร โดยใชสอคอมพวเตอรเปนสอหลก ในรปบทเรยนคอมพวเตอร การประชมทางไกลและการตดตอผานระบบ Internet มสอเสรมประกอบดวยรายการวทย รายการโทรทศน เทปบนทกเสยง โดยสรปแลว ชดฝกอบรมทางไกลจ าแนกตามองคประกอบของชดฝกอบรมรายบคคลทครอบคลมองคประกอบเชงรปธรรม ไดแก แผนการฝกอบรม เนอหาสาระ สอทใชถายทอดเนอหาสาระ เครองมอและสงอ านวยความสะดวก เครองมอประเมน แบบฝกปฏบตและคมอการใชชดฝกอบรมและองคประกอบเชงนามธรรม ไดแก ความตองการ จดมงหมาย แรงจงใจ กจกรรมการเรยน ตวจดแนวคด การจดการดานการเรยนร สภาพแวดลอมทางจนตภาพและสงคม การเสรมแรงและวนยในตนเองโดยอาจจะยดสอสงพมพ ยดสอแพรภาพและเสยงหรอเสนอเนอหาสาระผานคอมพวเตอรในรปบทเรยนคอมพวเตอรเปนสอหลก มสอเสรม ไดแก การประชมทางไกล การตดตอผานระบบ Internet รายการวทย รายการโทรทศน เทปบนทกเสยง ตลอดจนการใชแหลงทรพยากรในชมชน ส าหรบการฝกอบรมในรปของการรวมมอแบบทวภาค ( Cooperative Education ) 2.10 งานวจยทเกยวของกบ e – Training อเนก เทยนบชา ( 2544 ) ไดศกษาเรอง การสรางและหาประสทธภาพชดฝกอบรมเรอง เทคนคการสอนงานส าหรบหวหนางาน ผลการศกษาพบวา ชดฝกอบรมทสรางขนมความ

Page 50: 8 2 ประเภท คือ ความรู้สึกในทางบวกresearch-system.siam.edu/images/independent/The_Teacher_in_area_office... · มอส (Morse.1958:19)

56

เทยงตรงเชงเนอหา โดยมคาดชนความสอดคลองสงกวา 0.5 คาความเชอมนของแบบทดสอบสงกวา 0.8 กองเกยรต ธนะมตร (2545 ) ไดศกษาเรองการสรางและหาประสทธภาพของชดฝกการสอนงานปฏบต ส าหรบสอนผดอยโอกาส เรองเครองยนตเบนซนทควบคมการฉดเชอเพลงดวยอเลกทรอนกส ผลการศกษาพบวาชดฝกปฏบตมประสทธภาพภาคทฤษฎสงกวาเกณฑทก าหนด สรเชษฐ ทองวณชนยม ( 2547 ) ไดศกษาเรอง การสรางและหาประสทธภาพชดฝกอบรม เรองเทคนคการสอนงาน ส าหรบหวหนางานทท าหนาทเปนครฝกชางยนต ของศนยบรการรถยนต ผลการศกษาพบวา ชดฝกอบรมทสรางขนมความเทยงตรงเชงเนอหา โดยมคาดชนความสอดคลองสงกวา0.5 ความพอใจตอการฝกอบรมของผเขารบการอบรมอยในระดบด ประสทธภาพของชดฝกอบรมไดผลสงกวาเกณฑมาตรฐานทตงไว ไพโรจน สถรยากร (2547) ไดศกษาเรอง การพฒนารปแบบฝกอบรมเทคนคการสอนงานปฏบตในหนวยงานวจยและพฒนาหลกสตร ผลการศกษาพบวา การประเมนสภาวะแวดลอม การประเมนปจจยเบองตน การประเมนกระบวนการและการประเมนผลผลต โดยวตถประสงคของการฝกอบรมทไดก าหนดไวมความเหมาะสม ผเขาฝกอบรมมความรและทกษะในงานทรบผดชอบเปนอยางด ดชนความสอดคลองในภาพรวมมคาเทากบ 0.9 ชดฝกอบรมมความพรอม สามารถน าไปใชในการฝกอบรมไดประสทธภาพของรปแบบฝกอบรม เทคนคการสอนงานมประสทธภาพสงกวาเกณฑทตงไว นอกจากนผบงคบบญชา มความพงพอใจในการน าเอาความรและทกษะทไดรบจากการฝกอบรมไปประยกตใชในการสอนงานในระดบมาก ประดนนท อปรมยและคณะ (2549 ) ไดศกษาเรอง การพฒนาชดฝกอบรมแบบ e – Training : การพฒนาความฉลาดทางอารมณใหเดก โดยมวตถประสงคเพอพฒนาชดฝกอบรมแบบ e – Training ประเมนผลการใชชดฝกอบรมและประเมนโครงการฝกอบรมแบบ e – Training หลกสตรการพฒนาความฉลาดทางอารมณ มความร เจตคตเกยวกบการพฒนาความฉลาดทางอารมณ หลงจากใชชดฝกอบรมเพมขน ผเขาอบรมมความพงพอใจเกยวกบสอและวธการจดการฝกอบรมในระดบมากและมากทสด ซงวธการฝกอบรมแบบนเหมาะสมส าหรบผตองการเรยนรดวยตนเอง